200 kapital 04 01 2011

vtor

nik.

04. j

anu

ar

i. 2

011

| br

oj 2

00 |

godi

na 1

| ce

na 2

0 de

n. |

tel.

2 5

5 14

41

| fa

ks. 2

58

14 4

0 NA ZATVORAWE, PONEDELNIK, 03.01.2011, 13.00~.

MBI 10 0,23%MBID 0,03%OMB 0,04%

EVRO/DENAR 61,50DOLAR/DENAR 46,03EVRO/DOLAR 1,33

NAFTA BRENT 95,66EURORIBOR 1,50% INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (03.12)

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari... ~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

9

PO^NUVA CELOSNA LIBERALIZACIJA NA AVIOSOOBRA]AJOT

]E IMA LI EVTINI AVIOBILETI I NISKOBUXETNI AVIOKOMPANII?� STRANA 2-3

Zoran Krstevski stana direktor na TAV Makedonija� STRANA 7

Vo Ohrid dvojno pomalku gosti od lani� STRANA 4

Akcionerite ~eka-at nagrada, kom-paniite rezultati� STRANA 11

� STRANA 10

BI BILO DOBRO DA SE SPOJAT CARINATA I UPRAVATA ZA JAVNI PRIHODI � STRANA 9

2.273

2.278

2.283

2.288

2.293

27.12 29.12 31.12 02.1

MBI 10

vtornik

00

00

00

VOVEDNIKVIKTORIJA MILANOVSKA

PODALEKU OD VLADINIOT "SKUT"!

� STRANA 2

EZEROTO KOZJAK, NOVA TURISTI^KA DESTINACIJA VO MAKEDONIJA

HOTEL, MLADINSKI KAMPOVI I VIKEND-KU]I ]E SE GRADAT OKOLU KOZJAK� STRANA 12-13

VAN^O KARGOVDIREKTOR NA CARINSKATA UPRAVA NA MAKEDONIJA

REALIZIRANA HIPOTEKA VO SKOPJE VREDNA 13,2 MILIONI EVRA

KOMERCIJALNA BANKA STANA SOPSTVENIK NA ZGRADATA SAN MARKOPOSTAPKATA ZA NAPLATA NA POBARUVAWETO OD FIRMATA UNI-M, KOMERCIJALNA BANKA JA PO^NALA VO OKTOMVRI LANI. STANUVA ZBOR ZA NAPLATA NA DVE POBARUVAWA, EDNO VO IZNOS OD 5,8 MILIONI EVRA I DRUGO OD 6,4 MILIONI EVRA

KOLUMNAD-R RUBIN ZARESKI

POZITIVEN START

� STRANA 14

KOLUMNAZORAN TALER

SOLIDARNOSTA FUNKCIONIRA SAMO AKO E DVONASO^NA � STRANA 14

DEJAN PROJKOVSKITEATARSKI RE@ISER

Gledam vo idninata, ne vo minatoto

� STRANA 24-25

Navigator2 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

Milioni SMS-poraki ispratile makedonskite gra|ani za vreme na novogodi{nite praznici od mreìte na trite mobilni operatori vo zemjava, T-Mobile, One i VIP. Za ispratenite poraki korisnicite potro{ile okolu milion evra. Od najgolemiot telekomunikaciski opera-tor vo zemjava, T-Mobile, velat deka nivnite korisnici ispratile pove}e od 6 milioni SMS-poraki, ~estitaj}i im gi praznicite na svoite najbliski. Samo vo prviot ~as od novata 2011 godina vo mreàta na T-Mobile bile isprateni 740.321 kratki poraki. Od One velat deka za novogodi{nite praznici registrirale pove}e od 4 milioni isprateni poraki. Vo mreàta na VIP, pak, bile isprateni 2,5 milioni poraki. No, ovde se vklu~eni i primenite i ispratenite poraki od nivnata mreà. 12

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

Makedonija od prvi januari stana del od edinstveniot ev-ropski vozdu{en prostor, {to zna~i celosna liberalizacija na aviosoobra}ajot. Toa dozvoluva koja bilo aviokompanija da moè slobodno da zema patnici od Makedonija i da poletuva od makedonskite aerodromi bez da se registrira kako doma{na av-iokompanija. Spored noviot Za-kon za civilno vozduhoplovstvo i spored Dogovorot za otvoreno nebo, Makedonija celosno }e se integrira so vozdu{niot prostor na Evropskata unija. “Se dava pogolema mo`nost za operirawe na ~arter-prevoz-nicite, odnosno se izedna~uvaat redovniot i ~arter-prevozot. Sega sekoj }e moè da operira soglasno ponudata, cenite i kvalitetot na uslugite. Bez mnogu administrativni proceduri i barieri, sekoja kompanija koja ne e na crnata evropska lista }e moè da go ostvari pravoto da leta samo preku najava na letot. Dosega toa be{e mo`no samo preku bilateralni spogodbi i za redovni prevoznici”, veli Dejan Mojsoski, noviot direk-tor na Agencijata za civilno vozduhoplovstvo (ACVP). Makedonija stanuva del i od takanare~enata petta sloboda, {to zna~i pogolema fleksibil-nost pri prevozot na patnici. Aviokompaniite moàt da po-

letaat od edna destinacija, da zemaat patnici od Skopje i da sletaat na druga destinacija. Zgolemuvaweto na konkurencijata treba da gi namali cenite na avionskite bileti i da go zgolemi kvalitetot na uslugata.“Se sozdavaat uslovi za novi investicii, koi }e pridonesat za konkurentnost na aviopazarot. Toa e konceptot po koj se vodi i EU. O~ekuvam zgolemen rast na vozdu{niot transport na patnici, kako {to be{e vo 2010, za pove}e od 10%. O~ekuvam novi aviokompanii, koi }e donesat i novi vrabotuvawa. Seto toa pozitivno }e vlijae i vrz bruto-doma{niot proizvod, a i vrz razvojot na turizmot”, objasnuva Mojsoski.

VIZER ]E LETA OD MAKEDONIJA?

Od Agencijata za civilno vozduhoplovstvo otkrivaat deka tri doma{ni i stranski kom-panii podnele dokumenti za da stanat redovni i ~arter-prevoznici vo zemjava.“Ima zgolemen interes od ni-skobuxetni kompanii koi sakaat da letaat od i kon Makedonija. Ve}e imame barawe od Viz Er od Ungarija, koj saka da bide i redoven i ~arter-prevoznik vo zemjava. Se razgleduva nivnata aplikacija, pa naskoro treba da se izjasnime za baraweto. Ima i drugi dve kompanii koi se

zainteresiraa, no ne dostavile formalna aplikacija. Se raboti za turska i romanska aviokom-panija”, veli Mojsoski.I dvete doma{ni, Biznis er i Aero mak, baraat dozvola od ACVP za da letaat. Biznis er e formirana od nekolku poznati makedonski biznismeni, koi sa-kaat so mali avioni, so 10-ina sedi{ta, da operiraat vo radius od okolu 1.500 kilometri. Zad Aero mak, pak, stoel srpskiot nacionalen avioprevoznik JAT, koj baral da stane redoven avioprevoznik vo Makedonija.I ve}e postojnite avioprevozni-ci, Erlift servis i Mat ervejs, najavuvaat deka }e ja zgolemat flotata i }e ponudat prifatlivi ceni na aviobiletite.“Planirame godinava da na-bavime u{te najmalku eden avion. Sakame da ja pro{irime ponudata so novi destinacii vo [vajcarija, Italija, Germanija i Danska. Re~isi e izvesno deka od letovo }e letame na site relacii vo regionot na koi dosega leta{e na{ata majka-firma, Kontiki skaj od Srbija. Toa {to najmnogu gi zasega na{ite patnici e cenata na biletite. So vospostavuvawe na rezervaciskiot sistem mislam deka }e se stabiliziraat cenite na avionskite karti”, objasnuva Kiril Kaevski, generalen direk-tor na Mat ervejs. Haoti~niot aviopazar vo Make-

Od Agencijata za civilno vozduhoplovstvo otkri-vaat deka tri aviokompanii ve}e podnele barawa za redovni i ~arter-prevoznici vo Makedonija. Me|u niv e i ungarskata Vizer, koja od regional-nite aerodromi nudi bileti po mnogu niski ceni

MKATERINA POPOSKA

[email protected]

PO^NUVA CELOSNA LIBERALIZACIJA NA AVIO

VIKTORIJA [email protected] [email protected]

Gradona~alnicite poleka, no sigurno se odvojuvaat od vladi-niot “skut”. Za pozdra-vuvawe e menaxerski-ot nagon na nekolku gradski tatkovci koi kone~no re{ija da go zgrap~at kormiloto na svojata op{tina i da po~nat da tvorat na-dvor od matricata na dobropoznatiot partis-ki folklor. Del od niv salite za ot~et pred “nadredenite” po~naa da gi zamenuvaat so briselski foajea, od kade {to po~na da kapnuva i po nekoja evropska pari~ka za op{tinskite kasi. Taka i treba da bide. Bi bilo pove}e od odli~no site gradona~alnici, namesto da lelekaat i da baraat izgovori za praznata op{tinska kasa vo svetski krizi, da po~nat da go sledat primerot na nekolku nivni kolegi koi seriozno po~naa da rabotat za interesi-te i potrebite na gra|anite. Eden takov primer dade gradona~alnikot na Kumanovo, Zoran Damjanovski, koj za prv pat vo Makedonija uspea da sprovede gasifikacija, so

PODALEKU OD VLADINIOT

“SKUT”!

PONEDELNIK 04 JANUARI 2011PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

op{tinski sredstva i dvojno da gi namali tro{ocite za energija, posebno za kompaniite od op{tinata.Za pozdravuvawe e i strategijata na strumi~kiot gradona~alnik, Zoran Zaev, koj so pari od op{tinskata kasa (planirani vo buxetot za 2011 godina) godinava }e ja gasificira Strumica, drasti~no }e gi namali tro{ocite na Strumi~ani i }e ja zgolemi mo`nosta za razvoj na lokalnoto stopanstvo. So pari od EU, Strumica }e dobie i pro~istitelna stanica, koja treba zna~itelno da go podigne kvalite-tot na ìvot.Za odbeleùvawe e i ~ekorot na gradona~alnikot na [tip, Zoran Alek-sov, koj otvoreno im kaà “NE” na svoite sopartijci i na Vla-data, so obrazloènie deka na toj na~in }e gi odbrani interesite na op{tinskata kasa, navodno zagrozeni so Zakonot za legalizacija na divogradbite.Ne, ne e vo pra{awe samo imeto na trojcata gorespomenati grado-na~alnici. Ona {to gi razlikuva od site drugi e nivniot nagon, èlba i inicijativa da napravat ne{to korisno. Ova neka posluì kako primer za ostanatite grado(na~alnici) koi podzaboravaat deka gra|anite se tie koi gi smestija vo udobnite fotelji. Vidovme deka i bez dràvni pari uspe-vaat ogromni proekti,

G

MAKEDONIJA NUDI LET SAMO DO 16 DESTINACII Od skopskiot aerodrom moè da se leta do 16 destinacii - Belgrad, Zagreb, Sofija, Podgorica, Qubqana, Istanbul, Rim, Praga, Viena, Budimpe{ta, Dizeldorf, Cirih, Brisel, Hamburg, Berlin i Amsterdam. Sekoj den se leta samo do Belgrad, Podgorica, Qubqana, Istanbul, Viena i do Budimpe{ta. Do i od skopskiot aerodrom letaat 16 aviokompanii.

pa ostanuva u{te da vidime volja za rabota i politi~ka nezavisnost. Partiskata kni{ka ne smee da bide ustav za eden gradona~alnik. S$ dodeka se ~eka “amin” od “{efot”, gra|anite }e se krstat na sekoi naredni izbori (so nade` deka ne{to }e se promeni). A gradona~alnicite... tie }e ostanat zapameteni kako {minkeri na vladi-nata politika i drà~i na mikrofon za vreme na op{tinskite kvazi-manifestacii. Namesto toa, godinava koja {totuku po~navme da ja tro{ime neka pretstavuva po~etok na nova strategija na grad-skite tatkovci ili kraj na mandatot na tie koi ne se pronajdoa vo rabotata.Redno vreme e da se soble~at partiskite man-tili, dolgi kako spiso-cite so la`ni vetuvawa! Redno vreme e op{tinite da dobijat vistinski menaxeri, a gra|anite razvieni i uredeni op{tini.

POOOOO^NUVA CELOSNA LIBERALIZACIJA NA AVIO

]E IMA LI EVTINISKOBUXETNI

Navigator 3��NE IM BE[E DENOT�LIDERI �POBEDNIK

KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

CENTAROT NA SITE BOGATSTVA E VO UMOT. BOGATSTVOTOE VO IDEITE, A NE VO PARITE

ROBERT KOLIERAMERIKANSKI AVTOR

�

Dodeka site se pra{uvaa koga Fejsbuk }e izleze na berza so svojata prva inicijalna javna ponuda (IPO), mnogumina ne se ni pra{uvaa kako najgolemata socijalna mreà na Internet, voedno “najgolema virtuelna dràva vo svetot”, }e go ost-vari toa. Se ~ini deka osnova~ot na Fejsbuk, Mark Zakerberg, odi-gra pametno, dogovaraj}i se so investitorite da vloàt u{te 500 milioni dolari vo kompanijata, so {to sega taa ima pazarna vrednost od 50 milijardi dolari.Kako investitori ovojpat se po-javuvaat poznatata investiciska banka, Goldman Saks i edna ruska investiciska ku}a.So ovoj dogovor, Fejsbuk sega vredi mnogu pove}e od os-tanatite internet-kompanii na pazarot. Iako upravniot odbor na Fejsbuk ima namera

penziskiot sistem predizvika bran protesti i nezadovolstvo vo Francija i za prv pat vo istorijata otkako stana pretse-datel duri 70% od Francuzite se izjasnija deka se nezado-volni od politikata {to ja vodi, sepak, od novogodi{nata poraka na Sarkozi moè da se zaklu~i deka toj ve}e se podgotvuva za u{te edna nova kandidatura za pretsedatel na Francija. Francuskite mediumi koi go obvinija kon-troverzniot pretsedatel deka li~no go koordinira nivnoto prislu{uvawe (toj, pak, vo kon-tranapad novinarite gi nare~e pedofili) prognoziraat deka nov mandat }e dobie toga{ koga }e po~ne da sproveduva zdrava politika, koja }e go podigne optimizmot kaj negovite gra|ani i zemjata }e ja izvadi od ekonomskata kriza.

Kako {to vrtoglavo pa|a poli-ti~kiot rejting na pretsedatelot na Francija, Nikola Sarkozi, taka pa|a i optimizmot kaj negovata nacija za napredokot na nivnata zemja. Francuzite se pogolemi pesimisti za 2011 godina duri i od nekoi nacii koi {to vojuvaat, kako Irak ili Avganistan. Tie najmnogu se zagrièni za ekonomskata sostojba na zemjata. Stravuvaat deka nevrabotenosta dopol-nitelno }e se zgolemi, so {to }e im bide zagrozen ivotniot standard. Sepak, se ~ini deka francuskiot pretsedatel e pozagrièn za negoviot rejting i tradicionalnoto izbira~ko telo otkolku za site Francuzi i nivnite pret~uvstva za 2011 godina. Vo novogodi{nata po-raka do Francuzite toj saka{e da se pokaè kako niven za{titnik, ubeduvaj}i gi deka }e prodolì so negovata opre-delba za reformi. I pokraj toa {to sprovedenata reforma na

D

� GUBITNIK

K

� MISLA NA DENOT

DUKE BOJAXIEV

Makedonskiot muzi~ar }e nastapi vo Karnegi hol

so svojot proekt Love is the Way, so {to makedonskata muzi~ka kultura }e ima u{te edna promocija

ALI AHMETI

Go povika SAD da se vklu~i vo re{avawe na sporot za

imeto, demek toa e klu~ot za re{enieto, a ne voljata na Vladata, odnosno na premierot Gruevski

MARTIN VINTERKORN

Dobi u{te ~etiri godini mandat da upravuva

so avtomobilskiot gigant Folksvagen, {to e golem uspeh vo uslovi koga ovaa inustrija e vo kriza

PERO STOJANOVSKI

Quboven skandal ja trese makedonskata

ambasada vo Avstralija, koja se zakanuva da ja razdrma i negovata diplomatska fotelja

PRETSEDATEL NA PESIMISTI^KA NACIJA

IDEJA OD 50 MILIJARDI DOLARI!

OSOOBRA]AJOT

MARK ZAKERBERGvo 2012 godina da ja stavi kompanijata na berza, so ovoj nov dogovor mo e da se sozdade pritisok, pa istoto da se slu~i porano, bidej}i “novite pari” }e mu ovozmoàt na Zakerberg zabrzano da investira i da kupuva pomali softverski kompanii, za da ja dorazvie svojata mreà. Zakerberg izgleda znae {to pravi, a dovolen dokaz za toa e {to Fejsbuk, spored brojot na poseti vo 2010 godina vo SAD, go nadmina najgolemiot internet-prebaruva~, Gugl. A {to }e mu donese ovoj dogo-vor na “umot” na Fejsbuk?! Analiti~arite velat deka ne-govoto li~no bogatstvo od 6,9 milijardi dolari (proceneto koga kompanijata minatata godina vrede{e 23 milijardi) moè samo da se duplira.

donija, kako {to veli Kaevski, ne dozvoluval biletite da imaat realna cena. Toj objasnuva deka turisti~kite agencii koi }e gi kupat biletite od aviokompani-ite na gra|anite im gi prodavale po mnogu povisoka cena. “Konkurencijata ne ja ~uvstvu-vame preku brojot na aviokom-panii koi operiraat na pazarot, tuku preku cenata. Cenite dosega variraa na dnevna osnova. Pazarot ne dozvoluva{e nivna stabilizacija”, smeta Kaevski.Erlift servis }e nabavi u{te eden avion, koj }e go iznajmuvale na VIP gosti.“Donesovme avion so 19 sedi{ta od tipot “bi~kraft 1900” (Beach-craft1900) i najverojatno od januari }e po~ne da leta na regionalni linii. ]e imame linii koi dosega ne sme gi imale vo na{ite redovni destinacii. Avionot e od 2002 godina, {to zna~i deka e prili~no nov. ]e moè da se iznajmuva i za VIP gosti, kompaniski i kor-porativni patuvawa, kako i za pogolemi semejni patuvawa. Naskoro }e dademe oficijalna ponuda i ceni za VIP uslugata”, veli Helena Roza, portparol na Erlift servis.Taa najavuva i poniski ceni za doplata na bagaòt nad dozvo-lenoto i minimalna doplata za patnicite koi sakaat da izberat mesto za sedewe.“Za nekoi des-tinacii imame re~isi isti ceni so niskobuxetnite kompanii od Evropa. Moàm da kaàm deka 2011 godina }e bide golema godina za nas. ]e bideme ramo

do ramo so pove}eto evropski aviokompanii spored ponudata na destinacii, griàta za ko-risnicite, uslugata, bezbednosta i to~nosta”, dodava Roza.

NOVI AERODROMI - KON KRAJOT NA 2011 GODINA

Spored poslednite najavi od turskiot koncesioner TAV, skop-

skiot i ohridskiot aerodrom }e bidat gotovi do krajot na godinava. Od TAV tvrdat deka obezbedenite 120 milioni evra od najavenite 200 se dovolni za da gi zavr{at predvidenite grade`ni raboti. Prostorot kade {to se predvideni noviot terminal, administrativnata zgrada i kargo-centarot sega e gradili{te. Spored najavite, skopskiot aerodrom Aleksandar Veliki }e bide 10 pati pogolem od sega{niot. Terminalnata zgrada, koja }e se prostira na povr{ina od 40.000 metri kvadratni, na dva kata so {est porti-mostovi za vlez i izlez na patnici, kako i 23 mesta za ~ekirawe, treba da bide gotova do 20 oktomvri. Do maj godinava se o~ekuva da se pu{ti vo upotreba i pistata, podolga od momentalnata za 500 metri. Na ohridskiot aerodrom, pak,

se modernizira terminalnata zgrada, se postavuvaat u{te dve mesta za ~ekirawe, a se renoviraat mestoto za ~ekawe i sistemot za baga`. Murat Ornekol, generalen opera-tiven direktor na TAV holding, veli deka intenzivno pregova-raat so pove}e aviokompanii za da letaat od Makedonija, no letovite ne bile isplatlivi poradi maliot broj patnici.“Pregovarame so Rajan xet, Vizer i Lufthanza za voveduvawe redovni linii od Skopje, a turskiot avioprevoznik Boraxet ve}e po~na da leta od Skopje za Bursa. Pravime napori, no nema interes zatoa {to nema patnici. Za da letaat, treba da se napolni avionot, inaku ne im e isplatlivo. Se obiduvame da gi namalime taksite za kompaniite koi go zgolemuvaat brojot na letovi”, veli Ornekol.

NIKOLA SARKOZI

DEJAN MOJSOSKIDIREKTOR NA AGENCIJATA ZA CIVILNO VOZDUHOPLOVSTVO “O~ekuvam zgolemen rast na vozdu{niot transport na patnici, kakov {to be{e vo 2010 godina, za pove}e od 10%. O~ekuvam novi aviokompanii, koi }e donesat i novi vrabotuvawa vo ovaa sfera. Seto toa }e ima svoj pridones i vrz bruto-doma{niot proizvod. Zgolemeniot broj aviokompanii }e vlijae i za razvoj na turizmot.”

KIRIL KAEVSKIGENERALEN DIREKTOR NA MAT ERVEJS

“Planirame ovaa godina da nabavime najmalku u{te eden avion. Sакаме i da ja pro{irime ponudata so novi destinacii vo [vajcarija, Italija, Germanija i Danska. Re~isi e izvesno deka letovo od Makedonija }e letame na site relacii vo regionot na koi dosega leta{e na{ata majka-firma, Kontiki skaj od Srbija. Ona {to najmnogu gi zasega na{ite patnici e cenata na biletite. So vospostavuvaweto na rezervacioniot sistem, mislam deka }e se stabiliziraat cenite na avionskite karti.“

HELENA ROZAPORTPAROL NA ERLIFT SERVIS“Donesovme avion so 19 sedi{ta od tipot “bi~kraft 1900” (Beachcraft1900) i najverojatno od januari toj }e po~ne da leta na regionalni linii. Na zadovolstvo na mnogu patnici, }e imame linii koi dosega ne sme gi imale vo na{ite redovni destinacii. Ovoj avion }e moè da se iznajmuva i za VIP gosti, kompaniski, korporativni patuvawa, kako i za pogolemi semejni patuvawa.”

MURAT ORNEKOLGENERALEN OPERATIVEN DIREKTOR NA TAV HOLDING

“Prezemame agresivni ~ekori za da se podobri rabotata na aerodromite. Se obiduvame da gi namalime taksite za kompaniite koi go zgolemuvaat brojot na letovi, a imame dobri ponudi i za novi aviokompanii. Pregovarame so Rajan xet, Vizer i Lufthanza za voveduvawe redovni linii od Skopje, a turskiot avioprevoznik Boraxet ve}e po~na da leta od Skopje za Bursa.”

ZORAN KRSTEVSKIPORANEШEN DIREKTOR NA AGENCIJATA ZA CIVILNO VOZDUHOPLOVSTVO “Sostojbata vo aviosoobra}ajot vo zemjava zavisi od op{tiot kon-cept na dràvata. Dosega konceptot ne be{e odr`liv. Pove}e od 10 godini se davaa privilegii samo na eden avioprvoznik, koja ne uspea da ostvari rezultati. Nema{e konkurencija, nema{e ni avio-ni i sega doa|ame do moment koga sme gi izgubile site tie godini.“

OP[TINITE DA GO RAZVIVAAT AVIOSOOBRA]AJOTZakonot za vozduhoplovstvo ovozmoùva op{tinite da vloùvaat vo aviosoobra}ajot. Spored Krstevski, porane{en direktor na AЦВП, Ohrid, Struga i Bitola osobeno treba da se zainteresiraat da go razvivaat aviosoobra}ajot. “Pra{aweto e kako da doneseme turisti, biznismeni i tie da bidat postojani patnici. Za toa treba turizmot, osobeno vo Ohrid, da trae 12 meseci, a ne dva. Treba da se razvijat ponudata, hotelierstvoto, ugostitelstvoto, selskiot i zimskiot turizam, so {to ohridskiot aerodrom bi bil efikasen cela godina”, вели Krstevski.

Se ~ini dekFejsbuk, Margra pametnoso investitou{te 500 mikompanijata, ima pazarnamilijardi doKako investitjavuvaat poznabanka, Goldmruska investSo ovoj dogo

OSOOBRA]AJOT

DEJAN MOJSOSKI

INI AVIOBILETI I I AVIOKOMPANII?

IKIK

MARK ZZAAKERBERG

IJA

NIKOLA SARKOZI

Navigator4 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

�� 3 FAKTI ZA... PROCENKI...

14,5% SE NAMALIL BRO-JOT NA VRABOTENI-TE VO GRADE@NI[-TVOTO VO PRVITE 11 MESECI OD 2010 GODINA

SE NAMALIL BRO-JOT NA VRABOTEN-ITE VO INDUSTRI-JATA VO NOEMVRI 2010 GODINA SPO-REDENO SO NOEM-VRI 2009 GODINA

1,6%4,6% SE NAMALIL

BROJOT NA VRABO-TENITE VO INDUS-TRIJATA ZA PRVITE 11 MESECI OD 2010 GODINA Srpskiot premier najavuva deka Srbija

do sega propu{tila mnogu {ansi izmi-natite godini i deka pove}e nema pravo na nitu edna neiskoristena mo`nost. “Srbija ovaa godina mora da dobie status na kandidat za ~lenstvo vo EU, da ja zavr{i sorabotkata so

Ha{kiot tribunal, da zavr{i so reformite vo sudstvoto, da donese zakon za vra}awe na imot, da prodolì so borbata protiv korupcijata i organiziraniot kriminal i da zavr{i nekoi kapitalni infrastrukturni proekti”, izjavi BorisTadi}, vo intervju za Tanjug. Toj naglasuva deka Srbija vo 2011 godina, bez ogled na okolnostite vo nadvore{nata politika, mora posilno da nastapi vo procesot na evrointegracijata i reformite.

SBORIS TADI] �pretsedatel na Srbija

SRBIJA NE SMEE DA PRO-PU[TI NITU EDNA [ANSA

Dodeka doma{nite hotelieri kniàt slaba zarabotka od najludata no}, turisti~kite agencii trijat race od, kako {to velat, dobro izrabotenata novogodi{na sezona

Dvojno pomalku makedonski gra|ani viken-dov ja do~ekaa Novata godina

vo Ohrid. Za razlika od lani, prihodite na ohridskite hotelieri se prepoloveni, a hotelskite kapaciteti vo golem del ostanaa prazni. Godinava Makedoncite gi prepolnija hotelite vo regionalnite metropo-li, a sopstvenicite na turisti~kite agencii den-ovive trijat race poradi, kako {to velat, dobro izrabotenata novogodi{na sezona. Ohridskite hoteli vo golem del ostanaa prazni poradi previsokite ceni, koi, kako {to priznavaat i samite menaxeri, se krajno nekonkurentni na regionalniot pazar.“Ako sporedime so novogodi{niot period lani, godinava imame drasti~no poslab promet. Samo za novogodi{nata no} imavme 80% ispol-net kapacitet. Gostite si zaminuvaa u{te na-redniot den, za razlika od minatata godina, koga

ostanuvaa po nekolku no}i. Imavme i nekoi gosti od Srbija, no pogolem del od makedon-skite gra|ani zaminaa nastrana, zatoa {to tamu e poevtino. I popus-tot koj go ponudivme ne dade nikakov rezultat”, velat od ohridskiot hotel Belvedere, kade {to novogodi{niot do~ek ~ine{e okolu 40 evra. Spored niv, odlivot na turisti vo sosednite zemji, pokraj cenite, bil i poradi èlbata na Makedoncite da vidat ne{to novo i porazli~no od ona {to go nudi Ohrid. I od hotel Prestol velat

deka za 50% im e nama-len brojot na gosti koi voobi~aeno novogodi{nite praznici gi pominuvaat vo Ohrid.“Niskite ceni vo regionot si go napravija svoeto. Do~ekot {to kaj nas ~ini okolu 50 evra, vo zemjite od sosedstvoto e mnogu poevtin”, velat ottamu.Edinstveno vo {to ne pot-frlija ohri|ani godinava

e kvalitetot na zabavata.

TURISTI^KITE AGENCII “TRIJAT RACE”

Turisti~kite agencii velat deka interesot na gra|anite za do~ek na Novata godina vo str-anstvo voop{to ne e opadnat vo sporedba so lani. Godinava najgolem e interesot za ski-cen-trite vo Bugarija, poradi

po~natata ski-sezona i mo`nosta za prodolèn odmor.Ogromen interes e zabeleàn i za Grcija i Turcija. Od grani~nite premini, koi denovive bea preblokirani, velat deka ne pametat takov mete` poslednive godini. Samo na grani~niot premin Bogorodica viken-dov pominale 3.550 make-

donski gra|ani. Spored izve{taite na Sektorot za grani~na policija, ovaa brojka e za 30% pomala od ostvareniot promet istiot period lani, no od turisti~kite agencii velat deka toa e poradi zgolemenoto koristewe na dojranskiot grani~en premin, za izbegnuvawe na kolonite na gevge-liskata granica.

SLAB NOVOGODI[EN VIKEND

VIKTORIJA [email protected]

VO OHRID DVOJNO POMALKU GOSTI OD LANI

�SVET 0-24 �

...LIDERSKI SREDBIIznuden politi~ki dijalog

Serijata sredbi me|u liderite na partiite bea samo iznudena kurtoazija pod pritisok na me|unarodnata zaednica. Tie ne

uspeaja da se dogovarat za krucijalnite pra{awa za zemjava, nitu pak da go podobrat vlo{eniot politi~ki dijalog.

