12 2 - 2549 issn 0899-2993 · 2019-08-06 · 00:...

00 วารสารพยาบาลสวนดอก

สารบญ

ประสทธผลของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ 1

จราภรณ เตชะอดมเดชประสทธผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกสำหรบปองกนการหกลมและตกเตยงฯ 8

สพรรณ เตรยมวศษฎ และคณะผลลพธการใชแนวปฏบตการควบคมปจจยเสยงในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบ 19

อนงค อมฤตโกมลการลดความวตกกงวลในผปวยมะเรงอวยวะสบพนธสตรโดยการใชกลมสนบสนน 28

จนทรแรม เสรสงคณ และ ยพน เพยรมงคลโยคะเพอสขภาพ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม 32

จราภรณ เตชะอดมเดช และ สธาทพย อปลาบตเครองชวยหายใจคนไขไมไดอยากจะใชนาน 37

ICU-surg Weaning Quality Team

ตามรอยคณภาพการดแลผปวยสงฆโรคเบาหวาน 41

หอผปวยสงฆอาพาธตามรอยคณภาพการรกษาพยาบาลผปวยตดสราในระยะถอนพษสรา 48

PCT จตเวชผลการใชโปรแกรมสารสนเทศตอการพฒนาวชาชพพยาบาล 54

ดร. ลดดาวลย สงหคำฟ, เอองทพย คำปน และ ขรรคชย เกตสอนนวตกรรม “ถงสวมขาปองกนนำ” 61

วนทนย แสงวฒนะรตนนวตกรรม “เกาอ self cath” 65

ญานกา รจจนากลนวตกรรม “เครองตดพลาสเตอร (ดอยเตา 1)” 69

อดศกด ศรจาการประเมนโครงการโดยใชรปแบบซปป (CIPP model) 73

กญจนา บตรจนทรผจญภยในตางแดน ณ ประเทศอสราเอล ประสบการณการอบรมการพฒนาและการจดการระบบฯ 77

พรศลป คณศลปเศรษฐกจพอเพยงกบการสรางเสรมสขภาพ 90

ศศภาพรรณ คมสตยธรรมทายเลม 94

หนา

ปท 12 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2549 00

* อาจารยภาควชาการพยาบาลอายรศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

⌫⌫⌫⌫⌫

จราภรณ เตชะอดมเดช *

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

มการปฏรประบบการศกษาเพอพฒนาการศกษาของชาตโดยมแนวทางในการจดการศกษา โดยยดผเรยนเปนสำคญเพ อเปนการสงเสรมความสามารถ ตามธรรมชาตและศกยภาพของนกเรยน ปจจบนนไดมการคนควานวตกรรม เทคนควธการใหม ๆ ตลอดจนมการนำว สด อ ปกรณ และเคร องม อส อสารท สามารถถายทอดความรใหกบผเรยนไดเปนอยางดมาพฒนาการเรยนการสอน เพอใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากขน (จรยา เหนยนเฉลย, 2533)

การจดการเรยนการสอนวชาการฝกปฏบตการพยาบาลผปวยในภาวะวกฤตและฉกเฉน สำหรบนกศกษาพยาบาล ชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม โดยฝกปฏบตในหอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม นกศกษาจะตองไดฝกปฏบตในการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ พบวานกศกษามความรพนฐาน ความสามารถในการเรยนรทแตกตางกน ใชเวลาในการเรยนรทไมเทากนเนองจากผเรยนแตละคนจะมความแตกตางกนในเรองของสตปญญา ความถนด ความร ความสามารถ ทกษะเจตคต บคลกภาพ พฤตกรรม อาย ประสบการณ เศรษฐกจ

ครอบครว และรปแบบการเรยนรของนกศกษา ประกอบกบเนอหาเกยวกบการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจเปนเนอหาทเปนนามธรรมยากแกการเรยนรและทำความเขาใจ ทำใหเกดปญหาในการจดการเรยนการสอน

ปจจ บ นได ม การนำเอาคอมพวเตอร มาใช ในการเรยนการสอน เรยกวาคอมพวเตอรชวยสอน โดยใชคอมพวเตอรเปนสอในการเสนอเนอหา เรองราว การทบทวนการทำแบบฝกหด และการวดผลการเรยน (ทกษณาสวนานนท, 2536) คอมพวเตอรจะเปนตวควบคมเน อหาและกจกรรมการเร ยนการสอนโดยผ เร ยนจากโปรแกรม (ยน ภวรวรรณ, 2537) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสำเรจรป เปนรปแบบหน งของบทเรยนโปรแกรม แตมศกยภาพเหนอกวาบทเรยนโปรแกรมในรปอน ๆ โดยเฉพาะมความสามารถเกอบจะแทนครทเปนมนษยได

จากลกษณะสำคญของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทำใหผวจยสนใจทจะสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรอง การดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจในกระบวนวชาการฝกปฏบตการพยาบาลผปวยวกฤตและฉกเฉน สำหรบนกศกษาพยาบาล ชนปท 4 เนอหาเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจนน มรายละเอยด


มาก และเนอหาสวนมากจะเปนนามธรรม นกศกษาไมสามารถเรยนรไดโดยตรง จงจำเปนตองมการปรบปรงพฒนากจกรรมการเรยนการสอนในดานเทคนคและวธการเรยนการสอนใหมความแตกตางไปจากการจดการเรยนการสอนแบบปกต ผวจยมความเชอวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสรางขนจะสามารถชวยแกปญหาด านความแตกต างระหว างบ คคลของน กศ กษาในการเรยนการสอนวชาการพยาบาลผ ปวยวกฤตและฉกเฉนได และจะสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนวชาการฝกปฏบตการพยาบาลผปวยวกฤตและฉกเฉนของนกศกษาสงขน

คำจำกดความ

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ หมายถง โปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอนทนำมาใชเปนสอการสอน เนอหาประกอบดวย ความหมาย ชนด วธการทำงานของเครองชวยหายใจแตละชนด การพยาบาลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจและขณะหยาเครองชวยหายใจ คณลกษณะของเทคนคสอประสมทประกอบดวย ขอความ ภาพนงกราฟฟกเคลอนไหว สสน และเสยง การมปฏสมพนธหรอการโตตอบกบเคร องคอมพวเตอร การไดรบผลยอนกลบอยางสมำเสมอ

วตถประสงคการวจย

เพอเปรยบเทยบความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงจากทไดเรยนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจโดยวธบรรยาย และการสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

กลมตวอยาง

นกศกษาพยาบาล ชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม ทลงทะเบยนเรยนกระบวนวชาการฝกปฏบตการพยาบาลผปวยในภาวะวกฤตและฉกเฉนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2547 จำนวน 60 คน

ระเบยบวธวจย

การวจยครงน เปนการวจยแบบ pretest / post-

test randomized control group design ทศกษาในนกศกษาพยาบาลชนปท 4 หลกสตรพยาบาลศาสตร-บณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม จำนวน60 คน โดยแบงเปนกลมควบคม จำนวน 30 คนและกลมทดลอง 30 คน โดยจะใชแบบการศกษา 2 กลมวดสองครง (the pretest – posttest designs)

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนม 2 ประเภทประกอบดวย

1. เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ ซงผวจยสรางขนเอง และไดผานการทดสอบความเท ยงตรงของเน อหาและรปแบบการนำเสนอจากผ ทรงคณวฒ จำนวน 5 ทาน มการปรบแกตามขอเสนอแนะกอนนำไปใชจรง

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแกแบบทดสอบความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ จำนวน 20 ขอ เป นแบบเลอกตอบและประเมนความพงพอใจของผเรยนทมตอการเรยนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

แบบทดสอบและแบบประเมนความพงพอใจไดผานการทดสอบความเทยงตรงของเนอหาจากผทรง-

2


คณวฒ จำนวน 5 ทาน มการปรบแกตามขอเสนอแนะกอนนำไปใชจรง และไดหาคาความเชอมนของแบบทดสอบโดยใชสตร KR – 20 ไดคาความเชอมนสงเทากบ0.707 และความยากงายของขอสอบด มคาเทากบ 0.50

การรวบรวมขอมล

ผวจยดำเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมลโดยมขนตอนดงน

1. ระยะเตรยมการ1.1 ผวจยไดศกษาจากเอกสารและงานวจย

ตาง ๆ1.2 สร างและปร บปร งเคร องม อท ใช

ในการวจย1.3 แจงรายชอใหนกศกษาทเปนกลมตวอยาง

ทง 60 คนทราบ1.4 ผวจยประสานงานกบเจาหนาทหนวย

คอมพวเตอร เพอชแจงใหทราบถงรายละเอยดของวธการวจย และขอความรวมมอในการอำนวยความสะดวกแกกลมตวอยางในการใชคอมพวเตอร

2. ระยะรวบรวมขอมล2.1 ระยะกอนการทดลอง : ผวจยนดพบ

กลมตวอยางท ง 60 คน เพ ออธบายวตถประสงคกจกรรมตาง ๆ ในการเขารวมการวจยครงน และนดหมายวน เวลา สถานท ทจะทำการทดลอง

2.2 ระยะทดลอง : ผวจยพบกลมตวอยางตามนดหมาย ทดสอบความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ หลงจากนนจบฉลากเพอแบงกลมตวอยางเปน 2 กลม ไดแก กลมควบคม 30 คน และกลมทดลอง 30 คน

ก. กลมควบคม : หลงจากทดสอบความรกอนเรยนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจแลวผวจยสอนการดแลผปวยขณะใสเคร องชวยหายใจ

โดยการบรรยาย ใชเวลา 1 ชวโมง 30 นาท หลงจากบรรยายเสรจส น ใหกล มควบคมทำแบบทดสอบความรหลงเรยนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ

ข. กลมทดลอง : หลงจากทดสอบความรกอนเรยนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจแลวผ รวมวจยจดใหกล มทดลองไดเรยนเร องการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ โดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในหองคอมพวเตอร ระยะเวลา 1 ชวโมง 30 นาทกำหนดใหกลมทดลองใชบทเรยนดงกลาวใหครบทง 3 บทภายในเวลาท กำหนดให หลงจากเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเสรจสนแลว ใหกลมควบคมทำแบบทดสอบความรหลงเรยนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ

การวเคราะหขอมล

ผวจยนำขอมลทไดไปวเคราะหโดยใชโปรแกรมสำเรจรป SPSS for Window โดยกำหนดความมนยสำคญทระดบ .05 และนำคะแนนทไดจากการเกบรวบรวมขอมลมาคำนวณหาคาทางสถตเพอทดสอบสมมตฐานดวยสถตทดสอบท

3


ผลการวจย

ตารางท 1 เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาลกอนการสอนทงวธบรรยายและสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (N = 60)

คะแนนความร X SD df t P-value

กอนการสอนโดยวธบรรยาย 8.37 2.25

58 1.863 0.068

กอนการสอนโดยบทเรยน 7.33 2.03

คอมพวเตอรชวยสอน

ตารางท 2 เปรยบเทยบความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ กอนและหลงการสอนโดยวธบรรยาย(N = 30)


กอนการสอนโดยวธบรรยาย 8.37 2.25

29 -0.698 0.000

หลงการสอนโดยวธบรรยาย 11.43 1.78

ตารางท 3 เปรยบเทยบความรเร องการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ กอนและหลงการสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (N = 30)


กอนการสอนโดยบทเรยน 7.33 1.78

คอมพวเตรอรชวยสอน29 -7.917 0.000

หลงการสอนโดยบทเรยน 11.67 2.17


4


ตารางท 4 เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาลหลงการสอนโดยบรรยายและสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (N = 60)


หลงการสอนโดยวธบรรยาย 11.43 1.78

58 -0.46 0.65

หลงการสอนโดยบทเรยน 11.67 2.17


ตารางท 5 รอยละของระดบความคดเหนของนกศกษาพยาบาลภายหลงไดรบการสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน(N = 30)

ความคดเหน เหนดวย เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง อยางยง

ดานเนอหา1. เนอหามความยาวเหมาะสม 33.33 60.00 6.67 - -

2. คำอธบายบทเรยนชดเจนด 53.33 46.67 - - -

3. ภาษาทใชในบทเรยนเขาใจงาย 50.00 50.00 - - -

4. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 46.67 53.33 - - -

ทำใหเกดความเขาใจเนอหามากขน5. ศกษาเนอหาไดตามตองการ 46.67 53.33 - - -

6. การแบงเนอหาของบทเรยน 63.33 36.67 - - -

ออกเปนสวน ๆ ทำใหเรยนงายขนดานการนำเสนอ1. ตวหนงสอชดเจน งายตอการเรยน 70.00 30.00 - - -

2. ภาพประกอบชวยใหเขาใจและจำเนอหาไดด 73.33 26.67 - - -

3. คำอธบายและเครองหมายเกยวกบวธการใช 63.33 36.67 - - -

โปรแกรมสอถงวธการใชโปรแกรมไดชดเจน4. แบบฝกหดทำใหเขาใจเนอหาไดมากขน 56.67 40.00 3.33 - -

5. เวลาในการนำเสนอโดยภาพรวมของโปรแกรม 46.67 50.00 3.33 - -

มความเหมาะสม6. เทคนคการนำเสนอเนอหาและภาพในบทเรยน 56.67 43.33 - - -

กระตนใหอยากเรยนรเกยวกบเครองชวยหายใจมากขน

5


สรปผลการวจย เปรยบเทยบคะแนนความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงไดรบการสอนโดยวธบรรยาย พบวา ภายหลงการสอน มคะแนนสงกวากอนไดรบการสอนอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 (ตารางท 2) เปรยบเทยบคะแนนความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงการสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน พบวา ภายหลงการสอนมคะแนนสงกวากอนการสอนอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 (ตารางท 3) ความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาล ภายหลงได ร บการสอนโดยวธบรรยายและภายหลงไดรบการสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไมมความแตกตางทางสถตทนยสำคญทางสถตทระดบ .05 (ตารางท 4)

จากการประเมนความพงพอใจของผ เร ยนตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนพบวาผ เร ยนมความพงพอใจตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มากถงรอยละ 96.67

อภปรายผลการวจย

ผลการวจยพบวา ความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาล ภายหลงไดรบการสอนทง 2 วธ คอวธการบรรยายและสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงกวากอนการสอนอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ.05 แสดงวา การสอนทง 2 วธสามารถพฒนาความรเร องการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาลได

และยงพบวา ความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาล ภายหลงไดรบการสอนโดยวธบรรยายและภายหลงไดรบการสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไมมความแตกตาง

ทางสถตทนยสำคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวาการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในหองคอมพวเตอรสามารถทดแทนการสอนโดยวธบรรยายในหองเรยนได

ท งน เน องจากคณสมบตเฉพาะของการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ซ งไดนำเอาเทคโนโลยทางดานคอมพวเตอรไปใชงาน ดงน

เทคนคส อประสม ในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจประกอบดวย ขอความ ภาพนง สสน และเสยง ทสามารถจงใจนกศกษาใหเกดความกระตอรอรนทจะเรยนและรสกสนกสนานไปกบการเรยน

การมปฏสมพนธหรอการโตตอบกบเคร องคอมพวเตอร โดยในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ ผเรยนสามารถทจะเลอกเรยนไดอยางอสระ และสามารถควบคมการเรยนของตนเองได โดยการใชปมคำสงทกำหนดใหในโปรแกรม ซงมคำอธบายวธการใชปมคำสงดงกลาวอยางชดเจน ทำใหนกศกษามปฏสมพนธกบบทเรยนและสามารถตดตามความกาวหนาในการเรยนไดตลอดเวลา

การไดรบผลยอนกลบอยางสมำเสมอ จากแบบฝกหดในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทผวจยสรางข น บทเรยนจะใหผลยอนกลบแกนกศกษาเมอนกศกษาไดทำแบบฝกหด เมอนกศกษาตอบถกจะใหกำลงใจแกนกศกษาในการทำแบบฝกหดขอตอไปแตเม อตอบผดจะเฉลยคำตอบทถกตองพรอมบอกเหตผลของการเฉลยในขอคำตอบนน ๆ และแนะนำใหนกศกษาไปอานบทเรยนทนกศกษาตอบผดเพมเตมรวมทงสามารถรายงานผลการทำแบบฝกหดบนหนาจอคอมพวเตอรในรปของคะแนนใหนกศกษาทราบทกครงและหลงจากทนกศกษาเรยนร บทเรยนในแตละบทจะมแบบฝกหดใหน กศกษาได ลองทำ และเม อนกศกษาทำแบบฝกหดครบทกบทเรยนครบทกขอกอนออกจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน นกศกษา

6


สามารถตรวจสอบคะแนนของแตละบทเรยนทนกศกษาไดทำผานมา ซงเปนการใหขอมลเพอใหนกศกษาเขาใจและเรยนรสถานภาพหรอผลการเรยนของตนเอง

จากการศ กษาผลการสอนโดยใช บทเร ยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจครงน สามารถพฒนาความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจ สงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาพยาบาล และการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในหองคอมพวเตอรสามารถทดแทนการสอนโดยวธบรรยายในหองเรยนไดแตจากการวจยพบวา คาเฉลยคะแนนความร เร องการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจของนกศกษาพยาบาลหลงการเรยนทงสองวธนน ถงแมจะสงกวากอนการสอนอยางมนยสำคญทางสถต แตกยงไมเปนทนาพงพอใจ เนองจากไดคะแนนเฉลยหลงการสอนโดยวธบรรยายและสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรเทากบ11.43 และ 11.67 ตามลำดบ (คะแนนเตมเทากบ20)

เอกสารอางอง

จรยา เหนยนเฉลย. (2533). เทคโนโลยการศกษา. กรงเทพฯ : ศนยสอเสรม.

ถนอมพร เลาหจรสแสง. (2541). คอมพวเตอรชวยสอน. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ : วงกมลโพรดกชน.

ทกษณา สวนานนท. (2536). คอมพวเตอรเพอการศกษา. กรงเทพฯ : องคการครสภา.ยน ภวรวรรณ. (2537). เทคโนโลยมลตมเดย. กรงเทพฯ : ศนยสอเสรม.

วภาดา วฒนนามกล. (2545). การปฏรปการเรยนร. ขอนแกน : วทยาลยการสาธารณสขสรนธรสกร รอดโพธทอง และคณะ. (2540). การวเคราะหโปรแกรมชวยสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน. กรงเทพ : จฬาลงกรณ-

มหาวทยาลย.James, D. (1997). Design Methodology for a Web-Based Learning Environment. New Jersey : Prentice

Hall.

Kemp, J. E. (1977). Instructional Design: A Plan for Unit and Course Development. Belmont : Fearon

Pitman Publishers.

ดงนนการทนกศกษาจะมความรเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจเพมขนนน อาจตองใหนกศกษากลบไปทบทวนเนอหาเพมเตมจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จะทำใหนกศกษามความร มากข น และการฝกปฏบตจรงบนหอผปวย จะทำใหนกศกษาไดเหนสมผส เรยนรเครองชวยหายใจ และไดเรยนรการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจจากสถานการณจรง จะทำใหเกดความร และทกษะในการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจมากขน ดงนนการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจนควรใชในการเรยนการสอนรวมกบการฝกปฏบตบนหอผปวย จงจะเกดผลสมฤทธทางการเรยนสงสด ผวจยคาดวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนสามารถนำไปใชไดกบพยาบาลใหมทฝกปฏบตงานในหอผปวยหนก เพอใชในการทบทวนความรเรองการดแลผปวยขณะใชเครองชวยหายใจดวยตนเอง เพ อเตรยมตวในการปฏบตงานในหอผปวยหนกตอไป

หมายเหต บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองการดแลผปวยขณะใสเครองชวยหายใจน สามารถ download ไดท website

ของฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

7


* โครงการวจยจากการนำหลกฐานความรเชงประจกษลงสการปฏบตการพยาบาล** พยาบาลชำนาญการระดบ 8 หอผปวยศลยกรรมชาย 3 งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร

โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม*** พยาบาลระดบ 6 หอผปวยศลยกรรมชาย 3 งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม**** พยาบาลระดบ 5 หอผปวยศลยกรรมชาย 3 งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม♦ พยาบาล (พนกงานมหาวทยาลย) หอผปวยศลยกรรมชาย 3 งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร

โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม♦ ♦ ผชวยพยาบาล หอผปวยศลยกรรมชาย 3 งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม♦ ♦ ♦ พนกงานชวยการพยาบาล หอผปวยศลยกรรมชาย 3 งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร

โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

สพรรณ เตรยมวศษฎ ** นฤมล เลศคอนสาร *** วาสนา วงศประเสรฐ ****ปภาพร ใบยา ♦ พรรณ ปยะวงค ♦♦ สมพร คำดฟน ♦♦♦

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาประสทธผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยงในกลมผปวยศลยกรรมประสาท หอผปวยศลยกรรมชาย 3 โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมระหวางวนท 26 สงหาคม 2547 – 26 กมภาพนธ 2548เปรยบเทยบกบกอนใชแนวปฏบตทางคลนกฯ 6 เดอนยอนหลง

กลมตวอยางเปนผปวยศลยกรรมประสาททมความเสยงตอการหกลมและตกเตยง เปนกลมตวอยางกอนการใชแนวปฏบตทางคลนกจำนวน 311 คนกลมตวอยางหลงการใชแนวปฏบตฯ จำนวน 433 คนและเปนทมทใหการพยาบาลจำนวน 23 คน

เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวยแนวปฏบตทางคลน กในการปองก นการหกลมและตกเต ยงทคณะผวจยสรางขน ซงหาความตรงดานเนอหาโดยใหผทรงคณวฒตรวจสอบ คำนวณดชนความตรงดานเนอหาไดเทากบ 1

การดำเนนการวจยดดแปลงโดยองกรอบแนวคดของการพฒนาการนำไปใช และการประเมนผลของสภาวจยทางการแพทยและสขภาพแหงชาต ประเทศออสเตรเลย (NHMRC, 1998) และการพฒนาคณภาพประเมนประสทธผลของแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยงโดยใชแบบรวบรวมขอมลเกยวกบอบตการณการหกลมและตกเตยง และแบบวดความพงพอใจของทมผดแลทคณะผวจยสรางขน


วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา และเปรยบเทยบอบตการณกอนและหลงใชแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยง โดยใชการทดสอบทางสถต คาไคสแควร (ฟชเซอร : Fisher exact

probability test)

ผลการวเคราะหขอมลพบวา1. อตราการหกลมและตกเตยงตอ 1,000 วนนอน

หลงการใชแนวปฏบตฯลดลงกวากอนใชแนวปฏบตฯอยางไมมนยสำคญทางสถต

2. ความพงพอใจของทมผใชแนวปฏบตในการปองกนการหกลมและตกเตยง อยในระดบมาก รอยละ95.70

ความเปนมาและความสำคญของปญหา

ผปวยทางศลยกรรมประสาทเปนกลมผปวยทมพยาธสภาพของระบบประสาท คอสมองและไขสนหลงและเขารบการรกษาโดยการผาตด เพอแกไขและรกษาความผดปกตเหลานน ผปวยเหลานมความเสยงตอการหกลมและตกเตยงสง เนองจากผปวยสวนใหญเปนผทมระดบความรสกตวสบสน มปญหาดานการสอสารเน องจากมความบกพรองดานการคดและตดสนใจบางรายมกำลงแขนขาลดลงกวาเดม ทำใหมการเคลอนไหวผดปกต การทรงตวผดปกต ทำใหมความเสยงสงทจะเกดการหกลมและตกเตยงมากขน (Byers, Arrington, &

Finstuen, 1990)

จากการศกษาความชก ปจจยเสยง และการวนจฉยเกยวกบการเกดการหกลมทพบบอยในกลมผปวยทางระบบประสาทของสโทลซและคณะ (Stolze et al,

2004) พบวา การหกลมจากการหมดสต (fall with

unconsciousness) นนสวนใหญเกดจากอาการชกรองลงมาคอเปนลม การหกลมทยงไมหมดสต (fall

without unconsciousness) สวนใหญเกดจาก

โรคหลอดเลอดสมอง (stroke or TIA) โรคพารกนสน(idiopathic Parkinson’s disease) และ multiple

sclerosis

การหกลมและตกเตยง เปนอบตการณทพบไดบอยและเปนปญหาใหญในกลมผทเกดอบตการณตาง ๆทเกดขนในขณะทรกษาตวอยในโรงพยาบาล การหกลมและตกเตยงสงผลใหเกดการบาดเจบเฉพาะบคคล ตงแตไดรบความเจบปวดจากการบาดเจบตอเนอเยอออนนม(Lamb, Miller & Hernandez, 1998) และเกดภาวะแทรกซอนขน และพบวาการเกดการหกลมและตกเตยงรอยละ 5 – 10 เปนสาเหตของกระดกหก (Stolze, et al,

2004) ทำใหเกดความเจบปวดซงหากมอาการรนแรงอาจจะเกดทพพลภาพตามมา และทำใหไมสามารถดแลตนเองได มระยะเวลาทอยในโรงพยาบาลนานขน เสยคาใชจายมากขน (Hendrich, Nyhuis, Kippenbrock, &

Soja, 1995; Lane, 1999) และเกดความพการถาวรได(Gaebler, 1993) นอกจากนอบตการณการหกลมและตกเตยงยงสงผลถงความเชอมนในการใชบรการของผปวยทมตอโรงพยาบาลดวย (Tack, Ulrich & Kehr,

1987; Schmid, 1990)

ในประเทศสหรฐอเมรกาพบวา การหกลมและตกเตยงเปนสาเหตการตายอนดบ 2 รองจากอบตเหตทเกดจากยวดยานพาหนะ และพบอบตการณการหกลมและตกเตยงมากกวารอยละ 25 ในโรงพยาบาลตตยภม(Kilpack, Boehm, Smith & Mudge, 1991) สถาบนควบคมและปองกนโรคของประเทศสหรฐอเมรกาไดรายงานอบตการณของการหกลมและตกเตยงในปพ.ศ.2544 พบวาผทมอาย 65 ปขนไป ซงหกลมและตกเตยงถงแกความตายถง 11,600 คน และ 373,000คน ตองนอนพกรกษาตวในโรงพยาบาลในป พ.ศ. 2545

พบวา มผหกลมและตกเตยงถง 13,000 คน (CDC,

2005) รอยละ 20 – 30 ไดรบบาดเจบระดบปานกลาง

9


ถงระดบรนแรง เชน กระดกสะโพกหก หรอบาดเจบศรษะเปนสาเหตของการทพพลภาพและเสยชวต (Sterling,

O’Connor & Bonadies, 2001) สำหรบคาใชจายทใชในกลมผทหกลมและตกเตยงนนมมากถง 20.2

พนลานเหรยญสหรฐ ในป พ.ศ. 2537 (CDC, 2005)

และคาดวาจะมากถง 32.4 พนลานเหรยญสหรฐ ในป พ.ศ.

2563 (Englander, Hodson & Terregrossa, 1996)

สำหรบอบตการณการหกลมและตกเตยงในโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมในป พ.ศ. 2546 เกด163 ครง และเพมขนเปน 177 ครง ในป พ.ศ. 2547

(ขอมลอบตการณ หนวยประกนคณภาพทางการพยาบาลฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม, 2546– 2547) สำหรบอบตการณการหกลมและตกเตยงในหอผปวยศลยกรรมชาย 3 ในป พ.ศ. 2545 เกด 1 ครงและเพมจำนวนมากถง 9 ครง ในป พ.ศ. 2546 (ขอมลอบตการณ หอผปวยศลยกรรมชาย 3, 2545 – 2546)ถงแมวาความรนแรงของการหกลมและตกเตยงจะมเพยงเลกนอย ไมไดรบบาดเจบรนแรง เชน กระดกหกหรอมเลอดออกในสมอง แตอบตการณของการหกลมและตกเตยงยงไมเปนศนยตามเปาหมายทกำหนดไวหากการเฝาระวงหรอการปองกนการหกลมและตกเตยงไมดพออาจจะเปนเหตการณทนำไปสอนตรายถงชวตผปวยไดทกเมอ และยงสงผลตอความเชอมนของทมผดแลดวย

คณะกรรมการควบคมคณภาพทางการพยาบาลของหอผปวยจงไดประชมปรกษากน เพอคนหาหลกฐานความรเชงประจกษ (evidence – based practice)

มาพฒนาแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยง ซงการใชวธการรกษาพยาบาลทมหลกฐานความร เชงประจกษมาทำแนวปฏบตทางคลนกเปนการปฏบตทสามารถบรรลถงผลลพธการดแลทพงประสงคลดอบตการณการหกลมและตกเตยง สงผลใหลดอนตรายทอาจเกดขนแกผปวย ลดระยะเวลาในการนอน

โรงพยาบาล ลดคาใชจายในการรกษาพยาบาล ทำใหเกดคณภาพในการดแล อกทงยงสรางความพงพอใจใหกบผปวยและญาตอกดวย การปฏบตโดยอยบนพนฐานความรเชงประจกษน เปนการตอบสนองนโยบายพฒนาคณภาพของคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมในเรองทเกยวกบการบรหารจดการภารกจของโรงพยาบาลเพอความปลอดภยของผปวย (patient safety) และศนยกลางแหงความเปนเลศทางดานวชาการ (center of

excellence) อกดวย

วตถประสงคของการวจยการวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาประสทธผล

ของการใชแนวปฏบตทางคลนก โดยเปรยบเทยบอบตการณการหกลมและตกเตยงกอนและหลงการใชแนวปฏบตฯ และศกษาถงความพงพอใจของทมเจาหนาทพยาบาลในการใชแนวปฏบต

การดำเนนการวจย คณะผวจยดำเนนการวจยโดยดดแปลงจากกรอบแนวคดของการพฒนา การนำไปใช และการประเมนผลของสภาว จ ยทางการแพทยและส ขภาพแหงชาต ประเทศออสเตรเลย (NHMRC, 1998) และการพฒนาคณภาพ โดยมขนตอนโดยสรปดงน

ระยะเตรยมการ1. การกำหนดประเดนปญหา ศลยกรรมประสาท

เปนกลมเสยงสง (high risk) เนองจากเปนกลมทมพยาธสภาพทสมองอยแลว จากพยาธสภาพดงกลาวมความเสยงสงตอการหกลมและตกเตยง และหากเกดการหกลมและตกเตยง อาจทำใหเกดอนตรายถงแกชวตได

2. จดตงทมรบผดชอบดำเนนโครงการและทมยกราง

10


3. กำหนดวตถประสงคและผลลพธ ตงเปาหมายทจะลดอบตการณการหกลมและตกเตยงเปนศนยสวนความพงพอใจของผใชแนวปฏบตในการปองกนการหกลมและตกเตยงมากกวารอยละ 80

4. สบคนข อม ลและทบทวนหล กฐานทางวทยาศาสตรหรอหลกฐานความรเชงประจกษเกยวกบการปองกนการหกลมและตกเตยง โดยใชคำคน falls,

falling, restraints, physical restraints and a

systematic review, physical restraint devices or

a systematic review พบขอมล evidence – based

ดงน4.1 Falls in acute hospitals – a

systematic review ของสถาบนโจแอนนาบรกกประเทศออสเตรเลย

4.2 Physical restraint in acute and

residential care – a systematic review ของสถาบนโจแอนนาบรกก ประเทศออสเตรเลย

4.3 Reasons for physically restraining

patients and residents : a systematic review and

content analysis ของ Evans, D. & Fitz Gerald, M.

International Journal of Nursing Studies Volume39,

Issue 7, September 2002, Pages 735 – 743

4.4 Patient injury and physical

restraint devices : a systematic review. ของ Evans,

D. Wood, D. E. & Lambert, L. (2003) Journal of

Advanced Nursing, 41(3), 274 – 282.

