1

Đặc điểm của Hệ thống Quản lý Tổng hợp Chất thải rắn tại Nhật Bản và các điểm chính áp dụng vào Việt Nam

Hideki Wada, Trưởng đoàn chuyên giaDự án Chất thải rắn Việt Nam

14/01/2015

2

Giới thiệu “Dự án Chất thải rắn Việt Nam”

3

Tổng quan về Dự án Tên dự án Dự án Tăng cường Năng lực Quản lý tổng hợp chất thải rắn đô thị tại Việt Nam Dự án Chất thải rắn Việt Nam (http://vietnamwastepj.blogspot.com) Loại hình dự án Hỗ trợ Kỹ thuật bởi Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) Mục tiêu dự án Tăng cường năng lực quản lý chất thải sinh hoạt, chất thải xây dựng và phân bùn bể phốt Đối tác Bộ Xây dựng Hà Nội Thừa Thiên Huế là địa phương thí điểm Các hoạt động chính Bộ Xây dựng

• Rà soát các luật/quy định hiện hành• Sắp xếp hệ thống giám sát dữ liệu• Thúc đẩy các khu liên hợp QLCTR

Hà Nội• Thực hiện Quy hoạch xử lý chất thải rắn Hà Nội• Thực hiện nghiên cứu tiền khả thi tại một khu liên hợp QLCTR• Thúc đẩy các khu liên hợp QLCTR

Thừa Thiên Huế - địa phương thí điểm• Hỗ trợ lập quy hoạch QLCTR và thực hiện quy hoạch

Thời gian thực hiện: bốn năm (2014-2018) Hội thảo công bố thông tin: một lần một năm vào tháng 1

4

“Tổng hợp” là gì?

5

“Suy nghĩ kết nối”

6

Lập kế hoạch

Thể chế

Có thể kết nối những vấn đề gì?

STNMTSXD

Dòng chất thải

Tiêu hủycuốicùng

Xử lýtrunggian

Ra quyếtđịnh

Lập kếhoạch

Lĩnh vực

CôngnghiệpQLCTR

Quy môcơ sở xử

lý

Giảmthiểu

chất thải

Cấphuyện

Cấptỉnh

NhàmáyQLCTR

Giáodục môitrường

Thu hútcộngđồng

7

Thu hút cộng đồng và Giáo dục môi trường

8

Meguro, Tokyo vào năm 1988

Phản đối chống lại sử dụng lò đốt Những người phản đối đề xuất một bằng luật một phương án thay thế để

thúc đẩy tái chế Thị trưởng cam kết thúc đẩy tái chế Thị trưởng thành lập một ủy ban để thảo luận về tái chế (1986.12) Ủy ban này xây dựng chiến lược (1987.2 and 1987.10) Dự án thí điểm thu gom chai và lọ thủy tinh từ hộ dân (1988.10) Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống thu gom từ hộ dân (1989.3)

Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

9

Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

10

Thực hiện dự án thí điểm

Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

11

Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

12

Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

13

Rất dễ dàng30%

Tôi sẽ cố gắng

58%

Tôi không thểphân loại

7%

Tôi không biết3%

Khác1%

Khôngtrả lời1%

Thay đổi nhận thức môi trường

Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

14

Quá trình tham gia cộng đồng tại Thành phố Meguro

Hành động phản đối việc xây dựng nhà máy xử lý bằng lò đốt Quyết định địa điểm… Quyết tâm ủng hộ tái chế nhiều hơn.

Xây dựng Quy hoạch Tái chế Có sự tham gia của các nhóm phản đối. Dự án thứ nhất: dự án tái chế tại hộ gia đình Tổ trưởng mỗi nhóm phụ trách thùng thu gom.

Thành lập một tổ chức phi lợi nhuận. Giáo dục môi trường Tỷ lệ ở siêu thị về “Tiêu dùng Xanh” Cửa hàng tái chế

Số lượng tham gia

200-

150

10

Dân số: 250.000Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

15

Đề xuất

Các bài học từ Meguro Giáo dục môi trường thông qua các dự án Thu hút từ một nhóm nhỏ với chiến lược mở rộng

Các dự án thu hút cộng đồng (đã thảo luận tại tỉnh Thừa Thiên Huế) Thu gom chất thải sinh hoạt nguy hại ở các trường học, nhà máy, các cửa hàng

bán lẻ

Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

16

Thu gom chất thải nguy hại để thu hút cộng đồng

Chất thải Mức độ nguy hại Ảnh hưởngPin khô Có chứa kim loại nặng Chất lượng compostBóng đèn -Có chứa kim loại nặng

-Nguy hiểm khi thu gom‐ Chất lượng compost-Tính an toàn của công việc thu gom 

Chất thải điện tử kích thước nhỏ như điện thoại di động

Có chứa kim loại nặng Chất lượng compost

…

Mục tiêu Thu hút

Nhà bán lẻ Khách hàng

Trường học Học sinh Giáo dục

Nhà máy Công nhân CSR

…CSR: Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp

◆Chất thải mục tiêu

◆Các điểm thu gom để thu hút cộng đồng

NhàmáyQLCTR

STNMTSXD

Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

17

Chiến lược thu hút cộng đồng

◆Câu lạc bộ 5% để trao đổi các ý tưởng

Giáo dụcmôi

trường

Thu hút thamgia của cộng

đồng

18

Cấp tỉnh và cấp huyện

19

Nhiệm vụ của Quy hoạch

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

1,400,000

1,600,000

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Sứcchứa

cònlạicủa

bãichônlấp

(tấn)Lư

ợngchất

thải(tấn/ngày)