...DERIL HANA VO MAKEDONIJAHolivudskata yvezda na [irok sokak

Bitolskiot festival na filmskata kamera, “Bra}a Manaki”, ja nagradi amerikanskata akterka Deril Hana so speci-

jalna nagrada “Zlatna kamera 300”, za osoben pridones vo filmskata umetnost.

...REKONSTRUKCIJA NA AERODROMITEAirlija rabota za TAV

Turskiot holding TAV kone~no gi prezede makedonskite aerodromi. Zapo~na nivnata modernizacija, koja treba da

go razvie avionskiot soobra}aj vo zemjava.

QUPÔ ZIKOV

...POGLED NA DENOT...

POÎTUVANI ÎTATELI, POVTORNO SE ÎTAME OD SREDA, 12 JANUARI 2011

50%pomalku turisti

vo Ohrid za Nova godina sporedeno so lani

3.550Makedonci zaminaa

vo Grcija preku grani~niot premin

Bogorodica

� Namesto za Ohrid, onie koi godinava se re{ija za organiziran do~ek zaminaa vo Bugarija, Grcija ili Turcija

Politika / Pari / Dràva6 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

MUHAMED HOXA DUI"]e se zalagame za zabrzuvawe na evroat-lantskite integrativni procesi, pri {to na{a glavna cel }e bide nivnoto deblokirawe. Po novogodi{nite praznici }e izlezeme so konk-reten predlog, prvo vo ramki na vladi-nata koalicija za angaìrawe

me|unarodni posrednici od SAD i od EU,

koi }e asisti-raat vo sporot za imeto."

ILIJA DIMOVSKIDIREKTOR NA CENTAROT ZA KOMUNIKACII NA VMRO-DPMNE"Vo 2011 gdina }e prodolìme da rabotime na podobruvawe na ekonomskata sostojba i na sanirawe na posledicite od svetskata

ekonomska kriza. ]e rabotime na intenzivni i silni reformi vo javnata administracija.

Zgolemuvaweto na obemot na kapi-talni investicii i na efikasnosta vo nivnata realizacija, isto taka, }e bidat na{i prioriteti."

MAKSIM [email protected] KAKVI AGENDI ]E IMAAT POLITI^KITE PARTII VO 2011

VLASTA SAKA DA PRODOL@I, OPOZICIJATA ]E NAPRAVI SÈ ZA DA JA SOPRE

na posledicite od svetskata ekonomska kriza. ]e rabotime na intenzivni i silni re-formi vo javnata adminis-tracija, implementacija na paketot reformski zakoni {to gi donese Sobranieto, zgolemuvawe na obemot na kapitalni investicii i na

efikasnosta na nivnata re-alizacija. ]e prodolìme so subvencii vo zemjodelstvoto, a i so reformi vo obra-zovanieto i vloùvawe vo zdravstvoto", izjavi direk-torot na Centarot za komu-nikacii na VMRO-DPMNE, Ilija Dimovski.

Za albanskiot partner vo vlasta, Demokratskata unija za integracija, apsoluten prioritet e deblokirawe na evroatlanskite procesi. Liderot na DUI, Ali Ah-meti, vo prvite denovi od novata godina }e go zapoznae Gruevski so predlogot z a

angaìrawe me|unarodni posrednici vo sporot za imeto. "Po novogodi{nite praznici }e izlezeme so konkreten predlog, prvo vo vladinata koalicija, za angaìrawe me|unarodni posrednici od SAD i od EU, koi }e asis-

tiraat vo sporot za imeto. Vo 2011 }e prodolìme i so ispolnuvawe na obvrskite od Ohridskiot ramkoven dogovor, kako strategijata za pravi~na zastapenost vo instituciite i decentral-izacijata. ]e rabotime na re{avawe na problemite

Dijametralno spro-tivstaveni pri-oriteti }e imaat politi~kite par-tii vo zemjava godinava. Toa se

temeli i na dijametralno sprotivnata dioptrija od koja gledaat na sostojbite. Partiite od vlasta ne se otkaùvaat od dosega{niot kurs na dvièwe, vo koj pra{aweto za imeto e stave-no ponastrana, a ekonomskata kriza se tretira globalno. Opoziciskite partii, pak, se re{eni da izdejstvu-vaat predvremeni izbori. Zaedni~ko za site partii od makedonskiot blok e {to go ignoriraat problemot so imeto. Za albanskite partii ova e najva`noto pra{awe {to treba da se re{i.Vo vladeja~kiot koaliciski blok smetaat deka gra|anite vo novata godina o~ekuvaat doostvaruvawe na programa-ta "Prerodba vo 100 ~ekori - nadgradena i pro{irena" i na evroatlanskite as-piracii, koi vo 2010 bile “zabaveni od efektite na svetskata ekonomska kriza”. Ne gi prifa}aat kritikite na opozicijata deka Vladata potfrlila na site planovi i ja dovela zemjava do bezi-zleznost.

VMRO-DPMNE SO STARA-TA AGENDA, DUI BARA RE[ENIE ZA IMETO

Partijata na premierot Nikola Gruevski agendata vo 2011 }e ja posveti na realizacija na vladinite proekti, a najgolem prioritet }e dale na reformata na javnata administracija. "Vo 2011 godina }e prodolìme da rabotime na podobruvawe na ekonomskata sostojba i

na sanirawe

MAKSIM [email protected]

êstite sudski spo-rovi {to gi vo-dat politi~arite edni protiv drugi ili gi iniciraat

dràvnite institucii protiv odredeni politi~ari naj~esto po~nuvaat so krivi~ni pri-javi za kleveta. Pravnite eksperti gi objasnuvaat so potrebata da se izvr{i pritisok vrz odredeni politi~ari so cel nivno zamol~uvawe ili so obid da se privle~e vnimani-eto na javnosta, a samo vo retki slu~ai so potrebata na o{tetenite da se za{titat od obidite za naru{uvawe na nivniot ugled. Ako se ima predvid niskoto nivo na politi~ka kultura i komunikacija vo Makedonija, razbirlivo e javno ekspon-iranite li~nosti da posegnat po ova pravno sredstvo za

za{tita od neprimerni ver-balni napadi, no neefikas-nosta na sudskiot sistem, koj bavno gi procesuira vakvite tu`bi, pravi istite da ne si ja ispolnuvaat funkcijata. Vo otsustvo na politi~ki dijalog, partiite od konkurenti se pretvoraat vo neprijateli, vo ~ii tabori e na cena {to poefektno ocrnuvawe na politi~kiot protivnik.Eden od retkite sudski pro-cesi me|u politi~arite {to zavr{i so kone~na presuda go po~na ministerot za od-brana, Zoran Kowanovski, protiv prateni~kata na SDSM, Vesna Bendevska, poradi kleveta. Spored odlu-kata {to ja donese Osnovniot sud vo Bitola pred dve ne-deli, Bendevska }e treba da mu plati na Kowanovski 6.500 evra za{to neosnovano go obvinila deka vo periodot dodeka bil direktor vo REK Bitola vo energetskiot kom-binat se slu~ile golem broj havarii, pad na proizvodst-

voto i drugi problemi.V~era, bitolskoto javno obvinitelstvo objavi deka protiv Kowanovski e pod-nesena krivi~na prijava za zloupotreba na slu`benata dol`nost dodeka bil direk-tor vo REK Bitola. Prijavata e podnesena anonimno i e povrzana so slu~aite na 12 direktori na REK (po~nati na 13 juli 2010), osomni~eni za navoden kriminal teòk nad 7 milioni evra.Presuda ima i za tu`bata {to porane{niot minister za odbrana Lazar Elenovski ja podnese protiv Radmila [e}erinska i Goran Min~ev od SDSM i Goran Misovski od NSDP. Krivi~niot sud gi pro-glasi za vinovni zatoa {to go navredile Elenovski za vreme na izbornata kampawa vo 2008 godina, emituvaj}i snimka od partiski sobir na NSDP, na koja Elenovski kaùva deka premierot se soglasil za promena na imeto pred samitot vo Bukure{t.

Iako pominaa samo so sudska opomena, trojcata obvineti se alat pred Apelacioniot sud, za{to smetaat deka se nepravedno osudeni."Elenovski n$ tuè{e za kleveta, a presudata se odne-suva na navreda, {to e nepravedno. Nie podnesovme àlba do Apelacioniot sud i ako i tamu ja potvrdat presudata, toga{ Elenovski }e dobie pravo da bara vo gra|anska postapka i pari~no obes{tetuvawe", izjavi Goran Misovski. Presuda be{e donesena i vo sporot {to prateni~kata na VMRO-DPMNE, Silvana Bone-va, go vodi protiv pratenikot na SDSM, Vlado Bu~kovski, no skopskiot Apelacionen sud, po àlbata podnesena od Bu~kovski, ja ukina pr-vostepenata presuda i go vrati predmetot na povtorno sudewe. Bu~kovski se najde vo sudnica po tu`bata {to protiv nego ja podnese Bo-neva, otkako toj vo presret

na parlamentarnite izbori vo 2006 godina izjavi deka taa i nejzinoto semejstvo poseduvaat bugarski paso{i. Boneva tvrde{e deka poradi toa izgubila del od dover-bata na gra|anite, {to se odrazilo i na izborniot re-zultat, pa pobara Bu~kovski da & isplati obes{tetuvawe vo iznos od 1.500 evra.Antikorupciskata komisija vo noemvri pobara krivi~no da bide gonet liderot na SDSM, Branko Crvenkovski, za aferata "Nade`". Za prvi-ot antikorupcioner, Ilmi Se-lami, sporno e sklu~uvaweto na dogovorot za PR uslugi, vreden 340.000 evra, bez tender, vo vremeto koga Cr-venkovski be{e pretsedatel na dràvata. Poradi tes-nata odluka na Komisijata (4 glasa za, a 3 protiv) da bide podnesena inicijativa za krivi~no gonewe, Crven-kovski ova go protolkuva kako re{enie doneseno pod pritisok. Postapkata po

inicijativata na Antikoru-pciskata komisija e po~nata vo Javnoto obvinitelstvo."Inicijativata za krivi~no gonewe e pristignata vo Obvinitelstvoto i po nea se postapuva. Treba da se soberat site materijali za slu~ajot i ubavo da se ana-liziraat, od {to }e zavisi kako }e prodolì postapkata ponatamu", izjavi javniot obvinitel za gonewe na organiziran kriminal i ko-rupcija, Jovan Ilievski.Nezavr{en e procesot po~nat od ministerkata za kultura, Elizabeta Kan~eska-Milevska, protiv pratenikot na SDSM, Igor Ivanovski, povrzan so slu~ajot "Patriotska metla". Ivanovski ja obvini min-isterkata deka e vinovna za is~eznuvawe na del od tenderskata dokumentacija za proektot "Skopje 2014", a taa, tvrdej}i deka nema vina, za{to nedostigale samo do-kumenti {to ne povlekuvaat finansiski implikacii, mu

KOJ KOGO TU@I ME\U POLITIÂRITE?

OGNENIOT JAZIK GO GASNAT SO TU@BI

Politi~kite partii koi ja dràt vlasta godinava }e prodolàt tamu kade {to �zastanale, soobrazuvaj}i se so agendata na Vladata, za{to, spored niv, toa e patot kon napredokot na Makedonija. Za opoziciskite partii toj pat ne vodi nikade, pa zatoa intenzivno }e rabotat na toa 2011 da bide izborna godina

GORDAN GEORGIEV POTPRETSEDATEL NA SDSM"Agendata na SDSM za 2011 godina e edna i edinstvena: }e gi up-otrebime site mo`ni demokratski na~ini da ja naterame vlasta da raspi{e predvremeni izbori. Ova ve}e ne e barawe samo na SDSM, tuku i na u{te stotici iljadi gra|ani, koi ne moàt da vrzat kraj so kraj od ogromnata siroma{tija i be-sperspektivnost vo dràvata."

Politika / Pari / Dràva 7

PREGLED VESTI�

KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

Politi~kite partii vo Makedonija vo 2011 godina }e se obidat �{to pove}e da im se dodvoruvaat na gra|anite, iako ni tie od vlasta, ni tie od opozicijata veruvaat deka }e ima predvremeni izbori. Sepak, 2011 }e bide barem predizborna godina. Glavnite bitki }e se vodat i vo Sobranieto.

so invalidite na ONA i so ha{kite slu~ai. Za nas se mnogu va`ni i podgotovkite za popisot na naselenieto. ]e napravime s$ za da obez-bedime {to podobri uslovi za sproveduvawe na ovaa statisti~ka operacija, za nikoj da ne se somneva vo objektivnosta na popisnite rezultati. ]e prodolìme so izgradba na plo{tadot Skender-beg i na teatarot vo Tetovo", velat od DUI.

SDSM NE SE OTKA@UVA OD PREDVREMENI IZBORI

A ge n da ta na Soci j a l -demokratskiot sojuz na Make-donija vo 2011 godina }e bide fokusirana samo na edna to~ka: zavr{uvawe na procesot {to formalno po~na na 5 dekemvri, so protestniot mar{ za pred-vremeni izbori. Vo parti-jata na Branko Crvenkovski smetaat deka raspoloènieto za simnuvawe na Vladata na VMRO-DPMNE go delat stotici iljadi gra|ani. "Agendata na SDSM za 2011 godina e edna i edinstvena: }e gi upotrebime site mo`ni demokratski na~ini da ja naterame vlasta da raspi{e predvremeni izbori. Nie sme svesni deka za SDSM najdobro e da ima izbori vo redovniot termin vo 2012 godina, koga i izborniot rezultat bi bil najpovolen. No, isto taka sme svesni deka situacijata vo dràvata na ekonomski, socijalen i politi~ki plan e neodr`liva

i zatoa insistirame na pred-vremeni izbori. O~igledno e deka vlasta se nao|a vo stak-leno yvono i nema nikakvo ~uvstvo za toa {to se slu~uva vo dràvata i koi se prob-lemite na narodot”, veli potpretsedatelot na SDSM, Gordan Georgiev.SDSM planira preku raz-ni aktivnosti (protesti, gra|ansko nezadovolstvo, parlamentarni inicijativi) da go artikulira nezado-volstvoto na gra|anite i da predizvika predvremeni izbori. “Na programski plan, SDSM }e se fokusira na ispi{uvawe na predizbornata programa i imame namera da vospostavi-me sorabotka so site profe-sionalni zdruènija, esnafi, intelektualci, nevladini organizacii, koi bi sakale da se vklu~at vo ovoj proces", istaknuva Georgiev.

LDP ]E SE FOKUSIRA NA EKONOMIJATA

Liberalno-demokratskata partija }e se posveti na promovirawe na svojata iz-borna platforma, obiduvaj}i se so konkretni re{enija da se nametne kako realna i seriozna treta opcija. Vo 2011 godina LDP }e promo-vira detalizirani re{enija za ekonomska modernizacija na zemjata."Eden od na{ite prvi pri-oriteti e i }e bide bor-bata protiv skapiot i obe-men vladin aparat. Toa ras~istuvawe treba da trgne od vrvot. Makedonija

I pokraj redovnite kritiki za makedonskoto sudstvo, politi~arite �~esto se odlu~uvaat da ja baraat pravdata na sud koga smetaat deka se o{teteni od politi~kite protivnici, koi pre{iroko ja sfa}aat demokratskata kategorija “sloboda na govor”

podnese tu`ba za kleveta poradi naru{en ugled na nejzinata li~nost i na min-isterstvoto {to go rakovodi. Vo me|uvreme, Ministerst-voto za vnatre{ni raboti podnese krivi~ni prijavi protiv trojca vraboteni vo Ministerstvoto za kultura poradi somnenie deka bez ovlastuvawe od ministerkata uni{tile tenderska dokumen-tacija, koja, spored Zakonot za javni nabavki, moralo da se ~uva najmalku pet godini. Opozicijata obvini deka so ova se pravi obid da se amnestira od odgovor-nost Kan~eska, koja nekolku dena po podnesuvaweto na krivi~nite prijavi protiv vraboteni vo nejzinoto Min-isterstvo ne se pojavi vo sudot na ro~i{teto vo pro-cesot {to taa go vodi protiv Ivanovski. SDSM ja obvinuva Kan~eska i za nezakonsko primawe honorari, za {to

najavuvaat tu`ba protiv nea do Javnoto obvinitelstvo."Podnesuvaweto krivi~ni prijavi protiv Igor Ivanovs-ki e sme{en i pateti~en obid so koj ministerkata saka da se izvadi, iako e fatena na delo. Faktite potvrdeni od MVR, Kan~eska saka da gi prikrie so tu`bi protiv ~ovekot {to go otkri slu~ajot. Vo me|uvreme, izleze na videlina u{te eden slu~aj so golemite honorari koi ministerkata gi primala za ~lenuvawe vo razli~ni komisii vo peridot dodeka bila dràven sekretar vo Ministerstvoto za kultu-ra, {to upatuva na mo`na zloupotreba na slu`benite ovlastuvawa, za {to SDSM }e podnese krivi~na prijava protiv Kan~eska do Javnoto obvinitelstvo", brifiraat od SDSM.Vo noemvri, krivi~na pri-java protiv ministerkata za

vnatre{ni raboti, Gordana Jankulovska, podnese pre-tsedatelot na adruènieto na branitelite Dostoinstvo, Stojan~e Angelov. Povodot be{e izjavata na minister-kata deka protiv Angelov e donesena pravosilna presuda za storeno krivi~no delo i la`no izdavawe licenci dodeka toj bil ~len na ispit-na komisija na Komorata za obezbeduvawe. Angelov tvrde{e deka toa ne e vis-tina za{to bil osuden samo so uslovna kazna, presuda {to u{te ne e potvrdena od Apelacioniot sud. "Nema zakaàno ro~i{ta po krivi~nata prijava {to ja podnesov. S$ u{te ~ekam otkako pred dve nedeli gi podnesov dokazite deka pro-tiv mene e storena kleveta od ministerkata Jankulovska", izjavi pretsedatelot na Dos-toinstvo, Stojan~e Angelov.I SDSM gi podnese na-

javenite krivi~ni prijavi protiv ministerkata Gordana Jankulovska i direktorot na Upravata za javni prihodi, Goran Trajkovski, poradi osnovani somnevawa za storeni krivi~ni dela - zloupotreba na slu`bena polo`ba i ovlastuvawe, a konkretno se odnesuvaat na skandalot so 750.000 evra pronajdeni kaj voza~ot na MPM i na obvinuvawata deka se pla}ale partiski reklami na VMRO-DPMNE so buxetski sredstva."Smetame i osnovano se somnevame deka za ovie dva skandali Jankulovska i Tra-jkovski, so toa {to ne preze-male soodvetni merki kako ovlasteni slu`beni lica, onevozmoìle ili spre~ile otkrivawe mo`ni krivi~ni dela dano~no zatajuvawe i perewe pari", veli rako-voditelot na pravniot tim na SDSM, Boris Kondarko.

BENZINITE POSKAPUVAAT ZA 1,5 DENARI ZA LITAR

Benzinite od deneska se pro-davaat poskapo

za 1,5 denari za litar, dodeka dizel-gorivata poskapu-vaat za eden denar. Novata cena na eurosuper BS-95 iznesuva 75 denari, a na najkoristeniot benzin, eurosuper BS-98 litar se prodava po 76,5 denari. Cenata na eurodizel se zgolemuva za 1,5 denari za litar i vo slednite dve ne-deli }e se prodava po 63,50 denari. Ekstralesnoto maslo za doma}instvo poskapuva za denar i }e se prodava po 52 denari za litar. Regulatornata komisija za energetika odlu~i da go poskapi i mazutot za 1,070 denari po kilogram. Sega toj se prodava po 35,057 denari za kilogram. Kako pri~ina za zgolemuvaweto na cenite od Regulator-nata komisija gi poso~uvaat za 2,57% povisokata cena na surovata nafta na svetskiot pazar vo izminatite dve nedeli i za 0,84% povisokiot kurs na dolarot vo odnos na denarot.

JOVAN MANASIJEVSKIPRETSEDATEL NA LDP"Eden od na{ite prvi prior-iteti e i }e bide borbata protiv skapiot i obemen vladin aparat. Toa ras~istuvawe treba da trgne

od vrvot. Makedonija e dràva so najgolem broj dràvni funkcioneri po ìtel, so najgolem broj ministri i so na-jgolem broj pratenici vo Evropa."

FLORA KADRIUPOTPRETSEDATEL NA NOVA DEMOKRATIJA"Apsoluten prioritet vo 2011 godina ostanuva za~lenuvaweto vo EU i vo NATO, zatoa {to toa e edinstveniot pat do postignuvawe sevkupno javno dobro. So senzibilizirawe na javnos-ta i so konkretni predlozi na to~ki za dnevniot red na Sobranieto }e se obideme da ponudime re{enija i za otvorenite pra{awa {to se odnesuvaat na Albancite."

NA 27 JANUARI SREDBA NIMIC-JOLESKI-VASILAKIS!

Grcija ja prifati pokanata na medijatorot Metju Nimic za nova sredba so pregovara~ite. Makedon-skiot pregovara~, Zoran Jolevski i gr~kiot, Ada-

mantios Vasilakis, na 27 januari }e imaat nova runda razgovori za sporot za imeto, potvrduvaat izvori od Obedinetite nacii.Kako {to objavi v~era internet-portalot Kurir, prviot datum za sostanokot bil 10 januari, no za Grcija toa bilo prerano. Grcija ne sakala vo Obedinetite nacii da se dobie vpe~atok deka pregovorite se zabrzuvaat samo poradi makedonskata strana. Profesorot Dimitar Mir~ev izjavite na dràvniot vrz za intenzivirawe na sredbite so Nimic gi tolkuva kako poraka do Grcija i do Nimic deka Makedonija e podgotvena da najde re{enie za sporot za imeto. Toj smeta deka vo tekot na ovaa godina moè da se o~ekuva sporot da dostigne zrela faza, duri i da dojde do kraj na ovoj proces.

e dràva so najgolem broj dràvni funkcioneri po ìtel, so najgolem broj min-istri i so najgolem broj pratenici vo Evropa. LDP se zalaga za namaluvawe na brojot na pratenici na 90, {to pretstavuva optimalen broj. Potrebno e namaluvawe i na brojot na ministrite na 12 od postoe~kite 22. Brojot na vraboteni vo javniot sek-tor e zgolemen za pove}e od 19.000. Obemnata, nepotrebna i neproduktivna birokratski aparatura dopolnitelno ja metastazira korupcijata i pretstavuva seriozna pre~ka za razvoj na biznisot”, veli pretsedatelot na LDP, Jovan Manasijevski.LDP e re{ena da se fokusira na ekonomskite reformi. Za taa cel, partijata predlaga voveduvawe nulta stapka na danok na dobivka, za na stop-anstvoto da mu ostanat 360 milioni evra vo narednite ~etiri godini; ukinuvawe na danokot na prihod za pove}e od 14.000 mikro-pretprijatija; namaluvawe na raste~kata nelikvidnost preku voveduvawe zakonska obvrska javniot sektor da gi pla}a svoite obvrski kon privatniot sektor vo rok od 30 dena. Partijata predlaga i nova raspredelba na per-sonalniot danok - namesto sega{nite 3% nameneti za op{tinskite buxeti, vo loka-lnata vlast da odat 50%; namaluvawe na stapkata na DDV za turisti~ka dejnost od 18% na 5%; voveduvawe

zakonsko sankcionirawe na nova buxetska struktura, vo koja kapitalnite rashodi nema da bidat pomalku od 20% od vkupnite buxetski rashodi. Spored LDP, bux-etskiot deficit treba da bide dozvolen samo ako se plasira vo kapitalni rashodi. Za Nova demokratija, prior-itet vo 2011 godina ostanuva za~lenuvaweto na zemjava vo EU i vo NATO. No, vo partijata na Selmani ne veruvaat vo mo`nosta za ispolnuvawe na zalo`bite od nivnata politi~ka agenda za 2011 poradi “nedostig od politi~ki kapacitet, poten-cijal, kreativnost, inici-jativnost i smelost kaj Vla-data za donesuvawe odluki vo interes na gra|anite i na dràvata vo klu~nite momenti. "Vo agendata na ND za 2011 se predvideni razli~ni formi za demokratsko politi~ko dejstvuvawe. ]e organizirame tribini za otvorenite pra{awa, kakvi {to, za àl, ima mnogu. So konkretni predlozi na to~ki za dnevniot red na Sobrani-eto }e ponudime re{enija za otvorenite pra{awa {to se odnesuvaat na Albancite, kako upotrebata na jazikot, simbolite, pravi~nata za-stapenost vo instituciite, statusot na borcite na ONA, pravi~nata raspredelba na dràvniot buxet, celosna im-plementacija na Ohridskiot dogovor”, veli prateni~kata na ND, Flora Kadriu.

ZORAN KRSTEVSKI STANA GENERALEN DIREKTOR NA TAV MAKEDONIJA

Edna nedela po zaminuvaweto od direktorskata pozicija na Agencijata za civilno vozduhoplio-vstvo, Zoran Krstevski stana generalen direktor

na TAV Makedonija, doznava "Kapital". Krstevski ja potvrdi informacijata na "Kapital", objasnuvaj}i deka od v~era e del od rakovodstvoto na kompanijata koja gi modernizira dvata aerodromi vo zemjava.Za da se uverat deka grade`nite raboti na skopskiot aerodrom se odvivaat spored predvidenata dinamika, premierot Gruevski zaedno so ministrite Pe{evski, Stavreski, Janakieski i Kowanovski go obikolija aero-dromot Aleksandar Veliki. “Ona {to moàm da go konstatiram e deka izgrad-bata navreme }e bide zavr{ena, a nekoi delovi }e se izgradat porano od predvidenoto. Ona {to moè da se konstatira e deka se gradi del od pistata koja }e ovozmoì sletuvawe na interkontinentalni letovi, so {to }e se zgolemi kategorizacijata na aerodromot. Isto taka se gradat 10 pati pogolemi terminalna zgrada i kargo-terminal. Mislam deka rabotite }e zavr{at vo periodot me|u juni i septemvri”, re~e premierot Gruevski, otkako obikoli nekolku objekti vo izgradba na skopskiot aerodrom.Toj najavi deka TAV Makedonija, soglasno kupoproda`niot dogovor, treba da po~ne da go gradi kargo-aerodromot vo [tip, no otkako }e gi zavr{ele site potrebni merewa i podgotovki. Premierot Gruevski ne e precizen koga javno }e go objavat dogovorot so tur-skiot investitor TAV, vreden 200 milioni evra. Edinstveno re~e deka i TAV treba da dade soglas-nost za kupoproda`niot dogovor da bide dostapen za javnosta. Spored najavite, modern-izacijata na skopskiot i ohridskiot aerodrom TAV go ~ini okolu 120 milioni evra. Osta-natite 80 milioni se nameneti za izgradbata na kargo-aero-dromot vo [tipsko.

8 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIKPolitika / Pari / Dràva

Od pazaruvaweto ohri|ani }e moàt da odmorat vo rotira~ki restoran, na vrvot na noviot pazar, a �gevgeli~ani }e uìvaat vo evropskiot teatar. [tip }e {tedi struja, a gasificirana Strumica }e stavi kraj na nevrabotenosta

GRADONAÂLNICITE AMBICIOZNI I VO 2011 GODINA

NAJATRAKTIVNITE MAKEDONSKI OP[TINI ]E DOBIJAT NOV IZGLED

Ohrid, [tip, Gevgelija i Strumica vo 2011 }e dobijat novi objekti i ulici, koi treba da gi finansira samata op{tina. Toa e del �od finansiskoto odvojuvawe na op{tinite vo zemjava od dràvnata kasa.

VIKTORIJA [email protected]

Ultramoderni av-tobuski stanici, pokrieni pazari, brendirani hoteli, uredeni

re~ni korita, visokobux-etni trgovski centri i sovremeni fabriki naja-vuvaat gradona~alnicite na najatraktivnite make-donski op{tini za 2011 godina. Ovie proekti, koi zasega se prioriteti na ~etvorica grad-ski tatkovci vo zemjava, treba da se realiziraat za nepolna godina, del so op{tinski pari, del od xebovite na zain-teresiranite investitori, a ne{to }e se realizira i preku javno-privatni partnerstva.

OHRI\ANI ]E GO GLEDAAT GRADOT OD ROTIRA^KI RESTORAN, OD VRVOT NA NOVIOT PAZAR

Spored planovite na ohridskiot gradona~alnik, Aleksandar Petreski, slednata godina ovoj

turisti~ki centar treba da dobie nova, ul-tramoderna avtobuska stanica, pokrien pazar, penzionerski dom i katna garaà. Op{tinata presmetala deka za seto toa potrebni se okolu 40 milioni evra. Del od ovaa suma }e se pokrie so op{tinski pari, a za del od objektite, veli gradona~alnikot, ve}eimalo zainteresirani investitori."Avtobuskata stanica }e se gradi po evropski model. Planirame vo sklop na ovoj objekt da ima mod-erni zatvoreni ~ekalnici, pove}e restorani, preno}evali{te so prose~en kapacitet na legla, apteka i ona {to e neophodno za da funkcionira edna avtobuska stanica, kako peroni, naplatni {alteri, menuva~nici i kiosci. Za noviot pazar, pak, pokraj voobi~aenite tezgi, vo sklop na ovoj kom-pleks planirame da ima butici, sopstven parking i restoran, koj sakame da bide na vrvot i da se rotira", veli Petreski za

"Kapital". Avtobuskata stanica }e ~ini 10 milioni evra, a }e se realizira so pomo{ na zainteresiranite investitori. Pokrieniot pazar, pak, se procenuva na 15 milioni evra, pari koi treba da gi obez-bedi op{tinata, a okolu 12 milioni evra }e ~ini izgradbata na domot za penzioneri. Petreski otkriva deka vo izgrad-bata na katnata garaà, za koja se potrebni okolu 2,5 milioni evra, }e u~estvuva i op{tinata. Vo 2011 godina Ohrid treba da dobie i hotel - del od sinxirot na nekoj od svetskite hotelski brendovi, koj }e se gradi na nekoja od krajbre`nite lokacii koi minatata godina gi kupija istaknati doma{ni biznismeni. Gradona~alnikot Petreski tvrdi deka o{tinskata kasa e dovolno "polna" za da gi izdrì planiranite proekti, no bara pogole-ma sorabotka od Minis-terstvoto za transport i vrski."Za kratko vreme dràvata treba da ni go dodeli zemji{teto. Vo sprotivno, ne moème ni{to. Ovie proceduri namerno se zavlekuvaat, {to ni dava za pravo da gi nare~eme opstrukcii od strana na Vladata", dodava Petreski.Realizacijata na ovie proekti }e otvori i sto-tici rabotni mesta. Od op{tina Ohrid prog-noziraat deka dokolku s$ se odviva spored planovite, 500 nevrabo-teni ohri|ani }e dobijat rabota.

