13 caesuur catalogus zomertentoonstelling 'het atelier
DESCRIPTION
13 caesuur catalogus zomertentoonstelling 'het atelier'TRANSCRIPT
DECREET zeeuws
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
LOST PAINTERS
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
27 |
07
| 20
13 –
01
| 09
| 20
13
catalog
us #
18
kunstmagazine
inhoud het atelier
beelden
de ateliers
tekst De geheime tuin | Harmen Eijzenga
beelden
de presentatie
zie ook
programmablog www.deschilderhetwerkenhetatelier.com
presentatieruimteCAESUUR www.caesuur.nl
LOST PAINTERS
V
a
n
G
o
g
h
colofon teamCAESUUR 2012-2013: Giel Louws | Michiel Paalvast | Harmen Eijzenga Robbert Jan Swiers | Machteld van der Wijst Ramon de Nennie | Willy van Houtum Anne Breel | Hans Overvliet tentoonstellingsplekken
presentatieruimteCAESUUR | Middelburg
WALL STREET TWENTY FIVE | Vlissingen zeeuws kunstmagazine decreet Grote Kerk Veere Catalogus beeld voorzijde: ©Michiel Paalvast | 2013 tekst: Hans Overvliet | ©Harmen Eijzenga fotografie: ©betreffende kunstenaar opmaak: Hans Overvliet
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
met dank aan
DE VROLIJKE AANDEELHOUDERS
& DITO VRIENDEN VAN CAESUUR
ZOMERTENTOONSTELLING 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
Het atelier Traditioneel maakt teamCAESUUR in de zomerperio-de een eigen presentatie: de zomertentoonstel-ling. Om nauw bij het programma ‘de schilder, het werk & het atelier’ aan te sluiten, stelden we dit jaar het thema ‘het atelier’centraal. We vroegen elke kunstenaar om een foto van haar / zijn atelier naar ons te mailen. Wij printten die foto op A3 formaat en maakten van het geheel een pre-sentatie. De kunstenaars waarvan je in deze catalogus hun atelier vindt: Niek Hendrix, Koen Broucke [ B ], Machteld Solinger, Thomas Rameckers, Jan Wat-tjes, Fabian Westphal, Evelien de Jong, Ralph de Jongh, Kees de Kort, Just Quist, Viktor Baltus, Luc Vander Velde Lux [ B ], Aimée Terburg, Jeanny Go-lembiewski, Machiel van Soest, Michiel Paalvast, Giel Louws en Hans Overvliet. Zij gaven met hun werk vorm aan het programma ‘de schilder, het werk & het atelier’.
Harmen Eijzenga schreef een bijdrage ‘de geheime tuin’. Daarin komt hij tot een fijne conclusie waarom het onderdeel ‘het atelier’ in het programma ‘de schilder, het werk & het atelier’ onbereikbaar bleef.
namens teamCAESUUR Hans Overvliet
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
atelier Niek Hendrix
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
atelier Koen Broucke [ B ]
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
[ residentie- ] atelier Machteld Solinger [ Curaçao ]
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
atelier Thomas Rameckers [ Bonaire ]
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
atelier Jan Wattjes
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
atelier Luc Vander Velde Lux [ B ]
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
atelier Evelien de Jong
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
atelier Ralph de Jongh
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
atelier Kees de Kort
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
atelier Just Quist
Basisschool Vlissingen – 12/02/’13
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
atelier Aimée Terburg
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
atelier Jeanny Golembiewski
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
atelier Machiel van Soest
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
atelier Michiel Paalvast
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
atelier Giel Louws
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
atelier Hans Overvliet
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
atelier Viktor Baltus
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
De geheime tuin
... & het atelier... jaja! waar is dat eigenlijk geble-ven? Aller ogen zijn gericht geweest op de schil-der en op het werk. Wie we te spreken kregen was steeds wel de schilder, en wat we te zien kregen, was het resultaat van diens inspanningen. Wat we niet hebben laten zien is de weg die het werk heeft afgelegd doorheen het atelier onder de han-den van de schilder middels de materialen die hem ten dienste staan. Toch waren we vast van plan dat te laten zien in deze cyclus De schilder, het werk het atelier. We dachten ons een plaats, een hoekje in Caesuur, misschien een soort ta-bleau vivant of een fysieke still van het atelier. Het is ons, afgezien van een geringe poging bij de eerste tentoonstelling, die van Niek Hendrix, niet gelukt. Tenminste niet zo fysiek. Wat we wel hadden waren de filmpjes van Anne Breel, die ons meestal de schilder in zijn atelier lieten zien, en in elk geval de schilder live bij en over zijn werk. Wat we nu in deze zomertentoon-stelling bieden, ligt enigszins in het verlengde daarvan: een foto van het atelier van elke schilder afzonderlijk en van diens eigen hand.
