REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I SPORTEVE TË TIRANËS FAKULTETI I VEPRIMTARISË FIZIKE DHE REKREACIONIT

PROGRAM I PROVIMIT TE PERGJITHSHEM PERFUNDIMTAR PER SISTEMIN BACHELOR VITI AKADEMIK 2015-2016

1. MODULI: DISIPLINA REKREATIVE 1

• LENDA: LOJRA REKREATIVE I. (FUTBOLL) 1. Teknika ne futboll.Ndarja e teknikes 2. Teknika dhe metodika e goditjes se topit, 3. Rivenia anesore, teknika e portier 4. Etapat e të të mësuarit të teknikës së lojës së futbollit rekreativ. 5. Etapa e njohjes se elementëve të teknikës në lojën e futbollit rekreativ. 6. Aftësitë motorike dhe koordinative ne futb 7. Futbolli ne shërbim të shëndetit 8. Funksionet e futbollit rekreativ

Planifikimi dhe pjesemarja ne aktivitete rekreativ 9. Veprimtaria dhe organizimi i lojrave rekrative ne futboll. 10. Veprimtaria dhe organizimi i ndeshjes ne aktivitete me mosha te ndryshme 11. Ndryshimi midis furbollit rekreativ dhe atij kompetitiv.

12. Rregullat dhe gjykimi i ndeshjeve në futbollin rekreativ.

Literatura

Developing Youth Football Players. Tap the full potential of young footballers. Horst Wein. F.10-183 1- Comlete Conditioning for SOCCER. 93 drılls and exercises

SIGI SCHMID/ BOB ALEJO Chapter 1 1-19 Chapter 6 117- 129 2- Offensıvive soccer tactics Hou to control possession and score more goals

Jens Bansgsbo. Birger Peitersen. 3- Coaching youth SOCCER

The soccer coachıng bıble National Soccer Coaches Association of America. 5 - Soccer fundamentals DANNY MIELKE.

II. (VOLEJBOLL )

1. Etapat e të mësuarit të shprehive teknike në lojën e volejbollit. Etapa e njohjes së teknikës së lëvizjeve bazë në lojën e volejbollit.

1. Etapa e thellimit të elementit teknik në lidhje me aplikimin e tyre në situatat e lojës së volejbollit.

2. Etapa e perfeksionimit dhe automatizimit të lëvizjeve në situatën taktike të lojës së volejbollit.

3. Teknika e elementëve bazë të lojës në volejboll. 4. Teknika e pasimit, shërbimit, pritjes, gjuajtjes, bllokut dhe veprimeve në mbrojtje 5. Aplikimi i ushtrimeve të gjithanëshme dhe specifike në mësimin e elementëve teknikë. 6. Taktika e lojës në volejboll. 7. Mësimi dhe stabilizimi nëpërmjet ushtrimeve të nxjerra nga situatat e lojës në drejtim të

kondicionit fizik dhe veprimeve tekniko – taktike. 8. Zhvillimi dhe përdorimi i lojrave të reduktuara me 2, 3 lojtarë deri në lojën 6 me 6. 9. Veprimtaria dhe organizimi i lojerave ne volejboll 10. Organizimi i ndeshjes ne aktivitete me mosha te ndryshme 11. Rregullat per zhvillimin e aktiviteteve ne volejboll 12. Rregullat e gjykimit te ndeshjeve ne volejboll.

LITERATURA

1. LE VOLLEY – BALL (apprendre et s’exercer en jauant) Gerard Durrëachter – Edition VIGOT 1978. 2. Libër : FIPAV “Alla Scoperta Del GIOCOSPORT DELLA PALLAVOLO” viti 1992 .

3. “Volejbolli” – V. Rizvanolli, E. Pashaj “DUDAJ” viti 2003 . 4. Libër: “LE VOLLEY – BOLL EN SITUATION” Jacques Merzler viti 2008.

5. Revue EPS – 2007 “Les sistemets du jeux par 1940 jusque des notres jours” Patrice Fournier.

6. Revue EPS – VITI 2008 “Le Voley-Boll serait –il le Pluton de notre systeme scolaire? E. Dugas, P. Bordes.

III. (BASKETBOLL)

1. Teknika dhe metodika në basketboll. 2. Taktika në skuadër në sulm dhe mbrojtje në basketboll. 3. Veprimtaria dhe rregullat e lojes ne basketboll. LITERATURA Tekstı ı Basketbollıt ı AEFS . Teknıka – Vıtı 1991;Autoret Q.Shalsı. Q.Karaj. G.Gavaja. S.Kuvaratı Guida Technıca- Pallacanestro .M Mondonı e G Del Franco viti 1996. Rregullore e Basketbollıt F.SH.B. Viti 2007

• LENDA: TEKNOLOGJI TE REJA PERMBAJTJA

1.Hyrje në teknologjinë e përdorur në edukim fizik dhe sport Historiku i zhvillimit të teknologjive Zhvillimi i teknologjisë Lloje të teknologjisë Teknologjia në ndërtimin e mjeteve 2. Teknologjia e komunikimit Komunikimi mekanik Komunikimi magnetik Komunikimi me tel Komunikimi pa tel 3. Teknologjitë specifike të edukimit fizik & fitnessit Antropometrat Ergometrat Kalorimetrat Pedometri Kardifrekuencometri Dinamometrat 4. Teknologjitë specifike të sportit Ambientet sportive Kohëmatësit Ritëmmatesit Shpejtësimatësit Analizatorët 3D 5. Të mësuarit eficent me teknologji Burimet e informacionit nëpërmjet teknologjive Të mësuarit në distancë Vlerësimi nga faqet ueb 6. Teknologjia e informacionit Dizenjim i faqes web (kompozim) Kompjuteri personal & laptop Serveri.

• LENDA: SPORTE TË RRALLA REKREATIVE

PERMBAJTJA

LEKSION-1

Koncepti i Sporteve te rralla apo ekstreme, rendesia, klasifikimi dhe veçorite e tyre.

a-Ç'kuptojme me sporte te rralla rekreative apo sporte ekstreme?

b-Dallimi Sport Ekstrem me Sport Tradicional

c-Klasifikimi i Sporteve te Rralla

d-Historia e Sporteve Ekstreme.

LEKSION-2

Nëntë Sportet ekstreme te Ajrit, mundesite e aplikimit ne vendin tone.

a-Base jumping b-Bungee Jumping c-Gliding d-Hang Gliding

e-High Wire f-Ski Jumping g-Sky Diving h-Sky Surfing

i-Sky Flying

LEKSION-3

Sportet e rralla dhe ekstreme te Ujit, llojet

a-Kush jane sportet e rralla apo ekstreme te Ujit?

b-Historia e lindjes dhe zhvillimit te tyre.

c-Paisjet dhe kushtet e ushtrimit te tyre.

LEKSION-4

Sportet ekstreme te Ujit (Pjesa 2)

a-Scuba Diving b-Snorkeling c-Speed Sailing d-Surfing

e-Wakeboarding f-Whitewater Kayaking g-Windsurfing

LEKSION-5 Sportet e rralla dhe ekstreme te Tokes, llojet. a-Kush jane sportet e rralla apo ekstreme te Tokes? b-Historia e lindjes dhe zhvillimit te tyre. c-Paisjet dhe kushtet e ushtrimit te tyre.

LEKSION -6

Sportet e rralla dhe ekstreme te Tokës, llojet. (Pjesa e 2-të)

a-Extreme Skiing b-Freestyle Skiing c-Land and Ice Yachting d-Mountine Biking

e-Mountain Boarding f-Outdoor Climbing

LEKSION-7 Sportet e rralla dhe ekstreme te Tokës, llojet. (Pjesa e 3-të) a-Sandboarding b-Skateboarding c-Snowboarding d-Snowmobiling e-Speed Biking f-Scootering dhe Street Luge

Literatura:

1. Joe Tomlinson, 2006, Libri Extreme Sports. 2. John Long, Craig Luebben, 2008, Advanced Rock Climbing. 3. Manning E.R.1999,Studies in Outdoor Recreation. 4. Leksionet e pedagogut te lendes. Gjenden ne robertcitozi.pbworks.com

• LENDA: REKREACION

PERMBAJTJA

1. Bazat teorike te rekreacionit 1.fq.6-12 2. Funsionet kryesore te rekreacionit11.fq. 12-19 3. Rekreacioni ne familje 7.fq. 19-25 4. Metodologjia e aktiviteteve rekreative me femrat 2.fq.26-38 5. Rekreacioni ne aktivitetin prodhues 1.fq. 39-43 6. Modelimi i aktiviteteve rekreative ne aktivitetin prodhues 12.fq. 43-50 7. Format e aktiviteteve rekreative ne shkolle 14.fq.51-54 8. Programimi individual i aktiviteteve rekreative. 12.fq.54-59 9. Pragramimi me natyre aerobike 13.fq. 60-67 10. Natyra rekreative e sporteve tradicionale 12.fq.67-75 11. Diapazoni rekreativ i sporteve dimerore. 11.fq.76-81 12. Aktivitetet rekreative me natyre strecingu 1.fq.81-87 13. Aktivitetet rekreative me persona invalide. 3.fq.88-95 14. Turizmi rekreativ 1.fq.72-104 Literatura:

1. Savoski M, Nikovski G, (2001) Osnovi na sportska rekreacija.Skopje 2. Claudine Sh, (2003) Adapdet physical Activity, Recreation and Sport with Powerweb Bind-in Passcard.

Montreal. 3. Bruce B, Hronek and John O, 2002) Legal Liability in Recreation and Sport (2-nd Edition). Toronto 4. Roger Y, (2006) Sport and Recreation Facilities.Quebec 5. Chelladurai P, (2006) Human Resourse Management in Sport and Recreation.Vancuver 6. Manning E R, (1999) Studies in Outdoor Recreation (2-end Edition).Canada 7. Daly J W,(2203) Recreation and Sport Planning and Desing.Montreal 8. O’Bannon T, Goldenberg M, (2008) Recreation, Sports, Turism and Physical Education.Human Kinetics 9. Garner J, (2003) Recreation and sport ministry. Vancuver 10. O’Connell S T, Cuthbertson, (2009) Group dynamics in recreation and Leisure.Human Kinetics. 11. Blankenship C D, (2010) Applied Research and Evaluation Methods in Recreation.Human Kinetics. 12. Hronek B, (2007) Legal Liability in Recreation Sports and Tourism.Montreal 13. Wilson R F, (2001) Careers in Sports, Fitness and Recreation. Quebec 14. Mallen C, adams L, (2008) Sport, Recreation and Tourism Event Management: Theoretical and Practical

Dimensions. Montreal 15. Malloy D C, Ross S, Zakus D H, (2004) Sport Ethics: Concepts and Cases in Sport and Recreation. Toronto 16. Rossman J, (2003) Recreation Programming.Quebec 17. Bloom J, Willard M N, (2002) Sports Matters: Race, Recreation and Culture. Toron

2. MODULI: FIZIOLOGJI E USHTRIMIT-BIOMEKANIKE

• LËNDA BIOMEKANIKA E SPORTIT

PËRMBAJTJA

A. Hyrje

1. Njohje. Biomekanika dhe objekti i saj. 2. Historia e biomekanikës, fushat e studimit, qëllimi dhe detyrat e biomekanikes. 3. Qëllimet e ushtrimeve dhe biomekanikës sportive. 4. Organizimi i Mekanikës. 5. Madhësitë bazë që përdoren në Mekanikë. Përmbledhje

