ความหมาย ขอบข�ายและความสำ�าค�ญ

ของเทคโนโลย�การศึ�กษา

ดร.ร�จโรจน์� แก้�วอุ�ไร

ความหมายเทคโนโลย�เราน์�ก้ถึ�งอุะไรบ้�างที่��เป็�น์เที่คโน์โลยี�

คอุมพิ วเตอุร� อุ น์เตอุร�เน์"ที่ ดาวเที่�ยีม โที่รศั$พิที่�ม%อุถึ%อุ ฯลฯ

ม�น์อุก้เหน์%อุจาก้น์�(บ้�างหร%อุเป็ล)า?

ความหมายเทคโนโลย� น�กว�ชาการให!ความหมายไว!อย�างไรบ!าง

คาร�เตอุร� ว� ก้*ด (Carter V.Good, 1973) ให�ความหมายีไว�ว)า เที่คโน์โลยี� หมายีถึ�ง ก้ารน์,าว ที่ยีาศัาสตร�มาป็ระยี�ก้ต�ใช้�งาน์ด�าน์ต)างๆ เพิ%�อุป็ร$บ้ป็ร�งระบ้บ้น์$(น์ๆ

เอุดก้าร� เดล (Edgar Dale, 1969) ได�ให�ความหมายีไว�ว)า เที่คโน์โลยี� ม ใช้)เคร%�อุงม%อุ เคร%�อุงยีน์ต�ก้ลไก้ต)างๆ แต)เป็�น์แผน์งาน์ ว ธี�ก้ารที่,างาน์อุยี)างม�ระบ้บ้ ที่��ที่,าให�งาน์น์$(น์บ้รรล�ตามแผน์งาน์ที่��วางไว�

ความหมายเทคโนโลย�น�กว�ชาการให!ความหมายไว!อย�างไรบ!าง(ต่�อ)

เจมส� ด� ฟิ3น์ส� (Jemes D.Finn, 1972) ก้ล)าวว)า เที่คโน์โลยี�ม�ความหมายีล�ก้ซึ้�(งไป็ก้ว)าป็ระด ษฐ์�ก้รรม เคร%�อุงม%อุเคร%�อุงยีน์ต�ก้ลไก้ต)างๆ แต)หมายีถึ�ง ก้ระบ้วน์ก้าร แน์วความค ด แน์วที่าง หร%อุว ธี�ก้ารใน์ก้ารค ด ใน์ก้ารที่,าส �งใดส �งหน์��ง

จากความหมายเหล�าน�% ค&ณค�ดว�า อะไรค)อเทคโนโลย�?

ความหมายเทคโนโลย�การน�าความร*!จากกระบวนการทาง

ว�ทยาศึาสำต่ร+มาสำ*�การประย&กต่+ใช! ท�%งในร*ปแบบของอ&ปกรณ+เคร)-องม)อ แนวค�ด เทคน�คว�ธี�การ เพื่)-อให!บรรล&ต่ามว�ต่ถุ&ประสำงค+ท�-ต่�%งไว!

แล!วเทคโนโลย�ถุ*กน�ามาใช!เพื่)-ออะไร?

ความหมายเทคโนโลย� การน�าเทคโนโลย�มาใช!เพื่)-อเป1าหมาย ด�งน�%

ด!านประสำ�ทธี�ภาพื่ (Efficiency) เทคโนโลย�จะช�วยให!การท�างานน�%นสำามารถุบรรล&ผลต่ามเป1าหมายได!อย�างถุ*กต่!องและรวดเร4ว

ด!านประสำ�ทธี�ผล (Effectiveness) เทคโนโลย�จะช�วยให!การงานน�%นได! ผลผล�ต่ออกมาอย�างเต่4มท�-

ประหย�ด (Economy) จะช�วยประหย�ดเวลา ทร�พื่ยากร และก�อให!เก�ดประโยชน+สำ*งสำ&ด อ�นจะเป5นผลท�าให!ราคาของผล�ต่น�%นราคาถุ*กลง

ปลอดภ�ย (Safety) เป5นระบบการท�างานท�-อ�านวยให!เก�ดความปลอดภ�ยเพื่�-มข�%น

ความหมายเทคโนโลย�การศึ�กษา คาร+เต่อร+ ว� ก*ด (Carter V.Good, 1973 )

การน�าหล�กการทางว�ทยาศึาสำต่ร+มาประย&กต่+ใช! เพื่)-อการออกแบบ และสำ�งเสำร�มระบบการเร�ยนการสำอน โดยเน!นท�-ว�ต่ถุ&ประสำงค+ทางการศึ�กษาท�-สำามารถุว�ดได!อย�างถุ*กต่!องแน�นอน ม�การย�ดผ*!เร�ยนเป5นศึ*นย+กลางการเร�ยน

