176 754 25 59 2 - yayindenizi.com.tr · İndİr Ö z e l l İ k l e 10 r ... testİ 176 754 25 59 2...

UYGULAMAYI İNDİR VİDEO ÇÖZÜMLERE ULAŞ.

Öğreten Etkinlikler

Kavram Haritaları

Ünite Tekrar Testleri

Yazılıya Hazırlık

Rehberlik Bölümü

Dönem Tarama Testleri

Perforaj

Kavram Sözlüğü

ONLİNE“eğitimde yayındenizi online”

ÜCRETSİZ ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ

KOLAY ERİŞİLEBİLİR DİJİTAL İÇERİK

ÖRNEK KİTAP TALEBİ

MÜFREDATA UYGUN SORU HAVUZU

www.ydakillitahta.com

ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME ÜYELİK FORMUNU DOL-DURUNUZ.

SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE İNDİREBİLİRSİNİZ.

İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA OLMASIN DİLEDİĞİNİZ PLATFORM-LARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANA-BİLİRSİNİZ.İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ TESTİNİZİ OLUŞTURABİLİRSİNİZ.

YAYIN DENİZİ TEK

VİDEO ÇÖZÜM

UYGULAMASI

İNDİR

ÖZELLİKLER10

COĞRAFYA

• Her tip soru çeşidini görmenizi sağlayacaktır.

• Akıl ve mantık yürütmenizi kolaylaştıracaktır.

• Düşünme becerinizi geliştirecektir.

• Her seviyedeki öğrenciye hitap eden bu soru bankası eksiklerinizi görmenizde de size kaynak olacaktır.

• Bazı soruların farklı formatlarının üst üste sorulmasıyla konuları daha iyi öğrenmenizi, kavramanızı ve pekiştirmenizi sağlayacaktır.

• Seviyenizi belirlerken size yol gösterecektir.

BU KİTAP BANA NE KAZANDIRIR?

• Testler konu başlıkları ve kazanımlar dikkate alınarak oluşturulmuştur.

• Her test kendi içerisinde öğrenme sırası dikkate alınarak hazırlanmıştır.

• Üniteler konunun daha iyi anlaşılabilmesi için kavram haritası ve kavram sözlüğü ile desteklenmiştir.

• Öğrencinin kitaptan tam verim sağlayabilmesi için rehberlik bölümü eklenmiştir.

• Öğrencilerimizin soruları çözerken nerede takıldıklarını tespit edebilmeleri için konuya ait her tip soru çeşidine yer verilmiştir.

• Algı ve yorum gücünü ölçen sorular vardır.

• Algıda seçicilik – karar verme – yorumlama gibi bilişsel beceriler etkinliklerle desteklenmiştir.

• Yazılıya hazırlık bölümü ile klasik tarzdaki sorulara da yer verilmiştir.

• Kavram haritaları ve kavramlar bölümüyle konular genel hatlarıyla ele alınmış, öğrencilerin bilinçli bir şekilde test çözmeleri sağlanmıştır.

• Ünite tekrar testleri ile konuların bir bütün olarak değerlendirilmesi sağlanmıştır.

• I. ve II. Dönem Tekrar Testleri eklenmiştir.

• Tamamı video çözümlüdür.

KİTAP İÇERİĞİ

SAYFA SAYISI

SORU SAYISI

ETKİNLİK SAYISI

TEST SAYISI

TARAMA TESTİ

176 754 25 59 2

Boşluk Doldurma Doğru / Yanlış Eşleştirme Bulmaca Yazılıya Hazırlık

ÇALIŞMA PLANI YAPALIM!Çalı

şma Planı Yaparken Bu Soruları Dikkate Alınız!

Hangi ders, hangi gün?

Konu öğrenme ve tekrar ne zaman?

Soru çözümü ve ödevler ne zaman?

Deneme Sınavları ne zaman?

Aksayan çalışmalar hangi gün ve ne zaman çalışılmalı?Ders dışı hangi etkinlikler ne zaman yapılmalı?

Tatil günü hangi gün?

EVDE ETKİN ÇALIŞMA

Evde olduğunuz zamanı çok iyi değerlendirmelisiniz. Çoğu zaman yoğun ve yorgun bir gün geçirerek eve gel-diğiniz için iyi ve uygulanabilir bir programa ihtiyacınız var.

Evde yapılması gereken işler:

● Uyuma ● dinlenme ● beslenme ● konuları tekrar etme, ●

soru çözme● çözemediğin sorular için araştırma yapma ● ödev yapma ● fazladan sınav uygulama ● önceden öngörülemeyen durumlar

gibi pek çok başlık altında toplanabilir.

Dersler gün boyu peşinizi bırakmadı. Okul bitti ama evde derse devam çünkü hedefleriniz ve hayalleriniz var. Bunu asla unutmamalısınız.

Eve gelince önce dinlenmelisiniz.

Kendinize bir ders çalışma saati belirlemeli ve sürekli bunu düşünmelisiniz. Çünkü zihin neyi tekrar ederse kendini o yönde yönlendirir.

Konu öğrenme, tekrar etme, soru çözme saatlerini birbiri arkasına yerleştirmelisiniz.

Ders çalışırken mutlaka ara vermelisiniz. Ara vermek odaklanma gücünüzü artıracaktır.

Her gün konu tekrarlarına zaman ayırmalısınız. Yeni bilgiyi günlük tekrar etmelisiniz. Tekrar etmek başarı-nın anahtarıdır. Bilginin pekiştirilmesini ve uzun sureli hazfızaya atılmasını sağlar. Tekrarlarınızı zihinden yapmayı öğrenmelisiniz. Bu size zaman kazandıracak kalıcı olarak öğrenmenize de katkı sağlayacaktır.

Bilginin kalıcı olmasını sağlamak için ilişkilendirerek öğrenmeye çalışmalısınız. Ezberden kaçınmalısınız. Öğrenilen bilginin tam olarak kullanılması için beyin tarafından analizinin yapılması gerekir. Ezberci sistem bunu engeller.

Not alma hızınızı kendinize göre belirlemelisiniz. Yavaş not alma beynin konsantre olmasını zorlaştırır, yazma hızı ile beynin çalışma hızı arasında boşluk meydana gelir. Zihin başka alanlara kayar ve konsantrasyon sorunu yaşarsınız.

Herşeyden arındırılmış ortam çalışma için iyi bir ortam değildir.

Dikkatinizi belli alanlara değil, genele yaymalısınız. Dikkatinizi uyanık tutmayı unutmamalısınız.

Sosyol hayattaki olumsuz etkenlere dikkat etmeli mümkün olduğunca ortadan kaldırmalısınız.

Yaptığınız programa beyninizi ikna etmelisiniz.

NASILNEREDENE ZAMAN

Herşey ne kadar karışık görünse de;

☛ Gerçekleştirilebilecek bir hedefin varsa,

☛ Hedefe ulaşmayı amaç edindiysen,

☛ Soru çözerek deneyim kazanıyorsan,

☛ Konuları birbiri ile ilişkilendirebiliyorsan,

☛ Sınav uygulayarak bilgilerini sık sık kontrol

ediyorsan.

☛ Kendine güveniyorsan

işler iyi gidecek demektir.

İYİ NOT ALMAK,

HER ŞEYİ YAZMAK DEMEK DEĞİLDİR!

İyi not almak; kendi cümlelerini kurmak, şekille veya yazıyla şifrelemek, baktığında kolayca anlayıp hatırlamak için materyal hazırlamak demektir.

Tutulan notlar; onlara geri dönmek, onları okumak, onları gözden geçirmek, oradaki fikirlerin üzerine düşünmekle bir anlam kazanırlar.

+ + = Bilgi Deneyim Duygu ve Davranış ÖĞRENME

Merak; öğrenme isteğini harekete geçirir, odaklanmayı sağlar, çabuk yorulmayı engeller.

KÜNYEÖN SÖZREHBERLİK1. ÜNİTE: DOĞAL SİSTEMLER 1: "YER ŞEKİLLERİ"Kavram Haritası .......................................................... 10

Kavramlar ................................................................... 12

Etkinlikler .................................................................... 13

Yerin Katmanları ......................................................... 17

Kıtaların Serüveni ....................................................... 19

Jeolojik Zamanlar ....................................................... 21

İç Kuvvetler ................................................................. 23

Topoğrafya ve Kayaçlar .............................................. 27

Türkiye’nin Jeolojik Yapısı .......................................... 31

Dış Kuvvetler - Akarsular ve Oluşturdukları Yer Şekilleri ................................................................ 35

Dış Kuvvetler - Yeraltı Suları ve Oluşturdukları Yer Şekilleri ................................................................ 39

Dış Kuvvetler - Rüzgârlar ve Oluşturdukları Yer Şekilleri ................................................................ 41

Dış Kuvvetler - Buzullar ve Oluşturdukları Yer Şekilleri ................................................................ 43

Kıyı Şekilleri ve Kıyı Tipleri ......................................... 45

Türkiye'de Dış Kuvvetlerin Oluşturduğu Yer Şekilleri ................................................................ 47

Türkiye'nin Ana Yer Şekilleri ....................................... 51

Ünite Tekrar Testi ....................................................... 55

Yazılıya Hazırlık .......................................................... 57

2. ÜNİTE: DOĞAL SİSTEMLER 2:"SU, TOPRAK VE BİTKİ"Kavram Haritası .......................................................... 60

Kavramlar ................................................................... 61

Etkinlikler .................................................................... 62

Su Kaynakları ............................................................. 67

Türkiye’nin Su Varlığı ................................................. 71

Toprağın Hikâyesi ....................................................... 75

Türkiye’de Toprak Tipleri ve Toprak Kullanımı ........... 79

Dünyayı Kaplayan Örtü: Bitkiler .................................. 83

Türkiye'nin Bitki Örtüsü ............................................... 87

Ünite Tekrar Testi ....................................................... 91

Yazılıya Hazırlık .......................................................... 93

3. ÜNİTE: BEŞERÎ SİSTEMLERKavram Haritası / Kavramlar ....................................... 96

