[1]

Α΄1 ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΑΛΑΤΑ

ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ:

Διατήρηση ή κατάργηση;

Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ

<<Με το να σκοτώσουμε αυτούς που καταδικάζουμε δεν κάνουμε τον κόσμο πιο

ασφαλή. Όλα γίνονται πιο απλά αν σπάσουμε τον κύκλο της βίας>>

ΓΑΛΑΤΑΣ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ 2015-2016

[2]

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ….……………………………………………………………………………σελ.3

ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ…………………………………………………………………………...σελ.4

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ………………………………………………………………………...σελ.5

ΠΕΡΙΛΗΨΗ……………………………………………………………………………....σελ.6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΟΡΙΣΜΟΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ…..…………………………………………………σελ.7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ…………………………………….σελ.9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

3.1 ΠΑΙΛΑΙΟΤΕΡΑ ΕΙΔΗ ΒΑΣΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΝ………………….....σελ.16

3.2 ΝΕΟΤΕΡΑ ΕΙΔΗ ΒΑΣΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΝ…………………………..σελ.27

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

4.1 ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ……………………………….σελ.33

4.2 ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΛΑΝΕΣ……………………………………………………………σελ.37

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ………………………………………………………………….σελ.44

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ…………………………………………σελ.45

ΕΠΙΛΟΓΟΣ……………………………………………………………………………..σελ.52

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ………………………………………………………………………..σελ.53

[3]

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το θέμα που πραγματεύεται η παρούσα εργασία στο συνολικό της εύρος είναι η

θανατική ποινή. Ωστόσο το θέμα καταμερίστηκε σε επιμέρους θεματικές ενότητες και

πιο συγκεκριμένα η παρακάτω έρευνα ασχολείται με τον ορισμό της ποινής, της

θανατικής ποινής και δίνεται μία σύντομη ιστορική αναδρομή της από την

αρχαιότητα έως και σήμερα. Αναφέρονται τα επιχειρήματα υπέρ και κατά της

θανατικής ποινής. Περιπτώσεις δικαστικής πλάνης. Είδη θανατικής ποινής ανάλογα

με τους νόμους που εφαρμόζουν. Προτάσεις για την αποφυγή της αναπαραγωγής

κοινωνικής νοσηρότητας.

Βασικό κριτήριο για την επιλογή του θέματος αποτέλεσε το γεγονός ότι σήμερα παρά

την εδραίωση των δημοκρατικών πολιτευμάτων στα περισσότερα σημεία του

πλανήτη και τη συνταγματική κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,

εξακολουθούν να εμφανίζονται παγκοσμίως φαινόμενα παραβίασης τους. Η θανατική

ποινή παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, γι' αυτό άνθρωποι της διανόησης όπως ο

Ντοστογιέφσκι, ο Ουγκώ ή ο Ιταλός διαφωτιστής ποινικολόγος Μπεκαρία τάχθηκαν

υπέρ της κατάργησης της και την καταδίκασαν ως ηθικό στίγμα και κορυφαία

βαρβαρότητα. Έτσι, οι μαθητές θα συνειδητοποιήσουν ότι δεν πρέπει να

επαναπαύονται αλλά να ενημερώνονται, να προβληματίζονται και να έχουν

ολοκληρωμένη άποψη για τον κόσμο γύρω τους. Σημαντική θα αποβεί η επεξεργασία

του συγκεκριμένου θέματος, εφόσον εκτός από την πνευματική καλλιέργεια, θα γίνει

κατανοητό ότι η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί βασική

προτεραιότητα των σύγχρονων κοινωνιών. Μόνο έτσι θα τεθούν οι βάσεις για την

κατάκτηση της ευτυχίας και την αρμονική συνύπαρξη όλων των ανθρώπων. Μόνο με

την επικράτηση του ανθρωπισμού και της δικαιοσύνης ο κόσμος μας θα αλλάξει και

θα επανέλθει η αισιοδοξία για ένα καλύτερο μέλλον, σε μια εποχή ιδιαίτερα δύσκολη

και με δυσοίωνες προοπτικές. Τέλος οι μαθητές θα κατανοήσουν ότι η εκτέλεση της

θανατικής ποινής αποκτηνώνει αυτούς που εμπλέκονται στη διαδικασία της,

εξοικειώνει με την ιδέα της απώλειας της ανθρώπινης ζωής και σχετικοποιεί την αξία

της.

[4]

ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ

Σκοπός αυτής της ερευνητικής εργασίας είναι να προβληματιστούν οι μαθητές με τα

ηθικά διλήμματα που εγείρονται γύρω από τη θανατική ποινή. Παρόλο δηλαδή που

εδώ έχουμε να κάνουμε με τη δολοφονία ενός ανθρώπου, ο οποίος αδυνατεί να

αμυνθεί, στο παρελθόν η εκτέλεση του, με δεδομένο ότι είχε διαπράξει έγκλημα,

εθεωρείτο- και σε πολλές χώρες θεωρείται ακόμη- επιβεβλημένη <<για το καλό του

συνόλου >> και ως πράξη, καθαγιαζόταν από τους νόμους της πολιτείας. Αν όμως

συνυπολογίσουν τα παιδιά το γεγονός ότι η ανθρώπινη δικαιοσύνη είναι

<<ανθρώπινη>>, που σημαίνει όχι αλάθητη, και ότι η εκτέλεση ενός ανθρώπου –

παρόλο που πραγματοποιείται απρόσωπα και νόμιμα -συνιστά εν ψυχρώ δολοφονία

και άτεγκτη εφαρμογή του << οφθαλμόν αντί οφθαλμού >>, τότε θα αντιληφθούν

γιατί όλο και περισσότερο η εσχάτη των ποινών τείνει να εκλείψει από τους κώδικες

των ευνομούμενων πολιτειών. Τέλος θα συνειδητοποιήσουν μέσα από αυτή την

εξέταση του πρακτικού ηθικού διλήμματος της θανατικής ποινής, ότι σπάνια

υπάρχουν εύκολες λύσεις για το τι πρέπει να κάνουμε. Οι ηθικές αποφάσεις είναι

συνήθως οι δυσκολότερες και οι σημαντικότερες αποφάσεις που καλούμαστε να

πάρουμε. Η ευθύνη της εκάστοτε επιλογής είναι τελικά προσωπική υπόθεση του

καθενός. Στην συνέχεια θα αναρτηθούν τα αποτελέσματα της

ερευνητικής εργασίας στο διαδίκτυο ,στην πλατφόρμα του πανελλήνιου σχολικού

δικτύου.

Πρέπει να δημιουργηθεί πνεύμα συμμετοχής και αυτοβουλίας των μαθητών, να

καλλιεργηθεί η κριτική τους σκέψη και να ενισχυθούν σε πρακτικές ψηφιακού

γραμματισμού.

Τέλος θα γίνει παρουσίαση της εργασίας στην ολομέλεια των μαθητών, υπό την

παρουσία του διευθυντή και του συλλόγου των καθηγητών.

[5]

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Στις πρώτες διδακτικές ώρες του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας οι μαθητές

συζητούν και αναλύουν τα προτεινόμενα θέματα. Εκφράζουν ο καθένας τα κριτήρια

που τον οδηγούν να υποστηρίξει το θέμα της αρεσκείας του, επιχειρηματολογούν και

ανταλλάσουν απόψεις. Έπειτα η πλειοψηφία αποφασίζει το τελικό θέμα. Πλέον ο

στόχος είναι κοινός και οι προσδοκίες όλων ενώνονται και αποκτούν συλλογικό

χαρακτήρα.

Ακολουθεί χωρισμός των μαθητών σε ομάδες οι οποίες ορίζονται μετά από κλήρωση,

αν και λαμβάνονται υπόψη η ανάγκη ύπαρξης: α) θετικής αλληλεξάρτησης, β)

αποδοχής κοινών τρόπων δράσης, γ) δυνατότητα άμεσης επαφής και επικοινωνίας

εκτός σχολείου.

Στην συνέχεια, στο εσωτερικό των ομάδων γίνεται καταμερισμός των ευθυνών και τα

μέλη αποκτούν συγκεκριμένες αρμοδιότητες. Πραγματοποιείται στοχοθεσία και

οριοθετούνται τα χρονικά πλαίσια δράσης. Πρόσθετα, αρχίζει η συγγραφή των

προσωπικών ημερολογίων των συμμετεχόντων.

Η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη και οι μαθητές ενημερώνονται μέσα από σχετική

βιβλιογραφία και υλικό στο διαδίκτυο. Μέσα από υγιή συνεργασία, αλληλεπίδραση

και γόνιμο διάλογο των μελών της κάθε ομάδας θα τεθεί ως στόχος να αναδειχθεί

στην ολότητα του η κάθε πτυχή του θέματος. Θα αναζητήσουν σχετικά βίντεο και

φωτογραφίες στο διαδίκτυο. Τέλος, αφού αποδελτιώσουν το συγκεντρωμένο υλικό θα

καταγράψουν, θα εξαγάγουν συμπεράσματα και θα γαλουχηθούν με ανθρωπιστικές

αρχές. Οι μαθητές θα συνειδητοποιήσουν ότι κανένας δεν έχει το δικαίωμα ούτε από

χριστιανική ούτε από ανθρωπιστική άποψη ν' αφαιρεί τη ζωή του άλλου και ακόμη

ότι η εγκληματικότητα στις χώρες που εφαρμόζεται η θανατική ποινή δεν έχει

μειωθεί.

Έπειτα, γίνονται εικαστικές παρεμβάσεις στην μορφή της εργασίας ενώ η συλλογή

και η συγγραφή των πληροφοριών ολοκληρώνεται. Η εργασία αποκτά υπόσταση, ενώ

έπεται το τελευταίο στάδιο της παρουσίασης.

[6]

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η εργασία μας πραγματεύεται τη θανατική ποινή όπως και τα ηθικά διλήμματα που

εγείρονται γύρω από αυτή. Ποιο συγκεκριμένα, το πρώτο υπόθεμα αναφέρεται στην

έννοια της ποινής γενικότερα καθώς και στην αξία της. Συνεχίζοντας αναλύεται η

έννοια της θανατικής ποινής . Παρουσιάζετε το πότε επιβάλλεται και τι ισχύει στις

διάφορες θρησκείες.

Στο δεύτερο υπόθεμα δίνεται μία σύντομη ιστορική αναδρομή της εσχάτης των

ποινών ξεκινώντας από την αρχαιότητα και φθάνοντας έως τη σημερινή

πραγματικότητα. Αυτή τη στιγμή, η θανατική ποινή βρίσκεται σε ισχύ σε 58 κράτη

του πλανήτη. Στον υπόλοιπο κόσμο, 97 χώρες την έχουν καταργήσει, ενώ τα

υπόλοιπα κράτη δεν έχουν προβεί σε εφαρμογή της την τελευταία δεκαετία ή την

επιτρέπουν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως σε περιόδους πολέμου. Δυστυχώς,

παρά την κατάργηση της ποινής στα 2/3 του πλανήτη, σε ισχύ παραμένει στις πιο

πολυπληθείς χώρες του κόσμου: Την Κίνα, την Ινδία, την Ινδονησία και τις ΗΠΑ.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως πάνω από το 60% του ανθρώπινου πληθυσμού ζει υπό

καθεστώτα που επιτρέπουν την θανατική ποινή.

Ακολουθούν στο τρίτο υπόθεμα τα επιχειρήματα υπέρ και κατά της θανατικής ποινής.

Περιπτώσεις δικαστικής πλάνης. Γίνεται κατανοητό το γεγονός ότι η ανθρώπινη

δικαιοσύνη είναι <<ανθρώπινη>>, που σημαίνει όχι αλάθητη, και ότι η εκτέλεση ενός

ανθρώπου – παρόλο που πραγματοποιείται απρόσωπα και νόμιμα -συνιστά εν ψυχρώ

δολοφονία και άτεγκτη εφαρμογή του << οφθαλμόν αντί οφθαλμού >>.

Τέλος στο τέταρτο υπόθεμα περιγράφονται τα είδη της θανατικής ποινής όπως και οι

τρόποι βασανισμού που επικρατούσαν και εξακολουθούν να επικρατούν σε διάφορες

χώρες του πλανήτη. Ακόμη σε ισχύ βρίσκονται οι ακόλουθες μέθοδοι

εκτέλεσης (σύμφωνα με τα δεδομένα του 2010): Ο αποκεφαλισμός (σε ισχύ στην

Σαουδική Αραβία, με την χρήση σπαθιού, και στο Κατάρ), η ηλεκτρική καρέκλα (ως

μία εκ των επιλογών σε επτά πολιτείες των ΗΠΑ), ο θάλαμος αερίων (σε 3 πολιτείες

των ΗΠΑ), ο απαγχονισμός (στα κράτη Αφγανιστάν, Ιράν, Ιράκ, Ιαπωνία, Μογγολία,

Μαλαισία, Πακιστάν, Παλαιστίνη, Λίβανος, Υεμένη, Αίγυπτος, Ινδία, Βιρμανία,

Σιγκαπούρη, Σρι Λάνκα, Συρία, Ζιμπάμπουε, Νότια Κορέα, Μαλάουι, Λιβερία,

Τσαντ), η ένεση με θανατηφόρα ουσία (σε ισχύ στην Γουατεμάλα, την Ταϋλάνδη,

την Κίνα, το Βιετνάμ και σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ που επιτρέπουν την

θανατική ποινή), και η εκτέλεση από απόσπασμα (σε ισχύ στην Κίνα, το Βιετνάμ,

την Λευκορωσία, τον Λίβανο, την Κούβα, την Γρενάδα, την Βόρεια Κορέα, την

Ινδονησία).