B. Biomekanika e jashtme 1. Forcat e jashtme dhe efektet e tyre tek trupi i njeriut dhe lëvizjeve të tij. 2. Koncepti i forcave dhe klasifikimi i tyre. Fërkimi 3. Ekuilibri statik. Kushtet e tij. Ruajtja e ekuilibrit dhe ndryshimi i lëvizjes. C. Dinamika lineare 1. Kinematika lineare. Përshkrimi i objekteve në lëvizjen lineare. 2. Madhësitë kinematike të lëvizjes lineare, zhvendosja, shpejtësia, nxitimi, ej. 3. Nxitimi i njëtrajtshëm dhe lëvizja e ndryshuar. 4. Lëvizja projektuese. 5. Kinetika lineare. Përshkrimi i objekteve dhe shpjegimi i shkaqeve të lëvizjes lineare. 6. Ligjet e Njutonit për lëvizjen: Ligji i inercisë, i nxitimit dhe i veprim-kundërveprimit. 7. Impulsi dhe momenti i sasisë së lëvizjes. Ruajtja e Impulsit. 8 Ligji i Njutonit për tërheqjen e gjithësishme. Përmbledhje. D. Puna, fuqia dhe energjia

1. Shpjegimi i shkaqeve të lëvizjes pa përdorur ligjet e Njutonit. 2. Puna. Energjia. Fuqia 3. Relacioni Punë – Energji. Forca rrotulluese dhe momenti i forcës

1. Ruajtja e ekuilibrit dhe ndryshimi i lëvizjes këndore. 2. Koncepti i përdredhjes. 3. Forcat dhe përdredhja në ekuilibër. 4. Për kufizimi i qendrës së gravitetit.

E. Dinamika këndore 1. Kinematika këndore. Përshkrimi i objekteve në lëvizjen këndore. 2. Pozicioni këndor dhe zhvendosja. Zhvendosja lineare dhe këndore.

3. Shpejtësia lineare dhe këndore. Nxitimi linear dhe këndor. 4. Sistemi anatomik në përshkrimin e lëvizjeve të gjymtyrëve. 5. Kinetika këndore. Shpjegimi i shkaqeve të lëvizjes këndore. 6. Inercia këndore. Momenti këndor. 7. Impulsi këndor dhe momenti këndor. 8. Aplikime të ligjeve të Njutonit për lëvizjen këndore. F. Mekanika e fluieve

1. Efektet e ujit dhe ajrit. Forca pluskuese 2. Forca në sajë të zhytjes. Forca dinamike e fluideve 3. Forca në sajë të lëvizjes relative.

H. Biomekanika e brendshme

1. Forcat e brendshme dhe efektet e tyre tek trupi i njeriut dhe lëvizjeve të tij. 2. Mekanika e materialeve biologjike. 3. Sforcot dhe deformimet mbi trupin. Relacioni sforco-deformim. 4. Vetitë mekanike të sistemit muskuloskeletal. 5. Veprimi i muskulit. Forca e kontraksionit të muskulit.

Literatura bazë

1. A. Bendo, Cikël leksionesh dhe Praktikash mësimore 2. Peter M. Mc Ginnis, “Biomechanics of Sport and Exercise”, 2010

• LËNDA: FIZIOLOGJI E USHTRIMIT

PËRMBAJTJA

Kapitulli i I 1. Presioni i gjakut 2. Kontrolli i rrjedhjes se gjakut ne organet e ndryshme 3. Prurja kardiake 4. Frekuenca kardiake 5. Ndikimi i sforcimit fizik ne sistemin e gjakut apo komponentin periferik Kapitulli i II 6. Ventilimi i mushkerive 7. Matjet e parametrave mushkerore 8. Burimet energjitike 9. Sistemi me acid laktik 10. Sistemi aerobik Kapitulli i III 11. Tkurrja muskulare 12. Tipat e fibrave muskulare 13. Konsumi i oksigjenit 14. Koncepti i VO2 max 15 Testet tregues te VO2 max Kapitulli i IV 16. Stervitja sportive,qellimi, detyrat dhe kushtet 17.Stervitja dhe konceptet mbi stervitjen 18. Lodhja , stermundimi ,riperteritja. 19. Zevendesimi i ujit dhe elektroliteve te shkaktuar nga djersitja. 20. Veprimtaria fizike te femrat 21. Femija dhe veprimtaria fizike 22. Cilesite fizike ne moshat e mesme e te vjetra

Kapitulli i V 23. Sporti ne lartesi te medha 24. Sporti dhe ndryshimet klimatike 25. Fiziologjia e pergjithshmee ecjes, e vrapimit dhe çiklizmit 26. Ecje, rendje ne ski ne distanca te gjata 27. Noti 28. Lojerat sportive 29. Karakteristikat fiziologjike te Atletikes 30. Dyluftimet sportive Literatura e Kërkuar:

1. Leksione ( pergatitur nga pedagogu i lendes). 2. Canaj. P, Hoxha. K Fiziologjia Sportive, Tirane 2004 3. Canaj. P, Kontrolli Mjekesor i Sportisteve Tirane 2007 4. Canaj. P, Prifti. Dh, Cina. R Praktikum Fiziologji Normale-Sportive 2005 5. Canaj. P, Cikuli. Z Praktikum Kontrolli Mjekesor Sportiv 2005

3. MODULI: DISIPLINA REKREATIVE 2

• LENDA: LOJRA REKREATIVE II (Ping pong, badminton & tenis)

Temat:

1. Historiku dhe zhvillimet e fundit ne lojen e pingpongut si dhe aplikimi te ambiente rekreative dhe moshat e ndryshme.

2. Njohje me teknikat dhe metodologjite perkatese te lojes se badmintonit.

3. Njohje me teknikat dhe metodologjite perkatese te lojes se tenisit.

LITERATURA

Literatura e Kërkuar:

1. R Dajkol997, Pingpongu

2. Donald C. Paup and Bo Fernhall (Jan 2000) Skills, Drills and Strategies for Badminton (The Teach, Coach, Play Series)

3. Tony Grice (Dec 12, 2007) Badminton: Steps to Success - 2nd Edition (Steps to Success Activity Series)

Literatura e Rekomanduar:

W. Timothy Gallwey, Zach Kleiman and Pete Carroll (May 27,1997) The Inner Game of Tennis: The Classic Guide to the Mental Side of Peak Performance

John Littleford and Andrew Magrath (Sep 1, 2009) Tennis Strokes and Tactics: Improve Your Game

• LËNDA: DANS FOLK

Lënda “Dans Folk” është planifikuar të zhvillohet në 60 orë gjithsej nga të cilat 7 orë leksione, 1 orë seminar teorik dhe 52 orë praktika në vitin e dytë të studimeve Bachelor të Fakultetit të Veprimtarisë Fizike dhe Rekreacionit. Lënda synon të pajisë studentët me njohuri dhe shkathtësi rreth mjeteve të edukimit nëpërmjet dansit si: akti lëvizor dhe lëvizja e njeriut, ushtrimi fizik dhe karakteristikat e tij, faktorët individualë, koha, hapësira, ritmi etj. si mjete të edukimit fizik.

Disa nga temat e leksioneve

Lirika dhe Epika në koreografinë popullore Ndarja etnokoreografike dhe emërtimet e valleve Struktura e vallëzimit popullor shqiptar dhe shoqërimi muzikorë Ritualet, specifika e tyre në traditën folklorike shqiptare Dansi social

Literatura: Cikel leksionesh nga pedagogu i lendes

• LENDA: Atletike Rekreative

1-Atletika rekreative në sistemin e përgatitjes Fizike-lëvizore dhe edukative. 2- Klasifikimi mjeteve bazë për zbatimin E atletikës klasike dhe rekreative - ecja, vrapimi, kercimi dhe hedhja – 3-Formimi koordinativ nëpërmjet ushtrimeve të atletikës rekreative.

4-Organizimi i veprimtarisë atletike rekreative tek fëmijët.

LITERATURE:

Leksionet e Pedagogut.

• LENDA: GJIMNASTIKE

1.Historiku i Gjimnastikës Rekreative

1.1. Kuptimi, rëndësia dhe përmbajtja e Gjimnastikës Rekreative.

1.2.Gjimnastika Rekreative si një nga mjetet kryesore aktivitetin fizik dhe rekreacionit.

1.3. Prejardhja e Gjimnastikës Rekreative.

1.4. Lindja dhe zhvillimi i Gjimnastikës në botë e në vendin tonë.

1.5. Elementët përbërës të Gjimnastikës

2.Gjimnastika Rekreative në funksion te zhvillimit harmonik dhe te forcimit te shendetit.

2.1.Gjimnastika Rekreative e lidhur me aktivitetin fizik, rekreacionin, performancën dhe largimin e ngarkesave psiqike (streset).

2.2. Efektet ne aspektin fiziologjik.

2.3 Efektet ne aspektin fizik.

2.4. Efektet ne aspektin psikologjik.

2.5.Efektet ne grup-mosha te ndryshme dhe sipas gjinive.

3.Ndihma dhe mbrojtja në Gjimnastikën Rekreative.

3.1.Proçedurat e të mësuarit dhe siguria e përgjithshme.

3.2.Kërkesat përkatëse dhe gadishmëria e ushtruesit; përgatitja fizike dhe niveli i vështirësisë së ushtrimeve; vendi i mësimeve dhe përdorimi i mjeteve didaktike.

3.3. Llojet e ndihmës dhe mbrojtjes në veglat gjimnastikore të improvizuara.

3.4. Roli i metodistit në mbarëvajttjen e seancës praktik

4.Lojrat dhe stafetat gjimnastikore.

4.1. Kuptimi, rëndësia dhe përmbajtja e lojrave e stafetave gjimnastikore.

4.2. Klasifikimi i lojrave gjimnastikore.

4.3. Metodika e të mësuarit të lojrave gjimnastikore.

4.4. Metodika e të mësuarit të stafetave në formë gare.

5.Përgatitja fizike si pjesë integrale e Gjimnastikës Rekreative.

5.1. Kuptimi, rëndësia dhe përmbajtja përgatitjes fizike.

5.2. Cilësitë fizike kryesore dhe raportet midis tyre.

5.3. Edukimi dhe zhvillimi i cilësive kryesore fizike

Literatura

1. Grup autorësh, “Gjimnastika” Botim shqip, 1980. 2. Kaneko, Akitomo “Gymnastique olympique” Vigot, Paris, v. 1980. 3. C.G.F. “Coaching Certification Manual” Toronto v. 2000. 4. A.G.F. “Aussie Gym Fun” v. 1991. 5. Carrasco Roland, “L’activite du debutant” Vigot, Paris, v. 1982 6. Carrasco Roland, “Pedagogie des agres” Vigot, Paris, v. 1982 7. Shuteriqi, Spiro, ”Lojra Sportive Popullore”, Tiranë, 1990.

4. MODULI: SJELLJA MOTORE • LENDA: ZHVILLIM MOTOR

1. Nje Prezantim mbi Zhvillimit Motor. i. Konceptet Baze.

ii. Teorite mbi zhvillimin motor 2. Rritja Fizike dhe Moshimi

i. Rritja Fizike, Maturimi, dhe Moshimi ii. Zhvillimi i Sistemeve Trupore dhe Moshimi.

