بنام خدا

کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی زیر آب

:مقدمه

ویکمین اجالسکنفرانس عمومی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد )یونسکو( که سی

هجری1380آبان 12مهر تا 23میالدی ) 2001نوامبر سال 3اکتبر تا 15خود را از روز

ث فرهنگی زیرآب، به عنوان بخششمسی( در شهر پاریس برگزار کرد؛ با تأیید اهمیت میرا

العاده مهم در تاریخ آدمیان، ملتهاناپذیر از میراث فرهنگی بشری و عاملی فوقجدایی

شان با یکدیگر در زمینه میراث مشترک خود؛ با درک اهمیت حفظ و نگهداریو در روابط

؛ باتوجهمیراث فرهنگی زیرآب و مسؤولیتی که در این مورد بر عهده تمامی دولتها است

به عالقه روزافزون جامعه به میراث فرهنگی زیرآب و ارجی که برای آن قائل است؛ با

اعتقاد به اهمیت تحقیق، اطالعات و آموزش در زمینه حفظ و نگهداری میراث فرهنگی

مندی از منافع آموزشی و تفریحی دسترسی مسؤوالنه وزیرآب و نیز حق جامعه برای بهره

ه به میراث فرهنگی زیرآب و ارزش آموزش عمومی برای کمک به آگاهی،غیرمداخله گرایان

ارج نهادن و حفظ میراث مزبور؛ با آگاهی از این حقیقت که میراث فرهنگی زیرآب بر اثر

فعالیتهای غیرمجازی که متوجه آن است، در مخاطره است و اتخاذ اقداماتی شدیدتر برای

العملی مناسب درت؛ با آگاهی از ضرورت عکسجلوگیری از چنین فعالیتهایی ضروری اس

برابر اثرات منفی احتمالی فعالیتهایی قانونی که ممکن است به طور تصادفی بر میراث

برداری تجاری روزافزون ازفرهنگی زیرآب مؤثر باشد؛ با نگرانی عمیق در مورد بهره

ینی که با هدف فروش،میراث فرهنگی زیرآب و مخصوصاً نسبت به آن دسته از فعالیتهای مع

شود با علم به وجود فناوریدستیابی یا معامله پایاپای میراث فرهنگی زیرآب انجام می

تواند کشف و دسترسی به میراث فرهنگی زیرآب را افزایش دهد؛ با اعتقادپیشرفته که می

المللی، مؤسسات علمی، سازمانهایکه همکاری بین دولتها، سازمانهای بینبه این

ای، باستان شناسان، غواصان، دیگر افراد عالقمند و عموم مردم تاحد بسیار زیادیفهحر

برداری، حفاریکه نقشهبرای حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب ضروری است؛ باتوجه به این

و حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب لزوم وجود و کاربرد روشهای خاص علمی و استفاده از

ای که همگی نیاز به شاخصهایو نیز سطح باالیی از تخصص حرفه فنون و تجهیزات مناسب

نماید؛ با وقوف بر نیاز به تدوین و تعمیم تدریجی قواعدهماهنگی حاکم را مشخص می

الملل ازمربوط به حفاظت و نگهداری از میراث فرهنگی زیرآب مطابق با عرف و حقوق بین

زم برای ممنوع کردن و جلوگیری از ورود وجمله کنوانسیون یونسکو جهت اتخاذ تدابیر ال

/23/8میالدی)1970نوامبر14مصوبفرهنگیاموالصدور و انتقال مالکیت غیرقانونی

16شمسی(، کنوانسیون یونسکو جهت حمایت میراث فرهنگی و طبیعی جهان، مصوب هجری1340

ای سازمانشمسی( و نیز کنوانسیون حقوق دریاههجری 25/8/1350میالدی) 1972نوامبر

شمسی(؛ با تصمیم بر تقویتهجری 19/9/1361میالدی ) 1982دسامبر 10متحد، مصوب ملل

کارایی اقدامات حفاظتی از این آثار به صورت طبیعی خود، یا در صورت لزوم با اهداف

ای والمللی، منطقهعلمی و حفاظتی، بازیابی دقیق میراث فرهنگی زیرآب در سطوح بین

ونهم خود مبنی بر این که این امر باید موضوع یکه به تصمیم اجالس بیستملی؛ و باتوج

11/8/1380میالدی ) 2001المللی را به وجود آورد؛ در روز دوم نوامبر کنوانسیون بین

:نمایدشمسی( این کنوانسیون را تصویب میهجری

تعاریف -1ماده

از نظر این کنوانسیون

شود کههای زندگی بشری اطالق میبه تمامی نشانه «میراث فرهنگی زیرآب»الف( 1-

خاص یا همیشه،ایدورهشناسی باشد و برایدارای مشخصه فرهنگی، تاریخی یا باستان

:حداقل صدسال، تمامی یا بخشی ازآنها در زیرآب وجود داشته باشد، از قبیل

اه شرایطها، بناها، مصنوعات بشری و بقایای انسانی، به همرمحلها، سازه)1 (

شناسی و طبیعی آنها؛باستان

کشتیها، هواپیماها، دیگر وسایل نقلیه یا بخشی از آنها، محموله یا محتوای آنها)2 (

به همراه شرایط طبیعی و باستان شناسی آنها؛

.اشیائی با ماهیت ماقبل تاریخ)3 (

ب تلقی نخواهدها و کابلهای موجود در بستر دریا به عنوان میراث فرهنگی زیرآب( لوله

.شد

ها و کابلهای موجود در بستر دریا که هنوز هم موردپ( تأسیسات دیگری به غیر از لوله

.گرددگیرد به عنوان میراث فرهنگی زیرآب محسوب نمیاستفاده قرار می

اند به اینکردهشود که توافقمیبه کشورهایی اطالق« عضوکشورهای»الف( 2-

.باشداالجراء میو این کنوانسیون برای آنها الزمکنوانسیون ملزم باشند

( که طبق شرایط26( ماده )2ب( این کنوانسیون در مورد سرزمینهای موضوع جزء )ب( بند )

«کشورهای عضو»آیند و تا میزانی که مندرج در آن بند به عضویت این کنوانسیون درمی

.شوداعمال می شود، با اعمال تغییرات الزمبه آن سرزمینها اطالق می

.شودبه سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد اطالق می« یونسکو3- »

.شودبه مدیرکل یونسکو اطالق می« مدیرکل4- »

به بستر دریا و کف اقیانوس و زیر بستر آنها، که خارج از صالحیت ملی« منطقه5- »

.شودباشد اطالق می

به آن دسته از فعالیتهایی اطالق« زیرآبفعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی 6- »

تواند به طور مستقیم یاشود که هدف عمده آنها میراث فرهنگی زیرآب بوده و میمی

.غیرمستقیم از لحاظ فیزیکی یا به شکل دیگری به میراث فرهنگی زیرآب آسیب برساند

به« دهدار میفعالیتهایی که به طور تصادفی میراث فرهنگی زیرآب را تحت تأثیر قر7- »

که میراث فرهنگی زیرآب بهرغم اینشود که علیآن دسته از فعالیتهایی اطالق می

تواند به طور فیزیکی یا به صورتیباشد، اما میعنوان هدف یا اهداف اصلی آنان نمی

.دیگر به میراث فرهنگی زیرآب آسیب برساند

کشتیها و هواپیماهای دیگری به کشتیهای جنگی یا« کشتیها و هواپیماهای کشوری8- »

