1113 APPENDIX.LIBER DE VERAET FALSAPOENITENTIA. 1114

Librumemendavimusad codicesMss.Augustinensiummajoris"conventusParisiensis,JidCistercienseni,ad'Vaticanum, necnon ad Gratiani et LombardiCollectanea.In Mss. inscribiturde Vera et Falsa Pwnilentia;-oniissoad Cltrislidevolam.Etad finernin iis habelur,Explicilde Confessione.

BE IFEMM. ET F Afi&A. FCENITENTIii

AD CHRISTI DEVOTAM

%\Ut mxw.

CAPUTPRIMUM.1. Pmnilenlimulililas. Errores

temporisimpugnantur.Qantum sit appelenda gratiapcenitenlia»,omnisclamalauctorilas,oranisbonorumvita conaluroslendere.Languoresenimsanat, lepro-sos curat, niorluos suscitat, sanitalem auget quamconserval;claudisgressum,aiidis copiam, ctecisre-stituil visiim;vitia fugat, virtutes exornat, mentemnnuiil etroborat, omnia sanat, omniaredintegrat,omnialaelificat.Temperatsuccessus, constringitim-

pelus, moderaturexcessus". Ignorans se , per hancse recognoscil;quacrenssc , per bancse invenil.Haecest qiiachominesad Angelosducit, et creaturamred-dil Creatori. Ista ovem perdilam monstravit quae-renti (Luc.xv,' 4), el decimamdrachmamoblulit an-xianti (lbid., 8). Haccdissipatoremfiliiimad patremreduxit(Ibid., 11),etvulneratuma Iatronibuscustodicurandumtradidit (Id. x, 35). Irihac omne bonum

invenitur,per hanc omnebonum.conservatur.Fugatlenehras, inducitlucem, excoquiloiiinia, ipsaignisconsumens.• 2. Haeeomnia, providavirago, sensisti, quaehoctantum bonum tenere dilexisti.Vix enim diligitur,quod omniuo ignoratur. Super hoc bonum innixa,fortis esse poterisad omniabona. Itaquevoluntalemtuam, quamsuperhoc bono cognovi2, libenlerad-

juyo : et suaveralaborem superhac re, ut rogasti,desiderantersuscipio, sperans Deiadjutoriumin luomerito. Scio enim intenlionemtuamminquamfru-

slrandam, sed in omnibusquaedesideratditandam.Namcumessesdives^pauperemte pro Christored-didisti,el iuanimadives eris sancticommercii.Undefelixego, si quidauxilii ad verastuas divilias adhi-bere potero.Tuae itaque trado dilectioni, quidquid,dcpoeniientiasentio, aucloritatepairuin el illustra-lione sancti Spirltus.Necmodohujus' temporistan-lum impughamuserrores, sed etiam de impngnatisper copiamrafionumconamur libi tradere dulcedi-nem suavitatis: ut integritastuajmenlis, quae Deodante omnes repulit falsitates,super fugatisratioci-nandolaetelur.• CAPUTII. 3. Pcenitentiasil ex fide.Pwnitenliwin-

dultjentiapeccalanonauget,sedarcel.Si fidesfunda-nientumest poeiiitentiae,praeter

3quainnihilest quod

bonumsit; appelendaest pcenileniia,quam conslatin fidefundalam.Non enim potestarbor bona"fru-clusmalosfacere (Malth.vn, 18).Pcenilenliaiiaquequaeex fidenon pfocedit, ulilisnon est. Oportetau-temcrediremediumpcenitenliaja Salvatorcconcedi.Si enimomnispoenitenliapeccaloribussterilisesset,nequaquamad poenitenliamrevocarenlur Christiin-

terfeciores,quarripraedicavltDominusmitisel man-

suetus, el ejus Praecursor: -dixitenim,Fruclusfaciledignospwnitenliw(Id. ni, 8); ostendenspoenitentiamnon sterilem,sed dignamfruclificare.Qui enimdixit,iI/e/omisericordiamquamsacrificium(Oseevi, 6), non

.exspectabatmorteni peccatoris,sed ut conversusvi-veret (Ezech.xvm, 23). Quisautemconvertipolestut vivat, nisi qui erat in regionelonginqua? In inL-

quitatibussememinitconceptumDavid,et iridelictis,

a matre sua genitum(Psal. L, 7), cui Dominustesli--moniumperhibet, Invenihotninemsecundumcortneum(Act.XIII, 22). Hic idema Dominolaudatus, praesu--mens de Domiriodicit, Propitiuseris peccatotneo,tnullitmest enhn(Psal. xxiv, 11) :non quia multumerat, sed,quiaDavidmultumreputabal, sicutqui jaminde satur erat et faslidiosus.Nonenim laborat exo-

•nerari peccato, cui non videturnimium.Quoniodoergomullumvideretur, si adhucin illo delectaretur?Quomodorogaret perdere, nisi doleret habere? Sienimnon doleret habere , gauderetcommisisse.Sci-mus quia.delevitDeus peccatumDavid; aut quiado-lebal peccasse, aut quia gemebat, et stratum suumIacrymisrigabat, et tanquampanemcineremmandu-cabat. Si aulemgauderet,non magnum, sed parvumpeccalumsuumdicerel.. 4. Falluiilur itaque, qui objicienfespoenitenliamAposlolo,eleum irridentesdictmtcontra eum, Pec-cabimus, ul gratia abundet (Rom. vi, 1) ? Dicebat,Converliminiper poenitentiam,sperate de venia,etiamsimaximasit iniquitas: ubiabundavilpeccatum,abundavitgratia (Id. v, 20) : nullum peccatum.pole-rit remanere antepoenitentiam.Prajdicatenim con-verti. Sed unde se converteretatiquis, cui jirimus-status placerel? Quiitaque converlitur, necessariodoletlfabere,quodgaudetperdefe.Poenitentiaiiaqueacquirit indulgeiuiam, sine quanemo pervenieladveniam.Si enimsine ea animasalvaretur, non dice-retur, Peccasii, quiesce.Cur enim quiesceret, nisi-quiariialumest, si peccaret?Quomododiligiet nonodio haberi potest, quodretentuiii damnat, el fuga-tum salvat?Quinuncergo quiescil, dolere oportet,quodnon prius quievit.Sieque salvatur, quia dolet;sicqueliberalur,-quiapcenilel.Ex doloreenimdictumest, Pcccavi, quidfaciamtibi(Job vu, 20)?Quasidi-ceret, Adeodoleomepeccasse,quodmihi tam grave-est, quod non velim contra me te non vindicafe.Quaeroenimin mequid suppliciipossim excogitare,quodtibi possit sulficere.Nihilnilliigrave,-si me apeccato potest liberare. Relinquiturcrgo poenitere,volentibusveniaminvenire.

GAPUTIII. 5. Error credentiumpmnilentiamposlRaplismumcassamesse.AbulilurAposioliloco-Con-futatur ipsisApostoligestis.Apostolilocttshtlelligen-dus de Baplismo.Pwnilenlice'uiililas poslRaptismum,Christiparabdlisdesigndla.'Suulautem qui credunlusqucad-Baptismumpoenilentiamproficere(namqueSyruseral Naaman, qui per aquam perdidil lepram[fVReg.v, 20]), sed posteapeccantibuscassampcr-severare.G.audentenim singularitalc, arrogantesexliocquodnon habent, jactanlesse.mundosesse ,ut-polc quasi nibil post Baplismumconimlserintunde3'uredolere possint.Hi-sinistre omniainlclligeiUes,vires ex sanclorumauctoritalesumenles, et sequen-tes patremmendacii,mendaciferexponunt'quod.con-cordatveritati. Leguntenimin Apostoloquod inlel-ligerenolunt, Impossibileesteos qui semelilluminalisunt, et gustaveruntdonumcwleste, el participeseffecliSuniSpiritussancti, et' guslaverunlbonumverbiDei,virtulesquesmculifttluri, iterumrenovariper pwnilen-tiatn, rursutncrucifigentesFiliumDei, et ostentuilia-benles(Rebr. vi, 4-6).

1DuoMss.,egressus.~s MSS.duo,cbnveni;et mox,nonrogasti.»us. cisterciensis,bonipwter, etc»

HiS APPENDIX. 1116

6. Sed si superbianon excsecasset,viderentApo-slolumnon.ila esse destruclorem sui Iaborishtquevsui gaudii.'Quosenim per Epistolascorrexit, nisi

qui post Baptismumceciderant, et iri peccato ipso-perseverabant?Gentilesenimvisitabatcorporaliprae-sentia, rationibuscl miraculiseos confortans.Quo-modoscriberefinfidelibusj ipsis eidem mullipliciiercontradicenlibus? Hunelapidabant,virgis cae.debant;et eis scriberetut se corrigerenf?Curautemcorre-ctioneminfidelibusindiceret, si deeorum salute de-speraret? Quomodoscriberet, qui scienterel neces-sario nihil omninoproficeret? Si non possentreno-vari per poeniteriiiam,cur jiraedicareteam? PraetereaCorinlhium excommunicavitpaulo posl Baptismumpeecantem, et fornicationemgeniium-superantem:quomodoreciperet pcenilentem,si sic contrasuumpracdicaretpraeceptum?

