Coens wil toelatingseksamens ,

De minister heeftzijn diploma alEr wordt de laatste maanden op het kabinet van onderwijsminister

Coens naarstig gewerkt aan een nieuw dekreet over hetuniversitaire onderwijs in Vlaanderen. Sinds vorige week is er

eindelijk sprake van enige informatiedoorstrorning naar de studententoe. Niet dat de minister van plan lijkt enige inspraak te dulden van destudenten, maar men krijgt nu tenminste enig zicht op de plannen van deminister. Eén van de nieuwigheden waar de studenten alvast enigstudiewerk rond kunnen verrichten, is de mogelijke invoering van eentoelatingsproef tot het universitaire onderwijs. Coens schijnt erinderdaad ernstig over te denken de toegang tot een aantal studierichtin-gen afhankelijk te maken van een ingangseksamen. De universiteitenzouden dit eksamen zelf organiseren.De meeste EG-landen passen op dit men graag naar de frustraties van demoment reeds een 'numerus c1ausus'- of student die faalt in zijn studie. Een'numerus fixus'-systeem toe voor een weinig geloofwaardige poging van deaantal studierichtingen waar overbevol- minister om zijn medeleven te betuigenking dreigt. EG-studenten die in eigen met wat onze rektor in zijn openings-land niet slagen in hun toelatingsproef toespraak bij het begin van bet akade-zouden dan naar Vlaanderen afzakken rniejaar - in bet bijzijn van Coens - nogom hier te studeren. Ze moeten bier de 'nooit-kanshebbers' noemde. Deimmers geen toelatingsproef afleggen. echte reden ligt voor de hand: elkeEén van de redenen die men doorgaans student kost de gemeenscbap handenvoldan ook aanhaalt om een ingangs- geld, en ~~ mislukte student betekenteksamen te verantwoorden, is te vermij-· geldverspilling.den dat de Vlaamse universiteiten door Vaak verwijst men in deze diskussiebuitenlandse studenten overspoeld zou- naar de richting Toegepaste Weten-den worden, waarbij Vlaanderen voor scbappen, waar een ingangseksamenhun subsidiëring zou opdraaien. verplicht is. In deze richting ligt hetEen andere veelgehoorde reden is slaagpercentage beduidend hoger dan

natuurlijk het altijd akute gebrek aan het gemiddelde. Nochtans ligt het nietmiddelen om een aantal dichtbevolkte veel hoger dan bijvoorbeeld bij derichtingen leefbaar te houden en een landbouwingenieurs en behoorlijk lagerdegelijke onderwijsverstrekking te waar- dan bijvoorbeeld in de richtingen Ge-borgen. Het beperken van het aantal neeskunde en Klassieke filologie. Destudenten is dan natuurlijk geen oplos- reden voor het hogere slaagpercentage insing, maar een lapmiddel. Het getuigt Toegepaste Wetenschappen moet waar-ook niet van kreativiteit of, wat pijnlijker schijnlijk eerder gezocht worden bij deis, van doorzicht of politieke moed. kandidaat zelf; die gemotiveerd is voorMaar meest aangehaald is wel het zijn studie: anders begint hij niet aan het

optrekken van de slaagpercentages in de ingangseksamen.eerste kandidatuur. Daarbij verwijst

.'t;.<=»:«RODDEL - Vetoging de voorbijeweek weer onverdroten verderop zoek naarVrouwen Aan De Unief. Emancipatie, weet u wel Maar owee als je er eentjevindt voor een interview. Ze weten niet val!ophouden, de roddeltantes. Pag. 4.

- - - - (Foto Hielke Grootendorst)

Afgifte: Leuven X (weekblad - verschijnt niet van juni tot augustus)

Niet dat we racistisch willen zijn, maar voor Hollandershebben we het nooit gehad. Onze Rode Duivels

mogen tegen ieder land verliezen - zelfs tegen de hautaineDuitsers, sport is nu eenmaal sport - als ze het maar vanOranje halen. Horen we nu dat er zeker honderdvijftigmannelijke Amsterdammers het Maagdenhuis zijn binnen-getrokken. Kan je al voorstellen wat een gore toestandenzich daar hebben afgespeeld. Goed dat ze allen buitengeflik-kerd werden, daar op pagina 3.

Ook Veto's foto-team bestaat haast enkel uit Hollanders.Hokken ze natuurlijk nachten in onze Donkere Kamer

- jongens en meisjes samen! - en geen mens die binnenmag zonder kloppen. Zeg nu zelf, wij Vlamingen wordenvan minder wantrouwig. Hollandse meisjes zijn trouwens tegeëmancipeerd. Die nemen allemaal de pil op hun tiende,en in Amsterdam zogen de babys liever acid dan moeder-melk. Neen, geef ons maar de Vlaemsche meisjes, metheupen als wiegende zeeën, op p. 4.

Van toneel hebben ze boven de Moerdijk trouwens ookniet veel kaasgegeten. Allemaal eksperiementele nieuw-

lichterij, ja. Op de scène lopen vrijmoedige auteurs in hunblote reet (spreek uit: rijt) of zetten kabaretiers het publiekaan tot onanie. In de cinema toont en doet Sylvia KristelMies(Willeke van Amelrooy gebruikt zelfs kolaf1esjes) en ConnyVandenbosch zingt liedjes over tot 's middags in bed blijvenliggen. Wij Vlamingen gaan tenminste kijken naar Caligula,opp. 9. .

Merk dat ergeen enkele Nederlander een zoekertje heeftbinnengebracht. Kangewoon niet, want voor zoekert-

jes moet betaald worden: gemiddeld één piek en zevencent. Trouwens, zo'n Hollandse zoekertjes komen niet inVeto. Bestaat niet. Stel je voor: "Jaap zkt gratis auto naarA 'dsm", of "Indische meisjes gezocht. Zw. Evert", of - nogerger - "LP van Elly te koop. Rikken." Van p 7 7 blijven zeaf.

AKTIE, KREK - De studenten landbouwwetenschap-pen vanLeuven, Gent en Brussel brachten zondag in devroege ochtend een bezoekje aan onderwijsministerDaniël Coens. De studenten wilden met hun aktie hunongenoegen uiten over de beslissing om nu ook inA."twerpen kandidaturen landbouwwetenschappen in terichten.Die beslissing kwam tot stand als onderdeel vaneen ongehoorde koehandel tussen de verschillendeuniversitaire instellingen, zuilen en regio's, en tegen hetadvies van onderwijsspecialisten in.

De landbouwwetenschappers weigeren zich neer teleggen bij een 'beleid'dat inderdaad meer oog heeft voorzuilen en partikuliere belangen, dan voor het in standhouden van een degelijk en demokratisch universitaironderwijs, datgedragen wordtdoorfundamenteel weten-schappelijk onderzoek. De motivatiedie de ministergeeftvoorzijn beleid van universitaireekspansie, gewaagt van

het verlagen vanfinanciële en psychologische drempelstot het universitaireonderwijs, en van het bevorderen vanhet onderwijsnivo. Nochtans zou een fraktie van de_miljarden die nu worden uitgetrokken om een beleid vandecentralisatie door te voeren, volstaan om via deverhoging en uitbreldtng vàhllësllllllltJëUrze1F'dê7Jë1tro-kratisering van het onderWijsdaadwerkelijk te bevorde-ren. Het versnipperen van de schaarse middelen maakthet bovendien onmogelijk om toonaangevend weten-schappelijk onderzoek te doen. De nefaste gevolgen ophet door Coens beoogde onderwijsnivo zijn op langetermijn onvermijdelijk. Maar een lange termijnvisie isaan minister Coens niet echt besteed Het is niet de eerstekeer dat zijn maatregelen getuigen van enggeestigkompromisdenken en plat politiek opportunisme Mis-schien wordthet tijdom een toegangsproef voorministersin te voeren?Mét taaleksamen. (SW, Foto LiJK)

InLeuven studeren jaarlijks om en bij de 1200 buitenlandsestudenten. Om de belangen van die studenten te behartigen en omhen te integreren in het Leuvense studentenleven werd in 1973 de

Internationale Studentenorganisatie Leuven (IsoI) opgericht Er kwamook een ontmoetingsplaats, de Isol-bar. Momenteel heeft IsoI, wals derest van de studentenbeweging, te kampen met een krap werkingsbudget,en is de bar verlieslatend. Om aan deze toestand het hoofd te bieden, wilde beheerraad van lsol een aantal reorganisaties doorvoeren. Op eenwelkomsreceptie vorige zaterdag kondigde Mesfin Genanan, voorzittervan IsoI, meer aktiviteiten voor meer studenten aan. Daarnaast zoudende openingsuren van de bar veranderen, en werd er net als vier jaargeleden aan gedacht om in de bar enkel studenten toe te laten. De tapperswaren het echter oneens, en er werd beslist deze week een nieuwevergadering bijeen te roepen.

Reorganisaties in 1501regel aan te kondigen. Voortaan zou debar slechts toegankelijk zijn voor ledenvan IsoI, ·KVL-studenten en personeelvan de universiteit. Als achterpoortjekon nog een speciaal lidmaatschapverleend worden aan niet-studenten.Om er op toe te zien dat personen die. buiten deze kategorieën vallen de barniet zouden betreden, zou er een kon-trole door een aantal 'marshals: ingesteldworden. Teoretisch had zo'n drastischeingreep veel kunnen oplossen, maarpraktisch liggen de zaken nogal moeilijk.Konstant kontroleren is immers oudoen-baar, en bezoekers buitengooien voor zeherrie schoppen is onverantwoord. B0-vendien is zo'n maatregel buitengewoonuitwnderlijk. In vergelijkbare lokalenals de fakbars, de Stucbar en de Alma iser immers ook .geen dergelijke kon-trole.

-

Pintjes met een.studentenkaart l

BeeldenstormDe heisa die rond de zaak van de

Ghanese vluchtelingen gemaakt werd,heeft de bar geen goed gedaan. Nietalleen vele Leuvense, maar ook eenaantal buitenlandse studenten komen er,ondanks de lage prijzen, liever niet. Nogsteeds doen er geruchten de ronde alszou de Isol-bar een plaats zijn waar veelillegale vluchtelingen verblijven en waardrugs gebruikt wordt. Die praatjes date-ren echter van vier jaar geleden en zijnvolkomen achterhaald. De problemenwaarmee de bar momenteel te kampenheeft, doen zich. volgens de tappers inzowat elk kafee voor. In de Isol-barkomen meer reguliere dan andere klan-ten. De tappers vonden-de herinvoeringvan de kontrole-maatregel daarom ookwat vergezocht en hadden kritiek op het

. . --ervolg op p.9 ..

Dat de Isol-bar voor problemen zorgt isniet nieuw. De ontmoetingsplaats voorbuitenlandse studenten is de laatste jarenbij vele Leuvense studenten en bij eenaantal personeelsleden van de KV Leu-ven in diskrediet geraakt. Daardoorheeft Isol stilaan één slechte naamgekregen. Ondanks het feit dat Isol alsorganisatie heel wat aktiviteiten organi-seert en een permanentie open houdtwaar buitenlandse studenten met pro-blemen terecht kunnen, associëren vele

• Leuvense-studenten Isol immers nog

steeds met de Isol-bar,De moeilijkheden met de bar begon-

nen in 1986, toen een aantal Ghanesepolitieke vluchtelingen in de bar eenonderkomen zochten. De Ghanezengedroegen zich niet altijd even beleefd,zodat de Isoi-bar in een bijzondernegatief daglicht kwam te staan. Daarbijkwam nog dat de Leuvense politie errond diezelfde tijd vruchteloos op zoekkwam naar drugs.Isol reageerde hierop door in Veto een

. nogaJ"ingrijpende en uitwnderlijke maat-

2 Veto, jaargang 17 nr. 8 dd. 12 november 1990

L E Z EB R I

Alle lezersreakties kunnen bezorgd worden op het redaktiesekretariaat in de's Meiersstraat 5, 3000 Leuven.De brieven moeten betrekking hebben op in Veto behandelde onderwerpen of

op Leuvense (studenten)aktualiteit. Anonieme brieven komen nooit inaanmerking: de schrijver moet steeds naam, studiejaar en adres bekendmaken.Slechts uitzonderlijk, en na uitdrukkelijk en gemotiveerd verzoek, kunnen zeweggelaten worden in Veto.Brieven die langer zijn dan 35 regels van 68 aanslagen (spaties inbegrepen; dit

komt overeen met ±1,5 getikte blz. met dubbele interlinie) worden in principeingekort. De redaktie behoudt zich het recht voor brieven niet te plaatsen.

Acco-rijHier schrijft een verkouden studente.Reden van verkoudheid? Het ongelofe-lijke efficiënte, nieuwe systeem van decursusdienst van Acco.Dinsdag 6 november 9.15u kwam ik

niets vermoedend aan in de Vesalius-straat. Voor een grote groene poortstonden een dertigtal studenten te wach-ten. Op de poort stond geschreven "Omde 15 minuten worden 20 studentenbinnengelaten." En daar stond ik dan inde bijtende kou, te wachten op eencursus die er misschien nog niet was.De 15 minuten waren al snel om.

Maar achter de deur was geen teken vanleven te bespeuren. Na een half uurgaven verschillende collega's de moedop en dropen af naar warmere oorden,

terwijl ik dapper de kou bleef trotseren.Om 10 uur begon ik me stilaan af te

vragen of ik niet beter mijn voeten zougaan verwarmen, maar ik gaf niet toeaan de verleiding. En dan, na nog 20minuten ergernis, kwam er eindenlijkbeweging in de groene poort, waarna wewerden binnengedreven in een soortopslagplaats, die me eerder aan eenvarkensstal, dan aan een cursusdienstdeed denken. Gelukkig was het daartoch iets warmer dan buiten, zodat mijnvoeten konden ontdooien terwijl... ikbinnen stond aan te schuiven tot het natientallen minuten mijn beurt was.I uur en 15 minuten voor I cursusje

plus een ,verkoudheid!! Ik begrijp nietdat nog niemand deze Oostblok-toestan-den heeft aangeklaagd!

Anja Celis

23ste Studenten maraton

Lopen in eensukkelstraatje

oensdag 14 november is het weer zover: in Antwerpen enMechelen zet een massa' moedigen> zich langzaam inbeweging richting Leuven. 'Massa' is ondertussen wel een

relatief begrip geworden: het aantal deelnemers is sinds drie jaar zowatgehalveerd. Toch verdienen zij die 42,195 kilometer (of de helft) allopend en ook wel al stappend afleggen nog altijd het respekt van alleniet-lopers. De lopers en stappers van vorig jaar eigenlijk nog meer: menontdekte, na klachten van een aantal ervaren deelnemers, dat hetparkoers zo maar even anderhalve kilometer te lang was. Dit jaar mogenwe echter gerust zijn. De startplaatsen ~ijniets dichterbij geschoven en deweermannen voorspellen een stralend herfstweertje.

De oorsprong van de studentenmaratonis eigenlijk even heroïsch als die van dediscipline zelf. In 1968 zagen vierAntwerpse studenten zich, na een vollenacht kafeebezoek in Leuven, gedwon-gen om de tocht naar hun thuisstad tevoet aan .te vatten toen hun wagen hetliet afweten op de Keizersberg. In dejaren daarna werd de lijdensweg van dehelden één keer per jaar overgedaan, zijhet in een veel 1udiekere sfeer. TotSportraad op het gebeuren .sprong en hetuitbouwde tot een sportevenement meternstiger allures. Van toen af aan groeidehet deelnemersaantal van de 42-ki10-meterloop zienderogen en kwam in dejaren '80 in een heuse stroomversnellingterecht. Van 1500 deelnemers in 1984ging het pijlsnel naar 2400 in het topjaar1987.Daarmee begon de hele organisatie

boven het hoofd te groeien van Sport-raad. Vooral de veiligheid van die helemassa sportievelingen kon nog moeilijkverzekerd worden. Noodgedwongenvoerde men dan in 1988 een 'numerusclausus' in: enkel studenten en oud-studenten of personeelsleden van deKUL mochten nog aan de start verschij-nen. Zo hoopte men tegelijk ook detoenemende professionalisering af teremmen en de maraton weer dichternaar de studenten te brengen. Dat jaarliep het aantal lopers en stappers terugtot 1700. De organisatoren maaktenzich echter nog steeds zorgen over deveiligheid, vooral dan op de drukkeMechelsesteenweg tussen Mechelen enLeuven. Het gevaar dat een auto in deduisternis op een groepje kilometervre-ters inreed was niet denkbeeldig. In 1989verliet men dan ook de gevaarlijke wegen verlegde' het parkoers· . haat" hetJaagpltd'nàa'Sfde Vaart. "~," , ",- .ooi! ..... t"l'; •• ~ J/ ;-,;,,':"';"0,', -.j;l..~t":.4.~ ...."'.;._L~.~":f-:.Het rechtstreeks gevolg hie~,;'HIIS

dat het startuur aanzienlijk vervroegdmoest worden, omdat er op het Jaagpadgeen verlichting is. Dat was blijkbaarniet naar de zin van veel deelnemers: hunaantal daalde tot, 1100. Die dalingsitueerde zich vooral bij de halve mara-ton lopers, terwijl het aantal langeafstands-Ireaks konstant bleef. Ook desupporters lieten het vorig jaar massaalafweten. Toen de uitgeputte heldenvroeger tussen 20 en 22 uur het sportcen-trum binnentrokken, werden ze dooreenmassa entoesiastelingen toegejuicht. Vo-rigjaar was dat even anders: het gros vande deelnemers arriveerde in de Sporthaltussen vijf en zeven, Een uur waarop inLeuven iedereen zijn avondmaal naarbinnen werkt. Van enige animatie bij deaankomst was dan ook geen spoor tebekennen.