Ολοκληρώνοντας την ερευνητική μας εργασία παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του

ερωτηματολογίου που μοιράστηκαν σε μαθητές του Γυμνασίου και Λυκείου Γαλατά

προκειμένου να διαπιστωθεί η τάση που επικρατεί σχετικά με το θέμα της θανατικής

ποινής και το αν οι μαθητές είναι υπέρμαχοι της κατάργησης ή της διατήρησής της .

Παρά το περιορισμένο δείγμα πιστεύουμε ότι τα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά

κάποιων αντιλήψεων.

[7]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΟΡΙΣΜΟΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ

Η βία και το έγκλημα ήταν πάντα και εξακολουθεί να είναι συνοδοί της

ανθρώπινης ιστορίας και του ανθρώπινου πολιτισμού. Δεν υπήρξε ιστορική

περίοδος χωρίς βίαιες πράξεις ή εγκληματικές ενέργειες. Γι’ αυτό, από πολύ

νωρίς όλες οι υγιείς κοινωνίες, προβληματίστηκαν σχετικά με την καταδίκη

και την τιμωρία τέτοιων εκδηλώσεων. Αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία

σωφρονιστικών συστημάτων.

Ποινή είναι η κύρωση που υφίσταται ο παραβάτης ενός γραπτού νόμου με σκοπό την

αποκατάσταση της κοινωνικής ευρυθμίας και της έννομης τάξης.

Χαρακτηριστικά διατυπώνεται η άποψη ότι "κάθε πολιτεία για να κατοχυρώσει τα

δικαιώματα των πολιτών και να διασφαλίσει την κοινωνική ισορροπία, επιβάλλει

ποινές σε αυτούς που παραβαίνουν τους νόμους".

Κατά τον ορισμό του καθηγητή κ. Ανδρουλάκη, ποινή είναι μια προβλεπόμενη από

το νόμο, σκληρή δηλ. στιγματιστική και οδυνηρή μεταχείριση, η οποία επιβάλλεται

σε κάποιον από την Πολιτεία ως αποδοκιμασία για μια αντικανονική συμπεριφορά

του. Η ποινή επιβάλλεται αποκλειστικά από ένα ειδικά γι αυτό το σκοπό

συγκροτημένο κρατικό όργανο, το ποινικό δικαστήριο , με τήρηση των κανόνων της

ποινικής δίκης. Σχετικά με τους σκοπούς και τις λειτουργίες της ποινής μπορεί να

διακρίνει κανείς δύο βασικές κατευθύνσεις, μία προς το παρόν και μία προς το

μέλλον.

Καταρχάς, η ποινή λειτουργεί ως τιμωρία για ένα έγκλημα που έγινε ήδη στο

παρελθόν: με αυτήν επιδιώκεται η ανταπόδοση του κακού και η αποκατάσταση έτσι

της δικαιοσύνης και της διασαλευμένης πολιτικής, θρησκευτικής και ηθικής τάξεως.

Η ποινή θεωρείται ως συστατικό της ουσίας του εγκλήματος και άρα ως αναγκαία

συνέπειά του, ακόμα και στην περίπτωση που δεν θα υπήρχε οργανωμένη κρατική

εξουσία, γι αυτό και οι θεωρίες για την ποινή που στηρίζονται στην αντίληψη αυτή

ονομάζονται απόλυτες. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι, μολονότι η τιμωρητική

λειτουργία της ποινής εμφανίζεται κυρίως σε αρχέγονες κοινωνίες, ως ενστικτώδης

[8]

αντίδραση αυτών εναντίον εκείνου που θέτει σε κίνδυνο την υπόστασή τους, η ίδια

αυτή λειτουργία θεωρήθηκε και αργότερα και μάλιστα από επιφανείς φιλοσόφους,

όπως ο Kant και ο Hegel, ως ο μόνος λόγος για τον οποίο μπορεί να επιβληθεί μια

ποινή.

Κατά δεύτερον, η ποινή λειτουργεί ως προσπάθεια αποτροπής της τελέσεως ενός

εγκλήματος στο μέλλον , είτε από τον συγκεκριμένο εγκληματία (ειδική πρόληψη),

είτε και από άλλους κοινωνούς (γενική πρόληψη). Επιδιώκεται, δηλαδή, με αυτήν η

πρόληψη της τελέσεως νέων εγκλημάτων και δη με δύο τρόπους: από τη μία πλευρά

με τον εκφοβισμό, τον παραδειγματισμό και την έμμεση διαπαιδαγώγηση των

πολλών μέσα από την ποινή και από την άλλη με τον εκφοβισμό, τη βελτίωση ή την

αχρήστευση των συγκεκριμένων δραστών, ανάλογα με το αν πρόκειται για άτομα

ακίνδυνα, βελτιώσιμα ή ανεπίδεκτα βελτιώσεως. Ο σκοπός της ποινής αναζητείται

εδώ, όχι στην πραγμάτωσή της με κάθε θυσία, αλλά στην εξυπηρέτηση αναγκών που

αφορούν στην ανθρώπινη συμβίωση. Οι θεωρίες της ποινής που έχουν ως αφετηρία

αυτόν τον σκοπό ονομάζονται λοιπόν σχετικές, διότι δεν θέτουν την ποινή ως

αυτοσκοπό, αλλά, ως μέσο για την προστασία της ανθρώπινης κοινωνίας.

Οι ποινές που θεσπίστηκαν κατά καιρούς, ποίκιλαν ανάλογα με το είδος και

τη σοβαρότητα των εγκλημάτων ή των αδικημάτων. Όμως, μια από τις

αρχαιότερες ποινές, η θανατική καταδίκη, εξακολουθεί να εφαρμόζεται και

σήμερα σε πολλά σημεία του πλανήτη και να δημιουργεί μια αμφιλεγόμενη

κατάσταση σχετικά με την αναγκαιότητα ή όχι της ύπαρξής της.

[9]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Η θανατική ποινή δεν είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο. Αντίθετα, εμφανίζεται ήδη από

την προ-χριστιανική εποχή, σε διάφορες εποχές και περιοχές. Πιο συγκεκριμένα, τον

18ο αιώνα π.Χ. στη Βαβυλώνα επικρατούσε ο νόμος του βασιλιά Χαμουραμπί

(Hammaurabi) σύμφωνα με τον οποίο η θανατική ποινή λειτουργούσε ως τιμωρία για

25 εγκλήματα. Τον 14ο αιώνα π.Χ. υπήρχε ο νόμος της Χιττίτης, ενώ τον 7ο αιώνα

εμφανίστηκε ο γνωστός Δρακόντειος νόμος στην Αθήνα, ο οποίος επέβαλλε τη

θανατική ποινή σε όλα τα εγκλήματα. Τέλος, και στη Ρώμη υπήρξε ο νόμος των

Δώδεκα Πινάκων.

Η πιο δημοφιλής μέθοδος θανατικής ποινής από τους πρώτους αιώνες μ.Χ. ήταν η

κρεμάλα, όπως φυσικά και η πυρά, η οποία είχε συνδυαστεί με τον πνευματικό

σκοταδισμό και το κάψιμο των μαγισσών. Ο αριθμός των ατόμων που εκτελούνταν

εκείνα τα χρόνια ήταν τεράστιος αφού δεν υπήρχε σύστημα δικαιοσύνης, ενώ

επικρατούσε μεγάλη αυθαιρεσία από τη μεριά των τοπικών αρχών. Όσο για την

κοινωνική κατακραυγή, το πλήθος μάλλον επευφημούσε τους δήμιους, αφού

θεωρούσε τη δημόσια εκτέλεση ως μέσο απόδοσης δικαιοσύνης και ικανοποίησης

του κοινού αισθήματος.

Παρόλα αυτά, με το πέρασμα των χρόνων, οι ποινές άρχισαν να γίνονται πιο λογικές,

και ταυτόχρονα, απαγορεύτηκε η θανατική ποινή για μικρά εγκλήματα.

Η χώρα με τις περισσότερες εκτελέσεις είναι η Αμερική η οποία εξακολουθεί να

υιοθετεί αυτή τη μέθοδο τιμωρίας μέχρι και σήμερα. Πώς έφτασε όμως αυτή η

τεχνική στη νέα γη;

Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης το φέρνει η Βρετανία η οποία μαζί με τους

εξερευνητές της, έφερε και τη θανατική ποινή στα νέα εδάφη. Η πρώτη

καταγεγραμμένη εκτέλεση στην Αμερική ήταν αυτή του καπετάνιου George Kendall

το 1608 στην Virginia, ο οποίος θεωρήθηκε κατάσκοπος της Ισπανίας. Ακολούθησαν

και άλλες εκτελέσεις με διαφορετικό βαθμό και ένταση σε κάθε πολιτεία. Πάντως,

χρησιμοποιούνταν ευρέως για μια πληθώρα εγκλημάτων, σοβαρών και μη,

υιοθετώντας το ευρωπαϊκό παράδειγμα.

Την ίδια περίοδο, μεγάλοι διανοητές της Ευρώπης, όπως ο Beccaria, δημιούργησαν

το λεγόμενο "Abolitionist Movement", ένα κίνημα υπέρ της κατάργησης της

θανατικής ποινής. Η δράση τους ήταν τόσο ισχυρή ώστε κατάφεραν να καταργήσουν

την ποινή αυτή στην Αυστρία και την Τοσκάνη. Μάλιστα, η δράση τους έφτασε μέχρι

και την Αμερική όπου ο Thomas Jefferson πρότεινε ένα νόμο σύμφωνα με τον οποίο

[10]

η θανατική ποινή θα υιοθετούνταν στην πολιτεία της Virginia μόνο για περιπτώσεις

δολοφονίας και εσχάτης προδοσίας. Το 1794 ακολούθησε και η Pennsylvania.

Σταδιακά, όλο και περισσότερες πολιτείες άρχισαν να υιοθετούν πιο συγκεκριμένους

τρόπους εφαρμογής της θανατικής ποινής, ενώ για κάποια περίοδο τέθηκε και το

ζήτημα των σκλάβων, οι οποίοι τιμωρούνταν συχνότερα από τους ελεύθερους

πολίτες.

Μια ακόμα νίκη του κινήματος του 1700 ήταν η κατάργηση της υποχρεωτικής

θανατικής ποινής. Με άλλα λόγια, οι αρχές δεν υιοθετούσαν πλέον την ποινή κάθε

φορά που τελούσε κάποιος ένα έγκλημα όπως η δολοφονία. Αντίθετα, άρχισαν να

εξετάζουν κάθε έγκλημα διαφορετικά για να κρίνουν κατά πόσο έπρεπε να ασκηθεί ή

όχι αυτή η ποινή. Είναι προφανές ότι αυτό το στοιχείο διαμόρφωσε σε πολύ μεγάλο

βαθμό το σύγχρονο σύστημα δικαιοσύνης όπου κάθε κατηγορούμενος δικαιούται

εκπροσώπηση και δίκη, όποιο έγκλημα και αν έχει τελέσει.

Η περίοδος από το 1920-1950 ήταν ιδιαίτερα τεταμένη όσον αφορά το ζήτημα της

θανατικής ποινής. Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι και ο Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ

και Ρωσίας έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην υιοθέτηση αυτής της τεχνικής, αφού

επικρατούσε πανικός και οι εγκληματολόγοι θεωρούσαν πως μόνο η θανατική ποινή

θα καθησύχαζε τη δημόσια συνείδηση.

Από το 1950 όμως, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει. Το 1940 έγιναν 1.289

εκτελέσεις, το 1950 έγιναν 715, ενώ από το 1960-1976 ο αριθμός μειώθηκε σε μόλις

191. Ο λόγος που άλλαξε τόσο πολύ το τοπίο ήταν η εμφάνιση ανθρωπιστικών

οργανώσεων, όπως και η υπογραφή συμβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Μπορεί αυτές να μην απαγόρευαν την θανατική ποινή, αλλά η χρήση της

περιορίστηκε ή εξαλείφθηκε σε πολλές χώρες.

Άλλα ζητήματα που τέθηκαν σχετικά με την εφαρμογή της θανατικής ποινής ήταν η

ψυχική διαταραχή (όπου απαγορεύεται η εφαρμογή της), το θέμα της φυλής

(ρατσισμός), και οι ανήλικοι εγκληματίες (οι οποίοι δεν τιμωρούνται με θανατική

ποινή στις περισσότερες περιπτώσεις). Ακόμα, αναδύεται ένα πολύ σημαντικό θέμα,

το οποίο θα μελετηθεί και σε άλλη ανάρτηση: η άδικη θανάτωση ανθρώπου που ήταν

τελικά αθώος.

Οι απόψεις του κοινού ποικίλουν, αν και όλο και περισσότεροι άνθρωποι τάσσονται

σταδιακά ενάντια της θανατικής ποινής. Φυσικά, πολύ σημαντική επιρροή ασκεί και

η άποψη της εκκλησίας, η οποία τάσσεται ενάντια στην θανατική ποινή.

Παλιότερα, όταν η καταδίκη σε θάνατο δεν ήταν κάτι το ασυνήθιστο και ο

ανθρωπισμός ήταν μια άγνωστη έννοια για τις κοινωνίες του κόσμου, η απόδοση

δικαιοσύνης γινόταν πολύ συχνά με βάναυσο και αποτρόπαιο τρόπο. Όποιος

αντιμετώπιζε την εσχάτη των ποινών ήταν αναγκασμένος να ζήσει στιγμές που θα

έκαναν και ένα «σκληρό» θρίλερ να φαντάζει ανιαρό. Οι τρόποι των εκτελέσεων

[11]

ήταν πολλοί και, παρόλο που διέφεραν ως προς τα μέσα και τις τεχνικές που

χρησιμοποιούνταν, ο στόχος όλων ήταν ένας: ο κατάδικος έπρεπε να βασανιστεί

απάνθρωπα πριν φύγει από τη ζωή. Δείτε μερικές από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους

εκτελέσεων του παρελθόντος

Τον 13ο αιώνα, οι Βρετανοί ήταν αποφασισμένοι να εξαλείψουν κάθε μορφή

προδοσίας στην εξουσία. Γι' αυτό είχαν δημιουργήσει μια αποκρουστική μέθοδο

δημόσιας εκτέλεσης. Ο κατάδικος έπρεπε να συρθεί μέσα στην πόλη μέχρι το σημείο

που θα κρεμιόταν. Εκεί τον κρέμαγαν από τον λαιμό όσες φορές χρειαζόταν ώστε να

φτάσει ένα βήμα πριν τον πνιγμό. Ύστερα του έκοβαν τους όρχεις και του άνοιγαν

την κοιλιά με σκοπό να κάψουν τα όργανά του ενώ ο ίδιος παρακολουθούσε ακόμη

ζωντανός. Η ζωή του τερματιζόταν δια αποκεφαλισμού και ύστερα το πτώμα του

κοβόταν στα τέσσερα. Το τέλος της διαδικασίας ήθελε κάθε κομμάτι να εκτίθετο σε

κάποιο σημείο της Βρετανίας προς παραδειγματισμό.