برداریشود که در هنگام غرق شدن در تملک یک کشور بوده یا توسط آن بهرهاطالق می

شده یا تنها برای اهداف غیربازرگانی دولتی توسط آن کشور مورد استفاده قرارمی

آبشوند و در دایره تعریف میراث فرهنگی زیرگرفته است و به همان صورت شناسایی میمی

.گیرندقرار می

به قواعد مربوط به فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب موضوع ماده« قواعد9- »

.شوداین کنوانسیون اطالق می)33 (

اهداف و اصول کلی -2ماده

.کنوانسیون تضمین و تقویت نحوه حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب استهدف این1-

.از آثار فرهنگی زیرآب همکاری خواهند نمود کشورهای عضو در جهت حفاظت2-

کشورهای عضو طبق مفاد این کنوانسیون از میراث فرهنگی زیرآب در جهت منافع بشریت3-

.حفاظت خواهند نمود

کشورهای عضو در صورت اقتضاء به طور مشترک یا مستقل، تمامی اقدامات مناسب را4-

جهت حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب ضروریالملل که طبق این کنوانسیون و حقوق بین

ترین ابزارهایی که در اختیار دارند واست، اتخاذ خواهند نمود و در این راه از عملی

.های خویش استفاده خواهند نمودطبق توانایی

قبل از اجازه یا اقدام به هر فعالیتی که معطوف به میراث فرهنگی زیرآب باشد،5-

.حالت طبیعی خود به عنوان اولویت اول لحاظ خواهد شدحفاظت این میراث به

شوند باید به صورتی ذخیره،آن دسته از میراث فرهنگی زیرآب که بازیابی می6-

.نگهداری و مدیریت شوند که نگهداری آنها در درازمدت تضمین گردد

.برداری قرار نخواهد گرفتمیراث فرهنگی زیرآب به صورت تجاری مورد بهره7-

الملل از جملههیچ یک از مفاد این کنوانسیون طبق عرف کشوری و حقوق بین8-

کنوانسیون سازمان ملل متحد درمورد حقوق دریاها به عنوان تغییردهنده قواعد حقوق

الملل و عرف کشوری مربوط به مصونیتهای حاکمیتی با حقوق یک کشور در ارتباط بابین

.نخواهد شدکشتیها و هواپیماهای آن تفسیر

نمایند به تمامی بقایای انسانی که در آبهای دریایی،کشورهای عضو تضمین می9-

.باشند، احترام شایسته گذاشته خواهد شدموجود می

گرایانه جهت مشاهده یا مستند نمودن میراثدسترسی مسؤوالنه و غیرمداخله10-

آگاهی، توجه و حفاظت عموم از آنصورت طبیعی قرار دارد باید جهت فرهنگی زیرآب که به

میراث انجام گیرد، به جز در مواردی که این دسترسی با حفاظت و مدیریت آن میراث

.همخوانی نداشته باشند

گیرد، نباید زمینههیچ اقدام یا فعالیتی که بر اساس این کنوانسیون انجام می11-

.حیت ملی را فراهم آورداقامه ادعا، مخالفت یا تردید در مورد حاکمیت یا صال

رابطه بین این کنوانسیون و کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها -3ماده

کشورها به موجبای به حقوق، صالحیت ومسؤولیتهایکنوانسیون لطمهیک از مفاد اینهیچ

د. اینالملل از کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها نخواهد زحقوق بین

الملل از جملهبینکنوانسیون با سیاق و به صورتی که منطبق با حقوق

.دریاها باشد، تفسیر و اعمال خواهد شدمتحد در مورد حقوقمللسازمانکنوانسیون

رابطه با قانون نجات و قانون کشفیات -4ماده

شوداعمال می هر فعالیت مرتبط با میراث فرهنگی زیرآب که این کنوانسیون در مورد آن

:کهنجات یا قانون کشفیات نخواهد بود، مگر اینمشمول قانون

الف( مقامات صالحیتدار آن را تجویز نموده باشند؛ و

ب( با این کنوانسیون تطابق کامل داشته باشد؛ و

پ( تضمین نماید که بازیابی میراث فرهنگی زیرآب حداکثر حفاظت را برای این میراث به

.آوردهمراه خواهد

دهدتأثیر قرار میطور تصادفی میراث فرهنگی زیرآب را تحتفعالیتهایی که به -5ماده

کار خواهد گرفت تا از اثرات سوء احتمالیهر کشور عضو مؤثرترین ابزار خود را به

طور تصادفی میراث فرهنگی زیرآب راناشی از فعالیتهای تحت حوزه صالحیت خود که به

.دهد، پیشگیری نماید یا آنها را کاهش دهدیتأثیر قرار متحت

ای یا چندجانبههای دوجانبه، منطقهموافقتنامه -6ماده

ای یا چندجانبههای دوجانبه، منطقهشوند تا موافقتنامهکشورهای عضو ترغیب می1-

های موجود رارا به منظور حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب منعقد نمایند یا موافقتنامه

ها باید با مفاد این کنوانسیون در تطابق کاملسعه دهند. تمامی این موافقتنامهتو

هایی کشورهارنگ ننماید. در چنین موافقتنامهرا کمباشد و مشخصه جهانی آن

توانند قواعد و مقرراتی را وضع نمایند که موجبات حفاظت بهتر میراث فرهنگی زیرآبمی

.کنوانسیون فراهم نماید را نسبت به مقررات مندرج در این

توانند کشورهاییای یا چندجانبه میهای دوجانبه، منطقهطرفهای چنین موافقتنامه2-

ویژه پیوند فرهنگی، تاریخی یاباشند بهرا که دارای پیوند قابل تأیید می

های مشترکشناسی با میراث فرهنگی زیرآب مربوط به پیوستن به موافقتنامهباستان

.عوت نمایندمزبور د

شدهاین کنوانسیون حقوق و تعهدات کشورهای عضو در ارتباط با حفاظت از کشتی غرق3-

ای یا چندجانبه منعقده پیش ازهای دوجانبه، منطقهرا که حاصل از دیگر موافقتنامه

اتخاذ این کنوانسیون و بویژه مواردی را که در راستای اهداف این کنوانسیون

.نخواهد دادباشند، تغییر می

الجزایری و آبهای سرزمینیمیراث فرهنگی زیرآب در آبهای داخلی، آبهای مجمع -7ماده

کشورهای عضو در اعمال حاکمیت خود، این حق انحصاری را خواهند داشت تا هرگونه1-

الجزایریفعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب را که در آبهای داخلی، آبهای مجمع

.گیرد، تنظیم و تجویز نمایندسرزمینی آنها انجام می و آبهای

المللی و قواعد حقوقیهای بینزدن به موافقتنامهکشورهای عضو بدون لطمه2-

، در«قواعد»الملل مربوط به حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب، مقرر خواهند نمود که بین

الجزایریداخلی، آبهای مجمعمورد فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب در آبهای

.و آبهای سرزمینی آنها اعمال شود

الجزایری و آبهای سرزمینی خود و در اعمالکشورهای عضو در حوزه آبهای مجمع3-

حاکمیت خود و نیز در شناسایی عرف عمومی در بین کشورها توجه به همکاری در مورد

ی، درصورت کشف چنین کشتیها وبهترین روشهای حفاظت از کشتیها و هواپیماهای کشور

پرچم و درصورتی که عملیهواپیماهای کشوری قابل شناسایی، مراتب را به کشور عضو صاحب

باشد به کشورهای دیگری که پیوندی قابل تأیید به ویژه پیوندی فرهنگی، تاریخی یا

.شناسی دارند اطالع خواهند دادباستان

ق هم مرزمیراث فرهنگی زیرآب در مناط -8ماده

(303 )( ماده2ای به آنها و طبق بند )( و بدون لطمه10( و )9عالوه بر مواد )

