100-bi̇r i̇fti̇ra davasi

4
BİR İFTİRA DAVASI [1861 tarihli "Bir İftira Davası" başlıklı metninde Karl Marx, günümüzde artık olağan karşılanan fişleme ve casusluk fiillerinin neliğini ticari bir örnek özelinde gözler önüne sermektedir. –ç.n.] 19 Aralık, Londra Antik Mısırlılar -tikel atölyelere değil de toplumun bütününe eğildiklerinden- işbölümünü yüksek bir aşamaya kadar geliştirmiş olarak bilinirler. Onlarda, bedenin her özgül parçası kendine has bir hekime sahipti – ki tedavisi yasalarla kendi alanıyla sınırlanmıştı. Hırsızlık özel ticari bir işti; işin şefi resmi olarak tanınmış bir kimseydi. Ne var ki Antik Mısır’ın işbölümü şu modern İngiltere ile kıyaslandığında eksik kalır! Londra’daki kimi işlerin tuhaf doğası, bizleri devam eden büyümelerinden daha az şaşırtmaz. Bu tuhaf sektörlerden birisi de casusluktur. Kendisi iki büyük kola ayrılır; sivil casusluk ve politik casusluk. Burada ikincisini tümüyle bir kenara bırakalım. Sivil casusluk da yine iki büyük alt bölüme ayrılır – resmi ve özel casusluk. Resmi tür bir yandan, hükümet ya da yerel otoriler tarafından beslenen detektiflerce, diğer yandan, kendi başlarına casusluk yapan ve polis tarafından yevmiye usulü beslenen muhbirlerce sürdürülür. Özel casusluk işi ise başlıca iki başlık altında toplanabilecek birçok alt bölüme ayrılır. Biri ticari-olmayan özel ilişkileri kapsar, diğeri de ticari. Evlilik sadakatsizliğine dair casusluğun önemli bir yer tuttuğu ilk başlık altında, Bay Field vakası Avrupa çapında bir ün kazandı. Ticari casusluk işi ise aşağıdaki hadiseyle daha iyi anlaşılacaktır. Geçen Salı Mali Mahkeme yerel haftalık bir gazete olan Lloyd’s Weekly News’in sanık, Stubbs ve Comp.’un müşteki olduğu bir iftira davasıyla ilgilendi. Stubbs ve Comp. Stubbs’ Gazette başlığıyla, Stubb Ticari Koruma Şirketi’nin bir organı olarak haftalık bir bülten yayınlar. Bülten yılda 3 gine ödeyen abonelerine gizli bir şekilde gönderilir; ancak diğer gazetelerde olduğu gibi durak mağazalarında, sokakta, tren istasyonlarında ve diğer yerlerde tek bir kopya dahi satılmaz. Esasen o, yaşamdaki konumları ne olursa olsun, fena borçluların kara listesidir. Stubbs’ “Koruma Şirketi” tek tek bireylerin ödeme güçlerini öğrenir ve Stubbs’ Gazette de onları ak ve kara olarak kaydeder. Abonelerin sayısı hızla 20,000’e doğru ilerlemektedir.