Στην Ελλάδα ο δικτάτορας Πάγκαλος εισήγαγε την μέθοδο θανάτωσης με αγχόνη

από την ως τότε επικρατούσα γαλλοφερμένη λαιμητόμο. Αργότερα επικράτησε ο

τυφεκισμός από στρατιωτικά αποσπάσματα. Η θανατική ποινή στην Ελλάδα ίσχυε

μέχρι το 1974 όμως από το 1952 σπάνια εφαρμοζόταν στην πράξη. Για τελευταία

φορά εφαρμόστηκε στις 25 Αυγούστου 1972 όταν εκτελέστηκε δια τυφεκισμού με

απόφαση του Κακουργιοδικείου Αθηνών ο Βασίλης Λυμπέρης ο άνθρωπος που είχε

διαπράξει τετραπλή ανθρωποκτονία, καίγοντας ζωντανούς τη σύζυγό του, την μητέρα

της συζύγου του και τα δυο του παιδιά. Πολύκροτες υποθέσεις που κατέληξαν σε

θανατική εκτέλεση ήταν η δίκη και η εκτέλεση των υπευθύνων της Μικρασιατικής

καταστροφής, η δίκη και η εκτέλεση του ποδοσφαιριστή και αγωνιστή της εθνικής

αντίστασης Νίκου Γόδα, η δίκη και εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, η εκτέλεση

της πρώτης γυναίκας στην Ελλάδα της Σταυρούλας Γκουβούση.

[12]

ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΕΞΙ

Με τον όρο Δίκη των έξι έχει καταγραφεί στην ελληνική ιστορία η δίκη ενώπιον

έκτακτου στρατοδικείου στο οποίο παραπέμφθηκαν από την επαναστατική επιτροπή

για να τιμωρηθούν οι θεωρούμενοι ως υπεύθυνοι για τις συνέπειες της Μικρασιατικής

εκστρατείας : Γεώργιος Χατζανέστης, διοικητής της στρατιάς της Μικράς Ασίας,

Δημήτριος Γούναρης, πρώην πρωθυπουργός, Μιχαήλ Γούδας, υποναύαρχος και

πρώην υπουργός, Ξενοφών Στρατηγός, υποστράτηγος και πρώην υπουργός, Νικόλαος

Στράτος, πρώην πρωθυπουργός, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, πρώην πρωθυπουργός,

Νικόλαος Θεοτόκης και Γεώργιος Μπαλτατζής, υπουργοί επί των στρατιωτικών και

οικονομικών στην κυβέρνηση Γούναρη αντίστοιχα. Αν και οι κατηγορούμενοι ήταν

οκτώ, η ονομασία «δίκη των έξι» δόθηκε λόγω των έξι εκτελέσεων που τελικώς

αποφασίστηκαν και πραγματοποιήθηκαν στις 15 Νοεμβρίου 1922 στην περιοχή του

Γουδί. Το περιστατικό αυτό αποτελεί την κορύφωση αλλά και τον επίλογο του

Εθνικού Διχασμού.

Ο καταδικασμένος σε θάνατο αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και

ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Νίκος Γόδας, είχε ήδη αποφασίσει τι θα κάνει όταν

θα ερχόταν η στιγμή της εκτέλεσης. Τα χαράματα της 19ης Νοεμβρίου 1948, όταν

τον ειδοποίησαν οι φύλακες ότι τον ζητούν στη Διεύθυνση, ο Νίκος Γόδας ζήτησε

την ερυθρόλευκη φανέλα και το άσπρο σορτσάκι, πορεύθηκε για την εκτέλεση στο

νησάκι Λαζαρέτο στο λιμάνι της Κέρκυρας και στάθηκε μπροστά στο εκτελεστικό

απόσπασμα φορώντας τη φανέλα του «Θρύλου».

[13]

Ο Νίκος Μπελογιάννης, ιδεολόγος αριστερός και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης,

κατηγορήθηκε για κατασκοπεία και καταδικάστηκε σε θάνατο από το Έκτακτο

Στρατοδικείο Αθηνών. Η ποινή εκτελέστηκε δια τυφεκισμού στις 30 Μαρτίου 1952,

παρά τις διεθνείς εκκλήσεις και την παγκόσμια κινητοποίηση και συγκίνηση για τον

«άνθρωπο με το γαρύφαλλο».

Η 7η Γενάρη του 1959 έμελλε να είναι η τελευταία μέρα της Μεταξίας, της εγκύου

νύφης της Σταυρούλας Γκουβούση , στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας, η οποία

δολοφονήθηκε άγρια από την πεθερά και τον άντρα της. Η αμείλικτη πεθερά, πίστευε

ότι η νύφη της είχε απατήσει το γιο της και το παιδί που κυοφορούσε ήταν καρπός

παράνομου έρωτα, και απαίτησε να πάει στο Άργος να κάνει έκτρωση Ο γιατρός

όμως αρνήθηκε να το κάνει γιατί η εγκυμοσύνη της Μεταξίας ήταν πολύ

προχωρημένη.

Έτσι όρμησε στη νύφη της η οποία ακόμα κοιμόταν και αφού την έδεσε και τη

φίμωσε, τη χτύπησε πολλές φορές στο κεφάλι μέχρι να πέσει λιπόθυμη και στη

συνέχεια με τη βοήθεια του γιου της την πέταξαν στη δεξαμενή νερού και την

άφησαν να πνιγεί .Η Γκουβούση εκτελέστηκε στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο Υμηττού

στις 27-8-1960 και ο γιος της στις φυλακές της Κέρκυρας τρεις μέρες μετά.

[14]

Ο Βασίλης Λυμπέρης (1945 – 1972), υπήρξε ο τελευταίος Έλληνας πολίτης ο οποίος

εκτελέστηκε μετά από σε βάρος του καταδίκη για ποινικό αδίκημα. Η εκτέλεσή του

(Ηράκλειο, 25 Αυγούστου 1972) ήταν η τελευταία που έλαβε χώρα εντός του

ελληνικού εδάφους, καθώς η θανατική ποινή από το 1974 και μετά δεν εφαρμόστηκε

ποτέ μέχρι την κατάργησή της με νόμο το 1994 και συνταγματικά το 2001.

Ο 27χρονος Λυμπέρης καταδικάστηκε σε θανατική ποινή, καθώς κρίθηκε από το

Κακουργιοδικείο της Αθήνας ένοχος με την κατηγορία ότι έκαψε ζωντανούς:

Την εν διαστάσει σύζυγό του Βασιλική Λυμπέρη, 24 ετών

Την πεθερά του Αντιγόνη Μάρκου, 55 ετών

Την κόρη του Παναγιώτα Λυμπέρη, 2½ ετών

Τον γιο του Γιώργο Λυμπέρη, ενός έτους

Το περιστατικό συνέβη τις πρώτες πρωινές ώρες της 5ης Ιανουαρίου 1972 στο σπίτι

των θυμάτων στο Χαλάνδρι, ενώ ο δράστης είχε και τρεις φίλους του συνεργούς στο

έγκλημα. Τα τρία από τα θύματά του ξεψύχησαν ακαριαία, ενώ η σύζυγός του

μερικές ώρες αργότερα. Η υπόθεση είχε απασχολήσει έντονα την κοινή γνώμη την

εποχή εκείνη. Μετά το πέρας της ακροαματικής διαδικασίας (6 Μαΐου 1972) ο

Λυμπέρης καταδικάστηκε τετράκις σε θάνατο (για καθένα από τα θύματα

ξεχωριστά), όπως και ο ένας εκ των συνεργών του (ο 18χρονος Παύλος

Αγγελόπουλος), ενώ οι υπόλοιποι δύο καταδικάστηκαν σε μικρότερες ποινές. Η

εκτέλεση του Λυμπέρη έγινε τα ξημερώματα της 25ης Αυγούστου 1972 στην περιοχή

Δύο Αοράκια του Ηρακλείου.

[15]

Σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσίευσε η Εθνική Ακαδημία Επιστημών, περίπου το

4% των περιπτώσεων επιβολής θανατικής ποινής προκύπτουν από λανθασμένες

καταδίκες, με αποτέλεσμα ένα στα 25 άτομα που τιμωρούνται κατά αυτό τον τρόπο

να είναι πιθανότατα αθώοι. Αυτό σημαίνει πως οι 120 από τους 3.000 φυλακισμένους

που επρόκειτο να θανατωθούν στην Αμερική ίσως να είναι αθώοι και ίσως πολλοί

από τους 1.320 που θανατώθηκαν από το 1977.

Ο Austin Sarat από το Κολέγιο Amherst μελέτησε κάθε εκτέλεση από το 1890 έως το

2010 και βρήκε ότι το 3% όλων των εκτελέσεων δεν ακολούθησε το πρωτόκολλο.

Αποκεφαλισμοί κατά το κρέμασμα και περιπτώσεις όπου οι φυλακισμένοι έπιασαν

φωτιά όταν κάθισαν στην ηλεκτρική καρέκλα δεν είναι λίγες. Ακόμα και μετά την

χρήση θανατηφόρας ένεσης, οι περιπτώσεις ατυχημάτων δεν εξαφανίστηκαν.

Για παράδειγμα το 2009 η προσπάθεια εκτέλεσης του Romell Broom ήταν εξαιρετικά

επίπονη. Επί δύο ώρες προσπαθούσαν να βρουν κατάλληλη φλέβα στο σώμα του και

τον τρύπησαν τουλάχιστον 18 φορές, με εκείνον να κλαίει από τον πόνο.

[16]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

ΤΡΟΠΟΙ ΒΑΣΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΝ

Ο ανθρώπινος νους ήταν και παραμένει ιδιαίτερα εφευρετικός όταν πρόκειται να

ασχοληθεί με τρόπους βασανισμού και μεθόδους εκτέλεσης. Οι περισσότερες από

αυτές παρουσιάζονταν ως τρόποι βασανισμού. Ήταν, όμως, τόσο σκληρές, που ο

βασανιζόμενος δεν υπήρχε περίπτωση να επιβιώσει του μαρτυρίου, έτσι μπορούμε να

τις εντάξουμε στις εκτελέσεις.

Ας δούμε, όμως, αυτούς τους φριχτούς τρόπους βασανισμού και εκτελέσεων, από την

αρχαιότητα μέχρι σήμερα:

3.1Παλαιότερα είδη θανατικής ποινής

Αν και όχι τόσο διαδεδομένος όσο άλλες μέθοδοι εκτέλεσης, ο βρασμός έως θανάτου

αποτελούσε κοινή πρακτική στην Ευρώπη και την Ασία τα τελευταία δύο με τρεις

χιλιάδες χρόνια. Στην Αγγλία της εποχής του Ερρίκου του 8ου

αποτελούσε νόμιμη

μέθοδο εκτέλεσης, καθώς και στις Κάτω Χώρες το Μεσαίωνα. Στη σύγχρονη εποχή,

ο Idi Amin της Ουγκάντα, καθώς και ο Islom Karimov του Ουζμπεκιστάν τον είχαν

χρησιμοποιήσει για να θανατώσουν πολιτικούς τους αντιπάλους.

Ο κρατούμενος, είτε ρίχνεται γυμνός μέσα σε υγρό που ήδη βράζει, είτε δένεται και

τοποθετείται μέσα σε ένα μεγάλο μεταλλικό δοχείο γεμάτο με το υγρό. Στη συνέχεια

ο εκτελεστής ανάβει φωτιά κάτω από το δοχείο μέχρι το υγρό να αρχίσει να βράζει

[17]

και, συνεπώς, να πεθάνει ο καταδικασμένος. Το υγρό μπορεί να είναι, νερό, λάδι,

οξύ, πίσσα ή ακόμα και υγρό μολύβι.

Μπρούτζινος ταύρος

Ο μπρούτζινος ταύρος ήταν μια συσκευή βασανισμού/εκτέλεσης, που σχεδιάστηκε

και κατασκευάστηκε στην Αρχαία Ελλάδα. Επρόκειτο για ένα άγαλμα,

κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από μπρούτζο, κούφιο εσωτερικά και με μια πόρτα

στο πλάι. Ο καταδικασμένος κλεινόταν μέσα στον ταύρο, κάτω από τον οποίο άναβαν

φωτιά. Το μέταλλο πύρωνε και ο έγκλειστος, κυριολεκτικά, ψηνόταν ζωντανός.

Εκτός από τους αρχαίους Έλληνες, τη μέθοδο αυτή χρησιμοποίησαν και οι Ρωμαίοι,

κυρίως για να βασανίζουν και να εκτελούν χριστιανούς. Ο Άγιος Ευστάθιος

μαρτύρησε με αυτόν τον τρόπο, μαζί με τη γυναίκα και τα παιδιά του, επί

αυτοκράτορος Αδριανού και η Αγία Πελαγία επί αυτοκράτορος Διοκλητιανού.

