11 m-care: Çevresel kontrol
TRANSCRIPT
Engelliler ve Yaşlılarla Çalışan Hasta Bakıcılar ve Tıbbi Görevliler İçin Mobil
Eğitim
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Modül: Çevresel Kontrol
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Bir evi müşterinin ihtiyaçlarına göre nasıl şekillendiririz?
Bu durum şunları içerir:
• Kapıları ve rampaları genişletmek
• Oda ve tesislere ulaşım –(ör: alt kattaki banyoya merdiven ya da asansör)
• Müşterinizin ihtiyaçlarına uyan ısıtma sistemi
• Isıtma ve ışıklandırma kontrollerinin müşterinin rahat edeceği şekilde ayarlanması
• Müşterinin ve sizin her yere ulaşabilir olması için ev içinde hareket alanının genişletilmesi
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Ünite 1
• Hava tahminleri
– Soğuk hava
– Sıcak hava
– Sıcaklığı ayarlamak
– İlaçlar – çok sıcak havalarda
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Hava Tahminleri
• Bazı belli koşullar tamamen hava durumundan etkilenerek oluşur: soğuk, sıcak, kar, yağmur.
– Siz hasta bakıcı olarak müşterinin belli hava koşullarına çıkmasını engelleyerek zarar görmelerini engelleyebilirsiniz.
Photo by digitalart,
http://www.freedigitalphotos.net/
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Soğuk Hava • Soğuk hava hareketsizliğe
neden olup eklemlerin sertleşmesi ile sonuçlanabilir.
• Eğer mümkünse dışarıya çıkmadan hazırlıklı olmak için müşterinizden yavaşça yürüyüş ya da kolay egzersizler yapmasını isteyin.
Photo by Stuart Miles, www.freedigitalphotos.net
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Sıcak Hava • Bu durum yaşlı ve engelli
insanları etkileyen bir hava koşuludur (ör: omurilik felci) aynı zamanda diyabet ya da damar hastalıkları olan bireyleri etkileyebilir. Photo by samarttiw,
http://www.freedigitalphotos.net/
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Farklı hastalık ya da belirtiler için alınan ilaçlar da bazen bireyin daha sıcak havalarla başa çıkmasını zorlaştıran etkilerde bulunabilir. Bu ilaçlar Alzheimer’s hastalarına sıkça verilen antipsikotik ilaçları içerir: • Gerginliğin kontrolü • Antikolinerjik ilaçlar • Sakinleştiriciler • Yatıştırıcılar (reçetesiz satılan uyku hapları da dahil) • Amfetaminler • Idrar söktürücüler ve kan basıncını kontrol eden ilaçlar • Antihistaminler • Bazı antidepresanlar
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
• Bilişsel engeli/ zedelenmesi olan bir birey rahatsızlığını dile getiremeyebilir.
• Bazı durumlarda beynin duyusal bilgileri algılayamamasından kaynaklı olarak birey sıcaklığı hissetmeyebilr.
Photo by Stuart Miles, http://www.freedigitalphotos.net/
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Sıcakla bağlantılı hastalıklar
• Zayıf kan dolaşımı, kalp, akciğer ve böbrek hastalıkları ve yüksek tansiyonun neden olabileceği kalple bağlantılı hastalıklar.
• Müşteri aşırı kilolu ya da zayıfsa risk yine artmaktadır. Photo by digitalart,
http://www.freedigitalphotos.net/
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Sıcaklığın ayarlanması
Dünya Sağlık Örgütü’nün önerileri:
• en az 18°C olacak bir ev sıcaklığı
• engelli bireylerin ve hareketsiz yaşlıların bulunduğu odalarda 2‐3°C daha yüksek sıcaklık
Unutmayın:
• Isınma pedleri ve ılık banyolar acıyı azaltabilir.
• Buz torbaları şişmeyi engelleyebilir.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
• Nemi %50’nin altında tutunuz.
• Eğer gerekiyorsa nem kontrolü bulunduran havalandırma ya da araçlar kullanınız.
Photo by Stuart Miles, http://www.freedigitalphotos.net/
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Genel giyinme yaklaşımı
• Müşterinin üzerindeki giysi sayısını arttırın: pantolonların altına uzun taytlar ya da iç çamaşırları, eteklerin altına iç eteklik, ceketlerinüstüne manto ya da eldiven, şapka ve atkının hepsini bulundurun.