[TIP ]E SVETI POVE]E,A ]E TRO[I POMALKU STRUJA

Gradona~alnikot na [tip, Zoran Aleksov, vo 2011 godina }e go ureduva gradot. ]e go modernizira i rekonstruira uli~noto osvetluvawe, proekt {to }e go realizira preku javno-privatno partnerst-vo. Aleksov najavuva deka }e gradi minor-korito na rekata Otiwe i }e rekon-struira del od fasadite vo centarot na [tip. "Vo odnos na uli~noto osvetluvawe, postojnite svetilki }e se zamenat so novi, koi }e obez-

bedat enormna za{teda na elektri~na energija. Privatniot partner e dolèn da izvr{i re-konstrukcija na javnoto osvetluvawe, so montaà na novi, poekonomi~ni svetilki vo rok od {est meseci od denot na sklu~uvawe na dogovorot za javno-privatno part-nerstvo. [to se odne-suva do ureduvaweto na centralnoto gradsko podra~je, }e se uredi ke-jot na rekata Otiwe i }e se izgradi minor-korito. Vo zavisnost od dinami-kata na realizacija, se planira i parking-pros-tor za 140 vozila, koj }e bide lociran na platfor-mi nad Otiwe", objasnuva graona~alnikot na [tip, Aleksov.Od op{tinata najavu-vaat deka godinava }e gi obnovuvaat fasadite vo centarot na gradot, za {to ve}e imalo dvajca zainteresirani investito-ri. Aleksov vetuva i deka }e obnovi del od pred-nite fasadi na nekolku ulici.

STRUMICA ]E SE RAZVIVA NIZ POGONITE NA 16 NOVI FABRIKI

Spored planovite na gradona~alnikot Zoran Zaev, vo 2011 godina, pokraj gasifikacija, Stru-mica }e dobie 16 novi fabriki i 12 otkupno-dis-tributivni punktovi okolu Agrokor, so cel Agrokor da prerasne vo golema agroberza za strumi~koto zemjodelstvo. Vo planovite za godinava Zaev planira golema pro~istitelna stanica i odvoden kanal {to }e gi opfa}a site at-mosferski vodi vo gradot."Vo 2011 godina sami vleguvame vo gasifikaci-jata, so buxetski pari na op{tinata. Postoi mo`nost slovene~kata Vlada da ni obezbedi od 500.000 do 700.000 evra nepovraten grant. No, i da ne go obezbedime toj grant, nie vo buxetot za 2011 godina ve}e gi proektiravme parite za gasifikacijata i vo mart }e po~neme so izgradba na distributivna mreà, koja se gradi okolu tri meseci. Najgolem proekt za godinava }e bidat 16 novi fabriki i 12 novi otkupno-distributivni

punktovi, locirani vo specijalno dizajnirana industriska zona na 398.000 metri kvadrat-ni, kade {to ve}e se definirani kupuva~ite. Samo fabrikite }evrabotat od 1.000 do 2.000 nevraboteni gra|ani", objasnuva za "Kapital" Zaev.So grant od 9,8 milioni evra od Evropskata unija i 200.000 evra pari na op{tinata, treba da po~ne da se gradi i ogromna pro~istitelna stanica.

GEVGELIJA "GO GOTVI" NARODNIOT TEATAR PO EVROPSKI RECEPT

Vo Gevgelija vo 2011 godina treba da nikne kompletno rekonstru-iran teatar, po evropski model, kako i nova avto-buska stanica i ogromen trgovski centar, najavuva gradona~alnikot Ivan Frangov."Narodniot teatar vo Gevgelija }e dobie sosema nov izgled. Enterierot e osmislen spored najno-vite evropski trendovi,

so moderno osvetluvawe, prostrana bina, sovre-mena klimatizacija. Ovoj proekt e delumno finan-siran so evropski pari, okolu 200.000 evra, a ostatokot od 150.000 evra }e go doplati op{tinata. Vo tek e i postapkata za dislokacija na avtobus-kata stanica. Momentalno barame investitor, pa detalite za izgledot }e gi definira toj {to }e gi dade parite", objasnuva Frangov za "Kapital".Od op{tinata najavu-vaat i deka }e go dis-lociraat postojniot gradski pazar, na ~ie mesto treba da se gradi hotel. Spored plano-vite na gradona~alnikot, noviot pazar }e bide za-tvoren, a }e se prostira na povr{ina od 120.000 kvadratni metri. Vo sklop na pazarot treba da se gradi podzemen i nadzemen parking, kako i mega-market. Sepak, od op{tinata ne se sigurni dali posledniov proekt }e go zavr{at do krajot na 2011 godina.

IVAN FRANGOVGRADONAÂLNIK NA GEVGELIJANarodniot teatar vo Gev-gelija }e dobie sosema nov izgled. Enterierot e osmislen spored najnovite evropski tren-dovi, so moderno osvetluvawe, prostrana bina, sovremena klimatizacija. Ovoj proekt e delumno finansiran so evropski pari, okolu 200.000 evra, a ostatokot od 150.000 evra }e go doplati op{tinata. Vo tek e i postapkata za dislokacija na avtobuskata stanica. Momentalno barame investitor, pa detalite za izgledot }e gi definira toj {to }e gi dade parite.

ZORAN ALEKSOVGRADONAÂLNIK NA [TIPVo odnos na uli~noto osvet-luvawe, postojnite svetilki }e se zamenat so novi, koi }e obezbedat enormna za{teda na struja. Privatniot partner e dolèn da izvr{i rekonstrukcija na javnoto osvetluvawe, so montaà na novi poekonomi~ni svetilki vo rok do {est meseci od denot na sklu~uvawe na dogovorot za javno-privatno partnerstvo. [to se odnesuva do ureduvaweto na centralnoto gradsko podra~je, estetski }e se uredi kejot na rekata Otiwe i }e se izgradi minor-korito. Vo zavisnost od dinamikata na realizacija, se planira i parking-prostor za 140 vozila.

ZORAN ZAEVGRADONAÂLNIK NA STRUMICAVo 2011 godina sami vleguvame vo proektot gasifikacija, so buxetski pari na op{tinata. Postoi mo`nost slovene~kata Vlada da ni obezbedi od 500.000 do 700.000 evra nepovraten grant. No, i da ne go obezbedime toj grant, nie vo buxetot za 2011 godina ve}e gi proektiravme parite za gasifikacijata i vo mart }e po~neme so izgradba na distributivna mreà. Naj-golem proekt za godinava }e bidat novi 16 fabriki i 12 novi otkupno-distributivni punktovi, locirani vo specijalno dizajnirana industriska zona na 398.000 me-tri kvadratni.

ALEKSANDAR PETRESKIGRADONAÂLNIK NA OHRIDAvtobuskata stanica }e se gradi po evropski model. Planirame vo sklop na ovoj objekt da ima moderni za-tvoreni ~ekalnici, pove-}e restorani, preno}evali{te so prose~en kapacitet na legla, apteka i ona {to e neophodno za da funkcionira edna avtobuska stanica, kako peroni, naplatni {alteri, menuva~nici i kiosci. Za noviot pazar, pak, pokraj voobi~aenite tezgi, vo sklop na ovoj kompleks planirame da ima butici, sopstven parking i restoran, koj sakame da bide na vrvot i da se rotira.

Intervju 9KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

Van~o Kargov e na ~elo na Carin-skata uprava na Makedonija pove-}e od ~etiri go-dini. Za toa vreme

uspea da vovede organizacija i sistematizacija vo Upra-vata, da ras~isti so korup-cijata vo svoite redovi, no i da vovede edno{alterski sistem i delumno elektronski na~in na funkcionirawe. Biznis-zaednicata nekolku-pati dosega javno izrazi zadovolstvo od zaedni~kata sorabotka i naporite na Carinata da im izleze vo presret na kompaniite. So direktorot Kargov razgo-varavme za reformite i izmenite koi bea naprave-ni izminatata godina i za proektite i novinite koi n$ o~ekuvaat vo 2011 godina. Od prvi januari 2011 godina site proizvodi koi vle-guvaat i izleguvaat od zemjite od Evropskata unija mora da imaat elektronska deklaracija so bezbed-nosni podatoci za proiz-vodot. Kolku se podgotveni doma{nite kompanii za sproveduvawe na ovaa merka?Obvrskata za podnesuvawe elektronska zbirna de-klaracija e na makedon-skite ekonomski subjekti i se primenuva na stoka koja se vnesuva vo carin-skoto podra~je na Evropskata unija. Toa {to isto taka gi interesira makedonskite iz-

voznici e deka od po~etokot na 2011 godina pri prviot vlez na stokata koja vleguva ili tranzitira vo zemjite od Evropskata unija mora da postoi prethodna na-java. Na primer, za izvoz od Makedonija vo Bugarija po paten soobra}aj, treba najmalku eden ~as pred da vleze stokata vo Bugarija izvozot da bide najaven na bugarskata carina. Toa se pravilata na EU so cel podobruvawe na sistemite za analiza na rizik, odnosno se dava vremenski prostor na carinicite podgotveni da ja do~ekaat stokata. Vo za-visnost od na~inot na koj se uvezuva, ima razli~no vreme za najava. Vleznata zbirna deklaracija se podnesuva po pat na elektronska razmena na podatoci na prvata vlez-na carinska ispostava vo carinskoto podra~je na EU i zadolìtelno pred vlezot na stokata na carinskata teritorija na EU. Pra{aweto e kako nie moème da dosta-vuvame vakvi informacii, kako zemja {to ne e ~lenka na EU? Vo momentov s$ u{te nemame mo`nost za elektron-ska razmena na prethodni informacii so sistemite na EU, zatoa {to ne sme ~lenka, nitu sme pristapnici kon takanare~enata konvencija za zaedni~ki tranzit na EU. No, nie sme na pat, odnosno ve}e rabotime na nov sistem za obrabotka na carinski deklaracii, koj predviduva elektronska deklaracija, {to }e bide priznaena od EU, iako odreden period s$ u{te }e postoi i hartie-

nata deklaracija. Toa }e zna~i deka odreden period pred vlezot vo carinskoto podra~je na Makedonija isto taka }e treba da se podnese zbirna uvozna deklaracija. Imame zadocnuvawe pri izrabotkata na ovoj softver i se nadevame deka }e bide gotov vo prvata polovina od godinava.Najavivte voveduvawe na elektronski sistem za obrabotka na carinskite deklaracii i interopera-bilnost so sistemite na Evropskata carinska unija. [to }e zna~i ovoj sistem i dali }e go olesni trgu-vaweto so EU?Za vlez vo EU, koja e edin-stveno carinsko podra~je, odnosno duri 75% od na-platenite carini stanu-vaat prihod na buxetot na Evropskata komisija, nie mora da obezbedime elek-tronski sistem i regulativa za rabota so zemjite-~lenki na Evropskata unija, kako i so elektronskite sistemi na Evropskata komisija, zatoa {to site zemji-~lenki koristat edinstveni tarifni broevi za sproveduvawe na carinskite postapki. Imaat i zaedni~ka mreà za ko-munikacija me|u site zemji-~lenki na EU i na Evropskata komisija i imaat poseben softver za prisposobuvawe na razli~nite nacionalni carinski podatoci vo po-datoci {to moàt da se razmenuvaat na edinstven na~in. Nie mora da gi imple-mentirame vakvite tehni~ki aspekti najmalku edna godina pred vlezot vo EU. Momen-

talno, na{iot softver ne sodrì nikakvi mo`nosti za konverzija i sovremeni softveri za komunikacija, zatoa i go izrabotivame ovoj nov softver, kade {to }e pravime i elektronska zbirna uvozna i izvozna deklaracija. Pokraj ova, IPA finansira izrabotka na softver za prezemawe infor-macii od na{iot nacionalen softver, za postignuvawe na interoperabilnost so poda-tocite od zemjite-~lenki na EU. Toj softver }e po~neme da go izrabotuvame od sre-dinata na fevruari. Direktorot na Upravata za javni prihodi za godinava najavi mo`nost za pre-bivawe na dano~nite so carinskite dolgovi, merka za koja be{e najaveno deka }e ja odbeleì godinata. [to }e zna~i to~no ovaa merka za kompaniite?Vo Makedonija ima dva dano~ni organi, toa se Car-inskata uprava i Upravata za javni prihodi. esto pati kompaniite baraat povrat na DDV od UJP, a istovremeno tekovno treba da platat DDV pri uvozot na stoka na carina. êsto ima takvi slu~ai koga dràvata im dolì na kompaniite, koi, pak, ni dolàt na nas i napravivme napori da vid-ime kako moè da se olesni toa. Taka dojdovme do idejata za prebivawe na dano~nite so carinskite dolgovi, merka koja navistina zna~itelno }e im ja olesni rabotata na kompaniite. Tuka se i mo`nostite Carinata da moè da gi napla}a site vi-

ALEKSANDAR [email protected]

BI BILO DOBRO DA SE SPOJAT CARINATA I UPRAVATA ZA JAVNI PRIHODI

VANÔ KARGOVDIREKTOR NA CARINSKATA UPRAVA NA MAKEDONIJA

USPEAV DA SE SPRAVAM SO KORUPCIJATACarinata vo minatoto naj~esto se poso~uva{e kako in-stitucija vo koja vladee korupcija. Kolku uspeavte, kako direktor, da se spravite so ovaa pojava?Pove}e od ~etiri godini sum na funkcijava i mislam deka uspeav da se spravam so korupcijata. Su{tinata e vo vospostavuvawe na sistemi i organizacija, koi se va`na rabota vo sekoja institucija. Koga se raboti za korupcija ili nesovesno vr{ewe na zada~ite, ~esto pati toa se slu~uva poradi toa {to sistemot ne e dovolno dobar za da spre~i takvo odnesuvawe. Vo Carinata e zajaknat sistemot za obuki i trening, imame elektronsko u~ewe, regionalni trening-centri, na{i godi{ni programi so obuki od razli~ni oblasti, voveduvawe na pi{ani proceduri, eliminirawe na nepotrebno diskrecioni mesta i sl. Vo isto vreme, gi zgolemivme platite i se obiduvame da go jakneme integritetot na vrabotenite, iako ne izostanuvaat permanentnite istragi i kontroli. Vovedovme i interen kontrolen sistem koj gi identifi-kuva rizicite na nivo na sekoja organizaciona edinica. So poslednite izmeni na Zakonot na carinska uprava i reformite vo javnata administracija se definirani mestata {to sme obvrzani od krajot na januari da gi transferirame vo rabotni mesta na dràvni slu`benici, {to zna~i namaluvawe na platite i do 30%. Carinskite slu`benici imaat pogolemi plati i tuka imame mali negoduvawa od vrabotenite, no }e se nadmine i toa.

dovi dolgovi. Ova ne e nov-ina i ve}e postoi vo mnogu dràvi vo svetot, iako tamu e poednostavno, zatoa {to Carinata i UJP, na primer, vo Holandija, se edno isto pravno lice. Mislam deka ova e dobra ideja i treba da se napravi edna analiza i kaj nas za da se vidi dali takov koncept bi uspeal i vo Makedonija, odnosno da se vidi benefitot od spoju-vaweto na ovie dve insti-tucii. Dokolku se prifati vakvata ideja, toa nesomneno }e bide unapreduvawe na sistemite i podobruvawe na efikasnosta, zatoa {to sega kaj nas vo Carinata se pla-}a DDV za uvoz koj, pak, se vra}a vo UJP. Toj proces de-finitivno moè elektronski zaedni~ki da se regulira, a isto taka bi se sproveduvale i zaedni~ki kontroli vrz kompaniite.Kakva be{e naplatata na danoci i akcizi izmina-tata 2010 godina, so ogled deka be{e krizna godina za makedonskite kompanii? Kakvi se o~ekuvawata za godinava?Proekciite za uvoznite dava~ki se baziraat na makroekonomskata politika i na op{tiot buxet, kako i na proekcijata na platniot bilans. Minatata godina napla}avme carina, DDV pri vlez i akcizi za prv pat i vo delot na carinite imavme pomala naplata, sporedeno so lani, za 8% do 10%. Toa se dolì na namalenite stapki na carina. Naplatata na DDV be{e pogolema od 2009 godina, {to, pak, od druga strana, pokaùva deka e zgolemen obemot na uvoz. Za godinava povtorno imame namaluvawe na carinskite stapki. Za nekoi proizvodi tie padnaa na nula, {to zna~i }e ima namaleni i prihodi po osnova na car-ini. No, sepak, o~ekuvawata se deka }e ima zgolemeni ekonomski aktivnosti, a so toa i zgolemeni prihodi.

Od prvi januari se na-malija carinskite stapki na golem broj proizvodi, a nekoi ve}e se uvezuvaat i bez carina. Za koi proiz-vodi stanuva zbor i kakov}e bide efektot od vakvite namaluvawa na carinite vrz doma{nata konkurent-nost?Namaluvaweto na carinskite stapki e po tri osnovi. Ed-nata e direktno namaluvawe na carinite zaradi odredeni usoglasuvawa. Vtorata e na-maluvawe poradi preferen-cijalen tretman spored dogo-vorite za slobodna trgovija.

I tretata se izmenite vo nomenklaturata na EU, zatoa {to nekoi tarifni broevi ve}e ne se interesni, a se javuvaat nekoi novi,vo zavisnost od ekonom-skite tekovi. Godinava ima namaluvawe na carinskite stapki na te~nite sapuni, detergentite i plasti~nite masi i toa od stapkata od 11% na pomalku od 10%. Kaj dogovorite za slobodna trgovija so EU i EFTA car-inskite stapki }e bidat nula. Ovaa merka nema da vaì za proizvodite od site dràvi, tuku samo za ovie zemji i toa samo za indus-triski proizvodi. Ne mislam deka }e ima zna~itelen udar vrz doma{nata konkurent-nost, zatoa {to carinskite stapki i sega ne bea mnogu visoki. Poslednive deset godini ima{e permanentno namaluvawe so cel da ne se po~uvstvuva premnogu vrz doma{nite proizvodi i na buxetot. Mora da se napomene i deka carinskite stapki pa|aat i za uvozot na oprema, repromaterijali i nafteni derivati. Od godi-nava se slu~i i menuvawe i voveduvawe na novi tarifni broevi vo soglasnost so EU i istovremeno bri{ewe na drugi tarifni broevi. Na veb-stranicata na Car-inskata uprava se objaveni imiwata na lica i firmi koi so godini & dolàt na Carinata, me|u koi se i ugledni biznismeni i politi~ari. Se isplati li javnoto poso~uvawe? Dali nekoj od niv po~na so vra-}awe na dolgovite?V a`no e d e ka po~ naa da doa|aat vo Carinata i sega komunikacijata e vospostavena, za razlika od dosega, koga nekoi od niv ne moèvme ni da gi locirame. Imavme slu~ai koga i za razdolùvawe ne be{e prezentirana ce-lata dokumentacija. Lo{o e {to imame i novi slu~ai, odnosno nov spisok. Izmina-tite dva-tri meseci od edna stranska carinska slu`ba dobivme golem broj veri-fikacii na fakturi so koi ni ukaàa deka fakturite koi istite firmi gi prezen-tirale kaj nas ne se isti so tie {to bile prezentirani kaj niv, tuku se poniski. Na toj na~in, platile pomali uvozni dava~ki, odnosno za-taile okolu 600 iljadi evra poedine~no za sekoja firma, a tie firmi se 50-ina. Ve}e imame organizirani akcii. Otkrivme deka dve od niv se likvidirani u{te prethodno, bidej}i sigurno o~ekuvale deka }e gi otkrieme.

Prviot carinik vo zemjava, Va~no Kargov, ja otvora mo`nosta za �spojuvawe na dvete klu~ni institucii za sobirawe na buxetskite prihodi vo zemjava. Spored nego, taka bi bilo podobro i za kompaniite i za dràvata, iako priznava deka e neophodno najprvin da se napravi analiza za da se vidat pridobivkite od spojuvaweto

Kompanii / Pazari / Finansii10 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

BERZANSKI INFORMACII

2.272

2.277

2.282

2.287

2.292

2.297

27/12/10 29/12/10 31/12/10 02/01/11

MBI 10

2.457

2.462

2.467

2.472

2.477

2.482

2.487

27/12/10 29/12/10 31/12/10 02/01/11

MBID

116,05

116,15

116,25

116,35

116,45

27/12/10 28/12/10 29/12/10 30/12/10 31/12/10 01/01/11 02/01/11 03/01/11

OMB

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 03.01.2011

ALK (2009) 1.431.353 3.901,06 390,18 10,00 0,89

BESK (2009) 54.562 6.600,00 341,43 19,33 0,19

GRNT (2009) 3.071.377 528,67 105,83 5,00 0,53

KMB (2009) 2.014.067 3.239,93 533,81 6,07 0,94

MPT (2009) 112.382 23.833,33 / / 0,66

REPL (2009) 25.920 38.000,00 5.625,12 6,76 0,76

SBT (2009) 389.779 2.835,73 211,39 13,41 0,65

STIL (2009) 14.622.943 165,00 0,11 1.492,14 2,30

TPLF (2009) 450.000 3.198,00 61,42 52,07 0,94

ZPKO (2009) 271.602 2.078,00 / / 0,27

P/BВкупно

издадени акции Просечна ценаНето добивка

по акција P/EХВ

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ 03.01.2011

Промет во ЕВРА

Број на трансакции

% на промена

обврзници 191.585 25 -32,88

обични акции 6.016 10 -87,42

Вкупно Официјален пазар 197.600 35 -40,70

обични акции 3.474 4 46,15

Вкупно Редовен пазар 3.474 4 46,15

03.01.2011

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Реплек Скопје 38.000,00 1,33 190.000

Македонски Телеком Скопје 495,68 0,35 153.660

0 0,00 0 0

0 0,00 0 0

0 0,00 0 0

Топлификација Скопје 3198 -2,98 15.990

Алкалоид Скопје 3901,06 -0,30 62.417

Гранит Скопје 528,67 -0,25 79.300

0 0,00 0,00 0

0 0,00 0,00 0

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Реплек Скопје 38000 1,33 190.000

Македонски Телеком Скопје 495,68 0,35 153.660

Гранит Скопје 528,67 -0,25 79.300

Алкалоид Скопје 3901,06 -0,30 62.417

Скопска Пивара Скопје 30000 0,00 60.000

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ

03.01.2011АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

03.01.2011АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

Име на компанијата

Просечна цена (МКД)

%Износ (МКД)

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Отворен инвестициски фондНето-имот на

фонд (ден.) 1М 3М 6М YTD 1YПодатоците се однесуваат за

ILIRIKA JIE 28.622.512,12 6,08% 9,46% 4,14% 2,63% 2,65% 27.12.2010

ILIRIKA GRP 37.165.641,65 1,46% 5,47% 8,08% 12,54% 13,06% 27.12.2010

Иново Статус Акции 17.856.606,95 0,03% 1,80% -7,25% -16,33% -16,33% 31.12.2010

KD Brik 29.968.679,34 3,36% 5,79% 8,94% 13,60% 14,07% 29.12.2010

KD Nova EU 26.502.888,40 2,67% 3,52% 2,13% -1,58% 0,11% 29.12.2010

КБ Публикум балансиран 22.705.260,94 1,20% 3,02% 2,11% -0,12% -0,11% 30.12.2010

03.01.2011

Delovnata zgrada, koja pred edna godina na skop-skiot plo{tad ja izgradi firmata UNI-M, stana sop-

stvenost na Komercijalna banka. Otkako Komercijalna banka aktivira{e hipoteka za naplata na kredit od UNI-M od Skopje, na krajot od minatata godina se stekna so nedvièn imot vo vrednost od 13,2 milioni evra. Spored soop{tenieto na bankata, objaveno na inter-net-stranicata na Makedon-skata berza, stanuva zbor za administrativno delovna zgrada, ~ija vrednost pret-stavuva 11,7% od vrednosta na kapitalot na Komer-cijalna banka vrz osnova na poslednite revidirani godi{ni izve{tai. Kapitalot na bankata iznesuva{e 113 milioni evra.Postapkata za steknuvawe sopstvenost vrz ovoj imot, odnosno za naplata na po-baruvaweto od kompanijata UNI-M, Komercijalna banka ja po~nala u{te vo oktomvri minatata godina. Stanuva zbor za naplata na dve po-baruvawa, edno vo iznos od 5,8 milioni evra i drugo vo iznos od 6,4 milioni evra.

KOMERCIJALNA BANKA STANA SOPSTVENIK NA ZGRADATA SAN MARKO

REALIZIRANA HIPOTEKA VO SKOPJE VREDNA 13,2 MILIONI EVRA

Postapkata za naplata na pobaruvaweto od kompanijata UNI-M, Komer-cijalna banka ja po~nala vo tekot na oktomvri minatata godina. Stanuva zbor za naplata na dve pobaruvawa, edno vo iznos od 5,8 milioni evra i drugo vo iznos od 6,4 milioni evra

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, понеделник - 03.01.2011)

METODI [email protected]

Od Komercijalna banka v~era potvrdija deka vo sopstvenost na bankata vleze nedvièn imot, odnosno administra-tivna zgrada koja se nao|a na ulicata Orce Nikolov, na samiot plo{tad vo centarot na Skopje.“Bankata zasega nema do-neseno odluka da go koristi objektot za izvr{uvawe na svoite delovni aktivnosti”, informiraat od Komerci-jalna banka.Delovnata zgrada {to nikna vo zelenata povr{ina okolu skopskiot plo{tad, kade {to izminatite nekolku godini se izgradija nekolku atraktivni administrativni objekti, stana aktuelna u{te na sa-miot po~etok od izgradbata. Kako investitor na po~etokot se spomenuva{e italijan-skata kompanija San Marko, a potoa i skopskata firma UNI-M. Zgradata ima sedum kata i e karakteristi~na po kombiniranata fasada od staklo i mermer, kako i po zavr{nata kupola na samiot vrv. Objektot be{e komercijalno-administrativ-en i se {pekulira{e deka }e bide namenet za hotel ili za banka. Vo Centralniot registar firmata UNI-M e zavedena kako firma za trgovija na malo, a, navodno, i imotniot list za zemji{teto na koe e gradena ovaa zgrada glasel na ime na ovaa kompanija.

MAKEDONSKA BERZA

INVESTITORITE POTRO[IJA EDVAJ 10 ILJADI EVRA ZA AKCIIPreskromen promet

so akcii se slu~i na prviot berzan-

ski den vo novata godina. Od vkupno ostvarenata trgovija na Makedonskata berza v~era, vo iznos od 12,36 milioni denari, 95% ili 11,8 milioni denari otpadna na obvrznicite za denacionalizacija od devet-tata i pettata emisija. In-vestitorite potro{ija edvaj deset iljadi evra za akcii, a najtrguvana hartija od vrednost be{e taa na Re-plek, so 190 iljadi denari (tri iljadi evra), odnosno samo pet prodadeni akcii ~ija prose~na cena porasna za 1,33% na 38.000 denari. Od Makedonski telekom se prodadoa 310 akcii so prose~na cena od 496 den-ari, za 0,35% povisoka od prethodniot pat. Koga }e gi sobereme iznosite na istrguvanite akcii na Granit, Alkaloid i Topli-fikacija, od 157 iljadi den-ari (ne{to pove}e od 2.500 evra) dovolno ni kaùva za slabiot interes na inves-titorite na samiot po~etok

od 2011 godina. So akciite na Komercijalna banka, na primer, najlikvidnata akcija na berzata, v~era voop{to nema{e trgovija. Glavniot berzanski indeks MBI-10 ja po~na godi-nata so pad od 0,23%, na vrednost od 2.273,5 po-eni, dodeka MBID ima{e nezna~itelno pomestuvawe nagore od 0,03%. Obvrznic-ite zagubija 0,04% od vrednosta, odnosno nivniot indeks se spu{ti na 116,08 poeni. Akcijata na Toplifikacija zagubi 2,98% od vrednosta i zavr{i na 3.198 denari, dodeka Alkaloid i Granit zagubija po 0,3%, odnosno 0,25%, pa|aj}i na 3.901 i 529 denari respektivno. Minatata godina ova vreme, odnosno prviot berzan-ski den vo 2010 godina, zavr{il so vkupen promet od 11,3 milioni denari, {to bilo pomalku od v~era za eden milion denari. Za-toa, pak, akcii se prodale za 5,3 milioni denari, a obvrznici za 5,8 milioni denari.

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII �KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI �NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI �KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

Od op{tina Centar vo toa vreme informiraa deka ko-munaliite za objektot se uplateni od UNI-M. Pritoa, op{tinata inkasirala okolu 220.000 evra, a okolu 330.000 evra, odnosno 60%, trebalo da se sleat vo kasata na grad Skopje. V~era pobaravme odgovor i od UNI-M za pri~inite pora-di koi se realizira{e ovaa hipoteka, no vo kancelariite na ovaa kompanija na ulica Naum Naumovski – Bor~e

br.87 nikoj ne se javuva{e.Zgradata na UNI-M od sa-miot po~etok be{e del od Detalniot urbanisti~ki plan na op{tina Centar. No, sporen be{e celiot Detalen urbanisti~ki plan za "Mal ring". Porane{niot gradona~alnik na op{tinata Centar, Miro-slav Gr~ev, tvrde{e deka e ~udno {to visinata na gradbite na ovaa lokacija porasnala od 22 na okolu 30 metri.