Doods

Sportraad ziet die dalende belangstel-"ling met lede ogen aan. Bij gebrek aanmedewerkers en financiële slagkrachtmoet men zich voornamelijk beperktentot het niet laten teloorgaan van detraditie, zonder dat het blazoen voorlo-pig kan opgepoetst worden. De organi-satie berust vooral bij de twee vrijgestel-den van Sportraad. Zij zijn het die inaugustus de hele zaak aan het rollenbrengen: van dan af beginnen ze met hetaanschrijven van de gemeenten omtoestemming te vragen om over hungrondgebied te trekken. Verder zorgen zevoor promotie in de hogescholen enandere universiteiten en starten de on-derhandelingen met Rijkswacht en Poli-tie.Elk jaar worden ongeveer honderd

ordehandhavers ingezet voor de veilig-'hèiÖ' rángS'het parkoers en het koördine-rm.f;!l1l.lI!el,wblk van de 140 seingevers,

Ter voorbereiding van het massagewerk op de maraton oefenden deze dames zich in de sporthal van Eigenbilzen op debenen van één van onze redakteurs, Luc Janssens. .

die de kruispunten bewaken. Vorig jaarwaren er even problemen toen deLeuvense politie bezwaren maakte tegenhet feit dat de massa p,Jecies op hetpiekuur door de stad zou trekken. Omongelukken te vermijden zond men delopers toen dwars door Leuven, vaakover bar slechte wegen. Daartegenkwam echter heel wat protest van dedeelnemers zelf: na 'een vlak en aange-naam parkoers werden ze in het laatstestuk opeens getrakteerd op honderdenmeters schokkende kasseien. Dit jaarkreeg men dan toch weer de toestem-ming om over de Vest tot aan hetSportkot te lopen.De harde kern van Sportraad kan de

dag zelf gelukkig ook een beroep doenop de fakulteitskringen. Wina (wis-kunde, informatika en natuurkunde)zorgt er voor dat iedereen aan deaankomst onmiddellijk zijn tijd en klas-sement op groot scherm ziel verschijnen,dankzij 'een komputerprogramma dateen paar jaar geleden door een Wineeswerd uitgedacht. De Landbouwkringverzorgt de busdienst naar Antwerpenen Mechelen, Psychologie zorgt voor debevoorrading onderweg en VTK enEkonomika leiden het aankomstgebeu-ren in goede banen. Tenslotte zijn er nogde Kine-studenten die de uitgeputtelopers op de massagetafel onder goudenhanden nemen. Tot zover schijnt allesdus vlot te verlopen. Groot probleemvormen echter de seingevers, die uit deoverige kringen moeten komen. Eenweek voor de maraton had enkel Poli-tika een aantal mensen gevonden diedeze klus willen klaren. Het is blijkbaarheel moeilijk geworden om nog studen-ten. warm te maken voor een dagjevrijwilligerswerk in weer en wind.

zijn. Opvallend is wel de ondervertegen-woordiging van de meisjes: vorig jaarnauwelijks vijf procent van de lopers envijfentwintig procent van de stappers.Dit fenomeen is niet nieuw en doet zichvolgens Sportraad ook elk jaar voor bijde 24-urenloop en de (dit jaar afge-voerde) kwistaks-races. Om die trendtegen te houden werden de ploegen in deGasthuisbergtrophy zelfs verplicht omeen aantal meisjes op te nemen.Ook met andere 'marginale' groepen

is het pover gesteld: aan de maratondoen bijvoorbeeld heel weinig buiten-landers mee en helemáál geen gehandi-kapten. Nochtans werden bij de twintig-ste editie beloften gedaan voor eenintegratie van deze laatsten en haaldemen toen speciaal de rolstoelatleten Paulvan Winckel en Remy Van Oppem naarLeuven. Nu Sportraad dit jaar zelf begonmet wekelijkse gehandikaptensport ophet Sportkot, vraag je je af waar depromotie naar buiten toe blijft enwanneer er sprake zal zijn van echteintegratie bij die massa-evenementen.

Met de toelage die Sportraad jaarlijkskrijgt, is he! natuurlijk onmogelijk omalle 'klassiekers' te financieren. Daarommoet men noodgedwongen een beroepdoen op inkomsten uit publiciteit. Zozijn er een zevental ondernemingen enbanken die het hele jaaraanbod sponso-ren. Voor de massa volk die ze via dezeweg bereiken, hebben ze flink wat geldover. Daarnaast zijn er voor de maratonook eenmalige sponsors, en kan Sport-raad bovendien rekenen op de steun vande Technische Diensten van de KUL.Die helpen met het leven van materiaalen de versteviging van sommige stukkenvan het parkoers. Voor de covering vande grootste organisaties ging Sportraadin zee met Studio Brussel. Daartegeno-ver staat dat Studio Brussel een eksklusi-viteitsrecht heeft en het daardoor voorlokale stations onmogelijk wordt om dieevenementen te verslaan. Met die optiedreigt Sportraad echter de voeling tussenstudenten en maraton nog meer teondergraven: de hoeveelheid aandachtdie de nationale zender aan de Leuvense42 kilometer-loop besteedt en de manierwaarop dat gebeurt, zijn natuurlijk niette vergelijken met de aanpak van delokale radiomakers.

Dit gebrek aan entoesiasme kan, netals het dalend aantal deelnemers (eentrend die zich dit jaar naar alle verwach-tingen zal verder zetten) en de magereopkomst bij de aankomst (waarin Sport-raad ook weinig verandering verwacht),zonder meer toegeschreven worden aanhet feit dat-de maraton van de studentenweggegroeid is. Daarvoor zijn een aantaloorzaken aan te duiden. Ten eerste is erde vervroeging van het startuur. Daar-?oor is de kick van het lopen of stappen10 het donker voorgoed verdwenen.Daarnaast is het hele gebeuren veelminder studentikoos geworden. Een Alle praktische informatie over deaantal jaren geleden verbood de politie maraton kan men lezen in Sportraadsludieke toestanden als rolschaatsen of gelegenheidskrantje, dat in alle verdeel-stootkarren. Sinds vorig jaar is nu ook de bakjes werd verspreid. Wie niet mee-charme van de Mechelsesteenweg waar- loopt, kan vanaf 17 uur terecht in hetlangs men als het ware tegen de files oude gymnasium (recht tegenover Deopbokste, weggevallen. Kortom, het is Spuye~ voor het aankomstgebeuren.allemaal nogal serieus geworden en Twee Jaar geleden verliet men opnieuwdaardoor dus een stuk minder aantrek- de grote Sporthal, omdat die minderkeI ijk voor de minder sportieven. sfeervol bleek te zijn. Bovendien bleek erDat zal de klassementslopers natuur- met de bouw van het nieuwe zwembad

lijk een zorg wezen. Zij hebben zich al weer genoeg plaats te zijn om iedereenmaanden op de wedstrijd voorbereid en op te vangen in het oude gebouw. Hetwillen enkel zo snel mogelijk de finish Turks bad is echter afgevoerd: in hethalen. De maraton is immers erkend zwembad onder het gymnasium staatdoor de Vlaamse Atletiekliga en de geen .wa~er m~e.r en het nieuwe zwem-gelopen tijden zijn dus 'officieel'. Dit bad IS met veilig genoeg. Stel dat eenbetekent niet dat er massa's bekende loper. plots kramp krijgt onder water,atleten aan de start verschijnen. Het blijft dan IS het Vlaams Kruis nooit snel!log stéeds een studentenloop, waarin g!!noeg .ter plekke. En dat zou dood-ruim zev~'l!i!u2L~D.L..Yl!!L~~ jammer zijn. ..mers universitairen of HOBU-studenten --- --- -----.- -p-:-'t- -0·--0·----Ie er e ryse

Veto.'s Meiersstraat 5

3000 Leuven(016/22.44.38)

Jaargang17nr. 8

12 november '90

R 5E VEN

Ver. uitg. Stef Wauters,'s Meiersstraat 5, Leuven

Hoofdredaktie: Koen HendrickxRedaktiesekretaris : Stef Wauters

Redaktie:luc Janssens, Walter Pauli,

Jan Van der lindenDoka: HieJke Grootendorst,

Renaat Schrooten, leen Van lindtTekeningen: Nix

Lay-out en vormgeving:Dirk Boeckx, Krista De Mey,Carl Demeyere, luc Janssens,

Mieke Janssens, Koen Hendrickx,Huib Huysse, Stefan Moens,Erik Paredis, Walter Pauli,Jan Van der linden, Ria

Vandermaesen, Stef WautersMedewerkers:

Dirk Boeckx, "rista De Mey,lut De Boel, Pieter De Grvse,

Paul Demets, Filip De Keukeleere,Victor Dries, Mieke Janssens,

Hilde lenie, Bruno leys,Stefan Moens, Johan Reyniers,Renaat Schrooten, Marc Sys,

Ria VandermaesenEindredaktie :

Dirk Boeckx, Stef Wauters

Zetwerk en publiciteitAlfaset leuven (016/22.04.66)Drukkerij Rotatyp BrusselOplage 9000 eksemplarenISSN-nummer 0773-5162Agenda en Ad Valvasten laatste vrijdag voor verschijnenom 18.00 uur op hetredaktieadres bezorgenRedaktievergaderingiedere vrijdagnamiddag om 15.00 u

ABONNEMENTEN

Eigenlijk begrijpen wij niethoe u het al die jaren zonderhebt kunnen doen, maar goed,het is nooit te laat om uwleven te beteren. Stort als debliksem 250 duiten opons rekeningnummer(001-0959719-77) en wezwijgen erover. Niet-studentenen kapitaalkrachtigerijkeluiszoontjes betalen 300frank, terwijl echte sympati-santen zich voor 600 steun-dinges mogen noem~n.

REDAKTIONEEL

Veto, jaargang 17 nr. 8 dd. 12 november 1990 3

Eksamen• vervolg van p.l

Ongetwijfeld schakelt een ingangs-eksamen ook mensen uit die bekwaamzijn om een studie aan te vatten en tevoltooien. In feite brengt een ingangs-eksamen alleen de resultaten van eengoede voorbereiding in rekening. Het isoog maar de vraag in welke mate heteksamen toelaat te oordelen over intelli-gentie of bekwaamheid van de studentWie zich doodblokt voor het ingangs-eksamen en daarin slaagt, brengtdaarom nog niet zijn eerste kandidatuurtot een goed einde.

Overigens spreekt het feit dat men erzich specifiek op gaat voorbereidea inhet nadeel van ingangseksamens. Teneerste komt de voorbereiding meestalneer op het massaa1 oplossen van eenaantal typevragen die elk jaar terugkerenin min of meer dezelfde vorm. Leerlin-gen gaan zich meer bezighouden met hetop voorhand memoriseren van vragenen antwoorden dan met het verwervenvan inzicht in de materie. De voorberei-ding komt vaak neer op 'klaarstomen'.Die leerlingen maken dan ook meer kansop slagen voor het ingangseksamen, watdaarom nog geen garantie is voor hetslagen in eerste kandidatuur.

SoliedeDe kwaliteit van deze voorbereiding

en de begeleiding van de leerling ver-schilt van school tot school. Sommigeleraars maken er een erezaak van zoveelmogelijk leerlingen door het ingangs-eksamen te sluizen. Daarentegen zullenleerlingen zonder soliede basis al gauwaangewezen zijn op private begeleidingvan repetitorenburo's of leraren die uitzijn uit op een bijverdienste. Dezebegeleiding is een dure grap. Alleenrijkeluiskinderen kunnen zich zoiets per-mitteren. Demokratisering van het on-derwijs is dan ver te zoeken.Een laatste bezwaar is de bedenking

dat een universiteit die haar studenten-aantallen te sterk ziet dalen, het nivo vanhet ingangseksamen kan laten dalen, watleidt tot diskriminatie van de ene genera-tie studenten ten opzichte van eenandere. En wie bepaalt de moeilijkheids-graad van de ingangsproeflAI met al is het schijnheilig te beweren

dat men niet voldoende geld heeft voorhet verzekeren van het onderwijs voorgrote groepen, terwijl men blijkbaar opvrijwel willekeurige wijze wat geld aanhet uitdelen is om stemmen te ronselenin enkele 'bedreigde' regionen.

Victor DriesStel WautersDirk BoecIa

, ); .... ,~ ';' ....' 1 • t. ", 'Mieke J&ft5ICDS

Nederlandse studenten in opstand

Het plan Ritzen

Het rommelt in de Neder-landse studentenwereld.De reden hiervoor is het

bezuinigingsvoorstel van onder-wijsminister Ritzen (CDA). In eenrekordtempo kwam de Neder-landse Daniël Coens tot een over-eenkomst met de universiteitenover zijn Hoofdlijnenplan. Dit planheeft echter vergaande gevolgenvoor de Nederlandse studenten, enjuist zij werden bij de besprekingenbuitenspel gezet. De analogie metVlaamse toestanden is inderdaadmerkwaardig.

Om te weten waar het precies om draait,vraagt het Nederlandse universitair sys-teem om wat toelichting. In de eersteplaats bestaat er het in België zogevreesde creditpuntensysteem. De stu-denten hoeven niet ieder jaar een vastaantal eksamens af te leggen om tekunnen overgaan, maar kunnen in ze-kere zin zelf bepalen wanneer ze overeen vak geëksamineerd wensen te wor-den. Om af te studeren moet je eenhoeveelheid kredietpunten behaald heb-ben.

StudieloonDit stelsel heeft geleid tot een studie-

duurverlenging. Gemiddeld doet de Ne-derlandse student vijf à zes jaar over zijnstudie in plaats van de officiële vier jaar,Tot dusver waren de financiële implika-ties daarvan nog draaglijk. Onze noor-

derburen krijgen tijdens hun studietijdeen basisbeurs, een soort studieloon: elkemaand wordt wordt hen een bedrag vanongeveer 11.500 frank uitbetaald. Daar-mee moeten ze hun huur en de rest vanhun levensonderhoud betalen. Het grosvan de Nederlandse studenten woontimmers zelfstandig, ze rennen dus nietieder weekend naar hun mama toe. Dehuurprijzen in Nederland liggen welbeduidend hoger dan in België. Diebasisbeurs wordt uitgekeerd gedurendeeen periode van maksimaal zes jaar.Aangezien de situatie in de loop derjaren scheefgegroeid is, hebben de Ne-derlandse studenten die zes jaar ook welecht nodig; de studiebelasting is andersveel te zwaar.Wat wil minister Ritzen nu allemaal

veranderen? Uit besparingsoverwegin-gen wil men de basisbeurs maar voorvier jaar meer uitkeren. Tegelijk wil mende studietijd verkorten tot vier jaar.Bovendien gaat er van het basisbeursbe-drag ook zowat duizend frank permaand af. Het inschrijvingsgeld daaren-tegen zou met ruwweg tienduizend frankopgetrokken worden. Je kan je welvoorstellen dat wie financieel zo goed alsonafhankelijk is van thuis, zoiets nietmeer kan beredderen.

LaksOp zich is het terugbrengen van de

studieduur tot 'normale' proporties nogzo gek niet. Maar bij het voorstelontbreken begeleidende maatregelen. Jekan een vastgeroeste situatie niet zomaarvan de ene op de andere dag veranderen.Doordat de studenten hun opleidingmochten 'rekken' tot maksimaal zes jaar,en velen dat ook effektief deden, groeidehet aantal vakken steeds aan, zodat mennu zijn studie onmogelijk nog kanafmaken op vier jaar tijd. Er dient dusgedacht aan studiedrukverlaging en ra-tionalisatie van het programma - be-snoeiing in het aantal vakken - , maardaarover zwijgt Ritzen in alle talen. DeNederlandse studentenvakbonden vre-zen anderzijds dat de studieduurverkor-ting een verlaging van de onderwijskwa-liteit in de hand zal werken. Vooral ditaspekt lijkt de studentenbevolking hetmeest te interesseren. Voor protest tegende financiële achteruitgang zijn ze min-der warm te maken.Afgezien van deze maatregelen be-

paalt het plan-Ritzen nog dat de studentin het eerste jaar een bindend studie-advies moet krijgen. Wanneer dat nega-tief uitvalt, word je verplicht een anderestudierichting te kiezen of, in het ergstegeval, je hogere studies aan de unief stopte zetten. Dit lijkt verdacht veel op dedromen van sommige beleidsmensenaan de KU Leuven om mislukte eerste-

jaars na de proefeksamens naar hetHobu te laten afvloeien.

BriljantNico van Munster, studentendekaan

aan de KU Nijmegen - te vergelijkenmet onze voorzitter studentenaangele-genheden - vindt zo'n bindend adviesbijna onuitvoerbaar. Studenten kunnenin het eerste jaar vrij behoorlijk preste-ren, maar later in moeilijkheden komen,of omgekeerd. Slechte eerstejaars wor-den soms briljante wetenschappers. Vol-gens van Munster vraagt een zwaar-wegend studieadvies trouwens om eenuitstekende studiebegeleiding. Bij eendergelijk advies en een hogere studie-belasting door de verkorting van destudieduur, zullen meer studenten eenberoep gaan doen op studentendekanenen psychologen.

De onvrede van de Nederlandsestudenten met de nieuwe maatregelen isvolledig terecht. Zij worden als enige dedupe van de voorstellen. Aan diverseuniversiteiten wordt er dan ook sinds eenpaar maanden geageerd tegen het planRitzen. Vorige donderdag vond al eennationale betoging plaats in Den Haag.De eis om meer inspraak te krijgen, ommeer betrokken te worden in wat allestudenten aangaat, is even logisch als deeis van de Vlaamse studenten metbetrekking tot het dekreet-Coens,

Bruno Leys

STUDENTENIN HET

MAAGDENHUISNederlanders - zo preken onze konser-vatieve moraalridders - leven in eenpermissieve maatschappij. Monokini,vrije liefde, seksshops in de Kalver-straat, het kan niet op. Idem dito voorhet studentenprotest. Toen de Neder-landse studenten twee jaar geledentegen de rationalisatieplannen vantoenmalig onderwijsminister Deetmanprotesteerden, gingen ze trouwens de-monstratief uit de kleren op hetBinnenhof. "Deetman kleedt ons uit",zo luidde hun poedelnaakte slogan.Minister. Ritzen werd tot nu toe

slechts gekonfronteerd met gekledestudenten. Wat niet betekent dat onzeNederlandse kollega's braaf blijven. InNederland zijn de universiteits- enhogeschoolstudenten verenigd in dekombattieve LandelijkeStudenten Vak-bond (LSVb). In tegenstelling tot watvandaag in Vlaanderen de heersendeteneur lUkt te zijn, vermeien de studen-

tenvertegenwoordigers van de LSVbzich niet alleen met het ijverig bijwo-nen van allerhande vergaderingen.Regelmatig worden er ook politiekestudentenakties gevoerd, die flink watrespons krijgen van de studenten zelf.Bovendien zoekt en vindt LSVb regel-matig steun bij de universitaire over-heden. Zowel de universiteitsraad vande Amsterdamse Vrije Universiteit ende Universiteit van Utrecht verwerpenhet Hoofdlijnenakkoord. Het is nietuitgesloten dat er nog meer instellingenvolgen.

Bij de eerste anti-Ritzen-aktie zathet er al bovenarms op. In april bezettede LSVb de lokalen van de Informati-seringsbank in Groningen. Volgens deVolkskrant zorgden de aktievoerdersbovendien voor een heuse ravage inhet gebouw. Het LSVb ontkent ditechter met klem. De Groningse officiervan Justitie heeft weliswaar 32 aktie-voerders gedagvaard, maar de beschul-diging luidt enkel 'lokaalvredebreuk'.Over baldadigheden wordt in hetproces-verbaal niet gerept. Dit procesbelet de LSVb echter niet om verder teprotesteren. Vooral de studenten van

de AVU tonen een grote aktiebereid-heid. 'Op 29 oktober bezetten 150 studen-

ten het Maagdenhuis. Dat is hetbestuurlijk centrum van de AVU, tevergelijken met de Leuvense Universi-teitshaUen. Vanaf 1969 werd hetMaagdenhuis een begrip in het Neder-landse studentenprotest, vooral doorde verschillende bezettingsakties en devaak gewelddadige ontruimingen doorde marechaussees. Dit keer bleef hetechter rustig. Een 'ervaren aktievoer-der' beweerde zelfs dat hij "nog nooitzo'n ordelijke bezetting had gezien",aldus de Amsterdamse universiteits-krant Folia.

Ook in Nijmegen zijn de studentenin aktie gekomen. Onder impuls vanhet Aktie Komitee Kritische Universi-teit (AKKU, de Nijmeegse - stoutere-Loko) is men op 30 oktober hetErasmusgebouw beginnen te bezetten.Daar verliep de ontruiming een beetjemoeilijker. De dag nadien ging hetAkku opnieuw tot een bezetting over,een aktie die ze tot 8 november wildendoorzetten. Wordt ongetwijfeld ver-volgd. (BL/WP)

I........................ - --.. - ....... - - ------....

