2 se plan thai health proposal 20100509

แผนงานสรางเสรมกจการเพอสงคมระยะเวลาดำาเนนงาน 3 ป (พ.ศ.2553 – 2555)

สารบญ

แผนงานสรางเสรมกจการเพอสงคม..............................................................................................................1

1. ทมาและความสำาคญ.........................................................................................................................2

1.1 ภาคสวนทสาม..........................................................................................................................2

1.2 กจการเพอสงคม .......................................................................................................................31.3 สถานการณกจการเพอสงคมในประเทศไทย และโอกาสในการสรางเสรมกจการเพอสงคม.....................4

2. วสยทศนและเปาหมาย......................................................................................................................7

2.1 วสยทศน..................................................................................................................................7

2.2 พนธกจ....................................................................................................................................7

2.3 ยทธศาสตรการสรางเสรมกจการเพอสงคมในประเทศไทย ระยะเรมตน (พ.ศ. 2553 - 2555)................7

2.4 เปาหมาย..................................................................................................................................7

2.5 หลกการพนฐาน........................................................................................................................8

2.6 ระยะเวลาดำาเนนการ..................................................................................................................8

3. ยทธศาสตร......................................................................................................................................9

3.1 ยทธศาสตรท 1: การสรางการรบร และการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทย.........................9

3.2 ยทธศาสตรท 2: การพฒนารปแบบ และขดความสามารถของกจการเพอสงคม..................................12

3.3 ยทธศาสตรท 3: การพฒนาชองทางการเขาถงแหลงเงนทนและทรพยากร.........................................14

3.4 ยทธศาสตรท 4: การพฒนากลไกเชงนโยบายเพอสนบสนนกจการเพอสงคม......................................17

4. แนวทางการบรหารจดการ การกำากบดแลและการตดตามประเมนผล.....................................................19

4.1 การบรหารจดการ และการกำากบดแลการดำาเนนงาน.....................................................................19

4.2 วธการดำาเนนงาน.....................................................................................................................20

4.3 ตวชวดความสำาเรจและการตดตามประเมนผล..............................................................................21

5. งบประมาณ...................................................................................................................................23

6. ภาคผนวก.....................................................................................................................................24

ภาคผนวก 1: ตวอยางกจการเพอสงคมในประเทศไทย.........................................................................24

ภาคผนวก 2: การวเคราะหโอกาสเชงยทธศาสตร และชองวางเชงศกยภาพของกลมกจการเพอสงคมในประเทศไทย..................................................................................................................................32

แผนงานสรางเสรมกจการเพอสงคม หนา 1

1. ทมาและความสำาคญเมอสงคมพฒนาจนทวความซบซอนมากขนเรอยๆ ปญหาและความทาทายในสงคมยอมปรากฏขนอยางหลากหลายและซอนทบกน จนเปนเงอนปมทยากตอการจดการเพอแกไข ทำาใหคณภาพชวตหรอความสขของประชาชนลดถอยลงหากไมมระบบหรอกลไกทชวยแกไขปญหาเหลานน

แตเดม รฐบาลเปนสถาบนหลกในสงคมทมหนาทโดยปรยายในการแกไขปญหาและความทาทายในสงคม เนองจากเปนตวแทนของประชาชนทตองดำาเนนการตามสญญาประชาคมในการรกษาความปลอดภย แกไขปญหา และพฒนาคณภาพชวต อยางไรกตาม ความซบซอนในทกๆ มตของสงคมสมยใหม และปจจยตางๆ ทงการขาดความเชยวชาญหรอประสบการณเฉพาะดานในสวนทเปนปญหา ขอจำากดระบบการบรหารจดการแบบราชการ และงบประมาณทจำากด ทำาใหความพยายามจากรฐบาลโดยตรงในการแกปญหาสงคมและสงแวดลอมนนนนไมเกดผลอยางเทาทนตอการเกดขนของปญหาในอตราเรง

ภาคธรกจเปนอกภาคสวนในสงคมทมกถกมองวาไมมขอจำากดตางๆ เชนภาครฐบาล อยางไรกตาม ภาคธรกจมกดำาเนนการโดยมงแสวงหาผลกำาไรเปนทตง ทำาใหทรพยากรและความเชยวชาญของภาคธรกจถกใชไปกบกจการทแสวงหาผลกำาไรได ซงไมจำาเปนจะตองเปนกจการทสรางประโยชนแกสงคมหรอสงแวดลอม ธรกจบางสวนมกจกรรมหรอโครงการเพอความรบผดชอบตอสงคม (Corporate Social Responsibility – CSR) แตโครงการเหลานนมกไมยงยนและไมเกดผลในการแกปญหาไดอยางแทจรง หากแตเปนเพยงเครองมอในการสรางภาพลกษณใหแกองคกรเปนหลก

1.1 ภาคสวนทสาม

ขอจำากดของทงรฐบาลและภาคธรกจในการดำาเนนการเพอแกไขปญหาสงคมและสงแวดลอม ทำาใหเกดภาคสวนทสามในส งคมสมยใหม อนไดแกภาคประชาส งคม (Social Sector) ซ งมกจะเ ปนกล มคนในชมชน องคกรสาธารณประโยชน หรอองคกรศาสนา ทจดตงหรอรวมตวกนขนเพอจดประสงคในการแกไขปญหาตางๆ ตามทกลมเหนวาสำาคญหรอมความถนด อยางไรกตาม การดำาเนนการขององคกรภาคประชาสงคมลวนมคาใชจายทจำาเปน ทงเพอการจดตง การดำาเนนการ และการขยายผล ซงองคกรภาคประชาสงคมมกจดหามาจากการขอรบบรจาค จนในภายหลงรฐบาลในหลายประเทศไดมมาตรการสนบสนนตางๆ โดยเฉพาะการจดตงกองทนเพอสนบสนนกจการสาธารณประโยชนเหลานน ทงในดานทรพยากรและการเชอมโยงเครอขายการทำางาน เชนในประเทศไทยทสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) เปนหนวยงานทมภาระหนาทดงกลาว

อยางไรกตาม การดำาเนนงานขององคกรภาคประชาสงคมมขอจำากดทสำาคญ ดงน

1. องคกรภาคประชาสงคมไมมเปาหมายในการสรางรายไดเพอหลอเลยงการดำาเนนงานและการขยายงานดวยตนเอง ทำาใหตองพงพาทรพยากรจากภายนอก เชน เงนบรจาค หรอเงนสนบสนนโครงการ ซงเปนลกษณะการจดสรรทรพยากรทไมยงยนและอาจไมมประสทธภาพ


2. องคกรภาคประชาสงคมมกขาดวฒนธรรมในการคดคนนวตกรรมเพอการบรหารจดการอยางมประสทธภาพ เปนมออาชพ และในการดำาเนนงานรปแบบใหมๆ ทสอดคลองกบสถานการณและโอกาสทเปลยนแปลงไป เพราะขาดแรงจงใจทางเศรษฐกจทตองแขงขนในตลาดใหอยรอด

1.2 กจการเพอสงคม

ดวยขอจำากดทงดานทรพยากรและดานนวตกรรมขององคกรภาคประชาสงคมดงกลาว ทำาใหในปจจบนเกดกระแสกจการแบบใหมทมงเนนดำาเนนการเพอผลประโยชนของสงคม ในการพฒนาสงคม ชมชน สงแวดลอม เปนหลก แตมความยงยนทางการเงนและดำาเนนงานอยางมนวตกรรมอนฉกฉวยโอกาสทเกดขนใหมอยางตอเนอง เชน โอกาสในการใชเทคโนโลยราคาถกเพอเพมคณภาพชวต กจการเหลานเรยกวา “กจการเพอสงคม” (Social Enterprise) ซงคอ กจการทมรายรบจากการขาย การผลตสนคา และ/หรอการใหบรการ ทถกตงขนเพอเปาหมายอยางชดเจน ตงแตแรกเรม หรอมการกำาหนดเพมเตม หรอปรบเปลยนเปาหมาย ในการแกไขปญหาและพฒนาชมชน สงคม และ/หรอสงแวดลอมเปนหลก โดยไมไดมเปาหมายในการสรางกำาไรสงสดตอผถอหนและเจาของเทานน และมลกษณะพเศษ ดงตอไปน

• กระบวนการผลต การดำาเนนกจการ รวมถงผลตภณฑหรอบรการ ไมกอใหเกดผลเสยตอเนองในระยะยาวตอสงคม สขภาวะ และสงแวดลอม

• มการกำากบดแลกจการทด• มศกยภาพทจะมความยงยนทางการเงนไดดวยตนเอง• ผลกำาไรสวนใหญถกนำาไปเพอการลงทนกลบไปในการขยายผล

เพอการบรรลเปาหมายดงกลาว หรอคนผลประโยชนใหแกสงคม หรอผใชบรการ

• สามารถมรปแบบองคกรทหลากหลาย• มการนำาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใช

กจการเพอสงคม เปนการประสานความสมพนธระหวางธรกจและผลตอบแทนในดานสงคม /สงแวดลอม และผลตอบแทนทางการเงน โดยตวของผทเปนเจาของกจการ (Social Entrepreneur) เอง มความสนใจทจะสรางผลตอบแทนทางสงคมและสงแวดลอม โดยใชรปแบบการบรหารจดการของธรกจและการทำาเพอสงคมรวมกน ซงกจการเพอสงคมในประเทศไทยนน มหลากหลายประเภทและรปแบบ ซงสามารถแบงตามประเภทหนวยงานผดำาเนนการเปน 7 ประเภทไดแก ธรกจขนาดใหญ ธรกจขนาดกลางและขนาดยอม หนวยราชการและรฐวสาหกจ องคกร


สาธารณะประโยชน เครอขายและองคกรชมชน ผประกอบการรายใหม และประเภทอนๆ

ผกอตง รปแบบของกจการเพอสงคม ตวอยางในประเทศไทยธรกจขนาดใหญ ธรกจทจดตงโดยธรกจเอกชน (Corporate) บรษท สงคมสขภาพ จำากด

รานเลมอนฟารมธรกจขนาดกลางและขนาดยอม

ธรกจทจดตง และ/หรอถอหนโดยธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)

นตยสาร และเวบไซต Fuse

หนวยราชการและรฐวสาหกจ

ธรกจทจดตง และ/หรอถอหนโดยหนวยราชการและรฐวสาหกจ

มลนธโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร

องคกรสาธารณประโยชน

ธรกจทจดตง และ/หรอถอหนโดยองคกรสาธารณประโยชน

รานอาหาร Cabbages &

Condoms โดยสมาคมพฒนาประชากรและชมชน (PDA)

เครอขายและองคกรชมชน

วสาหกจชมชน ทองเทยวชมชน สหกรณ องคกรการเงนชมชน

กลมสจจะออมทรพย ครชบ ยอดแกว

ผประกอบการใหม กจการทบกเบกโดยผประกอบการเพอสงคม บรษท OpenDream จำากดอนๆ ธรกจทจดตง และ/หรอถอหนโดยวด สถาบนการ

ศกษา สถาบนศาสตร ฯลฯThai Tribal Crafts Fair Trade (TTC)

1.3 สถานการณกจการเพอสงคมในประเทศไทย และโอกาสในการสรางเสรมกจการเพอสงคม

จากการสำารวจจำานวนของกจการเพอสงคมเบองตนอยางหยาบ ประเทศไทยมกจการทเขาขายเปนกจการเพอสงคมประมาณ 116,298 แหง โดยอยในเขตกรงเทพฯ จำานวน 1,915 แหง (1.65%) และอยในเขตนอกกรงเทพฯ จำานวน 114,382 แหง (98.35%)