Administrativnata delovna zgrada, �locirana vo centarot na Skopje, stana sopstvenost na Komercijalna banka

17.03.2010 11

Kompanii / Pazari / Finansii 11KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

Рочности преку ноќ 1 нед. 1 мес. 3 мес.

Благајнички записи 4,00% СКИБОР 2,82% 3,63% 4,34% 5,29%

Ломбарден кредит 5,50% МКДОНИА 2,00%

Извор: НБРМ

КУРСНА ЛИСТА Банка

Среден курс 3м 6м 12м 24м 36м

во денари Стопанска 5.70% 6.50% 6,70% 9.40% 9.90%

ЕМУ евро 61,5085 Комерцијална 5,50% 6,50% 6,80% 9,60% 10,00%

САД долар 46,0324 НЛБ Тутунска 5,00% 6,30% 6,70% 9,50% 9,70%

В.Британија фунта 71,4592

Швајцарија франк 49,1911

Канада долар 46,1706 EUR USD GBP CHF

Австралија долар 46,8244 61,65 47 71,3 49,7Извор: НБРМ

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Држава Валута

РочностКАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

Akcionerite na makedonskite kompanii za svojata nagra-da vo vid na dividenda za

2010 godina }e mora da pri~ekaat na kone~nite finansiski izve{tai na kompaniite i odlukite doneseni vo ramkite na nivnite akcionerski sobranija. Deleweto dividenda sekoga{ e politika i odluka na akcionerite, koja se nosi vo ram-kite na akcionersko-to sobranie. Tuka se odlu~uva dali del od dobivkata, voop{to, }e se deli kako dividenda, kolkav }e bide nejziniot iznos ili pak }e se iskoristi za reinvestirawe ili pokrivawe na prethodni zagubi. “Sigurno deka dividen-data e mnogu bitna za dvièweto na cenite na akciite na kompaniite, osobeno na onie koi davaat dividenda, inaku, zo{to nekoj bi investiral vo nekoja akcija, voop{to. Samo kaj nas moème da vidime rast na akcii na kompanii koi ne delat dividenda”, veli Dimitar Haximi{ev, direktor na Toplifikacija.Toplifikacija vo 2010 godina, vrz baza na ost-varenata dobivka od pre-thodnata godina od 29,8 milioni denari, odlu~i da gi nagradi svoite ak-cioneri so dividenda na obi~ni akcii vo bruto-iznos od 15 milioni den-ari, odnosno 33,33 denari

AKCIONERITE ÊKAAT NAGRADA, KOMPANIITE GI ÊKAAT REZULTATITE

KOJ ]E DELI DIVIDENDA VO 2011 GODINA?

Vo 2009 godina, od 32 kotirani kompanii na Makedonska berza 22 ostvarija neto-dobivka. Samo 11 od niv odlu-~ija da gi nagradat svoite akcioneri so dividenda vo 2010 godina

METODI [email protected]

od akcija. Ostanatiot del od dobivkata kompanijata odlu~i da go zadrì vo vid na neraspredelena dobivka, koja }e se koris-ti za idno investirawe.Vo 2009 godina, od vkupno 32 kotirani

kompanii na Makedonska berza 22 ostvarija neto-dobivka. Polovina od “dobitnicite”, odnosno11 kompanii, za 2010 godina

odlu~ija da gi nagra-dat svoite akcioneri za nivnata investicija so dividenda. Akciite na pet od ovie kompanii se najdoa vo grupata deset

najlikvidni hartii od vrednost

vo ramkite na Makedon-ska berza. Za razlika od 2009 godina, vo tekot na 2008 godina od 32 koti-rani kompanii duri 28

godinata ja zavr{ija so dobivka. Od tie 28 kom-panii, identi~no kako i vo 2010 godina, odluka da podelat dividenda donele polovina.Iako deleweto dividenda vo uslovi na kriza pret-stavuva dobar motiv za investirawe vo akciite na nekoja kompanija, samo mal del od kom-paniite se odlu~uvaat ostvarenata dobivka da ja raspredelat na

ovoj na~in. Pogolemiot

del od niv dobivkata ili ne ja raspre-deluvaat ili ja koristat za otkup

na sopstveni akcii, pokrivawe na zagubi od prethodnite go-

dini, no del od niv i za idni investicii.“Vo uslovi na kriza, prioritet pri investi-raweto sekoga{ e toa da se pravi vo kompanii koi redovno delat divi-denda. So tek na vreme se menuva investiciskiot pristap - od investirawe za ostvaruvawe dobivka preku razlika vo ceni na akcii, kon investi-

rawe vo akcii na kom-panii koi beleàt rast i redovno delat dividenda. Pokazatel za toa se mo-mentalnite slu~uvawa vo SAD, kade {to postojano se investira vo kompanii od visokata tehnologija

GORAN MARKOVSKIIZVR[EN DIREKTOR VO DRU[TVOTO ZA UPRAVUVAWE SO INVESTICISKI FONDOVI KB PUBLIKUM INVEST

Vo uslovi na kriza, prioritet pri investi-raweto sekoga{ e toa da se pravi vo kompanii koi redovno delat divi-denda. So tek na vreme se menuva investiciski-ot pristap - od investi-rawe za ostvaruvawe dobivka preku raz-lika vo ceni na akcii, kon investirawe vo akcii na kompanii koi beleàt rast i redovno delat dividenda.

DIMITAR HAXIMI[EVDIREKTOR NA TOPLIFIKACIJASigurno deka dividendata e mnogu bitna za dvièweto na cenite na akciite na kompaniite, os-obeno na onie koi davaat dividenda, inaku, zo{to nekoj bi investiral vo nekoja akcija, voop{to. Samo kaj nas moème da vidime rast na akcii na kompanii koi ne delat dividenda.

NLB Tutunska banka gi namali kamatnite stapki na depozitite

i kreditite za pravni i fizi~ki lica, kako rezultat na namaluvaweto na kamat-nata stapka na blagajni~kite zapisi. Od po~etokot na 2011 godina kamatnite stapki na kredit-nite produkti za fizi~ki lica (krediti, kreditni karti~ki i limit na transakciska smetka) se poniski do 1 procenten poen, a na depozi-tite za fizi~ki lica do 0,3

procentni poeni za deviznite depoziti i do 1 procenten poen za denarskite depoziti. Novite kamatni stapki na kreditnite i depozitnite produkti za fizi~ki lica se odnesuvaat na site postojni i novoodobreni krediti, kako i postojni i novosklu~eni dogovori za depoziti.Bankata gi namali i kamat-nite stapki za novoodobren-ite krediti za kompani-ite. Kamatite na denarskite krediti za pravni lica se namaleni od 0,5 do 2 pro-

centni poeni, dodeka kaj kreditite so devizna klauzula namaluvaweto iznesuva 0,5 procentni poeni. Kamat-nite stapki na depozitite za pravni lica ostanuvaat nepromeneti.

NLB TUTUNSKA BANKA GI NAMALI KAMATITE

Prokredit Banka nudi novi povolnosti za razvoj na malite biz-

nisi, kako namaleni kamatni stapki, namalena provizija pri isplata na krediti za 50%, olesnuvawa vo odnos na zalogot, za kreditite od 5.000 do 10.000 evra kako obezbeduvawe se prifa}a samo menica.Od bankata informiraat deka golem broj povolnosti se nudat i kaj zemjodelskite krediti, kade {to e naprave-no zna~itelno namaluvawe na

kamatnite stapki na agrokred-itite vo evra, dodeka, pak, kaj denarskite agrokrediti nema da se napla}a provizija pri isplata. Vo odnos na fizi~kite lica, Prokredit banka izvr{i na-maluvawe na kamatnite stap-ki kaj kreditnite karti~ki i dozvolenoto pre~ekoruvawe na smetka za eden procenten poen. Od bankata velat deka go-dinava o~ekuvaat apsoluten porast na kreditiraweto kako rezultat na zgolemenata

aktivnost na pretprijatijata i silnata likvidna pozicija na bankata da gi poddrì nivnite aktivnosti i da po-mogne vo nivniot razvoj.

KREDITNI POVOLNOSTI OD PROKREDIT BANKA

koi beleàt silen rast i poradi toa se o~ekuva tie da delat dividendi. Kaj nas najo~igleden primer e akcijata na Makedonski Telekom, koja sekoga{ deli golema dividenda. Nejzinata akcija na nekoj na~in se odnesuva kako obvrznica”, veli Goran Markovski, izvr{en direktor vo Dru{tvoto za upravuvawe so investi-ciski fondovi KB Publi-kum invest od Skopje.Makedonski Telekom vo 2010 godina odlu~i da podeli dividenda na iz-

nos od 105 milioni evra. Za godinava, neoficijal-no, od kompanijata velat deka odlukata za dividen-da }e zavisi od nekolku preduslovi. Najprvin treba da se razgledaat i odobrat kone~nite finan-siski izve{tai za rabo-teweto. Otkako toa }e bide napraveno, potrebno e dvata najgolemi ak-cioneri vo kompanijata, Maxar Telekom i Vladata, da se dogovorat za toa dali }e se deli divi-denda i kolkav }e bide nejziniot iznos.

Fokus12 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

SOWA [email protected]

O~igledno, skopjani go pronajdoa svoeto novo omileno mesto za ribolov i rekreacija, zatoa {to tokmu od niv se kupeni najgolem del od placovite za vikend-ku}i vo Pore~e”, veli Vojnoski.

DIVOGRADBITE SE MINATO, SITE KUPUVAAT LEGALNO

Vo juni godinava Ministerstvoto za transport ponudi na proda`ba 14 lokacii vo atarot na seloto Zduwe, no, spored oficijalnite podatoci, vo izminatite ~etiri go-dini vo op{tina Makedonski Brod se otu|eni devet parceli, od koi sedum se so namena individualno domuvawe, a dve za izgradba na hotel. Od ovie grade`ni parceli samo edna e otu|ena lani, a os-tanatite se prodadeni vo 2010 go-dian. Toa, spored gradona~alnikot, e znak deka ve}e se budi svesta

kaj gra|anite za gradewe po legalen pat. Do pred edna godina po dolìnata na krajbre`jeto na Kozjak bea rasposlani golem broj vikend-ku}i gradeni

na divo, najmnogu vo blizina na selata Zduwe i Blizansko. Dràvata sprovede akcija za nivno urivawe, no uspea da sru{i samo tri divogradbi. Spored gradona~alnikot na Make-donski Brod, Vojneski, urivaweto, sepak, bilo lekcija za gra|anite, zatoa {to sega site gradele le-galno.

SÈ U[TE NE E IZGRADEN REGIONALNIOT PAT SKOPJE-MAKEDONSKI BROD

To~no dva ~asa vozewe so avto-mobil od Skopje ili re~isi 250 kilometri treba da se pominat za da se stigne do Makedonski Brod. Toa e edinstveniot pat preku koj moè da se stigne do ezeroto Kozjak. Ottamu, za da se stigne do novoizgradeniot most kaj selata Blizansko i Zduwe, kade {to se prodavaat najmnogu placovi za vikend ku}i, treba da se vozi po neasfaltiran, zemjen pat u{te ~as i polovina. Izgradbata na delnicata od Skopje do Makedon-ski Brod, za koja e predvideno da

EZEROTO KOZJAK, NOVA TURISTI^KA DESTINACIJA VO MAKEDONIJA

SOWA [email protected]

HOTEL, MLADINSKI KAMPOVI I VIKEND-KU]I ]E SE GRADAT OKOLU KOZJAK

Ezeroto Kozjak }e do-bie zna~ajno mesto na turisti~kata mapa na Makedonija. U{te pred deset godini, koga be{e potopeno pore~koto selo Zduwe so cel izgradba

na branata Kozjak, be{e jasno deka ve{ta{kata akumulacija }e bide isto atraktivna za izgradba na vikendi~ki kako i Tikve{koto, Mavrovskoto i drugite ve{ta~ki ezera vo zemjava. Denes, vo urbanisti~kite planovi na op{tina Makedonski Brod, pod ~ija nadle`nost e ezeroto Kozjak, e planirana izgradba na dva hoteli, nekolku turisti~ki kompleksi, edno ribarsko selo, mladinski kampovi, banka, po{ta, zdravstvena ustanova i duri 540 vikend-ku}i. Gradona~alnikot na op{tinata veli deka idejata e ezeroto Kozjak da stane zna~ajna alka vo razvojot na turizmot vo ovoj zapu{ten kraj vo jugozapad-niot del na Makedonija. “Deka turizmot ve}e ni se slu~uva dokaz e golemiot interes za kupuvawe placovi za po-digawe objekti vo naselbite Blizansko i Z d uw e , n a samoto kraj-bre`je na eze-roto Kozjak. MILOSIM VOJNOSKI

GRADONAÂLNIK NA MAKEDONSKI BROD“Turizmot ve}e ni se slu~uva vo Pore~kiot kraj. Dokaz za toa e golemiot interes za kupuvawe placo-vi za podigawe vikend-ku}i vo naselbite Blizansko i Zduwe, na samoto krajbre`je na ezeroto Kozjak. O~igledno, skopjani go pronajdoa svoeto novo omileno mesto za ribolov i rekreacija, zatoa {to tokmu od niv se kupeni najgolem del od placovite za vikend-ku}i vo Pore~e.”

Urbanisti~kiot plan na op{tina Makedonski Brod, koj predviduva okolu ezeroto Kozjak, vo naselbata Zduwe, da niknat hotel, ribarsko selo, mla-dinski kamp, bolnica, po{ta i banka, kone~no }e go zaìvee ovoj zapu{ten kraj vo Jugozapadna Makedonija. O~ekuvawata se deka Kozjak }e go napolni i buxetot na op{tinata, koja se vbrojuva me|u najsiroma{nite vo zemjava

��

go skrati patot na 58 kilometri, Pore~ani nestrplivo ja ~ekaat pove}e od tri godini. Vladata u{te vo 2007 godina najavi deka izgradbata na direktniot pat }e bide gotova za edna godina, no do denes Pore~ani, kako i site onie koi sakaat da stignat do ovoj kraj, s$ u{te mora da patuvaat preku Ki~evo.Od Agencijata za pati{ta velat deka ve}e se vo tek grade`nite aktivnosti za izgradba na regionalniot pat, odnosno delnicata Kolomot- most - s. Blizansko vo dolìna od 8,4 kilometri. Se nao|a od stranata na Makedonski Brod, po~nuva od mostot t.n. Vlao kaj selo Blizansko i zavr{uva kaj Kolomot, odnosno pred nacionalniot park Jasen. Ottamu tvrdat deka predvideno e istata da bide celosno zavr{ena vo tekot na idnata godina. Izgradbata na delnicata ~ini dva milioni evra. Dràvnite elektrani ELEM se kofinansieri na proektot, zatoa {to zaradi izgradbata na branata Kozjak go potopija postojniot pat. Prvi~no be{e odlu~eno patot da pominuva preku rezervatot Jasen, no od {umskiot rezervat ne dozvolija da se gradi na nivna teritorija. Sega{noto re{enie predviduva patot da minuva okolu rezervatot, preku branata na ve{ta~koto ezero. Sepak, duri i prili~no neudobnoto vozewe se zaborava gledaj}i go ìvopisniot zelen pojas od levata strana na ve{ta~kata akumulacija Kozjak. Osobeno vo selata Blizansko i Zduwe me{tanite raskaùvaat deka ku}i imaat mnogu na{i politi~ari, biznismeni i lu|e od javniot ìvot. Vo ovie sela razvien e i taksi-pre-

vozot so ~amci i gliseri po ezeroto. Spored me{tanite, taka se razviva i ezerskiot turizam, zatoa {to ce-liot predel izobiluva so nedoprena prirodna ubavina, koja e adut za razvoj na ruralniot turizam.

VO ZDUWE I BLIZANSKO POVE]E TURISTI OTKOLKU LOKALNI @ITELI

Desanka i Blagoja Dimoski, 80-godi{ni starci, se edinstvenite ìteli koi gi sretnavme vo Zduwe. Seloto izgleda pusto. Dimoski ve-lat deka ovde ìveat nekolkumina me{tani, koi egzistiraat odgledu-vaj}i zemjodelski proizvodi. Tie svedo~at deka pred desetina godini mestoto bilo nedoprena priroda so gusti {umi i plodni livadi. Osameni i so nataèni lica, ja raskaùvaat prikaznata za nivniot ìvot po potopuvaweto na nivnata ku}a so polnewe na ezeroto Kozjak. Iako na site iteli im bile izgradeni novi ku}i na nekolku metri nad ezeroto, bez osnovni uslovi za ivot, lu|eto masovno begale od ovoj kraj. “Ima sigurno deset godini od koga ni ja poplavija ku}ata. ELEM ni ja izgradi ovaa, vo zamena za starata ku}a, ama ne e isto. Sega site se iseleni odovde, nema so kogo muabet da si napravi{. Problem e i {to nemame pat. Do Makedonski Brod e daleku i ne moème da odime osnovni produkti da kupime. Nie jademe toa {to si odgleduvame ovde”, veli Desanka. Nejziniot soprug Blagoja, pak, veli deka }e bilo mnogu podobro za ìveewe ako porano se napravel patot od Skopje do Makedonski Brod.

TOP 10 BIZNIS - DOGOVORIZNIS - DOGOVORI

no.7 13KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

VOREN BAFET GO IZBRA TOD KOMBS ZA NEGOV NASLEDNIK�� Osiguritelnata i investiciska kompanija

Berk{ir go imenuva{e menaxerot Tod Kombs kako naslednik na 80-godi{niot Bafet. Kombs }e raboti kako glaven menaxer za investicii vo kompanijata, no samo so investicisko portfolio vredno 100 milijardi dolari

“Mojot sin, koj ìvee vo Dra~evo, doa|a nekoga{ preku toj noviot pat, koj s$ u{te ne e celosno izgraden, no samo za praznici, zatoa {to samo toga{ dozvoluvaat nadle`nite od rezervatot Jasen da se pomine. Ima samo odredeni datumi koga moè{ da vozi{ po toj pat, bidej}i s$ u{te ne e dovr{ena izgradbata”, veli Blagoja.Blizansko i Zduwe, pore~kite sela kade {to ima najmnogu parceli za izgradba na vikend-ku}i, se bogati so vegetacija, voda i ~ist vozduh. Ovde se sre}avaat i mnogu lekoviti bilki, a prirodata vetuva deka ovoj kraj za nekolku godini turisti~ki }e zaìvee.Jovica Stojovski od Skopje, ~ija ku}a vo Zduwe se nao|a na samoto krajbre`je na ezeroto, veli deka negoviot tatko go ubedil ovde da izgradat vikendi~ka. “Tatko mi slu{nal od prijateli koi ve}e imaat placovi ovde deka e ubavo mesto i toj me ubedi mene

ovde da izgradime ku}a. Mirno e, ima ubava priroda, a i ot-kako }e go napravat patot }e se stignuva za polovina ~as od Skopje, zatoa {to e na samo 40 kilometri oddale~enost”, veli Stojkovski. I toj slu{nal za glasinite deka pokraj ezeroto Kozjak vikendi~ki imaat izgradeno mnogu politi~ari, no veli deka dosega nema videno nikoj od niv.“Najverojatno vikendi~kite i ne se na nivno ime, zatoa ne gi znaeme. Jas dosega nemam videno nikoj, taka {to ne moàm da kaàm ~ii se”, dodava toj.

MAKEDONSKI BROD: NAJGOLEMA OP[TINA, A NAJMAL BUXET

Op{tina Makedonski Brod ima najgolema teritorija, a ima eden od najmalite buxeti, koj vo 2010 godina iznesuva{e 309.000 evra. Gradona~alnikot Milosim Vojneski veli deka godinava imaat izgradeno plo{tad, nova fontana, bulevar, a vo faza na izgradba se u{te 12 ulici. Toj ima isplanirano deka vo bux-etot }e se vleat dva milioni evra otkako dràvata }e im go dodeli grade`noto zemji{te vo nivno vladenie, zatoa {to

op{tinata ima doneseno gen-eralen urbanisti~ki plan za izgradba na 540 vikend-ku}i vo blizina na ezeroto Kozjak. Vo Makedonski Brod okolu 6.000 ìteli ve}e dolgo vreme go o~ekuvaat startot na rabotata vo fabrikata za oru`je i municija Suvenir od Samokov, koja od pred dve godini e vo racete na ~e{ki sopstvenici. Gradona~alnikot Vojneski veli deka vo 2011 godina o~ekuvaat fabrikata da po~ne so rabota i prvi~no da vraboti 200 lu|e. Makedonski Brod e edinstvenata op{tina koja pred ~etiri godini otkupi zemji{te od privatno lice so cel da izgradi industriska zona vo gradot.“Go otkupivme zemji{teto od Alka-loid. Tie sakaa da gradat fabrika ovde, no se otkaàa i po cena od 1,5 evro za kvadrat op{tinata go otkupi celoto zemji{te so povr{ina od 120.00 kvadratni metri. Za toa mesto nie ve}e donesovme urbanisti~ki plan. Sega gi crtame parcelite. Toa }e bide industriska zona i za site koi se zainteresirani da gradat fabriki }e im go prodademe zemji{teto po cena od edno evro za kvadrat i }e bidat oslobodeni od pla}awe komunalii”, veli Vojnoski.

Vrabotuvaweto nov menaxer za investicii voobi~aeno ne pretstavuva spektaku-larna vest. No, koga sta-

nuva zbor za izbor na soodveten kandidat koj treba da go zameni najuspe{niot menaxer za in-vesticii vo istorijata na ovoj pazar, Voren Bafet, toga{ ovaa informacija se {iri so nevidena brzina.Vo dekemvri minatata godina, osiguritelnata i investiciska kompanija Berk{ir go imenuva{e menaxerot Tod Kombs, koj doa|a od eden mal investiciski fond vo Konektikat, za glaven me-naxer na investiciite na ovaa kompanija. Kombs }e rakovodi so investiciskoto portfolio na Berk{ir vredno 100 milijardi dolari. Izbranikot na Bafet ja napu{ti prethodnata rabotna pozicija vo investiciskiot fond Kesl point kapital menaxment i premina vo Berk{ir hetavej na krajot od 2010 godina. Vakvoto nazna~uvawe e ogromen predizvik za 39-godi{niot Kombs, bidej}i dosega rabotel vo fond koj raspo-laga so finansiski sredstva od 400 milioni dolari i investiral prete`no vo akcii na kompanii od finansiskiot sektor.Ovaa postapka na Berk{ir go dobi epitetot najuspe{en biznis-dogovor vo modernata amerikan-ska korporativna istorija, po koj }e se pameti turbulentnata 2010 godina. Od Berk{ir potenciraat deka so izborot na svoj naslednik Bafet }e ja podeli svojata dvojna uloga vo kompanijata na izvr{en direktor i glaven menaxer za investicii. "Tod Kombs nema da rakovodi so celoto investicisko portfolio na Berk{ir s$ dodeka jas sum prisuten vo kompanijata. Dvojnata funkcija mi pripa|a samo mene i planiram taka da ostane", izjavi neodamna Bafet.Vo prvite {est meseci od 2011 godina Voren Bafet }e ja zadrì funkcijata glaven menaxer na investiciite i }e ja nadgleduva rabotata na Kombs, koj, pak, }e menaxira samo so investicii za ~ija visina samiot }e odlu~uva. "Mora da bide taka, bidej}i Kombs prethodno ne menaxiral so obemni finansiski investicii i kupoproda`ba na ogromno koli~estvo akcii, raboti koi se delovna politika na Berk{ir", potencira Bafet.So novata pozicija, Kombs }e im

se pridruì na nekolku desetici vraboteni vo korporativnata kancelarija na Berk{ir, kom-panija koja poseduva pove}e od 70 biznisi i ima pove}e od 257.000 vraboteni. Berk{ir opfa}a biz-nisi od najrazli~ni oblasti, od osiguritelni kompanii kako Geiko i SiKendi, pa s$ do operatori na èlezni~kiot soobra}aj vo Santa Fe, Meksiko. Wujor{ki Blumberg pro{eta niz kompaniite kade {to prethodno rabote{e naslednikot na Bafet. Kolegite od investiciskiot fond Kesl point kapital menaxment go opi{ale Kombs kako li~nost koja zarabotuva samo preku naporna rabota. Najgolem del od svoeto rabotno vreme Kombs go pominu-val vo istraùvawe, ~itawe vesnici i finansiski dokumenti so koi go zgolemuval svoeto poz-navawe za finansiskiot svet."Izbrzanite odluki ne se sostaven del od li~nosta na Kombs. Toj uspea da go zgolemi kapitalot na dolg rok, bez da bide "zaroben" od slavata na li~niot uspeh, koj nasekade go slede{e", re~e ne-goviot deloven partner, Rom Ruso, od investiciskiot fond GRG. Kako magister po biznis-admin-istracija na univerzitetot vo Kolumbija, pred da premine vo investiciskiot fond so sedi{te vo Konektikat, Kombs rabotel kako bankarski regulator i analiti~ar na proizvodni ceni i uslugi. Vo 2005 godina Kombs go osnoval sop-stveniot fond Grinvi~ pod kapata na Kesl point kapital. Rabotata na fondot Grinvi~ glavno se odne-suvala na investirawe vo akcii na berza. So ova, Kesl Point go zgolemil kumulativniot prihod od investirawe za 34% od vremeto koga bil osnovan. Soglasno politikata na Bafet da ja podeli negovata funkcija na dve oddelni pozicii, kon krajot na 2010 godina od Berk{ir izbraa trojca potencijalni kandidati koi moàt da ja nasledat funkcijata na Bafet kako izvr{en direktor vo kompanijata. Iako s$ u{te ne se oficijalno imenuvani, kako najgolem favorit-zamenik na Bafet go izdvojuvaat kandidatot David Sokol, koj momentalno ra-kovodi so ogranokot na Berk{ir, Midamerikan enerxi holdings i e izvr{en direktor na Netxets, kompanija koja prodava "paketi za sopstvenost" na privatni avioni na fizi~ki i pravni lica.

prodolùva

40 metri iznesuva otvorot na

pe{terata Pe{na, koja se nao|a na nekolku kilometri od

Makedonski Brod, na patot za Samokov. Proglasena e za spome-

nik na prirodata, a nejziniot otvor e najgolem na Balkanot

52sela ima vo

okolinata na Pore~e

540 VIKEND-KU]I TREBA DA SE IZGRADAT POKRAJ EZEROTO KOZJAKOp{tina Makedonski Brod u{te minatata godina go donese urbanisti~kiot plan so koj predvide pokraj ezeroto Kozjak da se izgradat 540 vikend-ku}i. Za ve}e urbaniziranite placovi vo Blizansko i Zduwe do op{tinata bile podneseni okolu 2.000 barawa, no zemji{teto s$ u{te go prodava Minister-stvoto za transport. Gradona~alnikot tvrdi deka op{tinata si go napravila svojot del, a na poteg bila dràvata koja trebalo da prodava poagresivno.

KOZJAK E NAJDOLGOTO EZERO VO MAKEDONIJAEzeroto Kozjak e dolgo 32 kilome-tri, dlaboko 130 metri, a maksi-malnoto rastojanie me|u edniot i drugiot breg iznesuva 400 metri. Kozjak e najdolgo ezero vo Make-donija i se polni od vodite na rekata Treska. Karakteristi~no e po zna~itelno bogatiot riben fond, {to pretstavuva vistinska mamka za ribolovcite.

PATOT SKOPJE-MAKEDONSKI BROD GOTOV ZA EDNA GODINA?!Nekolkukilometarski pat ve}e se gradi pokraj lovi{teto Jasen, preku branata Kozjak. U{te sedum kilometri treba da se probijat od mostot vo Blizansko za da moè da se povrze Makedonski Brod so Pore~e i dotamu da se stignuva od Skopje za samo eden ~as. Gradona~alnikot na Makedonski Brod, Milosim Vojneski, veli deka za taa namena dràvata od buxetot obezbedila pari i do krajot na 2011 godina patot bi trebalo da bide pu{ten vo up-otreba. Spored gradona~alnikot, toa }e zna~i ~ekor ponapred kon unapreduvawe na selskiot, ezerskiot i ekolo{kiot turizam vo ovoj kraj.

