2-İsg kavram ve kurallari.ppt

8/19/2019 2-İSG KAVRAM VE KURALLARI.ppt

1/44

11

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİNKAVRAM VE KURALLARININ

GELİŞİMİ

Doç. Dr. Muhammet AKAYDINA Sınıı İ! G"#en$%&% U'manı


2/44

2

Sağlık Tanımı

Dünya Sağlık Örgütü“Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil,bedence, ruhça ve sosyal ynden tam iyilik halidir!"


3/44

3

#ş Sağlığı $üvenliği

“#şyerlerinde işin yürütülmesi sırasında, çeşitlinedenlerden kaynaklanan sağlığa %arar verebilecekkoşullardan korunmak amacıyla ya&ılan sistemli ve

bilimsel çalışmalardır!"


4/44

4

#ş Sağlığı $üvenliği 'ağdaş (nlamı

“#ş ka%aları ve meslek hastalıkları tanı ve tedavisindente, işçinin sağlığını korumak ve onun sağlığını

bo%acak tehlikeleri ortadan kaldırmak"


5/44

5

)ukuki (çıdan #ş $üvenliği

“#şin ya&ılması sırasında işçilerin karşılaştığıtehlikelerin ortadan kaldırılması veya a%altılması

konusunda, esas olarak işverene, getirilenyükümlülüklere ilişkin hukuk kurallarının bütünüdür!"


6/44

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİNİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ TARİHSEL GELİŞİMİ


7/447

#ş Sağlığı $üvenliğinin Dünya*da Tarihsel $elişimi

•İşçi sağlığı ve iş güvenliği olarak tanımlanabilecekçalışmalar ilk olarak eski Roma!a g"#lenmiştir$ %&!"nem!e birçok bilim insanı b&gün bile geçerlisa'ılabilecek çalışanların sağlık ve güvenliğine '"nelik"neri ve savlar ileri sürmüşler!ir$


8/44

İş Sağlığı Güvenliğinin Dünya’da TarihselGelişimi

• Ünlü tarihçi Heredot çalışanların verili!la"ile#i için $ü%#e% ener&ili "e#inlerle"e#leneleri 'ere%ti(ine )e(iniştir*


9/44(

#ş sağlığı $üvenliğinin Dünya*da Tarihsel $elişimi

• )i&okrates ilk ke# k&rş&n&n #ararlı etkilerin!en s"#etmiş) *alsi#lik) kabı#lık) +elçler ve g"rme bo#&kl&kları gibibelirtileri sa,tamış ve b&lg&ların k&rş&n ile ilişkisini açık birbiçim!e orta'a ko'm&şt&r$


10/441-


• İtal'an +erdardino ama%%ini) 1713 'ılın!a 'a'ınla!ığıkitabın!a meslek *astalıklarını anlatmış) iş ka#alarını"nlemek için) iş'erlerin!e kor&'&c& güvenlik "nlemlerininalınmasını "nermiştir$


11/4411


• .ana'i !evrimi !"nemin!e/İnsan) rü#gar) s&) *a'van ener0isi gibi !oğa ve organik gücün 'erini/b&*ar gücünün *arekete geçir!iği makinelerin alması ile küçük #anaat)te#ga* ve at"l'e üretiminin 'erine 'eni teknik b&l&ş ve makinelerle

!onatılmış +abrika üretimi geçmiştir$ %& !&r&m çalışma ortam vekoş&lların!a) üretim araç ve '"ntemlerin!e bü'ük !eğişikliklere ne!enolm&şt&r$


12/44

12


%& !"nem!eki bilimsel teknolo0ik !eğişimler) makine ve te#ga*'a,ımı) k"mür ma!enciliği) metalür0i ve kim'a sana'i alanın!a !abü'ük gelişmeler) birçok kim'asal ma!!enin üretim!e k&llanılması"#ellikle meslek *astalıklarının 'a'gınlaşmasına ne!en olm&şt&r$


13/44

13


."# kon&s& !"nem!e çalışma s&releri çok &n t&t&lm&ş 11 saatvb$) ücretler çok !üşük "!enmiş) çalışma koş&lları çok sağlıksı# vegüvensi# şekil!e ol&şt&r&lm&şt&r$ %&na ek olarak çok sa'ı!a ka!ın veçoc&k işçi ağır işler!e çalıştırılmıştır$

.ana'i !evrimi son&c& olarak orta'a çıkan b& ol&ms 'aşam veçalışma koş&lları) bir süre sonra işçilerin 6"#ellikle makinelere '"nelikte,ki g"stermesine ne!en olm&şt&r$


