2. tema - bİlfen yayincilik · 1. geçmişte oynanan oyunların numarasını kırmızı kutuya,...

2. TEMAKültür ve Miras

• Aile Tarihim

• Kültürümüz

• Geleneksel Çocuk Oyunlarının Değişimi

• Savunmadan Taarruza

54. Sınıf Sosyal Bilgiler

Aile Tarihim

Etkinlik

B S O K I Y A D

A Y A U Ğ A C E

B I N Z H I Z D

A N N E A N N E

A I Y N L A P A

N A R M A I S L

N I A M C A N B

E G N E Y I Z A

Bir sözlü tarih çalışması için hazırlanmış soru örneklerini inceleyelim.

1. Aşağıdaki soruların cevaplarını bulmacadan bulup boyayalım. Kalan sözcüklerle şifreyi bulalım.

1. Babamızın kız kardeşine ne deriz? 2. Annemizin erkek kardeşine ne deriz? 3. Dayımızın annesine ne deriz? 4. Amcamızın veya dayımızın hanımına ne deriz? 5. Babamızın veya annemizin babasına ne deriz? 6. Teyzemizin çocukları bizim neyimiz olur? 7. Halamızın veya babamızın annesine ne deriz? 8. Büyük kız kardeşe ne denir? 9. Babamızın erkek kardeşine ne deriz?

__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __

✓ Adınız soyadınız?✓ Nerede ve ne zaman doğdunuz?✓ Anne ve babanız nerede doğmuştur?✓ Anne ve babanızla ilgili bilgi verir misiniz?✓ Çocukluğunuz nerede geçti?✓ Çocukluğunuzun geçtiği evi ve şehri anlatır mısınız?

S AO ĞY A C I N I Z I Y A P A R M I S I N I Z

6 Bilfen Yayıncılık

Kültür ve Miras

Geçmişimiz Hakkında Bilgi Alacağımız Kanıtlar

Geçmişimizi öğrenmek için sadece sözlü tarih yöntemini kullanmayız. Büyüklerimizden kalan eski eşyalar, kıyafetler, madalyalar, fotoğraflar, mektuplar bize geçmişimiz hakkında bilgi verir.

Dedemin dedesinin İstiklâl Savaşı’ndan sonra almış olduğu madalya o dönemin izle-rini taşır.

Eski fotoğraf dönemin giyim şekilleri, saç modelleri ve eşyaları hakkında bilgi verir.

Diplomalar veya karneler, büyüklerimizin gittiği okul ve öğrenim durumu hakkında bilgi verir.

Mektuplar, yazıldığı dönemin duygu ve düşünceleri hakkında bilgi verir.

Eski eşyalar dönemin izlerini taşır.

5. sayfadaki bulmacadan çıkardığımız şifreye göre etkinliği yapalım.

Bu eşyalar birer kanıttır. Kanıt bir şeyin doğruluğu hakkında fikir veren belge veya eşyalardır. Bizlerin görevi; evimizde veya çevremizde kanıt oluşturacak nesneleri korumaktır.

Etkinlik


Aile Tarihim

Etkinlik

1. Görsellere bakarak hangi eşyanın geçmişten izler taşıdığını bulup, bu eşyaların numaralarını sandığa yazalım.

2. Arda’nın öğretmeni Arda’dan “sözlü tarih çalışması” yapmasını istemiştir. Arda bu çalışmaya başlamadan önce yanına hangi eşyaları alması gerektiğini unutmuştur.

Arda’nın yanına alması gereken dört eşyayı yazalım.

✓ ................................................................................................

✓ ................................................................................................

✓ ................................................................................................

✓ ................................................................................................

1

2

34 5

67

8

9

10

3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun şekilde tamamlayalım.

sözlü tarih akrabalık kanıtaile geçmişimize

1. Anne, baba ve çocuklardan oluşan toplumun en küçük birimine .......................... denir.

2. Bir şeyin doğruluğu hakkında bilgi veren belgeler geçmişe .......................... oluşturur.

3. Aile büyüklerimizle görüşerek onların anılarını kaydedip geçmişten bilgi alarak ............................... çalışması yapmış oluruz.

4. İnsanların evlenerek ya da kan bağı ile birbirlerine bağlanmasıyla .......................... oluşur.