Komentari / Analizi14 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

D-r RUBIN ZAREVSKIKonsultant za strate{ki menaxment i univerzitetski profesor

D-r RUBIN ZAREVSKIKonsultant za strate{ki menaxment i uuuuuniverzrrrr itetski profr fr fesorrrr

POZITIVEN START

Dobro e pozi-tivno da se po~ne sekoja godina, pa i ovaa. 2011 go-dina ja do~ekavme

prili~no trezni, vo o~ekuvawe na brojni pozi-tivni promeni na ekonom-ski plan. Dokaz za ova se samo 16 slu~ai na alko-holiziranost prijaveni na Klinikata za toksikologija, {to e najnisko nivo vo poslednite 15 godini. Isto kako i mnogu drugi poka-zateli za 2010 godina. No, ova e zad nas. [to n$ o~ekuva na ekonomski plan vo neparnata 2011 godina? ]e po~nam so doma{niot BDP. Nivoto na minimalen rast od 3% e nedovolno, no istovremeno i te{ko ostvarliva brojka. Za da se postigne zabeleìtelen rast vo ekonomijata, koj }e go po~uvstvuvaat i gra|anite i kompaniite, }e bide potrebno najmalku dvojno povisoko nivo. No, ova se grani~i so nau~nata fantastika dokolku se pogledaat poziciite na dràvniot buxet, za{tedite, investiciite, trgovskiot deficit i niskoto nivo na {tedewe. Dràvniot buxet, i pokraj niskiot deficit, ima nepovolna struktura, koja nema da kreira golema investiciska pobaruva~ka. Dolgonajavuvanite kapi-talni investicii od 384

milioni evra }e bidat daleku pod potrebnoto nivo za da se angaìra dovolen doma{en ekonom-ski potencijal. Bezdrugo slaba korist i poradi faktot {to zna~aen del od kapitalnite proekti vo Makedonija gi izvedu-vaat stranski kompanii. Ova e zagriùva~ki i od drug aspekt. Dràvata }e mora da povle~e 400 milioni evra od MMF, no i krediti od EBRD, EIB i drugi kreditori za da gi vra}a dolgovite, da gi isp-la}a platite na buxetarite i da finansira stranski igra~i na doma{niot pazar. Sostojba na zaguba-zaguba, bidej}i em si ja zgolemuvame nadvore{nata zadolènost, em ne finan-sirame doma{no pro-izvodstvo. Penziskiot i zdravstveniot fond so zadrànite stapki za pridonesi }e prodolàt da kreiraat zagubi, poradi {to }e bideme svedoci na golemi i ~esti finansiski intervencii od dràvniot buxet. Procenkata e deka ovie intervencii }e se dviàt na godi{no nivo od okolu 80 milioni evra. Makedonija vo 2011 godina nema da se izraduva na priliv na pozna~itelni stranski direktni inves-ticii. Nivoto nema da nadmine 150 milioni evra

i tie isto kako i vo 2010 godina glavno }e bidat rezultat na zaemite koi gi davaat stranskite kom-panii-majki na doma{nite kompanii-}erki. Pri~inata za otsustvo na SDI e povrzana so ne~lenuvaweto vo NATO, no taa ima i ekonomska dimenzija. Make-donija e slaba vo ponudata na kadri, vo infrastruktu-rata i vo performansite, sporedeno so konkurenci-jata na po{irokiot krug zemji od regionot. Domi-nantno, vo 2011 godina }e vidime grinfild investito-ri od Turcija i od Avstrija i toa vo energetikata i vo prerabotuva~kata indus-trija. Mo`ni se poedine~ni akvizicii vo farmacevtski-ot sektor i kaj sinxirite na maloproda`ba, no ova }e zavisi pred s$ od sos-tojbata na berzata i visi-nata na akciite. Govorej-}i za berzata, 2011 godina nema da donese ni{to novo vo odnos na potcene-toto nivo na akciite koi kotiraat. Glavniot dvigatel na transakciite }e bide strate{koto kupuvawe akcii po niska cena od dominantnite sopstvenici, so cel dopolnitelno zgole-muvawe na nivnoto u~estvo vo sopstvenosta. Pozicio-niraweto e so cel idna proda`ba na kompaniite na stranski sopstvenici.

Vo uslovi na niska in-flacija, koja }e se zadrì na nivoto od posledniot kvartal od godinata, vo 2011 godina }e prodolì politikata na stabilen devizen kurs, koj, realno, mu odgovara sekomu. Za bankarskiot pazar 2011 godina }e bide prili~no neizvesna. Osven odredeno okrupnuvawe preku spoju-vawe na pomali banki, del od bankite }e se soo~at so nelikvidnost. Poradi ovaa sostojba, }e bideme svedoci na dokapitalizacii od stranskite sopstvenici. Strukturata i goleminata na aktivata }e se zadrì, no }e se namali profit-abilnosta. Rekordno nisko nivo }e zabeleàt i kamatite za {tednite vlogovi, {to }e deluva destimulira~ki vrz {tedeweto. Samo 4% dobivka na devizen vlog vo uslovi na inflacija od 3% zna~i realen prinos od samo 1%. Vo najdobar slu~aj bankite moàt da smetaat na zadrùvawe na postojnoto nivo na {tedewe. Zatoa, pak, bankite }e mora dobro da menaxiraat so depozi-tite na profitabilnite pretprijatija, od tipot na Telekom, Okta, EVN, Alka-loid, Toplifikacija, i da gi plasi-raat vo zapisi i obvrznici, zarabotuvaj}i

siten procent. Ostatokot od sredstvata }e mora vnimatelno da go pu{tat na pazarot i da gi kredi-tiraat kompaniite i naselenieto. Rast od 10% vo odnos na 2010 godina e ostvarliv, no ova e daleku ponisko nivo od 2008 go-dina. Pritoa, rizicite os-tanuvaat i glavno }e bidat linkuvani so doma{nata nelikvidnost i nekonkurent-nost na proizvodstvoto na stranskite pazari. Ovde bi potenciral eden su{tinski problem. I vo 2011 godina Make-donija vleguva bez realna strategija na razvojot i bez razraboteni sektorski politiki. Ova e slu~aj i so zemjodelskiot sektor, pazarot na nedvi`nosti, grade`ni{tvoto, energet-ikata, transportot, fin-ansiskiot sektor, osiguru-vaweto. Vakviot stihien razvoj }e se reflektira i vrz izvoznite preformansi. Izvozot }e zavisi od tri komponenti, koi so~inuvaat pove}e od 50% od makedon-skiot izvoz. Prvo, toj }e se zgolemuva poradi izvozot na metalite, ~ii berzanski ceni }e prodolàt da ra-stat. Vtoro, toj }e stagnira vo delot na izvozot od tekstilniot sektor, koj e dvièn od lon-proizvodst-voto i vo nego od evtinata, no kvalitetna rabotna

Dominantno, vo 2011 godina }e vidime grinfild investitori od Turcija i od Avstri-ja i toa vo energetikata i vo prerabotuva~kata industrija. Mo`ni se poedine~ni akvizicii vo farmacevtskiot sektor i kaj sinxirite na maloproda`ba, no ova }e zavisi pred s$ od sostojbata na berzata i visinata na akciite

��

sila. I treto, izvozot na OKTA na kosovskiot pazar, koj go dostigna nivoto od 7% od makedon-skiot izvoz, }e prodolì da raste poradi porastot na svetskata cena na naf-tata. Uvozot }e prodolì da raste poradi zgol-emuvaweto na cenata na naftata, gasot, strujata i na surovinite, a }e stagnira vo delot na izvozot na vozila i na drugi stoki za {iroka potro{uva~ka. Na toj na~in, trgovskiot deficit vo 2011 godina }e bide za 15% pogolem od 2010 godina, no ova nema da vlijae vrz deviznata pozicija poradi stabil-noto nivo na doznaki od stranstvo i viso-koto zadolùvawe na dràvata. Na {to treba da se gleda pozitivno vo 2011 godina? Pa, }e nemame recesiska godina, a moèbi }e dojdat i investitori od Afrika.

ZORAN TALERevropratenik, izvestuva~ za Republika Makedonija vo Evropskiot parlament

ZORAN TALERevropratenik, izvestuva~za Republika Makedonija vo Evrrrropskiot parlrrr ament

SOLIDARNOSTA FUNKCIONIRA SAMO AKO E DVONASO^NA

Koga (i ako) se razgovara za sporot za imeto me|u Makedonija i Grcija i negovite

mo`ni re{enija, se javuva silen napliv od emocii. Situacijata eskalira{e do toj stepen {to sega EU se smeta za "lo{iot tip" vo Makedonija. EU se stekna so imix deka ne saka ili ne e sposobna da im pomogne na dvete zemji vo pronao|aweto na demokratsko i civilizira-no re{enie. Zgora na toa, se smeta deka EU e nes-posobna da prisili edna od svoite zemji-~lenki da najde brzo i razumno re{enie."Makedonija ve}e vtora godina se kvalifikuva za pregovori za priem, a e kandidat za EU ve}e pet godini. Krajno vreme e Makedonija da prodolì so procesot za priem, bidej}I, iskreno, smetam deka prolongiraweto na ovaa stasus kvo situaci-ja seriozno moè da ja naru{i stabilnosta vo zemjata i regionot, kako i

kredibilitetot na evrop-skata nadvore{na politika kon Zapadniot Balkan", ova e izjava od moeto pismo za poddr{ka na Makedonija, isprateno do visokiot pretstavniik na EU i do ministrite za nadvore{ni raboti na sostanokot na Evropskiot sovet. I, sepak, na sostanokot na Sovetot na 14 dekemvri povtorno ja slu{navme do-bropoznatata izjava: "Neop-hodno e odrùvawe na dobri me|usosedski odnosi, koi vklu~uvaat pregovori i zaedni~ko prifatlivo re{enie za pra{aweto za imeto, pod pokrovitelstvo na ON. Sovetot go pozdra-vuva tekovniot dijalog na visoko nivo i so netrpe-nie gi o~ekuva rezulta-tite od nego".Bi sakal da poso~am deka beskorisnoto ~ekawe na Evropskata unija za kom-promisno re{enie prediz-vikuva pad na nejzinata reputacija. Istoto ova vaì i za faktot deka EU ne e sposobna da ubedi edna od svoite zemji-~lenki da go re{i ovoj

dolgotraen spor. Solun-skata deklaracija vo 2003 godina ve}e ja potvr-di evropskata idnina na zemjite od Zapaden Balkan, a sepak, integracijata na Makedonija be{e paradok-salno blokirana od post-apkata na Grcija. Dodeka site ostanati zapadnobal-kanski zemji prezemaat mikro~ekori kon EU, Makedonija ve}e predolgo tapka vo mesto.Malku e ironi~no {to gr~kiot stav ne e protiv integracijata na zemjite od Zapaden Balkan vo EU. Naprotiv, na Solunskiot samit Grcija aktivno se zalaga{e da ja ubedi, toga{ skepti~nata, EU da mu dade na Balkanot ~ista perspektiva. Ponatamu, Grcija postojano izjavuva deka so netrpenie o~ekuva da ja vidi Makedonija vo EU. Sepak, taa e podgotvena da ja prifati Makedonija vo EU edinstveno so novo ime. Gr~kata tvrdoglava pozicija otvora brojni diskusii vo Makedonija za za~uvuvaweto na makedonskiot identitet i

suverenost.Makedonija ja gleda gr~kata pozicija kako nepremostliva pre~ka na nejziniot pat do EU. Opa|a poddr{kata na Makedon-cite vo vrska so evrointe-graciite. U{te pove}e, EU i nejzinite pretstavnici vo Makedonija bea ob-vineti deka se nedovolno aktivni i efikasni vo pomagaweto na Makedonija da ja postigne svojata cel. Se ~ini deka celata situ-acija bega od kontrola. Od edna strana, ja imame zbu-netata evropska zaednica, a od druga strana, dvete vladi èstoko gi branat svoite pozicii.

DALI POSTOI RE[ENIE NA POVIDOK?

EU o~ekuva dvete zemji da pokaàt zrelost i da dojdat do kompromisno re{enie. So toa }e ispra-tat jasna poraka za do-brososedska politika, koja e preduslov za soìvot vo Unijata. No, vo ovaa navidum bezizlezna situ-acija, nikoj ne pokaùva

volja za re{avawe na problemot. Dodeka EU se trudi da najde re{enie so koe }e si go obeli obrazot, konfliktot de fakto ja stava Makedonija, nekoga{niot favorit vo EU-integraciite, vo kom-pletna izolacija.Smetam deka vlasta treba da pokaè hrabrost vo pronao|aweto re{enie. Mislam deka e vreme, duri i krajno vreme za toa. So ~ekorewe napred i so poz-itiven pridones od dvete strani kon re{avaweto na sporot, dvete zemji }e pokaàt zrelost i odgovor-nost. Ponatamu, so toa }e se spre~i pra{aweto za imeto navistina da stane dolgoro~no zamrznat bilateralen konflikt. Toa e najlo{oto scenario, koe silno }e vlijae na stabil-nosta i sigurnosta vo regionot.Sovetot povtori deka Makedonija "dovolno gi ispolnuva politi~kite kri-teriumi" i zabeleà deka "Komisijata gi povtori preporakite za otvorawe pregovori za priem na

[to se slu~i so Grcija? Veruvam deka ova e naj~esto postavuvanoto pra{awe vo posledno vreme, vo Makedonija, vo sosednite zapadnobalkanski zemji, a pove}e ili pomalku iskreno i vo Evropskata unija. Makedonija be{e blokirana vo ev-ropskite integracii od nejziniot sosed. Dvete zemji "zaglavija" na pra{aweto za imeto i toa se pretvora vo seriozen problem, koj se ~ini preteòk za re{avawe za dvete strani

��

Porane{nata Jugoslov-enska Republika Make-donija. Sovetot e podgotven odnovo da go razgleduva pra{aweto vo tekot na naredniot pretsedatelski mandat". Na Makedonija & e dadena vtora {ansa, no dali e podgotvena da ja prezeme idninata vo svoi race? A od druga strana, dali Grcija e podgotvena da istapi i da pridonese za posvetla idnina vo sosedstvoto?Jas iskreno veruvam deka dvete zemji se sposobni da najdat re{enie so koe }e bidat primer za dobro-sosedski odnosi. Vo vreme na kriza, sekoga{ e podo-bro da bide{ opkruèn so prijateli otkolku so neprijateli. Konsolidira-nata, odgovorna politika e patot kon uspehot. Toa e vo interes na dvete zemji i na nivnite narodi. Sepak, solidarnosta funkcionira samo ako e dvonaso~na: toa vaì i za Makedonija i za Grcija.

4 FEVRUARI 2011 - SPECIJALEN PRILOG

BIZNIS KONSALTING

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: [email protected]; TEL: 02 2551 441;LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI

KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

� MAKEDONSKITE KONSULTANTI ZA SU[TINATA NA INOVATIVNOSTA KAKO NOV KONCEPT VO DELOVNOTO RAZMISLUVAWE I DELUVAWE

� KAKO EFIKASNO DA GO INTEGRIRATE MARKETINGOT I SOCIJALNITE MEDIUMI VO RABOTEWETO VO NASOKA NA ZGOLEMENA PRODA@BA I POGOLEMA PREPOZNATLIVOST NA VA[ATA KOMPANIJA?

� KOLKU ^INI IMPLEMENATCIJATA NA ODREDEN STANDARD?

� JAVNO - PRIVATNO PARTNERSTVO - POTENCIJALI, MO@NOSTI ZA KOMPANIITE, ZAKONSKA RAMKA, SOVETI

ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJAL-NIOT PRILOG BIZNIS KONSALTING KOJ KE IZLEZE NA 4 FEVRUARI 2011 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

K O M E R C I J A L E N O G L A SK O M E R C I J A L E N O G L A S

Balkan / Biznis / Politika16 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

Vkupnite ruski in-vesticii vo Srbija dosega iznesuvaat

1,3 milijardi dolari, a srpskite vo Rusija okolu 400 milioni dolari, izjavija za Tanjug od Stopanskata komora na Srbija.Se o~ekuva kompanijata Gaspromweft, koja e sopstvenik na Naftenata industrija na Srbija, vo

2011 godina da investira 450 milio-ni evra. Spored prethod-nite najavi, investiciite na ovaa ruska firma vo NIS vo narednite tri godini }e nadminat mili-jarda evra.Ruskata kompanija Lu-koil, koja e sopstvenik na belgradski Beopetrol, bi trebalo vo slednite tri godini vo Srbija da

vloì 100 milioni evra, a dosega investirala 380 milioni dolari.Srbija vo Rusija inves-tirala okolu 400 mil-ioni dolari, od {to koncernot Hemofarm od Vr{ac vo izgradba na fabrika za proizvodstvo na lekovi vo Obninsk, 80 kilometri od Mosk-va, vloì 32 milioni dolari.

RUSIJA INVESTIRALA 1,3 MILIJARDI DOLARI VO SRBIJA

Crnogorskata aviokom-panija Montenegro erlajns objavi deka

vo 2010 godina prevezla 630.000 patnici, {to e za 20% pove}e od 2009 godina.Pretsedatelot na kom-panijata, Zoran \uri{i}, izjavi deka 2010 godina bila “edna od najte{kite za Montenegro erlajns”, no kompanijata uspeala da gi ispolni site zacrtani

godi{ni planovi.\uri{i} najavi otvorawe novi linii vo 2011 godina, od koi najva`ni se leto-vite za Milano i pogolem broj letovi za London. Toj kaà i deka rakovodstvoto na kompanijata ocenilo

deka e najdobro za Monte-negro erlajns da ostane vo sopstvenost na dràvata. Isto taka, izjavi deka ima nekolku stranski kompanii koi se zainteresirani da go kupat crnogorskiot na-cionalen avioprevoznik, no ne navede za koi kompanii

stanuva zbor.

MONTENEGRO ERLAJNS SO 20% POVE]E PATNICI VO 2010 GODINA

Izminatata godina, koja vo Hrvatska }e ostane zapa-metena po 30.000 novi nevrabo-

teni i padot na BDP od 2,5%, ima{e edna grupa lu|e koi uspe{no rabotea: prezemaa firmi i osvo-juvaa regionalni bren-dovi, oìvuvaa propadnati pretprijatija ili smis-luvaa novi neavtenti~ni hrvatski proizvodi. Ova se prvite petmina koi so svoite uspesi ja odbeleàa ekonomskata 2010 godina vo Hrvatska.

EMIL TEDESKIOtkako lokalnite politi~ari ja ismeaja nego-vata namera da ja prezeme razdrmanata Podravka, Emil Tedeski se svrte kon Slovenija. Namesto prehranbenata firma, vo Koprivnica si kupi pes labrador, a Podravka ja zameni so slovene~ka Droga kolinska. Akvizici-jata na Droga na Tedeski za vrtoglavi 382 milioni evra ja odbeleà minata recesiska delovna godina. Za cena “nevidena na ovie prostori”, Atlantik ja pr-ezede kompanijata so 2.600 vraboteni vo Slovenija i Srbija i so silni brendovi kako Argeta, Kokta, Smoki i Bananica, stana region-alno zna~aen igra~.I dodeka slovene~ki "Fi-nance" go proglasi Tedeski za najseksi pretpri-ema~ na godinata, del od slovene~kite mediumi ne

mu bea tolku nakloneti – pred prezemaweto tvrdea deka zad negovoto kupuvawe na Kolinska, vsu{nost, stoi Ivica Todori}, so koj go vrzuva kosopstvenost na televizijata RTL Hrvatska. Pred krajot na godinata, vo zavr{nicata na operaci-jata Droga, go obvinuvaa deka tro{ocite za preze-mawe }e gi prefrli na slovene~kata firma i so toa }e go optovari nejzi-noto rabotewe. Hrvatskiot biznismen se brane{e deka vo ovoj {kolski primer na kvalitetno prezemawe 45% od cenata finansira so sopstven kap-ital, a ostatokot so kred-iti. Gi pobi i tra~ovite deka }e gi rasprodade delovite od kompanijata, od {to stravuva{e del od slovene~kata javnost.

VJEKOSLAV MAJETI]Idejata Hrvatska, od zemja bez avtomobilska indus-trija, kade {to s$ u{te vladee silen kult kon germanskite dizel-avtomo-bili, da stane poznata po ekolo{ki elektromobili e ednakva na ~udo. Tokmu takvata nau~na fantastika se ~ini deka e vozmo`na blagodarenie na Vjekoslav Majeti}, sopstvenik na firmata Dok ing i negovi-ot tim koj minatata godina ja izraduva javnosta so konceptot na elektromo-bilot XD. Na firmata na Majeti} ni dosega ne & nedostiga{e inventivnost: ve}e so godini proizvedu-vaat protivminski roboti, najmnogu za Pentagon, vo Afrika prodavaat roboti–

rudari, a kosmodromot Bajkonur go opsluùvaat so roboti za gasewe na poàr vo nevozmo`ni uslovi. Koga bankite go odbija finansiraweto na prviot hrvatski elektro-mobil, i toa vo ramkite na aukcija na Hrvatskata banka za obnova i razvoj, odnosno vo ramkite na vladinite merki koi bi trebalo da gi pomagaat inovaciite i ekonomijata, voop{to, Majeti} se orien-tira na stranski privatni investitori, koi pokaàa interes za serisko proiz-vodstvo na ovoj elektro-mobil.

DARKO [KETSte~ajot na trgovskiot sinxir Pevec, koj nema{e seriozen menaxment, a ima{e i neseriozni sop-stvenici, koj “trguva{e na smetka na dostavuva~ite”, nema tipi~na hrvatska zavr{nica - likvidacija na kompanijata i isfrleni rabotnici na ulica. Po ostavkite na dvajcata kriz-ni menaxeri, doa|aweto na ste~ajniot upravnik Darko [ket navistina be{e treta sre}a: fir-mata uspe{no prodolì so rabota i zadrà 850 od 1.100 vraboteni. Pod up-ravata na [ket, sinxirot Pevec, otkako go odvede vo propast bra~niot par Pevec, povtorno zaìvea. [ket otvori 11 trgovski centri, a sleduva dogovor so bankite za pove}eto dolgovi da gi pretvorat vo sopstveni~ki udeli na noviot Pevec. Bra~niot par Pevec {est meseci bea

vo pritvor. Iako Zdravko Pevec svoevremeno na osiroma{enite rabotnici im tvrde{e deka nema ni{to osven ko{ulata {to ja nosi, obvinetite za tri kazneni dela, protivpravno si prisvoile dva milioni evra. Samo na tajnata smetka na soprugata Vi{wa vo Avstrija bile smesteni 1,4 milioni evra od povrat na danok, {to e dovolno za 10.000 skapi ko{uli.

IVICA TODORI]Neodamna konsultantskata ku}a Delojt potvrdi deka Ivica Todori} ofici-jalno ja pokori porane{na Jugoslavija, koga stana najgolem trgovec vo re-gionot. Negoviot Konzum so lanskite prihodi od 2,67 milijardi evra go pretekna slovene~ki Merkator, istis-nuvaj}i go na vtoro mesto.Devetmese~nite rezultati na kompaniite vo sostav na Agrokor pokaùvaat deka carstvoto na Todori} mnogu dobro se nosi so re-cesijata. Glavniot adut na koncernot Agrokor, Konzum, beleì blag rast na pri-hodite i dvocifren rast na dobivkata, a dobro rabotat i Beqe i Jamnica, dodeka negativni trendovi gi pogodija Ledo, Zvijezda i Tisak.Todori} ne go pla{at opoziciskite kritiki vo Saborot: od vlasta mu delat komlimenti, a pre-mierot Kosor pri preze-maweto na Vupik (pred koj ve}e zagospodari so Vrbovec, Beqe i Vinkovci na PIK) izjavi deka so zadovolstvo bi go pov-

ikala vo Vladata. No i toj znae {to e strav, osobeno onoj od vleguvawe vo EU, za {to progovori nego-vata bliska sorabotni~ka Qerka Puqi}. Taa izjavi deka doma{nite trgovci, ako dràvata ne im obez-bedi pozitivna diskrimi-nacija, mnogu te{ko }e ja preìveat konkurencijata na me|unarodnite sinxiri i }e stanat lesna cel za prezemawe.

@EQKO ROHATINSKIGuvernerot Rohatinski so stroga kontrola ja za~uva stabilnosta na kunata i na hrvatskite banki i taka go ublaì udarot na planetarnata finansiska kriza, {to go prepoznaa i me|unarodnite avtoriteti. Nema somnevawe deka guvernerot na Hrvatskata narodna banka e ~ovek so znaewe i sposobnosti, a mediumite ponekoga{ mu gi pripi{uvaa spo-sobnostite na Supermen, ~estopati kitej}i gi glo-rifikaciskite tekstovi so naslovi kako “Guvernerot vo posleden ~as spasi milioni zadolèni” ili “Rohatinski za Hrvatkite popoèlen od Bred Pit!” Popularnosta na Rohatin-ski, spored anketite, i ponatamu e mnogu visoka, i pokraj toa {to javno prizna deka nesorabotu-vaweto so MMF moèbi be{e gre{ka, no vo pos-ledno vreme raste brojot na negovi kriti~ari.Simpatiite {to gi stekna branej}i go kursot na kunata i istrajno kriti-kuvaj}i gi premierkata i

ministerot za finansii postepeno se topat, zatoa {to naide na bezmilosen udar na del od ekonomis-tite, koi tvrdat deka sta-bilnata kuna ne e vistin-ska nacionalna valuta. Mu zabeleùvaat deka stabilniot kurs go ko~i ekonomskiot prosperitet, deka so deviznite klauzuli na kreditite go brani in-teresot na me|unarodnite bankari i deka odbiva da gi iskoristi mehanizmite {to mu se na raspo-lagawe za razdviùvawe na ekonomijata. Na kriti~arite za deviznite klauzuli Rohatinski sarkasti~no im pora~a deka toga{ bi trebalo da se ukine i {tedeweto vo devizi, iako ne ob-jasni zo{to kunata nema monetaren suverenitet, a podocna dodade deka HNB, koga toa navistina bi ja pridviìlo ekonomijata, vedna{ bi prestanala da ja brani kunata, bez ogled na kratkotrajnite kolateralni posledici. Za povicite da se vklu~i vo selektivno kreditirawe na strate{ki razvojni proekti u{te ne se oglasil. A koga edna ambiciozna vonparlamentarna partija ja plasira prikaznata za negovite premierski pretenzii, guvernerot zadocneto tvrde{e deka ne go interesira par-tiski anga`man. No, ne ja otfrli sosema mo`nosta, kako Viktor Ju{~enko, od mestoto {ef na central-nata banka da sedne vo premierskata fotelja.

HEROI NA HRVATSKATA EKONOMIJANASTANI I LI^NOSTI KOI JA ODBELE@AA EKONOMSKATA 2010 GODINA

Za cena “nevidena na ovie prostori”, Tedeski ja prezede Droga kolinska i stana regionalen zna~aen igra~, Majeti} patentira elektromobil, [ket go spasi Pevec, Todori} ja osvoi porane{na Jugoslavija, a Rohatinski kako Supermen gi spasuva{e hrvatskite banki i uspea da ja za~uva stabil-nosta na kunata

��

ELENA JOVANOVSKA

EMIL TEDESKI VJEKOSLAV MAJETI] DARKO [KET IVICA TODORI] @EQKO ROHATINSKI

Balkan / Biznis / Politika 17KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

Gradeweto i parite potro{eni za avto-patot Zagreb-Split,

odnosno na delnicata od Dugopoqe do Rav~e, koja e izgradena vo vreme na mandatot na Ivo Sanader, e predmet na interes i istraga na policijata i USKOK, pi{uva "Ve~erwi list".Istraìtelite na USKOK i policijata, vrz os-

nova na dosega sobra-nata dokumentacija, se somnevaat deka spomena-tata delnica, osven {to e preplatena, ima okolu 15 sporni kilometri koi ne odgovaraat na vistin-skata sostojba na terenot, no na izveduva~ite na grade`nite raboti im e uredno isplateno. So ogled na toa deka ce-nata za izgradba na eden

kilometar od ovoj avtopat be{e okolu sedum milioni evra, “is~eznatite” 15 ki-lometri vredat vkupno 105 milioni evra.Spored istraìtelite, ovoj predmet e kompliciran spored koli~inata na do-kumentacijata i razmerite na neobi~ni biznis-potezi i transakcii, pa zatoa po golemina ja preminuva i aferata "Fimi media".

DELNICA OD AVTOPATOT ZAGREB-SPLIT ÎNI DURI 105 MILIONI EVRA! Federacijata BiH

platila okolu 820 il-jadi evra penali za

neiskoristuvawe na parite od kreditite na Evropskata banka za obnova i razvoj vo iznos od 180 milioni evra, nameneti za izgradba na avtopat na koridorot 5S, pi{uva Beta.Toj kredit stana efektiven u{te vo fevruari 2009 go-dina, koga federacijata BiHtreba{e da po~ne so koris-

tewe na tie sredstva. No, BiH za dve godini ne po~na nitu eden proekt {to se fi-nansira od toj kredit, pora-di {to postoi mo`nost EBRD da go povle~e kreditot.Vo 2009 godina BiH od bux-etot plati okolu 650 iljadi evra kazneni poeni, so {to vkupniot kredit vo posled-nite dve godini e namalen za okolu 1,5 milioni evra.Gledaj}i nanazad, posled-nite deset godini BiH pla-

tila pove}e od 10 milioni evra takanare~eni penali na razni krediti za pove}e od 850 milioni evra neis-koristeni sredstva.

BIH MO@E DA OSTANE BEZ KREDITI OD EBRD

DROGA KOLINSKA, @ELEZNICATA I MAGMA GO OTVORIJA BALKANOT

ZAEDNO ZA POBRZ IZLEZ OD KRIZATA

Sozdavaweto na nekoja nova ekonomska SFRJ ne e pra{awe na nostalgija, tuku potreba za izlez od krizata, zaradi novi investicii, no, pred s$, za podobar standard na gra|anite, smetaat ekonomistite

��

Bilateralnata sorabot-ka, no, pred s$, zaed-ni~kite nastapi na treti pazari, naj-mnogu vo domenot na

prehranbenata i ma{inskata industrija, imaat najgolemi izgledi za uspeh, so toa {to samo Srbija ima pazar od edna milijarda lu|e na koi moàt bescarinski da se izvezuvaat svoite proizvodi, pi{uva srpski "Blic". Ivan Jak{i} od Stopanskata ko-mora na Srbija veli deka stanuva zbor za “mnogu {irok spektar na pazari na koi dràvite od regionot moàt zaedno da u~estvuvaat.”“Imame perspektiva za so-rabotka vo zemjodelstvoto, odnosno vo prehranbenata in-dustrija, kako i vo metalnata industrija. Direktna pos-ledica na vakvata sorabot-ka moè da bide odredeni hrvatski kompanii da bidat kooperanti na srpskite firmi vo avtomobilskata industrija, a srpskite kompanii da bidat kooperanti na hrvatskite brodogradili{ta. Ekonomi-jata so vakvata sorabotka }e go zgolemi izvozot, bruto-doma{niot proizvod }e po-rasne, a na gra|anite }e im se zgolemi standardot”, veli Jek{i}.Srbija so zemjite vo regionot e vo suficit vo trgovskata razmena, osven so Hrvatska i Slovenija, no tuka situacijata e promenliva vo posledniot period. Srpskite biznis-

meni s$ pove}e sorabotuvaat so zemjite od regionot, a "Blic" ukaùva na posledniot primer koga Slobodan Vu~i-}evi} kupi del od biznisot na hrvatska Magma. “Pa, prirodno e Srbija pove-}e da sorabotuva so Hrvatska ili so Slovenija, a ne so Avs-tralija. Prostor za sorabotka ima, a istata s$ pove}e }e se razviva. Eve, gledate deka Vu~i}evi} neodamna kupi eden del od Magma, kompanija od Hrvatska, koja ima dobro razviena infrastruktura, a Atlantik grup ja prezede Droga kolinska. Mo`nostite za sorabotka se mnogubrojni, posebno vo oblasta na zem-jodelstvoto, no i vo turizmot i infrastrukturata”, smeta

Dmitar Polovina, pretstavnik na Slovene~kata stopanska komora vo Srbija.Zemjite od regionot za Hrvatska se posebno va`ni ekonomski partneri. Tradi-cionalno, Slovenija i Bosna i Hercegovina se me|u pette najva`ni hrvatski part-neri, dodeka Srbija se nao|a me|u prvite deset, velat od Hrvatskata stopanska komora. Dosega, kako {to se istaknu-va, sorabotkata so zemjite od regionot vo najgolema mera se temeli na bilateralnite odnosi, no postojat i primeri za zaedni~ki nastap na treti pazari.“Kako primer moè da se navede povrzuvaweto na èleznicata me|u Slovenija,

Hrvatska i Srbija, so cel zgolemuvawe na konkurenton-osta na Koridorot 10. Povrzu-vaweto na zemjite od regionot e neminovno, potrebno i poèlno za site zemji, bidej-}i na krajot rezultatot }ebide zgolemuvawe na ìvot-niot standard na gra|anite”, zaklu~uva Danijela Pe~evski od Sektorot za me|unarodni odnosi na hrvatskata Ekonom-ska komora.“Pazarot na biv{a Jugoslavi-ja treba da se nabquduva kako eden, bidej}i sli~ni se vkusovite i navikite na gra|anite. Na kompaniite im e vo interes da go nadminat ekonomskiot nacionalizam, bidej-}i moàt uspe{no da

rabotat na celiot prostor na biv{a Jugoslavija. Kom-parativnata prednost na Srbija e vo zemjodelskite i prehranbenite proizvodi, a interesni sme im na sosedite i zaradi uslu`nite dejnosti, kako i, da re~eme, zaradi pe~ateweto, koe e zna~itelno poevtino kaj nas”, veli Nem-awa Popov, direktor na Centroproizvod.