14/44

14


İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak ilk 'asal !ü#enleme'e 1-2'ılın!a İngiltere!e rastlanır$

“ırakların .ağlığı ve 8orali9 a!ını taşı'an b& 'asa ile

alışma saati gün!e 12 saat ile sınırlan!ırılmış İş'erlerinin *avalan!ırılması #or&nl&l&ğ& "ng"rülmüştür$


15/44

15


133 'ılın!a ise 'ine İngiltere!e ()a*r%+a$ar Ya,a,ı- "r"r$"&e/%rm%!t%r. ."# kon&s& 'asa ile)

:abrikaların !enetimi için mü+ettiş atanması #or&nl& kılınmış)

( 'asın altın!aki çoc&kların işe alınması 'asaklanmıştır$


16/44

1


;ine İngiltere!e

142 'ılın!a ka!ınların ve 1- 'aşın!an küçük çoc&kların ma!enocakların!a çalıştırılmaları 'asaklanmış)

144 'ılın!a) iş'erlerin!eki *ekimlerin sor&ml&l&kları genişletilerek

sağlık açısın!an te*likeli 'erler!e çalışanların sağlık kontrolleri !e b&*ekimlerin g"revleri arasına alınmıştır$


17/44

17


147 'ılın!a çıkarılan “


18/44

1



19/44

1(


1(1( 'ılın!a +aali'etine başla'an ?l&slararası alışma @rgütü AB


20/44


21/44

21


İş sağlığı ve güvenliği olg&s&) =vr&,a %irliği içerisin!e !e) 1(-Eli 'ıllar!anitibaren ağırlıkla ele alınma'a başlanmıştır$

1(( 'ılın!a çıkarılan (F3(1FGGC sa'ılı İş .ağlığı ve Hüvenliği Iirekti+i)iş sağlığı ve güvenliği alanın!a çerçeve !irekti+ olarak kab&l e!ilmiş ve!a*a sonra b& çerçeve !irekti+e !a'anarak) çok sa'ı!a bire'sel !irekti+çıkarılmıştır$


22/44

22

Avrupa İş Sağlığı veAvrupa İş Sağlığı ve

Güvenliği AjansıGüvenliği Ajansı(!"#SHA $(!"#SHA $

+,,- $ılın)a Avr./a 0irli(i re#i %.r.. !lara% 1 Avr./a İşSa(lı(ı ve Güvenli(i A&an#ı 2E34 5SHA 6 %.r.l.şt.r*

0. %.r.1 Avr./a ça/ın)a iş #a(lı(ı ve 'üvenli(i alanın)a%i"il'i)en #!r.l.).r*

Aa7ı1 Avr./a8 )a%i tü iş$erlerinin )aha 'üvenli1 #a(lı%lı veüret%en hale 'etirile"ile#i için iş #a(lı(ı ve 'üvenli(ialanın)a%i .laşıla"ilen tü "il'ilerin t!/lana#ı ve/a$laşıla#ı)ır*


23/44

23

Avrupa %irliği Dire&ti'eriAvrupa %irliği Dire&ti'eriAvr./a 0irli(i1 "irç!% %!n.)a !l).(. 'i"i İş Sa(lı(ı ve

Güvenli(i alanın)a )a "irç!% )ire%ti9 $a$ınlaıştır*:ire%ti9 Avr./a 0irli(i $a#a#ı)ır ve ü$e ül%elerin

%en)i $a#alarının ü;erin)e "ir h.%.%i %!n.. var)ır*

Tü )ire%ti!n#e$i?n)e !$lanır* >a".l e)il)i%ten #!nra1 ü$eül%elerin $a#aları içeri#ine 'ire#i için @4 $ıl"e%lenir*

:ire%ti


24/44

24

#ş sağlığı $üvenliğinin Türkiye*de Tarihsel $elişimi

=vr&,a sana'ileşmenin başla!ığı !"nem!e) ira İm,aratorl&kta b& !"nem!e üretim elte#ga*larına !a'alı olarak !evam etmiş ve çoğ&nl&kla küçük el sanatları)çinicilik) !ok&macılık ve gemi 'a,ımı alanların!a 'oğ&nlaşmıştır$


25/44

25


=ncak =vr&,anın etkisi'le b&*arlı gemi 'a,ımına geçilmesi k"müri*ti'acını !oğ&rm&ş) s"# kon&s& k"mür i*ti'acı >ong&l!akta üretilenk"mür ile karşılanmış) b& !&r&m akciğer *astalıklarının artmasına veüretimin a#almasına 'ol açınca ba#ı 'asal !ü#enlemeler 'a,ılmasıgerekliliği orta'a çıkmıştır$

