(16) dİrenİŞ’ten hÜkÜmet’e; hamas’in hÜkÜmet tecrÜbesİ … · 2015. 2. 14. ·...

TURAN-SAM YIL 2012 CİLT 4 SAYI 14 İLKBAHAR 2012

TURAN STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ DERGİSİ

wwwturansamorg

124

(16)

DİRENİŞrsquoTEN HUumlKUumlMETrsquoE HAMASrsquoIN HUumlKUumlMET TECRUumlBESİ

Yrd Doccedil Dr M Serkan TAFLIOĞLU

OumlZET

Bu makale Hamas huumlkuumlmeti ve Filistin Youmlnetimi kurumları arasında guumlccedil

muumlcadelesi ve ccedilatışmasının nasıl meydana geldiği incelemektedir 2006 yılındaki

Filistin Yasama seccedilimleri ardından Hamasrsquoın zaferle ccedilıkması Filistin Siyasi

sistemindeki kuvvetler dengesini derinden etkilemiştir Seccedilimlere kadar Filistin

Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml ve Filistin Youmlnetimirsquonin tuumlm kuruluşları Fetih tarafından

youmlnetiliyordu Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) Filistinrsquode ve topraklarından

suumlruumllmuumlş tuumlm duumlnyadaki Filistinlilerin temsilcisi bir yapı olarak kurulmuştur Zaman

iccedilerisinde Fetih Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuumlnuuml eline geccedilirmiş ve diğer hareketleri

dışlamıştır Diğer direniş hareketleri Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuumlnden bağımsız

hareket etmeye başlamışlardır

Fakat Oslo Barış goumlruumlşmelerinde Fetih youmlnetimindeki Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme

Oumlrguumltuuml tuumlm hareketler adına Oslo Uyum anlaşmalarını imzalamıştır Sonraki suumlreccedilte

Filistin Youmlnetimi Fetih tarafından kurulmuştur Bu Filistin Youmlnetimi Başkanlığı

huumlkuumlmeti guumlvenlik kuvvetleri ve parlamentosu Fetih youmlnetiminde anlamına geliyordu

Hamasrsquoın parlamento ve Huumlkuumlmetrsquote ccediloğunluğu ele geccedilirmesi kırk yıldır Filistin

siyasetinde egemen olan Fetih iccedilin hayati bir tehdit oluşturuyordu Bu durum Filistin

Youmlnetimi politika ve parametrelerinin Hamasrsquoın İslami direniş ilkelerine goumlre yeniden

tanımlanması demekti Bu Fetih ve aynı zamanda İsrail iccedilin kabul edilemez bir

durumdu Uluslararası ve yerel gerilim Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut Abbas ve

Hamas huumlkuumlmeti arasında siyasi muumlcadele ve ccedilatışmaya sebep olmuştur Bu

ccedilatışmalar huumlkuumlmet sorumluluk alanları ve Filistin Youmlnetimi kurumları uumlzerindeki

farklı anayasal yorumlara dayanmaktadır

Anahtar Kelimeler Hamas Filistin İsrail Gazze Seccedilim

ABSTRACT

(FROM RESISTANCE TO GOVERNMENT GOVERNMENT

EXPERIENCE OF HAMAS)

This article examines how power struggle and conflict between Hamas

government and Palestinian Authority Apparatuses has arised In the aftermath of the

2006 Palestinian Legislative election electoral victory of Hamas had an deeply impact

on the balance of forces within the Palestinian political system Up to the elections the

establishments of both the Palestinian Liberation Organization (PLO) and the

Palestinian Authority were governed by the Fatah PLO was established as an

representative apparatus all Palestinians who were living in the palestinian and whole

around the world whom expelled from Palestine In time Fatah took possession of

PLO and exclude the other Palestinian fractions Other resistance movements has

began to act independently from PLO

But in the Oslo Peace Negotiations PLO under Fatah control has represented

the Palestinians and signed the Oslo Accords in the name of all movements Following

period Palestinian Authority (PA) was founded by Fatah This meant within the PA

Presidency the government the security forces and the Parliament was under the

Yrd Doccedil Dr Niğde Uumlniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Boumlluumlm Başkanı

staflioglugmailcom staflioglunigdeedutr



wwwturansamorg

125

control of Fatah The possession of majority in the parliament and in the government

was the vital threat to the forty years Fatah domination in the Palestinian politics It

means the redefinition of the PA policies and parameters according to the Hamas

islamic resistance principles It was unacceptable change for the Fatah as well as

Israel International and domestic tensions have caused political struggle and conflicts

between PA President Mahmoud Abbas and Hamas government These conflicts

based on the realms of governmental responsibility and different constitutional

interpretations over the Palestinian Authority institutions

Keywords Hamas Palestine Israel Gaza Election

Giriş

Tarihsel suumlreccedil iccedilinde İsrail-Filistin sorununda temel ccedilıkmazlardan biri Filistin

halkının temsil meselesi olmuştur Meşru temsil iccedilin yasal bir yapı oluşturmak işgal

sebebiyle buguumlne kadar muumlmkuumln olmamıştır Filistin halkını temsil iccedilin oluşturulan

Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) zaman iccedilerisinden El Fetih hareketinin

hacirckimiyetine girerek Filistinlileri temsilden guumln geccediltikccedile uzaklaşmıştır Buguumln Filistin

nuumlfusunun yarısından fazlası Filistin coğrafyası dışında yaşamaktadır113

Oslo barış

goumlruumlşmeleri ise FKOuml adına sadece El Fetih ve Arafat oumlnderliğinde yuumlruumltuumllmuumlştuumlr

Bunun sonucunda ortaya ccedilıkan siyasi yapı Filistin halkının tamamını temsilden uzak

kalmıştır Arapccedila Farsccedila ve İbranice kaynaklara ulaşabilme imkacircnımız tahlillerimizde

birincil kaynakları kullanmamızı sağlamaktadır Filistin youmlnetimi iccedilin FKOuml kurucu

misakı gibi uumlst ve kapsayıcı normla beraber Filistin Anayasası da bulunmaktadır Bu

zeminde FKOuml kurucu belgelerinde ve Filistin anayasasındaki egemenlik dağılımı ve

ccedilatışmasını da ortaya koymaya ccedilalışacağız Bu ccedilatışma Hamasrsquoın huumlkuumlmet kurması ve

Filistin meclisinde ccediloğunluğu elde etmesi ile daha sarih bir şekilde ortaya ccedilıkmıştır

İncelememiz siyasi kuram ve soumlylemlerden ziyade siyasi ccedilatışmanın hukuki zeminini

iccedilerecektir

Hamasrsquoın Seccedilim Zaferi

Filistinrsquode 2512006 tarihinde yapılan milletvekili seccedilimlerinde 132 sandalyeli

mecliste Hamas 74 El Fetih ise 45 sandalye kazanmıştı114

Esas itibarıyla bu seccedilim

sonucu Amerikan ve İsrail youmlnetimlerirsquonin yanında bazı Arap youmlnetimlerinde de

buumlyuumlk şaşkınlık ve rahatsızlık yaratmıştı İsrail youmlnetimi gibi ve El Fetih de bu

sonucu beklemiyordu Hamas Muumlsluumlman Kardeşler hareketinin Arap duumlnyasındaki

tek silahlı oumlrguumltuuml konumundaydı Bu durum doğal olarak Muumlsluumlman Kardeşler

hareketinin doğduğu yer olan Mısırrsquoda daha buumlyuumlk kaygı yaratmıştı Hamas

youmlnetiminden Ahmet Bahr Hamasrsquoın bu zaferinin Muumlsluumlman Kardeşlerin ve Filistinde

direniş ve cihad seccedileneğinin zaferi olarak ilan ediyordu Mısır Cumhurbaşkanı

Mubarek ise bir İsrail gazetesine verdiği demeccedilte İsrailrsquoin eskiden olduğu gibi barış

goumlruumlşmelerinde Mahmut Abbas ile devam etmelerini tavsiye ediyordu115

Bunun

ardından Hamasrsquoın huumlkuumlmet kurması iccedilin İsrailrsquoi tanıması gerektiğini ve boumlylece

Hamasrsquoın İsrail ile barış goumlruumlşmelerine katılabileceğini belirtiyordu Mahmut Abbas

113

Farsoun Samih K Aruri Naseer H Palestine And The Palestinians A Social and Political History

Westview Press USA 2006 s111 Boumllgede bizzat bulunmamızda gerek kaynaklara doğrudan ulaşmamız ve sahada goumlzlem yapma

imkacircnı sağlamıştır 114

Muhsin Salih et al Mısır ve Hamas Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat-ı versquol-iştişarat Beyrut 2009 s 14 115

İbid s 15



wwwturansamorg

126

da aynı şekilde kurulacak huumlkuumlmetin Oslo anlaşması ve geccedilmiş huumlkuumlmetin imzaladığı

tuumlm anlaşmaların kabul etmesi gerektiğini accedilıklamıştı116

Bu da esas itibarıyla İsrail

devletinin tanınması ve onunla barış goumlruumlşmeleri iccedilin masaya oturulması anlamına

geliyordu

Hamas seccedilim zaferinin hemen ardından Fetih ile beraber bir huumlkuumlmet

kurabilecekleri youmlnuumlnde mesajlar goumlndermişti Fakat bu ifadeler karşısında Fetihrsquoin

oumlnemli isimleri bu teklife son derece sert cevaplar verdiler Muhammed Dahlan

Fetihrsquoe bağlı silahlı birliklerin toumlreninde ldquoHamasrsquoın oumlnderliğinde bir huumlkuumlmeti

katılmalarının Fetih iccedilin bir utanccedil olduğunu ifade edecektirdquo117

Filistin Youmlnetimi

Başkanı Mahmut Abbas ise seccedilim sonuccedilları accedilıklanmaya başladıktan sonra yeni

huumlkuumlmetin Oslo barış anlaşmaları ccedilerccedilevesinde bir siyasi program uygulamasının

zorunlu olduğunu ifade etmekteydi Seccedilim sonuccedillarının accedilıklanmasının bir guumln

sonrasında Mahmut Abbas tuumlm emniyet kuvvetlerinin başkanlarını toplayarak bundan

sonra sadece kendisine karşı sorumlu olduklarını ve tuumlm raporları kendisine

sunmalarını isteyecekti Daha oumlnce sınırların ve doğal olarak Batı Şeria ve Gazzersquodeki

sınır geccedilişlerinin denetimi huumlkuumlmete ait iken Mahmut Abbas ccedilıkardığı bir kararname

ile sınır guumlvenliğini de kendisine bağlı hale getirecekti Sivil savunmanın da bağlı

olduğu başına Reşit Ebu Şebakrsquoı getirdiği ayrı bir genel muumlduumlrluumlk ihdas edecektir

Arafatrsquoın son doumlneminde Mahmut Abbas Amerikan ve İsrail youmlnetimlerinin de

desteğiyle Filistin youmlnetimi başkanından bazı yetkileri devralmıştı118

Bu suumlreccedilte

Abbas yakın bir zamanda Hamasrsquoın huumlkuumlmet kurmasını hiccedil duumlşuumlnmemişti Şimdi ise

huumlkuumlmetin sahip olduğu bu anayasal yetkileri geri almaya ccedilalışmaktaydı El Fetih

Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme (kurtuluş) Oumlrguumltuumlrsquone (FKOuml)119

hacirckim olmasıyla yaklaşık kırk

yıldır Filistin adına hareket ediyordu 1993 Oslo barış suumlrecinden sonra ise Filistin

youmlnetiminin meşru huumlkuumlmeti konumuna gelerek yeni siyasi yapı El Fetih

hacirckimiyetinde kurulmuştu Hamasrsquoın da dacirchil olduğu islami direniş hareketleri Oslo

anlaşmasını tanımadıkları iccedilin bu siyasi yapının dışında kalmışlardı

Hamas huumlkuumlmeti ile El Fetih arasındaki yetki ve egemenlik ccedilatışması seccedilim

sonuccedilları ilan edilir edilmez başlamıştır Bir oumlnceki Meclis 232006 tarihinde seccedilim

sonuccedilları accedilıklanmasının hemen ardından toplanarak birccedilok kritik yasa ccedilıkarılmış ve

oumlnemli mevkilere yeni atamalar yapılmıştır Bu toplantıda Başkanrsquoa bağlı olacak yeni

kurumlar ihdas edilmiş ve huumlkuumlmetin yetkilerinin bazıları Başkanrsquoa devredilmiştir

Hamas youmlnetimi bu duruma şiddetle karşı ccedilıkmış seccedilimlerden sonra eski meclisrsquoin

goumlrev ve yetkilerinin bittiğini ve kanun ccedilıkarma ve atama yapamayacağını ilan

etmiştir Fakat Meclisrsquoin seccedilim sonrası son oturumunu accedilan Ruhi Futuh eski meclisrsquoin

goumlrevinin ve yetkilerinin yeni meclisrsquoin yemin etmesine kadar devam ettiğini

116

Muhsin M Salih et al Sırarsquouumll-İradaat Suluumlkrsquouumll-Emni lifetih ve Hamas versquol-etrafrsquouumll-maniyetuuml

Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat-ı versquol-iştişarat Beyrut 2008 s 13 117

age s13 118

Filistin anayasası 1997 yılında hazırlanmış 2002 Mayıs ayında ise Arafat tarafından onaylanarak

aynı yıl yuumlruumlrluumlğe girmiştir 2003 Mart ayında ise Amerikan youmlnetiminin de baskısı ile Başbakanlık

makamı ihdas edilmiştir Bu anayasanın 39 maddesine goumlre Filistin Youmlnetimi Başkanı aynı zamanda

Silahlı Kuvvetlerrsquoin Başkomutanı olmaktadır Aynı şekilde başkan Filistinrsquoin diğer uumllkeler nezdinde

bulunan temsilcileri atama yetkisine de sahiptir (Md40) Filistin Meclisrsquoin onayladığı kanunları

kendisine ulaştıktan sonra en geccedil 30 guumln iccedilinde onaylamalı ya da meclise goumlndermelidir Eğer Meclis

uumlccedilte iki ccediloğunlukla yasayı tekrar kabul ederse kanun onaylanmış kabul edilir (Md41) 119

ldquoMunazzamatuumlrsquol-Tahriruumlrsquol-FilistinrdquoArapccedila orjinalinden ki Filistinden kasıt İsrailrsquoin işgali altındaki

tuumlm Filistin topraklarını (1967 oumlncesi de dahil) kapsadığı ve kuruluş belgesindeki toprakların

oumlzguumlrleştirilmesi hedefi ccedilerccedilevesinde asli ifadesi kullanılmıştır Ayrıca etimolojik olarak da Arapccedila

kelimesinin Tuumlrkccedile karşılığı kurtuluş kelimesi değil oumlzguumlrluumlkleştirmersquodir Al Mawrid s 285 (ريرحت)



wwwturansamorg

127

soumlylemiştir120

El Fetih youmlnetimi Filistin Anayasasının 47 maddesine dayanarak eski

meclisrsquoin goumlrev suumlresinin yeni meclis uumlyelerinin yemin etmesine kadar devam ettiğini

iddia etmiştir Neceh Uumlniversitesi Hukuk Fakultesi Dekanı Ahmed Mubarek Halidi ise

bu son yapılan meclisrsquoin meşru olmadığını velacircyet suumlresi ile Yetki arasında fark

olduğunu ifade etmiştir121

Ona goumlre eski meclisin suumlresi devam etmekle beraber

anayasa değiştirmek veya kanun yapmak gibi bir selacirchiyeti kalmamıştır Bununla

beraber seccedilim ilanından sonra milletvekillerinin birccediloğu yeniden seccedililememiştir

Hamasrsquoın youmlneticilerinden Said Sayyam ise yetkisi biten eski meclisin ccedilıkardığı

kanunları tanımayacaklarını ve bunların ilga edeceklerini accedilıklamıştı Fakat temel

sorun yeni meclisin ccedilıkaracağı kanun ve anayasa değişikliğinin Filistin Youmlnetimi

Başkanı Mahmut Abbas tarafından onaylanması aksi halde kanunların geccedilmesi iccedilin

meclisrsquoin uumlccedilte iki ccediloğunlukla onayı gerekmekteydi Yeni meclisrsquoin siyasi dağılımında

ise bu muumlmkuumln goumlruumlnmuumlyordu

Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut Abbasrsquoın son anda yaptığı oumlnemli

değişikliklerden birisi de Anayasa Mahkemesinin yapısının belirlenmesinde olmuştur

