สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร

สภาพปญหา

ในพนททรกนดารตามขนเขาในพนทภาคเหนอทซงการคมนาคมตดตอระหวางหมบานเปนไปดวยความยากลำาบาก ราษฎรประสบปญหาในเรองการผลตทงในสวนของการผลตเพอการเลยงชพและการผลตเพอสรางรายไดใหกบครอบครวทไมสามารถ หลอเลยงใหดำารงชพอยได จงทำาใหตองทำาการบกรกพนทปาแหงใหม เพอทำาเปนไรเลอนลอยสลบกนไปมาตามแตความสมบรณของดนจะมอย จากการบกรกทำาลายปาไมพนทสง ซงสวนใหญเปนพนทตนนำาลำาธารทสำาคญของพนทภาคเหนอ ยงผลใหเกดความแหงแลง สภาพแวดลอมถกทำาลาย ราษฎรทประสบปญหาอยแลวกยงไดรบปญหาพอกพนมากขน การแกไขปญหาดงกลาวจงไดพระราชทานพระราชดำารเพอทำาอยางไรใหราษฎรสามารถดำารงชพอยในพนททำากนเดมไดอยางมความสข มอาหารเพยงพอตอการบรโภคทงป มความมนคงในชวตและมจตสำานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตอนมคา พงพา และรกษาไดอยางยงยน

แนวพระราชดำาร

การดำาเนนงานโครงการสถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร เปนแนวทางหนงในอนทจะชวยแกไขปญหาของราษฎรขางตน ซงจะมขอแตกตางกบโครงการฟารมตวอยางตามพระราชดำารคอ การเนนการปลกพชมากกวางานดานการปศสตว เนองจากในบางพนททจดตงสถานหรอพนททราษฎรไดอาศยทำาอย

นนไมเหมาะสม ปรมาณนำาทใชไมเพยงพอ รวมถงราษฎรบางสวนอาจจะมความชำานาญดานการปลกพชมากกวา ดงนน จงไดพระราชทานพระราชดำารในเรองของสถานพฒนาการเกษตรทสงขน โดยมแนวทางเดยวกนกบฟารมตวอยางกลาวคอ ใหราษฎรเขามามสวนในกจกรรมตาง ๆ ของสถานเพอซมซบความรและเกดทกษะ ทงยงไดรบความรในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต สำาหรบนำาไปใชในพนทของตนเองไดอยางเหมาะสม โดยมสถานทดำาเนนการปจจบน รวม 18 สถาน ดงน

เรมดำาเนนการในป 2543

1. สถานสาธตและถายทอดการเกษตร ปาไม และสงแวดลอมอนเนองมาจาก พระราชดำาร บานแปกแซม อำาเภอเวยงแหง จงหวดเชยงใหม

เรมดำาเนนการในป 2545

1. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารดอยแบแล

อำาเภออมกอย จงหวดเชยงใหม2. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารบานปาง

ขอน อำาเภอเมอง จงหวดเชยงราย

เรมดำาเนนการในป 2546

1. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารหวยแมเกยง

อำาเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม2. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารดอยอม

พาย อำาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม3. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารธารทอง อำาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

4. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารหวยหยวกปาโซ

อำาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย5. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารภพยคฆ อำาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนาน

เรมดำาเนนการในป 2547

1. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารเสาแดง อำาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม2. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารมอน

ลาน อำาเภอพราว จงหวดเชยงใหม3. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารหวย

เมองงาม อำาเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม4. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารดอยบอ อำาเภอเมอง จงหวดเชยงราย5. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารสะจก -

สะเกยง อำาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนาน6. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารสบขน อำาเภอทาวงผา จงหวดนาน

เรมดำาเนนการในป 2548

1. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารนาเกยน

อำาเภออมกอย จงหวดเชยงใหม2. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารสนตสข อำาเภอปง จงหวดพะเยา3. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารภขด ภ

เมยง ภสอยดาว อำาเภอชาตตระการ จงหวดพษณโลก

เรมดำาเนนการในป 2551

1. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารปาคา อำาเภอคลองลาน จงหวดกำาแพงเพชร

