11. ชุดที่ 8 เทคโนโลยีชีวภาพ
TRANSCRIPT
ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร
เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช ชนมธยมศกษาปท 1
นางเอเดยน คณาสทธ โรงเรยนบานกาเกาะระโยง อ าเภอเมอง จงหวดสรนทร
ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 1
ข
ค าน า
ชดกจกรรมน จดท าขนเพอใชประกอบกจกรรมการเรยนการสอน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร รหสวชา ว 23101 ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ชนมธยมศกษาปท 1 เรอง หนวยของชวตและชวตพช ซงเปนชดกจกรรมทเนนทกษะการท าโครงงานวทยาศาสตรควบคกบการฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร นกเรยนสามารถปฏบตกจกรรมไดตามความสนใจ ชดกจกรรมการเรยนรนม จ านวน 8 ชด เวลาเรยน 24 ชวโมง ดงน 1. ชดกจกรรมท 1 เรอง กลองจลทรรศน (เวลา 3 ชวโมง) 2. ชดกจกรรมท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล (เวลา 3 ชวโมง) 3. ชดกจกรรมท 3 เรอง การเคลอนทของสารผานเยอหมเซลล (เวลา 3 ชวโมง) 4. ชดกจกรรมท 4 เรอง กระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช (เวลา 3 ชวโมง) 5. ชดกจกรรมท 5 เรอง การล าเลยงของสารในพช (เวลา 3 ชวโมง) 6. ชดกจกรรมท 6 เรอง กระบวนการสบพนธของพช (เวลา 3 ชวโมง) 7. ชดกจกรรมท 7 เรอง การเจรญเตบโตและการตอบสนองตอสงเราของพช (เวลา 3 ชวโมง) 8. ชดกจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช (เวลา 3 ชวโมง) ชดกจกรรมนเปนชดกจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช ในการใชชดกจกรรมใหนกเรยนปฏบตตามค าชแจงของชดกจกรรมแตละชดอยางละเอยดโดยปฏบตกจกรรมตามล าดบทของชดกจกรรม
ค
สารบญ เรอง หนา ปก ............................................................................................................................................ ก ค าน า ......................................................................................................................................... ข สารบญ ..................................................................................................................................... ค สารบญภาพประกอบ .................................................................................................................. ง สวนประกอบของชดกจกรรมการเรยนร ...................................................................................... จ ค าชแจงส าหรบคร ..................................................................................................................... ฉ ค าชแจงส าหรบนกเรยน .................................................................................................................. ช แผนผงการจดกลมการเรยน ........................................................................................................... ซ ชดกจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช ...................................................... 1 ใบความรท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช ............................................................... 2 กจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช .............................................................. 13 ตอนท 1 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวกบการขยายพนธพชและการปรบปรงพนธพช ... 13 ตอนท 2 เรอง การเพมผลผลตของพชและการใชประโยชนจากเทคโนโลยดานตาง ๆ .... 14 แนวการตอบกจกรรมท 8 ............................................................................................................... 17 เกณฑการใหคะแนนกจกรรมท 8 .................................................................................................. 20 บรรณานกรม .................................................................................................................................. 21
ง
สารบญภาพประกอบ