ประชมทมงานเพอวเคราะหและประเมนขอมลทสบคนได การประเมนคณคาหลกฐานทไดมา โดยคำนงถงความนาเช อถอของ evidence ความเหมาะสมทจะนำมาใชกบหนวยงาน ความพอใจของผปฏบต เปนตนทางทมตกลงรวมกนเลอกสถาบนโจแอนนาบรกกประเทศออสเตรเลย เนองจากเปน systematic review

จากงานวจยหลายรอยเรอง

5. การจดทำแนวปฏบต แปลและเรยบเรยงเอกสารสรางแบบประเมนความเสยงตอการหกลมและตกเตยงและทมงานระดบพยาบาลยกรางแนวปฏบตในการปองกนการหกลมและตกเตยงโดยผทมสวนเกยวของรวมใหความเหน นำไปใหผทรงคณวฒ 5 ทาน ปรบปรงแกไขแบบประเมนความเส ยงตอการหกลมและตกเตยงและแนวปฏบตในการปองกนการหกลมและตกเตยงคำนวณดชนความตรงดานเนอหาไดเทากบ 1 และใหพยาบาลใชแบบประเมนความเสยงตอการหกลมและตกเตยงโดยจบคประเมนผปวยคนเดยวกน ไดขอเสยงถกตองตรงกนกอน

จากนนนำไปทดลองใช กบผปวยเปนเวลา 1 เดอนเพอดความสะดวกในการใช สอบถามความชดเจนและความยากงายในหมผปฏบต ประเมนความเหมาะสมกบหนวยงาน และความเปนไปไดในการนำมาปฏบตความเสยงทอาจเกดขน ประเมนความพรอมของหอผปวยและทรพยากรในการนำแนวปฏบตมาใช และตดสนใจรวมกนระหวางผปฏบตทงหอผปวย

ระยะนำลงสการปฏบตเปนการนำแนวปฏบตทสรางขนลงสการปฏบต

จรงทหอผปวย โดยทำเปนโครงการและมทมงานรบผดชอบมระยะเวลาดำเนนงาน 1 ป จดพมพนำเสนอเปนแนวปฏบตในหนวยงาน และช แจงทำความเขาใจกบบคลากรในหนวยงานจนครบทกคน รวมทงเจาหนาททหมนเวยนเขามาปฏบตงานใหม และนำไปปฏบตจรงในหนวยงาน นอกจากน ย งมการเฝาตดตามผล(monitoring) โดยทมงานทรบผดชอบ หากพบปญหาและอปสรรค นำมาแกไขรวมกน โดยทกคนในหอผปวยมสวนรวมใหความเหนและรวมกนแกไขปญหา

ระยะประเมนผลตดตามประเม นผลล พธ ท กเด อนในเร อง

อบ ต การณการหกลมและตกเตยง และประเม นความพงพอใจของผใชแนวปฏบตฯ เมอเสรจสนโครงการ

11


การรวบรวมขอมลคณะผวจยดำเนนการรวบรวมขอมลเกยวกบ

อบตการณการหกลมและตกเตยง 6 เดอนกอนใชแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยงจากแบบรวบรวมขอมลและสมดสถตผปวยของหอผปวยศลยกรรมชาย 3 ในชวงทไดรบอนญาตใหรวบรวมขอมลได คณะผวจยดำเนนการรวบรวมขอมลเกยวกบอบตการณการหกลมและตกเตยงและเกบขอมลความพงพอใจของทมผดแลเมอสนสดโครงการการวเคราะหขอมล

1. ขอมลทวไปของกลมตวอยางกอนและหลงใชแนวปฏบตฯ นำมาแจกแจงความถ คำนวณหาคารอยละ2. ข อม ลอ บ ต การณการหกล มและตกเต ยงหลงใชแนวปฏบตในการปองกนการหกลมและตกเตยงระยะเวลา 6 เดอน นำมาเปรยบเทยบกบอบตการณ

2. ขอมลอบตการณการหกลมและตกเตยงหลงใชแนวปฏบตในการปองกนการหกลมและตกเตยงระยะเวลา 6 เดอน นำมาเปรยบเทยบกบอบตการณการหกลมและตกเตยง 6 เดอนยอนหลงกอนใชแนวปฏบตฯ โดยใชการทดสอบของฟชเชอร (Fisher exact

probability test)

3. ขอมลความคดเหนและความพงพอใจของผใชแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยง นำมาหาคารอยละ

ตารางท 1 จำนวนและรอยละของกลมตวอยางจำแนกตามอาย การวนจฉย และคาคะแนนกลาสโกวโคมา

ลกษณะของกลมตวอยาง กอนการใชแนวปฏบต n = 311 หลงการใชแนวปฏบต n = 433

จำนวน (คน) รอยละ รอยละจำนวน (คน)

อาย (คาเฉลย กอน = 40.3 ป หลง = 41.2 ป)ไมทราบ15 – 29 ป30 – 44 ป45 – 59 ป60 ปขนไป

การวนจฉยบาดเจบศรษะหลอดเลอดสมองแตกเนองอกสมองอน ๆ

GCS (คาเฉลย กอน = 11.7 หลง = 12.5)

3 – 18

9 – 13

14 – 15

5 1.61

99 31.83

82 26.37

78 25.08

47 15.11

208 65.28

68 21.86

28 9.00

12 3.86

39 12.54

155 49.84

117 37.62

11 2.54

134 30.95

107 24.71

117 27.02

64 14.78

234 54.04

78 18.01

92 21.25

29 6.70

48 11.09

138 31.87

247 57.04

12


ตารางท 2 กลมตวอยางทเกดการหกลมและตกเตยง กอนและหลงใชแนวปฏบตฯ จำแนกตามจำนวนครงของการเกดจำนวนวนนอนรวม และอตราการเกดตอ 1,000 วนนอน

จำนวนครงของการเกด

กอนการใชแนวปฏบตฯหลงการใชแนวปฏบตฯ

จำนวนวนนอนรวม(วน)

อตราการหกลมตกเตยงตอ 1,000 วนนอน

3,654

3,394

5

1

1.37

0.29

ตารางท 3 กลมตวอยางกอนและหลงใชแนวปฏบตฯ จำแนกตามการเกดการหกลมและตกเตยง และการทดสอบทางสถต

เกดการหกลมตกเตยงจำนวน (คน)

กอนการใชแนวปฏบตฯหลงการใชแนวปฏบตฯ

ไมเกดการหกลมตกเตยงจำนวน (คน)

การทดสอบทางสถตคาไคสแควร

306

432

5

1 2.740

p – value

.098

หมายเหต กลมตวอยางเกดการหกลมและตกเตยงไมเกน 1 ครงตอราย

ตารางท 4 จำนวน และรอยละของความคดเหนในการใชแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยงของเจาหนาทพยาบาลจำนวน 23 คน

เหนดวย

สามารถปองกนการหกลมและตกเตยงสามารถปฏบตตามไดควรใชแนวปฏบตฯ อยางตอเนองความพงพอใจ

ระดบมากระดบปานกลาง

23 100.0

23 100.0

23 100.0

22 95.7

1 4.5

จำนวน รอยละความคดเหนในการใชแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยง

ไมเหนดวยจำนวน รอยละ

0 0

0 0

0 0

13


การอภปรายผลกลมตวอยางทเปนผปวยกลมเสยงตอการเกด

การหกลมและตกเตยงกอนและหลงการใชแนวปฏบตฯสวนใหญเปนกลมอายทอยในชวง 15 – 29 ป มากทสดถงรอยละ 31.83 และ รอยละ 30.95 ตามลำดบ และเปนผไดรบบาดเจบศรษะมากทสดถงรอยละ 65.28 และรอยละ54.04 ตามลำดบ (ตารางท1)

เมอพจารณาตามความรนแรงของการบาดเจบตอสมอง ประเมนโดยใชคาคะแนนกลาสโกว (Glasgow

coma score) พบวา กลมตวอยางกอนใชแนวปฏบตฯมระดบความรนแรงของการบาดเจบปานกลาง GCS

อย ในชวง 9 – 13 มากท ส ด คอรอยละ 49.84

กลมตวอยางหลงการใชแนวปฏบตฯ มระดบความรนแรงของการบาดเจบนอย GCS อยในชวง 14 -15 มากทสดคอรอยละ 57.04

ในการศกษาวจยครงน คณะผวจยไดใชขนตอนพฒนาแนวปฏบตทางคลนก การนำไปใช และการประเมนผล โดยองกรอบของสถาบนวจยสขภาพแหงชาตประเทศออสเตรเล ย (MHMRC, 1998) โดยมการประเมนความพรอมของหนวยงาน เปนหอผปวยศลยกรรมประสาทชายซ งเปนหอผ ปวยเฉพาะทางมการประเมนและเตรยมความพรอมเจาหนาททกระดบ กอนโดยการให ความร ท ถ กต องในเร องความสำคญของการหกลมและตกเตยง และการใชแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการเกดการหกลมและตกเตยงเปนไปในแนวทางเดยวกนตงแตแรกรบ การชใหเหนความสำคญและตระหนกถงอนตรายท เกดข นจากการหกลมและตกเตยง เนองจากผปวยทางศลยกรรมประสาทมพยาธสภาพของสมองและไขสนหลง ทำใหสวนใหญมระดบความรสกตวสบสน อาจจะมปญหาการรบความรสกของรางกายบกพรอง (sensory deficit)

มอมพาตของรางกาย ทำใหไมสามารถเคล อนไหว

ไดตามปกต แขนขาออนแรงลงกวาระดบปกต ทำใหมปญหาในการเดนเซ บางรายมพยาธสภาพบรเวณสมองนอย (cerebellum) ทำใหเกดปญหาการทรงตวไมดมอาการเวยนศรษะ หากมการหกลมและตกเตยงอาจจะทำใหความทพพลภาพมมากขน หรออาจจะเกดเลอดออกในสมองจนเสยชวตได

นอกจากนเจาหนาททกระดบยงมสวนรวมในการออกความคดเหนในการพฒนาแนวปฏบตตงแตแรกเรมซงเหนตรงกนวา การปองกนการหกลมและตกเตยงจะเปนวธท ดท สดท จะชวยลดอนตรายท จะเกดกบผ ปวยลดภาระงาน ลดระยะเวลาในการดแล และลดคาใชจายในการดแลผปวยเหลานได การปฏบตตามแนวปฏบตฯเรมจากการประเมนผปวยตงแตแรกรบ พบวาเจาหนาทพยาบาลมความตระหนกในการประเมนผปวย และพบกลมเสยงไดดกวาเดม ทำใหสามารถปองกนการหกลมและตกเตยงในกลมเสยงไดตงแตแรกรบ

การใชแบบประเมนผปวยเพอคนหาผท เส ยงตอการหกลมและตกเตยง ในกลมผปวยทมปญหาทางระบบประสาท พบวา ผปวยทสบสน เปนกลมทเสยงตอการหกลมและตกเตยงมากทสด เมอประเมนพบวาผ ป วยสบสนแมเพยงขอเดยว กตองใหการดแลอยางใกลชด ตองจดใหเตยงอยใกลเคานเตอรพยาบาลหรออยในตำแหนงทสามารถมองเหนผปวยไดตลอด (Byers,

Arrington & Finstuen, 1990) เนองจากบางรายมอมพาตครงตว แตพยายามดนจะลงจากเตยง เพอกลบบานหรอไปหองนำ จะตองใชการผกมดเพอปองกนอนตรายตอสมองของผ ปวยจากอบตเหตตกเตยงและมการมอบหมายใหเจาหนาทพยาบาลอยเฝาระวงผปวยประจำหองหลงทำกจกรรมเสรจ และขณะรบสงเวรโดยเฉพาะผ ปวยท มกำลงแขนขาอย ในระดบปกตเนองจากบางรายอาจจะลกขนยนบนเตยง หรออาจจะโหนราวผามานซงไมสามารถทานนำหนกของผปวยได

14


ซงทำใหเกดอบตเหตรนแรงทคาดไมถง และอปกรณขาวของเครองใชเสยหายได

การใหความรแกเจาหนาทในหอผปวยจะใชวธประชมปรกษาในตอนเชาหลงรบเวร และใชคอมพวเตอรเปนสอในการสอน ทำใหเกดความร ความเขาใจ และความรวมมอจากเจาหนาท การใหความรทถกตอง ทำใหเกดความตระหนกในการเฝาระวงผ ปวยไมใหเกดอบตการณการหกลมและตกเตยงได (Hendrich, Nyhuis,

Kippenbrock & Soja, 1995; Tuffnell, 1990; Byers,

Arrington, & Finstuen, 1990; Morse, 1997)

การทบทวนความร เปนระยะ เชน เม อคณะผวจยตรวจสอบพบวาความเขาใจในแบบประเมนไมตรงกนกนำมาพดคยทำความเขาใจรวมกน จนจบคประเมนผปวยคนเดยวกนไดขอเสยงตรงกน มการใหความรเกยวกบการหกลมและตกเตยงและการปฏบตตามแนวปฏบตในการปองกนการหกลมและตกเตยงแกพยาบาลใหมทหมนเวยนเขามาปฏบตงานในหอผปวย

การใหความรเกยวกบการหกลมและตกเตยง และการดแลเพอปองกนการหกลมและตกเตยงแกญาตผปวยเปนเรองสำคญมาก ทำใหเกดความตระหนกในการปองกนการหกลมและตกเตยง (Byers, Arrington, & Finstue,

1990) สามารถปฏบตกบผปวยไดถกตองตงแตอยในโรงพยาบาล ทำใหเกดความมนใจในการทจะดแลผปวยตอเนองทบาน

การนำแนวปฏบตทางคลนกมาใชในการปองกนการหกลมและตกเตยงนน คณะผวจยจะเปนผนำการเปลยนแปลง กลาวคอจะทำเปนตวอยางแกเจาหนาทในหอผปวย เปนพเลยงในการใหความรกบทมผดแลมการตดตาม กำกบ และนเทศอยางตอเนองตลอดจนมการตดตามอบตการณการเกดการหกลมและตกเตยงทกเดอน และสอบถามถงปญหาและอปสรรคในการใชแนวปฏบตฯ พรอมทงทำหนาทประสานงานไปยงเจาหนาททเกยวของ เชน แพทย เจาหนาทกายภาพบำบด เปนตน

การพจารณาเร องอตรากำลงใหเพยงพอตอภาระงานทมอยเปนองคประกอบทสำคญ การรบผปวยของหอผปวยศลยกรรมชาย 3 บางชวงมจำนวนผปวยลนเตยง โดยเฉพาะในชวงทมเทศกาลสำคญ เชน ประเพณลอยกระทง เทศกาลขนปใหม เทศกาลสงกรานต ทำใหมภาระงานมาก จำนวนเจาหนาททมอยไมเพยงพอในการปฏบตงาน คณะผวจยไดพจารณาขออตรากำลงเพมซงไดรบการสนบสนนอยางดจากผบรหารฝายการพยาบาลโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมทกระดบมความเหนใหเพมอตราการทำงานลวงเวลา (over time = OT)

ทำให ม จำนวนบคลากรเพ ยงพอเพ อการปฏ บ ต ตามแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยงเปนไปตามแผนทวางไว สามารถลดอตราการเกดการหกลมและตกเตยงไดระดบหนง อกประการหนงผบรหารทางการพยาบาลควรพจารณาอตราการหมนเวยนของเจาหนาท ใหมซ งอาจมผลทำใหอตราการหกลมและตกเตยงสงขนได (Schmid, 1990)

สำหรบความพงพอใจของเจาหนาทพยาบาล พบวามความพงพอใจในการใชแนวปฏบตทางคลนกอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 95.7 ซงแสดงใหเหนวาทมผดแลมความพงพอใจในผลงานของตนและเกดความภาคภมใจ จากแบบสอบถามขอคดเหนตามการรบรของตนเองพบวาแนวปฏบตฯดงกลาวสามารถปองกนการหกลมและตกเตยงได สามารถปฏบตตามไดและควรใชแนวปฏบตอยางตอเนองรอยละ 100 (ตารางท4) การใหเจาหนาททกระดบมสวนรวมในการแสดงความคดเหนในการปรบแนวปฏบตฯ ตงแตแรกเรมทำใหเกดความรสกเปนเจาของแนวปฏบตฯ และสามารถปฏบตไดบนทรพยากรทมอยจรงตามทตนไดเสนอความคดเหน การใหความรแกทมผดแลในเรองความสำคญและการปองกนการหกลมและตกเตยง กเปนสงสำคญททำใหทมผดแลเกดความมนใจในการปฏบตตามแนว

15


ปฏบตฯ เพมขน (Polit & Hungler, 2001) สงผลทำใหเกดความพงพอใจในงานของตนทสงผลดตอผปวยเกดความกระตอรอรนทจะทำงานดวยความสข ปฏบตงานบรรลเปาหมายของตนเองและบรรลเปาหมายขององคกรทำใหคะแนนความพงพอใจอยในระดบมาก

จากการเปรยบเทยบอบตการณการเกดการหกลมและตกเตยงกอนและหลงใชแนวปฏบตฯ พบวาแตกตางกนอยางไมมนยสำคญทางสถต (ตารางท 3)

ท งน อาจจะเน องมาจากจำนวนคร งของการหกลมและตกเตยง ใกลเคยงกน จาก 5 ครง เหลอ 1 ครงจงทำใหการทดสอบทางสถตไมแตกตางกน อยางไรกตามจากขอมลดบ พบวา อบตการณการเกดการหกลมและตกเตยงหลงการใชแนวปฏบตฯ ลดลงจาก 1.37 ครงตอ 1,000 วนนอน เหลอ 0.29 ครง ตอ 1,000 วนนอน(ตารางท 2) ทงนเนองจากในการรบผปวยรกษา ในหอผปวยม การประเม นโดยใช แบบประเม นความเส ยงตอการหกลมและตกเตยง เพอคนหาผปวยทเปนกลมเสยงทกราย เพอทจะใหการดแลปองกนการหกลมและตกเตยงตงแตแรกรบ มการใหความรแกเจาหนาทพยาบาลผปวยและญาต เพอสรางความตระหนกในการดแลปองกนการหกลมและตกเตยง และขอความรวมมอจากแพทยผรกษาทำใหการดแลเพอปองกนการหกลม

และตกเต ยงเป นไปในทางเด ยวกนท งหอผ ป วยอยางไรกตาม อตราการหกลมและตกเตยงของหอผปวยศลยกรรมชาย 3 หลงการใชแนวปฏบตยงไมเปนศนยตามเปาหมายทตงไว แตผปวยทเกดอบตการณดงกลาวเปนการหกลมลงขางเตยงขณะนำผ ปวยลงลอเขนโดยญาตของผปวยและเจาหนาทไมสามารถทานนำหนกของผปวยได จงทำใหเสยหลกทรดตวลง เอาสวนกนกระแทกพนแตไมไดรบบาดเจบใด ๆ

ขอเสนอแนะในการนำผลการวจยไปใช1. การนำแนวปฏบตทางคลนกในการปองกน

การหกลมและตกเตยงไปใช ควรมการประเมนสภาพของหนวยงาน ทรพยากรทมอย และใหผรวมดำเนนโครงการมสวนรวมในการนำลงสการปฏบตทกขนตอน

2. การนำแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยงไปใช ทมนำจะตองเปนตวอยางทดในการปฏบตตามแนวปฏบตทางคลนก และควรมการนเทศตดตามประเมนผลอยางตอเนอง

3. ควรทำความเขาใจแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยงกบผรวมดำเนนโครงการกอนนำไปใช และมการทบทวนการใชแนวปฏบตทางคลนกในการปองกนการหกลมและตกเตยงเปนระยะ ๆ

16



ขอมลอบตการณ. (2545 – 2546). สรปสถตและผลงานหอผปวยศลยกรรมชาย 3 ประจำป 2545 – 2546. เชยงใหม :

โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม.ขอมลอบตการณ. (2546 – 2547). หนวยประกนคณภาพทางการพยาบาล ฝายการพยาบาล. เชยงใหม : โรงพยาบาล

มหาราชนครเชยงใหม.จกรภพ ธาตสวรรณ. (2546). การใชโปรแกรม SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมลทางสถตและงานวจย.

หองปฏบตการคอมพวเตอร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.ฉววรรณ ธงชย. (2546). เอกสารประกอบการสอนเรองการพฒนาแนวปฏบตทางคลนกทมพนฐานมาจากหลกฐานความร

เชงประจกษและการนำลงสการปฏบต. คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.สถตรบใหมและจำหนาย หอผปวยศลยกรรมชาย 3. (2544 – 2546 ). สมดบนทกสถตรบใหมและจำหนายหอผปวย

ศลยกรรมชาย 3. เชยงใหม : โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม.

Byers, V., Arrington, M.E. & Finstuen, K. (1990). Journal of Neuroscience Nursing. 22(3) : 147 – 154.

Centers for Disease Control and Prevention. (2004). Preventing Falls Among Older Adults. Department of

health and human services. Centers for Disease Control and Prevention.[Online]. Available from :

www.cdc.gov/program. [January 2004]

. (2005). Falls and Hip Fractures Among Older Adults. Web-based Injury Statistics Query

and Reporting System (WISQARS) [Online]. (2005). National Center for Injury Prevention and

Control, Centers for Disease Control and Prevention (producer). Available from : URL:

www.cdc.gov/ncipc/wisqars. [Cited 7 Aug 2005]

Englander, F., Hodson, T. J. & Terregrossa, R. A. (1996). Economic dimensions of slip and fall injuries.

Journal Forensic Science. Sep, 41 : 733 – 46.

Evans, D. Wood, D.E. & Lambert, L. (2003). Patient injury and physical restraint devices : a systematic

review. Journal of Advanced Nursing, 41(3) : 274 – 282.

Evans, D. & Fitz Gerald , M. (2002). Reasons for physically restraining patients and residents : a systematic

review and content analysis. International Journal of Nursing Studies. 39(7) : 735-743.

Hendrich, A., Nyhuis, A., Kippenbrock, T. & Soja, M.E. (1995). Hospital falls : Development of predictive

model for clinical practice. Applied Nursing Research. 8(3) : 129 – 139.

Lamp, K., Millier, J. & Hernandez, M. (1998). Falls in the elderly : Causes and prevention. Orthopaedic

Nursing : 45 – 49.

Lane, A.J. (1999). Evaluation of the fall prevention program in an acute care setting. Orthopaedic Nursing.

November / December : 37 – 43.

17


Lohr, K.N., Eleazer, K. & Mauskopf, J. (1998). Review health policy issues and applications for evidence-

based medicine and clinical practice guidelines. Health Policy. 46(1) : 1 – 19.

Kilpack, V., Boehm, J., Smith, N. & Mudge, B. (1991). Using research – based interventions to decrease

patient falls. Applied Nursing Research. 4(2) : 50 – 56.

Morse, J. M. (1997). Preventing patient falls. Thousand Oaks : SAGE.

National Health and Medical Research Council [NHMRC]. (1998). A guide to the development,

implementation and evaluation of clinical practice guidelines. Endorsed 16 November 1998,

ISBN 1864940485 (available : http://www.ausinfo.gov.au/general/gen_hottobuy.htm)

Polit, D. F., Beck, C. T., & Hungler, B. P. (2001). Essentials of nursing research : Methods, appraisal, and

utilization. (5thed). Philadelphia : Lippincott.

Sackett, D. L., Rosenberg, W.M.C., Gray, J.A.M., Haynes, R.B. & Richardson, W.S. (1996). Evidence –based

medicine : What it is and what it is not. British Medical Journal, 312 : 71 – 72.

Schmid, N. .A. (1990 ). Reducing patient falls : A research – based comprehensive fall prevention

program. Military Medicine, 155 : 202 – 207.

Sterling, D. A., O’Connor J. A. & Bonadies, J. Geriatric falls : Injury severity is high and disproportionate

tomechanism. Journal of Trauma – Injury Infection and Critical Care. 2001; 50(1) : 116 – 9.

Stolze, H., Klebe, S., Zechlin, C., Baecker, C. Friege, L. & Deuschl. G. (2004). Falls in frequent neurological

diseases prevalence, risk factors and aetiology. Journal of Neurology. 251, 79 – 84.

Tack.K.A., Ulrich, B. & Kehr, C. (1987). Patient falls : Profile for prevention. Journal of Neuroscience

Nursing. 19(2) : 83 – 89.

The Joanna Briggs lnstitute. (1998). Falls in acute hospitals : A systemic review. (available : http://

www.joannabriggs.edu.au/best_practice/bp4.php)

The Joanna Briggs lnstitute (1998) Physical Restraint In Acute and Residential Care : A Systematic

Review. (available : http://www.joannabriggs.edu.au/best_practice/bp4.php) 735 - 743.

Tuffnell, C. (1990). Falling can seriously damage one’s health – even in hospital. World Health Forum, 11,

282 – 285.

Weinberg, A. D. (1998). Risk management in long – term care : A quick reference guide. New York :

Springer.

18


⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

อนงค อมฤตโกมล *

* หวหนาหนวยตรวจพเศษทางโรคหวใจและหลอดเลอดแบบภายนอก โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

หลกการและเหตผล

โรคหลอดเลอดหวใจตบ เปนปญหาสำคญในกลมประชากรทวโลกรวมทงประเทศไทย พบวาเปนโรคทกอใหเกดอตราการเสยชวตและการสญเสยคาใชจายในการรกษาสง จากการศกษาในประเทศองกฤษ พบวาประชากรมอตราการเสยชวตจากโรคหลอดเลอดหวใจตบถง 110,000 คนในแตละป สำหรบประเทศไทยสถตโรคหลอดเลอดหวใจตบเพมมากขนอยางชดเจนทงนเนองจากการเปลยนแปลงและพฒนาอยางรวดเรวของระบบสงคมและระบบเศรษฐกจ สงผลใหชวตความเปนอยและพฤตกรรมในการดำเนนชวตของประชาชนเปลยนแปลงไป มการรบประทานอาหารไขมนมากขนรบประทานผกและผลไมลดลง การดำเนนชวตดวยความเครงเครยด การมกจกรรมและการออกกำลงกายลดลง ไมควบคมนำหนกและภาวะอวน ทำใหเกดโรคความดนโลหตสง เบาหวาน และระดบไขมนในเลอดสงซงลวนแตเปนปจจยเสยงของการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ

จากขอมลของโครงการทะเบยนผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมซงไดรวบรวมขอมลปจจยเสยงการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ พบวาปจจยเส ยงท เป นสาเหตของโรค

หลอดเลอดหวใจตบในผปวยทพบมากทสด ไดแกภาวะไขมนในเลอดสง รอยละ 80.6 โรคความดนโลหตสงรอยละ 60.5 โรคเบาหวาน รอยละ 40

และการสบบหรรอยละ 34.8 และเมอตดตามการควบคมระดบไขมน ระดบนำตาล ความดนโลหต และการงดสบบหรในผปวยหลอดเลอดหวใจตบเหลาน พบปญหาวาผปวยมากกวารอยละ 50 ยงไมสามารถควบคมปจจยเสยงไดตามเกณฑมาตรฐาน ซงเปนผลทำใหผปวยมโอกาสเกดเปนโรคซำหรอเปนมากข น และมการดำเนนของสภาวะโรคเลวลง

จากปญหาดงกลาวทางหนวยตรวจฯ จงมองเหนความจำเปนในการพฒนาแนวปฏบตในการควบคมปจจยเสยงของการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ เพอใหมแนวปฏบตสำหรบพยาบาลในการดแลควบคมปจจยเสยงการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ และเพอใหผ ปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบไดรบการควบคมปจจยเสยงตาง ๆ ใหไดตามเกณฑมาตรฐาน ทงนในการพฒนาแนวปฏบตดงกลาว ไดทำการพฒนาตามโครงการการใชความรเชงประจกษของศนยความรเชงประจกษทางการพยาบาลและผดงครรภแหงประเทศไทย (The

Thailand Center for Evidence Based Nursing and


Midwifery) คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมพกล นนทชยพนธ และฉววรรณ ธงชย, 2548)

หลงจากนน ไดนำแนวปฏบตทพฒนาขนนำสการปฏบตเปนระยะเวลา 3 เดอน กล มตวอยางเปนผ ปวยหลอดเล อดห วใจต บท เข าร บบร การในหน วยตรวจพเศษทางโรคหวใจและหลอดเลอดตงแตเดอนธนวาคม 2548 ถงเดอนกมภาพนธ 2549 จำนวน 26 คนและทำการประเมนผลลพธทเกดจากการใชแนวปฏบต

วตถประสงค

เพอศกษาผลลพธการใชแนวปฏบตทางคลนกการควบคมปจจยเสยงการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ

กลมเปาหมาย

ผ ป วยโรคหลอดเล อดหวใจตบและผ ป วยกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลนทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

วธดำเนนโครงการ

1. การกำหนดประเดนปญหาผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบ มโอกาสเกดเปนซำ

หรอเปนมากขน ถาไมควบคมปจจยเสยงของการเกดโรคไดแก ระดบไขมนในเลอด ระดบนำตาล ความดนโลหตและการเลกสบบหร ซงปจจบนพบปญหาวา ผปวยมากกวารอยละ 50 ยงไมสามารถควบคมปจจยเสยงไดตามเกณฑมาตรฐาน

2. การกำหนดผลลพธทำการทบทวนตวช ว ดคณภาพการควบคม

ปจจยเสยงในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบทตองการให เก ดข นภายหลงการใช แนวปฏบ ต ทางคลน กการจดการควบคมปจจยเสยงในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบ ไดขอสรปดงน

2.1 ประสทธผลของการจดการควบคมปจจยเสยงตาง ๆ ในผปวยหลอดเลอดหวใจตบเพมขน โดยกำหนดตวชวดคอ

1) ระดบไขมนในเล อด ได แก total

cholesterol < 200 mg/dl, Triglyceride < 200 mg/

dl, LDL < 100 mg/dl และ HDL > 40 mg/dl

2) ระดบ FBS < 110 mg/dl และ/หรอHbA1C < 7

3) ระดบความดนโลหตในผปวยหลอด-

เลอดหวใจตบ < 140/80 และ < 130/80 ในผปวยทเปนเบาหวาน

4) ผปวยทกรายเลกสบบหร

2.2 ประสทธผลของการปองกนเกดหลอดเลอดหวใจตบซำเพมขน โดยกำหนดตวชวดคอ

1) อ ตราการกล บเข าร บการร กษาในโรงพยาบาล ดวยสาเหตของการเกดหลอดเลอดหวใจตบซำลดลง

2) อตราการตายดวยสาเหตของการเกดหลอดเลอดหวใจตบซำลดลง

3) รอยละการเกดภาวะแทรกซอนไดแกภาวะหวใจลมเหลวลดลง

3. การสบคนหลกฐานอางองทำการสบคนหลกฐานความรและงานวจยจาก

วารสารทางการแพทยและพยาบาลทงในและตางประเทศจากฐานขอมลทางคอมพวเตอร คำสำคญท ใช ในการสบคน คอ มาตรฐานทางคลนก, ผปวยหลอดเลอดหวใจตบ, ภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด, แนวปฏบตทางคลนก, การควบคมปจจยเสยงการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ, การปองกนกลามเน อหวใจขาดเลอดซำCoronary heart disease, Acute coronary syndrome

และ Risk factor management


ผลการสบคนได Systematic review 1 เรอง (12trial), Clinical Practice Guidelines 2 เร อง,Randomize control trial : RCT 7 เรอง Expert

opinion 2 เรอง

4. การประเมนคณคาของหลกฐานนำหลกฐานท สบคนมาไดท งหมดมาทบทวน

วเคราะห และประเมนความนาเช อถอ ตลอดจนความเหมาะสมสำหรบนำไปปฏบตตามเกณฑพจารณาตดสนคณภาพหลกฐานความรเชงประจกษของสถาบนโจอนนาบรกส (The Joanna Briggs Institute, 2004)

5. การจดทำแนวปฏบตทางคลนก5.1 พจารณาคณภาพและความเหมาะสม

ของแนวปฏบต โดยคณะกรรมการพฒนาแนวปฏบตทางคลนกของหนวยตรวจพเศษทางโรคหวใจและหลอดเล อดแบบภายนอก โรงพยาบาลมหาราช-

นครเชยงใหม5.2 จดพมพรางแนวปฏบต โดยบรรจวธการ

ปฏบตทเปนเลศตามผลการวจยทสบคนได พรอมทงระบระดบความนาเชอถอของหลกฐาน

5.3 นำเสนอรางแนวปฏบตทางคลนก และทำประชาพจารณเพ อรบฟงความคดเหนสำหรบนำมาปรบปรงแกไข

5.4 ปรบปรงแนวปฏบตทางคลนกตามขอเสนอแนะใหมความเหมาะสมกบการใชในโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

5.5 ตรวจสอบคณภาพทางดานภาษาและความเหมาะสมของแนวปฏบตทางคลนก โดยผทรงคณ-

วฒ หลงจากนนนำมาปรบปรงใหมความสมบรณยงขน5.6 ทดสอบความเปนไปไดในทางปฏบต โดย

นำไปทดลองใชกบการดแลผปวยหลอดเลอดหวใจตบจำนวน 15 ราย

6. การนำแนวปฏบตทางคลนกสการปฏบตขนตอนการใชแนวปฏบตทางคลนกการควบคม

ปจจยเสยงในผปวยหลอดเลอดหวใจตบของหนวยตรวจฯประกอบดวยขนตอนดงน

6.1 การประชมช แจงและสรางความเขาใจแนะนำวธการใช ตลอดจนใหความรในเรองของการใชความรในเรองปจจยเสยง กอนการนำแนวปฏบตไปใชซงเปนสงทจำเปนอยางยงทจะตองทำความเขาใจกบบคลากรทกคนทเกยวของในการดแลผปวย ซงไมไดรวมในการพฒนาแผนการดแล ทกคนทเก ยวของในการดแลจะตองเขาใจและยอมรบเปาหมายของแนวปฏบต การทำความเขาใจจะตองรวมถงการทำความเขาใจในเรองการรวบรวมและวเคราะหขอมล

6.2 ประชมกำหนดขอตกลง และกำหนดขนตอนการใช ไดขอสรปดงน

ก) ใหเจาหนาททจะใชแนวปฏบตเลอกผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบเขาโครงการจากผปวยทมารบบรการในหนวยตรวจฯ เชน ผปวยทมาตรวจสมรรถภาพหวใจโดยการวงบนสายพานเลอน หรอผปวยกลามเนอหวใจตายทหนวยฟนฟหวใจใหการฟนฟหวใจกอนกลบบาน

ข) บนทกชอผปวยทเลอกใชแนวปฏบตเขาโครงการในสมดการใชแนวปฏบต

ค) ปฏบตตามแนวปฏบต ดงรายละเอยด(ภาคผนวก)

7. การประเมนผลลพธการใชแนวปฏบตทางคลนกการควบคมปจจยเสยงการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ

การประเมนผลโครงการครงน เปนการประเมนผลลพธของโครงการทเกดจากการใชแนวปฏบตทางคลนกการควบคมปจจยเสยงในผปวยหลอดเลอดหวใจตบกลมตวอยางเปนผปวยหลอดเลอดหวใจตบทเขารบมารบบรการในหนวยตรวจพเศษทางโรคหวใจและ


หลอดเลอด ตงแตเดอนธนวาคม 2548 ถงเดอนกมภาพนธ2549 จำนวน 26 คน ผลการศกษาไดเสนอในรปตารางประกอบคำบรรยายโดยแบงเปน 2 สวน

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางสวนท 2 ขอมลผลลพธการควบคมปจจยเสยง

ในดานตาง ๆ ไดแก การสบบหร การควบคมระดบไขมนการควบคมความดนโลหต การควบคมระดบนำตาลในเลอด

ผลการวเคราะหขอมลและการอธปรายผล

ตารางท 1

รอยละของกลมตวอยาง จำแนกตามขอมลทวไป (N = 26)

ลกษณะของกลมตวอยาง จำนวน (คน) รอยละ

เพศชาย 16 64

หญง 10 36

อาย (ป) (x = )

41 - 50 4 15

51 - 60 8 31

61 - 70 6 23

> 70 8 31

ปจจยเสยง (กลมตวอยาง 1 รายมปจจยเสยงไดมากกวา1 อยาง)

สบบหร 16 61

โรคความดนโลหตสง 14 53

โรคเบาหวาน 16 61

ไขมนในเลอดสง 23 88

จากตารางท 1 พบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชายคดเปนรอยละ 64 ปจจยเสยงของการเกดโรคทพบในกลมตวอยางมากทสดคอระดบไขมน ในเลอดสง

คดเปนรอยละ 88 รองลงมาคอการสบบหร และโรคเบาหวาน คดเปนรอยละ 61

ตารางท 2

ขอมลการประเมนเรองการสบบหร (N = 16)

รายการ จำนวน (คน) รอยละ

เลกสบบหร > 20 ป 11 68

อยใกลชดคนสบบหร 2 13

ยงไมเลกสบ 3 19

ตารางท 2 พบวากลมตวอยางสวนใหญเปนผปวยทเลกสบบหรมาแลวมากกวา 20 ป คดเปนรอยละ 68

แผนภมท 1 ผลลพธการควบคมการสบบหร (N = 3)

จากแผนภม 1 แสดงกลมตวอยางทสามารถเลกสบบหรได 2 คน เลกไมได 1 คน

smoking

80

20

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

หลกเลยงและเลกได ยงไมเลก

(2 คน)

(1 คน)


แผนภมท 2 ผลลพธการควบคมระดบไขมน (N = 23)

จากแผนภมท 2 แสดงจำนวนผปวยทสามารถควบคมระดบไขมนไดตามเกณฑเปนสวนใหญ คดเปนรอยละ 60 และจำนวนผปวยทไมสามารถควบคมไดตามเกณฑคดเปนรอยละ 40

แผนภมท 3 ผลลพธการควบคมระดบความดนโลหต(N = 14)

จากแผนภมท 3 แสดงจำนวนผปวยทสามารถควบคมระดบความดนโลหตไดตามเกณฑเปนสวนใหญคดเปนรอยละ 88 และจำนวนผปวยทยงไมสามารถควบคมไดตามเกณฑคดเปนรอยละ 12

แผนภมท 4 ผลลพธการควบคมระดบระดบนำตาล

จากแผนภมท 4 แสดงจำนวนผปวยทสามารถควบคมระดบนำตาลไดตามเกณฑเป นสวนใหญคดเปนรอยละ 72 และจำนวนผปวยทยงไมสามารถควบคมไดตามเกณฑคดเปนรอยละ 28

แผนภมท 5 แสดงรอยละจำนวนผปวยในโครงการสามารถควบคมการสบบหร ระดบไขมน ความดนโลหตและระดบนำตาลในเลอด ไดตามเกณฑ

จากแผนภมท 5 แสดงจำนวนรอยละผปวยในโครงการทสามารถควบคมปจจยไดตามเกณฑ โดยมจำนวนผปวยสามารถควบคมความดนโลหตไดตามเกณฑมากทสดคดเปนรอยละ 88 จำนวนผปวยสามารถควบคมระดบนำตาลไดรองลงมาคดเปนรอยละ 72