ผลการดำาเนนงานในภาพรวม

จากการดำาเนนงานทผานมาของสถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารในพนทตาง ๆ ของภาคเหนอทผานมา ยงผลใหราษฎรในพนททรกนดาร ซงสวนใหญ เปนพนองชาวไทยภเขา จำานวน 6 เผา ไดแก เผาลซอ เผามง เผามเซอ เผาอาขา เผาลวะ และเผากระเหรยง ไดมความรความเขาใจทดในการประกอบอาชพดานการเกษตร ทเหมาะสมในพนทของตน และเปนสวนหนงทชวยใหมขาวเพยงพอตอการบรโภคและราษฎรยงมรายไดทมนคงและตอเนองตลอดป ซงเปนรายไดจากการเขามารวมกจกรรมกบสถานและการผลตในพนทของตนเอง ทำาใหคณภาพชวตของราษฎรดขน โดยจะเหนไดจากการทราษฎรไดสงบตรหลานเขาเรยนตอในระดบทสงขน มชวตความเปนอยทดเหมาะสมตอการดำารงชวตในพนทสง ในดานของทรพยากรธรรมชาตทเคยถกทำาลายในอดตไดรบการพฒนาขนอยางตอเนอง จนเหนผลชดเจน

เปนรปธรรม จากการทผนปาจำานวนกวา 200,000 ไร ไดรบการดแลและฟ นฟทำาใหปรมาณและคณภาพนำาในลำาหวย ซงเปนสายเลอดหลกหลอเลยงชวตของราษฎรไดรบการฟ นฟ จนคนสภาพทเหมาะสมตอการอปโภคบรโภคและการเกษตร สตวปาทไมเคยพบหรอพบไดนอยในพนทกไดกลบมาหากนในพนท เชน ไกปา นก ฯลฯ นอกจากน ชวตของราษฎรไดรบการพฒนาจนดขนมาเปนลำาดบ เชน การรหนงสอภาษาไทย การมรายไดเสรมนอกภาคเกษตร เชน งานหตถกรรมเครองเงน งานผาทอมอ ฯลฯ และปญหายาเสพตดซงเคยเปนปญหาทสำาคญในพนทกไดรบการดแลแกไขจนปญหาความรนแรงไดบรรเทาลง อกทงราษฎรยงมสวนรวมกบเจาหนาทในการเปนแหลงขาวและรวมกนสกดกนยาเสพตดไมใหเขามาในชมชนของตน จงอาจกลาวไดวา สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำารทกระจายอยในทกพนทของภาคเหนอเปนแนวทาง การพฒนาและแกไขปญหาแบบเบดเสรจ ทงดานเศรษฐกจ สงคม คอ การเกษตร และ การประกอบอาชพของราษฎร ตลอดจนแกไขปญหาความมนคงของชาต ทงเรองยาเสพตด และชนกลมนอยบนพนทสง

1. สถานสาธตและถายทอดการเกษตร ปาไม และสงแวดลอมอนเนองมาจากพระราชดำาร บานแปกแซม อำาเภอเวยงแหง

จงหวดเชยงใหม(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผาลซอ)

1.1 พนทปาของโครงการ จำานวน 19,375 ไร ไดรบการบำารงดแล ทำาใหระบบนเวศปาไมคนความสมบรณอกครง โดยเฉพาะอยางยงพนททราษฎรไดบกรกแผวถาง เพอทำาไรเลอนลอย และไดมอบคนใหกบทางราชการ จำานวน 4,000 ไร

กอนดำาเนน ปจจบน

1.2 ราษฎรมคณภาพชวตทดขนจากการนำาความรทไดรบไปขยายผลในพนทของตนนอกเหนอจากการไดรบคาจางจากการเขามารวมทำางานในสถาน นอกจากนราษฎรยงมรายไดเสรมจากการจำาหนายผลผลตใหกบนกทองเทยว ซงสงผลใหราษฎรมรายไดเพยงพอตอการใชจายภายในครวเรอน

2. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร ดอยแบแลอำาเภออมกอย จงหวดเชยงใหม

(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผากระเหรยง)

2.1 ไดดำาเนนการฟ นฟและรกษาทรพยากรธรรมชาตในพนทประมาณ 13,370 ไร ซงตลอดระยะเวลาทผานมาไดดำาเนนการกอสรางฝายตนนำาลำาธาร ปลกหวาย ปลกปา ปรบปรงระบบนเวศ ปลกปาไมใชสอย และเพาะชำากลาไมแจกจายราษฎร ซงหากมองในภาพรวมสามารถฟ นฟสภาพปาเสอมโทรมไดประมาณรอยละ 40