• Ancak: içerideyken fazla kıyafetleri çıkarın.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
• Hareketsiz bireyler dışarıya giderken şunları göz önünde bulundurmalıdırlar: – Içeri ve dışardaki sıcaklık farklarını en az şekilde
hissedecek ve vücudu ve dokuları bu değişimden koruyacak kat kat kıyafetler giymek.
– Çift taraflı pantalonları kullanışlı oldukları için kullanmak. • Bu aynı zamanda tuvalet kullanımını da kolaylaştırır.
– Eğer birey tekerlekli sandalyede ve kendi kendinin ulaşımını sağlayamıyor, kıyafet değişimi için yardıma ihtiyaç duyuyorsa hem bakıcı hem de müşterinin rahatlığı için sırttan açık (rahatça geçirilerek giyilebilen) kiyafetler tercih edilebilir.
– Kalın eldivenler, giysi kolu koruyucuları, kolları olan pelerin vb.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Daha yaşlı bireyler • Yaşlı bireyler soğuk havalarda vücut
ısılarını korumakta daha çok zorlanmaktadırlar: düşük ısı üretimi ve daha yüksek ısı kaybı.
• Soğuk havada yaşlı bireylerde metabolik hız daha düşük ve cildin soğuk iletkenliği daha yüksektir.
• Aşırı giyinmeye yönelirler – ısıyı gençlerin hissettiği gibi hissedemezler.
• Daha yaşlı cilt aynı zamanda daha ince ve güneşten daha çabuk zedelenen cilttir.
Photo by Ambro, www.freedigitalphotos.net
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Ünite 4
• Hava koşullarının sağlık üzerine etkisi
– Kas krampları
– Akciğer hastalıkları
– Deri veremi
– Osteoporoz
– Raynaud's Fenomeni
– Akciğer hastalıkları
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Kas krampları
• Kramp riski fiziksel egzersizler gerekli ısınma hareketleri yapılmadan tekrarlandığına oluşabilir.
• Isınma ve esneme hareketleri yapıp müşteriyi egzersize hazırlamanız çok önemlidir.
Photo by stockimages, http://www.freedigitalphotos.net/
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Akciğer hastalıkları
• Soğuk hava bazı akciğer hastalıkları olan insanları da etkileyebilir.
• Astım hastası olan insanların durumu soğuk havada yaptıkları egzersizlerden tetiklenebilir.
• Romatizmalı akciğer hastalığı nefes darlığı, göğüste acı, öksürük ve ateş ile belirtiler gösterir.
– Romatizmalı akciğer hastalığı soğuk havada soluma problemlerinin artmasıyla tetiklenebilir.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Sistemik Deri Veremi Eritematoz
• Deri veremi gün ışığına çıkarak tetiklenebilir, bu duruma ‘ışığa hassaslık – photosensitivity’ denir.
• Ultraviyole ışınlar bireyin cildini, ekemlerini ve diğer organlarını da içerebilen deri veremi kaynaklı yanmaları arttırabileceği için bu bireylerin güneş ışığından uzak durması gerekir.
• Güneş kremleri ve hassas alanları kapayan kıyafetler kullanmak çok önemlidir.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
• Ultraviyole ışınlar bireyin cildini, ekemlerini ve diğer organlarını da içerebilen deri veremi kaynaklı yanmaları arttırabileceği için bu bireylerin güneş ışığından uzak durması gerekir.
• Güneş kremleri ve hassas alanları kapayan kıyafetler kullanmak çok önemlidir.
Wikipedia
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Osteoporoz
• Buzlu yollar ve patikalar özellikle hassas kemikli insanlar için risk oluşturabilir.
• Düşmek ve kaymak çok zor iyileşen hatta bazen bir engel olarak kalabilen kırılmalara neden olabilir.
• Kaygan tabanlı ayakkabılar giymekten kaçının ve trabzanlar bulunduran ve buzlanmamış kaldırımları tercih etmeye çalışın.