60

40 34

0

50

100

ตามเกณฑ ยงไมไดตามเกณฑ รอ F/U

Dyslipedemia

(9 คน) (6 คน) (8 คน)

0

20

40

60

80

100

ตามเกณฑ ยงไมไดตามเกณฑ รอ F / U

HT

(1 คน)

(5 คน)

(8 คน)

12

88

72

28 31

0

20

40

60

80

ตามเกณฑ ยงไมไดตามเกณฑ รอ F/U

smoking, 80

Dyslipidemia,

60

HT, 88

DM, 72

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

smoking Dyslipidemia HT DM


แผนภมท 6 เปรยบเทยบรอยละจำนวนผปวยในโครงการทควบคมปจจยตาง ๆ ไดตามเกณฑกบจำนวนรอยละเปาหมาย

จากแผนภม 6 แสดงรอยละของผปวยทสามารถควบคมปจจ ยเส ยงได ตามเกณฑ โดยมร อยละผปวยสามารถควบคมความดนโลหตไดตามเกณฑมากทสดคดเปนรอยละ 88 ใกลเคยงกบเปาหมายทตงไวคอ รอยละ 90

การอภปรายผล

การดำเนนโครงการการใชความรเชงประจกษ เรองการควบคมปจจยเสยงในผปวยหลอดเลอดหวใจตบซงเรมตนโครงการตงแตการพฒนาแนวปฏบตทางคลนกโดยอาศยข นตอนและแนวทางการพฒนาตามแบบของศนยความร เช งประจกษทางการพยาบาลและผดงครรภแหงประเทศไทย (The Thailand Center for

Evidence Based Nursing and Midwifery)

คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (พกลนนทชยพนธ และฉววรรณ ธงชย, 2548) จนกระทงไดดำเนนโครงการนำสการปฏบตตงแตเดอนธนวาคม2548 ถงเดอนกมภาพนธ 2549 เปนระยะเวลา 3

เดอนมจำนวนผปวยในโครงการ 26 คน

สรปการประเมนผลลพธของโครงการ โดยใชตวชวดผลลพธจากจำนวนรอยละผปวยทสามารถควบคมปจจยเสยงไดตามเกณฑ พบวา มจำนวนผปวยสามารถเลกสบบหรไดรอยละ 80 ควบคมระดบไขมนไดตามเกณฑรอยละ 60 ควบคมความดนโลหตไดตามเกณฑรอยละ 88 ควบคมระดบนำตาลไดตามเกณฑรอยละ 72ซงอยางไรกตามผลลพธจากการควบคมปจจยเสยงดงกลาว โดยสวนใหญยงไมถงเปาหมายตามเกณฑกำหนด โดยพบวามเพยงการควบคมการสบบหรเทานนทสามารถทำไดบรรลเปาหมายทกำหนด คอสามารถเลกสบบหรไดมากกวารอยละ 50 สำหรบการควบคมปจจยเส ยงอ น ๆ เชน การควบคมความดนโลหตการควบคมระดบไขมนในเลอด และการควบคมระดบนำตาลในเลอด ซงกำหนดเปาหมายวาจำนวนรอยละผปวยตองควบคมปจจยเสยงไดมากกวารอยละ 90 นน พบวาจำนวนรอยละผปวยทสามารถควบคมปจจยไดตามเกณฑยงไมถงเปาหมายทกำหนดคอจำนวนนอยกวารอยละ 90ซงสามารถอธบายไดวาในการควบคมปจจยเสยงตาง ๆในการเกดโรคนนจะตองอาศยการปรบเปลยนพฤตกรรมของผปวยในเรองการหลกเลยงการรบประทานอาหารไขมนสงการออกกำลงกายสมำเสมอ โดยพฤตกรรมเหลาน จะตองใชระยะเวลานานและตองอาศยเทคนคในการใหคำแนะนำผปวย แตเนองจากในการนำแนวปฏบตในการควบคมปจจยมาใชนน พยาบาลยงมเวลาทจะใหคำแนะนำใหความรกบผปวยนอยเกนไป ทำใหผปวยอาจจะยงไมเขาใจเพยงพอทจะเกดการปรบเปลยนพฤตกรรม นอกจากนนอาจจะเปนเรองของระยะเวลาการตดตามผล ซงเรวเกนไป คอตดตามหลงใหคำแนะนำไปแลว 3 เดอน

เปาหมายผลลพธ

80

60

88

72

50

90 90 90

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

smoking Dyslipidemia HT DM


การใหคำแนะนำผปวยเพงทำไดครงเดยว ผปวยยงไมสามารถท จะตระหนกและปรบเปล ยนพฤตกรรมการดำเนนชวตได ซงในการปรบเปลยนพฤตกรรมการดำเนนชวตดานการรบประทานอาหาร การออกกำลง-กายนน จะตองใชระยะเวลา ในการทผปวยจะคอย ๆ ปรบจงคาดวา ในการตดตามผปวยครงตอไปผปวยจะสามารถควบคมปจจยเสยงไดตามเกณฑทงหมด

อยางไรกตาม ในการดำเนนโครงการการควบคมปจจยเสยงผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบโดยใชความร

เชงประจกษทไดดำเนนการผานมาระยะหนงนน ถอไดวาเปนกาวแรกในการควบคมปจจยเสยงผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบ ทำใหเกดการประเมนปจจยเสยงอยางเปนระบบมแบบบนทกการประเมนและการตดตามและมเกณฑเปาหมายในการกำหนดผลลพธทชดเจน ซงถาโครงการดำเนนการตอเนองไป คาดวาจะเหนผลและสงผลใหเกดการพฒนาคณภาพ ดานการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบ ใหมการดแลทดตอไป


Antman, E .M., Anbe, D.T., Armstrong, P. W., Bates, E.R., Green, L. A., Hand, M., et al., (2004). ACC/AHA

Guidelines for the management of patients with acute ST-Elevation myocardial infarction.

Circulation. 110, 588 - 636.

Bosch, X., Theroux, P., & Waters, D. D. (1987). Early postinfarction ischemia: clinical angiographic, and

prognostic significance. Circulation. 5, 988.

Bonita, R., & Beaglehole, R(1994). Cardiovascular disease epidemiology in developing countries: ethic

and etiquette. Lancet. 344, 1586 - 1587.

Libby, P. J. Internal Med Heller, R. F., Fisher, J. D., D’Este, C. A., LIM, L. L., Dobson, A. S., & Porter, R.

(2000). Death and readmission in the year after hospital admission with cardiovascular disease:

the hunter area heart and stroke register. Medicine Journal. 172(6), 261 - 265.

Osguthorpe, S. S. (1995). Acute myocardial infarction. In N. Urban, K. K. Greenlee & C. Winkelman (Eds.),

Guidelines for critical care nursing. (pp. 146 - 162). Boston: St.Louis.Tu, J. V., Austin, P. C.,

Filate, W. A., Johansen, H. L., Brien, S. E., Pilote, L., et al. (2003). Canadian cardiovascular

outcomes research team outcomes of acute myocardial infarction in Canada. Canada Journal

Cardiology. 19(8), 893 - 901.


ภาคผนวก

แนวปฏบตทางคลนกการควบคมปจจยเสยงในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบ

แนวปฏบตทางคลนกการควบคมปจจยเสยงในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบ โรงพยาบาลมหาราช-นครเชยงใหม ประกอบดวย 7 องคประกอบ ไดแก1) การพทกษสทธและจรยธรรม 2) การประเมนปจจยเสยง 3) การจดการควบคมปจจยเสยง 4) การใหความรและขอมลแกผปวยและญาต 5) การปรบเปลยน พฤตกรรม/ ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ก า ร ด ำ เ น น ช ว ต6) การมผจดการรายกรณในการควบคมระดบไขมน และ7) การควบคมและพฒนาคณภาพบรการ

1. การพทกษสทธผปวยและจรยธรรม (level

4A)

1.1 ผปวยหลอดเลอดหวใจตบทกคนตองไดขอมลเรองปจจยเสยงและการควบคมปจจยเสยง

1.2 ผปวยหลอดเลอดหวใจตบตองไดรบการประเมนคนหาปจจยเสยงการเกดโรคอยางครบถวน

1.3 ผปวยหลอดเลอดหวใจตบตองไดรบการดแลควบคมปจจยเสยงสำคญทเปนสาเหตของการเกดโรคใหอยในเกณฑมาตรฐานอยางเหมาะสม

2. การประเมนปจจยเสยง (level 1A)

ผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบ ตองไดรบการคนหาประเมนปจจยเสยงของการเกดโรคครบถวน ไดแกการตรวจหาระดบไขมนในเลอด การตรวจหาระดบ FBS

และ / หรอ HbA1C การประเมนภาวะความดนโลหตสงและประเมนการสบบหรอยางครบถวน

3. การจดการควบคมปจจยเสยง (level 1B)

มการควบคมจดการกบปจจยเสยงตอการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบอยางเหมาะสม ปจจยเสยงทตองควบคม มดงน

3.1 การควบค มระด บไขม นในเล อดมการตรวจเชคระดบไขมนในเลอด และ / หรอรกษาระดบไขมนในเลอดทผดปกตไดอยางเหมาะสม

3.1.1 เปาหมายของการควบคมระดบไขมน คอ ระดบโคเลสเตอรอล ( total cholesterol ) <

200 mg / dl, ไตรกลเซอไรด (Triglyceride) < 200

mg / dl, เอลดเอล (LDL) < 100 mg / dl และเฮลดเอล(HDL) > 45 mg / dl โดยการสนบสนนใหผปวยมการปรบเปล ยนพฤตกรรมสขภาพอยางเหมาะสม(modified life style)(Class I ,Level B)

3.1.2 ถาระดบโคเลสเตอรอลมากกวา240 mg / dl ผปวยตองไดรบยาลดระดบโคเลสเตอรอลและปรบระดบยาถาจำเปนเพอลดใหระดบโคเลสเตอรอลนอยกวา 200 mg / dl

3.1.3 ถาระดบโคเลสเตอรอลอยระหวาง200 - 240 mg / dl ตองไดรบการแนะนำอาหารทเหมาะสม และตองวดระดบโคเลสเตอรอลซำท 6 - 12สปดาห

3.1.4 ยาทควรใหเพอลดไขมน ไดแกยากลม statins ยกเวนในรายทมขอหาม

3.2 การควบคมความดนโลหตในเลอดการควบคมระดบความดนโลหต และ /หรอรกษาความดนโลหตอยางเหมาะสม (level 1B)

3.2.1 เปาหมายในการควบคม ความดนโลหต คอผปวยตองมความดนโลหต < 140 / 90 mmHg

และ < 130 / 80 ในผปวยทเปนเบาหวาน3.2.2 ถาความดนโลหตผปวยอยใน

ระดบท BPs = 130 - 140 mmHg และ BPd = 85 -

90 mmHg ในขนแรกควรเรมการรกษาดวยการแนะนำใหผปวยปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพใหเหมาะสม ไดแกการรบประทานอาหารและการออกกำลงกาย


3.2.3 มการประเมนรกษาอวยวะสำคญทถกทำลาย และการลดระดบความดนโลหตจะตองมความปลอดภยสำหรบผปวยดวย

3.3 การควบค มระด บน ำตาลในเล อดการตรวจเชคระดบนำตาลในเลอด และ / หรอรกษาระดบนำตาลในเลอดทผดปกตไดอยางเหมาะสม (Level 1B)

3.3.1 เปาหมาย คอระดบ FBS < 110

mg / dl และ / หรอ HbA1Cในเลอด < 7

3.4 การควบคมการสบบหร3.4.1 ผปวยหลอดเลอดหวใจตบทกราย

ตองไดรบการแนะนำใหเลกสบบหร4. การใหความรและขอมลแกผปวยและญาต

(level 2A)

4.1 ผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบทกรายตองไดรบความรเกยวกบโรค การดำเนนของโรค อาการ/ อาการแสดงของโรค และแนวทางการรกษาโรคกอนจำหนายออกจากโรงพยาบาล

4.2 ผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบทกรายตองไดรบการวางแผนแนะนำเกยวกบการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพเพอควบคมและปองกนปจจยเสยงของการเกดหลอดเลอดหวใจตบซำ ไดแก การรบประทานอาหาร ระดบกจกรรมและการออกกำลงกาย การควบคมระดบความดนโลหต การควบคมเบาหวาน และการเลกสบบหรกอนจำหนายออกจากโรงพยาบาล

4.3 ผ ป วยหลอดเล อดหวใจตบทกรายตองไดรบคมอปฏบตตวสำหรบผปวยหลอดเลอดหวใจตบเพอใหสามารถนำกลบไปปฏบตตวไดอยางเหมาะสมกบพยาธสภาพของโรค

5. การปรบเปลยนพฤตกรรม / การเปลยนแปลงการดำเนนชวต ( level 1B)

5.1 ผปวยหลอดเลอดหวใจตบตองไดรบสนบสนนใหงดสบบหร

5.2 ผ ป วยหลอดเล อดหวใจต บต องได ร บการสน บสน นให ม การปร บเปล ยนพฤต กรรมการรบประทานอาหารใหรบประทานอาหารทถกตองลดอาหารประเภทไขมนสง เนนการรบประทานผกสดและผลไมแตละวน

5.3 ผ ป วยหลอดเล อดหวใจต บต องได ร บการสนบสนนในการออกกำลงกาย

6. การมผจดการรายกรณในการควบคมระดบไขมน (level 1C)

7. การพฒนาคณภาพบรการ7.1 มการศกษาผลการวจย หรอความร

เชงประจกษในการควบคมปจจยเส ยงการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบและมการปรบปรงแนวปฏบตทางคลนกตลอดจนมการทบทวนและปรบปรงคมอ แผนการสอนและแผนพบการใหความรการควบคมปจจยเสยงของการเกดโรคอยางนอยปละ 1 ครง (level 4B)

7.2 ตดตามและประเมนตวช วดคณภาพดานการควบคมปจจยเส ยงการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบอยางสมำเสมอ (level 4A)

7.3 มระบบตดตามและกำกบใหมการปฏบตตามแนวปฏบตในการควบคมปจจยเสยงการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ (level 4A)

7.4 ตดตามประเมนความคดเหน และความตองการของเจาหนาท ท เก ยวกบการควบคมปจจยเสยง การเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ (level 4B)

7.5 มระบบบนทกและตรวจสอบขอมลตวช ว ดคณภาพการควบคมปจจ ยเส ยงการเก ดโรคหลอดเลอดหวใจตบอยางตอเนอง (level 4B)

7.6 ใหความร เก ยวกบการควบคมปจจยเสยงของเกดการโรคหลอดเลอดหวใจตบแกบคลากรพยาบาลใหมทกราย โดยอาศยแนวปฏบตทางคลนกของโรงพยาบาล (level 4B)


* โครงการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง (CQI)

** พยาบาลระดบ6 หอผปวยนรเวชกรรม 2 งานการพยาบาลผปวยสตศาสตรและนรเวชวทยาโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

*** รองศาสตราจารยประจำภาควชาการพยาบาลสตศาสตรและนรเวชวทยา คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

จนทรแรม เสรสงคณ **

ยพน เพยรมงคล ***

ในปจจบนการรกษามะเรงอวยวะสบพนธสตรมหลายวธ เชน การผาตด รงสรกษา เคมบำบด หรอใชรงสรกษารวมกบเคมบำบด เปนตน เปาหมายของการรกษาเพอใหหายขาดจากการเปนมะเรงระยะแรก และชวยใหผปวยมชวตยนยาวขน ทงนขนอยกบสภาวะความสมบรณของรางกายผปวยแตละราย พยาธสภาพของชนเนอและระยะหรอการดำเนนของโรค สวนมะเรงระยะลกลามนยมใชรงสรกษาและ / หรอเคมบำบดในการรกษา(สมเกยรต ศรสวรรณดฐ และสญชย บลลงกโพธ,2542)

จากการปวยดวยโรคมะเรงอวยวะสบพนธสตรการรกษาดวยรงสรกษาและ / หรอเคมบำบดตดตอกนเปนเวลานานสงผลใหผปวยไดรบผลกระทบในทางลบตามมาหลายอยาง ทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณสงคม และจตวญญาณ กลาวคอทางดานรางกาย พบวาทำใหความสามารถในการทำกจกรรมในชวตประจำวนลดลง ดานจตใจและอารมณ พบวา ทำใหผปวยรสกวาตนเองไมมประโยชน ไรความสามารถ สญเสยภาพลกษณมความบกพรองในเร องเพศสมพนธ ซมเศรา และวตกกงวล

ดานสงคม พบวา จากการทผปวยมความสามารถในการดแลตนเองลดลง ทำใหตองพงพาผอนมากขน

ทำใหอยากพกผอนอย ตลอดเวลา จงปฏเสธการมปฏสมพนธกบสงคม

สวนดานจตวญญาณ ทำใหผปวยรสกสนหวงและรบรวาทำใหสญเสยเวลาอนมคา ซงจะสงผลกระทบตอคณภาพชวตของบคคลและครอบครวในทสด

ผปวยมะเรงอวยวะสบพนธสตรสวนใหญจะมความวตกกงวลและมความเครยดสง โดยเฉพาะผปวยมะเรงอวยวะสบพนธสตรทไดรบการรกษาดวยเคมบำบดทจะตองเผชญกบความทกขทรมานจากการเกดภาวะแทรกซอนของยาเคมบำบด (ยพน เพยรมงคล, 2547)ผปวยหลายรายจะตองนอนโรงพยาบาลเปนเวลานานเนองจากมภาวะเมดเลอดขาวตำ นอกจากนแลว ยงจะตองกลบมาโรงพยาบาลอกหลายครงเพอรบการรกษาและรบการตรวจตดตามเฝาระวงการกลบเปนซำ และวาระสดทายของผปวยตองอาศยการดแลจากญาตทใกลชดผปวยและญาตจงตองการความรความเขาใจเกยวกบโรควธการรกษา การดแลตนเองในขณะรบยาเคมบำบดและหลงไดรบยาครบแลว รวมท งการดแลผ ปวยมะเรงอวยวะสบพนธสตรในระยะสดทาย

กลมสนบสนนเปนกระบวนการกลมอยางหนงทเหมาะสม และสามารถนำมาใชในการใหองคความรแกผปวยและญาต สมาชกในกลมมการแลกเปลยน


ความคดและประสบการณรวมกน โดยมจดมงหมายเพอใหสมาชกในกลมสามารถแกไขปญหาสวนบคคลหรอกลมทางดานพฤตกรรม ความคด หรออารมณเกดการพฒนาทกษะในการแกไขปญหา สมาชกในกลมเปนผตกอยในประสบการณทคลายคลงกน ไดมโอกาสรวมกลมแลกเปลยนประสบการณ ไดรบความรนำไปสการมภาวะสขภาพทดขน (ยพน เพยรมงคล, 2547)

ผดำเนนโครงการตระหนกถงปญหาดงกลาวขางตน จงไดจดทำโครงการนขนเพอใหผปวยมะเรงอวยวะสบพนธสตรท ไดรบการรกษาดวยเคมบำบดและญาตไดรบความร คำแนะนำตาง ๆ โดยละเอยดนอกจากนผปวยยงไดมโอกาสแลกเปลยนและเสนอแนะแนวทางทตนเองประสบความสำเรจแกผปวยรายอน ๆ เปนการใหกำลงใจซงกนและกน โดยอาศยกลมเปนศนยกลางถายทอดประสบการณการดแลตนเองทเปนประโยชนในระหวางและหลงไดรบยาเคมบำบดซงจะสงผลทำใหความวตกกงวลของผปวยลดลงดวย

ความหมายกลมสนบสนน (support group) เปนวธการหนง

ทใชบำบดรกษาผรบบรการทมปญหาทางดานอารมณดานจตใจ หรอดานพฤตกรรม เพอวเคราะหปญหาและหาวธการแกปญหารวมกน

กลไกของกลมสนบสนนกลไกของกล มสนบสนนประกอบดวย 2

กระบวนการ ไดแก การใหขอมลและการแลกเปลยนประสบการณทเกดขน

1. การใหขอมล เปนการสอนหรอแลกเปลยนขอมลและความร ตาง ๆ อาจจะใชวธบอกโดยตรงหรอชแนะแนวทาง รวมทงการแจงวตถประสงคของกลมการใหขอมลดานสขภาพ ความกาวหนาของโรค วธการเผชญปญหาเพอนำมาพดคยแลกเปลยนกนในกลม

2. การแลกเปลยนประสบการณทเกดขน สมาชกในกลมจะเปนผทมปญหาคลายคลงกน ซงการพดคยกนในกลมจะมรายละเอยดถงทกษะในการเผชญกบปญหาของแตละบคคลเมออยในภาวะเจบปวยเรอรงจากผทเคยมปญหาน นมาแลว และชวยสงเสรมพฤตกรรมการปรบตวเมอตองเผชญกบปญหาใหกบสมาชกอน

ประเภทของกลมสนบสนนประเภทของกล มสนบสนนท ใช ในการดแล

ผปวยมะเรงแบงออกเปน 2 ประเภท คอกลมสนบสนนทใหความรรวมกบการดแลดานจตใจ และกลมสนบสนนทเนนการบำบดทางจต

1. กลมสนบสนนทใหความรรวมกบการดแลดานจตใจ เปนกล มท เนนเร องของการใหความร และการดแลดานจตใจ การสรปเนอหาในประเดนทเปนปญหาของสมาชก

2. กล มสนบสนนท เน นการบำบดทางจ ตเปนกลมทเนนสนบสนนซงกนและกนระหวางสมาชกผนำกลมจะเปนผเชยวชาญหรอมประสบการณเฉพาะทางดานจตเวช

วตถประสงค1. เพอใหผปวยและญาตมความรและความเขาใจ

ในการดแลตนเองขณะและหลงการไดรบเคมบำบด2. เพอใหผปวยและญาตไดมโอกาสแลกเปลยน

และเสนอแนะแนวทางการดแลตนเองขณะและหลงการไดรบเคมบำบด

3. เพ อลดความวตกกงวลในผ ป วยมะเรงอวยวะสบพนธสตรทไดรบการรกษาดวยเคมบำบด

4. เพอพฒนาองคความรและทกษะการดแลผปวยมะเรงอวยวะสบพนธสตรทไดรบการรกษาดวยเคมบำบด

29


ระยะเวลาดำเนนโครงการดำเนนโครงการตงแตวนท 31 สงหาคม 2547 ถง

15 ธนวาคม 2548 โดยจดกจกรรมกลมสนบสนนสปดาหละ 3 วน ในวนจนทร พธ และศกรสปดาหท 3หรอ 4 ของเดอน ทหองกจกรรมบำบด หอผปวยนรเวชกรรม 2 งานการพยาบาลผปวยสตศาสตรและนรเวชวทยา ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราช-นครเชยงใหม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมในการทำโครงการน ไดเนนการใชกลมสนบสนนใหความรรวมกบการดแลดานจตใจ

ผเขารวมโครงการผปวยมะเรงอวยวะสบพนธสตรทนดมารบเคม

บำบดครงตอไป และนดมารบการตรวจตดตามการกลบเปนซำของโรค และญาตจำนวน 50 คน

การประเมนผลโครงการประเมนโดยการวดระดบความวตกกงวลของ

ผ ปวยมะเรงอวยวะสบพนธ สตรท ไดรบการรกษาดวยเคมบำบดกอนและหลงเขารวมกจกรรมกล ม-

สนบสนน โดยใชมาตรวดความวตกกงวลแบบมาตรวดโดยการเปรยบเทยบดวยสายตา (Visual analogue

scale) ของไอทเกน โวเจลแซงและวเวอรกบโลว (Aitken,

1969; Vogelsang, 1988; Wewers & Lowe, 1990)

ซงมลกษณะเปนเสนตรงยาว 100 มลลเมตร ประเมนความวตกกงวลตงแตไมมความวตกกงวลถงมความวตก-กงวลสงสด

0 100

ไมมความวตกกงวล มความวตกกงวลมากทสด

ผ ดำเนนโครงการนำมาตรวดน ไปสอบถามความรสกวตกกงวลของผเขารวมโครงการตามระดบความวตกกงวลทมอยและเปนจรงในขณะนน แลวใหผ

เขารวมโครงการใชปากกาทำเครองหมายขดเสนตดเสนตรงทเปนมาตรวด หลงจากนนผดำเนนโครงการใชไมบรรทดวดความยาวจากจดทไมมความวตกกงวล จนถงจดทผเขารวมโครงการทำเครองหมายไว โดยวดหนวยเปนมลลเมตร ตวเลขทไดคอคะแนนความวตกกงวล

สรปผลโครงการผเขารวมโครงการ การลดความวตกกงวลในผปวย

มะเรงอวยวะสบพนธ สตรโดยการใชกลมสนบสนนมคะแนนเฉลยของความวตกกงวลหลงเขารวมกจกรรมกลมสนบสนนตำกวากอนเขารวมกจกรรมกลมสนบสนนภายหลงการเขารวมกจกรรมกลมสนบสนนมคะแนนเฉลยของความวตกกงวลเทากบ 26.10 และกอนเขารวมกจกรรมกลมสนบสนนมคะแนนเฉลยของความวตกกงวลเทากบ 61.60

ประโยชนทไดรบการเขารวมกลมสนบสนนจะชวยใหผปวยพฒนา

ความสามารถในการดแลตนเองเพอบรรเทาภาวะแทรกซอนตาง ๆ ประสบการณจากการทำกลมจะชวยใหผปวยมความรเกยวกบโรค การรกษา การปฏบตตวเมอไดรบรงสรกษาและเคมบำบด โดยความร ท ไดอาจชวยใหผปวยสามารถดแลตนเองเมอเกดปญหาในเรองของระบบทางเดนอาหาร เชน คลนไสอาเจยน เยอบชองปาก

30


อกเสบ ตอมรบรสเสอม ชวยทำใหผปวยรบประทานอาหารไดอยางเพยงพอ รวมถงการรบประทานอาหารทชวยในการเสรมสรางเมดเลอดแดง การออกกำลงกาย ซงชวยขบของเสยออกจากรางกาย การไดรบความรเกยวกบเรองภาพลกษณ เพศสมพนธ รวมทงการไดรบความรเก ยวก บเร องโรคท เป นอย จะช วยให ผ ป วยลดความวตกกงวล (Piper, 1993)

การสงเสรมเทคนควธการแกปญหา ผปวยจะไดรบความร เก ยวกบเทคนควธการแกปญหา มความร ในรายละเอ ยดของว ธ การแก ป ญหาในแตละว ธ มการแลกเปลยนประสบการณในการแกปญหาระหวางสมาชก ซงวธการแกปญหา เกดจากประสบการณตรงของสมาชกและใชไดผล จงทำใหผปวยเกดการเรยนรทจะเลอกวธการในการแกไขปญหาสขภาพทเกดกบตนเอง(Kinney, et al., 1992) การฝกทกษะการจดการ

กบความเครยดจะชวยใหผ ปวย มการแลกเปลยนประสบการณในการจดการกบความเครยดทเหมาะสมกบตนเอง การฝกเทคนคการผอนคลายดวยวธการหายใจชวยใหผปวยเกดการผอนคลายทงดานรางกายและจตใจอาจชวยใหผปวยลดความวตกกงวลและความเครยดสงผลให ผ ป วยนอนหลบพกผอนอยางเพ ยงพอสวนการสนบสนนทางดานอารมณ ชวยใหผ ป วยรบรถงความรสกหวงใย เหนอกเหนใจซงกนและกนสงเสรมการมคณคาในตวเอง การสรางความหวงเกดกำลงใจทจะดแลสขภาพของตนเองอยางตอเนอง(Piper, 1993)


ยพน เพยรมงคล. (2547). การพยาบาลผปวยมะเรงปากมดลก. เชยงใหม : คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

สมเกยรต ศรสพรรณดฐ และสญชย บลลงกโพธ. (2542). ปญหาทเกยวกบโรคมะเรงนรเวชในประเทศไทย. ใน วสนตลนะสมต, และสมเกยรต ศรสพรรณดฐ (บรรณาธการ), มะเรงวทยา. กรงเทพฯ : โฮลสตก พบลชซง.

Aitken, R. C. B. (1969). Measurement of feeling using visual analogue scales. Proceedings of the royal

society of medicine, 62, 989 – 997.

Kinney, C., Mannetter, R., & Carpenter, M. (1992). Support groups. In G. Bulecheck & J. C. McCloskey

(Eds.), Nursing interventions : Essential nursing treatments. (2ed) Philadelphia W. B. Saunder.

Piper, B. F. (1993). Fatigue. In V. C. Kohlman, A. M. Lindsey & C. M. West (Eds.), Pathophysiological

phenomena in nursing. Philadelphia : W. B. Saunder.

Vogelsang, J. V. (1988). The visual analogue scale: An accurate and sensitive method for self-reporting

preoperative anxiety. Journal of Post Anesthesia Nursing, 3(4), 235 – 239.

Wewers, M. E. & Lowe, N. K. (1990). .A critical review of visual analogue scales in the Measurement of

clinical phenomena. Research in Nursing and Health, 13(4), 227 – 236.

31


⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

จราภรณ เตชะอดมเดช *สธาทพย อปลาบต *

* อาจารยภาควชาการพยาบาลอายรศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ในปจจบนคนไทยมการตนตวเร องการออก-

กำลงกายเพอสขภาพกนมาก เนองจากรฐบาลมนโยบายในการปฏรประบบสขภาพ ซ งม งเนนใหประชาชนมสขภาพทด และมงเนนการมสวนรวมของประชาชนในการสรางสขภาพ

พาวเวอรและดอด (Power & Dodd. 1999: 8)

กลาววา การมสขภาพทดนน ไมไดหมายถงการไมเจบปวยหรอปราศจากโรคเทานน แตยงเกยวของกบพฤตกรรมทางสขภาพของบคคลอก 4 ประการ ไดแก

1. การบรโภคอาหารทด มคณคาตอรางกายและรบประทานในปรมาณทเหมาะสม คอ ไมมากจนเกนไป จนทำใหเกดการสะสมและไมนอยเกนไปจนเปนโรคขาดสารอาหาร

2. การลดละพฤตกรรมททำใหสขภาพเสอมโทรมเชน การสบบหร การเสพยาหรอสงเสพตดตาง ๆ

3. การดแลตนเองใหมสขภาพจตทด รจกจดการกบความเครยดและอารมณทไมพงปรารถนา เชน โกรธหงดหงด

4. การออกกำลงกายหรอบรหารรางกายอยางสมำเสมอ เพอใหรางกายแขงแรงสมบรณตามวย

เนองจากการออกกำลงกายเปนองคประกอบอยางหนงของการมสขภาพด ปจจบนจงใหความสำคญกบการออกกำลงกาย ซงกจกรรมการออกกำลงกายมมากมายหลายชนดใหเลอก ไดแก การวง วายนำข จกรยาน พายเรอ เตนแอโรบค รำไทจ ฝกชกงและฝกโยคะ เปนตน ซงการออกกำลงกายแตละชนดมรปแบบของการเคลอนไหว จงหวะ และวธการเลนทแตกตางกนไป ทำใหผทสนใจในการออกกำลงกายเลอกไดตามความชอบและความสนใจของตน

โยคะเปนกจกรรมการออกกำลงกาย หรอกจกรรมเพอบรหารกายและจต ทไดรบความนยมเปนอยางมากในปจจบน และมสอทจะชวยในการฝกโยคะมากมาย เชนหนงสอ วดโอ และซดฝกโยคะเปนตน

ทฤษฎของโยคะ คอ การบำบดโดยการเคลอนไหวสวนตาง ๆ ของรางกายตามทกำหนด โดยเนนการหายใจเขา - ออก ใหสอดคลองกบทาฝก และการทำสมาธระหวางการฝก โยคะเปนการฝกการเปลยนแปลงตวเองทงรางกายและจตวญญาณ นอกจากจะเปลยนแปลงแลวยงสามารถปรบปรงใหดขน


การฝกโยคะจะประกอบไปดวยสวนทสำคญ 3 อยางไดแก

1. การออกกำลงกายหร อการฝกทาโยคะจะกระตนอวยวะและตอมตาง ๆ ในรางกายทำงานดขนสขภาพจงดขน

2. การหายใจหรอลมปราณเปนแหลงกอใหเกดพลงของชวต การควบคมการหายใจจะทำใหจตใจและสขภาพดขน

3. การทำสมาธ ซงการฝกทาโยคะและการหายใจจะเปนพนฐานในการทำสมาธ

หากไดฝกทงสามอยาง จะทำใหผฝกมสขภาพทแขงแรง จตใจผองใส และเขมแขง

ประโยชนของการฝกโยคะ

สมาคมโยคะของอเมรกา (American Yoga

Association: 1995 : 15 – 16 ) ไดสรปประโยชนของโยคะวา ทำใหเกดความผอนคลาย มความยดหยนดขนรจกตนเองมากขน ทำใหนงและไมหงดหงดงาย ทำใหทรวดทรงดข น และทำใหมความเช อม นในตนเองและอยไดโดยไมพงยาเสพตด

ภกษธรรมสาโร (Dhammasaro. 2000 :

introduction) ไดกลาวประโยชนของโยคะไวดงน คอทำใหความยดหยนดขน ทำใหมสมาธดขน มความสามารถในการผอนคลายตนเองไดดขน : ผอนคลายทงรางกายจตใจ และมสตสมปชญญะทดขน

สาล สภาภรณ (2545 : 20 – 22) ไดสรปประโยชนของโยคะดงน คอ ทำใหเลอดไหลเวยนไปเลยงสวนตาง ๆไดดขน ชวยเพมความยดหยนของขอตอตาง ๆ ชวยผอนคลายรางกายและจตใจ ชวยแกไขทรวดทรงใหดดขนชวยใหสมาธดข น ชวยบรรเทาอาการปวดเมอยจากการเลนกฬาและทำงาน ลดอาการปวดประจำเดอน ใหผลในทางบำบดรกษา เชน ลดอาการปวดไหล ชวยใหเกด

สมดล คอมการทรงตวทด ชวยทำใหมสตสมปชญญะดขนชวยใหใจเยนลง ลดความหงดหงด และโกรธเคองนอยลง

เกศสดา ชาตยานนท (2545 : 27 – 29) สรปประโยชนของโยคะตอระบบตาง ๆ ของรางกายดงน

1. ระบบกลามเนอ- ทำใหไมโตรคอนเดรย ซ งมหนาท สราง

แหลงพลงงานของเซลลในเซลลกลามเนอมจำนวนเพมขน- เพมปรมาณของไบโอโกลบน ททำหนาทเกบ

ออกซเจนในเซลลกลามเนอ- เพมจำนวนเสนเลอดฝอยทเลยงกลามเนอ- ทำใหกลามเนอแขงแรงมประสทธภาพในการ

เผาผลาญอาหาร ทำงานไดนานขน โดยไมเกดอาการลา- ทำใหกลามเนอมความยดหยนสง ลดความตง

ตวของกลามเนอ ทำใหเกดความสมดล

2. ระบบการยอยและการดดซมอาหาร- กลามเน อหนาทองแขงแรง ทำใหระบบ

ยอยอาหารแขงแรง- อวยวะในชองทองวางตวในตำแหนงทถกตอง- ทำใหการขจดของเสยเปนไปดวยด

3. ระบบไหลเวยนโลหต- ชวยใหเลอดไหลเขาสหวใจไดมากและเรวขน- เลอดไหลเวยนไปหลอเลยงรางกายดขน- เซลลตาง ๆ ในรางกายไดรบออกซเจนและ