Τροχός

[18]

Ο τροχός αποτελούσε μια μέθοδο βασανιστικής εκτέλεσης, αρχικά στην Αρχαία

Ελλάδα, που είναι και ο τόπος έμπνευσής του, και κατόπιν στη Γαλλία, τη Γερμανία,

τη Σουηδία και τη Ρωσία.

Έμοιαζε με έναν μεγάλο τροχό κάρου, πάνω στον οποίο δενόταν, με ανοιχτά χέρια

και πόδια ο κρατούμενος. Στη συνέχεια ο τροχός περιστρεφόταν αργά, ενώ o

εκτελεστής με ένα σφυρί ή με έναν σιδερένιο λοστό έσπαζε τα κόκαλα του

καταδικασμένου. Αν κάποιο από τα χτυπήματα, στο στήθος ή στο κεφάλι, δεν ήταν

αρκετά δυνατό ώστε να τον σκοτώσει και να θέσει έτσι τέλος στο μαρτύριό του, ο

άνθρωπος υπέφερε φρικτά για πολλές ώρες.

Μετά το θάνατο του καταδικασμένου, ο τροχός με τα υπολείμματά του στερεωνόταν

σ’ έναν ψηλό στύλο, ώστε τα όρνια να φάνε ό,τι είχε απομείνει.

Ταφή (ζώντος, γνωστή και ως «το πηγάδι»)

Στην αρχαία Ρώμη, τις Εστιάδες που παραβίαζαν τους όρκους τους, τις «έθαβαν

ζωντανές», κλείνοντάς τες σε μια σπηλιά με ελάχιστη τροφή και νερό. Σε περίπτωση

που ήταν αθώες, η θεά Εστία θα φρόντιζε να τις απελευθερώσει!

Άλλος τρόπος ταφής ζωντανού ανθρώπου ήταν να ανοιχτεί απλά μια τρύπα στο

έδαφος, να τον πετάξουν μέσα και να τη σκεπάσουν, στη συνέχεια, με χώμα. Αυτή η

μέθοδος, γνωστή ως «το πηγάδι», χρησιμοποιήθηκε στη μεσαιωνική Ιταλία ως τρόπος

εκτέλεσης των δολοφόνων και στη Ρωσία, κατά τον 17ο και 18

ο αιώνα, όπου

τιμωρούσαν έτσι τις γυναίκες που είχαν σκοτώσει τους συζύγους τους.

[19]

Στη σύγχρονη εποχή χρησιμοποιήθηκε ευρέως, κατά το τέλος του 1937 μέχρι τις

αρχές του 1938, από τους Γιαπωνέζους κατά τη Σφαγή του Νανκίν, όπου έθαβαν

ζωντανούς τους κινέζους πολίτες καθώς και τους αιχμαλώτους πολέμου

Σταύρωση

Η σταύρωση είναι ένας αρχαίος τρόπος εκτέλεσης, κατά τον οποίο ο καταδικασμένος

δένεται ή καρφώνεται σε έναν μεγάλο ξύλινο σταυρό ή πάσσαλο, και αφήνεται εκεί

μέχρι να πεθάνει. Αυτή η μέθοδος εκτέλεσης ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στην

Αρχαία Ρώμη και στους γειτονικούς μεσογειακούς πολιτισμούς και ήταν σε ισχύ

μέχρι το 313 μ.Χ. , οπότε ο Χριστιανισμός νομιμοποιήθηκε στη Ρωμαϊκή

Αυτοκρατορία και έγινε γρήγορα η επίσημη θρησκεία του κράτους.

Σύνθλιψη

[20]

Ο κρατούμενος πέθαινε κάτω από το βάρος βράχων που σωρεύονταν στο κορμί του ή

του συνέθλιβαν το κεφάλι κάτω από το πόδι ενός ελέφαντα. Στην πρώτη περίπτωση ο

θάνατος μπορούσε να είναι αργός και βασανιστικός, εάν οι βαριές πέτρες δεν

ρίχνονταν επάνω του μονομιάς. Η εκτέλεση με σύνθλιψη είχε εφαρμογή σε πολλές

χώρες και οι τεχνικές διέφεραν από τόπο σε τόπο.

Ξεκοίλιασμα

Όταν εφαρμόζεται σε ζωντανό άνθρωπο τα αποτελέσματα είναι, αναπόφευκτα,

μοιραία. Χρησιμοποιήθηκε ευρέως στο παρελθόν ως τρόπος επιβολής της θανατικής

ποινής σε πολλές δυτικές και ανατολικές χώρες. Τα τελευταία όργανα που

αφαιρούνται είναι η καρδιά και οι πνεύμονες, έτσι ο καταδικασμένος διατηρείται στη

ζωή για να υποφέρει από το αβάσταχτο μαρτύριο για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο

διάστημα.

Διαμελισμός

Ο διαμελισμός συνίσταται στο κόψιμο, σκίσιμο, τράβηγμα και, γενικά, αποκόλληση

των μελών ενός ζωντανού ανθρώπου ή ζώου από το σώμα του. Στους ανθρώπους

[21]

συμβαίνει είτε μετά από κάποιο ατύχημα, είτε ως αποτέλεσμα εκτέλεσης με αυτή τη

βάρβαρη μέθοδο.

Ήταν πολύ διαδεδομένος τρόπος θανάτωσης κατά τον Μεσαίωνα, όπου ο

κρατούμενος δενόταν σε τέσσερα άλογα, δύο για τα πόδια και δύο για τα χέρια. Στη

συνέχεια τα άλογα έτρεχαν προς διαφορετική κατεύθυνση το καθένα με αποτέλεσμα

τον διαμελισμό του άτυχου ανθρώπου. Υπήρχαν και αρκετοί εναλλακτικοί τρόποι.

Στη σύγχρονη εποχή ο διαμελισμός έχει πάψει να χρησιμοποιείται ως μέθοδος

εκτέλεσης. Όμως δεν είναι σπάνιο φαινόμενο σε περιπτώσεις δολοφονίας, ακόμα και

κανιβαλισμού. Οι αμερικανοί κατά συρροή δολοφόνοι Albert Fish και Jeffrey

Dahmer συνήθιζαν να διαμελίζουν (και να τρώνε) τα θύματά τους. Και στη σύγχρονη

Ελλάδα είχαμε περιπτώσεις διαμελισμού, αν και όχι σε ζωντανό άνθρωπο.

Γδάρσιμο

Το γδάρσιμο ανθρώπου χρησιμοποιήθηκε ως μέθοδος βασανισμού ή/και εκτέλεσης,

ανάλογα με το ποσοστό του δέρματος που αφαιρείται. Γίνεται όσο ο καταδικασμένος

είναι ζωντανός, αν και υπάρχουν καταγραφές γδαρσίματος μετά θάνατον, κυρίως για

βεβήλωση του σώματος του εχθρού ή για θρησκευτικούς λόγους. Μερικές φορές το

δέρμα χρησιμοποιείται για τελετουργικούς σκοπούς ή και «διακοσμητικούς», όπως

στην περίπτωση του κατά συρροή δολοφόνου Eddie Gain!

Το γδάρσιμο είναι μια πολύ αρχαία πρακτική. Υπάρχουν καταγραφές για τους

Ασσύριους, που έγδερναν τους αιχμαλώτους πολέμου, για τους Αζτέκους του

Μεξικού που έκαναν το ίδιο κατά τα τελετουργικά ανθρωποθυσιών, για τη

μεσαιωνική Ευρώπη που χρησιμοποιούσε το γδάρσιμο σε περιπτώσεις προδοσίας.

Στην Κίνα, γνωστό με το όνομα «θάνατος από χίλια κοψίματα», ήταν σε χρήση μέχρι

το 1905.

[22]

Ανασκολοπισμός

Ο ανασκολοπισμός ήταν μια μέθοδος βασανισμού και, τελικά, εκτέλεσης κατά την

οποία ένας αιχμηρός πάσσαλος εισάγεται στο σώμα του κρατουμένου μέσω των

πλευρών, του πρωκτού, του κόλπου ή του στόματος. Η συγκεκριμένη μέθοδος

εκτέλεσης οδηγεί σε έναν ιδιαίτερα επώδυνο θάνατο. Ο πάσσαλος συχνά ήταν

στερεωμένος στο έδαφος, αφήνοντας τον κατάδικο να πεθάνει κρεμασμένος. Σε

μερικές περιπτώσεις ανασκολοπισμού, ο πάσσαλος εισάγεται με τέτοιο τρόπο στο

σώμα του καταδικασμένου, ώστε να αποτρέψει τον άμεσο θάνατο αφενός, και να

λειτουργήσει ως «πώμα» που θα εμποδίσει την απώλεια αίματος αφετέρου. Αυτό έχει

ως αποτέλεσμα να παρατείνει την επιθανάτια αγωνία του μελλοθάνατου έως και τρεις

ημέρες. Μετά την κατάλληλη προετοιμασία του θύματος, η οποία συμπεριλαμβάνει

δημόσιο βασανισμό και βιασμό, το θύμα γδύνεται και του κάνουν μια τομή στη

βουβωνική χώρα, μεταξύ πρωκτού και γεννητικών οργάνων. Ένας γερός και αμβλύς

πάσσαλος εισάγεται στην τομή. Το στρογγυλεμένο του άκρο πιέζει τα ζωτικά όργανα

προκαλώντας αβάσταχτο πόνο, χωρίς όμως να τα τρυπά και να επιφέρει το θάνατο,

όπως γίνεται κατά την εισαγωγή αιχμηρού πασσάλου. Η έλευση του θανάτου, με

αυτόν τον τρόπο, μπορούσε να καθυστερήσει αρκετές ημέρες. Η χρήση του

ανασκολοπισμού ως μεθόδου επιβολής της θανατικής ποινής ήταν κοινή σε περιοχές

όπως η Αρχαία Εγγύς Ανατολή, η Αρχαία Ινδία κ.λπ. . Επίσης ο ανασκολοπισμός

χρησιμοποιήθηκε ευρέως κατά το Μεσαίωνα σε Ασία και Ευρώπη.

Δηλητηρίαση

[23]

Σε όλη την ανθρώπινη ιστορία, έγινε εντατική χρήση της δηλητηρίασης ως μεθόδου

δολοφονίας, αυτοκτονίας και εκτέλεσης. Η χρήση του δηλητηρίου ως μεθόδου

εκτέλεσης, συνίστατο στον εξαναγκασμό του καταδίκου να καταπιεί το δηλητήριο,

όπως έγινε με τον Σωκράτη στην Αρχαία Αθήνα. Στο Μεσαίωνα ήταν ένας

προσφιλέστατος τρόπος για την εξόντωση εχθρών και αντιπάλων, αλλά και για

αυτοκτονία σε περίπτωση κινδύνου. Είναι γνωστό ότι οι ευγενείς συνήθιζαν να

φορούν δαχτυλίδια, μέσα στα οποία μετέφεραν ποσότητα δηλητηρίου ικανή να

επιφέρει το θάνατο. Στη σύγχρονη εποχή η δηλητηρίαση βρίσκει εφαρμογή στο

θάλαμο αερίων και στη θανατηφόρα ένεση.

Πριόνισμα

Μέθοδος εκτέλεσης αρκετά διαδεδομένη στην Αρχαία Ρώμη. Λέγεται πως ο

αυτοκράτορας Καλιγούλας ήταν ένθερμος υποστηρικτής της και πως ο προφήτης

Ησαΐας εκτελέστηκε με αυτόν τον τρόπο.

Ο καταδικασμένος κρεμιέται ανάποδα και στη συνέχεια πριονίζεται στη μέση, αρχής

γενομένης από τον καβάλο. Στη θέση που βρίσκεται και παρά τη σοβαρή αιμορραγία,

μεγάλη ποσότητα αίματος συγκεντρώνεται στον εγκέφαλο. Ο μελλοθάνατος

παραμένει ζωντανός και με πλήρη συνείδηση μέχρι το πριόνι να πλήξει τις αρτηρίες

της κοιλιάς και, μερικές φορές, περισσότερο. Στις ασιατικές χώρες, ο καταδικασμένος

στηνόταν όρθιος και το πριόνισμα άρχιζε από το κεφάλι

[24]

Λιθοβολισμός

Ο λιθοβολισμός ήταν μια μέθοδος επιβολής της θανατικής ποινής, κατά την οποία

ένα οργανωμένο πλήθος πετάει πέτρες στον καταδικασμένο, μέχρι αυτός να πεθάνει.

Χρησιμοποιήθηκε –και ακόμη χρησιμοποιείται σε διάφορες χώρες- τόσο ως έκφραση

τιμωρίας από την κοινωνία, όσο και ως νόμιμη μέθοδος εκτέλεσης. Λιθοβολισμούς

συναντάμε στην ιστορία πολλών χωρών, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας, καθώς

και σε χριστιανικά, ιουδαϊκά και ισλαμικά κείμενα.

Λάκκος με φίδια

Οι λάκκοι με τα φίδια ήταν μια ιστορική ευρωπαϊκή μέθοδος επιβολής της θανατικής

ποινής. Οι κατάδικοι ρίχνονταν σε ένα βαθύ πηγάδι γεμάτο με δηλητηριώδη φίδια,

όπως οχιές. Πέθαιναν από το φαρμάκι των φιδιών που, ερεθισμένα από την παρουσία

τους, τους επιτίθονταν.

Μια παρόμοια πρακτική εμφανίστηκε στην αρχαία Κίνα, όπου ο καταδικασμένος

ριχνόταν σε ένα λάκκο με νερό, γεμάτο από δηλητηριώδη φίδια.

[25]

Εκτός από τα φίδια, πολλές φορές στην ιστορία χρησιμοποιήθηκαν ζώα για να

εκτελεστούν άνθρωποι. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον βιβλικό «λάκκο των λεόντων»,

το κατασπάραγμα από σκυλιά, τα θηρία στις ρωμαϊκές αρένες, το ποδοπάτημα από

ελέφαντες στη Μογγολία και άλλα.