توانند فعالیتهایکنوانسیون سازمان ملل متحد درمورد حقوق دریاها، کشورهای عضو می

معطوف به میراث فرهنگی زیرآب را که در منطقه هم مرز آنها وجود دارد تنظیم و تجویز

.اعمال گردد« قواعد»این امر، آنها مقرر خواهند کرد که نمایند. در انجام

قارهانحصاری و در فالتدهی در منطقه اقتصادیگزارش و اطالع -9ماده

تمامی کشورهای عضو مسؤول حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب در منطقه اقتصادی1-

:باشند، بر همین اساسانحصاری و فالت قاره طبق این کنوانسیون می

الف( هر کشور عضو مقرر خواهد کرد چنانچه تبعه آن یا کشتی که پرچم آن را

برافراشته، میراث فرهنگی زیرآب واقع در منطقه اقتصادی انحصاری و فالت قاره آن را

فرهنگی زیرآب مزبور نماید،معطوف به میراثکند یا قصد دارد اقدام به فعالیتهایکشف

.کور آن کشور را از کشف یا اقدام مزبور مطلع نمایدتبعه مزبور یا فرمانده کشتی مذ

:ب( در منطقه اقتصادی انحصاری یا فالت قاره کشور عضو دیگر

کشورهای عضو مقرر خواهند کرد تبعه یا فرمانده کشتی، کشف یا فعالیت مزبور را)1 (

.به آنها و آن کشور عضو دیگر اطالع دهد

مقرر خواهد کرد تبعه یا فرمانده کشتی، کشف یابه صورت جایگزین، یک کشور عضو )2 (

فعالیت مزبور را به آن اطالع دهد و از انتقال سریع و مؤثر چنین گزارشهایی به تمامی

.کشورهای عضو دیگر اطمینان حاصل خواهد کرد

یک کشور عضو در هنگام تودیع اسناد تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق خود، نحوه2-

.( این ماده را اعالم خواهد کرد1موضوع جزء )ب( بند ) انتقال گزارشهای

( این ماده را1کشور عضو کشفیات یا فعالیتهای گزارش شده به آن به موجب بند )3-

.به اطالع مدیرکل خواهد رساند

( این ماده را بدون درنگ3مدیرکل تمامی اطالعات ارسال شده به وی به موجب بند )4-

.های عضو خواهد رساندبه اطالع تمامی کشور

تواند به کشوری که میراث فرهنگی زیرآب در حوزه منطقه اقتصادیهر کشور عضو می5-

انحصاری یا فالت قاره آن وجود دارد اظهار نماید که مایل به ارائه مشاوره در ارتباط

رای ببا نحوه تضمین حفاظت مؤثر از میراث فرهنگی زیرآب مزبور است. چنین اظهارنامه

شناسی با میراثاساس یک پیوند قابل تأیید بویژه پیوند فرهنگی، تاریخی یا باستان

.فرهنگی زیرآب مزبور خواهد بود

حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب در منطقه اقتصادی انحصاری و فالت قاره -10ماده

محدوده ای برای فعالیت معطوف به میراث فرهنگی زیرآب که درنامهگونه اجازههیچ1-

منطقه اقتصادی انحصاری یا فالت قاره قرار دارد جز طبق مفاد این ماده داده نخواهد

.شد

هر کشور عضوی که در محدوده منطقه اقتصادی انحصاری یا فالت قاره آن میراث2-

فرهنگی زیرآب قرار دارد، حق دارد تا هرگونه فعالیت معطوف به میراث مزبور را ممنوع

د تا از هرگونه دخالت در حقوق حاکمیتی یا صالحیت خود که در حقوقیا تجویز نمای

بینی شده استملل متحد درمورد حقوق دریاها پیشالملل از جمله کنوانسیون سازمانبین

.ممانعت نماید

هرگاه که در محدوده منطقه اقتصادی انحصاری یا فالت قاره یک کشور عضو میراث3-

قصد انجام فعالیتی بر روی آن میراث وجود داشته باشد، آن فرهنگی زیرآب کشف گردد یا

:کشور عضو

الف( درمورد بهترین نحوه حفاظت از آن میراث فرهنگی زیرآب، با تمام کشورهای عضو

.اند مشورت خواهدنمود(، اظهار عالقه نموده9( ماده )5دیگری که به موجب بند)

هماهنگ خواهد کرد، مگر« ماهنگ کنندهکشور ه»هایی را به عنوان یک ب( چنین مشاوره

باشد، که در این صورتکه صریحاً اظهار کند که مایل به انجام این کار نمیاین

اند یک کشور هماهنگ(، اظهار عالقه نموده9( ماده )5کشورهای عضوی که به موجب بند )

.کننده را انتخاب خواهند نمود

رهای عضو در ارتباط با حفاظت از میراثای به وظیفه تمامی کشوبدون هیچ لطمه4-

الملل جهتفرهنگی زیرآب با استفاده از تمامی اقدامات عملی اتخاذ شده طبق حقوق بین

الوقوع نسبت به میراث فرهنگی زیرآب از جمله غارت آن،پیشگیری از هرگونه خطر قریب

ا مجوزهای الزم راتواند تمامی اقدامات عملی را انجام دهد و یکشور هماهنگ کننده می

های مذکور صادر نماید تا از هرگونهطبق این کنوانسیون و درصورت لزوم پیش از مشاوره

الوقوع نسبت به میراث فرهنگی زیرآب جلوگیری نماید، چه این خطر حاصل ازخطر قریب

فعالیتهای بشری باشد یا به هر دلیل دیگری از جمله غارت آن باشد. در انجام چنین

.توان از دیگر کشورهای عضو درخواست مساعدت نموداتی، میاقدام

:کنندهکشور هماهنگ5-

الف( اقدامات حفاظتی مورد توافق کشورهای مشاوره دهنده، که شامل کشور هماهنگ

که کشورهای مشاوره دهنده که شاملباشد را انجام خواهد داد، مگر اینکننده نیز می

شد توافق نمایند که کشور عضو دیگری چنین اقداماتی راباکشور هماهنگ کننده نیز می

.اتخاذ نماید

صادر خواهد« قواعد»ب( تمامی مجوزهای الزم را جهت اتخاذ اقدامات توافق شده طبق

باشددهنده که شامل کشور هماهنگ کننده نیز میکه کشورهای مشاورهنمود، مگر این

.مزبور را صادر نمایدتوافق نمایند که کشور عضو دیگری مجوزهای

تواند هرگونه تحقیقات اولیه الزم را درمورد میراث فرهنگی زیرآب انجام دهدپ( می

و تمامی مجوزهای الزم را برای آن صادر خواهد نمود و بدون درنگ نتایج را به اطالع

مدیرکل خواهد رساند که وی نیز به نوبه خود اطالعات مذکور را بدون درنگ به اطالع

.گر کشورهای عضو خواهد رسانددی

ها، اتخاذ اقدامات، انجامنمودن مشاورهکننده در هنگام هماهنگکشور هماهنگ6-

تحقیقات اولیه و یا صدور مجوزها بر اساس این ماده، کالً از طرف کشورهای عضو و نه از

عای حقوقسوی خود اقدام خواهد نمود. هرگونه اقدام مزبور به خودی خود مبنایی برای اد

الملل از جمله کنوانسیون سازمان ملل متحد درموردترجیحی یا صالحیتی که در حقوق بین

.بینی نشده است نخواهد بودحقوق دریاها پیش

گونه اقدامی که معطوف به کشتیها( این ماده، هیچ4( و )2با رعایت مفاد بندهای )7-

ور صاحب پرچم و رایزنی کشورباشد نباید بدون موافقت کشو هواپیمای کشوری می

.کننده انجام گیردهماهنگ

گزارش و اطالع دهی در منطقه -11ماده

کشورهای عضو مسؤول خواهند بود تا از میراث فرهنگی زیرآب در منطقه طبق این1-

( کنوانسیون سازمان ملل متحد درمورد حقوق دریاها محافظت149کنوانسیون و ماده )