Etkinlikler .................................................................... 97

Nüfusun Özellikleri ve Önemi .................................... 101

Dünya’da Nüfusunun Tarihsel Değişimi .................... 105

Dünya’da Nüfusun Alansal Dağılışı ........................... 107

Nüfus Piramitleri ve Özellikleri ................................... 109

Türkiye’de Nüfusun Tarihsel Gelişimi ........................ 111

Türkiye'de Nüfusun Dağılışını Etkileyen

Faktörler .................................................................... 113

Türkiye’de Nüfusun Yapısal Özellikleri ...................... 115

Göçlerin Nedenleri ve Sonuçları ................................ 119

Türkiye'de Göçler ...................................................... 123

Göçün Mekânsal Etkileri ............................................ 127

Ekonomik Faaliyetlerin Sınıflandırılması .................. 129

Ünite Tekrar Testi ...................................................... 133

Yazılıya Hazırlık ......................................................... 135

4. ÜNİTE: KÜRESEL ORTAM – ÇEVRE VE TOPLUMKavram Haritası / Kavramlar ...................................... 138

Etkinlikler ................................................................... 139

Ulaşım ....................................................................... 143

Doğal Afetler .............................................................. 147

Türkiye'de Doğal Afetler ............................................ 151

Afetlerden Korunma Yolları ....................................... 155

Yazılıya Hazırlık ......................................................... 157

TARAMA TESTLERİI. Dönem Tarama Testi .............................................. 161

II. Dönem Tarama Testi ............................................. 165

CEVAP ANAHTARI ......................................... 169

İçindekiler

Do

ğa

l Sis

tem

ler 1

: Ye

r Şe

kille

ri

10

ÜNİTE

1Kavram Haritası

YERİN YAPISI

VE KAYAÇLAR

Levha Hareketleri

Dönüşümlü Levha Sınırı

Uzaklaşan Levha Sınırı

Yaklaşan Levha Sınırı

1. İlkel Zaman (Prekambriyon)

2. Birinci Zaman (Paleozoyik)

3. İkinci Zaman (Mesozoyik)

4. Üçüncü Zaman (Tersiyer)

5. Dördüncü Zaman (Kuvaterner)

Topoğrafya ve Kayaçlar

1. Başkalaşım Kayaçlar (Sidimanter)

2. Katılaşım Kayaçlar (Magmatik)

3. Başkalaşım Kayaçlar (Metamorfik)

Yerin Katmanları

Çekirdek

Manto

LitosferSialSima

Dış Çekirdekİç Çekirdek

Astenosfer

Kimyasal Tortul KayaçlarMekanik Tortul KayaçlarOrganik Tortul Kayaçlar

İç PüskürükDış Püskürük

Jeolojik Zamanlar

YERİN ŞEKİLLENMESİ

1.Yerin Yapısı ve Kayaçlar

2.İç Kuvvetler

3.Dış Kuvvetler

İÇ KUVVETLER

Epirojenez

Regresyon

Transgresyon

KraterKalderaMaarKoni

Volkanizma

Dış Volkanizma

BatolitLakolitDaykSiil

İç Volkanizma

Orojenez

Jeosenklinal

Kırık Orojenezi

Kıvrım Orojenezi

AntiklinalSenklinal

HorstGraben P Dalgası

S DalgasıL Dalgası

Tektonik DepremVolkanik DepremKarstik Deprem

Depremler

Fay

Hiposantr (İç Merkez)

Deprem Türleri

Deprem Dalgaları

Episantr (Dış Merkez)

Do

ğa

l Sis

tem

ler 1

: Ye

r Şe

kille

ri

11

ÜNİTE

1 Kavram Haritası

DIŞ KUVVETLER

Akarsu Şekilleri Karstik Şekiller

Hem Aşınım Hem Birikim Şekilleri

Aşınım Şekilleri Birikim Şekilleri

Vadi

Şelale

Dev kazanı

Peribacası

Kırgıbayır

Plato

Çentik VadiBoğaz VadiKanyon VadiTabanlı VadiAsimetrik Vadi

Dağ eteği ovası

Birikinti yelpazesi

Birikinti konisi

Dağ içi ovası

Taban seviyesi ovası

Delta

Kum adası

Birikim Şekilleri

Traventen

Sarkıt

Dikit

Sütun

Aşınım Şekilleri

Obruk

Dolin

Lapya

Uvala

Polye

Mağara

Düden

Taraça

Menderes

Buzul Şekilleri


Buzul çizikleri

Hörgüç kaya

Buzul vadisi

Sander

Drumlin

Moren

Rüzgar Şekilleri


Tafoni

Mantar kaya

Barkan

Kumul

Lös

Kıyı Şekilleri

Kıyı Aşınım Kıyı Birikim

Doğal köprü

Abrazyonplatformu

Falez

Tombolo

Kumsal

Kıyıkordonu

Lagün

Kıyı oku

Kıyı Tipleri

Rialı kıyılar

Enine kıyılar

Boyuna kıyılar

Dalmaçya tipi kıyılar

Fiyortlu kıyılar

Haliçli kıyılar

Alçak kıyılar

Do

ğa

l Sis

tem

ler 1

: Ye

r Şe

kille

ri

12

ÜNİTE

1Kavramlar

çağlayan: Akarsular üzerindeki bir diklikten akmasıyla oluşan yer şekli.çöl: Yağışın 200 mm’nin altına düştüğü kumluk veya taşlık alanlardan oluşan kurak arazi.delta: Akarsuların deniz içinde alüvyon biriktirerek oluşturduk-ları üçgen şeklindeki birikim alanı.denge profili: Geriye aşındırma sonucu akarsu yatağının, akarsuyun ağzı ile kaynağı arasında boyuna profilinin en son erişeceği şekli.dış püskürme: Magmanın yüzeye kadar çıkması ve orada yayılması şeklinde kendini gösteren volkanizma.dolin: Karstik arazide ayrışma ya da çökmeyle oluşan yuvar-lak veya oval çukurluk.falez: Dalga aşındırmasıyla oluşan dik kıyı.fay: Yer kabuğundaki kaya kütlelerinin bir düzlem boyunca kırılması ve yer değiştirmesi.fosil: Geçmiş zamanlara ilişkin hayvanların ve bitkilerin, yer kabuğu kayaçları içindeki kalıntıları veya izleri.graben: Yer kabuğunun birbirine paralel uzanan kırıkları ya da basamaklı kırık dizileri arasında çökmüş bölüm.iç kuvvetler: Yer yuvarlağının içindeki enerjiden kaynaklana-rak yeryüzü şekillerini oluşturan yer kabuğu hareketleri.iç püskürük: Magmanın yer kabuğu içindeki başka taşlar, tabakalar arasına sokulması.jeoloji: Yer bilimi, yerkabuğun yapısını inceleyen bilim dalı.jeomorfoloji: Yer şekillerini inceleyen bunların oluşunu açık-layan bilim.jeosenklinal: Yer kabuğunun ağır ağır çöken tortulanma alanları.jeotermal enerji: Yer kabuğunun derinliklerinden gelen sıcak suların değerlendirilmesi ile elde edilen elektrik enerjisi.kaldera: Volkan konilerinin tepesinde bulunan, patlama ya da çökmeyle genişlemiş krater.kaplıca: Fay hatları boyunca yerin derinliklerindeki sıcak sula-rın yeryüzüne çıktığı kaynak.karstik bölge: Kolay çözünen kireç taşı, jips ve kaya tuzu gibi kayaçların bulunduğu yer.kayaç: Bir veya birden fazla mineralin bir araya gelmesiyle yer kabuğunu oluşturan katı malzemeler.konglomera: Akarsuların taşıdığı farklı boyuttaki çakılların çimento(kalkerli ve silisli maddeler) ile birleşmesi sonucu oluşan taşlar.koy: Denizin, gölün küçük girintiler biçiminde karaya doğru sokulduğu bölüm.körfez: Karanın içine sokulmuş deniz parçası.krater: Volkan konilerinin ağzında yer alan, patlamayla oluş-muş çukurluk.kum taşı (gre): Kum tanelerinin doğal bir çimento maddesi yardımıyla yapışması sonucu oluşan fiziksel tortul bir kayaç.kumul: Çöllerde veya deniz kıyılarında rüzgârların yığdığı kum tepesi.kuraklık: Bir bölgeye düşen yağış miktarının aynı yerden buharlaşan su miktarından az olması durumu.lagün: Açık denizden bir kum setiyle ayrılan veya kıyı dilinin gelişmesiyle göl biçimini alan sığ koy veya körfez.lapya: Karstik bölgelerde oluşan, derinlikleri birkaç cm ile bir iki metre arasında değişen oyuk, delik ve yarıntı biçimi.

