1

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

ja

Crnogorski TelekomGodišnji izvještaj za 2010. godinu

1

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

ja

Sadržaj:Naša misija

Naša vizija

Naša strategija

Našim akcionarima Pismo našim akcionarima Odbor direktora Crnogorskog TelekomaMenadžment komitet Crnogorskog Telekoma

Uvod Opšte informacijeKonkurencijaRegulatorno okruženje

Ljudski resursi

Korporativna odgovornost

ServisiUsluge fiksne telefonije Usluge mobilne telefonije

Finansijska 2010. godinaIzvještaj menadžmenta za finansijsku 2010. godinuFinansijski izvještaji za Crnogorski Telekom a.d. Podgorica: Izvještaj nezavisnog revizora Izvještaj o finansijskom položaju Izvještaj o sveobuhvatnom prihodu Izvještaj tokova gotovine Izvještaj o promjenama na kapitalu Napomene uz finansijske izvještaje

Dodatne informacije

2 3

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

ja

Naša misija Pružamo vrhunski korisnički doživljaj.Vodimo Crnu Goru ka informacionom društvu.Konstantno inoviramo i istražujemo nove mogućnosti koje obogaćuju život naših korisnika.I dalje ćemo biti najbolje mjesto za rad i razvoj.Vodimo računa o operativnoj efikasnosti u svemu što radimo.

Naša vizijaČinimo vaš život boljim, povezujemo vas i zabavljamo gdje god da ste i šta god da radite.

4 5

Naša strategijaGodina 2010. je bila godina brojnih poslovnih izazova, snažne cjenovne konkurencije, naročito u segmentu mobilne telefonije. U krhkom ekonomskom okruženju, CT je uspješno sproveo svoju strategiju i uspio da održi profitabilnost.

CT je postigao izuzetan učinak na tržištu: CT je postao PayTV lider na tržištu, a godina je završio sa 36.9% udjela na tržištu, učvrstili smo lidersku poziciju u postpaid segmentu mobilne telefonije sa 44.7% udjela na tržištu i zaključili 2010. godinu sa 57 hiljada korisnika ADSL-a. Ova činjenica govori o lojalnoj i stabilnoj bazi korisnika kao našoj najvrednijoj prednosti.

CT je dodatno diversifikovao i inovirao portfolio usluga poboljšanjem usluge EXTRA TRIO, proširio RITAM KLUB na prepaid korisnike, promocijom ponuda za MSP, uvođenjem Business Trio paketa, ponudom fiksne-mobilne telefonije, restruktuiranjem LL portfolia. Osim toga, CT je uspješno pokrenuo ICT portfolio rješenja pod nazivom INTEGRIS.

Značajno poboljšanje je postignuto u oblasti mobilnog broadbanda koji se zasniva na konkurentnim prepaid cijenama, neograničenim postpaid paketima i ekskluzivnim iPhone i Blackberry ponudama.

CT je uspio da ispuni očekivanja akcionara i isplatio visoku dividendu u iznosu od 37 miliona EUR.

Za 2011. CT je unaprijedio strateški okvir sa konciznim izjavama vizije i misije i 6 strateških ciljeva, 6 VELIKIH ciljeva. Jedna kompanija postaje Jedna kultura na osnovu inovativnog duga, izvrsnih usluga i rukovođenja zasnovanog na učinku.

Zadali smo sebi velike zadatke za 2011:

1. Ojačati tržišnu poziciju

CT je fokusiran na povećanje tržišnog udjela u svim segmentima usluga i na zadržavanje/očuvanje postojećih liderskih pozicija. U nared-nom periodu će regulacija veleprodaje i prepaid registracija restruktuirati tržišni potencijal i ponuditi nove modele poslovanja. CT će nastaviti da proširuje „spojene“ ponude, konvergentne ponude i programe lojalnosti svim svojim korisnicima.

2. Poboljšati efikasnost

Uspješnim sprovođenjem dvogodišnjeg programa S4S ostvarena je održiva ušteda i obezbijeđene konkurentne strukture troškova u 2010. Dalja optimizacija resursa i puna iskorišćenost kapaciteta donijeće nove dobiti u smislu efikasnosti i poboljšanja kvaliteta.

3. Pružati vrhunsku uslugu

Pojednostavljeni tarifni planovi, integrisane ponude i pristup internetu velike brzine ključni su pokretači vrhunskog korisničkog iskustva i dugoročnog korisničkog odnosa. CT će stalno težiti poboljšanju svih procesa koji se odnose na korisnike i pružanju vrhunskog učinka na svim tačkama komunikacije sa korisnicima.

4. Razvijati informaciono društvo u Crnoj Gori

Uporedo sa razvojem tehnologije i modernizacijom mreže, CT obezbjeđuje najbolju povezanost i pristup uslugama. Razvoj optičke mreže i unapređivanje HSPA+ omogućavaju velike brzine prenosa podataka bilo gdje i bilo kada. Prelaz na All IP platforme će omogućiti napredne usluge i interaktivne funkcionalnosti.

5. Uvećati prihode kroz sve servise

CT će nastaviti da korisnicima pruža višestruki izbor unapređivanjem IPTV platforme, stimulisanjem prodora Smartphone na tržište i iskoristimo prednost posredstvom pristupa „3 ekrana“ ka multimedijalnom sadržaju i digitalnoj zabavi. Puni potencijal mobilnih i fiksnih data usluga, širenje online usluga i iskorišćavanje sve većih mogućnosti u novim industrijama predstavljaju dodatne izazove za CT.

6. Biti lider u biznis rješenjima

Cilj CT-a je da postane lider u biznis rješenjima po principu „ključ u ruke“ i pouzdan poslovni partner malim i srednjim preduzećima i većim kompanijama u Crnoj Gori kroz stratešku saradnju sa lokalnim IT kompanijama. Integris poslovna ponuda (infrastruktura, out-sourcing, Hosting, Customization), zajedno sa inovativnim finansijskim rješenjima, predstavlja integrisani ICT portfolio koji je osmišljen za ekonomične biznis modele sa potpunim IT outsourcingom za privredne subjekte.

Naš

a st

rate

gija

6 7

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaN

ašim

akc

iona

rima

Poštovani akcionari,Zadovoljstvo mi je da vas informišem o najvažnijim elementima poslovanja Crnogorskog Telekoma u 2010. godini. Sa ponosom kažem da je naša kompanija, uprkos nepovoljnim makroekonomskim kretanjima, smanjenoj potrošnji, ekonomskom usporavanju i većoj konkurenciji na tržištu, ostvarila ključne operativne i finansijske ciljeve i da je poslovna 2010. godina bila uspješna i u skladu sa našim očekivanjima, a to smatramo uspješnim ishodom naše strategije i njenog slogana: „Jedna kompanija, jedan tim, jedna misija“.

Kad govorimo o poslovnim dostignućima u 2010., Crnogorski Telekom je prvenstveno bio fokusiran na širenje broadband usluga u segmentu fiksne i mobilne telefonije, kao i na stabilizaciju u oblasti govornih usluga, pri čemu je uspio ne samo da zadrži ukupnu lidersku poziciju u industriji telekomunikacija u Crnoj Gori, već i da ostvari značajan napredak u određenim segmentima poput IPTV, u kojem je Kompanija postala lider na tržištu u oblasti payTV-a u maju i čak je ojačala do kraja 2010.

Naši rezultati odslikavaju uspješnu implementaciju strategije Kompanije u najznačajnijim oblastima poslovanja. U oblasti fiksne linije poslovanja, naš konstantan fokus na širenje ADSL usluge najbolje ilustruje broj pretplatnika koji se povećao za 32%. Broj pretplatnika Extra TV-a se istovremeno povećao za više od 38% i, zahvaljujući stalnom rastu potražnje za ovom uslugom, Crnogorski Telekom je 2010. postao lider na tržištu TV provajdera. Jedan od najznačajnijih razvoja u fiksnom segmentu je i uspješno pokretanje ICT usluge u septembru 2010., kroz koji Kompanija pruža svojim korisnicima integrisane usluge, zadovoljavajući na taj način sve njihove potrebe za komunikacijama i IT rješenjima.

Što se tiče mobilnog segmenta našeg poslovanja, zadržali smo stabilnu lidersku poziciju na postpaid tržištu, najvrijednijem dijelu poslovanja, uprkos napadima konkurencije. Mobilni internet pokazuje snažan rast, i dodatni akcenat će se staviti na ovaj segment. Ne treba da zaboravimo da pomenemo uspješno lansiranje iPhone 4 u septembru i Black-berry u novembru 2010., koje u Crnoj Gori nudi isključivo T-Mobile.

Što se tiče prihoda, 2010. godinu karakteriše umjeren pad od 3.3% YoY, što je jedna od najmanjih stopa pada u DT grupi. Ovi indikatori su u skladu sa globalnim kretanjima u oblasti telekomunikacija. Uspješna implementacija programa optimizacije troškova omogućila je smanjenje troškova, isključujući specijalne efekte, za 3 miliona EUR, odnosno za 3.8% u poređenju sa 2009. godinom.

Neophodno je naglasiti da je EBITDA, bez specijalnih uticaja, iznosila 44.6 miliona EUR, što je 1.0 milion ili 2.2% manje nego prethodne godine. Operativni profit je opao za 8.1 miliona EUR na 18.5 miliona EUR, dok je neto profit iznosio 19.4 miliona EUR i opao je za 9.2 miliona EUR, uglavnom zbog specijalnih uticaja i manjih prihoda od kamate u 2010.

Sredinom 2009. Kompanija je pokrenula veliki program kontrole troškova (Save4Service) u cilju poboljšanja efikasnosti i postizanja jednostavnije interne organizacije koja će još više odgovarati na potrebe korisnika. Na kraju 2010. bili smo u mogućnosti da objavimo da je premašen cilj S4S programa za 2010. godinu (117%), zahvaljujući učešću svih funkcionalnih jedinica čime je ostvarena značajna ušteda u Kompaniji i koristimo ovu priliku da ponovo potvrdimo svoju punu posvećenost ciljevima za 2011. godinu.

Što se tiče T-Com-a, svoukupno poslaovanje u fiksnom segmentu je veoma stabilno. Snažan fokus na naše strateške broadband usluge, povećan broj korisnika ADSL-a za 32% omogućio je značajno povećanje pratećeg prihoda u iznosu od 1.5 miliona EUR, ili za 19%. IPTV usluga je takođe generisala povećanje prihoda od 1.4 miliona EUR ili za 46%, uglavnom zahvaljujući povećanju od 38% u broju pretplatnika. IPTV usluga CT, Extra TV, je lider na tržištu TV provajdera sa udjelom na tržištu od 36.9% na kraju 2010. godine.

Sa druge strane, prihodi T-Mobile za 2010. iznosili su 61.3 miliona EUR, odnosno 3.8 miliona EUR ili 5.9% manje u odnosu na 2009. Ovaj pad je prvenstveno uzrokovan sman-jenim prihodima od govornih usluga zbog intenzivne konkurencije i negativnog uticaja globalne ekonomske krize. Prihodi od interneta su istovremeno porasli za 0.6 miliona EUR ili 31%.

Što se tiče politike Kompanije za isplatu dividendi, 2010. je bila godina u kojoj smo ispla-tili dividendu u iznosu od 37 miliona EUR, dok je prinos od dividendi iznosio oko 22%. Takođe smo u poziciji da kažemo da je cijena akcije u 2010. godini porasla za 35%.

Takođe smo nastavili da budemo kompanija broj jedan u aspektu korporativne socijalne odgovornosti i sa ponosom vas obavještavamo da je Crnogorski Telekom bio prvi koji je pružio podršku crnogorskom stanovništvu ugroženom velikim poplavama u jesen 2010. direktnom donacijom i otvaranjem donatorske linije. Veoma smo srećni što su mnoge druge kompanije i državne institucije odmah slijedile naš primjer, što je, nadamo se, ma-kar u određenoj mjeri pomoglo ugroženim građanima Crne Gore da se vrate normalnom životu.

Što se tiče rezultata Crnogorskog Telekoma u oblasti zadovoljstvo korisnika (TRI*M pokazatelj), možemo vas obavijestiti da je i dalje na najvišem nivou u DT Grupi kada se radi o T-Com-u, dok se kod zadovoljstva korisnika T-Mobile-a bilježi značajno relativno poboljšanje. Međutim, imajući u vidu snažnu posvećenost Kompanije ovom veoma važnom cilju, nadamo se boljim dostignućima u tom pogledu u predstojećem periodu.

Takođe bih iskoristio ovu priliku da zahvalim našim službenicima na posvećenosti i doprinosu uspjesima kompanije. Njihova posvećenost je bila ključna u prevazilaženju iza-zova sa kojima se Kompanija, nažalost, suočila u 2010: štrajk uspješno riješen i konačan dogovor zaključen sa Sindikatom na obostrano zadovoljstvo. Naše zajedničko i sinhroni-zovano djelovanje je očigledno pokazalo da nas izazovi čine jačima i složnijima.

Na kraju, ali ne i manje važno, želim da zahvalim vama, našim akcionarima, na ukaza-nom povjerenju. Uvjereni smo da sa našim fokusom na korisnike, stalnim inovacijama, ulaganjima u fiksne i mobilne mreže i stalnim poboljšanjem efikasnosti, postići ćemo dugoročnu operativnu izvrsnost i održivu profitabilnost. Uviđamo da ni 2011. godina neće biti relaksirajuća u mnogim aspektima i da se zemlja i dalje suočava sa ekonomskim poteškoćama što će se sigurno odraziti na naše poslovanje, ali imajući u vidu da smo već uspješno prevazišli mnoge probleme, uvjeren sam da će naša strategija za 2011., koja se zasniva na šest strateških ciljeva: jačanje pozicije na tržištu, poboljšanje efikasnosti, pružanje vrhunskih usluga, razvijanje eDruštva u Crnoj Gori, povećanje prihoda od svih servisa i biti lider u poslovnim rješenjima, i koja je u potpunosti usmjerena na ispunjavanje vaših očekivanja – donijeti bolje rezultate od onih koje smo ostvarili u 2010.

Dániel Szász Predsjednik Odbora direktora

8 9

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaN

ašim

akc

iona

rima

Dániel Szász, Predsjednik Odbora direktora Daniel Szasz je rodjen 1972. godine i ekonomista je. Karijeru je započeo u General Mo-tors Grupi, gdje je od 1994. godine u Opelovim kompanijama u Mađarskoj i Njemačkoj radio na različitim menadžerskim i vodećim pozicijama u finansijama. Od 2002. godine radio je na poslovima generalnog direktora kompanije GM Daewoo za Centralnu i Istočnu Evropu. Imenovan je 1. januara 2004. godine za finansijskog direktora u kompaniji T-Online Hungary. Godine 2007. imenovan je za Predsjednika Odbora direktora i Predsjed-nika Menadžment komiteta Crnogorskog Telekoma.