• Eğer müşterinizin dengesini ya da duruşunu etkileyen ilaçlar alıyorsa doktoruyla bu ilaçların değiştirilmesi ya da günlük aktiviteleri engellemeyecek şekilde başka bir zamanda verilip verilmemesi ihtimalini konuşunuz.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Raynaud's Fenomeni
• Raynaud’s Fenomeni hastalığına sahip kişiler ekstrem hava koşullarına çıkmaktan çekinmeli ve özellikle aşırı değişimler olan soğuk havadan uzak durmalıdırlar.
• Daha sıcak havalı ortamlarda yaşamayı tercih edebilirler.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Akciğer hastalıkları
• Eğer müşterinizin nefes almada zorlukları varsa soğuk havaya çıkarken yüz maskesi kullanmayı deneyin.
• Maske ağzı kapatıp kendi nefesini ısıtıp akciğere giden havayı ılıtıp nefes almayı kolaylaştırabilir.
• Kıkırdak dokuyu kurutma etkisi olduğu için alkol, nikotin ve kafein kullanmaktan çekininiz.
• Müşterinizden bolca uyumasını isteyiniz böylece enerjisini daha iyi depolayıp acıyla daha iyi mücadele edecektir. Bu ayrıca şişmeyi azaltacak olan eklem dinlenmesi için de iyi olacaktır.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
• Müşterilerinizin bolca su, meyve suyu ve diğer sıvılardan almasını sağlayınız.
• Su çok iyi bir yenilenme terapisidir.
• Kireçlenme gibi eklemlerde biriken toksinlerin atılmasında yardımcı olabilir.
• Bir Ağrı/Acı Günlüğü Tutunuz: Müşterinizin farklı zamanlarda hissettiği acı seviyesini, nasıl hissettiğini ve hangi eylemlerini yapıp yapamadığını yazınız.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Evden müşteriyle birlikte çıkmadan önce: • Pencereler
– Bütün pencereleri ikincil koruma araçlarıyla güvenlik altına alınız – Bütün pencereleri havalandırmak için birkaç santimden fazla açılmayacak şekilde bloke ediniz – Birinin açık ya da aralık bir pencereden uzanıp kapıyı açamayacağından emin olunuz. – Kimsenin aralık bir pencereden uzanıp bloke eden cihaza ulaşamayacağından emin olunuz – Pencerenin kaldırılmasını engelleyen bloke edici araçlar kullanınız
• Işıklar – Gece vaktinde ev içinde aktivite olduğunu belirtmek adına iç ışıkların açık kalması önemli bir
unsurdur. – Zamanlayıcılar ve fotoseller ışıkların otomatik olarak yanıp sönmesinde yardımcı olacaktır.
• Alarmlar – Alarm sistemleri gözle görülür işaretler ile faydalı araçlardır. – Alarm sistemlerinin düzgün şekilde takılması, programlanması ve bu şekilde korunması gerekir.
• Komşular – Müşterinin evine yakında oturan tüm komşuları tanıyınız. Bolca iletişim kurarak güven
oluşturunuz.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Yangın Önlemleri
• Uyarı – Yangın alarmları var mı ve çalışıyorlar mı? Bunların pilleri sıkça
kontrol edilmelidir.
• Acil çıkış planları – Acil bir durumda evin nasıl terk edileceğine dair planı iyi biliniz.
– Alternatif bir çıkış yolu planlayınız.
• Önleme – Yangın söndürücü bulunuyor mu?
– Ocak üstünde pişmekte olan yemekleri göz önünden ayırmayınız.
– Uygun sigara içme alışkanlıkları geliştiriniz.
– Yatakta sigara içilmesine asla izin vermeyiniz.