ภาพท หนา ภาพท 8.1 การปลกพชไรดน .......................................................................................................... 1 ภาพท 8.2 ขนตอนการเพาะเลยงเนอเยอ .................................................................................... 3 ภาพท 8.3 การเพาะเลยงเนอเยอพชในหองปฏบตการ ............................................................... 4 ภาพท 8.4 มะเขอเทศทมการเปลยนแปลงสารพนธกรรม(GMOs) ............................................ 5 ภาพท 8.5 การปลกพชแบบขนบนได ........................................................................................ 7 ภาพท 8.6 ดวงเตา ...................................................................................................................... 8 ภาพท 8.7 มวนเพชฌฆาต .......................................................................................................... 8 ภาพท 8.8 ตกแตนต าขาวจบกนเหยอ ....................................................................................... 9 ภาพท 8.9 แมลงชางปกใส ......................................................................................................... 9 ภาพท 8.10 แมลงปอ ................................................................................................................ 9 ภาพท 8.11 มดกนแมลง............................................................................................................ 9 ภาพท 8.12 แตนเบยน ................................................................................................................. 9 ภาพท 8.13 แมลงเบยนหนอนดกแด .......................................................................................... 9 ภาพท 8.14 ผเสอกลางคนชนดตาง ๆ ..................................................................................... 10 ภาพท 8.15 การปลกผกกวางตงไรดน .......................................................................................... 12
จ
ชดกจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช มสวนประกอบทส าคญดงน 1. เปนชดกจกรรมทใชประกอบแผนการจดการเรยนรท 15 และ 16 (ในเลมคมอการใช) 2. ใบความรท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช 3. ใบกจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช ตอนท 1 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวกบการขยายพนธพชและการปรบปรง พนธพช ( 1 ชวโมง) ตอนท 2 เรอง การเพมผลผลตของพชและการใชประโยชนจากเทคโนโลย ดานตาง ๆ ( 2 ชวโมง) 4. แนวการตอบกจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช 5. เกณฑการใหคะแนนกจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช
สวนประกอบของชดกจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช
ฉ
ค าชแจงส าหรบคร
การใชชดกจกรรมเพอใหบรรลผลตามจดประสงคทก าหนดไว สงทครผสอนตองเตรยม มดงน 1. ศกษาแผนการจดการเรยนรท 15 และ 16 ในคมอการใชชดกจกรรมใหละเอยด 2. ศกษาเนอหาและค าชแจงในการใชชดกจกรรมแตละชด และปฏบตตามขนตอนใน ค าชแจงของกจกรรมตามล าดบอยาขามขนตอนใดขนตอนหนง 3. ครเตรยมวสดอปกรณในชดกจกรรมไวลวงหนากอนท าการเรยนการสอน 4. ครจดชนเรยนโดยแบงนกเรยนออกเปน 8 กลม ๆ ละ 5 คน ตามแผนผงทก าหนดไว โดยมหวหนาประจ าทกกลม ผน ากลมอาจมการผลดเปลยนกนแตละกลมควรเปนกลมเดมเพอจะไดท างานทตอเนองกน 5. ครตองชแจงใหนกเรยนมความซอสตยตอตนเอง และรบทบาทหนาทของตนในกลม โดยไมใหดเฉลยกอน หลงจากปฏบตกจกรรมเสรจแลวจงเปดดเฉลยไดและมการแลกเปลยนกนตรวจตามเกณฑการใหคะแนนทก าหนดไวในแตละกจกรรม 6. การจดกจกรรมการเรยนการสอนใชกระบวนการสบเสาะหาความร แบงออกเปน 5 ขนตอน คอ 1) ขนสรางความสนใจ 2) ขนส ารวจและคนหา 3) ขนอธบายและลงขอสรป 4) ขนขยายความร 5) ขนประเมนผล 7. ชดกจกรรมท 4 เปนการจดการเรยนรใหผเรยนไดเรยนรในเนอหาประจ าหนวย ซงบรณาการทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และสอดแทรกความรเกยวกบโครงงานวทยาศาสตรไปพรอม ๆ กน 8. ขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรมครตองคอยดแลและแนะน าการปฏบตงานอยางใกลชด เมอนกเรยนพบปญหาในการเรยนจะไดชวยแกไขปญหาไดทนท 9. เมอนกเรยนปฏบตกจกรรมเสรจเรยบรอยแลวใหนกเรยนเกบสอและวสดอปกรณของ แตละกลมใหเรยบรอย โดยเนนการเกบและดแลรกษาความสะอาดฝกใหเปนระเบยบจนเปนนสย 10. เมอสนสดการเรยนชดกจกรรมท 8 แลวใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 40 ขอ ซงเปนแบบทดสอบคขนานกบแบบทดสอบกอนเรยน 11. แจงผลการเรยนจากการปฏบตกจกรรมทนททตรวจเสรจแลว
ช
ค าชแจงส าหรบนกเรยน
การใชชดกจกรรมนกเรยนควรทราบถงบทบาทของตนเองดงน 1. ศกษาค าชแจงในการใชชดกจกรรมแตละชดอยางละเอยด 2. ศกษาใบความรท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช แลวปฏบตกจกรรมตามใบกจกรรม ดงน ตอนท 1 เรอง เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวกบการขยายพนธพชและ การปรบปรงพนธพช ( 1 ชวโมง) ตอนท 2 เรอง การเพมผลผลตของพชและการใชประโยชนจากเทคโนโลย ดานตาง ๆ ( 2 ชวโมง) 3. นกเรยนตองตงใจปฏบตกจกรรมอยางจรงจงไมเลนหรอท าใหลาชา
4. กจกรรมการทดลองตองท าตามขนตอนทกขนตอนดวยความระมดระวงเพราะ อปกรณอาจแตกหรอเสยหายได
5. หลงท ากจกรรมเสรจแลวใหนกเรยนสงผลงานการท ากจกรรมใหครตรวจหรอ แลกเปลยนกนตรวจกอนทจะด าเนนการศกษากจกรรมตอไป ถามอะไรช ารดเสยหายตองแจงใหครทราบทนท 6. เมอท ากจกรรมเสรจทง 8 ชดแลวใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน 40 ขอ เพอประเมนความรหลงเรยน
