1  

วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา                                                                ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012 

วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา 

ดร.ดนัย เทยีนพุฒ ผูอํานวยการ ดี.เอ็น.ที.เน็ต. 

อาจารย-นักวจิัย-กรรมการบริหารหลักสูตร MBA ม.ราชภัฏสวนดุสิต อาจารยพิเศษ ป.โท-ป.เอก หลักสูตรบริหารการศึกษาและภาวะผูนํา ม.เซนตจอหน 

วิทยากรผูทรงคุณวุฒิ สถาบันพระปกเกลา  

ผูนํา (Leader) ความเปนผูนํา (Leadership) และผูนาํเชิงกลยทุธ (Strategic

Leadership) เร่ืองราวเหลานี้หากลองคนหา (Search) จาก Google มีมากถึง 20 ลานหนึง่แสนรายการ

เพราะวาเปนเร่ืองที่ธุรกิจและทุกสวนขององคกรใหความสนใจและใครศึกษาเรียนรูกันทั้งนั้น

ผูเขียนเองก็มขีอเขียนเกี่ยวกับผูนาํอยูหลายเร่ืองหลายตอนเชนเดียวกัน...

.....จาํไดวาเมือ่มาเปนผูทรงคุณวุฒิสอบปกปองดุษฎีนพินธของนกัศึกษาหลักสูตรบริหาร

การศึกษาและภาวะผูนํา เร่ืองสมรรถนะหลักของผูบริหารกิจการนกัศึกษาสําหรับสถาบันอุดมศึกษาใน

ประเทศไทย ปการศึกษา 2550 คณะศึกษาศาสตรมหาวทิยาลัยเซนตจอหน...

หลังจากนั้นก็ไดรับเชิญจาก ผศ.ดร.วินิจ เกตุขํา อาจารยผูรับผิดชอบวิชาภาวะผูนําเชิง

กลยุทธเพื่อการบริหารการเปล่ียนแปลงทางการศึกษา ใหมาเปนอาจารยพิเศษบรรยายเปนคร้ังคราว

เกี่ยวกับเร่ือง ความเปนผูนาํใหมๆ ประมาณสัก 3 ป ติดตอกัน

จนกระทั่งมีโอกาสไดรวมงานกับทานอาจารยวนิิจ ใหมารวมรับผิดชอบสอนในสวนของ

การพัฒนาองคกรและบริหารการเปล่ียนแปลง

ในปนี้ไดถูกมอบหมายรับเปนเจาของวิชานี้ของปการศกึษา 2555

ผูเขียนไดรับมอบหมายใหสอนวิชานีก้อนที่จะเปดภาคเรียนป 2555 ประมาณสัก 1 เดือน

โดยทานคณบดีคณะศึกษาศาสตรบอกวา อาจารยวาไดเลยตามที่เหน็สมควรและหากเกิดประโยชนกับ

นักศึกษา

สิ่งแรก การใช PBL (Problem based Learning) ในการสรางความเปนผูนาํยงัไมเห็น

ผลชัดเจน

จะสรางผูนําแบบเดิมหรอืสรางความทาทายใหม 

2  

วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา                                                                ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012 

ผูเขียนไดมีโอกาสทบทวนและนึกอยูเสมอๆ วา

......ทาํไมการเรียนและการพฒันาเร่ืองของผูนําและความเปนผูนําในประเทศไทยจึงไม

คอยเกิดข้ึนอยางชัดเจนวา เรามีผูนาํที่โดดเดนในสังคมไทย ผูนาํองคกรที่เปนตนแบบ (Role Model) ที่

นาช่ืนชมและคนในองคกรอยากเดินตามวถิีทางของทาน ฯลฯ

.....การใชวธิ ีPBL หรือการเรียนรูดวยการแกปญหา “ทาํใหผูเรียนติดกบัดักอยูกับปญหา

ไมสามารถหลุดไปสูความทาทายของโลกความจริงไดเพราะสภาพแวดลอม ภูมทิศันของธุรกิจหรือองคกร

เปนพลวัตที่จบัปญหาใหหยดุนิ่งไดยาก”

.....ผูเขียนไดมโีอกาสนํานักศึกษาทั้งหลักสูตร MBA (มหา’ลัยอ่ืนๆ) และหลักสูตร ป.เอก

จาก ม.เซนตจอหน ใหลงภาคสนามเพื่อเรียนรูจากสถานการณจริง พรอมทัง้ใหนกัศึกษาที่เรียนวิชาภาวะ

