18 or. 5 or. emakumeen lana, aitortza lortzeko bideanaiaraldea hemen 2018 · 02 · 28 #83 doan i....
TRANSCRIPT
-
A I A R A L D E A hemen2018 · 02 · 28
WWW.AIARALDEA.EUS
#83DOAN
I. AZOKA SOZIALA:Kontsumitzeko eta bizitzeko modu berriei zabaldu dizkie ateak Ekintzen Faktoriak 5 or.
IVAN DE LA CRUZ:“Herrian sakon errotutako ekimena da Mugagabe Trail Lasterketa” 18 or.
Emakumeen lana, aitortza lortzeko bidean
AMURRIO 2Istripua izan dute Alfredo
Remirezen senideek
Darocara bidean Zaragozara zihoazen autoz, bertako Daroca kartzelara eraman baitute amurrioarra
AIARALDEA 3Zehaztu dute zein izango
den maiatzaren 6ko herri
kontsultako galderaAiaran, Arakaldon, Artziniegan, Amurrion, Laudion eta Okondon egingo da galdeketa
HISTORIA 6Martxoak 3, Aiaraldeko
langile mugimenduaren
hazia1976ko martxoaren 3an Gasteizen jazotako sarraskiaren eragina eskualdean
JENDARTEA 14Eskualdeko nerabeen
alkohol-kontsumoa,
datutanGaldetegiak egin dituzte Laudio eta Amurrioko ikastetxeetan
KIROLA 20140 kirolarik hartuko dute
parte Aiarako Biraren
XXIX. edizioanIbilaldia egingo dute mendi taldearen lehen urteurrena ospatzeko
No
ra L
ata
tu L
an
da
luz
e
-
2 AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
herriz herri
Amurrio Laudio
HAPOa moldatzea onartu da udalbatzan, Mercadonak saltokia ireki dezan
Testua Txabi Alvarado Bañares
Asteleheneko Udal Osoko Bil-kuran eztabaidatu eta bozkatu zen Mercadonak Laudion salto-kia irekitzeko onartu beharre-ko puntua. Gehiengoa lerroka-tu zen Hiri Antolamendurako Plan Orokorraren -HAPO- mol-daketa puntuala egitearen alde, EH Bildu izan zen abstenitu zen bakarra.
Aldaketa hori eginda, zoru in-dustriala izatetik lur komertzia-la izatera igaro da supermerka-tua barne hartuko lukeen pabi-lioia. Aldaketa hori gabe Merca-donak ezingo luke eraikin hori saltoki bat jartzeko baliatu.
Eztabaida sutsua egon zen udalbatzan gai horren ingu-
ruan. Omniak salatu zuen bes-te hainbat lur daudela herrian erregularizatu gabe. EAJk bat egin zuen alderdi independen-tearekin, eta gaineratu zuen Mercadonaren balizko irekie-rak “Laudio mapan kokatzeko” balio dezakeela. Txaro Sara-suak, bere aldetik, nabarmen-du zuen internet dela “tokiko merkatarien benetako etsaia”.
EH Bilduk gogor kritikatu zi-tuen oposizioko alderdien jarre-rak. “Guk nahi duguna da he-rritarrek non erosi aukeratze-ko parada izatea”, azaldu zuen Iñigo Martinez Cerrillo zinego-tziak, “eredu honi helduz gero, 15 urte barru ez da aukerarik egongo, proiektu horrek tokiko merkatari eta ekoizleak irentsi-ko dituelako”.
Testua Izar Mendiguren Cosgaya
Zaragozan dago Alfredo Remi-rez, Amurriotik 382 kilometro-ra. Iragan ostiralean atera zuten Basauritik. Gaua Zuerako espe-txean igaro ostean Daroca kar-tzelara eraman zuten preso po-litiko amurrioarra.
Familiarekin hitz egiteko au-kera izan zuen iritsi zenean, eta bost senide bera bisitatzera joan ziren igandean. Bidean, baina, auto-istripua izan zuten anima-lia baten aurka talka eginda, zau-ririk izan ez zuten arren.
Aste honen hasieran elkarreta-ratzeak egin dira Euskal Herriko hainbat txokotan, Remirezi apli-katutako dispertsio politika sa-latzeko.
Hiru hilabete presoAzaroan espetxeratu zuten ur-
tebeteko zigorra betetzeko Ba-sauriko kartzelan, Amurrioko txupinazoan preso baten pan-pina balkoira ateratzegatik. Be-
rriki, baina, Julen Ibarrola amu-rrioarra espetxeratu dute toki berean. Orain arte biek konpar-titu dute zelda. Darocan, aldiz, Remirez da dagoen preso politi-ko bakarra.
Darocara dispertsatu dute Alfredo Remirez eta bere senideek istripua izan dute
Amurrion elkarretaratzea egin zuten astelehenean. Aiaraldea.eus
Testua Txabi Alvarado Bañares
Akordio batera iritsi dira “El crucero” gasolindegi ohiaren ja-beak eta Amurrioko Udala. Lan-kidetza hitzarmena sinatu dute bi aldeek, azken urteak hainbat auzi eta prozedura judizialetan murgilduta igaro ostean.
Gauzak hala, jabeak 132.600 euro emango dizkio tokiko era-kundeari. Modu horretan bete-
behar eta erantzukizun orotatik salbuetsita geratuko da. Udalak hartuko du bere gain gasolinde-giko lurreko kutsadura kentzea-ren ardura.
BiribilguneaHainbat obra egingo dituzte,
gasolindegian lurpean dituen azpiegiturak kentzeko. Zonal-dea berriz urbanizatzea da as-moa. Aurreikusi dutenez, biribil-gune bat eraiki nahi dute bertan.
Udala arduratuko da “El crucero” gasolindegiko lurreko kutsadura kentzeaz
Pediatra bat gehiago du Amurrioko anbulatorioak
Pediatra bat gehiago kontra-tatu dute Amurrioko anbulato-rioan, udalak jakinarazi duenez. Modu horretan, “kalitatezko arreta” bermatzea espero du tokiko erakundeak. “Asko pozten gaitu Osasun Sailak erantzuna eman izana beste profesional bat jartzeko hartu zuen konpro-misoari”, adierazi du Josune Irabien alkateak, eta gogorarazi du pediatria zerbitzua “eskual-de osoari” zuzendua dagoela.
Mural bat udaletxeko paretan, tokiko merkataritza sustatzeko
Testua Txabi Alvarado Bañares
31.001 euroko diru-laguntza jaso du Laudioko Tokiko Gara-pen Agentziak Eusko Jaurlari-tzaren Hirigune programaren bidez. Hainbat ekintza egiteko baliatuko dute diru hori, toki-ko merkataritza sustatzeari be-gira.
Mural bat egitera bideratuko dituzte 18.183 euro. Udaletxea-ren atzeko paretan -Aldai plaza-ra begira dagoena- egingo dute margolana, aurten. “Zer mate-rial erabili eta zer nolako irudia egin pentsatzen ari gara”, azal-du du Iñigo Martinez Cerrillo zinegotziak, “uste dugu inpak-tu bisuala asko hobetuko dela, orain dagoen laranja kolorea or-dezkatuaz”.
Zinegotziak azaldu du balora-tu dutela ere murala beste pa-reta batzuetan egiteko aukera, baina udaletxetik hastea eraba-ki dute, “eraikin publikoa dela-ko”. Hala ere, datozen urteetan antzeko beste lan batzuk egite-ko asmoa dute, herriko beste toki batzuetan.
Lonjak hobetzeko 2. faseaMerkataritza-lonja hutsen
estetika hobetzera bideratuko dituzte diru-laguntzaren beste 12.818 euroak.
“Iaz jarri genuen abian horre-tarako plana”, azaldu du Cerri-llok, “oso harrera ona izan zuen lonjen jabeen partetik, eta be-gi-bistakoa da izan duen era-gina”. Gauzak hala, beste 8-10 lonjen kanpo-itxura hobetuko dute aurten.
Gaur egun laranja-kolorea du paretak. Aiaraldea.eus
-
3AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
herriz herri
MARTXOAREN 1EANIREKIERA!Gozatu %10eko eta %20ko beherapenaz!
ArropaEtxerako gauzakDenetariDenetariko erramintakLandareak...
Zankueta poligonoa, AMURRIO (Gasolindegi alboan)
MARKET AMURRIO
Aiaraldea Orozko
Zortzi plaza gehiago izango ditu Andra Mari edadetuen egoitzak
Testua Izar Mendiguren Cosgaya
Andra Mari edadetuen egoi-tzaren akordioa onartu zen Orozkoko otsaileko Udal Osoko Bilkuran. “Bizkaiko Foru Aldun-diarekin ohiko tramitea da. Pla-za bakoitzaren eguneroko ko-purua da zehazten dena. Orain arte prezioa moldatzen zen, he-mendik aurrera plaza kopurua ere bai”, adierazi du Josu Sanpe-dro alkateak. Hala, 8 pertsona gehiagorentzat tokia izango du
egoitzak aurten: “Iaz 36 plaza egon ziren, eta aurten 44”.
Berdintasun planaBestalde, Berdintasun plana
berritzea erabaki zen osoko bil-kuran. 2014tik 2017rako iraupe-na zuen egun indarrean dagoen egitasmoak. Alkatearen hitze-tan, teknikariari balorazioa eska-tu diote, eta horregatik proposa-tu dute bi urte gehiagoz luzatzea plana. Udalbatzak begi onez ikusi zuen proposamena, eta ondorioz, ahobatez onartu zen luzapena.
Testua Txabi Alvarado Bañares
“Nahi duzu gure geroa erabaki-tzeko eskubidea erabili, muga ba-karra Euskal Herriko herritarron borondate aske eta demokratikoa izanik?”. Hori izango da datorren maiatzaren 6an egingo den herri-kontsultako galdera. Hala ados-tu dute Aiaraldea Bat elkarteko kideek. Prozesu mamitsua buru-tu dute horretarako, adierazi du-tenez: “Herri bakoitzak bere gal-dera propioa hautatu zuen; eta gero “aho batez” onartu zen gal-deraren esaera batua”.
Gauzak hala, erronka handia dute esku-artean Aiaraldea Bat-e-koek: maiatzaren 6ko zitan aha-lik eta herritar gehienek erantzu-
tea galdera horri Aiaran, Arakal-don, Artziniegan, Amurrion, Lau-dion eta Okondon.
Giza-katea ekaineanHerri-kontsultarekin, ordea, ez
da amaituko erabakitzeko esku-bidearen aldeko jarduna. Ekaina-ren 10ean giza-katea egingo da Gasteiz, Bilbo eta Donosti lotze-ko, eta Aiaraldea ere zeharkatu-ko du ekimenak.
Zehaztu dute zein izango den maiatzaren 6ko herri kontsultako galdera
Orozkon iaz egin zuten herri kontsulta. Aiaraldea.eus
Testua Txabi Alvarado Bañares
Bikarte elkarteak EAEko fa-miliei laguntza eskatu die pre-miazko deialdi bidez, aurtengo udan Txernobilgo erradiazioaga-tik kaltetutako adingabeak har-tzeko.
Elkarteko presidentea den Amaia Aretxagak mota hone-tako egonaldien beharra azpi-marratu du: “Uda hemen igaro-tzen duten haurren erradioak-tibitate-maila arrisku egoeratik behera jaisten da”. Interesdunek
605709019 telefonora deitu edo [email protected] posta-elektro-nikora mezu bat bidali dezakete.
Iaz Errusia eta Bielorrusiako 16 umek igaro zuten uda Aiaraldean, eskualdeko familiekin bizitzen.
Erradiazioagatik kaltetutako umeak hartzeko deia luzatu du Bikartek
Itxinan duela 100 milioi urte zegoen arrezifearen bilakaera azalduko dute
Testua Txabi Alvarado Bañares
Duela 100 milioi urteko Itxi-na ez zen gaur egungoa beza-lakoa. Itsasoan zegoen arrezife bat zen, “Kretazikoko euskal ar-txipelago” baten parte baitzen. Hala azaldu du Iñaki Garcia Pas-cual geologoak. Orozkoko ingu-ru menditsu hori ikertu du, eta atera dituen ondorioak plaza-
ratuko ditu herrian ostiral ho-netan -martxoak 2- eskainiko duen hitzaldian. 19:30ean izan-go da zita Zubiaur aretoan.