Coens & RitzenHet universitaire bestel komtopnieuw in beroering. Het protestheeft vandaag echter een anderkarakter gekregen. In tegenstellingtot de ontevredenheid uit de jarentachtig, komen de studenten van deLage Landen ditmaal niet op straattegen besparingen die hun regentenzouden willen doorvoeren. Zij zijnbekommerd om de intrinsiekewaarde van het universitair onder-wijs.Merkwaardig genoeg bedienen de

ministers zich van een gelijkaardigeargumentatie. Als Ritzen in Neder-land de kwaliteit van het onderwijswil verbeteren, dan is zijn Hoofd-lijnenplan niet in de eerste plaatsgekoncipieerd vanuit een bes pa-ringsoptiek. Ritzen zegt te vertrekkenvanuit de bekommernis om deintrinsieke waarde van dat onderwilsop te krikken. Een eventuelebesparing is natuurlijk altijd mooimeegenomen. Als Coens ekstrakandidaturen ekonomie en eenbijkomende richting landbouwweten-schappen gaat inrichten, dan zijnook die mammoetmaatregelen alles-behalve besparingen. Integendeel,zijn politieke kompromis zal deburger een flinke duit aan belas-tingen kosten. Coens heeft dan ookeen heuse motivatie nodig, en moetzich dus voor het eerst sinds jarenbedienen van argumenten als'demokratisering van het onderwijs'en 'tegemoetkoming aan recht-matige eisen'.

Toch past het om de argumentatievan Coens en Ritzen te doorprikken,en hun maatregelen in een ruimerkader te situeren. Zij hebben gelijkals ze stellen dat de huidige koalitiesgeïnteresseerd zijn in het onderwijs.Het gaat hier echter niet zozeer omdidaktische verbeteringen, laat staanom de demokratisering van het on-derwijs, aspekten die de studentenbelangrijk vinden. In onderwijs enwetenschappelijk onderzoek wordtvandaag opnieuw geïnvesteerd van-uit een politiek-ekonomischemotivatie. Alle maatschappelijkedrukkingsgroepen - zowel vakbondals patronaat - zijn voorstander omhet onderwijs een nieuwe injektie tegeven. In het kader van de nieuweEuropesê relance heeft deze sektordan ook haar eigen plaats. Als straksde échte ekonomische wedr~n metJapan en de VS begint, heeft onzeEuropese industrie dringend noodaan een nieuwe hoogwetenschap-pelijke stimulans. Dat werd tijdens debesparingen van de jaren tachtigverwaarloosd,Er is vandaag een industrieel-

wetenschappelijke inhaalbewegingnodig. Voor deze gigantische taakwillen de ondernemingen niet graagzelf opdraaien, dus moet degemeenschap haar spreekwoorde-lijke verantwoordelijkheid maarnemen. Daarom worden 'de kurrikulageaktualiseerd', daarom wordengroeipolen als ekonomie en land-bouw (de scheikundige en bio- Jindustrie) op hun wenken bediend,daarom werkt de CVP mee aan ietsdat op het eerste zicht volledig tegen'haar' KU Leuven ingaat. Europawordt opnieuw kompetitief.

Dat het Coens niet te doen is omzijn geveinsde belangstelling voor dedemokratisering, wordt nog het bestaangetoond door zijn stiefmoeder-lijke behandeling van de socialesektoren en het studiebeurzen-stelsel. Door hieraan meer geld tebesteden, zou hij met minderonkosten meer resultaat kunnenbereiken. Nieuwe fakulteiten kostenmiljarden, hogere beurzen miljoe-nen. Dat Coens voor de eersteoplossing kiest, betekent dat de maneigenlijk iets anders beraamt.Wij vermoeden dat hij in de lagere

scholen, naast het obligate uurtjekomputer, verplicht Duits wilinvoeren. Binnen tien jaar, als dekinderen van nu hoger onderwijszullen volgen en Herr Schmidt vanBayer AG zijn gastkollege komtgeven, kunnen ze dan allemaal beterverstaan hoe -het nieuwe EuropeseWh1schaflswunder moet verdergezet

"~.I' I , .. ~r

4 Veto, jaargang 17 nr. 8 dd. 12 november 1990

Mia Wyns over vrouwenemancipatie

UDe Belgische vrouw offertzich op voor het gezin"

Sinds een aantal weken probeert Veto een aantal aspekten van'vrouwen en universiteit' op een rij~e te zetten. In onze mini-reekswerd duidelijk dat de emancipatie aan de universiteit - een

vrouwelijke ondervertegenwoordiging bij de akademici, te weinigmeisjes in de 'hardere' richtingen, enzovoorts - geen geïsoleerd probleemis. De vraag naar meer vrouwenemancipatie aan de KU Leuven isslechts één van de vele uitingen van een problematiek die zich in de helemaatschappij stelt. Hoewel er in de wet geen diskriminatie meer bestaattussen de geslachten, zijn in de praktijk vrouwen nog vaak tweederangs-burgers. Noch België, noch Vlaanderen kennen ook maar éénvrouwelijke minister. Vrouwelijke krisismanagers zijn even zeldzaam alsvrouwelijke priesters: ze bestaan niet. Of het daarom tijd is voor eennieuwe aanval van Dolle Mina's? Arbeidssociologe Mia Wyns,verbonden aan het Hoger Instituut voor de Arbeid (Hiva), en lid van deDenkgroep "Vrouwen Universiteit" zet voorzichtig de bakens uitwaarlangs de nieuwe feministische beweging haar weg kan zoeken.

Veto: Soms lijkt het erop dat vandaag devrouwenemancipatie minder sterk totuiting komt dan tijdens dejaren zeventig.Als groep lijken de vrouwen tot dusverweinig in de pap te kunnen brokken, alleVrouwendagen en Nationale Vrouwen-raden ten spijt.

Wyns: «Tijdens de tweede Zomerweekdie het Hiva organiseerde in samenwer-king met de Kristelijke Arbeiders Vrou-wenbeweging (KAV), hielden we eenopiniepeiling onder de 1200 aanwezi-gen. Daaruit bleek dat het probleem bijuitstek van de Belgische vrouw is, dat zezich teveel opoffert voor haar gezin.Daar komt nog bij dat ze te weinigpolitieke macht heeft. Dat komt onder-meer omdat de psychologische weer-standen - hel klassieke man- en vrouw-beeld - nog steeds sterk doorwegen. Wezien nu bijvoorbeeld dat de tewerkstel-ling van vrouwen wel sterk is vooruit-gegaan, maar dat er een aantal kwalita-tieve items zijn blijven liggen. Dearbeidsvoorwaarden en de kombinatievan gezin en werk zijn hiervan debelangrijkste. Vrouwen hebben nogsteeds een dubbele dagtaak. Dit beletvrouwen een beroepsloopbaan uit tebouwen die evenveel ontplooiingskan-sen biedt als die van mannen. Zekerbinnen een deeltijdse job is dat onrnoge-lijk.»

Veto: Pleit u voor oplossingen in de trantvan de 'Premie voor Vrouwen aan deHaard' om de gezinsarbeid te herwaar-deren? -

Wyns: «Men moet zich op de eersteplaats goed bewust zijn van het karaktervan de gezinsarbeid van vrouwen. Die iskuratief, verzorgend. Daarom zou eeneerste maatregel erin kunnen bestaan datde overheid beroepen uit de verzorgings-sektor zou opwaarderen: opvoeders,verpleegkundigen, welzijnswerkers. Eénvan de beste middelen hiervoor is om die

mensen een hoger loon te geven. Eenloon wordt dikwijls opgevat als dewaardering die een bepaalde job krijgt.Als de hele welzijnssektor meer gewaar-deerd wordt - ook op financieel gebied -dan vermoed ik dat dit ook zijn weerslagzal hebben op de positie van de thuiswer-kende vrouw. Als een kinderverzorgsterin een krèche een stuk beter betaaldwordt, dan zullén veel mannen datzelfdeonbetaalde werk van hun eigen vrouwwaarschijnlijk ook hoger gaan aan-slaan..

Veto: Deze KU Leuven lijkt nog vaak opeen echt mannenbastion. Er wordt geenenkel feministisch vak gedoceerd, er ishaast geen enkele kursus die met femi-nistische eisen rekening houdt, en insommigefakulteiten worden tesissen meteen feministische inslag gewoon gewei-gent. Zouden enkele richtlijnen van deakademische overheid hier niet aange-wezen zijn?Wijns: «Ik zou de bal toch eens willenterugspelen. Meisjes moeten hun verant-woordelijkheid eens leren opnemen. Erbestaat steeds de mogelijkheid om eenprof te interpelleren als hij zijn eksposeehoudt. Wel, ze moeten dat eens meerleren doen. Het lijkt mij dat jullie eerdereen soort van geheim kontrole-orgaanvragen, dat alle kursussen zou moetenscreenen»

Veto: Is dat niet naïef! De meesteproffen zul/en het niet pikken iedere lesonderbroken te worden met de opmer-king dat hun kursus niet of onvoldoendevrouwvriendelijk is.

Wijns: «De Denkgroep 'VrouwenUniversitei~is geen instantie die kon-trole moet uitoefenen. Wat de Denk-groep wel kan verwezenlijken, is door degesprekken die we hebben - zowelbinnen de Denkgroep als naar hogerebeleidsinstanties toe - een stimulansbieden aan het uitwisselen van ervarin-gen en dergelijke. Zo is er een prof

natuurwetenschappen die om begrippenuit de fysika als 'kracht' te illustrerenspontaan ook voorbeelden is gaan kie-zen die aansluiten bij de leefwereld vanvrouwen omdat er tenslotte ook meisjes-studenten in het auditorium aanwezigzijn. Dat is dan toch één van de besteresultaten van de Denkgroep, dat menbinnen de universiteit vlugger gevoeligwordt voor deze problematiek»«Ik geloof ook alleen maar in zo'n

oplossingen. Je mag je niet laten verlei-den door de oude konflikt-idee, zonderdat er ook maar diskussie mag zijn.Vandaag voer je geen maatschappelijkediskussie meer in dezelfde terminologieals twintig jaar terug. Toen stelde menalles in tegenstellingen: mannen-vrou-wen, studenten-professoren. Het gaat erniet om dat we allemaal hetzelfde werkmoeten gaan d<XIIJI,maar wel dat wedezelfde kansen krijgen»

Veto: Twintig jaar terug heeft de vrou-wenbeweging wél enkele resultaten be-reikt.Wyns: «Maar de hele maatschappelijkekontekst is veranderd. Ik denk dat ertegenwoordig nog enorm veel moetgepraat worden. De vrouwen merkendikwijls dat hun zelfopoffering voor manen kinderen weinig grenzen heeft. Het isvaak zo dat er één van beiden hetgrootste gewicht draagt wat betreft gezinof kinderen, en de andere partner daar inverhouding betrekkelijk weinig hindervan ondervindt. Meestal zijn vrouwenhet 'slachtoffer', en kunnen mannen hunkarrière rustig verder uitbouwen»

Koehandel

«Bovendien is het bijzonder moeilijkom enkele tema's naar voren te schuivenwaar 'de vrouw' zou kunnen achter-staan. De tweede feministische golf heefteen verschillende impakt gehad op deverschillende generaties. Iedere genera-tie heeft haar eigen interesses, zo bleekook op de Zomerweek. We vroegennaar wat de vrouwen het meest bezig-hield. Men kon kiezen tussen persoon-lijke aangelegenheden - waar gezinonder ressorteert - en de vrees voor eennieuwe wereldoorlog, een tema dat sindshet Golfkonflikt erg akuut is geworden.Wel, de oudere generatie, de vrouwenboven de vijfenvijftig, stipten meestal detweede keuze aan»(Jonge vrouwen kozen dan eerder

onderwerpen die in de sociale en per-soonlijke sfeer lagen. Nu, zij hebben ooknooit een oorlog meegemaakt. Volgensmij kan er zich een interessante dyna-miek ontwikkelen tussen de generaties

VROUWEN, WAT TE DOEN? (2)Dat vrouwen traditioneel weigerachtigstaan tegenover een aktief engagementblijkt zowel in een ruim maatschappe-lijk perspektief als binnen de studen-tenbeweging. In verschillende presidiais de ondervertegenwoordiging vanvrouwen immers schrijnend. Voorvelen is het duidelijk dat vrouwenminder gemotiveerd zijn om zich metde studentenbeweging te bemoeien.De vraag dient echter gesteld teworden in hoeverre vrouwen te kam-pen hebben met een seksistische tradi-tie. Om daarop een antwoord tebieden riepen een paar studentinnenop vrijdag 26 oktober een eigenwerkgroep in het leven. Er werd beslistom in samenwerking met een paarsociologen een onderzoek te doen naarde achtergronden bij het gebrek aanvrouwelijk engagement in de kring-werking.Op 6 november kwamen de werk-

- .. - ~-(KH)

groep voor de tweede keer samen,ditmaal in het gezelschap van tweesociologen. Om een grondiger inzichtte krijgen in de problematiek, is denieuwe werkgroep van plan een en-quête te organiseren onder het vrouwe-lijk deel van de Leuvense studentenbe-volking. Daartoe stelden de sociologenvoor om een aantal diepteintervieuwste doen met studentinnen uit verschil-lende richtingen. Het voordeel van dieaanpak is dat er snel kan gewerktworden. Tegen december zouden erreeds resultaten moeten geboekt zijn.Tegen die tijd houdt de denkgroep'Vrouwen Universiteit', die vorig jaaraan de KU Leuven opgericht werd,immers een studentensessie. De infor-matie uit de diepteinterviews kanbovendien van nut zijn bij het opstellenvan vragenlijsten om op langere ter-mijn een enquête op ruimere schaal teorganiseren.

.. ~ .. '0< •• ;

Aan het initiatief van de nieuwewerkgroep hebben momenteel reedsAgnes De Munter, voorzitster van dedenkgroep 'Vrouwen Universiteit' enMia Wyns hun medewerking toege-zegd. De bedoeling is om de groep uitte breiden en een diskussie over vrouwen universiteit bij de studenten op gang'te brengen. Daartoe werd er reedskontakt opgenomen met Sociale Raad,waar er op de volgende algemenevergadering een voorstel ter sprakekomt om de werkgroep vrouwen uniefals onderdeel van Sora op te nemen.Via die weg zou de problematiek viakringvertegenwoordigers in de kringenkunnen besproken worden.Wie geïnteresseerd is om mee te

werken aan de werkgroep kan terechtop de vergadering van maandag 26november. Om 17.00 u. in de 's Mei-ersstraat S,

van vrouwen. Vandaar dat de moeder-dochter relatie zo belangrijk is: zijkunnen hun dochters stimuleren om hunkansen ten volle te benutten. Kansen diezij niet hadden omwilTe van de opge-legde rol in het gezin..Veto: Kan je stellen dat de huidigegeneratie meer karrièregericht is, en datdat ook zijn impakt heeft op de vrouwen-beweging, en op de topics waar men meebezig is?

Wyns: «Karrière, ja, maar dan in de zinvan een karrière die op een paar jaar tijdvoltooid moet zijn. Men kan evengoedstellen dat men vroeger dikwijls ookkarrièregericht was, maar dat de mensentoen aanvaardden dat ze er twintig jaaren langer over moesten doen om de topde bereiken. Vandaag brengt de nieuwegeneratie dat niet meer op. Als jongerentegenwoordig op eigen benen komen testaan, willen zij dikwijls het nivo vanwelstand aanhouden dat zij vroeger bijhun ouders kenden. Die hadden daar-voor echter wel jarenlang moeten wer-ken. De verwachte levensstandaard ligtbij een bepaalde sociale groep inderdaadenorm hoog..

andere doelgroepen, zoals nu die van deoudere werknemers?Wyns: (Je moet al die aspekten nietzozeer in tegenstelling met elkaar zien.Het is niet omdat een onderzoek nietspecifiek onder de noemer 'Vrouwenstu-dies' valt, dat er ook geen onderzoekgebeurt naar tema's die ook voor vrou-wen belangrijk kunnen zijn. In veelHiva-onderzoeken - neem bijvoorbeeldde recente studies naar deeltijds werken- wordt een belangrijke plaats gereser-veerd voor de vrouwen problematiek.

«Toch moet ik met spijt vaststellen dathet Hiva niet toekomt aan sommigenoodzakelijke onderzoeken in verbandmet de specifieke situatie van de vrouwop de arbeidsmarkt. De reden hiervooris de zwakke positie van de vrouw in devakbond. Zo was er een dringende vraagvan vrouwelijke vrachtwagenchauffeurs.Zij vroegen of enkele problemen inverband met hun werk onderzochtkunnen worden. Zij vonden de weg naarde vakbonden niet. Maar de vrouwennamen die verwaarlozing niet, en richt-ten buiten de vakbond om een eigenbelangengroep op. Op korte tijd telde die

,._...- ......__ . ..-Meisjes moeten hun verantwoordelijkheid eens leren opnemen. Er bestoot steedsde mogelijkheid om een prof te interpelleren als hij zijn eksposee houdt.

(Foto Renaai Schrooten)

«Dat kontrasteert dan weer sterk metde verwachtingen van mensen die lagerop de sociale ladder staan. Dat hogewelvaartspatroon is niet aan hen be-steed, maar zij worden hiermee natuur-lijk wel gekonfronteerd, ondermeer doorde reklame. Zo'n toestand leidt natuur-lijk tot ekstremistische reakties. Kijknaar Antwerpen, naar Borgerhout. Veelmensen die ginds wonen, kunnen nooitdie geëvokeerde welstand bereiken, maarzien dan migranten in een Mercedesrondrijden. Zoiets steekt natuurlijk deogen uit, en zij stemmen in die buurt opekstreem-rechts, Bij de Vlaams-Blokstemmers zitten ook heel wat vrouwen.Veel vrobwen werken met nepstatutenof in een regime van deeltijdse arbeid.Daar zijn veel redenen voor aan te halen,ondermeer de gezinslast. Na een echt-scheiding kunnen zo'n vrouwen dan inserieuze financiële problemen komen.Automatisch zetten zij zich af tegen demeer welvarende migranten, in wie zijeen zondebok voor de eigen problemenzoeken. Dat is natuurlijk één van desociale problemen van de vrouwentema-tiek.»

