2สามเลี่ยมดาราศาสตร์ และวงสูงเท่า...
TRANSCRIPT
1
สามเหลียมดาราศาสตร์
และวงสูงเท่า
2
ระบบพิกัดศูนย์
สูตรท้องฟ้าบอก
พิกัดของวัตถุ
ท้องฟ้าด้วยค่า มุม
เวลากรีนิช (GHA)
และ ดิคลิเนชั น (d)
3
GHA= GHA + SHA
รูปบนพืนระบบพิกัดศูนย์สูตรฟ้า
4
ระบบพิกัดขอบฟ้าระบุ
ตําแหน่งของวัตถุ
ท้องฟ้าด้วยค่า มุมสูง
(Ho) และแอซิมัท(Zn)
ของวัตถุท้องฟ้าZn
Ho
5
รูปบนพืนระบบ
พิกัดขอบฟ้า
6
การรวมระบบพิกัดขอบฟ้าและศูนย์สูตรฟ้าเข้าด้วยกัน
ทําให้เกิด
สามเหลี ยมดาราศาสตร ์
(Celestial Triangle)
7
สามเหลียมดาราศาสตร์
บนทรงกลมท้องฟ้า
ประกอบไปด้วย ๓ ด้าน
๑. เมริเดียนท้องฟ้าผู้ตรวจ
๒. วงเวลาทีผ่านวัตถุท้องฟ้า
๓. วงสูงทีผ่านวัตถุท้องฟ้า
และ ๓ มุม
๑. ขั วท้องฟ้า
๒. เซนิทผู้ตรวจ
๓. วัตถุท้องฟ้า
ขั วท้องฟ้า
เมริเดียนท้องฟ้าผู้ตรวจวงเวลาทีผ่านวัตถุท้องฟ้า
เซนิทผู้ตรวจวัตถุท้องฟ้า
วงสูงทีผ่านวัตถุท้องฟ้า
8
ด้านต่าง ๆ
ของสามเหลียมดาราศาสตร์
๑. GP Pn
= 90 - declination
๒. Zenith Pn
= 90 - Latitude
๓. GP Zenith
= 90 - Altitude
GP Pn Zenith Pn
GP Zenith
9
สามเหลี ยมดารา
ศาสตร ์(Celestial
Triangle) บนทรง
กลมท้องฟ้าปรากฏ
เป็นสามเหลียมคล้าย
บนผิวโลกเรียกว่า
สามเหลี ยมเดินเรือ
(Navigational
Triangle)
10
ด้านต่าง ๆ
ของสามเหลียมเดินเรือ
๑. POLAR DISTANCE
= 90 - declination
๒. COLATITUDE
= 90 - Latitude
๓. COALTITUDE
= 90 - Altitude
เป็นสามเหลียมทีใช้
ในการเดินเรือดารา
ศาสตร์บนผิวโลก
11
ตําบลทีภูมิศาสตร์
(Geographic Position – GP)
คือตําบลทีของวัตถุ
ท้องฟ้าบนผิวโลกทีเกิด
จากการลากเส้นเชือมต่อ
ระหว่างจุดศูนย์กลางโลก
เข้ากับวัตถุท้องฟ้ามัก
เรียกย่อ ๆ ว่า GP
12
การหา GP
• พิกัดของ GP กําหนดด้วยค่า
declination และ GHA จาก
ปฏิทินเดินเรือ (Nautical
Almanac)
• แปลงค่าพิกัด GP เป็นค่า
ละติจูด และลองจิจูดเพือ
นํามาพล็อตลงบนผิวโลก
13
ตัวอย่าง ดวงอาทิตย์มีพิกัด GP ดังนี
Declination = 18° 17.6 N, GHA = 32° 43.6
มีค่าพิกัดภูมิศาสตร์บนผิวโลกเป็นเท่าใด
14
ตัวอย่าง ดวงจันทร์มีพิกัด GP ดังนี
Declination = 6° 18.6 N, GHA = 274° 35.2
มีค่าพิกัดภูมิศาสตร์บนผิวโลกเป็นเท่าใด
15
ตัวอย่าง ดาวศุกร์มีพิกัด GP ดังนี
Declination = 23° 28.6 N, GHA = 292° 45.9
มีค่าพิกัดภูมิศาสตร์บนผิวโลกเป็นเท่าใด
16
วงสูงเท่า(Circle of Equal Altitude)
• คือวงกลมทีเกิดขึนบนผิวโลก ซึง ณ เวลา
ชั วขณะหนึง ๆ ไม่ว่าจะอยู่จุดใดบนส่วนโค้ง
ของวงกลมนีจะวัดสูงของวัตถุท้องฟ้าดวง
เดียวกันได้เท่ากัน
สมมุติว่ามีเสาธง 1 เสา ขึง
ตึงติดกับลวด 2 เส้น คือ
จากพืนไปยังยอดเสา และ
จากโคนเสาไปยังจุด
เดียวกัน ด้วยลักษณะ
ดังกล่าวมุมระหว่างลวดทั ง
สองจะคงทีเสมอ
60 องศา
วัตถุท้องฟ้าสมมุติ
GP สมมุติ
17
ถ้าดึงปลายลวดทั งสองให้วนไป
รอบเสาธงไม่ว่าจะขยับปลาย
ลวดไปในทิศทางใดจะทําให้เกิด
วงกลม.