Garciak azpimarratu du oso berezia dela Itxinaren kasua, harriek milioika urte igaro di-tuztelako aldaketarik izan gabe. “Arrezifea sedimentuengatik estalia geratu zen, baina mu-gimendu tektonikoei esker be-rriz atera zen azalera, gaur arte”.
44 plaza izango ditu egoitzak aurten. Gestión Servicios Residenciales
Arrezife bat zen Itxina duela 100 milioi urte. Hornet 18
Iaz Errusia eta Bielorrusiako 16 umek igaro zuten uda Aiaraldean. Bikarte elkartea
-
4 AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
herriz herri
Urduña
Testua Txabi Alvarado Bañares
Urduñako Herri Ikastetxeko jolasgunea moldatzeko proze-sua abiatu dute. Egitasmoa, bai-na, ez da obra huts bat izatera mugatuko. Prozesu parte har-tzaile bat egiten ari dira, zen-troko haurrak izan daitezen no-lako patioa eraiki erabakitzen dutenak. Ez da erronka maka-la, 3-12 urteko 160 ikasle baitau-
de ikastetxean. “Tailerrak egi-ten ari gara klasez-klase, propo-samenak jasotzeko”, azaldu dute Hiritik at! kooperatibako kideek, eurak ari baitira proiektu osoa dinamizatzen.
Aurkezpena martxoaren 2anJasotzen dituzten ideia guz-
tiak bildu eta proposamen ba-teratu bat osatuko dute, dato-rren martxoaren 2an -ostirala- egingo duten aurkezpen irekian
plazaratzeko. “Ez da saio infor-matibo hutsa izango, parte har-tzea sustatuko baitugu”, azaldu dute dinamizatzaileek. Herrita-rrak proiektuan inplikatzea dute helburu, gero auzolan bidez gau-zatu ahal izateko jolasgunearen birmoldaketa.
Urduñakoa ez da izan eskual-dean egin den tankera horreta-ko lehen proiektua. Amurrioko Zabaleko Ikastetxean ere antze-ko egitasmoa egin zuten iaz.
Ikastetxeko jolasgunea nola moldatu erabakitzea da prozesuaren xedea. Aiaraldea.eus
Ikasleek erabakiko dute nolakoa izango den Urduñako Herri Ikastetxeko jolasgunea
24 helbideko kale-izendegi berria izango du Okondok
Okondoko Udalak jakinarazi du datozen hilabeteetan jarri-ko duela indarrean kale-izen-degi berria. “Udal osoko bilku-ran onartu zen proposamena iaz, eta aurten jarriko dira sei-nale berriak”, iragarri du Ja-kue Aramburu Ribadok. Zine-gotziak aurreratu duenez, bede-ratzi helbide izatetik 24 izatera pasako da udalerria.
Seinaleak kokatzeaz gain, bes-te hainbat administrazio-lan ere egingo dituzte: biztanleen errol-da berrituko dute eta egiten di-ren aldaketen berri emango diete herritar zein erakundeei. EUSTAT, INE eta Arabako Foru Aldundiarekin koordinatuta gauzatu dute lana, besteak beste.
Testua Txabi Alvarado Bañares
Gaurko -otsailak 28- udalba-tzan eztabaidatu eta bozkatuko dira Urduñako Udalaren 2018. urterako aurrekontuak. Onartu-ko direla aurreikusi daiteke, EH Bilduk gehiengo absolutua due-lako. Aurten 4.492.409 euro gas-tatzea aurreikusi du tokiko era-kundeak, eta beste horrenbeste jasotzeko asmoa du, zerga, tasa eta transferentzien bidez batik bat.
Dirua, arloz arloDiru horretatik guztitik
233.215,59 bideratuko dira inber-tsioetara. Ogasunera eta udala-ren ohiko funtzionamendu gas-tuetara bideratuko da diruaren gehiengoa, 1.8 milioi euro. Obra eta zerbitzuetarako 366.810,89 euro erreserbatuko ditu, gizarte ongizaterako 733.639 euro, kul-tura, euskara, kirol eta hezkun-tzarako 472.416 euro, hirigintza eta ingurugirorako 687.248,26 euro, sustapen ekonomikorako 402.513,35 euro eta 28.500, al-
diz, Berdintasun sailaren jardu-nerako.
ZorrakDituen zorren egoeraren be-
rri eman du baita ere tokiko era-kundeak. 1.498.181,88 euro zor dizkio BBKri, 352.083,26 euro La Caixari -Urduñederra sozie-tate publikoak hartutako dirua-gatik- eta 399.167,45 euro IDAE erakundeari.
Aurten 349.014,12 euro bidera-tuko ditu udalak zor horiek ki-tatzera.
Irekita dago Aiarako Jaietako kartel lehiaketan parte hartzeko epea
Testua Txabi Alvarado Bañares
Irekita dago Aiarako Jaieta-ko kartel lehiaketara lanak aur-kezteko epea. Martxoaren 23a izango da horretarako azken eguna. Parte hartu nahi dute-nek ondorengo toki hauetako-ren batean entregatu behar-ko dute eginiko lana: Aiara-ko udaletxean, tokiko erakun-deak Luiaondon duen bule-goan edo Etxaurren ikastolan. Lehiaketaren oinarrien arabe-ra, lanek 80 zentimetroko al-tuera eta 60ko zabalera behar-ko dute izan, eta edozein tekni-ka mota erabili ahalko da ho-riek gauzatzeko.
Lau pertsonek osatuko dute epaimahaia: Gentza Alamillo alkateak, kultura saileko bi ki-dek, Guraso elkarteko ordezka-
ri batek eta Lantenoko arte es-kolako kide batek.
Helduen kategorian irabaz-ten duenari 200 euro emango zaizkio. Umeen artean garaile ateratzen denak, aldiz, 50 euro-ko bonoa jasoko du, eskola ma-teriala erosteko.
Okondo
Aiara
Zuhaitz berriak landatuko dituzte igerilekuetan
Moztu dituzte dagoeneko Okondoko udal-igerilekuko makalak, gaixorik zeudela-ko. Espazio hori birmoldatze-ko lanak hasiko dituzte orain, udalak adierazi duenez.
“Zorua moldatu eta hainbat espezietako zuhaitzak landa-tuko dira, toki horrek itzala izan dezan ahalik eta laste-rren”, azaldu du Jakue Aran-buru Ribado zinegotziak.
Hainbat espezietako zuhai-tzak landatuko dituzte: hal-tzak, lizarrak, pagoak, gere-ziondoak, gurbeak eta asti-garrak. Datorren martxoa-ren 17an egingo den Zuhaitz Eguna baliatuko dute horre-tarako.
Iazko kartel irabazlea.
233.215 euro bideratuko ditu Urduñako Udalak aurten hirian inbertsioak egitera
-
5AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
Aholkularitza: Lanekoa, skala, kontabilitatekoa eta juridikoa
Foru kalea, 2.AMURRIO. Tel 945 39 33 51Lamuza, 12. LAUDIO.Tel 946 72 74 28Torre de Ugao, 12. UGAO.Tel 946 03 91 65
jendartea
Testua Txabi Alvarado Bañares
Industriaguneak toki lasaiak izan ohi dira asteburuetan. Ira-gan larunbat eta igandean, aldiz, bizitasun nabaria sumatzen zen Laudioko industriaguneko erai-kinen artean. Jende andana ber-taratu zen industriagune horre-tako 4-8 pabilioira, Aiaraldeko I. Azoka Sozialaz gozatzera.
Egitarau oparoa prestatu zuen Aiaraldea Ekintzen Fakto-riak azokaren bi egunetarako. Larunbatean tokiko ekoizleen eta proiektu eraldatzaileen pos-tuek hartu zuten pabilioia. Herri-tarrek aukera izan zuten ekoiz-leekin zueneko harremana egin eta bizi zein kontsumitzeko al-ternatiben berri lehen eskutik ja-sotzeko. Banku etikoak, moneta sozialak, etxebizitza komunita-rioak, kooperatibismoa, elikadu-ra zein energia burujabetza... ma-kina bat egitasmo plazaratu zi-ren, hamar minutuko aurkezpen laburren bidez.
Soilik elikagai ekologikoeki eginiko herri bazkariaren ostean
eman zitzaion jarraipena progra-mari, Urduñako trantsizio agroe-kologikoari buruzko dokumen-talarekin eta elikadura buruja-betza eta ekonomia sozial eral-datzailea hizpide izan zituen mahai-inguruekin. Bukatzeko, eskualdeko musikariek itxi zu-ten lehen eguneko egitaraua. An-drea Ulloa, Igor Arzuaga, Egoitz Uriarte eta Igon Olaguenaga igo ziren oholtzara.
Igandean truke azoka izan zen
ekintza nagusia. Dozenaka lagun bertaratu ziren etxetik hartuta-ko gauzekin, egitasmoan parte hartzeko prest. Umeentzako jo-lasek, arropa birziklapen taile-rrak eta energia berriztagarriei buruzko saioak aberastu zuten egitaraua, goizeko azken ordura arte luzatu zena.
Balorazio positiboaAntolatzaileak “oso pozik”
daude azokak izan duen harre-
rarekin. “Ez genuen horrenbes-te jende espero, ehunka lagun bertaratu dira, eskualdetik zein kanpotik”, azaldu du Gartzen Ga-raiok.
Aiaraldea Ekintzen Faktoriako kidearen esanetan, harrera posi-tiboa izan du ere azokarako sor-tutako moneta sozialak -Aikoa-: “Ematen zen aiko kopurua jen-dearen errenta-mailaren arabe-rakoa zen, eta herritarrek begi onez ikusi zuten ekimena”.
Hala ere, Garaiok azpimarratu du azoka “abiapuntua” baino ez dela izan. “Datozen hilabeteetan garatuko dugu Aiaraldea Ekin-tzen Faktoriaren jarduna, horre-tarako sortutako lan-taldeen bi-dez”. Inspirazio iturri gisa izan-go dituzte azokan aurkeztu diren proiektu eraldatzaileak.
Faktoriaren ateak, beraz, ireki-ta jarraitzen du, eskualdera in-dar, gogo eta ilusio berriak sar-tu daitezen.
“Oso positiboki” baloratu dute asteburuan eginiko Aiaraldeko I. Azoka Sozialak izandako harrera. Ehunka herritar bertaratu ziren larunbat eta igandean Laudioko
industrialdean dagoen 4-8 pabilioira -aurrentzean Faktoria deituko dena- kontsumitzeko eta bizitzeko beste modu batzuk daudela ikusi eta ikastera.
Kontsumo eta bizitza alternatiben epizentroan izan da Azoka Soziala
Herritar ugari bertaratu ziren asteburuan Faktoriara, Aiaraldeko I. Azoka Sozialera. Gari Garaialde -Bostok Photo-, Igor Goikolea eta Beñat Saratxaga
-
6 AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
historia
Testua Txabi Alvarado Bañares
Datorren martxoaren 3an 42 urte beteko dira Gasteizen po-liziak bost behargin hil zitue-netik. Lau hamarkada baino gehiago igaro dira, baina Koldo Gaviñak ondo oroitzen du ger-tatutakoa, bertan egon baitzen. “Langileen bilera bat egiten ari ginen, garai horietan egiten zi-ren beste asko bezalakoa”, oroi-tu du garai hartan Aceros de Llo-dion lan egiten zuen amurrioa-rrak, “Elizan geunden eta polizia jendea kanporatzen hasi zen. Ti-roak entzun genituen eta eraiki-naren barruan geratu ginen ordu erdiz”. Atera zirenerako jada ez zegoen ezer, anbulantziak baino ez. “Hurrengo egunera arte ez ge-nuen jakin zer gertatu zen”.
Lehenengo greba orokorraHurrengo egunean Laudiora
ere iritsi zen albistea. “Segituan
gelditu genituen fabrikako maki-nak”, oroitu du Aceros de Llodio-ko langilea ere zen Kepa Garro-tek. Lantegitik atera eta herriko plazara abiatu ziren beharginak. San Pedro elizan bilduta eraba-ki zuten greba orokorra deitzea, Aiaraldeko lehena izango zena. Bi egunez luzatu ziren lanuzteak, eta herri osora zabaldu zen pro-testa, ikasleekin eta herriko bes-te hainbat bizilagunekin batera.