3. Zhvillimi Lokomotor i. Kapja dhe zhvarritja

ii. Ecja, Vrapimi ne vite iii. Aftesi te tjera lokomotore

4. Zhvillimi i Qendrueshmerise Kardiorespiratore dhe Forces ne Vite i. Pergjigjet fiziollogjike ndaj te ushtruarit “short – term”

ii. Pergjigjet fiziollogjike ndaj te ushtruarit “long – term iii. Zhvillimi i forces

• LENDA: KONTROLL MOTOR

5. Nje Prezantim mbi Kontrollin Motor i. Konceptet Baze

ii. Performanca Motore , Metodologjia e Studimit 6. Sistemi Qendrore dhe Kontrolli Motor

i. Procesi i hapur i kontrollit motor ii. Mekanizmat e kontrollit te sistemit qendrore

7. Shpejtesisa dhe Precizioni/Saktesisa i. Ligji i Fit-it: Logaritmi Shpejtesi – Saktesi

ii. Shpejtesia e saktesia lineare, saktesia kohore 8. Koordinimi, Kapacitetet dhe Diferencat Individuale

i. Koordinimi ii. Kapacitetet dhe Diferencat Individuale

• LENDA: TE MESUARIT MOTOR

9. Te Mesuarit Motor, Metodologjia e studimit i. Konceptet e te Mesuarit Motor dhe Metodat e Kerkimit

ii. Performanca dhe te Mesuarit Motor, Klasifikimi i aftesive motore iii. Dallimi ne mes te Aftesive dhe shprehive (shkathtesive)

10. Procesi i te Mesuarit Motor i. Dy teorite e te mesuarit motor

ii. Rritja e Permiresimi i Feedback-ut, Klasifikimi dhe perkufizimet iii. Njohurite dhe performanca, njohurite dhe rezultatit iv. Ruajtja dhe Transfera ne te Mesuarit Motor

Literatura: 1. Kaçurri A. “Dispenë leksionesh për lëndët, 2015 – 2016. 2. Haywood K. M, Getchell N, “Life Span Motor Development”, - Fourth Edition, Human Kinetics, 2005. 3. Schimdt R., Lee T. D., “Motor Control & Learning” A Behaviur Emphasis – 5th Edition, Human Kinetics, 2011. 4. Schmidt R. A, Wrisberg C. A, “Motor Learning and Performance”, A Problem Based Learning Approach, - Third

Edition, Human Kinetics, 2004. 5. Malina R. M, Bouchard C, Bar-Or O, “Growth, Maturation, and Physical Activity” – Second Edition, Human

Kinetics, 2004. 6. Kippers A, Hanrahan N, “The Biophysical Foundations of Human Movement”, Human Kinetics, 1997. 7. Behnke Robert S, “Kinetic Anatomy” – Second Edition, Human Kinetics, 2006.

8. Heyward Vivian H, “Advance Fitness Assessment and Exercise Prescription”, - Fifth Edition, Human Kinetics, 2006.

9. Bouchard C. Blair S. N, Haskell W. L, “Physical Activity and Health” Human Kinetics, 2007. 10. Dashi E, Dashi T, “Edukimi Fizik ne Shkolle”, Ora Botime, 2007.

* E gjithe literatura e lartcituar ndodhet ne biblioteken e UST, dhe te gjitha temat e cituara kane referenca te dretjteperdrejta me pothuaj te njejten emertese ne kapitujt te librave ne fjale.

5. MODULI: TEORI E METODOLOGJI E KERKIMIT SHKENCOR

• LËNDA STATISTIKË E APLIKUAR NË SHKENCAT SPORTIVE

PËRMBAJTJA

1. Hyrje ne Statistikë.Statistikë deskriptive

− Statistika dhe zbatimi i saj në fushën e sportit − Të dhënat, variablat, elementet, vrojtimet − Shkallët e matjes së të dhënave − Përmbledhja e të dhënave cilësore: shpërndarja e frekuencave absolute dhe relative, paraqitja grafike

me shtylla, paraqitja me sektorë rrethor. − Përmbledhja e të dhënave sasiore: shpërndarja e frekuencave absolute dhe relative, denduritë e

grumbulluara, paraqitja grafike, histograma, ogiva − Treguesit e pozicionit: mesatarja, moda , mediana etj. − Treguesit e variacionit: gjerësia e variacionit, intervali ndërkuartilor, varianca, devijimi standard,

koeficienti i variacionit −

2. Zgjedhja dhe shpërndarja e zgjedhjes dhe Vleresimi Intervalor

− Zgjedhja e rastit e thjeshtë − Zgjedhja e rastit e thjeshtë − Hyrje në shpërndarjen e zgjedhjes − Shpërndarja e zgjedhjes për mesataren − Shpërndarja e zgjedhjes per përpjesën

3. Korelacioni linear

− Modeli i regresionit te thjeshte linear 4. Kontrolli i hipotezave statistikore

− Kontrolli i hipotezave të njënashme − Kontrolli i hipotezave të dyanëshme − Analiza e Mesatares (t-Test) − Analiza e Variances (ANOVA) −

Literatura bazë

W. Vincent, Statistics in Kinesiology, third edition, Human Kinetics, 2005, Anduela LILE “Përmbledhje e Leksioneve të Statistikës”

• LËNDA APLIKIME NË INFORMATIKË, SPSS

PËRMBAJTJA Hyrje ne SPSS per Windows Nderfaqja e SPSS

Krijimi dhe Editimi i Skedarit te te dhenava Percaktimi i Variablave, Variable View Percaktimi i Te dhenave, Data View

Krijimi dhe editimi i grafikeve

Komanda GRAPHS Grafiket me shirita (bar), histograme, me pjese (pie), BOX plot

Analiza e Frekuences Komanda FREQUENCIES

Statistike Deskriptive Komanda DESCRIPTIVE STATISTICS Analizat CROSSTABULATION Komanda CROSSTABULATION

Metoda hi-katror. Metoda hi-katror

Korrelacioni, koeficenti i korrelacionit

Korrelacioni bivariat Korrelacioni i pjesshem

Procedura T TEST

Komanda T test Independent-samples Komanda T test paired-samples Analiza e Variances me nje-menyre Komanda One-Way ANOVA Komanda Two-Way ANOVA Komanda REPEATED MEASURE ANOVA

Aplikimi i Regresionit linear Komanda Linear REGRESSION Analiza e Besueshmerise Komanda RELIABILITY ANALYSIS: koeficenti alfa Literatura bazë:

A.Lile “Udhëzues mbi ushtrimet e SPSS” SPSS, SPSS Base 22.0 User’s Guide, IBM SPSS

• LËNDA TEORI E METODOLOGJI E KERKIMIT SHKENCOR

PËRMBAJTJA

Kërkimi shkencor dhe natyra e tij. Kërkimi shkencor në fushën e edukimin fizik, sport, shëndetit e rekreacionit. Mënyrat e zgjidhjes së problemit në kërkim. Proçesi i kërkimit. Përdorimi i literaturës në zhvillimin e problemeve. Prezantimi i Problemit Hartimi i metodologjisë. Çështjet e etikes në proçesin e kërkimit shkencor

Tipet e Kerkimit në edukimin fizik, sport, shëndet e rekreacion Kërkimi Historik Kërkimi Filozofik Meta – Ananliza Studimi (Pyetesoret, Intervistat) Metoda të Tjera Deskriptive të Kërkimit Kerkimi Epidemiologjik Kerkimi Eksperimental Kerkimi Cilësor dhe Sasior

Pergatitja e një pune shkencore në edukimin fizik, sport, shëndet e rekreacion. Prezantimi Metoda Rezultati dhe diskutimi Biblografia Mënyrat e raportimit të një pune shkencore Literatura bazë:

Kaçurri A, “Prospekt i Leksioneve të Kërkimit Shkencorë” Thomas R. Jarry, Nelson Jack K., Silverman Stephen J., “Research Methods in Physical Activity” fifth

edition, Human Kinetics, 2005.

6. MODULI: MENAXHIM BIZNESI

• LENDA EKONOMI - FINANCE PËRMBAJTJA

Njohuri te pergjithshme te shkences se ekonomise

Kuptimi i ekonomiksit, Kufiri i mundesive te prodhimit, Pamje e pergjitheshme e ekonomise se tregut

Njohuri te pergjitheshme te shkences se ekonomise

Domosdoshmeria e njohjes se ekonomise, Metodologjia e shkences ekonomike Kerkesa, Oferta, Ekuilibri i tregut

Kerkesa, Kurba e kerkeses, Oferta dhe kurba e ofertes Kerkesa, Oferta, Ekuilibri i tregut

Ekuilibri i tregut, Disekuilibri i tregut Elasticiteti i Kerkeses dhe ofertes

Elasticiteti i kerkeses lidhur me cmimin, Faktoret qe percaktojne elasticitetin e kerkeses lidhur me cmimin

Sektori publik

Domosdoshmeria e nderhyrjes se shtetit ne ekonomi, Sektori publik dhe permasat e tij

Hyrje ne makroekonomi

Objektivat kryesore makroekonomike dhe mjetet politike te realizimit te tyre, Matja e produktit te pergjitheshem, Produkti kombetar dhe mireqenia ekonomike Konsumi dhe investimet

Konsumi dhe kursimet, Faktoret percaktues te kursimit Cikli i biznesit dhe rritja ekonomike

Cikli i biznesit dhe fazat e tij, Rritja ekonomike Cikli i biznesit dh rritja ekonomike Shpenzimet agregate dhe GDP Paraja dhe sistemi bankar Paraja dhe funksionet e saj, Bankat, llojet e tyre dhe procesi i krijimit te depozitave Financa si shkence Kuptimi i finacave, Fusha e studimit te financave Financa si shkence Domosdoshmeria e studimit te financave, Roli dhe funksionet e finances

Financat publike Koncepti i financave publike, Tatimi dhe taksa si burime te te ardhurave publike Financat publike Llojet e tatimeve, Financimi i buxhetit te shtetit

Literatura e kërkuar:

1. Lalazi Y. (2008)- Permbledhje leksionesh 2. Mancellari A, Haderi S, Kule Dh, Qirici S (2002)- Hyrje ne ekonomi- PEGI 3. Bundo Sh. (2005)- Finance- albPAPER

Literatura e rekomanduar:

4. Varian Hal R. (200) –Mikroekonomia- Onufri 5. Llaci Sh.(1996)- Menaxhimi i biznesit 6. Graham S, Delpy L ,Goldblatt J.J. (2001)-The Ultimate Guide to Sport Event Management & Marketing- Sh.B.