กรงเทพฯ นอกกรงเทพฯ รวม

ธรกจการกำาจดสงปฏกลและขยะ การสขาภบาล 839 1,024 1,863

สหกรณ 393 5,898 6,291

สหกรณ – เกษตร 19 4,309 4,328

สหกรณ – ประมง 2 100 102

สหกรณ – ออมทรพย 336 1,021 1,357

สหกรณ – เครดตยเนยน 36 468 504


วสาหกจชมชน 297 59,193 59,490

กลมออมทรพยเพอการผลต 0 35,891 35,891

องคกรชมชนและเครอขาย 303 12,231 12,534

กจการเพอสงคมทกอตงโดยสมาคม (1%) 47 79 126

กจการเพอสงคมทกอตงโดยมลนธ (1%) 37 67 104

1,915 114,382 116,298

จะเหนวากจการเพอสงคมสวนมาก อยในกลมเครอขายองคกรชมชน ทกระจายอยในพนท แสดงใหเหนถงโอกาสทสำาคญทคนในพนทจะรเรมและมสวนในการแกไขปญหาและพฒนาทองถนของตนเองโดยไมหวงพงพาภาครฐแตเพยงอยางเดยว อกสวนทเปนแนวโนมทด คอกจการเพอสงคมทดำาเนนการโดยผประกอบการรายใหม ซงเปนคนรนใหมทมกำาลงและความสามารถ พรอมทจะคดคนและพฒนานวตกรรมใหมๆ เพอแกไขปญหาและพฒนาสงคม /สงแวดลอม

การสรางเสรมกจการเพอสงคมมความสำาคญในระยะยาวตอการพฒนาสงคมและคณภาพชวต ดวยเหตผลดงน

• กจการเพอสงคม ดำาเนนการโดยกลมคนทหลากหลาย ทเขาถงปญหาและมความเชยวชาญในการแกปญหาแตละเรองทตนสนใจ จงเปนรปแบบการแกปญหาและพฒนาสงคม/สงแวดลอมทสอดคลองกบสถานการณท


เปนจรงจากทองถน

• กจการเพอสงคม มความยงยนทางการเงน เพราะดำาเนนการบนพนฐานของการแสวงหารายไดเพอหลอเลยงการดำาเนนงานทมเปาหมายดานสงคม/สงแวดลอม จงสามารถดำาเนนการไดอยางยงยน มความมนคง และสามารถขยายผลการดำาเนนงานได

• กจการเพอสงคม มกขบเคลอนดวยนวตกรรม เพราะเจาของกจการจำาเปนทจะตองคดคนวธการในการแกปญหาและพฒนาสงคม/สงแวดลอม ททงไดผลและตรงกบความตองการอยางแทจรงของผไดรบผลกระทบ ซงแปลงไปสการทนวตกรรมเหลานนสามารถสรางรายไดอยางยงยนแกกจการฯ

การสนบสนนกจการเพอสงคมในประเทศไทย ไดรบการเหนชอบจากรฐบาล โดยไดมการตงคณะกรรมการกจการเพอสงคม ทมนายกรฐมนตรเปนประธาน และไดมมตเหนชอบในหลกการการสรางเสรมกจการเพอสงคม โดยรฐบาลจะมสวนในการออกระเบยบสำานกนายกรฐมนตร เพอจดตงสำานกงานสรางเสรมกจการเพอสงคม การออกหรอแกไขกฎหมายทเกยวของ และระดมความรวมมอจากภาคสวนทเกยวของเพอใหการสรางเสรมกจการเพอสงคมนนบรรลผลภายในระยะเวลา 5 ป

ดวยความจำาเปนและความสำาคญดงกลาว จงเสนอใหสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ จดตงแผนงานสรางเสรมกจการเพอสงคม เพอดำาเนนการสนบสนนกจการเพอสงคม ตามวสยทศนและยทธศาสตรในสวนถดไป


2. วสยทศนและเปาหมาย

2.1 วสยทศน• เกดกระแสความเคลอนไหวเรองกจการเพอสงคมในทกภาคสวนของสงคม

• สรางเสรมกจการเพอสงคมเพอแกไขปญหาและพฒนาทสำาคญในสวนตางๆ ของสงคมและสงแวดลอมอยางยงยนและขยายผลได

• เกดเครอขายนวตกรรมทางสงคมอยางกวางขวาง

2.2 พนธกจ• สรางการรบรและการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทย

• พฒนารปแบบและขดความสามารถของกจการเพอสงคม

• พฒนาชองทางการเขาถงแหลงเงนทนและทรพยากรสำาหรบกจการเพอสงคม

• พฒนากลไกเชงนโยบายเพอสนบสนนกจการเพอสงคม

2.3 ยทธศาสตรการสรางเสรมกจการเพอสงคมในประเทศไทย ระยะเรมตน (พ.ศ. 2553 - 2555)

ใหคำาจำากดความ และพฒนารปแบบ (Model) ของกจการเพอสงคมตามพนฐานของกจการเพอสงคมทดำาเนนการอยแลวททกฝายยอมรบ แลวจงดำาเนนการสอสารรปแบบกจการเพอสงคมดงกลาวในวงกวาง และประสานความรวมมอระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคมเปนภาคเพอรวมกนพฒนาระบบนเวศนทสนบสนนและเกอกลใหเกดกจการเพอสงคมไดอยางยงยนในสงคมไทย

2.4 เปาหมาย

ระยะสน : 1 ปพ.ศ. 2553

จดตงสำานกงานสรางเสรมกจการเพอสงคม กำาหนดนยาม และรปแบบเฉพาะของกจการเพอสงคมสำาหรบประเทศไทย ศกษาสถานการณ ถอดบทเรยน และจดทำากรณศกษากจการเพอสงคมตนแบบในประเทศไทย

ระยะกลาง : 3 ปพ.ศ. 2553 – 2555

สงคมไทยไดรบร เรยนร และตนตวกบเรองกจการเพอสงคม และบทบาทของกจการเพอสงคมในการขบเคลอนการแกไขปญหา และพฒนาประเทศ และกจการเพอสงคมสามารถเขาถงแหลงเงนทนและทรพยากรเพอการกอตง เตบโต ขยายขนาดกจการ และ /

หรอ ขยายแนวคดการธรกจเพอสงคมอยางยงยนไปยงทองถนอนระยะยาว : 5 ปพ.ศ. 2553 – 2557

กจการเพอสงคมในประเทศสามารถพฒนาศกยภาพและขดความสามารถในการแขงขนเชงธรกจไดอยางยงยน มสดสวนกจการเพอสงคมเพมขน 20% ตอป


2.5 หลกการพนฐาน

• เนนการสรางความมสวนรวมจากทกภาคสวน โดยเฉพาะภาคเอกชน และประชาสงคม• เกดคณะทำางาน (Working Grop) ทประกอบดวยหลายภาคสวน มความคลองตวสง ใช ICT ขบเคลอน• ความเปนผนำาและความเปนเจาภาพของรฐบาล นายกรฐมนตรมคำาสงและประกาศใหเปนนโยบายสำาคญ ม

หนวยงานในภาครฐเปนเจาภาพรวมและเปนหนวยประสานกบหนวยงานทเกยวของของรฐ• มงสนบสนนกลมทเขาไมถงทนและทรพยากรในประเดนทมความสำาคญตอคณภาพชวต โดยเรมตนจาก

กลมทดำาเนนการอยแลว

2.6 ระยะเวลาดำาเนนการ

3 ป (พ.ศ.2553 – 2555)


3. ยทธศาสตรการสรางเสรมกจการเพอสงคม มยทธศาสตร 3 ดาน ไดแก

1. การสรางการรบร และการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทย

2. การพฒนารปแบบ และขดความสามารถของกจการเพอสงคม

3. การพฒนาชองทางการเขาถงแหลงเงนทนและทรพยากร

4. การพฒนากลไกเชงนโยบายเพอสนบสนนกจการเพอสงคม

โดยมรายละเอยดดงตอไปน

3.1 ยทธศาสตรท 1: การสรางการรบร และการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทย

แนวทางการสรางการรบร และการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทย

สรางการรบรเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทยในวงกวาง และมงเนนการสรางการเรยนรเรองกจการเพอสงคม โดยสรางความรวมมอระหวางภาคสวนตางๆและภาคเพอขบเคลอนการรบรและเรยนรในสงคมไปพรอมๆ กน ตามนโยบายดงตอไปน

• สรางการรบรในสงคมไทยอยางกวางขวางวากจการเพอสงคม คอ ธรกจเพอสงคมททำากำาไรไดเหมอนกบธรกจทวไป และนำากำาไรเหลานคนสสงคม จงมพลงในการขบเคลอนการพฒนาประเทศและมความยงยนในการดำาเนนงาน

• ดำาเนนนโยบายเชงรกอยางตอเนองในการสรางการรบรในสงคมไทยโดยเรมตนจากงาน “ยทธศาสตรการพฒนากจการเพอสงคม (Social Enterprise) ในประเทศไทย” ทจดโดยรฐบาล

• สรางเครอขาย และประสานความรวมมอจากภาคในการขบเคลอนการรบรและเรยนรในสงคมไทย

• สรางตวชวดในการตอบรบเกยวกบเรองกจการเพอสงคม

• สอสารโดยวธการนำาตวอยางทประสบความสำาเรจมาแสดง

• สรางความแตกตางทชดเจนระหวางคำาวา Corporate Social Responsibility (CSR) และ Social

Enterprise (SE)

• สนบสนนการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในกลมเยาวชนผานระบบการศกษาในระดบอาชวศกษา กศน.

การศกษาเฉพาะดาน และอดมศกษา

• รวบรวมขอมล และองคความรดานกจการเพอสงคมในประเทศ เพอจดรปแบบทเหมาะสมและเผยแพร


ในสอสาธารณะ

มาตรการท 1 การใหรางวล และจดประกวดกจการเพอสงคมระดบประเทศ

กจกรรมท 1 การใหรางวลกจการเพอสงคม

เปาหมาย: คดเลอกกจการเพอสงคมทหลากหลายทสามารถเปนตวอยางได เพอเปนเครองมอในการสอสารตอสาธารณะ

• จดทำาดชน SE50 เพอคดเลอก 50 กจการเพอสงคมทถอเปนตนแบบของกจการเพอสงคมทประสบความสำาเรจในระดบแนวหนาของประเทศไทย โดยประกาศในงานเปดตวการสรางเสรมกจการเพอสงคมในประเทศไทย (Social Enterprise Kick-Off Day)

• ใหรางวลกจการเพอสงคมดเดนประจำาป (SE Award) แกกจการทยอดเยยมแบงตามประเภทของกจการเพอสงคมทกำาหนดไวขางตน

กรณศกษา Social Enterprise Awards ในสหราชอาณาจกร

Social Enterprise Awards เปนโครงการของ Social Enterprise Coalition รวมกบ Office of

the Third Sector, Communities and Local Government และ Department of Children, Schools

and Families ซงจะเปนการแขงขนระหวางกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร โดยรางวลจะมอบใหแกกจการเพอสงคมทพสจนแลววามความแขงแกรงทงดานการบรรลเปาหมายทางสงคมและสงแวดลอม ความสรางสรรคของแผนธรกจ มแผนการเงนและการเตบโตอยางชดเจน โดยอาศยการโหวตออนไลน โดยจะไดรบเงนรางวล 5,000 ปอนด แตทสำาคญกวานนคอ กจการเพอสงคมทไดรบรางวลจะไดรบการยอมรบ และเปดเผยในวงกวาง

กจกรรม ท 2 จดประกวด/แขงขนกจการเพอสงคมในระดบภมภาค และระดบประเทศ

เปาหมาย: รวบรวมกรณตวอยาง สรางเสรมใหเกดผประกอบการเพอสงคม และเผยแพรประชาสมพนธไปพรอมๆกน

• จดการแขงขนแผนธรกจกจการเพอสงคม (Social Enterprise Business Plan Competition:

SEBP) ในกลมนกศกษามหาวทยาลย และผประกอบการรนใหม

• จดการประกวดแผนธรกจกจการเพอสงคมในกลมภาคธรกจเอกชน (Social Business Plan

Competition)

มาตรการท 2 การจดสมมนา และการประชมเกยวกบกจการเพอสงคม

กจกรรม ท 1 จดสมมนาเรองกจการเพอสงคมภายในประเทศ


เปาหมาย: คนหาตนแบบ แลกเปลยนความรและประสบการณระหวางกจการเพอสงคม และสรางความรวมมอระหวางภาคในภาคสวนตางๆในประเทศไทย

• จดงาน CEO Forum: Philanthropy & Corporate turning SE เพอเปนการสมมนาเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทย โดยเจาะกลมธรกจเอกชน และผบรจาคเพอสงคมรายใหญ

กจกรรม ท 2 จดสมมนาระหวางประเทศระดบภมภาคเอเชย (Asia)

