การจดการและพฤตกรรมตางวฒนธรรม135-402 Cross-Cultural Management

หวขอท 14 จรยธรรมทางธรกจ

ในบรบททางวฒนธรรมทตางกน

จรยธรรมทางธรกจ

• จรยธรรมทางธรกจ (Business Ethics) หมายถง หลกการและมาตรฐานทเปนตวชน าพฤตกรรมในโลกธรกจ พฤตกรรมมกจะประเมนในรปของการตดสนใจของบคคลและกลม

• แนวคดเรองจรยธรรมทางธรกจ และความรบผดชอบของธรกจตอสงคมมกใชแทนกน

แนวคดทางจรรยาบรรณธรกจ

• Deontology เปนแนวคดทมงเนนสรปสงทพงกระท าจากความส านกในผดชอบชวดของมนษยมากกวาจะสรปจากผลทเกดขนเมอไดท าไปแลว (Borchert and Stewart, 1986, p. 199) ดงนน Deontology จงเปนแนวคดทค านงถงสทธสวนบคคลและพฤตกรรมการแสดงออกมากกวาค านงถงผลทเกดขน ส าหรบในองคการธรกจแลวผปฏบตหนาทในองคการพงมสทธหลายประการเชน สทธสวนบคคลในการกระท าใด สทธในการพด สทธทจะมความเปนสวนตวในเรองทตนไมตองการเปดเผย สทธทจะมความรสกผดชอบชวด สทธทจะไดรบความยตธรรมจากสงคมเปนตน

• Cultural Relativism เปนแนวคดทพจารณาขอสรปทางจรรยาบรรณของสงคมตางๆโดยพจารณารวมกบความแตกตางทางวฒนธรรม แตการทบคคลตดสนในเรองของ ความถกตอง ความผด ความยตธรรมหรอความไมยตธรรม อาจมความหมายทแตกตางกนได

• •เนองจากทศนคตของคนทมาจากวฒนธรรมทแตกตางกน เชนประชาชนทมศาสนาหรอลทธความเชอทแตกตางกน จะมขอสรปในเรองทเกยวกบจรรยาบรรณแตกตางกนในหลายเรอง

• •ในทางปฏบตแลวใหความส าคญกบกจกรรมหรอการกระท าทมองเหนไดชดเจนเปนหลก สงทควรปฏบตและสงทไมควรปฏบตทเปนรปธรรมไดแกขอบงคบของกฎหมาย ธรรมเนยมปฏบตทชดเจนในแตละสงคม และจตส านกในสงทกอใหเกดประโยชนตอสงคม ซงตองพจารณาความแตกตางทเกดขนในแตละประเทศ

• Universalism เปนแนวคดทพจารณาแนวทางปฏบตทจะถอวาเปนการไรจรยธรรมจากการมองสงคมโดยเสมอภาค เชนหากบรษทญปนทจดตงโรงงานอตสาหกรรมในประเทศอน เนองจากประเทศนนมกฎหมายคมครองสงแวดลอมนอยกวาในประเทศญปน ท าใหลดตนทนการด าเนนงานไดมากกวา การกระท าในลกษณะเชนนนยอมเปนการไรจรยธรรม (unethical) แตอยางไรกดแนวคดนยอมรบวาเปนสงไมเสยหายหากการไปจดตงกจการในประเทศอนเพอชวยบรรเทาปญหาความอดอยากและความตองการพฒนาเศรษฐกจของประเทศนนๆ โดยพจารณารวมกนระหวางผลดและผลเสยทเกดขนตอสงคมนนๆ ในมมทวาการเขามาจดตงเปนประโยชนตอประเทศนนๆ ซงอาจมผลเสยบางสวนได เนองจากเปนผลเสยทกอใหเกดประโยชน ถาไมจดตงแมจะไมมผลเสย แตกไมมผลด

ความขดแยงทางวฒนธรรม

– ความแตกตางกนในดานการเมอง ดานประเพณ คานยมและอดมการณมผลตอจรยธรรมในการบรหาร

– ความขดแยงทางวฒนธรรม ปญหาทางจรยธรรมอนเนองมาจากความแตกตางของคานยม ขนบธรรมเนยม ประเพณ เปนประเดนส าคญของธรกจขามชาต

– การตดสนใจทางจรยธรรมโดยมคานยมทแตกตางกน เปนความแตกตางทางดานวฒนธรรมทส าคญระหวางประเทศแมกบประเทศทกจการไปลงทน

การคอรรปชนกบการจายเงนบางประเภท

• การจายเงนบางอยางในประเทศทบรษทไปท าธรกจถกมองวาไมเหมาะสมและผดจรยธรรมและน าไปสการทจรตคอรรปชน

• ความสมพนธระหวางรฐบาลกบธรกจตางชาต ทเปนลกษณะการจายในรปของสนบน การใหและการรบสนบนถอวาเปนเรองผดกฎหมาย