5. ....................................... sahip çıkmalıyız.

Not Defteri

Ses Kayıt Cihazı

Fotoğraf Makinesi

Kalem, Kamera

aile

kanıt

sözlü tarih

akrabalık

Geçmişimize


Kültürümüz

Etkinlik

Kültürel DeğişimlerTeknolojinin gelişimi ile kültürümüzde de değişmeler olmuştur. Eskiden oynanan çocuk oyunları

yerini bilgisayar oyunlarına bırakmıştır.Atatürk, milli kültüre çok önem vermiştir. Bunu da “Milli kültürümüzü çağdaş uygarlık seviyesinin

üstüne çıkaracağız’’ sözleri ile dile getirmiştir. Ayrıca Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’nu kurarak hem dilimize hem de tarihimize sahip çıkmıştır. Yine folklor araştırmalarıyla ilgilenmeleri için enstitüler açmıştır.

Her bireyin, bağlı olduğu kültürel değerleri bilerek onlara sahip çıkması, gelecek nesillere, aktarması görevidir. Bunu başaran milletler uzun süre var olacak, yok olmayacaktır.

Cümleleri okuyarak doğru olanların başındaki kutuya “D”, yanlış olanların başındaki kutuya “Y” harfi yazalım.

4. Türk yemeklerinin eşsiz lezzetlerinden biri de pizzadır.

2. Kültürel ögeler nesilden nesile hiç değişmeden gelmiştir.

3. Cirit oyunu atın üzerinde değneklerle oynanan bir denge oyunudur.

1. Bayramda büyüklerimizi ziyarete gider, ellerinden öperiz.

6. Geçmişte oynanan oyunlardan hiçbiri günümüze ulaşmamıştır.

7. Atatürk Türk kültürünü geliştirmek için Kıyafet Devrimi yapmıştır.

8. Türküler, destanlar dilden dile aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır.

11. Bayramlarımız hem dini, hem milli kültürümüzün bir parçasıdır.

13. Düğünde gelin ve damada takı takmak âdettir.

5. Asker uğurlaması yapılırken davul - zurna eşliğinde halay çekilir, askere giden delikanlıya kına yakılır.

9. Ağır ateşte pişirilerek küçük fincanlarda bir bardak su ile misafirlere ikram edilen nescafe Türk kültürünü yansıtır.

10. Horon, Karadeniz Bölgesi insanının kemençe eşliğinde oynadığı halk oyunudur.

12. Çayda çıra oyuncuların ellerinde mumları tutarak oynadıkları bir halk oyunudur.

D

Y

D

Y

D

Y

Y

D

Y

D

D

D

D


Kültür ve Miras

2. Kültürümüze ait olan yiyecek ve içecekleri yemek masasına oklarla taşıyalım.

1. Aşağıda verilen haritaya bölgelere ait oyunların adlarını yazalım.

...............

...............

...............

...............

...............

...............

Etkinlik

HORA VE KARŞILAMA

ZEYBEK

SEYMENLER HALAY

BAR

HORON


Kültürümüz

Etkinlik

Bulutların içinde anlatılan oyunların adlarını bularak, bulutların yanlarındaki damlacıklara numaralarını yazalım.

At üzerinde iki ayrı takımla oynanır. Oyuncular at üzerinde koşturup birbirine

değnek isabet ettirmeye çalışırlar.

Kalın, uzun sopa ile çelik adını verdikleri ince, kısa sopaya vurarak

oynanılan oyundur.

Tüm dünyaya atalarımızın tanıttığı oyun eskiden savaşlarda kullanılırmış.

Vücutlarına yağ sürerek birbirlerinin sırtını yere getirmeye çalışırlar. Oyuncularına pehlivan denir.

En az beş kişi ile oynanır. Bir ebe seçilir, ebe daire etrafında toplanan çocukların

arkasından dolaşarak elindeki mendili gizlice bırakır ve kaçar. Mendili alan kaçanı

yakalamaya çalışır.CİRİT

1

2

3

4

5

YAĞ SATARIM, BAL SATARIM

ÇELİK ÇOMAK

OKÇULUK

YAĞLI GÜREŞ

2

5

4

3

1


Geleneksel Çocuk Oyunlarının Değişimi

Etkinlik

1. Geçmişte oynanan oyunların numarasını kırmızı kutuya, şimdi oynanan oyunlarınkini mavi kutuya, hem geçmişte hem günümüzde oynanan oyunlarınkini sarı kutuya yazalım.