Gereon Hammel, član borda direktora Gereon Hammel je rođen u maju 1968. i diplomirao je menadžment u biznisu. Profesionalnu karijeru započeo je 1989. godine u Bayer AG Grupi u Njemačkoj u poslovnoj jedinici za robu široke potrošnje. Od 1992. godine vodio je poslove sa deterdžentima za domaćinstva u Bayer-u, Italija. Godine 1994. preselio se u Njemačku gdje je imenovan za regionalnog menadžera za Bayer-ove podružnice u Skandinaviji, Poljskoj i Africi. Godine 2000. uspostavio je Regionalni finansijski kontroling i kao član nacionalnog menadžment tima učestvovao u razvoju međunarodnog sjedišta smještenog u Velikoj Britaniji za Veliku Britaniju, Skandinaviju, Finsku, Francusku, Poljsku, Rusiju i Afriku. Godine 2001. prešao je u Michael Page Frankfurt, međunarodnu konsalting firmu za zapošljavanje. U avgustu 2002. godine prešao je u T-Mobile International gdje je bio odgovoran za projekte u Južno-istočnoj Evropi. Između 2006. i 2009. godine jedan je od potpredsjednika T-Mobile International Joint Venture menadžmenta u Mađarskoj i Crnoj Gori i zadužen za projekte u Centralnoj i Istočnoj Evropi. Danas radi kao Viši stručnjak u odjeljenju za marketing za Jugoistočnu Evropu Deutsche Telekom-a.

Tripko Krgović, član borda direktoraTripko Krgović je rođen 1977. godine u Beogradu. Završio je osnovne i postdiplomske studije na Ekonomskom fakultetu u Podgorici. Njegova profesionalna karijera započela je 1996. godine u porodičnom biznisu. Od 2004. godine radi u Komisiji za hartije od vrijednos-ti, u Sektoru za nadzor tržišta. Godine 2005. nalazi se na poziciji investicionog menadžera u Investicionom fondu Moneta. Od 2006. do 2008. godine je izvršni direktor Moneta Broker-Dilera AD Podgorica, gdje je i dalje član Odbora. Pored Crnogorskog Telekoma, takođe je član Odbora direktora u Otrantkomercu AD, Ulcinj. Član je Savjeta manjinskih akcionara i predstavnik manjinskih akcionara u nekoliko crnogorskih kompanija.

Gábor Pál, član borda direktoraRođen je u Budimpešti 1968. godine. Diplomirao je na Fakultetu za finansije i menadžment logistike Univerziteta za ekonomske nauke u Budimpešti 1993. godine, nakon čega je 1994. godine magistrirao na Fakultetu za programiranje u matematici na Univerzitetu Eötvös Lóránd. Učesnik je doktorskog programa na Univerzitetu za ekonom-ske nauke u Budimpešti od 1996. godine. Počeo je da radi za NN Osiguravajuću kom-paniju Mađarske kao matematičar za osiguranje 1993. godine, nakon čega je od 1994. godine radio u Westel Mobile Co. kao finansijski analitičar. Godine 2000. je unaprijeđen u finansijskog direktora kompanije, a izvršni direktor za finansije postao 1. januara 2004. godine u T-Mobile Hungary. Nakon integracije T-Mobile Hungary sa Magyar Telekom Plc. marta 2006. godine, postavljen je na poziciju direktora za finansije i kontroling u poslovnoj jedinici za mobilnu telefoniju u Magyar Telekom-u. Od januara 2008. godine je direktor strategije, planiranja i kontrole za poslovne korisnike u Magyar Telekom.

Róbert Pataki, član borda direktoraRóbert Pataki je diplomirao na Corvinus Univezitetu u Budimpešti, nakon čega je završio studije međunarodnih finansija i marketinškog menadžmenta na Univerzitetu Erasmus u Roterdamu. Počeo je karijeru kao analitičar za investicije u Project Finance International Ltd, nakon čega je radio u Nutricia Netherlands BV u Roterdamu kao finansijski analitičar. Priključio se Accenture (Andersen Consulting) radeći za Accenture’s Strategic Services na nekoliko menadžerskih pozicija. Nastavio je profesionalnu karijeru u A.T. Kearney, da bi kasnije postao viši menadžer u A.T. Kearney evropskom telekomunikacionom timu. Radio je kao Glavni koordinator Strategije Magyar Telekom-a od Septembra 2006.godine. 1 Aprila, 2009.godine, postavljen je za Direktora Sektora za razvoj alternativnog i korporativnog poslovanja zadržavajući i poslove glavnog koordinatora Strategije Magyar Telekom-a. Ovom nominacijom ujedno je postao član Menadzment Komiteta Magyar Telekom-a. Radi kao Direktor Strategije i korporativnog razvoja od 1. septembra 2009.godine.

János Szabó, član borda direktoraJános Szabó je rođen u Hódmezovásárhely (Mađarska) 1961. godine. Diplomirao je na Ekonomskom fakultetu u Budimpešti 1986. godine u oblasti međunarodnih odnosa. Na-kon tri godine rada u službi inostranih poslova, nastavio je karijeru na različitim finansijs-kim i konsalting pozicijama u sektoru privatnog biznisa. Postao je 1995. godine finansijski direktor mađarske kompanije Delco Remy (podružnice američkog proizvođača automo-bilskih komponenti i materijala). Kasnije je radio kao zamjenik generalnog direktora za operativno poslovanje, nadležan za prodaju, nabavku i operativne poslove. Godine 1998. prešao je na poziciju finansijskog direktora za Evropu, gdje je bio zadužen za finansijsko poslovanje i akvizicije za Evropu. Kasnije je postao finansijski direktor i generalni direk-tor joint venture kompanija Delco Remy i Hitachi. Od aprila 2003. godine je finansijski direktor segmenta servisa fiksne mreže u Magyar Telekom-u, kasnije T-Com. Uloga mu je 2006. godine proširena na mrežne i IT poslove. Od januara 2008 je na poziciji Direk-tora za planiranje i kontroling Grupe u Magyar Telekom Grupi. Član je Odbora direktora MakTel-a i kompanije TMMK, kao i predsjednik Nadzornog Odbora MakTel Grupe.

Thomas Panhans, član borda direktoraTomas Panhans je rođen u Aschaffenburg/Njemačka 1970.godine. Završio je biznis studi-je Politehničkog Univerziteta, Würzburg 1994.godine sa specijalizacijom marketinškog i medijskog/informacionog menadžmenta. Tokom 1997.godine se priključio Deutsche Telekom –u, nakon rada u Marketingu različitih IT kompanija. Njegova međunarodna karijera je počela tokom 2001.godine u sektoru marketinga Slovak Telekom-a. Tokom 2005.godine, priključio se Magyar Telekom-u kao viši savjetnik za razvoj novog biznisa, te je za to vrijeme je predvodio projekat lansiranja T-Com and T-Mobile brendova u Crnoj Gori). Tokom 2007.godine Tomas Panhans se vratio u T-Home Njemačka, gdje je radio na komercijalnom upravljanju IPTV. Od 1.aprila 2010. godine je na poziciji regionalnog menadžera za Crnu Goru.

Odbor direktora Crnogorskog Telekoma

Dániel Szász Gereon Hammel Tripko Krgović Gábor Pál Róbert Pataki János Szabo Thomas Panhans

10 11

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaN

ašim

akc

iona

rima

Slavoljub Popadić, Izvršni direktor Rođen je 1965. godine. Diplomirao je elektroniku i telekomunikacije na Univerzitetu Crne Gore. Započeo je kari-jeru 1991. godine u Republičkom sekretarijatu za razvoj, u Podgorici, prvo kao glavni inžinjer za mreže i sistem, a potom kao rukovodilac za razvoj mreže i IT sistema u državnim institucijama Crne Gore. Godine 2001. počeo je da radi u Crnogorski Telekom Grupi kao Izvršni direktor Interneta Crna Gora. U aprilu 2005. godine, nakon što je Crnogorski Telekom postao dio Magyar Telekom-a, postao je direktor Grupe za razvoj mreže i član Menadžment komiteta Crnogorskog Telekoma. U avgustu 2006. godine imenovan je za izvršnog direktora Crnogorskog Telekoma, nadležnog za segment fiksnih servisa u Kompaniji (T-Com). 2008. godine je postao član Odbora za međunarodni marketing T-Com-a. Od decembra 2008. godine je potpredsjednik Menadžment komiteta, a od maja 2009, nakon formalnog spajanja u jednu kompaniju, počeo je da radi kao Izvršni direktor spojene kom-panije.

Jason King, direktor Sektora marketingaJason King, rođen 1974., ima master diplomu u oblasti međunarodnog marketinga Univerziteta Strathclyde u Glazgovu, UK. Ima nekoliko godina iskustva u marketingu u oblasti tehnologije u Evropi (nordijske zemlje, CEE, UK) i u Sjevernoj Americi u sektorima softvera, tehnologije i telekomunikacija. Njegove uloge se odnose na privatne i javne kompanije, pri čemu drugo navedeno uključuje vođenje prodaje i marketinga u Vodafone (Oskar) i menadžer za Apple, obje pozicije u Republici Češkoj. Prije nego je postavljen za direktora marketinga u aprilu 2010., radio je u Spatial View, lideru u 3D tehnologiji gdje je vodio prodaju i marketing za cijeli svijet. Od aprila 2010. radi kao direktor marketinga CT.

Dániel Szász, Predsjednik Odbora direktora i Predsjednik Manadžment komitetaDaniel Szasz je rodjen 1972. godine i ekonomista je. Karijeru je započeo u General Motors Grupi, gdje je od 1994. godine u Opelovim kompanijama u Mađarskoj i Njemačkoj radio na različitim menadžerskim i vodećim pozicijama u finansijama. Od 2002. godine radio je na poslovima generalnog direktora kompanije GM Dae-woo za Centralnu i Istočnu Evropu. Imenovan je 1. januara 2004. godine za finansijskog direktora u kompaniji T-Online Hungary. Godine 2007. imenovan je za Predsjednika Odbora direktora i Predsjednika Menadžment komiteta Crnogorskog Telekoma. .

Menadžment komitet Crnogorskog Telekoma Predsjednik Odbora direktora, Dániel Szász Izvršni direktor, Slavoljub Popadić Direktor marketinga, Jason King Direktor Sektora za razvoj biznisa i strategiju, Vuk Gojnić Direktor Sektora prodaje, Milija Zeković Direktor Sektora za tehniku, Eva Ulićević Direktor Sektora za korporativne poslove, Vladimir Beratović Direktor Sektora za finansije, Manfred Knapp Direktor Sektora za ljudske resurse, Endre Horanyi

12 13

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaN

ašim

akc

iona

rima

Vuk Gojnić, direktor Sektora za razvoj biznisa i strategijuVuk Gojnić je rođen 1978. Diplomirao je na Elektrotehničkom fakultetu u Podgorici 2003. Karijeru je započeo 1997. kao jedan od osnivača i urednika crnogorskog website Cafe del Montenegro. Od 1998. radio je kao sistemski inženjer u Internetu Crna Gora, a 2001. je unaprijeđen u menadžera Sektora za razvoj i održavanje sistemskih platformi. Godine 2003. počeo je da radi u Laboratoriji za telekomunikacije pri Elektrotehničkom fakultetu u Ljubljani. Nakon što je Magyar Telekom preuzeo Crnogorski Telekom, dolazi na mjesto menadžera, a kasnije direktora za razvoj fiksne broadband mreže i usluga u Crnogorskom Telekomu. Godine 2008. diplomira na IEDC – Škola za menadžment u Bledu u Sloveniji, gdje stiče titulu MBA. Od kraja 2009. do početka 2010. obavlja funkciju v.d. tehničkog direktora u Crnogorskom Telekomu. U junu 2010. postavljen je za direktora Sek-tora za razvoj biznisa i strategiju u Crnogorskom Telekomu.

Milija Zeković, direktor Sektora prodaje Rođen je 1971. godine. Diplomirao je ekonomiju na Univerzitetu Crne Gore. Nakon završetka studija 1995. go-dine započeo je karijeru u preduzeću “Kartonka”, u Podgorici, gdje je radio kao menadžer proizvodnje i prodaje. 2000. godine je počeo da radi kao menadžer prodaje u T-Mobile-u (tadašnji Monet). Godine 2006. postao je direktor prodaje za privatne korisnike i mala i srednja preduzeća. U julu 2008. godine imenovan je za direktora Sektora prodaje u Crnogorskom Telekomu.

Eva Ulićević, direktor Sektora za tehniku Rođena je 1970. godine. Diplomirala je i magistrirala matematičke nauke. Započela je karijeru 1993. godine na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta Crne Gore u Podgorici, kao asistent profesora. Od 1996. godine radila je u ProMonte GSM Podgorica kao zamjenik direktora za informacione tehnologije. Godine 2000. angažovana je kao vođa tima na Projektu za akademsku inicijativu Oracle, dok je 2001. godine radila u SEMA (LHS) Communications Systems Inc, u Majamiju, Florida, SAD, kao viši inžinjer analitičar softvera za BSCS. Od 2002. godine u Crnogorski Telekom Grupi radi na nekoliko direktorskih pozicija: direktor za IT T-Mobile-a, direk-tor za IT Crnogorski Telekom Grupe (2005), a trenutno je direktor Sektora za tehniku Crnogorski Telekom Grupe (2006).

Vladimir Beratović, direktor Sektora za korporativne poslove Rođen je 1970. u Podgorici. Diplomirao je međunarodni menadžment, trenutno je na postdiplomskim studi-jama. Njegova gotovo 14-godišnja karijera u telekomunikacijama započela je u crnogorskom operateru mobilne telefonije Promonte (današnji Telenor). Zadnjih 10 godina u Telenoru obavljao je različite direktorske funkcije i bio je član vrha rukovodstva. Telenor je napustio sa pozicije direktora Sektora za korporativne poslove, zadužen za sektor za vladine odnose, pravne, regulatorne poslove, interkonekciju i korporativnu komunikaciju. Njegova karijera u Crnogorskom Telekomu započela je u 1. septembra, 2010., na mjestu savjetnika Odbora. Za direktora Sektora za korporativne poslove imenovan je 1. novembra, 2010. godine.

Manfred Knapp, direktor Sektora za finansijeManfred Knapp je diplomirao Biznis administraciju i menadžment. Prije nego što je počeo da radi za Deutsche Telekom Grupu 1997. godine, Manfred Knapp je pokrivao nekoliko viših pozicija u kontrolingu i finansijskom menadžmentu u različitim privrednim djelatnostima, gdje je stekao široko iskustvo iz menadžmenta u svim oblasti-ma finansijskog menadžementa. G-din. Knapp je počeo da radi za Deutsche Telekom 1997. godine. Godine 1998. Manfred Knapp je prešao u Wind, italijanski mobilni operater, na mjesto direktora kontrolinga. Od 1999. godine upravljao je sektorom kontrolinga u Deutsche Telekom Carrier Services Business. U 2001. godini Manfred Knapp se pridružio Slovak Telekomu kao direktor kontrolinga i zamjenik finansijskog direktora. Od 1. maja 2009. godine Manfred Knapp je odgovoran za oblast finansija u Crnogorskom Telekomu kao finansijski direktor.