اس هرگاه یک تبعه یا کشتی که پرچم کشور عضو را برافراشته استنمایند. بر این اس

معطوف به میراثنماید یا بر آن باشد تا به اقداماتفرهنگی زیرآب را کشفمیراث

فرهنگی زیرآب که در منطقه وجود دارد اشتغال بورزد، آن کشور عضو مقرر خواهد کرد

.به آن اطالع دهدتبعه یا فرمانده کشتی، کشف یا فعالیت مزبور را

شده مزبور به آنها را به اطالع مدیرکلکشورهای عضو، کشفیات یا فعالیتهای گزارش2-

.المللی بستر دریاها خواهد رساندو دبیرکل مرجع بین

مدیرکل اطالعات ارائه شده مزبور توسط کشورهای عضو را بالفاصله به اطالع تمامی3-

.کشورهای عضو خواهد رساند

تواند عالقه خود را نسبت به ارائه مشاوره در زمینه نحوه حصولر کشور عضو میه4-

اطمینان از حفاظت مؤثر از آن میراث فرهنگی زیرآب به مدیرکل اعالم نماید. اظهارنامه

مزبور باید بر اساس یک پیوند قابل تأیید با میراث فرهنگی زیرآب مزبور باشد که در

شود که دارای پیشینه فرهنگی،وق ترجیحی کشورهایی میاین راستا توجه خاصی به حق

.شناسی باشندتاریخی یا باستان

حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب در منطقه -12ماده

گونه مجوزی برای فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب که در منطقه قرارهیچ1-

.داشته باشد جز طبق مفاد این ماده داده نخواهد شد

( اظهار عالقه11( ماده )4مدیرکل از تمامی کشورهای عضوی که به موجب، بند )2-

اند دعوت خواهد نمود تا درمورد بهترین روش حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب مشورتکرده

نمودنجهت هماهنگ« کنندهکشور هماهنگ»نمایند و یکی از کشورهای عضو را به عنوان

المللی بستر دریاها نیز دعوتایند. مدیرکل از مرجع بینهای مزبور انتخاب نممشاوره

.هایی شرکت نمایدخواهد نمود تا در چنین مشاوره

تمامی کشورهای عضو تمامی اقدامات عملی را که طبق این کنوانسیون باشد درصورت3-

الوقوع درموردها اتخاذ خواهند نمود تا از هرگونه خطر قریبنیاز پیش از مشاوره

ث فرهنگی زیرآب که ناشی از فعالیتهای بشری یا عوامل دیگر از قبیل غارت باشدمیرا

.جلوگیری نمایند

:کنندهکشور هماهنگ4-

کنندهدهنده که شامل کشور هماهنگالف( اقدامات حفاظتی مورد توافق کشورهای مشاوره

ه شامل کشوردهنده ککه کشورهای مشاورهباشد را اتخاذ خواهد نمود مگر ایننیز می

باشد توافق نمایند که کشور عضو دیگری آن اقدامات را اتخاذهماهنگ کننده نیز می

نماید؛ و

ای را طبق این کنوانسیونشدهب( تمامی مجوزهای الزم برای چنین اقدامات توافق

کننده نیزدهنده که شامل کشور هماهنگ که کشورهای مشاورهصادر خواهد نمود مگر آن

.د، کشور عضو دیگری این مجوزها را صادر نمایدباشمی

تواند هرگونه تحقیقات الزم اولیه را در رابطه با میراثکشور هماهنگ کننده می5-

فرهنگی زیرآب انجام دهد و تمامی مجوزهای الزم را برای این کار صادر و مدیرکل را

نیز به نوبه خود اینبدون درنگ از نتیجه این تحقیقات آگاه خواهد نمود که مدیرکل

.اطالعات را به اطالع سایر کشورهای عضو خواهد رساند

ها، انجام اقدامات، انجامنمودن مشاورهکننده هنگام هماهنگکشور هماهنگ6-

طورکلی به نفع بشریت بهتحقیقات اولیه و یا صدور مجوزها بر اساس این ماده، به

د نمود. باید به حقوق ترجیحی کشورهایی کهنیابت از تمامی کشورهای عضو، اقدام خواه

شناسی در رابطه با میراث فرهنگی زیرآبدارای خاستگاه فرهنگی، تاریخی یا باستان

.باشند توجه خاصی مبذول شودمربوط می

هیچ کشور عضوی، فعالیتهایی را که معطوف به کشتیها و هواپیمای کشوری در منطقه7-

.پرچم تقبل یا تجویز نخواهد نمود باشند بدون رضایت کشور صاحب

مصونیت دولت -13ماده

کشتیهای جنگی و دیگر کشتیهای دولتی یا هواپیماهای نظامی که دارای مصونیت دولتی

گیرند و حالت عادی عملیاتبرداری قرار میباشند و با اهداف غیرتجاری مورد بهرهمی

به میراث فرهنگی زیرآب باشند انجامدهند و فعالیتهایی را که معطوف خود را انجام می

( و11(، )10(، )9دهند، ملزم نیستند کشفیات میراث فرهنگی زیرآب به موجب مواد )نمی

این کنوانسیون را گزارش دهند. با این حال کشورهای عضو با اتخاذ اقدامات مناسب)12 (

دیگر کشتیهای های عملیاتی کشتیهای جنگی یاای به عملیات یا تواناییو بدون لطمه

باشند و برای اهدافدولتی یا هواپیماهای نظامی خود که دارای مصونیت دولتی می

شوند، مادامی که منطقی و عملی باشد، تضمین خواهند نمودکار گرفته میغیرتجاری به

.نمایند( این کنوانسیون را رعایت می12( و )11(، )10(، )9که مواد )