2.2 สถานไดมการสาธตการทำาการเกษตรแบบธรรมชาตโดยไมใชสารเคม มการนำาจลนทรยทไดจากมลสตวมาใชประโยชน เชน การเลยงหมหลม การปลกผกอนทรย นอกจากนนยงไดผลตพชผกเมองหนาว อาท คะนาฮองกง ฟกทองญปน ซาโยเต มะเขอเทศ โดยจำาหนายในพนทจงหวดเชยวใหม และบางสวนสงจำาหนายทกรงเทพฯ เชน กาแฟอาราบกา ซงมผลผลตปละ 1,000 กโลกรม กจกรรมตาง ๆ เหลาน สามารถความรและสรางรายไดใหกบราษฎรไดเปนอยางด ทำาใหราษฎรมรายไดเพมขนจากครอบครวละ 6,600 บาทตอป เปน 17,000 บาทตอป3. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร บานปางขอน

อำาเภอเมอง จงหวดเชยงราย(ราษฎรในพนทโครงการเปนชาวไทยภเขาเผาอาขา และเผา

มเซอ)

3.1 หนวยงานทเกยวของไดรวมกบวางแผนและพฒนาพนท จำานวน 17,240 ไร ดวยการปรบปรงระบบนเวศตนนำา สรางฝายตนนำาลำาธาร เพอการฟ นฟทรพยากรธรรมชาต

3.2 ปจจบนการพฒนาอาชพของราษฎรมความกาวหนาเปนอยางมากและมผลผลผลตทสำาคญคอ กาแฟ และพชผกเมองหนาว เชน สาล มะคาเดเมย โดยนำาไปจำาหนายทตลาดและรานคาในเมองเชยงราย นอกจากนจากการจดชดปฏบตการจตวทยาและประชาสมพนธโครงการ พรอมทงจดชดกำาลงพลลาดตระเวนในพนทอยางตอเนอง ทำาใหปญหายาเสพตดลดระดบความรนแรงลงมาก4. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร หวยแมเกยง

อำาเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม(ราษฎรในพนทโครงการเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผามเซอ)

4.1 ไดดำาเนนการพฒนาพนทปา จำานวน 7,730 ไร ดวยการปรบปรงระบบนเวศตนนำา จดทำาฝายตนนำาลำาธาร รวมทงเพาะเลยงสตวปา เชน เกง ไกปา และไกฟา เพอปลอยคนสธรรมชาต ซงทำาใหในปจจบนสภาพปามความชมชนเพมขนและสามารถ พบเหนสตวปาไดบอยขน

4.2 ราษฎรไดเขามามสวนรวมกบสถานในกจกรรมตาง ๆ ของสถาน โดยไดรบคาจางในทำางานวนละ 120 บาท นอกจากนผลผลตของทางสถานไดดำาเนนการจดสงไปยงศนยแสดงสนคาโครงการอนเนองมาจากพระราชดำาร จงหวดเชยงใหม

5. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร ดอยอมพาย อำาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม

(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผากระเหรยง)

5.1 ไดดำาเนนการปลกปาเพอฟ นฟระบบนเวศปรบปรงระบบนเวศตนนำา พรอมทงกอสรางฝายตนนำาลำาธารในพนท 5,178 ไร โดยไดพนทปากลบคนมาประมาณ 3,000 ไร จากการทราษฎรไดคนพนททเคยเปนไรหมนเวยนใหกบทางราชการ

5.2 ไดดำาเนนพฒนาและสงเสรมอาชพพรอมทงผลตไมผลเมองหนาว ไดแก สตรอเบอรร กาแฟอาราบกา ตลอดจนพชสมนไพร เชน โสมตงกย จงจไฉ เพอเปนตวอยางใหกบราษฎรนำาไปประยกตใชในพนท นอกจากนไดสงเสรมการทำานาขนบนได ซงสามารถเพมพนทปลกขาว ไดขาวจากเดม 314 ไร เปน 500 ไร ซงราษฎรไดรบผลผลต จำานวน 475 กโลกรมตอไร ทำาใหราษฎรมขาว