Εκπαραθύρωση

Η εκπαραθύρωση ως μέθοδος εκτέλεσης χρησιμοποιήθηκε περισσότερο σαν

εκδήλωση επαναστατών και αγριεμένου πλήθους, παρά σαν επίσημη μέθοδος

εκτέλεσης. Κατά τη διάρκεια του Βρώμικου Πολέμου της Αργεντινής, πολλά θύματα

πετάχτηκαν ακόμη και από αεροπλάνα, πάνω από τον ποταμό Rio de la Plata ή τον

Ατλαντικό Ωκεανό, κατά τη διάρκεια των περίφημων «πτήσεων θανάτου» (vuelos de

la muerte). Πτήσεις θανάτου είχαμε και κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Αλγερίας

1954-1962).Στις σύγχρονες κοινωνίες, πολλά «ατυχήματα» κρατουμένων σε

αστυνομικά τμήματα ή φυλακές, κυρίως σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα, χωρίς

αυτό να είναι απόλυτο, δεν είναι άλλο παρά εν ψυχρώ εκτελέσεις μέσω εκπαραθύρωσης.

Απαγχονισμός

Ο απαγχονισμός είναι είδος θανατικής ποινής που χρησιμοποιούνταν σε όλο τον

κόσμο. Ο καταδικασμένος που πήγαινε στην αγχόνη ήταν συνήθως προδότης, εχθρός

[26]

του κράτους, δολοφόνος ή ληστής. Ο καταδικασμένος οδηγούνταν πάνω σε πόρτα

καταπακτής, σε σκάλα, καρέκλα ή άλογο. Πάνω από αυτόν υπήρχε οριζόντια δοκός ή

κλαδί, από το οποίο είχε περαστεί ή δεθεί σκοινί που κατέληγε σε αγχόνη. Στη

συνέχεια, ο δήμιος περνούσε σφιχτά την αγχόνη γύρω από τον λαιμό του

καταδικασμένου. Με τη διαταγή της εκτέλεσης, η καταπακτή στην οποία στεκόταν ο

καταδικασμένος άνοιγε ή η σκάλα/καρέκλα/άλογο μετακινούνταν μακριά, με

αποτέλεσμα αυτός να πέσει στον κενό. Ο θάνατος ερχόταν συνήθως από το σπάσιμο

του αυχένα του καταδικασμένου, εξαιτίας της δύναμης που ασκούσε το σώμα του

που έπεφτε και της απότομης αντίστασης του σκοινιού που ήταν δεμένο γύρω από

τον λαιμό. Αν δεν συνέβαινε αυτό, το βάρος του κρεμάμενου σώματος πίεζε την

αγχόνη να σφίξει, ώστε ο καταδικασμένος πέθαινε από ασφυξία.

Εντοιχισμός

Γι΄ αυτόν που η πολιτεία χαρακτήριζε ένοχο, έχτιζε γύρω του έναν τοίχο και άφηνε

μόνο το κεφάλι του απ έξω για να μπορεί το θύμα να αναπνέει και το μαρτύριο να

κρατήσει όσο γίνεται περισσότερο: Άλειφαν το κεφάλι του με μέλι για να προσελκύει

τις σφήκες, του έδιναν με το ζόρι νερό για την παραγωγή περιττωμάτων και αυτά με

τη σειρά τους πίεζαν βασανιστικά το σώμα. Δεν είχαν από πού να διαφύγουν. Και

περιττό να πούμε πως αυτό ήταν δημόσιο θέαμα. Οι φυλακές υψίστης ασφαλείας μας

απαλλάσσουν από αυτό το θέαμα, εκσυγχρονίζοντας τον εντοιχισμό

[27]

3.2Νεότερα είδη θανατικής ποινής

Τυφεκισμός

Ο τυφεκισμός είναι μέθοδος εκτέλεσης κρατουμένων που χρησιμοποιείται σε χώρες

της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής ακόμη και σήμερα. Λέγεται

κοινώς και εκτέλεση. Χρησιμοποιείται για παραβιάσεις του διεθνούς ποινικού

δικαίου, όπως οι δολοφονίες και τα εγκλήματα πολέμου. Στον τυφεκισμό, ο

εκτελούμενος στέκεται σε έναν τοίχο με δεμένα μάτια από ένα μαντίλι. Ο

αξιωματικός που παρευρίσκεται εκεί δίνει το σύνθημα οι στρατιώτες του να

γεμίσουν, να στοχεύσουν και να πυροβολήσουν. Τα όπλα που χρησιμοποιούνται στις

εκτελέσεις είναι τουφέκια, ενώ για μαζική εκτέλεση χρησιμοποιούνται πολυβόλα.

Ποτέ δεν γίνονται εκτελέσεις με αυτόματα όπλα ή οπλοπολυβόλα.

Ηλεκτρική καρέκλα

Αφού οδηγηθεί στο θάλαμο εκτελέσεων, ο κρατούμενος δένεται στην καρέκλα με

δερμάτινα λουριά, κατά μήκος του στήθους, των γοφών, των ποδιών και των

[28]

βραχιόνων. Δυο χάλκινα ηλεκτρόδια συνδέονται στο σώμα του, το ένα στη γάμπα, σε

σημείο που έχει πριν ξυριστεί για να διευκολύνει την αγωγιμότητα. Το άλλο

βρίσκεται μέσα σε ένα κράνος το οποίο εφαρμόζεται στο ξυρισμένο του κεφάλι. Τα

ηλεκτρόδια είτε έχουν εμβαπτιστεί σε άλμη, είτε είναι αλειμμένα με Τζελ, ώστε να

αυξηθεί η αγωγιμότητα και να περιοριστεί το έγκαυμα .Μια δερμάτινη μάσκα ή ένα

μαύρο ύφασμα καλύπτει το πρόσωπο. Ο μελλοθάνατος φοράει επίσης πάνες, καθώς

τη στιγμή του θανάτου χάνεται ο έλεγχος των κενώσεων.

Ο εκτελεστής πιέζει ένα κουμπί στον πίνακα ελέγχου και διοχετεύει μία πρώτη δόση

ρεύματος, τάσεως μεταξύ 1.700 και 2.400 volts , για διάστημα που κυμαίνεται από 30

δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό. Αυτό ελέγχεται αυτόματα. Το ρεύμα πρέπει να είναι

κάτω από 6 amps, ώστε να μην ψηθεί το σώμα. Συνήθως βγαίνει καπνός από το

κεφάλι και τη γάμπα του φυλακισμένου. Στη συνέχεια ένας γιατρός εξετάζει τον

κρατούμενο και, εάν δεν έχει πεθάνει, η διαδικασία επαναλαμβάνεται. Μερικές φορές

αυτό χρειάζεται να γίνει για τρίτη και τέταρτη φορά (χρειάστηκε να γίνει 5 φορές

κατά την εκτέλεση της Ethel Rosenberg).

Κατά μέσο όρο η διαδικασία διαρκεί 2 λεπτά και 10 δευτερόλεπτα και το ρεύμα

διαπερνά το σώμα του κρατουμένου δυο φορές. Την πρώτη φορά συνήθως

καταστρέφεται ο εγκέφαλος και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Προκαλείται ολική

παράλυση, καθώς κάθε μυς του σώματος συστέλλεται και παραμένει σε συστολή για

όλο το διάστημα που κρατά η διαδικασία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην μπορεί

να χτυπήσει η καρδιά και να αναπνεύσει ο κρατούμενος. Η επανάληψη της

διαδικασίας γίνεται για να επιβεβαιωθεί πως η καρδιά δεν θα ανακτήσει τον χτύπο

της. Υποτίθεται πως ο άνθρωπος στην καρέκλα χάνει τις αισθήσεις του στο 1/240ό

του δευτερολέπτου.

Μετά την ηλεκτροπληξία, η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει στους 59ο C και

είναι πολύ ζεστό για να το αγγίξει κανείς. Η υψηλή θερμοκρασία καταστρέφει τις

πρωτεΐνες του σώματος και «ψήνει» τα όργανα.

Οι φυσικές αντιδράσεις περιλαμβάνουν ρόγχο, εμφάνιση αφρού στο στόμα ,αιματώδη

ιδρώτα, κάψιμο των τριχών και του δέρματος και απελευθέρωση αερίων. Πολλές

φορές τα μάτια του κρατούμενου πετάγονται από τις κόχες και κρέμονται στα

μάγουλά του. Συχνά αφοδεύει, φτύνει αίμα, η σάρκα του φουσκώνει και, ενίοτε,

πιάνει φωτιά, ιδίως αν ιδρώνει υπερβολικά. Οι μάρτυρες ακούν έναν χαρακτηριστικό

ήχο που μοιάζει με αυτόν του μπέικον όταν ψήνεται και ο θάλαμος γεμίζει από την

αρρωστημένα μυρωδιά της ψημένης σάρκας. Το σώμα πρέπει να αφεθεί να κρυώσει,

πριν πραγματοποιηθεί η νεκροψία.

[29]

Αποκεφαλισμός

Η γκιλοτίνα (guillotine), λαιμητόμος ή καρμανιόλα είναι μηχανικό όργανο που

χρησιμοποιήθηκε σε πολλές χώρες για τον αποκεφαλισμό των καταδικασμένων σε

θάνατο. Κατασκευάστηκε από το δρα Ζοζέφ Ινιάς Γκιγιοτέν (Guillotin 1738-1814), ο

οποίος στη Συνέλευση των Τάξεων 1789 πρότεινε πρώτος τη χρήση της ως "ανώδυνο

θάνατο". Αργότερα η Νομοθετική επιτροπή ανέθεσε στο γιατρό Λουί να το μελετήσει

και να κατασκευάσει το μηχάνημα το οποίο αρχικά ονομάστηκε λουϊζόν ή λουϊζέτ

(Louison, Louisette). Τελικά η χρήση του υιοθετήθηκε στις 20

Μαρτίου 1792 διατηρώντας όμως το όνομα του πρώτου εισηγητή. Ο αποκεφαλισμός

γινόταν με το πέσιμο βαρειάς λοξής λεπίδας που γλιστρούσε απότομα ανάμεσα σε

δύο ορθοστάτες και ο θάνατος ήταν ακαριαίος.

Το μηχάνημα αυτό ήταν ήδη γνωστό και σε χρήση στη Νότια Γαλλία καθώς και

στην Ιταλία από τον 16ο αι. που έφερε το όνομα μανναία (mannaia).

Η πρώτη εκτέλεση με λαιμητόμο έγινε στις 25 Απριλίου 1792 στη Γαλλία. Και ενώ

αρχικά σχεδιάστηκε για την εκτέλεση κοινών εγκληματιών μετά 4 μήνες από την

πρώτη χρήση της καθιερώθηκε ως μέσον θανάτωσης πολιτικών καταδίκων και

αντιπάλων. Στην περίοδο της Τρομοκρατίας, κατά τη Γαλλική Επανάσταση (1793-

94), εκτελέστηκαν στη λαιμητόμο περισσότερα από 4.000 άτομα. Ως ποινή, η

Γαλλική Δημοκρατία την κατάργησε μόλις στις 9 Οκτωβρίου 1981.

Στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε επίσης ως τις αρχές του 20ού αιώνα. Ήρθε με τους

Βαυαρούς σε δυο τύπους : μόνιμη και μεταφερόμενη (σε τρεις φόρτους). Η μόνιμη

ήταν στημένη στις φυλακές του Παλαμηδιού, στο Ναύπλιο, ενώ η μεταφερόμενη

συνοδεία χωροφυλάκων και δημίων χρησιμοποιήθηκε ανά την επικράτεια. Με

γκιλοτίνα εκτελέστηκε ο δολοφόνος του Πρωθυπουργού Θεόδωρου Δηλιγιάννη,

Κώστας Γερακάρης, το 1906.

[30]

Θανατηφόρος ένεση

Υπάρχει μια τελετουργία που πρέπει να ακολουθείται κατά γράμμα. Αρχικά ο

μελλοθάνατος ξαπλώνει σε ένα φορείο. Εκεί του δένουν το σώμα και τα πόδια με

δερμάτινους ιμάντες.

Τα γυμνά του χέρια δένονται σε σανίδες που εξέχουν από το φορείο, στα δύο πλαϊνά.

Τεχνικοί τοποθετούν έναν καθετήρα σε μια φλέβα σε καθέναν από τους βραχίονες

του κρατουμένου.

Του διοχετεύονται 10ml διαλύματος ηπαρίνης, ώστε να εμποδιστεί ο σχηματισμός

θρόμβων.

Στη συνέχεια μια φιάλη 1.000ml αλατούχου διαλύματος συνδέεται στα άκρα των

καθετήρων και ο κρατούμενος οδηγείται στο θάλαμο εκτελέσεων, όπου οι κουρτίνες

είναι τραβηγμένες, ώστε να μπορούν οι μάρτυρες να παρακολουθούν τη διαδικασία.,

Μέτα είναι η στιγμή που ο κρατούμενος κάνει τις τελευταίες του δηλώσεις. Στη

συνέχεια ένας φύλακας δίνει το σήμα για να αρχίσει η διαδικασία της εκτέλεσης.

Ποια είναι τα φάρμακα του κοκτέιλ

Όλες οι ουσίες που χρησιμοποιούνται στη θανατηφόρα ένεση είναι:

1) Το θειοπεντάλ είναι ένα βαρβιτουρικό που χρησιμοποιείται ευρέως ως αναισθητικό

και προκαλεί αναισθησία πολύ γρήγορα, αν χορηγηθεί ενδοφλεβίως.

2) Το Pavulon είναι μυοχαλαρωτικό που παραλύει το διάφραγμα και, έτσι, σταματά

την αναπνοή,

3) Χλωριούχο κάλιο που προκαλεί καρδιακή προσβολή.