lav: Yanardağların püskürme sırasında yeryüzüne çıkardık-ları, dünyanın derinliklerinden gelen kızgın, erimiş maddeler.levha: Yer kabuğunu meydana getiren büyük kara parçala-rından her biri.maar: Volkanizma sırasında, gaz basıncının yol açtığı şiddetli patlamalara bağlı olarak, yeryüzünde meydana gelmiş daire veya elips şeklindeki volkanik patlama çukuru.mağara: Karstik topoğrafyada, kayaçların suda çözünmesiyle oluşan yer altı boşluğu.magma: Yerin içinde, sıvı veya hamur kıvamında uçucu gaz-larla doymuş olarak bulunan eriyik.şist: İyi derecede metamorfizma geçirmiş yapraksı yapıdaki metamorfik kayaç türü (mika şist, talk şist,killi şist vb.).menderes: Akarsuyun az eğimli yerlerde oluşturduğu bük-lümler.moren: Buzulların taşıyıp biriktirdikleri, üzerleri çok kez parıltılı veya çizikli taşlar.obruk: Yer altı mağaralarının tavanlarının çökmesiyle oluşan derin ve doğal kuyular.orojenez: Jeosenklinallerde biriken tortul tabakaların kıvrılma ve kırılma hareketleriyle yükselmesi olayı.ova: Çevrelerine göre çukurda kalmış, çoğunlukla alüvyonla örtülü, eğimi az, akarsuların derine gömülmediği, geniş veya dar düzlük.peneplen: Akarsu aşındırmasının son evresinde oluşan, yük-seltisi deniz seviyesine yakın, az engebeli düzlük.plato: Akarsularla derin bir biçimde yarılmış, parçalanmış, üzerinde düzlüklerin belirgin olarak bulunduğu, deniz yüzeyin-den yüksek yeryüzü parçası.ria kıyılar: Akarsu vadilerinin aşağı kısımlarının deniz altında kalmasıyla oluşan kıyı tipi.seki: Akarsuların iki yakasındaki yamaçlarda, bazı deniz ve göl kıyılarında görülen basamak biçiminde.yeryüzü şekli.sirk: Buzulun ilk oluşmaya başladığı yerde oluşan küçük aşı-nım çukurluğu.sismograf: Deprem dalgalarını kaydetmeye yarayan alet.şelf: Karaları çevreleyen ve karalardan sayılan, 200 metre derinliğe kadar olan sığ deniz dipleri.taban seviyesi: Akarsuların döküldüğü göl ya da deniz sevi-yesi.tektonik: Parçalanıp dağılmış yer katmanlarının birbirleri ile olan ilgilerini araştıran yer bilimi kolu.tombolo: Bir adanın kıyı oklarıyla kıyıya bağlanması sonucu oluşan yarımada.traverten: Birtakım kaynak sularının dibinde biriken, kalkerli veya silisli tortu.tüf: Yanardağların püskürttüğü kül, kum ve lav parçacıkla-rından oluşan, çoğunlukla açık renkli, hafif gözenekli bir tür çökelti taşı.uvala: Karstik topoğrafyada dolinlerin birleşmesiyle oluşan büyük çanaklar.vadi: Akarsu aşındırması ile oluşan ve tabanına akarsu yata-ğının ve akarsuyun yerleştiği, sürekli iniş gösteren oluk.volkanizma: Magmanın yeryüzüne çıkmasıyla ya da yeryüzü-ne yakın yerlere kadar sokulmasıyla meydana gelen olaylar.yanardağ: Volkanik faaliyet sonucu çıkan materyallerin üst üste birikmesiyle oluşan dağ.

Do

ğa

l Sis

tem

ler 1

: Ye

r Şe

kille

ri

TESTÜNİTE

1

23

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

4İç Kuvvetler - I

1. Yeryüzünün en genç kıvrım hareketleri III. Jeolojik zamanda gerçekleşmiştir.

�

��

��

��

�

Buna göre, yukarıdaki haritada yerleri gösterilen kıvrım dağlarından hangileri genç oluşumlu olduğu söylenemez?

A) I ve II B) I ve III C) II ve V

D) III ve IV E) IV ve V

2. Lav, kül, volkan bombası gibi volkanik maddelerin üst üste yığılması ile oluşan koni biçimindeki yüksel-tinin ağzındaki çukurluğa verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Maar B) Baca C) Lapilli

D) Krater E) Batolit

3. Epirojenik hareketler kıyı çizgisini değiştirir. Karaların yükünün hafifleyip (aşınma – buzul erimesi) manto üzerinde yükselmesiyle deniz geri çekilir. Böylece deniz tabanında bulunan bazı yerler su üzerine çıkar. Buna regresyon (deniz gerilemesi) denir.

Buna göre, regresyon olayı günümüzde yukarıdaki haritada verilen yerlerin hangisinde belirgin olarak devam etmektedir?

A) Alaska B) İskandinavya

C) Japonya D) Hint Yarımadası

E) Avustralya

4. Kuvaterner’in buzul dönemlerinde kalın buz örtüleri altın-da kalan alanlar alçalıp magmaya doğru gömülürken, günümüzde buzulların erimesiyle tekrar yükselmeye başlamıştır.

Buna göre;

I. Amazon Havzası

II. İskandinavya Yarımadası

III. Hindistan Yarımadası

IV. Kanada’nın kuzeydoğusu

alanlarından hangileri buzullaşmaya bağlı olarak epirojeneze uğramıştır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV

5. Kıvrım dağları, jeosenklinal denilen çukur sahalarda biri-ken esnek yapıdaki tortuların, yan basınçların etkisiyle kıvrılıp yükselmesi sonucu oluşur.

�

��

��

��

�

Yapılan açıklamaya göre, yukarıdaki harita üzerinde gösterilen numaralı hatların hangisinde kıvrım dağ sistemine rastlanmaz?

A) I B) II C) III D) IV E) V

6. Akarsular, rüzgârlar ve buzullar aşındırıp taşıdıkları maddeleri deniz ya da okyanus tabanlarında biriktirirler. Tortulanmanın görüldüğü bu geniş alana ………………. denir.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) Jeosenklinal B) Graben C) Antiklinal

D) Kaldera E) Jeoantiklinal

Do

ğa

l Sis

tem

ler 1

: Ye

r Şe

kille

ri

İç Kuvvetler - I

24

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Aşağıdaki yer şekillerinden hangisinin oluşmasında iç kuvvetler etkili olmuştur?

A) B) Çağlayan

C) D)

E)

8 ve 9. soruları aşağıdaki paragrafa görecevaplayınız.

Büyük Şili depremi, 22 Mayıs 1960 tarihinde tüm zamanların Richter ölçeğiyle ölçülmüş en büyük depremidir. Deprem 9.5 büyüklüğüne ulaşır ve Şili’yi vurur. Depremin merkez üssü, başkent Santiago de Chile’nin yaklaşık 700 km güneyindeki Valdivia şeh-ridir. Deprem Büyük Okyanus’ta yayılan tsunamiye neden olur.

10.000 km mesafedeki Hilo, Hawaii ve Güney Afrika’nın sahil bölgelerini tahrip eder. Deprem kur-banlarının sayısı tahmini 3.000 kişidir.

8. Depremin merkez üssü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Santiago de Chile

B) Hilo

C) Valdiva

D) Hawai

E) Los Angeles

9. Depremin etkileri ile ilgili olarak ;

I. Tarihte kaydedilen en büyük depremdir.

II. Deprem sonucu dev okyanus dalgaları oluşmuştur.

III. Depremin oluşturduğu sarsıntılar Hawaii ve Güney Afrika’da hissedilmiştir.

IV. 3.000 civarında can kaybına yol açmıştır.

durumlarından hangileri paragraftan çıkarılamaz?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II


10. Aşağıdaki haritada bazı alanlar gösterilmiştir.

Haritadaki taralı alanlar,

I. Genç kıvrım dağları

II. Sıcak su kaynakları

III. Aktif volkanik alanlar

IV. Yer kabuğunun ince olması

gibi özellikler bakımından daha fazla benzerlik gös-terir?

A) I ve II B) I ve III C) I ve IV

D) II ve III E) III ve IV

11. Yerin iç kısımlarında bulunan magma ve çeşitli gazların yer kabuğunun zayıf sahalarından püskürerek yeryüzüne çıkmasına veya magmanın yerin derinliklerinde soğuya-rak katılaşmasına volkanizma denir.

Dünya’nın bazı bölgelerinde bulunan faal volkanlar aşağıdakilerden hangisini kanıtlar?

A) Volkanizmanın her yerde görülebileceğini

B) Sadece levha sınırlarında gerçekleştiği

C) Yerin iç ısısını kaybetmediğini

D) Tehlikeli bir şekilde püskürdüğünü

E) Volkanik arazilerin verimli olduğunu

12.

�

��

��

�

Yukarıdaki haritada numaralandırılmış alanların han-gisinde aktif volkanlar ve sıcak su kaynakları daha fazladır?


Do

ğa

l Sis

tem

ler 1

: Ye

r Şe

kille

ri

TESTÜNİTE

1

37

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Dış Kuvvetler – Akarsular ve Oluşturdukları Yer Şekilleri - II 111. Akarsuların oluşturduğu aşağıda verilen yer şekille-

rinden hangisi daha hızlı değişime uğrar?

A) Menderes B) Dev kazanı C) Taraça

D) Birikinti konisi E) Irmak adası

2. Aşağıdaki tabloda bir akarsuyun kaynak ve ağız kısımla-rındaki bazı özellikler işaretlenerek gösterilmiştir.

AğızKaynakÖzellikler

Derine ve geriye doğru aşındırma görülür.

Akarsu büklümler yapmaktadır.

Aşındırma gücü azdır.

Biriktirme faaliyetleri daha çok görülür.

Akış hızı fazladır.

III

IV

V

II

I

Buna göre, tablodaki özelliklerden hangileri yanlış

olarak işaretlenmiştir?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve V

D) III ve IV E) IV ve V

3. Bir akarsuyun yatak eğiminin azalması sonucu aşa-ğıdaki yer şekillerinden hangileri oluşur?

A) Menderes – Birikinti konisi

B) Yalıyar – Dev kazanı

C) Peribacası – Kırgıbayır

D) Tombolo – Lagün

E) Haliç – Delta

4. Aşağıdaki X ve Y akarsuyunun süreç içinde oluşturduk-ları yer şekillerinin kesitleri gösterilmiştir.

� �

Bu yer şekilleri göz önünde bulundurularak iki akar-suyun hangi özelliklerinin birbirine benzer olduğu söylenebilir?

A) Uzunlukları B) Havza büyüklükleri

C) Rejimleri D) Yer aldıkları enlemler

E) Yatak eğimleri

5. – Havzanın bulunduğu bölgelerde arazi eğiminin fazla olması

– Yatağın suyu sızdırma durumunun çok az olması

– Havzaya düşen yıllık yağış miktarının fazla olması

Durumları bir akarsuyun aşağıdaki özelliklerinden hangisinin artmasında önemli bir rol oynamaz?