60 60
6060 และนีคือ
วงสูงเท่า
วัตถุท้องฟ้าสมมุติ
GP สมมุติ18
เราจะเปลียนมุมมองเรืองนีไปอีกลักษณะหนึง:
เมือพิจารณาเทียบกับรัศมีของโลกแล้ว
ถือได้ว่าดวงดาวต่าง ๆ อยู่ห่างออกไป
มากเสียจนกระทั ง ถือได้ว่าลําแสงที
ส่องจากดาวเหล่านันมายัง
ทุกจุดบนผิวโลกเป็น ลําแสงขนาน
ทีมีทิศทางเดียวกัน.
19
ดังนันถ้าทุกลําแสงมาจากทิศทางเดียวกัน
เมือตกกระทบผิวโลกซึงโค้ง
จึงเกิดมุมกระทบทีแตกต่างกัน
ทําให้เกิดวงสูงเท่าทีมี
ลักษณะผิดแผกออกไปจาก
ทีกล่าวมาในกรณีเสาธง20
แสงจากดาวดวงหนึง เมือ
ตกกระทบ ณ จุดใดบนผิว
โลก จะทําให้เกิดมุมกับเส้น
ขอบฟ้า. ซึงเรียกว่า “มุมสูง”
ของดาวดวงนัน
21
ทุกจุดบนผิวโลกทีวัดมุมสูงดาวดวงเดียวกันได้
เท่ากันจะเชือมต่อกันทําให้
เกิด “วงสูงเท่า” ซึงมีตําบลที
ภูมิศาสตร์ของดาวเป็นจุด
ศูนย์กลางGP
22
23
วงสูงเท่าจากวัตถุท้องฟ้าเดียวกันเมือผู ้ตรวจอยู่ต่างตําบลที
ขอบฟ้า
มุมสูง
วงสูงเท่า
ทํานองเดียวกันกับเสาธงตามทีกล่าวมาแล้ว24
โคอัลติจูด (Co – altitude) หมายถึง
อีกทั งยังเป็นมุม
มุมของดาวซึงวัดจาก
แนวดิง.
ระหว่างตําบลทีของผู้ตรวจกับ
ตําบลทีภูมิศาสตร์ (GP) ของดาว
GP
25
26
ลําแสงขนานจาก
วัตถุท้องฟ้า
ขอบฟ้า ท้องฟ้า
ขอบฟ้า จริง
รัศมืวงสูงเท่า = 90˚ - H
แต่ทว่าส่วนโค้งรับ
มุม ๑ ลิปดาบนผิว
ทรงกลมยาวเท่ากับ
๑ ไมล์ทะเล
ดังนันจึงกล่าวได้ว่า“วงสูงเท่า” มีตําบลทีภูมิศาสตร์
ของดาวเป็นจุดศูนย์กลางที
มีรัศมีของวงกลมยาวเท่ากับ
โคอัลติจูด และส่วนโค้งของ
วงสูงเท่าคือ เส้นตําบลที
นั นเอง
GP
27
28
วงสูงเท่าบนผิวทรง
กลมอย่างน้อย ๒ วง
มาตัดกันทําให้ได้ที
เรือแน่นอน (Fix) ใน
ทํานองเดียวกับการใช้
วงระยะตําบลทีของวิธี
เดินเรือนําร่อง
วงสูงเท่าหรือ
วงระยะตําบลที
เราจึงสามารถเขียน
วงกลม (เส้นตําบลที)
ซึงนํามาพล็อตลงบน
แผนทีเพือหาที เรือ
แน่นอน (Fix) ได้
0820
co-alt 1
GP 1
GP 2
GP 3co-alt 3
co-alt 2
ทีเรือ Fix
วงสูงเท่า ๓ วงตัดกันได้ตําบลทีเรือแน่นอน
29
คําถาม?
30