Το μηχάνημα διαθέτει 6 σύριγγες, που ενεργοποιούνται αυτόματα. Οι τρεις από αυτές

περιέχουν τα θανατηφόρα φάρμακα και οι άλλες τρεις ακίνδυνο αλατούχο διάλυμα.

Η εκτέλεση με θανατηφόρα ένεση διαρκεί περισσότερο από κάθε άλλη μέθοδο.

Τυπικά, για την όλη διαδικασία, χρειάζονται 30-45 λεπτά

[31]

Καύση

Κατ' αρχήν η διαδικασία ήταν απλή : οι κατάδικοι σε θάνατο οδηγούνται στην

δημοσία πλατεία, προσδένονταν από έναν πάσσαλο στην πυρά, οι Ιεροεξεταστές

κάθονταν επισήμως σε μία εξέδρα απέναντι από αυτή, γινόταν μία τελευταία έκκληση

για ομολογία, διαβαζόταν η καταδικαστική απόφαση, άναβαν τη φωτιά και η αγωνία

συμπληρωνόταν. Κατά το απόγευμα της παραμονής της εκτελέσεως, όλοι οι

αξιωματούχοι λάμβαναν μέρος σε μία πομπή στις κυριότερες οδούς της πόλεως για

να καταθέσουν τον πράσινο σταυρό της Ιεράς Εξετάσεως στο θυσιαστήριο της

μητροπόλεως ή της σπουδαιότερης εκκλησίας. Γινόταν μία τελευταία προσπάθεια για

να αποσπασθούν ομολογίες εκ μέρους του καταδίκου· πολλοί υποχωρούσαν τότε και

οι καταδίκες τους μετατρέπονταν σε φυλάκιση μερικών ετών ή ισοβίως.

Το πρωί της επομένης, οι κατάδικοι οδηγούνταν ανάμεσα σε πυκνό πλήθος σε μία

από τις πλατείες της πόλης: απατεώνες ,βλάσφημοι, δίγαμοι ,αιρετικοί,

μεταμεληθέντες προσήλυτοι, αργότερα και προτεστάντες. Κάποτε η πομπή

περιελάμβανε ομοιώματα απόντων καταδίκων ή κιβώτια που περιείχαν τα οστά

προσώπων καταδικασθέντων σε θάνατο .Στην πλατεία, μιας ή περισσοτέρων

εξέδρων, κάθονταν οι ιεροεξεταστές, ο μοναχικός και ο εφημεριακός κλήρος και οι

αξιωματούχοι της πόλεως και του κράτους. Κατά καιρούς, προήδρευε και αυτός ο

βασιλέας.

Οι τρόποι που αναφέρονται πιο πάνω δεν είναι, ασφαλώς οι μόνοι που

χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο για να θανατώσει άλλους ανθρώπους. Υπήρξαν

ακόμη πολλοί τρόποι επιβολής της θανατικής ποινής, όπως ο πνιγμός, το μαχαίρωμα,

ο θάνατος από πείνα ή δίψα, η κατακρήμνιση, ο ποδοβολισμός , ο πνιγμός , ο

τεμαχισμός , η κατάσχιση, η απαγκίστρωση, η εγκατάλειψη και ασιτία, έκθεση και

άλλοι.

Προκειμένου να βασανίσει και να σκοτώσει, ο άνθρωπος –σε κάθε εποχή της

ιστορίας του- χρησιμοποίησε τις γνώσεις που είχε για να εφεύρει και να

κατασκευάσει όργανα βασανισμού και θανάτωσης, τα περισσότερα από τα οποία

[32]

ήταν αποτρόπαια και ασύλληπτα στη φρικαλεότητά τους. Οι επιστήμες και η

τεχνολογία χρησιμοποιήθηκαν –και εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται- γι αυτό το

σκοπό.

Δυστυχώς το «homo homini lupus est», ισχύει πάντα.

[33]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

4.1 ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ

Η εφαρμογή της θανατικής ποινής ή όχι αποτελεί μέχρι σήμερα ένα αμφιλεγόμενο

ζήτημα της αντεγκληματικής πολιτικής που διχάζει κοινή γνώμη, πολιτικούς και

επιστήμονες. Συγκεκριμένα η θανατική ποινή τυγχάνει υποστήριξης από μεγάλη

μερίδα πολιτών καθώς θεωρείται σύμβολο ασφάλειας αλλά και βέβαιος τρόπος

περιστολής της εγκληματικότητας. Όσον αφορά τους πολιτικούς, αντιμετωπίζουν το

θέμα βάση των ιδεολογικών αντιλήψεων που εκφράζει το πολιτικό κόμμα στο οποίο

ανήκουν ενώ οι επιστήμονες προσπαθούν να λύσουν το ζήτημα χρησιμοποιώντας

ένα συνδυασμό επιχειρημάτων από επιστήμες όπως η ψυχολογία ,οι ηθικές-

ανθρωπιστικές επιστήμες κ.α. καταλήγοντας εν τέλει να παραμένουν χωρισμένοι

στους υποστηρικτές της και σε αυτούς που τάσσονται υπέρ της κατάργησής της.

Η Εκκλησία απ’ την πλευρά της εναντιώνεται στη θανατική ποινή, επειδή στερεί

από τον άνθρωπο τη δυνατότητα να μετανοήσει και να σωθεί. Δεν πρέπει να ξεχνάμε

ότι ο Χριστός σταυρώθηκε ανάμεσα σε δύο ληστές και τους έδωσε τη δυνατότητα

μετάνοιας την τελευταία στιγμή. Ο ένας δήλωσε μετανιωμένος και σώθηκε, ο άλλος

πέθανε αμετανόητος.

Η Εκκλησία δε διακρίνει τους ανθρώπους σε αμαρτωλούς και αναμάρτητους, διότι

απλούστατα δεν υπάρχουν αναμάρτητοι. Υπάρχουν μετανοημένοι και αμετανόητοι

άνθρωποι. Τελικά, η μόνη πραγματικά θανάσιμη αμαρτία είναι η αμετανοησία,

δηλαδή η άρνηση να μετανοήσουμε. Το μόνο που ζητά και περιμένει η Εκκλησία απ’

όλους τους ανθρώπους είναι η μετάνοια, που θα πει αλλαγή νοοτροπίας. Γι’ αυτό στη

Θεία Λειτουργία η Εκκλησία εύχεται να ζήσουμε ‘τον υπόλοιπόν χρόνον της ζωής

ημών εν ειρήνη και μετανοία’ και να έχουμε ‘χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών,

ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος

του Χριστού’. Η μετάνοια προϋποθέτει τη συνέχιση της ζωής. Με τη θανατική

καταδίκη αφαιρείται η ανθρώπινη ζωή κι έτσι η μετάνοια καθίσταται ανέφικτη.

[34]

Άλλος ένας λόγος για τον οποίο η εκκλησία εναντιώνεται στη θανατική ποινή είναι

ότι υπάρχει το ενδεχόμενο, ενώ έχει επιβληθεί και εκτελεστεί η θανατική ποινή, εκ

των υστέρων να αποδειχτεί ότι επρόκειτο για ‘δικαστική πλάνη’, οπότε δεν υπάρχει

περιθώριο επανόρθωσης. Επίσης δεν είναι δυνατόν η κρατική εξουσία να

χρησιμοποιεί μέσα η οποία καταδικάζει, τον φόνο, έστω κι αν υποστηρίζεται ότι

γίνεται για σωφρονισμό. Για την Ορθόδοξη Εκκλησία ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα.

Στη χώρα μας, ο τελευταίος Έλληνας πολίτης εκτελέστηκε το 1972 μετά από

καταδίκη του σε θανατική ποινή για ποινικό αδίκημα. Ήταν η τελευταία εκτέλεση

που έλαβε χώρα σε ελληνικό έδαφος καθώς από το 1974 και μετά η θανατική ποινή

δεν ξαναεφαρμόστηκε μέχρι που καταργήθηκε με νόμο το 1994 και συνταγματικά το

2001 με το άρθρο 7 παρ.2 όπου η αντίστοιχη διάταξη διατυπώνεται ως εξής:

«Θανατική ποινή δεν επιβάλλεται εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στο

νόμο για κακουργήματα τα οποία τελούνται σε καιρό πολέμου και σχετίζονται με

αυτόν».

[35]

Τα κύρια επιχειρήματα υπέρ της επαναφοράς της θανατικής ποινής

είναι τα εξής:

Πρώτον, η επιβολή και εκτέλεση της θανατικής ποινής θα έχει αποτρεπτικές

συνέπειες. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα σταματήσουν οι δολοφονίες, αλλά είναι

αναμενόμενο ότι θα μειωθούν. Υποστηρίζεται ότι οι δολοφονίες αστυνομικών στις

ΗΠΑ είναι ελάχιστες διότι είναι βέβαιο ότι ο δολοφόνος αστυνομικού στις ΗΠΑ,

σίγουρα και σύντομα, θα βράζει στα καζάνια της κόλασης, είτε καταδικαστεί από

δικαστήριο είτε όχι. Επίσης σε πρόσφατο άρθρο του στα «Νέα» (21.11.1997) ο καθ.

Α. Λοβέρδος αναφέρει ότι στη Γαλλία, στο διάστημα 1970-1980, προ της

κατάργησης της θανατικής ποινής έγιναν πέντε δολοφονίες ανηλίκων, ενώ μετά την

κατάργηση, στο διάστημα 1984-1993, οι δολοφονίες ανηλίκων αυξήθηκαν σε 84,

δηλ. αυξήθηκαν κατά δεκαεφτά φορές!

Δεύτερον, έχει αποδειχθεί ότι δολοφόνοι που δεν εκτελέστηκαν μετά την καταδίκη

τους, επανέλαβαν το έγκλημα μέσα στη φυλακή ή έξω. Είναι γνωστή περίπτωση του

Τζακ Άμποτ, συγγραφέα του έργου In the Belly of the Beast και δολοφόνου δύο

ανθρώπων, του δεύτερου δύο εβδομάδες μετά την έξοδό του από τη φυλακή όπου

είχε εγκλεισθεί για τον πρώτο φόνο.

Τρίτον, η ποινή δεν επιβάλλεται μόνο για να αποτρέψει την επανάληψη της πράξης,

αλλά ταυτόχρονα για να αποδοθεί δικαιοσύνη και να αποκατασταθεί η ισορροπία

στην ψυχή όσων υπέφεραν από το έγκλημα. Σε πολλές περιπτώσεις μόνο η θανατική

ποινή μπορεί να αποδώσει δικαιοσύνη. Όποιος ενδιαφέρεται για μια

αριστουργηματική διατύπωση αυτού του επιχειρήματος, ας φροντίσει να δει την

[36]

ταινία του Μπέργκμαν «Η Πηγή των Παρθένων» όπου ο πατέρας εκτελεί τους δύο

βιαστές και δολοφόνους της νεαρής κόρης του.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν δύο σοβαρά επιχειρήματα για την

κατάργηση της θανατικής ποινής και συνεπώς τη μη επαναφορά της:

Το πρώτο επιχείρημα υπέρ της μη επαναφοράς της θανατικής ποινής είναι ότι η

θεσμοθέτηση του θανάτου αποτελεί αδιανόητη, για την εποχή μας, προσβολή του

πολιτισμού. Είναι φυσικό και αναμενόμενο οι άνθρωποι να πεθαίνουν λόγω γήρατος,

λόγω ασθενειών ή εξαιτίας ατυχημάτων, αλλά είναι παράλογο για μια κοινωνία, ως

συλλογική οντότητα, να θεσμοθετεί τον θάνατο. Μια απάντηση στο επιχείρημα αυτό

είναι ότι η κοινωνία οφείλει να προστατεύει τα μέλη της ακόμη και όταν αυτό απαιτεί

τον θάνατο ορισμένων και κυρίως όταν οι εγκληματίες, ηθικοί και φυσικοί

αυτουργοί, είναι σε πλήρη γνώση του τι κάνουν, σχεδιάζουν και εκτελούν εν ψυχρώ

τις εγκληματικές πράξεις τους σε βάρος ανύποπτων, αδύναμων, ανήλικων και

απροστάτευτων ατόμων.

Το δεύτερο επιχείρημα είναι ότι υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο δικαστικής πλάνης και

συνεπώς η δυνατότητα επιβολής θανατικής ποινής αποτελεί έναν επικίνδυνο

μηχανισμό νόμιμης εκτέλεσης αθώων. Το επιχείρημα αυτό είναι πράγματι ισχυρό.

Υπάρχουν όμως αντεπιχειρήματα, όπως, π.χ., ότι σε πολλές περιπτώσεις ο δολοφόνος

ομολογεί ή ότι υπάρχουν αδιάσειστα και επιστημονικά αδιάψευστα στοιχεία ή ακόμη

ότι μπορεί να απαιτείται η παρέλευση εύλογου χρόνου μεταξύ καταδίκης και

εκτέλεσης.

[37]

4.2 ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΛΑΝΕΣ

Το 399 π.Χ. ο φιλόσοφος βρέθηκε αντιμέτωπος με το Δικαστήριο της Ηλιαίας.

Εκεί, διατυπώθηκαν εναντίον του κατηγορίες για ασέβεια προς τους θεούς και για

διαφθορά των νέων. Ο φιλόσοφος καταδικάστηκε, με βάση την κατηγορία, σε

θάνατο. Ως σκοπιμότητα της κατηγορίας θεωρήθηκε η διδασκαλία του, η οποία

επιδρούσε στους νέους, και με τον φιλελευθερισμό που τον διέκρινε, θεωρήθηκε

ανατρεπτικός. Κατά την διάρκεια της δίκης ο Σωκράτης έδειξε θάρρος, ενώ η

αναγγελία της ποινής δεν κατάφερε να τον βγάλει από τη θεϊκή του αταραξία.