A) Akış hızının

B) Hidroelektrik enerji potansiyelinin

C) Debisinin

D) Aşındırma gücünün

E) Ulaşımda faydalanma potansiyelinin

6.

III IV

I II

Yukarıda verilen numaralı akarsu oluşum şekilleri, aşınım ve birikim şekilleri olarak gruplandırılırsa aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

Aşınım Birikim

A) I ve II III ve IV

B) I ve III II ve IV

C) II ve III I ve IV

D) III ve IV I ve II

E) II ve IV I ve III

7. Akarsuların oluşturduğu şekillerden bazıları hem aşınım hem de birikim faaliyetlerinin sonucudur.

Aşağıdaki akarsu şekillerinden hangileri yapılan açıklamaya uygun örnek oluşturur?

A) Taraça – Menderes

B) Çentik vadi – Taraça

C) Delta ovası – Dev kazanı

D) Menderes – Peribacası

E) Kırgıbayır – Irmak adası

Do

ğa

l Sis

tem

ler 1

: Ye

r Şe

kille

ri

Dış Kuvvetler – Akarsular ve Oluşturdukları Yer Şekilleri - II

38

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Aşağıda bir bölgenin eş yükselti eğrileriyle çizilmiş topoğ-rafya haritası verilmiştir.

��

��

��

��

Buna göre, çentik vadinin oluşum özellikleri düşü-nülürse, topoğrafya haritasındaki numaralı alanların hangilerinde bu vadi tipine rastlanılması beklenebilir?



9. Bir akarsu üzerinde ulaşım ve taşımacılık yapılabil-mesi;

I. Akım miktarının fazla olması

II. Açık havzalı olması

III. Büyük bir delta ovası oluşturması

IV. Denge profiline ulaşmış olması

V. Derinliğin fazla olması

özelliklerinden öncelikle hangilerine sahip olmasıyla mümkündür?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III

D) III ve V E) IV ve V

10. Akarsuyun aşındırma gücü yeryüzünün her yerinde aynı değildir. Bu durum üzerinde akarsuyun aktığı yatağın eğim durumu en önemli paya sahiptir.

Aşağıdaki yeryüzü parçalarından hangisinin bulun-duğu yerlerde akarsu aşındırma gücü daha fazladır?

A) Delta ovası

B) Yüksek-engebeli sahalar

C) Peneplen dönüşmüş sahalar

D) Platolar

E) Taban seviyesi ovası

11.

Yukarıdaki şekilde gösterilen vadi içinde akan bir akarsu için aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenemez?

A) Boyu uzamıştır.

B) Menderesler yapmaktadır.

C) Hem aşındırma hem de biriktirme faaliyetleri yap-maktadır.

D) Delta ovası oluşturma potansiyeli yüksektir.

E) Zaman zaman yatak değiştirir.

12. Aşağıdaki yer şekillerinden,

I. Dev kazanı

II. Menderes

III. Taraça

IV. Peneplen

hangilerinin meydana gelmesinde aşındırma ve biriktirme faaliyetlerinin birlikte olduğu söylenebilir?



13. Aşağıdaki tabloda beş yörenin yılın en sıcak ve soğuk aylarındaki ortalama sıcaklıkları gösterilmiştir.

��

�

��

��

��

�

�

�

��

�

��

��

�

��

��

��

��

Bu beş yöre içinde fiziksel ayrışmanın en etkili oldu-ğu yöre, aşağıdakilerden hangisidir?


DOĞAL SİSTEMLER 2:SU, TOPRAK VE BİTKİ

KAZANIMLAR

1. Yeryüzündeki su varlıklarını özelliklerine göre sınıf-landırır.

2. Türkiye’deki su varlıklarının genel özelliklerini ve dağılışını açıklar.

3. Türkiye’deki su varlığını verimli kullanmanın ekonomik, sosyal ve kültürel etkilerini değerlendirir.

4. Yeryüzündeki toprak çeşitliliğini oluşum süreçleri ile ilişkilendirir.

5. Türkiye’deki toprakların dağılışını etkileyen faktörler ile toprak tiplerini ilişkilendirir.

6. Türkiye topraklarının kullanımını verimlilik açısından değerlendirir.

7. Bitki toplulukları ve türlerini genel özelliklerine göre sınıflandırır.

8. Bitki topluluklarının dağılışı ile iklim ve yer şekillerini ilişkilendirir.

9. Türkiye’deki doğal bitki topluluklarının dağılışını yetişme şartları açısından analiz eder.

TEST BAŞLIKLARI

◗ Su Kaynakları

◗ Türkiye’nin Su Varlığı

◗ Toprağın Hikâyesi

◗ Türkiye’de Toprak Tipleri ve Toprak Kullanımı

◗ Dünya’yı Kaplayan Örtü: Bitkiler

◗ Türkiye’nin Bitki Örtüsü

ÜNİTE

2

Do

ğa

l Sis

tem

ler 2

: Su,

To

pra

k ve

Bitk

i

63

EtkinliklerÜNİTE

2III. Aşağıdaki kelimeleri kullanarak kavram ağı haritasını tamamlayınız.

İklim

Çöl

Tundra

Ana kaya

Moren

Laterit

Podzol

Zaman

Terra rossa

Çernozyom

Canlılar

Kahverengi orman

Lös

Alüvyal

Yer şekilleri

Kalsimorfik

Kolüvyal

Regosoller

Hidromorfik

Halomorfik

Kahverengi ve kestane renkli

Bozkır

TOPRAK

TürleriZonal

İntrozonal

Azonal

Oluşuma etki eder

İklim

Anakara Yer şekilleri

Canlılar Zaman

LösLaterit

Çöl

Tundra

Podzol

K.Orman

Çernozyum

Terra rossa

K. renkli ve kestane renkli bozkır

Alüvyal

Moren Regosoller

Kolüvyal

Kalsimorfik

Hidromorfik

Halomorfik

Do

ğa

l Sis

tem

ler 2

: Su,

To

pra

k ve

Bitk

i

TESTÜNİTE

2

79

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7Türkiye’de Toprak Tipleri ve Toprak Kullanımı - I

1. Aşağıda Türkiye’de bir yörenin topoğrafya haritası veril-miştir.

K

LM

Deniz

50

Bu haritada gösterilen alanların hangisinde toprak-ta horizonlaşmanın görülmemesi nedeniyle birlikte verilmiştir?

A) M’de horizonlaşma yoktur, çünkü akarsu vadisinde yer alır.

B) L’de horizonlaşma yoktur, çünkü yükselti değeri faz-ladır.

C) K’de horizonlaşma yoktur, çünkü taşkınlarla alüvyon birikimine uğramaktadır.

D) M ve K’de horizonlaşma yoktur, çünkü her ikisinin de yükselti değeri azdır.

E) Her üçünde de horizonlaşma yoktur, çünkü toprak-taki horizon gelişimi arazinin yapısından çok iklim özelliğiyle ilgilidir.

2. Toprak bitki örtüsü ve üzerinde yapılan hayvancılık türü göz önüne alındığında aşağıdaki topraklardan hangisi üzerinde kıl keçisi yetiştiriciliği daha fazla yapılır?

A) Terra rossa

B) Kestane renkli bozkır

C) Kahverengi orman

D) Tuzlu topraklar

E) Vertisoller

3. Dağ yamaçlarında bulunan kolüvyal topraklar üzerin-de aşağıdaki tarım ürünlerinden hangileri daha fazla yetiştirilir?

A) Tahıllar B) Ayçiçeği C) Üzüm

D) Pamuk E) Şeker pancarı

4.

Yukarıda verilen haritada numaralandırılmış yöreler-den hangisinde bulunan toprakların diğerlerine göre yıkanmış ve az kireçli olması beklenir?


5. Aşağıda verilen toprak türlerinden hangisinin Türkiye’de daha geniş alan kapladığı söylenebilir?

A) Kırmızı renkli Akdeniz toprağı

B) Kahverengi ve kestane renkli bozkır toprağı

C) Kireçsiz kahverengi orman toprağı

D) Kahverengi orman toprağı

E) Alüvyal ve kolüvyal topraklar

6. Aşağıdaki tabloda erozyonu etkileyen bazı faktörler ve bu faktörlerin öne çıktığı yerlerde erozyon şiddetinin fazla ya da az olduğu gösterilmiştir.

ErozyonÖzellikler Az Fazla

I Nadas tarımı yapılıyorsa ✔

II Tarlalar eğim yönüne dik sürülüyorsa ✔

III Bitki Örtüsü gürse ✔

IV İklim kurak ya da yarıkuraksa ✔

V Toprak nemli ise ✔

VI Yer şekilleri engebeli ise ✔

Buna göre, tablonun doğru olabilmesi numaralı özel-liklerin işaretlenmesi gereken yerler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

Az Fazla

A) I - II - II IV - V - VI

B) II - III - V I - IV - VI

C) II - IV - VI I - III - V

D) II - III - IV I - VI - V

E) I - IV - V II - III - VI

Do

ğa

l Sis

tem

ler 2

: Su,

To

pra

k ve

Bitk

i

Türkiye’de Toprak Tipleri ve Toprak Kullanımı - I

80

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Türkiye’de üretilen bir çok tarım ürünü, üretildiği alanın toprak özelliklerine bağlı olarak değişmektedir.

I. Buğday - Kahverengi bozkır toprağı

II. Ayçiçeği - Rendzina toprakları

III. Turunçgiller - Kireçsiz kahverengi orman toprağı

IV. Çay - Terra rossa

Yukarıda verilen tarım ürünü-toprak eşleştirmelerin-den hangileri yanlış verilmiştir?



8. – Geniş yapraklı orman örtüsü altında geliştiği için humus bakımından zengindir.

– Dağlık sahalarda erozyona uğradığı için genellikle A-C horizonludur.

– Yağış fazla olduğu için toprakta kireç yıkanarak uzaklaşmıştır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen topraklara harita üze-

rinde gösterilen alanların hangisinde ratlanır?