7. Sed de Bapiismolioc intellexit,Dixit enimeos'renovari per poeniienliamimpossibileesse, ut rursumcrncifigant-FiliumDci, et ostentuihabeant, id est, utilerum baplizentur. Qui enim Tiaptizatur, morlem

,crucis ct sepulturamCbristi reprsosentalin immer-sionesua (Rom.vi, 3) : in signocnimcrucisquisquein aqua submergitur,et snhmersussepultusostendi-tuf. JMonenimqui prolapsisunt, per iteratumBapli-snium consequiveniam polerunt. Sicul enim semelChrisfuscrucifixusest, sic Bapfismusiterandusnonest. Unaenim morle sua omnesredemit, ut ampliusniori nqn oporteat. QuodvidensEcclesia, inlellexitnoniterandum Baptismum. . '

, -8. Per fructus ilaqnepcenilentiaj,baptizatisadhi-Jbelhrspes veniae.Namfilitiserat, qui recesserat a-patre in regionemlonginquam: susceptus a patreper pcenitentiamconfitentemdixit e\,Jamnonsumdignusvocarifiliusluus(Luc. xv, 21): nonenim islaa te didici, ista apud te reperi. Hune suscepit pater-

.familias,et slolaet annuloinduit.Sloladonavileum,quia in eo integritatem charitatis restauravil; alqueannulumin manuposuil,quia eum exfide fecilope-rari, et per Spiritussanetidonaeum subarrhavit: etetiam calceamentapedum rcddidit, quiaEcclesiamejus praedicationedilavit. In cujus conviviooccisusesl'vilulussaginatus; quia in quohabitatomnis ple-nitudo divinilatiscorporaliter(Coloss.n, 9), illi fa-cfus est cibus: per hoc ostendens eliam sacramenlaDominicicorporisper pojniteniiamet confessionemreddi peccaloribusbaptizalis.Si enim aliter esset,Pelrus postDominiascensionemcapull EcclesiaenonpersuasissetSimoniin empiioneSpiritussancli spemhabenli, ut pcenitentiamsumeretinde, cui pecuniamdicaveratin malediclioiiem(Act.vni, 22). Illequoquequi incidit in latrones, ab Jerusalem descendebat,"nonin .(Egyptumad tenebras,hon ad Idumseossan-guineoset pulvereaspersos, sed ad Jericho: qui in-cidit in Iairones, non habilaveratcumeis. Sed licetincideritqui prius latro non erat, non est relictusaSamaritano; sed adjutus ah eo el cura2 refeclus(Luc. x, 30-36).Quodnonfuisset, si solisnon bapli-zalis spem veniae reliquisset. Amicusvocatus estLazarus, et postea mortuus, fetidusresuscitalusestel,qualriduanus(Joan.xi, 11-44): ostendens,quan-tumcumquepeecethomo,eliamposlquamfueritami-cuSsDei, viverepoterit ejus spiritus; sed validoDei•clamoreet multorumfletuforasa peccatovocabitur.Prius tolletur lapisdesuper ab ipso; quiacordis du-ritiam projicietex animo,quamtollent intercessoreset prajdicatoreslaboresuo.FiliamAbrahaequamalli-gabat satanas,solvitDominusreclamanlibuslicet Ju-daeis: haecfilia erat et ligala, et soluta in sabbalo(Luc. xiu, 16).

CAPUTIV. 9. Peccatumin Spirilumsanctummaleinlelligunldesolisbaplimtorumpeccaiis.Quidsit. Nec'meliuscapiuntpeccatumadtnortein.,Adhuc sunt quiclamantnon csse rcmissionempeccatorumbapiizatis

per poenitentiam,dicentespeceatumin Patremet Fi-liumremitli, in Spiritumsanclumomninonon igno-sci ; putantespeccarein Patremef Filiumesse infi-delium, et habere remissioneraper Baplismum.Isli

"peccanlabsque Spiritu, quem non acceperunt: illiautem in Spiritum sanctum, quem acceperunt perBaplismtini,qui ejus dona non relinent, et diabolivenenaeligunt.Istosintelliguntnechie,'necin futuromisericordiamconsequi posse (Maith.xn, 32). Sediste intellectusmagisest erroris, quam sanctaefidei.SienimpersolumBaptisma,quoditerandumnone"st,fit peccaiorumremissio: eur adderelDominus,nequein futuro1Conslat auiemquaedamin futuroremitti,ubi non est operatioBapfismi.In futuroauiemnemo

~

baptizabitur,et a peccatoliberabitur.Sicquefalsaestinterpretatio,quaeremissionemconceditsoliBapti-smo.Nou itaquesoli infidelespeccant iu Patrem etFilium, sed quicumquepeccatumcommittunt.Sedsqli peecant in Spiritumsanctum,qui impoenitentesexisluntusque ad mortem. Spiritus enim sanetus,charilasest divinitalis,ainor est genitoriset genitaeVeritatis, qtti suamgraliam nobistribuit sui ipsiusarrham. Quiigiturpeccat, el graliam suam recupe-rare non.amat, et nunquameurat ab eo diligi, quitotusesl amor et cbaritas, nee ad eum lendit undosumpsitarrhani, in Spiritumsanctumpeccat,et nun-quampost morfemsicut neevivensconsequeturve-niam : sicquenulluspeccat inSpirilumsanctum,quifugitad ipsum.Si quisleciionisseriem,ubihoclegi-tur, et verbi causamcogitaverit,'elsi"alilerintelligat,sinislre inlerpretanlibus non concordat."Dicebantenim Judaei, In Reelzebttbejicitdwmonia(Ibid.,24),opusSpirilussancti altribuentesdiabolicajpotestati.Dixitergo, Suntpeccata quaequoquomodosuntfe-renda, sunt blasphemiaeconsecuturaemisericordiara;sed blasphemareSpiritumsanctum,ut incepistis,du-cet vos ad mortem. Unde postea dixit, Non potestarbortnala fructusbonosfacere:quasi dicat,Convenit-vilaeveslraede Spirilu talia dicere : Arborbonanonpotestfructustnalosfacere{Id.vu, 18).Consiliumest,Convertimini, et in arhorem bonam Iransile; neGjam poteritisde Spirilusanctotalia sentire. , .

10. Objiciunt.aliuddicfumsancti Joannis,Est pec-calumnon ad mortetn,pro quooretquis; esl aliuaadmorlem,pro quo non orelquis (I Joan. v, 16): quasipro peccatisanle Baptismumsit orandum, pro aliisnon. Fallunlur qui sic intelligunt.Conlrarius enimcsset sibi ipsi. qui poenitentiamadmonuitEcclesiseJ~*ergami(Apoc.u, 16). Sedsunt quaedampeccatave-uialia,quaeorationedomh.icaquolidiesolvuntur,cumJicilur, Et dimillenobisdebitanoslra (Maltlt.vi,12):et haec,ut idemait, non sunt ad mortem.Alia veroquaesunt ad morlem,non sic, sed per frucluspoeni-lentiaesolvunlur.Qui Petrumlacrymantemsuscepit,remissionemnonnegavitbaptizatis.Jamenimaudie-rat, Tibi daboclavesregnicwlorum(Id. xvi, 19), quilicet posleaDominumnegaverit,et a se amicosChri-sii excommunicaverit,'per po3iiilentiamet amaros.fletus veniam recuperavit (Id. xxvi, 70-75).M%vmrise csse Dominusdicit, respiciensad mem-bra sibi unita. Quae.membra sunt, quiper BaplismisacramentumDeounitisunt. In quibuscumsetEgrum.commemorat, non ab hominibuspeccata commitlinegat, quaequotidieper poenitentiamdestruit.

CAPUTV. 11. Inslant quodpwnilentianon valeatilerala.Refelluntur.Ex Dei promissis.Ex AposlolietEcclesiwpraxi. Peccalorumveniacur swpiusnecessa-ria. DesperatioDeoest conlumeliosa.Desperarenecdebetsacerdos;Adhuc Instant perfidi, qui sapiuntpltisquamoportel; non sobrii, sedexcedentesmen-suram. Dicunt enim: Etsi semel peccanlibuspostBaptismumvaleatpcenitenlia,non tamen saepepee-cantibusproderit iterata ; alioquinremissio ad pec-"catumesset incilatio.Dicuntenim,Quis non semperpeccaret, si rediresemperpossel?DicuntenimDerimincitatoreramali, -si semperpcenileniibussubvenit:et ei placerepeccala,quibusseniper pfaestdest gra-

1MiJ.Cisterciensis,postDeumcapttt.sMss.,vita. '

4117 LIBERDE VERAET FALSAPOENITENTIA. 1118

lia. Errant aritemi Imo eonstat ei-peccata multum

displicere, qui semper praesl.oest ea destruere. Si

enim ea ama'ret,-nonita spmperdestrnerel, sedconcservaret, atque ut sua muherafovere't.~Semperde-

slruit peceataquaeinvenit'; ne solvaturquod creavit,ne corr,umpalurquod amavit. Sunuint oecasionem

liypocrilaeistiexfaclisDomini.-Quemenim,inquiunt,caecumbis illuminavil^ijuem leprosum bis munda-

'vit? quem mdrtuum bis suscitavif?Non-Lazarurii,

quempriusdilexit, non filiumviduae,cjuemmisertusmatri resiiluit: non filium dissipa.orem legitur bis

suscepisse,iion filiam Abrahaebis -adaemoniolibe-rasse. In nulla persoha iteravit factum, doeens?utaiunt, non saepea Dominoficrirejriedium.Dixitmul-

tis, Yade, npli ampliusyeccare^ne qitiddeteriiis.tibi

"contingat(Joan. vhi ,"il_): promiitens poenam,-,11011ampliusveniam." 12. Quod autemmultoscaecosIlluminaveritet di-

' verso tempore,et multosdebilesconforlaverit,osten-dit in diversis illis eadem saepepeccata dimilti; ut

qnemprius^anavit leprosum,alio tcmporeillumina-vit caacum.Ideo eiiim tol sanavit febricilaiUes,tot

languidos,tot claudos,cajcosef aridos, ne despera-fet saepepeccator. Ideo non scribituraliquisnisi se-

' mel curatus,ut limeatquisquejungipeccalb.Videmiis"adbuc quotidie in Ecclesiasaepefebricilanles, saepe"languidos,saepepassionibuscaptos saspeliberari; ut

-appareattolies opus-misereiuis, quoliesconfesslofit'pcenilenlis.Quomodoenim corpusquodviliusest,-etab ipsodissimilius,sa-pesanaret: et animamdignio-rem

'et redemptam,non tofieslibefaret?Medicunise

vocat;et non sanis,sed malehabeniibusopportunum(Maiih.ix,42). Sed qualis esset-liic medicus, quimalumiteratumnesciretcurare?Medicorunienimestcentiesinfirmumvisilare, eenliescurare.' Quicaeterisminoresset; si aliispossibiliaignoraret.

1 ' "'_

~

, - 13. Memorest sui, quipromisit, Nolomorlempec--catoris, sedut converlalufel vival (Ezech.-xym,32).