Maar is een foto van een atelier toereikend, of zelfs bruikbaar om toegang tot dat atelier te krijgen? De afbeelding is immers niet het atelier zelf. Blijft het dan niet gewoon een still waar meestal de schilder niet in aanwezig is, en in ieder geval niet actief is. En dan nog: wat voegt een afbeelding van een atelier toe aan wat de schilder ons in de vorm van zijn werk al heeft la-ten zien/wil laten zien? Is het voyeurisme dat ons drijft, zoals bij een foto van een plaats delict van een misdrijf? Het voyeurisme dat tenten en schermen daartoe heeft doen oprichten rond zo’n plaats, en dat daarmee juist, of deste meer tot nieuwsgierigheid uitlokt? Het is een foto van “hier gebeurt het”, maar er gebeurt niets, en evenals een foto van een “plaats delict” alleen iets aan de fantasie kan overlaten als je weet wat het delict geweest is, kun je je alleen iets voorstellen bij zo’n atelierfoto als je al iets weet van de schilder zelf. Bovendien heeft onze vraag aan elke schilder om van zijn atelier een foto van eigen hand te maken de zaak nog ingewikkelder gemaakt. Het was geen buitenstaander, hij was het zelf. Wat we dus
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 –
01 | 0
9 | 20
13
te zien krijgen van elk atelier is wat de schilder kennelijk wil dat we zien. Hij verbergt zijn atelier achter de foto die hij ervan gemaakt heeft, hij maakt het tot een soort theater: kijk, hier treed ik altijd op, ik ben er even niet, maar je mag wel even binnenkijken. Zo laat Niek Hendrix bijna beeldvullend een groot wit doek zien waarop het invallend licht zichzelf geschilderd heeft. Just Quist toont slechts een hoekje van zijn atelier met enkele objecten die men onder zekere omstandigheden en vanuit bepaalde perspectieven kunstwerken zou kunnen noemen. Ook Ralph de Jongh laat vooral zijn werk zien, maar dan menigvuldig. Giel Louws toont een stukje van zijn ateliervloer met verfvierkanten, als negatieven van de schil-derijen die daar zijn afgewerkt. Machiel van Soest laat ons zijn totale atelier zien vanuit de positie waar hij zelf zit als hij zijn werk-in-uitvoering in ogenschouw neemt, en dat heeft ook Michiel Paalvast gedaan. Maar bij Machiel zie je een hele grote ruimte met heel veel werken, en bij Michiel een muur van drie bij vier met één klein schilderij. Aimée Terburg laat ons haar atelier juist van bovenaf zien, een positie die een
bijna abstract beeld geeft, net als haar werk. Thomas Rameckers toont ons een bijna lege ruimte met een stoel, een schilderij en een bakkie water op de grond. Bij Luc Vandevelde vraag je je af hoe in zo’n pijpenla zulke grote doeken gemaakt kunnen worden. Van Machteld Solinger en ook van Kees de Kort mogen we de hele ruimte zien, maar juist met veel werk, alsof ze net even weg zijn. Van Hans Overvliet is alleen zijn jasje aanwezig – hijzelf staat achter zijn camera waarin dit diagonale beeld van een opgeruimd atelier verstopt zit. Even ordelijk is het atelier van Viktor Baltus – zie het keurige rijtje autonome objecten aan de muur, geordend als gedichten in een bundel - en even afwezig is hij zelf. Evelien de Jong is juist wel aanwezig, maar in een grote spiegel en met een van haar maskers op. Ook Jeanny Golembiewski is aanwe-zig, en gewoon aan het werk. Jan Wattjes geeft een bijna klassiek beeld van “het atelier”: overal verf, vooral ook op de vloer, overal materialen en overal licht. Ook Koen Broucke’s foto is klassiek, maar dan juist in het duistere – hoewel er veel licht is – en van een serene orde. Maar een atelier is natuurlijk geen theater waar-