9. Aşağıdaki haritada Türkiye’de bir toprak tipinin yayılış alanı gösterilmiştir.

Aşağıda verilenlerden hangisi bu toprağın özellikle-rinden biri değildir?

A) Kalker üzerinde ve Akdeniz iklim şartlarında gelişir.

B) Yer yer yıkanmanın etkisiyle kalsiyum karbonat yıka-narak topraktan uzaklaşır.

C) Organik madde bakımından fazla zengindir.

D) Toprak içerisindeki demirli bileşikler oksitlenerek kırmızı bir renk alır.

E) Genellikle kuru tarım faaliyetlerinde kullanılır.

10. Oluşumunda ana kaya ve yer şekillerinin etkili olduğu topraklara intrazonal topraklar denir. İntrazonal topraklar, halomorfik, hidromorfik ve kalsimorfik olarak üçe ayılır.

I. Bu toprakların bünyesinde bol miktarda tuz bileşikleri bulunmaktadır. Bu nedenle deniz kenarlarında ya da kapalı havzaların tabanlarında yaygın olarak oluşur.

II. Bu topraklar yılın büyük bir bölümünde su altında kalan sahalarda ve yüksek dağlık alanlardaki kapalı çukurlar içersinde bulunmaktadır.

III. Bu topraklar kışın su aldıklarında şişmekte, yazın kuruduğunda derin çatlaklar oluşmaktadır.

IV. Konya-Ereğli Havzası’nda, Erzurum Ovası’nın doğu-sunda, Oltu-Narman havzasında, Kağızman-Iğdır arasında, Burdur’da Acıgöl çevresinde ve deltaların denize yakın kısımlarında rastlanılmaktadır.

Yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye’de görülen halomorfik toprakların özellikleri arasında gösteri-lemez?



11. Killi kireçli depolar üzerinde yazın kuruduğunda bir metre derinliğe kadar varan çatlaklar gelişir. Bu tip topraklara dönen topraklar da denir.

Aşağıda verilen alanların hangisinde bu tip toprakla-ra rastlanılmaz?

A) Muş Ovası

B) Van Gölü’nün kuzeydoğusu

C) Bursa - Karacabey Ovası

D) Konya Ovası’nın bazı kesimleri

E) Göller Yöresi

12.

Haritada gösterilen alanların hangisinde kahverengi bozkır topraklarına rastlanır?


Do

ğa

l Sis

tem

ler 2

: Su,

To

pra

k ve

Bitk

i

TESTÜNİTE

2

89

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Türkiye’nin Bitki Örtüsü - II 12

1. Türkiye’nin bitki örtüsü üzerine araştırma yapan Erdi sonuç olarak araştırma ödevinin sonuna aşağıdaki sap-tamaları sonsöz olarak yazmıştır.

I. Karadeniz kıyıları hariç, Türkiye’nin diğer yerlerinde tahrip edilen ormanlar kendi kendilerini yenileyeme-mektedir.

II. Türkiye’de 12.000’den fazla tür bulunmasına karşılık bitki formasyonu bakımından fakirdir.

III. Türkiye endemik ve relikt bitkiler bakımından zengin bir ülkedir.

IV. Türkiye’de bitki örtüsü coğrafi bölgelere hemen hemen eşit oranda dağılmıştır.

Erdi’nin Türkiye bitki örtüsüyle ilgili ortaya koyduğu saptamalardan hangilerinin yanlış olduğu söylene-bilir?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III

D) III ve IV E) I, II ve III

2. Bir bölgenin sıcaklık ve yağış koşullarına uyum gösteren kendiliğinden oluşan bitkiler doğal bitki örtüsünü oluştu-rur. Yenilenemez, başka bitki türleri gelişir.

Buna göre;

haritada K, L ve M ile gösterilen alanlarda doğal bitki örtüsünün yerini alan bitki türlerinin doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?

K L M

A) Maki Bozkır Psödomaki

B) Garig Psödomaki Antropojen bozkır

C) Psödomaki Antropojen bozkır Garig

D) Bozkır Maki Garig

E) Bozkır Garig Maki

3. Makiler Marmara kıyılarında 300 – 400 m Ege kıyılarında 500 – 600 m Akdeniz kıyılarında 700 – 800 m yükseltiye kadar çıkabilmektedir.

Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi makilerin çıkabildiği üst sınırın bölgelere göre değişiklik gös-termesinin nedenidir?

A) Yükselti B) Enlem

C) Eğim ve engebe D) Toprak yapısı

E) Bakı

4. Aşağıdaki şekilde Akdeniz Bölgesinde bir dağ yamacı boyunca doğal bitki örtüsünün değişimi gösterilmiştir.

Kar2500

2000

1500

1200

800

0

Çayır

İğne yapraklı

Karışık orman

Geniş yapraklı

Maki

Bitki örtüsünün bu şekilde sıralanmasında aşağıda-kilerden hangisi daha fazla etkili olmuştur?

A) Yağış miktarı B) Toprağın cinsi

C) Sıcaklık D) Toprak kalınlığı

E) Rüzgârlar

5. Aşağıdakilerde hangisi Türkiye’de ormanların sağla-dığı yararlardan biri değildir?

A) Erozyonu engeller.

B) Temiz hava oluşmasını sağlarlar.

C) Odun ve kereste ihtiyacını karşılar.

D) Bazı sanayi kollarına hammadde sağlar.

E) Yağış rejiminin düzenli olmasını sağlar.

6. Bir coğrafya öğretmeni, bir grup öğrencisiyle “Doğu Akdeniz Arazi Çalışması” düzenlemiştir. Grup, Belen Geçidi’nden Amik Ovasına indiğinde “Arkadaşlar bu alan çok eski devirlerden beri yerleşilen bir alandır. İnsanlar bitki örtüsünü sürekli tahrip etmişler bu nedenle ................. ağaçları yerini ............. örtüsüne, tahribatın devam etmesiyle ise ............... örtüsüne dönüşmüştür.” demiştir.

Buna göre, yukarıdaki cümlenin doğru bir şekilde tamamlanabilmesi için boşluklara yazılması gereken bitkiler sırasıyla aşağıdakilerin hangisi olmalıdır?

A) Kızılçam, maki, garig

B) Kızılçam, sedir, çayır

C) Maki, garig, kızılçam

D) Psödomaki, karaçam, ladin

E) Psödomaki, maki, garig

Beşe

ri Si

ste

mle

r

98

EtkinliklerÜNİTE

3II. Aşağıda 2013 yılındaki Türkiye’nin nüfus piramidi verilmiştir. Bu nüfus piramidinden elde edilebilecek bilgileri örnekte

olduğu gibi işaretleyerek tabloya doldurunuz.

1 Kadın nüfusun erkek nüfusa oranı

2 Toplamnüfusmiktarı

3 Nüfusartışhızı

4 5yılsonrakitoplamnüfus

5 Km2'yedüşenkişisayısı

6 60-64yaşarasındakikadınnüfusmiktarı

7 Çalışannüfusunekonomikfaaliyetgruplarınadağılımı

8 Kentnüfusununmiktarı

9 Nüfusuneğitimdurumu

10 Gençnüfusoranı

III. Türkiye nüfusunun artmasında ya da azalmasında etkili olan olayların bazıları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tabloyu örnekte olduğu gibi işaretleyerek doldurunuz.

Yaşanan OlaylarNüfus artış

hızını yükseltirNüfus artış

hızını düşürür

1 Doğumoranlarındadüşüşyaşanması

2 Hatay'ın1939yılındaanavatanakatılması

3 Türkiye'yeçevreülkelerdenyapılanmültecigöçleri

4 Beslenmeşartlarınınvesağlıkhizmetlerininiyileşmesi

5 LozanAnlaşmasıgereğinceBalkanlardangelengöçdalgası

6 Kadınlarınçalışmahayatındadahafazlayeralması

7 Eğitimseviyesininyükselmesi

8 Kentleşmeoranınınartması

9 Doğurganlıkoranınınartması

10 Aileplanlamasınınyaygınlaşması

Beşe

ri Si

ste

mle

r

TESTÜNİTE

3

105

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

3Dünya’da Nüfusun Tarihsel Değişimi

1. Sanayi Devrimi’nden günümüze kadar dünya nüfusu 8.5 kat artarak 800 milyondan 7 milyara yükselmiştir.

Sanayi Devrimi’nden sonra nüfusun bu hızlı artışında;

I. Beslenme ve sağlık şartlarının iyileşmesi

II. Büyük göç hareketlerinin yaşanması

III. Tıpta ve teknolojik alanlardaki gelişmelerin, ortalama insan ömrünün uzamasını sağlaması

IV. Kadının çalışma hayatına girmesi

durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylene-bilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


2. Aşağıdaki tabloda 2000 ve 2010 yılına ait, dört kıtanın nüfus miktarı ile dünya nüfusu verilmiştir.

Tablo incelendiğinde, aşağıdakilerden hangisine ula-şılamaz?

A) II numaralı kıta Avrupa’dır. Çünkü verilen yıllar içinde nüfus artış hızı azalmış.

B) Verilen yıllar içinde nüfus artış hızı en fazla olan kıta I numaralı kıta olduğu için, bu kıtanın Afrika olduğu söylenebilir.

C) Verilen kıtalar içinde Amerika kıtasına ait bilgi veril-memiştir.

D) Nüfusu en fazla olan kıta Asya olduğu için, IV numa-rada Asya, nüfusu en az olan kıta Okyanusya olduğu için bu kıta III numarada gösterilmiştir.

E) Kıtaların nüfus miktarlarıyla kıtaların yüz ölçümleri arasında belli ölçüde bir paralellik bulunmaktadır.