เปาหมาย: ประเทศกลายเปนศนยกลางการลงทน และแลกเปลยนการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในทวปเอเชย (Asia)

• จ ด งานสมมนาระหว า งประ เทศ Social Enterprise Asia Expo (SE ASIAN EXPO) เพ อประชาสมพนธถงนโยบายในการสนบสนนกจการเพอสงคมในประเทศไทยรวมทงสทธประโยชนตางๆทกจการเพอสงคมจะไดรบ รวมทงการจดเวทเพอใหกจการเพอสงคมในทวปเอเชยไดพดคยเพอแลกเปลยนความร และสรางเครอขาย รวมทงไดพบปะกบนกลงทนทสนใจ

มาตรการท 3 การพฒนาเนอหาความร และหลกสตรการเรยนการสอน

กจกรรม ท 1 จดทำาสอการเรยนรดานกจการเพอสงคม

เปาหมาย: สรางองคความร และสอสาธารณะดานกจการเพอสงคม เพอใหผทสนใจสามารถศกษาหาความรเพมเตมได

• รวบรวมองคความรดานกจการเพอสงคมเพอใชในการจดทำาสอเพอแพรตอสาธารณะ

• พฒนาคมอสำาหรบผประกอบการทางสงคม

• แปลหนงสอทมเนอหาเกยวของกบเรองกจการเพอสงคม

• ตพมพบทความในนตยสาร/จลสารตางๆ

• พฒนาสอมลตมเดย

• พฒนาระบบ E-Learning สำาหรบการเรยนรดวยตนเอง เพอคนรนใหมและเยาวชน

กจกรรม ท 2 พฒนาหลกสตร และเนอหาประกอบการเรยนในระดบอาชวศกษา มหาวทยาลย และสถาบนเฉพาะทาง

เปาหมาย: กอใหเกดการเรยนรในกลมเยาวชนไทยผานหลกสตรในระบบการศกษา

• ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ เพอพฒนาหลกสตรทเกยวของกบกจการเพอสงคมในหลกสตรการเรยนการสอนสายอาชพ สถาบนเฉพาะทาง และการศกษานอกระบบ/ตามอธยาศย โดยเนนทการนำาแนวคดมาแปลงสการรเรมกอตงกจการเพอสงคมทมคณภาพและยงยน

• ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ เพอพฒนาหลกสตร และวชาทเกยวของกบกจการเพอสงคม


สำาหรบการเรยนการสอนในระดบอดมศกษา

มาตรการท 4 การพฒนาฐานขอมล และศกษากระบวนการเรยนรเรองกจการเพอสงคม

กจกรรม ท 1 จดทำาฐานขอมลกจการเพอสงคมในประเทศไทย

เปาหมาย: พฒนาฐานขอมล กำาหนดรปแบบ และรวบรวมกรณศกษาและเนอหากระบวนการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทย

• ทำาระบบขอมล (Data Mapping) เกยวกบกจการเพอสงคม วามขอมลอะไรอยแลวบาง อยทไหน อยางไร ควรพฒนาอยางไร ใชกระบวนการรบรอยางไร

• จดทำาระบบฐานขอมลกจการเพอสงคม เพอใหองคกรทเขาขายเปนกจการเพอสงคมทกำาหนดโดยภาครฐสามารถมาขนทะเบยนเปนกจการเพอสงคมได

3.2 ยทธศาสตรท 2: การพฒนารปแบบ และขดความสามารถของกจการเพอสงคม

แนวทางการพฒนารปแบบ และขดความสามารถของกจการเพอสงคม

พฒนารปแบบเฉพาะของกจการเพอสงคมทเหมาะสมกบประเทศไทย มความชดเจนและทกฝายยอมรบได และสรางปจจยเกอหนนทจะทำาใหเกดการพฒนาศกยภาพ และขดความสามารถของกจการเพอสงคม โดยมแนวนโยบายในเรองน ดงตอไปน

• กำาหนดคำาจำากดความกจการเพอสงคมทเปนกรอบกวางๆ

• กำาหนดนยามกจการเพอสงคมใหรดกมขนและ/หรอกำาหนดคณลกษณะเพมเตมไดในอนาคตเพอเปนเงอนไขในการไดรบสทธประโยชนในการสนบสนนการพฒนากจการเพอสงคมอยางเปนรปธรรม

• พฒนารปแบบเฉพาะกจการเพอสงคมทเหมาะสมกบประเทศไทย

• พฒนาตวชวดผลกระทบทางสงคมและสงแวดลอมสำาหรบการประเมนคณคาเชงสงคมของกจการเพอสงคม

• สรางองคกรตวกลางทหลากหลาย ผานการจดตงองคกรใหมและ/หรอประสานความรวมมอจากองคกรและเครอขายทมอยแลว เพอสรางระบบนเวศนทสนบสนนใหเกดการพฒนาขดความสามารถใหกบกจการเพอสงคม

มาตรการท 5 การพฒนารปแบบเฉพาะของกจการเพอสงคมในประเทศไทย


กจกรรม ท 1 พฒนารปแบบเฉพาะกจการเพอสงคมในประเทศไทย

เปาหมาย: ศกษา และพฒนารปแบบเฉพาะทเหมาะสมสำาหรบองคกรเพอสงคมในประเทศไทย

• ศกษารปแบบ (Model) กจการเพอสงคมทมลกษณะเฉพาะในตางประเทศ

• พฒนารปแบบของกจการเพอสงคมทเหมาะสมสำาหรบประเทศไทย บนพนฐานของกจการเพอสงคมทมอยแลว ททกฝายยอมรบได

มาตรการท 6 การพฒนาศนยบมเพาะ และใหคำาปรกษาสำาหรบกจการเพอสงคม

กจกรรม ท 1 จดตงศนยบมเพาะกจการเพอสงคมในองคการภาครฐโดยเฉพาะ

เปาหมาย: หนวยงานกลางของรฐใหความชวยเหลอ และใหคำาปรกษากบกจการเพอสงคมโดยเฉพาะ

กจกรรม ท 2 พฒนาเครอขายศนยบมเพาะธรกจ (Incubator Center) ของมหาวทยาลยใหมเนอหาและศกยภาพเพอการบมเพาะกจการเพอสงคม

เปาหมาย: นำาเอาทรพยากรทมอยแลวในสถาบนการศกษา และเครอขายการศกษาทมอยทวประเทศมาใชในการพฒนาศกยภาพและขดความสามารถใหกบกจการเพอสงคมในประเทศอยางทวถง และมประสทธภาพ

กจกรรม ท 3 ตอยอดบรการของรฐบาลทมอยแลว

เปาหมาย: นำาหนวยบมเพาะ และ/หรอนโยบายอนๆ ของภาครฐทเกยวของมาใชเพอสงเสรมการสรางศกยภาพใหกจการเพอสงคม

• เสรมศนยขอมลใหคำาปรกษา และศนยอบรมทเกยวของ เชน โครงการ New Entrepreneurs

• พฒนาหลกสตรผประกอบการเพอสงคมในโครงการตนกลาอาชพ

• เพมประเดน Fair-trade ในศนยขอมลการคา กระทรวงพาณชย

กจกรรม ท 4 เชอมโยงการบมเพาะศกยภาพของกจการเพอสงคมกบโครงการ CSR ของภาคเอกชน

เปาหมาย: ใชประโยชนจากความเชยวชาญเฉพาะขององคกรธรกจ และงบประมาณจากโครงการเพอแสดงความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม (Corporate Social Responsibility: CSR) ในภาคธรกจเพอเปนปจจยในการพฒนาขดความสามารถของภาคกจการเพอสงคม

• จดใหมการถายทอดความรความเชยวชาญจากภาคธรกจไปสกจการเพอสงคม โดยใชศนยบมเพาะเปนพนทกลาง


3.3 ยทธศาสตรท 3: การพฒนาชองทางการเขาถงแหลงเงนทนและทรพยากร

แนวทางการพฒนาชองทางการเขาถงเงนทน และทรพยากร

เนนการสรางชองทางการเขาถงเงนทนและทรพยากรในหลากหลายรปแบบททำาใหการเขาถงเงนทนของกจการเพอสงคมเทาเทยมกบธรกจอน เพมจำานวนกจการเพอสงคมโดยสงเสรมใหภาคเอกชนสรางความเจรญเตบโตของธรกจใหอยในรปแบบของกจการเพอสงคม และสนบสนนใหภาครฐและภาคเอกชนเลอกใชผลตภณฑและการบรการจากกจการการเพอสงคม และลงทนในกจการเพอสงคม

มาตรการท 7 การสรางแรงจงในการลงทนในกจการเพอสงคมโดยตรงจากภาคเอกชน

กจกรรม ท 1 สรางแรงจงใจในการลงทนในกจการเพอสงคมผานนโยบายภาครฐ

เปาหมาย: สรางสทธประโยชนเพอชกจงใหบรษทขนาดใหญ และบรษทขนาดกลางลงทนเพอตงกจการเพอสงคมขนเอง

• ปรบระเบยบ/เกณฑของกระทรวงการคลงเพอลดอปสรรคในการจดตงกจการเพอสงคมโดยภาคเอกชน

• จดทำา/แกไขมาตรการสงเสรมการลงทนของสำานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI) เพอสรางสทธประโยชนทางภาษใหกบกจการทลงทน และ/หรอกอตงกจการเพอสงคมในประเทศ

• เปดชองทางการทำางานกบภาครฐ และปรบปรงมาตรฐานการจดซอจดจางของภาครฐเพอใหกจการเพอสงคมสามารถแขงขนไดอยางเปนธรรม

กจกรรม ท 2 ใหความรแกภาคธรกจเอกชนในการจดตงกจการเพอสงคม

เปาหมาย: เพมความสะดวก และความชดเจนในการทบรษทขนาดใหญ บรษทขนาดกลาง และรฐวสาหกจจะจดตงกจการเพอสงคมขนเอง

• จดทำาสมดปกขาว (White Paper) เพอแนะนำาใหบรษทจดทะเบยน และบรษทขนาดกลาง สามารถตงกจการเพอสงคมขนเอง เพอประโยชนทเกอกลระหวางบรษท สงคม และสงแวดลอม

• จดทำาขอเสนอตอสำานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ (สคร.) เรองนโยบายการตงกจการเพอสงคม เพอเปนการขยายกจการโดยไมตองผานกระบวนการแปรรปรฐวสาหกจ

มาตรการท 8 การพฒนากองทนสนบสนนกจการเพอสงคม

กจกรรม ท 1 สนบสนนใหภาคเอกชนจดตงกองทนเพอลงทนในกจการเพอสงคม

เปาหมาย: จดทำาขอเสนอตอหนวยงานทเกยวของ เพอลดอปสรรคในการจดตงกองทนเพอลงทนในกจการเพอสงคมโดยภาคเอกชน


• แกไขระเบยบสำานกงานคณะกรรมการกำากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (กลต.) ทเกยวของ

• ใหนกลงทนทเลอกลงทนในกองทนสรางเสรมกจการเพอสงคมทระยะเรมตน (Start-up stage) โดยทไมมงหวงผลตอบแทน สามารถนำารายจายสวนนไปใชในการคำานวณเปนรายจายในการลดหยอนภาษได

• ใหสทธพเศษทางภาษสำาหรบนกลงทนทเลอกลงทนในกจการเพอสงคมทอยในระยะเรมดำาเนนการ (Incubation stage)

• ยกเวนการการเกบภาษจากกำาไรสวนทนจากการขายหลกทรพย (Capital gain) จากการลงทนในกองทนสรางเสรมกจการเพอสงคม สำาหรบนกลงทนรายยอยและนกลงทนสถาบน (Individual and

institutional investors)

กจกรรม ท 2 พฒนากองทนภาครฐ

เปาหมาย: รฐเปนตนแบบใหภาคเอกชนในการจดตงกองทน และลงทนในการสรางเสรมกจการเพอสงคมในประเทศ

• จดทำาสมดปกขาว (White Paper) เกยวกบนโยบายการปรบใชกองทนและสนทรพยทมอยแลวของรฐ ระบบสหกรณ และหนวยงานตางๆ เพอการสรางเสรมกจการเพอสงคม และเตรยมหารอแลกเปลยนกบหนวยงานทเกยวของ