مرو، معامله و تملککنترل ورود به قل -14ماده

کشورهای عضو اقدامات الزم را به عمل خواهند آورد تا از ورود به قلمرو خود، معامله

اند،یا تملک میراث فرهنگی زیرآب که به صورت غیرقانونی صادر و یا بازیابی شده

.که بازیابی مغایر با این کنوانسیون باشد، جلوگیری نماینددرصورتی

ده از مناطق تحت صالحیت کشورهای عضوعدم استفا -15ماده

کشورهای عضو اقداماتی را به عمل خواهند آورد تا از استفاده از سرزمین آنها از جمله

های آنها که در محدوده کنترل یاهای مصنوعی، تأسیسات و سازهبندرهای دریایی، جزیره

زیرآب، که طبق اینباشد جهت فعالیت معطوف به میراث فرهنگی صالحیت انحصاری آنها می

.کنوانسیون نیست جلوگیری گردد

اقدامات مربوط به اتباع و کشتیها -16ماده

کشورهای عضو تمام اقدامات عملی را انجام خواهند داد تا اطمینان حاصل کنند که اتباع

اند به فعالیت معطوف به میراث فرهنگیآنها و کشتیهایی که پرچم آنها را برافراشته

.صورتی که طبق مفاد این کنوانسیون نباشد اشتغال نورزندزیرآب به

مجازاتها -17ماده

هر کشور عضو در مورد نقض اقداماتی که برای اجراء این کنوانسیون به عمل آورده1-

.است، مجازاتهایی را وضع خواهد نمود

شدید باشد که در مجازاتهای قابل اعمال در قبال نقض اقدامات مذکور باید آنقدر2-

تضمین رعایت این کنوانسیون مؤثر باشد و از بروز نقض جلوگیری نماید و خاطیان را از

.هرگونه منافع حاصل از فعالیتهای غیرقانونی آنها محروم نماید

کشورهای عضو برای حصول اطمینان از اجراء مجازاتهای وضع شده به موجب این ماده3-

.همکاری خواهند نمود

توقیف و فروش میراث فرهنگی زیرآب -18ده ما

هر کشور عضو اقداماتی را برای توقیف میراث فرهنگی زیرآب در قلمرو خود که به1-

.نحو مغایر با این کنوانسیون بازیابی شده است، اتخاذ خواهد نمود

هر کشور عضو تمامی اقدامات متعارف جهت تثبیت میراث فرهنگی زیرآب توفیف شده به2-

.موجب این کنوانسیون را ثبت، کنترل و اتخاذ خواهد نمود

هر کشور عضو هرگونه توقیف میراث فرهنگی زیرآب را که به موجب این کنوانسیون3-

انجام داده است، به اطالع مدیرکل و هر کشور دیگری که دارای یک پیوند قابل اثبات به

.باشد خواهد رساندیراث مزبور میشناسی با مویژه پیوند فرهنگی، تاریخی یا باستان

کشور عضوی که میراث فرهنگی زیرآب را توقیف کرده است، اطمینان حاصل خواهد نمود4-

آوری مجدد یک مجموعهکه فروش آن باتوجه به نیاز به مرمت و تحقیق، نیاز به جمع

دارایپراکنده و نیاز به دسترسی عموم به آن، نمایش و آموزش و منافع هرکشوری که

شناسی با میراث فرهنگی زیرآب مزبورپیوند قابل تأیید فرهنگی، تاریخی یا باستان

.است، به نفع عموم است

همکاری و به اشتراک گذاردن اطالعات -19ماده

کشورهای عضو جهت حفاظت و مدیریت میراث فرهنگی زیرآب به موجب این کنوانسیون از1-

ریک مساعی در تحقیق، خاکبرداری، مستندسازی، مرمت،جمله در صورت امکان از طریق تش

.مطالعه و ارائه این میراث با یکدیگر همکاری و به یکدیگر کمک خواهند کرد

نماید تاهر کشور عضو تا حدی که طبق اهداف این کنوانسیون باشد، تعهد می2-

میراث اطالعات مربوط به میراث فرهنگی زیرآب از جمله کشف میراث، محل میراث،

الملل، روش وخاکبرداری یا بازیابی شده مغایر با این کنوانسیون یا با نقض حقوق بین

های قانونی مربوط به میراث مزبور را به کشورهای عضوتکنولوژی علمی مربوط و توسعه

.دیگر به اشتراک گذارد

ین یونسکومادامی که افشاء اطالعات به اشتراک گذاشته شده بین کشورهای عضو یا ب3-

و کشورهای عضو که مربوط به کشف یا محل میراث فرهنگی زیرآب است، ممکن است نگهداری

میراث مذکور را تهدید کند یا به گونه دیگری به خطر اندازد، این اطالعات باید توسط

دار کشورهای عضو تا حدی که سازگار با قوانین داخلی باشد به صورتمقامات صالحیت

.ری و ضبط شوندمحرمانه نگهدا

هر کشور عضو تمامی اقدامات عملی را جهت انتشار اطالعات مربوط به میراث فرهنگی4-

الملل، استخراج یا بازیابیزیرآب که مغایر با این کنوانسیون یا با نقض حقوق بین

المللی مناسب،اند، از جمله چنانچه عملی باشد ازطریق بانکهای اطالعاتی بینشده

.هد نموداتخاذ خوا

آگاهی عمومی -20ماده

هر کشور عضو تمامی اقدامات عملی را اتخاذ خواهد نمود تا آگاهی عموم را در رابطه با

ارزش و اهمیت میراث فرهنگی زیرآب و اهمیت حفاظت از آن به موجب این کنوانسیون،

.افزایش دهد

شناسی زیرآبآموزش در زمینه باستان -21ماده

شناسی زیرآب، فنون مرمت میراث فرهنگیارائه آموزش در زمینه باستان کشورهای عضو در

زیرآب و بر اساس شرایط مورد توافق درخصوص انتقال فناوری میراث فرهنگی زیرآب همکاری

.خواهند نمود

مقامهای صالحیتدار -22ماده

هدف کشورهای عضو به منظور حصول اطمینان از اجراء مناسب این کنوانسیون، با1-

ایجاد، نگهداری و به روز کردن موجود میراث فرهنگی زیرآب، حفاظت مؤثر، مرمت، ارائه

و مدیریت میراث فرهنگی زیرآب و نیز پژوهش و آموزش، مقامهای صالحیتداری را ایجاد

.موجود را تقویت خواهند نموداقتضاء مقاماتنموده یا درصورت

الحیتدار خود را که مرتبط با میراث فرهنگیکشورهای عضو نام و نشانی مقامهای ص2-

.باشند، به اطالع مدیرکل خواهند رساندزیرآب می

های کشورهای عضوگردهمایی -23ماده

االجراء شدن اینسال از تاریخ الزممدیرکل، گردهمایی کشورهای عضو را ظرف مدت یک1-

نمود. مدیرکل به درخواست بار برگزار خواهدکنوانسیون و پس از آن حداقل هردوسال یک

.العاده کشورهای عضو را برگزار خواهد نموداکثریت کشورهای عضو، گردهمایی فوق

گیری خواهدگردهمایی کشورهای عضو در رابطه با وظایف و مسؤولیتهای خود تصمیم2-

.نمود

.کار خود را تصویب خواهد نمودگردهمایی کشورهای عضو آئین3-

تواند هیأت مشاوره فنی و علمی مرکب از متخصصانی را کهای عضو میگردهمایی کشوره4-

شوند باتوجه به اصل توزیع جغرافیایی برابر و ضرورتتوسط کشورهای عضو معرفی می

.تعادل جنسیت ایجاد نماید

هیأت مشاوره فنی و علمی در رابطه با مسائل مربوط به ماهیت علمی یا فنی اجراء5-

.ی به گردهمایی کشورهای عضو یاری خواهد رساندقواعد به طور مقتض

دبیرخانه کنوانسیون -24ماده

.ای این کنوانسیون خواهد بودمدیرکل مسؤول وظایف دبیرخانه1-

:وظایف دبیرخانه عبارت خواهد بود از2-

(23( ماده)1های کشورهای عضو به نحوی که در بند)الف( سازماندهی گردهمایی

ست؛ وبینی شده اپیش

.های کشورهای عضوب ( کمک به کشورهای عضو در اجراء تصمیمات گردهمایی

حل و فصل دوستانه اختالفات -25ماده

هرگونه اختالف بین دو یا چند کشور عضو در ارتباط با تفسیر یا اجراء این1-

تخابکنوانسیون منوط به مذاکره با حسن نیت یا سایر ابزارهای حل و فصل دوستانه به ان

.خود آنها خواهد بود

هرگاه مذاکرات مذکور اختالف مزبور را در ظرف مدت زمانی متعارفی برطرف ننماید،2-

.اختالف می تواند با توافق کشورهای عضو مربوط جهت میانجیگری به یونسکو ارجاع شود

الفاگر میانجیگری مذکور توسط یونسکو انجام نگیرد یا از طریق این میانجیگری اخت3-

(15)گاه مفاد مربوط به حل و فصل اختالفات مندرج در بخشمذکور رفع نشود آن

کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها با اعمال اصالحات الزم در مورد