~Quemenim peccatoremexclu'dit?Et quod omnibus

promisitindulgenlia.m,aliis promissionibusdeclarat:Quimeconfessusfuerilcoramhominibus,id esl,-omnis

quantumeumqueet quofiescumquepeceator, cujus-

cuniqueordinis, etiamsi fueritsacerdos; confitcborct

egoeum coramPatre meo( Mdllh.x , 52). Nam quiinvocaverhnomenDomini,id est, secundumquod vo-

•caiur Dominns, idest,_qui invocavcril cuni ad sc

•serviendo,et non contradicendo,ut forsilansaepefe-cil: oiiinis,Id esl, quicumquesit illepecealor,salvtts

erit (Joeln, 52). Onmemenim ammani istepromis--sor saturavithonis, eliam sedentcsin<tenebriscl um-bra mortis, nullam exeipiens animam. lluncmagi-strum intellexeratdiscipulusille_ qui Coriiilhiospcr"Epistolassuas voluit corrigere, et, utipse lestatuf,ter in Lilteris suiseos correxit(II Cor.xni, 1). Opor-tebat enimut quoiiesvidebal'eoscadere, tolies atlju-"vareteossurgere.Memorenimerat illius qui dixerar,Quorumremiseritispeccaia,remittunlureis (Joan. xx',

25). Sciniusautemprimospatres, el in omnilempofcEcclesiamDeisemper usquesepluagiessepties, quodest semper,peccata dimittere. Quam polestalemilliab EcclesiaDeiconanturauferre. < '

14. OpoftetenimEcclesiamsic credere, qusecon-fiteturse saepepeceare.Neganlenim veriiaiemin sc

seducli?esse,qui se absque peccato audenljactare ~:In mullisenim offendimusomnes(Jacobim, -2),-necinfansunius diei absque-peccato super tcrram esse

potest (Job xxv, 4). QuapropterelimhiaiidusestabEcclesiaiste error, qui unquam peenileniibusncgatindulgenfiam.iNonenim inquiritquidApostolussen-serit, qui dixit,-Nihil miki conscius_sum, sednonhihocjuslificalitssum(I Cor. iv, i), senliens etiam et

justis peccatasolere conlingere: non-se confirmabaf

absquepeccato,qui se cognovilindissolubilivinculocharifatisChristoconjunctum.Nisienim sciret saepejustos ad veniamVenire; quomododubitarci sc-pec-

care, qui se SGiebat«piritumDejhabere, et jntentione^mundissimaei sgrvire?^CurenimDopiinps.Pelri pe-des layissel,ej EcclesiamJioc ideindoeuissel(Joqn.

]xm, ,5, \5); n*isi,quiaquofidianaest ofjfensio,oportet'quod quoildiana sit remissio?.Cur aulem docuissetvipse Dpniinus.orantesdicere,Dhnitlenobisdebilano-

"Mra,(Maith. vi, 12); hjsijpse mJserjcorgpersevera-rct, qiji nos abhac -pelitionenon vult deficere*?,,

j5. "Nulljisitaque tantuni unquamprissifpeccafe,"(m.odpnjnitens velll.1desperare. Quidehimaliudest.desperafe' quamDeumsibi copipararc?Nara qui deDeo-non praesumityehiam, non animadveftjt.plns

,'peccalo-suoDeiposseclementiam,Si ertim seiitiret,'Dciimmagisbonum^,qtiamse malum,;.quidquid111se-jusiiliajnpn invenifet,'a Deo magisbono.exspecta-,ret: elquidem diffidit, quia sumpiiboni bpiijlnleriimajdrem sua nequitianonsentit. Ille solusiliffidat, •

qui tantumpeccarepotest,.quanlum Deushonrisest..Cumsit autemnullus ,quiboc possit; quj limpt4("*e

-

malo, prajsumaide meliore.piabolps "enimet ompisnequitia minor est, quam Dei misericofijia.'Ipse

•

enira si posset^perare, etculjiam In sesenlire'; quodnon invenitin se, sumeret in Dei pielate. Adhuc

"quidiffidit, et suani nequiliam Dejbeiijgnitaliporii-parat, fineniimponitDeivirluti, dans finemihlinilo,et perfectionemdivinitatis'riuferens Deo; cui pihildeest, quodeliamexcogitarinoh potest.,

- 16. Nonifaqueetiamsisaeerdospeccaverit,despe-rare debeta, licet .scriptum-sit,, Quis'qrqbit pfo QO(l Reg. 11,25)?'Totanamque Ecclesia, .atque alius

.sacerdos, et omnis sanctoruriiordo orabitpro eo, etJpse Chrislus qui pfo nobis oifert se Deo.Sed lioc..cbnsiderandumest sacerdoti-;ne facile cad.al,' cui inhocgraviornotatur pcena.Dicatapud se, )5iplebsjo-

-

"juna yerbi Dei peccaverit, oponebil me fefre par-temponderis; rionaudeboilli imporiabiliaimponere,

.et-non digito-ea movere(Matth.xxui, 4): sed egosi

peccavefo, quidfaciam,? Nonsic facileevadani, me

.oporlebil-lloreniisnriarii.Nonenim esl sic siatutumdenie, sicut dc subjecta plebe. Sicsaccrdoi timeat

_pcccarc;sedmagis, dcsperare. ,,CAPUTVI.17. Error prmsumentium.veniamsine

pwnitcnthi.Sijnl alii inimicidcsjicraiioniss, qui adcppraesumuiu,cl de Dco confidiiiU, qiiod.qiiaindairisibi ljceniiam pcccandi acquiruiii, .et sin.epceniieu-- tia exspectanlvchiam: quia crcdiin.quoniaui Chfi-sliani vocantur, lion jiossedaimiari,.adiilantcssibi.,qifodscii|)liimest, Oninis'quicumqtteinvocaveiitno-tnenDomhti,salvuserit (Joel.n, 52). Putaiit cniiiisenonienDoniiniinvoc.irc, quoiiiamposstint Clirisiiun

crcdcre, et sacramentaEcclesiaesumcrc : nonvcrcn-tcs miilioscsscvocatos,paucosvero clectos(Maith.xx, IG). Puianl eniin oiuiies.Clirisiianos.paucoscssein muliiuiilmeGcniium cl Juilacofum: quare clsjomnessalvcnturcicdeiilcs.paucorum tamen cst c!e-ciio in tania muliiiudiiip.Seti si quis animadvcrtcrevolucrit, dccciuos hos essc cum Ecclcsiajudicabit,licct confulaiiiin.Christi rcdeinptione.Dicuiit-cniin,Quid prodcssetChrisliim venisse, si mali tanluinsicut ante advcnium suum adliuc porifcnt ? Antc-

quam cnimficrcl Deushoinq, hialf laiiluni.damnaTbanlur : ct si adhuc idem csset, erirn vcnissc .qiiidprodessel"?Mulluin,inquain: nain omnisbontisanteadvenuimDominfsalvus factuscst pcr ailvcntuiuv.Nemocnim infernum cgredi posscl, nisi a Chrisfo

pcrvcnlciueineum exirahi ineriiissot;iicque facul-tas heneoperaiidiel diaboloco.llradiccnd.itanla ho-minibusincsset, nisi Cliristustanla paliet rcsurgcre i

decrevissel..Hineqiie Apostolosnequ.2verha Domini '

atiendunt, qui fornicaloribus ct criminosis homi-nibus tam multipliciicrcl totics poenaspromiflunt.

CAPUTVII. 18. QitodDeus malismalarcddat.Adhucadditur iniquiiaspriori consimilis, licet con-

! *-fss.,miimammortedignamet.

' Forte,debeat.2Mss.,posset.*MSS.,suntatiiimmensidesperanles,qyi4sicMss.Aledili,per ventururii.

,iii9 APPENDIX. 1120

^traria.DesperantesenimDei.judicantniisericordiam;'hi condemnantjustiliam, injustum Deum blasphe-nianles, qui reddere mala malisignorat, et peccataeorumexaltat. Sed miror cur non credant Apostolodicenli, Spes non confundelur( Rom.v, 5), qui nonverentur1pcenam,quam idem criminosispromitiit.Si enim ubi minalur,'verax non esl; cur confidunt

quod sperantibusverumdicat ? Sed quiverus est in

promiltendo, verus est eliam in minando.Sed non

est sperare, bonumpro malis exspeclare.Imotenie-rarius est, qui peccatum non abhorret. Sed cum

peccat, ad poenilenliamrecurrat, confidatinDomino,quem timeat juslum et inimuiiditiaruminimieum.

CAP-UTVIII.19. Qnodsolttmoriginispeccatumsine'poenitentiaremiltalur. lnvitus baplixalus.Pwnitentim

'jugis necessitas.Peccalumcrescitnegleclum: nttllum

respecluDeiparvum.Dequibusassiduedolendum.N.onomnisdolor,pwnitentia.Pwnitenliaquid.Noneslniside'maleusaliberlale.Peccaialeihalia.Cnmifaquepceniten-'tia efficaxsitetfruclifera,neminemrelinquenssineve-

'nia, mortuosresuscitans: de modoet varietate ejus'aliqua disseramus.Pcenilentiaenim baptizandisnonest neccssarias; sedbaptizatisde niajoribuset niino-ribus peccalisdolendumsivepoenitendumest. Per ii-'dem enim Eeclesiaesola reniittuntur peceata, quae

,contraxithomoin origine : ut sicut a patre peccantedamnationernaccepit, itaper malris Ecelesiaefidem

consequaturreniissionem.Sed qui per se peccavit,per dolorempropriumet per"fidem Ecelesiaeindul-

-gentiamacquisivit.Haecper Baptismumila reddunthominemmundumet novum,ut nihil remaneatquodDeodisjiliceat. Sine poenitentianulli profuilBapli-smus,' quipeccavitsponlaneus.Si quisautem bapti-

-zaretur invitus,etin falsitateconfessus;cum pojni-tuerit, salvuseril, adjuvantefide et charitate totiusmafris Ecclesiaeper totum orberiidiffusae.Ob hoesunt catechumeniabEcclesia conslituli, ut dum Ba-

pfismumexspeclanl,unde jure poeniteant, doceau-lur. Haecrestiluit hominem in liberlatem arbitrii

'primi parentis, adhucin abundanliavirtulumconsli-tuti.

20. Est enimpcenilenliaassiduepeccanlibus,assi-due necessaria.In multisenim offendimusomnes(Ja-cobi IU,2),quaequolidieremittunlur, si semperplo-rantur. Ista3 per sacramenlaEcclesiaj^etoraliones

semperfugantur,ut jure audiant, Totopulchraes, et

maculanoneslhi te(Gant.IV,7). Nonquinfiat dico,sed manerenon potesl.Tanta est virtuspelitionistuaeet unitatisEeclesiae,ut quidquidexlraneumaccide-

rit, durare non possit.Licet enimspeciosisinlpedesevangelizanliunipacem,evangelizantiumbona (Rom.X,15; Isai. LII,7), lavatis tamenin remissionis fi-

gura excutiendusestpulvis qui -eonlfahitur in via.Haecpeccataelsi sint parvaper Deimisericordiam,fiunt lamen magna in peccalofibusnegligenlia.Nul-

ium enimpeccatum adeoparvum, quod non crescat

negleclum.Nonenimconsiderandumest quid fece-

ril, sedquemoffenderil:quambonus,quamhenignus,quampius, quampropiliusest, qui illum sua dulcis-sima pietale creavit ex iiihilo, qui eumabsqueme-rito perduxiladBaplismuni,et educavit et -nutrivit

tanquamfilium: ad cujuscommodumcreavit ccelumet terrain et omniaquaein eis sunt ex nihilo, cuiserviunt omnia tanquam filio, cui niisit Angelumin auxilium, propter quem fortemet callidurade-bellavit hostem ejusantiquum, propler quem-tam

multipliciapati sustinuit, ul moreretur Filius4, cum

quodignalurhabere consortium: qui Deusmajestalesuaregitet guhernatomniaproptereunipotestalesua.