Mobilizazioetako batzuk oso jendetsuak izan ziren; Garrote-ren arabera, 8.000 pertsona ba-tzera iritsi ziren. Guardia Zibila presente egon zen egin ziren eki-menetako batzuetan. “Hesi bat osatu zuten plazan eta tiratzai-leak jarri zituzten teilatu gehie-netan. Baina geroz eta gehia-go hurbiltzen hasi ginen. Guar-dia zibilek atzera egin zuten or-duan, harik eta paretaren aur-ka jarri ziren arte. Euren fusilen kanoiak ukitzera iritsi ginen ia, buelta eman eta alboko kaletik
joatea erabaki genuen arte”.El-kartasuna ez zen mobilizazioe-tara mugatu. “Langileen egun bateko soldata bildu eta Gastei-zen hildakoen senideei eman ge-nien”, nabarmendu du Gaviñak.
Argi dago: Martxoaren 3ak eragin handia izan zuen es-kualdean. Lehenago lantegietan protesta eta ekimen ugari egin ziren arren, Gasteizko gertaka-riek erein zuten Aiaraldeko lan-gile mugimenduaren hazia, eta hurrengo urteetan oso indartsua bilakatuko zen.
Acerosen dokumentalaAceros 25 urte dokumentalera-
ko eginiko elkarrizketetan kon-tatu dituzte Gaviñak eta Garro-tek arestian aipatutako bizipe-nak. Aiaraldea Gaur hedabideak dokumental horren zuzeneko emisioa eskainiko du datorren igandean -martxoak 4- Aiaral-dea.eus atarian, 21:00etatik au-rrera.
1976ko martxoaren 3an Gasteizen poliziak eragindako sarraskiak eragin nabarmena izan zuen eskualdean. Protesta gisa, Aiaraldeko lehen greba orokorra egin zen, eta hiru egunez luzatu zen; langile askok euren egun bateko soldata
eman zieten poliziak hildako beharginen senideei. Guardia Zibila mobilizazioetara bertaratu zen baina ez zen aparteko liskarrik egon, tentsioa oso handia izan bazen ere egun horietan.
Martxoaren 3a, Aiaraldeko langile mugimendua piztu zuen sugarra
Aceros de Llodio lantegiko beharginak izan ziren makinak gelditu zituzten lehenbizikoak. Irudian, fabrikaren itxieraren aurka eginiko mobilizazio bat. Aceros 25 urte
Aceros 25 urte dokumentalazuzenean emitituko da Aiaraldea.eusatarian martxoaren 4an, 21:00etan
Koldo GaviñaGasteizko sarraskiaren lekukoa
“Elizan geunden polizia jendea kanporatzen hasi zenean. Tiroak entzun genituen eta barruan geratu ginen”
Kepa GarroteAceros de Llodioko langile ohia
“Guardia zibilek hesi bat egin zuten herriko plazan. Baina guk aurrerantz egin genuen... eta eurek atzera, paretaren aurka jarri ziren arte”
-
7AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
iritzia
Eider Gartzia
Mugimendu feminista oso indartsu dago. Lan egiteari utziko bagenio, mundua geratu-ko litzateke. Badira aldatu ez diren gauzak. Emakumeak kalera atera gara lan egitera, baina gizonak ez dira neurri berean etxeratu zereginei heltzeko. Desoreka horrek emakumeak bi lanalditara garamatza, bizitza pribatuan funtzio asko gure gain baitaude. Horri, soldatape-ko lanetan, oraindik ere, emakumeok gutxiago kobratzen dugula gehitu behar zaio; eta lan-bide feminizatuetan, zer esanik ez. Irakaskuntza zentroetan ere nabari da oreka eza, hau-rrak eramaterakoan edota klaustroetan jendea aztertzea besterik ez dago ohartzeko. Zen-tzu horretan, krisi ekonomikoak ere izan du eragina: erakundeek eta enpresek ez dituz-te zaintza lanei heltzeko orduak edota erraztasunak eskaintzen. Ondorioz, emakumeak ez gara gure bizitza eta denboraren jabe.
Virginia Woolfek emakumeok gela propio bat eta dirua behar genuela zioen. Batetik, gure denboraren jabe izateko, eta bestetik, gure buruarekin egoteko espazioa edukitzeko. Filo-sofatzetik harago ekintzei heltzeko garaia. Kalean berdintasuna lortzen ari dela esaten da, baina ez da egia. Feministok izan behar dugu abangoardia eta eredu, datozen belaunaldiei indarra eta askatasuna emate aldera. Emakumeok “gure” egin behar ditugu espazioak, la-nak ez diezagun gure bizitza okupatu, gure eskubideak zapaldu ez daitezen. Balio eta bo-tere berdinarekin izan behar gara gure buruaren jabe. Eta ez, ez gaude gela batekin eta lau txanponekin konformatzeko prest.
Labanda usain moreak marka diezagula bidea, zelai more zabaletan… -“Hi mutil, jarrai ezak usain hori”.Irakurketan, anbulatorioan, ikastolan, etxean, hausnarketan, ametsetan, kalean, gidari-
tzan, ekonomian, eztabaidan, zaharren egoitzan, gizartean, familian, janari-dendan, hez-kuntzan, lagun artean, ulermenean, bakardadean, umorean, zaintzan, parrandan, anto-lakuntzan, sorginkerian, literaturan, isiltasunean, lan-munduan, hizkuntzan, borrokan, martxoaren 8an, bihar, atzo, gaur, etzidamu, beti, irribarrean.
- ”Entzun ezan, mila esker, bihotzez. Bidea ikusten dinat!”.Beatriz Fernandez Fernandez, Fidela Bernat, Ekhiñe Eizagirre, Maria de Maeztu Whit-
ney, Miren Lourdes Oñederra, Drew Gilpin Faust, Amaia Lasa, Rebeca Wild, Ainara Azpiazu “Axpi”, Maria Montessori, Sorne Untzueta, Irati Jauregi Lopez, Itzi Azumendi, Annie Mar-quier, Madelen Jauregiberri, Emmi Pikler, Elbira Zipitria, Leire Bilbao.
-“Zenbat ezagun? Usaimenik ez?”K. Tellitu, R. Cristobal, A. Egaña, J.M. Agirretxe “Porrotx”, X. Arzalluz, R. Descartes, X. Ga-
ragorri, N. Chomsky, J. Sarrionandia, L. Vigotsky, R.M. Azkue, B. Etxepare, G. Aresti, M. La-boa, J. Musons.
-“Zenbat ezagun? Egin kontu. Abizenarekin aski. Jarrai ezak usain morea, berak gidatu-ko hau, berak piztuko dizkik begiak”. Iparrorratz moreak amets.
?GALDERA
Zeintzuk dira zuretzat greba feminista egiteko arrazoiak?
Maria JesusErretiratua
Emakumeak geratuko bagi-na, mundua ere geldituko li-tzateke. Jendartean ez dago ho-rri aurre egiteko egiturarik. Gizonezkoek ez dakit zer egin-go luketen, baina larritu gu-txienez seguru.
Gela eta dirua
ANA UNZAGA GALNARESBerdintasun teknikaria
IGOR LUJANBIO GALDEANOIrakaslea
“Emakumeok ‘gure’ egin
behar ditugu espazioak, lanak ez diezagun gure bizitza okupatu, gure eskubideak
zapaldu ez daitezen”
“Borrokan, martxoaren 8an, bihar, atzo, gaur, etzidamu, beti,
irribarrean”
SoleAdministrazioko langilea
Lan egiten dugun emakume gehienak jardun bikoitza dugu: etxean eta kanpoan. Zaintza la-netaz bizi diren emakumeak oso egoera prekarioan daude, euregana iritsi behar gara.
GaraziIkaslea
Jasotzen dugun hezkuntza ez da feminista, hezkuntza femi-nista existitzen den arren. Za-palkuntzak jasaten ditugu kla-sean, etxean, kalean... ikaste-txeak kalearen isla direlako.
MariasunIrakasle ohia
Emakumeok egiten ditugun lan batzuk gutxiesten dira. Emakume izateagatik hainbat behar barneratzen dira: fami-lia zaintza, haurrak eskola edo medikura eramatea...
Iparrorratz moreak amets
-
8 AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
Testua Izar Mendiguren Cosgaya
Emakumeak geratzea eta el-kartzea, mundua mugitzeko. Hori da martxoaren 8an es-kualdeko zein munduko ema-kumeek lortu nahi dutena. Eus-kal Herriko mugimendu femi-nistak eta gehiengo sindikalak bat egin dute mundu mailako grebarekin. Irudikatu nahi du-tena argia da: planto eginez gero, mundua gera litekeela. Finean, emakumeak ahalduntzea nahi dute: “Planto egiten badugu sis-tema honek ez duela aurrera egi-terik benetan irudikatzea”.
Horretarako hainbat espa-rru hautatu dituzte: hezkuntza, zaintza, lan-mundua eta kontsu-
moa. Izan ere, “ezkutuan” gera-tzen dira hainbat lan , aitortu eta ordaindu gabe, zaintzako hain-bat zeregin kasu. Are, kotiza-tzen diren kasuetan oso baldin-tza txar eta soldata baxuarekin gauzatzen dira, sindikatuen iri-tziz.
Aldarriei atxikitzeko kei-nu gisa, etxeetako balkoietan amantalak zintzilikatzeko pro-posamena luzatu dute Aiaral-dean ere. “Greba feminista ho-nek duen gauza ona da irudime-na lantzeko balio duela: batzuk ileordeekin lan egingo dute, bes-te batzuek zapi moreak lotuko dituzte besora...”, azaldu du Izas-kun Garcia Etxebarria sindika-listak. Datuetatik harago, ez-ohi-ko parametroetan kokatu du greba: “Ez da greba arrunta, fe-
minista baizik. Emakumeek soi-lik egin dezakete, sistema kapi-talista heteropatriarkal honi planto egiteko. Gu izango gara subjektuak, eta beraz, protago-nistak. Kalera aterako gara gure lana ikusarazteko”.
Eta gizonek, zer? Nola egin le-zakete bat aldarriekin? Egune-roko lanei helduz (ume edo eda-detuen zaintza lanak, garbiketa edota sukaldeko zereginak...) edota informazioa zabaltzen la-gunduz, besteak beste. “Batzuk grebarekin bat egin nahi dute, elkartasunagatik. Ikuspegi fe-minista duten mutilak grebaren prozesuan izan behar dira bide-lagun: informazioa helarazten, lantokietan arrazoiak azalduz, kartelak edota bitartekoak zabal-tzen...”, zehaztu du Garciak. Mo-
bilizazioei dagokienez, arratsal-deko kalejiran soilik hartu ahal-ko dute parte; 20:00etan Laudio-ko herriko plazatik abiatuta, “eta bigarren lerroan beti ere, prota-gonismoa emakumeei aitortuz. Bizitza pribatuan ukatuko ditu-gun lanak egin beharko dituzte egunean zehar, zaintzakoak, ba-tez ere”. Ildo beretik, lan eremu-ko irizpideak azpimarratu ditu: “Kontua ez da ordezkatzea, bai-zik eta lan egingo ez bagenu sor-tuko litzatekeen kaosa irudika-tzea”. Zentzu horretan, egune-rokoan dituzten pribilejioak al-boratu beharko dituzte gizonek, egun batez behintzat.
Hezkuntza, “hankaz gora” Hezkuntza izango da planto
eremuetako bat. Izan ere, ikas-
Mundua mugitzeko,emakumeek* planto
Agerraldia egin zuten iragan ostegunean eskualdeko dozenaka emakumek, Laudioko Lamuza parkeko Kasinoan. Nora Latatu Landaluze
Hezkuntzan, zaintzan, kontsumoa eta lan-munduan greba feminista egingo dute martxoaren 8an
Emakumearen Nazioarteko Egunak -martxoak 8- jauzia emango du aurten: greba feminista deitu dute. Aiaraldean ere dozenaka emakumek ekin diote ekimena prestatzeari.
