โรคกรดไหลยอน

Gastro- Esophageal Reflux Disease (GERD)

โรคกรดไหลยอนหมายถึงภาวะที่กรดในกระเพาะไหลยอนมาในหลอดอาหารทําใหเกิดการอักเสบของหลอดอาหาร ผูปวยจะมีอาการเจ็บหนาอก

โครงสรางของกระเพาะอาหาร

เมื่อเรารับประทานอาหารทางปาก อาหารจะถูกเคี้ยวและกลืนเขาหลอดอาหาร อาหารจะถูกบีบไลไปยังกระเพาะอาหาร ระหวางรอยตอของกระเพาะอาหารและหลอดอาหารจะมีหูรูดหรือที่เรียกวา Sphincter ทําหนาที่ปดมิใหอาหารหรือกรดไหลยอนกลับไปยังหลอดอาหาร เมื่ออาหารอยูในกระเพาะจะมีกรดออกมาจํานวนมาก เมื่ออาหารไดรับการยอยแลวจะถูกการบีบไปยังลําไสเล็ก ดังน้ันหากมีกรดไหลยอนไปยังหลอดอาหารก็จะมีอาการเจ็บหนาอก

โรคกรดไหลยอนคืออะไร

คือภาวะที่กรดไหลยอนจากกระเพาะอาหารไปยังหลอดอาหาร ทําใหเกิดอาการเจ็บแนนหนาอก หรือแสบหนาอก บางครั้งอาจจะรูสึกรสเปรี้ยว

สาเหตุของกรดไหลยอน

• Hiatus hernia (คือโรคที่เกิดจากกระเพาะอาหารสวนตนเขาไปในกําบังลม) • ดื่มสุรา • อวน • ตั้งครรภ • สูบบุหรี่ • อาหารรสเปรี้ยว เผ็ด • ชอกโกแลต • อาหารมัน ของทอด

• หอมกระเทียม • มะเขือเทศ

อาการของกรดไหลยอน

อาการทางหลอดอาหาร

• อาการปวดเสบรอนบริเวณหนาอก และลิ้นปที่เรียกวารอนใน (heart burn) บางครั้งอาจจะราวไปที่คอได

• รูสึกมีกอนอยูในคอ • กลืนลําบาก หรือกลืนแลวเจ็บ • เจ็บคอหรือแสบลิ้นเรื้อรัง โดยเฉพาะในตอนเชา • รูสึกเหมือนมีรสขมของนํ้าดี หรือมีรสเปรี้ยวของกรดในคอหรือปาก • มีเสมหะอยูในคอ หรือระคายคอตลอดเวลา • เรอบอย คลื่นไส • รูสึกจุกแนนอยูในหนาอก คลายอาหารไมยอย

อาการทางกลองเสียง และปอด

• เสียงแหบเรื้อรัง หรือแหบเฉพาะตอนเชาหรือมีเสียงผิดปกติจากเดิม • ไอเรื้อรัง • ไอ หรือ รูสึกสําลักในเวลากลางคืน • กระแอมไอบอย • อาการหอบหืดแยลง • เจ็บหนาอก • เปนโรคปอดอักเสบเปนๆหายๆ

การรักษา

การปรับเปล่ียนพฤติกรรม

• ลดนํ้าหนักสําหรับผูที่มีนํ้าหนักเกิน เพราะคนอวนจะมีความดันในชองทองสูงทําใหกรดไหลยอนไดมาก

• งดบุหรี่เพราะการสูบบุหรี่จะทําใหเกิดกรดมาก • ใสเสื้อหลวมๆ • ไมควรจะนอนออกกําลังกาย หรือยกของหนักหลังออกกําลังกาย • งดอาหารกอนนอน 3 ชั่วโมง • งดอาหารมันๆ อาหารทอด อาหารที่ปรุงดวยหัวหอม กระเทียม มะเขือเทศ ช็อกโกแลต ถั่ว

ลูกอม เนย ไข เผ็ด เปรี้ยว เค็มจัด • รับประทานอาหารพออิ่ม • หลีกเลี่ยง ชา กาแฟ นํ้าอักลม เบียร สุรา • นอนหัวใหสูงประมาณ 6-10 น้ิว โดยหนุนที่ขาเตียง ไมควรใชหมอนหนุนที่ศีรษะเพราะทํา

ใหความดันในชองทองสูง

การรักษาดวยยา

• Antacids เปนยาตัวแรกที่ใช สําหรับผูปวยที่อาการไมมาก • ใชยา proton pump inhibitor ซึ่งเปนยาที่ลดกรดไดเปนอยางดีอาจจะใชเวลารักษา1-3