ซ
แผนผงการจดกลมการเรยน
การประเมนผล 1. ประเมนจากการท าแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน จ านวน 40 ขอ 2. ประเมนผลจากการท ากจกรรมท 8 ตอนท 1 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวกบ การขยายพนธพชและการปรบปรงพนธพช ตามเกณฑการประเมนทก าหนด 3. ประเมนการท ากจกรรมการทดลองตอนท 2 เรอง การเพมผลผลตของพชและ การใชประโยชนจากเทคโนโลยดานตาง ๆ ตามเกณฑการประเมนทก าหนด 4. สงเกตความสนใจและความรวมมอในการปฏบตกจกรรมและพฤตกรรมการท างานกลมทกครงทเรยน
โตะคร
กลมท 7
กลมท 1
กลมท 6
กลมท 2
กลมท 3
กลมท 8
กลมท 5 กลมท 4
1
ชดกจกรรมท 8 เรองยอยท 8 เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช
ใชประกอบแผนการจดการเรยนรท 15 – 16 (เวลา 3 ชวโมง)
ค าชแจง 1. ใหนกเรยนท ากจกรรมท 8 ตอนท 1 เรอง การขยายพนธและการปรบปรงพนธพชโดยการตอบค าถาม 2. ใหนกเรยนท ากจกรรมท 8 ตอนท 2 เรอง การเพมผลผลตของพชโดย การตอบค าถาม 3. ศกษาใบความรท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช แลวรวมกนอภปราย เสนอแนะแนวทางการท าโครงงานวทยาศาสตรทเกยวของกบเทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช และการน าความรไปใชประโยชน 4. ตรวจค าตอบจากแนวการตอบ
ภาพท 8.1 การปลกพชไรดน
(ทมาของภาพ : http://images.google.co.th)
2
ใบความรท 8
เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช
จดประสงคการเรยนร
เมอนกเรยนไดเรยนร เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพชแลว สามารถ 1. อธบายและยกตวอยางเทคโนโลยเกยวกบการการขยายพนธและการปรบปรงพนธพชได 2. อธบายวธการเพมผลผลตพชดวยวธตาง ๆ ได 3. อธบายเกยวกบการปองกนก าจดศตรพชและสารควบคมการเจรญเตบโตของพชได 4. ระบประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพในดานเกษตรกรรม อตสาหกรรมอาหาร การแพทย พลงงานและสงแวดลอมได 5. ยกตวอยางโครงงานวทยาศาสตรทเกยวของกบเทคโนโลยทเกยวของกบพชได
1. เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช
เทคโนโลยชวภาพ (Biotechnology) เปนการเพมปรมาณและคณภาพของผลผลตใหมากขน โดยประยกตใชความรเกยวกบสงมชวต เพอประโยชนเฉพาะอยางตามทมนษยตองการ เชน การขยายพนธและการปรบปรงพนธพช การเพมผลผลตของพชดวยวธตาง ๆ เชน การเพาะเลยงเนอเยอ เปนตน 1.1 การขยายพนธและการปรบปรงพนธพช มดงน 1) การผสมละอองเรณทเรยนพนธหมอนทองกบละอองเกสรตวเมยทเรยนพนธชะน จะไดทเรยนพนธผสมทตดผลดก ผลสวยใหญ พเกอบเตมทกพและมน าหนกผลมาก 2) การผลตแตงโมไรเมลด โดยใชสารคอลชซน (Colchicine) ความเขมขน 0.2% หยดทยอดตนแตงโมปกต ท าใหไดเซลลสบพนธ (ไข) ตางจากเดม เมอผสมกบละอองเรณกบตนปกต จะไดแตงโมพนธใหม และเมอน าเกสรตวเมยไปผสมกบละอองเรณของตนปกตจะไดแตงโมไมมเมลด 3) การผลตทเรยนไรหนาม โดยการใชมดสะกดหรอตดหนามออก เมอทเรยนอายได 30 – 45 วน หลงจากดอกบาน
3
1.1.1 การเพาะเลยงเนอเยอ
การเพาะเลยงเนอเยอ เปนวธขยายพนธพช โดยการน าชนสวนของใบ ราก หรอ ตนกลา มาเลยงบนวนทประกอบดวยอาหารสงเคราะหและฮอรโมนพช เชน ออกซน (Auxin) และ ไซโทไคนน (Cytokinin) ในปรมาณทเหมาะสม จะท าใหเกดกลมเซลลทเรยกวา แคลลส (Callus) เกดขน ถาน าแคลลสมาเลยงบนอาหารสงเคราะหจะมปรมาณไซโทไคนนสงกวาปรมาณออกซน จะท าใหเกดสวนยอดของพชขน ถาน าสวนยอดไปเพาะเลยงบนอาหารสงเคราะหทมปรมาณ ออกซนสงกวา ไซโทไคนน จะท าใหเกดสวนรากขน เมอท าการเพาะเลยงตอไปจะสามารถน าไปปลกบนดนใหพชเจรญเตบโตเปนตวเตมวยได ขนตอนการเพาะเลยงเนอเยอมดงภาพท 8.2
ภาพท 8.2 ขนตอนการเพาะเลยงเนอเยอ
(ทมาของภาพ : ถนดศรบญเรองและคณะ. ม.ป.ป. : 123)
4
ภาพท 8.3 การเพาะเลยงเนอเยอพชในหองปฏบตการ (ทมาของภาพ : http://images.google.co.th)
การเพาะเลยงเนอเยอนยมใชกบพชทประสบปญหาเรองการขยายพนธและโรคพช ปจจบนไดใชเทคนคการเพาะเลยงเนอเยอมาใชกบพชเศรษฐกจหลายชนด ไดแก กลวยไม ขาว ตนสก ปาลมน ามน หนอไมฝรง รวมทงไมดอกไมประดบ เชน คารเนชน เยอบรา บอน เปนตน
ประโยชนของการเพาะเลยงเนอเยอ 1. มประโยชนโดยตรงในดานวจยทางวทยาศาสตร วทยาศาสตรประยกตและการเกษตร 2. ท าใหไดพชตรงตามพนธเดมในปรมาณมากภายในเวลาทจ ากด 3. สามารถปรบปรงพนธใหไดตามตองการโดยผานการเพาะเลยงเนอเยอพชได 4. สามารถผลตพชทปลอดจากโรคได 5. สามารถเกบรกษาพชไวไดนาน ๆโดยใชเนอเยอทนอย
อยาลมวา.. อณหภมทเหมาะสมในการเพาะเลยงเนอเยอ ประมาณ 23 – 28 องศาเซลเซยส และ
การฟอกชนสวนเพอฆาเชอโรคนยมใชสารละลายโซเดยมไฮโปคลอไรด 2%โดยแชชนสวน นาน 13 – 15 นาท หรอใชแอลกอฮอล 70%
แชนาน 10 – 30 นาท นะครบ
5
1.1.2 พนธวศวกรรม (Genetic engineering) พนธวศวกรรม หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงสารพนธกรรมดวยการตดตอยนและเปลยนแปลงยนภายในเซลล เพอใหไดสงมชวตใหมทมสมบตตามทตองการ พนธวศวกรรมมประโยชนในการน ามาใชปรบปรงพนธพช เพอใหไดสายพนธททนทานตอความเคมของดน ตอแมลง ตอยาก าจดวชพช และใหคณคาทางอาหารทดขน เชน การสรางพนธขาวโพดใหมปรมาณของกรดอะมโนบางชนดสงขน การสรางพนธพชใหมทมลกษณะผสมระหวางมะเขอเทศกบมนฝรง เรยกวา โทมาโท (tomato) หรอ โพมาโท (pomato)