Endre Horanyi, direktor Sektora za ljudske resurse Endre Horanyi je prethodno bio HR partner Jedinice za rad sa korisnicima u Magyar Telekomu. Prema orga-nizacionom modelu MT, bio je zadužen za više od 4.000 službenika. Sa te pozicije g-din Horanyi je prešao u Magyar Telekom 2003. Njegov profesionalni razvoj u oblasti upravljanja ljudskim resursima uglavnom se odnosi karijeru u MT. Od 2003. do sada pokrivao je nekoliko radnih mjesta vezanih za funkciju ljudskih resursa kao što je: viši rukovodilac sektora za operativni razvoj ljudskih resursa, rukovodilac sektora za operativni razvoj ljudskih resursa, direktor za ljudske resurse u jedinici za mobilno poslovanje i najnovija pozicija: HR partner jedinice za rad sa korisnicima. Od juna 2010. radi kao direktor Sektora za ljudske resurse CT.

14 15

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaU

vod

Uvod Opšte informacije

Crnogorski Telekom (CT) je najveća telekomunikaciona kompanija u Crnoj Gori. Pruža kompletan spektar fiksnih, mobilnih i internet telekomunikacionih usluga na crnogorskom tržištu.

Crnogorski Telekom je glavni provajder fiksne telefonije u Crnoj Gori. Njegova ekskluzivna prava su istekla su 2003. godine. Crnogor-ski Telekom pruža usluge na lokalnom, nacionalnom i međunarodnom nivou, pored širokog spektra telekomunikacionih servisa koji uključuju zakupljene vodove, i mreže za prenos podataka.

1. aprila 2005, Magyar Telekom je kupio 76,53% akcijskog kapitala u Crnogorskom Telekomu i time postao većinski vlasnik Kompanije.

Deutsche Telekom je većinski vlasnik Magyar Telekom-a sa vlasništvom od 59,21% akcija. Deutsche Telekom i Magyar Telekom posjeduju brojne kompanije širom svijeta sa kojima Crnogorski Telekom Grupa ostvaruje redovne transakcije. Transakcije sa povezanim licima su detaljno prikazane u finansijskim izvještajima kompanije, u Napomeni 32.

Tokom prethodnih pet godina, glavni operativni ciljevi Crnogorskog Telekoma bili su finalizacija digitalizacije fiksne telefonske mreže i povećanje kapaciteta i pouzdanosti mreže za prenos podataka, i na taj način stvaranje uslova za veći broj pretplatnika širokopojasnih i govornih servisa. Stopa digitalizacije je do kraja 2007. godine dostigla 100%, a pokrivenost ADSL-om je dostigla preko 96% PSTN korisničke baze do kraja 2009. godine.

U 2006. godini su lansirani T-Com i T-Mobile brendovi.

U decembru 2007. godine Crnogorski Telekom je uveo IPTV servis.

T-Mobile Crna Gora je na crnogorsko tržište mobilne telefonije ušao kao drugi operater i na kraju 2009. imao je tržišno učešće (SIM kartica) od 36.7%. Od osnivanja 2000. godine, T-Mobile je uvijek nudio inovativne i napredne servise crnogorskom tržištu, doživljavajući dinamičan rast.

T-Mobile koristi sve napredne tehnologije, kao što su UMTS, HSDPA, EDGE, GPRS. 3G mreža je puštena u rad 2007. godine.

1. maja 2009. godine Crnogorski Telekom a.d., T-Mobile Crna Gora d.o.o. i Internet Crna Gora d.o.o. su pravno integrisani u jednu kom-paniju, Crnogorski Telekom a.d. Na tržištu se usluge nude pod T-Com i T-Mobile brendovima.

16 17

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaU

vod

Konkurencija

T-ComNa crnogorsko tržište telekomunikacija je 2007. godine ušao treći operater mobilne telefonije, kao jedan od operatera licenciranih za razvoj i korišćenje mreže zasnovane na WiMAX tehnologiji. Godine 2008. pokrenuo je fiksne govorne i širokopojasne internet usluge.

Do kraja 2009, samo 2 od 10 licenciranih VoIP operatora je počelo sa radom. Sa ova dva provajdera potpisani su sporazumi o interkonekciji i pristupu. Prema ovim ugovorima, oni mogu korisnicima CT-a da ponude servise odlaznih poziva kroz odabir operatera i freephone servis.

Devet licenci za MMDS (Multichannel Multipoint Distribution Ser-vice) i kablovsku televiziju (CATV) su dodijeljene u 2007. godini. Prve ponude širokopjasnih internet servisa su se pojavile na tržištu u poslednjem kvartalu 2009. godine.

Podzemnu infrastrukturu CT-a, u ograničenom obimu, koriste i konkurentske kompanije.

Snažna konkurencija se razvija i u segmentu veleprodaje.

U 2009. godini, CT je povećao svoj udio broja korisnika na TV tržištu za 8 procentnih poena, na nivo od 26,9%.

U septembru 2009, Crnogorski Telekom počeo je sa komerci-jalizacijom govornih usluga preko IP-a za poslovne korisnike, koristeći IP Centrex platformu.

Crnogorski Telekom je u oktobru 2010. godine stupio na crnogor-sko ICT tržište, kada je prezentovana Integris usluga za poslovne korisnike.

T-MobileT-Mobile Crna Gora započeo je komercijalno poslovanje kao drugi provajder mobilnih telekomunikacionih usluga u Crnoj Gori u 2000. godini, četiri godine nakon što je prvi mobilni operater započeo sa radom. U 2007. godini treći operater je ušao na crnogorsko tržište mobilne telefonije.

Na kraju 2010. Godine, T-Mobile je povećao tržišni udio SIM kartica za 0,3 procentna poena, na nivo od 37.0 procenta, dok je i dalje lider u postpaid segmentu sa tržišnim udjelom od 44,7 procenata.

Konkurencija u mobilnim servisima je intenzivna i pokreću je cijene, tarifne opcije, subvencionisani telefonski aparati, pokrivenost, kao i kvalitet i portfolio ponudjenih servisa. Naši konkurenti pokazuju agresivnost u marketinškim i reklamnim aktivnostima.

Cilj T-Mobile Crna Gora je da poveća svoj tržišni udio uvodjenjem cjenovnih planova usmjerenih na segmente, stalnom ponudom novih atraktivnih telefonskih aparata, korišćenjem zajedničkog djelovanja sa Deutsche Telekom-om, i održavanjem postojećih odnosa sa korisnicima i uključenosti u život zajednice kroz spon-zorisanje značajnih društvenih, kulturnih, sportskih i obrazovnih dogadjaja.

Regulatorno okruženje

Nakon privatizacije Crnogorskog Telekoma, počela je postepena liberalizacija tržišta telekomunikacija u Crnoj Gori i taj proces se intenzivirao zadnjih godina. Zakon o konkurenciji je stupio na snagu u januaru 2006., a Zakon o zaštiti potrošača u maju 2007. i novi Zakon o medijima u julu 2010. Zakon o elektronskim komunikacijama je usvojen u julu 2008., a Vlada očekuje da će njegova primjena ubrzati razvoj mreža elektronske komunikacije i usluga; stimulisati konkurenciju; pružiti otvoren i jednak pristup mrežama i uslugama elektronske komunikacije; poboljšati efikasnost i uvesti nove tehnologije i usluge; obezbijediti efikasnu zaštitu potrošača; pružiti lak pristup informacijama o tarifama i uslugama; stimulisati korišćenje interneta i ohrabriti ulaganja u sektor telekomunikacija. Na kraju 2010., Agencija za telekomunikacije je završila analizu tržišta za sedam relevantnih tržišta (sedam standardnih relevantnih tržišta EU) i identifikovala operatere koji su značajni akteri na tržištu (SMP) kako bi propisala SMP operaterima da uvedu pravne ljekove koji su definisani relevantnim direktivama EU. Crnogorski Telekom je prepoznat kao SMP na svih sedam tržišta. Agencija je nametnula stan-dardne pravne ljekove CT koje treba implementirati u 2011. godini, kao što je: pristup infrastrukturi, transparentnost uslova za pružanje usluga, nediskriminacija, razdvajanje računovodstva i troškovno računovodstvo i kontrola maloprodajnih cijena. Posledica toga je da je Telekom bio u obavezi da pripremi pet novih referentnih ponuda i dopuni postojeći RIO, da lansira pet novih veleprodajnih proizvoda na tržište. Novi veleprodajni proizvodi su: pred-selekcija operatera, razvezana lokalna petlja, veleprodaja iznajmljenih linija, veleprodaja ADSL-a i veleprodaja pretplatničke line. To zahtijeva sve tehničke pripreme za pružanje novih usluga, kao i poslovnu orijentisanost na veleprodajni segment u skladu sa predstojećom potražnjom na tržištu, u cilju blagovremenog ispunjavanja svih zahtjeva korisnika. Univerzalni javni tender za odabir US operatora završen je krajem 2010. Trebalo je da ponuđači dostave ponudu(e) za 4 različita dijela tendera: a) pristup mreži, b) usluge, c) direktorijum i d) telefonske govornice. Trebalo je da svaka ponuda sadrži posebnu ponudu za lica sa invaliditetom. Nakon sveobuhvatnog razmatranja i evaluacije tenderske dokumentacije i tenderskih uslova, iskustava iz drugih zemalja u DT grupi i regiona i standarda, CT je odlučio da ne dostavi ponudu. Agencija je usvojila Pravilnik o prenosivosti broja na kraju 2009. U skladu sa Pravilnikom, planirano je da test faza počne 27. maja 2011. uz komercijalno lansiranje 27. avgusta, 2011. Agencija kasni sa angažovanjem administratora centralne baze podataka što može dovesti do kašnjenja prvobitno planiranog lansiranja.Operateri mobilne telefonije moraće da finalizuju registraciju prepaid korisnika do 27. maja, 2011. i da privremeno deaktiviraju one koji se ne registruju.

Regulatorne nadoknadePrema novom regulatornom režimu, Crnogorski Telekom plaća nadoknade za praćenje tržišta, numeraciju i korišćenje radio frekvencija koje su veće nego nadoknade koje su se plaćale prema ranijem zakonu kada je plaćano fiksno 1 procenat bruto prihoda.

Odabir operateraOdabir operatera je već uključen u verziju RIO iz 2008. U skladu sa Odlukom Agencije o imenovanju CT kao SMP na relevantnom tržištu, dopunjeni RIO će činiti i pred-selekciju operatera. Do sada su dva operatera potpisala sporazum o interkonekciji sa Crnogorskim Teleko-mom sa uključenim odabirom prenosnika.

Zajedničko korišćenje infrastruktureRIO definiše i uslove kolokacije za potrebe interkonekcije koja se realizuje u prostorijama Crnogorskog Telekoma. To uključuje izdavanje prostora u zgradama, kao i antenske stubove i telekomunkacionu kanalizaciju. Uslovi RIO važe samo za operatere koji traže interkonekc-iju/pristup dok je korišćenje infrastrukture od strane operatera u druge svrhe predmet komercijalnih pregovora. Osim RIO, Referentna ponuda za pristup razvezanoj lokalnoj petlji (RUO) definisaće uslove kolokacije za potrebe razvezane lokalna petlje, uključujući i iznajm-ljivanje prostora za kolokaciju u prostorijama CT-a i vodova.

Terminacija pozivaCijena terminacije u fiksnu mrežu („FTR“) je promijenjena u novembru 2010. Odlukom NRA o imenovanju CT za SMP na relevantnom tržištu. Utvrđena cijena od 1.88 EURc/min. za „single transit“ terminaciju i 1,59 EURc/min za lokalnu terminaciju primjenjivaće se od datuma usvajanja relevantne Referentne ponude od strane NRA (očekuje se u martu), dok će u novembru 2011. cijene biti 1.07 EURc/min za „single transit“ terminaciju i 0.93 EURc/min za lokalnu terminaciju.Završetak međunarodnih razgovora u mreži Crnogorskog Telekoma, koji idu preko domaćih operatera, i dalje je predmet komercijalnih pregovora sa konkurentima. U maju 2009., po prvi put su na crnogorsko tržište mobilne telefonije uvedene medju-operatersku termi-naciju za SMS/MMS. Cijena terminacije u mobilnu mrežu („MTR“) je promijenjena u novembru 2010. Odlukom NRA o imenovanju CT za SMP na relevantnom tržištu. Određena cijena u iznosu od 8.5 EURc/min primjenjuje se od datuma usvajanja relevantne Referentne ponude od strane NRA (očekuje se u martu 2011.), dok će cijena u novembru 2011. biti 7.06 EURc/min.

Crna Gora i Evropska UnijaCrna Gora je postala nezavisna 2006. i potpisala je Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju sa Evropskom unijom krajem 2007. Prelimi-narni sporazum o stabilizaciji i pridruživanju je stupio na snagu 1. januara, 2008. Crna Gora je podnijela svoju aplikaciju za članstvo u EU u decembru 2008. i u roku od dvije godine, 15. decembra, 2010., dobija status zemlje kandidata za članstvo u EU.

18 19

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaLj

udsk

i res

ursi

Ljudski resursiOptimizacija organizacione strukture

Crnogorski Telekom kontinuirano ulaže velike napore u optimizaciju svoje organizacije i povećanje poslovne efikasnosti kako bi obez-bijedio održivost i omogućio da kompanija bude konkurentnija na tržištu sa mnogo izazova. Poslovna integracija i zakonsko spajanje bili su najznačajniji koraci u tom pogledu. Od februara 2010. godine, Crnogorski Telekom je počeo da radi na osnovu novog organiza-cionog modela, npr., Crnogorski Telekom je završio procese integracija u ključnim funkcionalnim oblastima.

Novi Vodeći principi

Prvi Fokus dan u našoj kompaniji, 6. oktobar, 2010., dogodio se kao rezultat programa CT za promjenu kulture i razvijenog oko 5 novih Vodećih principa, predstavljenih u januaru 2010.:

Poštovanje i integritet usmjeravaju naše ponašanje Zadovoljstvo korisnika je pokretač naših aktivnostiNajbolje mjesto za rad i razvojTim zajedno – tim odvojenoJa sam dio T – tima, možete računati na mene

Da bi tema bila na agendi i da bi se Vodećii principi uključili u sve procese koji se odnose na ljudstvo, HR je sproveo sledeće projekte i aktivnosti tokom 2010. godine:

Analiza učinka i potencijala svih menadžera u kompaniji

Po prvi put, Analiza učinka i potencijala je pokrenuta za sve nivoe rukovođenja u kompaniji u novembru 2010. Najznačajniji ishodi su: plan sukcesije za sve direktorske pozicije i pozicije srednjeg rukovodstva, uspostavljena osnova za sistematski i sveobuhvatan pristup upravljanju talentom, pouzdana osnova za Menadžment akademiju CT i namjenski osmišljeni programi liderstva za tri nivoa rukovođenja.