การคา การเงน และการลงทนระหวางประเทศกบจรยธรรม

• จากความแตกตางในดานอดมการณทางการเมอง ปญหาทางจรยธรรมเกดไดกบธรกจการเงนระหวางประเทศและการคาระหวางประเทศ

– การเกงก าไรและโจมตคาเงนของประเทศหนงๆ เพอหวงก าไรของผเกงก าไร

นโยบายการคาระหวางประเทศ

• บางประเทศใชนโยบายการคาเพอกดดนประเทศอนใหเปลยนแปลงนโยบายบางประการ

- การใชนโยบายการคาเชนนเปนปญหาทางจรยธรรมวามความธรรมเพยงใดและอาจมการเลอกปฏบต เชน ใชกบประเทศหนงแตละเวนประเทศหนง

การลงทนจากตางประเทศ

• การลงทนจากตางประเทศน าไปสปญหาจรยธรรมได

– การลงทนจะน ามาซงการใชทรพยากรธรรมชาตทดขน แตในขณะเดยวกนการยายการลงทนไปสอกประเทศหนงท าใหเกดการวางงานในประเทศแมได

–บรษททยายการลงทนไปตางประเทศมกอางเงอนไขภายนอกซงอยนอกการควบคมของตน เชน ตนทน ภาษ ตลาดและกฎขอบงคบ

มาตรฐานดานแรงงาน

• การจางแรงงานเปนประเดนทเกยวของกบการลงทนและการคาระหวางประเทศ

– การจางแรงงานมกเปนปญหาจรยธรรมอยเสมอส าหรบการลงทนในตางประเทศ เชน การใชแรงงานเดก การกดขแรงงาน คามนษย

ความรบผดชอบของธรกจตอสงคม CSR CSR เปนแนวคดการจดการทมงใหวสาหกจผสานการด าเนนธรกจกบความหวงใยดานสงคมและสงแวดลอม รวมกบ ผมสวนไดสวนเสยทงหลาย

องคกรเพอการพฒนาอตสาหกรรมแหงสหประชาชาต (UNIDO)

CSR เปนแนวคดทองคกรแสดงความรบผดชอบผลกระทบจากการประกอบกจการของตนตอผถอหน ลกจาง ลกคา คคา ชมชน และผทมสวนไดสวนเสยอน รวมทงสงแวดลอม และพนธกจตอผมสวนไดสวนเสยนอาจเกนเลยกวาทกฎหมายก าหนดคอ หมายรวมถงการท าดตามใจสมครดวยกได (แตตองไมละเลยการปฏบตตามกฎหมาย)

วกพเดย (Wikipedia)

43/53

หวใจของ CSR 1. CSR คอ กจกรรมรบผดชอบตอสงคมและองคกร

2. CSR ตองเปนกจกรรมทองคกรให ค ามนกบตวเองวาจะท าอยางตอเนอง

3. CSR เปนกจกรรมทองคกรสนบสนนอยางเตมท เพอพฒนาสภาพเศรษฐกจและคณภาพในการด ารงชวตของ Stakeholders โดยผมสวนไดสวนเสยจะมทง ผถอหน นกลงทน ลกจาง คคา ลกคา ชมชนทวสาหกจนนตงอย สงคม สงแวดลอมโดยรวมทงหมด ซงเปนเปาหมายปลายทางทองคกรตองการน าอรรถประโยชนทงปวงไปมอบให

44/53

Michael E. Porter ศาสตราจารยดานกลยทธทางธรกจ ไดกลาวไววา “แนวโนมธรกจในอนาคตขางหนาจะตองใหความสนใจ CSR เพราะตอจากนไป ประเดนความรบผดชอบตอสงคมของภาคธรกจจะกลายเปนเครองมออยางหนงของประเทศทพฒนาแลว ทน ามาใชเปนเงอนไขในการท าการคากบหลายประเทศ”

50/53

จดก าเนดและปจจยผลกดนใหเกด CSR

การท า CSR มมานานกวา 200 ปแลว แตยงไมมบญญตค าวา

CSR ขนใชอยางเปนทางการ และการท า CSR ขององคกรในยคนนโดยมากท าเพราะเกดปญหาขนในองคกร หรอท า CSR เพอแกปญหาและเสรมสรางภาพลกษณองคกรใหดขน เชน

ค.ศ.1790 บรษท อสท อนเดย ในประเทศองกฤษ: ถกตอตานจากประชาชนในประเทศ เนองจากพบวาบรษทมการกดข ใชแรงงานทาส จงท าใหบรษทจ าเปนตองหนมาใสใจกบสวสดการแรงงาน และสทธมนษยชนมากขน