3. Afrika kıtasında doğum oranının çok yüksek olması,

I. Nüfus artışının fazla olması

II. Temel ihtiyaçların karşılanamaması

III. Ortalama yaşam süresinin kısa olması

IV. Kalkınma hızının düşük olması

durumlarından hangilerinin ortaya çıkmasına neden olmamıştır?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II


4. Bir ülkede nüfusun hızlı artması beraberinde bir çok sorunu getirir.

Aşağıdakilerden hangisi böyle bir durumda yaşan-ması beklenen sorunlar arasında gösterilmez?

A) Konut yetersizliği

B) Eğitim ve sağlık hizmetlerinin aksaması

C) Ekonomik kalkınma hızının yavaşlaması

D) Ucuz işgücü potansiyelinin artması

E) Doğal kaynak tüketiminin artması

5. 1950-2000 yılları arasında nüfus hızlı bir şekilde art-mıştır. Ancak bu dönem içinde özellikle 1970’li yıllardan itibaren artış yavaşlamaya başlamıştır. Günümüzde gelişmiş ülkelerde artış hızı düşükken, gelişmekte olan

ülkelerde bu hız daha yüksektir.

Buna göre, son yıllarda nüfus artış hızının düşme-sinde aşağıdakilerden hangisinin etkisinden söz edilemez?

A) Ekonomik kalkınmanın gerçekleşmesi

B) Şehirleşme oranlarının artması

C) Nüfus planlamaları

D) Kadının çalışma hayatına girmesi

E) Ortalama insan ömrünün artması

6. Aşağıdaki grafik, 1950 – 2010 yılları arasındaki Dünya nüfus artış oranını göstermektedir.

201020052000199519901985198019751970196519601955

2,5

2

1,5

1

0,5

0

%

1950

Bu grafik incelendiğinde,

I. 1985’ten sonra Dünya nüfusu azalma eğilimine gir-miştir.

II. En yüksek nüfus artış oranı 1965–1970 yılları arasın-da yaşanmıştır.

III. Hiçbir dönemde nüfus artış hızı %1 in altına inme-miştir.

sonuçlarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

Beşe

ri Si

ste

mle

r

Dünya’da Nüfusun Tarihsel Değişimi

106

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun son projeksiyonuna göre 2050 yılında Asya’nın nüfusu 5.2 milyara, Afrika’nın nüfusu 1.8 milyara, Arap ülkelerinin nüfusu 631 milyona, Güney Amerika ve Karayiplerin nüfusu 767 milyona, Kuzey Amerika’nın nüfusu 447 milyona Okyanusya’nın nüfusu ise 46 milyona yükselecektir. Yaşlı kıta Avrupa’nın nüfusu biraz gerileyerek 631 milyona inecektir.

Yukarıda verilen bilgiye göre;

I. 2050 yılında en az nüfus yine Okyanusya’da olacak-tır.

II. Önümüzdeki 30-35 yılda Avrupa nüfusunun doğur-ganlık oranı daha da azalmış olacaktır.

III. Dünya nüfusu 30-35 yıl içinde bugünküne oranla artmış olacaktır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

8. Bir ülkede nüfusun yaş gruplarına göre oransal dağılımı-nın 25 yıl ara ile geçirdiği değişim aşağıda gösterilmiştir.

25 yıl önce

0 - 14

15 - 64

65+

0 - 14

15 - 64

65+

%26.4

%64.9

%8.7

%36.2

%59.7

%4.1

Günümüz

Buna göre, nüfusun yaş gruplarında dağılışında meydana gelen bu değişme;

I. Doğum oranının azalması

II. Ülkeye yapılan göçlerin artması

III. Ortalama yaşam süresinin artması

IV. Bebek ölümlerinin artması

durumlarından hangilerinin yol açtığı söylenebilir?



9. Aşağıdaki grafikte, Dünya’da kır ve şehir nüfusları ile toplam nüfusun yıllara göre değişimi ve tahmini nüfus miktarları verilmiştir.

9.0Milyar

Kır Nüfusu

Toplam Nüfus

Şehir Nüfusu

7.5

6.0

4.5

3.0

1.5

1950

1955

1960

1965

1970

1975

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030

Yalnızca bu bilgilere dayanarak, aşağıdaki sonuçlar-dan hangisine ulaşılabilir?

A) Kır nüfusunun azalma nedeni kentlere doğru yapılan göçlerin yıllar geçtikçe artmasıdır.

B) Dünyadaki nüfus miktarı ile şehir nüfusunun artışı arasında paralellik vardır.

C) 2030 yılında kır nüfusu dünya nüfusunun %20’sine denk gelecektir.

D) Dünya nüfusunun büyük bölümünü Asya Kıtası’ndaki kalabalık ülkeler oluşturmaktadır.

E) 1950-2000 yılları arasında dünya nüfusu %50’lik bir artış yaşamıştır.

10. Dünya nüfus artış oranında 1980’lerden sonra bir azalma görülmektedir.

Bu durum üzerinde,

I. Sağlık ve beslenme koşullarının iyileşmesi

II. Şehirli nüfus oranının artması

III. Sanayi ve hizmet sektörlerinde çalışanların oranının artması

IV. Tarım ve hayvancılık sektöründe yaşanan gelişmeler

hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?



11. Bir bölgede doğum oranı yüksek, sağlık ve beslen-me koşullarının iyileşmesiyle bebek ölüm oranının azalması öncelikli olarak aşağıdakilerden hangisinin kesin olarak ortaya çıkmasında etkili olur?

A) Nüfusun cinsiyet oranının değişmesinde

B) Nüfus artış hızının fazla olmasında

C) Nüfusun ekonomik durumunun iyileşmesinde

D) Kişi başına düşen gelirin artmasında

E) Tarımsal nüfus yoğunluğunun artmasında

Beşe

ri Si

ste

mle

r

TESTÜNİTE

3

121

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Göçlerin Nedenleri ve Sonuçları - II 111. Aşağıdaki tabloda beş ülkenin doğal nüfus artışlarıyla

gerçek artış oranları binde (‰) olarak verilmiştir.

Doğal artış oranı (‰)

Gerçek artış oranı (‰)

I 13 33

II 21 12

III 29 30

IV 7 10

V 19 15

Buna göre, hangi ülke dışarıdan daha fazla göç aldığı söylenebilir?


2. Daha rahat ve gelişmiş olanaklara sahip gelişmiş ülke-lerde bilim ve tekniğin gelişmesine katkıda bulunabilecek nitelikli elemanların gelişmekte olan ülkelerden, gelişmiş ülkelere çalışmak üzere gitmesine beyin göçü denir.

Buna göre, aşağıdaki ülkelerden hangisi beyin göçü alan ülkelerden biri değildir?

A) İngiltere B) ABD C) Kanada

D) Türkiye E) Rusya

3. Aşağıdakilerden hangileri göçün siyasi nedenleri arasında yer almaz?

A) Savaşlar

B) Güvenlik

C) Nüfus mübadeleleri

D) Sınır değişiklikleri

E) İhtilaller

4. Göç Nedeni

I. 2012 yılında başlayıp Suriye’den Türkiye’ye 2014 yılına kadar 1.500.000 insanın gelmesi

Siyasi

II. Coğrafi Keşifler’le zengin ve bakir doğal kaynakların belirlendiği Güney ve Kuzey Amerika’ya yapılan göçler.

Siyasi

III. 1960 yılından başlayarak süren ülkemizden başta Almanya olmak üzere Batı Avrupa ülkelerine yapılan göçler.

Ekonomik

IV. Lozan Anlaşması sonucu 1926 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında karşılıklı nüfus değişimi

Siyasi

V. 11 Mart 2011 tarihinde Fukuşima nükleer santralindeki sızıntı nedeniyle binlerce insanın yer değiştirmesi

Doğal afet

Yukarıda göç olayları ve oluşma nedeni gösterilen durumlardan hangisinin oluşum nedeni doğru gös-terilmemiştir?


5. I. Tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesi

II. Tarımda makineleşmenin artması

III. Ulaşım sisteminin gelişmesi

IV. Atölye tipi sanayinin gelişmesi Yukarıda verilenlerden hangileri kırsal kesimden

kentlere göçün nedenleri arasında gösterilebilir?



6. Lozan Barış Antlaşması’yla Yunanistan’daki Türkler ile ülkemizdeki Rumlar yer değiştirmiştir. Bu tip göçler Romanya ile Bulgaristan arasında da olmuştur.

Bu göç tipi aşağıdaki göçlerden hangisi içerisine girer?

A) Mübadele göçü

B) İşçi göçü

C) Mevsimlik göç

D) Mülteci göçü

E) Sosyal nedenli göç

Küre

sel O

rtam

- Ç

evr

e v

e T

op

lum

141

EtkinliklerÜNİTE

4III. Aşağıdaki tabloda verilen depremden korunma yollarının ne zaman uygulanacağını tabloya işaretleyiniz.

Depremden Önce

Deprem Sırasında

Depremden Sorna

Ailenizlebuluşmanoktalarıbelirleyin.

Çömelin,tutunun,kapanın.

Depremtatbikatlarıyapın.

Dökülentehlikelimaddeleritemizleyin.

Mahallekoordinasyonsistemikurun.

Tatbikattaöğrendikleriniziuygulayın.

Bölgedışındabağlantıkurulacakşahıslarbelirleyin.

Çevrenizdeyardımcıolabileceğinizinsanlarınolupolmadığınıkontroledin.

Acildurumiçinihtiyaçlarınızıhazırlayın.

IV. Kaynağını yer kabuğundan veya yerin derinliklerinden alan afetlere jeolojik kökenli doğal afetler; atmosferden alanlara ise meteorolojik kökenli doğal afetler denir. Aşağıda verilen doğal afetleri oluşum kökenlerine göre sınıflandırınız.

Jeolojik Kökenli Afetler

Meteorolojik Kökenli Afetler

1 2 3

4 5 6

7 8 9

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

1 – 5 – 8

2 – 3 – 4 – 6 – 7 – 9

Küre

sel O

rtam

- Ç

evr

e v

e T

op

lum

Afetlerden Korunma Yolları

156

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Tropikal fırtınanın etkileyeceği bölgeleri etkilemeden önce bölgede yaşayan insanları uyararak can ve mal kaybını azaltmak için erken uyarı sistemleri kurulur.