Helburua lana bistaratzea eta aitortzea da, lanuzte eta ekimenen bidez. Hezkuntza, zaintza, kontsumo eta lan-munduko beharrei planto eginez gero, zer gertatuko litzateke?
erreportajea
-
9AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
KASKAGORRI: 665 75 19 81
ALTZARRATE:699 93 93 89
leek zein langileek lanuzteak dei-tu dituzte. Laudio Ikastolak, esa-terako, oharra plazaratu du gre-barekin bat egiten duela esanez, eta horrek hala eskola orduetan nola jantoki zerbitzuan eragin nabarmena izango duela eran-tsita.
Gemma Corbella Egiluz irakas-lea da Okondoko eskolan. Sekto-reko egoeraz galdetuta, ez du za-lantzarik: “Hazkuntza eta zain-tza lanak emakumeoi egokitu zaizkigula agerian dago, gure gi-zarteari erreparatzen badiogu, ez dago inondik inora ere orekatu-ta”. Guraso den heinean, berriz, kritikatu du genero-rolak oso barneratuta ditugula bizimo-duan: “Ume edo nagusien zain-tzaren zama oraindik gure gain geratzen da”.
Ildo horretatik, sexu-estereo-tiporik gabeko hezkuntza baten beharra azpimarratu du, gizarte eredua aldatzetik hasita: “Ikasle txikiekin gizonezko gehiago ari-tuko balira, lagungarria izango litzateke haurren pertzepzioa al-datzeko”. Garazi Beldarrain San-tos ikasleak neska izanagatik ja-saten dituzten zapalkuntzak ai-patu ditu: “Badakigu filosofian, matematikan, historian nes-ka askok lortu dituztela zenbait gauza, eta ez dira lantzen. Ikas-tetxeak kalearen isla dira: kla-sean, etxean, kalean... zapaldu-ta gaude”.
Bide horretan, ikastetxeek erronka txikiak zehazteko beha-rra gaineratu du Iratxe Letona Pastor gazteak, eta “hezkuntza ikuspegi feministatik eraikitze-ko” mobilizatzeko deia luzatu du.
Kontsumoa ezbaianEta, egungo kontsumo ere-
duak ba al du eraginik? Sindika-listek argi dute baietz: “Merkatal-gune eta komertzioak feminiza-tuak egoteaz gain, esplotazio eta prekarizaziorako eremu bihurtu dira”. Inditex, Zara edota arropa enpresak jarri ditu Garciak adi-
bide modura: “Horrelako kateek zer nolako ereduak bultzatzen dituzte? Sexu edo gorputz pro-totipo jakinak”. Aida Iza Fuen-tes okinaren hitzetan, elikadura eta erosketen arduran ere desore-ka dago: “Dendara etortzen dire-nen %90 emakumeak dira”. Iza-ren ustez, jendarteak arazoa iku-si arren ez du bere egiten: “Aza-roaren 25ean erremolatxazko ogi moreak egin nituen feminis-moaren sinboloarekin, lortutako dirua Mujeres al cuadrado elkar-teari emateko: bitxia da, baina gizon bakarrak erosi zuen ogia”.
Egoerari buelta emateko zerren-da luzea da, Izaren iritziz: “Gure haurrei erakusten diegunari erreparatu behar diogu: mintza-tzean generoaren erabilerarekin inor ez baztertzea, erosketak egi-tean aitarekin joatea amarekin ordez rolak ez markatzeko... Etxe-tik hasi behar da lana”.
erreportajea
Hezkuntza izango da planto eremuetako bat. Izan ere, ikasleek zein langileek lanuzteak deitu dituzte
Eguneroko lanei helduz hartu ahal izango dute parte gizonezkoek greban
Lantokiak alboratuta, berdintasunera gerturatzeko deia
Testua Izar Mendiguren Cosgaya
Aurtengo martxoaren 8ari iraultza usaina dario. Batetik, emakume ugari aterako dire-lako kalera ogibideari planto eginez, enpleguen eta zaintza lanen bidezko banaketa eska-tzeko. Eta, bestetik, hamaika gizonek alboratu beharko di-tuztelako euren pribilejioak zintzilik geratuko diren etxe-ko lanei heltzeko. Izan ere, gre-ba eguna deitu dute Euskal He-rriko Mugimendu feministak eta gehiengo sindikalak. Mun-du mailakoa da ekimena, iaz Argentinan gauzatutako plan-toari jarraiki, 70 herrialde bai-no gehiagotan gauzatuko bai-ta. Aiaraldean ere izan du era-gina dinamikak.
Hain zuzen, urtarrilaz ge-roztik, makina bat emakume elkartu dira greba feminista prestatzeko. Neska gazteen tal-deak izan ziren batzen lehenak, 30 bat lagun. Otsailean, aldiz, bilera irekiak antolatu dituzte herrika, baita auzolan egunak ere: “Eskualdeko lehen deial-diak izan zuen harrera itzela ikusita, herrietan asanbladak egitea erabaki genuen”, azal-du du Maddalen Muguruzak. Horrela osatu dituzte Urduña, Laudio eta Amurrioko egita-rauak.
“Bi baterajotze zehaztu di-tugu Aiaraldean: goizean 12:00etatik 13:00etara egon-go dira mobilizazioak herrie-tan, eta 20:00etan eskualde-ko manifestazioa egingo dugu Laudion”.
Irudimena nagusiDena dela, ez dira ohiko
ekimenak izango: irudime-
na izango da nagusi. Goizean lapiko “burrunbadez” beteko dituzte eskualdeko kale nagu-siak: “Aulkiak eta arropa ese-kilekuak jarriko ditugu greba egiteko arrazoiekin eta aman-talekin”. Tokian toki, ekintza ezberdinak egongo dira. Flash-moba, bazkari herrikoia, mu-sika eta “mikro irekia” presta-tuko dituzte, esaterako, Amu-rrion. Laudion, berriz, Batza-larrin kalea bihurtuko dute emakumeen aldarrien ispi-lu. “Badakigu zenbait tokie-tan emakumeek ezingo dute-la greba egin; horregatik ‘zer-bitzu minimoetan nago’ dio-ten euskarriak zabaldu dira”, erantsi dute Greba Feminista-ren plataformatik. Ildo beretik, ekimena babesten duten lanto-kietan elkartasuna adierazte-ko euskarriak jarri dituzte es-kura interneten.
Horrez gain, gune moreak atonduko dituzte herrigunee-tan, emakumeen lan munduko egoera ezagutarazi edota herri-ko kaleak apaintzeko. Gauzak hala, lantokiak alboratuta ber-dintasunera gerturatzeko deia luzatu dute.
Hainbat adin eta profiletako emakumeak batu dira. Nora Latatu Landaluze
DEIALDIAKUrduñaGoizean: Hainbat ekintza Foru plazan
12:00 // Elkarretaratzea, Foru plazan
12:30 // Lapiko burrunbada
19:00 // Emakume Langilearen Nazioarteko Eguneko kontzentrazioa, udaletxean
AmurrioGoizean: Burrunbada, flashmoba eta bazkari herrikoia
Arratsaldean: Musika eta mikro irekia, “Gune beltzen ibilbidea”
Laudio12:00-13:00 // Emakumeon* salaketak eta aldarriak, Batzalarrin ingurua emakumez, karritoz etatendereroz bete
12:30 // Emakumeon* Lapiko Burrunbada, Batzalarrin kaletik hasita
17:30 // Gune morearen irekiera: iluntzeko mobilizazioaren prestaketa eta girotze lanak, Batzalarrinkalean
19:30 // Emakume Langilearen nazioarteko eguneko elkarretaratzea, udaletxean
20:00 // Aiaraldeko Mugimendu Feministaren Manifestakzio alai eta koloretsua, Herriko plazatik
Goizean mobilizazioak egongo dira herrietan. Arratsaldean, aldiz, eskualdeko mobilizazioa egongo da Laudion
-
10 AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
erreportajea
Testua Txabi Alvarado Bañares
Goiz hasten dira Aiaralde-ko gazteak alkohola probatzen, baina gehienek ez dute kontsu-mo jarraia egiten. Hori da Amu-rrio eta Laudioko ikastetxee-tan eginiko galdetegietatik ate-ra daitekeen ondorio nagusie-netako bat.
2016-2017 ikasturtean egin zen inkesta, Arabako Derrigo-rrezko Bigarren Hezkuntzako -DBH- ikasleen artean. Urtarri-lean aurkeztu zituzten herrial-deko emaitzak, eta Laudio eta Amurrioko hezkuntza zentroe-takoak plazaratu dituzte orain. Lortutako datuek, baina, “es-kualde osorako” balio dute, bi
herri horietako ikastetxeetan inguruko herrietako ikasleak ere badaudelako, eta gazteek “jai-eremua” konpartitzen du-telako. “Festetan hainbat herrie-tako lagunak biltzen dira. Ohi-turak, beraz, ez dira herri baka-rrekoak, eskualde osokoak bai-zik”, azaldu du Gotzon Minguez Ojembarrenak. Psikologo lau-dioarrak nabarmendu du 11-18 urte bitarteko 1.127 ikaslek eran-tzun dutela galdetegia, eta hori “oso lagin handia” dela mota ho-netako ikerketa baterako: “Da-tuak, beraz, oso errealak dira”.
Nerabe gehienek -%60k- adie-razi dute alkohola probatu izan dutela. “Baina horrek ez du esan nahi ohikoan kontsumitzen du-tenik”, azpimarratu du Mingue-zek. 13 urte edo gehiago dituz-
ten nagusien artean nabarmen egiten du gora alkohola proba-tu dutenen ehunekoak. “Gazte horiek seguru asko ez dute za-porea zein den jakiteko edan, bestelako efektu batzuk izateko baizik”, argitu du psikologoak, eta gaineratu du igoera horre-tan arazo bat egon daitekeela. “Hasiera goiztiarra arrisku fak-tore bat da. Gorputza garapen fasean dago, eta sartzen zaion edozein toxiko oztopo bat da”. Hala ere, egoerari larritasuna kendu dio Miguezek: “Estatis-tikoki hitz eginda gutxi dira al-koholarekin benetako arazoak izatera iristen direnak”.
Baina, nork eskaintzen die al-kohola adingabeei? %58,8k eran-tzun dutenez, adiskideen bidez lortu dute. Dena den, ehuneko
esanguratsu batek senideen bi-dez jaso du: %31k, hain zuzen. “Badaude bere gurasoek trago bat eskainita probatu dutenak, zaporea zein den jakiteko; bes-te helbururik gabe”, argudiatu du Minguezek.
Gizonezkoek gehiagoKontsumoaren nolakotasu-
na, aldiz, “alkohol unitatetan” neurtu dute. Unitate horietako bakoitzak 10-12 gramo alkohol puru ditu. “Ardo edalontzi ba-ten, kalimotxo baten edo 33 zen-tilitroko garagardo lata baten baliokidea da”, kontatu du adi-tuak. 14-15 urtetik aurrera na-barmen igotzen da kontsumi-tzen diren unitateen kopurua. “20 unitate baino gehiago har-tzea arrisku handiko kontsu-
Asteburuetan egin ohi dute nerabeek alkohol kontsumoa. Misha Moloksher
Emakumeen kasuan kontsumoak behera egiten du 16 urtetatik aurrera. Gizonezkoetan, aldiz, nabarmen handitzen da
Alkoholaren kontsumoari buruzko galdetegiaren emaitzak aurkeztu dituzte. Amurrio eta Laudioko ikastetxeetako 1.127 nerabek hartu dute parte ikerketan. Emaitza esanguratsuak
atera dira: Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan dauden ikasleak 13-14 urterekin hasten dira alkohola probatzen, baina gehienek ez dute kontsumitzeko ohitura.
DBHko ikasle gehienekez dute alkoholikedaten
-
11AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
erreportajeaerreportajea
moa da. Badaude maila horie-tara iristen diren gazteak”.
Hala ere, generoaren arabera-ko ezberdintasunak ageri dira, azpimarratzeko modukoak: emakumeen kasuan kontsu-moak behera egiten du 16 urteta-tik aurrera. Gizonezkoen artean, aldiz, nabarmen handitzen da.