1. Körebe2. Misket3. PS44. Saklambaç5. Frizbi

6. Güreş7. Basketbol8. Çelik Çomak9. Kuka

10. Birdirbir

11. Seksek12. Kazık13. Tiskelembiç14. Masa tenisi15. Körebe

2. Resimlerde verilen oyunların adlarını yazalım. Dedemiz bu oyunlardan hangisini oynamamış olabilir? İşaretleyelim.

....................................... .......................................

....................................... .......................................

6 - 7 - 8 - 9 -12 - 13

3 - 5 - 14 1 - 2 - 4 - 10 - 11

KÖREBE

PLAYSTATİON

MİSKET

SAKLAMBAÇ


Savunmadan Taarruza

Aşağıdaki Millî Mücadele kahramanlarını bulundukları bölge ve şehirlerle numaralarını kulla-narak eşleştirelim.

Etkinlik

1. Şahin Bey

2. Kazım Karabekir

3. Ali Saip Bey

4. Sütçü İmam

5. Hasan Tahsin

İzmir

Urfa

Maraş

Doğu Cephesi

Antep

Kazım Karabekir23 Temmuz 1882’de doğmuştur. Milli Mücadele hareketine katılan ilk

komutanlardandır. 1920 yılında Ermeniler tarafından işgal edilen toprakları alarak Gümrü Antlaşması’nı imzaladı. Emrinde bulunan Doğu Cephesi kuv-vetleriyle birlikte, Gürcistan’ın elinde olan Ardahan ve Artvin’i aldı. Erzurum Kongresi’nin toplanmasında büyük katkıları vardır. Bu başarılarının ardın-dan “Şark Fatihi” olarak anılmıştır.

İstiklal Savaşı’nı başlatmak üzere Anadolu’ya gelen Atatürk’e en büyük destek, Kazım Karabekir’den gelmiştir. “Bütün kolordumla emrinizdeyim. Bütün emirleriniz, eskiden olduğu gibi derhal yerine getirilecektir.” diyerek benzeri zor bulunacak bir vatanseverlik örneği sergilemiştir.

5

3

4

2

1


Savunmadan Taarruza

Etkinlik

Nene HatunErzurum’da doğmuştur. Osmanlı - Rus Savaşları sırasında yaptığı çalışma-

ları ile adını tarihe yazdırmıştır. Ruslara karşı mücadeleye girişmeden önce üç aylık bebeğini emzirmiş ve “Seni bana Allah verdi. Ben de seni Allah’a emanet ediyorum” diyerek oğlunu evde bırakarak savaşa katılmıştır.

2. Haritada işgal edilmiş yerler gösterilmiştir. Bunların hangi devletler tarafından işgal edildiğini yazalım.

Avusturalyalı komutan “Türklerin yaşayan hatıraları” sözü ile neyi kastetmiş olabilir? .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................Vatanımızı savunmada bu hatıraların nasıl bir önemi vardır? .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................

“Türkler ölmeyi biliyorlar, hem de iyi biliyorlar. Ben de ölmeyi bilen bir milletin yenilme-yeceğini bilecek kadar tecrübeliyim. Burada hiç yoktan ordular kurmak ve bu orduları ölüme sürüklemek mümkün. Fakat, meydana getirdiğim orduları sendeleten bir engel var: Türklerin yaşayan hatıraları.”

Demek ki yalnız Türkleri değil, onların tarihini de yenmek lazımM.Montecucoli ( Avusturalyalı Komutan)

1. Aşağıdaki parçayı okuyarak soruları cevaplayalım.

........................................

........................................

........................................ ........................................

........................................

........................................