• พฒนากองทนตนแบบเพอสรางเสรมกจการเพอสงคมรนใหม โดยใชองคกรภาครฐทเกยวของเปนผลงทนหลก เชน Social Enterprise for Health Promotion Fund ทลงทนโดยสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

กรณศกษาสำานกนวตกรรมสงคม (Office of Social Innovation) ประเทศสหรฐอเมรกา

สหรฐอเมรกาไดเรมมแนวทางสงเสรมองคกรธรกจเพอสงคม และไดรบเสยงตอบรบเปนอยางมาก สำานกนวตกรรมสงคม (Office of Social Innovation) หนวยงานรฐทประธานาธบด Obama กอตงขนในเดอนพฤษภาคม ป ค.ศ. 2009 ภายใตคณะกรรมการนโยบายภายในประเทศ (Domestic Policy Council)

และเปนหนวยงานทจดตงขนภายในสำานกงานทำาเนยบประธานาธบดสหรฐอเมรกาทำาเนยบขาว (White

House Office) โดยมเปาหมายสำาคญของสำานกงานนคอการคนหาโครงการ หรอกจการเพอสงคมในภาคธรกจ หรอภาคประชาสงคมทสงผลกระทบสง (High Impact) และขยายขนาดกบทำาซำาได เสรจแลวกใหรฐลงทน คอใชทรพยากรของรฐเปน “คานงด” (Leverage) ใหโครงการเหลานนขยายขนาดหรอทำาซำาไดจรง

สำานกงานนวตกรรมนบรหาร “Social Innovation Fund” ขนาด 50 ลานเหรยญทจะลงทนในโครงการทมประสทธภาพทสด เพอทำาซำาใหเกดความสำาเรจในชมชนอนๆ ทวประเทศ ซงกำาลงเผชญกบความทาทายเดยวกนทมงเนนไปทโครงการไมแสวงหากำาไรทสงผลกระทบสง และเดนดวยผลลพธ เพอใหมนใจวาทรพยากรของภาครฐจะถกใชไปในทางทมประสทธผล มความรบผดชอบ และคควรกบความไววางใจของประชาชน


กจกรรม ท 3 กอตงองคกรการเงนตวกลางเพอบรหารจดการการเงน และการลงทนในกจการเพอสงคม (Social

Enterprise Financial Intermediary Body)

เปาหมาย: การจดการทางการเงน และการลงทนในกจการเพอสงคมเปนไปอยางมออาชพ โปรงใส และมการพฒนาศกยภาพใหพรอมรบการลงทน (Investment Readiness)

มาตรการท 9 การพฒนาชองทางการเขาถงแหลงเงนทนและทรพยากรในตลาดการเงน และตลาดทน

กจกรรม ท 1 สนบสนนใหสถาบนการเงนใหบรการทางเงนกบกจการเพอสงคม

เปาหมาย: จดทำาขอเสนอตอหนวยงานทเกยวของ เพอสรางชองทางการเขาถงเงนทนและทรพยากรจากสถาบนการเงน โดยเฉพาะเงนทนระยะยาว

• สนบสนนใหธนาคารเอกชนเปดชองทางใหกยมพเศษเฉพาะสำาหรบกจการเพอสงคม โดยทรฐใหความชวยเหลอดานภาษกบธนาคาร

• ไมเกบภาษดอกเบยบญชสะสมทรพยพเศษสำาหรบกจการเพอสงคม รวมกบการใหเงนกระยะยาว

• ใหสทธพเศษสำาหรบธนาคารทใชความชวยเหลอดานการเงนกบกจการเพอสงคม

• ออกนโยบายใหธนาคารภายใตการกำากบดแลของรฐ จดสรรเงนเพอปลอยกใหกบกจการเพอสงคม

• ผลกดนใหธนาคารแหงประเทศไทยนำา ระเบยบวาดวยการลงทนกลบในชมชน (Community

Reinvestment) กลบมาใช โดยเนนทการลงทนในกจการเพอสงคม

• ตงกองทนเพอใหธนาคารของรฐและธนาคารพาณชยสามารถกไดในอตราตำา เพอปลอยกใหกบกจการเพอสงคม

กจกรรม ท 2 สนบสนนใหสหกรณและองคกรการเงนชมชนนำาสภาพคลองสวนเกนมาลงทนในกจการเพอสงคม

เปาหมาย: สรางชองทางการเขาถงเงนทนและทรพยากรในระบบสหกรณ และระบบการเงนชมชน

• แกไขมตคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาต เพอเปดโอกาสใหสหกรณสามารถนำาเงนมาลงทนในกจการเพอสงคม

• จดตงองคกรการเงนตวกลางทมความสามารถในการบรหารความเสองทด เพอรวบรวมเงนทนจากองคกรการเงนชมชนทมสภาพคลองสวนเกน และลงทนกลบไปในองคกรการเงนชมชนทขาดสภาพคลอง

กจกรรม ท 3 สนบสนนใหเกดตลาดทนสำาหรบกจการเพอสงคม

เปาหมาย: สรางชองทางสำาหรบกจการเพอสงคมในการระดมเงนทนจากตลาดทนในระยะยาว

• ทำางานรวมกบตลาดทนทมอยแลว เชน MAI Index (ดชนราคาหนตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ) เพอศกษาแนวทางในการใหกจการเพอสงคมจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยในอนาคต


• ศกษาเรองตลาดทนของกจการเพอสงคมในประเทศตนแบบ เชน ประเทศองกฤษ สงคโปร และมาเลเซยเพอศกษานโยบายรฐเรองการพฒนาตลาดทนเพอสงคม (Social Stock Exchange)

• จดทำาตลาดความร ศกษาตนแบบของระบบทอยากจะทำาในอนาคตเกยวกบกจการเพอสงคม

• ศกษาความเปนไปไดในการเขาถงแหลงเงนทนจากเครองมอการเงนในรปแบบตางๆ และแหลงทนในภาคการเงนอนๆ เชน ระบบสหกรณ

3.4 ยทธศาสตรท 4: การพฒนากลไกเชงนโยบายเพอสนบสนนกจการเพอสงคม

แนวทางการพฒนากลไกเชงนโยบายเพอสนบสนนกจการเพอสงคมเนนการผลกดนนโยบาย มาตรการ ระเบยบ ขอบงคบ กฎหมายทเกยวของของหนวยงานภาครฐ ใหเปนไปเพอสงเสรมและสนบสนนกจการเพอสงคมในประเทศไทย โดยเนนกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการสะทอนความตองการดานตางๆ ในการประกอบกจการเพอสงคม เพอแปลงเปนนโยบายทเกยวของ เพอใหนโยบายเหลานนสามารถลดอปสรรคและเพมโอกาสในการประกอบกจการเพอสงคมไดอยางแทจรงและยงยน

มาตรการท 10 การพฒนาและผลกดนรางพรบ. การสรางเสรมกจการเพอสงคมกจกรรมท 1 พฒนาและและผลกดนรางพรบ. สรางเสรมกจการเพอสงคม รวมกบภาคและเครอขายตางๆ ผานกลไกความมสวนรวมอยางกวางของของทกภาคสวน

เปาหมาย: เกดรางพรบ. การสรางเสรมกจการเพอสงคม ทมเนอหาสอดคลองกบสถานการณทเปนจรงและความตองการของภาคสวนตางๆ โดยเฉพาะภาคประชาชน

มาตรการท 11 การจดกระบวนการระดมความเหนจากประชาชนเพอพฒนาขอเสนอทางนโยบายกจกรรมท 1 จดเวทระดมความเหนจากประชาชนในการพฒนาขอเสนอทางนโยบายเพอการสนบสนนกจการเพอสงคม

เปาหมาย: ประชาชนทกกลมไดมโอกาสสะทอนปญหา อปสรรค ขอจำากดในการประกอบกจการเพอสงคม โดยเฉพาะอยางยงประเดนทเกยวของกบนโยบายของภาครฐ เชน

• มาตรการทางภาษเพอสงเสรมกจการเพอสงคม เชน การยกเวนภาษเงนได การลดหยอนภาษ

• มาตรการสงเสรมการลงทนในกจการเพอสงคมของตลาดหลกทรพยและ BOI

• การสนบสนนใหกจการเพอสงคมสามารถแขงขนในการจดซอจดจางภาครฐไดอยางเปนธรรม


กจกรรมท 2 จดทำาขอเสนอทางนโยบายจากการระดมความเหนภาคประชาชน เพอเสนอและผลกดนนโยบายเหลานนในหนวยงานของภาครฐ

เปาหมาย: ทำาใหเกดการพฒนา เปลยนแปลงนโยบาย กฎหมายทชวยสนบสนนกจการเพอสงคม ทอยภายใตการกำากบดแลของภาครฐ เชน การรบประกนโอกาสและสงเสรมกจการเพอสงคมใหสามารถเสนอแขงขนในการจดซอจดจางของหนวยงานภาครฐได และเพอนำาไปเปนสวนหนงของพระราชบญญตกอตงสำานกงานอสระสนบสนนกจการเพอสงคมในทสด

มาตรการท 12 การผลกดนการแกกฎหมาย ระเบยบ หรอนโยบายทเกยวของเพอสนบสนนกจการเพอสงคมกจกรรมท 1 ผลกดนใหเกดการแกไขกฎหมาย ระเบยบ หรอนโยบายภาครฐทเกยวของกบการสรางเสรมกจการเพอสงคม

เปาหมาย: เกดการเปลยนแปลง แกไขกฎหมาย ระเบยบ และนโยบายทสนบสนนกจการเพอสงคม ทสนบสนนกจการเพอสงคมในระยะตางๆ ตงแตการกอตง การเรมดำาเนนการ และการขยายขนาด


4. แนวทางการบรหารจดการ การกำากบดแลและการตดตามประเมนผล

4.1 การบรหารจดการ และการกำากบดแลการดำาเนนงาน

แผนงานสรางเสรมกจการเพอสงคม มบทบาทในการสนบสนนการดำาเนนงานของคณะกรรมการกจการเพอสงคมและภาคเครอขายททำางานดานการสรางเสรมกจการเพอสงคม โดยเฉพาะสำานกงานสรางเสรมกจการเพอสงคม ซงเปนหนวยบรหารจดการและประสานงาน ทถกตงขนตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางเสรมกจการเพอสงคม

โครงสรางการอำานวยการและกำากบทศทาง

โดยแผนงานฯ จะดำาเนนการภายใตการอำานวยการและการกำากบทศทางจากคณะกรรมการ ดงน

• คณะกรรมการสรางเสรมกจการเพอสงคมแหงชาต มนายกรฐมนตรเปนประธาน ทำาหนาทเปนคณะกรรมการอำานวยการ ตามโครงสรางของสำานกงานสรางเสรมกจการเพอสงคมซงถกกำาหนดโดยระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางเสรมกจการเพอสงคม

• คณะกรรมการกำากบทศทาง ประกอบไปดวยผทรงคณวฒจากหลายภาคสวนทงภาครฐ ประชาสงคม วชาการ และภาคเอกชน ซงมความรความเชยวชาญเกยวกบประเดนตางๆ ทเกยวของกบกจการเพอสงคม มหนาทดแลกำากบทศทางการทำางานของหนวยบรหารจดการใหเปนไปตามแผน และปรบแผนการดำาเนนงานตามสถานการณโอกาสและความเสยงทเกดขนจรงไดอยางมประสทธภาพ โดยการประชมกรรมการกำากบทศทางนนจะไดประชมอยางนอย 3 เดอนตอครงตามความเหมาะสมกบสถานการณในชวงนนๆ


การสนบสนนของสสส.