REGIONALNA SORABOTKA “NA SITE FRONTOVI”

Kon krajot na minatata go-dina srpskiot minister za ekonomija, Mla|an Dinki}, po sednicata na zaedni~kiot odbor na CEFTA vo Belgrad, izjavi deka eden od srpskite predlozi e i predlogot za vospostavuvawe sorabotka me|u agenciite za promocija na izvoz i stranski inves-ticii, kako i deka Srbija na ostanatite zemji-~lenki im ponudila sorabotka na proek-tot avtomobilska industrija Fiat. Dinki} naglasi deka e pokrenata inicijativa so ide-ja zemjite-~lenki zaedni~ki da go podobrat delovniot ugled vo svetot.Kako primer na region-alna sorabotka toj gi navede sredbite na pretsedatelite na Hrvatska i Srbija, Ivo Josipovi} i Boris Tadi}, i dopolni deka se raboti na zajaknuvawe na regionalnata

sorabotka “na site fron to -

vi”.

Minatata godina sorabotka najavija i pristani{tata Plo~e, Hrvatska i Bar, Crna Gora, koi poradi blizina-ta se smetaat za èstoka konkurencija. Ovie jadranski pristani{ta se odlu~ija na vakov ~ekor za da ja privle~at stokata koja doa|a od drugite kontinenti i odi za sredna i isto~na Evropa. Sega, golem del, namesto vo jadranskite, kade {to e poevtino, zavr{uvaat na dale~nite skandinavski i severni pristani{ta. So podobra koordinacija i zaedni~ki nastap, del od toj tovar bi moèl da zavr{i na dokovite na Bar i Plo~e.Razvojot na avtomobilskata industrija vo Srbija, poto~no proizvodstvoto na Fiat vo Kraguevac, gi zainteresira i Slovencite. Pristani{teto Koper, koe raspolaga so na-jgolem terminal za prevoz na avtomobili na Sredoz-emjeto, se obiduva svoite neiskoristeni kapaciteti da gi angaìra za prekumorski transport na avtomobilite na Fiat, a slovene~kata èleznica i {pediterskite firmi nastojuvaat avto-mobilite od Srbija da gi prevezuvaat ne samo do pristani{teto Kopar, tuku i da gi razvezuvaat do pazarite {irum Evropa. Slovene~kite firmi se podgotveni da se vklu~at i kako dostavuva~i vo procestot na proizvodstvo na Fiat vo Kraguevac.

Svet / Biznis / Politika18 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

Spored mnogumina, FIFA podlegnala na isku{enie to nare~eno profit: Rusija i Katar, koi

go dobija svetskiot fudbal-ski {ampionat vo 2018/2022 godina, se "devstveni” fud-balski nacii, no ekonomii so ogromen potencijal. Ruskata pobeda e vo prilog na Kremq za obeluvawe na obrazot od razotkrivawata na Vikiliks, kade {to amerikanskite diplomati ruskata dràva ja narekuvaat "mafija{ka”.Pove}ezna~noto re{enie na FIFA e fakt deka ekonom-skite mo`nosti sekoga{ im-aat pogolema teìna otkolku tehni~kite karakteristiki na zemjata-doma}in (nerazvi-enata infrastruktura i ne-dostigot od moderni stadioni vo Rusija). Vo slu~ajot na Katar, se naveduvaat negovite geografski karakteristiki kako mikrodràva. Spored zapadnite nabquduva~i, vo re{enijata na 22 ~lenovi na izvr{niot komitet na FIFA se krijat pesimisti~ki zaklu~oci za vistinskite mo-tivi na nivnite odluki.

NOVI (FUDBALSKI) ZAKONI

Vo predve~erjeto na izborite za organizator na fudbal-skite {ampionati vo 2018 i 2022 godina, britanskiot pe~at izleze so obvinuvawe za korupcija kaj nekoi ~le-novi na izvr{niot komitet na FIFA koi imaat pravo na glas za izbor na doma}ini. Moèbi ovie storii deluvaa psiholo{ki vo pravec na ne-prifa}awe na angliskata ap-likacija, {to rezultira{e so pobeda na Rusija. "Svetskoto fudbalsko prvenstvo e turnir podloèn na korupcija, zatoa i se odrùva vo korumpirani zemji”, napi{a londonski "Dejli mejl" (Daily Mail). Po-vikuvame na raspu{tawe na tehni~kiot komitet na FIFA”, gnevno konstatira angliskiot komentator.Od druga strana, itrinata na ruskiot premier, Vladi-mir Putin, se sostoi vo toa {to iako go nasetuva{e rezultatot, vo posleden mo-ment odlu~i da ne prisust-vuva na ~inot na glasaweto vo Cirih, za na ~lenovite na izvr{niot komitet da im ovozmoì “spokojno da napravat izbor”. No, otkako me~ot be{e dobien, ruskiot premier vedna{ poleta za [vajcarija za da se priklu~i

na slaveweto i da im izrazi blagodarnost na glasa~ite i lobistite za Rusija, me|u koi be{e i fudbalskata yvezda Andrej Ar{avin. Vo taa prigoda, vo tekot na pres-konferencijata, Putin veti 10 milijardi dolari investicii za izgradba na devet stadioni i sovremena infrastruktura za uspe{-na organizacija na Svetsko-to prvenstvo vo 2018 go-dina. Suma sli~na na taa be{e potro{ena vo Ju`na Afrika.Po sugestija (i naredba) od Putin, del od taa suma }e finansira i ruskiot oligarh Roman Abramovi~, sopstvenik na angliskiot fudbalski gi-gant elzi. Dokolku e potreb-no, kako {to kaà premierot, }e bidat vneseni promeni i vo zakonodavstvoto na zemjata za poefikasno naso~uvawe na sredstvata. "Ako treba, }e doneseme i specijalen zakon, isto kako {to napravivme i za Olimpiskite igri vo So~i 2014”. No, po s$ izgleda, vlasta }e treba da potro{i dopol-nitelni sredstva za obez-beduvaweto na {ampionatot, otkako minatata nedela se vide kolku rizi~na grupa se moskovskite fudbalski fanovi. Kako reakcija na ubistvoto na eden naviva~ na klubot Spartak od strana na lice so kavkasko poteklo, golemi grupi fanovi di-veeja nekolku dena vo gradot, pravej}i {teta i nanesuvaj}i im seriozni povredi na pove-}e pripadnici na kavkaskite nacionalnosti. Spored nekoi ruski poznava~i na sostojbite, re{enieto na FIFA otvoreno ja pokaà ramnodu{nosta na Evrope-jcite kon tajnite telegrami na amerikanskite diplomati objaveni vo Vikiliks, kade {to Rusija e otslikana objek-tivno i bez vlakna na jazikot. "Re{enieto na FIFA e golem dostrel za Kremq vo pre-odolevaweto na negativniot imix za Rusija na Zapadot po otkrivaweto na tajnite telegrami na amerikanskite diplomati”, napi{a vesnikot "Komersant".Doprva }e se vidi kakov ekonomski efekt za Crno-morskiot region i za celata zemja }e ima organizacijata na Zimskite olimski igri vo 2014 godina vo So~i, kade {to za izgradba na infastruktu-rata ve}e se potro{eni pove}e od pet milijardi dolari. Organizacijata na svetskiot fudbalski {ampionat }e bide odli~na mo`nost da se podo-bri relativno nerazvienata

patna i èlezni~ka mreà i da se obnovat zastarenite stadioni vo pove}e ruski regioni. A potoa zemjata navistina bi steknala pravo da se narekuva dostoen or-ganizator na prvenstvoto vo 2018 godina.

KATAR INVESTIRA 50 MILIJARDI DOLARI!

So izborot na Katar i Rusija za doma}ini na svetskite prvenstva vo 2018 i 2022 godina se dokaà deka svetot na fudbalot ostanuva toa {to otsekoga{ bil - pazaren i komercijalen. Za FIFA po-nudite na Japonija, [panija i Portugalija ne bea tolku trogatelni, kako, na primer, katarskata ponuda. Japonija ponudi site me~evi da gi prenesuva vo ìvo i trodi-menzionalno, dodeka [panija i Portugalija vetija deka za sekoj odigran me~ }e se posadat po iljada sadnici. Od druga strana, baraweto na Katar be{e sosema poin-akvo, emocionalno i vo duhot na primirjeto, osobeno vo odnos na Izrael, no i sen-zacionalno. Taka, kako {to vetija doma}inite vo Katar, po odrùvaweto na svetskiot {ampionat, devet od 12 sta-dioni }e bidat demontirani, a grade`nite materijali podareni na siroma{nite i zemjite vo razvoj.Bezuslovno, Katar poseduva ogromni sredstva za real-izacija na postavenite celi, kako zemja koja leì vrz naf-ta i gas. Za izgradba na devet fudbalski stadioni potrebni se 3 milijaradi dolari, no Katar veti mnogu pove}e, {to ja {okira{e javnosta – 50 milijardi dolari. Sepak, ostanuva problem kako }e se reguliraat vremenskite i ekolo{kite uslovi za normal-na fudbalska igra, bidej}i temperaturata na vozduhot vo tekot na letoto vo Persiskiot Zaliv dostignuva i 50 stepeni Celziusovi, a klimatizirawe na fudbalski stadion zasega e tehni~ki nevozmo`no. Za FIFA moèbi se zna~ajni argumentite za osvojuvawe novi fudbalski teritorii i nekolku~asovnata vremenska razlika, {to su{testveno ja poka~uva cenata za otkup na televiziskite prava za emituvawe.Od druga strana, za Katar, kade {to nema fudbalska tradicija, organizacijata na svetskiot {ampionat e edna ogromna atrakcija i zemjata saka da go stekne imixot na kapija vo noviot fudbalski svet na mo`nosti na Bliskiot Istok.

Rusija ja dobi organizacijata na Svetskoto fudbalsko prvenstvo vo 2018 godina, posakuvana od mnogu zemji. Het-trik na Putin, otkako zemjata pred nekolku godini stana organizator na Zimskite olimpiski igri vo 2014 godina. Pretsedatelot Medvedev na Tviter napi{a "Ura! Pobeda! Go dobivme prvenstvoto, i kako {to sleduva, treba da se podgotvime i, sekako, dostojno da nastapime”

��

[AMPIONAT VO FUDBAL 2018-2022

POLITIKA, KORUPCIJA I SENZACIJA

BORIS KAMÊV [email protected]

SPECIJALNO ZA "KAPITAL" OD SANKT PETERBURG

Vladata na Francija vovede nov danok na tablet-kompjuterite, pa

vo idnina korisnicite na ovie kompjuteri }e pla}aat ednokraten danok pri kupuvawe na vakov model na kompjuter. Ovoj danok e identi~en so danokot koj se pla}a za uredite za ~uvawe podatoci i multimedijalni uredi i e voveden kako preventivna merka, gener-alno, za za{tita od poten-cijalno kopirawe na site

materijali za{titeni so Za-konot za avtorski prava. Spored presmetkite na analiti~arite, so vovedu-vaweto na ovoj danok ce-nata na tablet-kompjuterite vo Francija }e se zgolemi za 12 evra. Ona {to e osobeno in-teresno e deka noviot danok nema da se odne-suva na kompjuterite koi go koristat operativniot sistem Windows. Ovoj danok gi opfa}a samo tablet-

kompjuterite koi go koristat operativniot sistem iOS na Epl ili, pak, Android aplikaciite. Spored planot na francuskata Vlada, ovoj zakon vo Francija treba da stapi na sila od 12 janu-ari ovaa godina. Ovoj danok sleduva vedna{ po voveduvaweto na danokot na Gugl vo Francija, koj kompaniite go pla}aat pri onlajn-reklamirawe, a stapi na sila na prvi januari 2011 godina.

FRANCIJA VOVEDE DANOK NA TABLET-KOMPJUTERI

Ju`nokorejskiot proiz-voditel na elektron-ski aparati, Samsung,

narednite tri godini planira da ja prezeme vode~kata pozicija na svetskiot pazar na mo-bilni telefoni spored brojot na prodadeni tele-foni. Ovaa kompanija ja sogledu-va mo`nosta za rast na sevkupnata proda`ba pora-di predviduvawata za zgol-emuvawe na proda`bata na

"smart”-telefonite, osobeno na pazarite vo razvoj. Spored oficijalnite poda-toci na Samsung, kompani-jata o~ekuva rast od 20% vo odnos na ispora~ani telefoni, {to bi zna~elo isporaka na okolu 325 milioni mobilni tele-foni, od koi 50% }e bidat "smart”-telefoni i pre-mium proizvodi. Samsung planira da go zgolemi proizvodstvoto na mobilni telefoni vo fab-

rikite vo Kina i Vietnam, od kade {to bi trebalo da bidat proizvedeni 75% od proizvodniot kapacitet na kompanijata. Vo tekot na ovaa go-dina Samsung treba da ja promovira i svojata platforma Bada 2.0, i da ja obnovi ponudata na mo-bilni telefoni so Android aplikacii, i telefoni so operativniot sistem Win-dows, pod imeto Windows Phone 7.

SAMSUNG - LIDER NA PAZAROT ZA MOBILNI TELEFONI DO 2014!?

Svet / Biznis / Politika 19KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

�SVET 0-24 �

...“BIBLISKA” POPLAVA VO AVSTRALIJAPoplavata golema kolku Francija i Germanija

Poplavite vo Severoisto~na Avstralija ja zedoa i vtorata `rtva. Spored podatocite na lokalnata vlast, 200.000 lica

se vo opasnost od nadojdenite reki, koi poplavija 22 sela i reon kolku Francija i Germanija zaedno.

...VOJNA NA TAJNITE SLU@BIPutin go obnovuva KGB?!

Po apseweto na ruskite {pioni vo SAD, mediumite pi{uvaat deka premierot na Rusija, Vladimir Putin, planira pov-

torno da gi spoi SVR i vnatre{nata federalna slu`ba, FSB, koi vo SSSR se narekuvaa KGB.

...RELIGISKA VOJNA?!Se bara za{tita za hristijanite vo Egipet

Po bomba{kiot napad na crkvata vo Aleksandrija, koj ima{e tragi~ni posledici, razgnevenite hristijanski demonstranti

ve}e tret den protestiraat za pogolema za{tita na Koptite (hristijanite) vo Egipet.

Spored izve{tajot na Obedinetite nacii (ON) za ekonomski-ot prosperitet na svetot za narednite

dve godini, se o~ekuva zgole-muvawe na svetskata trgovija za 6,5% vo 2011 i 2012 godina, {to e za 3,5% poslab rast vo odnos na ostvarenata svetska trgovija vo 2010 godina. Na-rednite dve godini }e bidat obeleàni so varirawe na cenata na naftata poradi zgolemuvawe na globalnata pobaruva~ka, stabilna ili minimalno zgolemena cena na site metali, a enormno poskapi }e bidat pogolemiot del od osnovnite prehranbeni proizvodi. Spored prognoz-ite, moè da se o~ekuva i minimalno zazdravuvawe na mese~nite primawa na gra|anite. Spored prognozite za 2011 godina, se o~ekuva i pona-tamu da raste globalnata pobaruva~ka na nafta, no so poslab intenzitet otkolku minatata godina. Najgolemi potro{uva~i na nafta }e bidat dràvite vo razvoj, os-obeno Kina i Indija. Sprotiv-no na toa, Obedinetite nacii o~ekuvaat pobaruva~kata na nafta vo razvienite zemji da zabeleì umeren pad, bla-godarenie na kombinacijata od slab ekonomski rast i neefikasnost, kako i poradi s$ pogolemata zamena na konvencionalnoto gorivo so etanol i drugi biogoriva.Svetskata trgovija zajakna so zgolemuvaweto na cenite na

pogolemiot del od proizvodite. Prose~nata svetska cena na surovata nafta iznesuva{e okolu 78 dolari za barel vo 2010 godina, {to ja nadmina prose~nata cena od 2009 go-dina, koja iznesuva{e samo 62 dolari.Vo odnos na ponudata, od edna strana se o~ekuva zemjite-proizvoditeli na gorivo koi ne se ~lenki na Organizaci-jata na zemji-izvozni~ki na nafta (OPEK) da zabeleàt mal porast vo proizvodstvoto vo 2011 godina. Ova se dolì na zgolemenoto proizvodstvo na nafta vo Brazil, Azer-bejxan i Kolumbija. Ovie ekspanzii }e bidat pogolemi od padot na proizvodstvoto na nafta vo razvienite ekono-mii, predizvikano poradi s$ pomaloto iskopuvawe na nafta od evropskite nafteni poliwa. Od druga strana, proizvoditelite-~lenki na OPEK i ponatamu }e imaat golem kapacitet za proiz-

vodstvo na rezervi. Kako rezultat na ova, se o~ekuva malo opa|awe na cenata na naftata vo 2011 godina, na okolu 75 dolari za barel, odnosno 80 dolari za barel vo 2012 godina.Svetskite ceni na metalite beleèa sli~en trend vo 2010 godina i reagiraa na promenite vo razvojot na proizvodstvoto vo zemjite vo razvoj, osobeno vo Kina. Pobaruva~kata na Kina za bakar, aluminium i drugi os-novni metali so~inuva okolu 40% od vkupnata svetska pobaruva~ka. Spored pred-viduvawata za 2011 i 2012 godina, se o~ekuva globalnata pobaruva~ka na metali da se zadrì na nivoto od 2010 godina, {to e delumno odraz na bavnoto tempo na svetskite investicii. Ne se o~ekuvaat pogolemi promeni vo odnos na ponudata vo bliska id-nina. Kako posledica na toa, se o~ekuva malo poka~uvawe

i na cenite na metalite vo 2011 i 2012 godina.Koga stanuva zbor za prehran-benite proizvodi, cenite im opadnaa vo tekot na prvata polovina od 2010 godina, no se vratija na prvi~noto nivo vo ostatokot od godinata. Zgolemuvaweto na obrabot-livata povr{ina vo svetski ramki, kako posledica na poka~uvaweto na cenite vo periodot od 2005 do 2008 godina i povolnite vremenski uslovi vo klu~nite oblasti na proizvodstvo, pridonese za zna~itelno zgolemuvawe na globalnata ponuda na hrana vo 2009 i po~etokot na 2010 godina. Sepak, spored pred-viduvawata za 2011 i 2012 godina, cenite na hranata }eostanat osetlivi na sekoj "{ok" vo odnos na ponudata i potencijalnie odgovori na pazarite na stokovnite derivati.

KONE^NO ]E SE ZGOLEMAT I PLATITE

Spored prognozite na ON, moè da se o~ekuva zakrepnu-vawe na mese~nite primawa vo periodot od 2010 do 2012 godina. No, poradi kontinu-itetot na visokata stapka na nevrabotenost vo zemjite za-fateni od migraciskite bra-novi i zasilenoto ~uvstvo na nacionalizam, vo najdobroto scenario ova podobruvawe }e rezultira samo so minimalno poka~uvawe na mese~nite primawa na gra|anite {irum svetot. Zgolemenata nesta-bilnost na devizniot kurs pretstavuva dopolnitelen rizik za zazdravuvaweto i stabilnosta na mese~nite primawa vo idnina.

Mese~nite primawa na gra|anite so 2012 }e doìveat mal porast, no naglo }e poskapat hranata i metalite. Cenata na naftata godi-nava se o~ekuva da padne na okolu 75 dolari za barel.

��

PROCENKI NA OBEDINETITE NACII

CENATA NA NAFTATA ]E OSTANE ISTA, METALITE ]E POSKAPAT

“Vo 2011 godina vo Srbija }e vleze eden od na-jgolemite turisti~ki operatori od Evropskata unija. Srbija }e ima priliv na stran-ski investicii od okolu ~etiri milijardi dolari i realizacija na golem broj proekti od sredna golemina.”

BO@IDAR LAGANIN direktor na srpskata Agencija za stranski vloùvawa i promocija na izvozot

� DVA, TRI ZBORA“Vratata za konstruktiven dijalog s$ u{te e ot-vorena. No, Severot treba da se otkaè od svojata nuklearna programa i politikata na voen avanturizam i da sorabotuva so me|unarodnata zaednica, ne samo na zborovi, tuku i na dela. Sekoja provokacija od strana na Severna Koreja }e dobie seriozen i silen odgovor od Jugot.”

LI MJUN-BAKpretsedatel na Ju`na Koreja

“Zada~ata na Ungarija, koja po prvpat }e pre-tsedava so EU, nema da bide lesna, bidej}i os-tanuva u{te mnogu rabota za da se smirat politi~kite protivewa na novite pro{iruvawa koi vladeat vo nekoi zemji-~lenki. Ako ne dojde do pribliùvawe na Balkanot so EU, balkanskite zemji moàt da se soo~at so te{ka kriza koja skapo }e ja ~ini EU.”

VIKTOR ORBANpremier na Ungarija

Spored Ministerst-voto za industrija i informati~ka teh-

nologija na Kina, uslugite za internet-telefonirawe vo Kina se nelegalni, dokolku ne se sprove-deni od Kina Telekom ili Kina Unikom, kom-panii koi se vo dràvna sopstvenost, se veli vo kineskiot vesnik "[angaj dejli". Vang Baodong, portparol na kineskata ambasada vo SAD, potencira{e deka

iako ne e zapoznaen so vakvata odluka, kineska-ta Vlada gi regulira internet-uslugite soglasno kineskite zakoni i site me|unarodni standardi.Ovaa odluka e rezultat na ednogodi{niot konf-likt me|u kineskata vlast i internet-kompaniite, koi se nadevaa na po-tencijalni 1,3 milijardi korisnici.Iako nemaat precizno definiran rok, kineskite regulatori imaat za cel

da gi zabranat uslugite za internet-telefonirawe, {to bi dovelo do ukinu-vawe na koristeweto na uslugite na Skajp vo Kina. Imeno, najglasni pro-tiv strogite cenzurirani pravila za internet-uslu-gi vo Kina bea svetskite lideri, Skajp i Gugl. Dokolku bide prezemena vakvata merka, ovie dve kompanii }e pretrpat ogromni zagubi od godi{niot profit ostva-ren od ovie uslugi.

KINA GO OGRANIÎ ONLAJN-TELEFONIRAWETO

Po 111 godini pos-toewe, za prv pat vo istorijata na

italijanskiot avtomobilski proizvoditel Fiat, investi-torite na milanskata berza ja odredija novata prvi~na vrednost na akciite na kompanijata, vedna{ po ogromnoto restrukturirawe koe od prvi januari 2011 godina ja podeli na dva dela, so {to se formiraa Fiat automobile i Fiat industriel. Spored analiti~arite, se

o~ekuva do krajot na ovaa sedmica akciite na Fiat industriel da dostignat vrednost od 9,4 evra, a akciite na Fiat automo-bile da se prodavaat za pove}e od 6,6 evra. Dene{na Fiat automobile, koja dostigna pazarna vrednost od 18,4 milijardi evra, se zdobi so sopst-venost na 44% od akciite na nekoga{nata gigantska kompanija. Ottuka, od prvi januari 2011 godina proizvodstvoto na avtomo-

bilskite modeli "lan~ia", "alfa romeo", "ferari" i "maserati" se odvoi od proizvodstvoto na kami-onite "iveko" i traktorite "CNH" koi potpadnaa pod kapata na novata kompani-ja Fiat industriel. Serxio Markione, izvr{niot direktor na Fiat, potencira{e deka ova e vistinska odluka soglasno planot za sozdavawe globalna korporacija me|u Fiat i amerikanski Kra-jsler.

AKCIITE NA FIAT "JA TRESAT" MILANSKATA BERZA

BORO MIRÊSKI

Feqton20 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

88

Se ~ini deka po-rocite sekoga{ se dràt dobro, pa duri i vo te{kite

ekonomski vremiwa. Primer za poso~uvawe e prihodot na inter-net-obloùvalnicata Betfer (Betfair), koja vo 2009 godina ostvari 303 milioni funti ili pribli`no 425 milioni amerikanski dolari, {to pretstavuva 26% rast od prethodnata godina. Vakvite brojki i faktot deka e pioner vo berzanskiot koncept na obloùvawe ja pra-vat Betfer najgolemata internet-obloùvalnica vo svetot. Sedi{teto na ovaa internet-kom-panija e bazirano vo Hamersmit vo Zapaden London.Otkako Betfer be{e lan-sirana vo 2000 godina, taa stana najgolema onlajn-kompanija za obloùvawe vo Britani-ja i najgolema berza za obloùvawe vo svetot. Spored tvrdewata na kompanijata, taa ima pove}e od 3 milioni klienti i promet od 50 milioni funti nedelno. Berzata za obloùvawe im ovozmoùva na kock-arite da se obloùvaat spored uslovi koi se odredeni od drugi kockari, namesto od “bukmejker”. Potoa, postoi komisija za site pobedni~ki oblozi, koja zema 5% od internet-pobedite za pogolemiot del od pazarite, iako spored toa kolku klien-tite se obloùvaat na stranicata, mo`no e da se reducira vrednosta na platenost na komisijata do 2%.

PETAR [email protected]

INTERNET-OBLO@UVALNICA PO MERKA NA KRALICATA

NAJGOLEMITE INTERNET-KOMPANII VO SVETOT: BETFAIR

PRIKAZNI OD WALL STREET

Amerikanskata banka Modern Bank, poznata kako pozajmuva~ na pari na bogata{ite,

~ij potpretsedatel e Xo Montana, porane{niot centarfor vo ligata na amerikanski fudbal NFL, go angaìra{e porane{niot menaxer od Citigroup, Dam-jan Kozlovski, so cel da go modernizira raboteweto vo bankata. Kozlovski, koj{to vo Citigroup go vode{e sektorot za privatno ban-karstvo, }e se obide da

napravi presvrt vo Modern Bank, koja vo posled-nite pet godini napravi zaguba od okolu 30 milioni dolari.Kozlovski, koj be{e na vi-sokata pozicija vo Citigroup od 2005 godina do 2007 godina, se soglasil da ja prifati ovaa ponuda na Modern Bank so sedi{te vo Wujork. Glavnata pri~ina za negoviot anga`man e izve{tajot za 2009 godina daden od strana na regu-latorite vo SAD, spored koj situacijata vo bankata se opi{uva kako krajno

problemati~na, poradi {to be{e naloèno da se napravat golemi napori vo podobruvawe na menax-mentot i adekvatnosta na kapitalot na bankata.“Mojata glavna rabota tuka e da sozdadam vistinska strategija, no i tim koj }e ja sprovede istata, so ed-instvena cel vo idnina da se obezbedi profitabilno rabotewe i rast na banka-ta”, istakna Kozlovski.Toj doa|a kako zamena na Xefri B. Lejn, koj ja napu{ti pozicijata glaven izvr{en direktor vo tekot

na noemvri. Lejn pred da bide postaven na ovaa funkcija vo tekot na 2008 godina be{e porane{en menaxer vo Travelers Group i vo Neuberger Berman.Vo potragata po klienti, Kozlovski se nadeva na pomo{ od reputacijata na porane{niot NFL centar-for, Xo Montana, koj za vreme na svojata kariera osvoi duri ~etiri tituli na Super Bowl igraj}i za San Francisko 49ers i Kansas City Chiefs. “Poznavaj}i go Xo, siguren sum deka }e bideme mnogu

Inaku, interfejsot na in-ternet-stranicata naizgled e mnogu sli~en so toj na berzite, so opcii za “naz-ad” (back) i “ostavi” (lay), sporedeno so kupuvaweto i prodavaweto na deriva-tite. Navistina, postojat mnogu profesionalci koi igraat za profit, upotrebu-vaj}i namerno dizajnirani softverski “roboti”, {to gi pravi mnogu sli~ni so brokerite.Dokolku se zemat predvid silniot rast na prihodot, solidnite

margini i elasti~niot biznis-model, zaedno

so neodamna popolnetoto barawe za inicijalna javna ponuda, ovaa kom-panija se procenuva na 1,5 milijardi funti ili 2,3 milijardi dolari.