(2312006) Daha oumlnceki yasaya goumlre Anayasa Mahkemesi başkanı ve uumlyelerinin

atanmasında Meclis onayı istenirken yapılan değişiklikle artık sadece Başkanın

ataması yeterli olmaktadır Bu durum Filistin Anayasa Mahkemesini Filistin Youmlnetimi

Başkanı Mahmut Abbasrsquoın bir nevi buumlrokratları haline getirmekteydi Hemen ardından

tuumlm memur ve buumlrokratların idari ve mali soruşturma ve takiplerini yapan bir divanrsquoa

başkan atamıştır Başkanrsquoa bağlı bu divan sayesinde Mahmut Abbas buumlrokrasi

uumlzerinde daha etkin hale gelmekteydi Aynı zamanda bu yapı sayesinde Hamasrsquoın uumlst

duumlzey buumlrokratlara atama yapmasını engellemek ve El Fetihrsquoin buumlrokrasi uumlzerindeki

hacirckimiyeti korunmak isteniyordu Filistin Meclisi Hukuk Uzmanı Assam Abidin ise

bu durumun Anayasanın 38 ve 68 maddeleriyle ccedilatıştığını ifade etmektedir122

Huumlkuumlmetin yuumlruumltme guumlcuumlnden kaynaklanan en hayati ve işlevsel goumlrevler bu

ccedilerccedilevede elinden alınmaktadır Abbas Meclis ccedilalışanlarının bağlı olduğu idari

amirini bile yeni meclise bırakmadan kendisi atamıştı

Bu şartlar altında Hamas uumlyelerinin ccediloğunlukta olduğu yeni meclis 18 Şubat

2006 tarihinde yemin ederek goumlrevine başlamıştı Meclis Başkanı seccedililen Aziz

Duveykrsquoin ilk işi Meclisrsquoin seccedilimlerden sonra yaptığı oturumda aldığı kararları yeni

mecliste tekrar oylamak iccedilin durdurmak olmuştu Bunun iccedilinde son oturumda yapılan

tuumlm uumlst duumlzey atamalar da dacirchildi Fakat El Fetih Meclis grubu başkanı Azzam

Ahmed Meclis başkanının bir oumlnceki meclisrsquoin aldığı kararları dondurmak ya da iptal

etmek gibi bir yetkisi olmadığını ve bunun muumlmkuumln olmadığını iddia ediyordu El

Fetihrsquoe bağlı Meclis ccedilalışanları ise gerekli dosyaları yeni Meclis Başkanı Duveykrsquoe

goumlndermiyor hatta Meclis iccedilerisinde telefon goumlruumlşmeleri bile kesiliyordu123

Duveyk

buna rağmen eski alınan kararların iptali iccedilin Meclis oturumuna accediltı fakat El Fetih

Milletvekilleri bu oturumu kanunsuz ilan ederek katılmadılar Hatta goumlruumlşme

esnasından El Fetihrsquoin kol kuvvetleri Meclis iccedilerisine ateş accediltılar124

Oumlnceki El Fetih

huumlkuumlmeti yine son doumlnemde Hamas huumlkuumlmeti uumlzerinde gerek mali baskı gerek

120

Meryem Aytani ve Muhsin Muhammed Salih Sırarsquouumll- Selahiyat beyne Fetih ve Hamas Merkezrsquouumll-

Zeytun Lidırasat-ı versquol-iştişarat Beyrut 2008 s 26 121

age s 28 122

age s 34 123

Aytani ve Salih Sırarsquouumll-Selahiyat beyne Fetih ve Hamas s 36 124

ldquoBarsquod Celese Asıfa Lirsquol-Meclisrsquouumll-teşrirsquoi ilgat kararat meneha Reis Sultat Evsardquo El Kudsrsquouumll Arabicirc

7 Mart 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010 http81144208209090pdf200603Mar07MarTue s1



wwwturansamorg

128

toplumsal baskı oluşması iccedilin binlerce yeni memur almış bu memurlar ise hemen

seccedilim sonrası maaşlarını alamadıkları iccedilin maliye bakanlığına saldırmışlardı125

Aynı zamanda El Fetih kendi hacirckimiyetinde olan Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme

Oumlrguumltuumlrsquonuuml (FKOuml) ise gerek iccedil gerek dış ilişkilerde huumlkuumlmetin yetkisini azaltmak iccedilin

kullanmaktaydı Zaten El Fetih mensubu Reşat Ebu Reşakrsquoın başına getirildiği

Emniyet Muumlduumlrluumlğuuml kolluk kuvetlerini youmlnetme bakımından iccedil işleri bakanını işlevsiz

hale getiriyordu Bunun uumlzerine Hamas huumlkuumlmeti sonraki suumlreccedilte İccedil işleri bakanlığına

bağlı ayrı bir kurum ihdas etmek zorunda kalacaktı Doğal olarak Hamas kendi

eğitilmiş direniş unsurlarını bu kolluk kuvveti buumlnyesinde toplamaya başlamıştı126

Bunun uumlzerine Mahmut Abbas bunun kanunlara aykırı olduğunu ilan ederek alınan

kararı ilga ettiğini duyurdu127

Filistin Youmlnetimi Başkanlığına yani El Fetihrsquoe bağlı

Filistin Televizyon ve Radyosundan Hamas huumlkuumlmeti aleyhine yayınlar

yapılmaktaydı Daha oumlnce huumlkuumlmete bağlı bu birimlerde sonradan Filistin Youmlnetimi

Başkanlığına bağlanmıştı Gazzersquode artık iki silahlı kollluk kuvveti bulunmaktaydı ve

bu sebeple sokaklarda ccedilatışmalar başlamıştı Filistin Meclis Başkanı Aziz Duveyk ile

Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut Abbas 2006 yılı Mayıs ayında Milli Birlik ve

Yetki ccedilatışmaları gibi konuları konuşmak uumlzere goumlruumlşmeler yaptılar Hamas huumlkuumlmeti

bu suumlreccedilte aynı zamanda yasal guumlcuumlnuuml kullanıp sokaklarda asayişi sağlamak iccedilin kendi

kolluk kuvvetlerinin Gazzersquode goumlrevlendirmişti Fetih soumlzcuumlsuuml ise Hamas huumlkuumlmetine

bağlı kolluk kuvvetlerinin sokaklarda hacirckim olmaya başlamasının ardından İccedil işleri

bakanını bu eylemle ccedilatışmaları koumlruumlklediğini ifade ediyordu128

İsrail youmlnetimi bir

taraftan Hamasrsquoın huumlkuumlmeti sebebiyle Filistinrsquoe iktisadi abluka uygulamakta ve diğer

taraftan İsrail Dış İşleri bakanı Mahmut Abbasrsquoa ya seccedilimlerin yeniden yapılmasını ya

da Hamas huumlkuumlmetinin değişmesi iccedilin halk oylaması yapılmasını tavsiye

etmekteydi129

Mahmut Abbas Hamas huumlkuumlmeti programının Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml

(FKOuml)rsquonuumln esaslarıyla ccedilatışmaması gerektiğini bu ccedilerccedilevede Hamas huumlkuumlmetinin

İsrailrsquoi tanıması gerektiğini ifade etmekteydi130

Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml

Filistin halkının iccedilerde ve dışarda tek yasal ve en uumlst temsil siyasi yapısıydı Bu oumlrguumlt

ise uzun zamandan beri El Fetih oumlrguumltuumlnuumln hacirckimiyetinde bu sebeple diğer Filistinli

oumlrguumltler tarafından meşruiyetini kaybettiği duumlşuumlnuumllen bir yapıydı 17 Nisan 2006

tarihinde İsrailrsquode İslami Cihad Hareketinin askeri kanadı Kuduumls Tugaylarının

gerccedilekleştirdiği eylemi Mahmut Abbasrsquoın teroumlr olarak nitelendirmesi diğer direniş

hareketlerinin El Fetih ve Filistin Youmlnetimi Başkanrsquoından daha da uzaklaşmalarına

sebep olmuştur

125

ldquoİrsquotikal Naşit min Hamas birsquot-tuhme katli Zabitirsquot-şurtardquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 13 Şubat 2006 Erişim

Tarihi 24 Mart 2010 http81144208209090pdf200602Feb13FebMon s1 126

ldquoTayinrsquouumll Kaidrsquouumll Lecanrsquouumll-mukaveme Şabiye Murakiben Arsquommen lirsquol-Veziratuumlrsquol-dacirchiliye teşekkuumll

kuvve min ricalrsquouumll-emin versquol-fesail limuvaciheti inkibalrsquouumll-emnirdquo El Eyyam 21 Nisan 2006 Erişim

Tarihi 24 Mart 2010 httpwwwal-ayyampsznewssitedefaultaspxDate=4212006 s1 127

ldquoAbbas yufeccir Ezme ve yelga kararat-ı Hamas biteşkil-i kuvvetuuml cedide ve tayin ahadı zuamarsquoil-

mukavemerdquo El Şarkrsquouumll Evsat 22 Nisan 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

httpwwwaawsatcomdetailsaspsection=4ampissueno=10007amparticle=359506ampfeature= s1 128

Velid Avaz ldquoHamas tenşir kuvvetuuml emniye cecidetuuml ve Abbas yersquoemmir şurta bivakfıhardquo El

Kudsrsquouumll Arabicirc 18 Mayıs 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

http81144208209090pdf200605May18MayThu s 1 129

Salih Sırarsquouumll- İradaat Suluumlkrsquouumll-Emni lifetih ve Hamas versquol-etrafrsquouumll-maniyetuuml s 22 130

age s 16



wwwturansamorg

129

İsrailli Asker Celad Şalitrsquoin Esir Edilmesi ve Direnişin Devamı

Hamasrsquoın Filistin iccedilerisindeki diğer İslami hareketler tarafından seccedilimlere

girmesi ve huumlkuumlmet kurması şiddetle eleştirilmekteydi Bu durumu dolaylı da olsa

Oslo anlaşmasının tanınması ve direnişin geri plana atılması olarak

değerlendiriyorlardı Hamas ise direniş faaliyetlerinden vazgeccedilmeyeceğini ifade

etmekteydi ve bunun neticesinde 25 Haziran 2006 tarihinde diğer 3 direniş hareketiyle

yapılan ortak bir eylem ile Kerim Ebu Salim geccediliş boumllgesinden İsrail asker Celad

Şalitrsquoi esir alındı131

Hamas ve eyleme katılan diğer direniş hareketleri ilk yaptığı

accedilıklamada askerin serbest bırakılması karşılığı bin Filistinrsquoli esirin serbest

bırakılması saldırı ve ablukaların kaldırılmasını istediler132

Filistin Youmlnetimi Başkanı

Mahmut Abbas seccedilimlerden sonra Filistinli Esirlerden sorumlu bakanlığa bağlı olan

esirlerin durumu ve hapishalerin idaresi goumlrevini El Fetihrsquoin hacirckim olduğu Filistinrsquoi

Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) nezaretinde yapılacağını ilan etmişti Hamas bu eylem

ile bu konuda fiili olarak soumlz soumlyleme hakkının kendilerinde olduğunu da ortaya

koymuş oluyordu Hamas youmlnetimi İsrail ile esir goumlruumlşmelerinde tek aracıyı Mısır

olarak kabul ettiklerini ilan etmişti133

Fakat Mısır huumlkuumlmetinin Refah sınır kapısını

accedilmaması ve ablukaya etkin destek vermesi Hamasrsquoın Mısır youmlnetimine bu konudaki

tavrını değiştirecektir Bunun neticesinde 2008 Aralık ayında Gazze saldırılarından

sonra Hamas youmlnetimi esir goumlruumlşmelerinde Almanyarsquoyı arabulucu olarak kabul

etmesiyle Mısırrsquoı geri plana atacaktır

Seccedilimlerden sonra Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut Abbasrsquoın İccedilişleri

bakanlığına bağlı kolluk kuvvetlerini kendi youmlnetimine alması İccedil işleri bakanlığını

fiilen işlevsiz bırakmıştı Huumlkuumlmet bu ccedilerccedilevede sahip olması gereken uumlst duumlzey

buumlrokrat atama ve tayin gibi konularda sıkıntı ccedilekiyordu Mahmut Abbas aynı

zamanda El Fetih milletvekili olan Muhamed Dahlanrsquoı Filisintin Milli Guumlvenlik

Muumlşteşarı olarak tayin etmişti Huumlkuumlmet ise bunun Anayasaya aykırı olduğunu bir

milletvekilinin buumlrokraside goumlrev alamayacağını soumlyluumlyordu134

Bu durum aynı

zamanda kolluk kuvvetlerinin İccedil işleri bakanına karşı sorumlu olmamaları gibi bir

durum ortaya ccedilıkaryordu İccedil işleri bakanı Said Sayyam ise bu durum karşısında 17

Mayıs 2006 guumlnuuml Filistinrsquode asayişi sağlayacak kendisine bağlı guumlvenlik teşkilatı

kurulacağını ilan ediyordu135

Mahmut Abbas ise bunu ilga eden bir karar

yayımlıyordu Fakat Sayyam ise var olan guumlvenlik birimlerinin kendi talimatlarına

uymadığını bu sebeple asayişi sağlamak iccedilin bu birimi kurmaya mecbur kaldıklarını

accedilıklıyordu Sayyam Filistin Anayasasının 69 maddesine goumlre uumllkede guumlvenliğin ve

asayişin sağlanmasından İccedil işleri bakanın sorumlu ve yetkili olduğunu buna bağlı

olarakda kurulan teşkilatın Anayasal hakları olduğunu ifade ediyordu136

Hemen

ardından Filistin Meclis Başkanı da İccedil işleri bakanlığına bağlı bir kurumu ilga

131

ldquo İstişhaduuml Şabeyn ve Muktil Cundiyeyn İsrailiyeyn ve İhtitaf Salis firsquol-amaliyatuuml alrsquoa Mevkirsquoa

Askeriya Cenubu Gazzerdquo El Hayatrsquouumll Cedid 26 Haziran 2006

httpwwwarab2comffhtmlhttpwwwalhayat-jcom (Erişim Tarihi 24 Mart 2010) s 1 132

ldquoİsrail terfuz tahrir 1000 esir-i Filistini ve tehedduumld biictiyahrsquouumll-mıntıkatuumlrsquol-şimaliyetuuml min Kıtrsquoa

Gazzerdquo El Şarkrsquouumll Evsat 2 Temmuz 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

httpwwwaawsatcomdetailsaspsection=4amparticle=371141ampissueno=10078 133

Salih Mısır ve Hamas s 22 134


ldquoKuvveti Veziruumlrsquod-dahiliyetuumlrsquol-filistini tebaşir amaliha fi Gazzerdquo El Şarkrsquouumll Evsat 18 Mayıs 2006

Erişim Tarihi 24 Mart 2010

httpwwwaawsatcomdetailsaspsection=4ampissueno=10033amparticle=363778ampfeature= 136

Aytani ve Salih Sırarsquouumll-Selahiyat beyne Fetih ve Hamas s 65



wwwturansamorg

130

etmenin Filistin Youmlnetimi Başkanının yetkisinde olmadığını accedilıklıyordu El Fetih ise

Hamasrsquoın kendine ait bir milis kuvvet kurduğunu huumlkuumlmet ise her Filistinli hareketten

isteyen herkesin bu guumlvenlik birimlerine katılabileceğini soumlyluumlyordu137

Bu yeni

kolluk kuvvetleri asayişi sağlamasındaki temek zorluk Filistin Youmlnetimi Başkanı

Abbas ve El Fetih youmlneticilerinin devamlı olarak bu guumlvenlik kuvvetlernin meşru

olmadığını ilan etmeleri ve diğer Başkanrsquoa bağlı kolluk kuvvetlerinin işbirliği

yapmamasıydı Bu yeni kolluk kuvvetlerine huumlkuumlmet maddi sıkıntıdan dolayı

uniforma ve silah vermekte zorlanıyordu El Fetih bağlı subay ve polisler hiccedil bir

şekilde Huumlkuumlmetin emirlerini yerine getirmiyorlar138

bu durumda gerek sokakta asayiş

sağlanması konusunda gerekse buumlrokraside ccedilatışmaya sebep oluyordu El Fetih uumlyesi

Mahmut Abbasrsquoa bağlı kolluk kuvvetleri ile huumlkuumlmete bağlı guumlvenlik birimleri

arasında silahlı ccedilatışmalar başlamıştı139

El Fetih mensubu Divan başkanı Refik Huumlseyni ise ayrı bir kolluk kuvvetinin

kurulmasının muumlmkuumln olmadığını sadece var olan Genel Muumlduumlrluumlğe bağlı bir birim

kurulabileceğini iddia ediyordu140

Soumlzkonusu durumda ise kolluk kuvvetleri

Huumlkuumlmetin emrinde değil Filistin Youmlnetimi Başkanına bağlı kalacaklardı Aynı