สารอาหารมากขน- ลดปญหาเสนเลอดขอด

4. ระบบหายใจ- ปอดไดรบออกซเจนเตมท ระบบหายใจ

ทำงานเตมท มประสทธภาพ- เน อเย อในรางกายไดรบออกซเจนเตมท

โพรงจมกไดรบการฟนฟประสทธภาพ

33


- กระบงลมถกยกใหสงขน ทำใหหวใจและกลามเนอหวใจแขงแรง

5. ระบบฮอรโมน- บรหารระบบฮอรโมนตาง ๆ ในรางกาย เชน

อวยวะในระบบสบพนธ- รงไขมสขภาพแขงแรง

6. ระบบประสาท- ทำใหเลอดไปหลอเลยงสมองไดด เปนผลด

ตอระบบประสาทเพราะเนอเยอทกชนเชอมตอระบบประสาท

- กระดกสนหลงแขงแรง ซงสงผลตอเสนทางเดนระบบประสาทจากสมอง เชอมตอไปยงอวยวะทกสวน

- รางกายไดผอนคลายเตมท (ระบบประสาทparasympatatic ทำงาน) ลดการใชพลงงาน นำพารางกายและจตใจ เขาสสภาวะสงบนงและมความสข

วตถประสงคของโครงการ

1. เพอสรางเสรมสขภาพใหแกนกศกษาพยาบาล2. เพอลดความเครยดจากการเรยนและการฝก

ปฏบตงานบนหอผปวยของนกศกษาพยาบาล3. เพอใหนกศกษาพยาบาลไดใชเวลาวางใหเกด

ประโยชน

วน เวลา และสถานท

จดกจกรรมทกวนองคารและพฤหสบด เวลา 17.00- 18.00 น. หอง 203 – 205 อาคารเรยน 2

ผเขารวมโครงการ

นกศกษาพยาบาลทกชนป จำนวนทงหมด 398 คน

วธการดำเนนโครงการ

1. จดทำแบบประเมนและวเคราะหความเครยดดวยตนเองของนกศกษาพยาบาล และแบบสอบถามเพ อประเม นภาวะส ขภาพของนกศกษาพยาบาลกอนการฝกโยคะ

2. วเคราะหผลการตอบแบบประเม นและวเคราะหความเครยดดวยตนเองและวเคราะหผลการตอบแบบสอบถาม เพ อประเมนภาวะสขภาพของนกศกษาพยาบาล

3. จ ดทำแบบสอบถามระด บความสนใจของนกศกษาพยาบาลในการฝกโยคะ

4. วเคราะหผลการตอบแบบสอบถาม และแสดงผลโดยการจดบอรดทหอพกนกศกษาพยาบาล

5. จดตงชมรมโยคะ และแตงตงคณะกรรมการชมรม

5.1 ประช มช แจงถ งว ตถ ประสงค และรายละเอยดของโครงการแกสมาชกในชมรม

5.2 จดเตรยมสถานท อปกรณในการฝกโยคะ5.3 จดทำตารางการฝกโยคะ โดยฝกในชวง

17.00 – 18.00 น. ทกวนองคารและพฤหสบด5.4 ประชาสมพนธตารางการฝกโยคะ โดย

ประชาสมพนธทหอพกนกศกษาพยาบาล และอาคารเรยนรวมทง website ของคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลย-เชยงใหม

5.5 บรรยาย สาธต การฝกโยคะแกสมาชกในชมรม

6. คดเลอกผนำไปฝกอบรมโยคะทบานโยคะโดยคดเลอกจากสมาชกในชมรมจำนวน 10 คน

7. ผนำทผานการฝกโยคะ ทำการฝกโยคะใหแกสมาชกในชมรมโยคะ

8. จดทำแบบประเมนและวเคราะหความเครยดดวยตนเองของนกศกษาพยาบาล และแบบสอบถามเพอ

34


ประเมนภาวะสขภาพของนกศกษาพยาบาลหลงการฝกโยคะตดตอกนนาน 6 เดอน

9. วเคราะหผลการตอบแบบประเมน และวเคราะหความเครยดจากแบบสอบถามเพอประเมนภาวะสขภาพของนกศกษา

10. สรปประเมนผลการดำเนนโครงการ รายงานผลการดำเนนงานตอสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส)

การประเมนโครงการ

แบบประเมนและวเคราะหความเครยดดวยตนเองของนกศกษาพยาบาล กอนและหลงการรวมการฝกปฏบตโยคะ เปนเวลานานตดตอกน 6 เดอนซงแบบประเมนดงกลาว ไดดดแปลงมาจากแบบประเมนของศนยสขภาพจตเขต 10 กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข และแบบสอบถามเพอประเมนภาวะสขภาพซงดดแปลงจาก Thai GHQ – 28

สรปผลการดำเนนโครงการ

กอนการเขาร วมโครงการโยคะเพ อสขภาพนกศกษาพยาบาลมภาวะสขภาพปกต เพยงรอยละ 40และมระดบความเครยดในระดบปกต รอยละ 42

เครยดสงกวาปกตเลกนอย รอยละ 42 เครยดสงกวาปกตปานกลาง รอยละ 12 และเครยดสงกวาปกตมาก รอยละ4 หลงการดำเนนโครงการโยคะเพอสขภาพ 6 เดอนไดมการประเมนภาวะสขภาพกายและประเมนความเครยดพบวา ผเขารวมโครงการมภาวะสขภาพปกตทกคนและมระดบความเครยดในระดบปกต รอยละ 95.65

และระดบความเครยดในระดบสงกวาปกตเลกนอย รอยละ4.35และยงพบวาผ เข าร วมโครงการน น มการออกกำลงกายอยางสมำเสมอ (อยางนอยสปดาหละ 3 ครงและนานอยางนอย 45 นาท) รอยละ 82.61

การมสขภาพทดเปนสงททกคนปราถนา แตการมสขภาพทดไมไดหมายถงการไมมโรคภยไขเจบเทานนแตหมายรวมถงการมสขภาพกายและจตทด เนองจากกายและจตนนมความเกยวของสมพนธกน กายมผลตอจตและจตกมผลตอการเชนกน ดงทชารก (Sharkey. 1997

: 29; cited in Locke. 1942 : 50) ไดกลาวไววา “Asound mind in a sound body” ซ งหมายถงสขภาพจตทแจมใส ยอมอยในรางกายทแขงแรงสมบรณผ ใดท ม จ ตใจออนแอ อย ในภาวะเครยด กดดนยอมสงผลตอรางกาย อาท ปวดเมอยตามรางกายปวดศรษะ หรออาจทำใหเจบปวยไดงาย ในทางกลบกนถารางกายมปญหาหรออยในภาวะเจบปวย กสงผลใหผปวยมจตใจหอเหยว ทอแท ไดเชนกน ดวยเหตนสขภาพทดจงหมายรวมถงสขภาพกายและจตทด

จากผลการดำเน นโครงการจ งสร ปได ว าการฝกโยคะอยางสมำเสมออยางนอยสปดาหละ 3 ครงและนานอยางนอย 45 นาทในแตละคร ง โดยฝกตดตอกนเปนเวลามากกวา 6 เดอน ทำใหผฝกมภาวะสขภาพปกตและมระดบความเครยดในระดบปกต ดงนนผท ตองการมสขภาพทงรางกายและมสขภาพจตทดควรออกกำลงกายในรปแบบของโยคะ เนองจากโยคะเปนกจกรรมการบรหารกายและจตซงใหผลดตอสขภาพซงหากพจารณาความหมายของคำวาสขภาพดตามทชารก(Sharkey. 1997 : 59) ไดใหคำจำกดความไววา หมายถงการมสขภาพกาย สขภาพจต และสขภาพอารมณทดแลวกสามารถสรปไดวา การฝกโยคะทำใหผฝกมพฒนาการของรางกายทด เชน แขงแรงขน ยดหยนขนกวาเดมและมพฒนาการทางดานจตใจทด ไดแก มสมาธขนจตใจผอนคลาย รวมทงมพฒนาการทางอารมณทด ไดแกใจเยนลง รจกใชการหายใจยาว ๆ เพอชวยระบายความตงเครยดเมอโกรธหรอหงดหงด ดงนนโยคะจงเปนกจกรรมซงสงเสรมใหผฝกมสขภาพทด และสามารถ

35


นำการฝกโยคะน ไปประยกตใชในการใหการพยาบาลแกผปวยในหอผปวย โดยเฉพาะผปวยโรคเรอรงทมภาวะสขภาพท ผ ดปกต และมความเคร ยดจากภาวะความเจบปวย เพอใหผปวยดงกลาวมภาวะสขภาพกายทปกตและมสขภาพจตทด ซงสอดคลองกบนโยบายของประเทศในการปฏรประบบสขภาพ ซ งม งเนนใหประชาชนมสขภาพทด และมงเนนการมสวนรวมของประชาชนในการสรางสขภาพทด


เกศสดา ชาตยานนท. (2545). คมอฝกฝนดวยตนเอง โยคะแหงสต. กรงเทพฯ : มตรนราการพมพ.

สาล สภาภรณ. (2545). ตำราไอเยนกะโยคะ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : เฟองฟาพรนตง.สาล สภาภรณ. (2546). แนวคดและประสบการณเกยวกบการฝกไอเยนกะโยคะของคนไทยในวยผใหญ. งานวจย. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

American Yoga Association. (1995). 20 - Minute Yoga Workouts. New York: The Philip Lief Group

Dhammasaro, Banyat. (2000). Yoga Why? Why Yoga?. Nakorn Sri Dhammaraj: Wat Bolo.

Lyengar, B. K. S. (1976). Light on Yoga. New York: Schockken Books.

Mehta Silva, Mehta Mira. & Mehta Shyam (1990). Yoga: The lyengar Way. London: Chambers Wallac.

Powers, Scott K. & Dodd, Stephen L. (1999). Total Fitness. 2nd ed. Needham Heights, MA: Allyn &

Baccon.

Schiffmann, E. (1996). Yoga: The Spirit and Practice of Moving into Stillness. New York: Pocket books.

Sharkey, Brain J. (1997). Fitness and Health. 4 th ed. Champaign, IL: Human Kinetics.

Sivananda Yoga Vedanta Centre. (1998). Yoga: Mind & Body. New York, NY: Dorling Kindersley.

กตตกรรมประกาศ

โครงการโยคะเพอสขภาพ คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม ไดดำเนนโครงการเสรจส นและลลวงตามวตถประสงค เนองจากไดรบความชวยเหลอและไดรบการจดสรรงบประมาณในการสนบสนนการจดโครงการจาก สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง มา ณ โอกาสน

36


ICU-surg Weaning Quality Team

บรบท

หอผปวยหนกศลยกรรมทวไป โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม ใหบรการผปวยหนกทางศลยกรรมจำนวน 8 เตยง ในป พ.ศ. 2548 ใหบรการผปวยจำนวน649 ราย ผปวยสวนใหญทเขามารบบรการในหอผปวย-หนกศลยกรรมทวไปนน จะมปญหาของระบบการหายใจทตองใชเครองชวยหายใจในการรกษา การทำใหปญหาเกยวกบระบบการหายใจของผปวยหมดไป และสามารถหยาเครองชวยหายใจไดในเวลาทเหมาะสม เปนสงททมสหสาขาวชาชพพฒนามาตลอดวาจะมแนวทางในการบรหารจดการอยางไรทจะไมเกดผลเสยตอผปวยทงในดานการหยาเครองชวยหายใจทเรวเกนไปในขณะทผปวยยงไมมความพรอม ทำใหกลามเนอหายใจผปวยลาและทำใหการหยายากขน หรอปลอยใหระยะเวลาการใชเครองชวยหายใจเนนนานออกไปโดยไมจำเปน ทำใหเกดปญหาตามมามากมาย ไดแก การตดเชอในทางเดนหายใจเชน การเกด ventilator associated pneumonia - VAP)

การนอนในหอผปวยวกฤตนาน ทำใหสนเปลองคาใชจายมากขน

ทมผใหการดแลในหอผปวยหนกศลยกรรมทวไปไดหาสาเหตของปญหา พบวาวธการและระยะเวลาท ใช หย า เคร องช วยหายใจในผ ป วยแต ละรายมความแตกตางกน ซงอาจเกดจากหลายสาเหต ไดแกการขาดรปแบบและวธการประเมนกอนหยาเครองชวยหายใจอยางเปนระบบ มการพจารณาหยาเครองชวยหายใจ รปแบบทหลากหลายซงบางครงขนอยกบวธการของแพทยแตละทาน เนองจากลกษณะหอผปวยเดมเปนระบบเปดมแพทยผดแลหลายทม นอกจากนยงพบวาในชวงทหยาเครองชวยหายใจ ไมมการประสานการดแลของทมผใหการรกษาพยาบาลอยางจรงจง และไมมแนวทางการปฏบตทชดเจน

จากท กล าวมาข างตน ทมสหสาขาว ชาช พในหอผ ป วยหนกศลยกรรมท วไป จงไดจ ดใหม การพฒนาคณภาพ เรอง “การหยาเครองชวยหายใจ”โดยมเป าหมายเพ อลดระยะเวลาท ใช ในการหยาเครองชวยหายใจ ลดระยะเวลาทใชเครองชวยหายใจลดระยะเวลานอนในหอผปวยหนกศลยกรรมทวไปลดคาใชจายทเกดจากการใชเครองชวยหายใจ

* Critical care doctor และบคลากรทางการพยาบาลทกระดบ หอผปวยหนกศลยกรรมทวไป งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม


ประเดนสำคญ / ความเสยงสำคญ

1. ระยะเวลาในการหยาเคร องชวยหายใจไมเหมาะสม

2. รปแบบการหยาเครองชวยหายใจ มความ-

หลากหลาย ไมมมาตรฐาน3. ระยะเวลานอนในหอผปวยนาน4. คาใชจายในการใชเครองชวยหายใจสงมาก5. อตรา reintubation / reinstitution of

ventilator สง

เครองชวด

1. ระยะเวลาทใชในการหยาเครองชวยหายใจลดลง

2. ระยะเวลาทใชเครองชวยหายใจลดลง3. ระยะเวลานอนในหอผปวยหนกศลยกรรม

ลดลง4. คาใชจายในการใชเครองชวยหายใจลดลง5. Reintubation / reinstitution of ventilator

ลดลง

กระบวนการเพอใหไดคณภาพ

1. Plan

1.1. จดต งทมนำในการพฒนาคณภาพงานเพอชวยหาขอมลรวมกบอาจารยภาควชาศลยศาสตรและอาจารยจากคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม

1.2 นำความร เช งประจกษโดยการทบทวนงานวจยอยางเปนระบบ ทรวบรวมโดย American

college of chest physician, American associa-

tion of respiratory care และ American college

of critical care medicine แนวปฏบตประกอบดวยหลกสำคญ 2 ประการ คอ การเตรยมความพรอมกอนการหยาเครองชวยหายใจและการหยาเครองชวย

หายใจอยางเปนระบบโดยการใหผปวยทดลองหายใจเอง(spontaneous breathing trial; SBT )

1.3 ไดแนวปฏบตการหยาเครองชวยหายใจฉบบสมบรณทผานการทดลองใช และการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ

1.4 เตรยมความพรอมแกบคลากรในหนวยงานในการใชแนวปฏบตใหถกตอง

1.5 จดทำเอกสาร surgery ICU ventilator

weaning flowsheet เพอรวบรวมขอมล1.6 มอบหมายการตดตามการดแล

2. Do

2.1 นำแนวทางปฏบต ควบค ก บการศกษาผลการใช โดยทำเปนโครงการศกษาวจ ยรวมกบหลายสถาบน เร องประสทธผลของการใชแผนภมการหยาเครองชวยหายใจทมพนฐานความรเชงประจกษในหอผปวยหนกศลยกรรมทวไป

2.2 ดำเนนการดแลตาม weaning protocol

3. Study

3.1 ตรวจสอบผลลพธตามตวชวด3.2 เปรยบเทยบผล3.3 สรปผล

38


4. Act

จากผลการดำเน นงานในการนำแนวปฏบ ต การหยาเครองชวยหายใจมาใช พบวาผลลพธของตวชวดไดผลลพธด ดงนนจงมการประกนคณภาพและพฒนาคณภาพการดแลอยางตอเนอง ใหมคณภาพการดแลทสงขน ดงน

4.1 จดตงกลมทมพฒนาคณภาพใหกวางขวางเพอครอบคลมการทำงานทวหอผปวย

4.2 ประสานงานกบทมสหสาขาวชาชพ เพอใหมการทำงานประสานกน โดยเฉพาะปญหาท เกดจากการเปลยนทมในการรกษา โดยขอความรวมมอกบแพทยผรบผดชอบในการสอสารกบแพทย นกศกษาแพทยทจะเขามาฝกปฏบตงานในหอผปวยหนกศลยกรรมทวไปใหทราบแนวปฏบตดงกลาว

4.3 ใหความร กำกบ ตดตาม และนเทศงานการปฏบตงานเรองการหยาเครองชวยหายใจแกเจาหนาททกระดบ โดย

- บคลากรใหมมการปฐมนเทศเกยวกบการใชแนวปฏบต และจดใหพยาบาลทมประสบการณการทำงานมากกวา 5 ป เปนพเล ยงตดตามและใหความชวยเหลอ

- บคลากรเกามการใชกระบวนการกลมสะทอนกลบการทำงานแกผปฏบตงานอยางสมำเสมอ

4.4 ประเม นและต ดตามกระบวนการหย าเครองชวยหายใจของบคลากรอยางสมำเสมอ และแจงผลการประเมนใหแกบคลากรทราบเปนระยะ

4.5 ตดตามผลลพธตวชวดเปนรายเดอน 3 เดอนและแจงใหแกเจาหนาทและทมสหสาขาวชาชพทราบเปนระยะ

การพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

จากตารางแสดงผลความกาวหนาของการดำเนนงานคณภาพ พบวาการใชแนวปฏบตการหยาเครองชวยหายใจสำหรบผปวยในหอผปวยหนกศลยกรรมทวไป

ระยะเวลาทใชในการหยา 73.5 10.08 9.97 6.16

เครองชวยหายใจ (ชวโมง)

ระยะเวลาทใชเครองชวยหายใจ (วน) 4.66 2.93 2.31 2.42

ระยะเวลานอนในหอผปวยหนก 5.99 4.47 3.78 4.24

ศลยกรรม (วน)

คาใชจายในการใช 5503.13 3510 790 2901

เครองชวยหายใจ (บาท)

Reintubation / reinstitution 2.75% 8.52% 5% 6.79%

of ventilator

ตวชวด ระยะกอนดำเนนการก.ค. - ธ.ค. 47

(N = 145)

ระยะท 1 (วจย)ม.ค. - ม.ย. 48

(N = 129)

ระยะท 2 (CQI1)

ก.ค. - ธ.ค. 48

(N = 120)

ระยะท 3 (CQI2)

ม.ค. - ม.ย. 49(N = 103)

ตารางท 1 แสดงผลการดำเนนงาน

39


ทำใหระยะเวลาทใชในการหยาเครองชวยหายใจลดลงอยางชดเจน ซงสงผลใหระยะเวลาทใชเครองชวยหายใจระยะเวลานอนในหอผ ปวยหนกศลยกรรมรวมท งคาใชจายทเกดจากการใชเครองชวยหายใจนนลดลงดวยเมอเปรยบเทยบกบกอนการดำเนนงานคณภาพ อยางไรกตาม สงทนาสงเกตคอ อตราการใสทอชวยหายใจซำทเกดขนมากกวาชวงกอนการดำเนนงานพฒนาคณภาพโดยเฉพาะในชวงระยะท 1 ซงอาจมปจจยเกยวของ ไดแกการประเมนความพรอมกอนการหยา ยงคดเลอกกลมผปวยเพอเขาส SBT ไดไมเหมาะสม หรอการเฝาระวงในชวง SBT

ยงไมดพอหรออาจเปนเพราะความรนแรงของความเจบปวย

(APACHE II) แตกตางกน แตทงนอตราการกลบมาใสทอซำทเกดขนยงอยในคาทรบได (อตราการกลบมาใสทอซำไมเกน 25 %)

จงไดมการตงสมมตฐานไววา ลกษณะแรกรบของผปวยททำใหตองใชเครองชวยหายใจเปนเวลานานกอนจะเขาสกระบวนการหยาเครองชวยหายใจ นาจะเปนปจจยสำคญขอหนงท มผลตอตวช วดของโครงการจงนำคาคะแนนอาปาช (APACHE II score) และจำนวนวนทใชเครองชวยหายใจกอนหยาเขามาเพมในการรวบรวมขอมล ไดผลลพธดงตาราง

ผลลพธจากตารางขางตน จงพสจนไดวาลกษณะแรกรบ

ของผปวยทคาคะแนนสงขน ทำใหผปวยตองใชเครองชวยหายใจเปนเวลานานขน กอนเขาสกระบวนการหยาเครองชวยหายใจเปนปจจยสำคญสวนหนงทมผลตอระยะเวลาการหยาเครองชวยหายใจ ระยะเวลาการใชเครองชวย

0 - 4 - - - - - -

5 - 9 5 0.8 2.37 1.8 2.4 3,080.00

10 - 14 19 1.26 5.9 2.26 3.53 3,168.42

15 - 19 11 2 6.03 3 4.91 4,200.00

20 - 24 9 0.89 3.93 1.89 4 2,644.44

25 ขนไป 16 1.31 3.32 2.31 4.25 3,237.50

หายใจ ระยะเวลานอนในหอผปวยหนก และคาใชจายในการใชเครองชวยหายใจใหสงขนตามไปดวย แตอยางไรกด ยงอาจมตวแปรอนทเพมเขามามผลตอตวชวดเหลานทมจงตองมการตดตามตวชวดไปอยางตอเนองและหาโอกาสพฒนาตอไป

ตารางท 2 แสดงผลลพธคาคะแนน APACHE II กบจำนวนวนทใชเครองชวยหายใจกอนหยาในระยะเวลา 3 เดอน (เม.ย. - ม.ย. 49)

APACHE II จำนวนผปวย(คน)

จำนวนวนทใชเครองชวยหายใจ

กอนหยา (วน)

ระยะเวลาการหยาเครองชวยหายใจ

(ชวโมง)

ระยะเวลาทใชเครองชวยหายใจ

(วน)

ระยะเวลานอนในหอผปวย

(วน)

คาใชจายในการใชเครองชวยหายใจ (บาท)

40


* หอผปวยสงฆอาพาธ งานการพยาบาลผปวยทวไปฯ ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

หอผปวยสงฆอาพาธ *

บรบท

โรคเบาหวานในพระภกษสงฆอาพาธ โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม เปนโรคทพบมากเปนอนดบ 3

ของผปวยทงหมด สวนใหญเปนผปวยสงอาย และมโรครวม เชน โรคหลอดเลอดหวใจ โรคตบ โรคไต และการขาดความรความเขาใจในสาเหต พยาธสภาพของโรคเปาหมายการรกษา การใชยาอยางถกตอง รวมทงไมมญาตดแลชวยเหลอ และยงมขอจำกดในการกำหนดอาหารดวยตนเอง ตองรบอาหารจากการบณฑบาต การถวายอาหารจากประชาชน ซงมวฒนธรรมนยมทจะถวายอาหารแกพระภกษสงฆดวยอาหารทมแคลอรสง วถชวตการฉนอาหารของพระภกษมความหลากหลาย เชน บางรปฉนม อเดยว บางรปฉนสองม อ มขอจำกดในการออกกำลงกาย อนงระเบยบวนยสงฆในการบณฑบาตจะไมสวมรองเทาขณะเดนรบบณฑบาต ทำใหเกดความเสยงตอการเกดแผลทเทา สงตาง ๆ เหลาน ทำใหมผลตอพฤตกรรมการปฏบตตวทไมถกตองเหมาะสมกบโรคการควบคมระดบนำตาลในเลอด และการใชยารกษาผ ปวยมกจะกลบเขารบการรกษาในโรงพยาบาลซำดวยสาเหตทควบคมระดบนำตาลในเลอดไมไดและเกดภาวะแทรกซอนจากพยาธสภาพของโรคเบาหวานและจากโรครวม ความเรอรงและซบซอนของโรคนน ทำให

บคลากรตองสงเสรมสนบสนนใหผปวยสามารถดแลตนเองได รวมทงชมชนตองมสวนรวมในการชวยเหลอดแล

ประเดนสำคญ / ความเสยงสำคญ

1. ผปวยเกดอาการชอคจากภาวะ hypogly-

cemia / hyperglycemia /ketoacidosis

2. ผปวยเกดภาวะแทรกซอนในระยะยาวจากโรคเบาหวาน ไดแก แผลทเทา ตามว โรคหลอดเลอดหวใจโรคไต

3. ผปวยตองมความรความสามารถในการดแลตนเองขณะอยทวด

เครองชวดและการใชประโยชน

1. อบตการณจากภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวาน

2. ผลสมฤทธการปรบเปลยนพฤตกรรม3. re-admit จากการปฏบตตวไมถกตอง


ตารางแสดงตวชวด ป พ.ศ. 2549 (มกราคม-สงหาคม พ.ศ. 2549) จำนวนผปวย 40 ราย

เครองชวด เปาหมาย ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค.

1. ผปวยมความรและทกษะ > 80% 100 100 100 100 100 100 100 100

ในการดแล ตนเอง

2. ผปวยปรบเปลยนพฤตกรรม > 10% 33.3 28.5 40 40 14.28 25 75 60

สขภาพได

3. ผปวยมระดบนำตาลในเลอด > 80% 66.6 14.2 60 80 85.7 50 0 80

กอนอาหาร 80 - 130 mg%

4. ผปวยไมเกดอาการชอกจาก 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ภาวะ hypoglycemia /

hyperglycemia /

ketoacidosis

5. Readmit จากสาเหต 0 1 0 0 1 0 0 0 0

โรคเบาหวาน


จากประเดนความเสยงทสำคญ จงมงเนน กระบวนการดแลผปวยขณะอยโรงพยาบาลและการวางแผนจำหนาย โดยเนนการมสวนรวมในการดแลตนเอง(empowerment, focus on health) คำนงถงผปวยเปนจดศนยกลาง (patient focus) และสงคมสงแวดลอมของผปวยตองมสวนรวมในการแกปญหา (community

responsibility) จงไดพฒนาคณภาพการดแล (CQI)

โดยการศกษาและนำขอมลเชงประจกษ (EBP) มาใชในการดำเนนการ ไดแก

- รปแบบการสงเสรมการดแลตนเองในผปวยเบาหวาน

- แนวคดการสรางเสรมพลงอำนาจ (empower-

ment)

- แนวคดในการปรบพฤตกรรม

1. กระบวนการดแลผปวยขณะอยโรงพยาบาลพระภกษสงฆอาพาธทกรายตองไดรบความร

และมความสามารถในการดแลตนเอง 5 ดานในเรองอาหารยา การประเมนและแกไขอาการนำตาลตำ / สง การดแลเทาการออกกำลงกาย โดยใชการสรางสมพนธภาพเชงบำบดการนำกระบวนการพยาบาลและการสรางเสรมพลงอำนาจมาใชทกขนตอน มการใหความรรายเดยว รายกลม และมการแลกเปลยนเรยนรกบกลมเพอนชวยเพอนเบาหวานเพ อปร บเปล ยนพฤตกรรมสขภาพโรคเบาหวานไดถกตองเหมาะสม

กระบวนการดแลผปวยกระทำไดโดยการสรางสมพนธภาพเชงบำบด เพอใหผปวยเกดความไววางใจกอนและนำกระบวนการพยาบาลมาใชคอ ประเมนวเคราะห

42


ปญหาและความตองการของผปวยเฉพาะราย และรวมกนกำหนดเปาหมายและแผนการดแลรกษากบผปวยและญาตรวมทงทมแพทยผรกษาและทมสหสาขา โดยคำนงถงความสำคญเรงดวนของปญหา และความตองการของผปวยและญาต เนนใหผปวยและญาตมสวนรวมคดคนปญหา ปจจยทเปนอปสรรค หรอมสวนสงเสรมการดแลตนเองกอนนำมาวางแผน และเลอกวธการแกปญหารวมกน โดยผปวยและญาตมสวนรวมตดสนใจทกขนตอน จากนนจงลงมอปฏบตตามแผนโดยนำการสรางเสรมพลงอำนาจมาใช มงเปาหมายใหผปวยและญาตมความมนใจ เชอมนวาสามารถดแลตนเองไดทงดานความร ทศนคต การปฏบต (K.A.P.) โดยมพยาบาลเปนพเล ยงชวยสรางทศนคตท ดตอการดแลตนเองชวยแนะนำใหความรแนวคดทถกตองแกผปวยและญาตทงรายกลม รายเดยว และใหมการแลกเปลยนเรยนรประสบการณการดแลตนเองรวมทงภาวะแทรกซอนและปญหาตาง ๆ ทอาจเกดข นจรงจากกลมเพ อนชวยเพ อนเบาหวานท เคยดแลตนเอง และสามารถควบคมตนเองได เพอใหผปวยและญาตสามารถคดไดทำเปน เกดความมนใจในการดแลตนเอง เมอผปวยไดลงมอปฏบตจรงสกครงจะเกดทกษะ และเรมเกดความมนใจ เชอมนวาสามารถดแลตนเองได พยาบาลกจะดแลตอเนองใหผปวยทำซำ ๆ กนไดอยางถกตองชมเชยใหกำลงใจไปดวยจนผปวยมนใจ คดได ทำเปนสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพโรคเบาหวานไดอยางถกตองเหมาะสม

2. กระบวนการวางแผนจำหนายการวางแผนจำหนาย เปนการวางแผนเชงรก

เนนการมสวนรวมต งแตแรกรบจนกระท งจำหนายจากโรงพยาบาลกลบไปอย ในชมชน เพ อใหผ ปวยและญาตมความร ทกษะ สามารถดแลตนเองไดอยางถกตองเหมาะสม ตอเน อง โดยเม อแรกรบผ ปวย

จะประเมนวเคราะหเจาะลกปญหาความตองการของผปวยและญาต (customer focus) นำมาวางแผนเชงรก โดยมการกำหนดเปาหมายรวมกนกบผปวย ญาตชมชน และทมสหสาขาท เก ยวของ (community

responsibility) ตามลำดบความสำคญของปญหาตามความตองการและความสอดคลองกบวถชว ตของผปวยและญาต เนนความเปนเฉพาะรายบคคลและแจงความกาวหนาของการรกษาพยาบาลเปนระยะเพอใหผปวยและญาตสามารถดแลตนเองไดอยางถกตองเหมาะสม ตอเนองตงแตอยในโรงพยาบาลจนกระทงกลบไปอยทวดโดยไมเกดภาวะแทรกซอนและมคณภาพชวตทด(focus on health) โดยการวางแผนสการปฏบตเพ อใหผ ป วยและญาตสามารถทำไดจรง ตดตามใหมการทดลองปฏบต ประเมนผลทเกดขน (focus on

result) นำมาทบทวนวเคราะห พจารณาขอมลทเกดขนตามสภาพปญหาและสถานการณจรง เรยนรจากความสำเรจทเกดขน และนำสงทยงตองแกไขมาปรบปรงใหสามารถทำไดจรงตามสภาพปญหาและสถานการณจรงของผปวยและญาต (management by fact)

การสรางเสรมพลงการดแลตนเอง เพอปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพพระภกษอาพาธโรคเบาหวานในหอผปวยสงฆอาพาธ มงการดแลตนเองในเรองความรโรคเบาหวาน ภาวะแทรกซอนระยะสนและระยะยาวพฤตกรรมการดแลตนเองเรองอาหาร ยา การประเมนและแกไขภาวะนำตาลตำ / สง การดแลเทา และการออก-กำลงกาย ดงน

ความรโรคเบาหวาน ภาวะแทรกซอนระยะสนและระยะยาว พระภกษสงฆอาพาธสวนใหญยงไมมความรทถกตองเพยงพอทจะตระหนกถงความสำคญของการปองกนภาวะแทรกซอนจากเบาหวานทงระยะสนและระยะยาว ถามภาวะนำตาลในเลอดสง > 130 mg%

ยงไมทราบวา ทำใหเกดภาวะแทรกซอนเฉยบพลนและเรอรง

43


และไมทราบเปาหมายการควบคมโรคเบาหวาน เมอไดเหนตวอยางจากพระภกษสงฆอาพาธรปอ น ๆ และทำความเขาใจ แลกเปลยนเรยนรกบเจาหนาทพยาบาลและกล มเพ อนพระภกษอาพาธโรคเบาหวานแลวจงมการรบร ตระหนกมากข น เชน คำกลาวของพระภกษอาพาธทวาถาไมดแลตนเองและดแลเทาใหดจะเปนเหมอนพระครทเทาเปนแผลเนอตายจากเบาหวานและมรณภาพ พระภกษสงฆอาพาธบางราย ไมรมากอนวาเปนโรคเบาหวาน ไมมการดแลตนเองทถกตอง พบวามาโรงพยาบาลดวยการตดเช อเย อห มสมองอกเสบเมอไดเรยนรเรองโรคเบาหวานแลวพระภกษสงฆอาพาธและญาตมความตระหนกถงอนตรายจากโรคเบาหวานและสนใจดแลตนเองมากขน

การดแลตนเองเรองอาหาร พระภกษสงฆอาพาธเบาหวานรายใหม พบวา ยงไมเขาใจเรองอาหารสำหรบโรคเบาหวานและการแลกเปลยนอาหารทถกตอง เมอทำความเขาใจเรองชนดอาหารเบาหวานคอ อาหารไมหวานมน เคม ลดแปงและนำตาลแลว ไดมการวางแผนรวมกนระหวางแพทย ผปวย และญาตในเรองอาหารและมออาหารทสอดคลองกบความตองการและวถชวตของผปวยวาจะฉนอาหาร 2 หรอ 3 มอ และประสานกบโภชนากรเรองชนดอาหารและจำนวนแคลอรของอาหารทเหมาะสมกบผปวย เชน อาหารธรรมดาเบาหวาน 1200 หรอ 1600แคลอร จำนวน 2 มอ คอเชา กลางวน มอเยนเปนนำเตาห500 ซ.ซ. โดยดม 1 สวนเทากบ 1 แกว จำนวน 250 ซ.ซ.ทเหลออก 1 สวนเกบไวดมเวลาหวกลางดก เพอปองกนนำตาลในเลอดตำ ถาฉนขาวกลองได กแนะนำใหเลอกฉนขาวกลอง เพอจะไดอมทน มวตามนและเสนใยและตองแนะนำการสงเกตอาการนำตาลในเลอดตำและวธปองกนและแกไขทถกตองดวย ผปวย 1 ราย พบวามอาการหวกลางดกไดดมนม 1 กลอง อาการดขน ไมเกดภาวะนำตาลในเลอดตำ อกรายพบวา มทองรวงจากอาหาร