Veto: Men klaagt er dikwijls over dat deeisen van de vrouwenbeweging niet doorhard cijfermateriaal ondersteund wor-den. Het Hiva heeft nu net als taak om deproblematieken van de Kristelijke Arbei-dersbeweging wetenschappelijk te on- Krista Demeydersteunen. Wordt de vrouwenprobie- Walter Pauli

- matiek-niet- dik#lijJ.sweggedrumd.doac; . ._.__ J~jil_\!a_nd~(ll.la~en

zeventig leden.»«Dit fenomeen gaf geen aanleiding tot

een groots onderzoek. Toch konden webekomen dat er een tesis over werdgemaakt aan de afdeling Arbeidssociolo-gie van de KU Leuven. Wat de arbeids-problematiek van vrouwen betreft, zie ikdat er een meer eksplorerende onder-zoeksaanpak nodig is, en meer kwalita-tieve onderzoeksmetoden. Het klakke-loos overnemen van de 'traditioneleterna's' uit vrouwenstudies zoals die inde jaren '70 gegroeid zijn, onder anderein Nederland, brengt niet altijd aarde aande dijk.»«Om terug te komen op de oudere

werknemers: ik zie wel een gemeen-schappelijk belang tussen de vrouwelijkeen de oudere werknemers. De proble-men van die oudere werknemers wor-den bepaald door de hoge arbeidsbelas-ting en de stress. De arbeidsorganisatiesteunt in onze samenleving op dearbeidskracht van de jongeren tussen 20en 30 jaar. pat is onhoudbaar. Het isprecies die periode die belangrijk is voorde ontwikkeling van nieuwe vormen vanpartnerschap tussen mannen en vrou-wen. Wanneer jongeren niet snel hethuidige arbeidsetos gaan in vraag stellendan missen we volgens mij een kans voorbetere arbeidsvoorwaarden en meergelijkheid tussen mannen en vrouwen»

zou kringen en andere organisatorenzeker ten goede komen. Een mogelijkeoplossing kan de nieuwe 'evenementen-hal' van de stad Leuven zijn. Die zou ernu toch komen, en als het wat meezitkunnen de studenten daar gebruik vanmaken voor hun 'ontspanningsaktivitei-ten'.

Veto,jaargang 17 nr.8 dd. 12 november 1990 5

Op het vlak van de middelgrote enkleinere zalen is er niet zoveel veranderd,tenzij natuurlijk dat deze beter dan ooitbezet zijn. Niet alleen zijn hier dekleinere kringen en organisaties klant,maar bovendien komen daar ook nog degrotere kringen bij die, bij gebrek aanbeter, fuiven in deze zalen organiseren.Een aantal zalen speelt mooi op deze

trend in en dat gebeurt zeker niet in hetvoordeel van kleinere organisaties enkringen. Bij de Thierbrau op de Tervuur-sevest krijgen grote kringen een reduktietot 40% op de huur van de zaal. Kleinerekringen of organisatoren kunnen hierenkel van genieten als een grote kring wilmeedoen of garant wil staan. Hierdoorworden kleinere kringen niet alleengekonfronteerd met fel gestegen prijzen,ze worden ook nog eens ekstra financieelbenadeeld door de gestelde voorwaar-den. Bovendien wil de Thierbrau zekerzijn van 250 man. Minder zou voorslechte publiciteit zorgen.Duidelijk is dat een nieuwe grote zaal

in Leuven welkom zou zijn. Het even-wicht zou weer hersteld worden en dat

Power to the Student

Verhuur je kot vooreen avondNahet sluiten van de Manhattan, de Stella en de Philips-zaal voor

het studentenpubliek hebben de grote kringen het moeilijk omhun massa-TD's te organiseren. Ekonomika ging op verplaatsing

fuiven in Aarschot en het VRG nodigde ten dans in een industriegebouwin Linden. Zonder moeilijkheden is dat allemaal niet verlopen. Ofwelzag men de winstmarges slinken, ofwel had men te kampen met allerleipraktische problemen. Bovendien lag de opkomst van de studenten,hoewel die nog vrij behoorlijk was, toch minder hoog dan tijdens devoorgaande jaren.

aan de Manhattan-periode.Ondanks de moeilijkheden om grote

zalen te vinden, doen de praesidia eeninspanning om hun massa-TD's te latendoorgaan. Ekonomika heeft een tijdjemet het idee gespeeld om een aantalmanifestaties in de fruitveiling van Leu-ven te organiseren, en er zou zelfs sprakezijn van een mega-TD in Vorst-Natio-'naai, zo vernamen we bij VTK. Die zoudan georganiseerd moeten worden dooreen aantal grote kringen samen. Alleenal het idee: zesduizend studenten, aange-voerd met een vloot bussen, die staanrond te dralen in Vorst met een bekertjeStella in de hand. VRG zou alfeestelijkbedankt hebben. Zij beweren in de eersteplaats hun eigen mensen een leuke fuif tewillen bezorgen.

PolitiekontroleDe vraag is inderdaad in hoeverre

zo'n mammoetfestiviteiten nog leukefeestjes zijn. Zonder twijfel hebben zevanuit financieel oogpunt voor de krin-gen wel degelijk hun nut. Over de zinervan als ontspanningsaktiviteit valt welte diskussiëren. Toch blijkt nog steedseen groot aantal studenten de weg naarmassa-TD's te vinden. Natuurlijk heb-ben de kringen het recbt daar op in tespelen.Ook voor de jaarlijkse klassiekers

zitten de kringen met de handen in hethaar. Ekonomika is op zoek naar eenzaal voor haar smartlappen-TD enLandbouwkring zoekt een onderkomenvoor het song-festival. Sinds VTM deManhattan heeft ingepalmd, heeft menhet geprobeerd met een tent aan het

Sportkot, maar onder andere wegensklachten over lawaaihinder kan dat ditjaar ook niet meer.Het is duidelijk dat de huidige toe-

stand handige jongens aantrekken dieeen gat in de markt ruiken. Anderzijdszijn er ook zaaleigenaars die bun zaalniet aan studenten wensen te verhuren.Zo opent er in het shopping-center in deDiestsestraat een nieuwe zaal waarvande eigenaar uitdrukkelijk vermeldt datdeze zaal niet te huur is voor TD'sgeorganiseerd voor een studentenpu-bliek. Een kwestie van zijn reputatie niette verliezen voor meer 'eerbare' festivi-teiten. Gala-bals, bijvoorbeeld, daar wilhij wel aan meedoen.

Grote Zalen gezocht

Macintosh Classic

Renaat Schrooten

SafeVan maandag 12 tot vrijdag 16 novem-ber organiseert de dienst Studentenvoor-zieningen, samen met de dienst Veilig-heid, het UP en de Alma een projekt-week rond "Veilig en Milieubewustleven op kot". Een tentoonstelling trektde Alma's rond, er is een permanenteinfostand in het Van Dalekollege, Naam-sestraat 80, en de Universitaire Parochielaat ons lachen met het ludieke "Zak-boekje voor de milieuONbewuste stu-dent". De mensen van Veto dragen ookhun steentje bij: wij beloven plechtig onskot eens op te ruimen.

•De laatste Veto-fuif was een waarlijk sukses. In de gloednieuwe feestzaal in Eigenbilsen. die ons door een van onzehoofdsponsors ter beschikking werd gesteld, vierden we tot een stuk in de voormiddag onze geslaagde putch in desMeiersstraat. (Foto archief)

(2 Mb RAM, 1,44Mb Disc Drive, 40 Mb Hard Disc;met Toetsenbord, muis, HyperCard)

56.500 BF BTW inbegrepen

(kan ook met afbetaling)

Apple Education Center LeuvenNaamsesteenweg 93052 Blanden

.. Kom ook eenslangsinde Tik en Printshop, Naamsestraat 98 te Leuven.t ••• jA' I I"

Traditioneel vormen de m3.'!S3-TD'svoor de grote kringen een 6élangrijkebron van inkomsten. Een groot deel vanhun werking wordt er immers doorgefinancierd. Of beter: werd erdoorgefinancierd. Ekonomika bijvoorbeeld,werd door het Aarschot-avontuur metaanzienlijke bijkomende kosten gekon-fronteerd - tien bussen inleggen is nietniks - zodat er van winst nog nauwelijkssprake was. "Wij zien een winstpostverloren gaan," aldus de ekonomen.Men is in de Dekenstraat dan ook opzoek naar alternatieven.VRG ging zijn heil zoeken in Linden,

waar het de ontspanningsruimte van eenindustriële onderneming op de kop hadweten te tikken. Ook die oplossing bleekver van ideaal, maar dan wel om andereredenen dan bij Ekonomika. Op finan-cieel vlak was de eerste grote VRG-TD"voordelig en geslaagd", maar praktischheeft men de grootste moeite gehad omhet hele zaakje vlot te laten verlopen. Dedag voor de fuif moesten de mannen vanhet VRG een houten vloer aanbrengen,om de aanwezige vloerbekleding tebeschermen, en die moest er ;s ochtendsna de fuif meteen weer uit. Er bestaanleukere dingen om je kater te bestrij-den.VTK, nog zo een kolos, zat voor de

eerste TD van de ingenieurs in deScalini, een naar VTK-maatstaven eer-der bescheiden zaal. De opkomst wasniet overweldigend maar dat zou tewijten zijn aan een zekere oververzadi-ging op de Tû-markt, aldus VTK. Menziet het daar blijkbaar toch nog goedzitten want voor de volgende TD's wilmen terug naar grotere toestanden, denk

D

,~ .1. ,1.'1.1.'." ot .} I I J hl} j ~ \ I

6 Veto, jaargang 17 nr. 8 dd. 12 november 1990

Klapstuk revisited

Ariejan Kortewegin Achterland,'E en kunstwerk is als een schiereiland. De toeschouwer bereikt

het van over zee; hl] legt aan, heeft een voorgeschreven tijd terbeschikking om rond te kijken en vertrekt weer. Van het grote

achterland dat de koreograaf doorkruiste om diezelfde plek te bereiken,heeft hij doorgaans geen weet." Ariejan Korteweg gebruikt dit beeld alskader voor de openbare gesprekken die hij vorigjaar tijdens Klapstuk 89met koreografen, dansers en teatermakers had. Op initiatief van Klapstukverwerkte Korteweg, die in Nederland hoofdredakteur is van hetdansmaandblad Notes, de gesprekken tot een boekje, Achterland.

Korteweg heeft het in zijn inleidinguitvoerig over het bestaansrecht van zijnboekje. "Een kunstwerk," schrijft hij,"dient eerst en vooral voor zichzelf tespreken en daaraan genoeg te hebben.Kunst die uitleg nodig heeft, op omvang-rijke tekstboekjes leunt of het moethebben van wat men te weten komt overde mens achter de kunstenaar, dient metargwaan tegemoet te worden getreden."Daartegenover staat dat een kunstwerkniet in een isolement ontstaat. Kortewegnoemt het "een gesublimeerde autobio-grafie die altijd een directe relatieonderhoudt met de tijd waarin het totstand isgekomen." En iets verderop luidthet dat gesprekken daaromtrent "dekunstenaar confronteren met wat hijgemaakt heeft en vooral met wat dat bijde toeschouwer aanricht".Het was dus niet de bedoeling een

informele babbel te krijgen met "stelligeuitspraken en liever niet te veel twijfel",zoals maar al te vaak het geval is indagbladen, radio en televisie. Wel woumen het inzicht van de toeschouwersvergroten, door een stukje van het'achterland' van de kunstenaar in kaartte brengen. In dat achterland vind je alleswat er toe geleid heeft dat precies dievoorstelling uit de bus is gekomen.Korteweg vermoedt dat wat een

kijker zelf naar de voorstelling mee-brengt (zijn ervaringen, zijn stemming,zijn ontvankelijkheid van het moment)bij dans van meer gewicht is dan bijandere kunsten. Wij vinden dat op zijnminst een vreemd vermoeden, maarKorteweg gaat er niet op in. Waaromzou je eigen 'lading' bij het bekijken vandans belangrijker zijn dan bij het lezenvan een gedicht?Tijdens Klapstuk 89 is nogal wat te

doen geweest rond de opstelling vandirekteur Bruno Verbergt tegenover zijnprogrammatie. Hij gaf zelf geen lijn aan,

u SO BIG

maar probeerde met een trits bijvoeglijkenaamwoorden als "authentiek, intelli-gent, subtiel, eerlijk, sterk en mooi" eennoemer te vinden. Daartegenover plaatstKorteweg het lijstje "onschuldig, harmo-nieus, onderzoekend, traag, sober, uto-pisch". Daarnaast, en dat heeft Verbergtindertijd ook gezegd, toonde het Klap-stuk een aantal voorstellingen waar dansraakte aan of gekombineerd werd met ofzelfs overging in andere kunsten. Zowaren bijvoorbeeld Het heengaan enWittgenstein Incorporated eigenlijk meerteaterstukken, en toonde 0 boom weinigdans, maar wel veel beeldende kunst.Het "meest opmerkelijke inzicht"

evenwel, dat deze gesprekken Korteweghebben opgeleverd, is dat de kunstenaarseen afkeer hebben gekregen van hetbenadrukken van hun virtuositeit: "Be-heersing van het vak is in de heden-daagse dans een gegeven dat volledigondergeschikt is gemaakt aan de per-soonlijke uiting". Hopelijk leidt dat niettot een opvatting over dans die stelt dathet vak helemaal niet meer beheersthoeft te worden, zolang er maar 'uiting'is.Bieden de verzamelde gesprekken met

de koreografen nu een verhelderendekijk op hun achterland? Echt veel is ereigenlijk niet uit de bus gekomen.Algemeen kun je stellen dat de (be-werkte) interviews altijd te kort zijn, datde vragen nodeloos ingewikkeld zijn, endat daarop antwoorden volgen die ofwelingewikkeld tot onverstaanbaar zijn of-wel totaal naast de kwestie zijn. Datgeldt ook voor de overgangen in wat nogaltijd 'gesprekken' moeten heten. Vaak iselke samenhang zoek.Een en ander heeft natuurlijk te

maken met de omstandigheden waarinde gesprekken plaatsvonden. Dat wasdaags na elke première in het Stuc. Hetging er erg ongedwongen aan toe, het

MURNAU-RETROSPEKTIEVEFriedrich Wilhelm Murnau wordt sorns de meest fijnbe-snaarde regisseur van de zwijgende cinema genoemd.Bovendien rekenen de kenners één van zijn films, 'Sunrise'(onlangs nog te zien in 't Studioke), tot de mooiste in defilmgeschiedenis. Iemanömet een dergelijke faam verdientuiteraard een retrospektieve, zodat de gewone sterveling, defilm-leek, kennis kan maken met de man en zijn oeuvre. DeAndere Film (DAF) vond dat ook. Vanaf maandag 19november tot dinsdag 27 november kunt u zelf zien wat diefaam precies betekent.Als opener werd gekozen voor 'Der Gang in die Nacht',

de oudste nog bewaard gebleven Mumau-film. Diezelfdeavond speelt ook 'Schloss Vogelod', een ingewikkeldmelodrama dat hier en daar al iets van de grote Murnau laatzien. De volgende dagen lopen, behalve zijn bekendstewerkstuk 'Nosferatu' (een eigen versie van de Drakula-roman), ook 'Der letzte Man', "Tartuff', 'Tabu' en 'Faust', delaatste prent die Mumau in Duitsland draaide. Hier gaf hijde technische limieten van de Duitse filmproduktie aan.'Tabu' was zijn laatste, en waarschijnlijk .ook zijn meestpersoonlijke film.

Murnau is niet zomaar in een genre-vakje te stoppen.Wat wel direkt opvalt in zijn films is de bijzonderekspressieve belichting, met veel aandacht voor lijnen enschaduwen, en de sterk in het verhaal geïntegreerdekamerabewegingen. In feite vormen kadrering, belichting,kompositie, montage en akteerwijze een subtiel geheel.Mumau lijkt ook van tegenstellingen te houden, waaraanhij dikwijls eerllichte vorm van parodie verbindt. Dikwijlsgaat het in zijn films om de strijd tussen de goede en deslechte. Zo bevatten 'Nosferatu' en 'Faust' bijzonder veeltweeledingen. Nog een andere eigenheid is de typischesymboliek, die dikwijls rechtstreeks uit de natuur wordtgehaald, en dit in een tijd waarin andere ekspressionistischeregisseurs meenden dat natuurlijke elementen pas symbo-liek konden bijdragen wanneer ze werden nagebootst in destudio.Mumau geloofde niet dat de zwijgende film zou

verdwijnen. Ten onrechte, zo is gebleken. Stille film wordtniet meer gemaakt, maar voor een kijker die zich er wil vooropenstellen kan hij nog sterk aanspreken en springlevend~~ ~~

Klapstuksfeertje was alomtegenwoor- kunstenaar. In die zin zeggen ze uiteraarddig. Wie kon het wat schelen dat er veel over het 'achterland'. Maria Munozeigenlijk nooit echt veel gezegd werd? en Pep Ramis, onervaren, onschuldig enHet was leuk om de mensen die je de onzeker als ze zijn, zeggen niet meteenavond tevoren had zien optreden, iets te iets dat de moeite van het onthoudenkunnen zien vertellen over hun werk, waard is. Dat geldt ook voor Karionhun opvattingen. Het publiek dat de Fonteyn en Roxane Huilmand. Dezegesprekken bijwoonde had meer aan de laatste lijkt zich bovendien te ergerenmens achter de kunstenaar, dan aan de . aan de vragen die Korteweg haar stelt.antwoorden op vragen over naïviteit, Alain Platel en Johan Grimonprezkontrast werking, muziek en dans, im- stellen zich wat te nadrukkelijk alsprovisatie enzovoort. kunsthistorici op.Dat sommige gesprekken werkelijk De gesprekken met ervarener, en ook

zeer weinig om het lijf hebben, heeft ook meer gereputeerde kunstenaars, zijn watte maken met de achtergrond van de langer, en ook wat boeiender. Daniël

Larrieu eindigt erg boeiend als hij hetover de "jongere generatie" dansersheeft: "Als ik naar hen kijk dan denk ik:ze staan niet in het leven. Het is eenvergissing (...) om de mensen zo'ndynamisch beeld voor te zetten als zijdoen. Er is een tendens aanwezig om dedood te vergeten". Een pleidooi voortraagheid dus, een beetje in tegenstellingmet de eksuberante Jean-François Du-rou re: die ging weg bij Pina Bauschomdat zij werkt in een "zwart enpessimistisch universum, dat helemaalniet leek op wat ik in de dans zocht".Johan Leysen wordt een beetje weg-

gedrukt door de nonchalante, uitda-gende uitspraken van zijn regisseur JanRitserna. Het zou een heel apart gesprekgeworden zijn, als daar niet de JapannerSaburo Teshigawara was geweest. Hijhanteert beelden waar wij in het Westen

u HOLUK BANDH'et koncert dat de vier muziekensembles van onze unief deze

week woensdag, 14 november, gezamenlijk geven is een vrijuniek gebeuren. Universitair Harmonie Orkest (UHO), Leu-

vens Universitair Koor (LUK), Interfak Big Band (IBB) of UniversitairSymfonisch Orkest (USO): elk ensemble geeft jaarlijks wel één ofmeerdere koncerten. Bij het Symfonisch Orkest of het koor zit de zaaldan vol met proffen en personaliteiten. Ook wel studenten, maar hetgrote studentenpubliek voelt zich niet aangesproken door het 'zware'klassieke programma.