“Betekada-alkoholikoen” ko-purua ere kalkulatu dute. Den-bora laburrean 5-6 unitate al-kohol hartzean datza neurri-gabeko kontsumo hori. Nera-be kontsumitzaileen %26,4k ai-tortu dute horrelako betekadak hilean behin baino gutxiagotan izaten dituela.
Hala ere, hor ere alde handiak dauden generoaren arabera: as-tero kontsumo lar egiten duten gazteen artean gizonezkoen ko-puruak bikoiztu egiten du ema-kumezkoena. Antzeko fenome-noa gertatzen da mozkorraldi-tasarekin -norberaren pertzep-zio pertsonalaren arabera neur-tzen den parametroa-.
Edari energetikoen gorakadaBestelako droga batzuengatik
ere galdetu diete ikasleei galde-tegian. Alkohola edaten duten pertsonen %17,3k tabakoa kon-tsumitzen dute baita, %11,8k ka-lamua, %5ek botikak, %1,8k la-
saigarriak, %1,5ek speeda, %1,5ak kokaina...
Alta, alkoholarekin gehien kontsumitzen diren drogak ez dira horiek. Edari energeti-koak dira “substantzia izarrak”, %24,4k erabiltzen baitituzte mota horretako produktuak al-koholarekin nahasteko.
“Asko zabaltzen ari da edari energetikoen kontsumoa”, aipa-tu du ikerketaren egile Mariola Miguelek: “Sekulako kafeina do-sia daukate eta alkoholaren fak-tore depresiboa orekatzeko era-biltzen dira, banaka ere kontsu-mitzen diren arren”. Mota ho-rretako produktuen arriskuaz ohartarazi du: “Estatu Batuetan eta Mexikon ez dira dagoeneko supermerkatuetan saltzen, bai-na hemen elikagaien kategoria berean sartuta daude”.
Aisialdia eraldatu beharraAlkoholaren efektuekiko eza-
gutza gutxi dagoela uste dute ikerketaren egileek. “Galdetegia erantzun duten gazteetako as-kok ez dute droga horrek kontsu-
mitzeak dakartzan ondorio fisi-koen berri, ez dute argi generoa-ren arabera dauden ezberdinta-sunak, ez eta kontsumoaren eta sexualitatearen artean dauden harremanak ere”. Prebentzio-saioak “lehenago” egin behar-ko liratekeela gaineratu du Min-guezek: “Lehen hezkuntzan hasi beharko litzateke”.
Psikologo laudioarrak azpi-marratu du alkohola “integra-ziorako mekanismoa” dela gaz-te askorentzat. “Inork ez zaitu edatera derrigortzen, baina koa-drilaren presioa oso handia izan daiteke”.
Horregatik, drogatzeko beha-rra sustatzen ez duten aisial-di ereduak sortu behar dira; bere ustez. “Badaude ezer kon-tsumitzen ez duten gazte asko, eta datu hori oso nabarmentze-koa da. Sare lana egin behar da, adingabeekin dauden elemen-tu guztiekin: eskola, familia, ai-sialdi-elkarteak...”. Iritzi berekoa da Miguel: “Sustatu behar dira ondo pasatzeko beste modu ba-tzuk”.
Asteburuetan egin ohi dute nerabeek alkohol kontsumoa. Misha Moloksher
Josune Irabien eta Natxo Urkixo alkateek hartu zuten parte ikerketaren emaitzen aurkezpenean. Aiaraldea.eus
BESTELAKO DROGAK
Alkohola edaten duten nerabeen %17,3k tabakoa kontsumitzen dute baita, %11,8k kalamua, %5ek botikak, %1,8k lasaigarriak, %1,5ek speeda, %1,5ek kokaina, %1,3k ziza aluzinogenoak, %1,2k extasia, %0,9k LSDa eta %1ek ketamina
EDARI ENERGETIKOAK
Edari energetikoak dira gazteek alkoholarekin nahastuta gehien kontsumitzen dutena. %24,4k hartzen dituzte halako produktuak. Edari horiek dakartzaten arriskuez ohartarazi dute adituek. Azken urteetan nabarmen egin du gora kontsumoak, eta edozein neraberen eskura daude
LAGUNEN PRESIOA
Nerabeen %54,2k “ondo pasatzeko” kontsumitzen dute alkohola. %46,4k, baina, lagunek ere egiten dutelako kontsumitzen dute
1.127ikaslek erantzun dute galdetegia
%60kalkohola probatu du noizbait
757nerabek -gehiengoak- ez du ohikoan kontsumitzen
Adituen ustez, Lehen Hezkuntzan hasi beharko lirateke prebentzio kanpainak, eta alkoholik gabeko aisialdi-ereduak sustatu behar dira
-
12 AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
ag
en
da
20
18/0
2/2
8
Ze
esa
tek!,
Ste
pi
eta
D
J M
ark
eli
n k
into
en
jaia
n
Ber
ezia
iza
ngo
da
aurt
engo
m
artx
oare
n 8
a, e
gita
smo
ber
ri b
at
bat
uko
bai
tzai
e oh
iko
jar
du
erei
: gr
eba
fem
inis
ta. A
iara
ldek
o d
oze-
nak
a em
aku
me
ari
dir
a ek
imen
h
ori
aurr
era
ater
atze
ko l
anet
an,
eta
hai
nb
at m
obil
izaz
io e
ta e
kin
-tz
a eg
itea
au
rrei
kusi
du
te -
iku
si
8-9
orr
iak-
. Ez
dir
a fa
ltak
o e
gun
h
orre
tan
egi
n o
hi
dir
en e
lkar
re-
tara
tzea
k. H
erri
geh
ien
etan
egi
n-
go d
ira,
arr
atsa
ldez
.
Au
tod
efen
tsa
ikas
taro
aB
ain
a ek
intz
a gu
ztia
k ez
dir
a eg
un
ho
rret
an e
gin
go. S
ola
stia
r em
aku
me
tald
eak,
ad
ibid
ez, 9
ra
atze
ratu
du
egi
n o
hi d
uen
baz
ka-
ria,
gre
bar
ekin
bat
egi
teko
. A
uto
-d
efen
tsa
ikas
taro
a d
a eg
ingo
den
bes
te ja
rdu
eret
ako
bat
. Mar
txo
a-re
n 16
an iz
ango
da
Lau
dio
ko K
ul-
tura
Etx
ean
10:0
0et
atik
14:0
0et
a-ra
eta
15:3
0et
ik 19
:30
era.
Mai
ten
a M
onro
yk g
idat
uko
du
saio
a et
a 9
4 40
3 48
50
tele
fon
oan
em
an d
aite
-ke
izen
a.
Aia
rald
ea.e
us
atar
ian
kon
tsu
l-ta
tu d
aite
ke z
er e
kin
tza
egin
go d
i-re
n h
erri
bak
oitz
ean
.
Irag
an o
tsai
lare
n 16
an e
gin
zu
-te
n A
mu
rrio
ko k
into
en j
aia.
Da-
torr
en m
artx
oar
en 3
an -
laru
n-
bat
a-, a
ldiz
, Urd
uñ
ako
en t
xan
da
izan
go d
a. E
gun
oso
ko e
gita
rau
a p
rest
atu
du
te a
urt
en 18
urt
e b
ete-
tzer
a d
oaz
en g
azte
ek. U
mee
ntz
a-ko
jola
sek
in e
man
go d
iote
has
ie-
ra e
gita
rau
ari
goiz
ean
. Arr
atsa
l-
dea
n e
ta i
lun
tzea
n, a
ldiz
, mu
si-
kak
har
tuko
du
pro
tago
nis
mo
o
soa.
19
:00
etan
Lau
dio
ko K
un
-ku
n b
atu
kad
ako
kid
eak
arit
uko
d
ira
her
ria
dan
bo
rren
err
itm
ora
gi
rotz
en. O
nd
oren
irit
siko
da
kon
-tz
ertu
en u
nea
: Ste
pi S
elek
tah
, Ze
esat
ek! e
ta D
J Mar
keli
n ig
oko
dir
a o
ho
ltza
ra.
MU
SIK
A
03
.03
La
ru
nb
ata
20
:00
AM
UR
RIO
“EM
AK
UM
EA
K M
US
IKA
N”
Do
an
Am
urr
io a
ntz
okia
03
.10
La
ru
nb
ata
22:3
0 A
MU
RR
IOY
O N
O L
AS
CO
NO
ZC
O +
L
AS
SE
XP
EA
RE
SS
arr
era
: 5
eu
roB
uru
bio
ku
ltu
r elk
art
ea
03
.09
Ost
ira
la23
:00
LA
UD
IOS
AN
TE
RO
Y L
OS
M
UC
HA
CH
OS
So
rgin
tab
ern
a
AN
TZ
ER
KIA
03
.03
-03
.04
La
ru
nb
ata
eta
ig
an
de
a20
:00
/ 1
7:0
0 L
AU
DIO
“LA
DY
KIL
LE
RS
”O
iha
lan
za
ba
ltz
en
ta
lde
are
n l
an
a,
sarr
era
d
oh
ak
oa
Lau
dio
ald
e
03
.03
La
ru
nb
ata
20
:00
LA
UD
IOA
XL
OR
RIE
ZU
RE
N
BA
KA
RR
IZK
ET
AT
olo
tab
ern
a
03
.07
Ast
ea
zk
en
a19
:00
LA
UD
IOB
AD
AM
BA
DU
ML
au
dio
ald
e
KIR
OL
A
03
.03
La
ru
nb
ata
9:3
0 L
AU
DIO
IV.
MU
GA
GA
BE
TR
AIL
Ald
ai p
laza
03
.03
La
ru
nb
ata
11:0
0-1
2:3
0 A
MU
RR
IOE
SK
UB
AL
OI
PA
RT
IDU
AK
Bañ
ueta
kir
old
eg
ia
03
.04
Iga
nd
ea
8:0
0 A
RT
ZIN
IEG
AA
RT
ZIN
IEG
AK
O I
X.
ME
ND
I IB
ILA
LD
IAF
ron
toia
IKA
ST
AR
OA
K
03
.05
Ast
ele
he
na
14:3
0 L
AU
DIO
ER
OS
KE
TA
ES
PE
RIE
NT
ZIA
B
OR
OB
ILA
K L
OR
TZ
EK
O
GA
KO
AK
Le
he
n s
aio
aT
okik
o g
ara
pen
ag
en
tzia
03
.05
Ast
ele
he
na
15:0
0 L
AU
DIO
GA
TA
ZK
AK
EB
AZ
TE
KO
T
RE
BE
ZIA
K G
AR
AT
ZE
AL
eh
en
sa
ioa
To
kik
o g
ara
pen
ag
en
tzia
03
.05
Ast
ele
he
na
17:0
0 L
AU
DIO
NO
LA
HO
BE
TU
NE
UR
ON
EN
F
UN
TZ
ION
AM
EN
DU
AT
ail
er
pra
kti
ko
aK
ult
ura
Etx
ea
03
.07
Ast
ea
zk
en
a17
:00
LA
UD
IOZ
ER
DIR
EN
SA
SI-
ZIE
NT
ZIA
K
ET
A Z
ER
GA
TIK
EG
ON
B
EH
AR
GA
RE
N A
DI
Ku
ltu
ra E
txea
UM
EE
NT
ZA
KO
E
KIN
TZ
AK
03
.03
La
ru
nb
ata
17:3
0 L
AU
DIO
SO
RG
IN Z
AP
AT
UA
KT
or
ma
go
aL
am
uza p
ark
eko
lu
do
teka
03
.10
La
ru
nb
ata
17:3
0 L
AU
DIO
SO
RG
IN Z
AP
AT
UA
KK
om
eta
ta
ile
rra
Lam
uza p
ark
eko
lu
do
teka
HIT
ZA
LD
IAK
03
.02
Ost
ira
la17
:00
LA
UD
IO“N
OL
A A
LD
AT
ZE
N D
A
LO
AL
DIA
AD
INA
RE
KIN
?”K
ult
ura
etx
ea
03
.02
Ost
ira
la17
:00
AR
TZ
INIE
GA
“OR
GA
NO
, E
HU
NE
N E
TA
H
EZ
UR
MA
MIE
N D
ON
AZ
IOA
E
TA
TR
AN
SP
LA
NT
EA
”U
dale
txe z
ah
arr
a
BE
ST
EA
K
03
.02
Ost
ira
la12
:00
LA
UD
IOE
LK
AR
RE
TA
RA
TZ
EA
“Go
ra l
an
gil
ee
n b
orr
ok
a”
Lam
uza p
laza
03
.03
-03
.04
La
ru
nb
ata
/Ig
an
de
a10
:00
-14
:30
/ 1
8:0
0-2
0:0
0
AM
UR
RIO
PA
GO
TX
EN
AZ
OK
AF
ron
toia
n
03
.03
La
ru
nb
ata
14:3
0 L
AU
DIO
194
5E
KO
KIN
TA
Me
sa,
bri
nd
isa
eta
ba
zk
ari
aB
atz
okia
03
.03
La
ru
nb
ata
10:0
0-2
1:0
0 U
RD
UÑ
AK
INT
OE
N J
AIA
Go
ize
an
um
ee
ntz
ak
o j
ola
sak
19:0
0 /
/ K
un
-ku
n b
atu
ka
da
21:
00
//
Ste
pi
sele
kta
h +
Z
e e
sate
k!