هرگونه اختالف بین کشورهای عضو این کنوانسیون در ارتباط با تفسیر یا اجراء این

از این که آنها عضو کنوانسیون سازمان ملل متحد در کنوانسیون اعمال خواهد شد، اعم

.مورد حقوق دریاها باشند یا نباشند

هر روشی که توسط کشور عضو این کنوانسیون یا کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد4-

( کنوانسیون اخیر انتخاب شود، در رابطه با حل و فصل287حقوق دریاها به موجب ماده)

که کشور عضو مزبور در هنگاماین ماده اعمال خواهد شد، مگر این اختالفات به موجب

تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق به این کنوانسیون یا هر زمان پس از آن، روش دیگری را

.( به منظور حل و فصل اختالفات ناشی از این کنوانسیون انتخاب نماید287براساس ماده)

کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوقهرکشور عضو این کنوانسیون که عضو 5-

دریاها نیست، آزاد خواهد بود تا در هنگام تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق به این

کنوانسیون یا هرزمان پس از آن از طریق اظهارنامه کتبی، یک یا چند روش مندرج در بند

وفصلرا در مورد حل( کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها 287ماده ))1 (

( در مورد اظهارنامه مزبور و287اختالفات به موجب این ماده انتخاب نماید. ماده )

االجرائینیز هرگونه اختالفی که کشور مذکور یک طرف آن باشد و مشمول اظهارنامه الزم

( کنوانسیون7( و )5نباشد، اعمال خواهد شد. به منظور مصالحه و داوری طبق پیوستهای )

سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها، کشور مزبور حق خواهد داشت سازش دهندگان و

(7)( پیوست2( و ماده )5( پیوست)2داورانی را جهت قید شدن در فهرست های موضوع ماده)

.برای حل و فصل اختالفات ناشی از این کنوانسیون معرفی نماید

تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق -26ماده

.این کنوانسیون منوط به تنفیذ، پذیرش یا تصویب کشورهای عضو یونسکو است1-

:این کنوانسیون منوط به الحاق در موارد زیر است2-

باشند اما عضو سازمان ملل متحد یا یک آژانس تخصصیالف( کشورهایی که عضو یونسکو نمی

د و نیز کشورهای عضوالمللی انرژی اتمی هستندر نظام سازمان ملل متحد یا آژانس بین

المللی دادگستری و هر کشور دعوت شده توسط کنفرانس عمومی یونسکواساسنامه دیوان بین

جهت الحاق به این کنوانسیون؛

ب ( سرزمینهایی که دارای دولت کامالً خودگردان داخلی مورد شناسایی توسط سازمان ملل

مجمع عمومی به استقالل کامل 1415( 15متحد می باشند اما مطابق با قطعنامه شماره )

اند و در قبال موارد موضوع این کنوانسیون دارای صالحیت از جمله صالحیتدست نیافته

.باشندجهت انعقاد پیمان در ارتباط با آن موارد می

.اسناد تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق نزد مدیرکل تودیع خواهد شد3-

الزم االجراء شدن -27ماده

( تنها در26وانسیون سه ماه پس از تاریخ تودیع بیستمین سند موضوع ماده)این کن

االجراءاند، الزمارتباط با بیست کشور یا سرزمینهایی که اسناد خود را تودیع کرده

خواهد شد. این کنوانسیون برای هر کشور یا سرزمین دیگر سه ماه پس از تاریخی که در

.االجراء خواهد شدرا تودیع کرده باشد، الزم آن کشور یا سرزمین مزبور سند خود

اظهارنامه در مورد آبهای داخلی -28ماده

تواند هنگام تنفیذ، پذیرش،تصویب یا الحاق به این کنوانسیونهر کشور یا سرزمین می

دسته از آبهای داخلی کهدر مورد آن« قواعد»یا هرزمان پس از آن اظهار نماید که

.نیستند، اعمال خواهد شد دارای مشخصه دریایی

محدودیتهایی در حوزه جغرافیایی -29ماده

تواند در هنگام تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق به اینهرکشور یا سرزمینی می

که اینای را به امین اسناد تسلیم نماید مبنی بر اینکنوانسیون اظهارنامه

الجزایری یا آبهای، آبهای مجمعکنوانسیون به بخشهای خاصی از قلمرو آن، آبهای داخلی

ای را مشخص خواهداعمال نخواهد بود و در آن دالیل چنین اظهارنامهسرزمینی آن قابل

نمود. کشور مزبور تا حدی که عملی باشد و در اسرع وقت شرایطی را که به موجب آنها

جادخواهدشد، ایآن اعمالشده در اظهارنامهمشخصاین کنوانسیون درمورد مناطق

منظور به محض نیل به موارد مزبور اظهارنامه خود را به طور کلیخواهدکرد و به این

.یا جزئی بازپس خواهد گرفت

حق شرطها -30ماده

حق شرطی را در مورد این کنوانسیون در نظرگونهتوان هیچ( نمی29به استثناء ماده )

.گرفت

اصالحات -31ماده

ه طور کتبی خطاب به مدیرکل، اصالحاتی را برای اینتواند بهر کشور عضوی می1-

کنوانسیون پیشنهاد نماید. مدیرکل مکاتبه مزبور را بین تمامی کشورهای عضو منتشر

ماه از تاریخ توزیع مکاتبه، حداقل نیمی از کشورهای عضوخواهد نمود. اگر ظرف مدت شش

را در گردهمایی بعدی به این درخواست پاسخ مثبت دهند، مدیر کل پیشنهاد مزبور

.کشورهای عضو جهت بررسی و تصویب احتمالی ارائه خواهد نمود

.اصالحات توسط اکثریت دوسوم کشورهای عضو حاضر و رأی دهنده، تصویب خواهد شد2-

اصالحات این کنوانسیون در صورت تصویب منوط به تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق3-

.کشورهای عضو خواهد بود

( این ماده توسط دوسوم3الحات سه ماه پس از تاریخ تودیع اسناد موضوع بند)اص4-

کشورهای عضو، فقط در مورد کشورهای عضوی که آنها را تنفیذ، پذیرفته یا تصویب کرده

االجراء خواهد شد. پس از آن، اصالحات مذکور برایاند، الزمیا به آنها ملحق شده

دهد یا به آن ملحقتنفیذ، پذیرش یا تصویب قرار میهرکشور یا سرزمین که آن را مورد

ماه پس از تاریخ تودیع اسناد تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق آن عضو،شود سهمی

.االجراء خواهد شدالزم

( این ماده، عضو4االجراء شدن اصالحات طبق بند)کشور یا سرزمینی که پس از الزم5-

ه تمایل آن کشور یا سرزمین به گونه دیگری اظهارشود، در صورتی کاین کنوانسیون می

:نشده باشد

الف( به عنوان عضو این کنوانسیون به صورتی که اصالح گردیده و

ب ( به عنوان عضو کنوانسیون اصالح نشده در ارتباط با کشور عضوی که متعهد به

.باشد، تلقی خواهد شداصالحات نمی

فسخ -32ماده

ند از طریق اطالعیه کتبی خطاب به مدیرکل عضویت خود را در اینتواهرکشور عضو می1-

.کنوانسیون، فسخ کند

که اینفسخ عضویت دوازده ماه پس از تاریخ دریافت اطالعیه نافذ خواهد شد مگر این2-

.باشداطالعیه تاریخ مؤخرتری را مشخص کرده

تعهدات مندرج در اینفسخ عضویت به هیچ عنوان مسؤولیت هر کشور عضو جهت انجام 3-

الملل به صورت مستقل از این کنوانسیونکنوانسیون که آن کشور به موجب حقوق بین

.مشمول آنها خواهد بود را تحت تأثیر قرار نخواهد داد

قواعد -33ماده

باشد، مگر این که به صورت دیگری صریحاًقواعد پیوست این کنوانسیون جزء الینفک آن می

.باشد اشاره به این کنوانسیون به مثابه اشاره به قواعد نیز خواهد بودبینی شده پیش

ثبت در سازمان ملل متحد -34ماده

( منشور سازمان ملل متحد به درخواست مدیرکل در دبیرخانه102این کنوانسیون طبق ماده)