เพยงพอตอการบรโภคตลอดป และมทางเลอกในการประกอบอาชพมากขน

6. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร ธารทองอำาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผามง)

6.1 ไดดำาเนนการพฒนาพนทปาในโครงการ จำานวน 8,500 ไร ดวยการปลกปาไมใชสอย ปลกสรางสวนหวาย ปลกปาทวไป กอสรางฝายตนนำาลำาธาร ชวยใหพนทปาไดรบการฟ นฟจนคนความสมบรณอกครง โดยจะพบวา มสตวปา อาท ไกปา และรองรอย เทาสตวเขามาหากนในพนทเพมขน

กอนดำาเนน ปจจบน

6.2 จากการดำาเนนงานของสถานโดยเนนการปลกพชปลอดภยจากสารพษ ทำาใหมราษฎรสนใจ จำานวน 4 ราย และเรมนำาความรทไดรบไปประยกตใชในพนทของตนเอง โดยการปลกดอกลลล ซงมรายไดเฉลย จำานวน 20,000 บาทตอป

7. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร หวยหยวกปาโซ

อำาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย(ราษฎรในพนทเปนชาวไทยภเขาเผาอาขา)

7.1 ในสวนของพนทโครงการ 8,500 ไร ไดมการปองกนพนทปาเดมทมความอดมสมบรณ ไมใหมการบกรกเพมเตม โดยอาศยการมสวนรวมของชมชน และดำาเนนการปรบปรง

พนทปาตนนำาลำาธารควบคกนไป จากการดำาเนนงานทผานมาพบวา สภาพปามความหลากหลายของชนดพรรณพชเพมขน พบเหนสตวปาไดมากและบอยขน คณภาพนำาในลำาธารมความใสมากขน

กอนดำาเนน

นอกจากนราษฎรยงไดใหความรวมมอในกจกรรมตาง ๆ ของสถานเปนอยางด เนองจากไดตระหนกถงโทษของการทำาลายปา

7.2 ราษฎรทเขามารวมทำางานกบทางสถานจะไดรบคาจาง ซงเปนสวนหนงททำาใหราษฎรมรายไดอยางตอเนอง โดยมการหมนเวยนราษฎรเขามารวมงานอยางเทาเทยมกน ทำาใหราษฎรมความมนคงทาง

รายได โดยพบวา ราษฎรมการสงบตรหลานเขาเรยนตอในระดบทสงขน นอกจากนราษฎรยงไดนำาความรทไดรบกลบไปประยกตใชในพนทของตนไดเปนอยางด

8. สถานพฒนาการเกษตรทสงฯ ภพยคฆ อำาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนาน

(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผาลวะ)

8.1 ไดดำาเนนการฟ นฟพนทปาตนนำาลำาธารไปแลว จำานวน 6,660 ไร ในขณะเดยวกนพนทปาไมไดมการบกรกเพมเตม ซงทำาใหสภาพปาเกดความสมบรณขนมาอยางชดเจน

8.2 ปจจบนการดำาเนนงานในดานตาง ๆ ของสถานมความกาวหนา เปนอยางมาก โดยทางสถานมรายไดสะสมถง 31 มกราคม 2552 จากการขายผกปลอดสารพษ ขายนำาดมภพยคฆ นำาผลไม จำานวน 1,351,064 บาท ในขณะเดยวกนราษฎร บานนำารพฒนาไดนำาความรกลบไปประยกตใชในพนทของตน เชน กาแฟ กลวยหอม ไมดอกเมองหนาว ผกปลอดสารพษ และเหดหอม มรายไดสะสมทงสน 239,100 บาท

9. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร เสาแดงอำาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม

(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผาลซอ)

9.1 ไดดำาเนนการฟ นฟทรพยากรปาไม จำานวน 36,875 ไร ดวยการจดทำาฝายตนนำาลำาธารและปลกปา รวมกบการปลกหญาแฝกในพนท เพอลดการพงทลายของหนาดนรวมกบการฝกอบรมราษฎรใหมจตสำานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ซงมสวนสำาคญอยางยงทจะชวยใหการดำาเนนงานของทางราชการเกดประสทธภาพยงขน