+ D
J M
ark
eli
nF
oru
pla
za
03
.05
Ast
ele
he
na
16:0
0 L
AU
DIO
OD
OL
EM
AT
EA
Ug
art
e p
laza
03
.10
La
ru
nb
ata
13:0
0 U
RD
UÑ
AD
AN
TZ
AL
DIA
Fo
ru p
laza
03
.10
La
ru
nb
ata
13:0
0 L
AU
DIO
194
4E
KO
KIN
TA
Irte
era
bu
sez
, L
eo
n d
e A
rtxan
da jate
txea
03
.10
La
ru
nb
ata
19:0
0 A
MU
RR
IOU
RR
EZ
KO
GU
K-A
RE
N
BA
NA
KE
TA
Am
urr
io A
ntz
okia
n
20
18/0
3/1
3
Art
zin
ieg
ako
men
di ib
ilald
iab
ed
era
tzig
arre
nez
Mar
txo
aren
4an
zit
a ga
rran
-tz
itsu
a iz
ango
du
te m
end
izal
eek
Art
zin
iega
n, G
anzo
rro
tz m
en-
di t
ald
eare
n ib
ilal
dia
ren
IX. e
di-
zio
a eg
ingo
bai
ta. M
artx
a lu
zea
8:0
0et
an a
bia
tuko
da
eta
labu
-rr
a 9
:30
ean
. G
anzo
rro
tz.w
ord
-p
ress
.co
m a
tari
an e
do
egu
nea
n
ber
tan
em
an d
aite
ke iz
ena.
Zin
ego
ak p
rese
ntz
ia iz
ango
du
A
iara
ldea
n. B
ilb
oko
naz
ioar
teko
zi
nem
a ga
yles
bitr
ans
jaia
ldi
ho
-rr
etar
a au
rkez
tuta
ko fi
lma
labu
-rr
en e
man
ald
iak
egin
go d
itu
zte
esku
ald
ean
. Lau
dio
n p
roie
ktat
u-
ko d
itu
zte
leh
enbi
zi, m
artx
oar
en
9an
. 19
:00
etan
izan
go d
a zi
ta L
au-
dio
ald
e ar
eto
an. U
rdu
ñan
iza
n-
go d
a b
igar
ren
sai
oa,
mar
txo
a-re
n 1
6an
19
:00
etan
Alo
nd
egia
n.
Zin
ego
ak
ja
iald
ia
Lau
dio
eta
U
rdu
ñan
iku
sgai
Ma
rtx
oa
ren
8ti
k h
ara
go
zab
ald
uko
dir
a e
maku
meen
ask
ap
en
are
n a
ldeko
ald
arr
iak
Ald
ai e
np
aran
tza,
LAU
DIO
672
23
50 6
5w
ww
.to
lob
ar.c
om
MARTXOA
3 “E
l Clu
b d
e la
C
om
ed
ia”k
o
Axl
or
Rie
zu-r
en
b
akar
rizk
eta
2
0:0
0
110 S
ante
ro y
su
s
m
uc
hac
ho
s
14
:30
Dis
ko a
urk
ezp
en
a
(P
op
)
16 L
uis
Cañ
as
f
amili
ako
p
p
rod
ukt
ue
n
d
asta
tze
a
2
0:0
0
In
fo+
: To
lon
17 P
lac
ton
20
:30
Be
rtsi
oak
(U
rdu
ña)
24E
rizo
s 2
0:3
0
(R
ock
)
APIR
ILA
14 A
lbe
rto
In
un
ciag
a 14
:30
(80
. eta
90
. ham
ar-
kad
ako
be
rtsi
oak
)
20B
od
eg
as d
el
Me
die
vo
d
asta
tze
a
2
0:0
0
21
Jo
aco
Ro
dri
gu
ez
17:
00
(Blu
es h
arm
on
ikar
ekin
)
E
riz
20
:00
(B
ert
sio
ak)
27 e
ta 2
8A
pir
ileko
azo
ka2
0:0
0 e
ta 1
4:0
0
MAIATZAK
26
Co
wb
oy
Eza
gu
tu g
ure
ku
ltu
raes
kain
tza
ber
ria!
-
13AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
Ka
rtele
ra
AM
UR
RIO
A
NT
ZO
KIA
Sa
lva
nd
o e
l re
ino
de
Oz
MA
RT
XO
AK
4,
IGA
ND
EA
(3
,7 e
uro
)
17:3
0
LA
UD
IOA
LD
E
AR
ET
OA
Wo
nd
er
MA
RT
XO
AK
3/4
LA
RU
NB
AT
A E
TA
IG
AN
DE
A (
3 e
uro
)
17:3
0 /
20
:00
UR
DU
ÑA
KO
ALO
ND
EG
IA
Ba
lle
rin
aM
AR
TX
OA
K 4
,IG
AN
DE
A
Eu
skara
zko
film
a
18:0
0
MU
SIK
A
03
.03
La
ru
nb
ata
20
:00
AM
UR
RIO
“EM
AK
UM
EA
K M
US
IKA
N”
Do
an
Am
urr
io a
ntz
okia
03
.10
La
ru
nb
ata
22:3
0 A
MU
RR
IOY
O N
O L
AS
CO
NO
ZC
O +
L
AS
SE
XP
EA
RE
SS
arr
era
: 5
eu
roB
uru
bio
ku
ltu
r elk
art
ea
03
.09
Ost
ira
la23
:00
LA
UD
IOS
AN
TE
RO
Y L
OS
M
UC
HA
CH
OS
So
rgin
tab
ern
a
AN
TZ
ER
KIA
03
.03
-03
.04
La
ru
nb
ata
eta
ig
an
de
a20
:00
/ 1
7:0
0 L
AU
DIO
“LA
DY
KIL
LE
RS
”O
iha
lan
za
ba
ltz
en
ta
lde
are
n l
an
a,
sarr
era
d
oh
ak
oa
Lau
dio
ald
e
03
.03
La
ru
nb
ata
20
:00
LA
UD
IOA
XL
OR
RIE
ZU
RE
N
BA
KA
RR
IZK
ET
AT
olo
tab
ern
a
03
.07
Ast
ea
zk
en
a19
:00
LA
UD
IOB
AD
AM
BA
DU
ML
au
dio
ald
e
KIR
OL
A
03
.03
La
ru
nb
ata
9:3
0 L
AU
DIO
IV.
MU
GA
GA
BE
TR
AIL
Ald
ai p
laza
03
.03
La
ru
nb
ata
11:0
0-1
2:3
0 A
MU
RR
IOE
SK
UB
AL
OI
PA
RT
IDU
AK
Bañ
ueta
kir
old
eg
ia
03
.04
Iga
nd
ea
8:0
0 A
RT
ZIN
IEG
AA
RT
ZIN
IEG
AK
O I
X.
ME
ND
I IB
ILA
LD
IAF
ron
toia
IKA
ST
AR
OA
K
03
.05
Ast
ele
he
na
14:3
0 L
AU
DIO
ER
OS
KE
TA
ES
PE
RIE
NT
ZIA
B
OR
OB
ILA
K L
OR
TZ
EK
O
GA
KO
AK
Le
he
n s
aio
aT
okik
o g
ara
pen
ag
en
tzia
03
.05
Ast
ele
he
na
15:0
0 L
AU
DIO
GA
TA
ZK
AK
EB
AZ
TE
KO
T
RE
BE
ZIA
K G
AR
AT
ZE
AL
eh
en
sa
ioa
To
kik
o g
ara
pen
ag
en
tzia
03
.05
Ast
ele
he
na
17:0
0 L
AU
DIO
NO
LA
HO
BE
TU
NE
UR
ON
EN
F
UN
TZ
ION
AM
EN
DU
AT
ail
er
pra
kti
ko
aK
ult
ura
Etx
ea
03
.07
Ast
ea
zk
en
a17
:00
LA
UD
IOZ
ER
DIR
EN
SA
SI-
ZIE
NT
ZIA
K
ET
A Z
ER
GA
TIK
EG
ON
B
EH
AR
GA
RE
N A
DI
Ku
ltu
ra E
txea
UM
EE
NT
ZA
KO
E
KIN
TZ
AK
03
.03
La
ru
nb
ata
17:3
0 L
AU
DIO
SO
RG
IN Z
AP
AT
UA
KT
or
ma
go
aL
am
uza p
ark
eko
lu
do
teka
03
.10
La
ru
nb
ata
17:3
0 L
AU
DIO
SO
RG
IN Z
AP
AT
UA
KK
om
eta
ta
ile
rra
Lam
uza p
ark
eko
lu
do
teka
HIT
ZA
LD
IAK
03
.02
Ost
ira
la17
:00
LA
UD
IO“N
OL
A A
LD
AT
ZE
N D
A
LO
AL
DIA
AD
INA
RE
KIN
?”K
ult
ura
etx
ea
03
.02
Ost
ira
la17
:00
AR
TZ
INIE
GA
“OR
GA
NO
, E
HU
NE
N E
TA
H
EZ
UR
MA
MIE
N D
ON
AZ
IOA
E
TA
TR
AN
SP
LA
NT
EA
”U
dale
txe z
ah
arr
a
LA
UD
IOA
LD
E
AR
ET
OA
Erre
me
nta
ri
MA
RT
XO
AK
9
/10
/11/
12O
ST
IRA
LA
, LA
RU
NB
AT
A E
TA
A
ST
EL
EH
EN
A (
4 e
uro
)
20
:30
/ 2
2:15
/
17:3
0 /
20
:30
INF
O +
aia
rald
ea.e
us
AM
UR
RIO
AN
TZ
OK
IA
La
ba
tall
a
de
lo
s se
xo
sM
AR
TX
OA
K 4
/5IG
AN
DE
A E
TA
AS
TE
LE
HE
NA
(4
,9/3
,7 e
uro
)
17:3
0 /
20
:00
DO
NIB
AN
E
AR
ET
OA
El
cu
ad
ern
o
de
Sa
ra
MA
RT
XO
AK
4,
IGA
ND
EA
(H
au
rrek 3
,5 e
uro
eta
held
uek 4
,5 e
uro
)
19:3
0
Co
en
a
na
ien
film
a
oh
olt
za
n,
Oih
ala
k
Zab
alt
zen
ekin
Co
en a
nai
en f
ilm
a b
at a
ntz
erk
ira
mo
ldat
u d
ute
Lau
dio
ko O
ihal
ak Z
a-b
altz
en t
ald
eko
kid
eek:
Th
e La
dyk
i-ll
ers.
Kas
ino
bat
atr
akat
zeko
asm
oa
du
en la
pu
r-ta
lde
bat
en is
tori
oa
kon
ta-
tzen
du
an
tzez
lan
ak. D
ator
ren
laru
nb
a-te
an -m
artx
oak
3- i
kusi
ah
alko
da
ob
ra,
20:0
0et
an L
aud
ioal
de
aret
oan
.