นำขนทเปนนำเตาหในมอเยน จงปรบเปลยน เปนขาวตม1 ถวยเลกในมอเยน กไมพบอาการทองรวงอก และเมอผปวยเขาใจวธการแลกเปลยนอาหารแลว กสามารถปฏบตได ถ กตองในเร องปร มาณและสดสวน รวมท งการแลกเปลยนอาหาร ทำใหไมพบภาวะนำตาลในเลอดตำอก ผปวยมความตงใจ มความสขในการดแลตนเองอยางถกตอง และสวนใหญจะบณฑบาตอาหารเองบางสวนจะมแมชและผมจตศรทธาจดถวายอาหารใหจงตองมความรเรองอาหารและการแลกเปลยนอาหารอยางถกตองทงผปวยและผจดเตรยมอาหาร

การดแลตนเองเรองยา ผปวยสวนใหญฉนยาไดครบตามแผนการรกษา แตยงไมเขาใจวธการฉนยาทถกตองและกลไกการออกฤทธและผลขางเคยงของยาเชน ยาเบาหวานบางตวตองฉนพรอมอาหารทนทยาบางตวฉนกอนอาหารครงชวโมง หรอถาปวยไมสบายจะงดยาเบาหวานไดหรอไม หรอทำอยางไรสำหรบอนซลนฉด บางรายสามารถฉดเองได บางรายตองใหญาตหรอเจาหนาท อสม. ชวยฉดให บางรายอายมาก สายตาไมดมองสเกลทกระบอกฉดอนซลนไมชดเจนตองเปลยนจากฉดโดยกระบอกฉดอนซลนเปนปากกาฉดอนซลนแทน เพอใหสะดวกตอการเตรยมยาโดยการคลกเลอกจำนวนทจะฉดไดงายขน ซงถาไมใชภาวะเจบปวย ผปวยทสงอายบางรายสามารถฉดอนซลนไดเองเม อผานการฝกฝนจนชำนาญ

การประเมนและแกไขภาวะนำตาลในเลอดตำ / สงพบวามผปวยทมภาวะนำตาลในเลอดตำเทานน ซงพบในรายทฉนอาหารไดนอย ฉนอาหารไมตรงเวลา มอเยนฉนนำปานะทเปนอาหารนำใส และผปวยตองฉนยาเบาหวานมอเยนดวย ทำใหแคลอรไมเพยงพอ มอเยนอาหารจะตองมครบทงคารโบโฮเดรตซงจะรกษาระดบกลโคสในเล อดและโปรต นกระต นการหล งกล คากอนเพ อตอบสนองตอภาวะนำตาลในเล อดบกพรอง

44


ดงนนควรเปนอาหารนำขน ไมหวาน เชนนำเตาห นมจดถาพบวาระดบนำตาลในเลอดกอนนอน < 100 mg%

ใหระวงการเกด hypoglycemia ในกลางดกหรอกอนอาหารเชา (nocturnal hypoglycemia) ปองกนไดโดยใหดมนมหรอนำเตาห 1 กลอง มบางรายฉดอนซลนแลวเผลอนอนหลบโดยไมฉนอาหาร ทำใหเกดภาวะนำตาลในเลอดตำ ซงแพทยไดยำใหผปวยตองเหนถาดอาหารกอนจงฉดยาและฉนอาหารหลงฉดยาครงชวโมงดวย

ผ ป วยอ กรายพบภาวะน ำตาลในเล อดต ำมอาการตวเยนเฉยบ รสกตวด แตออนเพลย ซมลงในเวลาประมาณ 3 โมงครงขณะเวรบายตรวจเยยมกอนรบเวร ซงเปนวนท 3 ทตองฉนอาหารนำ เปนการเตรยมลำไสเพอตรวจ colonoscopy ทำใหเกดการเรยนรวาผปวยเบาหวานทเตรยมตรวจและตองมการปรบอาหารจะตองรายงานแพทยใหดแลพเศษดวย เมอนำปญหานเขาประชม PCT เบาหวานพบวา ทผานมามแตแนวทางประเมนและแกไขภาวะนำตาลในเลอดตำเทานน จงไดพจารณาจดทำแนวทางปองกนการเกดภาวะนำตาลในเลอดตำเพมขนดวย

นอกจากนพบผปวยอกรายเกดนำตาลในเลอดตำเวลาบายสองโมงขณะเขากลมเพอนชวยเพอนเบาหวานสาเหตจากผ ปวยงดอาหารและนำเพ อมาเจาะเลอดตอนเช าและรอตรวจกบแพทยท OPD ตามนดแลวจงกลบไปฉดอนซลนและฉนอาหารทวดในอำเภอเมองใกล ๆ โรงพยาบาลเมอ 11 นาฬกา จากนนกลบมาเขากลมเบาหวานตอนบาย ทำใหกลมเพอนเบาหวานไดเหนและเรยนร ประสบการณจรงขณะเกดภาวะนำตาลในเล อดตำด วย และยงเก ดการเร ยนร ในผปวยทมาตรวจ OPD ทงดอาหารและนำมาเพอเจาะหาคานำตาลในเลอดกอนอาหารเชาวา หลงเจาะเลอดนอกจากการแนะนำให ด มน ำได แล ว ตองดแล

ใหฉนยาเบาหวานหรอฉดอนซลนกอนอาหาร จดถวายอาหารเชาสำหรบผปวยทมาตรวจและยงตองแนะนำใหผปวยนำยาทใชอยในปจจบนตดตวมาโรงพยาบาลทกครงดวย

การดแลตนเองเรองการดแลเทา สวนใหญผปวยยงไมเขาใจและปฎบตตวไมถกตองในเรองการดแลเทา เชนไมรวาไมใหแชเทาในนำอน และตองตรวจดแลเทาทกวนและควรไดตรวจเทาดวย monofilament อยางนอยปละคร ง เพ อประเม นการร บร ประสาทสมผสและประสทธภาพของหลอดเลอดสวนปลาย พบผปวยมาโรงพยาบาลดวยเรองแผลเนอตายทเทาจากเบาหวาน1 ราย ไดควบคมระดบนำตาลในเลอด และทำแผลเชาเยนจนแผลหายดไมตองตดเทา แตตอมาผปวยมรณภาพดวยสาเหตโรครวมคอตบอกเสบและ cirrhosis ผปวยอกรายชอบสวมรองเทาแบบคบ ไมยอมสวมรองเทาแบบสวม เมอเขารวมแลกเปลยนเรยนรในกลมเพอนชวยเพอนเบาหวานกสามารถปรบเปลยนมาสวมรองเทาแบบสวมได

การดแลตนเองเร องการออกกำลงกายพบวาผ ป วยส วนใหญย งไม เข าใจว ธ ปฏ บ ต ต วขณะมก จกรรมการเคล อนไหวหร อออกกำลงกาย เช นผ ป วยฉ นยาเบาหวานหร อฉ ดอ นซ ล นแล วออกบณฑบาตโดยยงไมฉนอาหาร ทำใหเกดความเสยงตอการเกดภาวะนำตาลในเลอดตำ ตองยำการปฎบตตวทถกตองกอนและหลงการออกกำลงกาย หรอมกจกรรมการเคลอนไหวโดยตองฉนอาหารกอนและหลงออกกำลงกาย30 นาท ถานำตาลในเลอดมากกวา 250 mg% หามออกกำลงกาย

ในเรองกระบวนการกลมเพอนชวยเพอนเบาหวานพบวา มผปวย 1 รายทเขารวมกลมอยางจรงจง เหนยวแนนมาทกครงไมเคยขาด สามารถดแลตนเองไดถกตอง แตยงไมสมำเสมอและสรางแรงจงใจใหกบผปวยเบาหวานรายอนท ยงไมสามารถปรบพฤตกรรมได สำหรบ

45


ผเขารวมกลมเปนผปวยเบาหวานและพยาบาล มญาตและแพทยมารวมกลมบางครง ในสองครงแรกมโภชนากรมารวมกลมใหความรเรองอาหารเบาหวานดวย จำนวนผเขากลม 2 - 8 คนตอครง บางครงผปวยตดธระมาไมไดหรอลม เมอมการตดตาม ชกชวนโดยเจาหนาทและผปวยดวยกน กมารวมกลมเพมขน และมแผนจดโครงการสรางเสรมสขภาพโรคเบาหวานสำหรบผ ปวย ญาตและชมชนในเดอนพฤศจกายนน

สำหรบบคลากรพยาบาล พบปญหาขาดความรและทกษะการดแลตนเองโรคเบาหวาน การสรางสมพนธภาพเชงบำบดและกระบวนการกลม การใหบรการการปรกษา การปรบเปลยนพฤตกรรม การประเมนพฤตกรรม การดแลตนเองโรคเบาหวาน ไดเชญพยาบาลผชำนาญเร องเบาหวานมาใหความร การดแลตนเองโรคเบาหวาน พยาบาลจตเวชมาใหความรเรองการสรางสมพนธภาพเชงบำบดและกระบวนการกลม โภชนากรมารวมกลมเพอนชวยเพอนใหความรเรองอาหารเบาหวานและคอย ๆ พฒนาเรยนรจากประสบการณจรงทเกดขนไดระดมสมองกลมพยาบาลในหอผปวยทำความเขาใจใหตรงกนในการประเมนพฤตกรรมการดแลตนเองโรคเบาหวานและฝกประเมนผปวยรวมกนอยางนอย 1 รายทกเชาวนศกร ทำใหเขาใจและพฒนาการประเมนพฤตกรรมการดแลตนเองโรคเบาหวานไดดขน

สวนบคลากรแพทย พบวา แพทยทมาตรวจเยยมผปวยประจำวน ยงไมมความเชยวชาญเรองเบาหวานเพยงพอ พบปญหาการปรบยาฉดอนซลนในขนาดทไมเหมาะสม ทถกตองคอควรปรบไมเกน 2% ตอครงแตพยาบาลหอผปวยไดปรกษาอาจารยแพทยใน PCT

และแกไขไดทนเหตการณ ซงตอไป PCT มแผนจะตดตามตรวจเยยมผปวยเบาหวานทกหอผปวย

ในสภาพปจจบนทอตรากำลงพยาบาลมจำกดตองรบเรงทำงานประจำวนใหเสรจ ทางหอผปวยกไดม

ความพยายามสอดแทรกการสรางเสรมพลงการดแลตนเองโรคเบาหวานในงานพนฐานประจำวนตามสภาพเหตการณทเอออำนวย เชน ขณะแจกยา ฉดอนซลน เจาะDTX กจะแนะนำอธบายแลกเปลยนเรยนรกบผปวยและญาตทละนอย ตอเน อง สมำเสมอ แตในการชวยเหลอปญหาผปวยเชงลก ไดศกษาปญหาความตองการเฉพาะรายโดยใหพยาบาล 1 คนจาก OPD สงฆมาชวยในชวงบายทกวนราชการและสงเวรใหกบพยาบาลประจำการเพอใหมการดแลตอเนองในแนวทางเดยวกนสวนผ ช วยพยาบาลและพนกงานชวยการพยาบาลไดกระตนใหตระหนกในบทบาทการดแลตรวจสอบชนดและปรมาณอาหารทผปวยไดรบตามแผนการรกษา

สำหร บส อการสอน ขณะน ม ส อแผนพบโรคเบาหวานและการปฏบตตว 7 แผนของโรงพยาบาลและทางหอผปวยไดอดเสยงการอานแผนพบลงเทปและวซดสำหรบผทอานหนงสอไมได ซงปจจบนยงขาดสอการสอนภาพพลกสำหรบผปวยทไมสามารถลกจากเตยงเพอดสอการสอนจากคอมพวเตอรได ซงขณะนกำลงจดทำสอการสอนเรองการฉดอนซลนดวยตนเอง เปนภาพวดโอสน ๆ และจะทำสอการสอนวดโอเรองการเจาะหาคานำตาลในเลอดทปลายนวดวยกระบวนการเรยนรทเกดขน

1. ผ ป วยและญาต ขาดความตระหน กถ งความสำคญของการดแลตนเอง โดยเขาใจวาเปนหนาทของโรงพยาบาลท ต องด แลร กษาส ขภาพใหหายไมเหนความสำคญของการดแลตนเองเพอปองกนภาวะแทรกซอนในระยะสนและระยะยาว

2. ผปวยและญาตมความรไมถกตองเพยงพอทจะตดสนใจปรบเปลยน ประยกตวธการปฏบตตวตามสภาพปญหาและความตองการทเกดขน

3. บคลากรขาดความรและทกษะในการดแลผปวยโรคเบาหวาน ไดแก ทกษะการสรางสมพนธภาพเชงบำบด การสรางเสรมพลงการดแลตนเองโรคเบาหวาน

46


กระบวนการกลม การใหการปรกษา การปรบเปลยนพฤตกรรม

4. ขาดสอการสอนทเหมาะสม5. ขาดความเช อมโยงและการตดตามจาก

ทมสหสาขา และจากโรงพยาบาลสชมชน

กระบวนการพฒนาตอเนอง

1. สรางเสรมพลงการดแลตนเองโรคเบาหวานใหผปวย ญาตและชมชน “คดได ทำเปน” ครอบคลมทงดานความร ทศนคต และการปฏบต มงใหมทศนคตทดตอการดแลตนเอง มความรทถกตองเพยงพอ นำมาปฏบตไดจรงอยางถกตอง ตอเนอง สามารถประยกตเขาไดกบปญหาความตองการและวถชวต ไมเกดภาวะแทรกซอนมคณภาพชวตทด

2. การวางแผนจำหนายเชงรก เจาะลกเฉพาะรายเชอมโยง ตดตามถงชมชน

3. การพฒนาบคลากรใหมความรทกษะการดแลตนเองโรคเบาหวาน

4. การพฒนาส อการสอนการด แลตนเองโรคเบาหวาน

47


* Patient Care Team จตเวช โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

PCT จตเวช *

บรบท

หอผปวยจตเวช โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมรบผปวยทมอาการทางจต อารมณแปรปรวน มปญหาบคลกภาพ และผตดสารเสพตดทกชนด ในระยะ 2 ปทผานมา พบวาจำนวนผปวยโรคตดสรามมากเปนอนดบ 2ในกลมผปวยจตเวชทมารบบรการแบบผปวยใน ผปวยจะไมไดรบสวสดการคารกษาพยาบาลจากสำนกงานประกนสขภาพ และในรายทมอาการทางจต จะไดรบสวสดการคารกษาพยาบาลจากสำนกงานประกนสงคมเพยง 15 วนยกเวนผทประกนตนกบโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

ประเดนและความเสยงสำคญ

ผปวยโรคตดสราจะมภาวะสบสนเพอคลงในระยะ 1 - 7 วนแรกของการเลกสรา ซงเปนระยะถอนพษสรา คดเปนรอยละ 56.25 (45 รายในผปวยตดสราทงหมด 80 ราย) ดงนนแพทยจะมแผนการรกษาใหยากลมเบนโซไดอะซพน เพอแกไขภาวะสบสนเพอคลงทผานมาพบประเดนและความเสยงสำคญ คอ

1. มการใชยากลมเบนโซไดอะซพนในปรมาณทมาก โดยมการใชยาโดยเฉลยคอ 342.50 มลลกรม /

ครงของการนอนโรงพยาบาล2.ผปวยในระยะถอนพษสรามภาวะแทรกซอน คอ

อาการงวงซมเกอบทกรายและพบอาการสบสน เพอคลง41.66% (5 ราย ใน 12 ราย)

3.มการบรรลเปาหมายการรกษาพยาบาลเพยง25% (3 ราย ใน 12 ราย) ซงนอยกวาเปาหมายทกำหนดไว80%

4.ระยะเวลาทผปวยตองอยรกษาในโรงพยาบาลเทากบ 19.91 วน ซงมากกวาเปาหมายทกำหนดไว15 วน

ตวชวดผล

1. คาเฉลยของปรมาณยากลมเบนโซไดอะซพนทใช (เกณฑ คอลดลงจากเดม 50%)

2. รอยละของผปวยทเกดภาวะแทรกซอน :

สบสนเพอคลง ชก งวงซม (เกณฑ คอ <10%)

3. จำนวนอบตการณลนลมตกเตยง (เกณฑคอ 0 ราย)

4. รอยละของผปวยทบรรลแผนการจำหนาย(เกณฑ คอ 80%)

6. ระยะเวลาเฉลยในการนอนโรงพยาบาล (เกณฑคอ 15 วน)


ทมสหสาขาวชาชพ ไดรวมกนทบทวนกระบวนการรกษาพยาบาล วเคราะหสาเหต เปนระยะ ๆ อยางสมำเสมอโดยในป 2546 พบวา ไมมแนวทางในการประเมน


และการดแลรกษาเปนลายลกษณอกษรชดเจน ในป 2547พบวา ไมมการสอสารสงตอขอมลจากหองตรวจผปวยนอกมายงหอผปวย และไมมคำสงการรกษาอาการเบองตนตามความจำเปน (ยา PRN) ในรายทมความเสยงตอการเกดอาการชก หลงการหยดสรา

ป 2548 พบวา แบบประเมนความเสยงตอการเกดอบตการณล นลมตกเตยง ไมครอบคลมกบอาการของผปวยจตเวช และแผนการเฝาระวงความเส ยงยงไมชดเจนเหมาะสมเฉพาะราย เมอไดมการสบคนขอมลเชงประจกษและนำมาแกไขสาเหตดงกลาว พบวาสามารถบรรลเปาหมายดานความปลอดภย คอ อบตการณลนลมตกเตยง เทากบ 0 ราย สวนประเดนและความเสยงสำคญอน ยงไมบรรลเปาหมายและเกณฑทกำหนด

จากการทบทวนซำ พบวา การแกไขและพฒนาการดแลรกษาทผานมาเปนการแกไขทปลายเหต ทำใหบรรลเป าหมายการพ ฒนาค ณภาพได ในระด บหน งทมสหสาขาวชาชพจงไดรวมกนวเคราะหสาเหตราก ซงพบวาการประเมนผปวยในระยะถอนพษสราและการบรหารยากลมเบนโซไดอะซพนเพอแกไขภาวะ สบสนเพอคลงแบบ fixed-schedule regimens เปนสาเหตใหผปวยไดรบยาในปรมาณทไมเหมาะสม มภาวะแทรกซอนมความเสยงสง บรรลแผนจำหนายนอย และใชเวลาร กษานานจ งได จ ดทำโครงการพ ฒนาร ปแบบการดแลรกษาผปวยตดสราในระยะถอนพษสรา ดงน

1. Plan : ธนวาคม 2548 - กมภาพนธ 25491.1. ทำการสบคนขอมลเชงประจกษของ

การประเมนอาการถอนพษสรา และ alcohol withdrawal

practice guideline ทงของตางประเทศ / ประเทศไทยพบวา symptom - triggered regimens ไดผลดกวาfixed - schedule regimens

1.2 จดประชมปรกษารางแบบประเมนalcohol withdrawal scale และแนวปฏบตการ

บรหารยากลมเบนโซไดอะซพน โดยประยกตใช EBP ขอ1.1

1.3 จดประชมอภปรายประสบการณของบคลากร (CoP) เพอนำมาบรณาการประยกตกบ EBP

ทสบคน พบวา symptom - triggered regimens

ดงกลาว กำหนดคะแนน alcohol withdrawal scale

กบการบรหารยากลมเบนโซไดอะซพนเปนชวงกวาง และบางขอคำถามกำหนดการประเมนไมชดเจน ทำใหเกดความยงยากสำหรบพยาบาลในการประเมนและบรหารยาจงไดพฒนาการกำหนดคะแนน alcohol withdrawal

scale และการบรหารยาใหม1.4 จดทำแนวปฏบตใหม และทดลองใช

2. Do : มนาคม – กรกฎาคม 2549

บคลากรสหสาขาวชาชพปฏบตตามแนวทางทปรบปรงใหม พรอมทงประเมนผลลพธการปฏบตในแตละครง / แตละราย เปนไปตามเปาหมายหรอไมโดยพยาบาลหวหนาหอผปวย พยาบาลหวหนาโครงการพยาบาลหวหนาเวร และอาจารยแพทยหวหนาทมสหสาขาวชาชพรวมนเทศ กำกบบคลากรทรบผดชอบ พรอมใหขอมลยอนกลบแกผปฏบตเปนระยะ ๆ อยางนอยสปดาหละ 2 ครง

3. Study : มนาคม – กรกฏาคม 2549

กำหนดวธตดตามประเมนผล ดงนตดตามประเมนผลทกวน และสรปทก 1, 3 เดอน

พรอมทงนำเสนอผลการตรวจสอบ รวมทงสรปรายงานการเกดอบตการณ / ตวชวดความสำเรจของโครงการใหทประชมทราบ

จากการประเมนผลลพธคณภาพการดแลรกษาผปวยในระยะถอนพษสรา จำนวน 22 รายระหวางเดอนมนาคม - กรกฏาคม 2549 พบวา ยงคงบรรลเปาหมายดานความปลอดภย คออบตการณลนลมตกเตยง เทากบ

49


ตารางเปรยบเทยบคาตวชวด กอนและหลงปรบปรงแนวปฏบต

ตวชวด เกณฑ กอนปรบปรงธ.ค. 48 - ก.พ. 49

(N = 12)

หลงปรบปรงม.ค. 48 - ก.ค. 49

(N = 22)

หมายเหตหลงปรบปรง

คาเฉลยของปรมาณยาไดอะซแพม (DZP)

(กลมเบนโซไดอะซพน)

รอยละของผปวยในระยะถอนพษสราทเกดภาวะแทรกซอน- อาการสบสนเพอคลง- อาการชก- อาการงวงซม

จำนวนอบตการณ- การเกดพฤตกรรมกาวราว- การลนลมหรอตกเตยง

รอยละของผปวยทตองใชการผกยดหรออยหองแยก

รอยละของผปวยทบรรลแผนการจำหนาย

ระยะเวลาเฉลยในการนอนโรงพยาบาล

ปรมาณการใชเหลอ 50%

- เหลอ 20%- 0

- เหลอ 50%

- 0

- 0

เหลอ 20%

80%

21 วน

342.50 mg

- 41.66%

- 0

- เกอบทกราย(ไมไดเกบขอมลเปนระบบ)

- 0

- 0

- 0

- 0

28.64 mg

- 9.09% (2 ราย)- 0

- 0

41.66% (5 ราย)

25% (3 ราย)

19.91

เวลานอนนอยลง5.19%

10.64

เวลานอยลง49.33%

เวลานอนโรงพยาบาลลดลงจากเดม44.33%

9.90% (2 ราย)

95.45% (21 ราย) บรรลแผนการจำหนายเพมขนจากเดม 70.45%

ผกยดลดลงจากเดม 32.57%

ผปวยปลอดภยไมเกดอบตการณ

ภาวะแทรกซอนลดลงจากเดม32.57%

ปรมาณการใชยาลดลงจากเดม91.64%

0 ราย แตท สำคญคอ มความเส ยงลดลงมากเนองจากมการใชยากลมเบนโซไดอะซพนเพยง 28.64

มลลกรม / ครงของการนอนโรงพยาบาล คดเปนการลดปรมาณการใชถง 91.64% และสามารถบรรลแผนการจำหนาย จำนวน 21 รายในจำนวนผปวยทงหมด 22

ราย (95.45%) คดเปนการบรรลแผนจำหนายทเพมขน70.45% รวมทงเวลาทผปวยตองอยรกษาในโรงพยาบาลลดลงเหลอ 10.64 วน คดเปนระยะเวลานอนโรงพยาบาลท ลดลงจากเดม 44.14% และลดลงจากเวลาท ใชในโรงพยาบาลจตเวชทวไปถง 49.33% ดงตาราง

50


4. ACT : เดอนสงหาคม 2549

ปรบแนวปฏบตและสอสาร / เพมการนเทศใหสมำเสมอ / สรางความตระหนกโดยการใหขอมลยอนกลบ และเนนยำการปฏบตตามแนวปฏบตทกำหนดเปนระยะ / รณรงคการทบทวนคณภาพการดแล / จดทำCoP อยางตอเนอง

การพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

ทบทวนและพฒนาการดแลผ ป วยตดส ราในระยะฟนฟสภาพ ในประเดนการเสรมสรางแรงจงใจและการเสรมทกษะชวตเพ อใหผ ปวยสามารถดแลแกไขปญหาตนเองได โดยไมตองพงพาสรา ซงสอดคลองกบเขมมงของคณะแพทยศาสตร ดานการสรางเสรมสขภาพ รวมทงการทำ CoP “การดแลผปวยทตดสรา”อยางตอเนอง พรอมทงจดทำคลงขอมลเผยแพรความร /ประสบการณของผปฏบต ซงสอดคลองกบเขมมงของคณะแพทยศาสตร ดานการจดการความร

51


1. อาการเหงอออกคะแนน 0 = ไมมเหงอคะแนน 1 = มอชนเหงอเทานนคะแนน 2 = เหงอออกเปนเมด ๆ เชน ทหนา, อกคะแนน 3 = รางกายชนทงตวจากเหงอคะแนน 4 = เหงอออกโชก เสอผาเปยก

2. อาการสนคะแนน 0 = ไมมอาการสนคะแนน 1 = มอสนเมอหยบจบสงของคะแนน 2 = มอสนเลกนอยตลอดเวลาคะแนน 3 = มอสนมากอยางเหนไดชดตลอดเวลา

3. อาการวตกกงวลคะแนน 0 = สงบ ไมมความวตกกงวลคะแนน 1 = อยไมสขคะแนน 2 = หวาดหวนและตกใจงายคะแนน 3 = วตกกงวล / หวาดกลวยากทจะสงบนงคะแนน 4 = ไมสามารถทำใหสงบ / กลวมาก

เกนเหต

4. อาการกระสบกระสายคะแนน 0 = ไมมอาการกระสบกระสายคะแนน 1 = อยไมนง หยกหยกคะแนน 2 = กระสบกระสาย ขยบตวไปมา

ผดลกผดนงคะแนน 3 = ตนเตน เคลอนไหวมากคะแนน 4 = ตนเตนมาก เคลอนไหวตลอดเวลา

5. อณหภมใตรกแรคะแนน 0 = < 37.0

คะแนน 1 = 37.1 - 37.5

คะแนน 2 = 37.6 - 38.0

คะแนน 3 = 38.1 - 38.5

คะแนน 4 = > 38.5

6. อาการประสาทหลอนคะแนน 0 = ไมมอาการประสาทหลอนคะแนน 1 = ไมบอย ยงตระหนกไดถงความเปนจรงคะแนน 2 = เกดขนในชวงสน ๆ ชกชวนใหเชอไดคะแนน 3 = เกดขนบอย ๆ เครยดคะแนน 4 = ไมอยในความเปนจรง

7. การรบรเวลา สถานท และบคคลคะแนน 0 = รบรไดดคะแนน 1 = ไมแนใจเรองเวลาคะแนน 2 = ไมแนใจเรองเวลา และสถานทคะแนน 3 = รบรบคคลเปนบางคนไมรบรสถานท /

เวลาคะแนน 4 = ไมรบรบคคลสถานทและเวลา

หมายเหตคะแนนรวม 1 - 4 = Minimal to mild

คะแนนรวม 5 - 9 = Mild to moderate

คะแนนรวม 10 - 14 = Moderate to severe

คะแนนรวม >15 = Severe withdrawal

or delirium tremens

รายการและคาคะแนนในการประเมนผปวยระยะถอนพษสรา (AWS score)

52


หมายเหต1. การใช protocol พจารณาโดยแพทยเจาของไข2. กรณทมประวตชกมากอน ใหเรมท แมวาคะแนน < 5 ให Diazepam 5 mg จากนนประเมนตาม protocol

3. ใชขนาดยาเทยบเคยง Lorazepam 1 mg = Diazepam 5 mg ในกรณทเปนผปวยสงอาย ผปวยโรคตบทรนแรง4. แพทยเจาของไขประเมนผปวยอยางนอย 1 ครงภายใน 24 - 48 ชวโมงหลงเรมสงใช protocol

5. ใหตามแพทยกรณตอไปน:- หากผปวยปลกไมตน หรออตราการหายใจนอยกวา 14 ครงตอนาท- ได Diazepam ถง 80 mg ภายใน 8 ชวโมง- กรณทผปวยเขาไดกบ ตดตอกน ≥ 4 ชวโมง- กรณทผปวยเขาไดกบ ตดตอกน ≥ 6 ชวโมง

EBP จาก Jaun B. Saunders, Junie Yang, et. al. Clinical Protocals for Detoxification. Alcohol and Drug Services,

Royal Brisbane Hospital and The Prince Charles Hospital Health Services Districts , 2002. chapter 4, page 7

แนวปฏบตในการบรหารยากลมเบนโซไดอะซพน ในการดแลรกษาผปวยตดสราในระยะถอนพษสราAssessing and Benzodiazepine Dosing for Alcohol Withdrawal (ABDAW)

1 - 4

Minimal to mild

5 - 9

Mild to moderate

(เดม DZP 5 - 10 mg)

10 - 14

Moderate to severe

(เดม DZP 10 - 20 mg)

> 15

Severe withdrawal

(เดม 20 mg ทก 2 ชม.)

AWS Score

DIAZEPAM

ประเมนอาการทก 4 ชวโมง

เปนเวลา 72 ชวโมง

5 - 6 ให DZP 5 mg

7 - 9 ให DZP 10 mg

oral ยกเวนหลบ

10 - 11 ให DZP 10 mg

12 - 13 ให DZP 15 mg

14 ให DZP 20 mg

oral ยกเวนหลบ

DZP 20 mg oral

หรอ DZP 10 mg IV

ยกเวนหลบ

หากคะแนน ≥ 5

ไปท หรอ หรอ

ประเมนอาการหลงไดยา 1 ชวโมง

ไปท หรอ หรอ

หากคะแนน < 5 ใหประเมนทก 4 ชวโมง เปนเวลา 3 วน จงหยดการใหคะแนน

53


การพยาบาลเปนบรการเชงวชาชพทมงตอบสนองความตองการดานสขภาพอนามยของประชาชนและสงคมโดยมความเชอวาคณภาพการพยาบาลเปนผลลพธของการบรหารจดการทมประสทธภาพ และใชกระบวนการพยาบาลเปนแนวทางในการปฏบตรวมทงการตดตามประเมนผลและเฝาระวงคณภาพการพยาบาลอยางสมำเสมอ โดยมองคประกอบพนฐานของแนวคดทวาผปวย / ผใชบรการและประชาชนมสทธทจะคาดหวงวา บรการพยาบาลทไดรบจะมคณภาพตามทตนตองการ พยาบาลวชาชพมหนาทรบผดชอบในการใหบรการทมคณภาพสงสดและประกนคณภาพ การปฏบตเชงวชาชพใหการพยาบาลโดยใชกระบวนการพยาบาล เปนแนวทางในการปฏบตและการพฒนาหรอการปรบปรงคณภาพการพยาบาลตองเปนไปตามขอเทจจรงซ งมการเกบรวบรวมโดยกระบวนการทางวทยาศาสตร ไมใชการปรบปรงตามโอกาส ไดมการกำหนดมาตรฐานการบรหารการพยาบาลเรองสารสนเทศทางการพยาบาล กำหนดเกณฑใหมการจดเกบขอมลท มลกษณะครบถวน ไมซำซอน

⌫⌫⌫⌫⌫

ดร. ลดดาวลย สงหคำฟ *

เอองทพย คำปน **

ขรรคชย เกตสอน ***

งายตอการนำไปใช มการเกบขอมลอยางนอยในเรองการบรหารบคคล ดานบรการ ผลลพธการบรการ มกลไกเชอมโยงขอมลขาวสาร การสอสาร การสงเคราะหขอมลขาวสาร เพอผลประโยชนในการบรหาร การจดบรการการพฒนาคณภาพ และการรายงานตอหนวยงานและผเกยวของ เผยแพรขอมลและขาวสารใหกบทกหนวยบรการอยางเหมาะสม ถกตอง ทนเวลา ดวยรปแบบทงายตอการนำไปใช และมการนำขอมลไปใชในการบรหารจ ดการปร บปร งค ณภาพของหนวยงาน และใหขอเสนอแนะเชงนโยบายแกคณะกรรมการบรหารโรงพยาบาล

สารสนเทศทางการพยาบาล เป นศาสตรท มการประสมประสานระหวางคอมพวเตอรศาสตรสารสนเทศศาสตร และพยาบาลศาสตร เปนศาสตรทศกษาหาความรเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ แลวนำมาปฏบตใชในการจดการกบขอมลสารสนเทศ และความรทางการพยาบาล เพอเพมประสทธภาพการทำงาน และยงกอใหเกดความร ใหมทางการพยาบาล เพ อเพ ม

* รองหวหนาฝายการพยาบาล ดานบรหารและบรการพยาบาล ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม** พยาบาลชำนาญการระด บ8 หนวยว จ ยทางการพยาบาล งานว ชาการและพฒนา ฝายการพยาบาล

โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม*** พยาบาลระดบ 6 หนวยสารสนเทศทางการพยาบาล งานว ชาการและพฒนา ฝายการพยาบาล



ประสทธภาพการทำงาน และยงกอใหเกดความรใหมทางการพยาบาล มผลทำใหเกดการปรบปรงเปลยนแปลงคณภาพการพยาบาล และพฒนาวชาชพพยาบาลใหดขนจงมความสมพนธกนอยางใกลชดและเหลอมลำกบระบบสารสนเทศอนในโรงพยาบาล

ระบบสารสนเทศทางการพยาบาลเปนระบบทนำเทคโนโลยคอมพวเตอรมาใชในการจำแนก รวบรวมจดระบบขอมลและสารสนเทศทจำเปนสำหรบพยาบาลในการสน บสน นงานการพยาบาลซ งจำแนกตามกล มงานไดเปน 4 กล มงาน คอ 1) งานบรหาร2) งานบรการ 3) งานวจย 4) งานการศกษา และเมอจำแนกตามระบบสารสนเทศทางการพยาบาล สามารถแบงออกไดเปน 3 ระบบ ดงตอไปน

1. ระบบสารสนเทศทางบรการการพยาบาลเปนระบบสารสนเทศท เก ยวของกบขอมลผ ป วยเพอประโยชนในการรกษาพยาบาล โดยแยกเปน

1.1 ระบบสารสนเทศเพ อการจ ดการทางคลนก เปนระบบสารสนเทศทมการนำขอมลทมการจดการเปนขอสารสนเทศ แลวมาใชในการควบคมกำก บงานให สำเร จตามจ ดประสงค ขององค กรโดยแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ

ก. เป นล กษณะของระบบสารสนเทศเฉพาะสาขางาน เชน ระบบการตรวจทางหองปฏบตการระบบเภสชกรรรม ระบบโภชนาการ เปนตน

ข. เปนระบบเชอมสานงานตงแต 2 งานเขาดวยกน โดยลกษณะงานทเชอมตอกนนน เปนงานท เก ยวของสมพนธก นและตองใชข อมลรวมกนสามารถสอสารกนได ซงขอมลทใชรวมกนสามารถตรวจสอบความตรงไดตลอดเวลา เชน สารสนเทศทางการพยาบาลกบสารสนเทศทางหองปฏบตการ

1.2 ระบบสารสนเทศเพอการปฏบตการทางคลนกเปนระบบสารสนเทศทครอบคลมกระบวนการพยาบาลทกขนตอนไว ไดแก

- การประเมนสภาวะผปวย- การวนจฉยทางการพยาบาล- การวางแผนทางการพยาบาล- การบำบดทางการพยาบาล- การประเมนผลทางการพยาบาล

นอกจากน พยาบาลยงสามารถใชสารสนเทศระบบน เพอการปรบปรงปฏบตการพยาบาลและคณภาพไดโดยการตรวจสอบทางการพยาบาล (nursing audit)