Taleinpalremoffendere,-contraejus voluntatemali-

quid comniillere animadverleiuibusac se non igno-ranlibusquamesl.crudele? Undequi se cognoscunt,sicut semper peccanl, ita semperplorant; ut totam

vitam suain, quoeest tentaliosuper terram, plorenttola vitasua.

21. Isla autemsunl, cum aliquid cilra vel ultramodumagitur. Ipsaenimbona quaeper sebona sunt,aliquidcontrahuntcum exceduiu. Quidquid deest aperfeclione,quidquid deficit ab homine, quidquidnoslrumesf, plorandodelendum*

est.-Quidquidali-quo modoagitur, nonmundissimainlentione, quid-quid aliquomodooperamur, et nonlamenpurissimoDeiamore, non est liberuma fragilifatisoperatione.•Quicumquetam miserumesse ut hominis est dilexe-rit, et qui ejusfragilitatemnon abhorruerit, sedom-nino sibi. reservaverit, et suum esse nunquamnistprbpteracquirendumverumesse quod Deusest lole-raverit, addit operi divinoproculdubiodoleridum.Etqui se cognoscitquld est, diligathoesoltimquodspe-ctat ad illum qui est. Si quisenimsapientercogitat,quid lurpissiinaefragilitaliab ipsa conditioneinhae-reat, quamfceduset turpissit in carne, quammula-bilis in menle; hoc solumin se diligit,quia tale eumad Deumducel. Quidquidetiam boni.facimus, si id'melius facere possemus,a nobis est quod in cul-mine boni non sumus. Si quid boni novitnus, etniinus aliquo modo operamur, non omnino a no-stra operalione est alienum. Isla assidua, et quo-dammodoquasi necessaria, assidua laventur con-fessione, assiduarestaurenlur compunetione".Sur-gamus purissimi ad purissiinam perfeclionem; neisiis qu;e parva sunt multiplicrilis, quasi quadamscabie patiamur corrumpi et collidi : ne pingue-dine charitatisimminula sinamur macic affligi, ettortura immundaeconscienliaemacerari.Semperten-damusin melius, semper in purilatemBapfismilen-dentes , et eam summopere conservantes: ut cumde bac vila exibimus,ad eum quimuiidissimusest,nitindi perveniamus, et-sine moraab eo suscipia-mur.

22. Doleamusesse exsulesa patria, doleamusvi-vere in corruptibilimaferia. Hiedolor magisex de-.siderio,quamex vindictasit 3. (Undedifferta pooni-leniia.PopiiiteiUiaeniniest quicdamdolentisvindicla,puniensin se quoddoleteomrnisisse.Quiautemdoletquoddetinetur in mortali corpore, desiderat quodamat, plorans quod tardat. OmnispceniteiUiaest demaleusa liberlatc.Iste vero dolor magis in necessi-,late est. Nullum autem peecaium est necessarium.Ipsum autem peccatumoriginlsoh boc est malurii,,quiafuit in Adarospontaneum.Illiusenimvoluptasmaleusoelibertalispuniiurin nobis; non quianeces-.sarium, sed quia fuiisponlaneum.Nihil enimanobis

quajrilur,quodcommisissemus;nihila nobisexigilurnunc, quod*fecissemus.Relinquiturin filiisopnspa-ternasvoluptalis. Requirit diabolusfiliosin servitu-lem, quorunipatris emitlibertateiri.)Iste dolorfactus.esl, non ex conscienliapeccatrice, sed ex operantecharilate; non puniensnialum, serjaugmenlansbo-rium;non impatienterhabilus, sed-exdesideriosiis-

ceptus. In boe desiderioerat Aridreas, qui in cruce

posilus a Dominorequirebat, Tempusesl ul com-mendesterraecorpusmeum.Volebatenimeumjilebsdecrucedeponere.IpseautemccepitDominumrogare,Ne me permittas, Domine, descenderevivum, sed

tetnpusesl ut commendesterraecorpusmeum: iamdiu enini jam portavi, tam dju super commendaium

vigilavi,et laboravi, quodvcllemjam *ipsaobedicn-lia liberari, el isto gravissimoindumentoexspoliari.Recdrdorquantumin porlandoonerosum,infovendo

infirmum',in coercendolaeium6, in domandosupcr-bum laboravi.Scis, Domine,quotiesa purifatecon-

temjilationisme retrahere conabalur, quoliesa~dul-

1Alias,quittegatd.sMs.Augustinensium,etiaplimndisestnecessaria.'Ms.Valicanus,ita. _"AlisSfut mererelurfilium.

1Alias,dolendum• ~MSS.,jubilalione.3Forte,ftt.

.' MS.Auguslineusium,quodtunc;omissoante,nunc.BEdiliarirluut,ab.~

Alias,lenltmt.

1121 LIBERDE VERAET FALSAPOENITENTIA. 1122

cissimaequietissomnome excitarecontendebal,quan-tum et quotiesdoloremingerebat."Quiigiluftamdiu,paterbenignissime,pugnantirestiti, et tua ope supe-ravi et vici, a le pio et juslo remuneratoreposco,nemihiultra commendes,sed depositumreddo.Com-mendaaliiquemilludullra non impediat'; et rcsur-recturumservetet reddat, ut et Ipsumquoquemeri-tumsui laborisrecipiat.Terrae mecommenda,ut me

ampliusvigilarenon oporteat, et liberead le fontemindeficientisgaudiitendereanxianiemme non reira-

liat, necimpediat. Hicdolebat jam non esse.cumDomino,nec poenitebatcommendatumresurrexisseDomino.Sic ilaquenon omnis dolor est poenitentia.Sunt eliam peccataalia, quaeoinninoeripiunl vi-

tam, nisi succurrat pcenitentia. Non enim omnis

quidicil, Domine,Domine,intrabil in regnumcm-lorum.Quareagendaestpcenitentia,ut deleanturcri-mina.

CAPUT IX. 23. Pwnilenlia qttm sterilis, qumntilis. Ne dhnidiatasit. SineamoreDeinemoinvenit

gratiam. Sed quoniam poenitcntlandn omnis estbona, dicamus aliqua qure separantveram a falsa,sterilema fructifera.Sunt eniniquospeccassepceni-lel propter praeseiuiasupplicia.Displicenlenim la-troni peecafa,qtiandooperanlurpoenam.Deflcitvin-

dicla; revertiturad crimina.Ista poenitentianon exfide procedens, nee charilate2 vel unitate, slerilismanetet sinemisericordia.Haecnonpurg;u.conscie.i-

tiam,nec lavat crimina.In hac nulla esl-spesveniae,nulla exspectatio indulgenliae.Huic concordantquiconfiteiiturinviti, non amore boni, sed ut fugiantdamnum vel incomniddumsaeeuli.Serviunlmuiido

quemamani, quaeruntsuam gloriamquam anhelanl,c recipiunt mercedem quam cxspectant. Si quis tali

poenitentiasecurusexstiterit,et ad veram de istanonconlenderit, deceptus et miser ajlernaliter perihif.Utilisergo eril poenitentia,si sil spontanea; Domi-num quaerensquemamisissedoleal,ad illumanxianspraalerquemnon est vila.

24. (a)Suntplufesquos pceniletpeccasse,sed nonomnino,reservantessibi quaedamin quibusdelecten-tur : non animadverlentesDominumsimulsurdumetmuiuma dacmonioliberasse(Matth.xn, 22): perhocdocensnosnunquamniside omnibussanari.Si enimvellefpeccataex partereservari,habeniiseptemdae-monia,proficere poltiit sex expulsis.Expulit autemseptem,ut omnia crimina simul ejiciendadocerel.

-Legionemautem-abalioejiciens(Luc. VIII,30 ), ne •minemreliquitex omnibusqui liberatumpossideret:ostendensquodsi efiampeccafasinlmille,cporfeldeomnibus poenitere.Laudatus est enim Dominus,

-quandoejeetodaemomoloeutusest mutus.Nunquamaliquemsanavit, quemomninonon liberavil.Tolumenimhominemsanavitin sahbato,quiaet ejus corpusab infirmitaie,et animamah omnicontagionelibera-vil: indicanspojnilcnicmoporlere simul dolere deomnicriniineorto in anima-elin corpore.ScioeniniDeuininimicumomnicriminoso: quomodoergo qui

. crimen reservat, de alio reciperet veniam? Sine| amore Dei consequerelur indulgenliam,. sine quo' nemounquaminvenit graliam.Hoslis enimDeiest,

dum offenditperseveranter.Quaedamenim impielas-infideliiaiisest, ab jllo quijustus et juslilia est dimi-diamsperareveniam.Jamenim foret sinepoenitentiainvenire3

gratiam.Pcenitentiaenimvera adBaptismipuritalem,pceuilenlemconaturadducere.Recteenimpoenitensquidquid sordis post purificationemcon-traxit, oportel quodabluat saltem lacrymismenlis.Sed satis durusest, cnjusmenlisdoloremoculicar-nis nequeuntdeclarare.Sed sciat se culpabilileresse

durum,qui defletdamnatemporisvelmortem amici,et dqlorempeccatilacrymisnon ostondit.Nonitaqueest-ui quisexcusetse quodnon habet fontem lacry-niarum, qui lacrymis ostendit doloremtemporaliumrerum.