şekilde Hamas huumlkuumlmeti Gazzersquode olduğu gibi Batı Şeriarsquoda da huumlkuumlmet olarak idari

ve siyasi olarak hacirckimiyet kurmak istiyordu fakat buna izin verilmiyordu Esas

itibarıyla Batı Şeria fiili olarak İsrail işgalinde olması sebebiyle gerccedilekte kimse fiili

olarak Batı Şeriarsquoda hacirckim değildi

Filistin Huumlkuumlmetinde iccedil işlerin de olduğu gibi diplomasi ve dış işleri bakanlığı

da bazı hukuki ccedilıkmazlar iccedilindeydi Filistin halkının en uumlst yasal temsilcisi kabuumll

edilen Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) dolasıyla Başkan Mahmut Abbas ve El

Fetih kendisini Filistinrsquoi uluslararası alanda tek temsilci olarak kabul ediyordu141

Filistin Diplomasi Usul Kanuna goumlre yurt dışında yeni temsilcilikler accedilmak ve

kapamak Dış işleri bakanının goumlrevlendirmesi ve Filistin Youmlnetimi Başkanı onayına

bağlıydı142

Fakat Filistin Kurtuluş Oumlrguumltuuml (FKOuml) ve dış işleri bakanlığı arasındaki

goumlrev ayrımı sarih değildi Diplomasi Usul kanununa goumlre dış işleri bakanlığı diğer

uumllkeler boumllgesel ve uluslararası oumlrguumltler ile ilişkilerin geliştirilmesi Filistinrsquoin yurt

dışında temsili tuumlm diplomatların idari siyasi ve mali denetimi kanun ccedilerccedilevesinde

atanması tayini ve bakanlar kurulu onayıyla diplomatik pasaport vermek143

ile

yetkliydi Fakat 2006 yılının Temmuz ayında Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut

Abbas Filistin Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) başkanı olarak yurt dışındaki tuumlm Filistin

Buumlyuumlkelccedililiklerine ve Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) temsilciliklerine bir

bildiri goumlndererek bundan sonra Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml siyasi sorumlusu

137

Bu yeni kurulan İccedil işleri bakanlığına bağlı kolluk kuvvetine katılım Hamas 2500 Fetih 1100 Halk

Direniş Cephesi 600 Halk Cephesi250 Demokratik Cephe 50 Arap Oumlzguumlrleştirme Cephesi 202

Halk Oumlnderliği Cephesi100 Ahmed Ebu Reyş Birlikleri 90 Vadirsquoa Haddad Grubu 70 Bağımsız

540 138

Salih Sırarsquouumll- İradat Suluumlkrsquouumll-Emni lifetih ve Hamas versquol-etrafrsquouumll-maniyetuuml s 110 139

Velid Avaz ldquoEdet limuktil Selasetuuml ve İsabe 11 fi Han Yunis ve İndilarsquoHarik Birsquol-meclis Teşri

biramallahrdquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 9 Mayıs 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2006

http81144208209090pdf200605May09MayTue s1 140

ldquoİmma Demmic El Kuuvetuumlrsquol-tenfiziyetuuml Firsquol-echizetuuml imma Halluhardquo El Eyyam 11 Ocak 2006

Erişim Tarihi 24 Mart 2010 http81144208209090pdf20070111JanThu s21 141

Aytani ve Salih Sırarsquouumll- Selahiyat beyne Fetih ve Hamas s 48 142

Filistin Diplomasi Usul Kanunu Madde 2 Erişim Tarihi 6 Nisan 2010

httpwwwmofagovpsarindexphpp=ministry_4 s2 143

age Sadece Buumlyuumlkelccedililerin atanması Filistin Youmlnetimi Başkanı onayıyla gerccedilekleşiyordu

Diplomasi Usul Kanunu Md7 s4



wwwturansamorg

131

Kaddumirsquonin Filistinrsquolilerin uluslararası alanda temsili ile goumlrevlendirildiğini

duyurdu144

El Fetih kendi hacirckimiyetinde olan Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml ile

huumlkuumlmet arasında hiyeyarşiyi ortaya koyarak huumlkuumlmetin yetki bakımından aşağıda

kaldığını ifade ediyordu145

Hacirclbuki 2003 yılında Yaser Arafat doumlneminde Başbakan

olan Mahmut Abbas kendisi bizzat tuumlm yabancı buumlyuumlkelccedililiklere ve uluslararası

kuruluşlara goumlnderdiği tamimde dış ilişkilerde Filistin huumlkuumlmeti dış işleri bakanının

sorumlu olduğunu bildiriyordu146

Milli Birlik Huumlkuumlmetinin Kurulması

El Fetihrsquoin uumlst duumlzey asker ve istihbaratccedilıları Gazzersquode ccedilatışmalarda

oumllduumlruumllmeye başlayınca 16 Ağustos 2006 tarihinde Abbas ve Filistin Huumlkuumlmeti

Başbakanı İsmail Haniye oluşturulacak Milli Uyum anlaşması ccedilerccedilevesinde Milli

Birlik Huumlkuumlmeti kurmak iccedilin goumlruumlşmelere başladı147

Bu goumlruumlşmeler suumlrecinde

ccedilatışmalar şiddetlenmiş Filistin Youmlnetimi Başkanı Abbas sahip olduğu dış desteği ve

maddi guumlcuuml Filistin Huumlkuumlmeti aleyhine kullanmaya başlamıştır Gazzersquode maaşları

oumldenmeyen memur ve ccedilalışanlar grevlere başlamış bu durum zaten var olan İsrail

ablukasının da etkisiyle Gazzersquode yaşamı daha da zorlaştırmıştır Abbas Uluslararası

alanlarda Hamasrsquoı Filistin Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml uumlst otorite olarak kabul etmeye ve

Oslo anlaşmaları ccedilerccedilevesinde İsrailrsquoi tanımaya zorluyordu

Uzun goumlruumlşmeler sonucu El Fetih ve Hamas arasında 2 Şubat 2007 tarihinde

Mekkersquode anlaşma imzalandı Bu anlaşmaya goumlre Filistinrsquoda iccedil ccedilatışmalardan dolayı

kan doumlkuumllmesi durdurulmalı ve işgal karşısında Milli bir duruş sergilenmelidir

Taraflar arasında imzalanacak esaslar ccedilerccedilevesince Milli Birlik Huumlkuumlmeti kurmak iccedilin

acil ccedilalışmalara başlanacaktı Daha oumlnce uumlzerinde anlaşılan Kahire ve Şam uyum

anlaşmaları ccedilerccedilevesinde Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme (FKOuml) yeniden yapılandıracaktır148

Esas itibarıyla bu anlaşmanın ccedilıkmazlarının başında anlaşma maddelerinin muğlacirck

ifadeleri gelmekteydi Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut Abbas Mekke Anlaşmasının

iki hedefi olduğunu birincisi iccedil ccedilatışmaları durdurmak ikincisi ise Hamas huumlkuumlmetine

Uluslararası meşruiyet kazandırmak olduğunu ifade ediyordu Bu ise Hamasrsquoın da

iccedilinde olduğu yeni huumlkuumlmetin İsrailrsquoi tanımasıyla olacaktı149

Mahmut Abbas ve El

Fetihrsquoe goumlre kendileri uluslararası meşruiyete sahiptiler fakat Filistinrsquoin resmi seccedililmiş

huumlkuumlmeti bu meşruiyete sahip değildi

17 Mart 2007 tarihinde yeni Milli Birlik huumlkuumlmeti goumlrevine başlamıştı

Tarafsız bir iccedilişleri bakanı atanmış fakat o da Filistin Youmlnetimi Başkanı Abbasrsquoın

kolluk kuvvetlerinden sorumlu muumlduumlr olarak atadığı Reşid Ebu Reşak ile yetki

ccedilatışması sonucu goumlrevden ayrılmıştı Kendisi istifa mektubunda İccedilişleri bakanı olarak

144


ldquoMusa Ebu Marzuk El Hareketuuml terhibuuml birsquoey Mubadaratuuml tesarsquo lirsquoinha El Ezmetuumlrsquol-dacirchiliye ala

Kaidetuumlrsquol-hivarrdquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 11 Temmuz 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

http81144208209090pdf20070711JulWed s5 146

age s 51 147

ldquoAbbas ve Haniye Yebhasan İmkaniyeti Hukuumlmet-i İtilarsquofiye ve Hamas Tettehuz Kararen bitecil

teşkilihardquo El Şarkrsquouumll Evsat 16 Ağustos 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010


Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat-ı versquol-iştişarat Mısır ve Hamas s 27 149

ldquoKımmetuumlrsquol- Selasiye teakida El Yevm Vasati Tatiym İlami ve Hafıd Sekafersquol-tevekkuat bihudus

İnfiracrdquo El Hayatuumlrsquol-Cedid 19 Şubat 2007 Erişim Tarihi 25 Mart 2010

httpwwwarab2comffhtmlhttpwwwalhayat-jcom s1



wwwturansamorg

132

fiili hiccedil bir yetkiye sahip olmadığını belirtmişti150

Bu durum temel sorunlardan biri

olan milli bir ccedilerccedilevede kolluk kuvvetlerinin yeniden yapılanmasını engellemişti Esas

itibarıyla silahlı guumlccedillerin yeniden yapılanması Milli Birlik Huumlkuumlmeti kurulmasındaki

temel hedeflerden biriydi

General Dayton Planı Amerikan İsrail ve Mahmut Abbasrsquoın ortak

Hamasrsquoı Tasfiye Planı

Yaser Arafat 2000 yılındaki Camp David goumlruumlşmelerinden sonra Filistinrsquoe

geri doumlnerek gerekirse tekrar direneşe doumlnebilecekleri accedilıklamıştı Bunun ardından

ikinci intifa hareketi başlamış ve Arafatrsquoın vefatından (Arafatrsquoın Doktoruna goumlre İsrail

ajanları tarafından zehirlenmiş bu sebeple şehadetinden) sonra Mahmut Abbas İsrail

youmlnetimi ile daha yakın iş birliği kurmaya başlamıştı Mahmut Abbasrsquoın Filistin

Youmlnetiminrsquoe başkan seccedililir seccedililmez Amerikan ve İsrail youmlnetimleri Mahmut

Abbasrsquoa daha oumlnce Amerikan huumlkuumlmeti tarafından accedilıklanan Yol Haritası

ccedilerccedilevesinde acil guumlvenlik işbirliği anlaşmaları imzamasını istemişlerdi Bunun

uumlzerine 2005 yılı Mart ayında Bush Şaron ve Mahmut Abbas youmlnetimleri arasında

Filistin Silahlı Kuvvetlerinin eğitimi techizi ve İsrail ve Filistin youmlnetimi arasındaki

emniyet işbirliğinin uyum ve denetimini iccedileren bir guumlvenlik anlaşması

imzalanmıştır151

Hamasrsquoın genel seccedilimleri kazanmasının ilanının ardından Mahmut

Abbas kendisinin Filistin Youmlnetiminin seccedililmiş başkanı olduğunu ve İsrail ile sorunun

goumlruumlşmeler ve barış yoluyla ccediloumlzuumlleceğini duyurmuştur Buradaki mesaj Hamas

huumlkuumlmetine dış işlerinde son soumlzuuml soumlyleme yetkisine sahip olmayacağının accedilıkccedila ilanı

olmuştur Hamas huumlkuumlmeti ise doğal olarak seccedilimler oumlncesi vaad ettiği siyasi reform

ve Filistin halkının işgale karşı uluslararası hukuktan doğan temel direniş hakkı

Filistinli muumlltecilerinin geri goumlnuumlş hakkı gibi temel haklarını savunmak istemesiydi

Aynı şekilde Hamas huumlkuumlmet olsa bile İsrailrsquoin Filistin toprakları uumlzerinde kalan hiccedil

bir parccedilasını hiccedil bir şekilde tanımayacağını savunuyordu152

Amerikan youmlnetimi ise Filistin guumlvenlik işleri ile ilgilenmesi iccedilin Korgeneral

Keith Daytonrsquou goumlrevlendirmişti Bu ccedilerccedilevede Uumlrduumln ve Amerikarsquoda yeni Filistin

Silahlı Kuvvetleri seccedililip eğitilmeye başlamıştı Bu Filistin Silahlı Kuvvetlerinin

Lojistik ve mali desteği Amerikan İngiltere Kanada Uumlrduumln ve Mısır huumlkuumlmetlerince

karşılanmaktaydı153

Bu birlikler boumllgede ldquoDayton Taburlarırdquo olarak bilinmektedir Bu

silahlı birlikler Batı Şeriarsquoda mahkemelerin siyasi tutukluları tahliye kararı vermesine

rağmen bu kararları yerine getirmemekteydi Bu birliklere oumlzel seccedililen Filistinliler

Batı Şeria ve Gazzersquode doğmamış yeni nesilden seccedililmektedir Bundaki temel

amaccedillardan biri bu kişilerin direnişle ya da toplumla doğrudan bir bağının olmaması

istenmektedir Hatta lise mezunu bile olmamaları tercih sebebidir Filistin Youmlnetimi ve

150

Salih Nersquoami ldquoHilaf alarsquol-selahiyat yedfea veziruumlrsquol-dahiliyetuumlrsquol-filistiniye liistikaletuumlrdquo El Şarkrsquouumll

Evsat 24 Nisan 2007 httpwwwaawsatcomdetailsaspsection=4amparticle=416367ampissueno=10374

(Erişim Tarihi 25 Mart 2010) 151

Merkezuumlrsquol-Zeytun Lidırasat versquol-İstişarat El Tensikuumlrsquol-Emni beynersquol-Sulta versquol-İhtilal Beyrut

2009 s2 152

Hamasrsquoın Seccedilim Programı Giriş Boumlluumlmuuml 1142006 Erişim Tarihi 18 Mart 2010

httpwwwislamonlinenetarabicnews2006-0114article10bshtml1 s1 153

Aisling Byrne ldquoBusinessmen Posing as RevolutionariesrsquoGeneral Dayton and the ldquoNew Palestinian

Breedrdquo November 2009 Erişim Tarihi 26 Mart 2010

httpamecorgzaindexphpoption=com_contentampview=articleampid=90businessmen-posing-as-

revolutionaries-general-dayton-and-the-new-palestinian-breedampcatid=62palestine-israelampItemid=75

s 3



wwwturansamorg

133

El Fetihrsquoe bağlı bu ldquoDayton Taburlarırdquo bir nevi direnişi bastırma ve İsrailrsquoi koruma

guumlcuumlne doumlnuumlşmuumlştuumlr Hatta 7000 El Fetih uumlyesi Arafat oumlnderliğinde başlatılan ikinci

intifadaya katıldıkları iccedilin tasfiye edilmişlerdi154

Esas itibarıyla Hamasrsquoın genel

seccedilimlere girmesindeki temel etkenlerin başında bu silahlı kuvvetler gelmektedir

Ccediluumlnki Filistin Youmlnetimi ve El Fetih bu silahlı guumlcuuml Filistin halkı tarafından seccedililen

huumlkuumlmetin meşru kolluk kuvveti olarak nitelendirmekteydi Hamas seccedilimlere girerek

huumlkuumlmette soumlz sahibi olarak Amerikan ve İsrail youmlnetiminin bu silahlı guumlccedil sayesinde

direniş karşıtı etkinliğini kırmak istemekteydi

Haziran 2007 tarihinde Amerikan Kongresi Filistin Youmlnetimi iccedilin guumlvenlik

yardımı olarak 86 milyon dolarlık bir yardım paketini onaylamıştı155

Bu yardım

General Dayton emrinde Filistin Mahmut Abbas Youmlnetimi ve doğal olarak El Fetihrsquoin

silahlandırılması ve eğitimi iccedilin kullanılacaktı İsrail istihbaratının bu yeni Filistinli

asker ve polislerin seccediliminde ve eğitiminde veto hakkı bulunmaktaydı156

Hatta gelen

silahlar İsrail adli tıp kurumu tarafından incelenecek ve eğer kendilerine karşı bir

olayda kullanılırsa bu şekilde tespit edilecekti Silahlar Mısır ve Uumlrduumln uumlzerinden

Filistinrsquoe tırlar ile nakledilirken İsrail Ordusu tarafından korunuyor ve Filistin

Youmlnetimi Başkanı Abbasrsquoa bağlı subaylara teslim edilmesi sağlanıyordu

Bunun uumlzerine Hamasrsquoın huumlkuumlmeti kurmasının ardından Mahmut Abbasrsquoın

emrine Uumlrduumln uumlzerinden tırlar dolusu silahların Batı Şeriarsquoya girişine Korgeneral