McGraë Hill. 7. Kristo I, Lalazi Y. (1998) -Marketingu Sportiv- Sh.B.L.U. 8. Cikli i Leksioneve te Lendes me Pedagog Lumtor Shkreli

• LENDA MENAXHIM MARKETING PËRMBAJTJA

G. Menaxhimi

1. Kuptimi menaxhimit 2. Menaxhimi ne biznes 3. Funksionet e Menaxhimit 4. Planifikimi, Organizimi, Udhëheqja, Kontrolli 5. Menaxhimi burimeve njerezore 6. Format e organizimit te biznesit 7. menaxhimi i veprimtarive sportive 8. Identifikimi dhe domosdoshmeria e menaxherit ne sport 9. Menaxhimi sherbimeve sportive 10. Menaxhimi strategjik dhe analiza SWOT 11. Aplikimi analizes SWOT ne organizatat sportive 12. menaxhimi sportit ne Shqiperi

H. Marketingu

1. Kuptimi marketingut 2. Lidhja e marketingut me menaxhimin 3. Marketingu miks 4. Domosdoshmeria e marketingut 5. Marketingu i integruar 6. Marketingu ne veprimtarite sportive 7. Roli i sektorit publik

I. Financimi sportit

1. Kuptimi i financimit ne sport 2. Sponsorizimi 3. Sponsorizimi ne Shqiperi 4. Format e sponsorizimit 5. Faktoret qe e bejne sportin te rendesishem per sponsorizim

Literatura bazë

9. 1- Lalazi Y. (2008)- Përmbledhje leksionesh 10. Lalazi Y. (2007) -Bazat e Marktingut Sportiv- Sh.B.L.U. 11. Literatura e Rekomanduar: 12. Mullin JB, Hardy S, Sutton AW(2007)- Sport Marketing- Human Kinetics 13. Llaci Sh. ( 1998) -Manaxhimi i Biznesit- Sh.B.L.U. 14. Kristo I, Lalazi Y. (1998) -Marketingu Sportiv- Sh.B.L.U. 15. Spengler J.O, Connaughton D.P., Pittman A.T (2006)- Risk Management in Sport and Recreation - Human

Kinetics 16. Hurd A.R, Barcelona R J, Melburm J T (2008)- Leisure services management - Human Kinetics 17. Graham S, Delpy L ,Goldblatt J.J. (2001)-The Ultimate Guide to Sport Event Management &

Marketing- Sh.B. McGraw Hill. 18. Dubos P.L, Jolibert A.(1996) - Marketingu, bazat teorike dhe praktike - Sh.B. “GUTENBERG” 19. Jobber D, (1998) -Principles and Practice of Marketing- Sh.B. McGraw—Hill Publishing Company 20. Looy B.V, Dierdonck R.V, Gemmel P.(1998) -Services Management- Sh.B. Financial Times Pitman

Publishing books. 21. Guarini C.(1996) -Sponsorizzazione e management sportivo- Sh.B. C.R.S. 22. Ceku B, Kristo I, Abazi A, Duka A. ( 1996) -Bazat e Marketingut- Sh.B.L.U.

2-Cikli i Leksioneve te Lendes me Pedagog Lumtor Shkreli

• LËNDA ORGANIZIMI INSTITUCIONAL DHE JURIDIK I SPORTIT DHE AKTIVITETIT LEVIZOR REKREATIV

PËRMBAJTJA

A

1.1 Organizimi Juridik e institucional i sportit. 1.2 Institucionalizimi i sportit 1.3 Kuptimi dhe perberjae sistemit sportiv. 1.4 Rrjeti organizativ, kombëtar e ndërkombëtar. 1.5 Veshtrimi historik mbi rolin e shtetit ne zhillimin e sportit 1.7 Kuptimi dhe funsionimi i ketyre istitucioneve 1.8 Organizatata e Kombeve te bashkuara 1.9 Keshilli Europes 1.10 Bashkimi Evropian 1.11 KartaEuropine e sportit 1.12 Kodi i Etikes 1.13 Konventa kunder dhunes se spektatoreve e Dopingut

B 2.1 Organizatat Sportive nderkombetare 2.2 Komiteti Olimpik Nerkombetar 2.3 Funsionimi i Komitetit Olimpik Nderkombetar 2.4 Shoqata e Komiteteve Olimpike Kombetare 2.5 Federatat nderkombetare te sportit 2.6 Federata nderkombetaree sportit universitar 2.7 Federatat nderkombetare e Mjekesise sportive 2.8 Shoqatat nderkombetare profesionale sportive 2.9 Organizatat joqeveritare sportive C 3.1 Institucionet publike te Sportit 3.2 Struktura kombetare te sportit 3.3 Organet keshillimore kombetare sportive 3.4 Universiteti i Sporteve te Tiranes 3.5 Organizimi i drejtesise sportive 3.6 Agjensia e Sherbimeve te Sportit 3.7 Struktura publike lokale te sporti

D 4.1 Organizatat Sportive Kombetare 4.2 Organizatat sportive kombetare kryesore ne shqiperi 4.3 Federata Shqiptare e Sportit 4.4 Komiteti Olimpik Shqiptar 4.5 ShoqatatKombetare profesionale sportive 4.6 Sporti nje e drejte kushtetuese 4.7 Rendesia e dispozitave kushtetuese 4.8 Ligji shqiptar per sportin 4.9 Statuti dhe rregullorja e brendeshme e shoqates sportive 4.10 Statuti i nje Federate shqiptare sportive 4.11 Dokumentet kryesore nderkombetare per sportin

E 5.1 Sporti ne sistemin Arsimor Kombetar 5.2Vendi dhe Roli i sportit ne sistemin arsimor 5.3Strukturat qe realizojne arsimin kombetar 5.4 Keshilli i ministrave 5.5 Ministria e Arsimit dhe Sportit 5.6 Keshilli Kombetari Arsimit Parauniversitar 5.7 Njesite Arsimore vendore 5.8 Keshilli Vendor i Arsimit Parauniversitar 5.9 Institucioni Arsimor 5.10 Kriteret baze te licensimit te institucioneve arsimore private 5.11 Keshilli Vendor i Arsimit Parauniversitar 5.12 Institucioni Arsimor 5.13 Kriteret baze te licensimit te institucioneve arsimore private

F

5.14 Organzimi i sporteve rekreative. Eksperienca boterore dhe ajo shqiptare 5.15 Organizimi i turizmit ne bote dhe ne Shqiperi 5.16 Organizatat joqeveritare te Turizmit

Literatura baze:

1. Prof.dr.Vesel Risvanolli –Prof.dr.Artan Shyti “Organizimi Institucional dhe Juridik i Sportit”2011 2. Permbledhje e leksioneve 3. D. Ermir(2005). Administrata publike

7. MODULI : TEORI METODOLOGJI E STERVITJES SPORTIVE

• LËNDA: STERVITJA E ADAPTUAR PËRMBAJTJA

Disa nga temat e leksioneve • Çfarë studion lënda Stërvitja e Adaptuar. Koncepte dhe njohuri bazë • Sëmundjet e zemrës dhe aktiviteti fizik • Hipertensioni • Diabeti (Tipi I & II) • Obeziteti dhe Aktiviteti Fizik • Osteoporoza dhe Aktiviteti Fizik

Literatura:

• Cikli i leksioneve te lendes te pedagogut Genti Pano • ACSM's. Exercise Management for Persons with Chronic • Claudine Sherril 2003, Adapted Physical Activity and Sport. Cross disciplinary and life span

Sixth Edition. Claudine Sherril 2003 • Diseases and Disabilities, Second Edition AMERICAN COLLEGE OF SPORTS MEDICINE. Human

Kinetics • Exercise for Frail Elderly Elizabeth Best-Martini; Kima A. Botenhagen-DiGenova • Exercise in Rehabilitation Medicine Second Edition Editor-In-Chief Walter R. Frontera, Md,

PhD Chairman and Earle P. and Ida S. Charlton Professor, Human Kinetics • Physical Activity and Health Claude Bouchard; Steven N. Blair; William L. Haskell. “Exercise

and its Effects on Mental Health”. Johnson S. Raglin, PhD; Gregory S. Wilson, PED; Dan Galfer, PhD.

• Physical Activity Intervention in Children and Adolescents

• LËNDA: FITNES Matja, Kontrolli dhe vleresimi i pergjithshem - Mbledhja e informacionit. Par-Q. - Ekzaminimi dhe kontrolli fizik. - Vleresimi i gjendies shendetsore. - Individualiteti dhe vleresimi i specifikave shendetesore. - Compozicioni trupor (body composition).

Adaptimi

- Te ushqyerit.Te ushqyerit ne funksion te specifikes se individit,objektivit dhe gjendies shendetesore.Dieta

-Kontrolli i peshes dhe humbja e dhjamit. Literatura

1. Cikel leksionesh nga pedagogu i lendes 2. Edward T.Howley, B.Don Franks. Fitness Professional’s Handbook 3. Roger W. Earle,Thomas R.Baechle. NSCA Essentials of Personal Training 4. Jerrold S,Greenberg.George B.Dintiman,Barbee Myers Oakes. Physical Fitness and Wellness 5. Jay Hoffman . Physiological Aspects of Sport Training and Performance

• LËNDA: TEORI E STERVITJES

Pershtatja dhe superkompensimi - Faktoret ndihmues dhe pengues te pershtatjes.Fazat e pershtatjes. Pershtatja, Superkompensimi,

Lodhja dhe Nderprerja e stervitjes. Ngarkesa Stervitore - Kuptimi i pergjithshem mbi ngarkesen dhe stresin. - Dy anet e ngarkeses,e jashtme dhe e brendeshme.

Aftesite e Forces - Forca si rezultat i regjimeve te ndryshme te funksionimit te sistemit neuromuskular. - Komponentet e ngarkeses per zhvillimin e Forces.Intensiteti,nr i perseritjeve,i serive,vellimi,intervali i

pushimeve.

Aftesia e Qendrueshmerise - Kuptimi i qendrueshmerise.Faktoret qe ndikojne ne te. - Stervitja e qendrueshmerise ne raport me sistemet energjitike. - Stervitja e tolerances se acidit laktik. - Stervitja e konsumit maksimal te oksigjenit(VO2 Max). - Stervitja e pragut anaerob. - Stervitja e pragut aerob. - Percaktimi i zonave te intensitetit dhe ritmi i zemres e VO2 max.

Aftesite Koordinative - Koordinimi.Kuptimi dhe format e shfaqjes. - Klasifikimi i aftesive koordinative. - Aftesite koordinative te pergjitheshme.