İstanbul

KırklareliEdirne

Tekirdağ

Çanakkale Bursa

İzmit Sakarya

Bilecik

Zonguldak

Bolu

KastamonuSinop

Samsun

Çorum Amasya

AnkaraEskişehirKütahya

Afyon

Balıkesir

Manisa

İzmirAydın

Uşak

Denizli

IspartaBurdur

AntalyaMuğla

Konya

Karaman

Mersin Adana

Niğde

Kırşehir

YozgatSivas

Kayseri

Nevşehir

Antakya

Antep Ufa

Maraş

MalatyaElâzığ

Tunceli

Erzincan

BingölMuş

Ağrı

Van

HakkâriŞırnak

Siirt

BitlisBatman

Diyarbakır

Mardin

Tokat

OrduGiresun

Trabzon

Rize

Gümüşhane BayburtErzurum

KarsArdahan

Artvin

Iğdır

Sarıkamış

AkşehirAlaşehir

Ayvalık

Gelibolu

MidyeBatum

Leninakan

Erivan

S U R İ Y E

I R A K

Kıbrıs

İRAN

SOVYETLER BİRLİĞİ

BULGARİSTAN

YUNANİSTAN

K A R A D E N İ Z

A K D E N İ Z

EGE

DENİZİ

Tuz Gölü

Van Gölü

0 100 200 km

İNGİLİZLERİN İŞGAL ETTİĞİ YERLER

FRANSIZLARIN İŞGAL ETTİĞİ YERLER

İNGİLİZLERDEN FRANSIZLARA BIRAKILAN YERLERİTALYANLARIN İŞGAL ETTİĞİ YERLER

YUNANLILARIN İŞGAL ETTİĞİ YERLER

ERMENİLERİN İŞGAL ETTİĞİ YERLER

İTİLAF DEVLETLERİNİN BİRLİKTEİŞGAL ETTİĞİ YERLER

BUGÜNKÜ SINIRLARIMIZ

İTALYANLAR ÖNCE İNGİLİZLER SONRADA FRANSIZLAR

FRANSIZLAR ERMENİLER

YUNANLILAR İNGİLİZLER

Bizim Millî birlik ve beraberlik ruhuyla, parçalanmış bir milleti yeniden ayağa nasıl kaldırdığımızı kazandığımız zaferlerin anılarını anılarını kastediyor. Bağımsızlığa düşkün bir millet olmamızda kastediliyor.

Geçmişi zaferlerle dolu bir milleti olarak, geçmişimizdeki kahramanlıklarımızdan güç alarak bugün de vatanımızı aynı ruhla savunuyoruz.


Kültür ve Miras

.............................. Savaşı

.................... Genelgesi

.............................. Savaşı

.................... Kongresi

.................... Kongresi

İngilizler...................... ......................

.............................. Savaşı

......................

......................

......................

Tekalif-i Milliye Emirleri çıkarıldı.

............................. Taarruz ve.....................................................................

...................... Meydan Savaşı

Lozan Barış Antlaşması

...................... ......................

......................

Fransızlar

l. İnönü Savaşı

İtalyanlar Yunanlılar

Düşmanlarımız yurdumuzu işgal ettiler.

Mustafa Kemal’in ilk askeri başarısını göster-diği savaştır.

Kavram haritasında boş bırakılan yerleri uygun şekilde tamamlayalım.Kurtuluş Savaşı Öncesi Yaşananlar

Kurtuluş Savaşı ve Sonrası

Bugünkü Türkiye - Bulga-ristan sınırı belirlendi.

Milli Mücadele için atılmış ilk önemli adımdır.

Kurtuluş Savaşıbaşlamış oldu.

Batı CephesiDoğu CephesiGüney Cephesi

Mondros AteşkesAntlaşması yapıldı.

Milli egemenliği gerçekleş-tirmek için kararlar alındı.

Mustafa Kemal’in başkanlı-ğını yaptığı temsili bir kurul oluşturulurdu.

.............................. Savaşı

................... Samsun’a çıkışı(...... / ...... / ............)

( )( Ermeniler )( )

(12 - 22 Haziran 1919) (23 Temmuz / 7 Ağustos 1919)

(4 - 11 Eylül 1919)

Antep

Etkinlik

Trablusgarp II. Balkan I. Dünya

AdanaAntalya İzmirKonya

M. Kemal’in19 05 1919

Amasya Erzurum

Sivas

Fransızlar Yunanlılar

II. İnönü

Meydan Savaşı

Sakarya

Büyük Başkomutanlık

MusulUrfaMaraşAntep


Savunmadan Taarruza

Etkinlik

1. Yukarıda Atatürk’ün gittiği okullar karışık olarak verilmiştir. Bunları sıraya koyarak yeniden yazalım.

2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayalım.