Daytonrsquoun isteğiyle İsrail tarafından izin verildi157

Hamas huumlkuumlmeti kurar kurmaz

Amerikan ve İsrail youmlnetimleri huumlkuumlmete İsrailrsquoi tanıması iccedilin baskı ve abluka

uygulamaya başlamışlardı Henuumlz daha Hamas huumlkuumlmeti bile kurulmadan 2006 yılının

Şubat ayında Amerikan ve Filistin youmlnetimleri Hamasrsquoın huumlkuumlmetten uzaklaştırılması

iccedilin goumlruumlşme yaptıkları basına yansımıştı158

İsrail Savunma Bakanlığının bazı uumlst

duumlzey subay ve yetkilileri Abbas Youmlnetimi ile yaptıkları iş birliği neticesinde birccedilok

aranan Hamas mensubunu ele geccedilirdiklerini ve Hamasrsquoa yardım eden Filistinlilerin

sahip oldukları ccediliftliklere fırınlara ve mallara el koyduklarını accedilıklamıştı Aynı

accedilıklamada Filistin Youmlnetimi (Mahmut Abbas ve El Fetih) ile artık ortak duumlşmana

yani Hamasrsquoa sahip olduklarını soumlylemişti159

Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut

Abbasrsquoın uzun suumlre Gazzersquode askeri sorumlusu ve Mahmut Abbasrsquoın Milli Guumlvenlik

Danışmanı olan Muhammed Dahlan Hamasrsquoa karşı duumlşmanlığı ile tanınmaktadır

Hatta Dahlanrsquoa goumlre Hamas ile El Kaide arasında bir fark yoktur160

Bu kişi iccedilin

doumlnemin ABD Başkanı Bush bazı konuşmalarında ldquoBizim Adamımızrdquo ifadesini bile

ccedilekinmeden kullanabilmektedir161

Amerikan basının ele geccedilirdiği bazı gizli belgelere goumlre Amerikan huumlkuumlmeti

Milli Guumlvenlik Danışma Elliot Abramsrsquoı Filistinrsquode bir iccedil savaş ccedilıkmasını tahrik

154

age s4 155

Keith Dayton Konuşma Deşifreleri Soref Symposium May 7 2009 Erişim Tarihi 26 Mart 2010

httpwwwwashingtoninstituteorghtmlpdfDaytonkeynotepdf s5 156

Byrne s7 157

Basim Kasım et al Melefrsquouumll-Emni beynersquol-Sulta versquol-İsrail Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat versquol-

İştişarat Beyrut 2009 s 34 158

Steven Erkanger February 14 2006 ldquoUS and Israelis Are Said to Talk of Hamas Ousterrdquo Erişim

Tarihi 26 Mart 2010 httpwwwnytimescom20060214internationalmiddleeast14mideasthtml

s1 159

Byrne s5 160

Jonathan Fighel ldquoIslamization or Secularization of the Palestine Causerdquo Erişim Tarihi 26 Mart 2010

httpwwwictorgilArticlestabid66Articlsid639currentpage1Defaultaspx s1 161

April 2008 David Rose ldquoThe Gaza Bombshellrdquo Erişim Tarihi 26 Mart 2010

httpwwwvanityfaircompoliticsfeatures200804gaza200804 s2



wwwturansamorg

134

edecek bir planı uygulamakla goumlrevlendirdiği anlaşılmaktadır162

Nitekim İsrail

Guumlvenlik Bakanı Amir Peretz henuumlz Hamas huumlkuumlmeti kurmadan oumlnce 11 Ocak 2006

tarihinde Mısır ve Uumlrduumlnrsquoden silahlar gelmeye başlayınca ldquohedefin Mahmut Abbas

youmlnetimi ve El Fetihrsquoi Hamasrsquoa karşı olası bir ccedilatışmaya hazırlamakrdquo olduğunu ifade

ediyordu163

Bu plan ccedilerccedilevesinde seccedililmiş Hamas huumlkuumlmetini devirmekle goumlrevli kişi

Muhammed Dahlan goumlruumlnmektedir Fakat bu plan başarılı olamamış Dahlan ve

ldquoGeneral Dayton taburlarırdquo Gazzersquoyi Hamasrsquoın hacirckimiyetine terk etmek zorunda

kalmışlardır Gazzersquonin Hamasrsquoın hacirckimiyetine girmesinin ardından Amerikan

Başkan Yardımcı Dick Cheney Ortadoğu Danışmanı David Wurmser istifa etmişti

Wurmser Bush youmlnetimini Filistinrsquode kirli bir savaş yuumlruumlttuumlğuumlnuuml ve Hamas

huumlkuumlmetine karşı Abbas youmlnetimine destek verdiğini duyurmuştu Gazzersquodeki durumu

ise El Fetihrsquoin darbe yapma girişimin Hamas tarafından engellenmesi olarak

değerlendirdiğini accedilıklamıştı164

İsrail ile Filistin Youmlnetimi ve El Fetih ortaklaşa Hamasrsquoa karşı topyekucircn bir

savaş başlatmıştı İsrailrsquoin Batı Şeriarsquodan sorumlu Generali Yaov Mordechai ldquoBatı

Şeriarsquoda Hamas hareketinin sivil ve toplumsal kurumlarına karşı gerccedilek bir savaş

iccedilinde olduklarını ve İsrail-Filistin (youmlnetimi) arasında bu konuda doğrudan bir

koordinasyon olduğunu belirtmekteydi165

Yediot Ahronoth gazetesinin uumlst duumlzey

analizcilerinden olan Nahum Barnea İsrail Savunma Bakanlığı ve Mahmut Abbas ve

Feyyad youmlnetiminin uumlst duumlzey subay ve istihbaratccedilılarının gizli bir toplantısına

katılmıştı Daha sonraları deşifre edilen bu toplantıda Filistin Youmlnetiminin Batı

Şeriarsquonın Silahlı Kuvvetleri Komutanı Diyab El Alirsquonin ldquoAramızda( İsrail-Filistin

Mahmut Abbas Youmlnetimi) duumlşmanlık yok Ortak bir duumlşmanız var O da Hamasrdquo

demiştir166

Aynı toplantıda Filistin Youmlnetimi Askeri İstihbarat Başkanı Mejid Ferraj

ise ldquoOnlarla (Hamas) diyalog olmayacak Siz onlarla ateşkes yaptınız biz değil

Ayrıca bize goumlnderdiğiniz (istihbarat kastediliyor) her Hamas kurumu ile ilgilendik

Ya onları kapattık ya da youmlnetimini değiştirip paralarına el koydukrdquo dediği iddia

edilmiştir

Hamasrsquoın Gazzersquoye Fiili Olarak Hacirckimiyeti ve Mahmut Abbasrsquoın

Huumlkuumlmeti Feshi

Mayıs ayında Gazzersquode El Fetih ve diğer guumlvenlik birimleri arasında silahlı

ccedilatışmalar tekrar şiddetlendi Bunun uumlzerine 11 Haziran 2007 tarihinde Hamasrsquoa bağlı

kolluk kuvvetleri Gazzersquode El Fetihrsquoe bağlı guumlvenlik birimlerine karşı bir kaccedil guumln

suumlren bir operasyon neticesinde Gazzersquoyi fiili olarak hacirckimiyeti altına aldı Bunun

uumlzerine Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut Abbas olağanuumlstuuml hal ilan ederken İsmail

Haniye Huumlkuumlmetini fes ettiğini ve yeni başbakan olarak da Selam Feyyadrsquoı

goumlrevlendiğini accedilıkladı167

Abbas huumlkuumlmeti fesih gerekccedilesinde ise ldquosilahlı isyanrdquo ve

ldquoFilistin Halkının genel maslahatı iccedilinrdquo ifadelerini kullanıyordu Hatta El Fetihrsquoin

iccedillerinde uumlst duumlzey subaylarında bulunduğu 250 asker Gazze olaylarında diğer kolluk

162

age s 3 163


age s4 165

Salih Muhsin Muhammed Merkezrsquouumll Zeytun Lidarast versquol-İştişarat El Takrirrsquouumll-strateji El Filistin

lisene 2008 Beyrut Luumlbnan 2009 s 52 166

age s 53 167

Velid Avaz ve Eşrefrsquouumll-Hur ldquoHamas teraha ldquozıddı şerriyetuuml ve Meşrsquoal yenfi niyyeti hareketihi el-

istila alarsquol-sultardquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 16 Haziran 2007 Erişim Tarihi 26 Mart 2010

http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135

kuvvetlerine ldquokardeşlerimize silah ccedilekmeyizrdquo diye muumldahale etmediği iccedilin

cezalandırıldığı duyuruldu Haniye huumlkuumlmeti ise kendilerinin Filistin halkının seccedililmiş

resmi huumlkuumlmeti olduklarını Anayasal olarak bunun muumlmkuumln olmadığını iddia

ediyordu Filistin Youmlnetimi Başkanı Abbas yeni huumlkuumlmeti kurubilmek iccedilin engel

olarak goumlrduumlğuuml Filistin Anayasasının 65 66 67 maddelerini dondurduğunu ilan etti

Filistin Başbakanı İsmail Haniye Mahmut Abbasrsquoın Anayasa maddelerini ilga ya da

dondurmak gibi yetkileri olmadığını bu durumun kanunsuz olduğunu belirtmiştir 26

Haziran 2007 tarihinde yayımladığı bir bildiri ile ise tuumlm silahlı milislerin silahlarının

toplanmasını emrediyordu Bu aynı zamanda Filistinrsquodeki tuumlm silahlı direniş

hareketlerinin silahlarının toplanması anlamına geliyordu Hatta Batı Şeriarsquoda birccedilok

Hamasrsquoa muumlzahir kişiler tutuklanmaya başlamış ve bazıları ise İsrailrsquoe teslim

edilmiştir168

29 Haziran 2007 tarihinde Mahmut Abbas Fransa ziyaretinde Filistinrsquode

başkanlık ve genel seccedilimlerinde yapılması iccedilin Filistinrsquode Uluslararası bir guumlcuumln

yerleştirilmesini istemiştir Bu teklif Amerikan Bush youmlnetimi tarafından ccedilok olumlu

karşılanmıştır Fakat Hamas bu guumlcuumln İsrailrsquoe karşı muumlcadele veren silahlı direniş

hareketlerini bastırmak iccedilin kullanacağı savıyla şiddetle karşı ccedilıkmıştır169

Bu ccedilerccedilevede Gazzersquode seccedililmiş yasal huumlkuumlmet olarak Hamas ldquosilahlı isyanrdquo

nitelendirmesinin soumlz konusu olamayacağını savunuyordu Filistin Anayasasının 115

maddesinin birinci fıkrası Filistin Youmlnetimi Başkanına ldquoMilli Guumlvenlikrsquoin tehlikeye

duumlşmesi bir savaş ya da silahlı isyan durumunda olağanuumlstuuml hal ilan etme yetkisi

vermekte fakat bu suumlre bir ayı geccedilememektedir Filistinrsquoli hukukccediluların tartıştığı temel

sorun ise kendisi Filistin halkının seccedililmiş yasal huumlkuumlmeti olan ve Anayasal olarak

uumllkedeki asayiş ve emniyetten sorumlu ve yuumlruumltme guumlcuumlne sahip huumlkuumlmete karşı nasıl

ldquoisyanrdquo nitelemesi yapılabileceğidir170

Ayrıca Filistin Anayasasının 110 maddesine

goumlre Filistin Youmlnetimi Başkanı tarafından ilan edilen Olağanuumlstuuml Hal huumlkuumlmetinin

Filistin Yasama Meclisinden guumlvenoyu alması gerekmektedir Bu halde Guumlvenoyu

Meclisrsquoten uumlccedilte iki ccediloğunlukla alınmalıdır Filistin Yasama Uumlyesi 45 milletvekili İsrail

tarafından tutuklandığı hesaba katılırsa bu nisabın sağlanması da fiili olarak muumlmkuumln

değildir Bu durum Filistinrsquode buguumln de hala devam eden Anayasal bir ccedilıkmaz

meydana getirmektedir

El Fetih ve karşı goumlruumlş ise Filistin Anayasasının 83 maddesinin 3 ve 5

fıkralarına goumlre eğer huumlkuumlmet uumlyelerinin uumlccedilte biri duumlşuumlruumlluumlr ya da boşalırsa huumlkuumlmet

duumlşmuumlş kabul edilir Filistin Youmlnetimi Başkanı huumlkuumlmeti azlettiğini ilan ettikten sonra

El Fetihrsquoe bağlı ve bağımsız bakanlar bunu kabul edip istifa etmişti Bu ccedilerccedilevede eski

bakanların yarısı istifalarını vererek Abbasrsquoın kararını onaylamış olmaktadır Burada

ise ortaya ccedilıkan sorun bu huumlkuumlmet uumlyeleri değişikliğinin Filistin Meclisinin onaması

olmadan nasıl goumlreve başlıyacağıdır Sonuccedil itibarıyla Parlementer sistemlerin temeli

olan Meclisrsquoin sahip olduğu egemenlik yetkisinin hiccedil bir şart altında ilga etmenin

muumlmkuumln olmadığıdır Nitekim Hamas boumlyle bir yetkinin Parlamenter sistemde hiccedil bir

kurum veya kişiye ait olmadığını ifade etmektedir Buna bağlı olarak Filistin Yasama

Meclisrsquoin hangi şart altında olursa olsun yeni kurulan huumlkuumlmete uumlccedilte iki ccediloğunlukla

guumlvenoyu vermesinin muumlmkuumln olmadığına daha oumlnce belirtmiştik Filistin

Anayasasına goumlre ccedilıkan sonuccedil Filistin Youmlnetimi Başkanı huumlkuumlmeti fesih edebilir fakat

olağanuumlstuuml hal de ilan edilse yeni huumlkuumlmet Meclisrsquoin onayı olmadan kurulamaz

168



Velid Halil Hammami ldquoAhadis-i Gazze ve Tenazursquoas-selahiyatrsquos-Desturirdquo El Kudsrsquouumll Arabi 10

Temmuz 2007 Erişim Tarihi 26 Mart 2010 http81144208209090pdf20070710JulTue s19



wwwturansamorg

136

Filistin Yasama Meclisi Anayasa Komisyonu Başkanı Ahmed Halidi huumlkuumlmet fesih

edilse bile yeni huumlkuumlmet Meclisrsquoinden guumlvenoyu alana kadar eski huumlkuumlmetin goumlreve

devam edeceğini bu bağlamda Abbasrsquoın olağanuumlstuuml hal huumlkuumlmet kurma durumunun

tamamen Anayasarsquoa aykırı olduğunu ifade etmektedir171

Filistinrsquoin oumlnemli Anayasa

hukukccedilularından Enis Kasım ise yaptığı bir accedilıklama ile Filistin Youmlnetimi Başkanı

Abbasrsquoın Meclis onayı olmadan yeni huumlkuumlmet atamasının soumlz konusu olamayacağını

ifade etmektedir172

Hatta Kasım aynı accedilıklamanın devamında Filistin Anayasasırsquonın

79 maddesi ccedilerccedilevesince değil huumlkuumlmet herhangi bir bakanın bile guumlvenoyu almadan

goumlreve başlayamayacağını belirtmektedir Buna bağlı olarak Filistin Youmlnetimini

Selam Feyyad huumlkuumlmeti mi yoksa Hamasrsquoın yani İsmail Haniye huumlkuumlmeti mi temsil

etmektedir Bu durum Oslo anlaşmaları ccedilerccedilevesinde kurulan Filistin Youmlnetimi

iccedilerisinde hayati bir adem-i meşruiyet sorunu meydana getirmektedir

Bu fiili durum hukuksal bir ccedilıkmaz meydana getirse de her iki huumlkuumlmet de

kendi boumllgesinde Filistin Youmlnetiminin meşru huumlkuumlmeti iddiasıyla hacirckimiyetini buguumlne

kadar suumlrduumlrmektedir Fakat bu durum Mısır huumlkuumlmetinin Gazzersquodeki durumu

tanımadığının ilanıyla İsmail Haniye huumlkuumlmetini ccedilok zor durumda bırakmıştı173

Mısır

huumlkuumlmeti bununla da kalmıyor Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut Abbasrsquoın

meşruiyetini desteklemek iccedilin Arab Birliğini toplantıya davet ediyordu Mısır Meclisi