Literatura e Kërkuar: 1. Kasa Agron – Leksione te shkruara. 2. Jorgoni Arben – Teksti i Teorise e Metodollogjise se Stervitjes Sportive 3. Kasa Agron – Bazat e stervitjes me femijet e moshes 10-14 vjec

Literatura e Rekomanduar: 1-Jorgoni.A.Teoria dhe metodollogjia e stervitjes sportive. 2005 2-Belloti.P Donati.A “L ‘organizzazione dell’ allenamento” Roma 1983 3-Beachle,T. “Essentials of Strength training and Conditioning” H.K. 2000 4-Bompa.T.”Periodisation,Theory and Methodology of Training”H.K.1999 5-Kasa.A.”Bazat e stervitjes me femijet e moshes 10-14 vjec” Tirane 1966 6-Karriqi.A.”Pergatitja e qendrueshmerise” Tirane 1993 7-Manno.R “Fondamenti dell’Allenamento sportivo”Roma 1989 8-Verchoshanskij.J.”La preparazione fisica speciale” CONI .2001 9-Zatsiorskij .V.”Science and Practice of Strength Training”H.K.1995 10-Jorgoni.A “Metodollogjia e stervitjes se forces”Tirane 2005 11-Hahn.E.”Alenamento Infantile”SSS.Roma.1986 12-Jansen.P.”Lactate Threshold Training” H.K.2001

• LENDA: TESTIMI NE AKTIVITET FIZIK, FITNES E REKREACION

Permbajtja

- Testim aktivitet fizk sportiv. Kuptimi mbi testimet fizike - Karakteristikat percaktuese gjate testimeve. - Llojet e testimeve fizike . - Perzgjedhja dhe kriteret ne percaktimin e testimeve - Testimet fizike te aftesive kondicionale, koordinative - Testimet per vleresimin e aktivitetit fizik ne grupmosha te ndryshme - Pyetesoret per vleresimin e aktivitetit fizik ne grupmosha te ndryshme

Literaturas

Përmbledhje e leksioneve nga pedagogu i lendes

8.MODULI: TERAPIA E LEVIZJES

• LËNDA: FIZIOTERAPI-MASAZH PËRMBAJTJA

Kapitulli I Historiku i zhvillimit te masazhit ne bote. Historiku i zhvillimit te masazhit ne vendin tone. Klasifikimi i masazhit sportiv. Konsiderata te pergjithshme per masazhin stervitor, pergatitjes ose para gares, ne pushim te ndeshjes dhe masazhin shlodhes. Cilesite qe duhet te kete masazhisti dhe njohurite e tij ne fushen mjekesore. Vendi dhe mjetet ndihmese per kryerjen e masazhit. 2- Higjena e ambientit, shtrati i masazhit, lubrifikantet e ndryshem qe perdoren per kryerjen e masazhit dhe paisje te tjera te domosdoshme. Lekura, ndertimi anatomik i saj. Pershkrimi i tre shtresave te lekures. Nervat e lekures, qarkullimi i gjakut ne lekure dhe funksionet fiziologjike te saj. Kapitulli II Mekanizmi fiziologjik i masazhit. Ne c’menyre masazhi ploteson nevojat e sportistit, efekti i tij ne qarkullimin e gjakut, ne kontrakturat muskulare ne demtimet muskulare, ne dhimbjet muskulare, ne relaksimin e muskujve dhe efekti fiziologjik i tij. Kunderindikacionet per kryerjen e masazhit. Pershkrimi i rasteve kur masazhi ka efekt negativ mbi trupin e njeriut. Pergatitja mendore. Pergatitja e duarve. Higjena personale e masazhistit, duke perfshire edhe veshjen. Higjena personale e personit qe masazhohet. Bashkebisedimi paraprak i masazhistit. Pozicioni qe duhet te siguroje masazhisti ne raport me klientin. Pergatitja e klientit dhe tre pozicionet kryesore te shtrirjes se tij mbi tavoline. Llojet e ndryshme te masazhit qe aplikohen nepermjet duarve. Udhezime metodike. Rradha e punes. Efektet fiziologjike te lemimit, ferkimit, shkrifjes, shtrydhjes, vibrimit, rrahjes, goditjes, grushtimit, dridhjes etj. Masazhi shplodhes ose pas aplikimit sportiv. Qellimi i aplikimit te tij. Koha kur duhet te kryhet dhe kohezgjatja e veprimit per grupmuskujt e ndryshem. Masazhi i pjesshem dhe i pergjithshem, kohezgjatja dhe dallimi midis tyre. Kapitulli III Planifikimi i masazhit stervitor. Rastet kur mund te aplikohet masazhi stervitor. Masazhi para gares. Qellimi i aplikimit te masazhit para gares. Qellimi i aplikimit te masazhit para gares. Kohezgjatja e tij, llojet e masazhit qe duhet te aplikohen. Si duhet te veproje masazhisti ne vartesi te sportistit qe i paraqitet si p.sh futbollist, atlete, mundes, boksier etj. qellimi i aplikimit te masazhit ndermjet garesl, kohezgjatja e masazhit dhe percaktimi i grupmuskujve ku duhet te veproje masazhisti per sportiste te ndryshem. Metodika e aplikimit te masazhit ne rastet e traumave te ndryshme si ne shembjet muskulare, ndrydhjet e artikulacioneve, dalja e artikulacionit ne frakturat e kockave, rupturat e fashave dhe muskujve. Koha e fillimit te masazhit pas traumave dhe kohezgjatja e masazhit.

Kapitulli IV

Funksionet e Fizioterapise. Ne kete leksion studentet do te mesojne mbi funksionet e fizioterapise, mbi funksionin direkt ne organizem dhe funksionin indirekt, reflekset nervore si ne s.n.q dhe sistemin vegjetativ, mbi vetite e faktoreve fizike, vendi i ngacmimit, intensiteti i ngacmimit, gjendja lokale dhe e pergjithshme.

Paramorfizmat. Ne kete leksion do te flitet per crregullimet dhe te metat qendrore per paramorfizmat per qendrimet e shtrembera, per dismorfizmat, gjithashtu do te flitet per paramorfizmat e te rinjve, per veset e qendrimit trupor per formen ideale, gravitetin e defekti per mundesine e kovektimit te vullnetshem, mundesine e korektimit pasiv, pamundesia e korektimit kirurgjikal, hypotonia muskulare, do te flitet per shtremberimet e shtylles vertebrale. Rivendosja e Ekuilibrit .Do te flitet per synimet qe duhet te arrihen si rivendosja e ekuilibrit te skeletit, rivendosja e harmonise funksionale thelbesore te jetes, aftesise levizore motricitetit, respiratore, kardiovaskulare per ekzaminimin morfologjik dhe funksional.

Kapitulli V

Mjetet terapeutike

Elektroterapia. Principi i pergjithshem i Fizioterapise, faktoret fizik, kura, gjithashtu do te shpjegohet Elektroterapia.

Terapia me rryme te vazhduar, vetite fizike, funksionet fizike te rrymes se vazhduar, ndryshimi i ekuilibrit te joneve, funksioni i ndryshimit te ambientit, roli per s.n.q,

S.N.P, ngacmimi i aparatit receptor te murit te vazes se gjakut, jonogalvanizimi me ilace.

Terapia me tension te ulet me frekuence te ulet me impulse. Ne kete leksion do te flitet per vetite fizike, te tensionit te ulet dhe me frekuence te ulet.

Rryma e vazhduar e nderprere, rryma e vazhduar me vale katrore me frekuence 10 – 100 here ne sekonde per indikacionin dhe kunderindikacionin.

Rryma e vazhduar te tipit kurba, rryma e induktuar, rryma me interval me vale te tendosura, me vale te rralle, vale te rralla e te tendosura, vale te ngritura me nderprerje, valet e nderprera. Rryma e vazhduar. Roli fiziologjik, perdorimi i valeve te ndryshme, vale te tendosura, te rrahura, indikacioni dhe kunderindikacioni. Metodat e mjekimit, ngacmimi me rryme elektrike, me segment te nervit simpatik.

Terapia me rryme elektrike me frekuence te larte Ne kete leksion do te flitet per terapine elektrike me frekuence te larte mbi 100 mije here ne 1 sekonde si Dorsovali, vetite fizike te tij. Roli fiziologjik, indikacioni dhe kunderindikacioni.

Diatermia diatermo – terapia, vetite fizike, roli fiziologjik, indikacioni dhe kunderindikacioni. Terapia me vale te shkurtera, valet fizike. Vecorite diatermike. Terapia me frekuence super te larte U.V.Ç. Vetite fizike, vecorite fiziologjike, dozat pa nxehtesi me mikro nxehtesi, me nxehtesi te vaket. Roli fiziologjik. Indikacioni dhe kunderindikacioni. Radio Rele, indikacionet dhe kunderindikacionet. Dorsovali me frekuence te larte, tension te larte, rryma e vogel, indikacioni dhe kunderindikacioni. Roli fiziologjik i tyre.

Indikacioni dhe kunderindikacioni i rrymes se vazhduar. Rolet e disa joneve te ilaceve futur ne organizem.

Ultratingujt. Kjo behet me rrezatim me uje, metoda levizese, metoda e fiksuar me tre doza, e mesme, e vogel, e madhe. Indikacioni dhe kunderindikacioni. Roli fiziologjik, metodat.

Terapia me rreze ultraviolet. Roli fizik dhe fiziologjik, mjekim pa mokula te kuqe. Rrezatimi i perseritur, percaktimi i dozave dhe perdorimi i rrezeve ultraviolet. Indikacionet dhe kunderindikacionet, doza e vogel, doza e mesme, menyrat.

Menyra e rrezatimit. Doza e pergjithshme. Dozat lokale ultraviolet ne traumat sportive, biodozat. Indikacioni dhe kunderindikacioni.

Infraruzhe vetite fizike. Roli fiziologjik. Indikacioni, kunderindikacioni, metodat e terapise.

Lazer terapia Ne kete leksion do te flitet per rendesine e rrezeve lazer, si prodhohen ato. Aparatet e ndryshme qe emetojne rreze. Indikacionet dhe kunderindikacionet sidomos me traumat sportive.

Krio dhe Termoterapia. Parafinoterapia. Terapia me uje.Ne kete leksion do te flitet per rolin fiziologjik te ultratingujve, veprimi i ultratingujve mbi organet, perdorimi dhe doza. Indikacioni dhe kunderindikacioni.

Parafinoterapia veprimi mbi organizmin, roli mekanik i parafines, roli kimik, indikacioni metodat e perdorimit te parafinoterapise, ngacmimi mekanik e kimik.

Terapia me uje, metodat e terapise me uje. Aquaterapia.

Fizioterapia e traumave sportive ne demtimet e mbyllura, gervishtjet, demtimet e indeve te buta dhe ligamenteve etj, per ndalimin e dhimbjeve, miositet, artritet traumatike acute e kronike. Pyoarthrozat, tendovaginitet, bursitet, osteoartritet, lumbago etj.

Kapitulli VI

Stervitja e muskujve te kofshes.Ne kete leksion do te flitet per stervitjen e muskujve te kofshes si muskujt fleksore ekstensore, afrimet dhe largimet, do te flitet gjithashtu per nyjen e gjurit per stervitjen e muskujve te perparshem te kofshes, ketu jepen rreth 16 ushtrime si duhen te sterviten muskujt e pasem te kofshes. Ushtrimet e drejtuara: Ne kete leksion do te flitet per ushtrimet qe behen me te drejtuara per muskujt fleksore dhe ekstensore te kofshes Demtimet e artikulacionit talo – crural e cfare ushtrimesh do te behen kur ai demtohet, njekohesisht do te flitet per zhvillimin e elasticitetit (zhdervjelltesi dhe shkathtesi). Kerciri ne pergjithesi, do te flitet per frakturat e ndryshme te fibules dhe tibias. Do te flitet per artikulacionin talo – crural Kapitulli VII

Mbajtja e shtylles kurrizore, formimi i muskujve sakro – spinal, te parandalohet atrofia e muskujve te te gjithe trupit, do te jepen ushtrime te serise se pare, ushtrime te serise se dyte. Ushtrimet nga drejtqendrimi i fillimit ne gjunje, ne ushtrimet e drejtqendrimit ne thyerjet e pjeses se zverkut, te shtylles kurrizore, do te flitet gjithashtu per kulturen fizike kuruese te fraktures se legenit (Bacinit) Kolona Vertebrale ne pergjithesi, per rolin mbeshtetes,per lakimet e saj per pjeset dhe funksionin ne pergjithesi, do te flitet pr kifozat, lordozat do te flitet per kifozat e moshes se rinise, kifozat profesionale,

kifozat e pleqerise, kifozat traumatike, per ushtrimet qe behen, ushtrimet me nje peshe ne koke, ushtrime te tipit me lakime te sforcuara Spondilozat, Spondilolistezat, ankilozat e cfare ushtrimesh kryhen ne periudhen e pare. Cfare shfrytezon i demtuari ne kete periudhe si ushtrimet e frymemarrjes, perkulje, kthime, rrotullime te trungut, varje etj. ushtrime me shkopinj, shishe druri, topi, zgjasin rreth 35-40’..