Universitaire muziekensembles koncerteren samen

Vandaar dat de vier hun kwaliteiten Dunsland.bundelen voor een promotiekoncert met Het Leuvens Universitair Koor, opge-een licht-klassiek programma dat ieder- richt in 1969, is misschien iets bekender Woensdag zal elk ensemble ongeveereen zou kunnen waarderen. Tegelijk is dan het USo. Het koncerteerde zowat een vierde van het programma verzor-deze 'proms' een poging om de muzikan- overal in eigen land en in verschillende gen. Het UHO brengt werk van Teike,ten van de diverse ensembles met elkaar Europese landen. De groeiende kwaliteit Strauss, Sousa en Elgar. UHO speeltte laten kennismaken, kwestie van een resulteerde in een plaatopname in 1987. lichter klassiek werk met Tsjaikowski'sverdergaande isolatie te vermijden. Alle koorleden, inklusief bestuur en 'Slavische Mars' en de 'Ouverture Wil-Het Universitair Symfonisch Orkest dirigent, zijn studenten aan de KU Leu- lem Teil' van Rossini. De IBB volgt met

(USO) werd in 1962 gesticht op intiatief ven. Hèt repertorium van het koor een aantal overbekende swingnummersvan rektor De Somer en is uitgegroeid omvat vier- tot achtstemmige religieuze en twee modernere, jazzy werken. Hettot een semi-professioneel orkest met een en profane muziek, gaande van de programma van het LUK bestaat uit devaste plaats in het Leuvense muziek- vroege barok tot eigentijdse komponis- twee 'flowersongs' van Britten en eenleven. Een zeventigtal amateur-musici, ten. Studentensuite, een verzameling zuip- envoor het overgrote deel studenten, repe- Het verschil tussen het Symfonisch minneliederen uit de-tijd-van-toen, dieteren elke week een paar uur in het Orkest en het Harmonie Orkest (UHO), het koor in maart 1990 kreëerde.Maria-Theresiakollege. Toch weet het g~~ticht in 1979, is dat het laatste slechts Bewerker-komponist Juliaan Wilrnotsorkest elk jaar weer te verbazen op zijn UItblazers en slagwerk bestaat. Het voert begeleidt zelf op de piano.traditioneel koncert in maart. Vorig jaar dus werk uit dat alleen voor blazers VelO heeft vijf vrijkaarten voor dit 3 en 5 december om 20.30 umaakte het een muzikale rondreis langs geschreven is of bewerkingen voor koncert. Wie er één van wil, kan naar deverschillende .Nederlandse>nniversiteits-> ~~rmoni~ van, sl~~~~,n die oorspro~k~\, :s Meiersstraat 5 ko~en. Wij kunnen Stadsschouwburg Leuven (res, 916/22.~ 1.,13).steden en begin-november trok het.naar ,hJk gekomponèerd zIJnvoor een gewoon ~ammer genoeg zelf met gaan. (DB) , ~.'

• I' ol , '. '. ~f, '. "rC", "t , '-", ,t lo.' ,r • »Ó, I .... <.. (. I ( t t ,. I ...

orkest. Een homogene klank bereikenmet een orkest zonder strijkers is min-stens even moeilijk als met een Symfo-nisch Orkest.Een ietwat apart ensemble tenslotte:

de- Interfak Big Band {I984). In voltal-lige bezetting brengt deze groep werkenuit het klassieke bigband repertoireaangevuld met enkele meer eigentijdsenummers. Uit het ensemble wordt bijgelegenheid ook een Dixieland Bandsamengesteld.

niet vlug aan zouden denken. Zo zegt hijonder andere dat hij wil vertellen "overhet gewicht van mijn lichaam. (...) Hetlichaam bestaat niet alleen bij gratie vanzichzelf, het heeft luchtdruk en zwaarte-kracht nodig. Op de maan kan men nietdansen. Als je springt, keer je terug naarde aarde."Edouard Locke en Louise Leeavalier

sluiten daar in zeker opzicht bij aan als zepraten over de bekende "horizontalesprong" van Lecavalier. Ondanks degemengde reakties op het werk vanLocke (velen beschouwen hem nietmeer als koreograaf, maar als eenpopartiest) is hij duidelijk diegene die hetbest weet waar hij mee bezig is. Dat kanvan de meeste koreografen niet gezegdworden.De balans hoeft daarom nog niet

negatief te klinken. Achterland had eenveel fraaier boekje kunnen en moetenworden. De gesprekken blijven nietovereind, maar er staan een aantalmooie paragrafen in, en heel veel foto'sdie ons de massa zetfouten doet verge-ten. Een leuke herinnering aan Klap-stuk.

Johan Reyniers

'Achterland' van Ariejan Korteweg ver-scheen bij Theaterpublikaties, Anspach-laan 141, Brussel Het kost 295 fr en isook verkrijgbaar op de permanentie vanhet Stuc.

JANDECLEIRR I o o

Obscene fabelsD A F

Veto, jaargang 17 nr. 8 dd. 12 november 1990 7

dikwijls met alles wat typisch Spaans ofBarcelonees is geassocieerd Wat vindenjullie daar zelf van? Vindenjullie dat watjullie brengen typisch 'Spaans'?Muiios: «Dergelijke adjektieven interes-seren ons niet. Het zijn de buitenstaan-ders en de mensen die etiketten willenplakken die zich daarmee bezig houden.Natuurlijk, we leven en we werken inSpanje, maar we drukken, denk ik, tochiets uit dat ook buiten de grenzen vanSpanje herkenbaar is. 'Quarere' wiluniverseler, opener zijn dan dat,»«Het etiket 'Spaans' zou op ons van

toepassing zijn indien we zouden passenin de Spaanse danstraditie, maar ik denkniet dat dat het geval is. Als mensen tochdat typisch Spaanse erin willen zien, danis dat voor mij ook goed.»

Veto: Quarere wordt ook dikwijls terug-gebracht tot een 'boy-meets-girl-story'.Wasjullie oorspronkelijke bedoeling eenliefdesverhaal te brengen? .Ramis: «Nee, helemaal niet. We wildenwel een verhaal brengen, maar zekergeen liefdesverhaal. 'Quarere' is evengoed een 'boy meets boy'-verhaal als een'girl meets girl'-verhaal. De liefde ismaar een heel klein aspekt van de relatiedie we willen uitbeelden.»

Muiios: (boos) «Ik vind het jammer datveel mensen er uitsluitend een liefdesver-haal in zien, want dat is een grovesiinplifiëring van wat we willen uitdruk-ken. Ik vind het belangrijk dat ik diteindelijk eens kan zeggen: 'Quarere' ismeer dan een ordinair liefdesverhaal. Ikbeb me dikwijls geërgerd aan de mensendie zoiets in onze voorstelling zagen. Hetgaat veel dieper. Wij zijn nu toevallig eenkoppel, maar ik had 'Quarere' even goedmet een vrouw kunnen spelen. Hetpubliek wordt verkeerd gekonditioneerdals ben vooraf wordt verteld dat onzevoorstelling een liefdesverhaal is. Devoorstelling gaat over relaties, akkoord,maar liefde is één van de zovelegevoelens die daarmee te maken hebben.Mensen denken té automatisch aanliefde als ze een man en een vrouw op hetpodium zien dansen.»

Muiios: «Wij bevinden ons eerder in demarge van bet grote dansgebeuren. Danheeft natuurlijk te maken met het feit datwij een klein groepje zijn, wij hoeven onsniet te bekommeren om administratieverompslomp zoals die andere groteSpaanse dansgroepen. Eigenlijk kennenwe dat Spaanse danslandschap niet eenszo erg goed, daarvoor zijn we te veel metonze eigen produkties bezig. We krijgenin ieder geval heel wat positieve reaktiesvan het publiek.»

TypischVeto: Naar het schijnt ergeren jullie jeaan het feit datjullie voortdurend met dezogenaamde 'Spaanse avant-garde' wor-den geïdentificeerd

Ramis: <Ja, dat heeft te maken met diehype rond Barcelona. Barcelona staat nutoevallig in het middelpunt van dewereldbelangstelling door de komendeOlympische Spelen en door de vijfhon-derdste verjaardag van de ontdekkingvan Amerika. Dat heeft een aantalkulturele neven-effekten. Voor de rest isdat niet meer dan oppervlakkige image-building. Daarmee hebben wij niets temaken, we leven bovendien niet inBarcelona, maar in Girona,»

Muiios: «De enorme interesse uit hetbuitenland doet het voorkomen alsof inSpanje iets beel speciaals gebeurt, alsofSpaanse dans vroeger niet bestond. Inwerkelijkheid was Spaanse dans gewoonminder bekend en kleinschaliger dan nu.Het is niet omdat het grote publiek nuinteresse heeft voor Spanje en Barcelonain het bijzonder dat er vroeger helemaalniets bestond. Het is gewoon een modegekreëerd door de smaakmakende massa.Ons sukses is in zeker zin wel door diemode voortgebracht, maar we hebbenmet die trend in essentie niets te maken.Het is wel zo dat dat magische jaar 1992bepaalde mensen uit de kultuursektordwingt om meer projekten op poten tezetten.»

(Foto Renaat Schrooten)Mal Pelo terug in het Stuc

"Wij brengen meer dan .eenordinaire love-story"

techniek. Vroeger liet ik me inspirerendoor de zogenaamde "kontakt-improvi-satie" zoals Steve Paxton daar gestalteaan gaf maar in "Quarere" wordt dietechniek helemaal niet gebruikt. Het zijneerder eenvoudige dingen die me bij hetdansen inspireren, zoals de gezichten vanmensen op straat of een scène uit eenfilm.»

et Spaanse duo 'Mal Pelo' brengt deze week het intieme,oprechte en sobere dansstuk je 'Quarere', een Klapstuk-produk-tie die vorig jaar tijdens het· twee-jaarlijkse dansfestival in

Leuven in première ging. Na die première gingen ze op toernee doorEuropa zodat ze het stuk nu al bijna vijftig keer hebben gespeeld.Pep Ramis en Maria Mufios werken het liefst in hun kleine studio in

Girona, een rustig provinciestadje aan de voet van de Pyreneeën. Ook devoorstelling zelf verkiezen ze te brengen in kleine zaaltjes omdat ze hetkontakt met het publiek noodzakelijk vinden. Alleen vinden ze het spijtigdat het publiek er ten aanzien van 'Quarere' soms nogal eigenaardigeklichees en gemeenplaatsen op nahoudt. Het overigens zeer bescheidenkoppel rekent daarom in het onderstaande interview af met een aantalhardnekkige vooroordelen.

Veto: Welke is jullie plaats binnen hetSpaanse danslandschap?

EJ<~f'ErtlMeNTetlEN ",ET Dltvtn I~SOMS lEE~ GEvAAIl\,VK!_---®

Veto: Toch worden iullie in kritieken

FormeelVeto: Een jaar is nu al verstreken na depremière in Leuven Jullie hebben Qua-rere nu al bijna vijftig keer gespeeld. Hoeis de voorstelling in tussentijd geëvo-lueerd?Ramis: «We hebben ook aan een andereproduktie gewerkt, een opdracht voorhet festival in Aix-en-Provence. Dat waseen straatproduktie met andere dansers,iets totaal anders dus. In de zomer legden.we ons dan weer toe op 'Quarere', Weveranderden de voorstelling elke dag eenheel klein beetje. Het resultaat is dus datde voorstelling voor ons heel wat veran-derd is in vergelijking met de première.De struktuur is nog altijd dezelfdegebleven, maar tijdens de solos improvi-seren we nog altijd.»

openstaan voor improvisatie, en datjejenooit aan banden mag laten leggen doorwelke techniek dan ook. Later heb ikgewoon mijn persoonlijkheid gevolgd,toen ik danste met Maria Antonia als degroep 'La Dux'.»

Veto: Op welke manier heeft julliedansopleiding invloed gehad op jullieuiteindelijke danskarrière?

Muiios: «Ik hou me al langer bezig metdans dan Pep en ik heb al heelverschillende dingen achter de rug. Ikheb zelfs een eerder klassieke dansoplei-ding gevolgd in Barcelona. Dat heb ikdan ook maar twee jaar volgehouden,want je kreeg daar helemaal niet de kansje kreativiteit te uiten in de dans. Daarnaben ik naar Amsterdam gegaan, waar ikgedanst heb bij de Japanner ShusakuDorrnu. Die man heeft een sterkeinvloed op me gehad. In die periode hebik ingezien dat je in dans altijd moet

HypeRamis: «Ik ben vier jaar geleden begon-nen. Eerlijk gezegd hield ik niet van hetwerk van andere dansers. Het leek meallemaal vrij emotieloos. In feite heb ikme voornamelijk beziggehouden metworkshops voor ik ging werken met eenItaliaanse danseres, Adriana Boriello.Ook ik zie geen heil in één welbepaalde

beginnen: er wordt niet meer gezocht inde ruimte, maar een lichamelijke syn-chronie laat een symmetrische bewegingtoe die door één van beiden wordtgeleid. Misschien zijn die momenten vande voorstelling wanneer de dansersharmonisch met elkaar bezig zijn, wel demeest beklijvende. Pep die bet haar vanMaria kamt, de twee dansers die eenzilveren bal heen en weer rollen: hoebanaal, maar hoe ritueel en visueel mooiin deze voorstelling. Uiteindelijk krijgtde asymmetrie toch de bovenhand, totPep en Maria weer solo gaan dansen.

Zuidersheid

Mal Pelo in het Stuc Muiios: «Ik vraag me wel af of dieverschillen de toeschouwer zullen opval-len. Eigenlijk is alles hetzelfde gebleven:de veranderingen betreffen vooral demanier waarop we het doen, de manierwaarop we bewegen. We hebben ge-tracht nog meer kontrasten in het stuk tebrengen. De symbolen van het water ende keities en van de koffiepot in devogelkooi zitten er nog altijd in. Ook demuziek hebben we behouden.»«We hebben wel besloten het einde te

veranderen, maar eigenlijk is die veran-dering voor ons louter formeel. Dat detoeschouwer vindt dat daarmee debetekenis van het verhaal veranderd is,daar spreken we ons niet over uit. Pepklimt op het einde in de boom, terwijl ikvooraan op de grond lig. Na een kortestilte beginnen we te zingen. Pep gooitenkele steenties naar het water. Dan gaathet licht uit.»

De liefde als schiereilandommekeer lijkt aan te kondigen, of opzijn minst een gebeurtenis. Maria be-treedt schoorvoetend, een reistas in dehand, de scène. Af en toe gaat ze zitten,veert dan weer op om met bredearmbewegingen de ruimte te herschrij-ven tot iets van haar lichaam. Ze wil allesharmoniëren, maar de bewegingen dieze maakt, verduidelijken dat dit haar nietlukt. Intussen tikken de steentjes in haarzakken (Beckett's Molloy?) onrustigdo., ..

Dan komt Pep op de scène, en helwordt al meteen duidelijk dat hij anderebedoelingen heeft. Zijn ritmiek is vaneen andere orde: ritmischer, minderhouterig. Hij beweegt zich zeer onrustigen klimt in de boom, alsof hij de ruimtewil ontgrenzen. Dan komen we bij hetschiereiland: de dansers kijken elkaarniet aan, maar geven duidelijk te voelendat ze zich bewust zijn van elkaarsnabijheid. Zij meren niet zomaar aan,maar drijven af en keren dan weer terug.Ze vormen een zwervend middelpuntvan aantrekken en afstoten, tot een puntvan harmonie bereikt wordt: Pep blaastzachtjes over Maria, tot, ze ,,?~e(eil)dkomt. , .. , '.. ,.,Dan kan de daris van de harmonie '

Naar aanleiding van Klapstuk '89, het Leuvense dansfestival vorigjaar, mochten alle deelnemende dansgroepen een foto kiezen.De foto's werden achteraf in een fraai uitgegeven boek

samengebracht. Maria Muûos en haar levensgezel Pep Ramis, samenMal Pelo vormend, kozen een foto waarop twee jongetjes en een meisjestaan afgebeeld. Ze reiken elkaar de hand, en doen dat zo voorzichtig datze elkaar bijna niet aanraken. Hun gezichten staan strak van spanning.Dit is het beeld datje ook van de dansvoorstelling "Quarere" overhoudt:het samen en toch op zichzelf zijn, een logboek van de liefde.

!

En dan besef je dat er in dezevoorstelling een vreemd soort dynamiekzit: de ingehouden spankracht van eenvertraagd beeld van toenadering enverwijdering, de monotonie van deemotie die je uitholt en toch weervooruitdrijft, de onderhuidse spanningvan de ritmiek van neer komende Veto: Zijn jullie na al die voorstellingenvoeten, de handbewegingen op het eind: nu ook zelfzekerder geworden?het doorbreekt het verwachtingspatroonvan vrouwelijke sierlijkheid en manne-lijk macbtsvertoon, van emoties die in alhun zuidersheid zullen losbarsten. Devoorstelling eindigt dan ook niet met hetin elkaars armen vliegen, maar met eenzachte samenzang. Dit is een voorstel-ling die het niet moet hebben vanekspressieve spankracht en erupties,maar van de schoonheid van onder- Stefan Moensh ids h .UI e armODle'. • ••• " '.'~' , !. ' v • 'QuaT!l!re''váfl'M'ttlPelo'ift he: Stuc, op 1'4' ••.•• , • '.'

, '. '. Paul Dernets - ren' 15 november. 2030 uur.

gegeven: beiden voelden Zich aangespro-ken door de improvisaties, en ja, het wasplots als in de beste sprookjes. "Qua re-re" is een universeel verslag van diezoektocht.

Je moet niet in Spanje zijn om eenmoderne danstraditie te vinden, want jezal er geen scholen of stromingenaantreffen. Toch broeit er wat: er zijnindividuele dansers die verrassende din-gen brengen, en vooral in Barcelonabloeit er wat. Maria Muiios en PepRamis zijn daar de sprekende voorbeel-den van. Zij volgde een klassieke dans-opleiding in de Catalaanse hoofdstad,trok naar Amsterdam bij de JapannerHusaku Dorrnu, bij wie ze haar klassiekedanslivrei mocht afleggen en leerdeopenstaan voor improvisatie, keerdenaar Spanje terug waar ze met een andermeisje "La dux" vormde, en liep toenene Pep Ramis tegen het lijf. Hij werktevoorheen een tijd met een Italiaansedanseres, Adriana Boriello. Opvallend

HarmoniërenMuiios: <Ja, maar .er is toch nog altijdeen zekere spanning. Die hebben wenodig. We willen elke voorstelling bren-gen alsof het onze première was. Ik denkdat die spanning eigen is aan alle mensendie het podium opmoeten, al zou je benvoorstelling voor de vijfhonderdste keerdoen.»

Het is een oud, maar niet versletenverhaal dat telkens weer wordt uitgevon-den: twee mensen voelen wat voorelkaar, moeten om het diepe meer van deonzekerheid heen, en komen dan, langsde grootst mogelijke bocht om de rede,bij elkaar.Op de scène: een zwarte doos, een

boomstam, iets als een grote teil, zwer-vend ,in de verder desolate ruimte. Danvalt je het róde doekje op dat een

....

8 Veto, jaargang 17 nr. 8 dd. 12 november 1990

Ekofascisme

Wilfried Devlieghereover een groene ekonom ie

Het. leuke aanmilieuvervuilingEkologische problemen zijn alomtegenwoordig. Volgens ekonoom

en Agalev-kamerlid Wilfried Devlieghere kunnen we de mondialemilieukrisis alleen te lijf gaan door onze manier van produceren,

zeg maar onze ekonomie, radikaal én op korte termijn op een andere leestte schoeien. Een groene ekonomie produceert alleen nog nuttige,recykleerbare produkten, met een minimum aan energie en grondstof-fen. In zijn uitgewerkte vorm kan dat gerust doorgaan voor eenbehoorlijk konsistente en intellektueel spitsvondige blauwdruk-in-aanloop van een groene ekonomie. Meet nog: waarschijnlijk heeftDevlieghere een groot deel van het gelijk aan zijn kant. Maar tussen'gelijk hebben' en 'gelijk krijgen' prangt zich de kruciale vraag naar de tevolgen strategie om de utopie in de praktijk om te zetten. Precies aan dieombouwstrategie van Devlieghere mankeert er iets. Met name: te weinigradikale middelen om de (radikale ) doelstellingen te verwezenlijken.Devlieghere droomt te weinig.