.سازمان ملل متحد ثبت خواهد شد

متون معتبر -35ماده

عربی، چینی، انگلیسی، فرانسوی، روسی و اسپانیایی تنظیماین کنوانسیون به زبانهای

.شده است که هرشش متن اعتبار برابر دارند

پیوست

قواعد مربوط به فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب

اصول1-

حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب از طریق نگهداری شرایط طبیعی آن، به عنوان -1قاعده

رد توجه قرار خواهد گرفت. برهمین اساس، فعالیتهای معطوف به میراثاولین گزینه مو

فرهنگی زیرآب به نحوی مجاز خواهد بود که سازگار با محافظت از آن میراث باشد و با

رعایت شرط مزبور به منظور کمک قابل توجه به حفاظت یا دانش یا افزایش میراث فرهنگی

.تواند تجویز شودزیرآب می

برداری تجاری از میراث فرهنگی زیرآب جهت تجارت،بهره -2قاعده

خرید و فروش یا پراکندن غیرقابل جبران آن اساساً مغایر با حفاظت و مدیریت صحیح

توان به عنوان کاالهای تجاریمیراث فرهنگی زیرآب است. میراث فرهنگی زیرآب را نمی

ای تفسیر نمودتوان به گونهیمعامله، خرید و فروش یا معاوضه نمود. این قاعده را نم

:که مانع موارد زیر باشد

ای یا خدمات الزم ضمنی مربوط به آن که ماهیتشناسی حرفهالف( ارائه خدمات باستان

و هدف آنها با این کنوانسیون تطابق کامل دارد و مشمول مجوز مقامات صالحیتدار می

.باشند

های پژوهشی طبق اینانجام پروژه ب ( تودیع میراث فرهنگی زیرآب که در زمان

ای به منافع علمی یا فرهنگی یاکه لطمهکنوانسیون بازیابی شده است به شرط آن

یکپارچگی اشیاء بازیابی شده نزند یا منجر به پراکنده شدن غیرقابل جبران آن نگردد و

.( مشمول مجوز مقامات صالحیتدار باشد34( و )33مطابق مفاد قواعد)

فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب نباید میراث فرهنگی زیرآب را -3قاعده

.بیش از آن که برای اهداف پروژه مورد نیاز است، تحت تأثیر نامطلوب قرار دهد

در فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب نباید از فنون و روشهای -4قاعده

شود اگر خاکبرداری یا اکتشاف برای برداری مخرب در جهت کشف اشیاء استفادهنقشه

مطالعات عملی یا برای محافظت نهایی از میراث فرهنگی زیرآب ضروری باشد، فنون و

.روشهای مورد استفاده باید تا حد ممکن غیرمخرب باشند وبه حفظ بقایا کمک نمایند

فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب نباید به بقایای بشری یا -5قاعده

.مکانهای مقدس آسیبی برساند

فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب باید به طور دقیق تنظیم شود تا -6قاعده

.شناسی اطمینان حاصل گردداز ثبت صحیح اطالعات فرهنگی، تاریخی و باستان

دسترسی عموم به میراث فرهنگی زیرآب در شرایط طبیعی آن باید ترغیب گردد -7قاعده

.در مواردی که دسترسی مزبور با حفاظت و مدیریت میراث مذکور مغایر باشد مگر

شناسان ومؤثر یا استفاده از باستانمبادلهمنظور افزایشبه -8قاعده

المللی باید در انجام فعالیتهای معطوف به میراثامر، همکاری بینسایرمتخصصان

.آب تشویق گرددفرهنگی زیر

طرح پروژه2-

پیش از شروع هرگونه فعالیت معطوف به میراث فرهنگی زیرآب، باید طرحی -9 قاعده

برای پروژه فعالیت آماده گردد و به مقامات صالحیتدار جهت أخذ مجوز و بررسی

.موشکافانه تسلیم گردد

:طرح پروژه در برگیرنده موارد زیر خواهد بود -10قاعده

الف( ارزیابی مطالعات اولیه یا پیشین

( بیان و اهداف پروژه ب

.پ ( روش مورد استفاده و فنونی که قرار است به کار رود

بینی شدهت ( بودجه پیش

ث ( جدول زمانی مورد انتظار برای تکمیل پروژه

ها و تجربه هریک از اعضاء گروهها، مسؤولیتج ( ترکیب گروه و شایستگی

یتهاهای تحلیل پس از کار و سایر فعالچ ( برنامه

( برنامه مرمت برای مصنوعات و محل با همکاری نزدیک مقامات صالحیتدارح

خ ( سیاست مدیریت و نگهداری محل برای کل مدت پروژه

د ( برنامه مستندسازی

ذ ( سیاست ایمنی

ر ( سیاست حفاظت محیط زیستی

ؤسسات علمیدیگر به ویژه مها و مؤسساتمساعی با موزهز ( ترتیباتی برای تشریک

ژ ( تهیه گزارش

ها از جمله میراث فرهنگی زیرآب برداشت شدهس( تودیع بایگانی

ای جهت انتشاراتش( برنامه

فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب طبق طرح پروژه مصوب مقامات -11قاعده

.صالحیتدار انجام خواهد شد

بینی نشده کشف می شود یابه صورت پیش در مواردی که میراث فرهنگی زیرآب -12قاعده

کند، طرح پروژه با تصویب مقامات صالحیتدار بازبینی و اصالح خواهدشرایط تغییر می

.شد

در موارد کشفیات اضطراری یا تصادفی، فعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی -13قاعده

صورتتثبیت محل، در زیرآب از جمله اقدامات مرمتی یا فعالیتهای کوتاه مدت، به ویژه

.توانند تجویز گردندنبودن طرح پروژه جهت حفظ میراث فرهنگی زیرآب، می

کارهای اولیه3-

( در برگیرنده ارزیابی خواهد بود10کارهای اولیه موضوع بند)الف( قاعده) -14قاعده

بهپذیری میراث فرهنگی زیرآب و محیط طبیعی پیرامون در معرض خطر که اهمیت و آسیب

هایی که اهداف پروژه را محقق نمایدآوری دادهوسیله طرح پروژه و قابلیت جمع

.نمایدارزیابی می

شناسی،ای راجع به شواهد تاریخی و باستانارزیابی شامل مطالعات زمینه -15قاعده

شناسی و محیطی محل و پیامدهای هرگونه دخالت بالقوه برای ثباتهای باستانمشخصه

.میراث فرهنگی زیرآب متأثر از فعالیتها نیز خواهد بودبلندمدت

، روش و فنون پروژههدف4-

شدهروش باید با اهداف پروژه هم خوانی داشته باشد و فنون به کار گرفته -16قاعده

.باید تا حد ممکن غیرمخرب باشد

بودجه5-

ی زیرآب، بایدبه استثناء موارد اضطراری جهت حفاظت از میراث فرهنگ -17قاعده

بودجه کافی برای هرگونه فعالیتی از پیش در نظر گرفته شود، که جهت تکمیل تمامی

مراحل طرح پروژه از جمله مرمت، مستندسازی و تعمیر مصنوعات بازیابی شده، تهیه گزارش

.و انتشار آن، کافی باشد

یقه گذاشتنطرح پروژه باید نشان دهد که دارای قابلیت الزم، مثل وث -18قاعده

.ضمانت نامه را دارد تا بودجه پروژه را تا زمان تکمیل تأمین نماید

ای برای حوادث غیرمترقبه باشد تا ازطرح پروژه باید دارای برنامه -19قاعده

بینی شده،حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب و اسناد مؤید ادعا در صورت قطع بودجه پیش