Telekom dani inovacije – „Inovacije – filozofija liderstva“

Na osnovu iskustava iz 2009. godine, program upravljanja inovacijama iz 2010. značajno je promijenjen. U konceptualnom smislu, program se dodatno fokusira na ključno poslovanje i strateške prioritete CT, kao i na naših 5 osnovnih principa. Zaposleni se konstantno podstiču da daju nove ideje za poboljšanja i predstave ih svojim menadžerima i drugim stručnjacima u kompaniji.

Anketa zaposlenih

Sektor za ljudske resurse je iskoristio svaku mogućnost za osnaživanje osjećaja vlasništva kod zaposlenih u odnosu na kompaniju i pod-robno je pratio i pokušao da nađe odgovarajući sklad između poslovnih zahtjeva CT i zadovoljstva zaposlenih istraživanjem zaposlenih 2010. Rezultati istraživanja zadovoljstva korisnika ljudskim resursima mogu se uzeti kao uspjeh u vezi sa orijentacijom usluga na ljudske resurse i poslovnom podrškom ljudskim resursima.

Jedan tim – jedna kompanija

Sektor za ljudske resurse jača funkcionalnu saradnju na mnoge načine, fokusirajući se na poslovanje, kulturološki i operativni značaj. Prema tome, jedna kompanija – jedna kultura je vodeći princip u kreiranju obuke koja se nudi ljudskim resursima i u inicijativama za jačanje timova, kao i šeme nagrađivanja kao što je proces odabira tima godine.

20 21

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaKo

rpor

ativ

na o

dgov

orno

st

Korporativna odgovornostKoncept korporativne odgovornosti je važan za Crnogorski Telekom. Kao jedna od vodećih kompanija u zemlji, Crnogorski Telekom je prisutan u mnogim oblastima koje su važne za crnogorsko društvo.

U skladu sa kodeksom poslovne etike i korporativnog upravljanja i razumijevanjem potreba zajednice, Crnogorski Telekom daje svoj doprinos razvoju crnogorskog društva.

Osim pružanja podrške sportovima i muzici kroz sponzorstva, kompanija je posvećena različitim inicijativama koje podržavaju obrazo-vanje i mlade, razvoj informacionog društva, kulturu i umjetnost, zaštitu životne sredine, ljudska prava, itd.

22 23

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaKo

rpor

ativ

na o

dgov

orno

st

Razvoj informacionog društva u Crnoj Gori

Kao vodeći broadband provajder u državi, Crnogorski Telekom ima odgovornost u smislu prvog partnera države na njenom putu da postane informaciono društvo. Da bi se omogućilo da internet postane dio svakodnevnog života većine crnogorskih građana, kompanija je pokrenula nekoliko projekata u partnerstvu sa relevantnim tijelima i organizacijama – Vladom Crne Gore, obra-zovnim institucijama, NVO, itd.

Četvrtu godinu zaredom, Crnogorski Telekom omogućava be-splatan internet pristup putem ADSL-a svim osnovnim i srednjim školama u zemlji. Tokom 2010. godine, oko 150 crnogorskih škola koristilo je ovu ponudu. Projekat je realizovan zajedno sa Ministar-stvom prosvjete i nauke.

Zajedno sa Vladom Crne Gore, Kompanija je pokrenula projekat u cilju povećanja nivoa IT pismenosti i prodora interneta u Crnoj Gori.

Projekat je započet 2008. i planirano je njegovo trajanje do 2012. godine, sa ciljem povećanja kompjuterske pismenosti, poboljšanja poznavanja i korišćenja interneta, podizanja opšteg nivoa svijesti o značaju interneta i promocije informacione kulture u Crnoj Gori.

Inovacije u fokusu

Osim internih otvorenih poziva na dostavljanje inovativnih predloga, koji su namijenjeni svim zaposlenima u Crnogorskom Telekomu, tokom 2010. program je proširen sa platformom za eksternu implementaciju, koja se naziva Inovatorium.

Crnogorski Telekom je pokrenuo projekat, Inovatorium, čiji je cilj pružanje podrške inovaciji na crnogorskom tržištu ICT-a krei-ranjem zajednice mladih „inovatora“. Kompanija nudi poslovne inkubatorske tipove usluga (obrazovanje, tehnička podrška i kanali reklamiranja) studentima koji su odabrani po pozivu za dostavljanje ideja u okviru Inovatorium-a.

U okviru poziva iz 2010. godine za dostavljanje ideja, odabrano je pet ideja i nalaze se u procesu razvijanja, na čemu radi 8 stručnjaka za razvoj ideja. Prednost je data idejana u oblasti online poslovanja, koje trenutno nedostaju Crnoj Gori kao državi.

Sponzorstva i donacije

U strategiji kompanije o sponzorstvima, sportovi zauzimaju posebno mjesto, s obzirom na to da je to važna oblast za razvoj zdravog, modernog i naprednog društva.

T-Com je zlatni sponzor crnogorskog fudbalskog tima i generalni sponzor prve T-com fudbalske lige Crne Gore. Osim toga, u 2010. godini T-Com je nastavio da podržava fudbalsku ligu osnovnih škola, T-Com dječji kup.

T-Mobile je, tradicionalno, osmu godinu zaredom, sponzor ženskog rukometnog kluba Budućnost, jednog od najuspješnijih sportskih klubova u zemlji.

Kompanija takođe sponzoriše muziku, s obzirom na to da se muzika smatra univerzalnim jezikom, za sve generacije i savršeno naglašava naš slogan „Podijeli doživljaj ” i pruža veliki broj nezabo-ravnih trenutaka koji se mogu podijeliti.

Osim strateških partnerstava koje Crnogorski Telekom održava sa važnim institucijama, kompanija sarađuje sa brojnim NVO koje zastupaju interese lica sa invaliditetom, kao i sa organizacijama koje rade na razvoju građanskog društva u Crnoj Gori.

U decembru 2010., kompanija je pružila hitnu pomoć donacijom u iznosu od 25.000 EUR Crvenom krstu Crne Gore za sanaciju nakon prirodne nepogode kako bi se pomoć pružila porodicama koje žive na područjima pogođenim poplavama. Kompanija je takođe otvorila donatorsku liniju i pozvala korisnike da učestvuju i daju svoj doprinos. Tokom 4 mjeseca, korisnici CT-a su realizovali više od 37.000 poziva preko hotline-a, a svaki poziv je naplaćen 1 EUR. Sredstva prikupljena posredstvom linije za donacije takođe idu Crvenom krstu Crne Gore za nabavku i distribuciju robe i sredstava za domaćinstva koja su prijeko potrebna porodicama pogođenim poplavama.

Inicijative za poboljšanje energetske efikasnosti

Tokom 2010. godine, Crnogorski Telekom je uveo različite mjere za smanjenje potrošnje energije.

Ukupna ušteda energije u skladu sa različitim mjerama koje su realizovane tokom 2010. iznosi 800 MWh godišnje. Korišćenje štampača, papira i kertridža u kompaniji je smanjeno za oko 30%.

Kompanija je učestvovala u globalnoj kampanji Sat za planetu Zemlju sa ciljem podizanja svijesti o pitanjima klimatskih promje-na. Kompanija konstantno promoviše korišćenje održivih rješenja kod svojih korisnika i zaposlenih, npr., promoviše slanje računa elektronskom poštom, online registracije, itd.

Crnogorski Telekom posjeduje dvije bazne stanice sa napajanjem iz obnovljivih izvora. One su opremljene najsavremenijom opr-emom koja koristi energiju sunca i vjetra. Projekat je dio šire inici-jative kompanije kojom se bavi pitanjima globalnog zagrijavanja i zaštitom životne sredine.

24 25

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaSe

rvis

i

Program za lojalne korisnike

U 2008. godini uveden je “Ritam Klub”, prvi zajednički program za lojalne korisnike fiksne i mobilne telefonije. U ovom programu korisnici mogu da prikupljaju poene i da ih troše za saqobraćaj, pretplate, ADSL modeme, video kamere, mp3 plejere i ostalu robu. U oktobru 2010, Ritam klub je proširen i na segment pripejd korisnika. Na kraju 2010. Godine, više od 25 hiljada korisnika fik-sne telefonije, 25 hiljada mobilnih postpejd korisnika i više od 47 hiljada mobilnih pripejd korisnika je bilo učlanjeno u Ritam klub.

Smart Office

U julu 2010. godine, uvedeni su paketi Smart Office za poslovne korisnike: Smart Office 100 i Smart Office Flat. Ovi paketi uključuju besplatne pozive u mreži, besplatne pozive prema svim brojevima u kompaniji (fiksnim i mobilnim ako kompanija koristi T-Mobile mrežu) i dodatne besplatne minute prema T-Mobile mreži. Uvedeni su i dodatni Option Calling Plans: poslovni međunarodni paketi i poslovni paketi mobilne telefonije, sa uključenim minuti-ma prema međunarodnim i mobilnim mrežama.

3PLAY

U septembru 2009. godine je sa velikim uspjehom predstavljena prva „3Play“ ponuda na crnogorskom tržištu. Paralelno sa bržim ADSL-om, u aprilu 2010. godine predstavili smo brži Extra Trio i lansirali novi paket, Extra Trio Flat 5. Extra Trio paketi kombinuju govorne, ADSL i Extra TV usluge. Na kraju 2010. godine bilo je više od 15 hiljada pretplatnika.Za poslovne korisnike, u oktobru 2010., CT je pripremio posebnu trostruku ponudu pod nazivom Biznis trio paket, koji su namijen-jeni uglavnom malim kompanijama. Ovi paketi uključuju: fiksnu liniju, ADSL, mobilni internet i mobilne SIM kartice.

Projekat „Optika do kuće“ (FTTH)

Do marta 2010. FTTH je bio pilot projekat, kada je CT lansirao komercijalne ponude: jedna ADSL cijena za duplu brzinu. Optička kabla su postavljena u Baru, Budvi, Herceg Novom i Podgorici. Danas imamo nekoliko stotina korisnika. Tokom 2010. godine, strategija je promijenjena i polaganje optike može biti u zgradama u kojima već postoji bakar koji je podržan različitim ponudama, npr., povećanje brzine za atraktivnu cijenu, dvije telefonske linije i mogućnost za više STB u slučaju Extra TV.

ADSL

U aprilu 2010. brzina postojećih ADSL paketa je povećana, ali bez promjene iznosa mjesečne pretplate. Drugu polovinu 2010. obilježile su snažne marketinške kampanje sa promotivnom ci-jenom opreme od 0 EUR, što je za rezultat imalo preko 57 hiljada korisnika na kraju 2010. koji su bili pretplatnici za ADSL pakete, što predstavlja porast od 14 hiljada ili 32% YoY.

Extra TV

Lansiranje Extra TV-a je bilo uspješno i IPTV penetracija je najveći u DT grupi. Na kraju 2010. godine, više od 41 hiljade korisnika je bilo priključeno, što je porast od 11 hiljada ili 38% u odnosu na prethodnu godinu. Zadovoljstvo korisnika Extra TV-a je veoma veliko. Extra TV je imalo najznačajnije povećanje udjela na tržištu Crne Gore, a u maju 2010. godine je preuzeo lidersku poziciju i zadržao je do kraja godine, sa 36.9 procenata udjela na tržištu.

ICT

Crnogorski Telekom je ušao na tržište ICT-a Crne Gore u okto-bru 2010., kada je CT predstavio Integris rješenje za poslovne korisnike. Integris, generalno, predstavlja integrisano telekomu-nikaciono i IT rješenje čiji je cilj da poslovnim korisnicima pruži sveobuhvatnu uslugu po principu „ključ u ruke“. Integris čine 3 grupe rješenja: Integrinet – rješenje najbliže našem ključnom poslovanju, rješenja koja omogućavaju brzu i efikasnu komunikac-iju koja se zasniva na razvijenoj i umreženoj infrastrukturi; Integ-ridesk – rješenja koja omogućavaju integraciju softvera i hardvera na radnoj stanici korisnika; Integribiz – prilagođena i namjenska rješenja koja su namijenjena i prilagođena specifičnim potrebama korisnika.

Servisi Fiksni servisi

26 27

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaSe

rvis

i

Mobilni servisi Ukupan broj T-Mobile korisnika, u odnosu na prethodnu godineu, opao je za 16.7 hiljada (-3.5%) na 457.8 hiljada. Ukupan udio na tržištu se povećao sa 36.7% na 37.0%. Penetracija SIM kartica je među najvećima u Evropi, sa 199.5%.

Postpaid

Broj postpaid korisnika se povećao za 15.8 hiljada (11.5%) na 152,7 hiljada, u odnosu na prethodnu godinu. Udio na postpaid tržištu se povećao sa 44.5% na 44.7%, a T-Mobile je ostao lider na tržištu u tom segmentu.

U martu 2010., CT je unaprijedio ponudu „Moj svijet“ – prva klasa rominga: broj „Moj svijet“ zemalja proširen je sa 6 novih. Uz ovu us-lugu, postpaid korisnici mogu uživati u određenom broju besplatnih minuta u romingu u 17 zemalja, jedinstvenoj cijeni odlaznih poziva i SMS-a i veoma povoljnim cijenama za protok podataka, sa opcijom „Moj svijet Data“.

U junu 2010. CT je uveo „i tarife“. Sa ovim tarifama, korisnici mogu dobiti sve što im je potrebno na mobilnom telefonu, s obzirom na to da mjesečna pretplata uključuje određeni broj minuta prema svim mrežama, SMS, MMS, Internet protok, omiljene brojeve, itd.

U oktobru 2010. CT je lansirao Mobile Internet Unlimited postpaid paket sa mjesečnom pretplatom od 19 EUR, sa velikim uspjehom na tržištu.

Prepaid

Uodnosu na prethodnu godinu, broj prepaid korisnika je opao za 32.5 hiljade (-9.6%) na 305.1 hiljadu. Udio na prepaid tržištu je bio 34.1% na kraju 2010. godine (34.2% u 2009).

U ljeto 2010. organizovana je nagradna igra za prepaid korisnike, gdje je glavna nagrada bila učešće u video spotu američke pop pjevačice Katy Perry, u Budimpešti.

U oktobru 2010. Ritam klub je proširen na segment prepaid korisnika. Na kraju 2010. više od 47 hiljade prepaid korisnika je bilo u tom klubu.

Ostalo

U septembru 2010. CT je pokrenuo ekskluzivnu ponudu iPhone 4 u Crnoj Gori.

U oktobru 2010., CT je započeo projekat zamjene SIM kartica – zamjena starih novim SIM karticama sa novim kodovima za zemlju i mrežu.

U novembru, CT je postao prvi operater na crnogorskom tržištu koji u ponudi ima BlackBerry, nudi dva tipa tarifnih paketa za BlackBer-ry: BlackBerry biznis za korporativne korisnike i BlackBerry Mail za manja preduzeća i individualne korisnike.