Dış ilişkiler Komisyonu Başkanı Mustafa Fıkhi yanı başlarında İslami bir emirliğin

kurulmasını kabul edemeyeceklerini duyuruyordu174

Mısır youmlnetimi Muumlsluumlman

Kardeşlerin Filistinrsquode denetimsiz ve bağımsız bir şekilde huumlkuumlmet olmasını kendi

rejimi iccedilin hayati bir tehdit olarak algılamaktaydı Hamas siyasi temsilcisi Halid

Meşal Gazzersquodeki durumun Mısır Ulusal Guumlvenliğini tehdit etmediğini aksine Hamas

huumlkuumlmeti duumlşerse Gazzersquode El Kaide gibi daha aşırı hareketlerin guumlccedilleneceğini

belirtmişti175

Filistin Youmlnetimi Başkanı bu olaylar karşısında 7 Temmuz 2007 tarihinde

yayımladığı bir kararla seccedilimlerin yapılması iccedilin Meclisi toplantıya ccedilağırdı İsmail

Haniye huumlkuumlmeti ise Filistin Başkanının Meclisi toplantıya ccedilağırmak gibi anayasal bir

yetkisi olmadığı savıyla bunu reddetti Bunun uumlzerine Abbas Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme

Oumlrguumltuuml Merkez Youmlnetimini toplayarak Başkanlık ve erken Genel Seccedilimlerin nisbi

temsil esasına dayanarak seccedilim kararı almasını istedi El Fetih bununla Filistin

Yasama Meclisi yerine uumlst otorite olarak kabul edilen Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml

(FKOuml)rsquoyuuml kullanmak istemişti Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut Abbasrsquoın hukuk

muumlşteşarı Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuumlrsquonuumln kanun yapabileceğini zaten Filistin

171

Ali Salih Ramallah ldquo Ebu Mazin yukbil İstikale Feyyad ve Yuumlkellifihu teşkili hukumetuuml kable

tehvililrsquouumll-haliyetuuml litasrifrsquouumll-ummalrdquo El Şarkrsquouumll Evsat 14 Temmuz 2007 Erişim Tarihi 27 Mart

2010 httpwwwaawsatcomdetailsaspsection=4amparticle=428091ampissueno=10455 172

ldquoVadau Eddesturrsquouumll-filistini La Selahiyat liabbas litayin Hukumetuuml Tevarirdquo El Şarkrsquouumll Evsat 9

Temmuz 2007 Erişim Tarihi 27 Mart 2010


ldquoTerhib Arabicirc ve duveli biteşkil huumlkuumlmetuumlrsquol-filistiniyetuumlrsquol-cedidrdquo El Eyyam 6182007 Erişim

Tarihi 27 Mart 2010 httpwwwal-

ayyampsznewssitetemplatearticleaspxdid=58823ampdate=6182007 174

ldquoMustafa El Fıkhi Mısır la yumkin en tetehammel kıyam imaratuumlrsquol-islamiyetuuml alarsquol-hududuhardquo El

Şarkrsquouumll Evsat 4 Aralık 2008 Erişim Tarihi 27 Mart 2010


Bessam Bedarin ldquoKadetuuml Hamas hazzaru min İnşikakarsquotu Beynehum tentehi bitefrih cemaatuumlrsquol-

usuliye lisalihrsquouumll-kaide versquol-kahire bedellet taktikiha firsquol-lahzatrsquouumll-ahira biitticahu intikad kadatuuml

fethrsquoUumll-meydaniyinrdquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 1862007 Erişim Tarihi 27 Mart 2010

http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137

Yasama Meclisrsquoinin de bu oumlrguumltuumln bir kurumu olduğunu savunuyordu176

Filistin

Youmlnetimi tuumlm imkacircnlarıyla İsmail Haniye huumlkuumlmetini tecrit etmeye ccedilalışıyordu Bu

amaccedilla Filistin Youmlnetiminin pasaportları bile değiştirilmişti Gazzersquodeki tuumlm resmi

dairelerin ccedilalışma ve kararları geccedilersiz sayılmış hatta Gazzersquode 2006-2007 senesinde

verilen orta oumlğretim diplomalari bile geccedilersiz ilan edilmişti177

Aynı şekilde İsmail

Haniye huumlkuumlmetine bağlı tuumlm memurların maaşlarının kesildiği duyurulmuştur Batı

Şeriarsquoda Hamasrsquoın etkin olduğu Zekacirct Komisyonursquonun Başkan uumlyeleri ve Mescid

İmamları değiştirilmiştir Hamasrsquoa yakın olduğu duumlşuumlnuumllen 103 Sivil Toplum Oumlrguumltuuml

Vakıf ve Dernek kapatılmıştır Aynı zamanda Mahmut Abbas ve El Fetih youmlnetimi

Hamasrsquoı Birleşmiş Milletler nezdinde kanun dışı silahlı kuvvet olarak tanıtmaya

ccedilalışmaktaydı İsmail Haniye huumlkuumlmeti ise bu faaliyetleri ldquoVatana İhanetrdquo olarak

nitelendirmekteydi178

Ccediluumlnki bu faaliyetler Filistin halkının bağımsızlığı ve işgal

edilen topraklarının kurtarılması iccedilin muumlcadele eden tuumlm direniş hareketlerinin

kanunsuz sayılması sonucunu doğurmaktaydı

Feyyazrsquoın olağanuumlstuuml hal huumlkuumlmeti Gazzersquonin Mısır ile tek ccedilıkış kapısı olan

Refah kapısının Mısır ve İsrailrsquoin isteğiyle kapatılmış onun yerine İsrail tarafında

bulunan Kerim Ebu Salim kapısının kullanılacağını ilan etmiştir Bu durum Hamas

huumlkuumlmetinin Gazze hacirckimiyetinden sonra İsrail ablukasının şiddetlenmesine ve

etkisini arttırmasına sebep olmuştur Mısır Dışişleri Bakanı Ahmed Ebursquol Gayd

Ağustos 2008 tarihinde Filistinrsquode bir iccedil savaşrsquoın engellenmesi iccedilin Gazzersquoye bir

ldquoArap Kuvvetirdquonin goumlnderilmesini istemişti Fakat Hamas ise Mısır huumlkuumlmetinin bu

isteğini Gazzersquodeki hacirckimiyetine son verme olarak değerlendirmişti Hamas Huumlkuumlmeti

Başbakanı İsmail Haniye bu guumlcuumln Gazzersquodeki seccedililmiş meşru huumlkuumlmetinin

egemenliğine zarar vereceğini belirterek bu oumlneriye şiddetle karşı ccedilıkmıştı179

Mısır

huumlkuumlmeti ise Filistinrsquode tek yasal temsilcinin Filistin Youmlnetiminin ve aynı zamanda

Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml(FKOuml)rsquonuumln başkanı olan Mahmut Abbasrsquoı kabul

ettiklerini ve bu ccedilerccedilevede Filistinrsquoi barış goumlruumlşmelerinde Orsquonun temsil edeceğini ilan

etmişti Filistin Youmlnetimi ise Birleşmiş Milletler nezdinde yaptığı konuşmalarda

Hamas huumlkuumlmetinin Gazze hacirckimiyeti ldquokanun dışı milislerinrdquo hacirckimiyeti olarak ifade

ediyordu180

Buradaki temel amaccedil İsrail-Filistin barış goumlruumlşmelerinde hem huumlkuumlmeti

saf dışı bırakmak aynı zamanda Filistin Youmlnetimi ve Orsquonun atadığı olağanuumlstuuml hal

huumlkuumlmetinin meşruiyetini kuvvetlendirmekti

Annapolis Barış Konferansı Kasım 2007

Hamas İsmail Haniye huumlkuumlmetinin fiili olarak Gazzersquoyi hacirckimiyetine

almasından bir ay sonra doumlnemin Amerikan Başkanı George Bush tarafından 16

Temmuz 2007 tarihinde sonbaharda boumllge devlet ve Uluslararası Oumlrguumltlerin

katılımıyla iki devletli bir ccediloumlzuumlm adı altında bir konferans daveti yaptı Esas itibarıyla

doumlnemin Amerikan Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ılımlı olarak tanımladıkları

Arap Youmlnetimlerine boumllgede İranrsquoın artan etkisini azaltma desteğine karşı İsrail-Arap

176

Velid Avaz ldquo Enbarsquoi an Kanun kaddem liabu Mazin yanassu ala halli teşrirsquo ve ihlal meclisi merkezi

bedelen minhurdquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 5 Kasım 2007 Erişim Tarihi 27 Mart 2010

http81144208209090pdf20071111-05 s5 177

Aytani ve Salih Sırarsquoa Selahiyat beyne Fetih ve Hamas s 100 178

Fethi Sabbah ldquoKaddem karar meşru duveliyen yeteberrsquouumll-hareketuuml Milişiya haricuuml alarsquol-kanun

Hamas ve teşri yehmilan bianf alarsquol-mendubuumlrsquol-filistinirdquo El Hayat 9 Kasım 2007 Erişim Tarihi 27

Mart 2010 httpinternationaldaralhayatcomarchivearticle150895 179

El Eyyam Ramallah 652006 180

Salih Sırarsquouumll- İradat Suluumlkrsquouumll-Emni lifetih ve Hamas versquol-etrafrsquouumll-maniyetuuml s 47



wwwturansamorg

138

sorunlarına daha ccedilok eğilecekleri soumlzuumlnuuml vermişti181

Bunun uumlzerine 27 Kasım 2007

tarihinde ise Amerikan Başkanı G Bush tarafından ccedilok sayıda Uluslararası Oumlrguumlt ve

Devletin katılımıyla Annapolis Barış Konferansı accedilıldı Filistin Youmlnetimi Mahmut

Abbas ile İsrail Başbakanı Ehud Olmert 28 Kasım 2007 tarihinde barış goumlruumlşmelerinin

başlaması iccedilin anlaşmaya vardı İsrail youmlnetimi daha oumlnceki geleneğinden

ayrılmayarak goumlruumlşmelere herhangi şart ya da ccedilerccedileve konmasına izin vermedi

Amerikan Youmlnetimi Hamas huumlkuumlmetinin etkisini ve desteğini azaltmak iccedilin bir oumlnce

İsrail ve Filistin Youmlnetimi arasında barış anlaşması imzalanmasını sağlamaya

ccedilalışıyordu Goumlruumlşmeler Filistin Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) adına Ahmet Kurey ve

İsrail Dış İşleri Bakanı Livni arasında yuumlruumltuumllmekteydi Belirlenen Yol Haritası

ccedilerccedilevesinin ilk safhası gereği İsrail Youmlnetimi işgal altındaki boumllgelerde yeni yerleşim

boumllgesi inşa etmeyecek Filistin Youmlnetimi ise teroumlrist gruplarla savaşıp onların alt

yapısını yok edecekti Bu ccedilerccedilevede Amerikan ve İsrail Youmlnetimi iccedilin Hamas bir teroumlr

oumlrguumltuuml olarak kabul edilmekteydi182

İsrail huumlkuumlmeti Filistin Youmlnetiminin iccedilinde bulunduğu meşruiyet sorunundan

istifade ederek birccedilok konuda Mahmut Abbasrsquoı zorluyordu Oumlzellikle İsrail Youmlnetimi

yeni yerleşim boumllgelerinden geri adım atmayarak Filistin Youmlnetiminin teroumlr

gruplarıyla yeterince muumlcadele etmediğini iddia ediyordu İsmail Haniye huumlkuumlmeti ve

Filistin Yasama Meclisi ise Annapolis Barış Konferansının ldquogereksizrdquo olduğunu ve

Mahmut Abbasrsquodan goumlruumlşmeleri kesmesini istemişti183

Huumlkuumlmet soumlzcuumlsuuml ise yaptığı

bir başka accedilıklamada bu konferansrsquoın buumlyuumlk bir siyasi utanccedil olduğunu soumlyluumlyordu184

Filistin Youmlnetimi ise buna Batı Şeriarsquoda ccedilok sayıda Hamas yanlısını tutuklayarak

vermişti185

Hamasrsquoın Siyasi Şubesi Başkanvekili Musa Ebu Marzuk ise Annapolis

Konferansrsquoın iki ana hedefi olduğunu belirtiyordu Birincisi Luumlbnan saldırılarından

sonra zayıflayan Olmert huumlkuumlmetine destek olmak ikincisi ise İranrsquoa karşı yapılacak

bir savaş planına zemin hazırlamaktı186

Bunun uumlzerine Hamas huumlkuumlmeti ve

milletvekilleri bir toplantı yaparak 1948 yılında Filistinden goumlccedil edenler topraklarına

doumlnmeden ve Kuduumls dacirchil tuumlm işgal edilmiş Filistin toprakları oumlzguumlrleştirilmeden

Filistin halkının hakkından hiccedil bir taviz vermeyeceklerine dair yemin ettiler187

İslami

Cihad ve Hamas Siyonist Varlığın hiccedil bir şekilde tanınmayacağını ve meşru direniş

haklarından hiccedil bir şekilde vazgeccedilmeyeceklerini iccedileren ortak bir bildiri

yayımladılar188

İslami Cihad Hareketi Genel Sekreteri Ramazan Abdullah Şellah ise

Annapolis Konferansını Balfour Deklarasyonursquondan daha koumltuuml kabul etmekteydi

181

Carol Migdalovitz CRS Report for Congress ldquoIsrael-Palestine Peace Process The Annapolis

Conferencerdquo Erişim Tarihi 18 Mart 2010 httpfpcstategovdocumentsorganization98093pdf s1 182

age s 2 183

Basım Kasım et al Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasaat versquol-stratejiye Mesarrsquouumll-Mufavadat

Elfilistineyetrsquouumll-İsrailiye ma beyne Annapolis versquol-Kımmersquol-arabiyetuumlrsquol firsquod-dımışk Beyrut 2008 s

25 184

age s 25 185

Salih Sırarsquouumll- İradat Suluumlkrsquouumll-Emni lifetih ve Hamas versquol-etrafrsquouumll-maniyetuuml s157 186

Basim Kasım et al Mesarrsquouumll-Mufavadat Elfilistineyetrsquouumll-İsrailiye ma beyne Annapolis versquol-

Kımmersquol-arabiyetuumlrsquol firsquod-dımışk s 26 187

El Eyyam 27 Kasım 2007 Erişim Tarihi 18 Mart 2010 httpwwwal-


El Hayatrsquouumll Cedid 27 Kasım 2007 httpwwwalhayat-

jcomdetailsphpopt=2ampid=55694ampcid=990 (Erişim Tarihi 18 Mart 2010)



wwwturansamorg

139

Mısır Dışişleri Bakanı ise tuumlm Filistinli grupların Mahmut Abbasrsquoın atadığı

huumlkuumlmetin arkasında durmalarını istiyordu189

Hemen ardından daha oumlnce Gazzersquode

bulunnan Mısır Buumlyuumlkelccedililiğini ve diplomatlarını Ramallahrsquoa taşıdı 15 Haziran 2007

tarihinde ise İsrail youmlnetimi Gazzersquoye tuumlm giriş ccedilıkışları kapatarak abluka uygulamaya

başladı Gazzersquoye tıbbi malzemeler de dacirchil en temel gereksinimlerin de abluka

sebebiyle girişi engellenmiştir Bunun uumlzerine İsmail Haniye huumlkuumlmeti Arap

Birliğinden Mısır youmlnetimine sınır kapısını accedilması iccedilin baskı yapılmasını istemiştir

Fakat Arap devletleri arasındaki boumlluumlnme ve Mısır iccedilin Gazzersquonin jeopolitik oumlnemi

bilindiği iccedilin Arap devletleri Filistin iccedilerisindeki boumlluumlnmuumlşluumlk durumuna doğrudan

muumldahale etmek istememişlerdi Fakat 23 Mart 2008 tarihinde Yemen huumlkuumlmeti El

Fetih ve Hamasrsquoı 2005 Kahire anlaşması ccedilerccedilevesinde masaya oturmaya davet

etmiştir Bu suumlreccedilte Mısır huumlkuumlmeti ise kendi ev sahipliğinde daha geniş ccedilaplı bir

goumlruumlşme ccedilağrısında bulunmuştur Bunun da etkisiyle Yemen girişiminden bir sonuccedil

elde edilememiştir Hamas ve diğer direniş hareketleri ise Gazze ablukasına karşı

İsrailrsquoe Katyuşa fuumlzeleri ile cevap vermiştir Mısır huumlkuumlmeti ise Gazzersquoden yapılan bu

fuumlze saldırılarının İsrailrsquoin Gazzersquoye saldırı iccedilin fırsat oluşturduğunu duumlşuumlnmektedir