ผูนําเชิงกลยุทธฯ ไดลงใชทฤษฎีความเปนผูนํา สรางตุกตากับสถานการณจริงพบวาดีกวาการศึกษา

ปญหาโจทยจากกรณีศึกษาและยังเห็นวา ในสภาพการดําเนนิงานจริง “กระแสหลักของความเปนผูนํา

(Leadership Main Stream)” ไมไดมีใชอยูเพียงทฤษฎีเดียว แลวยังสังเคราะหไดรูปแบบของผูนําที่เปน

”บทเรียนแหงความเปนเลิศ”

สิ่งตอมา ปรชัญาดินสอกบัปญหาความเปนผูนําเปนความทาทายใหม

ผูเขียนไดมีโอกาสเขาอบรมหลักสูตร “Transformative Leadership” ซึ่งทาง

มหาวิทยาลัยเซนตจอหนไดเชิญวิทยากรทีป่ระสบความสําเร็จในการเปนผูบริหารสถานศึกษาของกลุม

ศาสนาคาทอลิกจากประเทศฟลิปปนส มาบรรยายในเร่ืองดังกลาว

วิทยากรไดจุดประกายใหเหน็วา ความสําเร็จในการเรียนรูและพัฒนาผูนําหรือความเปน

ผูนํา ตองเร่ิมจากภายในตัวเรากอน สิ่งนัน้คือ “ปรัชญาความเปนผูนํา”

สิ่งทีส่าม จะสรางความทาทายใหมในการพัฒนาความเปนผูนําอยางไรดี

.....การเรียนรูของโลกในศตวรรษที่ 21 เปน”โลกของการศึกษา(ความรู)มีวงจรชีวิตที่ส้ัน

มาก (The shelf life of an education is very short)” เราจึงตองมีวิธกีารใหมในการสอนและการเรียนรู

ซึ่งผูเขียนไดปรับใหมในสวนที่เปน “แกนหลักขององคความรูดานความเปนผูนาํ”

1) ตองเรียนเร่ืองใหมของความเปนผูนาํ เชน Strategic Visionary Leadership (เพื่อให

สรางวิสัยทัศนไดอยางถกูตองไมใชเปน คติพจนหรือคําขวัญและจัดทํากลยุทธเปน) เร่ืองใหมที่ปรากฏในใจ

ผูเขียนอีกเร่ืองคือ Strategic Innovative/Entrepreneurial Leadership หรืออาจพูดวา ความเปนผูนําแบบ

3  

วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา                                                                ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012 

เถาแกแตมีกลยุทธ หรือความเปนผูนํานวตักรรมเชิงกลยุทธ และความเปนผูนําในการเปล่ียนแปลงเชิง

กลยุทธ(Strategic change Leadership)

พรอมกับเสริมการศึกษาดูงานในภาคสนามเกี่ยวกับ “Military Leadership in 2121

Century” เปนการดูงานที่โรงเรียนนายรอย จปร.และเขาฐานทดสอบกําลังใจ 8 ฐาน

รูปที่ 1 โมเดลจิตนวิศวกรความรูในการสรางความเปนผูนํา

โดยการเรียนรูที่เนนความทาทาย (Challenge based Learning (CBL)) ทัง้หมดนี้

รวมกันเขาอยูภายใต ”โมเดลจินตวิศวกรความรูในการสรางความเปนผุนาํ (Creating Knowledge

Imagineer of Leadership Model)”

การเรียนรูความเปนผูนําบนความทาทาย ผูเขียนใชแนวคิด “Challenge based

Learning (CBL)” ที่พัฒนาข้ึนโดยบริษัท Apple ชวงที ่Steve Jobs ยงัมีชีวิตอยู

สําหรับ CBL นั้นมีอยู 5 ข้ันตอนคือ 1) Big Idea (ความคิดที่ยิ่งใหญ) 2) คําถามทีเ่ปน

แกนสาระ (The Essential Question) 3) ความทาทาย (The Challenge) ประกอบดวยแนวคําถาม แนว

(CBL)

วิธีการใหม “การเรียนรูความเปนผูนําบนความทาทาย”

4  

วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา                                                                ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012 

กิจกรรมและแนวทรัพยากรที่ใช 4) โซลูชัน่-การทํา (Solution-Action) และ 5) การประเมิน (Assessment)