สามารถใชเพอการบรการใหคำปรกษาและขอความรเกยวกบสขภาพอนทรบสงตอผปวย

ตวอยางโปรแกรมทพฒนาใชในโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม เชน โปรแกรมการบนทกขอมลการจำแนกการปฏบตการพยาบาล โปรแกรมหองสมดเปนตน

การพ ฒนาโปรแกรมการบ นท กข อม ลการจำแนกการปฏบตการพยาบาล (International

Classification for Nursing Practice : ICNP)

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนคร-เชยงใหม ไดทดลองใชในหอผปวย 11 แหง ตงแตเดอนกนยายน 2547 - มนาคม 2548 พบวา - โปรแกรมมประสทธภาพการใชงาน 72.04 %

มกจกรรมการพยาบาลและสรปผลการดแลชดเจนครอบคลมตอบสนองการใชกระบวนการพยาบาล - ผใชพงพอใจในการใชงานโปรแกรม 75.29 %

โดยมความเหนวาชวยลดระยะเวลาในการเขยนบนทกทางการพยาบาล สะดวกตอการใชงาน ลดขนตอนการทำงานทเคยปฏบตอยเปนประจำ และมความสมบรณของขอมล

55


การนำระบบสารสนเทศมาใช ในการบรการพยาบาล ทำใหเกดการพฒนาพนฐานความร มขอมลท สามารถนำมาใชในการตดสนใจในการปฏบตการพยาบาลทถกตองแมนยำและรวดเรวยงขน ทำใหพยาบาลผ ใช ระบบมการพฒนาเขาส การเปนผ ชำนาญการในระยะเวลาทเรวขน ชวยในการวางแผนการพยาบาลผปวยไดชดเจน พยาบาลทำงานกบเอกสารลดลง ทำใหมเวลาดแลผปวยมากขน

การพฒนาโปรแกรมการบนทกขอมลการจำแนกการปฏบตการพยาบาล ฝายการพยาบาล ไดทดลองไป 1ระยะ และอยในระหวางการวางแผนพฒนาระยะท 2 ตอไป

โปรแกรมหองสมด

หนวยสารสนเทศทางการพยาบาล ไดพฒนาโปรแกรมบรหารหองสมดสำหรบการคนควาหาความรประกอบไปดวยผลงานวจย วทยานพนธ วเคราะหงานของบคลากรพยาบาล คมอ แนวทางปฏบตทางการพยาบาล วารสารทางการพยาบาล หนงสอและตำราทางการพยาบาล และความรทวไป เปนตน โดยการจดใหมบรการในการสบคนและการยม – คนหนงสอ เหลานผ านระบบ intranet โดยสามารถสบคนไดทางคอมพวเตอรจากหนวยงานของตนเอง ชวยอำนวยความ-

สะดวกใหบคลากรพยาบาลประหยดเวลาในการคนควาหาเอกสารความรประกอบการศกษาตอเนอง การทำกจกรรมพฒนาคณภาพ การทำวจยหรอวเคราะหงานรวมทงความรในการปฏบตการพยาบาล ดวยความรท ทนสมย ทำใหเขาใจและมการใชขอมลท มากพอเพอการตดสนใจในการปฏบตการพยาบาล พฒนาตนเองและองคกรใหเปนองคกรแหงการเรยนรจากการพฒนาความร อยางตอเน องและรวดเรว สงผลใหวชาชพพยาบาลในอนาคตเปนองคกรท ม บ คลากรท ใฝร เรยนรดวยตนเอง และมวจารณญาณในการใชความรในการพฒนางานอยางตอเนอง โดยใชระบบสารสนเทศ

ทางการพยาบาลเขามามบทบาทชวยสนบสนนใหเกดการเรยนรไดทงในระบบและนอกระบบการศกษา

หากเชอมโยงทง 2 โปรแกรมแลวจะพบผลดททำใหพยาบาลมขอมลทถกตอง แมนยำ เพยงพอในการตดสนใจ ลดเวลาการทำงานเอกสาร มเวลาในการปฏบตการพยาบาลกบผปวยมากขน มการวจยศกษาคนควาดวยวธการทเปนระบบ จะทำใหไดองคความรหรอสารสนเทศท เปนประโยชนตอการพฒนางานหรอการดำรงชพของมนษยในการบรหารงานหรอการปฏบตงานการพยาบาล หากพยาบาลพฒนาความรอยางตอเนอง จะสงผลใหสามารถปรบปรง พฒนาหรอยกระดบคณภาพงานไดอยางตอเนอง เกดคณคาและเปนประโยชนแกบคคลและชมชน ประชาชนใหการยอมรบนบถอตอลกษณะเฉพาะของวชาชพ พยาบาลเช อม นและไว วางใจต อความร ความสามารถซงความเปนวชาชพพยาบาล ไมเพยงสงผลตอภาพลกษณของวชาชพในทางทด แตจะมอทธผลตอการยกระดบสถานภาพของวชาชพพยาบาล ทำใหผ เปนสมาชกขององคกรพยาบาลเปนผมเกยรต มศกดศร และมความพงพอใจเปนรางวลทไดรบ ทงยงสามารถจงใจใหผมสตปญญาสงเขามาศกษาในวชาชพพยาบาล ทำใหเกดการพฒนาวชาชพพยาบาลอยางตอเนอง

2. ระบบสารสนเทศทางการบรหารการพยาบาลเปนระบบสารสนเทศทเกยวของกบขอมลบรหารจดการบคคล ขอมลการพฒนาทรพยากรบคคล การเขาอบรมสมมนาของบคลากรในแตละระดบ การประเมนผลงานการเลอนขนเงนเดอนและสวสดการ เปนตน

โปรแกรมสารสนเทศของฝ ายการพยาบาลโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม ทนำมาใชในการบรหารการพยาบาล ไดแก โปรแกรมบรหารจดการหอผปวยโปรแกรมบนทกสถตจำนวนผปวยประจำวน โปรแกรม

56


คำนวณ productivity โปรแกรมการบรหารจดการหองพเศษ และโปรแกรมการประกนคณภาพทางการพยาบาล ซงอยในระยะทดลองใช

โปรแกรมบร หารจดการหอผ ป วย (Ward

Information System : WIS )

ประกอบดวยโปรแกรมยอย ดงน- โปรแกรมลงเวลาปฏบตงาน- โปรแกรมคำนวณคาบาย ดก และคาลวงเวลา- โปรแกรมการบนทกตารางการปฏบตงาน- โปรแกรมการจำแนกระดบผ ป วย และ

การคำนวณอตรากำลงโปรแกรมนสามารถรายงานสถตจำนวนเจาหนาท

ทมาปฏบตงาน เจาหนาททขาดงานของแตละหอผปวยสถตผปวยทงหมดของฝายการพยาบาล การจำแนกระดบของผปวยในแตละเวรในแตละหอผปวย ซงผบรหารทางการพยาบาลสามารถใชเปนขอมลในการบรหารอตรากำลงทงในการปฏบตงานใหสอดคลองกบจำนวนผปวยและความตองการการพยาบาล ตลอดจนการบรหารอตรากำลงในระดบหอผปวย ระดบงานการพยาบาลและระดบฝายการพยาบาล ทำใหลดภาระงาน ลดความซำซอน และลดการใชทรพยากรในการจดทำตารางปฏบตงานของหอผปวย / หนวยงานในแตละเดอน

โปรแกรมรายงาน productivity ฝายการ-พยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

เป นโปรแกรมท ใช ข อมลประเภทผ ป วยในการหาความสามารถในการผลตทางการพยาบาล มการตรวจสอบรายงานตาง ๆ สำหรบผบรหารฝายการพยาบาลในการบ นท กการอบรมหร อการออกไปช วยงานนอกหอผ ป วยและประมวลผล productivity

จากขอมลในฐานขอมล WIS เปนการคดตอยอดจาก

โปรแกรมเดมเพ อเพ มประสทธภาพในการทำงานใหเกดประโยชนสงสด

โปรแกรมการประกนคณภาพทางการพยาบาล

โปรแกรมขอมลอบตการณ และการบนทกรายละเอยดของอบตการณ ซงผบรหารสามารถอานและใหขอเสนอแนะทนทผานโปรแกรม สะดวกและรวดเรวลดเวลาในการสอสารทำใหปญหา หรออบตการณตาง ๆไดรบการแกไขและปรบปรงอยางทนเวลา และยงมโครงการประกนคณภาพตาม TOP 5 ของหอผปวยตาง ๆประกอบดวยรายละเอยดการบนทกความกาวหนา / ตวชวด

การนำระบบสารสนเทศมาใช ในการบรหารการพยาบาล ทำใหผบรหารการพยาบาลสามารถใชขอมลสารสนเทศตดสนใจไดอยางสมเหตสมผล มหลกการมความทนสมยและถกตองรวดเรวมากกวาการหาขอมลโดยวธอน ชวยลดเวลาสญเปลา ลดการสญเสยคาใชจายทไมจำเปน ประหยดเวลา ทสำคญคอระบบประมวลผลสะดวก รวดเรว และลดความผดพลาด จดทำงบประมาณไดสะดวก มขอมลสำหรบการตอรอง จดทำรายงานเสนอไดงายและรวดเรว จดเวรบคลากรทำงานไดเหมาะสมกบความตองการของผปวย ขยายงานหรอหลอมรวมหนวยงานไดถกตองเหมาะสม ลดภาวะเสยงในการบรหารทำใหการบรหารการพยาบาลดำเนนไปอยางมประสทธผลคมคาราคาและงบประมาณทจายไป สมพนธกบแนวคดของร ฐบาลท ปร บขนาดกำลงคนในภาคร ฐ ให ม ความกะทดรด บคลากรมจำนวนและคณภาพทเหมาะสมกบงาน เพอใหเกดคณคาสงสดตอผรบบรการ โดยผรบบรการไดรบบรการพยาบาลตามมาตรฐานวชาชพไดรบการดแลความปลอดภยและพงพอใจในคณภาพของบรการ ในขณะเดยวกนผใหบรการตองมความพงพอใจดวยการจดอตรากำลงท น อยเกนไปจะทำใหบคลากรตองรบภาระงานหนกเกนกำลง เกดความเม อยลามโอกาสทจะเกดความผดพลาดในการปฏบตงาน หรอ

57


เกดภาวะเสยง ขาดขวญและกำลงใจได การจดอตรากำลงทมากเกนความจำเปน เปนการใชประโยชนจากบคลากรไมค มคา ทำใหสญเสยคาใชจายเก ยวกบบคลากรอยางไมสมเหตผล และดานคณภาพการพยาบาลอาจลดนอยลงเพราะบคลากรมเวลาวางมากขน อาจกอใหเกดความประมาท ละเลยมาตรฐานการปฏบตการพยาบาลได

นอกจากน ในการจดการดานคณภาพการพยาบาลทำใหไดขอมลทถกตอง แมนยำ รวดเรว ในการตรวจสอบตดตามและประเมนคณภาพการพยาบาล และปรบปรงคณภาพการพยาบาลอยางตอเนอง ซงมความสมพนธกบรปแบบของบรการสขภาพท มการเปล ยนแปลงอยางมาก ทงดานการใชเทคโนโลยขนสงในการรกษาพยาบาล การปรบเปลยนรปแบบทเนนผรบบรการเปนศนยกลาง การเปล ยนแปลงของระบบบรการสขภาพทเนนการใหบรการทตอบสนองความตองการของผรบบรการ โดยเปดโอกาสใหผรบบรการมสวนรวมในการตดสนใจ เพอใหบรการทคมคาและเกดประโยชนสงสดตอผรบบรการ รวมทงผรบบรการเองตางกตองการความมนใจในการบรการทไดรบวามความปลอดภยและมคณภาพ เกดกระแสใหมการตรวจสอบคณภาพของหนวยงานทงภาครฐและเอกชน เกดระบบการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลขน องคกรทใหบรการสขภาพมความตนตวในการพยายามพฒนาคณภาพการบรการใหเปนทยอมรบของทกฝายทเกยวของและผรบบรการมความพงพอใจ และใหความไววางใจในการมารบบรการ สงเหลานมผลตอการพฒนาวชาชพพยาบาลไดอยางชดเจน

3. ระบบสารสารสนเทศทางวชาการเปนระบบสารสนเทศทขอมลสวนใหญ จะมงเนน

ทางวชาการทเปนการพฒนาวชาชพทางการพยาบาลแบงออกเปน 2 กลมใหญ

3.1 ระบบสารสน เทศด านก า รว จ ยทางการพยาบาล ชวยใหทำงานวจยไดสะดวก รวดเรวขนไดแก

- การคนควาหาความรจาก CD-ROM,

internet, library information system เปนตน- การนำเสนอโครงการ การอภปรายผล

การสรป การนำเสนอผลการวจย สามารถใชโปรแกรมword processor ในการจดพมพรายงาน ใชโปรแกรมspread sheet และโปรแกรม presentation นำเสนอผลงานวจย การนำระบบสารสนเทศมาใชในงานดานการศกษาและดานการวจยตาง ๆ จะชวยสงเสรมสนบสนนใหสถาบนการศกษาพฒนาไปสความเปนเลศทางวชาการและความเปนนานาชาต

3.2 ระบบสารสนเทศดานการศกษาพยาบาลไดแก ระบบสารสนเทศ การคดเลอกนกศกษา การลงทะเบยน การใชโปรแกรมชวยสอน เปนตน

ตวอยางโปรแกรมสารสนเทศทางวชาการของฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม ไดแกโปรแกรมระบบงานพฒนาบคลากร ฝายการพยาบาล

โปรแกรมดานการพฒนาบคลากร ฝายการพยาบาล

ประกอบดวย1. โปรแกรมระบบงานพฒนาบคลากร2. โปรแกรมการดแลสขภาพบคลากร ซงอย

ในระหวางการจดทำฐานขอมลสขภาพบคลากร ประสานกบงานการเจาหนาทของคณะแพทยศาสตร

โปรแกรมระบบงานพฒนาบคลากร

ประกอบดวยขอมลสวนบคคล ประวตการทำงานการอบรม การเปนสมาชกขององคกรวชาชพ และโปรแกรมดานการพฒนาบคลากรซ งบนทกจำนวน

58


หนวยกตของพยาบาลวชาชพตามขอกำหนดของสภาการพยาบาล / จำนวนชวโมงการอบรมของเจาหนาททางการพยาบาลทกคน รวมท งหวขอท เข าอบรมโดยทตวบคลากรพยาบาลสามารถสบคนดวยตนเองเพอวางแผนการพฒนาตนเองและการใชตออายใบอนญาตประกอบว ชาช พพยาบาล ในสวนของผ บร หารทางการพยาบาลสามารถอาศ ยข อม ลจากระบบสารสนเทศโดยขอมลท ไดมความถกตองทนสมยครอบคลม นำไปใชในการวางแผนพฒนาบคลากรอยางเหมาะสม รวมท งการสงเสรมใหบคลากรพยาบาลสมครใจรวมเปนสมาชกของสมาคมวชาชพพยาบาลเพอสรางความแขงแกรงในวชาชพพยาบาล พฒนาภาวะผนำและเพมวสยทศนแกสมาชก นำมาซงเกยรตยศของวชาชพทำใหเกดความภมใจในวชาชพพยาบาลเพมมากขน

โปรแกรมการดแลสขภาพบคลากร

เนองจากคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมเปนองคกรทมบคลากรจำนวนมาก โดยเฉพาะอยางยงบคลากรของฝายการพยาบาลมจำนวนมากทสด การทจะเขาถงขอมลสขภาพของแตละบคคลเปนไปไดยากเมอมการตรวจสขภาพพนฐานใหแกบคลากร จงพบปญหาในการเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมลสงผลใหการรายงานผลชา การตดตามดแลสขภาพตอเนองเปนไปไดยากลำบาก จงมการพฒนาระบบสารสนเทศในดานสขภาพของบคลากร ระบบจะกำหนดเกณฑของผลตรวจทางหองปฏบตการในแตละกลมมการจำแนกรายชอบคลากรตามผลการตรวจ และจดทำรายงานผลในรปกราฟและตาราง สงเหลานเปนขอมลทผบรหารทางการพยาบาล ตองการนำไปสการวางแผนและตดสนใจ การตดตามและเฝาระวงโรคทเกดจากการทำงาน การสรางเสรมสขภาพแกบคลากรทางการพยาบาล

สถาบนบร การส ขภาพตองปร บต วต อการเปลยนแปลงของสงคมยคขอมลขาวสาร จงมการนำเทคโนโลย สารสนเทศมาใช ช วยเหล อการทำงานทงดานบรการการพยาบาล บรหารการพยาบาล และ วชาการระบบสารสนเทศดงกลาวจะชวยใหพยาบาล รวบรวมบนทก ประมวล จดเกบ สบคน สงรายงานขอมลสารสนเทศทางการพยาบาล ทำใหมสารสนเทศมาสนบสนนการตดสนใจไดถกตองตลอดกระบวนการทำงานการพยาบาลประจำวน ผลลพธของงานการพยาบาลจงมประสทธภาพและประสทธผล สามารถนำเสนอผลงานการพยาบาลเชงปรมาณอยางเปนรปธรรมตอฝายบรหารตอรฐและตอสาธารณะ ใหยอมรบและเหนความสำคญของวชาชพพยาบาล และบคลากรพยาบาลทำงานไปพรอมดวยการศกษาเรยนรและทำงานดวยความสขความรทางการพยาบาลแตกขยายมากยงขน วชาชพพยาบาลไดรบการยอมรบความเปนมาตรฐาน

การทำงานโดยนำความรดานเทคโนโลยสารสนเทศมาประยกตใชในการทำงานการพยาบาล นอกจากจะใหผลงานดแลว ยงไดพฒนาองคความรทางการพยาบาลพฒนาการวจยทางการพยาบาลจากการปฏบตงานประจำวนและบคลากรพยาบาลไดพฒนาความรตนเองอยตลอดเวลาขณะทำงาน งานการพยาบาลจงกอรปดวยความรมคณภาพ นำไปสการพฒนาวชาชพการพยาบาลใหเจรญรงเรองยงขนไป ดงนนทงระบบงานการพยาบาล บคลากรพยาบาล วชาชพการพยาบาล รวมทงสถาบน องคกรและศาสตรทางการพยาบาลจะมพฒนาการอยางตอเนองพรอมเพรยงกนไป ทงน เปนผลจากการนำเทคโนโลยสารสนเทศมาประยกตใชในการทำงาน

59



กญญา โตทาโรง. (2541). พฤตกรรมความเปนวชาชพของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม.ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

กรรมการวจย ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม. (2544). การหาอตรากำลงโดยใชระบบการจำแนกประเภทผปวยในหนวยคลอด งานการพยาบาลผปวยสตศาสตรและนรเวชวทยา โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม.คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

กองการพยาบาล สำนกปลดกระทรวงสาธารณสข. (2542). มาตรฐานการพยาบาลในโรงพยาบาล. กรงเทพฯ : สามเจรญ-

พาณชยจำกด.

คณะกรรมการสารสนเทศ. (2543). ปญหาการนำระบบสารสนเทศเพอการจดการทางคลนกมาใชในงานพยาบาลโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม. คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

นดดา โชคบณยสทธ . (2548). การแยกประเภทผปวยและความสามารถในการผลต (Productivity) ทางการพยาบาล.วารสารพยาบาลสวนดอก โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม. 11(1), 41 - 45.

ผาณต สกลวฒนะ. (2548). ระบบสารสนเทศทางการพยาบาล ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราช นครเชยงใหม.

วารสารพยาบาลสวนดอก โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม. 11(1), 46 - 50.

รจา ภไพบลย และเกยรตศร สำราญเวชพร. ( 2542 ). พยาบาลสารสนเทศ. กรงเทพฯ : คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล.วจตร ศรสพรรณ. (2547 ). การลดอบตการณการเกดแผลกดทบโดยการพฒนาคณภาพการพยาบาล. คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม.

สพกตร พบลย. (2544). กลยทธการวจยเพอพฒนางาน : วจยเพอพฒนาองคกร. นนทบร : จตพร ดไซน.

สภาการพยาบาล. (2543). ทศทางการปฏรประบบบรการการพยาบาลทสอดคลองกบระบบบรการสขภาพไทยทพงประสงคในอนาคต. กรงเทพฯ : สภาการพยาบาล.

อดมรตน สงวนศรธรรม. (2546). รายงานวจยความคดเหนของพยาบาลในเขตภาคเหนอตอการสมครสมาชกสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย. คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

60


วนทนย แสงวฒนะรตน *

* พยาบาลระดบ 6 หอผปวยศลยกรรมชาย 1 งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร ฝายการพยาบาลโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

ทปรกษาผศ. ดร. นพ. กตตพนธ ฤกษเกษม ภาควชาศลยศาสตร คณะแพทยศาตร มหาวทยาลยเชยงใหมนางสาวดาววรรณ คณยงยศ หวหนาหอผปวยศลยกรรมชาย 1 งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร ฝายการพยาบาล



ผปวยทมแผลทขา ไดแก แผลผาตดหลอดเลอดดำขอด แผลจากการตดเทาหรอขาออก แผลเทาจากเบาหวานแผลทเกดจากการอกเสบตดเช อช นผวหนง พงผดผปวยจะไมสามารถอาบนำไดตามปกต ผปวยจะรสกรอนรำคาญ และมความไมสขสบายมาก โดยเฉพาะในชวงทมอากาศรอนอบอาว จะมเหงอไหล เนอตวเหนยวเหนอะหนะ สหนาหงดหงด มกลนตว ถงแมจะเชดตวบอยๆ แลวกตาม ผปวยบางคนใสถงพลาสตกเขาไปอาบนำในหองนำ ทำใหผาพนแผลเปยกนำ ตองเปลยนใหมทำใหผลการรกษาไมดและสนเปลองวสดอปกรณ

การประดษฐถงสวมขาปองกนนำเพอใชในขณะอาบนำ นอกจากจะสามารถชวยใหผปวยไดอาบนำตามปกตแลว ยงกระตนใหผปวยมการเคลอนไหวและลกจากเตยงไดเรว ชวยลดภาวะแทรกซอนหลงผาตด ชวยสงเสรมการหายของแผลและผปวยสามารถกลบสสภาพปกตโดยเรวทสด


เพอใหผปวยไดอาบนำ มการเคลอนไหว และลกจากเตยงไดเรว

ตวชวดความสำเรจ

106 ราย ตงแต 8 พ.ย. 2547 - 31 พ.ค. 2549

1. ปองกนนำเขา (100%) 100%

2. จำนวนครงทใชเกน 10 ครง (100%) 100%

3. ความพงพอใจของผปวย (>80%) 93.75%

วสดอปกรณทใช (ตอ 1 ชน)

1. ถงพลาสตกขนาด กวาง 14 นว ยาว 36 นวหนา 1.5 มม.

2. เทปผากวาง 12 มม. ยาว 1 เมตร3. แถบพลาสตก กวาง 2 นว ยาว 60 นว

(เสนใหญ)

4. แถบพลาสตก กวาง 0.5 นว ยาว 36 นว(เสนเลก)


5. ดายเยบผาสขาว6. เหลกตอกสำหรบเจาะร7. ฆอน8. จกรเยบผา

ภาพท 1 แสดงเทปผา

ภาพท 2 แสดงเหลกตอก และฆอน

ภาพท 3 แสดงวธเจาะร

2. พบปากถงออกดานนอกประมาณ 1 นว3. จบปลายเทปผาดานหนงสอดลอดรวงกลม

ทตอกไววงแรก ดงเทปผาใหทาบอยในปากถงทพบไวแล วสอดปลายเทปผาออกทางร วงกลมวงท สองเยบรอบปากถงโดยใชจกรเยบผา

4. เยบแถบพลาสตกเสนใหญตดกบขอบดานบนของถง

ภาพท 4 แสดงการสอดเทปผา เยบปากถง และเยบแถบพลาสตกเสนใหญตดทขอบดานบนของถง

วธทำ

1. เจาะรท ปากถงโดยใชเหลกตอกและฆอนจะเกดรวงกลมขนาดเสนผาศนยกลาง 6 มลลเมตรขน2 วง

62


5. พบคร งแถบพลาสตกเสนเลกแลวเย บตรงกงกลางตดเขากบดานปลายของเสนใหญ

วธใช

1. สวมถงเขากบขาขางท มแผล รดปากถงแลวผกเทปผาใหแนน

ภาพท 5 แสดงการเยบแถบพลาสตกเสนเลกตดกบเสนใหญ

ภาพท 6 แสดงถงสวมขาปองกนนำททำสำเรจแลว

ภาพท 7 แสดงการสวมและรดปากถง

2. พนแถบพลาสต กเส นใหญรอบโคนขาทบปากถงใหมด แลวพนแถบพลาสตกเสนเลกรอบโคนขาทบอก 1 รอบ ผกใหแนน

ภาพท 8 แสดงการพนแถบพลาสตกเสนใหญ และการพนแถบพลาสตกเสนเลก

63


3. ใหผปวยอาบนำ เมออาบนำเสรจเชดตวใหแหงเชดอปกรณปองกนนำใหแหงแลวถอดออก นำไปผงใหแหงสามารถนำไปใชไดหลายครง ถาเปอนสามารถนำไปซกกบผงซกฟอกได

หมายเหต

1. ใหผปวยใสถงสวมขาปองกนนำขณะอยในหองนำเทานน

2. ระวงไมใหผปวยลกเดนขณะใสถงสวมขาปองกนนำเพราะอาจทำใหลนหกลม

3. ระวงไมใหของมคมทมแทงถง อาจทำใหถงรว

ภาพท 9 แสดงการพนแถบพลาสตกเสนใหญ และการพนแถบพลาสตกเสนเลก

คาใชจาย (ตอ 1,000 ชน)

1. ถงพลาสตก จำนวน 100 กก. 4,700 บาทกโลกรมละ 47 บาท

2. เทปผากวาง 12 มม. 4,000 บาทยาว 1 เมตร ใช 1,000 เมตร

3. แถบพลาสตก กวาง 5 ซม. 3,000 บาทยาว 76 นวใช 50 เมตร

4. แถบพลาสตก กวาง 1.25 ซม. 750 บาทยาว 95 ซม. ใช 12.5 เมตร

5. ดายเยบผาสขาว ใช 5 กก. 400 บาทกโลกรมละ 80 บาท

6. เหลกตอกสำหรบเจาะร 300 บาท7. คาจางเยบ ใบละ 10 บาท 10,000 บาท

รวม 23,150 บาท

ประโยชนทไดรบ

1. ไดถงสวมขาปองกนนำสำหรบผ ปวยท มแผลทขาและเทา ทำใผปวยสามารถอาบนำได มการเคลอนไหวและลกจากเตยงไดเรว

2. ไดมการเผยแพรนำไปใชท หนวยงานอ นภายในโรงพยาบาลไดแก vascular clinic จำนวน 5 รายตอเดอน หอผปวยพเศษจำนวน 5 รายตอเดอนหอผ ป วยออรโธปด กสจำนวน 25 รายตอเดอนและภายนอกโรงพยาบาล ไดแก โรงพยาบาลกำแพงเพชรโรงพยาบาลอตรดตถ นำตนแบบไปประยกตใช

ทนสนบสนน

กองทนพฒนาคณภาพคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

64


* พยาบาลระดบ 6 หอผปวยนรเวชกรรม 3 งานการพยาบาลผปวยสตศาสตรและนรเวชวทยา ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

ทปรกษา 1. นางสาววรพรรณ สงวนแกว หวหนาหอผปวยนรเวชกรรม 3 งานการพยาบาลผปวยสตศาสตรและนรเวชวทยา ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม 2. นางฐตยา ศรตะพนธ พยาบาลชำนาญการระดบ 8 หอผปวยนรเวชกรรม 3 งานการพยาบาลผปวย สตศาสตรและนรเวชวทยา ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

ญานกา รจจนากล *


หอผปวยนรเวชกรรม 3 ใหการดแลรกษาผปวยทมภาวะโรคทางอวยวะสบพนธสตร รบการรกษาดวยยาและมารบการรกษาดวยการผาตด ไดแก เนองอกมดลกเน องอกรงไข ตลอดจนสตรท มภาวะมดลกหยอนกลามเน อในอ งเช งกรานหยอนมร ร วหร อร ทะล ของกระเพาะปสสาวะกบชองคลอด รวมทงผปวยมะเรงปากมดลกระยะตนทตองทำผาตดมดลกแบบถอนรากถอนโคน รวมกบการเลาะตอมนำเหลอง (radical

hysterectomy)

ในป พ.ศ. 2548 หอผ ปวยนรเวชกรรม 3

มผ ปวยมะเรงปากมดลกท งหมดจำนวน 382 รายอายระหวาง 24 - 60 ป ซงเปนผปวยทตองรบการผาตดมดลกแบบถอนรากถอนโคน รวมทงเลาะตอมนำเหลองในองเชงกรานมจำนวน 97 ราย ภาวะแทรกซอนทพบไดบอย คอ การทำงานของกระเพาะปสสาวะผดปกตเน องจากเสนประสาททควบคมการขบถายปสสาวะถกกระทบกระเทอนขณะผาตด ทำใหผปวยไมสามารถปสสาวะเองได หรอบางคนอาจปสสาวะไดแตไมหมด

ตองคาสายสวนปสสาวะเปนเวลานาน การทกระเพาะ-ปสสาวะจะกลบมาทำงานเปนปกตไดน น ข นกบระยะของโรค วธการผาตดของแพทย สำหรบการคาสายสวนปสสาวะไวเปนเวลานาน ๆ จะทำใหเกดการตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะไดงายขน แพทยจงมแผนการรกษาโดยใหคาสายสวนปสสาวะเปนระยะเวลา5 - 7 วนหลงไดรบการผาตด จากนนจะใหผปวยสวนปสสาวะดวยตนเองจนสามารถปสสาวะไดเปนปกตดงน นจ งต องมการสอนผ ป วยใหสามารถทำการสวนปสสาวะไดดวยตนเอง

การสวนปสสาวะดวยตนเอง (self cath) หมายถงการทผปวยสอดใสสายสวนปสสาวะทสะอาดปราศจากเชอเขาไปในทอปสสาวะดวยตนเองจนถงกระเพาะปสสาวะเพอใหปสสาวะไหลออกมาโดยใชเทคนคสะอาดและตองทำทก 4 ชวโมง อยางตอเนองจนกวาจะประเมนไดวาผปวยสามารถถายปสสาวะเองไดหมด หรอมปสสาวะคางไมเกน 75 ซซ.


ขนตอนเดมทใชในการสวนปสสาวะดวยตนเองคอใหผปวยอยในทาคกเขาบนเตยง หรอยนสวนปสสาวะโดยยกขาขางหน งวางบนเกาอ ยนครอมกระจกเงาบางครงผปวยตองงอเขาลงเพอใหปสสาวะไหลลงใหตรงถวยตวงทใชรองรบปสสาวะ จากการเกบขอมลระหวางเดอน ม.ค. – ก.พ. 2549 มผปวยทตองสวนปสสาวะดวยตนเองจำนวน 10 ราย พบวาผปวยมความไมสขสบายจากการปวดเขา 3 ราย ปวดขา 4 ราย ปวดหลง 1 รายและในผปวยบางรายจะม labia บวมมากทำใหสวน-

ปสสาวะลำบาก มองเหนรปสสาวะไมชดเจน จากปญหาดงกลาว จงทำใหเกดแนวคดในการประยกตเกาอเพอใหผปวยใชทำ self cath ในกรณทตองทำการสวนปสสาวะดวยตนเอง

หลกการและวธประดษฐ

Muscle tone เปนคณสมบตของกลามเนอซงมการตงตวหรอหดตวเลกนอย เตรยมพรอมทจะทำงานอยเสมอ และเปนองคประกอบทสำคญในการรกษารปทรงของรางกาย ขณะทกลามเนอหดตวหรอมการเกรงกลามเนอตองใชพลงงานมาก และเม อกลามเน อหดตวนานจะทำใหเกดการเมอยลาได

การยนคกเขาทำใหมการเกรงบรเวณกลามเนอขา นองทำใหผปวยรสกกงวลและเครยดขณะสอดใสสายสวนเขารเปดทอปสสาวะ ทำใหมการใสผดรหรอปลายสายสวนปสสาวะไปสมผสกบบรเวณตนขา หรอ labia

ทำใหตองเสยเวลาในการแชสายสวนในนำยาฆาเชอโรคใหม โดยใชเวลานาน 15 นาท แตการใหผปวยนงบนเกาอ selfcath เปนการลดการเกรงกลามเนอขาและนอง ทำใหผปวยรสกผอนคลาย มองเหนรเปดทอปสสาวะไดชดเจนและสามารถทำไดงายและสะดวกขน

การคดประดษฐเกาอ self cath คำนงถงความสขสบายของผปวย การทรงตวทด ลดอาการ

ปวดกลามเนอ และสามารถมองเหนรเปดทอปสสาวะไดชดเจนกวาทาเดม โดยนำเกาอทมพนกพง (สามารถนงพงพนกเพอเกดความมนคงในการนง ปองกนการเกดอบตเหต)เอาเบาะนงอนเดมออก ตดไมอดใหมรปรางเวามาขางใน 16

เซนตเมตร แลวใสเบาะรองนงใหม ทำโตะขนาดเลกยาว12 x 30 นว สง 9 นว เอารองใตเกาอ และโตะขนาดเลกนจะทำรกลมและมแกวนำวางไว สำหรบวางขวดนำยาฆาเชอทแชสายสวนปสสาวะ เมอมผปวยจะทำ self cathจะเตรยมอปกรณโดยสอดโตะเลกไวใตเกาอ self cathเอากระจกวางบนโต ะในตำแหนงกลางช องเก าอ หรอตงกระจกไวหนาเกาอ จากนนพบชายผาถงขนถงเอวแลวจงลางมอใหสะอาด 6 ขนตอน เมอลางมอเสรจผปวยกมานงเกาอ แลวทำการสวนปสสาวะดวยตนเอง


เพอใหผปวย1. ไดรบความสขสบาย ลดอาการปวดกลามเนอ

เขา ขา หลงในการทำการสวนปสสาวะดวยตนเอง2. มองเหนรเปดทอปสสาวะชดเจน3. เกดความพงพอใจ

ขนตอนการดำเนนงาน

1. รวบรวมปญหาทเกดจากภาวะไมสขสบายเนองจากการคกเขาหรอยกขาวางบนเกาอขณะทำการสวนปสสาวะดวยตนเอง

2. สบคนหลกฐานอางองในการทำ self cath3. ประยกตเกาอบนวมทมพนกพง มาเปนเกาอนง

ทำ self cath4. นำมาทดลองใหผปวยใชในการสวนปสสาวะ

ดวยตนเอง เปรยบเทยบกบการทำในทาเดม และศกษาเปรยบเทยบผลการใช

5. สรปประเมนผลการทดลองใช

66


ภาพแสดงการสวนปสสาวะดวยตนเองภาพท 1 วธปฏบตแบบเดม

ใชทายนยกขาขางหนงบนเตยง

ภาพท 2 วธปฏบตแบบใหมในทานงเกาอ self cath

67


อดศกด ศรจา *

* ผชวยพยาบาล หอผปวยออรโธปดกสชาย 1 งานการพยาบาลผปวยออรโธปดกส ฝายการพยาบาลโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

ทปรกษารองศาสตราจารยนายแพทย ปรชา ชลดาพงศ อาจารยประจำภาควชาออรโธปดกสนางกนกพรรณ ลลาศเจรญ หวหนางานการพยาบาล งานการพยาบาลผปวยออรโธปดกสนางสาวผกาพรรณ ดานประสทธ ผตรวจการการพยาบาล งานการพยาบาลผปวยออรโธปดกสนางสาวสวาท ไวทยาชวะ ผตรวจการการพยาบาล งานการพยาบาลผปวยออรโธปดกสนางสมพศ การดำรห หวหนาหอผปวยออรโธปดกสชาย 1นางบปผา จนทรจรส พยาบาลชำนาญการระดบ 8

นางสาวศภลกษณ กาศเกษม พยาบาลระดบ 6

วศวกรทปรกษาดานเทคนคอาจารยวชย เตชะมหพนธ วทยาลยเทคนคเชยงใหม


หนวยงานทางการพยาบาลทใหบรการดแลผปวยสวนใหญมการใชพลาสเตอรปดแผล ซงถอวาเปนวสดทางการแพทยทจำเปนและตองใชทกวน โดยเฉพาะอยางยงในหอผปวยซงดแลผปวยทมบาดแผล จะมปรมาณการใชจำนวนมาก จากประสบการณการทำงานมา20 ป ไดสมผสและพบเหนปญหาของการตดพลาสเตอรมาตลอด แตเดมหนวยเครองชวยคนพการใหบรการรบตดแทงพลาสเตอรทหอผปวยสงไปใหเปนชนขนาดเลกเพอความสะดวกในการใชงาน ถาหากชางผตดชำนาญกจะตดใหไดขนาดดพอใชงานได ไมมปญหา

ทางชางจะตดใหขนาด 1 นวเทานน แตทางหอผปวยบางแหงตองการใชพลาสเตอรทมขนาดเลกลง

เปนขนาดครงนว การตดพลาสเตอรจะทำไดลำบากขนและไดชนงานทไมคอยไดขนาดและรปทรงทด การใชงานกจะทำใหมเศษของพลาสเตอรเหลอ ตอมาทางหนวยชวยคนพการมภาระงานเพมขน จนไมสามารถมชางใหบรการตดพลาสเตอรได เจาหนาทบนหอผปวยทนำพลาสเตอรไปตองทำการตดเอง ทำใหชนงานทไดเสยหายเพมขน บางชนใชงานไมไดเลย เนองจากผตดไมมความชำนาญ

ทางผประดษฐจงไดไปศกษาวธการตด และเครองมอทใชตดทหนวยชวยคนพการ พบวา เครองทใชไมสามารถควบคมใหราบร นขณะตดได ทำใหยากสำหรบผ ท ไมชำนาญ และอาจทำใหไดรบบาดเจบ


จากใบมดบาดมอไดงาย ๆ และสงเกตวา หลกการและวธการตดคลายกบทผประดษฐเคยไดทดลองทำใชเองบนหอผ ป วย ผ ประดษฐจ งนำหลกการของทางหนวยชวยคนพการ มาตอยอดกบวธการของผประดษฐเพอใหสามารถใชงานไดสะดวกและมจำนวนเพยงพอเปนทนาพอใจของผใชงาน


1. เพอใหสามารถตดพลาสเตอรมความกวางสมำเสมอ และเหมาะสมกบการใชงานและไมมเศษเหลอทง

2. เพ อรองรบการตดพลาสเตอรตามความ-

ตองการของหอผปวยตาง ๆ3. เพอใหบคลากรมความพงพอใจ

อปกรณทใช

1. เหลกฉาก 2.5 นว 1 เสน2. มเลใหญ 1 ตว3. มเลเลก 1 ตว4. มอเตอรไฟฟา 1 ตว5. ลกปนเลก 2 ตว6. เพลาเลก 20 ซม.