U decembru 2010. godine, CT je postao prvi operater na crnogorskom tržištu koji je lansirao Windows Phone 7.

U 2010. godini, CT je nastavio da poboljšava pokrivenost i da širi kapacitete u 2G/3G mrežama. 40 od 80 3G baznih stanica su unaprijeđene na HSPA+ (21.6 Mbps).

Prodajni kanali Crnogorski Telekom je uspostavio različite prodajne kanale sa ciljem da obezbijedi najbolju uslugu privatnim i poslovnim korisnicima. Direk-tni prodajni kanali Crnogorskog Telekoma sastoje se od sopstvene prodajne mreže od 12 T-Centara, menadžera za ključne klijente, koordi-natora za mala i srednja preduzeća i Call Centar. Indirektni prodajni kanali Crnogorskog Telekoma uključuju mrežu partnerskih prodavnica (koja se sastoji od 12 ekskluzivnih partnerskih prodavnica koje koriste dizajn sličan našim prodavnicama), dilere, prodaju putem Interneta i prodaju “od vrata do vrata”. Dilerska mreža ima približno 1,100 prodajnih mjesta za prepaid vaučere i SIM kartice.

Poslovne korisnike opslužuju menadžeri za ključne klijente koji se brinu o top 400 korisnika i SME koordinatori koji su nadležni za SME i SOHO kompanije. Top klijenti su segmentirani po djelatnostima (npr. banke, hoteli, proizvodnja, vlada, itd.) dok su mala preduzeća podijeljena po regionima.

28 29

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

Finansijska 2010. godinaIzvještaj menadžmenta za finansijsku 2010. godinu2010. godina je u finansijskom i operativnom smislu bila godina izazova, zbog pada ekonomije i teških uslova na tržištu. Crnogorski Telekom se uglavnom fokusirao na ekspanziju širokopojasnih servisa, i u fiksnom i u mobilnom segmentu, i na stabilizaciju prihoda govornih servisa. U fiksnom govornom segmentu broj korisnika je bio stabilan, dok se broj ADSL i Extra TV korisnika znatno povećao. U mobilnom segmentu CT je zadržao liderstvo na postpaid tržištu i uvećao sveukupni korisnički tržišni udio.

Iako se broj korisnika kretao u pozitivnom smjeru, zabilježen je pad prihoda od 3,3% i oni su iznosili 118,9 miliona EUR. Pad prihoda od govornih usluga, i maloprodajnih i veleprodajnih i u fiksnom i u mobilnom segmentu, je glavni uzrok pada prihoda u odnosu na pre-thodnu godinu. Ovakav trend nije mogao u potpunosti biti kompenzovan jakim rastom prihoda od širokopojasnog interneta i od TV-a. U 2009. je uspješno sprovodjen višegodišnji program troškovne efikasnosti, koji je rezultirao u smanjenju troškova (isključujući specijalne efekte) u odnosu na prethodnu godinu u iznosu 3,0 miliona EUR (-3,8%). Smanjenje EBITDA-e prije specijalnih efekata u odnosu na prethodnu godinu je time limitirano na 2,3% i ona je iznosila 44,6 miliona EUR.

Najznačajnije

• Pad prihoda od 3,3% na nivo od 118,9 miliona EUR, uglavnom uslovljen kretanjem govornih prihoda, djelimično kompenzo-van rastom Internet/TV prihoda

• EBITDA prije specijalnih efekata smanjena za 2,3%, na 44,6 miliona EUR, a EBITDA margina ostvarena na nivou od 37,5% • Kapitalna ulaganja iznosila 16,8 miliona EUR, od čega 10,1 miliona u T-Com-u (veći dio se odnosi na IPTV, na razvoj

infrastrukture i izgradnju Disaster Recovery sajta) i 6,7 miliona u T-Mobile-u (investiranje u Core i radio mrežu predstavlja najveći dio)

• Dividenda za 2009. u iznosu od 37 miliona isplaćena u julu

30 31

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

T-Mobile46%

T-Com54%

T-ComT-Com je ostvario prihode od 69,3 miliona EUR, što je pad od 2,5 miliona EUR (-3,4%) u odnosu na 2009. Najveći doprinos ovakvom razvoju prihoda je dao pad govornih prihoda, i maloprodajnih (-1,3 miliona; -4,5%) i veleprodajnih (-2,7 million; -13,9%). Stabilan broj korisnika i pad potrošnje su uzrokovali pad prihoda govorne maloprodaje, dok je smanjen obim terminisanog i tranzitnog saobraćaja razlog za smanjenje prihoda govorne veleprodaje u odnosu na prethodnu godinu. Ovakvo kretanje prihoda i broja korisnika fiksnog segmenta T-Com-a je bolje u poređenju sa međunarodnim trendovima

45,7 44,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2009 2010

Mili

oni E

UR

EBITDA (isklj. spec. efek.)

T-Mobile50%

T-Com50%

Udio u prihodima, nakon konsolidacije Udio u EBITDA bez specijalnih efekata, nakon konsolidacije

32 33

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2009 2010

Govorni maloprodaja Govorni veleprodaja Internet & TV Prenos podataka Ostalo

Struktura prihoda T-Com (prije konsolidacije)

Mili

oni E

UR

Internet&TV prihodi su nastavili trend značajnog rasta. ADSL prihodi su znatno porasli u odnosu na prethodnu godinu (1,5 miliona; 19%), nošeni povećanjem broja korisnika od 13,9 hiljada ili za 32%. IPTV prihodi su porasli za 1,4 miliona (46%), najviše zbog rasta broja korisnika od 11,3 hiljade ili za 38%.

Na osnovu projekta troškovne efikasnosti, smanjenje operativnih troškova (isključujući specijalne efekte) za 0,7 milion (-1.5%) u odnosu na prethodnu godinu je moglo da djelimično kompenzuje smanjenje prihoda. Stoga, EBITDA prije specijalnih efekata je iznosila 22.0 miliona, što predstavlja pad od 7.3% u odnosu na prethodnu godinu.

166,1

43,5

29,9

166,7

57,4

41,2

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2009 2010

Pretplatnici fiksne telefonije ADSL pretplatnici Extra TV pretplatnici

Hilj

ade

T-MobileT-Mobile je u 2010. godini ostvario prihode u iznosu od 61,3 miliona EUR, što predstavlja smanjenje od 5,9% u odnosu na 2009. godinu. Ovaj trend je u prvom redu rezultat stalnog pada govornih prihoda, što je posledica intenzivne konkurencije na tržištu i ekonom-ske situacije u zemlji. Drugi bitni razlozi za ovakvo kretanje prihoda su i smanjenje prihoda od interkonekcije (-1,3 miliona EUR; -7,5%) i prihoda od turista (-0,4 miliona EUR; -7,7%). Usled programa povećanja troškovne efikasnosti, smanjenje poslovnih troškova isključujući specijalne efekte za 4,5 miliona EUR (-10,5%) je moglo i više nego da kompenzuje smanjenje prihoda. Stoga je EBITDA isključujući specijalne efekte porasla u 2010. U odnosu na 2009. godinu za 3,2% i iznosila je 22,6 miliona EUR.

0

10

20

30

40

50

60

70

2009 2010

Govorni prihodi Negovorni prihodi Aparati i aktivacije Ostalo

Struktura prihoda T-Mobile (prije konsolidacije)

Mili

oni E

UR

Na kraju 2010. godine 457,8 hiljada korisnika se služilo T-Mobile uslugama (-3,5% u odnosu na prethodnu godinu). Smanjenje broja korisnika u ovom periodu je najviše uslovljeno smanjenjem broja pripejd korisnika, dok je broj postpejd korisnika porastao. U 2010. go-dini trend se ogledao u postepenom smanjenju cijena poziva i ostalih usluga. Korisnici su mogli da koriste više minuta, poruka ili internet saobraćaja, što se ogledalo u značajnom rastu saobraćaja kao i većim popustima prema korisnicima.

137,0

337,6

474,6

152,7

305,1

457,8

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

2009 2010

Postpaid korisnici Prepaid korisnici TotalH

iljad

e

2009 2010Mobilna penetracija u Crnoj Gori (%)1* 209 200SIM tržišni udio T-Mobile Crna Gora (%)* 36,7 37,0

* Podatke objavila Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost.

35

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

36 37

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

This version of our report/ the accompanying documents is a translation from the original, which was prepared in Montenegrin. All possible care has been taken to ensure that the translation is an accurate representation of the original. However, in all matters of interpretation of information, views or opinions, the original language version of our report takes precedence over this translation.

CRNOGORSKI TELEKOM A.D. PODGORICAFinansijski izvještaji sastavljeni u skladu sa Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja

Za godinu završenu 31. decembra 2010.

38 39

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

SADRŽAJ

PageIzvještaj o finansijskom položaju 41Izvještaj o sveobuhvatnom prihodu 42Izvještaj o tokovima gotovine 43Izvještaj o promjenama na kapitalu 44Napomene uz finansijske izvještaje 45-114

41

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

Na dan 31. decembar Napomena 2010 2009

AKTIVAStalna imovinaNematerijalna ulaganja 5 13.317.857 14.031.941Gudvil 6 941.624 941.624Nekretnine i oprema 7 113.818.346 118.655.551Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 8 25.374 25.374Odložena poreska sredstva 22 - 9.429Dugoročni krediti i ostala potraživanja 9 8.202.692 8.362.434Ukupna stalna imovina 136.305.893 142.026.353

Obrtna imovinaGotovina i gotovinski ekvivalenti 10 1.737.783 3.181.592Kratkoročni depoziti u bankama 11 36.200.000 45.200.000Potraživanja od kupaca i ostala potraživanja 12 22.703.715 20.269.986Dati avansi i aktivna vremenska razgraničenja 13 2.411.387 53.562.768Zalihe 14 2.757.894 2.922.176Izdvojena novčana sredstva 15 1.465.667 461.903 Ukupna obrtna imovina 67.276.446 125.598.425

Ukupno aktiva 203.582.339 267.624.778

PASIVA Kratkoročne obavezeObaveze prema dobavljačima i ostale obaveze 19 12.692.821 14.239.433Pasivna vremenska razgraničenja i primljeni avansi 20 15.186.990 11.113.124Obaveze za porez na dobit 2.494.610 1.538.321Rezervisanja 21 1.962.359 1.801.966 Ukupne kratkoročne obaveze 32.336.780 28.692.844

Dugoročne obavezeOdložene poreske obaveze 22 2.583.144 2.656.551Rezervisanja 21 722.030 766.773Ostale dugoročne obaveze 3.449 3.293 Ukupne dugoročne obaveze 3.308.623 3.426.617

Ukupne obaveze 35.645.403 32.119.461

KAPITALKapital i rezerve pripisive akcionarima

Akcijski kapital 17 140.996.394 140.996.394Statutarne rezerve 18 7.074.778 5.644.103Neraspoređena dobit 19.865.764 88.864.820Ukupan akcijski kapital i rezerve 167.936.936 235.505.317

Ukupno pasiva 203.582.339 267.624.778

Napomene na stranama od 45 do 114 čine sastavni dio ovih finansijskih izvještaja.

Ovi finansijski izvještaji su odobreni od strane Odbora direktoraCrnogorskog Telekoma A.D. 21. aprila 2011 godine i u njihovo ime potpisani od strane:

Slavoljub Popadić Manfred Knapp Milos Radović Izvršni direktor Finansijski direktor Direktor operativnog računovodstva

STATEMENT OF FINANCIAL POSITION Iznosi u EUR

42 43

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

IZVJEŠTAJ O TOKOVIMA GOTOVINE (Iznosi u EUR)

Za godinu završenu 31. decembraNapomena 2010 2009

Tokovi gotovine iz poslovnih aktivnosti

Gotovina generisana iz poslovnih aktivnosti 37 40.057.772 43.819.047Plaćene kamate 28 (14.164) (16.937)Plaćen porez na dobit 29 (1.499.330) (826.228)Neto priliv gotovine iz poslovnih aktivnosti 38.544.278 42.975.882

Tokovi gotovine iz aktivnosti investiranjaNabavka osnovnih sredstava i nematerijalnih ulaganja 5,7 (15.993.280) (17.320.523)Smanjenje/(povećanje) kratkoročnih depozita u bankama 11 9.000.000 16.950.000Naplaćene kamate 28 3.065.503 4.630.903Prilivi gotovine po osnovu prodaje pridruženih preduzeća 5,7 - 154.612Smanjenje/(povećanje) dugoročnih kredita zaposlenima i ostalih potrazivanja 9 159.742 (1.635.563)Neto odliv gotovine iz aktivnosti investiranja (3.768.035) 2.779.429

Tokovi gotovine iz aktivnosti finansiranjaPlacene dividende vecinskim I manjinskim akcionarima (36.220.052) (59.721.455)Neto odliv gotovine iz aktivnosti finansiranja (36.220.052) (59.721.455)

Neto smanjenje gotovine i gotovinskih ekvivalenata (1.443.809) (13.966.144)

Gotovina i gotovinski ekvivalenti na početku perioda 3.181.592 17.147.736Gotovina i gotovinski ekvivalenti na kraju perioda 10 1.737.783 3.181.592

Napomene na stranama od 45 do 114 čine sastavni dio ovih finansijskih izvještaja.

Iznosi u EUR

Za godinu završenu 31. decembraNapomena 2010 2009

Prihodi

Usluge fiksne telefonije i interneta 23 a 63.900.781 64.988.950Usluge mobilne telefonije 23 b 54.551.467 57.801.956Ukupni prihodi 118.452.248 122.790.906

Ostali poslovni prihodi 459.707 365.345

Troškovi poslovanjaTroškovi zaposlenih 24 (25.445.499) (21.311.304)Troškovi amortizacije i obezvređenja 25 (22.280.082) (21.882.988)Troškovi usluga drugih operatera 26 (22.943.869) (23.578.578)Nabavna vrijednost prodate telekomunikacione opreme (4.688.161) (5.192.165)Ostali troškovi poslovanja 27 (25.062.636) (24.602.791)Ukupno troškovi poslovanja (100.420.247) (96.567.826)

Dobit iz poslovanja 18.491.708 26.588.425

Finansijski prihodi 28 3.925.398 5.786.068Finansijski rashodi 28 (593.846) (536.670)Finansijski prihodi -neto 3.331.552 5.249.398

Dobit prije oporezivanja 21.823.260 31.837.823

Porez na dobit 29 (2.391.641) (3.224.322)

Ukupni sveobuhvatni prihod za godinu pripisiv: 19.431.619 28.613.501

Akcionarima društva 19.431.619 28.613.501

Zarada po akciji Društva u toku perioda (izražena u EUR po akciji)- osnovna 30 0,4110 0,6053- čista zarada po akciji 30 0,4110 0,6053

Napomene na stranama od 45 do 114 čine sastavni dio ovih finansijskih izvještaja.