Vooraf dit: het boek 'De aarde bewaren'is wel geschreven door een Agalev-kamerlid, maar vertolkt daarom noggeen partijstandpunt. Het boek bevat depersoonlijke visie van Devlieghere en isbedoeld als diskussietekst voor het na-kende ekonomisch kongres van Agalev.Het wereld-ekosysteem krijgt de laat- .

ste decennia behoorlijke klappen toebe-deeld. De vervuiling van lucht, water enbodem is al lang geen plaatselijk ver-schijnsel meer en is in veel gevallen zelfsonomkeerbaar. Geluids- en stankhinderkom je overal tegen. Radioaktief afvaldumpen we in zee. Gevaarlijk chemischafval dumpen we in de derde wereld. Eris de energie-, grondstoffen- en voedsel-krisis. Er is ook nog de zure regen, dehoge ozonkoncentraties en het gloeiendaktuele broeikaseffekt.Misschien is het nog wat vroeg om

van een ekologische apokalyps te spre-

ken, maar het kumulatieve effekt van demilieuproblemen kan zondermeer ver-ontrustend genoemd worden. Dat is hetminder leuke aan milieuvervuiling.Devlieghere houdt het niet bij vast-

stellingen alleen, hij zoekt ook naarverklaringen. Volgens hem spruiten deekologische problemen grotendeels voortuit onze manier van produceren. Deindustriële groei-ekonomie slorpt veelgrondstoffen en energie op, maar betaaltgeen prijs voor de dreigende uitputtingvan de grondstoffen en de massalevervuiling die daar een gevolg van zijn.Dat gebeurt al een tijdje zo. Nieuw is weldat een verdere groei van de industriëleproduktiewijze binnen afzienbare tijd zalbotsen op de grenzen van de ekologischedraagkracht.Het doet goed te vernemen dat de

milieuproblemen een gevolg zijn vanonze vervuilende manier van produce-

19, 20 november & 21 december, 20 uSTADSSCHOUWBURG LEUVEN

res. 016/22.21.~3 advertentie

ren. Want de ommezijde van dezemedaille houdt in dat de milieuproble-men kunnen opgelost worden dooranders te gaan produceren. Dat is hetleuke aan milieuvervuiling.

AlternatiefDevlieghere zet in zijn boek een

aantal bakens uit van die andere ekono-mie. Belangrijk daarbij is dat we afstap-pen van het blinde geloof in de groei vande ekonomie. Die groei is een ideologiegeworden met ekologische en socialekatastrofes als gevolg. De eskaIerendemilieuproblemen kunnen voor een grootdeel op rekening van de ongebreideldegroei geschreven woráen. Ook op so-ciaal vlak kan de omvangrijke ekonomi-sche groei weinig suksesvol genoemdworden. " ...zoals blijkt uit de geschiede-nis van de voorbije veertig jaar. Wij zijnnu namelijk veel rijker, maar we hebbenhet probleem van de vierde wereld nietopgelost en geen grotere gelijkheidtussen noord en zuid kunnen waarma-ken. Integendeel, met onze groeienderijkdom, groeide ook de kloof tussen rijken arm." (p. 53).Een tweede belangrijk element in het

alternatief dat Devlieghere vooropstelt isde overschakeling van het gebruik vanfossiele brandstoffen naar hernieuwbareenergie: wind- en zonneënergie, energieuit waterkracht en biomassa, enz. VoorDevlieghere is het de taak van deoverheid hierin een voostrekkersrol tespelen en, bijvoorbeeld, het wetenschap-pelijk onderzoek in die richting te sturen.We zullen niet alleen andere energie-bronnen, maar ook minder energiedienen te verbruiken. Dat kan doorbetere isolatie, meer rekuperatie, effi-ciënter produceren en het schrappen vanenergie-intensieve produkten.Dat laatste houdt verband met een

derde kruciale pijler van een alternatieveekonomie, nl. de produktpolitiek. De-vlieghere poneert dat we de milieupro-blemen maar fundamenteel kunnen op-lossen als we een aantal zinloze produk-ten voortaan niet meer produceren,bijvoorbeeld wapens en wegwerpver-pakking. Anderzijds dienen de produk-

ten waaraan wel behoefte bestaat op eenmilieu- en mensvriendelijke manier ge-produceerd te worden. Konkreet bete-kent dit onder andere een minder energieopslorpende produktie, van meer duur-zame produkten die bovendien makke-lijker herstelbaar zijn. Daar waar hettechnisch mogelijk is, dient de produktieook kleinschaliger georganiseerd om opdie manier het transport te beperken.Het is maar een greep uit de waslijst

van konkrete voorstellen. Devliegherebekritiseert niet alleen de maatschappij,hij schetst ook een duidelijk beeld vaneen alternatief. Dat is een niet geringeverdienste van het boek.

Devlieghere stelt ook voor om heteigendomsrecht gedeeltelijk af te schaf-fen en te vervangen door een gebruiks-recht en een onderhoudsplicht. Het iseen vrij wazig en soms warrig betoog.Hoe die onderhoudsplicht er in depraktijk zou uitzien, is niet meteenduidelijk. Devlieghere zet zich wel sterkaf tegen nationaIisaties met als argumentdat "waar dat geprobeerd is, heeft hetduidelijk niet zo best gewerkt. Gemeen-schapsbezit van fabrieken, grond, grond-stoffen... heeft niet geleid tot een meermenselijke of ekologische samenleving."(p. 105).

Puur feitelijk gezien klopt die stellingnatuurlijk wel. Inderdaad vervuilt eengenationaliseerde fabriek in pakweg deSovjetunie ongeveer evenveel als eenprivee fabriek van dezelfde omvang inBelgië. Maar als Devlieghere hieruitkonkludeert dat nationalisaties niet zou-den kunnen bijdragen tot een ekologi-sche samenleving, maakt hij een nietgeringe denkfout. Het is niet omdatnationalisaties - zoals die tot nu toefeitelijk doorgevoerd zijn - niet ofonvoldoende gewerkt hebben, dat natio-nalisaties an sicb dienen afgevoerd teworden. Het is betreurenswaardig datDevlieghere op dit punt zo ongenuan-ceerd het kind met het badwater weg-gooit.

Na de kritiek en het uittekenen vaneen alternatief, rest alleen nog de vraaghoe dit te realiseren. Devlieghere neemtuitdrukkelijk afstand van drie mogelijk-heden.Alles op zijn beloop laten, kan niet

omdat in dat geval de bestaande proble-men alleen maar zouden toenemen. Ookeen revolutie ziet Devlieghere niet zittenomdat die "wel machthebbers kan ver-vangen, maar duidelijk moeite heeft metde erbij horende mentaliteitsverande-ring." (p. l03). Tenslotte waarschuwtDevlieghere ook voor ekofascisme - eenekologische produktie voor een minder-heid - als uitweg voor de krisis. Om hetekofascisme een hakje te zetten, pleitDevlieghere ervoor dat de ekologischeproduktie in een etisch perspektief ge-plaatst zou worden: een groene ekono-mie moet voor iedereen ekologischproduceren en wat het nivo van deproduktie betreft is de minimumnorm devervulling van de basisbehoeften vaniedereen die op deze aardkluit vertoeft.Wat ziet Devlieghere dan wél zitten?

De enige manier om die groene ekono-mie te realiseren is voor Devlieghere degeleidelijke ombouw van de huidigeekonomie. In dat proces kent hij eenbelangrijke taak toe aan de overheid:heroriëntatie van het wetenschappelijkonderzoek, anderssoortige produktie,bepaling van milieunormen en hetopleggen van boetes (milieuheffingen).

Devlieghere pleit verder voor inper-king van de macht van multinationaleondernemingen door het invoeren vaneen strengere kontrole. Heel mooi na-tuurlijk, heel wenselijk zelfs. Alleen: inde praktijk blijkt dat niet te werken.Mogelijke verklaring: wie veel machtheeft, laat, daar niet graag aan prutsen.Als er iets onderschat is in dit boek, is

het wel de kracht van de bestaandemachtsverhoudingen in de maatschap-pij. Devlieghere wil de maatschappij welfundamenteel en radikaal hervormen,maar hij denkt al te gemakkelijk dat ditvanzelf zal gaan.

Marc Sys

Wilfried Devlieghere, De aarde bewa-ren, Epo, 143 pagina's, 560 fr.

Samen Hans Devroe lezen

Hebben wij nu een woordenboek nodig?Neen, want ondertussen hebben we hetvoorwoord van Willy Spillebeen gele-zen, en die schrijft dat het "bedrieglijk" isdat de glossen door hun titels erg erudietoverkomen: "Eerst ga je er je dikke VanDale op na slaan, tot je doorhebt dat hetgedicht zelf de titel uitlegt, zoals het eenglosse past".En zo gaat dit maar door, bijna veertig

glossen lang. De meeste zijn niet langerdan tien lijntjes. Dat levert erg gekon-denseerde poëzie op. Op zich mag datgeen bezwaar zijn, maar het is In 1990toch moeilijk om ernstig te blijven bijverzen als "(want strofen androgyn!aadmen elkander in)", "0 taal vergetel-heid", "temidden jouw purperen apsis","Het WOORD", "vibrerende zo zacht/aëroplaan glijend". Hier merkje dat eenaantal van deze gedichten al ontstondenin de jaren zestig, toen verzen van dit slag(vooral post-eksperimentele uitwassen)schering en inslag waren. Nochtans zijnmaar liefst drie van deze glossen inDWB, toch niet het eerste het besteliteraire blad, verschenen. Ach, je kunthet die mensen moeilijk kwalijk nemen,iedereen heeft wel eens een slechte dag.Naast het voorwoord van Willy

Spillebeen heeft Devroe zijn verzen nogdoor een eigen "standpunt" laten vooraf-gaan. Onze bard probeert hier de helenaoorlogse Nederlandstalige poëzie indrie bladzijden te persen. Hij geeft toedat het onvolledig is, maar meent wel"de grote lijnen" aan te geven. Daarbijfronsen wij even de wenkbrauwen, wantin het stuk vind je nergens toch voor dehand liggende namen als Snoek, Per-nath, Nolens, de Coninck. Devroe wijstde meeste bewegingen af op grond vanhun 'neo' zijn. Zeer schrander. Alsof nietelke .beweging in de kunst op een ofap~rf; Q'ilpi,~·.~Qt;,Q~~~,QIf{roe mag inzijn' ~t~k~ctán'àt vè'rwijren nàar Roland

Barthes en Umberto Eco, zijn interessevoor hedendaagse literatuurteorie belethem niet ons om de paar regels metwaarheden als koeien om de oren teslaan. Of wat dacht u van deze stevigevolzin? "AI deze stromingen hebbenweinig zin wanneer ze geen persoonlijk-heid voortbrengen." Raak opgemerkt.Het meest ergerlijke aan dit overzicht

is evenwel het suggererende karakterervan. Devroe denkt 'spits. te zijn mettermen als "pseudopoëtsiche puddirïgh"(sic) en "Randstadse binnenpretjes".Bovendien vertikt hij het man en paardte noemen. Of heeft hij het niet overHugo Brems als hij spreekt over "meteen pauselijk gezag beklede Vlaamsezede proffen"? En wie mag dat "doorpapa Staat in de watten gelegd en perkilo betaald 'monstre sacré" wel zijn?Hugo Claus toch niet, die een kiloglossen van het gehalte van Devroe inéén trek neerpent. Wij kunnen ons nietvan de indruk ontdoen, dat Devroe eenklein beetje nijdig is.Nee, volgens hem is onze heden-

daagse poëzie grotendeels overbodig.Daarom moeten we terug naar de"Poeta Doctus" en moet "het spectrumvan de taal zo ruim mogelijk gemaaktworden". Wij zouden echt niet wetenwat daar voor ophefmakends aan is.

Glossarium verscheen bij uitgeverijPandora. Dat zegt veel. En dat zegtmeteen ook waarom er zeer weinig kansis dat u dit boekje in de boekhandelaantreft. Daarom willen wij een keernobel zijn. Het boekje telt één vers, datwij echt wel mooi vinden. En dat willenwij u niet onthouden. Vooral omdat udan écht geen enkele reden meer hebtom naar het boekje op zoek te gaan.

Een oefening indekonstruktie

A ['abandon

je ogen in alarmtoestandà J'abandon à l'abandonje jurkje ritselt op het strandà I'abandon à l'abandonje kaartenhuisje nu in brandà l'abandon à l'abandon

Van Hans Devroe, de leider van deUnivcrsituirc Werkgroep Literatuur, ont-vingen wij onlangs het 'poëtische woor-denboek' Glossarium. Het bevat eenveertigtal gedichten, volgens de flaptekst"ontstaan en bijgevijld tussen 1965 en1989". Als iemand vierentwintig jaarlang met zo'n klein aantal verzen is beziggeweest, zijn je verwachtingen hooggespannen. Maar wat lezen wij als eerste"glosse", als we even het voorwoordoverslaan?

Afk·

z.e.t.w.verm.

Johan Reyniers

Dit klinkt wel aardig, maar het is tocheen beetje mager om er een karrière alsdichter mee op te bouwen. Misschien ishet tweede gedicht veel sterker. Tenslotteschrijft Willy Spillebeen, en dat is tochniet zomaar de eerste de beste, op deflaptekst dat deze verzen "omtrent het'handschrift' dat existentie heet, verrij-kende en ver-reikende lectuur en stof totdiepzinnig gepeins zijn". De tweede"glosse" dus.

Abaliënatie

(ik ben verdwaald tussen a en zstop de let, ters vlug geef mij niet op)

..Het begint met een moeilf;~ ·>\Yoord.

GRATIS NAAR

Albert Camus overleeft

"Ik hou niet vanschrijvers"OP vrijdag 16 november

gaat de Naamloze Vlaktevzw in première in de

stadsschouwburg met Caligula; demaanzieke keizer, van Albert Ca-mus. Het gaat niet om een histo-risch stuk. "De hartstocht tonen inal haar furie", zo omschrijft Camusde bedoeling van zijn verhaal overCaligula, die in zich het summumvan absurditeit verenigt. Net alsCaligula bleek Camus een gedre--ven iemand te zijn: rusteloos, volhartstocht en onvermijdelijk aan-getrokken door het onmogelijke.Het drama van Caligula gaat danook over de wereld van Camuszelf met als elementen: zon, zee enzand, absurditeit en vrijheid, maanen onsterfelijkheid.

De beruchte keizerlijke wreedhedenvormen het uitgangspunt van deze tea-terproduktie. Het spel probeert eenharmonie te vinden tussen het feit dat demensen niet gelukkig zijn, maar "dat dithen niet belet aan tafel te gaan".Caligula, die tijdens de eerste jaren vanzijn bewind een minzaam keizer was,wordt zich na de dood van Drusilla, zijnzuster en zijn minnares, bewust van hetfeit dat deze wereld niet volmaakt is.Caligula raakt geobsedeerd om dit on-mogelijke projekt te verwezenlijken. Paswanneer het onmogelijke op aarde is ende maan in zijn handen, zal hij veranderdzijn en de wereld met hem. Misschienzullen de mensen dan niet meer stervenen eindelijk gelukkig zijn.

WreedhedenCaligula probeert door een systemati-

sche omkering van alle waarden eenekstreme vrijheid te realiseren. Zijnnieuwe bewind kondigt hij aan als "eenmateloos feest, het mooiste schouw-spel". Hij heeft de onweerstaanbare

drang zijn onderdanen in voortdurendeangst te laten leven door elke dag eenaantal willekeurig uitgekozen slacht-offers te laten ombrengen. Caligulawordt onvoorspelbaar. Hij wordt God,minnaar, dichter, Venus en tiran. Zijnkunst bestaat erin zoveel mogelijk teveinzen en te imiteren. Zijn begrijpendevriend Cherea zal hem uiteindelijkvermoorden. Hij kan Caligula's absurdeoplossingen niet aanvaarden. De vraagof Caligula een gek was of een genieblijft echter even onbeantwoord.

Caligula was voor Camus ongetwij-feld een levenswerk. Tussen de eersteversie van 1938 en de laatste, verschenenin 1958, heeft hij het stuk zeker vijfmaalherschreven. Iedere aanpassing werd eenblauwdruk van zijn eigen geestesgesteld-heid. Caligula is in Cam us' ceuvre tesitueren in de periode die gekenmerktwordt door de absurditeit, naast werkenals "l'Etranger" en "Le malentendu".Camus konstateert, toont aan dat allesabsurd is, maar hij neemt geen stelling.De hoofdpersonages doen ook niets omaan die absurditeit te ontsnappen. Ca-mus kan zich perfekt inleven in degegeven situatie. Hij brengt de wreed-heden van Caligula op de drempel vanhet aanvaardbare.

MaanziekDe Naamloze Vlakte heeft in haar

interpretatie van Caligula gepoogd omhet teater ten top te drijven. In het stukloopt wat echt is en onecht, mogelijk enonmogelijk volstrekt door elkaar. Zijheeft gepoogd om de kompleksiteit inhet samenspel tussen de persoonlijk-heden van enerzijds Caligula en ander-zijds Camus, te systematiseren door perbedrijf een hoofdlijn te benadrukken:Caligula verdwijnt, en wanneer hijterugkomt ontmoeten zijn onderdaneneen andere keizer. De wreedheden be-ginnen. "Gekonfronteerd met grote ta-ken ken ik geen andere mogelijkheid danhet spel." Caligula wijst alles en iedereenaf. Alleen hijzelf blijft over. De konfron-

~!g~J~[!!Belgisch CongoAU FIN DE SIECLE•••MORE THAN ONLY DANCINGOP DONDERDAG, VRIJDAG EN ZATERDAG VANAF 22 UURDE BETEREDANSMUZIEK... ~,'

'!..Ö.~.Nrh.rlYD~Te reserveren voor fuiven, concerten e.d., rn(.I~-telefe"eer-Ot6/239005· " .:>. 'I}anceleria Bel isch Con IJ"' •• "'. t r" ••... ~~\ '~l t', .: I • .' '.".' ~ ,,_r f 9 ... , IgL\

(Foto Leen Van Lindt)tatie met zijn eigen spiegelbeeld wordthem fataal. Spiegels spelen in 'Caligula'een belangrijke rol. De Romeinse keizerbekijkt zichzelf in de spiegel en spreekttegen zijn spiegelbeeld. Hij dwingt ande-ren in zijn spiegel te kijken en holMkzijnomgeving een spiegel voor. Op zijn beurtfungeert het stuk zelf als spiegel voor detoeschouwer: een onontwarbaar kluwenvan schijn en werkelijkheid.