Μαθαίνουμε ότι ο Σωκράτης θα μπορούσε να σωθεί, αν ήθελε, αφού οι μαθητές

του είχαν τη δυνατότητα να τον βοηθήσουν να αποδράσει. Ο Σωκράτης αρνήθηκε

στηριζόμενος τις φιλοσοφικές απόψεις του και, ως νομοταγής πολίτης και

αληθινός φιλόσοφος, περίμενε το θάνατο ειρηνικά και γαλήνια, και ήπιε το

κώνειο, όπως πρόσταζε ο νόμος.

[38]

Το 2006, μία ενδελεχής έρευνα στο Σικάγο εξέταζε αναλυτικά στοιχεία σχετικά με

μία ενδεχόμενη άδικη εφαρμογή της θανατικής ποινής πάνω στον Carlos DeLuna στο

Τέξας. Τον Φεβρουάριο του 1983, η Wanda Lopez βρίσκεται μαχαιρωμένη μέχρι

θανάτου στο βενζινάδικο όπου εργαζόταν. Η αστυνομία εξαπολύει ανθρωποκυνηγητό

και συλλαμβάνει τον DeLuna, κρυμμένο κάτω από ένα φορτηγό. Παρά την ομολογία

της αθωότητάς του, και την αναφορά άλλου ονόματος ως βασικού υπόπτου, στις 7

Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, το Τέξας αποφασίζει να εκτελέσει τον 27χρονο

θανατοποινίτη. Νέα στοιχεία έφεραν στο φως την ενοχή πράγματι, άλλου άνδρα, του

Carlo Hernandez, ο οποίος είχε βεβαρημένο εγκληματικό παρελθόν και τρομακτικές

εξωτερικές ομοιότητες με τον πρώτο. Οι αρχές δεν διερεύνησαν ωστόσο, τα

προηγούμενα εγκλήματά του, με αποτέλεσμα η εκτέλεση του πρώτου, να διχάσει την

κοινωνία όταν από τις αποφάσεις του δικαστηρίου αθωώνονται ένοχοι και

καταδικάζονται σε θάνατο αθώοι.

Αριστερά, ο αθώος Carlos DeLuna που εκτελέστηκε, δεξιά ο ένοχος Hernandez.

Τα εγκλήματα του αποκαλούμενου «Δράκου» του Σέιχ Σου στη Θεσσαλονίκη, είχαν

γίνει ο φόβος και ο τρόμος των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, το 1959. Ο

στυγερός δολοφόνος ευθυνόταν για τέσσερεις επιθέσεις με τρεις νεκρούς και τα

εγκλήματα παρέμεναν ανεξιχνίαστα, μέχρις ότου η αστυνομία συνέλαβε τον

Αριστείδη Παγκρατίδη, έναν νεαρό του υποκόσμου. Η ανάκριση ήταν σκληρή και

όπως καταγγέλθηκε αργότερα, ξεπεράστηκαν τα όρια. Ο Παγκρατίδης ομολόγησε και

στην συνέχεια βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα βαρύτατο κατηγορητήριο. Στις

αναπαραστάσεις των επιθέσεων όμως, οι ισχυρισμοί του Παγκρατίδη δεν ταίριαζαν

με την πραγματικότητα. Οι αρχές τότε δεν έδωσαν σημασία. Στο πρόσωπο του

νεαρού, οι αστυνομικοί έβλεπαν με ευκολία τον «δράκο», που τόσα χρόνια

τρομοκρατούσε την πόλη και τους ταπείνωνε, επειδή δεν μπορούσαν να τον

συλλάβουν .Όταν έφυγε από τα χέρια της ασφάλειας, ανακάλεσε την ομολογία, το

δικαστήριο όμως ήταν αμείλικτο. Χωρίς να τον αναγνωρίσει ούτε ένας αυτόπτης

[39]

μάρτυρας, τον καταδίκασε σε θάνατο. Έγκριτοι δικηγόροι και δημοσιογράφοι, που

ερεύνησαν το θέμα, παρουσιάζουν τη σκοτεινή πλευρά της υπόθεσης στη «Μηχανή

του Χρόνου». Υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι η καταδίκη και εκτέλεση του Παγκρατίδη,

αποτελεί μια τεράστια δικαστική πλάνη.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΩΜΑΤΟΣ

Κάθειρξη 12 ετών για τη δολοφονία της μνηστής του στο Θησείο

Η ετυμηγορία του δικαστηρίου στηρίχθηκε στη λανθασμένη εκτίμηση του

ιατροδικαστή

«Είναι άδικο, χάσαμε και το δεύτερο παιδί μας» είχε πει στο άκουσμα της

καταδικαστικής απόφασης για τον Γιάννη Θωμάτο η μητέρα της Μαρίας-Ηλέκτρας

Ζογλοπίτου.

[40]

Τον Ιούλιο του 1997, η ταλαντούχα σκιτσογράφος Μαρία Ζογλοπίτου είχε βρεθεί

νεκρή μέσα στο σπίτι της στο Θησείο. Ήταν μόλις 27 ετών. Στο εδώλιο του

κατηγορουμένου είχε καθίσει ο 25χρονος τότε σύντροφός της Γιάννης Θωμάτος, ο

οποίος πρωτοδίκως κρίθηκε ένοχος για ανθρωποκτονία από πρόθεση που τέλεσε

ευρισκόμενος σε κατάσταση βρασμού ψυχικής ορμής και καταδικάστηκε σε κάθειρξη

δώδεκα ετών.

Στην περίπτωση του Γιάννη Θωμάτου, η δικαστική πλάνη ήταν απόρροια της

προηγηθείσας ιατροδικαστικής πλάνης. Αιτία θανάτου της Μαρίας, σύμφωνα με τον

ιατροδικαστή Νίκο Καρακούκη, ήταν ο στραγγαλισμός. Στο άκουσμα της λέξης

«ένοχος», η καρδιά του Γιάννη έσπαγε για δεύτερη φορά. Η πρώτη ήταν όταν είχε

βρει νεκρή την αγαπημένη του στο διαμέρισμά της. Στο πλευρό του δεν είχε μόνο

τους δικούς του ανθρώπους αλλά και την οικογένεια της Μαρίας, που δεν πίστεψε

την πρωτόδικη απόφαση: «Δεν πίστεψα ότι ο Γιάννης ήταν ο δολοφόνος της Μαρίας

μου. Και όντως, όπως απεδείχθη, ο θάνατός της οφειλόταν σε παθολογικά αίτια» λέει

στην «Espresso της Κυριακής» η μητέρα της θανούσας Θάλεια Ζογλοπίτου.

Τον Δεκέμβριο 2001, στο Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Αθηνών, η Δικαιοσύνη

εξοφλούσε το χρέος της προς τον Γιάννη, με την αθωωτική ετυμηγορία της.

Οι ιατροδικαστές Μάριος Ματσάκης και Δημήτρης Μουρτζίνης είχαν διαφωνήσει με

την άποψη του συναδέλφου τους και είχαν κάνει λόγο για πλάνη. Η περιπέτεια του

Γιάννη Θωμάτου κράτησε συνολικά πέντε χρόνια, ενώ στη φυλακή είχε μείνει έξι

μήνες.

[41]

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΦΑΡΕΑ

Δις ισόβια για τη δολοφονία των γονιών της το 1990 στη Λακωνία

«Νιώθω πικρία γιατί ανάμεσα στους μάρτυρες κατηγορίας, στους ψευδομάρτυρες

δηλαδή, υπήρξαν και συγγενικά μου πρόσωπα»

Η περίπτωση της 53χρονης Σταυρούλας Κατσαφαρέα είναι από τις πιο

χαρακτηριστικές περιπτώσεις δικαστικής πλάνης. Η ζωή της άλλαξε το 1990, όταν οι

γονείς της Παύλος και Κανέλλα βρέθηκαν δολοφονημένοι στο σπίτι τους στο Οίτυλο

Λακωνίας. Οι καταθέσεις μαρτύρων έστρεψαν τις υποψίες στο πρόσωπό της, με

αποτέλεσμα τον Νοέμβριο του 1991 να καταδικαστεί σε δις ισόβια κάθειρξη.

Αν και σε δεύτερο βαθμό κρίθηκε αθώα, ασκήθηκε αναίρεση κατά της απόφασης από

τον Άρειο Πάγο. Αφού είχε ήδη παραμείνει στη φυλακή άδικα επί πέντε χρόνια,

(1990-1995), η αποκάλυψη της αλήθειας τής χάρισε την ελευθερία. Όπως

αποδείχθηκε, η δολοφονία των γονιών της είχε διαπραχθεί από τον Β. Σούφλα, μέλος

του συνδικάτου του εγκλήματος, που ξεσκεπάστηκε εκείνη την εποχή, ο οποίος τότε

δεν βρισκόταν εν ζωή. Η Σταυρούλα Κατσαφαρέα αθωώθηκε οριστικά το 1997, ενώ

όσον αφορά την αποζημίωση, το δικαστήριο έκρινε ότι δεν τη δικαιούταν.

Ήδη είχαν καταστραφεί οικονομικά η ίδια, η αδελφή της και ο γαμπρός της (σ.σ.:

ένταλμα συλλήψεως είχε εκδοθεί και εναντίον των τελευταίων για την ίδια

κατηγορία). Έκτοτε η Σταυρούλα, η αδελφή της και ο γαμπρός της Αντώνης

Τσατσούλης επιδόθηκαν σε δικαστικό αγώνα προκειμένου να διεκδικήσουν, όπως

λένε στην «Espresso της Κυριακής», τα κεκτημένα τους, δηλαδή τα χρήματα που

ξόδεψαν σε δικηγόρους. Η οικογένεια έχει καταθέσει αίτηση αποζημίωσης ύψους 1,5

εκατ. ευρώ κατά του Δημοσίου, που θα εκδικαστεί τον Ιανουάριο στον Άρειο Πάγο.

Σήμερα, η Σταυρούλα Κατσαφαρέα μένει μαζί με την αδελφή της και τον γαμπρό της.

Δεύτερο χτύπημα της μοίρας για την άτυχη γυναίκα ήρθε μετά την αποφυλάκισή της.

Κατά τη διάρκεια ορειβασίας στον Όλυμπο, υπέστη ένα σοβαρό ατύχημα, με

[42]

αποτέλεσμα σήμερα να αντιμετωπίζει προβλήματα. Οι δύο αυτές μεγάλες περιπέτειες

δεν της άφησαν το περιθώριο να δημιουργήσει οικογένεια. Αρραβωνιάστηκε δύο

φορές, μία προτού κατηγορηθεί για τη δολοφονία των γονιών της και μία όταν

αποφυλακίστηκε.

Σήμερα, επιστρέφοντας στη δύσκολη περίοδο της άδικης φυλάκισής της λέει:

«Κατηγορήθηκα άδικα για τη δολοφονία των γονιών μου, τους οποίους λάτρευα και

κανείς πια δεν μπορεί να μου τους φέρει πίσω. Επίσης, νιώθω πικρία γιατί ανάμεσα

στους μάρτυρες κατηγορίας, στους ψευδομάρτυρες δηλαδή, υπήρξαν και συγγενικά

μου πρόσωπα και συγκεκριμένα τα αδέλφια της μητέρας μου. Πληγώθηκα από τους

ανθρώπους, έχασα το γέλιο μου, καταστράφηκα από το άδικο αυτής της κοινωνίας».

Η οικογένεια Κατσαφαρέα πριν από την περιπέτειά της διατηρούσε ενοικιαζόμενα

δωμάτια, ταβέρνα και αρκετά ακίνητα, που σήμερα δεν υπάρχουν, καθώς πωλήθηκαν

για να καλυφθούν οι αμοιβές των δικηγόρων. «Δεν έχουμε κράτος Δικαίου» λέει με

αγανάκτηση ο 60χρονος Αντώνης Τσατσούλης, γαμπρός της Σταυρούλας. «Η

Σταυρούλα ήταν στη φυλακή, εγώ φυγοδικούσα και η σύζυγός μου μεγάλωνε μόνη

της ένα παιδί, για ένα διπλό έγκλημα που δεν είχαμε κάνει! Καταστραφήκαμε

οικονομικά και ηθικά, αλλά κανείς, εκτός από τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης

Ευάγγελο Γιαννόπουλο δεν μας πήρε τηλέφωνο να ζητήσει συγγνώμη» επισημαίνει.

Όσον αφορά την αίτηση αποζημίωσης που έχουν καταθέσει εξηγεί: «Ζητάμε 1,5

εκατ. ευρώ, δηλαδή ακριβώς την αξία όσων ακινήτων αναγκαστήκαμε να

πουλήσουμε για να πληρώσουμε τους έντεκα δικηγόρους μας. Τίποτε παραπάνω!»

[43]

‘‘Ο κάθε πολίτης μπορεί μόνος του να σταθμίσει τα παραπάνω αλλά και πρόσθετα

επιχειρήματα και να πάρει θέση στο ζήτημα της επαναφοράς ή μη της θανατικής

ποινής. Θα ήθελα όμως κάποιος από εκείνους που υποστηρίζουν τη μη επαναφορά να

εξηγήσει με λεπτομέρεια γιατί η κοινωνία μας πρέπει να σέβεται τη ζωή στυγερών

φονιάδων όταν οι ίδιοι δολοφονούν εν ψυχρώ αθώα, αδύναμα και ανυποψίαστα μέλη

της.’’

Ο κ. Θ. Π. Λιανός είναι καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό

Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Petite philosophie à l'usage des non-philosophes

‘‘La mort est un grand mystère. Par quelle aberration monstrueuse peut-on la

presenter comme une peine? Non, la mort n'est pas une peine; aucun être sense ne

peut ‘donne’ la mort a un autre être sense sauf à retourner à l'état de non-conscience

qui a precede l'émergence de la personne. Toute société qui accepte de faire figurer la

mort dans l'arsenal de ses peines montre qu'elle est en état de barbarie, dirigée par des

incoscients. Je refuse d'argumenter avec ceux qui la presentent comme efficace ou

utile dans la lutte contre le crime ; Je n'argumente pas contre un primate.’’