%& !"nem!e üretimin arttırılması için çıkarılan Iilaver,aşaJi#amnamesi'le *ekim b&l&n!&rma #or&nl&l&ğ& getirilmiştir$

=ncak) Iilaver,aşa Ji#amnamesi Ka!işa* tara+ın!anona'lama!ığın!an 'ürürlüğe girememiştir$


26/44

2


8aa!in Ji#amnamesiIilaver,aşa Ji#amnamesin!en sonra 'a,ılan bir !iğer !ü#enleme 8aa!inJi#amnamesi!ir$ %&na g"re/

İşveren iş ka#asının ol&şmasını "nlemek için gerekli "nlemleri alarak işgüvenliğini sağlamak #or&n!a!ır$

La#a'a mar kalanlara ve'a ailesine ma*keme tara+ın!an *ükme!ilecekta#minat işveren tara+ın!an "!enecektir$

La#a) işverenin k"tü '"netim ve !enetimi ve'a gereken "nlemlerin 'asalara&'g&n olarak 'erine getirilmemiş olması ne!eni'le me'!ana gelmiş ise)işveren a'rıca 152- altın t&tarın!a !a*a +a#la ta#minat "!e'ecektir$

0 1a#'a2a her %!#eren3 2%4$oma$ı *%r he+%m ça$ı!tırma+ #e e5'ane*u$un2urma+ 'orun2a2ır.


27/44

27


8aa!in Ji#amnamesiIilaver Kasa Ji#amnamesine g"re !a*a ileri ve ka,samlı *ükümlergetiren 8aa!in Ji#amnamesi !e işverenler tara+ın!an&'g&lanmamış ve tü#ük *ükümleri 'aşama geçirilememiştir$


28/44

2


+irinci +üyük -illet -eclisi Donemi. %& !"nem!e >ong&l!ak ve Greğli Mav#ası :a*mi'esin!e 8evc&t L"mürDo#larının =male 8ena+ii ?m&mi'esine :&r&*t&na !air 2 Jisan 1(21 tari*ve 114 sa'ılı 'asa çıkarılmıştır$

."# kon&s& 'asa'la) k"mür!en arta kalan k"mür to#larının satılması ileel!e e!ilecek gelirin işçilerin gereksinimleri için a'rılması sağlanmıştır$

$


29/44


30/44

3-


+irinci +üyük -illet -eclisi Donemi.

%irinci %ü'ük 8illet 8eclisi I"nemin!e çıkarılan bir !iğer 'asa) 676,aı$ı Ya,a2ır. A2ı /eçen a,a %$e ,%/orta$ı$ı&ın %+% ana %$+e,% +a*u$e2%$m%!3 ,ermae,% %!#eren #e %!ç%2en a$ınan a$ı+ 4ara$ar %$e ar2ım,an2ı&ı o$u!turu$mu!tur. 151 sa'ılı 'asa ile getirilen 'eni!ü#enlemeler ş"'le "#etlenebilir$

• İşveren *av#a!a çalışan işçinin 'atı, kalkabileceği) 'i'i, içebileceğive temi#liğini 'a,abileceği biçim!e kon&t sağla'acaktır$ • İşveren *astalanan ve ka#alanan işçileri te!avi ettirecektir$

%& amaçla iş'erin!e *ekim çalıştıracak) *astane ve ec#aneaçacaktır$


31/44

>a;a)a $aralanan ile Blenlerin $etilerineah%ee %ararı ile ta;inat B)ene7e%tir*

E(er %a;a işverenin $Bneti ve$a )eneti hata#ıile !l.ş.ş i#e a$rı7a CDD4CDDD TL 9a;la ta;inatB)ene7e%tir*

alışa #üre#i 'ün)e #e%i; #aattir* Fa;la çalışai%i tara9ın !l.r.na "a(lı !l./1 i%i %at ü7retB)ene7e%tir*

İşveren $eni işçilerin e(itiin)en #!r.l.!la7a%tır*


32/44

32


/umhuriyet Donemi.