9.2 ไดพฒนาอาชพใหกบราษฎรโดยไดทดสอบและผลตพชผกเมองหนาว ทเหมาะสมกบพนท เชน ศภโชค เกาลดจน ฟกทองญปน กะหลำาปลรปหวใจ นอกจากนราษฎรยงไดรบการสงเสรมใหทำานาขนบนได เพอใหมขาวเพยงพอตอการบรโภค ปจจบนมราษฎรรวมทำานาขนบนได จำานวน 16 ราย ไดรบผลผลตเฉลย 41 ถงตอไร ซงเพยงพอตอการบรโภคตลอดป ทงน ไดมราษฎรทสนใจรอเขารวมโครงการอกเปนจำานวนมาก

10. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร

มอนลาน อำาเภอพราว จงหวดเชยงใหม(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผาอาขา)

10.1 ไดดำาเนนการพฒนาพนทปา จำานวน 5,561 ไร อยางตอเนอง รวมทงการกอสรางฝายตนนำาลำาธารแบบผสมผสาน ปลกปาไมใชสอย ปาไมฟน ปลกปา 3 อยาง ประโยชน 4 อยางในพนท 2,200 ไร เพอใหสภาพปามความสมบรณ และจากการทสภาพปาคนความสมบรณอกครง จงทำาใหมนกทองเทยวขนมาเยยมสถานเปนจำานวนมาก (ในป 2551 มนกทองเทยวมาเยยมชม จำานวน 6,000 คน) ซงทำาใหราษฎรในพนทและสถานมรายไดจากการทองเทยวเพมมากขน โดยในป 2551 สถานฯ มรายไดจากการทองเทยว จำานวน 175,000 บาท

10.2 จากการเขามารวมดำาเนนการกบทางสถานของราษฎร ทำาให

กอนดำาเนน ปจจบน

ราษฎร มรายไดควบคกบการไดรบความรเพอนำากลบไปใชในพนทของตนเอง ซงในปจจบนไดมราษฎรเรมนำาความรไปประยกตใชในพนทของตนเองแลว โดยมเจาหนาทจากสถานคอยตดตามและใหการดแลแนะนำา นอกจากนปญหาดานยาเสพตดในพนทลดลงจนทำาให ไมปรากฏการทำาผดกฎหมาย และราษฎรไดรวมสนบสนนในกจกรรมตาง ๆ ในพนทเปนอยางด11. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร หวยเมองงาม

อำาเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผาลซอ และเผาอาขา)

11.1 ไดดำาเนนการฟ นฟปาไมในพนท 7,000 ไร ดวยการปรบปรงนเวศตนนำา ปลกปาไมใชสอย จดทำาแนวกนไฟ และจดทำาแนวกนไฟ ซงปญหาไฟปานบวาเปนปญหาสำาคญในพนทโครงการ ซงจากการประชาสมพนธทำาความเขาใจกบราษฎร รวมทงมกจกรรมตาง ๆ รวมกนเพอปองกนไฟปา จงทำาใหปญหาไฟปาในพนทโครงการลดลง

กอนดำาเนน ปจจบน

11.2 ไดดำาเนนการปลกไมผล ไดแก พทธา ศภโชค กาแฟ มะเกยง และมะเมา พชผก ไดแก ผกคะนาฮองกง ผกสลดแกว แตงกวาญปน กะหลำาปล ผกกาดกวางตง รวมทงพชสมนไพรและพชไร โดยในทกกจกรรมไดมการจางแรงงานราษฎรเขามารวมกบกจกรรมของสถานฯ ซงนอกจากราษฎรจะมรายไดจากการเขามารวมดำาเนนการในสถานฯ แลว ยงทำาใหราษฎรไดรบความร มทกษะความชำานาญในการเพาะปลก เพอไปประยกตใช ในพนทของตนเองตอไป

12. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร ดอยบออำาเภอเมอง จงหวดเชยงราย

(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผามเซอ)

12.1 สวนราชการและราษฎรในพนทไดรวมกนพฒนาพนทใหกลบมาอดมสมบรณอกครง ดวยการปลกปาเพอฟ นฟตนนำาลำาธาร ปรบปรงระบบนเวศตนนำาในพนท 2,700 ไร มการจดทำาฝายตนนำา 394 แหง พรอมทำาจดทำาระบบอนรกษดนและนำา เพอลดการชะลางพงทลายของหนาดน