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
- 27
| 0
7 | 2
013
– 0
1 | 0
9 |
2013
in de schilder optreedt, het atelier is zijn leven,
en zijn proeftuin, en als zodanig privé-domein, en daar hebben we dan ook eigenlijk niets te maken. Wat zoeken we daar dan eigenlijk? In de loop van de serie tafelgesprekken werd duide-lijk waarom onze poging het atelier fysiek te ver-beelden een zinloze onderneming was: want gaandeweg kwam aan het licht wat een atelier ei- genlijk is. In die gesprekken ging het vaak ook over het werk als activiteit, als methode, als proces. Daarvan is het atelier niets meer dan de fysieke plaats, zoals dat voor elke werkplaats geldt. De magie die ervan uitgaat is de magie van de eigen verbeelding, en die is nu juist niet te verbeelden, of liever: dat beeld heb je dus al. Het is de magie van onze eigen mythologieën over “het atelier” en “de kunstenaar”: de alchemist of de tovenaar die uit allerlei amorfe materialen ons een beeld voortovert dat er voordien niet was en dat we ook niet meer zouden willen missen, omdat het ons toegang biedt tot ons eigen innerlijk, het sprakeloze, het onzegbare.
© Harmen Eijzenga
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
Deelnemende kunstenaars Aimée Terburg [email protected] www.aterburg.nl Evelien de Jong [email protected] www.eveliendejong.nl Giel Louws [email protected] www.giellouws.com Hans Overvliet [email protected] www.curiositas.nl Jan Wattjes [email protected] www.janwattjes.nl Jeanny Golembiewski [email protected] http://www.jeannygolembiewski.nl Just Quist [email protected] www.justquist.nl Kees de Kort [email protected] www.kees-de-kort.nl Koen Broucke [email protected] http://www.atelierbroucke.com Luc Vandervelde [email protected] www.youtube.com/watch?v=S7edYcYli04 Machiel van Soest [email protected] www.machielvansoest.tk Machteld Solinger [email protected] http://www.machteldsolinger.nl Michiel Paalvast [email protected] www.michielpaalvast.nl Niek Hendrix [email protected] http://niekhendrix.com Ralph de Jongh [email protected] www.flickr.com/photos/ralphdejongh/ Thomas Rameckers [email protected] http://thomasrameckers.nl Viktor Baltus [email protected] www.viktorbaltus.nl
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELLIN
G - 27 | 0
7 | 2013 – 0
1 | 09
| 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZO
ME
RT
EN
TO
ON
ST
ELL
ING
27 |
07
| 20
13 –
01
| 09
| 20
13
In Middelburg, Zeeland, is er op voorstel van de schilder Giel Louws, een initiatief opge-zet onder de titel ‘DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER’, ontstaan uit liefde voor de schil-derkunst en uit nieuwsgierigheid naar de hedendaagse schilder. Het hart van het programma is team-CAESUUR, o.m. geïnspireerd door kunste-naarsinitiatief Kipvis, kunstmagazine de-creet, buro beeldende kunst Vlissingen, lost painters en anderen. teamCAESUUR bestaat uit kunstenaars, den-kers en andere vrije geesten. In de loop van elke expositie is er een reflec-tiemoment, de tafel, waarin de kunstenaar zich verhoudt tot een daartoe door ons uit-genodigd publiek en enkele, eveneens door ons voorgedragen ‘tafel’gasten: bijeenkom-sten gemodereerd door Harmen Eijzenga.
correspondentie- en expositieadres Lange Noordstraat 67 | 4331 CC Middelburg www.caesuur.nl | [email protected] k.v.k. middelburg 41114392 | ing 26 69 559
atelier Gustave Courbet (1855), Musée d'Orsay, Parijs
atelier Paul Cézanne (1906), Aix-en-Provence