เดือน เทื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไดก็อาจจะลดยาลงไดยาที่นิยมใชไดแก omeprazole , lansoprazole , pantoprazole , rabeprazole, และ esomeprazole

• หลีกเลี่ยงยาบางชนิดที่ทําใหกระเพาะหลั่งกรดมาก หรือทําใหหูรูดหยอน เชน ยาแกปวด aspirin NSAID VITAMIN C

หากใหยาแลวอาการไมดีข้ึนควรจะตองตรวจเพิ่มเติมไดแก

• การกลืนแปงตรวจกระเพาะ • การสองกลองตรวจกระเพาะ

การรักษาโดยการผาตัด

จะผาตัดในผูปวยที่มีอาการรุนแรง รักษาดวยวิธีอื่นแลวไมไดผล

โรคแทรกซอน

• หลอดอาหารที่อักเสบอาจจะทําใหเกิดแผล และมีเลือดออด หรือหลอดอาหารตีบทําใหกลืนอาหารลําบาก

• อาจจะทําใหโรคปอดแยลง เชนโรคหอบหืดเปนมากข้ึน ไอเรื้อรัง ปอดอักเสบ

อางอิง

• http://www.siamhealth.net/public_html/Disease/GI/reflux/reflux.htm • http://women.sanook.com/health/healthcare/sick_35087.php • http://www.gerdthai.com/ • http://www.newswit.com/news/2007-05-28/708da33c93b1db62d078fe555456a158/

http://www2.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9500000129139

เร่ืองกรดไหลยอน… ท่ีควรรู/ผศ.นพ.ปารยะ อาศนะเสน

แพทยดานหู คอ จมูก (โดย ASTVผูจัดการออนไลน 16 กรกฎาคม 2552)

มีคนมากมายที่ตองทรมานกับโรคกรดไหลยอน วันนี้เรามีขอมูลที่ควรรูมาฝากครับ

1.อาการเรอ คลื่นไส หรือมีนํ้ายอยไหลยอนข้ึนมาที่อก หรือคอ เกิดจากความดันที่ชองทองเพิ่มมากข้ึน สาเหตุจาก * กินอาหารมากเกินไปในแตละมื้อ * อาหารมีสวนอยางมาก – ประเภทมันๆ ที่ปรุงดวยการผัด และทอดทุกชนิด จะยอยยาก ทําใหทองอืดไดงาย – สวนนํ้าเตาหูและนํ้าอัดลม จะทําใหเกิดแกสในชองทองมาก – รวมทั้งชา กาแฟ จะทําใหกลามเน้ือหูรูดระหวางกระเพาะและหลอดอาหารสวนปลายหยอน – หากอยากดื่มนม ควรดื่มเฉพาะนมไรไขมัน (FAT= 0%) สวนไข ควรกินเฉพาะไขขาว เน่ืองจากไขมันในนมหรือไขแดงน้ันยอยยาก จึงทําใหการเคลื่อนตัวของกระเพาะอาหารชา * นํ้าหนักตัวที่เพิ่ม หรือเกินคาปกต ิ* ทองผูก ทําใหตองเบง เวลาถาย ผลตามมาคือ ความดันในชองทองเพิ่มข้ึน อาจตองกินยาถายชวย ซึ่งเปนการแกที่ปลายเหตุ ควรแกที่ตนเหตุโดยดื่มนํ้าเปลาใหมากข้ึน ดื่มแตนอย แตบอยๆ และกินผักผลไมที่มีกากใหมากข้ึนก็จะชวยในเรื่องขับถายได * ขาดการออกกําลังกาย จากการศึกษาพบวา คนที่ออกกําลังกายแบบแอโรบิก จะทําใหกระเพาะอาหารและลําไสเคลื่อนตัวไดดี และยังลดอาการทองอืด จุก เสียด แนนทอง นอกจากน้ี ยังชวยใหระบบไหลเวียนเลือด ปอด หัวใจ ทํางานดีข้ึน ลดระดับไขมันในเลือดเพื่อปองกันโรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง โดยออกกําลังกายตอเน่ืองวันละ 30 นาที อยางนอยสัปดาหละ 3 วัน เชน ว่ิง เดินเร็ว ข้ึนลงบันได วายนํ้า ข่ีจักรยานฝดแบบปรับนํ้าหนักใน FITNESS เตะฟุตบอล เลนเทนนิส แบดมินตัน หรือ บาสเกตบอล