1.1.3 พชจ าลองพนธ (transgenic plant) พชจ าลองพนธ หมายถง การไปจ าลองหรอลอกแบบของยนทตองการมาใหแก
พช ท าใหไดพชทมลกษณะพเศษเพมขนตามชนดของยน (gene) ทน ามาถายทอดใหแกพช พชจ าลองพนธจดเปนจเอมโอ (GMOs) ชนดหนง จเอมโอ (GMOs) เปนชอเรยกค ายอของ Genetically Modified Organism หมายถง สงมชวตทไดมการเปลยนแปลงสารพนธกรรม โดยอาศยเทคนคทางพนธกรรม (Genetic Engineering) ในบางกรณมการใชค าวา แอลเอมโอ (LMOs) ซงยอมาจาก Living Modified Organisms ทงจเอมโอและแอลเอมโอมความหมายคลายคลงกน แตแอลเอมโอมงเนนความมชวตอยของสงมชวตนน ๆ ในขณะทจเอมโอรวมไปถงผลตภณฑทเกดขนในสภาพทไมมชวตดวย เชน อาหารจเอมโอ
ภาพท 8.4 มะเขอเทศทมการเปลยนแปลงสารพนธกรรม(GMOs)
(ทมาของภาพ : http://images.google.co.th)
6
1.1.4 ขอดของพนธพช GMOs พชทมการแปลงพนธ มประโยชน ดงน 1) ใหผลผลตตรงตามทตองการและใหผลผลตสม าเสมอ 2) ใหผลผลตไดตลอดป ไมขนอยกบฤดกาลและใหผลผลตมาก 3) สามารถตานทานโรคและแมลงไดด เชน พนธฝาย ขาวโพด และมนฝรงตานทานแมลง พนธมะละกอตานไวรส 4) ใหผลผลตทมคณภาพ เชน พนธมะเขอเทศทไดรบยนสกงอมชาเขาไป จะสามารถเกบไวไดนานและสงไปจ าหนายทไกลๆได 5) สามารถควบคมใหผลตสารพเศษใด ๆ มากขนหรอลดการผลตสารได เชน พนธขาวทลดการสรางสาร allergen ซงเปนสารทท าใหเกดอาการแพ 1.1.5 ขอเสยของพนธพช GMOs สงมชวตแปลงพนธ หรอ GMOs ถงแมจะมประโยชนอยางมาก แตเนองจากสายพนธดงกลาวผดธรรมชาต คอ มยนแปลกปลอมทใสเขาไปทมแหลงทมาตางกน เชน อาจเปนยนจากจลนทรยจากคนหรอจากสตวทน าไปใสพช ถายนนนน ามาจากจลนทรยทสามารถท าใหเกดโรคกจะมความเสยงสงทจะท าใหเกดโรคกบผทบรโภคอาหารจากพช GMOs นอกจากนอาจมความเสยงตอการเกดโรคภมแพและโรคมะเรงอกดวย ดงนนผลตภณฑจาก GMOs ทผลตไดและมการน ามาจ าหนายเพอการคาจะตองผานการทดสอบความปลอดภยทงในหองปฏบตการและในพนท เพอรบรองความปลอดภยทางชวภาพ (bio-safety) ประเทศตาง ๆ จงไดก าหนดขอบงคบใหตดฉลากผลตภณฑอาหาร GMOs ไวใหเหนชดเจน เพอทผบรโภคจะไดเลอกซอหรอไมเลอกซอไดตามตองการ รวมทงมการก าหนด ขอปฏบตในการน าพช GMOs ผานเขาและออกระหวางประเทศดวย (ทมา ปรบปรงจาก : ศรลกษณ ผลวฒนะและคณะ. (2545). วทยาศาสตร ชวงชนท 3 (ม. 1 – 3). นยมวทยา : กรงเทพฯ)
7
1.2 การเพมผลผลตของพช การเพมผลผลตของพช ตองค านงถงปจจยพนฐานทมผลตอการเจรญเตบโตของพช ไดแก สภาพดน ความชมชน อณหภมทเหมาะสม ชนดของพช วธการปลก การอนรกษดนและน าการปองกนและก าจดศตรพชและการใชสารควบคมการเจรญเตบโตของพช วธการเพมผลผลตของพชทส าคญ มดงน 1.2.1 การอนรกษสภาพดนใหคงสภาพทดอยเสมอ การอนรกษสภาพดนใหคงสภาพทดอยเสมอ สามารถท าไดดงน 1) การปลกพชหมนเวยน 2) การปลกพชแซม 3) การปลกพชในแนวระดบแบบขนบนได ชวยปองกนการกดชะลางพงทลายของดนไปสทต าได
1.2.2 การเพมธาตอาหารใหแกพชดวยการใสปย ธาตอาหารหลกทจ าเปนแกพช คอ ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรส (P) และ โพแทสเซยม (K) แรธาตอน ๆ ทพชตองการนอยไดแก แคลเซยม แมกนเซยม ก ามะถน ทองแดง เหลก โบรอน คลอรน ซงธาตอาหารเหลานพชมกจะไมขาดแคลน 1.2.3 ปย คอสารอนทรยทเกดขนเองตามธรรมชาตหรอท าขนเพอใชเปนธาตอาหารใหแกพชหรอท าใหเกดการเปลยนแปลงทางเคมใหแกดน เพอบ ารงการเจรญเตบโตของพช ปยม 3 ชนด คอ 1) ปย เคมหรอปยอนนทรย คอ สารสงเคราะหมาจากสารอนนทรยตาง ๆ หรอสารอนทรย
ภาพท 8.5 การปลกพชแบบขนบนได (ทมาของภาพ : http://images.google.co.th)
8
2) ปยอนทรยหรอปยธรรมชาต คอ ปยทไดจากอนทรยวตถ ไดแก ปยหมก ปยคอก และปยพชสด 3) ปยชวภาพ เปนปยทเปนสงมชวต โดยเฉพาะแบคทเรยและสาหราย สเขยวแกมน าเงนทสามารถตรงไนโตรเจนในอากาศได ปมรากของพชตระกลถวมแบคทเรยชอ ไรโซเบยม (Rhizobium) อาศยอยซงแบคทเรยชนดนท างานรวมกบถว สามารถตรงไนโตรเจนในอากาศได การปลกพชตระกลถวจงเปนผลดกบดนจะมธาตอาหารพชสง สภาพของดนทเหมาะสมในการเจรญเตบโตของแบคทเรยชนดน ควรมน ามากพอ ดนมคา pH อยระหวาง 5.5-6.5 อณหภมประมาณ 20 – 30 องศาเซลเซยส พชตระกลถวจงเหมาะสมในการปลกเพอปรบสภาพดน
1.3 การปองกนและก าจดศตรพช 1.3.1 ศตรพช คอ สงทคอยเบยดเบยนพชทเราตองการผลผลต ท าใหผลผลตลดลงหรอไมมคณภาพ วชพชตาง ๆ โรคพช แมลงศตรพช สตวศตรพช 1.3.2 การปองกนก าจดศตรพชโดยใชสารเคมและชววธ 1) การปองกนก าจดศตรพชโดยใชสารเคม
2) การปองกนก าจดศตรพชโดยชววธ เปนการใชสงมชวตมาก าจดสงมชวตท เปนศตรพช โดยสงมชวตนนไมเปนพษภยตอมนษยและสงแวดลอม เชน การใชแมลงท าลายแมลงดวยกน แมลงทเปนศตรพชม 2 ประเภท คอ 2.1) แมลงห า (Predator) เปนแมลงทกนแมลงอน ๆ เปนอาหารในลกษณะของการลาเหยอ เชน ดวงเตาดดน าเลยงในตวของเพลยออน มวนเพชฌฆาตก าจดหนอน ตกแตนต าขาว แมลงชางปกใส ก าจดหนอนไดหลายชนด
ภาพท 8.6 ดวงเตา ทมาของภาพ : http://images.google.co.th
ภาพท 8.7 มวนเพชฌฆาต ทมาของาภาพ : http://images.google.co.th
9