IZVJEŠTAJ O SVEOBUHVATNOM PRIHODU

44 45

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

STATEMENT OF CHANGES IN EQUITY

Akcijski kapita Statutarne rezerve Neraspoređena dobit Ukupno

Stanje 1. januara 2009. godine 140.996.394 5.058.637 70.636.785 216.691.816 Dividende - - (9.800.000) (9.800.000)

Prenos u statutarne rezerve (Napomena 18) - 585.466 (585.466)

- Ukupni sveobuhvatni prihod za godinu 2009 - - 28.613.501 28.613.501 Stanje 31. decembra 2009. godine 140.996.394 5.644.103 88.864.820 235.505.317

Stanje 1. januara 2010. godine 140.996.394 5.644.103 88.864.820 235.505.317 Dividende - - (87.000.000) (87.000.000)

Prenos u statutarne rezerve (Napomena 18) -

1.430.675 (1.430.675) - Ukupni sveobuhvatni prihod za godinu 2010 - - 19.431.619 19.431.619 Stanje 31. decembra 2010. godine 140.996.394 7.074.778 19.865.764 167.936.936

Napomene na stranama od 45 do 114 čine sastavni dio ovih finansijskih izvještaja

1. OPŠTE INFORMACIJE

Telekom Crne Gore A.D. (u daljem tekstu: “Telekom“ ili “Društvo“), pruža usluge fiksne i mobilne telefonije, internet i ostale telekomu-nikacione usluge u Crnoj Gori.

Društvo obezbjeđuje pružanje usluga fiksne telefonije u Republici Crnoj Gori, lokalne, nacionalne i međunarodne telefonske usluge, kao i širok spektar ostalih telekomunikacionih usluga, uključujući rentiranje mreža, mreže podataka i usluge kablovske televizije. U skladu sa Zakonom o telekomunikacijama Republike Crne Gore, Društvu je 31. decembra 2003. godine zvanično ukinuto ekskluzivno pravo u pružanju usluga fiksne telefonije u Republici Crnoj Gori.

Telekom Crne Gore A.D., Podgorica je osnovan i registrovan u Privrednom sudu u Podgorici 31. decembra 1998. godine Rješenjem broj Fi. 5490/98, nakon statusne transformacije i razdvajanja telekomunikacija i pošte iz Javnog preduzeća Pošta, Telegraf i Telekomunikacije Crne Gore (u daljem tekstu “JP PTT Crne Gore”).

U skladu sa Zakonom o privrednim društvima, dana 6. novembra 2002. godine izvršena je preregistracija Društva u Centralnom registru Privrednog suda u Podgorici pod registracionim brojem 4-0000618/001.

Tokom 2000. godine, Telekom je razvio GSM 900 mrežu mobilne telefonije i u maju 2000. godine počeo sa njenim komercijalnim korišćenjem kao provajder mobilne telefonije. Telekom je 28. jula 2000. godine registrovao Monet d.o.o. (koji je kasnije preimenovan u T-mobile d.o.o.) kao svoje zavisno preduzeće u potpunom vlasništvu, nakon čega je cjelokupno poslovanje mobilne telefonije prenešeno na Monet. Tržište mobilne telefonije u Crnoj Gori se liberalizovalo i Crnogorski Telekom (T Mobile CG d.o.o., kao njegova kćerka kom-panija prije datuma spajanja u 2009 godini) dijeli tržište sa još dva operatera - “Telenor” d.o.o. i M tel d.o.o.

Crnogorski Telekom A.D. takodje pruža internet usluge, iznajmljivanje linija, reprodukciju kompjuterskih medija, savjetodavne usluge i izradu kompjuterskog softvera. Do datuma spajanja ove usluge je pružao Internet Crna Gora d.o.o., Podgorica, preduzeće u potpunom vlasništvu Telekom-a.

Nakon uspješno sprovedenog privatizacionog tendera, Magyar Telekom NyRt. (u daljem tekstu: Magyar Telekom) je postao većinski vlasnik Crnogorskog Telekoma A.D. Magyar Telekom je 31. marta 2005. godine preuzeo kontrolu nad Crnogorskim Telekomom A.D. i krajem iste godine imao je 76.53% udjela u akcijskom kapitalu, koje se nije promijenilo do 31. decembra 2010. godine. Deutsche Telekom AG je krajnji vlasnik Magyar Telekom koji posjeduje 59.21% akcija.

Na dan 30. april 2009. godine, Društvo je posjedovalo 100% kapitala T-mobile CG d.o.o., crnogorskog provajdera mobilne telefonije i 100% kapitala Interneta CG d.o.o.

Skupština Akcionara Crnogorskog Telekom AD je 30. aprila 2009 godine donijela odluku o spajanju tada postojeće tri kompanije: Crnogorski Telekom AD, i njegovih kćerki kompanija T Mobile CG d.o.o i Internet CG d.o.o u jedinstveno pravno lice ‘Crnogorski Telekom AD’. U skladu sa Zakonom o privrednim društvima, spajanje je registrovano 11. maja 2009 godine u Centralnom registru Privrednog suda u Podgorici pod registracionim brojem 4-0000618/028. Sjedište Telekoma je u Podgorici, Republika Crna Gora, ulica Moskovska 29. Podgorica. Na dan 31. decembra 2010. godine, Društvo je imalo 843 zaposlenih (na dan 31. decembra 2009. godine 917 zaposlenih).

46 47

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

1. OPŠTE INFORMACIJE (Nastavak)

Istraga određenih konsultantskih ugovora

Kao što je i ranije navedeno, u toku obavljanja revizije finansijskih izvještaja za 2005. godinu, PricewaterhouseCoopers Könyvvizsgáló és Gazdasági Tanácsadó Kft. (PWC) je identifikovao dva ugovora čija priroda i poslovne namjere nisu bile jasno iskazane. U februaru 2006. godine, Odbor za reviziju Magyar Telekoma, većinskog vlasnika Društva, angažovao je White & Case (“nezavisne istražitelje”), svoje nezavisne pravne savetnike, kako bi obavili unutrašnju istragu po pitanju da li je Mađar Telekom, ili neka njegova kompanija, izvršio plaćanja po osnovu ovih ili nekih drugih ugovora, potencijalno zabranjenih od strane Američkih zakona i regulativa, uključujući Dekret o postupcima strane korupcije („FCPA“), ili internu politiku Društva. Odbor za reviziju je informisao Američki odsjek za pravdu („DOJ“) i Američku komisiju za hartije od vrednosti („SEC“) i Mađarski nadležni organ za finansijsku kontrolu o unutrašnjoj istrazi.

Odbor za reviziju je 2. decembra 2009. godine dostavio Bordu Direktora Mađar Telekoma „Izvještaj o istrazi Odboru za reviziju Magyar Telekoma“, od 30. novembra 2009 godine (Finalni Izvještaj). Odbor za reviziju je nagovijestio da smatra da je pripremanjem finalnog izvještaja, a na bazi trenutnih dokaza, White & Case kompletirao svoju nezavisnu unutrašnju istragu.

Finalni izvještaj sadrži sledeće zaključke i dokaze koji su na raspolaganju Odboru za reviziju i njegovim savjetnicima:

Informacije koje je sakupio Odbor za reviziju u toku istrage pokazuje namjerno ponašanje i nedostatak posvećenosti za uspostavljanje saglasnosti na najvišim nivouima Magyar Telekoma, Crnogorskog Telekoma i Makedosnkog Telekoma tokom perioda za koji je sprove-dena istraga.

Kao što je i ranije navedeno, u slučaju pomenutih ugovora, nema „dovoljno dokaza da se utvrdi da su 7 miliona eur troškova vezanih za četiri konsultantska ugovora...napravljeni za legitimne poslovne svrhe“ kao i da postoji „potvrdan dokaz da su pomenuti troškovi služili u neispravne svrhe“. Pomenuti ugovori nisu pravilno prikazani u finansijskim izvještajima Magyar Telekom, kao ni njegovih pridruženih lica.

Godine 2007., Vrhovni državni tužilac Republike Crne Gore obavijestio je Odbor direktora Crnogorskog Telekoma o svom zaključku da ugovori koji su predmet unutrašnje istrage u Crnoj Gori ne sadrže elemente koji se mogu protumačiti kao kriminalne radnje na osnovu kojih bi se u Republici Crnoj Gori mogle podnijeti tužbe. Međutim Vrhovni Državni Tužioc Crne Gore je u toku 2010 započeo ispitivanje aktivnosti Crngorskog Telekoma koje su bile predmet interne istrage.

Mađarske vlasti su takođe započele svoju istragu vezano za aktivnosti Magyar Telekom-a u Crnoj Gori. Mađarski nacionalni odbor za istragu obavijestio je Magyar Telekom da je istraga okončana 20. maja 2008. godine i da kriminalne aktivnosti nisu identifikovane. U vezi sa određenim aktivnostima koje su bile predmet interne istrage kancelarija mađarskog glavnog istražnog tužilaca započela je krivičnu istragu navodne korupcije koja je imala za cilj kršenje obaveza koje proističu iz međunarodnih odnosa i drugih navedenih krivičnih djela.

Sjedinjene Države su započele sopstvenu istragu u vezi sa transakcijama koje su predmet naše interne istrage radi utvrđivanja potenci-jalnih kršenja zakona Sjedinjenih Država.

Ove vladine istrage se nastavljaju i Magyar Telekom i Društvo će nastaviti da sarađuju u ovim istagama. Ne možemo predvidjeti kada će tekuća istraga biti okončana, koji će biti njen krajnji rezultat, kao ni njen uticaj ukoliko bi ga bilo na naše finansijske izvještaje i rezultate poslovanja. Institucije nam mogu nametnuti krivične i građanskopravne sankcije, uključujući novčane kazne, dodatne izmjene naše poslovne prakse i prakse postupanja u skladu sa zakonima.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA

2.1. Osnova za sastavljanje

Finansijski izvještaji Crnogorskog Telekoma A.D. su pripremljeni u skladu sa Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI) koje je objavio Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (MRSO), koji su bili na snazi u periodu sastavljanja finansi-jskih izvještaja Društvo i u skladu sa Zakonom o računovodstvu i reviziji Crne Gore. Finansijski izvještaji su sastavljeni u skladu sa konven-cijom istorijskog troška, osim u slučaju navedenom u računovodstvenim politikama koje slijede.

Društvo ima obavezu da vodi svoje računovodstvene evidencije i sastavlja finansijske izvještaje u skladu sa Zakonom o računovodstvu i reviziji Republike Crne Gore (“Sl. list RCG”, br. 69/2005), i posebno u skladu sa relevantnom zakonskom odlukom koja definiše obaveznu primjenu Međunarodnih računovodstvenih standarda (“MRS“) u Republici Crnoj Gori (“Sl. list RCG”, br. 69/2002). Shodno tome, Međunarodni standardi finansijskog izvještavanja (MSFI) su prvi put primenjeni za finansijske izvještaje koji obuhvataju godinu koja počinje 1. januara 2003. godine.

Zvanična valuta u Republici Crnoj Gori i funkcionalna valuta Crnogorskog Telekoma A.D. je Euro (EUR).

Finansijski izvještaji Društva su predlaženi za odobrenje od strane Borda Direktora Društva. Godišnja Skupština akcionara, koja je autori-zovana da odobri i prihvati finansijske izvještaje, ima pravo da zahtijeva promjene prije prihvatanja. S obzirom da su većinski akcionari istovremeno i članovi Borda Direktora Duštva koje predlaže finansijske izvještaje, mogućnost potencijalnih izmjena od strane Skupštine akcionara je malo vjerovatna, i nije se dešavala u prošlosti.

Standardi, dopune i tumačenja važeći i usvojeni u 2010. godini

U tekućem periodu Društvo je usvojilo sve nove i revidirane standarde i interpretacije, koje je objavio Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (MRSO) i Komitet za Tumačenja Međunarodnih finansijskih standarda (IFRIC), a koje su važne za poslovanje Društva i koje su u primjeni u izvještajnom periodu koji je počeo 1. januara 2010. godine. Njihova inicijalna primjena nije imala materijal-nog uticaja na prikazane rezultate poslovanja Društva, njegov finansijski položaj ili tokove gotovine. Pregled novih i revidiranih standarda i interpretacija uključuje sljedeće:

48 49

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.1. Osnova za sastavljanje (nastavak)

Standardi, dopune i tumačenja važeći i usvojeni u 2010. Godini (nastavak)

- IFRIC 18,‘Prenos sredstava (imovine) sa kupaca’, Ovo tumačenje pojašnjava zahteve MSFI u pogledu računovodstvenog obuhvatanja aranžmana kojima pravno lice prima od kupca stavku nekretnine, postrojenja i opreme koju je zatim u obavezi da koristi ili za potrebe povezivanja kupca u mrežu ili za potrebe kontinuirane nabavke sredstava ili usluga. Ovo tumačenje je važeće za periode koje počinju na dan ili nakon 1. jula 2009. godine. Međutim, ograničena primjena je dopuštena. Društvo primjenjenjuje IFRIC 18 od 1. Januara 2010. godine. S obzirom da ove transakcije koje se mogu primijeniti na Društvo nisu od materijalnog značaja, tumačenje nije imalo značajnog uticaja na prezentaciju finansijskih izvještaja Društva.

Novi i revidirani Standardi i Interpretacije važeći u 2010 ali nisu relevantni za Društvo

MRS 27 i MSFI 3 (revidiran) - U januaru 2008 je objavljena dopuna standarda MSFI 3 – „Poslovne kombinacije“ i MRS 27 - „Konsolido-vani i pojedinačni finansijski izvještaji“. Glavne promjene u poredjenju sa sadašnjim standarda su sumirane kako slijedi:

- u pogledu računovodstvenog tretmana manjinskog interesa dodata je opcija MSFI 3 koja omogućava društvu da prepozna 100% gud-vila stečenog preduzeća, a ne samo proporcionalni dio gudvila u zavisnosti od procenta vlasništva (opcija „punog gudvila“) ili vredno-vanje manjinskog interesa po fer vrijednosti. Ova mogućnost moze biti izabrana od transakcije do transakcije;

U postepenom sticanju kontrole, fer vrijednost sredstava i obaveza stečenog preduzeća uključujući gudvil se mjeri na datum sticanja kontrole. Na osnovu toga se gudvil mjeri na dan sticanja kontole kao razlika između fer vriijednosti svake investicije koju je preduzeće obavilo prije sticanja kontrole, uzimajući u obzir transfere, i fer vrijednosti neto stečene imovine. Čak i kada ukupno vlasništvo ne dostigne 100% kao rezultat sticanja, Društvo može da izabere da prizna 100% gudvila od stečenog društva, ne samo procenat udjela koji Društvo posjeduje u Gudvilu, konsekventno čemu iznos udjela koji se ne kontroliše može biti vrednovan po fer vrijednosti na datum sticanja. Alternativno gudvil se može priznati u procentu vlasništva prilikom sticanja, a vrednovanje udjela koji nije pod kontrolom se može isključiti procentualno iz Gudvila.