PIONERI VO ONLAJN-OBLO@UVAWETO

Idejata za obloùva~ka berza se rodila vo januari 1998 godina, vo glavata na Endru Blek, eden od osnova~ite na Betfer. Po nekolku meseci toj se sret-nal so Edvard Rej, so kogo ja diskutirale negovata ideja i se dogovorile da rabotat zaedno na nejzi-

noto ostvaruvawe. Taka, vo avgust 1999 godina tie ja oformile kompanijata Sporting eks~ejnx (The Sporting Exchange), so cel da se razvie platformata za obloùva~ka berza, a vo juni 2000 godina bil lansiran Betfer. Po menaxiraweto na prvite oblozi na fudbalskiot natprevar Alaves protiv Liverpul vo Finalniot kup na UEFA, Betfer go lansira{e i servisot za telefonsko obloùvawe vo 2001 godina. Pred po~etokot na 2002

godina, Betfer se spoi so Flater (Flutter.com), a vo septemvri kompanijata gi dobi i prvite oficijalni kancelarii vo Hamersmit, London. Vo 2002 godina osnova~ite Blek i Rej ja osvoija godi{nata nagrada Ernst i Jang (Ernst and Young), koja se dodeluva za novi pretpriema~i, a vo 2003 godina kompanijata be{e eden od 50 recipienti na Nagradata za pretpriema~i {to ja dodeluva britan-skata kralica, vo katego-rijata inovacii. Inaku, vo

KADAR NA CITIGROUP ]E�� Planovite na bankata se da ja podobri svojata adekvatnost na

kapitalot preku emisija na novi akcii

Otkako Betfer be{e lansirana vo 2000 godina, taa stana na-jgolema onlajn-kompanija za obloùvawe vo Britanija i najgole-ma berza za obloùvawe vo svetot. Spored tvrdewata na kom-panijata, taa ima pove}e od 3 milioni klienti i promet od 50 milioni funti nedelno

� XO MONTANAXO MONTANA, porane{en cen-, porane{en cen-tarfor vo ligata na amerikan-tarfor vo ligata na amerikan-ski fudbal, potpretsedatel na ski fudbal, potpretsedatel na Modern BankModern Bank

Britanija ovaa nagrada e edno od najgolemite priznanija za biznis-zaednicata. So takvi priznanija za uspehot, kompani-jata prodolì da raste, pa odredeni li~nosti od nejzinata struktura planiraa listawe na berzata. No, poradi oficijalnata odluka na bordot da ne prodolùva so planovite za noti-rawe na berzata, vo oktomvri 2005 godina, izvr{niot direktor Ste-fen Hil dade ostavka.Sledniot mesec, tas-maniskata Vlada soop{ti deka postignala dogo-vor za licencirawe na Betfer vo dràvata. Po licenciraweto vo Malta, toa be{e vtorata licen-ca za Betfer nadvor od Britanija, pa Tasmanija sega prima zna~itelni prihodi od danokot. Sepak, toa gi razbesni zacvrstenite monopolski “bukmejkeri” (vo odnos na prihodite) i vladite (vo odnos na danocite) vo drugite avstraliski dràvi. Zabranata za up-otreba na berzite za obloùvawe stapi na sila vo Zapadna Avs-tralija na 29 januari 2007 godina, no Betfer uspe{no se izbori so ovoj nov zakon koj go kr{el Ustavot na Avs-tralija. Vo neanonimnata presuda na Visokiot sud na Avstralija donesena na 27 mart slednata godina, dve odluki na legislativata bea pro-glaseni za nevaè~ki pri primenata od strana na Betfer. Odlukite bea karakterizirani deka nametnuvaat tovar na me|udràvnata trgovija {to, po priroda, bila protekcionisti~ka, pa po-radi toa go prekr{uvale ~lenot 92 od Ustavot. Vo 2006 godina Betfer

� Trka so ku~iwaTrka so ku~iwa

Feqton 21KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

lansira{e nov interfejs, vklu~uvaj}i gi momen-talnite rezultati na fudbalskite natprevari i kowskite trki, kako i “ekspresen pregled” vo koj se vidlivi samo momen-talno dostapnite koefici-enti. Nasproti tvrdewata za “zamolknuvawe” {to gi iznesuvaa grupata klienti na forumot na Betfer, se slu~i zna~aen porast na ~lenstvoto i depozitite za vreme na festivalot êltenham.Vo april taa godina, Softbank se stekna so 23% od Betfer, {to ja vrednuva kompanijata na 1,5 milijardi funti. Kon krajot na godinata Betfer ja kompletira{e akvizici-jata na kompanijata za izdavawe rezultati od kowskite trki, Tajmform. Vo 2007 godina, Betfer go lansira{e sopstveniot

efektivni vo privleku-vawe novi klienti vo bankata”, istakna Ko-zlovski.Vkupnite prihodi na bankata od 16,6 milioni dolari se samo mal del od 2 milijardi dolari koi gi ostvaruva{e porane{nata banka na Ko-zlovski sekoja godina, no, sepak, za nego ova e pov-toren anga`man vo biznis koj dobro go poznava. Po negovoto prifa}awe na ovaa pozicija vo Modern Bank, toj, kako {to tvrdat analiti~arite, se vbroi vo grupata porane{ni menaxeri na Citigroup koi se najdoa na pozicijata glavni izvr{ni direktori na banki.

Vo ovaa grupa vleguvaat Piter Skaturo, koj stana menaxer na US Trust oddel vo Charles Schwab Corp; Patrik Kampion, koj e na vode~ka pozicija vo HSBC Holdings Plc; Mark Piters, koj dojde na ~elo na Jef-feries Group; kako i Tomas Bauers, koj se najde na ~eloto na Deutsche Bank AG.Modern Bank be{e formirana vo 2005 godina od strana na Bipi Sigal preku kupuvawe na Excel Bank NA. Vo mediumite vo tekot na 2006 godina bankata be{e narekuvana prva nova privatna banka osnovana vo Wujork po 25 godini, so edinstvena cel da & stoi na usluga

na posebna grupa bogati klienti i familii. Spored podatocite na finansiskite regulatori, bankata bila neprofit-abilna u{te na samiot po~etok koga ja kupil Si-gal. Zagubata vo tekot na 2005 godina & iznesuvala okolu 6 milioni dolari i istata za samo nekolku go-dini, odnosno vo tekot na 2008 godina, re~isi trojno se zgolemila, dostignuvaj}i iznos od 17 milioni dolari.Poradi vakvata sostojba vo bankata, nekolku nejzi-ni direktori odlu~ija da zaminat od nea. Posled-nata promena se odnesuva na zaminuvaweto na Lejn, koj godinava e zamenet

radioservis Betfer radio (Betfair Radio), dostapen preku internet-stranicata, a i na drugite uredi so internet-konekcija. Denes toa se vika Tajmform radio (Timeform Radio) i emituva komentari i rezultati od kowskite trki. Vtorata nagrada za pretpriemni{tvo, dodel-ena od kralicata, Betfer ja osvoi vo 2008 godina, ovojpat za internacionalna trgovija. Taka kompanijata vleze vo elitnata grupa na brojnite dobitnici na nagradata od kralicata, a toa be{e i priznanie za faktot deka pove}e od polovina od novite klienti sega doa|aat nadvor od granicite na Britanija i vnesuvaat 44% od pri-hodite. Vo januari 2009 godina Betfer ja kupi makroviziskata televiz-ija Gejms netvork (Games Network), interaktiven tele-viziski servis za kowski trki. Za ovaa zdelka inter-net-kompanijata platila 50 milioni dolari vo gotovo. Za pomalku od godina dena, Betfer soop{ti i za dogo-vorot so wujor{kata Aso-cijacija za trki (New York Racing Association), so {to na klientite od Betfer im se ovozmoùva po~etok na obloùvawe na kowskite trki so rasni kowi, poznati kako Akveduktski rasni trki. Vo oktomvri od godinata {to izmina Betfer soop{ti deka }e

odi na inicijalna javna ponuda so vrednost do 1,5 milijardi funti.

PREDNOSTA NA BETFER Vo Betfer rabotat pove-}e od 2.000 lu|e, a pove-}e od sto se vraboteni vo nivnata avstraliska podru`nica Betfer Avs-tralija. So svoi licen-cirani operacii Betfer raboti na teritorijata na Britanija, Malta, Italija, SAD i, sekako, vo Av-tralija. Inaku, berzata za obloùvawe na ovaa in-ternet-obloùvalnica, {to e dostapna na 17 razli~ni jazici, fundamentalno go izmeni pazarot na sports-ko obloùvawe, prvenst-veno preku ponudata na podobri ceni i pogolem izbor i fleksibilnost. Vo kalendarskata 2009 godi-na, Betfer ponudi za 24% podobri koeficienti od drugite onlajn-kompanii za obloùvawe na angliskite kowski trki i 9% podobri koeficienti za me~evite na vrvnite 5 evropski fudbalski ligi. Igrite na Betfer vklu~uvaat Betfer kazino (Betfair Casino), igri so razmena (Exchange Games) i Betfer arkada (Betfair Arcade). Betfer kazino e onlajn-kazino koe ne se razlikuva mnogu od tradi-cionalnite kazino-igri, no inovativnite “peer-to-peer” igri so razmena (Exchange Games) nudat obloùvawe na karti i na drugi

igri preku upotreba na konceptot za razmena na oblozite. Nastrana od toa, lansirana vo 2008 godina, Betfer arkada na kli-entite im nudi mno{tvo igri lesni za igrawe, vklu~itelno i “monopol” ili X-Factor, a Betfer poker - razli~ni vari-janti na poker. Betfer e i sopstvenik na kompanijata LMAX, koja be{e osno-vana vo 2007 godina za vlez na onlajn-pazarot so finansii. Platformata na LMAX be{e lansirana vo oktomvri minatava godina. Dnevno, Betfer procesira pove}e od pet milioni transakcii, {to pret-stavuva pove}e od site razmeni izvr{eni na evropskata berza. Od ovie transakcii, 99,9% se kompletiraat za pomalku od edna sekunda. Spored kompaniskite podatoci, Betfer ima pove}e od tri milioni registrirani korisnici, a internet-stranicata nedelno e posetuvana pove}e od sedum milijardi pati.Inaku, kompanijata e “oficijalen partner za obloùvawe” na fudbal-skiot klub Barselona, kako i na Man~ester Junajted.

Vo naredniot broj na “Kapital” }e doznaete za Linkedin, socijalnata mreà {to ja koristat profesionalcite od razni oblasti

E JA MODERNIZIRA MODERN BANK

od strana na Kozlovski. Planovite na bankata se da ja podobri svojata adekvatnost na kapitalot

preku emisija na novi akcii, no samo vo slu~aj na dozvola od strana na regulatorite, dokolku istite

bidat zadovolni od uspehot koj se o~ekuva da bide postignat od strana na Ko-zlovski i negoviot tim.

� DAMJAN KOZLOVSKIDAMJAN KOZLOVSKI, porane{en {ef na oddelot za , porane{en {ef na oddelot za privatno bankarstvo na privatno bankarstvo na CitigroupCitigroup ke se obide da ja ke se obide da ja “sredi” “sredi” Modern BankModern Bank

�� Dnevno, Bet-fer proce-sira pove}e od pet milioni transakcii, {to pretsta-vuva pove}e od site razmeni izvr{eni na evropskata ber-za, a internet-stranicata ne-delno e posetu-vana pove}e od sedum milijardi pati

Po~ituvani ~itateli,Feljton vo Kapital: Najgolemite internet kompanii vo svetot. Doznajte za toa kako Fejsbuk, Gugl, Amazon i ostanatite, od pretpriema~ki potfati bazirani na inovativnosta i kreativnosta na svoite osnova~i, za samo nekolku godini stanaa globalni kom-panii {to “teàt” desetici milijardi dolari.

DEJVID JUDiplomecot po

kompjuterska nauka od Univerzitetot Sten-ford i magister na Univerzitetot Berkli, Dejvid Ju, se priklu~i vo Betfer vo 2001 go-dina, kako glaven {ef na tehnologija. Vo 2006 godina toj be{e nazna~en za glaven izvr{en direk-tor. Prethodno toj be{e izvr{en direktor na Alta Vista.

INVESTITORI � INDEX VENTURES, � JP MORGAN PARTNERS, BENCHMARK CAPITAL, �

UBS CAPITAL, �

BALDERTON CAPITAL, �

SOFT BANK �

� Idejnite tvorci na Betfer, Idejnite tvorci na Betfer, pretpriema~ite pretpriema~ite ENDRU BLEKENDRU BLEK i EDVARD REJEDVARD REJ

� Na internet-stranicata na Betfer moète da gi doznaete Na internet-stranicata na Betfer moète da gi doznaete site podatoci povrzani so trkite so ku~iwasite podatoci povrzani so trkite so ku~iwa

22 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIKRabota / Obrazovanie / Osiguruvawe

BANKARSTVO / FINANSIIIzvor: DnevnikObjaveno: 25.12.2010ProKredit Banka vrabotuva: Profesor po Smetkovodstvo, so polno rabotno vreme, na opredelen period od 6 do 12 meseci Potrebni karak-teristiki: -Univerzitetska diploma od oblasta na Ekonomijata -Relevantno rabotno iskustvo kako profe-sor po smetkovodstvo }e se smeta za prednost -Odli~no poznavawe na Angliski jazik (ekonomski vokabular) -Odli~ni komunikaciski sposobnosti i rabota vo tim -Dinami~en,aktivni predavawa,sposobnost za orga-nizirawe so cel nepre~eno odvivawe na obvrskite -Planirawe, podgotovka i predavawe na materijata na nivo na slu{atelite. Personalni karakteristiki: -Trpeliv i profesionalen vo izvr{uvawe na obvrskite -Sposobnost za planirawe i rabota so dadeni rokovi -Da uìva vo rabota so studenti -Podgotven za u~ewe na novi raboti -@elba za poddr{ka, pomo{ vo spodeluvawe na znaewe i iskustvo so kolegite Osnovni odgovornosti: -Predavawe na materija od oblasta na smetkovodstvoto (bankarsko smetkovodstvo) Nie nudime interesna rabota vo dinami~no i me|unarodno opkruùvawe, ispolneto so brojni profesionalni pre-dizvici. Va{ite dokumenti za aplicirawe treba jasno da pokaàt, zo{to tokmu Vie odgovarate za pozicijata za koja aplicirate.Voedno zadolìtelno treba da ispra-tite motivacisko pismo vo koe }e gi navedete Va{ite ambicii za aplicirawe,a koi }e bidat vo relacija so sodrìnata na na{ata me|unarodna veb strana (www.procredit-holding.com) i veb stranata na na{ata banka (www.procreditbank.com.mk) kako i standardizarana forma na kratka biografija (CV) koja moè da ja prezemete od na{ata veb strana. Ve molime ispratete gi va{ite aplikacii (CV-kratka biografija i motivacisko pismo) na podolu navedenata adresa ili popolnete ja aplikaciskata forma na www.procreditbank.com.mk ne podocna od 09.01.2011 godina. Site ostanati na~ini na aplicirawe }e se smetaat za nevalidni i nema da se zemaat vo predvid pri procesot na selekcija. Sektor za ~ove~ki resursi Jane Sandanski 109a,1000 Skopje.

ZEMJEDELSTVO, [UMARSTVO,DRVNA INDUSTRIJAIzvor: DnevnikObjaveno: 28.12.2010UKIM Zemjodelski institut Skopje raspi{uva konkurs za izbor vo site nastavno-nau~ni zvawa na: -eden nastavnik od oblasta na lozarstvoto. Zain-teresiranite treba da dostavat vo ~etiri primeroci diploma,biografija,spisok na stru~ni i nau~ni trudovi i po eden primerok od trudovite. Prijavite da se dostavat vo UKIM Zemjodelski institut-Skopje, Bul.„Aleksandar Makedonski”-bb. Prijavite da se podnesuvaat vo rok od 8 dena od denot na objavuvaweto.

INFORMATIKA, PROGRAMIRAWE, VEB DIZAJNIzvor: DnevnikObjaveno: 29.12.2010MEDIA DOT KOM, brzo raste~ka firma so 4 godi{no iskustvo vo oblasta na informati~kata tehnologija vo R.Makedonija, i ima potreba od: -3 Marketing agenti/softver prezenteri. Od kandidatite se bara da imaat op{ti poznavawa od programskite tehnologii i razvoj na internet aplikacii, odli~no poznavawe na Angliskiot jazik, podgotvenost za patuvawe vo stranstvo kako i da bidat posveteni, precizni, dinami~ni, samoinicija-tivni i kolegijalni. -3-Veb programeri (ASP,ASP NET) Od kandidatite se bara da imaat prethodno rabotno iskustvo,napredni poznavawa od programskite tehnolo-gii razvoj na internet aplikacii (ASP.NET), rabota so relacioni bazi na podatoci (Oracle,MySQL,MsSQL), odli~no poznavawe na Angliskiot jazik. Kandidatite e potrebno da bidat kolegijalni,samoinicijativni i podgotveni za timska rabota. -3 Offi ce asistenti. Od kandidatite potrebno se baraat poznavawa so rabota na kompjuter, lojalnost,kolegijalnost i posvetenost na rabotata. Na kandidatite }e im bide dadena mo`nost za stru~no usovr{uvawe preku sledewe na kursevi,polagawe na ispiti i steknuvawe na sertifi-kati. Kandidatite so sertifikati od oblasta na informati~kata tehnologija }e imaat prednost. Pri-javite da se pra}aat na e-mail [email protected], najdocna do 10 Januari 2011 godina.Zainteresirani kan-didati svoite aplikacii moèt da gi podnesat i preku veb stranata na MEDIA DOT KOM na slednata adresa: www.mdc.com.mk

Izbor na aktuelni oglasi SEKOJ DEN VO

OBJAVUVAJTE GI VA[ITE:

Oglasuvajte gi Va{ite soop{tenija po najpovolni uslovi!Odberete go najefektivniot na~in za komunicirawe so javnosta!Na{ata ~itatelska publika e na{a najgolema prednost. Tokmu taa ni go dava pravoto da veruvame deka oglasuvaweto vo Kapital e efektivno.

LICE ZA KONTAKT:DIJANA GULAKOVA tel. 02/ 2551 441 lok.105e-mail: [email protected]

� OGLASI ZA VRABOTUVAWE� REVIZORSKI IZVE[TAI� SITE VIDOVI FINANSISKI IZVE[TAI

� TENDERI� POVICI ZA SVIKUVAWE AKCIONERSKI SOBRANIJA

� SEMINARI, OBUKI, SOVETUVAWA I KONFERENCII

� SITE OSTANATI SOOP[TENIJA KOI SAKATE DA GI KOMUNICIRATE SO JAVNOSTA

23KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK Obuki / Smetkovodstvo / HR

KURS ZA FINASISKO SMETKOVODSTVO

(72 ^ASA) Kursot e dizajniran za po~etnici – za zdobivawe na kvalifikacija i prekvalifikacija odnosno celosno os-posobuvawe za rabota vo finansiskoto smetkovodstvo.

Kursevite se nameneti za kandidati so SSS I VSS.

Nastavata se realizira vo mali grupi od eksperti od dadenite oblasti sledena so soodveten raboten materijal.

Upisot e vo tek.Informacii sekoj raboten den od 09 – 20 ~asot.

Ruzveltova 6, 1000 Skopjetel/ faks 02/ 3213-409 , 02/ 3215-026 e-mail: [email protected]; [email protected] www.kds.com.mk

PRETPLATETE SE NA

Pove}e informacii na 02/ 2551441 ili pretplata@kapital.

com.mk

PRIMEKO nudi kvalitetno PROFESIONALNO OBRAZOVANIE, so ponuda

na kursevi koi se aktuelni i neophodni za raboteweto na kompaniite od oblastite na finansiskiot menaxment, korporativnite finansii, smetkovodstvo i dr., vo zavisnost od barawata na klientite.

1. Finansiski menaxment (cel kurs) 45 ~asa / cena 16.000 den + DDV.

Kursot po Finansiski menaxmenmt e namenet na biznis sektorot za unapreduvawe na korporativniot menaxment i korporativnite finansii. Finansiskiot menaxment nudi odgovori na pogolem broj na pra{awa povrzani so raboteweto i fiinansiraweto na pretprijatijata. Celokupnata aktivnost na pretprijatieto mo`e da se pretstavi kako zbir na investicioni, finansiski i operativni aktivnosti i to~no determinirani sred-stva i izvori za nivno izvr{uvawe. Povrzuvaweto na aktivnostite i donesuvawe na pravilni odluki za postignuvawe na optimum, pretstavuva glavna zada~a na finansiskiot menaxer.

2. Analiza na finansiski izve{tai i relativno vrednuvawe na kompaniite 8 ~asa / cena 4.900 den+DDV

Celta na ovoj kurs e da se obezbedi podobro raz-birawe na finansiskite izve{tai od korisnicite na finansiskite izve{tai, so cel da se olesni podobruvaweto na procesot na odlu~uvawe. Kursot se fokusira na vlijanieto na razli~nata primena na smetkovodstvenite metodi i procenite na fin-ansiskite izve{tai, so posebno naglasuvawe na efektot od smetkovodstvenite izbori vrz objavenite dobivki, akcionerskata glavnina, izve{tajot na pari~ni tekovi i razli~nite merewa na raboteweto na kompanijata (vklu~uvaj}i gi, no i ne ograni~uvaj}i se na finansiskite koeficienti).

3. Interna revizija 8 ~asa/ cena 12.000 den+DDV

Soglasno izmenite na Zakonot za trgovski dru{tva i novite ~lenovi od 415-a, b, v i g (Slu`ben vesnik na RM, br. 47 od 09.04.2010 godina), opredelena e obvrskata za organizirawe na slu`ba za vnatre{na revizija, so to~no determinirani obvrski i nadle`nosti. Kursot e namenet za akcionerskite dru{tva koe se golemi trgovci, kako i na dru{tva ~ii akcii kotiraat na berza, odnosno dru{tva koi soglasno so Zakonot za hartii od vrednost se so posebni obvrski za izvestuvawe, i se dol`ni da organiziraat slu`ba za vnatre{na revizija, kako nezavisna organizaciska edinica vo dru{tvoto.

FunBusiness24 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

Enio Morikone so svoite 82 go-dini e edna od najgolemite yvezdi na filmskata muzika. Vo tekot na negovata kariera, dolga polovina vek, napi{al re~isi 500 muzi~ki

kompozicii. Toa e opi{ano i vo negovata avtobiografija “Daleku od soni{tata". Vo 2009 godina be{e ekskluziven gostin na otvoraweto na festivalot Ohridsko leto, kade {to dirigira{e so orkestarot koj ispolnuva{e negovi poznati dela od filmskata muzika. Kompanijata LG Electron-ics (LG) najavi nova sorabotka, izdavawe na ekskluzivna kolekcija od muzi~ki temi i ring-tonovi so potpisot na legendarniot kom-pozitor na filmska muzika, Enio Morikone.

Ova }e bide prva sorabotka od vakov vid, koja }e sodrì novi kompozicii, no i nekoi od najpoznatite dela od fantasti~niot opus na Morikone, vklu~uvaj}i gi i temite od filmovite "Sinema Paradizo”, "Misija” i "Qubovna afera”. Morikone e istovremeno mo{ne prijaten, no i tvrdoglav ~ovek - pretpo~ita da dejstvuva namesto da zboruva. Iako e del od filmskata orbita, negoviot stil na ìveewe e daleku od glamurozen. Bez crveni kilimi. Vsu{nost, so negovoto sekojdnevie vladee vojni~ka disciplina, vo ~ij centar se nao|a komponiraweto. Toj sekoe utro stanuva vo 4:30 ~asot, ve`ba, a potoa ~ita vesnici. To~no vo 8:30 ~asot, duri i za vikend, Morikone e na rabotnata

masa vo svojot ubav dom vo Rim, podgotven za pi{uvawe.Vo fevruari navr{uvaat 50 godini od po~etokot na Va{ata kariera. Kako }e go proslavite jubilejot?Rabotno, kako i sekoga{. Sakam da kaàm, nema da slavam.Ne gi sakate proslavite i mondenskiot ìvot.Nikoga{ ne me interesiral monden-skiot ìvot. A bidej}i stanuvam v zori, pretpo~itam da si legnuvam rano nave~er.Na {to rabotite sega?Na edna televiziska serija na Alberto Negrin.

Enio Morikone e edna od najgolemite yvezdi vo svetot na filmskata muzika, koj ìvee discipliniran vojni~ki ìvot, koj ni oddaleku ne nalikuva na glamurozniot ìvot od crveniot kilim.

��

MUZIKATA PRED MONDENS

Dejan Projkovski minatata godina go reìra{e “Hamlet” vo Dramskiot teatar, a pred nekoj den ima{e premiera so “Opasni vrski” na [oderlo de Laklo vo bitolskiot Naroden teatar. Toj e profesor

po teatarska reìja i prorektor na Uni-verzitetot za audiovizuelni umetnosti ESRA Pariz-Skopje-Wujork, umetni~ki direktor na Mladiot otvoren teatar i generalen sekretar na svetskata teatarska mreà Interakt.Od neodamna e umetni~ki direktor na Make-donskiot naroden teatar. Zaedno so direktorot na MNT, Dejan Lili}, kako reìsersko-akterska dvojka od “Hamlet” koja sobra mnogu pofalbi, sali polni so publika i uspe{no pretsta-vuvawe vo teatarot vo Kol~ester, Anglija, neformalno najavi deka vo MNT }e se obidat da go sprovedat nivnoto gledawe na starata [ekspirova dilema “Da se bide ili ne?” vo “Da se bide i da se bide!”.Ako vo MNT doprva }e go gledame nivniot menaxerski i estetski rakopis, toga{ i toa kako e vidliva angaìranosta i dinami~nosta na Pro j kov ski na doma{nata tea-tarska scena. Posledniov pe-riod e aktiven

vo “turkaweto” na nezavisniot proekt na vmreùvawe na alternativni teatarski sceni vo evropskiot proekt na Mladinskiot kulturen centar – PLOT (Production,links, organization, theatre – Produkcija, vrski, organizacija, teatar).Za {to se raboti vo proektot PLOT?Proektot na Mladinskiot kulturen centar e finansiran od Evropskata unija i vo nego os-ven MKC u~estvuvaat i teatarski institucii od ~etiri drugi zemji: Polska, Italija, Anglija i Bugarija. Proektot e planiran vo nekolku fazi. Toa e proekt ~ija glavna cel e povrzuvawe i razmena na iskustvata i principite na rabota na ovie pet teatarski institucii. Prvata faza be{e vo Bugarija, kade {to sekoja institucija si ima{e svoi pretstavnici koi edna nedela rabotea na principite na sozdavawe proekti za konkurirawe so evropskite kulturni fon-dovi. Vtorata faza e razmena na iskustva na ton-majstorite i na dizajnerite na svetlo. Vo Anglija }e prestojuvaat pretstavnici od site zemji koi }e rabotat na novite principi na svetlo-tehnika vo teatarot vo Anglija, dodeka za ton }e bide vo Polska. Predvideni se tri akterski i umetni~ki rabotilnici, kade {to akteri i reìseri }e rabotat vo tri razli~ni zemji i }e napravat tri razli~ni pretstavi. Idejata e na krajot vo site pet zemji da se izigraat tie pretstavi vo t.n. mal festival. Kon krajot na narednata godina, nekade vo oktomvri, proektot zavr{uva vo Skopje. MKC }e

bidat doma}in na taa posledna prezentacija. ]e bidat pokaneti visoki pretstavnici na Evropskata komisija za kultura. Va`na cel e prodolùvaweto na kulturnata me|unarodna sorabotka. Na festivalot mu e potreben u{te eden vakov proekt na koj }e bideme partneri, bidejki pravilata na EU velat deka treba da se bide ~len na dva proekti, a potoa da se stane nositel. Posledniov period za doma{niot teatar kako da stana najva`no produkciski da bide vmreèn vo svetot, a ne samo da se pretstavuva na festivalite? Smetam deka na teatarot sega mu se slu~uva ona {to e mnogu va`no za umetnosta, voop{to, a toa e otvorawe na vratite, mo`nost za sporedba, mo`nost za razmena. Ona {to mu se slu~uva na teatarot koga e zatvo-ren moème da si go pretstavime so sporedbata {to bi bilo ako "filmaxiite" se zatvorat vo edna soba i gi gledaat samo sopstve-nite filmovi? Taa razmena na idei i iskustva sega vnesuva od edna strana, nova energija, a od druga strana, pak, potvrda. Moème da nau~ime mnogu raboti za toa {to se vika menaxirawe i producirawe na teatarska pretstava. Otsekoga{ velam deka pri sozdavaweto na edna teatar-

TEATAR: DEJAN PROJKOVSKI, RE@ISERska pretstava premierata za nas e pogreb, a, vsu{nost, vistinskata rabota za edna tetarska pretstava po~nuva so nejzinata premiera. Toa e toa {to ostanuva va`no i, kone~no, sledewe na tie evropski dvièwa i navra}awe na ona deka teatarot e tesno povrzan so identitetot. Stilot, izrazite i formite, no i temite i toa so {to treba da se zanimavame, sekoga{ trgnuvaat od prvo lice ednina.Dali “Hamlet” e klasi~en dramski predizvik ili ne{to pove}e? “Hamlet” e proekt koj se reìra vo toj mo-ment koga }e se pojavi Hamlet. Smetam deka Dejan Lili} e akter koj{to treba da go odigra “Hamlet”. Dosega se imaat odigrano dve pret-stavi “Hamlet” vo Bitola , dve vo Dramskiot teatar, i ova e pettata. Sredbata so angliskata publika be{e mnogu va`na za da se skr{at nekoi predrasudi, me|u koi i onaa za “Ham-let” pred Angli~anite. Vsu{nost, "Hamlet" ni potvrdi edna mnogu va`na rabota, a toa e zrelosta na Anglija kako tetarska sredina, vo koja gleda~ite ne doa|aat za da vidat kako izgleda nekoj balkanski Hamlet, tuku doa|aat za da go gledaat “Hamlet”. Vo Kol~ester nikoj ne dojde so predrasuda, a od druga strana, specifi~na be{e i proverkata na toa {to sme go rabotele. Zboruvaj}i za kvalitetite na na{iot “Hamlet”, tie postojano zboruvaa za specifi~nosti i razli~nosti na “Hamlet”, bidej}i na{iot Hamlet e ~ovek koj saka da se sprotistavi, ne e ~ovek koj filozofira i ja konstatira bezizleznosta, ~ovek koj dejstvuva. Toa {to i samite kriti~ari pi{uvaa potoa e specifi~nata akterska igra {to ja nosat na{ite a k teri od tuka, specifi~niot priod na

reìjata. Smetam deka so toa se potvrduva relaksiranosta, od

GLEDAM VO IDNINATA,NE VO MINATOTO

STOJAN [email protected]

Noviot umetni~ki direktor na MNT, koj so negovoto viduvawe na “Hamlet” gi dobi pozitivnite kritiki i vo tatkovinata na [ekspir, go poso~uva predizvikot da bide del od kreiraweto na noviot repertoar na nacionalnata teatarska ku}a. No, paralelno podu~uva novi generacii studenti, gi forsira novite teatarski estetiki na MOT i raboti na vmreùvawe na doma{nata scena vo evropskite iskustva

��

FORMULA: ENIO MORIKONE, KOMPOZITOR

Morikone se smeta za �legenda na filmskata muzika so pove}e od 500 kompozicii

FunBusiness 25KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

Od filmska muza do kralica na {poretot. Fanovite na Gvi-net Paltrou odamna znaat za strasta na holivudskata yvezda kon kujnata. Minatiot avgust,

slavniot fotograf so peruansko poteklo Mario Testino ja ovekove~i na stranicite na "Vog", dodeka gotve{e vo svojata ku}a vo Wujork. No, vistinskata potvrda za svoite kulinarski ve{tini Paltrou }e ja dobie vo april idnata godina, koga vo amerikan-

skite kniàrnici }e se pojavi “]erkata na tato: vkusni, lesni recepti vo ~est na semejstvoto i zaedni{tvoto", (My Father's Daughter: Delicious, Easy Recipes Celebrating Family and Togetherness), gotva~ ~ij avtor e tokmu glavnata heroina od “Vqubeniot [ekspir" (Shakespeare in Love). Eden od najvlijatelnite kulinarski blogovi vo SAD, eater.com, ve}e objavi nekolku izvadoci od knigata i se ~ini deka dlaboko im se voshituva na gotva~kite sposobnosti na ubavata akterka. “Poslednite deset godini gotveweto mi stana ìvotna pasija", izjavuva taa vo eden od prvite paragrafi od knigata. "Ovaa qubov kon kulinarstvoto e tolku golema {to {poretot ve}e pret-stavuva centar na mojot dom. Ne se odvojuvam od nego i re~isi postojano podgotvuvam vkusni semejni obroci", pi{uva Paltrou.Vo knigata, osven popularnata makrobioti~ka kujna, koja & e omilena na akterkata, se zastapeni i ednostav-ni doma{ni jadewa. Stilot na knigata e neposreden i intimen, a golem del od receptite Paltrou gi nau~ila od svojot tatko, Brus Paltrou, reìser i golem kulinarski ekspert, koj po~ina vo 2002 godina.“S$ u{te go ~uvstvuvam tatko mi kako me nabquduva, ironi~no komentira, me predupreduva da vnimavam so noòt i so uìvawe probuva od jadewata."Ova ne e prvpat akterkata javno da se dokaùva vo umetnosta na gotveweto. Osven fotografiite vo "Vog", akterkata na svojot blog ima poseben del pos-veten na kulinarski soveti. Isto taka, neodamna, zaedno so gotva~ot Mario Batali, u~estvuva{e vo televiziskata gastro-turneja “Na pat niz [panija" (Spain on the road again), vo produkcija na Pbs. Vo tekot na turnejata dvajcata posetuvaa razni {panski regioni i prigotvuvaa jadewa od lokalnata kujna. Vsu{nost, Gvinet Paltrou e prili~no sestrana li~nost, a gotveweto e samo

eden od nejzinite interesi. Osven {to e edna od najpoznatite akterki vo Holivud, taa dokaà i deka e odli~na peja~ka vo svojot posleden film, Country Song (moèbi ova e povrzano so faktot deka e maèna za peja~ot na Koldplej, Kris Martin), izvonredna balerina vo TV-serijata Glee, pa duri i uspe{na organizatorka na romanti~ni sostanoci. Imeno, taa neo-damna im prizna na tabloidite deka e “vinovna" za prvata sredba me|u nejzinata

prijatelka, amerikanskata kantri-peja~ka Tejlor Svift i akterot Xejk Gilenhal. Blagodarenie na Paltrou – ovojpat vo ulogata na Kupidon – dvaj-cata nabrzo stanaa dvojka.