– Sigara içmek oksijen tüplerinin çevresinde KESİNLİKLE YASAKTIR.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Yangın Durumunda (“RACE/DAKS formülü”)
• Remove any people in direct danger • Alarm by calling the fire department (112) • Contain the fire by closing doors and windows • Extinguish the fire if possible or evacuate if
needed • Doğrudan tehlikede olan bireyleri uzaklaştırın • Acil yangın hattını arayın “112” • Kapı ve pencereleri kapatıp yangının yayılmasını
engelleyin • Söndürün (eğer mümkünse) ya da ortamı boşaltın
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Ünite 6
• Kullanıma hazır bireysel yardım teknolojileri yerleştirin
– Özet – Duyma araçları
– Özet– Hareketlilik araçları
– Özet – Sağlık bakım araçları
– Özet – Ev yardımı araçları
– Özet – Genel destek araçları
– Destekleyici, yardımcı teknolojilerle ilgili ilginç internet sayfaları
– Kullanışlı Destekleyici teknolojiler
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Neleri göz önünde bulundurmalı? • Bir bakıcı olarak müşterinin günlük hayatını kolaylaştıracak teknoloji
ürünlerinin ve hizmetlerinin çeşitlerinden haberdar olunuz. • Aşağıdaki alanlarda destekleyici teknolojik ürünler bulunduran kendi
bölgenizdeki mağazaları biliniz. – Hareket edebilme – Duyma – Görme – Hijyen – Yatak Odası – Ev bakımı – Giyinme – Evde Sağlık Bakımı – İş & Boş Zaman – Konfor – Ortopedik
Siz müşterinizin yardımcısı olarak onun yaşadığı bir problemi tespit edip eğer teknolojik araçlarla kolaylık sağlanabiliyorsa bilgilendirebilirsiniz.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Özet – Görme Araçları
• Saatler • Büyüteçler • Duvar Saatleri &
Zamanlayıcılar • Büyütücü Lambalar • Hesap Makineleri/Kayıt
Aletleri • Yazı/Para Hesaplama Aletleri • Baston & GPS • Braille Alfabesi & Körlüğe
Yardım Araçları
• Etiketleme & İşaretleme • Okuma gözlükleri/
güneş gözlükleri • İncil & Sözlükler • Oyunlar & Eğitim • Elektronik Büyüteçler • Sistemler • Telefonlar • Telefon Aksesuarları
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Özet -Duyma Araçları
• Bluetooth’lu Cep Telefonu Hoparlörleri
• Telefon Kulaklıkları
• Telefon Zil Sesi Arttırıcılar& Görsel Alarmlar
• Bireysel Amfiler
• TV Amfileri
• Ses Amfileri
• Duyma Araçları Kurutucuları
• Titreşen Saatler & Kol Saatleri
• Zamanlayıcılar
• Kulak Çınlaması & Duymaya Araçları Pilleri
• Duyma Araçlarının Bakımı
• Sesleri Yükseltilmiş Telefonlar
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Özet – Hareket Araçları
• Bastonlar
• Yürüteçler
• Değnekler
• Destek/Transfer Yardımcı Araçlar
• Banyo Araçları
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Özet – Sağlık Bakım Araçları
• Kan Basıncı Monitörleri
• Tartılar/Termometreler
• İlk Yardım / Masaj Aletleri
• Hap Aksesuarları
• İlaç Hatırlatıcılar
• Diyabet Araçları
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Özet – Ev Yardımı Araçları
• Lambalar ve Işıklandırma
• Okuma Araçları
• Mutfak Gereçleri
• Günlük Yaşama Yardımcı Araçlar
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Özet – Yardımcı Teknolojiler
• Bilgisayar Araçları ve Donanım
• Kayıt Cihazları/CD Çalarlar
• Okuma Makineleri/Tarayıcılar
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Destekleyici, yardımcı teknolojilerle ilgili ilginç internet sayfaları
• Ev ortamında kullanılacak aletler için: www.essentialaids.com / www.thuiszorgwinkel.be
• Avrupa Destekleyici Teknoloji Bilgilendirme Ağı- www.eastin.eu
• Institut Der Deutschen Wirtschaft Köln - www.iwkoeln.de
• Flemish Agency For Persons With Disability - www.vaph.be
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Kullanışlı Destekleyici teknolojiler
• Bağımsız yaşama araçları (kolay kullanılan çatal-kaşık, ulaşma araçları, elastik ayakkabı bağları ve uzun saplı fırçalar).
http://www.independentliving.com/
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Kullanışlı Destekleyici teknolojiler
• Hap düzenleyiciler ve zamanlayıcılar gibi insanlara ilaç almada yardımcı olan tıbbi destek araçları.