€APUT X. 25. Confttendiore proprioprmcepltim.Miseficordiamhabetcumjustilia.Sacerdolumpoleslas.Quibusadsacrascorifessionesulendutn.De confessionenonjacerdoli.(a)Quemigilurpoenitet,oinninopceni-teat, el doloremlacrymisostendaf: reprajsentetvi-tam suam Deoper sacerddtem,praeveniatjudiciumDeiper confessionem.PraecepitenimDorainusmiiii-dandis,ut ostenderenlorasacerdotibus(Luc.xvii,14):doeens corpOralipreesenliaconfitendapeccata, nonper nuntium, non per scriptum manifestanda.Dixiteniin,Ora raonsiraie; et omnes,nonunus pro omni-bus.Non alium slaluatisnuntium,quipro vobisoffc-rat niunusa Moyseslatulum(Levit.xiv, 2): sedquiper vos peecastis,per vos erubescatis.Eruhesceniiacnim ipsa partcm babetremissionis: ex misericordiaenim boc prsecepitDoiriinus,ut neminempoenilerctin occulto'.In hoc enlmquodper se ipsumdic.itsacer-doli, el eruheicentiamvincit timoreDei offensi,fitvenia criminis: fif enim pef confcssionemveniale,quodcriminaleerat in operatione; et si non statim"purgatur, fil lameriveniale*,quodcommiseratmor-tale. Mullumenim satisfactionisobtulit, qui erube-sceiiliacdominans,'nihileoriimquaecbmmisit,nunlioDeidenegavil.Deusenimquimisericorsest etjustus,sicut conservatmisericofdiamin 'uslilia, ila et jusli-liam in misericordia.Opus enim est misericordiae,peccantipeccatadimittere.Sed.oportetut juslus nii- -sereafurjuste. Oporletenimut non solumquid, sedin quo doleatconsideret,si dignusest, non dico ju-stilia, sed misericordia.Juslilia enim-sola damnal,Sed dignus esl misericordia.,qui*spirituali laborepelit gratiam. Laborat enim mens paliendo erube-sceniiam.El quoniamverecundiamagna est poena,qui erubescil pro Christo,'fil dignus misericordia.Undepalel quodquanlopluribus confitehilurin spe~veniaeturpitudinemcrin.inis, tantdfaciliusconseque-tur graliam remissionis.'Ijisi enim sacerdotes plusjam possunt proficere, plus confiteiilibusparcere :quibusenim remitfunl,remittitDeus: Lazarumenimde monumeiuojam suscitaluniobtulitDominusdisci-pulis solvehdum (Joati. xi; 44), per hoe ostendenspotesiaiem solvendi concessamsacerdolibus.DJxitenim, Quodcumquesolveritissttpertefrarit,"erilsolulumet in cwlis( Matth.xvm,18 ): hoeest, EgoDeus; etomiies ordines coeleslismilitiae,et omnes saneti inmea gloria laiidantvobiscum,el confirmantquosli-gatis et solvitis'Non dixil, Quos putalis Jigare etsolvere; sed, in quos exercetisop.usjustitiacautmi-sericordiae.Aliaautem opefa vestra iri peceatqresn'oncognosCo.Quarequiconfiierivultpeccata,ul in-veniatgraiiam,quacratsacerdoteniscientemligareetsolyere: ne cum ncgligenscirpa se exstiterit, negli-galuf ab illo qui eum misericorditerhiorieletpetit,- ne amboin foveamcadanl, quamslultus evitare"no-luit. Tanla itaquevis confessiortisest, ut si deestsa-cerdos, cqnfifealurproximo. Saepeenim cdnlingit,quodpoenilensnon potestverecundari2eoramsacer-•doie,quera desiderantinec locus nec tempusoffert.El si ille cui confitebilurpolesfatemsolvendinon.•habel, fit tamendigntisvenia.exdesideriosaecrdotis,qui socio confiieturturpiliidinemcriininis.Mundatienimstintleprosi, dumibant oslendereora sacerdo-tibus, anlequamad eos pervenireiit(Luc. xvn,14 ).Undepatet Deumad cor fespicere,-dum ex.necessi-

"tale prohibentur ad sacerdotespervenire.Saepequi-dem eos'quaerunlsani et laeli: sed.duni quaeruritet,1Mss.,inilloullranonimpedias."~Altasadditurhic,munita.~MS.vatieanus,jam eriimsi nevera pwnitenliainve-

niret.Gratianus,namquomodosinevera pmnitenliainve-niret. " • " •

(a)Depoen.dlst.3, cap.sunt plures.i Sent.disl.15,cap,Salis.Petr.Bles.lib.deConfess.•

1ApudGratiahuDi;'ii)!tote.. - - - '_ , .2 SicMss.,eumGratianoetMagistro.Atedili,confiteri.

(a)Depcen.dist.,1,cap. Quempwnilet.4 sent.-dist.17,cap.sedquod.DePoen.dist'.6, cap.Quivultfi-Sent.distr17,cap.Nunc.

1123 APPENDIX. 1121

antequamperveniantad eos, moriuntur.Sed Deimi-

scrieordiaest ubique,qui et juslis novit parcere, etsi

non lam c.ito,Sicut si solverentura sacerdote.Qui

igilur omninoconfitetursacerdoli, nieliori quam po-leslconfilealur.

CAPUTXI. 26. Privata confessioquandosufjicial.' Publica qUandorequiralur, et ttndt ei merilum.Si

peecatumoccullumest, sufficial referre in nolitiam

sacerdolis,ut grala sit oblatio muneris.Namin re-

surrecfione filiaeprincipispauci inleffuerunt qui vl-

derenl.,Nondnm enim crat sepulla, nondum extra

portam civilalisdelata, nondumexlra domumin no-

titiam deporfata.Intus resusciiavit,quam inlus inve-

nil, reliclis solisPetro et Joaimeet Jacoboet patre et

matrepuellae(LMC.vm, 51), in quibusflguraliiercoh-

tinenlur sacerdotesEcclesiae.Quosautem extra inye-

nit, animadvertendumest quomodosuseiiavii.Flebat

aiitemturba post filiumviduaj; flevitMarthael Maria -

supplicantes*pro fratre, flebatet turba quaeMariam

fuerat secula, laerymis Mariaeadmonita(Joan. xi,

39) : in quo dbcemur publieepeccantibusnon pro-

priuiri, sed Ecclesiaesufficere meritum. Sic itaquemorluus jaceat, sicquese mortuumostendat,publiceniorlem suam prsedicando,publicefruclus poBniien-tiaeostendendo,ul lurba ploret amissum,et defleat

quem dolet morluuin. Istis lacrymis raovebiturDo-

minus, qui reddet matri unicum filium suiim ( Luc.

vu, 12). Si niinusperseveraverit,si se niorluumperfructuspuenitenliajnon declaraveril; lantojtlusopor-let addere, unde lacryniasexcilets, non soluriillar-

thaj, sed etiamMariaj.Tantumse affligat,lantumse

dolere el se morluumsentire oslendat, ut audientes

et conlemplanlesplorandoorent veniam,quorumfle-

tum imileturEcclesia.Quienim multos-offendilpee-

Cando,placaremultosdportet salisfaciendo:ut Eccle-

sia prius offensaper culpam, in conversioneflectatur

in misericordiam, Oranspro ipso quem defunclum

dolehal, unde Deusfleclelur ad veniam, qui priusadhibuilmisericordiaih.

CAPUTXII. 27. ExlraEcclesiamnonvaletpcenilen-tia. (a) Laboret itaque pcenilensin Ecclesiaesse,,etad Eccleskcunilatemlendere.NisicnimunitasEccie-

siaesuccurrat, nisi quoddeeslpeecatori,sua opiiula-lione compleal,.de manibus inimiei non eripieluranima mortui. Credendumest enim, et pietas fidei

expostulat credere, quod omnes eleemosynaetotius'

Ecclesiaeet orationeset opera jusliliaeet misericor-

dise succurrant recognoscenlihiortem suamad con-

versionemsuam. IUeoquenemo dignepoeniterepo-

lest, quemnon sustineatunitasEcclesiaj.Ideoquenon

pelat sacerdotesperaliquamculpariiab linilateEccle-

sisedivisos.Judas enimpajnitens ivit ad Pharisaeos,

reliquit Apostolos":nihil invenitauxilii,nisi augmeii-• tum desperalionis.Diserunt enim, Quid ad nos? lu

videris(Matth.xxvit,4). Si peeeasti,tihisit: n.onlibi• succurrimus,non peccata tua charilativesuscijiimus,

non comportandaproruittimus,non qualilerdeponasonusdocemus.Quid enhh nobis e"lmisericordiaj,quinec opera sequimurjustitiae?Tssetad fratres 3; isset

ad illos qui oraverant pro socru Petri febricitante

(Marc. I, 30), qui Cbananajamimprobammisericor-

dissimeoblulerant(Mattk.xv, 23): hiterrogassetPe-"trum prose lacrymaseffundentem( Luc. xxu, 62).:non lugisset Mariamet Marlham,quajvilamLazaro

impetraverant*(/oaH.xi, 1); non turbam plorantem,

quaaunieumfiliumacquisieratviduae(Luc. vn, 12).~Ivil ad divisos;et divisusperiit.Hancuiiitatemomnis

boni scnsit operatrieemqui dixit, Vineafuit pacificoin ea qumItabetpopulos(Ganl.vui, 11). Nisienimin

Ecclesiauniversalipopulosse confmeiites'-cognosce-

ret, se vineamnon praesumeret.Scit enim et experi-

mentoeognoseit,utpotequi pro omniumsalutelabo-raverat, se absqueauxilioEcclesiaestare non posse.Non enim est parvum,cum omnebonum succurrit,sive in ccolo,sive in.terra constitutum.Hocamittensper exconimunicationem,nisi recuperet per sanctajmalris unitalemvelpietalem, quomodounquam po-terit dignepojnitere?QuomodoDeumbenevolumpo-lerit invenire,qui ejus sanctissimaiiisponsamet ma-trem et filiamef sororemnon dubilavitoffendcre,etejus auxiliumonininoconfemnere?