Bu ccedilerccedilevede Mısır huumlkuumlmeti Hamas ile İsrail huumlkuumlmeti arasında ateşkes sağlamak

istemişti İsrail youmlnetimi sağlanacak ateşkes anlaşması ile direnişin siyasi ve askeri

olarak faaliyetlerini durdurmasını istemekteydi Hamas huumlkuumlmeti ve İslami direniş

hareketleri ise karşılıklı olarak tuumlm askeri faaliyetlerin durdurulmasını istemişti

Bunun uumlzerine İsrail ve Hamas huumlkuumlmeti ve direniş hareketleri arasında 19 Haziran

2008 tarihinden başlamak uumlzere 6 aylık Sessizlik190

anlaşması imzalandı Bu

anlaşmaya goumlre karşılıklı olarak her tuumlrluuml saldırıların durdurulması ablukanın

kaldırılması ve tuumlm Gazze giriş-ccedilıkış kapılarının accedilılması olacaktı191

Fakat İsrail

youmlnetimi Gazze giriş-ccedilıkış kapılarını accedilmakta sorun ccedilıkartıyordu Mısır ve Gazze

arasında hayati oumlneme sahip Refah sınır kapısı 180 guumlnluumlk ateşkes suumlrecinde sadece

20 guumln o da kısmi olarak accedilılmış İsrail saldırılarında Gazzersquode 22 şehit verilmişti192

Nitekim bu konuda hazırlanan ccedilok tafsili raporlarda bile bu ateşkes anlaşmasının

şartlarından bahsedilmemektedir193

Esas itibarıyla Hamas huumlkuumlmeti Refah sınır

kapısını Mısır ile Filistin arasında goumlrmekte bu bağlamda sorumluluğunda Mısır

huumlkuumlmetinde olduğunu savunmaktaydı194

Nitekim İsrail ile Hamas arasında ateşkes

anlaşması imzalanmadan Hamas Siyasi Soumlzcuumlsuuml Halid Meşrsquoal Mısırrsquoın teşvik ve

189

ldquoTerhib-i Arabicirc versquod-duveli biteşkili Hukumetrsquouumll-Filistinieyetrsquouumll-Cedidrdquo El Eyyam 18 Haziran

2007 Erişim Tarihi 19 Mart 2010 httpwwwal-


Burada oumlnemle vurgulanması gereken Hamasrsquoın ateşkes Hudne ile bi nevi silahların susması

Tehdiye anlamına gelen kavramlar arasında ayrım yapmasıdır Hamasrsquoa goumlre ortada resmi olarak bir

Filistin devleti olmadığı iccedilin ve resmen muhatap alınmadıkları iccedilin ateşkes ifadesi yerine anlaşmalarda

Tehdiye ifadesi kullanılmaktadır Fakat bazı yerlerde okuyucu tarafından daha iyi anlaşması iccedilin

ateşkes ifadesini de kullanmayı tercih ettik 191

Muhsin Salih et al Meabarı Kıtrsquoa Gazze Şeryanı Hayat em Edatuumlrsquol-Hisar Takrir Malumat 2

Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasaat versquol-istişarat Beyrut 2009 s 12 192

age s 12 193

Paul Scham ve Osama Abu-Irshaid ldquoHamas Ideological Rigidity and Political Flexibilityrdquo United

States Institute of Peace Special Report

wwwusiporgfilesresourcesSpecial20Report20224_Hamaspdf (Erişim Tarihi 5 Nisan 2010) s

3 194

age s 32



wwwturansamorg

140

arabulucuğu ile gerccedilekleşecek ateşkes şartlarının uygulanmasında Mısırrsquoın

sorumluluğu olduğu vurgulamıştır195

Mısır huumlkuumlmetinin Refah sınır kapısını accedilmayarak İsrail ablukasına destek

vermesi de İsrail youmlnetimi tarafından yeterli goumlruumllmuumlyordu Hamas huumlkuumlmeti ve

direniş birlikleri Mısır ve Gazze arasındaki tuumlnellerden gerekli lojistik ihtiyaccedillarını

temin etmekteydi Amerikan ve İsrail youmlnetimleri Mısır huumlkuumlmetine Gazze ablukasına

destek vermesi iccedilin baskı yapmışlardı Bu baskılar uumlzerine Mısır youmlnetimi 12 Ağustos

2008 tarihinde Gazzersquonin hayati lojistik ihtiyaccedillarının karşılandığı tuumlnellere karşı

operasyonlar duumlzenlemeye başlamıştır Hamas milisleri bu tuumlneller sayesinde tuumlm

silah ve gereccedillerini temin etmektelerdi Aynı zamanda Gazze halkı İsrail ablukasından

sonra birccedilok hayati ihtiyaccedillarını teminde zorlanmışlar ve bu tuumlneller sayesinde bunlar

temin edilmekteydi Mısırrsquoın bu tuumlnellere karşı ccedilok sert tutumu Gazze halkının Mısır

huumlkuumlmetine karşı kızgınlığının artmasına sebep olmuştur Aynı şekilde Mısır

iccedilerisinde binlerce kişi abluka ve tuumlnellere karşı yapılan ccedilalışmalara karşı yuumlruumlşler

yaptığı iccedilin tutuklanmıştı Hamas huumlkuumlmeti ve direniş birlikleri 18 Aralık 2008

tarihinde İsrailrsquoin ateşkes şartlarını hiccedil bir şekilde yerine getirmediğini bu sebeple

ateşkesin uzatılmayacağını ve bittiğini ilan etmiştir196

Mısır huumlkuumlmeti ise oluşturulacak bir Milli Misak zemininde El Fetih ve Hamas

arasında anlaşma sağlamaya ccedilalışmaktaydı Fakat son tuumlnel saldırıları ardından

Hamas Mısır huumlkuumlmetinin kendisine karşı olduğu ve El Fetih yanlısı bir tutum

izlediğini accedilıktan ilan etmeye başlamıştı Mısır huumlkuumlmeti ise kendilerinin herkese eşit

mesafede olduğunu bildirmiş ve 9 Kasım 2008 tarihinde Kahirersquode tuumlm Filistinli

hareketler ile beraber goumlruumlşuumllmek uumlzere Filistin iccedilin 15 maddelik bir nevi Milli Misak

belgesi hazırlanmıştı Bu anlaşma taslağına goumlre

1- Filistin Milli Menfaati her tuumlr parti ve oumlrguumlt menfaati uumlstuumlnde tutulacak

2- Hiccedil bir şart altında Filistin topraklarının siyasi ve coğrafi buumltuumlnluumlğuumlnuumln

ayrılmasına izin verilmeyecek

3- Diyalog iccedil sorunları bitirmenin tek ccediloumlzuumlm aracı kabul edilecek

4- Filistinli kanı aziz kabul edilip tutuklama ve şiddetrsquoe bir an oumlnce son

verilecek

5- Demokrasi Youmlnetimin meşruiyeti ve devamı iccedilin tek seccedilenek olarak

kabul edilecek

6- İşgal devam ettiği suumlrece Filistin halkının direniş hakkı meşrudur

7- Mart 2005 Kahire Şubat 2007 Mekke anlaşmaları Mahmut Abbasrsquoın

diyalog girişimleri ve Arab Birliğinin Filistinrsquodeki boumlluumlnmeye karşı kararlarına itimat

edilecek

8- Vazifesi Ablukayı kaldırmak Meclis ve Başkanlık seccedilimlerinin

yapılması olacak Milli Huumlkuumlmet kurulacak

9- Hizipleşmeden ziyade Milli esasa dayalı olarak Kolluk Kuvvetleri

yeniden yapılandırılacak

10- Uumlzerinde anlaşılacak bir tarihte ve Milli Maslahat ccedilerccedilevesinde seccedilim

kanunuyla Meclis ve Başkanlık seccedilimleri aynı anda icra edilecek

195

ldquoMeşrsquoal Mazelna Nentazır Redan Resmiyen min İsrail bişarsquoınuumlrsquot-tehdiyerdquo El Şarkrsquouumll Evsat 27

Nisan 2008 Erişim Tarihi 5 Nisan 2010


Zehir Andarus ve Eşrefrsquouumll-Hur ldquoGazze teştersquoal ve Hamas tersquoalun Resmiyen İntiharsquouumll-tehdiye El

yevm ve Tesribat İsrail an Tahrid Arabicirc Ala İgtiyal Kadetihardquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 19 Aralık 2008 Erişim

Tarihi 5 Nisan 2010 http81144208209090pdf20081212-18 s 1



wwwturansamorg

141

11- Mart 2005 Kahire anlaşmasında vurgulandığı gibi Filistinrsquoi

Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) tuumlm hareketleri kapsayacak şekilde yeniden

yapılandırılarak Filistin Halkının tek meşru temsilcisi olacaktır

12- 29-30 Nisan 2008 tarihinde tuumlm Filistinli hareketlerin uumlzerinde anlaştığı

şekilde ateşkesin korunması sağlanacaktır

13- Filistin Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) ve Filistin Youmlnetimi Başkanının

Barış Goumlruumlşmelerini yuumlruumltmede yetkili olduğu tuumlm Filistinli hareketler tarafından

kabul edilecektir

14- Goumlruumlşmeler başladıktan sonra bu suumlrece zarar verecek faaliyetlerden

vazgeccedililecek

15- Bu anlaşmanın uygulanması iccedilin ortak komisyonlar kurulacak197

Hamas huumlkuumlmeti bu anlaşma metninin bir başlangıccedil kabul ettikleri iccedilin olumlu

karşılamışlardı Fakat Hamas youmlnetiminin temel isteğinin anlaşma uygulanırken Batı

Şeria ve Gazzersquode aynı anda başlanmasını istemekteydi198

Buradaki temel sorun fiili

olarak İsrail işgali altında bulunun Batı Şeriarsquoda bu yeniden yapılanmanın nasıl

gerccedilekleştirileceği idi Buna ek olarak Hamas goumlruumlşmelerin başlamasından bir guumln

oumlnce Batı Şeriarsquodaki Hamas mensubu siyasi tutukluların serbest bırakılmadığından

dolayı goumlruumlşmelere katılmayacağını duyurdu Hamas huumlkuumlmeti Gazzersquonin abluka

altında olması fakat Batı Şeriarsquoda boumlyle bir sıkıntı olmadığı iccedilin goumlruumlşmeler ile geccedilen

zamanın kendi aleyhine olduğunu bilmekteydi Bu sebeple masaya oturmadan somut

kazanımlar elde etmek istemekteydi Aynı zamanda Hamas youmlnetimi Mısırrsquoın

goumlruumlşmelerde de El Fetih ve Mahmut Abbasrsquodan yana tavır koyduğu iccedilin kendilerinin

uzlaşmaz taraf konumuna duumlştuumlklerini duumlşuumlnuumlyorlardı Buna ek olarak uumlst duumlzey El

Fetih uumlyeleri anlaşmanın imzalanması gerektiğini ccediluumlnki boumlluumlnme sebebiyle İsrail ile

Barış anlaşmasının imzalanamadığını ifade etmekteydi199

27 Aralık 2009 Gazze Saldırısı

İsrail ordusu 27 Aralık 2009 tarihinde Gazzersquoye 22 guumln suumlrecek ve sivil

yerleşim merkezlerinin de hedef alındığı geniş ccedilaplı bir askeri saldırı başlattı Hamas

huumlkuumlmetine bağlı tuumlm resmi bina ve kurumlar saldırıda ağır hasar goumlrmuumlştuuml Saldırı

guumlnuuml bakanlık binalarında ve diğer resmi kurum binalarında memur ve kolluk

goumlrevleri goumlrev yaptığı iccedilin ilk guumln ccedilok kayıp vermişlerdi İsrail Dış İşleri Bakanırsquonı

saldırıdan iki guumln oumlnce 25 Aralık guumlnuuml Kahirersquoyi ziyaret etmiş ve Huumlsni Muumlbarek ile

goumlruumlşmuumlştuuml Bu goumlruumlşmenin bir guumln sonrası 26 Aralık gecesi Mısır huumlkuumlmet yetkilileri

Hamas uumlst duumlzey temsilcilerine saldırı olmayacak teminatı vermişti Nitekim saldırının

hemen ardından Hamasrsquoın soumlzcuumlsuuml Feyzi Burham bu saldırıdan Mısır youmlnetiminin

haberi olduğunu ve buna izin verdiğini accedilıklamıştır Burham Mısır huumlkuumlmeti

yetkililerinin Hamas uumlst duumlzey youmlneticilerini 26 Aralık gecesi arayarak Gazzersquonin

buguumln sakin olacağını soumlylediklerini ifade etmişti200

Esas itibarıyla İsrail iccedilerisinde

197

ldquoEl Nassrsquouumll-Kamil Limuumlsveddetuumlrsquol-İttifakrsquouumlllezi ve zatuhu Mısr alarsquol-fesailrdquo El Hayatrsquouumll Cedid 21

Ekim 2008 httpwwwalhayat-jcomdetailsphpopt=2ampid=75638ampcid=1309 (Erişim Tarihi 5 Nisan

2010) s1 198

Huumlseyin Cebir ldquo Hamas teteşekke fi İmkaniyetuuml Necah Hivaruumlrsquol-kahire ve tevasul tescilrsquouumll-iltihfazat

alarsquol-verakatuumlrsquol-mısrirdquo El Eyyam 2 Kasım 2008 Erişim Tarihi 5 Nisan 2010 httpwwwal-


Zehir Enderus ldquo Ebu Marzuk Ma lem yetemekkenu minrsquoel-husul aleyhi firsquol-harb versquol-hisar versquol-

kıtal versquol-igtiyal iradu en yehsalu aleyhi abrı hıvaruumlrsquol-kahirerdquo El Kudsuumlrsquol Arabi 11 Kasım 2008 Erişim

Tarihi 5 Nisan 2010 http81144208209090pdf20081111-10 s6 200

Muhsin Salih et al Mısır ve Hamas s 64



wwwturansamorg

142

siyasi tahminler de bile seccedilim suumlrecine girmiş bir geccediliş huumlkuumlmetinin boumlyle oumlnemli bir

saldırı başlatacağı beklenmiyordu201

İsrail youmlnetimi kuumlresel ve boumllgesel hesaplar sonucu bu saldırıyı

gerccedilekleştirmiştir Hatta siyasi guumlccediller bu saldırının Uluslar arası alanda ABD ve

Avrupa Birliği gibi aktoumlrler tarafından teroumlrist kabul edilen Hamasrsquoa karşı yapıldığı

iccedilin anlayışlı olunacağını hesap etmekteydi202

İsrail youmlnetimi iccedilin Gazzersquoye saldırının

temel amacı ise Hamasrsquoın askeri guumlcuumlnuuml yok etmek ve Hamas huumlkuumlmetinin

devrilmesiydi203

Saldırının sonlarına doğru ise amacın Hamasrsquoın tekrar silahlanmasını

oumlnlemek ve Gilad Şalitrsquoin İsrailrsquoe geri getirilmesi haline gelmişti204

Hamasrsquoın elinde

iki yıldır esir tutulan İsrail askeri Gilad Şalitrsquoin uumllkeye geri getirilmesi huumlkuumlmet

ortakları iccedilin seccedilim oumlncesi buumlyuumlk bir başarı olacaktı Fakat saldırı sonrası Hamas

huumlkuumlmeti devrilmemiş ve Gilad Şalitrsquode geri alınamamıştı Hamas siyasi soumlzcuumlsuuml

Halid Meşrsquoal ise El Cezirersquoye yaptığı ilk accedilıklamada ldquokendilerine kimsenin ablukanın

kalkması ve saldırının durdurulmasından başka hiccedilbir talep ile gelmemelerinirdquo

belirtiyordu205

Hamas yaptığı diğer accedilıklamada Mahmut Abbasrsquoın bu saldırıyı

oumlnceden bildiğini hatta Gazzersquodeki bazı El Fetih unsurlarının Hamas merkezleri

hakkında sağladığı bilgileri İsrailrsquoe vermekle itham ediyordu206

Mısır youmlnetimi ise

ablukadan dolayı doğrudan ve saldırı iccedilin ise dolaylı olarak Hamas youmlnetimini

succedilluyordu Saldırı devam ederken bile Mısır Devlet Başkanı Huumlsni Muumlbarek Hamas

hareketini succedillayan accedilıklamalar yapıyordu Hatta Mısır ile Filistin arasında bulunan

Refah sınır kapısının kapalı olmasından Hamasrsquoı sorumlu tutuyordu207

Mısırrsquoda ise

Hamasrsquoın itikadiideolojik accedilıdan bir parccedilası olduğu Muumlsluumlman Kardeşler hareketi