2.เสียงแหบ เกิดจากกรดที่ไหลยอนข้ึนมาไปสัมผัสสายเสียงที่อยูทางดานหนา ทําใหสายเสียงบวม ปดไมสนิท เกิดลมรั่ว ทําใหมีเสียงแหบได สาเหตุที่มีเสียงแหบตอนเชา เกิดจากเวลาเรานอน กรด

จะไหลไดงายกวาเวลาที่เราน่ังหรือยืน สายเสียงจึงถูกกรดสัมผัสมากกวาชวงอื่นๆ ของวัน ทําใหขณะตื่นมาตอนเชา มีเสียงแหบได

3.ไอเรื้อรัง เกิดจากกรดไหลยอนลงไปในหลอดลม ทําใหเกิดภาวะหลอดลมอักเสบเรื้อรัง ที่แยกวาน้ัน บางรายอาจเกิดอาการหอบหืด โดยหลอดลมจะมีความไวตอสิ่งกระตุน เชน ของฉุน ฝุน ควัน อากาศที่เปลี่ยนแปลงมากผิดปกติ อาการไอหลังกินอาหารเกิดจากอาหารทําใหความดันในชองทองเพิ่มมากข้ึน จนกรดไหลลงไปในหลอดลมได สวนการที่ไอตอนกลางคืน หรือกอนนอนมักเกิดจาก

* หองนอนอาจรก มีฝุนมาก เวลาสูดหายใจเขาไป จะไปกระตุนภาวะหลอดลมอักเสบเรื้อรัง ทําใหไอกลางคืนหรือไอชวงเชา คลายคนที่เปนโรคภูมิแพ จึงควรจัดหองนอนใหโลงและสะอาด

* อากาศในหองนอนอาจเย็นเกินไป ควรพยายามหลีกเลี่ยงอากาศเย็น โดยเฉพาะแอร พัดลมเปา ถาตองการเปดแอร ควรตั้งอุณหภูมิของเครื่องปรับอากาศใหสูงกวา 25 องศาเซลเซียส เพื่อไมใหอากาศเย็นจนเกินไป ในกรณีที่ใชพัดลมไมควรเปดเบอรแรงสุด และควรใหพัดลมสายไปมา ควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสอากาศจากเครื่องปรับอากาศหรือพัดลมโดยตรง ควรนอนอยูหางจากเครื่องปรับอากาศ หรือพัดลมพอสมควร ไมควรเปดแอรหรือพัดลมจอ ควรใหความอบอุนแกรางกายใหเพียงพอ เชน นอนหมผา ถาจะใหดี ควรใสถุงเทา หรือผาพันคอเวลานอนดวย ในกรณีที่ไมชอบหมผาหรือหมแลวชอบสะบัดหลุดโดยไมรูตัว ควรใสเสื้อหนาๆ หรือใสเสื้อ 2 ชั้น และกางเกงขายาวเขานอน

4.อาการที่รูสึกคลายมีกอนในคอ หรือแนนคอ หรือกลืนติดๆ ขัดๆ หรือกลืนลําบาก คลายมีสิ่งแปลกปลอมในคอ เกิดจากกรดไหลยอนไปสัมผัสกับกลามเน้ือคอ ทําใหกลามเน้ือหดตัว และเกิดความรูสึกดังกลาว การกินยาคลายกลามเน้ือกอนนอน อาจชวยใหอาการดังกลาวลดนอยลง บางรายอาจมีอาการ กลืนเจ็บ เจ็บคอ แสบคอหรือปาก หรือแสบลิ้นได

5.การที่มีเสมหะอยูในคอตลอด เกิดจากการที่กรดไหลข้ึนมา สัมผัสกับตอมสรางเสมหะในลําคอ และกระตุนทําใหตอมดังกลาวทํางานมากข้ึน นอกจากน้ีการที่กรดไปกระตุนเสนประสาทในคอ อาจทําใหมีอาการคันคอ แสบคอ เจ็บคอ หรือระคายคอได

6.อาการเจ็บหนาอก เกิดจากกรดไหลยอนข้ึนมาผานหลอดอาหารที่อยูในชองอก และกระตุนเสนประสาทในหลอดอาหารทําใหมีอาการดังกลาวได และเมื่อกรดไหลลงไปในหลอดลมและปอด อาจทําใหมีการอักเสบของปอดเปนๆ หายๆ ได