คณะกรรมการสรางเสรมกจการเพอสงคมแหงชาต

ระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางเสรมกจการเพอสงคม

สำานกงานสรางเสรมกจการเพอสงคม แผนงานสรางเสรมกจการเพอสงคม

คณะกรรมการกำากบทศทาง

หนวยประสานงาน

แผนแมบทการสรางเสรมกจการเพอสงคมแหงชาต

โครงสรางและบทบาทของหนวยประสานงาน

แผนงานสรางเสรมกจการเพอสงคม จะมโครงสรางภายในเปนหนวยประสานงานขนาดเลก ทมผจดการและทมงานมออาชพประมาณ 4-6 คน ทำาหนาทเชอมโยง จดการ ประสานการดำาเนนงานใหเปนไปตามเปาหมายของทงแผนงานฯ และของสำานกงานสรางเสรมกจการเพอสงคม ตามทกำาหนดไวในแผนแมบทการสรางเสรมกจการเพอสงคม

โดยหนวยประสานงานจะมบทบาทหลกในการเชอมประสานเครอขายการดำาเนนงาน เชนรฐบาลและหนวยงานของรฐ ผเชยวชาญ แหลงเงนทน เครอขายภาคประชาสงคม ใหทำางานรวมกนในลกษณะทเสรมศกยภาพซงกนและกน อนจะนำาไปสเปาหมายรวมตามยทธศาสตรการดำาเนนงานทงสามขอ

บทบาทของสสส. ในการสรางความยงยนแกระบบการสรางเสรมกจการเพอสงคม

การจดตงแผนงานสรางเสรมกจการเพอสงคมโดยสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ มเปาหมายเฉพาะหนาเพอผลกดนการดำาเนนงานสนบสนนกจการเพอสงคมของคณะกรรมการสรางเสรมกจการเพอสงคมและภาคเครอขาย ใหเรมตนไดอยางรวดเรวและไดผล อยางไรกตาม ในระยะยาว สสส. ควรมบทบาทผลกดนใหเกดการจดตงสำานกงานอสระภายใตกำากบของรฐ ทมหนาทสนบสนนกจการเพอสงคมและเครอขายองคกรภาคประชาสงคม โดยมพระราชบญญตจดตงสำานกงานเฉพาะดานดงกลาวมารองรบ

4.2 วธการดำาเนนงาน

• กำาหนดแผนยทธศาสตร ผลลพธทคาดหวง และดชนชวดความสำาเรจ โดยคณะกรรมการกำากบทศทาง

• ดำาเนนงานเพอสนบสนนและเชอมประสานการดำาเนนงานของสำานกงานสรางเสรมกจการเพอสงคม โดยใหสอดคลองกบยทธศาสตรและตวชวดของแผนแมบทกจการเพอสงคมแหงชาต ไดแก


◦ การสรางการรบร และการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทย

◦ การพฒนารปแบบ และขดความสามารถของกจการเพอสงคม

◦ การพฒนาชองทางการเขาถงแหลงเงนทนและทรพยากร

• ประเมนผลการทำางานและปรบปรงการดำาเนนงานอยางตอเนอง โดยสามารถปรบแผนการดำาเนนงานไดในระหวางการดำาเนนงาน ใหสอดคลองตามสถานการณ เงอนไข และสภาพแวดลอมทเปนจรง โดยมตของคณะกรรมการกำากบทศทาง

4.3 ตวชวดความสำาเรจและการตดตามประเมนผล

ในการตดตามประเมนผลการแปลงแผนไปสการปฏบตนน แผนงานสรางเสรมกจการเพอสงคม ควรดำาเนนการตามแนวทาง 2 ขอ ดงน

1. สรางตวชวดภาพรวม เพอเปนเครองมอทบงบอกถงความสำาเรจและผลกระทบของการดำาเนนการตามแผน เพอใชเปนประโยชนในการประเมนผล โดยกำาหนดวตถประสงคทชดเจนของตวชวด เปาหมาย และขอมลฐาน โดยกำาหนดตวชวดในหลายมต และหลายระดบ

ตวชวดหลก

ตวชวด เปาหมาย

ยทธศาสตรท 1: การสรางการรบร และการเรยนรเรองกจการเพอสงคมในประเทศไทย

- ประชาชนเกดความรความเขาใจเรองกจการเพอสงคม 10% ของประชากรเกดความรบร

- ระบบการศกษามเนอหาเกยวกบกจการเพอสงคม - ปลกฝงคานยมเรองกจการเพอสงคมตงแตระดบประถมศกษาขนมา- พฒนาหลกสตรระดบอาชวศกษา กศน. การศกษาเฉพาะทาง อดมศกษา เปดเปนวชาเรยน/หวขอในวชาไมนอยกวา 20 สถาบน

- ฐานขอมลกจการเพอสงคม มฐานขอมลทมคณภาพของกจการเพอสงคมไมตำากวา 10,000 ราย

ยทธศาสตรท 2: การพฒนารปแบบและขดความสามารถของกจการเพอสงคม

- มศนยบมเพาะศกยภาพใหกจการเพอสงคม ทงทตงใหมและมอยแลว

เกดศนยบมเพาะตนแบบ และมความรวมมอกบศนยบมเพาะทมอยแลว ไมตำากวา 20 แหงทวประเทศ กระจาย


ทกภมภาค

- ระบนยมและรปแบบเฉพาะกจการเพอสงคม มการพฒนาระเบยบและกฎหมายวาดวยรปแบบเฉพาะกจการเพอสงคมในประเทศไทย

ยทธศาสตรท 3: การพฒนาชองทางการเขาถงเงนทนและทรพยากร

- ธรกจเอกชน องคกรภายใตการกำากบของรฐ และรฐวสาหกจกอตงกจการเพอสงคม

มกจการเพอสงคมเกดใหมจากองคกรดงกลาว โดยเฉพาะกลมผดอยโอกาสเพอลดความเหลอมลำา

- สรางชองทางการเขาถงเงนทนและทรพยากร เกดกระบวนการทเปนรปธรรมเพอใหกจการเพอสงคมสามารถเขาถงแหลงเงนทนในตลาดเงนและตลาดทน

ยทธศาสตรท 4: การสงเสรมนโยบายเพอสนบสนนกจการเพอสงคม

- เกดพรบ. การสรางเสรมกจการเพอสงคม เกดพรบ. การสรางเสรมกจการเพอสงคมทมเนอหามาจากความเหนของทกภาคสวน

- เกดกระบวนการระดมความเหนอยางกวางขวางจากประชาชนเพอพฒนานโยบายสนบสนนกจการเพอสงคม

เกดกระบวนการทเปนรปธรรมในการระดมความเหนจากประชาชนทจะนำาไปสการแกหรอพฒนากฎหมาย ระเบยบ นโยบาย เพอสนบสนนกจการเพอสงคม

- เกดกฎหมาย ระเบยบ และนโยบายสนบสนนกจการเพอสงคม

เกดกฎหมาย ระเบยบ และนโยบายสนบสนนกจการเพอสงคม ทมาจากกระบวนการระดมความเหนจากประชาชน

ทงน เมอดำาเนนแผนงานไปแลว สามารถพฒนาตวชวดทละเอยดขน เพอเสนอตอคณะกรรมการกำากบทศทางตอไป เชน ตวชวดตามกลมกจการ

2. จดทำาระบบฐานขอมลของตวชวดความสำาเรจของการดำาเนนงาน โดยยดเปาหมายและรายละเอยดการดำาเนนงานตามมาตรการตางๆ ขางตน


5. งบประมาณโปรดดเอกสารแนบ


6. ภาคผนวก

ภาคผนวก 1: ตวอยางกจการเพอสงคมในประเทศไทย

ตวอยางท 1: ตวอยางกจการเพอสงคมทตงขนโดยธรกจขนาดใหญ บรษท สงคมสขภาพ จำากด (รานเลมอนฟารม)

รานเลมอนฟารม ไดรบการสนบสนนจาก บรษท มงคลชยพฒนา จำากด รวมกบ บรษท บางจาก จำากด (มหาชน) โดยเรมทดลองเปดดำาเนนการแหงแรก ณ สถานนำามนบางจาก ถนนประชาชน “เลมอนฟารม” เปนรานสขภาพ โดยเปนตลาดรบสนคาธรรมชาต ผลตภณฑปลอดสารพษ สนคาเกษตรแปรรปจากชมชนทองถน มาจำาหนายตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง และเปนสวนหนงทชวยรองรบคนวางงาน

พนธกจ• เปนองคกรธรกจเพอสงคม ทใชกจกรรมการตลาดเปนปจจยขบเคลอนงานดานสงเสรมสขภาพผ

บรโภคชวยผผลตในชนบท และการรวมดแลสงแวดลอม• พฒนาสรางสรรคอาหารเกษตรอนทรย และอาหารธรรมชาตใหเกดมากขน เพอใหผบรโภคไดม

อาหารทดตอสขภาพ• ชกชวนและเชอมโยงเกษตรกรขนาดเลก ใหเปลยนวถการผลต จากเกษตรเคมทอนตรายตอ

สขภาพและสงแวดลอม สเกษตรอนทรยและเศรษฐกจพอเพยงโดยสรางปจจยตลาดรองรบผลผลตทเกดขน และรบซอในราคาเปนธรรม (Fair Trade) อยางตอเนอง

• สนบสนนใหผบรโภคมสขภาพด ดวยการเปลยนวถบรโภค และปรบการใชชวตสวถธรรมชาต โดยการสงเสรมองคความร การฝกอบรมดานการบรโภคในแนวทางธรรมชาตบำาบด เกษตรธรรมชาต การบรหารจตและกายทสมดล

รายไดจำาหนายสนคาเกษตรปลอดสารพษแกผบรโภค

การดำาเนนงาน• จดกจกรรมทางการตลาดเพอสงเสรมและเผยแพรใหคนตระหนกถงสขภาพในการเลอกบรโภค

สนคาตางๆ• ประชาสมพนธ และเชอมโยงเกษตรกรขนาดเลกใหหนมาทำาเกษตรอนทรย เพอเพมปรมาณสนคา

ปลอดสารพษในตลาด เพอจดจำาหนายในรานเลมอนฟารม• สงเสรมองคความร การฝกอบรม ดานการบรโภคสนคาเพอสขภาพ• จดหา และคดสรรอาหารธรรมชาต คณภาพสงเพอเปนทางเลอกสขภาพด เพอจดจำาหนายในราน


เลมอนฟารม

โอกาส การบรโภคสนคาเพอสขภาพและปลอดสารพษนน เปนแบบทางเลอกทไดรบความสนใจจากคนไทย และคนทวโลกเพมขนมาก สบเนองจากสภาวะโลกรอน และกระแสรกสขภาพทกำาลงมาแรง อกทงรฐบาลกใหความสำาคญเพมมากขนในประเดนดานสงแวดลอม ทำาใหโอกาสในการเตบโต หรอเพมชองทางการจำาหนายสามารถทำาไดมากขน

ตวอยางท 2: ตวอยางกจการเพอสงคมทตงขนโดยธรกจขนาดกลางและขนาดยอมนตยสาร และเวบไซต Fuse

จากความเตบโตของเทคโนโลยดจทลและอนเตอรเนต ไดเกดคนรนใหมทหนมาสนใจการทำางานสอใหมอยางกวางขวาง ซงนบเปนโอกาสอนดของภาคสวนตางๆ ในสงคม สำาหรบการผลกดนใหเยาวชนใหรจกใชเครองมอสอใหมอยางเปนประโยชนและสรางสรรค ซงเปนจดเรมตนของนตยสาร ‘ฟว’ โดยการสนบสนนของ 3 องคกร อนไดแก สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.), ChangeFusion และ นตยสาร Bioscope (ซงเปนเครอขายสอใหมสรางสรรค) เพอทำาหนาทเปนเวทเปดกวางใหคนรนใหมไดแสดงความสามารถ และเปนแหลงขอมลความรและแรงบนดาลใจใหแกเยาวชนทสนใจดานการทำาสอใหมสรางสรรคอกดวย

พนธกจ เพอสงเสรมและสนบสนนนกทำาสอใหมใหสนใจการใชความสามารถของตนมาทางานเพอสงคม โดย ‘ฟว’ จะเปนทงแหลงความรดานนและเปนแหลงสรางโอกาสดานอาชพแกนกทำาสอใหมเพอสงคมอยางเปนรปธรรม รวมทงสรางเครอขายชมชนผผลตสอใหม

รายไดการจำาหนายนตยสารรายเดอนฟว

การดำาเนนการ จดทำาโครงการตางๆ เชน นตยสารรายเดอน อนมเนอหาบอกเลาขาวคราวในแวดวงสอใหมสรางสรรคทงไทยและตางประเทศ แนะนำาผลงานสอใหมออนไลนทนาสนใจ สมภาษณคนทำาสอใหม (อาท ผกำากบหนงสน มวสควดโอ คนทำางานโมชนกราฟฟก แอนเมชน คนทำางานดนตรออนไลน บลอกเกอร ผจดทำาโครงการสอสงคมเพอเยาวชน) กลเมดเคลดลบในการทำาสอใหมอยางงายๆ บทวจารณ บทความใหความร โดยทงหมดเนนการนำาเสนออยางเขาใจงาย