- djelimična prodaja investicije u zavisno preduzeće, koja ne rezultira gubitkom kontrole se tretira kao kapitalna transakcija sa vlasnikom, dok dobici i gubici nisu prepoznati;

- djelimična prodaja investicije u zavisno preduzeće koja rezultira gubitkom kontrole zahtijeva svodjenje vlasničkih interesa na fer vrijed-nost. Bilo koji preostali interes u pravnom licu se svodi na fer vrijednost, a nastali dobici i gubici se vode u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu;

- troškovi sticanja kontrole i preuzimanja preduzeća se tretiraju odvojeno od poslovnih kombinacija, i samim tim, nisu uključenu u gudvil, vec su prepoznati kao trošak. Kupac je u obavezi da u svojim finansijskim obavezama, prepozna potencijalnu obavezu za transakciju kupovine, na datum sticanja vlasništva. Ukoliko se iznos potencijalne obaveze promijeni kao rezultat dogadjaja posle kupovine (npr. postizanje godišnjih targeta), promjena će prije biti tretirana u skladu sa drugim primjenjljivim MRS-ovima, nego kao korekcija gudvila;

- revidirani standar zahtijeva od društva da pripišu dio gubitaka manjinskim interesima, čak i ukoliko to rezultira u negativnom stanju manjinskih interesa;

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.1. Osnova za sastavljanje (nastavak)

Novi i revidirani Standardi i Interpretacije važeći u 2010 ali nisu relevantni za Društvo(nastavak)

Učinci koji proizilaze iz usaglašavanja iz prethodnih odnosa (odnos između onoga koji stiče i onoga koji daje pravo prije poslovne kombi-nacije) ne smiju se uzeti u obzir.

- u suprotnosti trenutnom MRS 3, dopunjena verzija propisuje pravila i prava koja ima društvo koje stiče vlasništvo, prije poslovne kombi-nacije i koja se samom transakcijom poslovne kombinacije postaju validna;

- revidirani standard takodje obuhvata i zajednička preduzeća i poslovne kombinacije ostvarene kroz ugovore;

Društvo je usvojilo dopunu MSFI 3 i MSFI 7 1. januara 2010. godine. Dopunjueni standardi nisu imali značajnog uticaja na Izvještaj o finansijskom položaju s ubzirom da Društvo nije imalo većih investicionih transakcija tokom godine.

- MSFI 2 (revidiran) Plaćanje akcijama. Dopune koje se odnose na transakcije plaćanja akcijama su objavljene u Junu 2009. godine. Prethodno važeći MRS zahtijeva da se plaćanja akcijama vrše samo u obliku akcijskog kapitala. Dopuna je riješila različitost u praksi, vezano za pripisivanje gotovinskog plaćanja akcijama, i zahtijeva da Društva koja vrše plaćanja po osnovu akcija, bilo u vidu gotovinskog plaćanja bilo u vidu akcija kapitala, prikažu transakcije u svojim finansijskim izvještajima. Društvo nema značajna plaćanja akcijama, samim tim dopunjeni standard nije od važnosti za Društvo u periodu njegove početne primjene. Izmjene MSFI 2 su primjenjive na periode koji počinji na dan ili nakon 1. januara 2010. godine. Osim toga što uključuje IFRIC 8, Delokrug MSFI 2 i IFRIC 11, ‘MSFI 2— “Transakcije akcijama Grupe i otkupljenim sopstvenim akcijama’, izmene i dopune se odnose na smernice IFRIC 11. S obzirom da ove transakcije koje se mogu primijeniti na Društvo nisu od materijalnog značaja, tumačenje nije imalo značajnog uticaja na prezentaciju finansijskih izvještaja Društva.

- MRS 39 (revidiran) - U avgustu 2008. godine, Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (MRSO) objavio je MRS 39 dopun-jen na temu računovodstva zaštite. Izmjena koja se odnosi na stavke koje mogu biti zaštićene od rizika, dozvoljava obračunavanje samo onih promjena u tokovima gotovine ili fer vrijednosti zaštićene stavke koje su iznad ili ispod određene cijene ili neke druge varijable. Dopuna MRS 39 biće primjenjivana retroaktivno na godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. jula 2009. godine. Dopuna nema uticaja na finansijske izvještaje Društva, s obzirom da Društvo ne primjenjuje računovodstvo zaštite.

- MSFI 1 Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (MRSO) je revidirao MSFI 1 u julu 2009 godine. Kako Društvo izvještava u skladu sa MSFI već duži niz godina, ni originalni standard ni njegova revizija nisu od uticaja na Društvo.

50 51

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.1. Osnova za sastavljanje (nastavak)

Novi i revidirani Standardi i Interpretacije važeći u 2010 ali nisu relevantni za Društvo

IFRIC 17, ‘Raspodjela nemonetarnih sredstava vlasnicima’. Tumačenje je objavljeno u novembru 2008. godine. Ovo tumačenje pruža smjernice u pogledu računovodstvenog obuhvatanja aranžmana kojima pravno lice raspodjeljuje nemonetarna sredstva akcionarima u vidu raspodjele rezervi ili raspodjele dividendi. Ovo tumačenje je važeće za periode koji počinju na dan ili nakon 1. jula 2009. godine. Kako Društvo ne radi raspodjelu nemonetarnih sredstava vlasnicima, IFRIC 17 nije imao uticaja na finansijske izvještaje Društva.

U aprilu 2009 godine Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (MRSO) je usvojio „Dopune MSFI“ spisak neophodnih ali ne i hitnih dopuna na postojeće MSFI. Ovo je drugo proglašenje objavljeno kao dio godišnjeg projekta dopuna i sadrži dopune dvanaest postojećih standarda i tumačenja. Ukoliko nije drugačije specificirano u naznačenim standardima, dopune stupaju na snagu za godinu koja počinje na dan ili poslije 1. jauara 2010 godine. Ove dopune neće imati materijalnog uticaja na prezentaciju finansijskog rezultata Društva i njegove tokove gotovine.

MSFI 2, (revidiran) Dopuna u cilju proglasa da su poslovne kombinacije, transakcije sa zajedničkom kontrolom i udjelom u poslu i formiranje joint venture su isključeni iz djelokruga MSFI 2.

MSFI 5 Klasifikacija koja pored toga što zahtijevaju generalni stavovi iz MRS 1 i MSFI 5 i ostalih MSFI koji su posebno vezani za stalnu imovinu (ili grupe namijenjene prodaji) klasifikuje kao sredstva namijenjena prodaji ili sredstva koja se povremeno koriste pokazuje sva objelodanjivanja u vezi ovih srestava ili operacija.

MRS 17 U ovom standardu je izvrseno brisanje uputstva vezanog za klasifikaciju lizinga zemlje kao ili operativnog ili finansijskog, umjesto tega se vrši promjena generalnih princima pod MRS 17.

MRS 18 Postojeće uputstvo prema kome u zavisnosti da li se Društvo ponaša kao principal ili agent, ovo uputstvo je u skladu sa U.S. GAAP odredba (EITF 99-19) koja je već usvojena od strane DT grupe.

MRS 39 Klasifikacija kojom se djelokrug izuzeća za ugovore o poslovnim kombinacijama samo primjenjuje na obavezujuće (forward) ugovore i da ovo ne treba očekivati za opcione ugovore ili analogno tome za ulaganja u prdružena preduzeća ili slične transakcije.

IFRIC 9 Klasfikacija kojom se IFRIC 9 ne primjenjuje na ugrađene derivate u ugovorenim kombinacijama između preduzeća ili poslova pod zajedničkom kontrolom ili joint venture.

6. maja 2010 godine Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (MRSO) je usvojio „Dopune MSFI“ spisak neophodnih ali ne i hitnih dopuna na postojeće MSFI. Ovo proglašenje je objavljeno kao dio godišnjeg projekta dopuna i sadrži dopune dvanaest postojećih standarda i tumačenja. Ukoliko nije drugačije specificirano u naznačenim standardima, dopune stupaju na snagu za godinu koja počinje nad dan ili poslije 1. jauara 2011 godine. Ove dopune neće imati materijalnog uticaja na prezentaciju finansijskog rezultata Društva i njegove tokove gotovine.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.1. Osnova za sastavljanje (nastavak)

Objavljeni standardi, interpretacije i izmjene standarda koji još nisu stupili na snagu i nisu ranije usvojeni od strane Društva

- MRS 24 (revidiran) – U novembru 2009, Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (MRSO) je izdao revidiranu verziju MSR 24 Povezana pravna lica - Objelodanjivanje. Prije revidiranja standarda, ukoliko je Vlada kontrolisala, ili imala značajan uticaj u društvu, društvo je bilo obavezno da objelodani informacije o svim transakcijama sa svim ostalim društvima koja su takodje bila kontrolisana od strane iste Vlade, ili u kojima je Vlada imala značajan uticaj. Revidirani standard takodje zahtijeva odredjena objelodanjivanja koja su važna za korisnike finansijskih izvještaja, ali eliminiše zahtjeve za objelodanjivanjem informacija o transakcijama, čije je prikupljanje skupo i koje su od manjeg značaja za korisnike. Uravnoteženje se postiže na način sto se zahtijeva objelodanjivanje onih transakcija koje su individualno i kolektivno značajne. Takodje, MRSO je pojednostavio definiciju povezanog lica i sklonio nekonzistentnosti. Revidirani standard će biti primijenjen za finansijske periode koji počinju na dan, ili poslije 1. januara 2011. godine. Rana primjena je dozvoljena. Vlada nema vlasništva u Crnogorskom Telekomu A.D., tako da revidirani standard neće imati uticaj na objelodanjivanja u finansijskim izvještajima Društva. Evropska unija je odobrila revidirani standard.

- MSFI 9 Finansijski instrumenti. Standard predstavlja prvi dio projekta zamjene MRS 39 („Finansijski instrumenti: priznavanje i mjeren-je“) novim standardom MSFI 9 Finansijski instrumenti. MSFI 9 odredjuje klasifikaciju i priznavanje finansijskih sredstava i obaveza. Preostala faza projekta se odnosi na imparitet finansijskih instumenata i računovodstvene zaštite, kao i budućih projekata u pogledu prestanka priznavanja su trenutno u toku.

Kod inicijalnog priznavanja, MSFI 9 zahtijeva da finansijska sredstva budu vrednovana po fer vrijednosti. Nakon inicijalnog priznavanja finansijska sredstva nastavljaju da budu vrednovana u skladu sa klasifikacijama definisanim u MSFI 9. Kada je finansijsko sredstvo klasifikovano i vrednovano po amortizacionoj vrijednosti, neophodno je da bude testirano na obezvredjenje u skladu sa MRS 39. MSFI 9 definiše pravila klasifikacije.

- MSFI 9 zahtijeva da se finansijska sredstva klasifikuju i naknadno vrednuju po amortizovanoj vrijednosti ili po fer vrijednosti. Dva su neophodna uslova da bi se finansijska sredstva klasifikovala po amortizovanoj vrijednosti: (1) cilj rukovodstva prilikom upravljanja finan-sijskim sredstvom jeste prikupljanje ugovorenih novčanih priliva; i (2) ugovoreni uslovi vezani za finansijsko sredstvo definišu specifične datume priliva gotovine koji predstavljaju glavnicu i kamatu na preostali dio duga. Tamo gdje oba uslova nisu zadovoljena, finansijsko sredstvo je klasifikovano po fer vrijednosti.

Opcija fer vrijednosti: MSFI 9 dozvoljava društvu da klasifikuje po fer vrijednosti instrument, koji bi inače trebao biti klasifikovan po amortizacionoj vrijednosti, u slučajevima kada klasifikacija eliminiše ili značajno smanjuje nekonzistentnost prilikom vrednovanja (računovodstveno neslaganje).

Instumenti kapitala: Trenutna kategorija instumenata kapitala je fer vrijednost koja proizilazi iz dobitka i gubitka. Međutim standard kaže da preduzeće može da napravi neopozivi izbor u inicijalnom priznavanju i da predstavi sve promjene fer vijednosti za ulaganja u kapital koja se ne drže radi prodaje u ostalom sveobuhvatnom prihodu. Vrijednost ovih dobitaka i gubitak se ne izvještava kao dio bilansa uspjeha Društva čak i kada se dobici i gubici realizovani. Samo realizovane dividende po osnovu ovih investicija se priznaju u bilansu uspjeha.

Derivativi: Zahtjev MRS 39 vezano za derivative je promijenjen, u smislu što se više ne zahtjeva da se derivativi vrednuju odvojeno od svojih izvornih ugovora.

52 53

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.1. Osnova za sastavljanje (nastavak)

Objavljeni standardi, interpretacije i izmjene standarda koji još nisu stupili na snagu i nisu ranije usvojeni od strane Društva (nasta-vak)

Reklasifikacija: MSFI 9 omogućava reklasifikaciju izmedju fer i amortizacione vrijednosti samo u slučajevima kada postoji promjena u poslovnom modelu društva.

Finansijske obaveze – MSFI 9 “Finansijski Instrumenti” određuje zahtjeve za vođenje računovdstva finansijskih obaveza i zamjenjuje odgovarajuća pravila iz MRS 39 “Finansijski Instumenti: Priznavanje i odmjeravanje”.

I dalje se nastavlja sa MRS 39 pravilom priznavanja i prestanka priznavanja.I dalje se nastavlja sa većinom zahtjeva MRS 39 za klasifikacijom i mjerenjem.Eliminiše se izuzetak za vrednovanje po fer vrijednosti za obaveze po osnovu derivata, sada su i one uključene i moraju se prikazati pod instumentima kapitala.

Mijenjajući zahtjeve povezane sa fer vrijednošću opcija za finansijske obaveze je da upućuju na kreditni rizik.

Društvo će primijeniti MSFI 9 za periode koji počinju na dan ili poslije 1. januara 2013. godine. Ranija primjena je dozvoljena. Izvještavanje prema MSFI 9 mora se sprovesti retrospektivno. Za preduzeća koja usvoje MSFI 9 za periode koji počinju 1. januara 2012 godine MSFI obezbjeđuje tranzicioni period za prikaz uporednih podataka. Usvanjanje novih standarda će vjerovatno uticati na finansi-jke izvještaje Društva, sa uticajem koji se još uvijek procjenjuje. Evropska Unija još uvijek nije usvojila ovaj standard.