SKIOT @IVOTA potoa?]e vidime. Sakam da se koncentriram na toa {to go rabotam vo momentov.Poradi takviot metod, se otkaàvte od rabotata na filmot “Pekolen portokal".Go podgotvuvav “Tupanica so dinamit" so Serxo Leone. Plus, Kjubrik saka{e da odam i da snimam vo London, a jas sakav da os-tanam vo Rim.Koja Vi e prvata misla koga }e se setite na Leone?Negovata, re~isi manijakalna, èd za sovr{enstvo.Bevte {kolski drugari, taka?U~evme zaedno vo treto oddelenie. No, iskre-no da vi kaàm, na ni{to ne se se}avam.Kako gledate na promenite vo kine-matografijata vo poslednite decenii?Ima problemi, nedostigaat sredstva, a i televizijata prezema del od vqubenicite vo kinosalite. Sepak, s$ u{te postojat odli~ni reìseri, i toa vo mnogu golem broj.

Poznatata holivudska diva e navistina sestrana li~nost. Odli~na vo svojata kariera, prekrasna majka na svoite deca, gri`liva sopruga i doma}inka. Me|utoa, ne “o~ajna doma}in-ka”, tuku mnogu snaodliva kraj {poretot. Nejzinata strast – gotveweto, izleguva na videlina vo april godinava

��

AKTERKATA GVINET PALTROU ]E OBJAVI SVOJ GOTVA^

OD FILMSKA MUZA DO KRALICA NA [PORETOT

edna strana, koja nie ja imame kon [ekspir, bidej}i kaj niv jazikot s$ u{te dominira pred formata. Od druga strana, sega go o~ekuvame gostuvaweto na selektorot na festivalot vo Elsinor, Danska, “rodnoto mesto” na istoriskiot Hamlet, koj po preporaka na eden od reìserite na teatarot vo Kol~ester vo fevruari }e dojde da ja gleda na{ata pretstava...“Hamlet” na “mestoto na zlostorstvoto”... Se nadevam deka }e imame {ansa da go ig-rame vo zamokot vo Elsinor, taka {to tamu }e ja imame narednata proverka. Za mene toa e mnogu va`no, bidej}i “Hamlet” prvo ima{e proverka vo mati~nata zemja, a, vtoro, }e se sretne so svojot “duh”. No, najva`no e {to sega “Hamlet” ima prepolni sali vo Dramski teatar. Publikata po 100-ti pat ni potvrduva deka mnogu ~esto ja potcenuvame, deka ne doa|a na tragedii ili komedii, tuku doa|a na dobri pretstavi. Prepolnata sala vo Dramskiot tea-tar i barawata za bilet pove}e potvrduvaat deka, vsu{nost, glavnata cel e sozdavawe dobar teatar.Koj e, pak, predizvikot vo Makedonskiot naro-den teatar?Predizvikot e MNT da stane nacionalna ku}a po primerot na evropskite nacionalni teatar-ski ku}i. Na{iot proekt e povrzan so toa, so novata zgrada {to sozdava poinakvi uslovi. Ona {to e va`no za nas sega e ansamblot da bide podgotven za taa cel, no, se razbira, i estetski da bide podgotven za novata zgrada. Smetame deka MNT treba da go sledi principot na tie evropski nacionalni ku}i. Predizvikot e golem. Me|utoa, motivacijata na lu|eto vnatre potvrduva deka imame ansambl koj{to e podgot-ven na rizicite {to & pretstojat na MNT i lu|e koi se svesni deka izvesen period moèbi nema da se dviàt so posakuvanata brzina. Toa {to e mnogu va`no e deka sme dojdeni da gledame vo idninata, a ne vo minatoto. Smetam deka “Hamlet” e toa {to n$ povrza mene i Dejan Lili} vo na{ite razmisluvawa, za posvetenosta

na rabotata i mislam deka presudna be{e negovata pokana i mojata èlba da bidam vo timot so nego vo ovaa, bi rekol, bitka za sozdavawe edna seriozna nacionalna ku}a vo repertoarska smisla.Smetate li deka sega{nata sostojba na MNT ne e kako {to treba?Jas zboruvam za repertoarot i zboruvam deka nie nema da napravime podobro ili polo{o, tuku }e napravime porazli~no, seto toa {to smetame deka treba da ima edna nacionalna ku}a.Kakvi se izgledite teatarot da razvie podinami~ni relacii so biznis-zaedni-cata?Smetam deka kaj nas nedostiga edna pogolema svest na kompaniite za toa {to se na-rekuva op{testvena odgovornost. Toa e edna seriozna tema na koja treba site nie da rabotime od edna strana, a od druga strana, tuka e nepodgotvenosta na dràvnite institucii, me|u koi i teatarskite, da se soo~at so predizvikot na novoto vreme. So samoto toa, smetam deka site nie treba da se prilagodime na s$ {to zna~i pazarna logika, pazarna ekonomija i da go ponudime na vistinski na~in toa {to im treba na firmite. No, i samite treba da rabotime na svesnosta na golemite kompanii {to zna~i da se investira vo makedonskiot naciona-len teatar. Se razbira deka MNT vo edna ve~er ne sobira kolku i edna turbo-folk yvezda, no, spored mene, toa e kratkotrajna i besmislena investicija, taka {to mnogu e va`no podigaweto na svesta, no i adap-tiraweto na teatrite.Postoi li raspoloènie kaj kompaniite da investiraat vo teatarot i vo umetnosta, voop{to?Ima edna rabota {to site ja znaeme, a toa e deka vistinskata umetnost tro{i pari, ne zarabotuva i ne vra}a. Taka {to ovie kompanii treba da ja podignat svesnosta za investirawe vo ne{to koe preku svoite dela se odolùva, odnosno toa e "fidbekot", bidej}i nema logi~en finansiski "fidbek" i ne treba da ima. No, ako na site ni e va`no da bideme zemja vo koja se igra [ekspir, Molier, treba da postojat vakvi vloùvawa.ESRA ve}e ja oformi prvata generacija diplomci. Kako ja ocenuvate ulogata na ESRA kako konkurencija?Mislam deka e mnogu rano, bidej}i prvata generacija ovaa esen po~nuva da vleguva vo teatarskite krugovi i sega ni trebaat 3 godini distanca za da vidime {to }e se pokaè od nivnite dela. No, toa {to mene me raduva e {to ottamu izleguvaat zdravi li~nosti, so mnogu to~en koncept za s$, za umetnosta i posvetenosta vo rabotata. I vremeto }e pokaè deka toa e nova, sveà energija, ne{to razli~no i najva`no e {to ja zgolemuva konkurencijata. Toa e mnogu va`no za nikoj da ne se ~uvstvuva komforen na svojata pozicija, vklu~uvaj}i gi tuka i profesorite i novite kadri {to izleguvaat od univerzitetite. Smetam deka prvo i osnovno go podiga kvalitetot vo dramskiot jazik, a od druga strana, ja zgolemuva i sa-mata konkurentnost na pazarot. Vremeto }e go pokaè toa {to se narekuva kvalitet na kadarot, no smetam deka treba da pominat barem 3 godini za da napravime nekakov vistinski sud.

MIHAJLO PUPIN �

Kako na primer?Kako Tornatore, Stefano Reali. I tuka }e prestanam so nabrojuvawe od strav da ne ispu{tam nekogo.Koga sme kaj golemite reìseri-akteri, Klint Istvud Vi go dodeli Oskarot. Vo kakvi odnosi ste?Sme se videle dva pati, no go smetam za moj prijatel. Zamislete, den pred dodeluvaweto na Oskarite dojde da me pozdravi vo Italijanskiot institut za kultura.Svirevte truba, kako tatko vi. Dali toa gi objasnuva nezaboravnite soloa na truba vo Va{ata filmska muzika, kako na primer vo “Dobriot, grdiot i lo{iot"?Ne, jas sum demokrati~en, ne gi `rtvuvam ostanatite instrumenti poradi mojata li~na strast. Sekoga{ sum se trudel na site da im dadam prostor vo mojata muzika.

Diva so kulinarski �ve{tini

Kralica na �crveniot kilim

FunBusiness26 KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

SR\AN IVANOVI][email protected]

Nekoi velat deka pos-toi Dedo Mraz. Drugi se ubedeni deka toa e izmislen lik. Ovaa debata nema sega da

ja razgleduvame. Kakvi i da se pogledite okolu nego, nema somne` deka duri i iskusnite profesionalci vo oblasta na uspe{noto brendirawe bi moèle da nau~at ne{to od na{iot heroj

vo crven kostum. Vo moderniot biznis-svet, brend-identitetot e toa {to gi izdvojuva kompaniite so visoki performansi od prose~nite. Percepcijata za eden brend ne se sozdava samo preku negovata pojava vo reklamite. Pova`no e iskustvoto na potro{uva~ot so brendot - kolku brendot gi ispolnuva o~ekuvawata od momentot koga sme mu obrnale vnimanie, preku kupuvaweto i dolg period potoa. Tokmu toa iskustvo ja kreira lojalnosta na generacii i generacii

Globalnata ekonomska kriza ostava silen pe~at i vrz razvojot na pro-fesionalniot sport. Vo SAD, kade {to so decenii se igraat najsilnite ligi vo pove}e sportovi, godinava e

zabeleàn pad na profitabilnosta kaj pogolem broj timovi. Ednostavno, nema dovolen broj sponzori so koi }e moàt da se obezbedat site ekipi od SAD, po {to ve}e na golemo se predlaga skratuvawe na brojot na timovite koi nastapuvaat vo prvenstvata.I dodeka profesionalcite se ma~at so pro-fitabilnosta, godi{niot finansiski izve{taj na univerzitetite od Amerika pokaùva iz-vonredna sostojba na ekipite {to nastapuvaat vo univerzitetskite ligi.Najdobra e sostojbata vo univerzitetskata fud-balska (varijacija na ragbi) liga na Amerika, kade {to zaedno klubovite zarabotile pove-}e od edna milijarda dolari, {to e najgolem prihod vo istorijata na ovoj {ampionat.Vo prosek sekoja od ekipite zarabotila po 15,4 milioni dolari. Ako se ima predvid deka ima 15 sezonski natprevari, izleguva deka e napraven profit od pove}e od eden milion dolari po natprevar.“Sekako deka od ovie brojki pozelenuvaat sopstvenicite na profesionalnite klubovi vo SAD, koi, pritisnati od astronomskite plati na golemite yvezdi, se davat vo dolgovi”, se veli vo analizata na CNN, kade {to se objaveni podatocite za profitabilnosta na univerzitetskite ligi.

BOGATITE STANAA POBOGATIVode~kite pet tima od univerzitetskata fud-balska liga na SAD se ekipi koi i dosega ostvaruvaa najgolemi profiti, a voedno se i me|u najuspe{nite vo prvenstvoto.Fudbalskiot tim na univerzitetot na Teksas ostvaril profit od neverojatni 68 milioni dolari. Ovoj podatok bi bil izvonreden za sekoja ostanata profesionalna ekipa od koja bilo to~ka na svetot. Vo top pet najprofit-abilni se i univerzitetite Xorxija, Pen stejt,

Mi~igen i Florida, ~ija dobivka se dviì od 52 milioni do 44 milioni dolari. Ovaa blagosostojba na univerzitetskite ekipi se dolì, pred s$, na odli~nata proda`ba na bileti i televiziski prava, no i na si-gurniot priliv na sredstva od zainteresiran-ite sponzori. Ona {to im ovozmoùva na sportskite univerzitetski programi da bidat profitabilni e faktot deka igra~ite, na ~ija popularnost se zarabotuvaat parite, se prakti~no besplatni. To~no e deka studentite sportisti vo SAD dobivaat celosni stipendii, no tro{ocite za nivnoto {koluvawe se premali za da moàt da ja zagrozat finansiskata stabilnost.Podatocite otkrivaat deka i od redot na malite univerziteti e napraven zna~itelen profit. Fudba-lskata fran{iza na Boise stejt godi-nata ja zavr{i so pove}e od 15 milioni dolari profit, {to e respektabilna brojka za edna mala i prili~no neafirmirana visoka {kola.Sepak, i pokraj ovoj rast na prihodite vo univerzitetskata fudbalska liga, moè da se zabeleì deka del od klubovite godinata ja zavr{ile so negativa, iako mora da se po-tencira deka se raboti za mali iznosi. Ona {to moè da gi izraduva menax-erite na univerzitetskite fubalski timovi e deka prose~nata vkupna margina na profitabilnost e 49%. Toa otkriva deka tro{ocite odzemaat 51% od prihodite.

KO[ARKARSKA UNIVER-ZITETSKA LIGA

Vo SAD ve}e {eesetina godini funkcionira najkvalitetnata ko{arkarska liga NBA. Toa e prvenstvo kade {to na edno mesto se obedineti naj-dobrite svetski ko{arkari , a sledstveno na toa

i interesot na publikata, mediumite i spon-zorite e vo najgolema mera koncentriran na ova mesto. No, pritisnati od recesijata, sopstvenicite na NBA timovite se na rabot od bankrot, po {to tie predloìja nov kolektiven dogovor so ko{arkarite, vo koj se predviduva skratuvawe na platite za 30%. Normalno e deka ovoj predlog ne e po

vkusot na igra~ite, koi preku svojot

sindikat najavija {trajk. “Vo momentov nema pari vo sportot. Celata ekonomija e vo te{ki problemi, po {to malku ostanuva za sponzorstva. Se obiduvame na sekoj na~in da ja zgolemime profitabilnosta”, veli eden od partnerite na Majkl Xordan, mnozinskiot sopstvenik na NBA timot, [ar-lot Bobkets.Da, najgolemiot ko{arkar na site vremiwa, “negovoto viso~estvo” Xordan, ima golemi

problemi da go odrì vo ìvot svojot klub. Mnogu sprotivno na negoviot karakter od igra~kite denovi, toj de-neska moè da se vidi vo evtiniot klupski restoran na [arlot, kade {to vo dobro raspoloènie im raskaùva {egi na fano-vite, obiduvaj}i se da gi odobrovoli da kupat pove}e sezonski bileti i suveniri so logoto na negoviot tim.Eden od predlozite za

spasuvawe na ligata e taa da se namali. Ne e poznato do koja brojka bi se kratela, no toa najverojatno }e treba da odi vo relacija so proekcijata za to~kata na grafikonot, kade {to se dopiraat prihodite i tro{ocite.Zatoa, pak, del od uni-verzitetskite {koli vo SAD beleàt dobri finansis-ki rezultati za 2010 godina. 52 milioni

Toj menaxira multinacionalna kompanija {to pravi kombinacija od te{ko razbirliviot karak-ter na potro{uva~ite, superiorniot informa-ciski menaxment i usluga od svetska klasa. Toj poseduva logisti~ka ma{inerija {to go obikoluva globusot i ispora~uva proizvodi to~no navreme. A, toa go pravi na eden topol i rado-sen na~in, {to e nevozmo`no da go zaboravite. Negovoto ime: Dedo Mraz

��

KAKO NAJSAKANIOT DEDO VO SVETOT POMAGA VO

ZA PODOBAR BRRAZMISLUVAJTE

Vode~kite pet timovi od univerzitetskata fudbalska liga vo SAD se ekipi koi{to i dosega os-tvaruvaa najgolemi profiti, a voedno se i me|u najuspe{nite vo prvenstvoto. Fudbalskiot tim na univerzitetot vo Teksas ostvaril profit od neverojatni 68 milioni dolari. Ovoj podatok bi bil izvonreden za sekoja ostanata profesionalna ekipa od koja bilo to~ka na svetot. Vo top pet naj-profitabilni se i univerzitetite Xorxija, Pen stejt, Mi~igen i Florida, ~ija dobivka se dviì od 52 milioni do 44 milioni dolari

��

AMERIKANSKI UNIVERZITETSKI SPORT

MILIONSKI PRIHODI ZA S

Me|u vrvnite ko{arkari ima i odli~ni fudbaleri �

se zarabotuvaat parite,platni. To~no e dekati vo SAD dobivaat i, no tro{ocite zae se premali za da ozat finansiskata

ivaat deka i ode univerziteti elen profit. Fudba-na Boise stejt godi-pove}e od 15 milioni

o e respektabilna brojkaprili~no neafirmirana

voj rast na prihodite vo udbalska liga, moè da se l od klubovite godinata ja iva, iako mora da se po-aboti za mali iznosi.gi izraduva menax-tetskite fubalski se~nata vkupna fitabilnost e deka tro{ocite rihodite.

A UNIVER-Aesetina godini kvalitetnata NBA. Toa

de {to e

a

“negovoto viso~estvo” Xordan, ima golemi problemi da go odrì vo ìvot

svojot klub. Mnogu sprotivno na negoviot karakter odigra~kite denovi, toj de-neska moè da se vidi vo evtiniot klupski restoran na [arlot, kade {to vo dobro raspoloènie im raskaùva {egi na fano-vite, obiduvaj}i se da gi odobrovoli da kupat pove}e sezonski bileti i suveniri so logoto na negoviot tim.Eden od predlozite za

spasuvawe na ligata e taa da se namali. Ne e poznato do koja brojka bi se kratela, no toa najverojatno }e treba da odi vo relacija so proekcijata za to~kata na grafikonot, kade {to se dopiraat prihodite i tro{ocite.Zatoa, pak, del od uni-verzitetskite {koli vo SAD beleàt dobri finansis-ki rezultati za 2010 godina.52 milioni

Amerikanskiot fudbal e najpopularen sport vo SAD �

FunBusiness 27KAPITAL / 04.01.2011 / VTORNIK

kon brendot na Dedo Mraz, bez razlika kolku imaginaren lik e toa. Sega }e vi gi pretstavime osnovnite pri~ini zo{to e toa taka.

SOZDAVA BRENDIRANO ISKUSTVODedo Mraz znae deka crvenoto palto i belata, kako sneg, brada, ne se ona {to, vsu{nost, decata go sakaat kaj nego. Ona {to tie sakaat e asocijacijata za novogodi{nata sezona i prijatnoto ~uvstvo {to ja budi kaj niv slikata na Dedo Mraz, kako i do-bivaweto na podarocite {to gi pobarale, se razbira. Pozitivnata lojalnost kon brendot doa|a od gradeweto na edno o~ekuvawe za ubavo iskustvo, a potoa ispolnuvawe na vetuvaweto.

XUXIWATA SE DOBRI RABOTNICI KOI NE GO NAPU[TAAT SVOJOT “GAZDA”

Nikoj, vsu{nost, ne bil vo rabotilnicata na Dedo Mraz, no bi se obloìle deka e opremena so najsovremenite tehnologii za podobruvawe na efikasnosta i deka sekoe od xuxiwata (vrabotenite) gi ima potrebnite alatki za da gi ispolni site detski (potro{uva~ki) barawa. Dedo Mraz

isto taka znae deka ne e lesno da se najde kvalitetna rabotna sila na Severniot pol, pa zatoa toj ima razni programi i praktiki {to mu pomagaat da gi zadrì talentite {to gi obu~uva.

DEDO MRAZ GI POZNAVA SVOITE POTRO[UVAÎ

Blagodarenie na svojot vol{eben softverski sistem, Dedo Mraz dobro znae koj bil lo{, a koj poslu{en vo godinata {to izminuva. Dali vo rabotilnicata ili na teren, toj znae {to sakaat negovite klienti i kade sakaat da ja primat nara~kata. No, toj ne se potpira isklu~ivo na digitalno obrabotenite podatoci. Toj isto taka sobira informacii i od prodavnicata za igra~ki i negovite pretstavnici vo trgovskite centri.

KREIRA I OBLIKUVA POBARUVA^KA Se ~ini deka novogodi{nata sezona sekoja godina po~nuva porano i porano. No, eden univerzalen indikator deka sezonata stig-nala e pojavata na likot na Dedo Mraz na sekoj prozorec i izlog. Vakviot marketing gi potsetuva decata deka e vreme da si gi napi{at svoite spisoci so èlbi.

MISLI GLOBALNO,A DELUVA LOKALNO

Odredeni ne{ta za Dedo Mraz se prilagodeni na lokalnite vkusovi -kostumot, imeto, izvesni tradicii. No, toj se griì nekoi biznis-aspekti da se univerzalni: isporaka na o~ekuvanoto, standardizirani iskustva na potro{uva~ite i dr.

ODR@UVA NEPREKINAT SINXIR NA SNABDUVAWE

Dedo Mraz znae deka detence ne moète da ute{ite so: “Izvini. Tvojata igra~ka e na listata na ~ekawe. Bi trebalo da ja dobie{ nekade okolu Veligden”. Reputa-cijata na Dedo Mraz po~iva vrz navremena isporaka, so generacii i generacii.

SELEKTIVNA RENTENCIJA NA POTRO[UVAÔT

Modelot na Dedo Mraz gi nagraduva dobrite deca, ne tro{ej}i go svoeto skapoceno vreme i resursi na onie neposlu{nite. So samo edna no} vo godinata za isporaka, Dedo

Mraz mora da pravi prioriteti. Toj koristi napredna analiza na potro{uva~ite za da opredeli koi vrski da gi razviva, bazirani vrz nivnoto odnesuvawe.

MARKETING-STRATEGIJATA

END, E KAKO DEDO MRAZ

dolari imaat zaedno zaraboteno pette naj-profitabilni univerzitetski ko{arkarski ekipi vo SAD. Univerzitetot na Luisvil godinata ja zavr{il so solidni 25 milioni dolari, a potoa sleduvaat i ko{arkarskite timovi na Ohajo, Arizona, Severna Karolina i Dejtona. Interesen za komparacija e podatokot deka Majkl Xordan vo studentskite denovi nastapuva{e za univerzitetskiot tim na Severna Karolina. Univerzitetskiot klub go-dinata ja zavr{i so profit pogolem od sedum milioni dolari, {to bi bilo izvonredna vest za Xordan koga vo finansiskiot izve{taj na Bobkets bi dobil sli~na sosotojba.Od redot na ko{arkarskite univerzitetski klubovi e zabeleàna pomala profitabilnost vo sporedba so fudbalskite timovi. Ova se tolkuva na pove}e na~ini, a se ~ini najbiten podatok e deka amerikanskiot fudbal e popopu-laren od ko{arkata. Fudbalskite stadioni imat pogolem kapacitet od ko{arkarskite sali, po {to i prihodite se multipliciraat, bidej}i na sekoj prodaden bilet pove}e odat i po nekolku sendvi~i "hot-dog", pijalaci i rekviziti. Inaku, kaj ko{arkarite se zabeleàni i golemi minusi, a za volja na vistinata, vo timot na Lu-izijana Te~, kade {to nastapuva Stojan \uroski, edinstveniot Makedonec vo NCAA e zabeleàn negativen rekord, kade {to tro{ocite se za 360% pogolemi od prihodite.

STUDENTSKITE KLUBOVIKolex Prihod ProfitTeksas 93,942,815 68,830,484Xorxija 70,838,539 52,529,885Pen Stejt 70,208,584 50,427,645Mi~igen 63,189,417 44,861,184Florida 68,715,750 44,258,193

KOLEX FUDBALSKA LIGA (VO DOLARI)

Kolex Prihod ProfitLuisvil 25,494,904 16,869,659Ohajo 16,115,419 11,417,941Arizona 17,524,360 11,392,008Severna 10,914,295 7,166,869Dejtona 9,091,521 5,690,188

KOLEX KO[ARKARSKA LIGA (VO DOLARI)

Ovaa blagosostojba na kolex-ekipite se dolì, pred s$, na odli~nata proda`ba na bi-leti i televiziski prava, no i na sigurniot priliv na sredstva od zainteresiranite sponzori. Toa {to im ovozmoùva na sportskite univer-zitetski programi da bidat prof-itabilni e fak-tot deka igra~ite, na ~ija popular-nost se zarabotu-vaat parite, se prakti~no be-splatni. To~no e deka studentite-sportisti vo SAD dobivaat ce-losni stipendii, no tro{ocite za nivnoto {koluvawe se premali za da moàt da ja zagro-zat finansiskata stabilnost

��

Top pet najprofitabilni univerzitetski ekipi vo �amerikanski fudbal

Top pet najprofitabilni univerzitetski ko{arkarski ekipi �

11% e zgolemen profitot na timovite

od univerzitetskata liga, vo vreme koga profesionalniot sport vo

Amerika beleì zaguba Univerzitetskata ko{arka vo SAD e poprofitabilna od �profesionalnata na NBA

TOP 100

VO FEVRUARI 2011 ^ITAJTE VOSPECIJALNI PRILOZI

ZA SITE INFORMACII JAVETE SE NA:TEL. 02 2551 441 LOK 102 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKIILI ISPRATETE E-MAIL NA: [email protected] KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

TELEKOMUNIKACII KONSALTING ZDRAVI I AKTIVNI TRANSPORT I LOGISTIKA

28 JANUARI 2011 - SPECIJALEN PRILOG

TELEKOMUNIKACII

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: [email protected]; TEL: 02 2551 441;LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI

KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

� PAMETNI TELEFONI - KOI MO@NOSTI GI NUDAT I KAKO DA SE STAVAT VO FUNKCIJA NA BIZNISOT

� MOBILNITE UREDI - KANAL ZA DISTRIBUCIJA NA INFORMACII,PONUDI I PREDNOSTI

� NOVIOT SVET NA MOBILNI APLIKACII

� ZAJAKNUVA VRSKATA ME\U FINANSISKITE INSTITUCII I MOBILNITE OPERATORI- [TO E SLEDNO?

ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJAL-NIOT PRILOG TELEKOMUNIKACII KOJ KE IZLEZE NA 28 JANUARI 2011 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

200 kapital 04 01 2011

Documents