Fuse Showcase นตยสารพเศษราย 6 เดอนทรวบรวมผลงานอนโดดเดนจากนกสรางสรรคสอใหมหลากหลายแนว พรอมแถม DVD ตวอยางผลงานทนาสนใจ

ฟวแคมป (Fuse Camp) เปนกจกรรมทเปดพนทใหแกผทสนใจงานสอใหมไดนำาผลงานและแนวคดของตนมาบอกเลาอยางอสระ และแลกเปลยนความเหนกบผชมอยางเปนกนเองและสนกสนาน

Fuse.in.th เวบไซตทเปดโอกาสใหคนรนใหมนาเสนอผลงานสอททำาขนเอง อาท คลปวดโอ เพลง งานเขยน ภาพถาย และยงม fuseblog.exteen.com เวบบลอกทเปนแหลงขอมลขาวสารและความเคลอนไหวกจกรรมในแวดวงสอใหม ‘คนมของ’ รายการโทรทศนออกอากาศทางสถานโทรทศน ThaiPBS ซงมเนอหานำาเสนอนกทำาสอใหมทนาสนใจ และรวมไปถงความเคลอนไหวตางๆ ในแวดวง

โอกาสเนองจากพนทสอออนไลนสรางสรรคสำาหรบเยาวชนทตองการแสดงผลงานในปจจบนมคอนขางจำากด แตแนวโนมของสออสระและผสรางสรรคผลงานทมคณภาพมการเจรญเตบโตขนเรอยๆ ซงดไดจากตวเลขของผเขาชมเวบไซต fuse.in.th มยอดผเขาชมใน 1 ป ถง 500,000 คน และมสมาชก 50,000 คน ตวเลขเหลานไดแสดงถงเครอขายชมชนออนไลนทไดมการขยายตวขนอยางรวดเรว

ตวอยางท 3: ตวอยางกจการเพอสงคมทตงขนโดยหนวยราชการ และรฐวสาหกจโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร

ประเทศไทยเปนประเทศทมความแตกตางหลากหลายทางชวภาพสง จงทำาใหสามารถปลกพชสมนไพรไดนานาชนด หากแตยาและผลตภณฑจากธรรมชาตเหลานไดถกแทนทดวยสารสงเคราะหจากตางประเทศ ทงทมราคาแพงกวาและตองนำาเขา ทำาใหประเทศไทยสญเสยเงนใหตางชาตเปนจำานวนมาก โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศรซงเปนโรงพยาบาลรฐ จงถกสรางขนเพอเปนศนยทดลอง บกเบก คนควาวจย และศกษาดานสมนไพร จนสามารถนำาสมนไพรไทยมาผลตเปนยารกษาโรค เครองสำาอางค และผลตภณฑตางๆ ซงเปนตวอยางทชดเจนของกจการเพอสงคมในเมองไทยทกอตงมานานกวา 30 ป

ปจจบนโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศรสามารถผลตยา และผลตภณฑจากสมนไพรไดจำานวน ๔๐ ชนด มลคาขายเฉลยเดอนละ ๒-๓ ลานบาท ซงทางโรงพยาบาลมแหลงจำาหนายยาและผลตภณฑจากสมนไพรหลายแหลง อาทเชน ศนยบรการผลตภณฑสมนไพรอภยภเบศร เซเวน-อเลฟเวนทวประเทศ ในรปแบบ 7

– Catalog, THE MALL และ JUSCO ทกสาขาทวประเทศ และทางเวบไซตของทางโรงพยาบาลเอง

พนธกจ พฒนาการใชสมนไพร การแพทยแผนไทย สาธตใหความรเกยวกบสมนไพร และสงเสรมใหมการบรโภค


สมนไพร

รายได• บรการทางการแพทยแผนไทย• ขายผลตภณฑเสรมความงาม และยาสมนไพร • บรการทวรเพอสขภาพ • อบรมทกษะการนวดแผนไทยชนดตางๆ

การดำาเนนงาน• ใหบรการทางการแพทยแผนไทยและการใชยาสมนไพรในการรกษาโรค• พฒนา ผลตยาและผลตภณฑจากสมนไพร อยางมมาตรฐาน • ฝกอบรมพฒนาประสทธภาพของบคคลากรดานสาธารณะสขและกลมหมอนวดไทย • สนบสนนการปลกสมนไพร เพอเปนวตถดบ เชนหาแหลงเงนกใหกบเกษตรกร หาทดนท สามารถ

ทำาประโยชนในการปลกสมนไพร • รบซอพชสมนไพรเหลานนทำาใหเกดการสรางงาน สรางรายไดแกชาวบานในชมชน โดยจะแบง

โควตาในการปลกตามความตองการสมนไพรแตละชนด • จดตงพพธภณฑการแพทยแผนไทย เปนทรวบรวมประวตความเปนมา และความรตางๆ • หาตลาดวตถดบสมนไพร มการจดการทด มการทำาสญญาลวงหนา มการประกนราคา • โครงการอนๆ จดโครงการทวรสขภาพ จดทำาสวนสมนไพรสาธต จดทาคมอการปลกและการเกบ

เกยวสมนไพรใหแกเกษตรกรทสนใจโอกาสยาสมนไพร ผลตภณฑทไดจากสมนไพรธรรมชาต และการนวดแผนไทย ไดรบการสนใจและยอมรบอยางแพรหลายจากทงชาวไทย และชาวตางชาต นอกจากนชองทางการจำาหนายและสงออกไปยงตางประเทศยงสามารถทำาไดสะดวกและตนทนตำา

ตวอยางท 4: ตวอยางกจการเพอสงคมทตงขนโดยองคกรสาธารณะประโยชน สม าคม พฒนาปร ะชา ก รและ ช มชน (Population and Community Development Association: PDA)

จากความคดทวาชนบทคอรากฐานของประเทศ เนองจากประชากรไทยสวนใหญอยในชนบทประกอบอาชพหลกคอเกษตรกรรม แตเปนเกษตรกรรมแบบอาศยนำาฝน ซงทำาใหเกดความไมแนนอนและยงยนตอรายไดของประชากรในชนบท ฉะนนงานทสำาคญและทาทายคอการพฒนาชนบท จงไดมการกอตง สมาคม PDA ขนเพอพฒนาชนบทโดยไมแสวงหาผลกำาไร โดย นายมชย วระไวทยะ กอตงขนเมอป 2517 PDA ใหการสงเสรมโครงการ “ธรกจเพอสงคม” เปนทแรกๆ ของเมองไทย โดยใหภาคธรกจมบทบาท สวนรวม


กบองคกรพฒนาเอกชนทจะชวยอำานวยความสะดวก ซงเปนการเพมประสทธภาพในการพฒนาชนบท

พนธกจพฒนาคณภาพชวตของประชาชนทงในเขตชนบทและเขตเมองใหดยงขน

รายได• เงนสนบสนนและเงนบรจาคจากภาคธรกจ ธนาคาร มลนธ สถานทต รฐบาลตางประเทศ• เงนคาทพกและอาหารจาก “Cabbages and Condoms”

การดำาเนนงาน• สงเสรม สนบสนนใหประชาชนในชมชนเกดความคดรเรมเขามามสวนรวมในการพฒนาชมชนของ

ตนเอง• เปนผประสานงาน และอำานวยความสะดวกใหแกภาคธรกจทตองการมสวนรวมในการพฒนา

ชมชนอยางยงยน• สงเสรมการวางแผนครอบครว และสรางความเขาใจเรองโรคเอดส• สงเสรมโครงการพฒนาอตสาหกรรมชนบท โดยประสานงานกบภาคธรกจและกระทรวง

อตสาหกรรม ในการใหชาวบาน สหกรณชมชน เปนหนวยผลตสนคาในชนบท ทำาใหเกดการจางงาน 37 ลานบาท/ป ไดแก อตสาหกรรม เทยนหอม รองเทา เสอผา ตกตา แปรรปอาหาร

• ใหทนและอปกรณการศกษา พรอมทงการฝกอาชพใหแกนกเรยน เชน การผลตเครองประดบ การซอมเครองยนต

• จดอบรมและทศนศกษาดงานกบหนวยงานจากหลายประเทศ ทงทกษะเชงธรกจและเทคโนโลย• สงเสรมโครงการบาดาลลอยฟาและโครงการธนาคารผก สรางระบบชลประทานทสามารถจดสรร

นำาเพอการเกษตรใหแกชาวบานไดทงป• จดตง “Cabbages and Condoms” เปนรสอรททองเทยว รานอาหาร และแหลงศกษาดงาน

โดยรายไดทไดรบจะถกนำาไปใชกบการพฒนาชนบทและการศกษา• สงเสรมกจกรรมในชมชน เชน การปลกตนไมขาย การขายตนไมรมทาง รานคาของสหกรณ ราน

หตถกรรม รถประชาธปไตย รถสงแวดลอม การกำาจดขยะ การใชธรรมชาตกำาจดศตรพช สรางอางเกบนำา โอง และสวม โครงการสนาม กองทนหมนเวยน บรการตรวจสขภาพ

โอกาสปจจบนภาคธรกจจำานวนมากเรมเขามามบทบาทในการแสดงความรบผดชอบตอสงคม (CSR) ซงภาคเอกชนเหลานมทงกำาลงทรพย กำาลงคน และความเชยวชาญเฉพาะดาน


ตวอยางท 5: ตวอยางกจการเพอสงคมทตงขนโดยเครอขายและองคกรชมชนกลมสจจะออมทรพย ครชบ ยอดแกว

ทามกลางกระแสเศรษฐกจทนนยม หนมสาวชาวชนบทตางมงเขามาทำางานในเมอง แตผคนเหลานกมชวตอยอยางขาดคณภาพทงทางกายและใจ ตางมสภาพจตทเครงเครยดวตกกงวล ไดรบสารพษทงจากสงแวดลอมและอาหาร สวนผทยงอยในชนบทกวนเวยนอยกบปญหาความยากจนขาดการศกษา และการเจบปวย ทผานมาขอเสนอในการแกไขปญหาความยากจนยงคงมงเนนอยทการเพมผลผลต เพอเพมรายได โดยคดวาเมอชาวชนบทมรายไดเพมขน คณภาพชวตกจะดขนเอง ดงนนจงสงเสรมการจดหาเงนทนเพอใหชาวชนบทกยมเพอนำาไปเพมผลผลต เปนการเพมผลผลตทมงขายเพอนำาเงนไปชำาระคนเงนตนและดอกเบยตามกำาหนดเวลา แตจากสถตการเพาะปลกพชเดยว 5 ป โดยเฉลยจะขาดทน 2-3 ป เพราะพชผลเสยหายบาง หรอราคาตกตำาบางการกยมมาผลตเพอมงขายจงกลายเปนการสรางภาระหนทไมสนสด

กองทนสวสดการชมชนของครชบกลายเปนหนงในทางออกของภาวะชมชนออนแอทเกดจากกระแสทนนยม สรางวงจรทนในหมบาน คอการนำาทนทมอยทกประเภท ทงทนจากธรรมชาต ทนจากพชและสตว ทนแรงงานมนษย ทนเงนตรา และทนธรกจ มาเชอมโยงเขาดวยกน โดยผานกจกรรมตางๆ ทง ธนาคารชมชน ธนาคารโคกระบอ กลมอาชพเสรม สหกรณและกองทนสวสดการชมชน โดยระดมทนจากสมาชกวนละบาทเพอดำาเนนกจกรรมตางๆ จนกลายเปนทมาของสจจะวนละบาท และเปนตนแบบใหเกดเครอขายของกลมสวสดการชมชนกวา 3,000 ชมชน

พนธกจเพอสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจและวนยใหแกชมชน

รายไดดอกเบยจากการใหกแกผกรายยอย (Micro Loans)

การดำาเนนงานใชการระดมทนโดยอาศยกศโลบายในการลดรายจายเพอการออม เพอเปนการสรางวนยใหกบสมาชกทเขารวมโครงการ และพยายามสรางความรวมมอกบภาคการปกครองสวนทองถน และภาครฐเพอชวยใหกองทนมความเขมแขงโดยมเปาหมายของโครงสรางกองทนมาจากเงนสจจะหนงสวน องคกรปกครองสวนทองถนหนงสวน ภาครฐหนงสวน