Kapitulli VIII

Semundjet e aparatit Kardio vaskular. Karakteristikat e semundjeve te aparatit kardiovaskular per endokarditin, semundja e stenozes mitrale insuficienca mitrale, insuficienca e aortes, stenoza valvulare aortale. Insuficienca e valvolar . Arterioskleroza hipertonia do te flitet per kulturen fizike sheruese te semundjeve te zemres dhe te eneve te gjakut, perqendrimet fillestare qe kryen per krah qendrimet fillestare per kembet. Semundjet e aparatit te frymeshkembimit, tromboembolia, asma bronkiale. Semundja e paraplegjise, Diplegjise, emiplegjise dhe tetraplegjise. Shkaqet e shfaqjes se saj. Mjekimi me ane te riedukimit funksional.

Literatura e Kërkuar:

1. Kapedani K. Prifti Dh. Masazhi Sportiv 1997 Tirane 2. Selenica P. Fizioterapia 1976 Tirane 3. Kapo M. Masazhi Sportiv 1980 Tirane

Literature e Rekomanduar:

4. King Robert K. Muscle care for physicaly active people Human Kinetics 1993 5. Pasinkov E.S. Fizioterapia 1980 Moske 6. Williams Arpour . A guide treatment and rehabilitation of injuries in sport

1998

7. Sinjelnikov Atllas Anatomie 1975 Moske 8. Qy Mien Y. Fizioterapia 1973 Pekin 9. Biriukov A.A. Masazh Sportivi 1983 Moske

• LËNDA: Terapia e Lëvizjes PËRMBAJTJA

Kapitulli I

1.Terapia e levizjes dhe aktiviteti fizik ne popullate

1.1. Hyrje në terapinë e lëvizjes.

1.2. Terapia me ane te ushtrimit fizik

1.3. Klasifikimi Internacional i funksionit, disabiliteti dhe shendeti; principet, qelimet dhe permbajtja e terapise fizike;

Kapitulli II

2. Bazat e sistemit motorik

2.1. Bazat e sistemit motorik,

2.2. Shtylla kurrizore,

2.3. Bazat e korteksit dhe pjesëve të tjera të trurit.

Kapitulli III

3.Probleme ne Traumatologji, Rehabilitimi dhe Aktiviteti Fizik

3.1. C’rregullimet Muskulo-skeletore dhe aktiviteti fizik

3.2. Demtimet e artikulacioneve: demtimet akute dhe nga mbiperdorimi

3.3. Nderhyrjet Terapeutike në Ekstremitetet e poshtme (Gjuri demtimet e meniskut, ligamentet, kockat; (totale-) endoproteza). Artikulacioni i Kycit te kembes (demtimet e ligamenteve, tendini i akilit, kockat)

3.4. Nderhyrjet Terapeutike në Ekstremitetet e sipërme Supi (impingement-sindrom, dislokacioni, kufja e rrotulluesve, frakturat); Berryli (fraktura e kokes se radiusit, epikondiliti medial/radial); Dora (reumatizma, artroza, frakturat)

3.5. Nderhyrjet Terapeutike në trung. Semundjet Kronike te Shpines; Prolapsi i Diskut / Disku i protuduar. Keqpozicionimi (skolioza, kifoza, m. scheuermann)

3.6. Nderhyrjet Terapeutike ne frakturat Vertebrale Spondilostesis/-lolise

3.7. Nderhyrjet Terapeutike në Semundjet Sistemike. Osteoporoza (frenimi i funksionit, dizabilitetet, handikapet dhe trajtimi i pacienteve me osteoporoza);

3.8. Nderhyrjet Terapeutike tek Semundjet Artikulare-joartikulare reumatizmale (frenimi i funksionit, dizabilitetet, handikapet dhe trajtimi i pacienteve me sindromin fibromialgjik), sindromi kronik i lodhjes

Kapitulli IV

4.Çrregullimet e lëvizjes, pasojat në shëndetin e popullatës

4.1. Çrregullimet e lindura të lëvizjes

4.2. Pasojat e çrregullimeve të lindura në aspektin social .

4.3. Pasojat e çrregullimeve të lindura në aspektin psikologjik.

4.4. Pasojat e çrregullimeve të lindura në aspektin shëndetësor.

4.5.Çrregullimet e fituara të lëvizjes, pasojat

4.6. Pasojat e çrregullimeve të fituara në aspektin psikologjik.

4.7. Pasojat e çrregullimeve të fituara në aspektin shëndetësor.

Kapitulli V

5.Nderhyrjet Terapeutike-edukuese; principet metodike-didaktike ne sportterapi

5.1.Aktivitetet e jetes se perditshme, sporti dhe jeta profesionale; Indikacionet / kunder-indikacionet

5.2.Gjimnastika Posturale. Edukimi i posturave si parandalues e kurues. Postura shkak kryesor i sëmnudjeve profesionale

5.3.Terapia me anë të hapit Deviacionet, diferencat dhe korrektimi i hapit.

5.4.Stervitja e ecjes dhe koordinimit per popullaten

5.5.Stervitja aerobike dhe qendrueshmeria lokale e muskujve, fleksibiliteti dhe mobiliteti;

5.6.Lojrat Lëvizore (Bazat dhe qellimet lojrave lëvizore si elementë formues dhe kurativë)

5.7.Aquaterapia.(Bazat, Aftesite Teknike dhe qellimet e aquaterapisë); Indikacionet dhe kunder-indikacionet per aquaterapi;

Literatura:

1.Dr. Kujtim Haxholli Cikel Leksionesh 2010 Tirane 2. King Robert K. Muscle care for physicaly active people Human Kinetics 1993 3.Ëilliams Arpour.A guide treatment and rehabilitation of injuries in sport 1998 5.Sinjelnikov Atllas Anatomie 1975 Moske 6.Qy Mien Y.Fizioterapia 1973 Pekin 7.Biriukov A.A Masazh Sportivi 1983 Moske

• LËNDA: FIZIOTERAPI - MASAZH PËRMBAJTJA

Kapitulli I Historiku i zhvillimit te masazhit ne bote. Historiku i zhvillimit te masazhit ne vendin tone. Klasifikimi i masazhit sportiv. Konsiderata te pergjithshme per masazhin stervitor, pergatitjes ose para gares, ne pushim te ndeshjes dhe masazhin shlodhes. Cilesite qe duhet te kete masazhisti dhe njohurite e tij ne fushen mjekesore. Vendi dhe mjetet ndihmese per kryerjen e masazhit. 2- Higjena e ambientit, shtrati i masazhit, lubrifikantet e ndryshem qe perdoren per kryerjen e masazhit dhe paisje te tjera te domosdoshme. Lekura, ndertimi anatomik i saj. Pershkrimi i tre shtresave te lekures. Nervat e lekures, qarkullimi i gjakut ne lekure dhe funksionet fiziologjike te saj. Kapitulli II Mekanizmi fiziologjik i masazhit. Ne c’menyre masazhi ploteson nevojat e sportistit, efekti i tij ne qarkullimin e gjakut, ne kontrakturat muskulare ne demtimet muskulare, ne dhimbjet muskulare, ne relaksimin e muskujve dhe efekti fiziologjik i tij. Kunderindikacionet per kryerjen e masazhit. Pershkrimi i rasteve kur masazhi ka efekt negativ mbi trupin e njeriut. Pergatitja mendore. Pergatitja e duarve. Higjena personale e masazhistit, duke perfshire edhe veshjen. Higjena personale e personit qe masazhohet. Bashkebisedimi paraprak i masazhistit. Pozicioni qe duhet te siguroje masazhisti ne raport me klientin. Pergatitja e klientit dhe tre pozicionet kryesore te shtrirjes se tij mbi tavoline. Llojet e ndryshme te masazhit qe aplikohen nepermjet duarve. Udhezime metodike. Rradha e punes. Efektet fiziologjike te lemimit, ferkimit, shkrifjes, shtrydhjes, vibrimit, rrahjes, goditjes, grushtimit, dridhjes etj. Masazhi shplodhes ose pas aplikimit sportiv. Qellimi i aplikimit te tij. Koha kur duhet te kryhet dhe kohezgjatja e veprimit per grupmuskujt e ndryshem. Masazhi i pjesshem dhe i pergjithshem, kohezgjatja dhe dallimi midis tyre. Kapitulli III Planifikimi i masazhit stervitor. Rastet kur mund te aplikohet masazhi stervitor. Masazhi para gares. Qellimi i aplikimit te masazhit para gares. Qellimi i aplikimit te masazhit para gares. Kohezgjatja e tij, llojet e masazhit qe duhet te aplikohen. Si duhet te veproje masazhisti ne vartesi te sportistit qe i paraqitet si p.sh futbollist, atlete, mundes, boksier etj. qellimi i aplikimit te masazhit ndermjet garesl, kohezgjatja e masazhit dhe percaktimi i grupmuskujve ku duhet te veproje masazhisti per sportiste te ndryshem. Metodika e aplikimit te masazhit ne rastet e traumave te ndryshme si ne shembjet muskulare, ndrydhjet e artikulacioneve, dalja e artikulacionit ne frakturat e kockave, rupturat e fashave dhe muskujve. Koha e fillimit te masazhit pas traumave dhe kohezgjatja e masazhit.

Kapitulli IV

Funksionet e Fizioterapise. Ne kete leksion studentet do te mesojne mbi funksionet e fizioterapise, mbi funksionin direkt ne organizem dhe funksionin indirekt, reflekset nervore si ne s.n.q dhe sistemin vegjetativ, mbi vetite e faktoreve fizike, vendi i ngacmimit, intensiteti i ngacmimit, gjendja lokale dhe e pergjithshme.

Paramorfizmat. Ne kete leksion do te flitet per crregullimet dhe te metat qendrore per paramorfizmat per qendrimet e shtrembera, per dismorfizmat, gjithashtu do te flitet per paramorfizmat e te rinjve, per veset e qendrimit trupor per formen ideale, gravitetin e defekti per mundesine e kovektimit te vullnetshem, mundesine e korektimit pasiv, pamundesia e korektimit kirurgjikal, hypotonia muskulare, do te flitet per shtremberimet e shtylles vertebrale. Rivendosja e Ekuilibrit .Do te flitet per synimet qe duhet te arrihen si rivendosja e ekuilibrit te skeletit, rivendosja e harmonise funksionale thelbesore te jetes, aftesise levizore motricitetit, respiratore, kardiovaskulare per ekzaminimin morfologjik dhe funksional.

Kapitulli V

Mjetet terapeutike

Elektroterapia. Principi i pergjithshem i Fizioterapise, faktoret fizik, kura, gjithashtu do te shpjegohet Elektroterapia.

Terapia me rryme te vazhduar, vetite fizike, funksionet fizike te rrymes se vazhduar, ndryshimi i ekuilibrit te joneve, funksioni i ndryshimit te ambientit, roli per s.n.q,

S.N.P, ngacmimi i aparatit receptor te murit te vazes se gjakut, jonogalvanizimi me ilace.

Terapia me tension te ulet me frekuence te ulet me impulse. Ne kete leksion do te flitet per vetite fizike, te tensionit te ulet dhe me frekuence te ulet.