C&m*&ri'etin ilanın!an sonra iş sağlığı ve güvenliği ile ilgiliilk 'asal !ü#enleme 2


33/44


34/44

34


/umhuriyet Donemi

;ine 1(3- 'ılın!a 'ürürlüğe giren 15(3 sa'ılı ?m&mi Mı+#ısı**a ;asasının7$ kısmı iş sağlığı ve güvenliği '"nün!en b&gün bile çok "nemli olan*ükümler getirmiştir$

;asanın 17317$ ma!!eleri ile en!üstri'el k&r&l&şlar!a) çoc&k veka!ınların çalıştırılma koş&lları) işçiler için gece *i#metleri) gebe ka!ınların!oğ&m!an "nce ve sonra çalıştırılma koş&lları *ükme bağlanmıştır$

;asanın 17(&nc& ma!!esi işçilerin iş'erin!e çalıştırıl!ıkları sürece sağlıkve güvenliklerinin kor&nması amacı'la tü#ükler çıkarılmasını "ng"rmüştür$

1-inci ma!!esi ise iş'erlerine sağlık *i#meti g"türecek iş'eri *ekimininçalıştırılmasına ve !iğer revir) *astane gibi k&r&l&şlara ilişkin!ü#enlemeleri içermekte!ir$


35/44

35


/umhuriyet Donemi

0123 'ılın!a 'ürürlüğe giren ve çalışma 'aşamının birçok sor&nlarınıka,sa'an 2445 sa'ılı İs ;asası ile ülkemi#!e ilk ke# iş sağlığı ve güvenliğikon&s&n!a a'rıntılı ve sistemli bir !ü#enleme'e gi!ilmiştir$

3-- sa'ılı İş ;asası Ma#iran 1(3 tari*in!e kab&l e!ilmiş) 1 Ma#iran

1(37 tari*in!e 'ürürlüğe girmiş ve 1(7 'ılına ka!ar &'g&lama!akalmıştır$


36/44

3


/umhuriyet Donemi

0160 'ılın!a 1475 sa'ılı İş ;asası 'ürürlüğe girmiştir$ %& 'asa ile işveren)işçinin sağlık ve güvenliğini sağlamak için gerekli olanı 'a,mak ve b&*&s&staki şartları sağlamak ve araçları noksansı# b&l&n!&rmakla 'ükümlükılınmıştır$ İşçilerin !e b& 'ol!aki &s&llere ve şartlara &'mak #or&n!aol!&kları belirtilmiş) sağlık ve güvenlik ile ilgili tü#üklerin *a#ırlanması

"ng"rülmüştür$ =nılan 'asa ka,samın!a *a#ırlanan başlıca tü#ükler/• İşçi .ağlığı ve İş Hüvenliği Dü#üğü • Karla'ıcı) Katla'ıcı) De*likeli ve >ararlı 8a!!elerle alışılan İşler!e veİş'erlerin!e =lınacak Hüvenlik De!birleri Makkın!a Dü#ük • ;a,ı İşlerin!e =lınacak İsçi .ağlığı ve İş Hüvenliği De!birleri Dü#üğü

• 8a!en ve Daş


37/44

İş sağlığı Güvenliğinin Tür&iye’deTarihsel Gelişimi C&m*&ri'et I"nemin!e iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak getirilen !iğer

başlıca !ü#enlemeler ise ş&nlar!ırN

27$-$1(54 tari*in!e 4772 sa'ılı İş La#aları ve 8eslek Mastalıkları .igortası;asası)

-($-7$1(4 tari*in!e 47(2 sa'ılı İşçi .igortaları L&r&m& ;asası)

1(5- 'ılın!a 55-2 sa'ılı Mastalık ve =nalık .igortası ;asası)

1(57 'ılın!a ise 7-- sa'ılı İ*ti'arlık .igortası ;asası

1(4 'ılın!a 5- sa'ılı .os'al .igortalar ;asası


38/44

3


1(52 'ılın!a 5(53 sa'ılı %asın 8esleğin!e alışanlarla

alıştıranların =rasın!aki İlişkilerin Iü#enlenmesi Makkın!aki;asa)

1(54 'ılın!a 3-( sa'ılı 8a!en ;asası)

1(7 'ılın!a Ieni# İş ;asası


39/44


40/44

4-


/umhuriyet Donemi2--3 'ılın!a 457 sa'ılı İş Lan&n& çıkartılmıştır$

Lan&n gereğince 4- civarın!a '"netmelik çıkartılmıştır$

2-$-$2-12 'ılın!a 331 sa'ılı İO .=PBAPA QG HQGJBİPİ L=J?J?çıkartılmıştır$ ='nı şekil!e kan&n gereğince 4- civarın!a '"netmelikçıkartılmış ve çıkartılma'a !evam e!ilmekte!ir$


41/44

12$-3$1 41

)*+ Sayılı İş ,anunu -adde ++)*+ Sayılı İş ,anunu -adde ++

İşverenler iş$erlerin)e iş #a(lı(ı ve 'üvenli(inin#a(lana#ı için 'ere%li her türlü Bnlei ala%1 araç ve'ereçleri n!%#an#ı; ".l.n).ra%1 iş$erin)e alınan iş#a(lı(ı ve 'üvenli(i Bnlelerine .$.l./ .$.la)ı(ını