De Naamloze Vlakte tracht via door-gedreven wetenschappelijk onderzoekvorm te geven aan haar interpretaties.Vandaar dat in het kader van deteatervoorstelling 'Caliguia' een studie-dag wordt gewijd aan de persoon vanAlbert Camus, in de foyer van deStadsschouwburg op zaterdag 17 no-

ABB geeft 20 kaarten wegvoor de voorstellingQUARERE van Mal Peloop 14 en 15 novemberom 20.30 u in de zaal van STUC,Van Evenstraat 2D,Hebt u interesse ?Kom naar ABB, Diestsevest 2, Leuvenop dinsdag 13 november 1990om 10 u.en vraag uw gratis ticket

(Advertentie)

vember. Bovendien is het dertig jaargeleden dat Camus in een tragischauto-ongeval om het leven kwam. Van-uit de gelijkenis van Camus met zijnhoofdpersonage vindt het kollokwiumplaats onder het tema: "Cam us, eenmaanziek schrijver?". De vraag of Ca-mus werkelijk vergeten is, zal gedurendehet hele kollokwium en de teatervoor-stelling op de voorgrond staan. Zijnwerk blijft open, het debat gaat verder.

Krista De Mey

~ KL\FEETEORIEEN ~OM TE Vlö.RM.!JIlE'N t:>Ai l>E MEJoIS'E'N\lAN Me -z.OlJbëN bENK.E/II bAT IKE.EN BRAV~ .701J6-êN OF Ee:", ~\

}r-----1 _ I BROE K\leNT 9Et-J.ROEf IK li'E.lE~EIe:NICEt.e VUIlEWOO~CEN .. ,

... vervolg van p.l

TOUi VIND II( IlEr ~I..T'yC> WEELI'IOEIl ...yK 0,., TE WeTEIJ '#JAT tie

MENS61J VIvoJ ME. tlENKeAJ ."

NIX

ook van plan om er meer multi-kultureleaktiviteiten te organiseren. Over dereorganisaties in de bar bleef hij tijdenseen gesprek met Veto echter kort. Deopeningsuren zouden veranderen om dewerkingskosten van de bar te verminde-ren. Omdat er volgens hem voor vijf uur's middags en na twaalf uur 's avondsweinig studenten komen, stelt de beheer-raad voor de bar te openen tussen vijf entwaalf. De maatregel om de bar te sluitenom 24.00 u. werd echter vorig jaar alaangekondigd. Dat gebeurde toen er, naeen petitie van de direkteur van HomeVesalius, Hugo Cammaer, klachten overnachtlawaai gekomen waren. De beslis-sing om voortaan alleen nog studententoe te laten, wordt deze week herzien opeen bijeenkomst van het bestuur van Isolen de tappers. •

Op een dergelijke uitzonderlijke vormvan diskriminatie werd vorig jaar reedsaangedrongen door Jan De Vuyst, direk-teur van studentenvoorzieningen. Ooktoen kwam hierop veel tegenstand vanzowel Isol als Sociale Raad. Zo'nuitzonderingsmaatregel past immers opgeen enkele wijze in een demokratisch

" I G t d ba ingestelde en open universiteit..0 gens enanan moe ermeer I

studenten aantrekken. Daarom is Isol .1 Koen Hendrickx

feit dat de beslissing boven hun hoofdgenomen werd.

Om meer nieuw volk aan te trekken ishet onzin om alle niet-studenten of alleniet-Isolleden te weigeren, met de be-doeling een paar herrieschoppers buitente houden. Er moet een veranderingkomen in het imago van de bar, dat delaatste vijf jaar rake klappen gekregenheeft. Op de welkomsreceptie zaterdagleek het er op dat men bij Isol van plan isdat ook te doen. De voorzitter, MesfinGenanan, legde er in zijn speech denadruk op dat er "meer aktiviteiten voormeer buitenlandse studenten moetengeorganiseerd worden", opdat de "af-stand tussen de Belgische en de buiten-landse studenten en tussen internationaleverschillen zou verminderen". Daarvoordeed hij een oproep naar de studenten,omdat "alleen de studenten iets aan desituatie kunnen veranderen".

Verrassing(Foto Hielke Grootendorst)

,,. I....

....... - ... - - - - - - - ...... - .- _... ....-_ .........

10 Veto, jaargang 17 nr. 8 dd. 12 november 1990

-,

U niversitai re konferenties overJodendom en kristendom

Bloedbroeders ofgezworen vijanden

eligieuze konflikten zijn de wereld niet uit. In New York wordt hetboegbeeld van de anti-islamitische en anti-Arabische stroming inhet Jodendom, Meir Kahane, doodgeschoten door een tot nog toe

onbekende groepering. In Palestina staan Palestijnen en Joden tegenoverelkaar, in Ierland protestanten en katolieken, in India moslims enhindoes. Geen enkel godsdienstkonflikt bestaat echter op zichzelf. Aan debasis liggen dikwijls kulturele, ekonomische en politieke spanningen. Intwee universitaire konferenties over de houding van het Jodendomtegenover de omringende wereld door de eeuwen heen, benadruktprofessor Luc Dequeker enerzijds het politieke aspekt van diekonfrontatie. Anderzijds gaat de aandacht specifiek uit naar de rol elf depositie van het kristendom met betrekking tot het Jodendom. Dit dubbelspanningsveld heeft betekenis voor vele konflikten van vandaag: zijn deverschillende godsdiensten met hun verschillende achtergronden in staattot symbiose of niet?

waar ook tegen het kulturele erfgoed ende godsdienstige opvattingen van hethellenisme, maar de werkelijke redenenvoor de opstand zijn op het politiekevlak te zoeken. Jeruzalem werd meege-sleurd in de voortdurende strijd tussenPtolemeeën en Seleuciden, de rivalise-rende opvolgers van Alexander de Grote.

De eerste konferentie grijpt terug naarhet verdere verleden. In de hellenistischeperiode, onder het bewind van denakomelingen van Alexander de Grote,en tijdens de Romeinse bezetting warenkonflikten tussen het Jodendom en haarUmwelt niet uit de lucht. Het Makka-hese verzet tegen de hellenistische aan-wezigheid en de opeenvolgende opstan-den tegen Rome weerspiegelen duidelijkde heftigheid van de gevoelens, in wat ophet eerste gezicht een religieus-kulturelekonfrontatie lijkt.De aversie was echter niet totaal.

Bepaalde stromingen in het Jodendompleitten voor een zekere akkulturatie entoenadering tot de hellenistisch-Romein-se kultuurwereld. Bovendien waren dekonflikten eerder van politieke dan vanreligieuze of kulturele aard. De Makka-beeën bijvoorbeeld verzetten zich welis-

Datzelfde geldt voor de Joodse hou-ding tegenover het beginnende kristen-dom. Zolang het kristendom zich als eenvrij onbeduidende afsplitsing aan derand van het Jodendom bevindt, blijfthet Jodendom betrekkelijk onverschil-lig. Op het moment echter dat hetkristendom als godsdienst met de heer-sende politieke macht van het RomeinseRijk wordt geïdentificeerd, komt dereaktie.Precies die moeilijke band tussen

religie en politiek is van belang voor derelatie tussen Jodendom en kristendom.Het vroege kristendom is ontstaan bin-nenin het Jodendom, en in een periodewaarin het Jodendom op het religieuze,maar vooral op het politieke vlakoverhoop ligt met de omringende Grieks-Romeinse wereld. Het kristendom steltdus vanzelfsprekend ook de vraag naarde verhouding tussen religie en politiek.Bovendien ziet het zich uiteindelijkgekonfronteerd met een Jodendom datzich op bepaalde momenten in degeschiedenis uiterst partikularistisch op-stelt. Vooral die laatste idee is in hetkristelijke Westen blijven hangen: deJoodse idee van uitverkiezing en segre-gatie tegenover het kristelijke universa-lisme.Die kristelijke opvatting heeft in het

westen nogal wat impakt gehad. Detweede lezing probeert dan ook in tegaan op het belang en de gevolgen vande aloude tegenstelling tussen Joden enknstenen door de eeuwen heen. Erworden vragen gesteld bij de rol van dekristelijke Kerk en het kristendom metbetrekking tot de kruistochten, de mid-deleeuwse anti-Joodse tendenzen, deJodenvervolging in de Tweede Wereld-oorlog. Wat is de 'schuld' van dekristelijke Kerk en waarin heeft ze haarfundamenten verloochend? Wat is debetekenis van de eeuwenoude konfron-tatie tussen kristendom en Jodendomvoor het huidige Palestijns-Joodse kon-flikt? ...Vanuit die vragen stelt zich opnieuw

de meer algemene problematiek van deverhouding tussen godsdienst en politieken de impakt van religie in de wereldpo-litiek. De relatie met tal van recentenationale en internationale konflikten isniet ver te zoeken.

Lut De Boel

Jodendom. Hellas en Rome. Een vrucht-baar spanningsveld: 15november, 19·20uur, Grote Aula, toegang gratis.Joden en kristenen: vijanden of port-ners? 22 november, idem.

KULTUUR - Wie van schokkende films houdt. kan woensdag 14november om 13.00 uur terecht in Studio J.ljet KULtUUR vertoonttwee.films van de Spaanse surrealistische cineast Luis Buîiuel: Un chienAndalou en L 'age d'or: "Het is een direkte aanval op de gevestigdemaatschappij, " lezen wij in het jongste nummer van de Campuskrant.Mensen, mensen, waar gaat het naar toe met het katolieke etos van dezehoge instelling? Het lijfblad van de Katolieke Universiteit van Leuvenmaakt reklame voor subversiteiten op pellikule. Het hele projekt isbovendien een opzet van de door de Van Rompuy's zo geroemdeKultuurkommissie. Naar verluidt staat volgende maand een nog nietvertoonde prent van Andy Warhol op het programma, met Emmy Vorlaten Ronny Dillemans in een gewaagde rol

(Foto repro)

r.

ISLlm

Omdat ik spaar voor mezelf.Maar tegelijk ook voortn.beetje menselijker wereld.

Een boerderij voor mindervaliden ... eencentrum voor thuis bevallen ... een recyclage-bedrijf ... Tientallen zinvolle initiatieven.Netwerk Vlaanderen helpt ze zeltbedruipenden zelfredzaam te worden. U helpt Netwerkhelpen door te krekelsparen.

Uw spaargeld en de interesten blijven uweigendom. Maar Netwerk ontvangt elk jaareen aanbrengvergoeding van 1%. Het ASLK-agentschap in uw buurt geeft u graag alleinlichtingen,

KREKELSPAREN

-~/'-------'I .. I 4-~ ·;-1 .. ,\-~ ..

missie voor Aggregatie(ICA), waarvan 1 behorendetot de groep Positieve of Bio-medische Wetenschappenen 1 behorende tot de groepHumane Wetenschappen Aof B.Van de kandidaten (studen-ten aan de KUL) wordt enigeinteresse en ervaring binnende hele onderwijsproblema-tiek verwacht. Voor de an-dere voorwaarden verwijzenwe u naar Veto 2 van dit jaar(p. 2) of naar het sekretariaatvan Kringraad, 's Meiers-straat 5, enkel tijdens de na-middag.De verkiezingen vinden

plaats op de Algemene Ver-gadering van Kringraad opvrijdag 23 november om

VakatureDe Algemene Vergaderingvan Kringraad zal op vrijdag23 november overgaan totde verkiezing van de vol-gende studentenvertegen-woordigers (m/v) voor hetakademiejaar 1990-91 :2 vertegenwoordigers

voor de Onderwijsraadwaarvan 1 uit de groep Bio-medische Wetenschappen1 uit de groep Humane We-tenschappen A (Ekonomie,Rechten, Politieke en So-ciale Wetenschappen, Psy-chologie en Pedagogie).2 vertegenwoordigers

voor de Interfakultaire Kom-

19.00 u in de kongreszaalvan het Pauskollege. Kandi-daturen hiervoor moetenbinnen zijn ten laatste opwoensdag 21 november om17.00 u.Alle sollicitaties dienen

schriftelijk met Cv, motive-ring en-vermelding van despeciale ervaringen die voorKringraad nuttig kunnen zijn,toe te komen op het sekreta-riaat van Kringraad t.a.v. Vic-tor Dries, 's Meiersstraat 5,3000 Leuven. Personen diesolliciteren dienen aanwezigte zijn op de Algemene Ver-gadering van Kringraadwaarop de verkiezing plaats-vindt.De AV van Sociale Raad zalop de vergadering van 17

november overgaan tot deverkiezing van 2 vertegen-woordigers voor de denk-groep "Vrouwen Universi-teit" voor het jaar 1990-1991.Van de kandidaten wordtenige interesse in de proble-matiek verwacht.De verkiezing zal doorgaanop de Algemene Vergade-ring van Sociale Raad opvrijdag 17 november om 19uur in de 's Meiersstraat 5.Kandidaturen moeten binnenzijn ten laatste op woensdag15 november. Ze dienen,vergezeld van een CV enmotivatie, gericht te wordenaan Sociale Raad, t.a.v. KrisHendrickx, 's Meiersstraat 5,3000 Leuven.

• Te koop: unieke Oilily-posters opaluminiumplaat, formaat 80-120 cm.,2500 fr./stuk, z.w. Piet, Pauskoliegek. 111.• Kamer te huur tijdens januari enfebruari wegens stage in het buitenland.E Lintsstr. 49. Bellen na 18.00, u. bijLeen.• Napoleon wekt schipper om kosten-delend van en naar Sint-Helena te varen.Audiëntie elke vr. voormiddag.• Ja! Er zijn nog groentjes in Leuven!Rechtsstudent 2de kan groet alle 'bewus-ten' van harte! Vivagalev!! BB.• Peetvader Bram groet petekind jesDominique, Nathalie, Ingrid, Peggy enNoëlle in Iste kan rechten.• Kamer te huur (meisjes). Ladeuze-plein, 025/37.18.59 of 056/64.41.04• Doopfuif van Germhistofie op 15nov. vanaf 20.00 in 't Trefcentrum(metro 'Simonis') Ufsal, Vrijheidslaan17, Brussel.• Marlène zoekt jonge bok voor doliepret, liefst met kaktus.• Help! Ik wil dolgraag in het buiten-land werken, maar ik heb de info-vergadering over de internationale sek-tor gemist Wie wil mij de informatiedoorgeven? Trui, Ravenstr. 80.• Annelies De Doncker.cik; heb jestudentenkaart gevonden. Luc, Park-straat 31.• Mannelijke' neus zoekt vrouwelijkeneus om samen vele kleine neusjes temaken. Afspraak vrijdag in de Gnorgl.• Would someone explain to me thebasics of quantum physics? possibleSpanish/English exchange. Andrew Sal-gado, Schrijnmakersstr. 18,20.12.70.• Mijn vriend de gitaar, gitaarles zondernotenleer! Gratis kennismakingsles 20

-:'\ nov., 19.30 u. Mater Dei-inst, (St Ja-.~ cobsplein).~~ • Kleine Jan is dolgelukkig met het~ romantisch etentie samen met zijn meter'-.:. 'Katrien want liefde is je partner voor

haar spiegelbeeld 'willen ruilen.

ZOEKERTJES• Pieter Ghijsels, zou je me (via Veto)kunnen schrijven waar je nu op kot zit?Katrien Vanduffel REM.• Gevonden: inspiratie squash-tornooima. 18 nov. Inschrijvingen in jouwklub.

• Frigo te koop (1500 fr.) Dago-bertstr. 40. Bellen bij Luc of Ingrid.• Let's get digital... op wo. avond 21november 22.00 u. in Den Harlekijn.Klein maar dapper.• Groote Konien biedt Kliene Koniennogmaals ekskuzes aan voor zinloos(pijnlijk) cynisme.• Te koop: Arman-orgel P 500-2;klavieren + ritmebox (30.000 fr.) enmono-syntesizer Yen 5 x 1000 (5000 fr.).~ 091/60.00.15. of 60.62.32.

STUDENTEN!BLOKKEN kunnen

we niet in jullie plaats ...je typewerk verzorgen

wel!

• Wil er niemand een volledige lijst'maken van Kas, en de hele trits Rara's enzo? Straks ga ik mezelf nog identificerenals Rukruk, terwijl die naam al bezet is.Bok.

• Verloren: bril in brilledoos op do. 7nov. tussen 18.45-19.15 u. Weg Ladeu-zeplein - Holiday Inn - Grote Markt.Marleen, M. Theresiastr. 76.• Wie wil meerijden van en naarTurnhout tegen geringe betaling? RitaVejstrate, ~ 014/41.05.84.• Amnesty-schrijfavond, Brusselsestraat226 woe. 15 nov. vanaf 20.30 u.• KU(ST)ers in Leuven: zin in eenkwis-avond? Dan hebben we iets voorjou op di. l3 nov. om 21.00 u. in deKU-centrale, Kapucijnenvoer 10. Bethere!• Scorpio fuift. Wo 15 nov., 22.00 u. inBelgisch Kongo. Be there.• LBK verjaart op Prinsjesdag. Geeftook feestje in de Gnorgl. Kom, lievelin-gen.• Yasser,je bent lelijk, taktloos en dom,maar ik denk dat ik vanje hou. Wil je mea.U.b. fysiek benaderen in de Gnorgl?Een kleine gazelle.

• Waar ik zit? Kun je dat niet 'toevallig'zelf te _weten komen? Ik zou ...hetproberen bij u als ik maar wat meerinformatie had. Ririe.• Pit roov sak: Edmuk-iecs,• Eric Bruggeman, saxofoon gevonden.Ligt op M. Theresia-kollege. Bellen voortelefoon-nummer: 28.38.64.• Ik heb een buro te veel. Bij mij af tehalen: Nerviersstr. 59 (Martin).• Lakker drefke en lakker wormke,knap masjien, lellek dier, vattigenhoend,vunzige draaibank en lelek boorkali-berke... kwestie van mijn' Nederlandswat op peil te houden.

• Te koop: Lenco kassetedeck. Brussel-sestr, 226, .~. 20.IU O. Vragen na~rJoske (Schoon Masjien).

Veto, jaargang 17 nr. 8dd. 12 november 1990 11

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

67

89

10

Horizontaal - 1 Arts voor geslachtsziekten 2 Nachtdier - Balkte3 Wulps, wellustig - Edel metaal - Boom 4 Loot - Openbaarministerie 5 Godsdienst - Open terras 6 Bloeiwijze - Voorzetsel7 Zeezoogdier - Vrouwelijk dier 8 Pers. voornaamwoord - Ber-gruimte - Plage, kwelIe 9 Bamboestaketsel gebruikt bij de visvangst -Olm 10 Man met een bepaalde seksuele drang.

Vertikaal - 1 Zweeds nobelprijswinnaar letterkunde 2 Geheel vanbouwgronden - Eikel 3 Muziekinstrument - Reeds - Dwarsrnast4 Gestold vleesnat, dril - Nobelprijswinnaar fysiologie 5 69 cm. -Verstoteling 6 Wilde haver - Bestaat 7 Voornaam van een Noorsenobelprijswinnarés - Tepel 8 Familielid -. Sportterm - Hoofddeksel9 Plan, opvatting - Geladen deeltje 10 Bestemt, beschikt.

e- ,_.- Gebruik je tijd wel en geef uithanden wat kan:

thesis, seminariewerk, paper, ...Wij doen dit snel, goedkoop

en vakkundig!Vreemde talen en tekens,formules en tabellen ...

alles kan ... en met ervaring.

't Is ook vlakbij: tegenoverALMAll.