Source: http://www.containerstore.com/
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Kullanışlı Destekleyici teknolojiler
Güvenlik ve koruma araçları:
• interkom sistemleri,
• Kullanan kişi koltuk ya da yataktan kalktığında aktive olan kullanım monitörleri
Onsetcomp.com occupancy/light logger
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Kullanışlı Destekleyici teknolojiler
• Demansın erken aşamalarında jumbo, analog duvar saatleri ve sesle aktive olan telefonlar gibi hafızaya yardımcı araçlar bulunmaktadır.
Memory Game- Modern Menagerie
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Süpürgeyle temizleme
• Haftada bir ya da iki kere, mümkünse müşteri evde değilken.
• Müşteri kendi yapıyorsa bir maske kullanmak yardımcı olabilir.
• Mümkünse HEPA filtreli teknolojili süpürgeler kullanın ya da filtre torbalı.
Photo by artur84, http://www.freedigitalphotos.net/
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Süpürgeyle Temizlemede Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler
• Sıkça süpürgeyle temizlik yapın. Haftda en az bir kere bunu yapın ama iki kere yapmak optimal olacaktır.
• Mobilyayı hareket ettirerek bunu yapınız.
• Yatakların altını da süpürünüz.
• Hem alttan üste hem de sağda sola yönde süpürünüz.
• Köşeleri de süpürünüz. • Dar alanlara ulaşmak için
süpürme araçlarını kullanınız.
• Acele etmeyin.
• Torbanın aşırı dolmasına engel olun, çok dolu bir torba emme gücünü ve etkisini kaybeder.
• Yalnızca yerleri süpürmeyiniz.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Toz Almada Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler
• Haftada bir ya da iki kere nemli bez ile toz alınız. • Toz almaya başlamadan önce her yüzeyden objeleri kaldırmanız
önemlidir. • Iş yerinizde toz almak için kullanabileceğiniz birden fazla araç
vardır. – Masa yüzeylerini ve tezgahları temizlemek için nemli bez kullanmak
iyi olacaktır. – Raflara, tavana, dolapların üst kısımlarına ya da pervane gibi yerlere
ulaşmak için tüylü toz fırçası kullanmak faydalı olabilir.
• Öncelikle odanızın yüksek bölgelerinin tozunu almaya başlayın. • Eğer zor ulaşılan yerlerde toz almakta zorlanıyorsanız daha farklı
ve kullanışlı olan süpürge ya da resim fırçası gibi toz alma araçları deneyebilirsiniz.
• Başladığınız odada tüm bölgelerin tozunu almadan diğer bir odaya geçmeyiniz.
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Yazarlar:
Bize ulaşın:
• PHOENIXKM BVBA
Bizi burada bulabilirsiniz:
• www.mcare-project.eu
• www.twitter.com/Mcareproject
• www.facebook.com/MCareproj
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Kaynakça:
• Aging families and caregiving / Sarah Honn Qualls; Steven H Zarit 2009, English Book xiii, 338 p. : ill. ; 25 cm. Hoboken, N.J. : John Wiley & Sons, ; ISBN: 9780470008553
• The real truth about aging : a survival guide for older adults and caregivers / Neil Shulman; Michael A Silverman; Adam G Golden2009 ,English Book p. cm. Amherst, N.Y. : Prometheus Books, ; ISBN: 9781591027195
• Aging Families and Caregiving by Sara Honn Quall, Steven H. Zant, Eds. 2009, English Book , (338 p.) Wiley: (January 27, 2009) ISBN: 10: 0470008555
• http://www.nfcacares.org/who_are_family_caregivers/
• http://www.nfcacares.org/pdfs/AARPSurveyFinal.pdf
• http://www.womenshealth.gov/faq/caregiver-stress.cfm#a
• http://www.womenshealth.gov/faq/caregiver-stress.cfm#a
• http://aspe.hhs.gov/daltcp/reports/ltcwork.htm
• http://www.healthcalculators.org/calculators/caregiver.asp
• http://www.co.rock.wi.us/Dept/Aging/CaregiverBooks.htm
• http://seniorliving.about.com/od/lifetransitionsaging/a/agingwellbooks.htm
• http://www.caregivingcafe.com/blog/wp-content/uploads
• http://seniorcarepartners.wordpress.com/our-caregivers/