Ald
ai e
np
aran
tza,
LAU
DIO
672
23
50 6
5w
ww
.to
lob
ar.c
om
MARTXOA
3 “E
l Clu
b d
e la
C
om
ed
ia”k
o
Axl
or
Rie
zu-r
en
b
akar
rizk
eta
2
0:0
0
110 S
ante
ro y
su
s
m
uc
hac
ho
s
14
:30
Dis
ko a
urk
ezp
en
a
(P
op
)
16 L
uis
Cañ
as
f
amili
ako
p
p
rod
ukt
ue
n
d
asta
tze
a
2
0:0
0
In
fo+
: To
lon
17 P
lac
ton
20
:30
Be
rtsi
oak
(U
rdu
ña)
24E
rizo
s 2
0:3
0
(R
ock
)
APIR
ILA
14 A
lbe
rto
In
un
ciag
a 14
:30
(80
. eta
90
. ham
ar-
kad
ako
be
rtsi
oak
)
20B
od
eg
as d
el
Me
die
vo
d
asta
tze
a
2
0:0
0
21
Jo
aco
Ro
dri
gu
ez
17:
00
(Blu
es h
arm
on
ikar
ekin
)
E
riz
20
:00
(B
ert
sio
ak)
27 e
ta 2
8A
pir
ileko
azo
ka2
0:0
0 e
ta 1
4:0
0
MAIATZAK
26
Co
wb
oy
Eza
gu
tu g
ure
ku
ltu
raes
kain
tza
ber
ria!
DO
NIB
AN
E
AR
ET
OA
Bo
on
ie B
ea
rs
y
el
gra
n s
ecre
toM
AR
TX
OA
K 4
,IG
AN
DE
A (
Hau
rrek 3
,5 e
uro
eta
held
uek 4
,5 e
uro
)
16:3
0
LA
UD
IOA
LD
E
AR
ET
OA
Ha
nd
iaM
AR
TX
OA
K 2
/3/5
OS
TIR
AL
A, L
AR
UN
BA
TA
ET
A
AS
TE
LE
HE
NA
(4
eu
ro)
20
:30
/ 2
2:15
/
20
:30
Ma
kö
ki
INF
O +
aia
rald
ea.e
us
-
14 AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
KulturaKultura
Testua eta argazkia Izar Mendiguren Cosgaya
Irakurketa Kluba eratu berri duzu. Nolatan?Istorio luzea da. Nik lapaginanumerotrece.es bloga
dut, zale gisa. Nire bikoteak eta biok, “bidaiazaleen erron-ka” egitea pentsatu genuen: probintzia bakoitzeko nobe-la bat irakurri eta ondoren bertara joatea, bideoa grabatu eta youtubera igotzeko.
“Literatura turismo” gisa defini liteke zure erronka, beraz.
Bai! Momentuz bi lan bukatu ditugu: Oviedokoa eta Pasaiakoa. Oviedon lau-bost aldiz egona nintzen, baina Pasaian ez. Oso polita izan zen Gipuzkoakoa. Bideoetan liburuak komentatzen ditugu, baina istorioen erroetara joan gabe.
Liburuak bertaratzeko aukeraren arabera aukeratzen dituzu?
Toki batzuk errazak dira: Euskal Herria, Madril... Bai-na badira zailak ere, Albacete edo Ceuta kasu. Jendeari Twitter edo Facebook bidez galdetzea bururatu zitzaigun, bisitatu nahi ditugun lekuetako liburuak irakurri eta bertara joateko. Horrela ibiltzen gara.
Bizkaiaren txanda heldu zenean, Urduñan girotutako eleberriak zerrendatu nituen, banekielako bazirela batzuk. Googlen begiratu nuen, baina ez zen hirian girotutako izenbururik agertu. Orduan, No eres de Orduña si... Face-book taldera jo nuen, eta jendeak oso ondo erantzun zuen: 6-7 liburu gomendatu zizkidaten. Eleberri horiek ardatz hartuta post bat argitaratu nuen nire blogean. Hori ikus-tean deitu ninduten Zikoina aldizkaritik elkarrizketa egiteko, Gabonetako oparien aitzakian. Bertatik atera zen
Irakurketa Kluba sortzeko ideia. Liburuzainarekin hizke-tan, aukera ikusi genuen.
Urduñan girotutako liburu asko al daude?Bai. Landu dugun lehen liburua Francisco Panerak
idatzitako Mentir es encender fuego izan da. Ondorengoak denon artean erabakiko ditugu.
Harritu egin al zaitu Aiaraldea hainbeste istorioren parte izateak?
Ez, banekien. Eleberri askok aipatzen dute Urduña, horregatik arakatu nuen sarean. Toti Martinez de Lezea-ren pertsonaia batzuk Urduñatik pasa ziren XVI.mendean.
Egia da sorpresaren bat edo beste eraman dudala: El huesped del balneario de Orduña liburua ezustekoa izan zen. Oraindik irakurtzeke dut, baina nobela beltza da. El ayalés sagaren bigarren liburua ere Urduñan kokatua dago, bere osotasunean, gainera. Hiria oso toki inportan-tea izan zen mende haietan, beraz, horrek ere isla du hainbat literatura lanetan.
Zerekin egingo du topo klubera batzen denak?Urduñan lehenbiziko aldia denez, uste dut datorren
jendea harritu egingo dela ohartzean irakurtzea ez dela ekintza indibiduala. Batzuei nagikeria sortzen die libu-ruak irakurtzeak, norberak bakarrik egiten duelako. Ez da horrela, niretzat gauza bera da liburua irakurtzea edota seriea ikustea: istorio bat da, beste pertsona batekin komenta litekeena. Hori da, hain zuzen, asmoa: irakur-keta etxetik ateratzea. Proiektu berria da, beste herrialde batzuetan egiten aspaldi hasi baziren ere. Hemen, orain-tsu heldu zaio mota horretako taldeak eratzeari.
Nori zuzendutako jarduera da?Jende guztiari. Gehienez, 15 lagun elkartzeko muga
jarri dugu. Metodologiari dagokionez, bakoitzak bere etxean irakurri behar du alea. Hala, ondoren, komentatu egingo dugu. Ariketa polita da: denok irakurri dugu libu-ru bera, baina bakoitzak istorioa ezberdin bizi du. Hori ez da film edota telesailekin gertatzen, ikusi egiten duzu-lako. Irakurtzean zatirik handiena irudimena da: ez da inoiz liburu berdina irakurtzen, nahiz eta istorioa bera izan.
Zer nolako harrera izan du ekimenak?Orain arte 13 lagunek eman dute izena; beraz, ordu
eta erdiko iraupena izango du saioak, gutxi gorabehera. Maiztasunari dagokionez, bost astean behin elkartuko gara. Martxoko tailerra, baina, Aste Santuan izango litza-teke; horregatik astebete aurreratu dugu. Alondegia erabiliko dugu topagune moduan, liburutegira jendea ikastera ere joaten baita. Momentuz, gizon bakarra ani-matu da; hori izango dut erronka: mota honetako ekime-netara mutil gehiago batzea. Adinari dagokionez, ni naiz gazteena, hurrengoak 44 ditu, eta nagusienak 65. Oso pozik gaude, partaideen muga 15 lagunekoa baita.
Saioak irekiak izango dira? Liburua irakurri gabe, entzutera joan al liteke?
Bai, noski. Ziur nago liburua irakurtzeko astirik izan gabe bertaratuko dela jendea. Urduñarrek, euren herriko istorioak jakin nahi badituzte posible dute agertzea. Hori bai: liburuari barrenak aterako dizkiogu, hori da arazo bakarra.
Mentir es encender fuego eleberria landu duzue lehen saioan. Urduñako zein espaziotan dago kokatuta?
Mendian. Istorioa Bizkaia eta Asturiasen arteko gerra batean oinarritua dago. Batailak Bizkaian kokatzen dira, batez ere, Gorobel mendian.
“Urduñak isla nabarmena izan du literaturan”
AZAHARA GARCIA PEREZek (Urduña, 1982) IRAKURKETA KLUBA SORTU DU URDUÑAN. HIRIA
ARDATZ DUEN LIBURUEN ZERRENDA OSATU DU.
BERTAN GIROTUTAKO ELEBERRI BAT AZTERTU DUTE
LEHEN SAIOAN.
-
15AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
Testua Txabi Alvarado Bañares
Bakarkako lehen lana pla-zaratu du Oier Velezek, Okher ezizena baliatuta. Bere ama-ren omenez eginiko kanta da, duela urte t’erdi zendu baitzen. “Nire bizitzako ema-kume garrantzitsuenarekin izandako azken elkarrizketa
da, beti egongo da gure biho-tzetan”, adierazi du musikari laudioarrak.
Eskualdeko hainbat txoko azaltzen dira bideoan, Ma-roñoko urtegia kasu. Abes-tiaren oinarria konposatzeaz eta grabaketa eta nahasketaz, aldiz, Egoitz Uriarte Arbaiza-goitia musikari laudioarra ar-duratu da.
Amari abestia eskainita hasi du ibilbidea Okher rap abeslariak
Aiaraldeko hainbat txoko agertzen dira bideoan. Okher
Testua Txabi Alvarado Bañares
Epaimahaiaren sari bereziare-kin itzuli da Laudioko Siroko tal-dea Zaragozako Antzerki Topa-keta Amateurretik. Bernarda 5.0 antzezlana taularatu zuten aia-raldearrek, La casa de Bernarda Alba obraren bertsio librea.
“Ederra izan zen Zaragozatik bueltan bizi izan genuena”, adie-razi du taldeko kidea den Aitzi-ber Diazek, “ez dago modu ho-beagorik astea indarberrituta hasteko eta lanean jarraitzeko”.
Epaimahaiaren sari berezia Siroko antzerki taldearentzat
La casa de Bernarda Alba obraren bertsio librea taularatu zuten. Aiaraldea.eus
kultura
ILEKO ARAZOAK?KONTSULTA ETA DIAGNOSTIKOADOHAINIK, MIKROKAMARA BIDEZ
ILE-APAINDEGI MISTOA · EDERTASUNA · PERFUMERIA · OSAGARRIAK
ESKATU HITZORDUA 945 89 08 41
behin betiko depilazioa · sauna · solariuma
Testua Txabi Alvarado Bañares
Aurki argitaratuko du Pe-dro Ibarrolak bere hiruga-rren liburua. ¿Quién cono-ce a Tomás Landa? izan-go d a b e r e i ze n a , et a plazaratu dituen beste bi la-nen -Vientos del norte eta Ratoneras de cristal- “fusio” moduko bat izango da, idazle amurrioarrak azaldu duenez.
Bi eleberri horien zati molda-tuak bilduko ditu, irakurketa errazteko helburuarekin.
Tomás Landa da Ibarrola-ren liburuetako protagonis-ta. Amurrion girotuak daude eleberriak, eta herriko hain-bat pertsona eta toki azaltzen dira, eskualdeko beste hain-bat txokorekin batera. Ibarro-laren asmoa da liburua mar-txoan aurkeztea eta ohiko to-kietan salgai jartzea.
Martxoan plazaratuko du Pedro Ibarrolak hirugarren liburua
-
16 AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
Hezeguneak agertzea, hoditeria izoztea, ateko sarraila aldatu beharra... Mota horretako makina bat arazorekin topatu gaitezke gure eguneroko bizitzan. Gastu-sorpresak dira, hilabeteko plangintza ekonomikoetan aurreikusi gabekoak. Baina Aiaraldean badaude buruhauste horiei aurre egin diezaieketen profesionalak. Sektore eta alor guztietako langileak daude Aiaraldean, telefonoa eskutan, norbaitek deitzeko zain.
Ustekabeetarako prest egoteko makina bat baliabide Aiaraldean
G R E M I O E N
P ro f e s i o n a l o n e n a k z u r e ze r b i t z u r a !