CAPUTXIII. 28. .Qualiler, quamdiuet undedo-lendum.(a) Exfidepojniteal,credalhanccssemedici-nam, omnesfruclus suaepcenifentiaeparvos habeat,nunquamsufficial,seinperdoleat, scmperde Doniinoanle quem peccavit erubescat, dolorem cttm vitafiniai.Namsi Apostoiuseiiampeccataper Baptismumdimissacontinueplorat; nobisetiamsupcrfundamen-lum Aposlolorumpositis,quidpraeierjiloraferestat ?quid, nisi semperdolerein vita? Ubienimdoior fini-tur, deficitel pcenileufia.Siautempojnjtcntiafinilur,quid relinquilur de venia? Tamdiu enim gaudeatetsperet de gratia, quandiu sustentatura pajiiiteiilia.DixitenimDomii.us, Yade, el amplius noli peccare( Joan. vui, 11). Nondixit, ne pecces; sed, nec vo-lunlas peccandiin le orialur. Quod quomodoserva-hitur, nisi dolor continuein pojniicntiacustodiatur?Hiric semper doleat, et de dolorel gaudeat,ct de„doloris pcenilenlia,"si conligerii, semperdoleat.Etiionsltsaiis quoddoleat, scd ex fide doleat, cl hon

"

semper doluissedoleat.CAPUT XIV. 29. Qum deflenda el confitenda,

ubi de circumstanliispeccalorum.Qui peccansin unofialomniumreus.(b)Consideretqualiiaiemcriminis,inloco, in tempore, in perseverantia,in variolafeper-sonae,elquali hoe feGerilteiitatione,el in ipsiusviliimultipliciexsecutione.Oportet eniin poenitereforni-cantemsecundumexcellenliamsui stalus.aut officii,et seeundummodum merelricis,el in modo operissui, elqualiter turpitudinemsuamperegil. Si in locosacro, aut cui debuit excellentianifidei,ut sunt db-musdominorumel aliorum multorum; si in lempo-re orationieonslituto, aul in festiviiaie sanctorum,et in temporejejunii : cunsideret quanttnn perseve-raverit, el defleal quod perseveranierpeccavefit,et quantavictusfuerit impiignatione.Sunt enim quihonsolumnon vincuntur2sed ultrose olferuntpec-calo : nec cxspeclanl lenlaiionem, sed praeveniuntvoluntatem,.,el perlractanl secum quammuliipliciactionevitii.delectabiliterpeccent.Omnisista varie-lasconfitendaesleldeflenda; ulcumcognovefitquodpeceatumest niullum,cito inveniatDeumjiropilium.ln cognoscendoaugmenlumpeccali,invenialse cu-jus fuerit ajtatis, cujus sapieiitire,cujus ordinis, etslatumomneni alterius non peccaniis.Immorcturin

singulisisfis, et sentiat modum criminis : purganslacrymis onineni qualilalem vilii, defleat vjrtuleinqua inlerimcaruit. Dolendtun.est enim, et dolore

purgandum,non solumquiapeccavii,sed etiaruquodse virlute privavit qua inlerim caruit. Nam licet

sperel se conseculurumveniam, dolere lamen polest, quianon proineruit unde remunerari confidal.An-xieluret doleal quod modo effugiensde praelerilispoenam,miser non inde exspeclet gloriam: cujusomnetempusquoniambrevissimumesf, debuitdecer-lavisse ad consequendumprajmium. Defleateliam

quoniamin uno offendens.faclus est omniumreus.

lngratus enim exstifit, qui plenus virtutibusDeumomninonon timuit. In hoc enim quisque peccatorfit culpabilior, quo esl Deo acceptior. Ideo enimAdam plus. peccavit, quia omni bono abundavit.Etiamalio modooffendensinuno, reus est omnium:

1ApudEr.Lugd.et ven., supplicans. u.EKdili,lacrymisexcitetur.sEditi:Siisse/,siissetadfratres.G\'ssz_.ire debuisset

ad fralres.* Forte,conlinentese."

(a)Depcen.dist.6. cap,QupvuU.k seae,dist;,17fcan,

WM.' - • ' ~

. '_

1 Mss.eldolere.~Mss: suntnonsolumquivincuntur."

ta) DeVam.dist.5, cap.si jpost.(b)De Poen.dist. S,cap.Considerel.4 Sent. dist.16,

cap,m perfectione.Vid,Petr,Bles,deConfess,

ii2S LIBER DE VERAET PALSAPOENITENTIA. i!26

quia omnisvirtusdetrimentuni palilur ab uno vilid.Namsi quiscadit in avarilianii largitatem-destfuil,

\ et caslitatemminoravit. Amore enini pecuniajvel•violaret castitatem, yel saltem minus amaret. Sienimpropter Deumtanta adhuceaslitasinest, ut no-lit.eam perdere : saltem minori gaudio,minoriaffe-clu tuetur eam, ubi videt inde proGederedamnum

pecuniaj.Sicqueel in.aliis quaaetiamsinohexpellan-tur, tamenper conceptionemunius vilii vel satis vel

parum miivuUur, vel. inlensione deterioranlur:undeomnisvirtus cuicumquecrimini est deflenda,et deomnihus indulgentiaest petenda. Animadvef-tere etiam oportet, et animadvertendodeflereani-mam proximi,quam fornicatorDeoeripuit, velere-

ptam in malo confirmavit: eliamquod exemplumexslilitmali in operationesui eriminis, cui magisprofuisset,si aliis fuisset causa conversionis.Gemat

itaque aliorumvilamin sua eorruptam,ycl incorru-

ptam nonconservaiam',etcommodumproximiqubddedissetexeriiploboni. Doleatde tristitia, quampec-candobonisinlulit, et de laeliliaqu.ameis.nonadhi-buit. Et non solum cogitelquidet qualiterfecerit ;sed quarainjusteDeum,ut diximus,peccandooffen-deril. TimealillamVeritaiissenientiam,A7o»poteslisduobusdominisservire(Malth. vi, 24). Timeatergo,.ne omniabona quaefecit,.dumin uno peccatoperse-veraverit, ex conlaminaliqnemali

~perdiderit: ut

.qui servivitdiabolo per crinien, .Dei.quam ohtulitamiseritseryilutem3.Piuniest tamencredere, ut re-ceptaDei gratia, quae in eo destruit mala priora,etiamremuneretbona: ut cumdestruxeritquo.dsuumnon invenit, amet el diligatbonum quod etiam in

peccanieplantavit. . _ ,CAPUTXV. 50. Pwnitensqugliter affeclus esse

debectt.Nonconfileridimidialeuni, dhnidiale.alleri.Abaliarisesequeslrare.Aludissecqhibere.Pwnilen-limfructus.(a) In pmnibusdolens,aut sacculumdere-

linquat, aut sallerriillaquaesineadmixtionemali nonsunt administrata,ut mercatura,militia; el alia quaeulentibussuntnociva,utadniiiiislralionessaeculariumpotestatum,nisi his ulatur ex obedienliajHcentia.Ponat se omninoin potestate judicis, in judieio.sa,-'cerdotis,nihilsibireservanssui, ulpmnia eojubenteparalussit facereprorecipiendBvitaanimae,quae.cum-que faceret pro viiandacorporismorle; et hoccum.desiderio,quia vitarn recuperat infinitam ut Deus.Gumgaudioenimdebetfacereimiriorlalisfu.lurus,quajfacerelpro differendamorle moriturus. Semperde-

preceiur Deuin, cerlus de venia,-quam4 omnibusmodis et sine laediodiibius fogaretpoteslaiemter-.renam. Abstineata niultis licilis,qui in KberlaieJU'Tbitrii commisitillicita.Semper.offeraiDeo menteirietcordis eontritionem,deindfiel quod-potestde pos-sessione.Turicquodoffert securus.offeral. RespexilDominusad Abelel ad- inuneraejus : sed priusadAbeldicil, quam ad tnunera. Suniensenim nientemquameognovilhumilemacpuram, remuneravilejuslargilatismunera. AdCainvero nonrespexit,necadmuneraejus(Gen.i\;&, S ). Menlemenimejusquamviderat, quoniamnon cdgnovilhumilem,ejusmune-ra nonleeepit. In judicio itaquecordis considerandaesl^leemosyna iribuentis.Nec jam considcrandumestquaniunijSedqua menle, qua affectionedat qupdpofest. Vidua eniin duobus quae habuerat minuiislarga ( Luc.xxi, 2 ), plus omnibus misit. Qui igiturvultpeccatasuaredimeretemporaliuirioblatione,ca-veat ut priusmenlemofferat.

31. Cautussit poenitensne verecuiidiadtictusdivi-dat apudse confessionem,ul diversa diversissacer-dotibus\elit manifestare. Quidamenim uni celant,

quaealii manifestanda reservant : quod cst se lauda--re, ef ad hypocrisiriilendere,et sempervenia care--vb,adquam perfrdsta totam putaiitpervenire '. Ca--v.eat prajterea'quem veradeletiat poehilenlia,honpriusadDominicorpusaccedat, quam confortetbo-na .conscienlia.Sed inhac scparaiione tfemenduiii~Deijudiciumcogjtet, ubi.magis tferribilissentenliapeccantes! sepafabitjn ignem.Gemalquodnondum

.audel sumere quem ihulfum desiderabat cibumsn-Iutarem. Isti sunt digni-ffuctuspceiiitentiaj,'ani_mariicaplivamelaqueantes, et in liberiatem serVanies.Cohibeat se prajtereaa ludissa spectaculis sajculi,quiperfectamvultconsequi raliam reriiissionis.NainDina si se Cohihuisset,si .inter suos remansisset,&bextraneo rapforecorruplaiion fuisset(Geti. xxxiv,1). Tanlo igituf magis.sihi caveat et cohibeatse

-animaquaesajpevel semel rapta est el corrupta :.timeat-jam docta experimento,quod ignoratyirgo'Eligat quem .imilelur. .non,sequatiir quem aiiifnus•suusdamnat: se enimjudicat,qui fructus pceniten-liaenon habentema se:non'elongat; laifdal enim etairiat quos digne fructificarenoii ignnrat. Quaeral-fnictus dignos, etsi non dignos pojniteiilise.Suntenim dignifrticlus virtutum fructus, qiii non suffj-ciunt pooiiitentihus.PcenitenliaenimgravioresexpoJslulat fructus, ut sicjiaceturEcclesia ;ul patatado-lore et gemilibus,mrirtuisimpetretvitarii.- CAPUTXVI.32. Excusalionesfuliiesin pccEatisiGondilioaut natura. Deiordinatio.Graliwdefectus,qutefflcaciudivinmvolunlalis. QuiDeus peccalumnblit;nec lamcncohibeal.Quid hominipi-wstetut gratiditiservet.Sentiat ciilpam suamesse, necvelit se excu-sare,<ne augeal crimen, ul Adam,cul non sufficie-bat peccasse; sedampliaviterimenculpandotixorem,et colpamtransferens in -auclorem.Istud peccatunimultoties incurrituf, sed-neglectumigiioratur.Nofiilaque peccantes dicamus,Nonaliudpotui, curii mecdnstituifurem,quiaDeus fecit hie pauperem.Necmirumsi deditus sumforriicationi,quia laliscfeatussumnatuiae et fragilitatis: fragilitas-ehim,-rionvo-limtas, cogitme committere crintiindliaErfal enimqui sie fallitur.Naturaenim falisesl, ut possitquis-'que resisiere malo,cui se sfibjicitex arbiirio.-Suntautehi qui defendtintculpamin Dei pfovidehlia,fe-putantesDeiordinationiet nocessilati,quodfelictumest voluiitali et arbitrii libertati. Scivit enim Deiisquid facturus essel qui peccavit: sed non ordinavitpeccalum,quinullumrelinquitimpuniluni.Ordinavilpcenamamaiiiibiisculpam.Ignisenimopusest jdsli-liae.hon misericordiae,ut haheant uiidedolearif,1quigaudere*nonamantj NOnordinavitpeccare.qui pec-calum voluil ctirare 4; sed perniisit libeftati, quodpeccatordonavitnecessilati.Si-euihihdriposset pec-care, unde deberet quitotus est jdstitia;.eum_rcmu-nerare? Idepenim non sanctificatanimalianiuta; quianulla possuhtcomriiillerecrimina.Angeliquoquequiperslitefunt, si liberi noiifuissent,-uiide.coronareu-luf? Poluerunfenim peccarej-quorUmsimiies cecii'derunt.Licetmisericorditercunetacrearelc, jusiitiamla.menin roisericordiaquijustus esrcustodirc opor-'tuit. Seddicil qui non sehlilculpamsuam,Nihilbonipossumhabere, nisiinspirantegratia; nihil enimsineea possumfacere. Si ipse.ilaqueme non conservat,egoqui ex nie nihilpossuhi,quam'habeoculpam?Siegosinc eo possenlvitare-crimen,-me sentiremciil-'pabilem. Adhuc, OmniaqtiajcumquevoluitDominusfecil in coeloet in terra : quidifaqueculpafiirinie est,si nonvult salvare?-Multu'm,iriquam.Liccl enimnihilconsequipossis sine miserieoi-diaillaquamrepellis;potes taiiien libefe tenefe graliam,'q'uain retinendopotes,-si iamen placeaf;'evitare culpani.Deusenim1MSS.,vitamnonconservatamvelcorruptariiin sua, et

conunodum,etc. ,' '

~Alias,communicalionerriala.~Gralianus,Deoquasobluteril,amiserilvirtutes.4Alias,qui.