Buna göre, haritadaki taralı alanların hangisinde bu fırtınalara karşı erken uyarı sistemine gereksinim duyulmaz?


9. Bangladeş; Asya’da, Himalaya Dağları’nın güneyin-de, Dünya’nın en uzun nehirlerinden olan Ganj ve Brahmaputra’nın birleşerek Bengal Körfezi’ne boşaldığı bölgede yer alır. Bangladeş, sık sık sel felaketinin yaşan-dığı bir ülkedir.

Bu durumun ortaya çıkmasında Bangladeş’in;

I. Şiddetli muson yağmurlarından etkilenmesi

II. Tarım alanı açma amaçlı orman tahribatı yapılması

III. Topraklarının % 80 inin deniz seviyesinden sadece 6 m yüksekte olması

IV. Üzerindeki akarsu rejimlerinin düzenli olması

özelliklerinden hangileri ile ilgili olduğu söylenemez?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II


10. I. Heyelan ihtimali fazla olan arazilerin tespit edilip, haritalarının çıkarılması

II. Ağaçlandırma çalışmaları yapılması

III. Yamaç dengelerini bozacak kazı çalışmalarının yapılmamamsı

IV. Eğimli yamaçlardaki tarım topraklarının eğime para-lel olarak sürülmememsi

Yukarıdaki çalışmalardan hangileri, heyelandan korunmak amacıyla yapılacak çalışmalara örnek gösterilemez?



11. Aşağıdaki şekilde, dağlık bir yörede kurulmuş köy ve buradaki jeolojik yapı gösterilmiştir.

Köy yerleşmesiyle ilgili olarak aşağıdakilerden han-gisi kesinlikle söylenebilir?

A) Yerleşmenin olduğu bölgede yağış rejimi düzenlidir.

B) Köyün ekonomik yapısını ormancılık faaliyeti belirler.

C) Killi tabaka suyu yeraltına sızdırmadığından köy yerleşmesinin olduğu yerde heyelan tehlikesi vardır.

D) Kalkerli arazinin geniş yer tutması köy yerleşmesinin bulunduğu arazinin tarıma elverişli olmasını sağla-mıştır.

E) Köy, yerleşme dokusu olarak toplu yerleşme özelliği gösterir.

12. İran ve Japonya’da yaşanan büyük depremlerde ortaya çıkan can kayıplarının iki ülkede çok farklı olması;

I. Deprem büyüklüklerinin farklı olması

II. Aynı deprem hattında yer almamaları

III. Yapılarda kullanılan malzeme ve teknolojilerin farklı olması

özelliklerinin hangileri ile ilgili değildir?



13. Bir araştırmacı gittiği yörede;

- Yamacın ağaçlandırıldığını

- Yamaçta belli aralıklarla güvenlik duvarlarının yapıl-dığını

- Yol kenarında ve konutların arkasında duvarların yapıldığını

görmüştür

Buna göre, araştırmacının gittiği yöre de aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Heyelan olayları etkilidir.

B) Deprem olayları etkilidir.

C) Volkanik bir bölgedir.

D) Erozyona karşı önlem alınmıştır.

E) Çiğ olaylarına karşı önlem alınmıştır.

Küre

sel O

rtam

- Ç

evr

e v

e T

op

lum

157

ÜNİTE

4 Yazılıya Hazılık

1. Çoktan seçmeli testler.

Bu bölüm 30 puan değerindedir.

a. Panama Kanalı’nın yapımına sırasıyla hangi ülke başlamış, hangi ülke tamamlamıştır?

A) Almanya - ABD

B) İngiltere - Fransa

C) İspanya - İngiltere

D) Fransa - ABD

E) Hollanda - Fransa

b. Deniz yolu taşımacılığı, günümüz dünyasında oldukça önemli bir ulaştırma faaliyetidir. Uluslar arası ticaretin dörtte üçü deniz yolu ile yapılmaktadır. Deniz yolu taşı-macılığının diğer ulaştırma faaliyetlerinden daha ucuz olması, uluslararası ticarette yaygın olarak kullanılması sonucu ortaya çıkmıştır.

I. Yol yapım ve bakım giderlerinin az olması

II. Kara ve demir yollarına göre güzergâhta kolaylıkla değişiklik yapılabilmesi

III. Tek seferde daha fazla yükün uzak mesafelere daha kolay ve ekonomik taşınabilmesi

Verilenlerden hangisi deniz ulaşımının diğer ulaşım sistemlerine göre daha ekonomik olmasının neden-leri arasında yer alır?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

c. I. Ulaşım maliyeti deniz yoluna göre daha fazladır.

II. Dünya’da yük ve yolcu taşımacılığında en yaygın kullanılan ulaşım sistemidir.

III. Karayolu ulaşım hatları deniz ve demiryolu istasyon-larına bağlanmaktadır.

Yukarıdakilerden karayolu ulaşımı ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğru değildir?



d. Dünyada her yıl binlerce hektar orman, yangınlar sonu-cunda yok olmakta, can ve mal kayıpları meydana gel-mektedir.

Orman yangınlarının sıklıkla görüldüğü bölgelere;

I. Akdeniz ülkeleri

II. Güney Afrika

III. Endonezya

IV. Kanada’nın doğusu

yukarıdakilerden hangileri örnek gösterilemez?



e. Tektonik depremler sonrası meydana gelen kıyıya doğru yüksekliği 30 metreyi bulan, saatteki kızı 600 km üstüne çıkan dev dalgalar deniz ulaşımında büyük tehlikelere yol açar.

Aşağıdaki ülkelerden hangileri arasında yapılan deniz ulaşımında bu tür tehlikelerin daha az yaşan-ması beklenir?

A) Japonya - Malezya

B) Peru - Meksika

C) İngiltere - ABD

D) Madagaskar - Hindistan

E) Yeni Zelanda - Şili

f. Seller ister büyük nehirlerin kıyısına yerleşmiş, ister dağ yamaçlarında yaşıyor olsun, isterse çöllerde bulunsun her yerdeki insanların rastlayabileceği bir doğa olayıdır.

Selin en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şiddetli ve uzun süreli sağanak yağışlar

B) İlkbahar aylarındaki kar erimeleri

C) Akarsu yoğunluğunun fazla olması

D) Arazinin eğim ve engebesinin fazla olması

E) Yağışın yıl içerisine düzenli dağılması

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Küre

sel O

rtam

- Ç

evr

e v

e T

op

lum

158

Yazılıya Hazılık

2. Boşluk doldurma testleri. Bu bölüm 20 puan değerindedir.

a. ................................. Boğazı, Basra Körfezi’nin Umman Denizi aracılığıyla Hint Okyanusu’na bağlar.

b. ................................. Kanalı’nın açılması, Akdeniz’den Hint Okyanusu’na ulaşan yolu kısaltmıştır.

c. Aynı büyüklükteki depremin hasar etkisi iki ülke arasında farklı ise bu durum öncelikle .............................................’nden kaynaklanır.

d. Can ve mal kaybına neden olan doğa olayına ................................... denir.

e. Türkiye’de heyelan olayları yaygın olarak ................................... kıyılarında görülmektedir.

3. Doğru – yanlış testleri. Bu bölüm 20 puan değerindedir.

a. Deniz yolu taşımacılığı dünyanın en eski ulaşım sistemidir

b. Avrupa Kıtası’nın önemli hava limanları kıtanın batı kesiminde toplanmıştır

c. Heyelan ve erozyon meteorolojik kökenli doğal afetlerdendir

d. Dünya üzerinde en etkili ve en yaygın doğal afet kuraklıktır

e. Türkiye’de orman yangınlarının dağılımıyla yaz kuraklığı yaşayan kıyı bölgeleri arasında paralellik vardır.

4. Aşağıdaki soruları cevaplayınız. Bu bölüm 30 puan değerindedir.

a. Hollanda’dan Japonya’ya en kısa yolu izleyerek giden bir geminin geçeceği boğaz ve kanalları sırasıyla hangileridir?

b. 20° ile 30° enlemleri arasında en yaygın görülebilecek doğal afet hangisidir?

c. Türkiye’de bir doğal afet olarak çığlara yaygın olarak nerelerde rastlanır?

Hürmüz

Süveyş

doğal afet

Karadeniz

gelişmişlik düzeyi

Y

D

Y

Y

D

Hollanda’dan çıkan bu gemi Atlas Okyanusu’nda Akdeniz’e geçmek için Cebelitarık Boğazı’ndan, Akdeniz’den Kızıldeniz’e geçmek için Süveyş Kanalı’ndan, Kızıldeniz’den Hint Okyanusu’na Babülmendep Boğazı’ndan ora-dan Malakka Boğazı’ndan geçerek Japonya’ya ulaşır.

20° ile 30° enlemleri arasında yıl boyunca yüksek basınçlar etkili olduğu için kuraklık önemli bir problemdir. Zaman zaman şiddetlenen kuraklık afet boyutuna ulaşılabilir.

Türkiye’de kar yağışının fazla olduğu Doğu Karadeniz’de Rize, Artvin ve Trabzon çevresiyle Doğu Anadolu’da Bitlis, Muş ve Siirt çevresinde çığ olaylarına yaygın olarak rastlanır.

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

i

165

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

4 II. Dönem Tarama Testi

1. Bir bölgede görülen iklim özelliklerini en iyi yansıtancanlı, bitki örtüsüdür. Bu nedenle bitki örtüsü “ikliminaynası”olarakdeğerlendirilir.

Yapılan açıklama dikkate alındığında, aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlış olur?