Quá khứ Tương lai

Khủng hoảnglần thứ nhất

Khủng hoảnglần thứ hai

Chất thải thu gomSức chứa còn lạicủa bãi chôn lấp(trục tung bên phải)

Cấp huyệnCấp tỉnh

Quy môcơ sởxử lý

Giảmthiểu

chất thải

20

Các hạng mục cần được làm rõ trong quá trình xây dựng Quy hoạch

Giảm thiểu chất thải Bao nhiêu phần trăm? Làm thế nào để giảm thiểu? Thu gom và vận chuyển Ai quản lý? Xây dựng cơ sở xử lý Thời gian xây dựng? Quy mô như thế nào? Công nghệ gì? Xây dựng bãi chôn lấp Thời gian xây dựng? Quy mô như thế nào? Quản lý tài chính Đơn giá xử lý là bao nhiêu? Phí vệ sinh là bao nhiêu? Ai thu gom và quản lý phí vệ sinh?

Ai sẽ thực hiện? Cấp tỉnh? Cấp huyện?Ai giám sát các kết quả đạt được? Cấp tỉnh?

Ai quản lý dự án? Cấp tỉnh? Cấp huyện?Ai ký hợp đồng với các nhà đầu tư?

Ai trả phí xử lý?Ai trả phí thu gom?Ai trả phí vệ sinh?

Ai thực hiện? Cấp tỉnh? Cấp huyện?

Cấp huyệnCấp tỉnh

21

Đề xuất nền tảng phối kết hợp trong một tỉnh

STNMTSXD

Ra quyếtđịnh

Lập kếhoạch

UBND tỉnh

Văn phòng Tổng hợp QLCT

SXD

Thành phố

Thị xã

Huyện

Huyện

STNMT

Nhà máy 1…

…

Công tytư nhân

Công tytư nhân

Nhà máy 2

…

Nhà máy N

Cấp huyệnCấp tỉnh

22

QLCTR và Công nghiệp

23

Tro từ lò đốt được đưa đến các nhà máy xi măng tại Nhật Bản

Chất thải đốt được

Chất thải không đốt 

được

Chất thải tái chế không bán được

Chất thải quá cỡ

Phân loại

Nghiền và phân loại

Đốt

Công nghiệp

Sản xuất xi măngTro

Bãi chôn lấpBã thải

CôngnghiệpQLCTR

24

Đề xuất

Chất thải sinh hoạt

Sản xuất compost tại cộng đồng

Thu gom & Vận chuyển Đốt

Sản xuất compost Đốt

Tro

Compost

Chuyển đến nhà máy xi măng

CôngnghiệpQLCTR

25

Các nhà máy xi măng tại Việt Nam

37

6 7

50

0

10

20

30

40

50

60

North Central South Total

Số lượng các nhà máy xi măng theo vùng

Có một nhà máy tại tỉnh Thừa Thiên Huế.

CôngnghiệpQLCTR

Miền Bắc Miền Trung Miền Nam Tổng

26

Đề xuất kết nối của Quý vị!

27

Các điểm chính của Quản lý chất thải rắn tại Nhật Bản – kết luận về quản lýtổng hợp chất thải rắn

1. Các mục tiêu định lượng được chia sẻ giữa chính quyền trung ương và địa phương một cách nhất quán và thông qua bởi các quy hoạch cấp quốc gia và cấp địa phương.

2. Việc thực hiện các mục tiêu định lượng được giám sát và công bố hàng năm. 3. Hệ thống luật pháp mang tính hệ thống và nhất quán từ cấp độ trung ương đến địa phương. 4. Các chương trình trợ cấp cho các công trình xây dựng cơ sở xử lý là yếu tố hướng dẫn

hướng tới thực hiện các mục tiêu chính sách. 5. Các lĩnh vực tư nhân khác nhau đóng góp vào các vấn đề chất thải, dựa vào những thảo

luận và trao đổi tập trung giữa các lĩnh vực tư nhân với nhau, và một số đóng góp có cơ sở pháp lý.

6. Chính quyền địa phương liên tục trao đổi với người dân. Phân loại chất thải tại nguồn được thực hiện xuất phát từ khủng hoảng chất thải là yếu tố kích hoạt.

7. Các hoạt động giảm thiểu chất thải được thực hiện và thúc đẩy khá mạnh mẽ do các chi phí lớn của bãi chôn lấp trong tương lai.

8. Vận hành các cơ sở xử lý được hỗ trợ bởi ngành công nghệ môi trường trưởng thành. 9. Chính quyền địa phương phải chi trả lượng chi phí lớn và phải sử dụng nguồn ngân sách của

địa phương từ các loại thuế khác nhau. 10.Thông tin và dữ liệu được quản lý tốt và được công bố.