Rryma e vazhduar e nderprere, rryma e vazhduar me vale katrore me frekuence 10 – 100 here ne sekonde per indikacionin dhe kunderindikacionin.

Rryma e vazhduar te tipit kurba, rryma e induktuar, rryma me interval me vale te tendosura, me vale te rralle, vale te rralla e te tendosura, vale te ngritura me nderprerje, valet e nderprera. Rryma e vazhduar. Roli fiziologjik, perdorimi i valeve te ndryshme, vale te tendosura, te rrahura, indikacioni dhe kunderindikacioni. Metodat e mjekimit, ngacmimi me rryme elektrike, me segment te nervit simpatik.

Terapia me rryme elektrike me frekuence te larte Ne kete leksion do te flitet per terapine elektrike me frekuence te larte mbi 100 mije here ne 1 sekonde si Dorsovali, vetite fizike te tij. Roli fiziologjik, indikacioni dhe kunderindikacioni.

Diatermia diatermo – terapia, vetite fizike, roli fiziologjik, indikacioni dhe kunderindikacioni. Terapia me vale te shkurtera, valet fizike. Vecorite diatermike. Terapia me frekuence super te larte U.V.Ç. Vetite fizike, vecorite fiziologjike, dozat pa nxehtesi me mikro nxehtesi, me nxehtesi te vaket. Roli fiziologjik. Indikacioni dhe kunderindikacioni. Radio Rele, indikacionet dhe kunderindikacionet. Dorsovali me frekuence te larte, tension te larte, rryma e vogel, indikacioni dhe kunderindikacioni. Roli fiziologjik i tyre.

Indikacioni dhe kunderindikacioni i rrymes se vazhduar. Rolet e disa joneve te ilaceve futur ne organizem.

Ultratingujt. Kjo behet me rrezatim me uje, metoda levizese, metoda e fiksuar me tre doza, e mesme, e vogel, e madhe. Indikacioni dhe kunderindikacioni. Roli fiziologjik, metodat.

Terapia me rreze ultraviolet. Roli fizik dhe fiziologjik, mjekim pa mokula te kuqe. Rrezatimi i perseritur, percaktimi i dozave dhe perdorimi i rrezeve ultraviolet. Indikacionet dhe kunderindikacionet, doza e vogel, doza e mesme, menyrat.

Menyra e rrezatimit. Doza e pergjithshme. Dozat lokale ultraviolet ne traumat sportive, biodozat. Indikacioni dhe kunderindikacioni.

Infraruzhe vetite fizike. Roli fiziologjik. Indikacioni, kunderindikacioni, metodat e terapise.

Lazer terapia Ne kete leksion do te flitet per rendesine e rrezeve lazer, si prodhohen ato. Aparatet e ndryshme qe emetojne rreze. Indikacionet dhe kunderindikacionet sidomos me traumat sportive.

Krio dhe Termoterapia. Parafinoterapia. Terapia me uje.Ne kete leksion do te flitet per rolin fiziologjik te ultratingujve, veprimi i ultratingujve mbi organet, perdorimi dhe doza. Indikacioni dhe kunderindikacioni.

Parafinoterapia veprimi mbi organizmin, roli mekanik i parafines, roli kimik, indikacioni metodat e perdorimit te parafinoterapise, ngacmimi mekanik e kimik.

Terapia me uje, metodat e terapise me uje. Aquaterapia.

Fizioterapia e traumave sportive ne demtimet e mbyllura, gervishtjet, demtimet e indeve te buta dhe ligamenteve etj, per ndalimin e dhimbjeve, miositet, artritet traumatike acute e kronike. Pyoarthrozat, tendovaginitet, bursitet, osteoartritet, lumbago etj.

Kapitulli VI

Stervitja e muskujve te kofshes.Ne kete leksion do te flitet per stervitjen e muskujve te kofshes si muskujt fleksore ekstensore, afrimet dhe largimet, do te flitet gjithashtu per nyjen e gjurit per stervitjen e muskujve te perparshem te kofshes, ketu jepen rreth 16 ushtrime si duhen te sterviten muskujt e pasem te kofshes. Ushtrimet e drejtuara: Ne kete leksion do te flitet per ushtrimet qe behen me te drejtuara per muskujt fleksore dhe ekstensore te kofshes Demtimet e artikulacionit talo – crural e cfare ushtrimesh do te behen kur ai demtohet, njekohesisht do te flitet per zhvillimin e elasticitetit (zhdervjelltesi dhe shkathtesi). Kerciri ne pergjithesi, do te flitet per frakturat e ndryshme te fibules dhe tibias. Do te flitet per artikulacionin talo – crural Kapitulli VII

Mbajtja e shtylles kurrizore, formimi i muskujve sakro – spinal, te parandalohet atrofia e muskujve te te gjithe trupit, do te jepen ushtrime te serise se pare, ushtrime te serise se dyte. Ushtrimet nga drejtqendrimi i fillimit ne gjunje, ne ushtrimet e drejtqendrimit ne thyerjet e pjeses se zverkut, te shtylles kurrizore, do te flitet gjithashtu per kulturen fizike kuruese te fraktures se legenit (Bacinit) Kolona Vertebrale ne pergjithesi, per rolin mbeshtetes,per lakimet e saj per pjeset dhe funksionin ne pergjithesi, do te flitet pr kifozat, lordozat do te flitet per kifozat e moshes se rinise, kifozat profesionale, kifozat e pleqerise, kifozat traumatike, per ushtrimet qe behen, ushtrimet me nje peshe ne koke, ushtrime te tipit me lakime te sforcuara Spondilozat, Spondilolistezat, ankilozat e cfare ushtrimesh kryhen ne periudhen e pare. Cfare shfrytezon i demtuari ne kete periudhe si ushtrimet e frymemarrjes, perkulje, kthime, rrotullime te trungut, varje etj. ushtrime me shkopinj, shishe druri, topi, zgjasin rreth 35-40’..

Kapitulli VIII

Semundjet e aparatit Kardio vaskular. Karakteristikat e semundjeve te aparatit kardiovaskular per endokarditin, semundja e stenozes mitrale insuficienca mitrale, insuficienca e aortes, stenoza valvulare aortale. Insuficienca e valvolar . Arterioskleroza hipertonia do te flitet per kulturen fizike sheruese te semundjeve te zemres dhe te eneve te gjakut, perqendrimet fillestare qe kryen per krah qendrimet fillestare per kembet. Semundjet e aparatit te frymeshkembimit, tromboembolia, asma bronkiale. Semundja e paraplegjise, Diplegjise, emiplegjise dhe tetraplegjise. Shkaqet e shfaqjes se saj. Mjekimi me ane te riedukimit funksional.

Literatura e Kërkuar:

10. Kapedani K. Prifti Dh. Masazhi Sportiv 1997 Tirane 11. Selenica P. Fizioterapia 1976 Tirane 12. Kapo M. Masazhi Sportiv 1980 Tirane

Literature e Rekomanduar:

13. King Robert K. Muscle care for physicaly active people Human Kinetics 1993 14. Pasinkov E.S. Fizioterapia 1980 Moske 15. Williams Arpour . A guide treatment and rehabilitation of injuries in sport

1998

16. Sinjelnikov Atllas Anatomie 1975 Moske 17. Qy Mien Y. Fizioterapia 1973 Pekin 18. Biriukov A.A. Masazh Sportivi 1983 Moske

9.MODULI: MJEKSI SPORTIVE

• LËNDA: REHABILITIM PËRMBAJTJA

Kapitulli I

Njohja me terapine ushtrimore- Njohja me fillimet e terapise, roli i terapise fizike, metodat terapeutike dhe efektet. Levizjet aktive, pasive dhe aktive te shoqeruara. Sistemi postural dhe ushtrimet e forces. Parimet mekanike- Boshtet, planet, levizjet ne planet dhe boshtet perkatese. Levizjet statike dhe dinamike. Biomekanika e levizjes merret me aplikimin e mekanikes ne studimet e sistemeve biologjike. Biomekanika statike, kushtet e ekuilibrit dhe forcat qe nderhyjne per te mbajtur kete ekuiliber. Biomekanika dinamike qe merret ekskluzivisht me levizjen, shkaqet dhe forcat qe nderhyjne per te kryer levizjen. Kinetika- Ne kete leksion studentet do te njihen me qendren e gravitetit, ekuilibrin dhe llojet e tij. Biomekanika e trupit te njeriut, organizimi i pjeseve te ndryshme te nje strukture korpore ne hapesire eshte objekt studime per biomekaniken, ku ligjet jane te tipit fizik. Mbi nje plan fizik, struktura implikon nje raport ndermjet pjeseve te ndryshme te trupit me forcat e jashtme. Nje stukture korpore eshte e formuar nga aparati skeletik dhe neuro-muskular qe na lejojne te mbajme pozicionin drejt, na lejon ti reagojme stimujve ambientale e te marrim pjese aktivisht ne ngjarjet e perditshme te jetes sone. Kapitulli II Njohja me sistemim muskular. Elasticiteti i muskulit, kontraksioni dhe llojet e tij, puna muskulare dhe rangu i levizjes. Ne keto leksione studentet do te njihen me llojet e muskujve dhe nepermjet levizjeve te dite te njohin veprimtarine muskulare, veprimtarine e vetem nje muskuli apo te nje grupi muskular ( sipas veprimtarise muskujt ndahen ne : Agonist, Antagonist, Sinergjist). Studentet do te njihen me fuqine muskulare te bashkangjitur me ushtrimet e forces. Fuqia mekanike e e nje muskuli, ku trupi jone duhet te mendohet si nje bashkesi levash mekanike, levat dhe llojet e tyre. Stretchingu- Studentet do te njihen zvogelimin e stresit muskular, me fleksibilitetin muskular, hipomobilitetin, kontraksionin dhe llojet e tij, si dhe patologjite muskulare. Stretchingu i perdorur ne sport por edhe ne aktivitetet e lira individuale eshte nje bashkim ushtrimesh specifike per permiresimin muskular. Ushtrimet e stretchingut perfshijne muskujt, tendinat, kockat dhe artikulacionet, keto ushtrime konsistojne ne nje zgjatje te muskulit te interesuar ose zgjatje te nje grupi muskular. Strapot muskulare- strapot muskulare jane lezione te renda ku ka nje perqindje domethenese rupture te fibrave muskulare, sdutentet do te njihen me simptomat e strapos muskulare, prevenimin si dhe terapine efikase, ku do te mbeshtetemi kryesisht ne metodat me efikase per parandalimin e demtimeve gjate performances sportive. Kapitulli III Levizshmeria artikolare- qellimi i ketij leksioni eshte tu tregoj studenteve anatomin funksionale te nje artikulacioni, komponentet qe e formojne, llojet e tyre. Ne baze te levizjeve te ndryshme qe kryejne ato klasifikohen ne te levizshme, gjysem te levizshme dhe fikse. Eshte shume e rendesishme te njihet anatomia funksionale artikulare nga ana e studenteve sepse ne baze te artikulacionit leviz pjesa me e madhe e komponenteve trupor. Artikulacionet kane per detyre ti japin kockes nje mekanizem qe lejon levizjen, me grada te ndryshme force, stabiliteti dhe mobiliteti. Ekziston nje raport invers ndermjet stabilitetit dhe mobilitetit te artikulacionit, me rritjen e stabilitetit zvogelohet mobiliteti dhe e anasjellta.