2.2) แมลงเบยน (Parasite) เปนแมลงทอาศยเกาะกนอยภายนอกหรอภายในตวแมลงทเปนเหยอตลอดวงจรชวตหรออยางนอยกชวระยะหนงของวงชวตของมน จนท าใหแมลงทเปนเหยอตายในทสด เชน ตอเบยนจะวางไขบนหนอนผเสอ เมอตวออนฟกออกมากจะกนหนอนผเสอเปนอาหาร
ภาพท 8.8 ตกแตนต าขาวจบกนเหยอ ทมาของภาพ : http://images.google.co.th
ภาพท 8.9 แมลงชางปกใส ทมาของาภาพ : http://images.google.co.th
ภาพท 8.11 มดกนแมลง ทมาของภาพ : http://images.google.co.th
ภาพท 8.12 แตนเบยน ทมาของภาพ : http://images.google.co.th
ภาพท 8.10 แมลงปอ ทมาของภาพ : http://images.google.co.th
ภาพท 8.13 แมลงเบยนหนอนดกแด ทมาของภาพ : http://images.google.co.th
10
3) การใชแบคทเรย เหดราและไวรสบางชนดก าจดแมลงศตรพช เชน การใชแบคทเรยบางชนดท าลายหนอนผเสอกนใบสม ซงจะท าใหขากรรไกรของแมลงศตรพชเปนอมพาตกนพชไมไดและตายในทสด 4) การใชแมลงก าจดวชพช เชน ใชหนอนจอกก าจดจอก ใชผเสอกลางคนท าลายหญาแหวหม เปนตน 5) การใชสตวกนศตรพชหรอแมลงศตรพช เชน ใชเปดก าจดหอยทาก ใชนกกนหนอน เปนตน 1.4 การใชสารควบคมการเจรญเตบโตของพช การดแลและบ ารงรกษาพชจะท าใหพชเจรญเตบโตและใหผลผลตไดดระดบหนง แตถาตองการเรงผลผลตใหเพมขนมากกวาปกตหรอเรงใหผลผลตนอกฤดกาล ปจจบนสามารถ ท าไดโดยอาศยความเจรญกาวหนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยดวย การใชสารควบคม การเจรญเตบโตของพช ซงเปนสารอนทรยทพชสรางขนหรอมนษยสงเคราะหขนมหลายกลม ดงน 1.4.1 สารออกซน (Auxins) ไดจากพชและสงเคราะหขน ใชควบคมการเจรญเตบโตของเซลล เรงการเกดราก ตดผล และปองกนผลรวง ชวยเปลยนเพศดอกของพชบางชนด 1.4.2 สารจบเบอรน (Gibberrellins) ไดจากพชและเชอราบางชนด ชวยเรงการเจรญเตบโตขยายขนาดของผล (ใชกบองน) ชวยตดผลและเพมน าหนกของใบ เรงการออกดอกของพชบางชนด 1.4.3 ไซโตไคนน (Cykinins) ไดจากพชและสงเคราะหขน เรงการเจรญเตบโตทางดานกงและใบ เรงการแตกตา (ใชกบการเพาะเลยงเนอเยอ) 1.4.4 เอทลนและสารปลดปลอยเอทลน (Ethylene and Ethylene Releasing Compounds) พชสรางไดเองและเปนแกสทสามารถพบไดทวไป เชน ควนไฟ ใชเรงการออกดอก
ภาพท 8.14 ผเสอกลางคนชนดตาง ๆ ทมาภาพ : http://images.google.co.th
11
ของพชบางชนด เรงการสกของผลไม ใชเรงการรวงของใบ ดอก ผล เรงการไหลของยางพารา เรงการออกดอกของสบปะรด สารอกชนดหนง คอ โพแทสเซยมไนเตรท (KNO3) ไมจดเปนสารควบคม การเจรญเตบโต เนองจากไมใชสารอนทรย แตสามารถใชพนเรงการออกดอกและตดผลได ชาวสวนใชเรงการออกดอกของมะมวง 2. การใชประโยชนจากเทคโนโลยดานตาง ๆ 2.1 ดานเกษตรกรรม ไดแก การคดเลอกพนธและผสมพนธ การเพาะเลยงเนอเยอ พนธวศวกรรม การจ าลองพนธพช ท าใหพชมสมบตตามตองการและทนทานโรค มการใชปยชวภาพ เชน ปยไรโซเบยมกบพชตระกลถวชวยตรงธาตไนโตรเจน ใชปยสาหรายแกมน าเงนชวยเพมปยไนโตรเจนในนาขาว และมการใชจลนทรยหรอสงมชวตชนดอนในการท าลายแมลงศตรพช
2.2 ดานอตสาหกรรมอาหาร ดานอตสาหกรรมการผลตยสตทใชท าขนมปง ผลตราบางชนดใชท าเนยเขงและผลต แบคทเรยใชท านมเปรยว โยเกรต ผลตไวน เบยร ผลตกรดมะนาวและอาหารหมกดอง เชน เตาห น าปลา ซอว ผลตกรดอะมโน เชน ไลซน เพอใชผสมในอาหารสตว ผลตเอนไซมท าใหเนอนม ท าใหน าผลไมใส ผลตสใชผสมอาหาร เชน เบตาแคโรทน 2.3 ทางดานการแพทย ทางดานการแพทย มการผลตยาปฏชวนะ เชน เพนนซลน เตตราไซคลน อรโอมยซน ผลตวคซนปองกนโรคตาง ๆ เชน ไวรสตบอกเสบบ ผลตสารภมคมกน ผลตเอนไซมทชวยในการยอยอาหารและเอนไซมทชวยท าลายเมดเลอดทแขงตว ผลตอนซลนรกษาโรคเบาหวาน ผลตฮอรโมนเพอการเจรญเตบโต วตามน อนเตอรพรอนทใชในการรกษาโรคทเกดจากไวรสและมะเรงผวหนง 2.4 ดานพลงงานและสงแวดลอม ดานพลงงานและสงแวดลอมใชจลนทรยผลตแอลกอฮอลและแกสชวภาพเพอใชเปนเชอเพลงทดแทนพลงงานจากธรรมชาต ใชคดเลอกสายพนธจลนทรยเพอก าจดโลหะหนกในน าทง
12
กจกรรมท 8
เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช
จดประสงคการเรยนร เมอนกเรยนไดเรยนร เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพชแลว สามารถ 1. อธบายและยกตวอยางเทคโนโลยเกยวกบการการขยายพนธและการปรบปรงพนธพชได 2. อธบายวธการเพมผลผลตพชดวยวธตาง ๆ ได 3. อธบายเกยวกบการปองกนก าจดศตรพชและสารควบคมการเจรญเตบโตของพชได 4. ระบประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพในดานเกษตรกรรม อตสาหกรรมอาหาร การแพทย พลงงานและสงแวดลอมได 5. ยกตวอยางโครงงานวทยาศาสตรทเกยวของกบเทคโนโลยทเกยวของกบพชได ตอนท 1 เรอง เทคโนโลยชวภาพเกยวกบการขยายพนธและการปรบปรงพนธพช
ค าชแจง ใหนกเรยนน าอกษรหนาขอความทอยทางขวามอมาใสลงในชอง หนาขอความทอย ทางซายมอทมความสมพนธกน
1. การลอกเลยนแบบของยนทตองการใหแกพช
2. กระบวนการเปลยนแปลงสารพนธกรรมดวยการตดตอยน และเปลยนแปลงยนในเซลล เพอใหไดสงมชวตใหมทม สมบตตามตองการ
3. การประยกตใชความรเกยวกบสงมชวต เพอประโยชน เฉพาะอยางตามทมนษยตองการ
4. การน าสวนใดสวนหนงของพชมาเลยงในอาหาร วทยาศาสตรทปลอดเชอ และอยในสภาวะทเหมาะสม
5. สงมชวตทไดมการเปลยนแปลงสารพนธกรรม โดยอาศย เทคนคทางพนธวศวกรรม
ก. การเพาะเลยงเนอเยอ ข. เทคโนโลยชวภาพ
ค. พชจ าลองพนธ ง. พชจเอมโอ (GMOs) จ. พนธวศวกรรม ฉ. แคลลส