กอนดำาเนน ปจจบน

12.3 ไดดำาเนนการสงเสรมและพฒนาอาชพของราษฎร อาท การปลกกาแฟ บวย กลวย และผกเมองหนาว ตลอดจนการสงเสรมการปศสตว ทผานมาทำาใหราษฎรสามารถปลกขาวในพนทของตนเองไดผลผลตเพยงพอตอการบรโภคตลอดป ทงยงเปนพนธขาวทตรงกบความตองการของราษฎร นอกจากนจากการประสานความรวมมอกบกองทพบกและราษฎร ทำาใหปญหายาเสพตดในพนทลดลงเปนอยางมาก

13. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร สะจก-สะเกยง

อำาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนาน(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผาลวะ)

กอนดำาเนน ปจจบน

13.1 จากการพฒนาพนทปา จำานวน 37,939 ไร นบตงแตเรมโครงการจนถงปจจบนยงผลใหสภาพปาบรเวณบานสะจก-สะเกยง มสตวปาบางชนดกลบเขามาหากนมากขน ทงยงสงผลใหนำาในลำาหวยงด หวยโง มปรมาณนำาและคณภาพนำาสงขน ทงยงไหลตลอดปแมวาจะเปนฤดแลง ทำาใหราษฎรสามารถนำานำาไปใชในการอปโภคบรโภค ไดอยางเพยงพอ

13.2 นอกจากความรทไดรบจากสถานฯ แลว ราษฎรยงไดรบการสงเสรมการทำานาแบบขนบนได ปจจบนมพนทปลก 50 ไร ซงจะใหผลผลตสง ประมาณ 40 – 50 ถงตอไร ซงเพยงพอตอการบรโภค ทำาใหราษฎรลดคาใชจายในครวเรอนลงได และราษฎร มรายไดเพมขนจาก 13,752 บาทตอคนตอป ในป 2546 เปน 23,240 บาทตอคนตอป ในป 2551

14. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร สบขน อำาเภอทาวงผา จงหวดนาน

(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผามง)

14.1 พนทปาของโครงการ จำานวน 19,375 ไร ไดรบการบำารงดแล ทำาใหระบบนเวศปาไมคนความสมบรณอกครง โดยเฉพาะอยางยงพนททราษฎรไดบกรกแผวถาง เพอทำาไรเลอนลอย และไดมอบคนใหกบทางราชการ จำานวน 4,000 ไร

14.2 จากการดำาเนนงานของสถานยดคนเปนศนยกลางในการพฒนาและแกไขปญหาตาง ๆ ตลอดระยะเวลาทผานมา ทำาใหราษฎรมชวตความเปนอยทดขน จากการเขามามสวนรวมกบทางสถาน โดยไดรบคาจางวนละ 120 บาท ซงราษฎรไดนำาความรทไดรบไปพฒนาในพนทของตนเอง ทำาใหมอาชพและเกดรายได โดยราษฎรมรายไดเฉลยปละประมาณ 35,000 บาท ทำาใหราษฎรสามารถลดการพงพาปจจยภายนอกไปไดมาก และราษฎรมทาง

เลอกในการประกอบอาชพมากขน โดยทางสถานจะเปนผดำาเนนการทางดานการตลาดใหกบกลมราษฎร

15. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร นาเกยน อำาเภออมกอย จงหวดเชยงใหม

(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผากระเหรยง)

15.1 จากการดำาเนนงานทผานมาตงแตป 2548 จนถงปจจบน ไดดำาเนนการฟ นฟสภาพปาทวไปเพอฟ นฟสภาพตนนำา ปรบปรงระบบนเวศตนนำา กอสรางฝายตนนำาลำาธาร ปจจบนสามารถฟ นฟสภาพปาเสอมโทรมไดประมาณรอยละ 20 โดยจะเหนไดจากสตวปาทไดเขามาอาศยเพมขน สภาพลำาหวยทเคยแหงกลบมามความชมชน และมนำาซบตามลำาหวยมากขน การพงทลายของดนลดนอยลง และปญหาไฟปาในพนทโครงการไมเกดขน

กอนดำาเนน ปจจบน

15.2 ราษฎรในพนทโครงการมความสนใจการปลกขาวไรมากขน โดยไดผลผลตประมาณ 433 กโลกรมตอไร สำาหรบปญหายาเสพตดนนชดประสานและคมครองชมชนไดใหความสำาคญและจะดำาเนนการดแลอยางใกลชด จงทำาใหปญหาดงกลาวลดลง

16. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร สนตสขอำาเภอปง จงหวดพะเยา

(ราษฎรในพนทเปนราษฎรชาวไทยภเขาเผามง)

16.1 ไดดำาเนนการฟ นฟและพฒนาทรพยากรธรรมชาตในพนทโครงการ จำานวน 46,875 ไร ดวยการปลกปาไมใชสอย จดทำาฝายตนนำาลำาธาร ปรบปรงระบบนเวศตนนำา จากการดำาเนนงานทผานมาจะเหนผลสำาเรจชดเจนวา ทรพยากรธรรมชาตไดรบการฟ นฟจนเกดความเปลยนแปลงอยางเหนไดชดเจนจากปรมาณนำาในลำาหวยทมปรมาณเพมขน และมความใสมากกวาเดม อกทงยงพบรองรอยสตวปาเขามาในบรเวณพนทโครงการเปนจำานวนมาก

16.2 ในการดำาเนนงานนน สวนราชการตาง ๆ ไดผนกกำาลงเพอชวยเหลอราษฎรใหมความเปนอยทดขนและมคณภาพชวตทดขน ชมชนจะเปนศนยกลางในการปฏบตงาน โดยมกจกรรมหลก 2 อยาง คอ การชวยเหลอราษฎรในการประกอบอาชพทางดานการเกษตร เปนแหลงเรยนรและรบจางเปนแรงงานควบคไปกบการอนรกษและฟนฟสภาพปาตนนำา ทผานมาราษฎรไดมการพฒนาคณภาพชวตใหดขน เชน ราษฎรผไมรหนงสอ จำานวน 35 ราย เรมอานออกเขยนได ราษฎรมอาชพเสรมหลงจากวางงานภาคเกษตร เชน การทำาเครองเงน และสลกไม17. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร ภขด ภเมยง

ภสอยดาวอำาเภอชาตตระการ จงหวดพษณโลก

17.1 ในสวนของการพฒนาสงแวดลอมในพนทโครงการไดดำาเนนการจดทำาฝายตนนำาลำาธาร เพอเปนการชะลอความชมชนใหกบผนปา โดยเฉพาะอยางยงในฤดแลง นอกจากนไดดำาเนนการปลกปา 3 อยาง ประโยชน 4 อยาง ในพนททเคยถก

บกรกทำาลาย เพอใหคนความสมบรณและเหมาะตอการเปนพนทตนลำาธารทสำาคญในพนทตอไป

17.2 สถานไดดำาเนนการจางแรงงานราษฎรในพนทโครงการ จำานวน 65 คน เขามารวมดำาเนนงานภายในสถาน โดยในปจจบนไดดำาเนนการปลกผกแบบขนบนได อาท ซาโยเต กวางตง คะนาฮองกง หวผกกาด โดยผลผลตของทางสถานไดสงจำาหนายตลาดในอำาเภอเมอง และมพอคามาตดตอรบซอโดยตรง นอกจากนไดดำาเนนการสงเสรมราษฎรในพนทใหนำาผกซาโยเต และผกกยชายขาวมาปลกในพนทของตน โดยสถานฯ จะจดหาตลาดและจดจำาหนายใหราษฎร ซงราษฎรจะมรายรบประมาณ 1,500 บาทตอเดอน ปจจบนมสมาชกในโครงการ จำานวน 37 ราย

18. สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำาร บานปาคาอำาเภอคลองลาน จงหวดกำาแพงเพชร

18.1 ไดดำาเนนการดแลรกษาปาในพนทโครงการ จำานวน 1,340 ไร ดวยการจดทำาฝายตนนำาลำาธาร และฟ นฟพนทปาทวไป เพอใหเปนแหลงนำาทสำาคญตอไป

18.2 ในป 2551 ไดเรมเขาดำาเนนการโดยไดจดทำากจกรรมเบองตน ไดแก การรงวดขอบเขตพนทโครงการ จดทำาอาคารบานพก โรงเรอนเพาะชำา ตลอดจน ทำาความเขาใจกบราษฎรในพนทเกยวกบการดำาเนนงานของสถานและประโยชนทราษฎร จะไดรบตอไป