Upload: mjoratenax

Post on 01-Oct-2015

225 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

MARX MAKALE

TRANSCRIPT

BR FTRA DAVASI[1861 tarihli "Bir ftira Davas" balkl metninde Karl Marx, gnmzde artk olaan karlanan fileme ve casusluk fiillerinin neliini ticari bir rnek zelinde gzler nne sermektedir. .n.]19 Aralk, LondraAntik Msrllar -tikel atlyelere deil de toplumun btnne eildiklerinden- iblmn yksek bir aamaya kadar gelitirmi olarak bilinirler. Onlarda, bedenin her zgl paras kendine has bir hekime sahipti ki tedavisi yasalarla kendi alanyla snrlanmt. Hrszlk zel ticari bir iti; iin efi resmi olarak tannm bir kimseydi. Ne var ki Antik Msrn iblm u modern ngiltere ile kyaslandnda eksik kalr! Londradaki kimi ilerin tuhaf doas, bizleri devam eden bymelerinden daha az artmaz.Bu tuhaf sektrlerden birisi de casusluktur. Kendisi iki byk kola ayrlr; sivil casusluk ve politik casusluk. Burada ikincisini tmyle bir kenara brakalm. Sivil casusluk da yine iki byk alt blme ayrlr resmi ve zel casusluk.Resmi tr bir yandan, hkmet ya da yerel otoriler tarafndan beslenen detektiflerce, dier yandan, kendi balarna casusluk yapan ve polis tarafndan yevmiye usul beslenen muhbirlerce srdrlr.zel casusluk ii ise balca iki balk altnda toplanabilecek birok alt blme ayrlr. Biri ticari-olmayan zel ilikileri kapsar, dieri de ticari. Evlilik sadakatsizliine dair casusluun nemli bir yer tuttuu ilk balk altnda, Bay Field vakas Avrupa apnda bir n kazand. Ticari casusluk ii ise aadaki hadiseyle daha iyi anlalacaktr.Geen Sal Mali Mahkeme yerel haftalk bir gazete olan Lloyds Weekly Newsin sank, Stubbs ve Comp.un mteki olduu bir iftira davasyla ilgilendi. Stubbs ve Comp. Stubbs Gazette balyla, Stubb Ticari Koruma irketinin bir organ olarak haftalk bir blten yaynlar. Blten ylda 3 gine deyen abonelerine gizli bir ekilde gnderilir; ancak dier gazetelerde olduu gibi durak maazalarnda, sokakta, tren istasyonlarnda ve dier yerlerde tek bir kopya dahi satlmaz. Esasen o, yaamdaki konumlar ne olursa olsun, fena borlularn kara listesidir. Stubbs Koruma irketi tek tek bireylerin deme glerini renir ve Stubbs Gazette de onlar ak ve kara olarak kaydeder. Abonelerin says hzla 20,000e doru ilerlemektedir.Lloyds Weekly News iyi ki u aklamann yer ald bir makale yaynlad: Bu utan verici casusluk sistemine bir son vermek her onurlu insann grevidir. Stubbs sz konusu iftira zerine hukuki bir hesaplama talep etti.Mteki vekili Serjeant Sheenin rlandal uzdilini konuturmasnn ardndan, mteki Stubbs Lloyds Weekly Newsin vekili Serjeant Ballentine tarafndan apraz sorguya (esasen tanklarn oturum srasnda maruz kaldklar bir apraz atee) alnd. Aadaki u gln diyalog ortaya kt.Ballentine: Abonelerinizden bilgi istiyor musunuz?Stubbs: Aboneleri dolandrc olarak addettikleri kimselerin isimlerini bana gndermeye davet ediyorum. Sonrasnda bu dosyalar aratryoruz Bunlar ben kendim aratrmam. Londra ve dier byk ehirlerde casuslarm var. Londrada yllk maa alan 9 ya da 10 casusum var.Ballantine: Bu baylar istihbarat peine dmek iin ne kadar alyorlar?Stubbs: "150-200 Pound-Sterlin aras."Ballantine: Ve de yeni bir takm m? Peki sz konusu iyi cret alan baylardan birisi bir dolandrc yakaladnda neler oluyor sonrasnda?Stubbs: Onun ismini yaynlyoruz.Ballantine: Eer kesinlikle bir dolandrcysa?Stubbs: Evet.Ballantine: Peki eer sadece yar dolandrcysa?Stubbs: O zaman onu kendi kaytlarmza alyoruz.Ballantine: Ta ki tam olana kadar; ve sonrasnda yaynlyorsunuz?Stubbs: Evet.Ballantine: Dolandrclarn otograflarn da yaynlyor musunuz?Stubbs: Evet.Ballantine: Ve ticaret yararna byk harcamalar dahi yapacak kadar ileriye gidiyorsunuz. Dolandrclarn fotoraflarn yaynlyorsunuz?Stubbs: Evet.Ballentine: Gizli bir polis tekilatnz yok mu yani? Bay Field ile ilikili deil misiniz?Stubbs: Hayr diyebileceim iin memnunum!Ballentine: Peki fark nedir?Stubbs: Buna yant vermeyi reddediyorum.Ballentine: Yasal casuslarnz ile ne kastediyorsunuz?Stubbs: Bu borlarn toplanmasndan oluuyor. Bununla tantmda belirtilmi koullara bal olarak abonelerin ilerine gzkulak olan avukatlar (vekil ve icra memuru arasnda bir ey) kastediyorum.Ballentine: O halde siz ayn zamanda tahsildarsnz?Stubbs: Borlar 700 avukat araclyla tahsil ediyorum.Ballentine: Deerli Lordum, 700 avukatnz var ve dnya hl var! Siz mi avukatlar tutuyorsunuz yoksa avukatlar m sizi tutuyor?Stubbs: Kendilerini tutuyorlar.Ballentine: Baka davalarnz var m?Stubbs: Evet, yarm dzine kadar.Ballentine: Onlara hi itiraz ettiniz mi?Stubbs: Evet.Ballentine: Karar hi lehinize oldu mu?Stubbs: Bir kere.Ballentine: Gazetenizin uzun bir isim listesinin elik ettii Adresler Aranyor balyla ne kastediyorsunuz?Stubbs: Ne bizim ne de abonelerimizin nerede olduklarn tespit edemedii kaak borlular.Ballentine: iniz nasl organize ediliyor?Stubbs: Birmingham, Glasgow, Edinburg ve Dublindeki ube ofislerimizle beraber, merkez ofisimiz Londradadr. Babam iini bana devretti. O aslen Manchesterda srdrmekteydi.Her koulda, beyan srasndaki glmsemesi ve rahat tavr, tad materyalin pisliinden bir haber olan bokbceinden daha fazla fikri olmadn kantlayan vekil Ballantine, savunmasnda Stubbsa amanszca saldrd. ngiliz ticareti eer bylesi bir koruyucuya ihtiya duyuyorsa, yerin dibine girmelidir. Bu aalk casusluk sistemi Stubbsa da hara, vb. iin korku salan bir silah vermektedir.Hakim olarak bulunan Ba Lord Baron, jri iin zeti savunmay dengelemek zere yapt. u szlerle toparlad:Jri basn zgrlne ok ey borludur; ancak jriler basn zgr olduundan dolay bamsz deildir; ama basn jriler bamsz olduklar iin zgrdr. Sizler sulanan makalenin drst eletirinin snrlarn ap-amadna karar vermelisiniz. Lloyds Weekly Newsin drst eletiri snrlarn atna m inanyorsunuz, yleyse mtekiye biilmi zararlar karlamak da size kalmtr.Jri yeleri tartmak zere jri odasna ekildiler. Bir saatin eyrei kadar tarttktan sonra, jri kararyla beraber tekrar mahkeme salonunda belirdiler: Sada yer alan mteki Stubbsn zarar gren haysiyeti iin bir farthing. Farthing; Fransz centime ve Alman pfenningine karlk gelen en kk metal ngiliz parasdr. Stubbs hkmet konan seyirci kitlesinin sesli glleri arasnda, srarl tezahratlar olan birka hayrannn eliinde terketti sadece hzl bir ka mtevaz onurlarn kurtarabilirdi.[19 Aralk 1861de kaleme alnm ve ilk defa 24 Aralk 1861de, Die Pressenin 353. saysnda yaynlanmtr. .n.]