โอกาสชมชนอกเกอบ 4,000 ชมชนกำาลงอยในระหวางการผลกดนใหเกดการตงกองทน และรปแบบของการพฒนาชมชนนถกนำาเขาสทประชมของคณะรฐมนตรแลวอยในระหวางการพจารณา


ตวอยางท 6: ตวอยางกจการเพอสงคมทตงขนโดยผประกอบการใหมOpenDream

การสอสารทมประสทธภาพเปนกญแจสำาคญทจะชวยใหสงทองคกรเพอสงคมตองการจะสอหรอเปลยนแปลงไปสกลมเปาหมาย โดยเฉพาะผบรจาคและนกลงทน เพอใหสามารถดงดดเงนทนและหนสวนซงจะชวยเพมผลลพธในการทำางานใหดยงขนไป

OpenDream คอธรกจเพอสงคมซงดำาเนนการโดยเยาวชนททมเทสรางเวทความรวมมอเพอประโยชนตอสงคมและชวยใหองคกรทเปนประโยชนตอสงคมใหใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ดวยรปแบบธรกจทบรษทใหญจายแพงกวาบรษทเลกเพอนำารายไดจากบรษทใหญไปอดหนนบรษทเลก OpenDream ไดกลายเปนผรเรมและเปนแรงผลกดนทสำาคญสำาหรบเทคโนโลยสารสนเทศเพอองคกรเพอสงคม ซงชวยใหภาคพฒนาสงคมมความสามารถในการสรางการเปลยนแปลงทางสงคม เชน การสงเสรมสขภาพ การหยดยงการเปลยนแปลงของสภาพอากาศ และการศกษา มากขน

พนธกจ ชวยใหองคกรเพอสงคมสามารถใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศในการตดตอสอสารและสรางเครอขายเพอสงคมใหขยายในวงกวาง

รายได• การผลต ปรบปรง และพฒนาเวบไซต • การใหคำาปรกษา

การดำาเนนงาน • ออกแบบและพฒนาเวบไซตทมคาใชจายตา และเวบไซตสำาเรจรป • พฒนาลกเลนและโปรแกรมออนไลน • สรางเครอขายชมชนออนไลน • ใหคำาปรกษาเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ • ใหความรและสนบสนน Open Source Software

• จดกจกรรม BarCamp ในรปแบบการจดสมมนาใหความรในเรองตางๆ ทไดรบการโหวตจากสมาชกมากทสด

โอกาสความตองการคำาปรกษาดานเทคโนโลยสารสนเทศขององคกรเพอสงคมจำานวนมหาศาลกวา 2 แสนองคกรในประเทศไทย และอกจำานวนมากในตางประเทศ แตองคกรเหลานมรายไดไมมากพอทจะไปจางบรษทขนาดใหญ


ตวอยางท 7: ตวอยางกจการเพอสงคมประเภทอนๆThai Tribal Crafts Fair Trade (TTC)

ในสมยโบราณชาวเขาใชชวตแบบอพยพไปตามพนททอดมสมบรณ โดยการทำาการเกษตรของชาวเขาเปนในลกษณะชาวบานทขาดความรในการรกษาสภาพดน เมอสภาพดนบรเวณเดมหมดความสมบรณจนไมสามารถทำาการเกษตรไดอกตอไป ชาวเขาเหลานกจะอพยพไปยงพนทใหมทยงไมถกบกรก แตทวาในปจจบนทดนทอดมสมบรณและยงไมมเจาของไมมอกตอไป ชาวเขาเหลานจงขาดรายได แหลงอาหาร อาชพเสรมจงจำาเปนอยางยงตอการดำารงชวตของพวกเขา TTC ไดตระหนกถงปญหาเหลาน จงไดเขาไปชวยเหลอ และสงเสรมการผลตสนคาหตถกรรมของชาวเขาขน

TTC เปนองคกร Fair Trade ในประเทศไทย ไดรบการสนบสนนจาก Christian Service Foundation

(Baptist) และกอตงขนทเชยงใหม ปจจบนมกลมชาวเขา 7 กลมใหญเขารวมเปนภาคของ TTC โดยการผลตเปน 3 ประเภท คอ ผลตทงกระบวนการจนเปนผลตภณฑ ผลตวตถดบ และผลตเปนผลตภณฑ โดยแบงไปตามความเชยวชาญ และความสามารถของชาวเขาแตละกลม

พนธกจ คงความเปนองคกร Fair Trade สรางโอกาส รายได และพฒนาคณภาพชวตของชาวเขาในภาคเหนอของประเทศไทย พรอมทงอนรกษงานศลปะหตถกรรม และสนบสนนสงเสรมกจกรรมทางศาสนาครสต

รายได ขายและสงออกสนคาหตถกรรมชาวเขาไปตางประเทศ เชน อเมรกา ยโรป สแกนดเนเวย ออสเตรเลย ญปน และเอเชย

การดำาเนนงาน • อบรมชาวเขาเกยวกบกระบวนการการผลตอยางเปนระบบ และมประสทธภาพ • หาตลาดและสงออกสนคาผานชองทางตางๆ • ออกแบบ และควบคมการผลต ใหไดคณภาพ และเปนไปตามมาตรฐานการผลตขององคกร Fair

Trade ทงตอผผลตและผบรโภค • สรางเครอขายภาคผเกยวของ เชน สหกรณ รานคา เปนตน • บอกเลาเรองราว เผยแพรขอมลของชาวเขาทเปนภาคของ TTC

• ใหการสนนดานการศกษา สขภาพอนามย และการเกษตรอยางถกวธแกชาวเขา • สงเสรมการเขาโบสถ และประกอบกจกรรมทางศาสนาครสต


โอกาสสนคาของ TTC ไดรบการยอมรบวาเปนสนคาทผานมาตรฐาน Fair Trade ซงในปจจบนกำาลงเปนกระแสสำาหรบผบรโภคทตองการสนบสนนสนคาทเปนธรรมตอผผลต ผบรโภค และสงแวดลอม

ภาคผนวก 2: การวเคราะหโอกาสเชงยทธศาสตร และชองวางเชงศกยภาพของกลมกจการเพอสงคมในประเทศไทย

กลมท 1 ธรกจขนาดใหญ ธรกจขนาดกลางและขนาดยอม และหนวยงานรฐและรฐวสาหกจ

โอกาสเชงยทธศาสตร ธรกจเอกชน โดยเฉพาะธรกจขนาดกลางและขนาดใหญรวมถงรฐวสาหกจมกมความพรอมทงในเชงการบรหารจดการและเงนทน ดงนนหากกลมนมความสนใจในกจการเพอสงคมแลวจะยอมสามารถสรางกจการเพอสงคมขนมาเปนสวนหนงของธรกจของตนไดอยางรวดเรวในหลากหลายรปแบบ เชน อาจจะอยในรปแบบของบรษทลกทถอหนโดยธรกจเดม หรออาจจะเรมเปนสวนงานธรกจยอย (Business Unit) กอนจนกวาจะมความพรอม เปนตน เนองจากขนาดของธรกจเอกชนมขนาดกลางถงใหญ หากใชศกยภาพดงกลาวมาสรางกจการเพอสงคมจงยอมจะเกดผลอยางชดเจน และขยายผลไดอยางรวดเรว อกทงยงสามารถตอยอดและยกระดบจากกระแสความรบผดชอบตอสงคมโดยภาคธรกจ (Corporate Social Responsibility - CSR) ซงไดดำาเนนการอยแลวไดอกดวย นอกจากนนในภาครฐวสาหกจนนจะสามารถใชโอกาสการสรางกจการเพอสงคมทเกยวของกบประเดนของตน ในการขยาย ตอยอดงานตามภารกจของรฐวสาหกจนนๆ ไดอยางมประสทธภาพ ไมกระทบตออตรากำาลงคน และไมตดขดดงเชนในการขยายกจการผานการแปรรปโดยทวไปอกดวย

ความเสยง กจการเพอสงคมทตงขนโดยธรกจเอกชนนนมความเสยงอยางนอยสองดาน ดานแรกคอความเสยงตอภาพรวมของบรษทเอกชนผจดตง เชน ผลประกอบการของกจการเพอสงคมทอาจกระทบตอภาพรวมประสทธภาพในเชงผลตอบแทนตอการดำาเนนงานของกลมบรษทนนๆ หรอในดานความเกยวของเชงยทธศาสตร (Strategic Fit) ระหวางกจการเพอสงคมและบรษทแม ฯลฯ ซงหากไมมความเขาใจหรอไมไดรบการปองกนความเสยงกยอมจะมผลตอความยงยนของกจการได

ความเสยงดานทสองคอคอความเสยงในเชงเปาหมายดานสงคม แมในทางยทธศาสตรแลวกจการเพอสงคมควรจะมความสมพนธกบธรกจเอกชนผจดตงในลกษณะทเกอประโยชนตอกนและกน แตหากไมมการแยกเปาหมายวตถประสงคของกจการเพอสงคม ในเชงเปาหมายตอสงคม สงแวดลอม หรอสขภาวะอยางชดเจนตออาจจะมความเสยงททำาใหผลตอสงคมในการดำาเนนการขาดความชดเจน และอาจถกเพงเลงจากสงคมโดยรวมวาเปนเพยงการสรางประโยชนทางธรกจ หรอเปนรปแบบการรบผดชอบตอสงคม (Corporate Social Responsibility) ในลกษณะทมแนวทางการสอสารประชาสมพนธเปนหลก ซงยอมจะเกดผลลบทงตอกจการเพอสงคมและธรกจเอกชนผจดตงได


ชองวางเชงศกยภาพ ธรกจเอกชนแมจะมความพรอมในเชงศกยภาพและทรพยากร แตขาดความรความเขาใจเกยวกบประโยชนและวธการจดตงกจการเพอสงคม อยางไรกตาม กระแสความรบผดชอบตอสงคมโดยภาคธรกจ (Corporate Social Responsibility - CSR) กำาลงไดรบความสนใจเปนอยางมาก แนวคดกจการเพอสงคมจงสามารถตอยอดจากกระแสดงกลาวได ซงหากธรกจตงกจการเพอสงคมทเหมาะสมและเกยวของกบประเดนเชงยทธศาสตรของตนแลว ยอมจะทำาใหธรกจเอกชนสามารถแสดงความรบผดชอบตอสงคมไดอยางยงยนและสรางขยายผลไดตอเนอง

กลมท 2 องคกรสาธารณประโยชน

โอกาสเชงยทธศาสตร องคกรสาธารณประโยชนมจำานวนมากมายนบหมนแหงในประเทศไทย ปจจบนมกกำาลงประสบปญหาเกยวกบการจดหารายได และการระดมทนเพอนำามาดำาเนนกจกรรมสาธารณประโยชนตางๆ ทงนเปนเพราะอตราดอกเบยทตำาอยางมากจนทำาใหองคกรสาธารณประโยชนแทบไมมรายไดจากดอกเบยของเงนฝาก นอกจากนนแหลงทนตางชาตแทบจะยตการสนบสนนองคกรสาธารณประโยชนในประเทศไทย องคกรแหลงทนในประเทศนนมไมมาก สวนประชาชนและภาคธรกจเองยงไมมวฒนธรรมการบรจาคอยางเปนระบบสองคกรสาธารณะประโยชนทหลากหลาย เงนบรจาคสวนใหญยงไปทวด โรงเรยน และโครงการในราชวงศเปนสวนใหญ จงทำาใหองคกรสาธารณประโยชนประสบปญหาทางการเงนมากขนอยางตอเนอง และเกดปญหาตอการพฒนาคณภาพบคคลากรจนทำาใหงานภาคประชาสงคมโดยรวมขาดประสทธภาพ อกทงกฏหมายมลนธสมาคมในปจจบนยงมความซบซอนและไมเออตอการสรางรายไดโดยตรงขององคกรสาธารณประโยชนนก ดงนน การทองคกรสาธารณประโยชนสามารถจดตงกจการเพอสงคมทมภารกจแกปญหาสงคม สงแวดลอม สขภาวะ ไปพรอมๆ กบการสรางรายได จงเปนสงสาคญตอการพฒนาภาคสวนงานเพอสงคมอยางยงยนและมประสทธภาพ เพราะรายไดสวนเหลอจะยอมสามารถนำาไปสนบสนนและขยายผลงานสาธารณะประโยชนไดอยางตอเนอง