Mısır huumlkuumlmeti de dacirchil olmak uumlzere Arap huumlkuumlmetlerini Filistinrsquode direnişi kırmak

iccedilin İsrail ile işbirliği yaptıklarından dolayı succedilluyordu208

Bu itham Mısır rejimi ve

meşruiyeti iccedilin hayati bir tehdit oluşturmaktadır

Mısır youmlnetimi ise İsrail Gazze arasına Uluslar arası bir guumlccedil konuşlanmasıyla

Hamasrsquoın direniş faaliyetlerini ve İsrailrsquoe karşı askeri saldırılarını engellemeye

ccedilalışıyordu Ccediluumlnki 1967 oumlncesi Mısır hacirckimiyetinde kabul edilen Gazzersquoye İsrailrsquoin

her saldırısı Mısır huumlkuumlmetinin meşruiyetini zayıflatan bir unsur meydana getiriyordu

Hamas youmlnetimi İsrail-Gazze arasına uluslar arası bir guumlcuumln konuşlanmasına ise

bunun İsrailrsquoi korumak ve direnişi engellemek olacağı savıyla şiddetle ret etmişti209

Hamas hiccedilbir şekilde direniş hakkından vazgeccedilmeyeceğini ilan ediyor ve ablukanın

kaldırılması isteğinden vazgeccedilmiyordu İsrail youmlnetimi başlattığı bu saldırıyla Hamas

huumlkuumlmetini deviremediği gibi aynı sene iccedilerisinde yapılacak olan Filistin Youmlnetimi

Başkanlık seccedilimlerinin yapılmasını da fiilen ortadan kaldırmıştır Bu durum Hamas

201

Yehuda Ben Meir ldquoOperation Cast Lead Political Dimensions and Public Opinionrdquo Strategic

Assesment The Institute For National Security Studies Tel Aviv University Volume 11 No4

February 2009 s29 202

Eran Oded ldquoOperation Cast Lead The Diplomatic Dimensionrdquo Strategic Assessment Volume 11

No 4 February 2009 s 14 203

Eiland Giora ldquoOperation Cast Lead Civil-Military Process and Results of the Campaignrdquo Strategic

Assesment Volume 11 No4 February 2009 s 8 204

age s9 205

Sabri Suumlmeyre ldquoEledauumlrsquol-siyasi lihareketi Hamas ve Fesailuumlrsquol-Mukavemetuuml Hilaluumlrsquol-advanrdquo

Abdulhamid Keyani et al Dırasatuuml firsquol-advan-uumllrsquoisrailiye alrsquoa kıtrsquoa Gazze Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat

versquol-istişarat Beyrut 2009 s 81 206

age s 82 207

Muhsin Salih et al Mısır ve Hamas s67 208

age s66-67 209

Sabri Suumlmeyre s84



wwwturansamorg

143

huumlkuumlmetinin Filistin Youmlnetimi Başkanı Mahmut Abbasrsquoın yasal suumlresinin bittiğini bu

ccedilerccedilevede artık meşruiyetinin tartışmalı olduğu ilan etmesiyle sonuccedillanmıştır

SONUCcedil Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme(kurtuluş) Oumlrguumltuumlrsquonuumln kuruluşunun temel amacı

Filistinlilerin işgal ve suumlrguumln sebebiyle duumlnyanın her yerindeki Filistinliler de dacirchil

temsil edildiği bir kurum meydana getirmekti Fakat zaman iccedilerisinde Yaser Arafat

oumlnderliğindeki El Fetih hareketi tuumlm Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuumlrsquonuumln yuumlruumltme ve

temsil organlarını ele geccedilirmiştir Bu durum diğer Filistinli direniş hareketlerinin bu

oumlrguumltten ayrılıp bağımsız faaliyet yuumlruumltmelerine sebep olmuştur Buna rağmen 1993

Oslo barış goumlruumlşmelerine kadar Yaser Arafatrsquoın İsrailrsquoe karşı direniş ve muumlcadelenin

parccedilalanmaması iccedilin destek verilmiştir Yaser Arafat 1993 yılında Oslo Uyum

anlaşmalarını tuumlm Filistinliler adına imzalamış ama Filistin direniş hareketlerinin

birccediloğu bu anlaşmaları tanımadığını ilan etmiştir Bu hareketlerin başında Hamas

gelmektedir Bu ccedilerccedilevede Hamas Oslo Barış Goumlruumlşmeleri sonucunda oluşturulan

Filistin Youmlnetimini tanımadığı iccedilin 2006 yılına kadar seccedilimlere katılmamıştır Bu El

Fetih hareketinin Filistin Youmlnetimi Parlamentosunu huumlkuumlmeti ve buna bağlı tuumlm

resmi kurum ve kuruluşlarına hakim olma imkanı sağlamıştır Bu durum aynı zaman

El Fetih oumlrguumltuumlne Batı Şeria ve Gazzersquode resmi olarak polis kuvveti oluşturma ve

silahlanma imkacircnı sağlamıştır Bu durum Hamas gibi silahlı direniş oumlrguumltlerinin

zamanla aleyhine taktiksel bir uumlstuumlnluumlk meydana getirmiştir Aynı zamanda bu durum

El Fetihrsquoin tuumlm Filistin Youmlnetimi kurumlarına hacirckim olması gerek İsrail ve gerek

Uluslar arası tuumlm goumlruumlşmeleri Filistinliler adına yuumlruumltmesi sonucu doğuruyordu

Hamas bu durumu kendi lehine ccedilevirmek iccedilin ani bir kararla Yasama seccedilimlerine

katılma kararı aldı Bu taktik değişiklik El Fetih youmlnetimini seccedilim sonrası buumlyuumlk

sıkıntıya sokacaktı Hamasrsquoın Yasama Konseyinde ccediloğunluğu elde etmesi ise

Huumlkuumlmeti ve El Fetih unsurları tarafından youmlnetilen kurumlarında değişim anlamına

geliyordu Filistin Youmlnetimi başkanı ise kendi yetkisini Filistin Anayasasına da aykırı

olarak genişletmeye başladı Bu durum sonunda Hamas huumlkuumlmete bağlı guumlccedillerle

Filistin Youmlnetimi başkanı Mahmut Abbasrsquoa bağlı guumlccedillerin ccedilatışmasına doumlnduuml Bunun

sonucunda zaten İsrail işgali nedeniyle coğrafi olarak ayrı olan Batı Şeria ve Gazze

otorite olarak da birbirinden ayrılmış oldu

Bu suumlrecin temel sebebi Filistin Oumlzguumlrleştirme (Kurtuluş) Oumlrguumltuumlrsquonuumln ve

yuumlruumltme organlarının artık Filistinlileri temsil etmekten uzak olmasıdır El Fetihrsquoin

hacirckim olduğu suumlreccedilte kurulan Filistin Youmlnetimi de artık seccedilimler yapılamamasından

dolayı meşruiyetini kaybetmektedir Filistin Youmlnetimi Başkanlığı ve yasama

meclisinin yasal goumlrev suumlresi dolmuş fakat hukuki ve fiili boumlluumlnmuumlşluumlkten dolayı

seccedilimler yapılamamaktadır Mısır ve Uumlrduumln youmlnetimlerinin yanı sıra Amerikan ve

İsrail youmlnetimleri de Hamasrsquoın Filistin youmlnetiminde bulunmasını kabul etmemektedir

Mahmut Abbas ise Filistin youmlnetimi başkanı olarak değil tuumlm goumlruumlşmelerini Filistini

Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml başkanı olarak yuumlruumltmektedir Bu kurucu oumlrguumlt ise hukuki

sorunlar ve işgal sebebiyle seccedilim yapamamaktadır Filistinlileri temsil etmesi iccedilin

kurulan Filistini Oumlzguumlrleştirme (kurtuluş) Oumlrguumltuumlrsquonuumln yeniden yapılanmasıyla bu

hukuki ve siyasi ccedilıkmaz ortadan kaldırılabilir Aksi halde Filistinlileri temsil

meşruiyetini kaybetmiş Filistin Youmlnetimirsquonin de barış goumlruumlşmelerini yuumlruumltmesinin

hukuki ve siyasi olarak bir anlamı olmayacaktır



wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA

Abbas ve Haniye Yebhasan İmkaniyeti Hukuumlmet-i İtilarsquofiye ve Hamas

Tettehuz Kararen bitecil teşkilihardquo El Şarkrsquouumll Evsat 16 Ağustos 2006 Erişim Tarihi

24 Mart 2010

httpwwwaawsatcomdetailsaspsection=4amparticle=378224ampissueno=1012

3

Abbas yufeccir Ezme ve yelga kararat-ı Hamas biteşkil-i kuvvetuuml cedide ve

tayin ahadı zuamarsquoil-mukavemerdquo El Şarkrsquouumll Evsat 22 Nisan 2006

httpwwwaawsatcomdetailsaspsection=4ampissueno=10007amparticle=359506ampfeat

ure=

Aisling Byrne ldquoBusinessmen Posing as RevolutionariesrsquoGeneral Dayton and

the ldquoNew Palestinian Breedrdquo November 2009 Erişim Tarihi 26 Mart 2010

httpamecorgzaindexphpoption=com_contentampview=articleampid=90businessmen

-posing-as-revolutionaries-general-dayton-and-the-new-palestinian-

breedampcatid=62palestine-israelampItemid=75

Andarus ZehirEşrefrsquouumll-Hur ldquoGazze teştersquoal ve Hamas tersquoalun Resmiyen

İntiharsquouumll-tehdiye El yevm ve Tesribat İsrail an Tahrid Arabicirc Ala İgtiyal Kadetihardquo El

Kudsrsquouumll Arabicirc 19 Aralık 2008 Erişim Tarihi 5 Nisan 2010

http81144208209090pdf20081212-18

Avaz Velid ldquoEdet limuktil Selasetuuml ve İsabe 11 fi Han Yunis ve İndilarsquoHarik

Birsquol-meclis Teşri biramallahrdquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 9 Mayıs 2006 Erişim Tarihi 24 Mart

2006 http81144208209090pdf200605May09MayTue

Avaz Velid ldquoHamas tenşir kuvvetuuml emniye cecidetuuml ve Abbas yersquoemmir

şurta bivakfıhardquo El Kudsrsquouumll Arabi 18 Mayıs 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

http81144208209090pdf200605May18MayThu

Avaz Velid Eşrefrsquouumll-Hur ldquoHamas teraha ldquozıddı şerriyetuuml ve Meşrsquoal yenfi

niyyeti hareketihi el-istila alarsquol-sultardquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 16 Haziran 2007 Erişim

Tarihi 26 Mart 2010 http81144208209090pdf20070616JunSat

Avaz Velid ldquo Enbarsquoi an Kanun kaddem liabu Mazin yanassu ala halli teşrirsquo ve

ihlal meclisi merkezi bedelen minhurdquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 5 Kasım 2007 Erişim Tarihi

27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05

Aytani Meryem Muhammed Salih Muhsin Sırarsquouumll- Selahiyat beyne Fetih ve

Hamas Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat-ı versquol-iştişarat Beyrut 2008

ldquoBarsquod Celese Asıfa Lirsquol-Meclisrsquouumll-teşrirsquoi ilgat kararat meneha Reis Sultat

Evsardquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 7 Mart 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

http81144208209090pdf200603Mar07MarTue

Bedarin Bessam ldquoKadetuuml Hamas hazzaru min İnşikakarsquotu Beynehum tentehi

bitefrih cemaatuumlrsquol-usuliye lisalihrsquouumll-kaide versquol-kahire bedellet taktikiha firsquol-lahzatrsquouumll-

ahira biitticahu intikad kadatuuml fethrsquoUumll-meydaniyinrdquo El Kudsrsquouumll Arabicirc 1862007

Erişim Tarihi 27 Mart 2010 http81144208209090pdf20070618JunMon

Ben Meir Yehuda ldquoOperation Cast Lead Political Dimensions and Public

Opinionrdquo Strategic Assesment The Institute For National Security Studies Tel Aviv

University Volume 11 No4 February 2009

Cebir Huumlseyin ldquo Hamas teteşekke fi İmkaniyetuuml Necah Hivaruumlrsquol-kahire ve

tevasul tescilrsquouumll-iltihfazat alarsquol-verakatuumlrsquol-mısrirdquo El Eyyam 2 Kasım 2008 Erişim

Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-

ayyampsznewssitetemplatearticleaspxdid=97023ampdate=1122008

El Eyyam 27 Kasım 2007 Erişim Tarihi 18 Mart 2010httpwwwal-


El Hayatrsquouumll Cedid 27 Kasım 2007 Erişim Tarihi 18 Mart 2010

httpwwwalhayat-jcomdetailsphpopt=2ampid=55694ampcid=990

ldquoEl Nassrsquouumll-Kamil Limuumlsveddetuumlrsquol-İttifakrsquouumlllezi ve zatuhu Mısr alarsquol-fesailrdquo El

Hayatrsquouumll Cedid 21 Ekim 2008 Erişim Tarihi 5 Nisan 2010 httpwwwalhayat-

jcomdetailsphpopt=2ampid=75638ampcid=1309

Enderus Zehir ldquo Ebu Marzuk Ma lem yetemekkenu minrsquoel-husul aleyhi firsquol-

harb versquol-hisar versquol-kıtal versquol-igtiyal iradu en yehsalu aleyhi abrı hıvaruumlrsquol-kahirerdquo El

Kudsuumlrsquol Arabicirc 11 Kasım 2008 Erişim Tarihi 5 Nisan 2010

http81144208209090pdf20081111-10

Erkanger Steven February 14 2006 ldquoUS and Israelis Are Said to Talk of

Hamas Ousterrdquo Erişim Tarihi 26 Mart 2010

httpwwwnytimescom20060214internationalmiddleeast14mideasthtml

Farsoun Samih K Aruri Naseer H Palestine And The Palestinians A Social

and Political History Westview Press USA 2006

Fighel Jonathan ldquoIslamization or Secularization of the Palestine Causerdquo


httpwwwictorgilArticlestabid66Articlsid639currentpage1Defaultaspx

Giora Eiland ldquoOperation Cast Lead Civil-Military Process and Results of the

Campaignrdquo Strategic Assesment Volume 11 No4 February 2009

Hamasrsquoın Seccedilim Programı Giriş Boumlluumlmuuml 1142006 Erişim Tarihi 18 Mart

2010

httpwwwislamonlinenetarabicnews2006-0114article10bshtml1

Hammami Velid Halil ldquoAhadis-i Gazze ve Tenazursquoas-selahiyatrsquos-Desturirdquo El

Kudsrsquouumll Arabi Erişim Tarihi 26 Mart 2010

10 Temmuz 2007 http81144208209090pdf20070710JulTue

Erişim Tarihi 24 Mart 2010 httpwwwal-

ayyampsznewssitedefaultaspxDate=4212006 Nisan 2006

ldquoİmma Demmic El Kuuvetuumlrsquol-tenfiziyetuuml Firsquol-echizetuuml imma Halluhardquo El

Eyyam 11 Ocak 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

http81144208209090pdf20070111JanThu

ldquoİrsquotikal Naşit min Hamas birsquot-tuhme katli Zabitirsquot-şurtardquo El Kudsrsquouumll Arabi 13

Şubat 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

http81144208209090pdf200602Feb13FebMon

ldquo İstişhaduuml Şabeyn ve Muktil Cundiyeyn İsrailiyeyn ve İhtitaf Salis firsquol-

amaliyatuuml alrsquoa Mevkirsquoa Askeriya Cenubu Gazzerdquo El Hayatrsquouumll Cedid 26 Haziran

2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

httpwwwarab2comffhtmlhttpwwwalhayat-jcom

ldquoİsrail terfuz tahrir 1000 esir-i Filistini ve tehedduumld biictiyahrsquouumll-mıntıkatuumlrsquol-

şimaliyetuuml min Kıtrsquoa Gazzerdquo El Şarkrsquouumll Evsat 2 Temmuz 2006 Erişim Tarihi 24

Mart 2010


Kasım Basim et al Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasaat versquol-stratejiye Mesarrsquouumll-

Mufavadat Elfilistineyetrsquouumll-İsrailiye ma beyne Annapolis versquol-Kımmersquol-arabiyetuumlrsquol

firsquod-dımışk Beyrut 2008



wwwturansamorg

146

Kasım Basim et al Melefrsquouumll-Emni beynersquol-Sulta versquol-İsrail Merkezrsquouumll-

Zeytun Lidırasat versquol-İştişarat Beyrut 2009

Keith Dayton Konuşma Deşifreleri Soref Symposium May 7 2009 Erişim

Tarihi 26 Mart 2010 httpwwwwashingtoninstituteorghtmlpdfDaytonkeynotepdf

ldquoKımmetuumlrsquol- Selasiye teakida El Yevm Vasati Tatiym İlami ve Hafıd Sekafersquol-

tevekkuat bihudus İnfiracrdquo El Hayatuumlrsquol-Cedid 19 Şubat 2007 Erişim Tarihi 25 Mart