45/53

– ค.ศ.1960 เกดปญหาผลกระทบจากการใชสารดดท: ซงบรษทในอเมรกาเปนผผลตและสงออก ท าใหสภาพแวดลอมปนเปอนสารพษน จงน าไปสกระแสเรยกรองดานสงแวดลอมขน

ค.ศ.1984 บรษท เนสทเล: ซงผลตและจ าหนายผลตภณฑนม ไดจดกจกรรมรณรงคใหเดกทารกดมนมผง แทนนมมารดา กอใหเกดกระแสความไมพอใจของประชาชน จนเกดการประทวง และคว าบาตรสนคาของเนสทเล เพอเรยกรองใหบรษทเปลยนแปลงนโยบายดงกลาว

46/53

ค.ศ.1989 หลงเกดเหตการณเรอบรรทกน ามนดบของ Exxon Waldez ลมบรเวณทะเลอาลาสกา:

ท าใหเกดผลกระทบอยางรนแรงตอสงแวดลอม และสตวน าในทะเลแถบนนเปนวงกวาง กลมธรกจการลงทนทรบผดชอบตอสงคมซง Exxon เปนหนงในนน จงรวมกนบญญตกฎ 10 ประการทเรยกวา Waldez Principle ซงก าหนดแนวปฏบตขององคกรใหมความรบผดชอบตอสงแวดลอม ตอมาไดเรยกชอใหมเปน CERES Principle

47/53

ค.ศ.1992 หลงการประชมระดบโลก (Earth Summit) ครงแรกทกรงรโอเดจาเนโร:

ประเทศตางๆ ทวโลกตางกเรมตนตวกบแนวคด “การพฒนาทยงยน” ซงเปนทศทางใหมของการพฒนาทไมใชมงเนนแตการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเพยงอยางเดยว แตตองค านงถงในเรองสงคมและสงแวดลอมดวย ในขณะเดยวกน กเรมมกระแสกดดนองคกรธรกจใหค านงถงเรองดงกลาวดวยเชนกน

48/53

– ค.ศ.2000 กระแสของโลกในเรอง CSR เรมจรงจงยงขน โดยองคกรเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา หรอ OECD – Organization for Economic Cooperation and Development ไดออกแนวปฏบตส าหรบบรรษทขามชาต (OECD-Consensus) และไดมการปรบปรงโดยเนนในเรอง CSR อยางเขมขน มการเสนอแนะใหบรรษทขามชาตท าธรกจกบคคาทวโลกเฉพาะทม CSR เทานน ธรกจใดไมท า CSR กจะสงสนคาไปขายใหบรรษทขามชาตเหลานไมได

49/53

ISO 26000 Social Responsibility

ISO 26000 Social Responsibility: มาตรฐานเพอความ รบผดชอบตอสงคม

- เปนมาตรฐานการแสดงความรบผดชอบตอผลกระทบของสงคมและสงแวดลอมจากการตดสนใจ และด าเนนกจกรรมตางๆ ขององคกร

- องคกรระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน (International Organization for Standardization: ISO) ไดเรมมการพจารณาตงแต พ.ศ. 2548 เปนตนมา และคาดวานาจะมการประกาศใชอยางเปนทางการในชวงปลายป 2552

51/53

วตถประสงคของ ISO 26000

เพอใหบรษท องคกร หนวยงาน และสถาบนทวโลก รวมไปถงผมสวนไดสวนเสยขององคกรไดเพมความตระหนก และสรางความเขาใจในเรองของความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานดงกลาวจะเปนขอแนะน า หลกการ และวธการของความรบผดชอบตอสงคมทองคกร พงปฏบตโดยความสมครใจ ทกองคกรสามารถน าไปประยกตใชไดโดยไมตองมการตรวจรบรอง

52/53

ISO 26000 และความรบผดชอบ

ISO 26000 ก าหนดองคประกอบหลก ของความรบผดชอบไว 7 ประการ

1. มการก ากบดแลกจการทด (Organization Governance)

2. ค านงถงสทธมนษยชน (Human Right)

3. ขอปฏบตดานแรงงาน (Labor Practices)

4. การดแลสงแวดลอม (Environment)

5. การด าเนนธรกจอยางเปนธรรม (Fair Operating Practices)

6. ใสใจตอผบรโภค (Consumer Issues)

7. การแบงปนสสงคมและชมชน (Contribution to the Community and Society)

53/53

บรรณานกรม

26

• บรรจง อมรชวน. CROSS-CULTURE วฒนธรรมขามชาตกบการบรหารและการเจรจาตอรอง. บรษท ส. เอเซยเพรส (1989), 2547.

• บรรจง อมรชวน. การตลาดขามวฒนธรรม. ส ำนกพมพ MDI, 2549.

• ชนงกรณ กณฑลบตร. การบรหารธรกจระหวางประเทศ . กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2552.

กำรจดกำรและพฤตกรรมตำงวฒนธรรม หวขอท 3