.اطمینان حاصل گردد

جدول زمانی –وژه زمان پر6-

قبل از شروع هرگونه فعالیت معطوف به میراث فرهنگی زیرآب، برنامه زمانی -20قاعده

مناسبی باید تهیه شود تا تکمیل تمامی مراحل طرح پروژه، از جمله مرمت، مستندسازی و

تعمیر میراث فرهنگی زیرآب بازیابی شده و نیز تهیه گزارش پروژه و انتشار آن را

.نمایدتضمین

ای برای حوادث غیرمترقبه باشد تا ازطرح پروژه باید دارای برنامه -21قاعده

حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب و اسناد مؤید ادعا در صورت وقفه یا خاتمه پروژه

.اطمینان حاصل شود

هاصالحیت و شایستگی7-

بری و کنترل و نیزفعالیتهای معطوف به میراث فرهنگی زیرآب تنها تحت ره -22قاعده

شناس زیرآب واجد شرایط که دارای صالحیت علمی متناسب بابا حضور مداوم یک باستان

.پروژه باشد هدایت خواهد شد

تمامی افراد گروه پروژه باید دارای شایستگی بوده و صالحیت خود را -23قاعده

.متناسب با نقش خود در پروژه به اثبات برسانند

ت محلمرمت و مدیری8-

شناسی در طی فعالیتهایبرنامه مرمت، شرایط رسیدگی به بقایای باستان -24قاعده

.بینی خواهد نمودمعطوف به میراث فرهنگی زیرآب، انتقال آن و در درازمدت را پیش

.مرمت باید طبق استانداردهای جاری تخصصی صورت گیرد

شرایط طبیعی میراث فرهنگیبرنامه مدیریت محل باید حفاظت و مدیریت -25قاعده

بینی کند. برنامه مذکور در برگیرنده اطالعاتزیرآب را در طول کار و خاتمه آن پیش

.عمومی، آینده نگری منطقی برای تثبیت محل، پایش و محافظت در مقابل دخالت خواهد بود

مستندسازی9-

پیشرفت فعالیتهایبرنامه مستندسازی باید مستندات کامل از جمله گزارش -26قاعده

شناسیمعطوف به میراث فرهنگی زیرآب، طبق استانداردهای جاری تخصصی مستندسازی باستان

.را به نمایش بگذارد

سازی حداقل باید در برگیرنده سابقه جامع از محل، از جملهبرنامه مستند -27قاعده

فعالیتهای معطوف بهجا شده یا برداشته شده در جریان منشأ میراث فرهنگی زیرآب جابه

ها، بخشها وها، نقشههای میدان اکتشاف، برنامهمیراث فرهنگی زیرآب، یادداشت

.تصاویر یا ثبت در ابزار دیگر باشد

ایمنی10-

سیاست ایمنی باید به صورتی مهیا گردد که برای حصول اطمینان از ایمنی و -28قاعده

ای و قانونی حاکمق هرگونه الزامات حرفهسالمتی گروه پروژه و اشخاص ثالث کافی و طب

.باشد

محیط11-

سیاست محیط زیستی باید به صورتی مهیا گردد که برای حصول اطمینان از -29قاعده

آید، کافیاین که به بستر دریا و زندگی در دریا آسیبی بیش از اندازه وارد نمی

.باشد

گزارش دهی12-

تی باید طبق جدول زمانی مندرج در طرح پروژه تهیهگزارشهای نهایی و موق -30قاعده

.و در سوابق عمومی مربوط درج شود

:گزارشها باید در برگیرنده موارد زیر باشد -31قاعده

الف ( شرحی از اهداف

ب ( شرحی از روشها و فنون به کار گرفته شده

پ ( شرحی از نتایج حاصله

ابطه با تمامی مراحل فعالیتت ( اسناد گرافیکی و تصویری مهم در ر

ث ( پیشنهادهایی در رابطه با مرمت و بازسازی محل و هرگونه میراث فرهنگی زیرآب

برداشت شده، و

ج ( پیشنهادهایی برای فعالیتهای آتی

های پروژهبازسازی بایگانی13-

یتی،های پروژه باید پیش از شروع هرگونه فعالترتیبات بازسازی بایگانی -32قاعده

.مورد توافق قرار گیرد و باید در طرح پروژه قید گردد

شده و یکهای پروژه، ازجمله هرگونه میراث فرهنگی زیرآب برداشتبایگانی -33قاعده

مجموعه و بهنسخه از تمامی اسناد مؤید ادعا باید تا جایی که ممکن است به صورت یک

.ها نگهداری شودجهت بازسازی بایگانینحوی که در دسترس متخصصان و عموم باشد و نیز

این امر باید تا حد ممکن سریع انجام گیرد و در هرصورت حداکثر ده سال پس از تکمیل

.پروژه و مطابق با ضوابط نگهداری از میراث فرهنگی زیرآب انجام گیرد

تهای پروژه باید طبق استانداردهای تخصصی بین المللی و با رعایبایگانی -34قاعده

.مجوز مقامات صالحیتدار اداره شود

انتشار14-

ها باید آموزش همگانی و ارائه عمومی نتایج پروژه را به صورتپروژه -35قاعده

.بینی کندمقتضی پیش

:ترکیب نهایی پروژه باید به صورت زیر باشد -36قاعده

عاتپروژه و ماهیت محرمانه یا حساس اطالالف( با در نظر گرفتن پیچیدگی

تا حد ممکن بالفاصله به اطالع عموم برسد؛

.ب ( درسوابق عمومی مربوط درج گردد

هجری شمسی( در دو نسخه 15/8/1380میالدی) 2001این کنوانسیون در روز ششم نوامبر

معتبر تنظیم شد که به امضاء رئیس سی و یکمین جلسه کنفرانس عمومی و مدیرکل سازمان

ملل متحد رسیده است و به بایگانی یونسکو سپرده خواهد شد و علمی، فرهنگی و آموزشی

( و نیز سازمان ملل26های مصدق آن به تمامی کشورها و سرزمینهای موضوع ماده)نسخه

.متحد تحویل خواهد شد

امین اسناد : یونسکو

( آن، سه ماه پس از تاریخ تودیع27االجراء شدن: این کنوانسیون طبق ماده)الزم

ن سند تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق، فقط در مورد بیست کشور یا سرزمینی کهبیستمی

االجراء خواهدشد. این کنوانسیون در مورد هرکشوراند، الزماسناد خود را تودیع کرده

یا سرزمین دیگر، سه ماه پس از تاریخی که در آن کشور یا سرزمین مزبور سند خود را

.ء خواهد شداالجراتودیع کرده است، الزم

متون معتبر: عربی، انگلیسی، چینی، فرانسوی، اسپانیایی و روسی

پژوهش حقوق بین الملل معاصر