7. เพลาใหญ 60 ซม.

8. เหลกสปรงแบน 10 ซม.

9. กระบอกเหลก 20 ซม.

10. แผนเหลก 100 x 100 ซม.

11. ลอ 4 ตว12. ลวดสปรง 1 ตว13. สายพาน 1 เสน14. คานโยก 1 ตว15. ใบมดสแตนแลส 1 ตว16. สายไฟ 2 x 15 4 ม.

17. สวตซ 1 ตว

18. เบเกอร 20 A 1 ตว19. เหลกทอมอจบ 100 ซม.

20. นอตยาว 20 ซม.

21. สสเปรย 3 กระปอง22. สเลคเกอร 1 กระปอง

วธทำ

- รางแบบเคร องตดพลาสเตอรใหเปนตามลกษณะการทำงานของเครอง

- นำแบบทไดไปใหชางกลงโลหะแกะแบบเปนโครงสรางของเครองตดพลาสเตอร

- ตอเชอมโครงราง ตดตงอปกรณตาง ๆ เขาชดกน- การทำงานของเคร องจะใหมอเตอรไฟฟา

ทำงานโดยทดรอบมเลใหหมนชาลง- ตดตงระบบไฟฟาและใบมด

วธการใชงานโดยเสยบปลกไฟ

1. นำพลาสเตอรสอดเขาทอหนบ จดใหไดขนาดตามตองการ กดสปรงหนบทอหนบไว

2. ดงคนโยกเพ อใหใบมดกดลงไปในเน อพลาสเตอร ใบมดจะทำงานเองโดยอตโนมต กดคนโยกตอจนพลาสเตอรขาด ปลอยคนโยกเครองจะหยดเอง

3. ปลดสปรงทใชหนบทอออก ทอหนบจะคลายตว แลวเลอนพลาสเตอรออก จดขนาดตามตองการกดสปรงหนบทอเชนเดมเพอตดพลาสเตอรชนตอไป

4. ทำตามขนตอนท 2, 3

ผลทไดรบ

- ขนาดพลาสเตอรเหมาะสม สะดวกตอการใชงาน

- ใชพลาสเตอรไดคมประโยชนสงสด เพราะไมมเศษพลาสเตอรเหลอ

70


- สะดวกและงายตอการตดขนาดพลาสเตอร- บคลากรผตดและผใชพลาสเตอรมความพง-

พอใจ- สามารถตดพลาสเตอรได 10 นาท / 1 กลอง

(ความยาว 12 นว )

ขอบเขตบรการ

ไดใหบรการกบทกงานการพยาบาล

หลงจากใชงานได 7 เดอนไดสำรวจความคดเหนของผใชบรการสงพลาสเตอรมาตด สรปขอดไดดงน

- สะดวกรวดเรวตอการใชงาน ทำแผลผปวยหลายคนในเวลาเดยวกน ทนเวลา พลาสเตอรไมสญหายระหวางการนำไปตด

- ใชหมดทกมวน คมคาไมมเศษพลาสเตอรทใชการไมได

- ประหยดงบประมาณของทางราชการ- ไดขนาดตามทตองการ ตามมาตรฐานเหมาะสม

ตดสมำเสมอ- ตดไดเรยบใชงานไดด ไมมรอยมดบาดซำ- หลงตดเกบสะดวก สวยงาม- สงตดแลวรอรบไดเลย ไมเสยเวลานาน- เจาหนาทมความพงพอใจผลงานมาก เนองจาก

วธการเดมตองนำไปตดทหนวยขาเทยม ซงระยะทางไกลตองรอนานมาก บางครงขาดเจาหนาทเดนไปเพอตดพลาสเตอร สวนผใชพลาสเตอรมความพงพอใจผลงานมาก เนองจากใชงานไดสะดวก รวดเรว และเรยบรอย

ขอแนะนำ

ทางหนวยตดพลาสเตอร ควรมพลาสเตอรทไดรบการตดแลวสำรองไว เพอใหทางหอผปวยทนำพลาสเตอรไปตดไดของกลบคนมาเลย

การพฒนาปรบปรง

จากการใชงานเปนเวลา 7 เดอนไดตดพลาสเตอรเปนจำนวน 609 กลอง เฉลย 87 กลองตอเดอน ไดผลดมากตามทกลาวมาแลว แตยงมสวนทยงมปญหาอย ไดแกจดทสปรงดงกลบ ตำแหนงไมด ใบมดมขนาดบาง ทำใหใบมดคดไดงาย มมสำหรบโยกไมแนน สปรงหนบ ใชบอยๆจะหกไดงาย ทบงสายพานกบมเลมทบง ไมครอบคลมตวมเล ทำใหประสทธภาพการทำงาน ยงไมสมบรณเตมทและเมอใหเจาหนาทอนทดลองตด ยงไมสามารถทำไดราบรนผประดษฐจงไดนำไปปรบปรง พฒนาเครองขนมาใหมปญหาตาง ๆ ทไดกลาวแลวกลดลง เครองทำงานไดผลตามทคาดไว ประสทธภาพการทำงานด ทำงานไดรวดเรวขนและมความปลอดภยสง ในสวนทผนำมาตดเสยเวลารอคอยไดจดระบบใหมพลาสเตอรตดสำเรจแลว สำรองไวใหเพยงพอเพอสะดวกในการแลกใช

71


รป 1 เครองตดพลาสเตอร (ดอยเตา 1) ดานหนา รป 2 เครองตดพลาสเตอร (ดอยเตา 1) ดานขาง

รป 3 พลาสเตอรทใชเครองตดดงเดม

รป 4 พลาสเตอรทไมไดตด จะใชงานไมสะดวก รป 5 พลาสเตอรทใชเครองตดพลาสเตอร (ดอยเตา 1)

72


* พยาบาลชำนาญการระดบ 8 หนวยพฒนาและฝกอบรมทางการพยาบาล งานวชาการและพฒนา ฝายการพยาบาลโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

กญจนา บตรจนทร *

ผเขยนไดมโอกาสศกษาเกยวกบการประเมนโครงการ และไดนำแนวคดการประเมนโครงการมาใชประเมนโครงการอบรมเพอพฒนางานททำในหนวยงานการประเมนผลโครงการอบรมตาง ๆ สวนใหญจะใชแบบสอบถามถามผเขารบการอบรมในเรองความพงพอใจและความคดเหนตอการอบรมทผจดอบรมตองการทราบซงเนนไปในการประเมนผลหลงการอบรมเมอสนสดการอบรมทนท ดงน นผ เข ยนจงอยากแบงป นประสบการณในการประเมนโครงการอบรมท เปนการอบรมระยะสนในการประเมนโครงการอบรม Update

in orthopedic nursing ทครอบคลมตงแตเรมโครงการจนถงผลทไดรบจากโครงการเมอสนสดโครงการไปแลวใหผอานไดทราบถงขนตอนตาง ๆ ทใชในการประเมนโครงการ

ในฉบบน ผเขยนใครทบทวนความรของผอานในเรองความสำคญของการประเมนโครงการ ความสำคญของรปแบบการประเมน รปแบบการประเมนโครงการแนวคดการเลอกรปแบบการประเมน และรปแบบการประเมนซปป (CIPP model) ทนยมใชกนวาเปนอยางไร

ความสำคญของการประเมนโครงการ

1. การประเมนโครงการจะชวยใหการกำหนดว ตถ ประสงค และมาตรฐานของการดำเน นงานมความชดเจนขน

2. การประเมนโครงการชวยใหการใชทรพยากรเปนไปอยางค มคาหรอเกดประโยชนอยางสงสดและมประสทธภาพเตมท

3. การประเมนโครงการชวยใหแผนงานบรรลวตถประสงคและดำเนนงานไปดวยด

4. การประเมนโครงการมสวนชวยในการแกปญหาอนเกดจากผลกระทบ (impact) ของโครงการ และทำใหโครงการมขอททำใหเกดความเสยหายลดนอยลง

5. การประเมนโครงการมสวนชวยอยางสำคญในการควบคมคณภาพของงานทกสวนของโครงการและปจจยทกชนดทใชในการดำเนนงาน

6. การประเมนโครงการมสวนชวยในการสรางขวญและกำลงใจใหผปฏบตงานตามโครงการ เพราะการศกษาวเคราะหเพอการปรบปรงแกไขและเสนอแนะวธการใหม ๆ เพอใชในการปฏบตโครงการ ยอมจะนำมาซงผลงานทด เปนทยอมรบของผเกยวของ


7. การประเมนโครงการชวยในการตดสนใจในการบรหารโครงการ กลาวคอ การประเมนโครงการจะทำใหผบรหารทราบถงอปสรรค ปญหา ขอด ขอเสยความเปนไปได และแนวทางในการปรบปรงแกไขการดำเนนโครงการ

ความสำคญของรปแบบการประเมน

รปแบบการประเมน มความสำคญ 4 ประการ คอ1. ชวยใหเหนแนวทางหรอกรอบความคด

ในการประเมนทหลากหลาย2. ชวยทำใหวตถประสงคของการประเมน

ชดเจน เน องจากรปแบบการประเมนแตละรปแบบมปรชญาและกรอบแนวคดทตางกน

3. ชวยใหกำหนดตวแปรหรอประเดนสำคญหรอตวบงชในการประเมนไดอยางชดเจน

4. ชวยใหผลการประเมนเปนระบบ ครอบคลมเปนทยอมรบและสอความหมายไดชดเจน

รปแบบการประเมนโครงการ

รปแบบการประเมนเกอบทงหมดทใชอยปจจบนเปนรปแบบการประเมนทมแนวคดมาจากการประเมนทางการศกษา ตอมาไดมผ นำมาประยกตใชกบวตถประสงคของการประเมนทแตกตางกนออกไป เชนการประเมนโครงการ การประเมนแผน ตลอดจนการประเมนนโยบาย รปแบบการประเมนแบงออกเปนกลมใหญ ๆ ได 3 กลม ดงน

1. รปแบบการประเมนท เนนวตถประสงค(objective – based model) เปนรปแบบการประเมนทตรวจสอบวา ผลทเกดจากนโยบาย แผนงาน หรอโครงการนน เปนไปตามวตถประสงคของโครงการ แผนงานและนโยบายนนหรอไม ไดแก รปแบบการประเมนของไทเลอร ครอนบาค และเครกแพททรก

2. รปแบบการประเมนทเนนการตดสนคณคา(judgmental evaluation model) เปนรปแบบการประเมนทมจดมงหมายเพอรวบรวมสารสนเทศเพอกำหนดและวนจฉยคณคาของโครงการ แผนงานและนโยบาย ไดแก รปแบบการประเมนของสเตคสครฟเวน และโพรวส

3. ร ปแบบการประเม นเพ อการต ดส นใจ(decision – oriented evaluation model) เปนรปแบบการประเมนท ม งผลตสารสนเทศเพ อชวยผ บรหารในการตดสนใจเลอกทางเลอกตาง ๆ ไดอยางเหมาะสมไดแก รปแบบการประเมนของสตฟเพลบมและอลคน

สรปแนวคดการเลอกรปแบบการประเมน

การเลอกรปแบบการประเมนใดมาใชในการประเมนโครงการ มแนวคดในการพจารณา ดงน

1. รปแบบการประเมนเปนกรอบความคดหรอแบบแผนของการดำเน นงานอยางเป นระบบในการประเม นส งท ต องการประเม น เพ อทำให วตถประสงคและการกำหนดประเดนของการประเมนชดเจน รปแบบการประเมนทสำคญม 3 รปแบบใหญ ๆคอ รปแบบการประเมนทเนนวตถประสงค รปแบบการประเมนท เน นการตดสนคณคา และรปแบบการประเมนเพอการตดสนใจ

2. การเลอกรปแบบการประเมนทเหมาะสมควรพจารณาจากวตถประสงคของการประเมน ชนดของการตดสนใจ ขอจำกดของรปแบบ ขอจำกดของการประเม น ขอจำก ดของเวลาและเง นทนในการประเมน ผประเมนอาจเลอกรปแบบทเหมาะสมกบส งท จะประเมนน นเพยงรปแบบเดยว หรออาจผสมผสานวธตาง ๆ เขาดวยกน กำหนดเปนแนวทางเฉพาะสำหรบการประเมนนโยบาย แผนงาน หรอโครงการนน ๆ

74


รปแบบการประเมนซปป (CIPP Model)

ร ปแบบการประเม นของซ ปสต ฟเฟ ลบ มเปนรปแบบการประเมนเพ อการตดสนใจเรยกวาซปปโมเดล (CIPP model) เปนการประเมนทเปนกระบวนการตอเนอง โดยมจดเนนทสำคญคอใชควบคกบการบรหารโครงการ เพอหาขอมลประกอบการตดสนใจคำวา CIPP ยอมาจาก context, input, process และproduct ดงน

1. การประเมนบรบทหรอสภาวะแวดลอม(context evaluation : C) เปนการประเมนกอนทจะเรมลงมอทำโครงการ เพอใหไดมาซงเหตผลอนจะนำไปชวยในการเลอกโครงการและกำหนดวตถประสงคของโครงการรวมทงเพอพจารณาความจำเปนในการดำเนนโครงการ

การประเมนบรบทเปนการวเคราะหมหภาพ (macro

analysis) เก ยวกบสภาพแวดลอม ความตองการและเงอนไขตาง ๆ เพอใหทราบถงตวแปรทมความสำคญตอการบรรลเปาหมายของโครงการ ผประเมนอาจใชวธการวเคราะหเชงความคด การวเคราะหเชงประจกษจากข อมลภาคสนาม การประเม นบร บทควรมว ตถประสงคดงเชนประเมนความตองการจำเปนของกลมเปาหมาย ประเมนความเปนไปไดของวตถ-ประสงคในการทจะบรรลเปาหมาย การประเมนบรบทจะชวยใหไดขอมลทเปนประโยชนสำหรบการตดสนใจวางแผนและกำหนดจดมงหมาย (planning decision)

2. การประเมนปจจยเบองตนหรอปจจยนำเขา(input evaluation : I) เปนการประเมนเพอพจารณาถงความเหมาะสม ความเพยงพอของทรพยากรทจะใชในการดำเนนโครงการ วธดำเนนโครงการ ตลอดจนเทคโนโลย และแผนการดำเนนงาน โดยพจารณาวาสงเหลานจะมสวนชวยใหบรรลจดมงหมายของโครงการหรอไม การประเมนปจจยเบองตน ควรมวตถประสงคสำคญ เชน ประเมนศกยภาพของทรพยากรและหนวยงาน

ประเมนความเหมาะสมของยทธวธทนำมาใชเพอบรรลเปาหมาย ประเมนความเหมาะสมของวธการทนำมาใชในการดำเนนงาน การประเมนปจจยเบองตนจะชวยใหไดขอมลทเปนประโยชนสำหรบการตดสนใจเกยวกบการวางโครงสรางและรปแบบการดำเนนงาน (structuring

decision)

3. การประเมนกระบวนการ (process evalua-

tion : P) เปนการประเมนระหวางการดำเนนงาน เพอการควบคมกำกบการบรหารโครงการ มการเกบรวบรวมขอมลตามความตองการของผดำเนนโครงการ และใหขอมลยอนกลบเปนระยะ ๆ วาการดำเนนงานเปนไปตามแผนหรอไม เกดปญหา / อปสรรคขอบกพรองใดบางเพอจะไดทำการแกไขไดทนทวงท การประเมนกระบวนการควรมว ตถ ประสงคสำคญดงน เช น ประเม นความเหมาะสมของกระบวนการดำเนนโครงการตามแผนประเมนจดเดน / จดดอยตามขนตอนของการปฏบตงานประเมนความกาวหนาของผลเบองตนทเกดจากการดำเนนงานการประเมนกระบวนการจะชวยใหไดขอมลยอนกลบเปนระยะ ๆ ระหวางการดำเนนโครงการ อนจะเปนประโยชนสำหรบการตดสนใจปรบปรงแกไขเกยวกบการปฏบต (implementation decision)

4. การประเมนผลผลตของโครงการ (product

evaluation : P) เปนการประเมนหลงสนสดโครงการการประเมนผลผลตจะตอบคำถามวา ผลผลตทไดจากโครงการมอะไรบาง เปนไปตามวตถประสงคทตงไวหรอไมความตองการจำเปนลดลงหรอไมอยางไร ผลการดำเนนโครงการคมคาเพยงใด ควรจะจดการอยางไรกบโครงการทจะตดตามมา ซงคำถามเหลานมความสำคญตอการตดสนความสำเรจของโครงการ ขอมลทไดจากการประเมนผลผลตจะมประโยชนตอผ บรหารในการตดสนใจปรบขยายโครงการ ยตโครงการ การประเมนผลผลตควรมวตถประสงคสำคญ เชน ประเมนประสทธผล

75


ของโครงการ ประเม นความสำเร จของโครงการประเมนปจจยทสงผลตอความสำเรจของโครงการ

สตฟเพลบม พฒนากรอบของการประเมนเพอสนองการตดสนใจของผบรหาร 4 ดาน ดงภาพท 1

ประเภทการตดสนใจประเภทการประเมน

การประเมนบรบทหรอสภาวะแวดลอม (Context Evaluation)

ปรบวตถประสงคของโครงการ

เลอก / ปรบเปลยนกจกรรมหรอวธดำเนนโครงการ

การประเมนกระบวนการ(Process Evaluation)

การประเมนปจจยเบองตนหรอปจจยนำเขา (Input Evaluation)

ปรบปรงวธดำเนนการการเรงรดโครงการ

ปรบขยายโครงการ ยตโครงการยกฐานะเปนงานประจำ

การประเมนผลผลต(Product Evaluation)

ภาพท 1 : รปแบบการประเมนซปป (CIPP Model)

ตอนนผอานทกทานกไดทราบถงความสำคญของการประเมนโครงการ รปแบบการประเมนโครงการแนวคดการเลอกรปแบบการประเมน และรปแบบการประเมนซปป (CIPP model) วาเปนอยางไรแลวฉบบหนาคอยมาตดตามตวอยางการประเมนโครงการระยะสนโดยใชรปแบบประเมนซปปกนตอไปนะคะ


คณะกรรมการผลตและบรหารชดวชา การประเมนนโยบาย แผนงาน และโครงการ. (2545). ประมวลสาระชดวชาการประเมนนโยบาย แผนงาน และโครงการการประเมน หนวยท 6 - 10. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

. (2544). ประมวลสาระชดวชาการประเมนและการจดการโครงการการประเมน หนวยท 1 - 5 . นนทบร :มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สมคด พรมจย. (2542). เทคนคการประเมนโครงการ. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.สพกตร พบลย. (2544). กลยทธการวจยเพอพฒนางาน : วจยเพอพฒนาองคกร. นนทบร : จตพรดไซน.

76


* พยาบาลระดบ 6 หอผปวยศลยกรรมอบตเหต งานการพยาบาลผปวยศลยศาสตร ฝายการพยาบาลโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

พรศลป คณศลป *

ไดทราบขาวจากคณจราภรณ พ งพ มแกวหวหนางานการพยาบาลผ ป วยศลยศาสตร บอกคณพมประพรรณ หวหนาหอผปวยวา มจดหมายจากสถานฑตอสราเอล ประจำประเทศไทย ผานฝายการพยาบาลและศนยวจย และวเทศสมพนธคณะแพทยศาสตร ใหผสนใจตรงสายงานสมครไปอบรมการพฒนาและการจดการระบบการดแลผปวยอบตเหตครงท 6 เปนเวลา 1 เดอน ผไดรบการคดเลอกจะไดรบทนรฐบาลอสราเอลใครสนใจใหตดตอและกรอกใบสมครเปนภาษาองกฤษไปยงสถานฑตอสราเอลประจำประเทศไทยดวยตนเอง และกไดรบการตอบมาวาไดรบคดเลอกเปนตวแทนประเทศไทยครงน

ก อนอ นขอพ ดถ งการเข ยนใบสม ครเป นภาษาองกฤษ ตองเขยนประวตตวเองวาเปนใครตองการอะไรจากการอบรมครงน กลบมาแลวจะทำอะไรไดรบการแนะนำจากผมประสบการณวาเขยนอยางไรททำใหเขาจะใหทนหรอไดรบการคดเลอก ตอนนนเขยนไปวา เปนรองหวหนาหอผปวยศลยกรรมอบตเหตมผปวยอบตเหตจำนวนมากในแตละป และจะมการเปดศนยการแพทยอบตเหต (Trauma Center) อยางเปน

ทางการในป 2549 น และยงมประสบการณนอยมากในการดแลและจดการผปวยอบตเหตและยงตองการเยยมชมสถานทในประวตศาสตรทสำคญ และเรยนรในความขยนและความฉลาดของคนอสราเอล (มคนแซววา สงสยประโยคสดทายนโดนใจคณะกรรมการ)

การเตรยมตวกอนไปอบรม อนดบแรกทสำคญคอภาษาองกฤษ ไดลงทนสอบภาษาองกฤษ TOEIC (Test

of English for International Communication)

ไดคะแนนทงหมด 530 (อายเขาเหมอนกน ตอนสงผลคะแนนไปทสถานฑต) และไปอบรมการนำเสนอปากเปลา (oral presentation) ทศนยภาษา คณะมนษย-ศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม เปนเวลา 15 วน 30 ชวโมง3,000 บาท (ไมแพงอยางทคด) การเตรยมตวตอมากเรองทนคาเดนทางไปอบรม (ป 2548 ตอนนนยงไมมประกาศทนพฒนาบคลากรในการอบรมดงานของขาราชการทวไป) ไดรบทนจากศนยการแพทยอบตเหต(Trauma Center) โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมและสภาพยาบาลทสนนสนนอยางเปนทางการ ผเขยนขอกราบขอบพระคณมา ณ ทน ขอบคณเจา…


การเตรยมขอมลทจะนำไปนำเสนอ (แหม….ขอมลระดบหวหนาหนวยตองมอยในมอ) มเวลาไมมาก สปดาหเดยว เตรยมจำนวนผปวยอบตเหตในแตละปทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม และในจงหวดเชยงใหม พรอมในประเทศไทย สงอำนวยความสะดวกทมในโรงพยาบาล และระบบสขภาพของประเทศ ระบบการดแลผปวย ณ จดเกดเหต และการรกษาในโรงพยาบาล และองคกรตาง ๆ ใน Trauma Center

ตองไปขออนญาตถายรปเพ อประกอบการนำเสนอและขอขอบพระคณ ผศ.นพ. นเรนทร โชตรสนฤมตรหวหนาหนวย Trauma Center ทใหขอมลและรปภาพไปอวดเพ อน ๆ ชาวตางประเทศ 25 ประเทศและคณกล นสคนธ เจาหนาท สาธารณสขจงหวดทใหขอมลอบตเหต เปนประโยชนมากคะ และทขาดไมไดคอการเตรยมอาหารการกน เพราะไมชอบอาหารฝรงเตรยมมามาไป 1 กลอง (มโอกาสไดผดมามาเปนอาหารแนะนำตอนคน social evening อกตางหาก) กาแฟ ไมโลและเพอนชาวตางประเทศเตรยม cereal bar เปนอาหารเชาขอขอบพระคณเปนอยางสง กลบมาเลยอวนกลมสวยไปอกแบบ (มคนบอกมานะ)

การเตรยมหนงสอเดนทางราชการ (passport)

และวซา พรอมคำรบรองจากหนวยงาน ทงมหาวทยาลย-เชยงใหมและฝายการพยาบาล ใชเวลาประมาณ 2 สปดาหและสงแฟกซต วเครองบนไปดวยตนเองทสถานฑตอสราเอล กรงเทพมหานคร ไดรบหนงสอเดนทางทงภาษาองกฤษ และภาษาฮบร แฟกซกลบมาให เนองจากไมไดไปรบดวยตนเอง พรอมไดรบหนงสอแนะนำประเทศอสราเอลและแผนทประเทศและเมองทไปอบรมเมองไฮฟา (Haifa) และทางคณะกรรมการอบรมครงนกแสนดพยายามตดตอมาทางบาน (พอดคยกบแมไมรเรอง เจอกำเมองตงแตก) และแนะนำคนไทยทเคยไปอบรมครงกอน ๆ 2 ทาน คอ ผศ. ดร.กรองได อณหสต และคณเจนชวน ทกทม. แตกตดตอไมได เลยอเมลลไปทTrauma Course สอบถามการเดนทาง กไดรบคำตอบวาจะมคนถอปาย Trauma Course และพานงแทกซจากสนามบนเมอง Telaviv ไปเมอง Haifa ไปพกโรงแรมDan Gardens กใจช น ตอนเดนทางกเลยเลอกสายการบนไทย รกคณเทาฟา สายการบนยอดฮตของคนไทย แบบ non stop และพอดม เพ อนชาวตางประเทศ แนะนำเพ อนท ทำงานในประเทศ

ถายกบรปพยาบาล 5 คน ทเขารบการอบรม ครงท 6

และหวหนาฝายการพยาบาล และTrauma Coordinator

Rambam Hospital และลงหนงสอพมพกบเขาดวย

78


อสราเอล ซงเขาแปลกใจวามคนไทยมาอบรมดวยหรอ(เขาคดวาคนไทยไมกลามาเพราะกลวระเบด) และเขาอาสามารบทสนามบนเลยอนใจ (เพอน ๆ แซว นายแนมากเดนทางไปคนเดยว)

รายละเอยดเกยวกบการไปฝกอบรม ณ ประเทศอสราเอล

การอบรมการพฒนาและการจ ดการระบบการดแลผปวยอบตเหต ครงท 6 ระยะเวลา 1 เดอน ณTeaching Center Rambam Medical Center

ประเทศอสราเอล ระหวางวนท 6 พฤศจกายน 2548 ถงวนท 2 ธนวาคม 2548 เปนการอบรมท ม งเนนใหผ เขาอบรมไดมโอกาสศกษาและเรยนร รวมทงแลกเปลยนความรและประสบการณมหลายสงทนาจะสามารถนำมาประยกตใชกบงานศนยการแพทยอบตเหตในโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมไดมากทเดยว เนองจากโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมจะทำการเปดศนยการแพทยอบตเหตอยางเปนทางการในป 2549 น

ดงนนดฉนจงไดรวบรวมขอมลและประสบการณทไดรบจากการฝกอบรมดงกลาว เพอประโยชนตอผสนใจตอไป

โครงสร างของระบบการด แลผ ป วยอ บ ต เหต ประเทศอสราเอล

อบ ต เหต เป นสาเหต การตายท สำค ญของประเทศอสราเอลคอ 30 - 35 คนตอประชากร 100,000คนและะม ค า ใช จ ายส ง ไม ว า ใน โรงพยาบาลและการฟ นฟ สภาพและย งทำให ท พลภาพและในการแกปญหาพบวา การเขาใจขนตอนการชวยเหลอผประสบภยตงแตตน ณ จดเกดเหต จนสนสดการรกษาน าจะ เป นว ธ ท ช วยลดป ญหาน ไดและทำให เกดศนยการแพทยอบตเหต (Trauma Center)

โดยมการรวมตวของแพทยกลมหนงและในป 1992

มการจดตงคณะกรรมการในการดแลผปวยอบตเหตในประเทศ และใหขอเสนอแนะในการทำงานของศนยการแพทยอบตเหตเก ยวกบโครงสราง วธปฏบตและลำดบความสำคญในการกอตงศนยและคณภาพการดแล รวมทงเรองทสำคญทเปนปญหาในชวงนน ๆและมการจดตงหนวยอบตเหต (Trauma unit) ในป 1994และปจจบนมศนยการแพทยอบตเหตระดบหนง มทงหมด6 แหง และระดบสองมทงหมด 16 แหง

ศนยการแพทยอบตเหต (Trauma Center)

หมายถงโรงพยาบาลท ร บผ ดชอบดแลเก ยวก บผประสบภยและใหบรการภายใตการดแลของแพทยผมความชำนาญเฉพาะทางอบตเหต (A general hospital

with responsibility for treating accident victims,

providing trauma services under the direction of

a specialist physician experienced in

traumatology.) ซ งประกอบดวยศลยแพทยเปนผ อำนวยการศนยและพยาบาลเปนผ ประสานงานและศ นย การแพทย อ บ ต เหต ม การดำเน นงานและรบผดชอบ ดงตอไปน

1. การจดระบบทะเบยนผปวยอบตเหต (trauma

registry)

2. การอบรมให ความร ในการดแลผ ป วยอบตเหต (trauma education)

3. การจดระบบบรการผปวยฉกเฉน ณ จดเกดเหต (prehospital care)

4. การเตรยมความพรอมรบอบตเหตกลมชนหรออบตเหตหมและสาธารณภย (mass casualties and

disaster planning)

5. การควบคมคณภาพการดแล (quailty control)6. การวจย (research)

79


โครงสรางของระบบการดแลผปวยอบตเหตของประเทศอสราเอล (structure of a Israel trauma

system) ประกอบดวย1. การจดการระบบ (system management)

2. การจดระบบบรการผปวยอบตเหต ณ จดเกดเหต (prehospital care)

3. การดแลผปวยในโรงพยาบาล (hospitalized)

4. การฟนฟสภาพ (rehabilitation)

โครงสรางของระบบการดแลผปวยอบตเหตของประเทศอสราเอลน องจากโครงสรางของระบบการดแลผปวยอบตเหตแหงชาต (structure of a national

trauma system) ประกอบดวย1. องคประกอบทางดานการบรหาร (admini-

strative component) ประกอบดวย1.1 ภาวะผนำ (leadership)

1.2 การพฒนาระบบ (system develop-

ment)

1.3 ระบบทะเบยนผปวยอบตเหต (legistra-

tion)

1.4 ระบบการเงน (finance)

2.องคประกอบดานการปฏบตการและทางคลนก(operational and clinical components)

ประกอบดวย2.1 การดำเนนการปองกนและควบคม

อบตเหต (injury prevention and control)

2.2 การพฒนาบคลากร (human resour-

ces)

2.3 การจดระบบบรการผปวยอบตเหต ณจดเกดเหต (prehospital care)

2.4 ส งอำนวยความสะดวกในการให การดแล (definitive care facility)

2.5 ระบบการสอสาร (information system)

2.6 การประเมนผล (evaluation)

2.7 การวจย (research)

การจดการระบบ (system management)

หลกการปฏบตการในข นตอนการชวยเหลอผประสบภยตงแตตนจนสนสดการรกษา ประกอบดวย

1. การชวยเหลอผประสบภยในขนแรกอยางเหมาะสม

2. มบคลากรเฉพาะทาง3. มเวชภณฑและอปกรณทางการแพทยเพยง

พอ4. มทมแพทยกภยและเปนสวนหนงของหนวย

กภย5. การจำแนกผปวยในระยะแรกตามความ-

รนแรงของการบาดเจบโดยตองเขาใจวธการปฏบตการชวยชวต และการโยกยายผ ปวยตามความรนแรงของการบาดเจบ

6. การจดระบบบรการผปวยอบตเหต ณ จดเกดเหต

การจดระบบบรการผปวยอบตเหต ณ จดเกดเหต(prehospital care system)

ในประเทศอสราเอลใชระบบบรการผปวยฉกเฉน(emergency medical service) โดยม Magen David

Adom เปนหนวยทรบผดชอบในประเทศ ตงแต ป 1930มวตถประสงคดงตอไปน

1. เพอรบแจงเหตผปวยฉกเฉนในประเทศและเตรยมพรอมในการสรบทงในยามสงครามและยามสงบ

2. เปนสถานท ใหบรการผ ป วยประสบภยในเบองตน

3. เปนหนวยทดแลและทำหนาทเปนธนาคาร เลอด4. เปนหนวยเสรมในการฝกอบรมอาสาสมคร

ในขนตอนในการชวยเหลอผประสบภย เชน ฝกอบรมเกยวกบการปฐมพยาบาลและการชวยเหลอผประสบภย ณ

80


จดเกดเหต สนบสนนในการฝกอบรมการชวยชวตขนพนฐานและขนสงใหอาสาสมคร การลำเลยงผปวยการชวยคลอด และการโยกยายผปวย ตลอดจนการนำผปวยสงโรงพยาบาล