มากกว�าท�-จะย�ดเน)%อหาว�ชา ม�การใช!การศึ�กษาเช�งปฏิ�บ�ต่� โดยผ�านการว�เคราะห+และการใช!เคร)-องม)อโสำต่

ท�ศึน*ปกรณ+ รวมถุ�งเทคน�คการสำอนโดยใช!อ&ปกรณ+ต่�างๆ เช�น เคร)-องคอมพื่�วเต่อร+ สำ)-อการสำอนต่�างๆ ใน

ล�กษณะของสำ)-อประสำม และการศึ�กษาด!วยต่นเอง

ความหมายเทคโนโลย�การศึ�กษา ช�ยยงค+(2523) ให!ค�าน�ยามไว!ว�า

ระบบการประย&กต่+ผล�ต่ผลทางว�ทยาศึาสำต่ร+(ว�สำด&)และผล�ต่ผลทางว�ศึวกรรม(อ&ปกรณ+ ) โดยย�ดหล�กทางพื่ฤต่�กรรมศึาสำต่ร+ (ว�ธี�การ ) มาช�วยในการเพื่�-มประสำ�ทธี�ภาพื่ทางการศึ�กษาท�%งในด!าน บร�หาร ด!านว�ชาการ และด!านบร�การ หร)ออ�กน�ยหน�-ง เทคโนโลย�การศึ�กษาเป5นระบบ การน�าว�สำด& อ&ปกรณ+ และว�ธี�การมาใช!ในการปร�บปร&งประสำ�ทธี�ภาพื่การศึ�กษาให!สำ*งข�%น

ความหมายเทคโนโลย�การศึ�กษา

ช้$ยียีงค�(2523) ให�ค,าน์ ยีามไว�ว)า ว�สำด& (Materials) หมายีถึ�ง ผล ตผลที่างว ที่ยีาศัาสตร�

ส �งที่��ม�ก้ารผ�ผ$ง ส (น์เป็ล%อุงได�ง)ายี เช้)น์ ช้อุล�ค ด น์สอุ ก้ระดาษ ฟิ3ล�ม ฯลฯ

อ&ปกรณ+ (Equipment) หมายีถึ�ง ผล ตผลที่างว ศัวก้รรมที่��เป็�น์เคร%�อุงม%อุต)าง ๆ เช้)น์ ก้ระดาน์ด,า โต7ะ เก้�าอุ�( เคร%�อุงฉายี เคร%�อุงเส�ยีง เคร%�อุงร$บ้โที่รที่$ศัน์� ฯลฯ

ว�ธี�การ (Techniques) หมายีถึ�ง ระบ้บ้ก้ระบ้วน์ก้าร ก้ จก้รรมต)าง ๆ ที่��ต�อุงค,าน์�งถึ�งหล$ก้จ ตว ที่ยีา หล$ก้ส$งคมว ที่ยีา ภาษา ฯลฯ ที่��น์,ามาใช้�ใน์ก้ารศั�ก้ษา เช้)น์ ก้ารสาธี ต ที่ดลอุง ก้ล�)มส$มพิ$น์ธี� เป็�น์ต�น์

ความหมายเทคโนโลย�การศึ�กษา

ก�ดาน�นท+ มล�ทอง (2543) เป็�น์ก้ารป็ระยี�ก้ต�เอุา เที่คน์ ค ว ธี�ก้าร

แน์วความค ด ว$สด� อุ�ป็ก้รณ์� และส �งต)างๆ อุ$น์ส%บ้เน์%�อุงมาจาก้

เที่คโน์โลยี�มาใช้�ใน์วงก้ารศั�ก้ษา

ขอบข�ายของเทคโนโลย�การศึ�กษา ศึ�พื่ท+เฉพื่าะท�-ใช!ในสำาขาว�ชาน�% ค)อ

Educational Technology Instructional Technology

Barbara and Rita (1994 ) ได!กล�าวไว! 2 ประการ ค)อ    1 ) Instructional Technology เป็�น์ค,าที่��ม�ความเหมาะสมก้$บ้ Technology ใน์ก้ารอุธี บ้ายีส)วน์ป็ระก้อุบ้ขอุงเที่คโน์โลยี�ได�ครอุบ้คล�มช้$ดเจน์มาก้ว)า   2 ) Educational Technology ม�ความหมายีโดยีที่$�วไป็ที่��ใช้�ก้$บ้โรงเร�ยีน์ หร%อุระบ้บ้ ก้ารศั�ก้ษา แต)ค,าว)า Instructional น์$(น์ไม)เพิ�ยีงแต)สอุดคล�อุงก้$บ้ระบ้บ้ก้ารศั�ก้ษาเที่)าน์$(น์แต)ยี$งรวมถึ�งสถึาน์ก้ารณ์�ก้ารฝึ=ก้อุบ้รมได�เช้)น์ก้$น์

ขอบข�ายของเทคโนโลย�การศึ�กษา ในป:จจ&บ�น ค�าว�า 'Educational Technology'