A) Sertkarasaliklim–Tundra

B) Ilımanokyanusiklim–Karmaorman

C) Ekvatoraliklim–Yağmurormanı

D) Akdeniziklimi–Maki

E) Çöliklimi–Kaktüs

2. Biralandagörülen iklimözelliği oradakibitki örtüsünündağılışınıveözelliklerinietkilemektedir.

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

�

�

Buna göre yukarıda sıcaklık ve yağış grafiği verilen bölgedeki bitki örtüsü için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Uzunboyluotlarortamahakimdir.

B) Yazkuraklığınısevenbitkilerdenoluşur.

C) Yağış değerlerinin azalması ağaçların azalmasınanedenolmuştur.

D) Kışaylarındaotlarkurumaktadır.

E) Yükseksıcaklıklarısevenbitkilergörülür.

3. Türkiye’de farklı iklim tiplerinin görülmesine aşağı-dakilerden hangisi kanıt olarak gösterilebilir?

A) Yerşekillerininçeşitliliği

B) Sukaynaklarınınfazlalığı

C) Bitkiörtüsününçeşitliliği

D) Yerşekillerinindoğu-batıyönlüuzanması

E) Güneyindenkuzeyinedoğrusıcaklıklarınazalması

4. Aşağıda verilenlerden hangisi nüfus artış oranının düşük olduğu ülkelerde karşılaşılacak sorunlardan biri değildir?

A) Gençnüfusazdır.

B) İstihdamalanındasorunlarçıkmaktadır.

C) Yurtdışındanfazlagöçalırlar.

D) Doğumoranıdüşüktür.

E) Sağlıksorunlarıfazladır.

5. 18. yy’da dünyanın endüstri çağına girmesiyle,

I. Kıtlıklarınkontrolü

II. Tıpalanındayaşanangelişmeler

III. Beslenmeşartlarınıniyileşmesi

IV. Eğitimdüzeyininyükselmesi

verilenlerden hangileri, nüfus artışı üzerinde etkili olmamıştır?

A)YalnızI B)YalnızIV C)IveII

D)IIveIII E)I,IIveIII

6. Aşağıdaki grafik 1950-2010 yılları arasındaki dünyanüfusartışoranınıgöstermektedir.

Bu grafikteki bilgilere dayanarak,

I. 1965–2010yıllarıarasındaartışhızındasürekli birazalmavardır.

II. 1955–1960 arasında nüfus miktarında önemli birazalmayaşanmıştır.

III. 1960–1965 yılları arasında bir nüfus patlamasıyaşanmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII

D)IveII E)IIveIII

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

i

II. Dönem Tarama Testi

166

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Aşağıdabirülkedenüfusunyaşguruplarınagöredağılışıgösterilmiştir.

0 22 44 66

15

60

88

Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi bu ülke için söylenemez?

A) Ortalamayaşamuzundur.

B) Sağlıkhizmetlerigelişmiştir.

C) Doğumoranıdüşüktür.

D) Yurtdışınagöçverir.

E) Okuryazarlıkoranıyüksektir.

8. Sanayi devrimi öncesi toplumlara ait olan ve yüksek doğum ile yüksek ölüm oranını gösteren nüfus pira-midinin aşağıdakilerden hangisi gibi olduğu söylene-bilir?

A)

02468 2 4 6 8

15

60

B)

02468 2 4 6 8

15

60

C)

02468 2 4 6 8

15

60

D)

02468 2 4 6 8

15

60

E)

02468 2 4 6 8

15

60

9. Türkiye’deki nüfus sayımları yapılırken, aşağıdakiler-den hangisi amaçlanmamıştır?

A) Nüfusmiktarınıbelirlemek

B) Askersayısınıbelirlemek

C) Nüfusartışhızınıbelirlemek

D) Nüfusunmeslekleregöredağılımınıbelirlemek

E) Nüfusuneğitimdurumunubelirlemek

10. Türkiye’de bazı yerleşim alanlarında nüfusun yoğunlukkazanması,iklimvetarımsalfaaliyetlerinetkisindedir.

Aşağıdaki merkezlerden hangisi bu duruma en az uyar?

A)Kocaeli B)Adana C)İzmir

D)Manisa E)Hatay

11. Ticaret,ulaşım,sanayiyadatarımbakımındanelverişlikonumdaolankentlerdahaçoknüfusasahipolabilirler.

��

��

�

��

Buna göre, haritada taranarak gösterilen yerlerdeki kentlerden hangisi, diğerlerine göre daha az nüfus-lanmıştır?


12. Aşağıda verilenlerden hangisi Türkiye nüfusunun eğitim durumunu belirten bir özellik değildir?

A) Okuryazarlıkoranıkadınlardadahadüşüktür.

B) Bölgelerarasındaokuryazarlıkoranıfarklıdır.

C) Türkiye’deüniversitemezunoranıgelişmişülkeleregöreçokdüşüktür.

D) Eğitim seferberlikleri sonucu okuma yazma oranıartmıştır.

E) Batıbölgelerindeokuryazarlıkoranıdüşüktür.

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

i


167

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

13. 2017 yılında Türkiye’nin 65 yaş ve üstü nüfusunun toplam nüfusun % 8.3’ünü oluşturması aşağıdakiler-den hangisi ile açıklanamaz?

A) Ölümoranınınyüksekolması

B) Nüfusartışhızınınfazlaolması

C) Ortalamayaşamsüresininkısaolması

D) Yaşlınüfusungöçetmesi

E) Doğumoranınınfazlaolması

14. Eğitimli insanları dışarıya göç veren bir ülke için aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenebilir?

A) Eğitimseviyesiyüksektir.

B) Ekonomikaçıdangerikalmıştır.

C) Nüfusyoğunluğuyüksektir.

D) Ortalamaömüruzundur.

E) İkincilsektördeçalışanlarınoranıyüksektir.

15. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de görülen iç göçle-rin özelliklerinden biri değildir?

A) Göçlergenellikledoğudanbatıyadoğrudur.

B) Sanayiningeliştiğikentlerdahaçokgöçalır.

C) Göçe bağlı olarak kentlerin nüfusu hızlı bir şekildeartamaktadır.

D) Erkeknüfus,kadınnüfusagöredahaçokgöçekatıl-maktadır.

E) Konya göçe bağlı olarak en hızlı nüfus artışınıngörüldüğükenttir.

16. I. Gecekondusemtleri

II. Altyapısorunları

III. Eğitimseviyesi

IV. Sanayileşme

Yukarıdakilerden hangileri yoğun olarak göç alan kentlerde artış gösterir?

A)IveII B)IveIII C)IIveIII

D)IIveIV E)IIIveIV

17. Gelişmiş ülkelerde yaşayan insanların aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisinde çalışanların oranı daha azdır?

A)Turizm B)Ulaşım C)Tarım

D)Sigortacılık E)Sanayi

18. I. Siirt’tekeçikılındankilimdokunması

II. Batman’daçıkartılanpetrolünrafinerideişlenmesi

III. AntalyaSerik’teseradasebzeyetiştirilmesi

Yukarıda verilenlerden hangileri birincil ekonomik faaliyetler arasında yer alır?


D)IveIII E)IIveIII

19. Aşağıdakilerden hangisi dünyanın en işlek deniz yolu özelliğini taşımaktadır?

A) Akdeniz–Asyayolu

B) Asya–Avustralyayolu

C) KuzeyAtlantikyolu

D) Avustralya–GüneyAmerikayolu

E) GüneyAfrika–Avustralyayolu

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

i


168

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

20. Dünyadaki önemli demir yolu ağlarından başlıcaları;

I. Asyademiryolları

II. Avrupademiryolları

III. Afrikademiryolları

IV. KuzeyAmerikademiryolları

olaraksıralanabilir.

Buna göre, bahsedilen demir yolu ağlarından hangi-lerinin standartları ve yoğunluğu daha fazladır?

A)YalnızII B)IveII C)IIveIII

D)IIveIV E)IIIveIV

21. Aşağıda dünya üzerinde bazı önemli su yollarının yerleri verilmiştir.

��

��

��

��

��

��

��

– Akdeniz’iKızıldeniz’ebağlar.

– OrtaDoğu petrollerinin taşınmasında önemli bir suyoludur.

– Doğusu ile batısı arasında bir günlük zaman farkıbulunanveişlekolmayanbirsuyoludur.

– AtlasveBüyükokyanuslarıbirbirinebağlar.

Haritada verilen boğaz ya da kanallardan hangisine ait bir bilgi verilmemiştir?

A)Panama B)Bering C)Cebelitarık

D)Süveyş E)Hürmüz

22. I. Yüzeyşekillerinineğimininfazlaolması

II. Bitkiörtüsününcılızveçeyrekolması

III. Toprakörtüsününkalınolması

Yukarıda verilenlerden hangileri akarsu erozyonu ile rüzgar erozyonunun birlikte etkin olduğu yerlerin ortak özelliği içinde yer alır?


D)IveII E)IIveIII

23. Topraktabakasıilealtındakianakayanınbirbölümününyamaçboyuncayerdeğiştirmesineheyelandenir.

Heyelanın meydana gelmesinde;

I. Kuvvetlieğim

II. Bitkiörtüsü

III. Karerimeleri

IV. Yerçekimi

V. Kuraklık

unsurlarından hangilerinin etkili olduğu söylenemez?

A)YalnızII B)YalnızIV C)IveIII

D)IIveV E)IIIveIV

24. Depremler; aktif fay hatları üzerinde meydana gelen,büyükcanvemalkayıplarınayolaçandoğalyersarsın-tılarıdır.

Buna göre, Türkiye haritasında numaralanmış alan-ların hangisinde, büyük bir deprem nedeniyle can ve mal kaybının yaşanma ihtimali en azdır?


25. Aşağıda verilen “yöre–doğalafet”eşleştirmelerinden hangisi doğru değildir?

Yöre DoğalAfet

A) Bolu Çığ

B) Trabzon Heyelan

C) Artvin Ormanyangını

D) İzmir Sel

E) Erzincan Deprem

176 754 25 59 2 - yayindenizi.com.tr · İndİr Ö z e l l İ k l e 10 r ... testİ 176 754 25 59 2...

Documents