Magen David Adom (MDA) ประกอบไปดวย1. มการประชมเลอกตง (Magen David Adom

Conference) ในทก 4 ป จะมการประชมเลอกตงหวหนาสาขาโดยอาสาสมครในแตละหนวย

2. สภาของ MDA (MDA council) สภาของMDA มสมาชกทงหมด 45 แหง และนำโดยประธานของMDA

3. คณะกรรมการบรหาร (executive commit-

tee) ทมทงหมด 11 คน และประธานเลอกโดยสมาชกสภาของ MDA

4. ผอำนวยการ MDA (The director general

of MDA) มาจากการแตงตงโดยคณะกรรมการบรหาร

ระบบการแจงเหตในอสราเอลใช 101 (ในประเทศไทยใช191) ประกอบไปดวยศนยปฏบตการแหงชาต 1 แหง

ศนยแจงเหต 11 แหงรถหนวยกภยทมอปกรณชวยชวตพนฐาน 350 คนรถหนวยกภยทมอปกรณชวยชวตพนฐาน 180 คน ในพนททไกลออกไปรถหนวยกภยทมอปกรณชวยชวตขนสง 120 คนรถหนวยกภยสำหรบผประสบภยหม 22 คน

เจาหนาททงหมดประกอบไปดวยแพทยเทคนค (EMT) 680 คนผลำเลยง (dispatcher) 110 คนผชวยแพทย (paramedic) 260 คนเจาหนาทธนาคารเลอด (blood service) 155 คนอาสาสมครทงหมด 7,500 คน

การปฏบตการชวยเหลอผประสบภย ณ ทเกดเหตของMDA

อบตภยหม / ผประสบภยหม (mass casualty

situations) (MCS) คอ ภาวะทเกดขนอยางกระทนหนทำใหเกดความกระทบกระเทอนตอสขภาพ ชวต ทรพยสนและความเปนอยตามปกตของคนจำนวนมาก

รป Mobile Emergency Service ของMagen David Adom (MDA)

81


ในประเทศอสราเอล อบตภยหม ท พบบอยยกตวอยางเชน

1. Conventional MCS เชน ระเบดพลชพ(suicide bombing) แผนดนไหว (earthquake disaster)

สงคราม2. Unconventional MCS เชน chemical

MCS, biological MCS ,radiation MCS

ขนตอนการชวยเหลออบตภยหม/ผประสบภยหมของ MDA

1. การเดนทางรดไปท เกดเหตและแจงเหตเพอขอความชวยเหลอ (arrival and primary report)

2. รถพยาบาลและบคลากรประจำรถในการ-ชวยเหลอ (medical command)

3. การจำแนกผประสบภยตามความรนแรงของการบาดเจบและปฏบตการกชพ (triage & life saving

procedures)

4. การโยกยายผประสบภยอยางรวดเรว และนำสงโรงพยาบาล (rapid evacuation according to

distribution & regulation principle)

5. การใหกำลงใจขณะปฏบตการชวยเหลอผประสบภย

การเตรยมแผนสำหรบชวยเหลออบตภยหม /ผประสบภยหม (preparedness for mass casaulty incident)

1. การสรางแนวปฏบต โดยทมขอตกลงเบองตนวา

1.1 โรงพยาบาลทกโรงพยาบาลสามารถรบผประสบภยได

1.2 คณภาพของการดแลขนอยกบสดสวนของจำนวนผประสบภย

1.3 แตละโรงพยาบาลมstanding order

สำหรบการรบผประสบภยหม1.4 การทำงานท ทำไดด ท ส ดในสภาพ

แวดลอมทเปนธรรมชาตหรอปกต1.5 การจำแนกผปวยตามความรนแรงของ

การบาดเจบจำเปนไมวา ณ จดเกดเหต หรอในโรงพยาบาลก. การจำแนก ณ จดเกดเหต เปนการ

ปองกนทดทสด เพอลำดบการชวยเหลอกอนหลงและ

ถายรปกบ หวหนา Paramedic รปหลอแหงเมอง Haifa

82


เลอกสรรโรงพยาบาลไดเหมาะสมกบความรนแรงของการบาดเจบ

ระดบเลกนอย หมายถงการบาดเจบทไมเปนอนตรายตอชวต สามารถรอได

ระดบปานกลาง หมายถงการบาดเจบท เปนอนตรายตอชวต และมโอกาสรอดไดถาไดรบการชวยเหลอทเพยงพอ

ระดบรนแรง หมายถงการบาดเจบทเปนอนตรายตอชวต และตองเรงรบรวดเรวในการใหความชวยเหลอ

ข. การจำแนกในโรงพยาบาลในหองฉกเฉน

2. การเตรยมกำลงคน เวชภณฑ และอปกรณในการชวยเหลอ

บทบาทของพยาบาลในอบตภยหม (nurse role

in M.C.S)

1. การแจงขาว (annoucement)

2. รวบรวมขอมล (collect information)

3. ดแลอยางถกตองเหมาะสม (verify)

4. ทำใหงานดำเนนไป (start running)

พยาบาลคนท 1 (nurse 1) อพยพหรอโยกยายผ ป วยเดม (patient evacuation) เพ อใหเกดความปลอดภยแกผปวยและบคลากรของโรงพยาบาล

พยาบาลคนท 2 (nurse 2) อำนวยการในหองฉกเฉน (operate the ED list) มอบหมายหนาทรบผดชอบของแตละคนใหชดเจน และระดมพลเสรม

พยาบาลคนท 3 (nurse 3) เตรยมเวชภณฑและอปกรณใหพรอม (equipment set up)

พยาบาลคนท 4 (nurse 4) เตรยมพนทสำรอง(open other area) ในการรองรบผประสบภย เชนRambam Medical Center ใชหองอาหารของโรงพยาบาลรองรบ

พยาบาลคนท 5 (nurse 5) โยกยายผปวยเกาในหองฉกเฉนและหอง x- ray (evacuate the ED

patient from department เพอเตรยมพนทพยาบาลคนท 6 (nurse 6) ใหการสนบสนน และ

ใหกำลงใจทมงาน (reinforcement team)

รปการฝกซอม การรบผปวยอบตภยหม ณ ศนยฝก

83


3. การฝกอบรมและการใหความรอยางตอเนองและการฝกฝนแกบคลากร

ในประเทศอสราเอล มการอบรมและการฝกปฏบตเตรยมรบอบตภยหมเปนปกตในโรงพยาบาลมศนยฝกเตรยมรบอบตภยหมโดยเฉพาะ และยงมการฝกการจดการในรปของฝกปฏบตบนโตะ (table top drill)

มการทบทวนทก 2 - 3 ป และทกครงทมอบตภยหมเกดขนกจะมการประกาศและสรปแจงใหสาธารณชนทราบ

การด แลผ ป วยท ได ร บบาดเจ บในโรงพยาบาล(hospitalized)

ในประเทศอสราเอล ทกโรงพยาบาลมหองฉกเฉนและแยกหองผปวยทไดรบบาดเจบรนแรง (shock

trauma room) ในการช วยเหลออยางร บดวนซงหองนอยในหนวยของผปวยทไดรบบาดเจบ (trauma

unit) หลกการของ trauma unit คอ มเครองมอเครองใชทกอยางอยในบรเวณเดยวกนและม trauma

team ประกอบไปดวยศลยแพทย 2 คน พยาบาล 2 - 3คนแพทยประจำบาน พยาบาลผ ประสานงานและวสญญแพทย และทกคนจะมรายละเอยดของงานดงตอไปน

ศลยแพทยคนท 1 เปน team leader มหนาทข นอย กบรายละเอยดของแตละบทบาท ตดสนใจในการรกษาตามข นตอน และแจงใหทมงานทราบและเปนผนำทม ใหความรและแกปญหา และมองหาโรงพยาบาลทจะสงตอ

ศลยแพทยคนท 2 ผชวยศลยแพทยคนท 1พยาบาลคนท 1 ชวยแพทยทำหตถการพยาบาลคนท 2 บนทกขอมล

พยาบาลผประสานงาน (trauma coordinator)

ในประเทศอสราเอลพยาบาลผประสานงานมบทบาททสำคญในศนยอบตเหต และมทมาจาก American

Model of Trauma Coordinator คอมบทบาทเหมอนกบพยาบาลผปฏบตงานขนสง คอ

1. เปนตวแทนของผปวย (patient represen-

tative) เนองจากรจกผปวยและปญหาทพบไดดทสดในทม และเปนทปรกษาของครอบครวผปวย

2. ใหการสนบสนนชวยเหลอผ ปวย (The

patient advocate)

3. ประสานงานใหระบบดำเนนไป (make it all

work) รวมสราง protocols ตดตามเฝาระวงอยางตอเนองและชวยทมในการแกไขปญหา

4. ประสานงานในและนอกโรงพยาบาล (coor-dination in and out of hospital)

5. ใหขอมลยอนกลบ (feedback) ในการทำงานในทม

6. ปรบปรงคณภาพงาน (quality improve-

ment) มการทบทวนตรวจสอบและทบทวนกรณศกษา7. เขารวมประชมใน mortality conference

ทมแพทย8. บนทกทะเบยนผปวยอบตเหต (trauma

registry) การเกบรวบรวมขอมล การใชรหส และการใหคะแนนมความเทยงตรง

9. ใหความร (education) ในการพฒนาบคลากรการทบทวนกรณศกษา การใหความรและปองกนอบตเหตในชมชน

10. ทำโครงการพฒนาคณภาพในศนย (projects)

ความรบผดชอบของพยาบาลผประสานงานอบตเหต

พยาบาลผประสานงานอบตเหต จะทำหนาทเปนผอำนวยความสะดวก ควบคมกระบวนการทำงานจดระบบการดแลผปวยบาดเจบใหเปนไปอยางราบรนมความคลองตว และสนบสนนใหการชวยเหลอผปวยบาดเจบทกสถาณการณของการบาดเจบทงในและนอก

84


โรงพยาบาล ตงแตผบาดเจบเขารบการรกษากระทงจำหนายออกจากโรงพยาบาล โดยลดชองวางในการดแลรกษาผปวยบาดเจบ บรหารจดการดานการรกษาดแลผบาดเจบจากอบตเหตใหเกดคณภาพและประสทธภาพของการบรการ และกำกบดแลการเกบรวบรวมขอมลและเวชระเบยนใหเปนไปตามมาตรฐาน ดงนนพยาบาลผประสานงานอบตเหตจะตองมความชดเจนในนโยบายของงานอบตเหต มความร และทกษะความชำนาญท แม นยำพรอมใหคำช แนะทมในการดแลร กษามมนษยสมพนธดในการประสานงานกำกบทกหนวยงานทเกยวของ และมความสามารถในการบรหารจดการภายในทมทเปนสหสาขา

ความรบผดชอบของพยาบาลผ ประสานงานอบตเหต จงประกอบดวยภาระการปฏบต 4 ดาน คอการบรหารจดการทางคลนก การพฒนาคณภาพ และประสทธภาพการรกษาพยาบาล การศกษาและการวจยและระบบบรหารจดการ การใหคำแนะนำกจกรรมการปฏบตของพยาบาลผประสานงานอบตเหต จงรวมถงการกำกบระบบการทำงานใหเปนไปตามมาตรฐานการดแล และการยกระดบการพฒนาคณภาพการดแลรกษาผปวยจากอบตเหต เชน การปรบปรงกระบวนการชวยฟนคนชพ การพฒนาระบบการลงทะเบยนของผบาดเจบจากอบตเหต การพฒนาโปรแกรมการปองกนอบตเหตส ช มชน และการบรหารงบประมาณและความคมทน

ความรของพยาบาลผประสานงานอบตเหต จะตองมความชดเจน ประกอบดวย

1. ระบบการดแลผบาดเจบจากอบตเหต (trauma

care system)

2. สถตการบาดเจบจากอบตเหต (trauma

statistics)

3. กลไกการบาดเจบจากอบตเหต (mechanism

of injury)

4. การปองกนอบตเหต (injury prevention)

5. คะแนนการบาดเจบจากอบตเหต (trauma

scoring)

6. ทะเบยนและการจดเกบขอมล (trauma

registry and data collection)

7. การทบทวนตรวจสอบขอมลการบาดเจบจากอบตเหต (trauma audit)

8. การพฒนาและการจดการดานคณภาพ (quality

and performance improvement)

9. คณภาพการศกษาและการวจยในการรกษาพยาบาลผบาดเจบจากอบตเหต (quality trauma and

research)

10. หลกการชวยชวตผบาดเจบจากอบตเหต ณจดเกดเหต (principle of pre-hospital trauma life

support)

11.หลกการชวยชวตผบาดเจบจากอบตเหตขนสง(principle of advanced trauma care for nurse)

12. บทบาทของพยาบาลผประสานงานอบตเหต(roles of trauma nurse coordinator)

13. การดแลผ บาดเจ บจากอบ ต เหตข นสง(advanced in trauma care)

14.การพฒนาการดแลผบาดเจบจากอบตเหตขนสง(advanced trauma development-how to improve

the trauma care in your hospital)

ความรบผดชอบของพยาบาลผประสานงานอบตเหตประกอบไปดวยภาระงานหลก ดงตอไปน

1. การบรหารจดการทางคลนก การปฏบตงานในคลนกของพยาบาลผประสานงานอบตเหต จะมงเนนทการประสานงานการดแลรกษา

85


ผปวยบาดเจบทมความซบซอนใหเปนไปอยางราบรนตงแตแรกรบผบาดเจบกระทงจำหนาย โดยวางแผนการตดตอประสานงานระหวางหนวยงานตาง ๆ ทบทวนตรวจสอบข อม ลของผ บาดเจ บจากความร นแรงของการบาดเจบ อาย การวนจฉยทางคลนก และประวตการรกษา เขารวมการตรวจเย ยมผ ปวยประจำวนกบทมการรกษา ไดแก หวหนาทมบาดเจบจากอบตเหตศลยแพทยอบตเหต และแพทยประจำบาน และทำหนาทช แจงในทมสหสาขา ในกรณท ตองรบแกไขปญหาระหวางการดแลรกษา ตลอดจนการยำเตอนและกระตนผปฏบตงานทกระดบในหนวยอบตเหต

บทบาทหน าท ของพยาบาลผ ประสานงานอบตเหตในการบรหารจดการทางคลนก มดงตอไปน

1.1 บรหารจดการดแลรกษาผ บาดเจ บโดยตดตอประสานงานสรางความชดเจนในการรกษาดแลใหเปนไปตามมาตรฐานงานอบตเหตฉกเฉน ไดแก

• การจดการการดแลรกษาตามระดบความรนแรง ของการบาดเจบ

• การจดการการชวยเหลอผ บาดเจบทมภาวะคกคามชวต

• การจดการใหผบาดเจบไดรบการดแลรกษาอยางเหมาะสม

• การประเม นประว ต การร กษาและการดแลอยางตอเนอง

• การจดการกบความไมสขสบายตาง ๆ• การฟ นฟสภาพ รวมท งการวางแผน

การจำหนาย

1.2 การพ ฒนาแนวปฏ บ ต ทางคล น กพยาบาลผประสานงานอบตเหตจะตองกระตนใหเกดการพฒนาแนวปฏบตทางคลนก และการใชแนวปฏบตทพฒนาขนในการดแลผปวยแตละระยะทพกรกษาในโรงพยาบาล เพอใหการรกษาพยาบาลเปนไปในทาง

เดยวกน ตงแตการลำดบความเขาใจและขนตอนการดแลผบาดเจบ นโยบาย และระบบขอมลของโรงพยาบาลรวมท งปญหาและการแกไขจากกระบวนการดแลในแตละขนตอน

1.3 การกำกบตรวจสอบการด แลร กษาพยาบาลผประสานงานอบตเหตจะตองตรวจสอบการดแลรกษาตาง ๆ จากพยาบาลผดแลผบาดเจบ ตงแตประวตการรบการรกษา แผนการดแล การปองกนภาวะแทรกซอนการสงเสรมและการฟนฟสภาพ และแหลงสนบสนนการฟนหายตาง ๆ

1.4 การเปนผชแนะและทปรกษา พยาบาลผประสานงานอบตเหตจะตองเปนผชแนะแกทมทำงานในขณะเดยวกนกตองเปนผปรกษากบครอบครวและญาตของผบาดเจบ ชวยใหเกดความเขาใจในพยาธสภาพของการบาดเจบ กระบวนการการรกษา การขอคำปรกษาจากหนวยใหคำปรกษา และรวมถงภาวะทพพลภาพทเกดขน ซงพยาบาลผประสานงานอบตเหตจะตองประเมนและปฏบตทกวน จนกวาผบาดเจบจะยายออกจากแตละหนวยการรกษา หรอจำหนายออกจากโรงพยาบาลไปแลว 48 ชวโมง จะตองเปนแหลงขอมลใหครอบครวและญาตผ บาดเจบไดสอบถาม ทงน เพอลดความวตกกงวล และการกลบมาพกรกษาตวใหมของผบาดเจบโดยไมจำเปน

2. การพฒนาคณภาพและประส ทธ ภาพการรกษาพยาบาล

การพฒนาคณภาพและประสทธภาพการรกษาพยาบาล จะมเปาหมายอยทการดแลรกษาทดทสดสำหรบผบาดเจบทครอบคลมในกระบวนการทหลากหลายเพอบงชและแกไขขอบกพรองในระบบการดแลผบาดเจบมการตรวจตราระบบการดแลตรวจสอบในเหตการณทผดปกต เฝาระวงตรวจสอบตามตวบงชมาตรฐานและสามารถรวมบงช วเคราะหและแกไขเหตการณ

86


ทเกดขนในกรณทการบรการไมไดมาตรฐานรวมกบทมผรกษา ตงแตผอำนวยการอบตเหต กรรมการสหสาขาวชาชพ และหนวยงานทเกยวของ

3. การศกษาและการวจยการใหความรแกผปฏบตงานในศนยอบตเหต

เปนหนาทอกอยางหนงของพยาบาลผประสานงานอบตเหตอาจเปนการใหความรโดยตรง เชน การบรรยาย การเปนผใหคำปรกษาแนะนำ การจดประชมสมมนา การจดการฝกอบรมตอเนอง การประเมนผลการใชแนวปฏบตการสอนทางดานทกษะปฏบต และการตรวจสอบความรเชงวชาการ เชน การประเมนยอนกลบการดแลรกษาของแพทยและแพทยประจำบาน สวนการวจยจะเนนทผบาดเจบ ระบบการสงตอ และระบบฐานขอมล

4. ระบบบรหารจดการการใหคำแนะนำพยาบาลผประสานงานอบตเหต จะทำหนาทเปนผ

ควบคมตรวจตราการบรหารจดการในเรองการวางแผนการจดระบบการเง น การประสานงาน และระบบการรายงานเหตการณทเกยวกบระบบบรหารจดการ

การใหคำแนะนำ ซงสามารถปฏบตไดหลายวธ อาจเปนการเผยแพร การรณรงค โดยพยาบาลผประสานงานอบตเหตจะตองเปนผนำในการสรางความเขมแขงใหชมชน

การฟนฟสภาพ

ในประเทศอสราเอลมโรงพยาบาลเฉพาะเกยวกบการฟนฟสภาพ เมอผปวยผานระยะวกฤตกจะถกสงตอไปยงโรงพยาบาลฟนฟสภาพทมอปกรณและนกกายภาพบำบดดแลสรปขอคดเหน ประโยชนทไดรบและขอเสนอแนะประโยชนทไดรบจากการอบรมครงน

1. ไดเรยนรระบบการพฒนาและการจดการดแลผปวยอบตเหตในประเทศอสราเอล เขาใจระบบการดแลผปวยอบตเหต การดแลในพนทนอกโรงพยาบาลภายในโรงพยาบาล และการฟนฟสภาพ

2. ไดแลกเปล ยนประสบการณการทำงานดานการดแลผปวยอบตเหต

3. ไดเรยนรและดงานศนยการแพทยอบตเหต(Level one) ในประเทศอสราเอล

รป Shock Trauma Room ทมหลกวามอปกรณทกอยางทน

87


4. ไดเรยนร รปแบบการทำงานของพยาบาลผประสานงานในศนยการแพทยอบตเหต ซงเปนบทบาทของพยาบาลผปฏบตงานขนสง

5. ไดเรยนร บทบาทการทำงานของพยาบาลในการเตรยมรบผปวยอบตภยหม ขนตอนการชวยเหลอผ ประสบภยกอนถงโรงพยาบาล การดแลร กษาในโรงพยาบาล และการฝกอบรมบคลากร

6. ไดเร ยนร การทำงานเปนทมในการดแลรกษาผปวยอบตเหต

7. ไดเรยนร การพฒนาคณภาพในการดแลรกษาผปวยอบตเหต

8. ไดเร ยนร การทำวจยในผ ปวยอบตเหตเพอพฒนาคณภาพงาน

ขอเสนอแนะ

1. ควรนำรปแบบการพฒนาและการจดระบบการดแลผปวยอบตเหตในประเทศอสราเอลมาใชในประเทศไทย

2. ควรมพยาบาลผประสานงานในทมการดแลผ ป วยอบตเหต และมการพฒนาบทบาทมากข นในประเทศไทย

3. ในประเทศไทยควรใหความสำคญกบการดแลผปวย ณ จดเกดเหต และการนำสงโรงพยาบาลทเปนศนยการแพทยอบตเหต

4. ควรมการอบรมเฉพาะทางในการดแลผปวยอบตเหตมากขน

กจกรรมทคาดวาจะทำตอไปในอนาคต

1. พ ฒนาค ณภาพการด แลโดยร วมท มในการดแลผปวยอบตเหต เพ อใหผ ปวยปลอดภยปองก นความพการ ลดอตราตาย และลดภาวะแทรกซอนโดยผานกจกรรมการบรณาการความร สการปฏบต

2. พฒนาการวจยทางคลนกเพ อพฒนางานในผปวยอบตเหต

ถายรปกบผเขารวมอบรม 25 ประเทศ และคณาจารย

88


3. รวมในทมการดแลผปวยอบตเหตในศนยการแพทยอบตเหตของโรงพยาบาล พฒนาบทบาทโดยเฉพาะพยาบาลผประสานงาน (trauma coordinator)

ทายสด ขอกราบขอบพระคณผมสวนเกยวของทกทาน ทานคณบด คณบญเฉลา สรยวรรณ หวหนาฝายการพยาบาล คณกาญจนา เทพเทพนทร รองหวหนาฝายการพยาบาล คณไพโรจน อตศร หวหนางานวชาการและพฒนา คณจราภรณ พงพมแกว หวหนางานการพยาบาลผ ปวยศลยศาสตร คณพมประพรรณสถาพรพฒน หวหนาหอผปวยและ พ ๆ นอง ๆ ชาวศลย-กรรมอบตเหตทอนญาตและสนบสนนใหผเขยนไปอบรม

ในครงน รวมทงผใหขอมล หนวยทะเบยนและประวตผปวยนอง ๆ หนวยตรวจผปวยนอกและฉกเฉน องคกรในtrauma center โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมและฝายธรการ งานการเจาหนาท ทชวยเหลอมาตลอดและขอกราบขอบพระคณคณะกรรมการอบรมการพฒนาและการจดการระบบผปวยอบตเหต ประเทศอสราเอลทกรณาเลอกผเขยนไปอบรมครงนและรฐบาลอสราเอล(MASHAV Center for International Cooperation

Ministry of Foreign Affairs Jerusalem) ทใหทนสนบสนนครงนเปนอยางสง

พรศลป คณศลป

ถายรปกบ Trauma Director และประธาน Course

หลงจากการเรยน ลอยคออานหนงสอพมพใน Dead Sea

89


⌫⌫⌫⌫⌫

ศศภาพรรณ คมสตยธรรม *

ปนเปนปเฉลมฉลองวโรกาสทพระบาทสมเดจ-พระเจาอยหวทรงครองราชยครบ 60 ป จงขออญเชญพระราชดำรสของพระองคเมอวนท 9 มถนายน 2549 ดงน“ขาพเจามความยนดเปนอยางยง ทไดมาอยในทามกลางมหาสมาคม พรอมพรงดวยบคคลจากทกสถาบนในชาตตลอดจนประชาชนชาวไทย ขอขอบใจในคำอำนวยพรและการเฉลมฉลองยงใหญททกคนตงใจจดใหขาพเจาเปนพเศษ ท งรฐบาลไดจดงานคร งน ไดเรยบรอยและงดงาม นำใจไมตรของประชาชนชาวไทยทรวมกนแสดงออกทวประเทศ รวมทงทพรอมเพรยงกนมาในวนนนาปลาบปลมใจมาก เพราะแตละคนไดแสดงออกและตงใจมาดวยความหวงดจากใจจรง จงขอขอบใจทก ๆ คนจตใจทเป ยมไปดวยความปรารถนาดและความเปนอนหนงอนเดยวกนของทกคนทกฝาย ทำใหขาพเจาเหนแลวมกำลงใจมากขน นกถงคณธรรมซงเปนทตงของความรกความสามคคททำใหคนไทยเราสามารถรวมมอร วมใจกนรกษาและพฒนาชาตบ านเมองใหเจรญรงเรองสบตอกนไปไดตลอดรอดฝง

ประการแรก คอ การททกคนคด พด ทำ ดวยความเมตตา มงด มงเจรญตอกน

ประการทสอง คอ การทแตละคนตางชวยเหลอเกอกลกน ประสานงานประสานประโยชนกนใหงานททำสำเรจผลทงแกตน แกผอนและกบประเทศชาต

ประการทสาม คอ การททกคนประพฤตปฏบตตนอยในความสจรตในกฎกตกา และในระเบยบแบบแผนโดยเทาเทยมเสมอกน

ประการทส คอ การทตางคนตางพยายามทำความคดความเหนของตนใหถกตอง เทยงตรง และมนคงอยในเหตในผลหากความคด จตใจ และการประพฤตปฏบตทลงรอยเดยวกนในทางทดทเจรญน ยงมพรอมมลในกายในใจของคนไทย กมนใจไดวา ประเทศชาตไทยจะดำรงมนคงอยตลอดไปได จงขอใหทานทงหลายในมหาสมาคมนทงประชาชนชาวไทยทกหมเหลา ไดรกษาจตใจและคณธรรมนไวใหเหนยวแนน และถายทอดความคดจตใจนกนตอไป อยาใหขาดสาย เพอใหประเทศชาตของเราดำรงยนยงอยดวยความรมเยนเปนสข ทงในปจจบนและในภายหนา

ขออำนาจคณพระศรรตนตรยและสงศกดสทธในสากล จงคมครองรกษาประเทศชาตไทยใหปลอดพนจากภยอนตรายทกสง และอำนวยความสข ความเจรญสวสด ใหเกดมแกประชาชนชาวไทยทวกน”

จากกระแสพระราชดำรสของพระองคนน จะเหนไดวา พระองคมพระประสงคท จะใหประชาชนและประเทศยนยงอยดวยความรมเยนเปนสข ทงในปจจบนและภายภาคหนา ซ งในเร องน พระองคทานทรงมพระราชดำรมาเปนเวลานานกวา 25 ปมาแลว ภายใต

* พยาบาลระดบ 6 หนวยสขศกษา งานวชาการและพฒนา ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม


แนวคดทเรยกวา เศรษฐกจพอเพยง เพอนำไปสการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทยทกคน

เร องเศรษฐกจพอเพยงน นสามารถนำมาใชเปนหลกในการดำเนนชวตได เพราะเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญา เปนแนวปฏบต ไมวาจะอยในอาชพใด ๆ กนำมาปฏบตได

เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทชถงแนวทางการดำรงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหดำเนนไปในทางสายกลางโดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวฒน

ความพอเพยง หมายถงความพอประมาณความมเหตผล รวมถงความจำเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงนจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการนำวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและการดำเนนการทกข นตอน ขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบใหมสำนกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ดำเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดล และพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวางท งดานวตถ สงคม ส งแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด เมอทกคนมความพอดเปนคนด มธรรมะ มความสข เมอนนประเทศชาตบานเมอง กจะสงบสขรมเยน ประชาชนอยเยนเปนสขมคณภาพชวตทด

การทคนเราจะมคณภาพชวตทดนน ทกคนทำไดและทกฝายชวยกนทำได โดยการสรางเสรมสขภาพ

ของตนเอง การสราง คอ การทำขนใหม และการเสรมคอการทำเพมขน การจะสรางเสรมสขภาพอยางไรใหมคณภาพชวตทด เราควรตองเขาใจความหมายของคณภาพชวตกอน ศร ฮามสโพธ (2543) ไดใหความหมายของคำวา คณภาพชวต วาหมายถงชวตของบคคลท สามารถดำรงช ว ตอย ร วมก บส งคมไดอยางเหมาะสมไมเปนภาระ และไมกอใหเกดปญหาแกสงคม เปนชวตทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ และสามารถดำรงชวตทชอบธรรม สอดคลองกบสภาพแวดลอมและคานยมสงคม ตลอดจนแสวงหาสงทตนปรารถนาใหไดมาอยางถกตองภายใตเครองมอและทรพยากรทมอย

คณภาพชวตแบงเปน 3 ประการ คอ1. ทางดานรางกาย คอบคคลจะตองมสขภาพ

รางกายท สมบรณแขงแรงปราศจากโรคภยไขเจบอนเปนผลตอบสนองมาจากปจจยพนฐานฯ

2. ทางดานจตใจ คอบคคลจะตองมสภาวะจตใจทสมบรณราเรงแจมใส ไมวตกกงวล มความรสกพงพอใจในชว ตตนเองครอบครว และสงคมส งแวดลอมมความปลอดภยในชวตฯ

3. ทางดานสงคม คอบคคลสามารถดำรงชวตภายใตบรรทดฐานและคานยมของสงคมในฐานะเปนสมาชกของสงคมไดอยางปกตสขฯ

ดงนนการทคนไทยจะมคณภาพชวตทดไดทง3 ดาน คอ กาย จตใจ และสงคม กควรปฏบตตามหลกเศรษฐกจพอเพยงท เนนในเร องความพอประมาณมเหตผล มสต ถาทกคนมความพอในเร องการกนการอยกจะทำใหรางกายมสขภาพด แขงแรง ถามเหตผลมสตดวย กทำใหสขภาพจตดเม อมสขภาพกายดสขภาพจตด ทำใหอยในสงคมไดด ทกคนทปฎบตกจะมคณภาพชวตทดและถาอยากมชวตทยนยาวและสขภาพดดวย กควรปฏบตตามหลกสขภาพไทย 12 ประการ ทนพ. บรรจบ ชณหสวสดกล ไดเขยนไวในหนงสอ

91


กนขาวกลอง ไมตองกนยา กนถว งา ปลา ไมตองพงพานม (วว) ดงตอไปนคอ

1. สงเสรมวถชวตอนเปนวฒนธรรมดงเดมของคนไทย ดวยการพงตนเองเปนหลก ทำงานขยนขนแขงใชจายอยางประหยดมธยสถ

2. สงเสรมวถชวตแบบสงคมชนบท เกษตรกรรมธรรมชาตแบบผสมผสาน ดวยการสรางสงคมระดบหมบาน ตำบลทอยใกลธรรมชาต มระบบการผลตและหมนเวยนบรโภคของตนเองและพงตนเองได

3. กนอยางไทย ปรงอาหารกนเองในบาน ลดละการกนอาหารตะวนตกและอาหารจน อยากนอาหารจนเกนลน กนแตพออม เลกสารปรงแตงทไมมคณคาอาหาร เชน ผงชรส

4. กนขาวกลองหรอขาวซอมมอแทนการกนขาวขาว หรออาหารททำจากแปงขดขาว ไมกนนำตาลฟอกขาว ขนมหวาน นำอดลม ไมใชนำตาลปรงอาหารจนมากเกนควร

5. ลดการกนไขมนชนดทมกรดไขมนอมตวสงไดแก ไขมนจากสตว นำมนจากมะพราวและนำมนปาลมเลอกใชนำมนพชทมกรดไขมนไมอมตวสง ใชนำมนปรงอาหารประมาณวนละ 3 ชอนชาสำหรบแตละคน

6. ลดการกนเนอสตวใหนอยลง เหลอเทาทจำเปนในผใหญใหกนเนอสตวไมเกนวนละ 1 ขด ในเดกวยเจรญเตบโตใหกนเนอสตวไมเกนวนละ 2 ขด เลอกกนอาหารทะเล เชน ปลา กง ป ยงพอถอวาปลอดภย ละเลกการกนกงกลาดำเพราะมสารปฏชวนะตกคางสงมาก

7. กนผกสด ผลไมสดใหมากอยางนอยวนละ5 สวนบรโภค เพราะผกสด ผลไมสด เปนแหลงทมาของเกลอแร วตามน เอนไซม ฮอรโมนและพลงชวตชวยสรางเสรมความออนเยาว ปองกนมะเรง ควรเลอกผกทปราศจากสารพษปนเปอน

8. ไมกนอาหารขยะ เชน บะหม ซอง ขนมกรบกรอบ ไมดมเหลา เบยร ไวน หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล ไมสบบหร หรอเสพสารเสพตดใด ๆ เลกดมชาหรอกาแฟ เลอกดมชาสมนไพรจะไดประโยชนมากกวา

9. ผทอยากมอายยนยาวควรเลกดมนม เพราะนมววและผลตภณฑนม เนย ใหโทษแกรางกายมากกวาการใหประโยชน ใหดมนมถวเหลองทไมมครมเทยมแทนถาตองการเสรมแคลเซยม ใหกนกงแหง ปลากรอบ ปลารากะปท ทำถกสขลกษณะ เตาห งาดำ สำหรบทารกตองกนนมแม

10. ออกกำลงกายอยางสมำเสมอครงละไมนอยกวา 30 นาท สปดาหละอยางนอย 3 ครง เลอกชนดทเปนแอโรบคผสมผสานการออกกำลงกายแบบตะวนออก เชนการฝกชกง ไทเกก โยคะ ฤาษดดตน ควรพกผอนใหเพยงพอ

11. รจกคลายเครยด ฝกสมาธ ขดเกลาความคดและจตใจใหรจกพอ มเมตตากรณาตอผอน และรเหนสรรพสงตามความเปนจรง

12. เรยนรวธรกษาสขภาพดวยตนเอง ใชวธตาง ๆของวถสขภาพแบบองครวมอยางมเหตผล ใชยาเทาทจำเปนพรอมกบปรบเปลยนอาหารการกนและพฤตกรรมของตน เพอการฟนฟสขภาพโดยเรว

ถาทกทานสามารถท จะปฏบตไดดงกลาวน ทานสามารถมอายยนยาวอยไดดวยสขภาพทแขงแรงและมความสขมคณภาพชวตทด ไมตองทกขทรมานจากโรคภยตาง ๆ ดงคำกลาวทวา อยากมสขภาพแขงแรงตองปฏบตดวยตนเองไมสามารถซอหาได และตรงกบสโลแกนท ว า สรางนำซอม ซ งเป นยทธศาสตร การสรางเสรมสขภาพในการปฏรประบบสขภาพแหงชาต

92

12 2 - 2549 issn 0899-2993 · 2019-08-06 · 00:...

Documents