(a)4senl. dist.15,cap.Quibusdam.Petr,Bles.rleCoa-fess,4sent,dist,16,cap",m.perfectione.

-15lss.,</«an!per fruslradatampuiantiavenire.,~Ms.Augustuiensium,•ptmitentes.Gratiarius,impceni*

ienles.'Forte,nunc.

4Ms.Augustinensiun,,noluitcridri', , ,6Alias,ereaverU.

'. —'

4127' APPENDIX. < -

aW

qui semelincoepitbenefacere, nisi, quod omninono-struiii esl, derelinquamusejus beneficium,qui piusest inspirando, cogiiur ex necessilalejuslaemiseri-eordiaeneminempriusposserelinquere.Nonenimsuiest relinquere, nisi relinquentem.Idcircoenimculpanostra est, quiafugamusgraliamquampossumusha-bere perpetuam: seinper invita recedit, eluunquamaliquemsponlaneadeserit. Cuilamen senlentiajnon

contradicit, sed (a) omnia quaecuniquevoluit fecit.Creavitenimquidquidvoluit, nec plus creavit quamvoluit. Vult tamen in unoquoquebonum, et in nullomalum: sedsic vult,ul homoquemnonvult peccare,iion desit esse homo. Non taroen vult ita-iominem

:non peccare,ut eumvelit bovemstatuere : non enimhaberetquemremuneraret, nec cuifulgoremsuaecla-rilalis infunderet, nec quem cohaeredemsiatueret,necin quoimaginemet simililudinemsuaminvenirei.Nec illius, qui totus estjustilia, fuit aliquemsic for-

niare, ut non posselpeccare, nisi boc promererelurin humanalibertate. Vultfleri bonossalvoutriusqueesse, ut Ipseremaneat Deus, et ipse homo. Si enimformarel hominemsine libertate, conlra juslitiamfa-ceret quaeDeusest : si aulerrel liberlalem,fiumana

dignitas non remaneret. Voluil itaque non peccarebominem, sed humanamnaturam non amittere. Sic

itaque pius est, qui nostram vult salulem: et nonest

.impotens, qui hoc vult salvo ulriusque jure. .Justusenim est rex, ct jus cujusquelueri oportet. Prajstoenimsemper est gratia, quaenunquam deflcit, nisi

prius expulsa.Continueet necessarioquod suumest

inspirat, si est qui recipiat: ct expulsareverlilur perpoenilenliam.Utnon pereat crealura., quam pietatesua liberam creavjt el libertale ditalam, in auxilium

gratiaerelinendaj,quaesemperprajcedilomnemcrea-

turam,-fecitul libere serviret. Adhaneprolegendam,ad hanc non expellendamaddidit Angeloset omnes

spirilus beatos, addiditque* omnes iu aeternavita

collocatos, addidil in carne vivos, et totamsanciamEcclesiam omnibusin omni suobono succurrentem:

el, quod maximumest; Filiumsuum misit in auxi-

lium, quemtanla pro nobispati Uecrevit,et interpel-latorem consliluit continuum,quem direxit ut inspi-rationem suaepietalis (praUerquamnihil creavit, ne-niinemsalvavit)non expellamus',non fugiamus,non

fastidiamus,sedomnibusadjuvanlibusfirmiteret cum

graliarumactione leneamus.Sicculpanoslraest, noncrealurarum in auxiliumnobis tfibutarum, non au-

cloris nihil injuste, sed pie volentis, et in omnivo-luntale sua omnipotentis.Qui ilaque in confessione

ista animadvertit.aut saltemconlraistaculpamsuamnon defenderit,per pojnitentiamponsequeturveniam.llaecesl vera pcenitentia,quaesicesl fructifera: quamnohis concedatqui totus est vera misericordia.

CAPUT-XVII.33. Pwnitentiasera. Quwveraelquamrara.' (b) Nullus itaque exspectet quando jam non

pdtest peccare. Ariiiirii enimquaeratlibertalem, ut

delerepossit commissa,non necessitatem.Qtiiitaque

prius a peccalisrelinquilur, quamipse relinquat, eanon libere, sed quasi necessitafe condemnat.Licetenim latro veniammeruisset in finede omnisuo cri-

mine,non tamendeditbaptizaiispeccandietperseve-randi auctorilatem..Tunc enim baptizatusest, quituncprimum in cruce Chrislumconfessus estfXwc.xxui, 43). Pceniteriiiaenim si in extremovitajhiatu

advenerit, sanal et liberal jn ablutioneBaplismi: ita

quod nee purgatoriumsentiunt qui in fine baptizan-ttir,; sed ipsiditatibonis sanclaehialris Ecclesiae,re-

cepturisunt multiplexbonumin vera beatitudine.Illiaulem qui cum.poluerunt, nunquamconverlivolue-

runt, conritentes-cum.jampeccarenequeunt, non sicfacile acquiruntquodvolunt. Oportetenim.peccalo-rem,ulin poenitentiafruclificet,ut mqrluovitamim-

pelrei. Scriptum est enim, sine charitateneminem

. salvumesse (I Cor.xm, 2). Non itaquein solo timo-re vivithomo. Quemergo sero posnilet,oportet non

; solumlimere Deumjudicem,sed et juslum diligere:non limealurpro pcena,sed amelurpro gloria.Debetenim dolere decrimiue, etde omiiiejuspraedietava-rielate. Quod mioniamvix licet, de ejus saluleAu-guslinus' potuitdubitare. Credoquodille2

quidixit,-Quacumqnehorapeccaloringemuerilel conversusfuerii,vitavivet(Ezech. xxxm, 12); dixit conversum, nontantum versum vivere. Versumquideniputoqui do-lot de crimine; convcrsum, qui dolet de omni ejusquamexposuimusvarietate. Yerfitur a peccalo,qui

-jam vull dimiltere peecatum: converlitur, qui jamtolus et omninovertitur, qui jam non lanlumpojnasnon timet3, sed ad bonumDeum'' feslinaitendere.Quaeconversiosi contigerit alicui eliam in fine, de-sperandumnon est de ejus remissione.Sed quoniamvix vel raro est tam justa conversio, timendumestde sero pnjnitente.Quemenimmorbusurget, et pce-na lerret, ad verani vixveniet salisfactionem,maxi-me cum filiiquosillicitedilexit prajsenlessint. uxoret mundusadsevocent. Multossolel serotina jiojni-

-tenlia decipere. Sed quoniamDeus semper poterisest, semperpolestetiam in morle juvarequibuspla-cet. Cumitaqueppus sit non hominis, sed Deifru-clifera poenitentfa;inspirare eampotesl quandocum-quc vult sua misericordia,el remunerareex miseri-cordiaquosdamnarepotesl exjustitia. Sed quoniammulla sunt quaeimpediuntet languenlemreirahiuu,- periculosissimumest et iiuerilui vicinum,admortemprotrahere pcenitenliaeremedium. Sed magnumestcui Deustunc inspirat. Si quis est igitur qui veramlunc quaeralpojnitentiam, exspectet Dei cleineii-lianis, majoremsenliensDeiboniialemsua nequilia'.

CAPUTXVIII. 34. Igni purgalionisobnoxiaserapwnilentia.Pwnwmternwjustm.(a)~)eieiiamslconver-sus vita vivat, et non moriatur : non tamen promit-limus quodevadat omnempoenam'. namprius pur-gandusesl ignepurgalionis,qui in aliudsaeculumdis-tulit fructum conversionis. Hicautem. ignis etsiaeternusnon fuerit, miro tamen modo est gravis:excellit enim omnempojnam quamunquam passusest aliquis in hac vita. Nunquamin earne tanta in-venta est pcena (licet mirabilia passi sint marlyrcs• tormenta, elmulti nequiter iniqui), quanla saepe^su-slinuerintsupplicia.Sludeat ergosic quisque delictacorrigere, ut post morlemnon oporteat pcenanilo-lerare. Quaedamenimpeccala sunt, quaesuiu morta-lia, et inpcenilenliafiunlyenialia6,non lamenslatiinsanala. Saepequidemaegermoreretur, nisi medicare-tur, liec slatim sanatur : languet victurus, qui eratmorilurus. Qui aulem inipoenitensmoiilur, omninomoritur, et aJternalilercruciatur. Qui enim impoeni-tens finitur,sfsemper viveret, semper peccaret; atDeiesl miserentisquodopefatur.finempeccanlis: obhoc etiamsine fine torquetur. Quia ntinquamdila-lur yiftute 4,semper plenusiniquitate, scmper sinecharitate., lorqiielur sine fine. Omiiia ista maladevilat pcehilenlia, quaedolorem-semperexpetilinpoena.• CAPUT XIX. 35. Pwnilenlimetymon. (b) Con-

linue enim dolendumest de peccato, quod declaratipsa diclionisvirtus. Pcenitere enim est, pojnamlenere : ut semper puniat in se ulciscendo, quo,dcommisitpeccando.Poenaenim propriediciturlaesio,

J Mss.,addidilcuique. , -, .(ft\id sst scilicst ~* I\b)Be Pojn.dist.7, cap.mllus, 4 Sent.dist,20, cap.

Sciendum.