ช. โพรโทพลาสต
13
ตอนท 2 เรอง การเพมผลผลตของพชและการใชประโยชนจากเทคโนโลยดานตาง ๆ
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณ 1. เกษตรกรคนหนงมทดนอยบรเวณเนนเขาคอนขางแหงแลง เขาตองการปลกพชเพอเปนรายไดใหกบครอบครว เขาควรวางแผนและปฏบตอยางไร โดยตองอนรกษดนและน าในบรเวณนนดวย 1.1 พนธพชทปลก ....................................................................................................................... 1.2 วธการปลก ........................................................................................................................... 1.3 วธการจดการกบดนและน าส าหรบเพาะปลกทไมคอยเพยงพอ ............................................ ............................................................................................................................................................. 2. สภาพของดนทจะท าใหพชตระกลถวเกดปมรากไดมากตองมลกษณะดงน 2.1 ชนดของจลนทรยในดนทควรมมากคอ ............................................................................. 2.2 ปรมาณธาตไนโตรเจนในดนม .................และปรมาณฟอสฟอรสในดนม........................... 2.3 มน ามากพอ และมคา pH ของดนอยระหวาง ........................................................................ 2.4 อณหภมของดนประมาณ....................................................................................................... 3. ในกรณใดบางทเราควรปลกพชตระกลถวบ ารงดน ตองคลกดวยเชอไรโซเบยมอยเสมอ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 4. จงศกษาขอมลตอไปนแลวตอบค าถาม “เกษตรกรรายหนงเพาะฟกแตนเบยนไขในไขของไหมปา แลวน าไขของไหมปาไปแขวนไวทกงล าไยทก าลงออกดอกและตดผลออน ๆ เมอแตนเบยนเปนตวเตมวยจะผสมพนธและวางไขในไขของมวลล าไย จงท าใหไขของมวลล าไยถกท าลาย” 4.1 ศตรของล าไยคอ ........................................................................สวนแมลงก าจดศตรของล าไยคอ ..............................................และแมลงศตรพชชนดนเปนตวห าหรอตวเบยน..................... 4.2 วธก าจดศตรพชตามขอมลน เรยกวา..................................................................................... 4.3 การก าจดศตรพชดวยวธนนกเรยนคดวา เหมาะสมหรอไม อยางไร .................................... .............................................................................................................................................................
14
5. ใหนกเรยนใชขอมลตอไปนตอบค าถาม ก = จบเบอเรลลน ข = ออกซน ค = โพแทสเซยมไนเตรท ง = ไซโตไคตน ง = เอทลน 5.1 เกษตรกรทท าสวนกหลาบ ตองการยดชอดอกและขนาดของดอกใหใหญขน เขาควรใชสารเคมชนดใด 5.2 เกษตรกรตองการเรงใหกลวยสก เขาตองใชสารใด .................................. ถาน าสารนไปใชในสบปะรดจะเกดผลอยางไร.......................................................................................................... 5.3 สารใดทใชในการเพาะเลยงเนอเยอ .....................................................และมผลตอการเจรญเตบโตของเนอเยอพชอยางไร..................................................................................................... 5.4 ถาตองการเรงการเกดรากของกงปกช าควรน ากงปกช าไปแชในสารใด................................ถาตองการขยายพนธพชดวยวธการตดตาควรทาสารใดเพอเรงการตดตา.......................................... 5.5 ชาวสวนมะมวงเรงการออกดอกของมะมวง ควรพนสารใด.................................................และใชสารใดเรงการตดผลและปองกนผลรวงของมะมวง .................................................................สารทงสองชนดน สารใดไมจดเปนสารควบคมการเจรญเตบโตของพช............................................ 6. ใหนกเรยนยกตวอยางประโยชนของการใชเทคโนโลยดานตาง ๆ 6.1 ดานเกษตรกรรม.................................................................................................................... 6.2 ดานอตสาหกรรมอาหาร........................................................................................................ 6.3 ดานการแพทย........................................................................................................................ 6.4 ดานพลงงานและสงแวดลอม................................................................................................ 7. ถานกเรยนจะท าโครงงานวทยาศาสตร เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช นกเรยนจะเลอกท าโครงงานเรองใดไดบาง .......................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................