7.อาการไอ สําลักนํ้าลาย หรือหายใจไมออกในเวลากลางคืน เกิดจากกรดไหลลงไปในหลอดลม ทําใหหลอดลมอักเสบ และมีการหดตัวของหลอดลม ที่มักเปนในเวลากลางคืน เน่ืองจากเวลาเรานอน กรดจะไหลไดงายกวาเวลาที่เราน่ังหรือยืน

8.การที่กรดไหลยอนออกไปนอกหลอดอาหาร อาจไปถึง * เยื่อบุจมูกทางดานบน ทําใหมีอาการคัน จาม คัดจมูก นํ้ามูกไหล หรือมีเสมหะไหลลงคอได หรือทําใหผูปวยที่เปนโรคภูมิแพของจมูกอยูแลว มีอาการแยลงได * ถากรดข้ึนไปสูงถึงรูเปดของหูชั้นกลางที่อยูที่โพรงหลังจมูก อาจทําใหรูเปดดังกลาวบวม ทําใหทอยูสเตเชียนที่เชื่อมตอระหวางหูชั้นกลางและโพรงหลังจมูกทําหนาที่ผิดปกติไป เกิดหูอื้อ เสียงดังในหู เปนๆ หายๆ หรือมีอาการปวดหูได * ถากรดไหลเขาไปในชองปาก อาจกระตุนตอมสรางนํ้าลาย ทําใหมีนํ้าลายมากผิดปกติ หรือกรด

ไปกัดกรอนฟน ทําใหเกิดฟนผุหรือเสียวฟนได การที่กรดไหลยอนข้ึนมา ทําใหพาเอากลิ่นอาหารในกระเพาะอาหารข้ึนมาดวย จึงอาจเปนสาเหตุของการมีกลิ่นปากได

9.โรคน้ีหมอมิไดใหผูปวยกินยาตลอดชีวิต เมื่อผูปวยปรับเปลี่ยนนิสัยและการดําเนินชีวิตประจําวันได ทั้งนิสัยสวนตัว การกินอาหาร และนิสัยการนอน หมอจะคอยๆ ลดขนาดยาลงเรื่อยๆ จนกระทั่งหยุดยาได สิ่งสําคัญคือไมควรปรับยากินเองในระยะแรก นอกจากหมอจะอนุญาต สวนใหญอาการจะดีข้ึนหลังใหการรักษาประมาณ 1-3 เดือน

ทั้งน้ี อาการจะดีข้ึนเร็วหรือชา อยูที่การปฏิบัติตัวของผูปวยเปนสําคัญ และแมวาหมอจะใหหยุดยาแลว ไมไดหมายความวาโรคน้ีจะหายขาด ผูปวยอาจมีโอกาสกลับมาเปนใหมได

คําแนะนําในการยกเตียงเพื่อรักษากรดไหลยอน

1.ถานอนยกศีรษะสูงโดยการใชหมอนรองศีรษะ จะทําใหลําตัวพับงอ ความดันในชองทองจะเพิ่มมากข้ึน ทําใหกรดไหลยอนมากข้ึน

2.ควรยกเตียงสวนศีรษะ หรือหนุนหัวเตียงใหสูงข้ึนโดยใช วัสดุรองขาเตียง เชน ไม, อิฐ โดยเริ่มประมาณ 0.5-1 น้ิว จากพื้นราบกอน แลวคอยๆ เพิ่มข้ึน ไมควรยกสูงมากจนรางกายของผูปวยไหลลงไปที่ปลายเตียง ควรยกใหสูงพอประมาณที่ผูปวยสามารถนอนหลับไดสบาย ซึ่งจะทําใหกรดไหลยอนนอยลงโดยเฉพาะเวลานอน

3.ในกรณีที่ยกเตียงไมได (เตียงหนัก หรือเตียงติดกับพื้นหรือผนัง) ใหใชไมกระดานแข็งวางรองใตฟูกหรือเบาะ โดยใหมีขนาดเล็กกวาฟูกหรือเบาะเล็กนอย (เพื่อจะไดวางไมบนเตียงได) แลวใชไมหรืออิฐ ยกแผนไมกระดานแข็งดังกลาวข้ึน ตามคําแนะนําในขอ 2

4.ถานอนพื้น ใหใชไมกระดานแข็งวางรองใตฟูกหรือเบาะ โดยใหมีขนาดใหญกวาฟูกหรือเบาะเล็กนอย แลวใชไมหรืออิฐยกแผนไมกระดานแข็งดังกลาวข้ึน ตามคําแนะนําในขอที่ 2