Postura- Pozicioni qe trupi merr ne hapesire dhe raporti qe segmentet e ndryshme skeletore kane me hapesiren, si ne pozicione statike dhe ne ato dinamike, ku mbajtja qe nje posture te caktuar kerkon nga secili individ sforcim, por duke bere te mundur qe muskujt, tendinat, ligamentet te jene nen ndikimin e nje tensioni shume te vogel, dhe duke bere te mundur qe qendra e garvitetit te bie ne brenda bazes se mbeshtetjes.

Studenti do te njihet, me posturen normale te njeriut, me pozicionet qe trupi merr ne raport me hapesiren ku ndodhet, me pas do te njihet me patologjite si pasoje e levizjeve jo te shendetshme ose te kushtezuara te aparatit lokomotor, me teknikat e riedukimit postural, relaksimi dhe gjimnastika posturale, e cila eshte kura me efikase per cdo patologji te aparatit lokomotor.

Kapitulli IV

Deambulimi (Ecja)- Deambulimi eshte kapaciteti i cdo qenieje per tu spostuar nga nje vend ne nje tjeter. Eshte shume e rendesishme qe studentet te njihem me ecjen, me fazat e saj., analiza e deambulimit,raporti qe eshte midis sistemit te kontrollit motor dhe dinamikes se te ecurit, analiza klinike e rasteve patologjike, permiresimi i performances sportive dhe zvogelimi i numrit te demtimeve te renda.Terapia e te ecurit fillohet ne ate faze kur i demtuari ka arritur te mbaje nje ekuiliber te mire te trungut. Studentet duhet te jene te afte te bejne mire nje ekzaminim kockor e me pas te arrijne te bejne nje plane riedukimi per deambulimin e te demtuarit.

Kapitulli V

Ausiliaret ( Ndihmuesit)- Studentet do te njihen ne kete leksion me ndihmuesit e te demtuarve, do te njihen me ndihmuesit e spostimit, per te demtuarit te cilet kane veshtiresi per tu spostuar nga nje vend ne tjetrin, dhe ndihmuesit me frekuent jane: shkopi- eshte shume i rendesishem sepse sherben si mbeshtetje dhe jep ekuiliber dhe siguri ne te ecur; patericat- ne rast demtimesh me serioze patericat luajne nje rol shume te rendesishem ne deambulimin e te demtuarit e ne sherimin e tij, sepse nepermjet perdorimit te patericave pasha trupore bie mbi to dhe keshtu gjymtyret e poshtme nuk e mbajne te gjithe ngarkesen e trupit, keshtu rekuperimi do te jete me i shpejt; tripodet- qe bejne te mundur nje mbeshtetje me te mire, mundesi me e mire stabiliteti, eshte edhe variant me 4 kembe (katerpodi) ; deambulatoret- perdorimi i ketij ndihmuesi eshte shume frekuent ne moshen e trete, pasi jep nje mbeshtetje te plote, me shume stabilitet dhe me shume siguri; karroca me rrota- eshte nje nga ndihmuesit me te rendesishem sepse kalojne pjesen me te rendesishme te jetes te demtuarit rende, per faktin se eshte e vetja menyre e lidhjes se tyre me boten e jashtme. Ndihmuesit duhet te pershtaten me cdo kerkese te personit qe do ti perdori.

Kapitulli VI

Lehtesimi Proprioceptiv neuro-muskular (metodika) - Teknika e lehtesimit proprioceptiv neuro-muskular do te thote qe ne kohen kur kemi nje kontraksion isometrik te muskulit, kur ky kontraksion eshte submaksimal, kemi nje ulje spontane te tonusit muskular, ne kete menyre mund te lehtesohet zgjatja pasive e te njejtit muskul. Studentet do te njihen me rastet e perdorimit te kesaj teknike, ne rastet e patologjive neuro-muskulare, ne rastet post kirurgjikale, ne traumat ortopedike dhe ne reumatologji, duke patur si qellim qe te zgjoje ose te permiresoje performancen sensoriale te pacientit, duke riekuilibruar performancen muskulare

duke edukuar dhe permiresuar armonine e levizjeve ne raport me funksionet fiziologjike dhe duke rritur forcen dhe rezistencen muskulare.

Kapitulli VII

Reabilitimi i aparatit te frymemarrjes- te dhena te pergjithshme te aparatiti frymemarres, llojet e frymemarrjes, teknikat riabilituese ne patologjite e aparatit te frymeshkembimit, drenazhi postural dhe procedurat e trajtimit. Reabilitimi i ketij aparati eshte shume i rendesishem dhe multidisiplinar per te kuruar pacientet qe kane demtime ose disfunksione te aparatitit respirator, duke u perpjekur per te permiresuar autonomine dhe performancen e tij fizike dhe shoqerore. Studentet duhet te jene te afte te pervetesojne njohurite baze , ku perfshihet njohja me aparatin frymemarres, fiziologjine e tij, e me pas te dine te dallojne disfunksionet e ndryshme, e me pas per cdo paciente te jene ne gjendje te bejne nje plan riabilitues.

Kapitulli VIII

Reabilitimi i gjurit- studentet do te njihen me dy faza te rendesishme te pjeses riabilituese te gjurit, te cilat perfshijne pjesen pre-post operatore per demtime te rendesishme te gjurit. Gjuri ka nje anatomi funksionale shume te vecante, per vete faktin qe formohet nga tre kocka te rendesishme. Studentet do te njihen me anatomin e gjurit si dhe levizjet qe ai kryen gjate nje performance sportive.

Reabilitimi i ruptures se krociatit te perparme- Patologjia me frekunete e artikulacionit te gjurit eshte rupture e krociatit te perparme, studentet do te njihen me simptomat e ketij demtimi, do te njihen gjithashtu me metodat e prevenimit te ketij demtimi, me pas do te kalohet me trajtimin post operator te ruptures, si dhe me metodat ushtrimore per te arritur ne perdorimin e plote te ketij artikulacioni nga sportisti i demtuar. Fuqizimi muskolar dhe arritja ne hapjen prej 180° te artikulacionit.

Kapitulli IX

Reabilitimi ne patologji te shtylles kurrizore- ketu do te flasim kryesisht cilat jane patologjite me frekuente qe mund te prekin shtyllen kurrizore te nje sportisti si dhe te nje individi qe ka aktivitet me intensitet me te ulet sesa nje sportist. Temat me te prekshme do te jene, herniet, duke u nisur nga herniet lumbare, duke kaluar ne ate sakrale dhe ne sporte specifike do te flitet dhe per hernien cervicale. Fillimisht do te flitet per te dhena te pergjithshme te shtylles kurrizore e do te shpjegohet anatomia funksionale , njekohesisht edhe tensioni qe mbart ajo ne sporte specifike. Reabilitimi i shtylles kurrizore ne baze te demtimeve, faza ushtrimore ne te cilat futen pjesa e fuqizimit muskular per muskujt specifik.

Kapitulli X

Reabilitimi i strukturave muskulare - skeletike- Nje pjese jo te vogel te terapise reabilituese e zene dhe strukturat muskulo-skelektike, sepse te shtyre nga dhimbja e vetja kure eshte marrja e barnave e me pas reabilitimi qe eshte me efikas e me afatgjate. Dhimbjet muskulo-skeletike jane shpesh te lokalizuara ne artikulacionet e ( shpatulles, te gjurit, te legenit dhe te duarve) dhe ne strukturat qe e rrethojne ( legamente, tendina, muskujt). Studentet do njihen me patologjite me frekuente sic mund te permendim ( artrozen ( e cila prek me shpesh artikulacione si: gjuri, shpatulla dhe legeni) , artritin, osteoporozen, lombalgjite, cervikalgjite

etj).Studentit do ti shpjegohen patologjite ne vetvete dhe me pas do te njihet me venien e diagnozes, krijimin e nje terapie dhe ndjekjen ne kohe te te demtuarve.

Literature e Rekomanduar:

1. Werner Platzer Anatomia Funksionale ( Aparati Lokomotor) 2. Yves Xhardez Riedukimi Funksional

• LENDA : TRAUMATOLOGJI DHE NDIHME E PARE

PERMBAJTJA

1- Parimet e pergjithshme te demtimeve sportive metodat dhe mjetet e trajtimit te demtimeve sportive. Klasifikimi i demtimeve sportive.

2-Demtimi i strukturave muskulo-tendinoze, shembjet, hematomat, keputja e muskujve.

3-Rupturat tendinoze, te tendinit te Akilit , pateles ( gjuri i kercyesit ), te muskujve aduktor, hamstrings. Nderlikimet e demtimeve muskulare, rikeputja dhe cikatricja kelloide.

4-Demtimet inflamatore te sistemit muskulo-skeletik, tendinitet peroneale, tendovaginitet, periostitet, bursitet.

5- Bryli, berryli i hedhesit, syndromat e tynelit karpo-ulnar dhe i apertures superior thorakale.

6- Demtimet e kokes , qafes dhe fytyres. Komocioni cerebral, sindromi sekondar , post komocional, kontuzioni.

7- Hematoma subdurale, intrakraniale. Demtimet e hundes, kockave nazale. Demtimet e qafes.

8- Luksacionet dhe frakturat, klasifikimi i tyre.

9- Demtimet e thoraksit , frakturat e brinjeve. Hemo–pneumo thoraksi masat e menjehershme

10- Demtimet e sistemit nervor periferik, nervi radial, ulnar, axilar, shiatik, peronal.

Literaturta:

1- Heqimi.LL, Mazniku.I “ Demtimet ne sport, shtepia botuese Klevis, 2015 “. 2- Leksionet e traumatologjise të pedagogëve të lendës.

• LENDA: TESTIMI KLINIK I USHTRIMIT

PERMBAJTJA

1- Testet qe propozohen per percaktimin e fitnesit fizik.Te dhenat paraprake dhe arsyet e testimeve.Kushtet e zhvillimit te testeve fizike.

2- Testet e fushes.Testet ne treadmill.Testet cikloergometrike dhe step testi.

3- Modelet e ndryshme te perberjes trupore.Matjet Antropometrike:Cirkumeferencat,pala subkutane,BMI.Densitometria

4- Testet per verifikimin e kapaciteteve motore.Njohja me mjetet laboratorike ne kryerjen e ketyre testeve.Llojet e ndryshme te testeve motore.

5- Cfare eshte VO2 max,definicionet.Metodat e percaktimit te VO2 max.Indikatoret.

6- Testet e ndryshme qe perdoren ne veprimtarite fizike me intensitet nenmaksimal. Testi YMCA.Testi Astrandit.Treadmill.Step testi..

7- Testet e ndryshme qe perdoren ne veprimtarite fizike me intensitet maksimal.Testet laboratorike:cirkuiti i hapur,bicikleta dhe treadmilli.Testet e terrenit..

8- Kalkulimet metabolikeQellimi i llogaritjeve metabolike.RER,RQ.Vleresimi i energjive te shpenzuara.Ekuacionet metabolike gjate ergometrise.

9- Testet dhe programet ushtrimore kardiorespiratore.IRI testi.Margaria testi.Testi PWC 170.Prova Ruffie

10- Testet klinike gjate Aklimatizimit

Literatura:

1. Cikel leksionesh ( pergatitur nga pedagogu i lendes). 2. Physiology of sport and exercise. Jack H. Wilmore, David L. Costill, W. Larry Kenney

2004, 2008. 3. Canaj Profit, “Fiziologjia Sportive”. TIRANE 2012.