1. ..........................................................................................2. ..........................................................................................3. ..........................................................................................4. ..........................................................................................5. ..........................................................................................6. ..........................................................................................

1. Çanakkale Savaşı ........................................ Savaşı’nın içinde yer almıştır.

2. İzmir’i .......................................... işgal etmiştir.

3. Milli birlik ve beraberliğin sağlanması için .............................. , .............................. , .............................. illerinde toplantılar yapıldı.

4. Türk vatanına yaşama hakkı tanımayan TBMM’nin kabul etmediği antlaşma .................................................... dır.

5. İsmet Paşa’nın komutanlığını yaptığı, gösterdiği büyük başarıdan dolayı da soyadını aldığı savaşın adı ................................................. dır.

6. Doğu Cephesi’nin komutanı .............................................. dir.

7. Kurtuluş Savaşı Atatürk’ün ......................................... ’a çıkması ile başladı.

8. Cumhuriyetten önce devletimizin adı ........................................................ idi.

9. Mustafa Kemal’e mareşallik rütbesi .............................. Savaşı’ndan sonra TBMM tarafın-dan verildi.

10. Kurtuluş Savaşı sonunda .............................. , .............................. , .............................. cephele-rinde başarılı savunmalar ve savaşlar yapıldı.

Selanik Askeri Rüştiyesi Manastır Askeri İdadisi Mahalle Mektebi

Harp Okulu Harp Akademisi Şemsi Efendi Mektebi

Amasya

Sivas

Sakarya

l. Dünya

Osmanlı Devleti

Samsun

Sevr AntlaşmasıErzurum

Doğu

Güney

Kazım Karabekir

İnönü Savaşları YunanlılarBatı

Mahalle MektebiŞemsi Efendi İlkokuluSelanik Askeri RüştiyesiManastır Askeri İdadisiHarp OkuluHarp Akademisi

I. Dünya

Yunanlılar

Amasya ErzurumSivas

SevrAntlaşması

İnönü Savaşları

Kazım Karabekir

Samsun

Osmanlı Devleti

Sakarya

Doğu Batı Güney


Kültür ve Miras

Etkinlik

1. Kurtuluş Savaşı’nda Batı Cephesi’nde Yunanlılara karşı kazandığımız ilk savaşın komutanıdır.2. Sakarya Savaşı’ndan sonra Mustafa Kemal’e TBMM tarafından verilen rütbe.3. Kurtuluş Savaşı sırasında Antep’te halkı mücadeleye çağırarak bilinçlenmesini sağlayan subay.4. Atatürk’ün Havza’dan sonra yayımladığı genelge.5. Kurtuluş Savaşı sırasında yapılan son savaş.6. Yunanlıların Kütahya ve Eskişehir Savaşları’nda bazı başarılar kazanması üzerine TBMM tara-

fından Mustafa Kemal’e verilen görev.7. Kazım Karabekir Paşa komutasında Doğu Cephesi’nde savaştığımız millet.8. TBMM’nin açıldığı şehir.9. İsmet Paşa’nın işgalci devletlerle görüştüğü İsviçre kenti.

10. Kurtuluş Savaşı’nda halkımızın Fransızlarla ve Ermenilerle mücadele ettiği cephe.11. Mustafa Kemal’in Erzurum Kongresi’nden sonra kongre düzenlendiği il.

8

9

10

3

2

7

1

6

11

4

5

Aşağıdaki ifadeleri karşılayan kelimeleri bulmacada ilgili alana yazalım.

B A ŞAHİ N Ö N Üİ S

İVA

S

M E TNB Ü Y Ü K TEY

K O M U T AMA N K A R ASY

A A R R U ZGE N İ L E RMRENEL O Z A

REŞAL

MN

GENÜG Y

Sİ

N L I K

2. tema - bİlfen yayincilik · 1. geçmişte oynanan oyunların numarasını kırmızı kutuya,...

Documents