2010 httpwwwarab2comffhtmlhttpwwwalhayat-jcom

ldquoKuvveti Veziruumlrsquod-dahiliyetuumlrsquol-filistini tebaşir amaliha fi Gazzerdquo El Şarkrsquouumll

Evsat 18 Mayıs 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010


ure=

Oded Eran ldquoOperation Cast Lead The Diplomatic Dimensionrdquo Strategic

Assessment Volume 11 No 4 February 2009

ldquoMeşrsquoal Mazelna Nentazır Redan Resmiyen min İsrail bişarsquoınuumlrsquot-tehdiyerdquo El

Şarkrsquouumll Evsat 27 Nisan 2008 Erişim Tarihi 5 Nisan 2010


Migdalovitz Carol CRS Report for Congress ldquoIsrael-Palestine Peace Process

The Annapolis Conferencerdquo Erişim Tarihi 18 Mart 2010

httpfpcstategovdocumentsorganization98093pdf

ldquoMusa Ebu Marzuk El Hareketuuml terhibuuml birsquoey Mubadaratuuml tesarsquo lirsquoinha El

Ezmetuumlrsquol-dahiliye ala Kaidetuumlrsquol-hivarrdquo El Kudsrsquouumll Arabi 11 Temmuz 2006 Erişim

Tarihi 24 Mart 2010 http81144208209090pdf20070711JulWed

ldquoMustafa El Fıkhi Mısır la yumkin en tetehammel kıyam imaratuumlrsquol-islamiyetuuml

alarsquol-hududuhardquo El Şarkrsquouumll Evsat 4 Aralık 2008 Erişim Tarihi 27 Mart 2010


ure=

Nersquoami Salih ldquoHilaf alarsquol-selahiyat yedfea veziruumlrsquol-dahiliyetuumlrsquol-filistiniye

liistikaletuumlrdquo El Şarkrsquouumll Evsat 24 Nisan 2007 Erişim Tarihi 25 Mart 2010


Ramallah Ali Salih ldquo Ebu Mazin yukbil İstikale Feyyad ve Yuumlkellifihu teşkili

hukumetuuml kable tehvililrsquouumll-haliyetuuml litasrifrsquouumll-ummalrdquo El Şarkrsquouumll Evsat 14



Rose David April 2008 ldquoThe Gaza Bombshellrdquo Erişim Tarihi 26 Mart 2010

httpwwwvanityfaircompoliticsfeatures200804gaza200804

Sabbah Fethi ldquoKaddem karar meşru duveliyen yeteberrsquouumll-hareketuuml Milişiya

haricuuml alarsquol-kanun Hamas ve teşri yehmilan bianf alarsquol-mendubuumlrsquol-filistinirdquo El Hayat

9 Kasım 2007 Erişim Tarihi 27 Mart 2010

httpinternationaldaralhayatcomarchivearticle150895

Salih Muhsin et al Meabarı Kıtrsquoa Gazze Şeryanı Hayat em Edatuumlrsquol-Hisar

Takrir Malumat 2 Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasaat versquol-istişarat Beyrut 2009

Salih M Muhsin et al Merkezrsquouumll Zeytun Lidarast versquol-İştişarat El Takrirrsquouumll-

strateji El Filistin lisene 2008 Beyrut 2009

Salih M Muhsin et al Mısır ve Hamas Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat-ı versquol-

iştişarat Beyrut 2009

Salih M Muhsin et al Sırarsquouumll-İradaat Suluumlkrsquouumll-Emni lifetih ve Hamas versquol-

etrafrsquouumll-maniyetuuml Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat-ı versquol-iştişarat Beyrut 2008



wwwturansamorg

147

Scham Paul Osama Abu-Irshaid ldquoHamas Ideological Rigidity and Political

Flexibilityrdquo United States Institute of Peace Special Report Erişim Tarihi 5 Nisan

2010wwwusiporgfilesresourcesSpecial20Report20224_Hamaspdf

Suumlmeyre Sabri ldquoEledauumlrsquol-siyasi lihareketi Hamas ve Fesailuumlrsquol-Mukavemetuuml

Hilaluumlrsquol-advanrdquo Abdulhamid Keyani et al Dırasatuuml firsquol-advan-uumllrsquoisrailiye alrsquoa kıtrsquoa

Gazze Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat versquol-istişarat Beyrut 2009

ldquoTerhib Arabi ve duveli biteşkil huumlkuumlmetuumlrsquol-filistiniyetuumlrsquol-cedidrdquo El Eyyam

6182007 Erişim Tarihi 2010 httpwwwal-


ldquoTayinrsquouumll Kaidrsquouumll Lecanrsquouumll-mukaveme Şabiye Murakiben Arsquommen lirsquol-

Veziratuumlrsquol-dahiliye teşekkuumll kuvve min ricalrsquouumll-emin versquol-fesail limuvaciheti

inkilbalrsquouumll-emnirdquo El Eyyam 21 21 Nisan 2006 Erişim Tarihi 24 Mart 2010

httpwwwal-ayyampsznewssitedefaultaspxDate=4212006

ldquoVadau Eddesturrsquouumll-filistini La Selahiyat liabbas litayin Hukumetuuml Tevarirdquo

El Şarkrsquouumll Evsat 9 Temmuz 2007 Erişim Tarihi 27 Mart 2010


ure=



wwwturansamorg

125

control of Fatah The possession of majority in the parliament and in the government

was the vital threat to the forty years Fatah domination in the Palestinian politics It

means the redefinition of the PA policies and parameters according to the Hamas

islamic resistance principles It was unacceptable change for the Fatah as well as

Israel International and domestic tensions have caused political struggle and conflicts

between PA President Mahmoud Abbas and Hamas government These conflicts

based on the realms of governmental responsibility and different constitutional

interpretations over the Palestinian Authority institutions

Keywords Hamas Palestine Israel Gaza Election

Giriş

Tarihsel suumlreccedil iccedilinde İsrail-Filistin sorununda temel ccedilıkmazlardan biri Filistin

halkının temsil meselesi olmuştur Meşru temsil iccedilin yasal bir yapı oluşturmak işgal

sebebiyle buguumlne kadar muumlmkuumln olmamıştır Filistin halkını temsil iccedilin oluşturulan

Filistinrsquoi Oumlzguumlrleştirme Oumlrguumltuuml (FKOuml) zaman iccedilerisinden El Fetih hareketinin

hacirckimiyetine girerek Filistinlileri temsilden guumln geccediltikccedile uzaklaşmıştır Buguumln Filistin

nuumlfusunun yarısından fazlası Filistin coğrafyası dışında yaşamaktadır113

Oslo barış

goumlruumlşmeleri ise FKOuml adına sadece El Fetih ve Arafat oumlnderliğinde yuumlruumltuumllmuumlştuumlr

Bunun sonucunda ortaya ccedilıkan siyasi yapı Filistin halkının tamamını temsilden uzak

kalmıştır Arapccedila Farsccedila ve İbranice kaynaklara ulaşabilme imkacircnımız tahlillerimizde

birincil kaynakları kullanmamızı sağlamaktadır Filistin youmlnetimi iccedilin FKOuml kurucu

misakı gibi uumlst ve kapsayıcı normla beraber Filistin Anayasası da bulunmaktadır Bu

zeminde FKOuml kurucu belgelerinde ve Filistin anayasasındaki egemenlik dağılımı ve

ccedilatışmasını da ortaya koymaya ccedilalışacağız Bu ccedilatışma Hamasrsquoın huumlkuumlmet kurması ve

Filistin meclisinde ccediloğunluğu elde etmesi ile daha sarih bir şekilde ortaya ccedilıkmıştır

İncelememiz siyasi kuram ve soumlylemlerden ziyade siyasi ccedilatışmanın hukuki zeminini

iccedilerecektir

Hamasrsquoın Seccedilim Zaferi

Filistinrsquode 2512006 tarihinde yapılan milletvekili seccedilimlerinde 132 sandalyeli

mecliste Hamas 74 El Fetih ise 45 sandalye kazanmıştı114

Esas itibarıyla bu seccedilim

sonucu Amerikan ve İsrail youmlnetimlerirsquonin yanında bazı Arap youmlnetimlerinde de

buumlyuumlk şaşkınlık ve rahatsızlık yaratmıştı İsrail youmlnetimi gibi ve El Fetih de bu

sonucu beklemiyordu Hamas Muumlsluumlman Kardeşler hareketinin Arap duumlnyasındaki

tek silahlı oumlrguumltuuml konumundaydı Bu durum doğal olarak Muumlsluumlman Kardeşler

hareketinin doğduğu yer olan Mısırrsquoda daha buumlyuumlk kaygı yaratmıştı Hamas

youmlnetiminden Ahmet Bahr Hamasrsquoın bu zaferinin Muumlsluumlman Kardeşlerin ve Filistinde

direniş ve cihad seccedileneğinin zaferi olarak ilan ediyordu Mısır Cumhurbaşkanı

Mubarek ise bir İsrail gazetesine verdiği demeccedilte İsrailrsquoin eskiden olduğu gibi barış

goumlruumlşmelerinde Mahmut Abbas ile devam etmelerini tavsiye ediyordu115

Bunun

ardından Hamasrsquoın huumlkuumlmet kurması iccedilin İsrailrsquoi tanıması gerektiğini ve boumlylece

Hamasrsquoın İsrail ile barış goumlruumlşmelerine katılabileceğini belirtiyordu Mahmut Abbas

113

Farsoun Samih K Aruri Naseer H Palestine And The Palestinians A Social and Political History

Westview Press USA 2006 s111 Boumllgede bizzat bulunmamızda gerek kaynaklara doğrudan ulaşmamız ve sahada goumlzlem yapma

imkacircnı sağlamıştır 114

Muhsin Salih et al Mısır ve Hamas Merkezrsquouumll-Zeytun Lidırasat-ı versquol-iştişarat Beyrut 2009 s 14 115

İbid s 15



wwwturansamorg

126





geliyordu


















Bu suumlreccedilte


















116



age s13 118














wwwturansamorg

127

soumlylemiştir120







































Duveyk




Oumlnceki El Fetih


120



age s 28 122

age s 34 123






wwwturansamorg

128



























etmekteydi129











sebep olmuştur

125













age s 16



wwwturansamorg

129































Bu durum aynı











Hemen


131















wwwturansamorg

130




Bu yeni


























bağlıydı142






ile





137




540 138














wwwturansamorg

131


duyurdu144































Mahmut Abbas ve El







144




http81144208209090pdf20070711JulWed s5 146

age s 51 147










wwwturansamorg

132



















imzalanmıştır151





















150





2009 s2 152







s 3



wwwturansamorg

133












Bu yardım




Hatta gelen























Bu kişi iccedilin





154

age s4 155



Byrne s7 157





s1 159

Byrne s5 160







wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

126





geliyordu


















Bu suumlreccedilte


















116



age s13 118














wwwturansamorg

127

soumlylemiştir120







































Duveyk




Oumlnceki El Fetih


120



age s 28 122

age s 34 123






wwwturansamorg

128



























etmekteydi129











sebep olmuştur

125













age s 16



wwwturansamorg

129































Bu durum aynı











Hemen


131















wwwturansamorg

130




Bu yeni


























bağlıydı142






ile





137




540 138














wwwturansamorg

131


duyurdu144































Mahmut Abbas ve El







144




http81144208209090pdf20070711JulWed s5 146

age s 51 147










wwwturansamorg

132



















imzalanmıştır151





















150





2009 s2 152







s 3



wwwturansamorg

133












Bu yardım




Hatta gelen























Bu kişi iccedilin





154

age s4 155



Byrne s7 157





s1 159

Byrne s5 160







wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

127

soumlylemiştir120







































Duveyk




Oumlnceki El Fetih


120



age s 28 122

age s 34 123






wwwturansamorg

128



























etmekteydi129











sebep olmuştur

125













age s 16



wwwturansamorg

129































Bu durum aynı











Hemen


131















wwwturansamorg

130




Bu yeni


























bağlıydı142






ile





137




540 138














wwwturansamorg

131


duyurdu144































Mahmut Abbas ve El







144




http81144208209090pdf20070711JulWed s5 146

age s 51 147










wwwturansamorg

132



















imzalanmıştır151





















150





2009 s2 152







s 3



wwwturansamorg

133












Bu yardım




Hatta gelen























Bu kişi iccedilin





154

age s4 155



Byrne s7 157





s1 159

Byrne s5 160







wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

128



























etmekteydi129











sebep olmuştur

125













age s 16



wwwturansamorg

129































Bu durum aynı











Hemen


131















wwwturansamorg

130




Bu yeni


























bağlıydı142






ile





137




540 138














wwwturansamorg

131


duyurdu144































Mahmut Abbas ve El







144




http81144208209090pdf20070711JulWed s5 146

age s 51 147










wwwturansamorg

132



















imzalanmıştır151





















150





2009 s2 152







s 3



wwwturansamorg

133












Bu yardım




Hatta gelen























Bu kişi iccedilin





154

age s4 155



Byrne s7 157





s1 159

Byrne s5 160







wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

129































Bu durum aynı











Hemen


131















wwwturansamorg

130




Bu yeni


























bağlıydı142






ile





137




540 138














wwwturansamorg

131


duyurdu144































Mahmut Abbas ve El







144




http81144208209090pdf20070711JulWed s5 146

age s 51 147










wwwturansamorg

132



















imzalanmıştır151





















150





2009 s2 152







s 3



wwwturansamorg

133












Bu yardım




Hatta gelen























Bu kişi iccedilin





154

age s4 155



Byrne s7 157





s1 159

Byrne s5 160







wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

130




Bu yeni


























bağlıydı142






ile





137




540 138














wwwturansamorg

131


duyurdu144































Mahmut Abbas ve El







144




http81144208209090pdf20070711JulWed s5 146

age s 51 147










wwwturansamorg

132



















imzalanmıştır151





















150





2009 s2 152







s 3



wwwturansamorg

133












Bu yardım




Hatta gelen























Bu kişi iccedilin





154

age s4 155



Byrne s7 157





s1 159

Byrne s5 160







wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

131


duyurdu144































Mahmut Abbas ve El







144




http81144208209090pdf20070711JulWed s5 146

age s 51 147










wwwturansamorg

132



















imzalanmıştır151





















150





2009 s2 152







s 3



wwwturansamorg

133












Bu yardım




Hatta gelen























Bu kişi iccedilin





154

age s4 155



Byrne s7 157





s1 159

Byrne s5 160







wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

132



















imzalanmıştır151





















150





2009 s2 152







s 3



wwwturansamorg

133












Bu yardım




Hatta gelen























Bu kişi iccedilin





154

age s4 155



Byrne s7 157





s1 159

Byrne s5 160







wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

133












Bu yardım




Hatta gelen























Bu kişi iccedilin





154

age s4 155



Byrne s7 157





s1 159

Byrne s5 160







wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

134


Nitekim İsrail




ediyordu163





















demiştir166





edilmiştir













162

age s 3 163


age s4 165



age s 53 167



http81144208209090pdf20070616JunSat s1



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

135












edilmiştir168



































168







wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

136








ifade etmektedir172











Mısır










belirtmişti175










171
















http81144208209090pdf20070618JunMon



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

137


Filistin


























Mısır






ediyordu180











176



http81144208209090pdf20071111-05 s5 177









wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

138

























vermişti185









İslami



yayımladılar188



181



age s 2 183



25 184

age s 25 185










wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

139



























Fakat İsrail











189











age s 12 193




3 194

age s 32



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

140






























verilecek


kabul edilecek




edilecek







195









wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

141








kabul edilecektir


vazgeccedililecek































197



2010) s1 198










wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

142









devrilmesiydi203









belirtiyordu205









Mısırrsquoda ise
















201








age s9 205




age s 82 207


age s66-67 209




wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

143















































wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

144

KAYNAKCcedilA



24 Mart 2010


3




ure=









http81144208209090pdf20081212-18












27 Mart 2010 http81144208209090pdf20071111-05















Tarihi 5 Nisan 2010



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

145

httpwwwal-












http81144208209090pdf20081111-10












2010









http81144208209090pdf20070111JanThu










Mart 2010







wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

146











ure=















ure=
























wwwturansamorg

147

















ure=



wwwturansamorg

147

















ure=

(16) dİrenİŞ’ten hÜkÜmet’e; hamas’in hÜkÜmet tecrÜbesİ … · 2015. 2. 14. ·...

Documents