พิจารณาจากการเผยแพรตัวอยางของผูเรียนและการสังเกตหรือสะทอนกลับของผูเรียน

ปรัชญาความเปนผูนาํ

“คนเราไมมีปรัชญาชีวิตนําทางกเ็ปรียบเสมือนด่ังใบไมทีร่วงหลนมาจากก่ิงกานของตนไม

จึงข้ึนอยูกับวากระแสลมจะพัดพาแลวนาํลอยไปรวงหลนสูพืน้ในทิศทางใด”

การเรียนรูเร่ืองผูนาํจึงตองเขาใจ”ปรัชญาความเปนผูนาํ (Leadership Philosophy)” เปน

เบ้ืองตน และปรัชญาความเปนผูนาํก็เหมอืนดังปรัชญาแหงดินสอ คนที่สรางดินสอข้ึนมาไดบอกเลาใหเหน็

ถงึ บทเรียนที่เปนความสําคัญของดินสออยู 5 ประการ กอนที่เราจะเก็บดินสอลงในกลอง

ประการแรก ดินสอทําใหเราบันทึกเร่ืองราวตางๆ และอยูนานเทานาน ดังนัน้ส่ิงที่ผูนําทํา

ไมวาจะเปนอะไรก็ตาม ส่ิงเหลานั้นจะถูกบันทกึไวในใจของผูคนเชนกนั

ประการที่สอง ดินสอนั้นเมือ่เขียนผิดสามารถลบได เปรียบเหมือนผูนําที่สามารถทําส่ิงที่

ผิดหรือพล้ังเผลอในการทํางานหรือการตัดสินใจที่ผิดพลาด แมวาส่ิงนัน้จะถกูจดจํา แตหากผูนาํรูจักที่จะ

ยอมรับและกลาวคําวา “ขอโทษ” จะมีคนใหอภัย และนาํไปสูการแกไขปรับปรุงได ผูนําจึงตองเขาส่ิงนี ้

ประการที่สาม อะไรคือ ส่ิงสําคัญของดินสอ ส่ิงนัน้เปนส่ิงที่อยูขางใน

“ใสดินสอคือ ส่ิงสําคัญที่อยูขางใน”

5  

วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา                                                                ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012 

ส่ิงสําคัญอยูในตัวผูนําคือ หลักการ ทฤษฎีและความรูคือส่ิงที่ฝงอยูในตัวผูนาํ(ความรูโดย

ปริยาย –Tacit Knowledge) ซึง่ผานการฝกฝนและส่ังสมประสบการณจนกระทัง่ตกผลึกเปนองคความรูที่

จะหยิบใชสอยไดตลอดเวลา

ประการที่ส่ี ดินสอจะใชไมไดถาไมแหลมคม จึงตองผานการเหลา บางคร้ังก็เจ็บปวด

ผูนําตองฝกฝนผานบทเรียนที่อาจจะมีทัง้สมหวงั ผิดหวงั มีบาดแผลและเจ็บลึก ส่ิงเหลานี้

ผานกาลเวลาชวยในการหลอหลอมจนกระทั่งทาํใหผูนํามีความแกรงทีจ่ะยืนหยัดกาวเดินไปสูหนทางแหง

ความสําเร็จ

ประการทีห่า ดินสอยอมตัวเองใหอยูในมอืผูอ่ืนจึงเขียนได ผูนําตองเขาใจและใหผูอ่ืน

เขาใจ

ความสําเร็จของผูนาํอยูที่คนอ่ืน ลูกนอง ผูตาม ผูทีเ่กีย่วของสนับสนุน ผูนําจึงตองนัง่อยู

ในใจของลูกนอง ผูตามและทุกๆ คนที่เกี่ยวของ

ผูนําจึงตองมคีวามแหลมคมอยูตลอดเวลา

ส่ิงนี้เองที่บอกใหทานรูวา ทานเปนบุคคลพิเศษมีความโดดเดน มีความเกงอัจฉริยะและ

ความสามารถ มีเพียงทานเทานั้นที่สามารถเติมเต็มเปาหมายที่รอคอยใหทานทาํจนสําเร็จ และเปนผูนาํที่

โดดเดน แตกตางไปจากผูบริหาร ผูจัดการ และบุคคลทั่วไป เหมือนดังเชนทีก่ลาวมาในปรัชญาแหงดินสอ

จงจําไววาส่ิงที่สําคัญที่สุดที่เปนทานคือ ส่ิงที่อยูในตัวทาน

นี่คือ หวัใจแหงความเปนผูนาํ (This is the HEART of Leadership)