ความเสยง องคกรสาธารณะประโยชนทจดตงกจการเพอสงคมขนมความเสยงอยางนอยสองประการสำาคญ ประการแรกคอหากมความผดพลาดในการบรหารจดการอาจจะทำาใหองคกรนนๆ มความสบสนในดานพนธกจเพอสงคม โดยเฉพาะหากกจการประสบผลสำาเรจมากจนทำาใหบคคลากรในองคกรเกดความสบสนระหวางภารกจการสรางประโยชนตอสงคม และการสรางรายได เชน การใหเวลาและทรพยากรตองานกจการเพอสงคมจนขาดการเอาใจใสตอภารกจเดมเปนตน อกประการหนงคอความเสยงในดานศกยภาพการบรหารจดการซงหากผดพลาด อาจสงผลใหดำาเนนการขาดทนและกระทบไปยงตวองคกรสาธารณประโยชนเอง ดงนน ความระมดระวงในการแยกสวนงาน กระบวนการบรหารจดการ และการเงนระหวางองคกรสาธารณประโยชนผจดตงและกจการเพอสงคมจงมความสำาคญอยางยง

ชองวางเชงศกยภาพ องคกรสาธารณประโยชนมกขาดศกยภาพในสามดาน ดานแรก คอความรความเขาใจเกยวกบโอกาสการพฒนางานสาธารณประโยชนของตนมาสกจการเพอสงคม ดานทสอง คอการขาดทกษะการบรหารจดการ โดยเฉพาะในดานการพฒนาและจดการธรกจ ซงเปนทกษะทภาคประชาสงคมมกมความขาดแคลน และดานทสาม


คอการขาดเงนทนเรมตนสาหรบการรเรมกจการเพอสงคมขน ซงมกจะมความจำาเปน เพราะอยางนอยอาจจะตองมการจางงานเพมเพอการขยายงานดานกจการเพอสงคม

กลมท 3 เครอขายและองคกรชมชน และกจการเพอสงคมอนๆ

โอกาสเชงยทธศาสตร ประเทศไทยมเครอขายและองคกร สถาบนการศกษา และสถาบนการศกษาในระดบชมชนอยนบแสนราย มความหลากหลายทงในเชงประเดนและขนาด แนวการพฒนาชมชนโดยการจดตงกจการเพอสงคมในหลากหลายรปแบบ เชน สหกรณ วสาหกจชมชน ฯลฯ จงมความสำาคญอยางยง เพราะเกยวโยงกบประโยชนตอชมชนโดยตรง และยงเปนการพฒนาเศรษฐกจไปพรอมๆ กบการพฒนาคณภาพชวตในหลากหลายมตของชมชน อกทงยงเปนการลดการพงพากลไกของรฐในการแกปญหาและพฒนาโอกาสตางๆ ของชมชนเอง จงเปนรากฐานทสำาคญของการสรางระบบเศรษฐกจทมชมชนเปนศนยกลาง (Local Economy) ซงยอมจะทำาใหเกดการพงพากนเอง การมเหตผลในการดำาเนนงาน และลดความเสยงของชมชนตอระบบเศรษฐกจสวนกลางและเศรษฐกจโลก และยงสามารถขยายผลตอยอดไดอยางมประสทธภาพ ตรงตามปรชญาเศรษฐกจของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยเฉพาะเปนรปธรรมของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในขนท 2 และขนท 3 ทเนนการเชอมโยงพงพากนเอง และมความรวมมอกบหนวยงานภายนอกตางๆ เพอการขยายผล ซงดวยเหตดงกลาว กจการเพอสงคมในระดบชมชนจงเปนแนวทางสำาคญในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเมองอยางยงยนในระดบรากหญาอยางแทจรง โดยเฉพาะในประเดนคณภาพชวต ความเปนอย การสรางรายได การจดสวสดการในชมชน การบรหารจดการความเสยงตางๆ ซงลวนจะนำาไปสการลดทอนการพงพากลไกรฐในสวนกลางทงในเชงนโยบายและงบประมาณ อกทงยงเปนการสรางความสามารถของชมชนทจะพฒนาตนเองไดอยางอสระอกดวย

ความเสยง การดำาเนนกจการเพอสงคมของชมชนมความเสยงสำาคญอยางนอยสองดาน ดานแรก คอความเสยงในการบรหารจดการธรกจใหมประสทธภาพและขยายตวได เพราะอาจยงขาดความรความสามารถและทกษะในการบรหารธรกจ ดานทสอง คอความเสยงในการจดการดำาเนนงานและแบงรายไดอยางโปรงใส เปนธรรม ไมขนกบอทธพลของนายทนหรอนกการเมองทองถน ซงหากมปญหาผดพลาดกยอมจะเกดปญหา เชน ในการจดสรรผลประโยชนตอชมชนอยางไมเปนธรรม หรอกลบเปนการสรางฐานอำานาจการเมองทองถนในลกษณะผมอทธพล เปนตน

ชองวางเชงศกยภาพ เครอขายและองคกรระดบชมชนมกขาดศกยภาพในสามดาน ดานแรก คอทกษะในการบรหารจดการธรกจและทกษะการกำากบดแลใหชดเจน เปนระบบ และมความโปรงใส โดยเฉพาะทกษะการจดการทสามารถใชไดจรงในกจการเพอสงคมในระดบชมชนดานตางๆ เชน การจดการทองเทยวโดยชมชน การทำาวสาหกจเกษตรทยงยน กจการพลงงานทดแทนระดบชมชน กจการจดการของเสย กจการตอยอดทนทางวฒนธรรมเฉพาะของชมชน ฯลฯ ดานทสอง คอการขาดความสามารถทจะรวมตวกนเปนเครอขายเพอตอยอดพฒนาและขยายผลกจการเพอสงคมของตนใหเกดเปนกลมภาคทมความมนคง และสามารถบรหารจดการเชอมโยงและแลกเปลยนทรพยากร สนคา และบรการตางๆ ไดเพมขน เชนจากระดบพนทชมชนไปสระดบจงหวด และตอยอดไปสระดบภมภาค ประเทศ และระหวางประเทศตามลำาดบ ดานทสาม คอปญหาการเขาถงตลาดซงอาจมความจำาเปนทตองทงพฒนาทกษะใหชมชน


สามารถทำาการตลาดไดเพอการเขาแขงขนในระบบตลาด นอกจากนน อาจมความจำาเปนทตองพฒนาชองทางการเขาถงตลาดผานการสรางองคกรใหมทรบทำาการตลาดสนคาและบรการจากชมชน และเชอมโยงกบองคกรทมอยแลวซงสามารถเขาถงผบรโภคทหลากหลายไดอยางมประสทธภาพ

กลมท 4 ผประกอบการใหม

โอกาสเชงยทธศาสตร กลมผประกอบการเพอสงคมทรเรมกอตงกจการเพอสงคมใหมเลยนนเปนกลมทมโอกาสในเชงการสรางสรรคนวตกรรมทตอบสนองตอความตองการของสงคมในประเดนตางๆ ไดโดยไมมขอยดตดกบองคกรเดมดงเชนในกลมอนๆ และยงเปนทางเลอกใหมสำาหรบคนรนใหมและประชาชนทมความสนใจในดานการชวยเหลอ แกไข และพฒนาสงคม สงแวดลอม สขภาวะ ไดอยางยงยนอกดวย แมปจจบนผประกอบการเพอสงคมในลกษณะนจะมอยในหลกรอย แตจากกระแสเกยวกบกจการเพอสงคมทวโลก และความสนใจในประเดนดงกลาวในประเทศ จงเชอไดวาจะมจำานวนเพมขนอยางรวดเรว และจะเปนสวนทมผลตอการสรางสรรคระบบเศรษฐกจใหมทยงยนและหลากหลายอยางแทจรง และยงเปนกลมกจการทจะสามารถทำาใหพฒนาการทางเศรษฐกจนนเปนไปอยางสรางสรรค ตอบความตองการดานสงคมไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ และมการกระจายผลประโยชนกลบเขาสชมชนอกดวย

ความเสยง กลมผประกอบการเพอสงคมใหมและรายยอยนนเปนเรองใหมในประเทศไทย ยงมจำานวนนอย ขาดประสบการณ และยงไมมเครอขายดำาเนนงานชดเจน ดงนนจงมความเสยงในเชงภาพรวมวาหากปลอยใหเกดขนโดยธรรมชาต ขาดการสนบสนนทครบถวน กอาจจะเจรญเตบโตไดชา ไมสามารถใชความสนใจและความรมาสรางนวตกรรมเพอสงคมไดอยางมประสทธภาพ จนทำาใหเปนกลมทยงไมเหนผลกระทบตอสงคมอยางชดเจนนก อกทงเปนธรกจใหมจงมโอกาสทจะผดพลาดจนตองปดกจการสงกวากลมอนๆ ซงแมแตในภาคธรกจทวไป

กจการเกดใหมเชงนวตกรรมในประเทศไทย (Innovation Startups) กยงเปนเรองใหม ยงขาดการหนนเสรมเพอใหมโอกาสทจะอยรอดและขยายผลได ในตางประเทศมระบบสนบสนนองคกรเกดใหมเหลานอยางชดเจน เชน ศนยบมเพาะธรกจใหม และบรษทรวมทน (Venture Capital) เปนตน

ชองวางเชงศกยภาพ แมกลมผประกอบการเพอสงคมใหมจะมโอกาสมหาศาลในการสรางนวตกรรมเพอตอบสนองความตองการทซบซอนของสงคมได แตกยงเปนกลมทใหมและขาดระบบสนบสนนในหลายดาน ดานแรก คอความรความเขาใจของผประกอบการรนใหมและประชาชนทวไปเกยวกบโอกาสและวธการสรางกจการเพอสงคมทหลากหลาย หากมผทรบรเรยนรประเดนดงกลาวมากขน กยอมจะทำาใหมผสนใจรเรมกจการเพอสงคมมากขน ดานทสอง คอการขาดทกษะการประกอบการทเปนระบบทงในเชงการวางแผน การบรหารจดการ กฏหมาย บญชการเงนตางๆ ซงมลกษณะปญหาใกลเคยงกบกจการขนาดเลกและขนาดกลางทวไป (SMEs) ดานทสาม คอการขาดเงนทนรเรมกจการเพอสงคม ซงเปนชองวางเนองจากเปนเรองใหมในสงคมไทย โดยธนาคารและแหลงทนทใหสนเชอธรกจใหมยงไมรบรประเดนกจการเพอสงคม จงทำาใหมความยากลำาบากในการระดมทน และในดานสดทาย คอยงขาดเครอขาย


วชาชพทจะสามารถรวมตวกนเพอการพฒนาวงการในดานตางๆ ชวยเหลอดแลกนและกน และเชอมโยงความสมพนธเชงยทธศาสตรในการดำาเนนธรกจระหวางกนได

ผกอตง โอกาสเชงยทธศาสตร ชองวางเชงศกยภาพ• ธรกจขนาดใหญ• ธรกจขนาดกลางและขนาด

ยอม • หนวยงานรฐและรฐวสาหกจ

เกดขนไดรวดเรว สรางผลทนท สามารถตอยอดจากกระแส CSR

เสรมความเขาใจเกยวกบความเชอมโยงระหวางกจการเพอสงคม และความรบผดชอบตอสงคม (CSR)

• องคกรสาธารณประโยชน สรางความยงยนและประสทธภาพขององคกร

เสรมความรความเขาใจ เสรมทกษะในการประกอบการ และสนบสนนเงนทนเพอการรเรม

• เครอขายและองคกรชมชน• กจการเพอสงคมอนๆ

สรางความแขงแรงของชมชนในการพงตนเองในทกดาน

เสรมความสามารถทจะรวมตวทำางานเปนเครอขาย และการเขาถงตลาด

• ผประกอบการใหม สรางนวตกรรมทางสงคมทยงยน และเปนทางเลอกของคนรนใหม

เสรมความรความเขาใจ เสรมทกษะในการประกอบการ สนบสนนเงนทนเพอการรเรม และเครอขายวชาชพ


2 se plan thai health proposal 20100509

Documents