)enetlee%1 işçileri %arşı %arşı$a ".l.n).%ları e#le%iri#%ler1 alına#ı 'ere%li te)"irler1 $a#al ha% ve#!r.l.l.%ları %!n.#.n)a "il'ilen)ire% ve 'ere%li iş#a(lı(ı ve 'üvenli(i e(itiini vere% ;!r.n)a)ırlar*J


42/44

-+ #a$ılı Ka#a-+ #a$ılı Ka#a

H.%.%..;)a iş #a(lı(ı ve 'üvenli(i%!n.#.n)a en #!n 'elişe i#e -+ #a$ılı İşSa(lı(ı ve Güvenli(i Ka#a#ının %a".l

e)ile#i)ir*=e% ç!% hü%ü @D+ $ılın)a $ürürlü(e 'iriş

!lan $a#a @D+8)e tü hü%üleri$le.$'.lana$a "aşla$a7a%tır*


43/44

-+ #a$ılı Ka#a-+ #a$ılı Ka#a>a. ve B;el #e%tBre ait "ütün işlere ve iş$erlerine1 ".

iş$erlerinin işverenleri ile işveren ve%illerine1 çıra% ve#ta&$erler )e )hil !la% ü;ere tü çalışanlarına9aali$et %!n.larına "a%ıla%#ı;ın .$'.lanır*

An7a% aşa(ı)a "elirtilen 9aali$etler ve %işiler ha%%ın)a". >an.n hü%üleri .$'.lana;

a6 Fa"ri%a1 "a%ı er%e;i1 )i%ievi ve "en;eriiş$erlerin)e%iler hariç Tür% Silahlı >.vvetleri1 'enel%!ll.% %.vvetleri ve Milli İ#tih"arat Teş%ilatıMü#teşarlı(ının 9aali$etleri*

"6 A9et ve a7il ).r. "irilerinin ü)ahale 9aali$etleri*76 Ev hi;etleri*

ç6 alışan i#tih)a ete%#i;in %en)i na ve he#a"ınaal ve hi;et üretii $a/anlar*)6 Hü%ülü ve t.t.%l.lara $Bneli% in9a; hi;etleri

#ıra#ın)a1 i$ileştire %a/#aın)a $a/ılan iş $.r).1e(iti1 'üvenli% ve e#le% e)in)ire 9aali$etleri*


44/44

-+ #a$ılı Ka#a-+ #a$ılı Ka#a İşverenin .enel yü&ümlülüğü-ADD / 2+6 İşveren1 çalışanların işle il'ili #a(lı% ve 'üvenli(ini

#a(laa%la $ü%ülü !l./ ". çerçeve)e a6 Me#le%i ri#%lerin Bnlene#i1 e(iti ve "il'i verile#i )hil hertürlü te)"irin alına#ı1 !r'ani;a#$!n.n $a/ıla#ı1 'ere%li araç ve'ereçlerin #a(lana#ı1 #a(lı% ve 'üvenli% te)"irlerinin )e(işenşartlara .$'.n hale 'etirile#i ve ev7.t ).r..n i$ileştirile#iiçin çalışalar $a/ar*

"6 İş$erin)e alınan iş #a(lı(ı ve 'üvenli(i te)"irlerine .$.l./

.$.la)ı(ını i;ler1 )enetler ve .$'.n#.;l.%ların 'i)erile#ini #a(lar* 76 Ri#% )e(erlen)ire#i $a/ar ve$a $a/tırır* ç6 alışana 'Brev verir%en1 çalışanın #a(lı% ve 'üvenli% $Bnün)en

işe .$'.nl.(.n. 'B; Bnüne alır* )6 Keterli "il'i ve taliat verilenler )ışın)a%i çalışanların ha$ati ve

B;el tehli%e ".l.nan $erlere 'iree#i için 'ere%li te)"irleri alır*

2@6 İş$eri )ışın)a%i .;an %işi ve %.r.l.şlar)an hi;et alına#ı1işverenin #!r.l.l.%larını !rta)an %al)ıra;* 26 alışanların iş #a(lı(ı ve 'üvenli(i alanın)a%i $ü%ülülü%leri1

işverenin #!r.l.l.%larını et%ilee;* 26 İşveren1 iş #a(lı(ı ve 'üvenli(i te)"irlerinin ali$etini çalışanlara

$an#ıtaa;*

2-İsg kavram ve kurallari.ppt

Documents