และ 'Instructional Technology' อาจม�การใช!สำล�บก�นหร)อแทนก�นโดยน�กเทคโนโลย�การศึ�กษา เพื่ราะว�า ค�าว�า 'Instruction Technology‘1 .เป5นค�าท�-ใช!แพื่ร�หลายในสำหร�ฐอเมร�กา2. ครอบคล&มถุ�งการปฏิ�บ�ต่�3. อธี�บายองค+ประกอบของเทคโนโลย�ในการศึ�กษาได!อย�าง

ช�ดเจน4. เป5นท�%งการสำอนและการเร�ยนร*!ในค�าน�ยามเด�ยวก�น

ขอบข�ายของเทคโนโลย�การศึ�กษา ในป:จจ&บ�น ค�าว�า 'Educational Technology'

และ 'Instructional Technology' อาจม�การใช!สำล�บก�นหร)อแทนก�นโดยน�กเทคโนโลย�การศึ�กษา เพื่ราะว�า ค�าว�า 'Instruction Technology‘1 .เป5นค�าท�-ใช!แพื่ร�หลายในสำหร�ฐอเมร�กา2 .ครอบคล&มถุ�งการปฏิ�บ�ต่�3 .อธี�บายองค+ประกอบของเทคโนโลย�ในการศึ�กษาได!อย�าง

ช�ดเจน4 .เป5นท�%งการสำอนและการเร�ยนร*!ในค�าน�ยามเด�ยวก�น

ขอบข�ายของเทคโนโลย�การศึ�กษา Barbara และ Rita (1994 ) ได!ให!

ความหมาย ค�าว�า เทคโนโลย�การสำอน (Instructional Technology) หมายถุ�ง ทฤษฎี�และการปฏิ�บ�ต่�ในขอบข�ายท�-เก�-ยวข!องก�บ การออกแบบ การพื่�ฒนา การใช!การจ�ดการ และประเม�นผล ของกระบวนการและแหล�งการเร�ยนสำ�าหร�บการเร�ยนร*!

ขอบข�ายของเทคโนโลย�การศึ�กษากระบวนการ

ล�าด�บของการปฏิ�บ�ต่�การหร)อก�จกรรมท�-ม�ผลโดยต่รงต่�อเทคโนโลย�การสำอน ประกอบด!วยท�%งด!านการออกแบบและกระบวนการสำ�งข!อม*ลข�าวสำาร ความร*!

ล�าด�บท�-เก�-ยวข!องก�บข!อม*ลป1อนเข!า (Input ) การกระท�า (Action ) และผล ซึ่�-งการว�จ�ยในป:จจ&บ�นจะม&�งเน!นย&ทธีว�ธี�การสำอนและความสำ�มพื่�นธี+ของร*ปแบบการเร�ยนร*!และสำ)-อ ย&ทธีว�ธี�การสำอน (Instruction strategies ) เป5นว�ธี�การสำ�าหร�บการเล)อกและจ�ดล�าด�บก�จกรรม

ขอบข�ายของเทคโนโลย�การศึ�กษา แหล�งการเร�ยน (Resources )

แหล�งท�-จะสำน�บสำน&นการเร�ยนร*!ของผ*!เร�ยน รวมถุ�งสำน�บสำน&นระบบ และว�สำด&การสำอนต่ลอดจนสำ�-งแวดล!อม

สำาขาว�ชาเทคโนโลย�การศึ�กษา หร)อว�ชาเทคโนโลย�การสำอน ได!พื่�ฒนาและเจร�ญก!าวหน!ามาจากความสำนใจเก�-ยวก�บการใช!สำ)-อการสำอนและกระบวนการสำ)-อสำาร แต่�แหล�งการเร�ยนร*!จะไม�ใช�เพื่�ยงเคร)-องม)อ อ&ปกรณ+ และว�สำด&ท�-ใช!ในกระบวนการเร�ยนร*!และการสำอนเท�าน�%น แต่�ย�งรวมถุ�ง บ&คคล งบประมาณ สำ�-งอ�านวยความสำะดวก ต่ลอดจนสำ�-งท�-ช�วยให!เก�ดการเร�ยนร*!เป5นรายบ&คคลได!

ขอบข�ายของเทคโนโลย�การศึ�กษา การเร�ยนร*! ( Learning)เป5นสำ�-งท�-ม�หล�กฐานเช�งประจ�กษ+เก�-ยวก�บการ

เปล�-ยนแปลงความร*! ท�กษะ และเจต่คต่� ท�-เป5นเกณฑ์+ในการสำอนหร)อในน�ยามท�-ว�า การเร�ยนร*! หมายถุ�ง การเปล�-ยนแปลง“

อย�างถุาวรในด!านความร*!ของบ&คคลหร)อพื่ฤต่�กรรม รวมถุ�งประสำบการณ+ต่�างๆ”