17
แนวการตอบกจกรรมท 8
เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช
จดประสงคการเรยนร เมอนกเรยนไดเรยนร เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพชแลว สามารถ 1. อธบายและยกตวอยางเทคโนโลยเกยวกบการการขยายพนธและการปรบปรงพนธพชได 2. อธบายวธการเพมผลผลตพชดวยวธตาง ๆ ได 3. อธบายเกยวกบการปองกนก าจดศตรพชและสารควบคมการเจรญเตบโตของพชได 4. ระบประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพในดานเกษตรกรรมและอตสาหกรรมอาหาร การแพทย พลงงานและสงแวดลอมได 5. ยกตวอยางโครงงานวทยาศาสตรทเกยวของกบเทคโนโลยทเกยวของกบพชได ตอนท 1 เรอง เทคโนโลยชวภาพเกยวกบการขยายพนธและการปรบปรงพนธพช
ค าชแจง ใหนกเรยนน าอกษรหนาขอความทอยทางขวามอมาใสลงในชอง หนาขอความทอย ทางซายมอทมความสมพนธกน
1. การลอกเลยนแบบของยนทตองการใหแกพช
2. กระบวนการเปลยนแปลงสารพนธกรรมดวยการตดตอยน และเปลยนแปลงยนในเซลล เพอใหไดสงมชวตใหมทม สมบตตามตองการ 3. การประยกตใชความรเกยวกบสงมชวต เพอประโยชน เฉพาะอยางตามทมนษยตองการ 4. การน าสวนใดสวนหนงของพชมาเลยงในอาหาร วทยาศาสตรทปลอดเชอ และอยในสภาวะทเหมาะสม 5. สงมชวตทไดมการเปลยนแปลงสารพนธกรรม โดยอาศย เทคนคทางพนธวศวกรรม
ก. การเพาะเลยงเนอเยอ ข. เทคโนโลยชวภาพ
ค. พชจ าลองพนธ ง. พชจเอมโอ (GMOs) จ. พนธวศวกรรม ฉ. แคลลส
ช. โพรโทพลาสต
ค
จ
ข
ก
ง
18
ตอนท 2 เรอง การเพมผลผลตของพชและการใชประโยชนจากเทคโนโลยดานตาง ๆ
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณ
1. เกษตรกรคนหนงมทดนอยบรเวณเนนเขาคอนขางแหงแลง เขาตองการปลกพชเพอเปนรายไดใหกบครอบครว เขาควรวางแผนและปฏบตอยางไร โดยตองอนรกษดนและน าในบรเวณนนดวย 1.1 พนธพชทปลก พนธพชทปลกตองทนตอความแหงแลง เชน สบปะรด 1.2 วธการปลก ควรปลกแบบขนบนไดเพอลดการชะลางพงทลายของดน 1.3 วธการจดการกบดนและน าส าหรบเพาะปลกทไมคอยเพยงพอ ปรบพนทใหเปนแหลง เกบกกน าใหไดมากพอ และปลกพชแบบใชระบบน าหยด เพอใหประหยดน า แตพชไดรบน าเพยงพอ 2. สภาพของดนทจะท าใหพชตระกลถวเกดปมรากไดมากตองมลกษณะดงน 2.1 ชนดของจลนทรยในดนทควรมมาก คอ แบคทเรยไรโซเบยมในปมรากถว 2.2 ปรมาณธาตไนโตรเจนในดนม นอย และปรมาณฟอสฟอรสในดนม มาก 2.3 มน ามากพอ และมคา pH ของดนอยระหวาง pH 5.5 – 6.5 2.4 อณหภมของดนประมาณ 20 – 30 องศาเซลเซยส 3. ในกรณใดบางทเราควรปลกพชตระกลถวบ ารงดน ตองคลกดวยเชอไรโซเบยมอยเสมอ เปนพนททปลกพชเปนครงแรก พนทไมเคยปลกถวชนดนมากอน พนทเปนดนทราย หรอ ดนเปรยว หรอดนมาความชมชนมากเกนไป 4. จงศกษาขอมลตอไปนแลวตอบค าถาม “เกษตรกรรายหนงเพาะฟกแตนเบยนไขในไขของไหมปา แลวน าไขของไหมปาไปแขวนไวทกงล าไยทก าลงออกดอกและตดผลออน ๆ เมอแตนเบยนเปนตวเตมวยจะผสมพนธและวางไขในไขของมวลล าไย จงท าใหไขของมวลล าไยถกท าลาย” 4.1 ศตรของล าไยคอ มวนล าไย สวนแมลงก าจดศตรของล าไยคอ แตนเบยน และแมลงศตรพชชนดนเปนตวห าหรอตวเบยน ตวเบยน 4.2 วธก าจดศตรพชตามขอมลน เรยกวา วธชววธ คอ ใชสงมชวตก าจดกนเอง 4.3 การก าจดศตรพชดวยวธนนกเรยนคดวา เหมาะสมหรอไม อยางไร เหมาะสมเพราะ ไมท าลายสงแวดลอม ปลอดภยส าหรบมนษย
19
5. ใหนกเรยนใชขอมลตอไปนตอบค าถาม ก = จบเบอเรลลน ข = ออกซน ค = โพแทสเซยมไนเตรท ง = ไซโตไคตน ง = เอทลน 5.1 เกษตรกรทท าสวนกหลาบ ตองการยดชอดอกและขนาดของดอกใหใหญขน เขาควรใชสารเคมชนดใด 5.2 เกษตรกรตองการเรงใหกลวยสก เขาตองใชสารใด จ ถาน าสารนไปใชในสบปะรดจะเกดผลอยางไร เรงการออกดอกของสบปะรด 5.3 สารใดทใชในการเพาะเลยงเนอเยอ ง และมผลตอการเจรญเตบโตของเนอเยอพชอยางไรควบคมการแบงเซลล 5.4 ถาตองการเรงการเกดรากของกงปกช าควรน ากงปกช าไปแชในสารใด ข ถาตองการขยายพนธพชดวยวธการตดตาควรทาสารใดเพอเรงการตดตา ง 5.5 ชาวสวนมะมวงเรงการออกดอกของมะมวง ควรพนสารใด ค และใชสารใดเรงการตดผลและปองกนผลรวงของมะมวง ข ทงสองชนดน สารใดไมจดเปนสารควบคมการเจรญเตบโตของพช ค 6. ใหนกเรยนยกตวอยางประโยชนของการใชเทคโนโลยดานตาง ๆ 6.1 ดานเกษตรกรรม เชน การขยายพนธพช การปรบปรงพนธ การท าปยชวภาพ 6.2 ดานอตสาหกรรมอาหาร เชน ผลตเครองดมประเภทแอลกอฮอล เชน เบยร ผลตเนย นมเปรยว โยเกรต 6.3 ดานการแพทย เชน ผลตยาปฏชวนะ ผลตวคซนปองกนโรค 6.4 ดานพลงงานและสงแวดลอม เชน ใชจลนทรยผลตแอลกอฮอล แกสชวภาพ ใชจลนทรยก าจดน าเสยและคราบไขมน 7. ถานกเรยนจะท าโครงงานวทยาศาสตร เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช นกเรยนจะเลอกท าโครงงานเรองใดไดบาง โครงงานวทยาศาสตรทเกยวของกบ เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช เชน 1) การท าไวนจากผลหมอน 2) การฟอกสไหมจากเปลอกนน 3) ปยชวภาพจากใบกามปเรงการเจรญเตบโตของพรก 4) ยาสระผมจากผลมะกรด 5) การท าน ายาลางจานสตรผลไม
20
เกณฑการใหคะแนนกจกรรมท 8
เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช
ขอ รายการประเมน ระดบคะแนน ตอนท 1 (5 คะแนน)
1 -5 ตอบไดถกตองตรงประเดนมากไมมสวนผด 1 ตอบไมถกตอง หรอไมตอบ 0
ตอนท 2 (15 คะแนน) 1 - 6 ตอบไดถกตองตรงประเดนมากทกขอไมมสวนผด 2
ตอบไดถกตองตรงประเดน ผด 1 -2 รายการ หรอ 1 -2 ขอ 1 ตอบไมถกตอง หรอไมตอบ 0
7 บอกชอโครงงานทสอดคลองกบเทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช ได 2 ชอขนไป
3
บอกชอโครงงานทสอดคลองกบเทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช ได 2 ชอขนไป
2
บอกชอโครงงานทเทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพชไมไดหรอ บอกแตไมสอดคลอง
1
รวมตอนท 1 และ ตอนท 2 (5 + 15) = 20 คะแนน สรปผลการประเมน
ดมาก (16 – 20 คะแนน) ด (11 –15 คะแนน) ปานกลาง ( 6 – 10 คะแนน) ผาน ( 1 – 5 คะแนน) ตองปรบปรง (0 คะแนน) ผประเมน ............................................ (............................................)
21
บรรณานกรม กนก จนทรขจร และคณะ. (2533). วทยาศาสตร ม.1. พมพครงท 5. นนทบร : ไทยรวมเกลา. กระทรวงศกษาธการ. (2544). เอกสารประกอบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 คมอการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : องคการรบสง สนคาและพสดภณฑ. . (2545). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 . พมพครงท 3. กรงเทพฯ :
ครสภาลาดพราว. กฤษณย ปตรตน. (2548). ผลการใชชดฝกเพอสงเสรมความสามารถในการท าโครงงาน วทยาศาสตรทพฒนามาจากภมปญญาทองถนของนกเรยน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จงหวดแมฮองสอน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. กณฑร เพชรทวพรเดช และนตยา บญม. (2548). วทยาศาสตร ม.1. เลม 1. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน. เกรก ทวมกลาง. (2546). แบบฝกปฏบตการท าโครงงาน คมอการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ชวงชนท 2 (ประถมศกษาปท 4- 6). : กรงเทพฯ : สถาพรบคส. จกฬพล สวางอารมณ. (2543). ผลการใชชดกจกรรมฝกท าโครงงานวทยาศาสตรทมตอ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาบรพา. ชาตร เกดธรรม. (2547). เทคนคการสอนแบบโครงงาน. กรงเทพฯ : ชมรมเดก. เตอนใจ ไชยโย. (2545). ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความสามารถในการท า โครงงานวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนโดยการใชแบบฝกคดหวขอและ วางแผนการท าโครงงานวทยาศาสตร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต
สาขาวทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถนด ศรบญเรอง. (2549). วทยาศาสตร ม.1 เลม 1. พมพครงท 7. นนทบร : ไทยรวมเกลา. . (2551). วทยาศาสตร ม.1. เลม 1. นนทบร : ไทยรวมเกลา. ถวลย มาศจรสและมณ เรองข า. (2549). แนวการจดกจกรรมการเรยนการสอนโครงงาน. กรงเทพฯ : ดวงกมลสมย.
22
บญชา แสนทว และคณะ. (2546). วทยาศาสตร เลม 1 ชวงชนท 3 ชน ม.1. กรงเทพฯ : วฒนาพาณช. ประดบ นาคแกว และดาวลย เสรมบญสข. (2551). วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมค . ปนศกด ชมเกษยน และปยาณ สมคด. (2545). วทยาศาสตร 2 ชวงชนท 3 (ม.1-ม.3). นนทบร : ไทยรมเกลา. พเยาว ยนดสข และคณะ. (2546). วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ. พมพนธ เดชะคปต. (2545). พฤตกรรมการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ
(วพ)จ ากด . (2551). การสอนคดดวยโครงงาน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
พมพพนธ เดชะคปต และคณะ. (2548). วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนาคณภาพ วชาการ. . (2550). สดยอดคมอครแผนการจดการเรยนรรายชวโมง. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนา คณภาพวชาการ. พระ พนาสภน. (2551). แมค ม.ตน. กรงเทพฯ : ซวแอลการพมพ. โรงเรยนบานกาเกาะระโยง. (2551). แผนปฏบตการประจ าปการศกษา 2551.กลมบรหารงาน ทวไป. . (2550). หลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง ครงท 2). ฝายวชาการ. ลขต ฉตรสกล และคณะ. (2533). วทยาศาสตร เลม 2. กรงเทพฯ : วฒนาพาณช. วมลรตน สนทรโรจน. (2550). นวตกรรมตามแนวคดแบบ Backward Design.กรงเทพฯ : ชางทอง. ศรลกษณ ผลวฒนะ. (2545). วทยาศาสตร ชวงชนท 3 (ม.1-ม.3). กรงเทพฯ : นยมวทยา สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2548). ชวตกบสงแวดลอม
สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว. สมพงศ จนทรโพธศร. (2549). โครงงานวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษา. : กรงเทพฯ : เจาพระยาระบบการพมพ.