UNIVER CVEdward Van Evenstraat 3

3000 LEUVEN~ 016/23.86.43

• Te koop: Lenco kassettedeck. Brussel-sestr. 226, ~ 20.lUO. Vragen naarJoske (Mooie Meid).• De Shrink is elke vrijdag en zaterdagte huur voor privee-fuiven. Soepele engunstige voorwaarden. Info in de Shrink,Tiensestraat 115A of op 'lAS' 28.60.78 en('S avonds) ~ 20.21.50.• Typen van alle teksten & vertalingennl.-Engels-Spaans ~ 23.54.76.• Labyrint: Zaal te huur voor fuiven.Zeer gunstige voorwaarden. De eerstevijf organisatoren nov. krijgen een gratisbak bier. Voor inl, 016/25.55.67 of20.76.41.• Labyrint: vrouwenkaffee. Open wo-do: 20u-02u Fuif: vrij-zat: 22u-04u.Labyrint, Vissersstraat 2 te Leuven, Isteverd. Tel. 016/20 76 41.. • Het Homo- en lesbiennecentrum DeRoze Drempel onthaalt ma & do 20-23uAmerikalaan 3 (p/a JAC) ~ 22.85.82.Kafee elke wo 21-01 u Craenendonck 27(zijstr. Vismarkt).."Kris Rosselle, Naamsesteenweg 130,

.~ 3001 Heverlee, 016/20.70.77. Typen v.~ tesissen~~ ,laserprinter - inbinden -~ vertalingea~ ."".;::.. ,\- ,.;,

1i:. Stop! FûîfL~Rlep! ~ 22.57.64! Mu-L- ---' _' ziek? Alles! Ä~bi! Doen!!!

• Catherine de schildpad: ik ben vollopaan het wachten (nog steeds). Bobbe (enik ben geen konijn).

• Zes ontvreemde konijnen, Izegem endrie kilo mosselen per persoon: wie zinheeft mag het zeggen. Of trekt de kapperdeze week aan het kortste eind, Tatoo?• Triste ternura mia, qué te haces derepente? (E. A. Poe).

• Leuvense volksdansgroep is op zoek::naar dansers-en-ruuzikanten (buiten-landse optredens in her-veoruitzicht).Info: Schapenstraat l3, bel Erwin of~ 02/759.97.45. (weekend).

• Geyonden bij Alma 2: 2 sleutels,opdruk "Luma Spain". Je krijgt ze terugbij De Clercq, Naamsestr, 102

. JO MEU·WISSENAlle verhuur-video-,

klank- en lichtinstallatiesvoor fuiven en 'To"s \' '

BARCOVIS.ION) 500~O fr.'

MAANDAG20.00 u FILM Frankrijk in de jaren 20: L'Atlantide (Jacques Feyder, 1921), in 't

Studioke, ink. 100/125, org. DAF.20.00 u KONCERT Het Nieuw Belgisch Kamerorkest met solist Manu

Mellaerts, olv Jan Caeyers, brengt werk van o.a. Joseph Haydn (naaraanleiding van hun vijfjarig bestaan), in Aula Pieter De Somer, iok.250-550.

21.00 u FILM Le Soupirant van Pierre Eloix, uit 1962, ingeleid door DirkLauwaert, in Stuc, ink. 100/130, org. Stuc.

DINSDAG20.00 u FILM Frankrijk in de jaren 20: L'Atiantide (Jacques Feyder, 1921), in

't Studioke, ink. 100/125, org. DAF.20.00 u LEZING Aspekten van de muziekgeschiedenis: het spanningsveldtussen (beroeps)muzikant en burger (muziekliefhebbers) en de weerslagervan op de muziek en het muziekleven, in Oratoriënhof, Mechelsestr. 111,org. Masereelfonds Leuven.

20.00 u VIDEO 'My Lai' over een Amerikaanse massamoord in eenVietnamees dorp tijdens de oorlog in Vietnam tussen 1964 en 1975, in Aud.Vesalius, org. MLB.

20.30 u FILM 'Franciska', De Oliveira's meesterwerk over een ongenadige ennoodlottige liefde, over passie, obsessie en fataliteit, in Stuc, ink. 100/130,org. Stuc.

~ 20.30 u OPTREDEN 'Zingen, dat is leven' door Willem Vermandere, in Aud.--Minnepooit, iiik. 2561SOO,OI'9':-6C. Lea,ei i.

tel. 016/201.301

23.30 u FILM Chronik der Anna Magdalena Bach van Jean-Marie Straub uit 20.00 ~'FIl:~ Japan in de jaren 30: Osaka E_J;9Y.. van Mizoguchi Kenji uit 1936,'1968, in Stuc, ink. 100/130, org. Stuc. in Studi6ke, ink. 100/125, org. DAF. :" d~;h _

.;,. - ,-"

WOENSDAGZONDA

00.00 u SPORTStudentenmaraton tussen Leuven en Mechelen, voor meer "'M ,,~.

i.nfo en vertrektijden zie de speciale Maratonkrant, org. Spo(1raad. 15.00 u TEATER De Magische Trommel door Teater Pepijn, een produktie13.00 u KUltUUR Twee films van Luis Builuel: Un Chien Andalou (Frétnkrijk, waarin teater, goochelen, zang en poppenspel tot een geheel verwerkt zijn,1929, 17 min.) en 'L'Age d'or (1930, 80 min], in Studio 1, ink. gratis, org. in Aud. Minnepoort, ink. 100/150, org. CC Leuven.Stuc/Kultuurkommissie. 20.00 u FILM Japan in de jaren 30: Osaka Elegy van Mizoguchi Kenji uit 1936,

20.00 u FILM Japan in de jaren 30: Osaka Elegy van Mizoguchi Kenji uit 1936, . in Studioke, ink. '100/125, org. DAF.in Studioke, ink. 100/125, org. DAF.

20.15 u KONCERT Koncert van de vier verschillende Universitaire Muziek-ensembles, in de aula Maxima.

20.30 u AKTIE Briefschrijfavond voor Amnesty International, in Brusselse-straat 226, Leuven.

DONDERDAG

ALFA..Kt.IO-MECENASlil ,12/11 om 23.00: Doopfuif, in zaafAIbairOSj Vism~

APOlLOON'lil 12lt 1pm. 2(),0C): Presiduim"VérQllderiJlg, ÎII ApoIfoOnsêIcfetariaat lil13/11~Kárltuswn2de kan LCl..iruîe Spuyé.1ii 14/11 :JéheVeravond. in .Wink-Zak. ' . .

20.00 u FILM Japan in de jaren 30: Osaka Elegy van Mizoguchi Kenji uit 1936,in Studioke, ink. 100/125, org. DAF. ,

20.30 u DANS Quarere, van Mal Pelo, eerder al te zien op Klapstuk 89, in Stuc,org. Stuc. -

23.00 u KONCERT The Dalfodils, in Belgisch Congo, org. DancetereaBelgisch Congo.

VRIJDAG20.00 u FILM Japan in de jaren 30: Osaka Elegy van Mizoguchi Kenji uit1936,in Studioke, ink. 100/125, org. DAF.

20.30 u FILM Chronik der Anna Magdalena Bach van Jean-Marie Straub uit1968, in Stuc,.ink. r·00/130, org. Stuc.

ZATERDAG10.00 u TOCHT Het racistisch verleden van België, zijn koningen en zijngenerale, een zoek-, bezoek- en speurtocht naar de achtergronden van hetkoloniaal verleden van België, samenkomst aan het station, org. RodeJeugd.

14.00 u FILM Le soulier de satin van Luis Builuel, een film van acht uren, overtwee geliefden die gescheiden rak~n eeotje kom! ip AfrikaJereçh" eenije inAmerika, in Stuc, ink. 220/300, org. Stuc.

PSYCHOLOGISCHE KR'NGlil 12/11 om 2top; KlassJeke.IlVOf!d,; iry de ~Ml)k. ~Jq/11 om 21.00:Snobavond, in de-Sfi'rrnk.@'f~rn "óm·21.00:'Raàd...an l5ehéer van de,'4W Psychologie, irt KringlokaaL . t. !.

Veto sprak met Hélène Passtoors

"Paclfisme is een luksevoor Westerlingen"Afgelopen week organiseerde de Liga voor Mensenrechten een ontmoeting

met Hélène Passtoors, naar aanleiding van de veertigste verjaardag van hetEuropees Verdrag van de Rechten van de Mens. Passtoors zat, tijdens het

bewind van Botha, drie jaar lang in verschillende Zuidafrikaanse gevangenissen, opbeschuldiging van hoogverraad. Haar ex-man Klaas de Jonge kwam onder druk vande Nederlandse regering al veel vlugger vrij. Vandaag zit re in Brussel op hetANC-kantoor, in afwachting van een mogelijke terugkeer naar Zuid-Afrika.Passtoors had het in Gent over haar persoonlijke ervaringen en over de recenteevolutie in Zuid-Afrika. Achteraf had Veto een gesprek met haar.

Veto: Er beweegt de laatste tijd heel wat inZuid-Afrika. Is met het legaliseren van het ANCnu ook uw ballingschap opgeheven?Passtoors: «Het ANC is geen illegale partijmeer, maar dat betekent niet noodzakelijk datalle ballingen vrij kunnen terugkomen. Deterugkomst moet gepaard gaan met een amnes-tiemaatregel. Ieder geval wordt door de Zuid-afrikaanse regering afzonderlijk bestudeerd enbehandeld. Zo hebben ze elke verbanneling een

was er bijna een akkoord tot stand gekomen ommij uit te wisselen. Maar dat is jammer genoegnooit helemaal rond gekomen. Integendeel,mijn gevangeniskondities werden grondig ver-zwaard. Uiteindelijk is Tindemans toch boosgeworden en heeft hij drie diplomaten uitgewe-zen. Vanaf dat moment kwam er schot in dezaak. Die openlijke agressieve diplomatie hadblijkbaar veel meer sukses: druk is nodig,»

Veto: Op het moment dat de anü-apartheids-

onder àlle Zuidafrikanen. Wij eisen immers eenminimaal fatsoenlijk bestaan voor elke Zuid-afrikaan: de gehele bevolking moet wordengevoed. Dat is toch elementair, daarvoor moetde term 'socialisme' niet worden gebruikt.»«Maar de Zuidafrikaanse ekonomie is mo-

menteel één grote puinhoop. Alvorens er vaneen herverdeling sprake kan zijn, moet deekonomie eerst groeien. Er moet een totaalnieuwe investeringspolitiek komen: nationalize-ring van multinationale monopolies, banken enhele luiken van 's lands ekonomie. Zo zou destaat alle mijnenrechten moeten bezitten, pro-duktiekartels aangaan met andere landen om wde prijzen te matigen, de rol van de vakbondenherdefiniëren, ... De staatssektor is heel belang-rijk op het sociaal-ekonomische vlak.»

Veto: De vrijlating van ANC-leider NelsonMande/a betekent een politieke stroomversnel-ling voor Zuid-Afrika. Heeft u vertrouwen inMandela als leider?

formulier toegestuurd waarop we moetenvermelden voor welke misdaad wij een vrijstel-ling van vervolging wensen, en waarom wedenken dat het een politiek gemotiveerdemisdaad is. Ze willen met andere woorden eenschuldbekentenis. Ik kan toch moeilijk neer-schrijven bij welke aktiviteiten ik betrokkenwas. Dus enkel als mijn vonnis wordt opge-schort en ik een vrijstelling bekom, kan ik terugnaar Zuid-Afrika.»«Het rare van de hele kwestie is dat ik

intussen door de universiteit van Pretoria benuitgenodigd, terwijl de Afrikaners heel goedweten dat ik, eenmaal terug in Zuid-Afrika, dekeuze heb tussen de ambassade of de gevange-nis»

Veto: Tijdens uw gevangenschap in Zuid-Afrika, en in andere vergelijkbare gevallen,huldigt België de 'stille diplomatie'. Nochtansheeft Tindemans indertijd, evenmin als zijnopvolgers, met dat buitenlands beleid veelsukses geboekt

Passtoors: «Ik kan natuurlijk alleen over mijneigen geval oordelen. Ik heb de indruk datTindemans zijn dossier slecht kende. In mijngeval heeft hij met de Zuidafrikaanse regeringeen akkoord gesloten over mijn hoofd heen. Ikwas het daar overigens helemaal niet mee eens.Bovendien heeft Tindemans me gevraagd mijnmensenrechten, mijn konstitutione1e rechtenweg te tekenen. Gelukkig is Marc Eyskens toenter hulp gekomen.»«Het is natuurlijk niet gemakkelijk precies te

zeggen wat het effekt is van stille diplomatievoor het buitenlandse beleid. Dat is eenmoeilijke vraag. Ik zit hier tenslotte in m'n.ANC-kantoor in Brussel. Laten we zeggen: hetkan krachtiger. Die stille diplomatie heeft inmijn geval duidelijk niet gewerkt. Begin 1988

beweging als oppositie erkend is en de eisen vanhet ANC ingewilligd zijn, houdt het ANC dan opte bestaan of heeft het de ambitie verder te levenals politieke partij?

Passtoors: «Op dit moment is het ANC nogsteeds een bevrijdingsbeweging. Wat daarna zalgebeuren is allesbehalve duidelijk. Het ANC isnu in alliantie met de Kommunistische Partij,die zich dus wel als politieke partij lanceert. Alsje gaat stemmen, heb je niet de keuze tussen deKP en het ANC: beide staan op hetzelfde nivo.Ik weet totaal niet hoe het verder zal gaan,misschien komt er wel een soort van partij vannationale eenheid»

Veto: Wat moeten we ons dan bij het ANC alspolitieke partij voorstellen?De basisidee van hetANC is een multiraciaal Zuid-Afrika. Opsociaal-ekonomisch vlak wordt er gestreefdnaar een vaag socialisme. Hoe wordt daarkonkreet gestalte aan gegeven? Bestaat er eenAfrikaans alternatief voor het falende Oost-Europese socialisme?

Passtoors: «De eerste eis van het ANC is eengrondwettelijke vergadering gekozen op basisvan het algemeen stemrecht: One man, one vote.Elke Zuidafrikaan moet het recht op zelfbe-schikking hebben. Partijen waarvan het pro-gramma een racistische inslag heeft, moetenworden uitgesloten. We willen een demokra-tisch Zuid-Afrika waar huidskleur geen rolmeer speelt. Ondertussen moet er wel eenovergangsregering komen die de huidige grond-wet opschort. Het probleem is echter dat hethuidige regime nog helemaal niet klaar is omafstand te doen van de macht»«In zijn sociaal-ekonomische doelstellingen

is het ANC eerder pragmatisch. Eerst en vooralwil men een herverdeling van de rjjk.doJlUtlen

Passtoors: «Heel veel vertrouwen. Hij is eensymbool van verzet, een inspiratiebron om doorte gaan: in die zin is hij een held. De emotioneleband met z'n volk is groot. Momenteel isMandela eigenlijk al één van de topfiguren in deZuid-Afrikaanse politiek. Indien zijn gerond-heid het toelaat wordt hij waarschijnlijk bin-nenkort voorzitter van het ANC.»

Veto: Nochtans dreigt de 'affaire WinnieMande/a' (haar lijfwachten vermoordden al danniet met haar medeweten 'Stompte; een zwartejongen) het ANC natuurlijk wel in een slechtdaglicht te stellen. In welke mate heeft die helezaak het ANC nu schade berokkend?

Passtoors: «De hele zaak is een groot probleemvoor het ANC. Maar deze ene misstap - als daarsprake van kan zijn, er is tenslotte nog niksbewezen - moet worden bijgelegd binnen hetANC. Tenslotte heeft zij niet gevraagd omboegbeeld te worden van het ANC: ze istoevallig verliefd geworden op één van de groteleiders van die organisatie. Gedurende de 27jaar dat haar man gevangene was, is ze zichaltijd tegen het regime blijven verzetten: ze isonder huisarrest geweest, ze is verbannengeweest, ze was sociaal werkster en heeft socialediensten helpen opbouwen. Ze heeft zich altijdten volle ingezet en teruggevochten.»«De dingen die nu gebeurd zijn en haar in een

kwaad daglicht hebben geplaatst, passen hele-maal niet bij haar persoonlijkheid. Er zijntrouwens in de hele affaire verschillendeelementen waar een reukje aan zit. Op zekermoment heeft Winnie het kontakt met haarlijfwachten verloren. Bovendien was het zoge-naamde voetbalteam sterk geïnfiltreerd door depolitie. Het moment om iets tegen Winnie enhet ANC te ondernemen was dan ook bijzondergoed uitgekozen. Degene die besloten heefthaar te vervolgen is overigens gekend als eenechte nazi»«Al met al blijft het heel onduidelijk in welke

mate Winnie betrokken was bij de dood vanStompie. Ik zeg niet dat er niets gebeurd is, ikweet het niet. Maar één ding is zeker: de helezaak valt niet te rijmen met haar persoonlijk-heid en met de manier waarop ze zich altijdheeft opgesteld. Haar proces is momenteeluitgesteld tot in januari. Ze zal dan vervolgdworden voor opzettelijke slagen en verwondin-gen en voor medeplichtigheid aan kidnap-ping.»

Veto:Niet iedereen staat in Zuid-Afrika tespringen om De Klerks hervormingen. Dreigthij de kontrole over het ekstreem-rechtse;konservatieve gedeelte van de blanke bevolkingniet te verliezen?Passtoors: «De situatie is erg kompleks. Nietalle blanken zijn nog voorstander van hetApartheidsregime. In wezen is het Apartheids-regime gebaseerd op de emancipatie van dekleine blanke boer, de Afrikaner. Ook dehuidige ekstreem-rechtse Afrikaner Weer-stamb-beweging rekruteert vooral in die mid-dens, onder de kleine grondbezitters, niet onderde rijkere burgerij. Mandela'verzet zich trou-wens tegen het beeld dat bestaat over deproblemen in Zuid-Afrika als louter een rassen-probleem. Natuurlijk is het ook voor een stukeen sociaal probleem, een klassenprobleem. Dekleine boeren genieten nu van een aantalvoorrechten, alleen op basis van hun blank-zijn,niet op basis van hun sociale positie. Ze zijn nubang dat ze alleen maar te verliezen hebben bijeen afbouw van het Apartheidssysteem. Op ditmoment is zeker dat deel van de bevolking nogniet voorbereid op een totale ommekeer. Hoesterk die stroming is, is moeilijk in tt; schatten,net wals ik niet kan zeggen hoe de situatie zalevolueren, hoe eksplosief die kan worden»

Veto: Het ANC is gegroeid als een 'terroristi-sche' organisatie die bereid was haar eisen metde wapens af te dwingen. Op dit moment zietmen meer heil in de dialoog. U bent ook zelf alseen terroriste afgeschilderdPasstoors: «Ik ben ooit zelf ook pacifistgeweest. Maar pacifis; zijn is een Westerse luksedie je je in andere landen vaak niet kanveroorloven. Als iedere eis tot rechtvaardigheidmet geweren wordt beantwoord, dan ben je welverplicht om ook naar harde middelen tegrijpen. Die dreiging is een vorm van zelfverde-diging. Pacifist zijn is goed als bewustwording.Overigens is terrorisme een moeilijk begrip:voor de één ben je een vrijheidsstrijder, voor deander een verrader»

Mieke Janssens

Janet al 19 dagenuitgewezen. Kwasiwordt vervolgd

(Foto HielkeGrootendorsl)