Albert Jacquard

( Γενετιστής, δοκιμιογράφος, ουμανιστής, καθηγητής πανεπιστημίου)

Μετάφραση

‘‘Ο θάνατος είναι ένα μεγάλο μυστήριο. Με ποια τερατώδης εκτροπή μπορούμε να το

παρουσιάσουμε ως μια ποινή; Όχι, ο θάνατος δεν είναι μια ποινή: κανένα

συνειδητοποιημένο ον δεν μπορεί να ‘δώσει’ το θάνατο σε ένα άλλο

συνειδητοποιημένο ον εκτός και αν γυρίζει στην κατάσταση του μη

συνειδητοποιημένου που έχει προηγηθεί της κατάστασης του ατόμου. Κάθε

κοινότητα η οποία αποδέχεται να επιβάλλει το θάνατο στο σύνολο των ποινών της

δείχνει ότι βρίσκεται σε μία κατάσταση βαρβαρότητας περικυκλωμένη από

ασυνείδητους. Αρνούμαι να συνομιλήσω με εκείνους οι οποίοι τον παρουσιάζουν ως

αποτελεσματικό ή χρήσιμο στον αγώνα έναντι του εγκλήματος: δεν συνομιλώ

απέναντι σε ένα ‘ζώο’.’’

[44]

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Θέμα: Θανατική ποινή (διατήρηση ή κατάργηση)

Φύλο Γυναίκα Άντρας

Ηλικία 10-15 15-20 20+

Θεωρείτε την φυλάκιση επαρκή τρόπο τιμωρίας;

Ναι Όχι

Υποστηρίζετε την θανατική ποινή; Ναι Όχι

Πιστεύετε ότι θα πρέπει να δίνονται δεύτερες ευκαιρίες στους

θανατοποινίτες;

Ναι Όχι

Έπρεπε να καταργηθεί ή όχι η θανατική ποινή στην Ελλάδα;

Έπρεπε Δεν έπρεπε

Πιστεύετε πως ο φόβος μιας τέτοιου είδους τιμωρίας θα απέτρεπε κάποιον

από το να διαπράξει έγκλημα;

Ναι Όχι

[45]

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

Φύλο

Στην προσπάθειά μας να μάθουμε τις απόψεις του κόσμου γύρω

από το ζήτημα της θανατικής ποινής, μοιράσαμε ερωτηματολόγια

στα οποία έλαβαν μέρος 55% των γυναικών και 45% των

ανδρών.

45%

55%

Αντρες

Γυναικες

[46]

Ηλικία

Στο ερωτηματολόγιό μας απάντησαν άτομα ηλικίας από 10 έως 20+

ετών. Το 5% των ανδρών που απάντησαν ήταν 20 και άνω, το 36% ήταν

από 15 έως 20 ετών και το 56% ήταν από 10 έως 15 ετών. Αντιστοίχως,

το 8% των γυναικών που απάντησαν ήταν 20 ετών και άνω, το 41% ήταν

από 10ετών έως 15 και τέλος, ποσοστό 51% καταλαμβάνουν γυναίκες

ηλικίας 15 έως 20 ετών.

41%

51%

8%

Γυναίκες

10_15

15-20

20+56% 39%

5%

'Αντρες

10 _15

15-20

20+

[47]

Θεωρείτε την φυλάκιση επαρκή τρόπο τιμωρίας;

Στην ερώτηση εάν θεωρείται η φυλάκιση επαρκής τρόπος τιμωρίας, το

11% των ανδρών έδωσε αρνητική απάντηση ενώ το 89% απάντησε

θετικά. Το αποτέλεσμα αυτό, μας δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθούμε

πως το μεγαλύτερο ποσοστό των αντρών είναι ευαισθητοποιημένο και

έχουν την πεποίθηση πως η θανατική ποινή αποτελεί παραβίαση των

ανθρώπινων δικαιωμάτων. Αντιθέτως, το 48% των γυναικών απάντησε

αρνητικά στο ερώτημα, ενώ το 52% έδωσε θετική απάντηση. Το

αποτέλεσμα αυτό, μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως οι γυναίκες είναι

ίσως λιγότερο ενημερωμένες πάνω στο ζήτημα, ή λιγότερο

συνειδητοποιημένες σε σχέση με τους άντρες.

89%

11%

'Αντρες

Ναι

Όχι 52%

48%

Γυναίκες

Ναι

Όχι

[48]

Υποστηρίζετε την θανατική ποινή;

Η πλειονότητα των ερωτηθέντων, έδωσε αρνητική απάντηση ,

συγκεκριμένα το 72% των ανδρών και το 64% των γυναικών. Ενώ,

μικρότερο ποσοστό καταλαμβάνουν οι θετικές απαντήσεις στο ερώτημα

και πιο συγκεκριμένα, το 28% των ανδρών και το 36% των γυναικών.

Βάσει των παραπάνω αποτελεσμάτων, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η

πλειοψηφία των ανθρώπων υποστηρίζει πως η θανατική ποινή δεν είναι η

πλέον αποτελεσματικότερη λύση για την τιμωρία ενός εγκλήματος λόγω

της βαναυσότητας και του απάνθρωπου χαρακτήρα της. Πρέπει όμως σε

όλους να γίνει κατανοητό ότι η εκτέλεση της θανατικής ποινής

αποκτηνώνει αυτούς που εμπλέκονται στη διαδικασία της, εξοικειώνει με

την ιδέα της απώλειας της ανθρώπινης ζωής και σχετικοποιεί την αξία

της.

28%

72%

'Αντρες

Ναι

Όχι

36%

64%

Γυναίκες

Ναι

Όχι

[49]

Πιστεύετε ότι θα πρέπει να δίνονται δεύτερες ευκαιρίες

στους θανατοποινίτες;

Στην ερώτηση πάλι αν πρέπει να δίνονται δεύτερες ευκαιρίες στους

θανατοποινίτες οι άντρες απάντησαν θετικά με ποσοστό 76% ενώ

αρνητικά το 24% .Στις γυναίκες το 65% απάντησαν με Ναι και 35% Όχι.

Πρέπει να δίνετε η ευκαιρία στους ενόχους να επανορθώσουν. Είναι

απαραίτητο να υπάρχει η δυνατότητα να μετανοήσουν. Αυτό άλλωστε

περιμένει η Εκκλησία από όλους τους ανθρώπους, την αλλαγή

νοοτροπίας , τη μεταστροφή του νου.

76%

24%

'Αντρες

Ναι

Όχι

65%

35%

Γυναίκες

Ναι

Όχι

[50]

Έπρεπε να καταργηθεί ή όχι η θανατική ποινή στην Ελλάδα;

Το 65% των ανδρών θεωρεί ότι έπρεπε να καταργηθεί η θανατική ποινή

στην Ελλάδα ενώ με αρνητικό αποτέλεσμα απάντησε το 35%.Στα ίδια

ποσοστά κυμαίνονται και οι γυναίκες με ποσοστό απαντήσεων 61%

θετικά και 39% αρνητικά. Ίσως θα θέλαμε να ήταν μεγαλύτερο το

ποσοστό των ανθρώπων που είναι θετικοί με την κατάργηση της

θανατικής ποινής στην Ελλάδα. Η επιβολή της θανατικής ποινής είναι

αποτρόπαιη. Ευτυχώς καταργήθηκε, αφού η

κοινωνία μπορεί με άλλους τρόπους να προστατευθεί αποτελεσματι

κά από το έγκλημα και όχι με το να εγκληματήσει η ίδια. Κι αυτ

οί οι άλλοι τρόποι είναι αυστηρές ποινές, όπως τα ισόβια δεσμά, α

ρκεί βέβαια να επιβάλλονται και να τηρούνται αυστηρά.

65%

35%

'Αντρες

Επρεπε

Δεν επρεπε 61%

39%

Γυναίκες

Επρεπε

Δεν επρεπε

[51]

Πιστεύετε πως ο φόβος μιας τέτοιου είδους τιμωρίας θα

απέτρεπε κάποιον από το να διαπράξει έγκλημα;

72%

28%

'Αντρες

Ναι

Όχι

59%

41%

Γυναίκες

Ναι

Όχι

Τέλος στην ερώτηση αν πιστεύετε ότι ο φόβος μιας τέτοιου είδους τιμωρίας

θα απέτρεπε κάποιον από το να διαπράξει έγκλημα οι περισσότεροι άντρες

απάντησαν ναι με 72% του ποσοστού ενώ το 28% απάντησε όχι. Ωστόσο ο

γυναικείος πληθυσμός απάντησε 59% Ναι και 41% όχι. Συμπερασματικά θα

λέγαμε ότι αυτό σημαίνει ότι οι γυναίκες σε σύγκριση με τους άντρες δεν είναι

ενημερωμένες από τους άντρες.

[52]

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η επιβολή της θανατικής ποινής είναι

αποτρόπαιη. Πρέπει να καταργηθεί, αφού η κοινωνία μπορεί με άλλους τρόπους

να προστατευθεί αποτελεσματικά από το έγκλημα και όχι να εγκληματήσει η

ίδια. Κι αυτοί οι άλλοι τρόποι είναι αυστηρές ποινές, όπως τα ισόβια δεσμά,

αρκεί βέβαια να επιβάλλονται και να τηρούνται αυστηρά.

Για την αποφυγή της αναπαραγωγής των φαινομένων κοινωνικής νοσηρότητας

χρειάζεται να επισημανθούν τα βαθύτερα κοινωνικά αίτια που τα προκαλούν και

αυτά να προληφθούν. Απαιτείται λοιπόν ολοκληρωμένη διαπαιδαγώγηση των ατόμων

από νεαρή ηλικία, ώστε να αποκτούν ήθος και κοινωνική συνείδηση και να μην

στρέφονται στη βία και το έγκλημα.

Η οικογένεια και το σχολείο οφείλουν να προσφέρουν ανθρωπιστική παιδεία στους

νέους με στόχο τη σφαιρική καλλιέργεια της προσωπικότητας τους, της απόκτησης

γνώσης, αλλά και ηθικής, ώστε να τηρούν τους νόμους και να μην παραβιάζουν την

πρέπουσα λειτουργία της κοινωνίας. Ας θυμηθούμε τα λόγια του Β. Ουγκώ " όπου ανοίγει

ένα σχολείο, εκεί κλείνει μια φυλακή".

Το κράτος έχει χρέος να προσφέρει στους νέους ευκαιρίες συμμετοχής στην

κοινωνική ζωή, ώστε ο πολίτης να αισθάνεται χρήσιμος και να μην καταλήγει από

αντίδραση στη χρήση βίας Με την προσφορά κατάλληλων συνθηκών εργασίας,

κοινωνική πρόνοια, ασφάλεια, περίθαλψη, με την πραγματοποίηση κοινωφελών

έργων και έργων υποδομής δείχνει το ενδιαφέρον του για τη μόρφωση και την

ποιότητα ζωής του πολίτη, οπότε και ο τελευταίος νοιώθει την υποχρέωση να

σεβαστεί τους νόμους της πολιτείας και να ενδιαφερθεί για το κοινό καλό χωρίς να

οδηγείται σε πράξεις βίας και εγκληματικότητας.

[53]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Μπέγζος Π. Μάριος – Παπαθανασίου Ν. Αθανάσιος. Θέματα Χριστιανικής Ηθικής.

Αθήνα, ΟΕΔΒ, 2014

www.amnesty.org.gr>Κάνε κάτι τώρα

el.wikipedia.org/wiki/ θανατική ποινή

www. In2life.gr/features/ notes/ article/247821/11- pragmata - poy - den-gnorizate –

gia- thn- thanatikh –poinh. Html

www.iefimerida.gr/.../η-τελευταία-εκτέλεση-που-συγκλόνισε-την-Ελλάδα... www.kathimerini.gr/765928/.../h-8anatikh-poinh-stis-hnwmenes-politeie... www.mixanitouxronou.gr/tag/θανατική-ποινή/

www.koutipandoras.gr/.../thanatiki-poini-i-teleytaia-ektelesi-stin-ellada

users.sch.gr/symfo/sholio/ekthesi/c_likiu/v/086.dietnis-amnistia.htm

[54]

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α΄1 ΓΕΝΙΚΟΥ

ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΑΛΑΤΑ:

ΟΜΑΔΑ Α΄(ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΟΙΝΗΣ-ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ)

Γαλουντζής Λεωνίδας

Γούρμας Σωτήρης

Ελ-μινιάουι Μαχμούτ

Μαρίνης Σωτήρης

ΟΜΑΔΑ Β΄(Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ)

Αλυσανδράτος Κυριάκος

Αντωνόπουλος Κωνσταντίνος

Λαλής Θανάσης

ΟΜΑΔΑ Γ΄(ΕΙΔΗ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ)

Καούρ Τζασμίν

Καρνέζη Ελπίδα

Κρανιδιώτη Μαρία

Μαγκλάση Νεφέλη

ΟΜΑΔΑ Δ΄(ΑΠΟΨΕΙΣ-ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΛΑΝΕΣ)

Δρούγκα Αντωνία

Καραγιάννη Ιωάννα

Καραμάνη Αγγελική

Κεραμίδα Πολυξένη

Δεν θα μπορούσαμε να ολοκληρώσουμε την εργασία μας χωρίς την συμβολή του

διευθυντή μας κου. Ι. Οικονόμου, όλων των υποστηρικτών της εργασίας μας από το

οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον του συνόλου των συμμετεχόντων και φυσικά

της συντονίστριας της ερευνητικής εργασίας κα. Αικ. Τσομπανίδου.

[55]