MARGOKETAK
ZURGINTZA
ZURGINTZA OROKORRA
FABRIKATZAILEAK GARAErakusketa handia, aparkalekuarekin
SUKALDEAK ARMAIRUAK
ATEAK ZORUAKLEIHOAK
ESKAILERAK
Murga industrialdea z/g - MURGA (Araba)T. 945 39 92 82 M. 608 31 41 05
DISEINUZKO ALTZARIAKTAULA MOZKETAKBURDINERIAOSAGARRIAKALTZARI KITA
behea
LAUDIO
Margoketa eta apainketa orokorraMikrozementu aplikazioaPladurParket flotatzaile jartzeaMargoturiko papera jartzeaFatxaden estaldurak
LAUDIO - Araba T. 689 219 [email protected]
ZURGINTZA - EBANISTERIA
LEIHOAK · ATEAK · PARKETAHorma-armairuak,sukaldeak etaaskotariko altzariakneurrira egitenditugu.Lakadura.
Eras de Polancos,1- URDUÑ[email protected] / www.torreanaiak.com
695 940 922695 940 923
Eskatu aurrekontua konpromisorik gabe
Elikadura, alokairua, aisialdira bidera-tzen dugun dirua... familia batek gastu asko izaten ditu hilero. Gastu horietako gehienen zenbatekoa aurretiaz kalkulatu daitekeen arren, badaude ere aurrez jakin ezin daitezkeenak ere. Ur-txorrota edo be-rogailua, leiho bateko kristala haustea, atea ixtea giltzen kopia bakarra etxean utzita... Ez dira egunerokoan gertatzen diren gauzak, baina bat-batean agertzen direnean arazo handi bihurtu daitezke.
Horregatik da garrantzitsua balizko arazo horien aurrean aurreikuspenez jo-katzea. Hori dela eta, ideia ona izan daite-ke eskura izatea arazo horiek konpontze-ko baliabideak. Horretarako, gainera, ez da beharrezkoa eskualdetik harago joa-tea. Aiaraldean alor guztietako profesio-nalak topa ditzakegu, telefonoz hots egin-da zure etxera bertaratu daitezkeenak.
Neguko arazoakUrteko garai guztietan egon daitezke
arazoak etxean, baina badaude urteko ga-rai honetan-neguan- komunagoak diren matxurak. Oso ohikoa da, adibidez, ho-diteria izoztea. Baina hainbat bide dau-de hori prebenitzeko. Alde batetik, ko-menigarria da hodiak isolatuak daude-la bermatzea. Egunkaria baliatu daiteke agerian dauden hodiak hotzetik babeste-ko. Iturritik ura tantaka ateratzen uztea
ere izan daiteke soluzio bat, edota bero-gailua piztuta mantentzea. Hori bai, ho-diak izozten badira, iturgin bati deitzea da komenigarriena.
Aldaketak etxebizitzanEgon daitezke baita ere berez matxurak
ez diren baina nahitaez egin behar diren lanak. Etxera kide bat berri bat datorre-nean, adibidez, gelen antolaketa berria diseinatu beharra egoten da maiz. Ho-rretarako komeni da alor horretan ari-tzen diren profesionalekin kontaktuan jartzea, etxeko azpiegiturei ahalik eta zuku gehien ateratzen asmatzeko.
Diru-aferak Konponketek diru-inbertsio handiak
egin behar izatea dakarte askotan. Bai-na, zorionez, badaude gastu horiei aurrea hartzeko hainbat modu. “Emergentziaz-ko kutxa” bat sortzea da aukeretako bat. Hilabetean diru kopuru finko bat gorde-tzean datza, ustekabeko arazoei ekono-mikoki aurre egin ahal izateko.
Etxeko elementuen funtzionamen-duaren jarraipena egitea komenigarria izan daiteke ere. Zentzu berean, aldiz-kako berrikuspenak egitea baliagarria izan daiteke, etorkizunean egon daitez-keen arazoak garaiz detektatzea ahalbi-detzen duelako.
-
17AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
Ustekabeetarako prest egoteko makina bat baliabide Aiaraldean
G I DA
DEKORAZIOA
ELEKTRIZITATEA SUKALDEAK GARBIKETA
BERRITZEAK
Aldaiturriaga poligonoa, E2 · AMURRIOT. 608 87 05 13 - 945 89 07 02
INSTALAZIO ETAKONPONKETA ELEKTRIKOAK
MATERIAL ELEKTRIKOARENSALMENTA
Diseinatu, pentsatu eta gurekin dekoratu
Eraberritze lanerako beharrezko guztia: zeramika, bainugelak,
sukaldeak eta eraikuntza-materiala
Arza poligonoa 15-16 LAUDIO94 672 05 68 · 651 114 996
www.almacenesalava.com
Lexarraga 18, AMURRIO
[email protected]. 670 40 03 98
SUKALDE ETA KOMUNEKOALTZARIAKGOAN
Paraje Usilarra 2, ARAKALDO T. 94 672 02 [email protected] / www.gorostidiideas.com
Logelak · Gazteentzako logelak · Egongelak Gortinak · Atsedena · Dekorazio proiektuak
Dekorazio-paperak
DEKORAZIOOROKORRA Mota guztietako alfonbrak, moketak, zoruak, gortinak, parketak eta laminatuakZumalakarregi 30, LAUDIO T. 94 672 02 [email protected]
AUTOZERBITZUGARBITEGIA
Ibaizabal kalea 2 LAUDIO
686 53 66 79722 39 77 45
Ugaoko dorrea 1, UGAO
LehendakariLehendakari Agirre 5, BASAURI
Arropagarbitzea
eta lehortzea
Te l l e r i a , 8 · Laud i o (A raba ) 946 72 57 77 / 646 47 77 50
Teilatuak · Fatxadak · Berritzeak Margoketak · Inpermeabilizatzeak
PROIEKTUAK BERRITZEAKGREMIOAK SUKALDEAK KOMUNAK
ARMAIRUAK ATEAK OHOLTZAKZOKALOAK ARGIZTAPENAK
OSAGARRIAK...
Zumalakarregi 11, LAUDIO94 672 35 42 [email protected]
BEHERAPENAKerakusleiho
aldaketa dela-eta
-
18 AIARALDEA #83 2018ko otsailaren 28a
Kirola
Testua eta argazkia Aimar Gutierrez Bidarte
Nola sortu zen Mugagabe Trail Lasterketa?Ni betidanik izan naiz oso pertsona aktibo eta ames-
laria. Zerbait buruan sartzen zaidanean buru-belarri jartzen naiz hori lortze aldera. Duela bost urte inguru lagunekin menditik korrika, beti komentatzen genion elkarri zeinen txoko ederrak genituen gure mendietan. Lasterketa bat antolatzeko ideia buruan sartu zitzaidan orduan. Nire bikotekideari komentatu nionean nire bes-te erokeria bat baino ez zela esan zidan. Baina segituan jarri ginen bion artean zorakeria horri forma ematen, berak jarri zion “Mugagabe” izena lasterketari.
Nolakoak izan ziren lasterketaren hastapen horiek?Nekezak izan ziren bai, zalantzarik gabe. Gogoan dut
udaletxean lasterketa bat nire kabuz antolatu nahi nue-la esan nuenean arraro begiratu nindutela, ez zegoen inolako klub edo elkarterik horren atzetik, ni baino ez, eta trail lasterketa bat antolatzeko gogo izugarriak.
Lan handia ekarri zidan, baimen asko eskatu behar izan nituen. Jendea ohartzen ez den arren, sukalde lan asko dago lasterketa baten atzean.
Jendea kontziente da lasterketa bat antolatzeak dakarren lanaz?
Orokorrean ez, edo antolakuntzaren ehuneko oso txiki batez ohartzen da. Nirekin batera boluntario ugari aritzen dira eta haien lana ezinbestekoa da. Baimen piloa eskatu behar dira Arabako Foru Aldundian zein udalean, ibilbidea atondu eta markatu, horniketa postuak antola-tu, anbulantziak lotu... Aurten 50 bat lagun arituko gara dena ondo ateratzeko lanean.
Ibilbideari buruz zer esan dezakezu?Azken urteetako ibilbide berdina izango da aurtengoa
ere, nire ustez Euskal Herrian dagoen politenetarikoa. Goikogane eta Kamaraka bitarteko bistak zein Ganeko-gorta eta Galarraga bitartekoak ikusgarriak dira. Badira ere ederrak bezain gogorrak diren maldak. Gure mendiei balioa ematea ere bada lasterketaren helburu nagusie-netariko bat.
Parte-hartzaileentzat aholku bat: gorde indarrak Gala-rragatik behera egiteko, gogorrena pasa dela dirudien arren, kilometro asko daude oraindik helmugara heltze-ko.
Aurtengoa 4. edizioa izango da, nolakoa izan da las-terketaren garapena?
Hazi eta hazi egin den lasterketa da Mugagabe Laster-keta. Urtez urte geroz eta jende gehiagok ematen du izena bertan. Lehenengo edizioan 130 lagunek parte har-tu zuten antolatu genituen bi lasterketan, aurten aise gaindituko ditugu 400 dortsalak. Emakumeen presentziak ere nabarmen egin du gora lasterkarien artean.
Lasterketa bera ere asko aldatu da. Lehenengo edizioa uztailean antolatu genuen. Luzerari dagokionez, 40 eta 25 kilometro zituzten lasterketek: mendi maratoi bat eta maratoi-erdi bat. Egundoko sargoria egin zuen egun har-tan, ikaragarria izan zen beroa. Ondo atera bazen ere planteamendua guztiz aldatzea erabaki nuen, han eta hemen lagun eta parte-hartzaileek ematen zizkidaten aholkuei jarraituta.
Hurrengo edizioa martxora mugitu genuen. Laster-keten distantziak ere aldatu genituen: 29 eta 10 kilometro, maila guztientzat aproposak. Udan sargoria izan bage-nuen, bigarren edizio hartan elurra eta hotza izan ziren protagonistak. Ibilbidea moldatu behar izan genuen elurrak gailurrak guztiz estali zituelako. Urteko goiz
hotzena izan zen hura. Hipotermiaz jota bukatu genuen batzuk, ni barne. Eguraldi kaskarraren gainetik jendea oso pozik agertu zen lasterketa bukatzean, giroa ezin hobea izan zen eta klimak eman zion kutsu epiko hori guztion memorian geratu da oroitzapen positibo bezala.
Hirugarren edizioa bikain atera zen, eguraldia ere kontratatu genuela zirudien. Neurria hartuta genion las-terketari, ez zuen ezerk huts egin eta parte-hartzaile kopuruak ere gora egin zuen. Aurten iazko marka haus-tera goaz.
Zer lortu du Mugagabe lasterketak?Mugagabe lasterketak herrian sakon errotzea lortu
du, jendeak bere sentitzen du. Hori oso positiboa da, hori baita Mugagabe Lasterketaren helburua: lasterketa herri-koi eta parte-hartzailea izatea. Jendeak gogotsu hartzen du ekimena eta herriko egutegian finkatuta dago dagoe-neko.
Runediak Euskadiko lasterketa onena izendatu gaitu eta Euskadiko Txapelketaren parte izateko eskaini digu-te ere. Ohorea da zalantzarik gabe, baina momentuz herrian errotzen jarraitzea da Mugagaberen helburua, lasterketaren filosofia herrikoi eta parte-hartzailea zabal-du eta hedatzea.
Nola ikusten duzu traila eskualdean?Oso lan polita egin da eta egiten ari da. Amurrioko
Trail Lasterketa oso ondo ari da, Euskadiko Txapelketaren parte da eta maila altua dago bertan. Urduñan ere gogo-tsu ari dira lasterketak antolatzen dabiltzan gazteak, iaz Mendi Maratoia antolatu zuten eta bikain atera zen.
Eskualdeko argazkitik harago, nik uste hemendik bost urtera edo, lasterketa asko desagertuko direla. Geroz eta traba gehiago daude hauek antolatzeko. Ilu-sioa ere ezinbesteko osagaia da.
“Runediak Euskadiko lasterketa onena izendatu gaitu ”
IVAN DE LA CRUZ (LAUDIO, 1983) KIROLZALE AMORRATUA DA. DUELA LAU URTE MUGAGABE TRAIL LASTERKETA ANTOLATZEKO ABENTURARI EKIN ZION. EGUN,
ERREFERENTE BILAKATU DA MARTXOAREN 3AN LAUGARREN EDIZIOA OSPATUKO
DUEN TRAIL LASTERKETA.