1 Ab.esta Mss.,vox,Juqustinus.~SieMss.Atediti:Credoquidemilli.~Mss.omiliunt,non.

uGratianus,sedad bonumDomuii.eGratianus: si quisestenimquiperverampwnitenliam

exspectalDeiclemenliam,sehlietmajorem,etc.AtMss.:sedmagnumest cui DeustuncinspiratverampomilentiamqudndoexpectatDeitnisericordiam,majoreinsentiens,ete.

6Mss.etGratiauus,vitalia.7Mss.,tjwtavirtuteprivatur.(a) i Sent.dist.20,cap.si vero.(b)Depoja.disl.2, cap.pcenitentes,Ibid,dist. 6, cag

Qi&vuti,

«29 LIBER DE ANTICHRISTO. ll'dfl

qiwepunit et vindical quod quisque commisit.lllepojnamtenel, qui semper v.ncticatquodcommisissedoiet. Pojnileniiailaque est vindietasemper puniens-in se quoddoletcommisisse.Supradictis ifaquemo-dis requiral indulgeiitiani,qui dolet de culpa.Noneriibescalconfiieripeccala peccatori.Si enim sacer-dos peccaiumnon haberet, erubcscere posset qtiipeccaiasna ei manifestarel."CAPUT XX. Confessariusqualis esse debeat.

Quandoab officio-amovendus, quando resliluendus.•

Romani poniificis aucloritas. (a) Sacerdos ita-que omniscui jirofertur peccator, ante quem sta-luittir oninislanguor, in nulloeorum sit judicandusqtlae in alio judicare est proni|)lus.Jndicans eninialium qni est judicandns, condemnat se ipsum:Cognoscatigitur se, et purget in se quod aliosvidetsini offerre.Caveal ut a se projecerit quidquidinalio damnosumreprehenderit. Aniniadvertat quoddicitur, Quisine peccatoesl, primusin etimlapideminiitat (Joan. vui ,7). Ideo enim liheravit peccatri-cem, quianon erat qui jusfe Japidemin eam proji-ceret. Quomodolapidaret, qui se lapidandumcogno-sceret? Ntillusenimerat sinepeccaio,in rpiointelli-gitur omncscriminefuissereos.Namvenialiaseniperremitlebanlurper caerimonias.Si quodigiturpecca-tum in eis erat, criminale erat. Deteriores iiaquein hoc sunt sacerdotesse jiriusnon apdificantes,illisqui Dominum observabanl insidiis. In boe itaquepalenlissimumest ciimcn sacerdotum,et ultra mo-dum deteslabile,qui non prius se judicanl, et aliosalligant. Deberent enim in se timere crimt-n, quodinaliis timuerunl,et deieslabileesse senscrunt illi,qui adeocaecierant, quodsummamSapicntiamspe-rabant capere suis insidiis. Qnod illis patuit, quodlufiequisquevitavil,vilet sacerdosqtii in hoc errore"pejor illis Judaeisexstilit. Caveal spirilualis judex ,Utsicutnoncommisitcrimennequiliaj,ila nqncarealmunere scientiae.Oportet ut seiat cognoscere quiddebeljudicare.Judiciariaenim poleslashocposlulat,ut quoddebet judicare ', dii.cernai.Diligensigiturinquisitor, subtilis iiivesligalor, sapicnteret quasi

asinte interroget a peccatorequodforsitan ignoret,vel verecundia'velit-occultafe.Cogniio itaque cri-niine, varietales-ejusnon dubiiet investigare,et Io-cum,' et lempus, et caelera quaesupra diximus inexponendoeorum qualitatcs. Qnibus cognilis adsitbenevolus, paraluserigere, et secumonus porlare.Habeatdulcedinemin affeclione,pielaiemin alleriuscrimine, discrelionemin varieiate.Adjuvetconfiten-lem orando, eleemosynasdando, et caelerabona proeo faciendo.Sempi-reumjuvel leniendo,consolando,spem promittendo, el cum opusftierit eiiam incre-pando: doceatloquendo,inslrual operando.Sit par-liceps laboris,qui parliccpsvullfieri consolationis*:doeeat'perseverantiain. Caveatne eorruat, ne jusleperdat potestatemjudiciariam.Licet enimpceiiileniiaei possit acquireregratiam, non tamen moxrestiluitin poteslatem jirimani.Licet enim Pelrus post la-psum l-fstiiulus fuerit, el sajpe lapsis sacerdotibusreddiia sitdignilaiis poiestas;noncst tamennecesse,nt hoc omnibusconeedaturquasiex auctoritate.In-venitur enim auctorilas quaeconcedit, et qiiasiim-peral. Invenilur el alia quaeminime concedit, sedvetat. QuaeScripturajnonrepugnant,scdconcordant,,si tempus et locus ct moduspojniienliaepacehiadhi-beant. Cum enim lot sint qui labunlur,ut pristinamdigiiitalemex auctoritatedcfendant, cl quasiausrim2

peceandi sibi faciant, rescindenda cst spes ista. S£verolocus est tibi isia non eveniant, restilui possuntqui peecant. Iiaqueppniifex justus atque discretusnon cogitur sacerdotes suos semper abjicere, necmoxrestituere , nisi statutum fuerit a Romanopon-lifice.

37. Ex supfadietis ilaqueapparet, quodpoenilenliaoiunibiisuiilisest, nec spem auferens, nec temeri-tatem concedens, sed digne et vere suscepta, pro-niiitit non solum indulgenliam,sed cerla praemia.Haccscribimuslibi, studiosaverilatiset amatrix cer-litudinis, de vera pcenitentia,veram a falsaseparan-les. Quamnobisdet experimenlocognoscere,et ejususque in finemdulcedinemsentire , qui libi illustra-tionesui luminispraerogalivamcontulifbonilatis, etin ipsostabilitatis,inodoremsuavitatis.Amen. -.1Mss.,judicari.

(a)4 Sent. dist. 19, cap. Qualem.Petr. Bles.lib. depfjjoit.

1 Alias,gaudii.s Alias,usum.

ADMOKITIOINSUBSEQUENTEMLIBELLUM.

Tractatusde AntichristoexcususeliamestinleroperaAlcuiniet ItabaniMauri:apud-Alcuinumquideniintegeret ple-nus;hicveroet apudRabanuuiimperfectus.Kamel quaedamhic omillunlur,quseel inAlcuinosuntetin Rabano;et non-nuJlavicissjminRabauodesiderantur,quajnequehicnequeinAlcuinodesunt.Citatura RupertoTuitiensiabbale,lib.8mApocalyjisim,eap.13,sedrelieenteauclorisnonieri,inhaecverba: «Traduatnonnulli,»etc. «Sicul,inquiunt,Dominus;et RedemjitornosterBethleemsibijii-ovidit,i>etc; nequecomjiei-lumhabeniusundeidLovaniensesTheoiogididicerinl,quodiu censuraad hunctraclatumannolarunt,quodnempeRabaniesseopusRupertusagnoscal.Hujuslibellidoctrinamet eaidemseutenliassuooj.eriin Faulum,lib.22,cap.2,inseruitRabanus,quividelicetAlhiuumipsum,ijerindeacsupe-rioresaliosauctores,passimexscribit.Thuaneocodici,cujusauctoritaleiiiij.ressusj.rimumfuit nomineAlcuiui,astijiula-tur codexRegiusnolalusUii, quilibellumeumdemcumhacinscrijitionereiirajsentat:«lncijjilvilaAnlichristiadCaro-lumMagnuDiai)Alcuinoedila.»ConlerAlcuinilibrum3 de FideS.Triuilatis,cap.19. Vixlamendubitarelicet, quin-AdsonimonasteriiDerbensisabbatiadscribendussit,visisMSS.in quibusexhibelurpraemissaepistola,quamhichitegramsubjicerenonabre erit.Haecporrosichabet:

ADSOSfSMOSACHIAD GERBERGAMREGINAM,UXOREMLUDOVICIULTKAMAEISIKEGISFRAKC.

c Excellenlissimae,Bfiginae,ac regalidignitalepollenli,Deodilectaj,omnibusquesanctisamabili,MonachorumMatri,etSanclarumDucT.DoruinaeGERBEtGiE,fralerADSOsuorumonmiumservorumultimus,gloriamet pacemsempiternam.«-Exquo,Dominaniater,misericordiajveslrajgermenjiromerui,sempervobisinomnibusfidelisfui,tanquamproprius;

servus.undequamvisindignsesinlapudDominumjtrecesoi-alionismeaj,tamenpro vobisel pfo seniore.vestroDomino'Rege,necnonetprofiliorumveslrorumiucolumilateDeinoslrimisericordianiexoro,ul vobiset culmcnImperiiinhaevitadigneturconservare,etvosfaciatincojlispostbancvitamsecumfeliciterreguare.Quoniamsi bomiausvobisjirospe-ritatemdederitet filiisvitamlongiorem,scimusindubilanterefcredimusEcclesiamDeiexaliandam,et nostraereligionisOrdinemmagisacmagismulliplicandum.Hocegofidelisvester.ojrto,el valdedesidero: quisij.oluisseuivobislolumre-gnumacquirere,iibenlissime1'ecissem.Sedquiaillud.facerenonvaleo,\ ro saluleveslrafiliorumquevestrorumDominumexorabo,utgraiiaejusinoperibusveslrissempervosj)raeveniat,el gloriailliusj,ieet misericorditer,subsequatur; utdivinisinlentamandotis,jiossilisadimjjlereboua qtiaedesideraiis,undecoronavobisdelurregnicocleslis.Igitur quiapiumsludiuinhabetisSeri|jlurasaudire,et irequenterloquidenostronedemplore,siveeiiamsciredeAnlichristiimpie-tlateet perseculioae,necaoaelpotestateejuset generatione;sicutmiliiservovesirodignalaestisj.raccipere,voluiali-quavobisscribere,et de Anticurisloexpartecertamreddere:quamvisnoni.:digealisa mehocaudire,quosapudvosha-betisj.rudenlissimumpastoremDommuntloriconem(einscopumLauduuensem)clarissimumspeculumtoliussapientiaeat-queeloquentias,bacvaldenoslraaetate.»

PosthaecprosequiturAdso: «Ergode Anlichrisloscirevolentes,»accaUeraut exslantinnosU-ajApjiendicislibro se-quenti;nisiquodadcalcem,postverbum«prsefiiit,» rursumad Reginamhac brevi peroralioneseconverlatin huuemodum: «Ecce,DomaaRegina,egofidelisvesterquodprajcepistisiideliterimplevi;paratusdecaUerisobedire,quaecfuerilisdignataimperare.»

SANCT.ADGTJST.VI.." • "• ! > .... (Trenle-siw.J