MSFI 7 (revidiran) Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (MRSO) je revidirao MSFI 7 Finansijski Instrumenti: Objelodan-jivanje je odrađeno u oktobru 2010. Dopuna zahtijeva dodatna objelodanjivanja o transferima finansijskih sredstava koja ne rezulti-raju potpunim prestankom priznavanja, ili zahtijevaju stalnu uključenost. Ovo je omogućilo korisnicima finansijskih instumenata da poboljšaju njihovo razumijevanje ovakakvih transakcija (na primjer, sekuritizacije), uključujući razumijevanje mogućih uticaja preostalih rizika kod preduzeća koje vrši transfer sredstava. Dopuna takođe zahtijeva početno priznavanje ukoliko neprorcionalan iznos ovakvih sredstava se koristi pri kraju perioda za izvještavanje. Revidirani standard će biti primijenjen za finansijske periode koji počinju na dan, ili poslije 1. januara 2011. godine. Ranija primjena ove dopune je sprovedena. Društvo ne očekuje da će usvajanje ovoga standarda imati značajnog evekta na finansijske izvještaje Društva. Evropska Unija još uvijek nije usvojila dopunu standarda.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.1. Osnova za sastavljanje (nastavak)

Objavljeni standardi, interpretacije i izmjene standarda koji još nisu stupili na snagu i nisu ranije usvojeni od strane Društva(nastavak)

Dopuna MRS 12 “Odloženi porez: Naknadivost osnovnog sredstva – Dopuna MRS 12” postavlja pretpostavke za ponovno prizna-vanje osnovnih sredstava. Ova dopuna je relevantna u slučajevima gdje tip naknadnog priznavanja ima različite poreske posledice. Proglašenje postavlja oborivu pretpostavku da će sadašnja vrijednost investicione imovine koja se priznaje korišćenjem metoda fer vrijednosti objelodanjenom u MRS 40 biti priznata prilikom prodaje. Šta više, kako se sadasnja vrijednost imovine za koju se ne obračunava amortizacija procjenjuje u skladu sa relevantnim modelom objelodanjenim u MRS 16 koji daje pretpostavku o nakoknadi kroz prodaju. Dopunjeni amadman zamjenjuje SIC 21 i primjenjivaće se za periode na dan ili poslije 1. januara 2012. godine. Ranija primjena je dozvoljena. Kako Crnogorski Telekom ne posjeduje investicionu imovinu ili sredstva koja se ne amortizuju mjerena relevant-nim modelom objelodanjenim u MRS 16, dopuna standarda neće imati uticaja na finansijske izvještaje Društva. Evropska unija još uvijek nije usvojila dopunu ovoga standarda.

Dopuna MRS 32 pod nazivom ’Klasifikacija prava preče kupovine akcija iz novih emisija ’ objavljena je u oktobru 2009. godine. Dopuna se bavi pitanjem računovodstvenog obuhvatanja prava na kupovinu akcija iz novih emisija denominovanih u valuti koja nije funkcionalna valuta emitenta pod uslovom da su određeni uslovi ispunjeni. Pomenuta prava na akcije sada se klasifikuju u okviru kapitala, bez obzira na valutu u kojoj je cijena izvršenja (odnosno cijena po kojoj će se opcija realizovati) iskazana. U ranijim periodima pomenuta prava morala su da budu računovodstveno obuhvaćena kao izvedene finansijske obaveze. Dopuna se primjenjuje retroaktivno u skladu sa MRS 8, ’Računovodstvene politike, promjene računovodstvenih procjena i greške’. Ova dopuna je primijenjiva na godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. februara 2010. godine. Ranije usvajanje dopune je dopušteno. Izmjene standarda nemaju uticaja na finansi-jske izvještaje Društva s obzirom da ne posjeduje ovu vrstu instumenata. Evropska Unija je usvojila dopunu standarda.

MSFI 1 Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (MRSO) je revidirao MSFI 1 u julu 2010 godine i u Decembru 2010. Kako Društvo izvještava u skladu sa MSFI već duži niz godina, ni originalni standard ni njegova revizija nusu od uticaja na Društvo. Evropska Unija je usvojila samo prvu dopunu ovoga standarda.

Dopuna IFRIC 14 pod nazivom ‘Avansna plaćanja minimalnih zahtjeva finansiranja’ (dopune Tumačenja IFRIC 14). Ovom dopunom is-pravljen je jedan nenamjeravani efekat tumačenja IFRIC 14, ‘MRS 19 – Ograničenje definisanih naknada, minimalni zahtjevi finansiranja i njihovo uzajamno djelovanje’. Bez pomenutih izmjena i dopuna, pravnim licima nije dopušteno priznavanje nekih dobrovoljnih avansnih plaćanja za potrebe minimalnih zahteva finansiranja u okviru stavke sredstva. Kada je IFRIC 14 objavljen pomenuto nije bila namjera, tako da je ovom dopunom ovaj nenamjeravani efekat korigovan. Izmjene i dopune su važeće za godišnje periode koji počinju na dan 1. januara 2011. godine. Izmjene i dopune primenjuju se retroaktivno na najraniji uporedni period. Dopunjena interpretacija nije primjen-jiva na Crnogorski Telekom kao Društvo jer ono ne primjenjuje Avansna plaćanja minimalnih zahtijeva finansiranja. Evropska Unija je usvojila dopunjeno tumačenje.

IFRIC 19, ‘Gašenje finansijskih obaveza instrumentima kapitala’, Tumačenje predstavljeno u Novembru 2009. godine pojašnjava računovodstveni postupak preduzeća u situaciji kada preduzeće ponovo ugovara sa povjeriocem uslove izmirenja finansijske obaveze i kada pregovori rezultiraju emitovanjem akcija koje povjerilac prima, čime preduzeće izmiruje svoju finansijsku obavezu dijelom ili u cjelosti (zamjena duga za kapital). Izmjene i dopune su važeće za godišnje periode koji počinju na dan ili prije 1. jula 2010. godine. Tumačenje će biti retroaktivno primijenjeno i neće imati uticaja na finansijske izvještaja Crnogorskog Telekoma jer društvo ne posjeduje finansijske obaveze instumentima kapitala. Evropska Unija je odobrila ovo tumačenje.

54 55

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.2. Izvještavanja po segmentima

Operativni segmenti se izvještavaju na način koji je uskladjen sa internim izvještavanjem glavnim operativnim donosiocima odluka.

Donosioci odluka u Društvu vrše regularan pregled operativnog rezultata identifikovanih operativnih segmenata u cilju donošenja od-luka o alokaciji resursa na poslovne segmente i evaluaciji njihovog poslovanja. Poslovni segmenti su identifikovani u skladu sa prirodom poslovnih aktivnosti i u zavisnosti od internih zahtjeva izvještavanja koja se obezbjeduju donosiocima odluka, tj. Menadzment Komitetu Crnogorskog Telekoma A.D..Računovodstvene politike i principi vrednovanja operativnih segmenata su isti kao i oni primijenjeni na Društvo i opisani u pregledu značajnih računovodstvenih politika. U skladu sa internim zahtjevima izvještavanja, procesom donošenja odluka i prirode usluga, postoje dva operativna segmenta u Crnogorskom Telekomu: Fiksna Telefonija i Mobilna Telefonija.

Prihod operativnog segmenta uključuje prihode od trećih lica. Fiksna Telefonija vrši pružanje usluga fiksne telefonije, kao i internet us-luge, iznajmljivanje linija, IPTV itd svojim korisnicima, dok Mobilna Telefonija svoj prihod većinom generiše od pružanja usluga mobilne telefonije svojim korisnicima.

Amortizacija i obezvredjenje operativnih segmenata uključuje troškove koji se odnose na nematerijalna ulaganja i osnovna sredstva koja funkcionišu u operativnom segmentu.

Troškovi nastali u okviru operativnog segmenta ili naplaćeni segmentu, uključuju nastale troškove trećih lica.

Rukovodstvo Društva prati rezultate operativnih segmenata prije svega kroz EBITDU (profit prije kamate, poreza, amortizacije i obezvred-jenja), koja je od strane Društva definisana kao operativni profit i amortizacija. S obzirom da se svim osnovnim sredstvima i nemateri-jalnim ulaganjima upravlja na nivou operativnog segmenta, odnosni troškovi amortizacije i obezvredjenja se smatraju dijelom rezultata operativnog segmenta. Operativni profit je, takodje, mjera rezultata poslovnog segmenta.

Sredstva operativnog segmenta ne uključuju Gotovinu i gotovinske ekvivalente, finansijska sredstva kao ni odložena poreska sredstva, koja se prate na nivou Društva. Sva ostala sredstva se prate na nivou poslovnog segmenta. Sredstva koja se koriste od različitih seg-menata nisu alocirana svim segmentima, već samo onom poslovnom segmentu koje posjeduje i upravlja tim sredstvima. Crnogorski Telekom posluje u više poslovnih segmenata. Ipak, s obzirom da je jedan pravni subjekt, ne postoji medjusobno fakturisanje segmenata za zajedničko korišćenje sredstva.

Obaveze operativnog segmenta ne uključuju tekuće i odložene obaveze, koja se prate na nivou Društva. Sve ostale obaveze su uključene u grupu obaveza kojima se upravlja na nivou segmenta.

Još jedan vazan KPI praćen na nivou poslovnih segmenata je kapitalni trošak, koji je definisan kao povećanje nematerijalnih ulaganja i osnovnih sredstava u normalnom toku poslovanja, ne uključujući povećanja na osnovu poslovnih kombinacija.

Ne postoje nesimetrične raspodjele po operativnim segmentima. Na primjer, ako osnovno sredstvo pripada odredjenom poslovnom segmentu, amortizacija pripada istom segmentu, ili, ako je prihod od korisnika uključen u odredjeni poslovni segment, potraživanja od korisnika će biti uključena u isti poslovni segment.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.3. Ključne računovodstvene procjene i prosuđivanja Prezentacija finansijskih izvještaja zahtijeva od rukovodstva Društva korišćenje najboljih mogućih procjena i razumnih pretpostavki, koje imaju efekta na prezentirane vrijednosti sredstava i obaveza i objelodanjivanje potencijalnih potraživanja i obaveza na dan sastavljanja finansijskih izvještaja, kao i prihoda i rashoda u toku izvještajnog perioda.

Procjene i vrednovanja se konstantno provjeravaju, oslanjajući se na prethodna iskustva i druge faktore, uključujući realna očekivanja razvoja budućih događaja. U pojedinim slučajevima Društvo se oslanja na mišljenje nezavisnih stručnjaka. Društvo vrši procjene i pretpostavke uzimajući u obzir buduće događaje. Rezultirajuće računovodstvene procjene će, po definiciji, rijetko biti jednake stvarnim rezultatima. Procjene i pretpostavke, koje nose značajan rizik uzrokovanja materijalnih razlika, su razmotrene u tekstu koji slijedi:

2.3.1. Korišćenje procjena

а) Korisni vijek trajanja sredstava

Određivanje korisnog vijeka trajanja sredstava se zasniva na prethodnom iskustvu sa sličnim sredstvima, kao i na anticipiranom tehničkom razvoju i promjenama na koje utiče veliki broj ekonomskih ili industrijskih faktora. Adekvatnost određenog korisnog vijeka trajanja se preispituje na godišnjem nivou ili kada god postoji indikacija da je došlo do značajne promjene faktora koji su predstavljali osnov za određivanje korisnog vijeka trajanja. Vjerujemo da su računovodstvene procjene koje se odnose na određivanje korisnog vijeka trajanja sredstava, od izuzetnog značaja, obzirom da uključuju pretpostavke o tehnološkom razvoju u inovativnoj industriji. Zbog ma-terijalne značajnosti stalne imovine u okviru aktive Izvještaja o finansijskom polozaju, uticaj bilo kakvih promjena na navedene procjene korisnog vijeka trajanja mogu materijalno značajno uticati na finansijski položaj i ostvareni poslovni rezultat. Na primjer, ukoliko Društvo smanji korisni vijek trajanja za 10%, doći će do dodatnog povećanja troškova amortizacije na godišnjem nivou u iznosu od EUR 2,22 miliona.

b) Potencijalno obezvrjeđenje nekretnina i opreme i nematerijalnih ulaganja

Društvo procjenjuje obezvrjeđenje nekretnina, opreme i nematerijalnih ulaganja kada god postoji razlog da knjigovodstvena vrijednost može materijalno značajno prekoračiti nadoknadivi iznos i kada se očekuje da obezvrjeđenje može nastati. Nadoknadive vrijednosti se određuju obračunom upotrebne vrijednosti uzimajući u obzir veliki broj faktora koji mogu uticati na upotrebnu vrijednost. Između osta-log, uzimamo u obzir buduće prihode i rashode, tehnološku zastarjelost, eventualni prekid usluga i druge promjene u okolnostima koje mogu uticati na obezvrjeđenje. Obzirom da je ovakav način vrjednovanja zasnovan na našem profesionalnom sudu, potencijalni iznos obezvrjeđenja može biti značajno različit u odnosu na iznos utvrđen našim obračunom.

c) Obezvredjenje gudvila

Test obezvredjenja gudvila se vrši jednom godišnje ili češce. Nadoknadivi iznos operativnog segmenta (CGU) je obracunat na bazi fer vrijednosti umanjenoj za troškove prodaje, odredjene diskontovanjem projektovanog 10-godišnjeg toka gotovine CGU. Ove pretpostavke sadrže veliki stepen procjene, što nosi potencijalni rizik pogrešnog obračuna upotrebne vrijednosti, ukoliko bi se dokazalo da korišćenje pretpostavke nisu reprezentativne. Politika Društva jeste da se test obezvredjenja radi na bazi projektovanog 10-godišnjeg toka go-tovine i procjena koje predstavljaju najrealnija očekivanja rukovodstva u vezi tržišnih učesnika i očekivanja koja uzimaju u obzir slične transakcije i razvoj indusrtije.

56 57

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.3.1. Korišćenje procjena (Nastavak)

c) Obezvredjenje gudvila (nastavak)

U cilju odredjivanja nadoknadive vrijednosti poslovnih segmenata, Društvo obračunava fer vrijednost operativnih segmenata umanjenu za troškove prodaje. Prilikom obračuna, Crnogorski Telekom je koristio prosječnu ponderisanu cijenu kapitala (weighted average cost of capital – WACC) prije oporezivanja i procjene stalne stope rasta (perpetual growth rate – PGR) u Crnoj Gori i podsektoru telekomunikacija. WACC se određuje na osnovu modela određivanja cijene finansijske imovine – CAPM (capital asset pricing model) koristeći se prosječnim beta koeficijen-tima grupe sličnih sredstava, desetogodišnjeg beskuponskog prinosa i dugovnog racia u skladu sa uobičajenom zaduženosti sličnih telekomu-nikacijskih kompanija. Procjene stalne stope rasta (PGR) su u skladu sa dugoročnim stopama rasta u telekomunikacijskom sektoru.

Osnovne pretpostavke koje su korišćene za proračun fer vrijednosti:

Fiksna Telefonija i Internet Mobilna Telefonija

EBITDA 28% 36%Stopa rasta 1.5% 0.5%Diskontna stopa 9.33% 12.18%

Tabela ispod uključuje analize osjetljivosti koje prikazuju koliki je iznos obezvrjeđenja koje bi trebalo biti priznat na dan 31. decembra 2010. go-dine po segmentima ako se upotrijebe 62% niži tokovi gotovine nego što su upotrijebljeni u obračunima, ili 21% od WACC za Fiksnu telefoniju i Internet ili 39% niži tokovi gotovine ili 19% od WACC za Mobilnu telefoniju, uz nepromijenjene ostale pretpostavke (ceteris paribus). Bilo kakva kombinacija ovih hipotetičkih promjena rezultirala bi većim iznosima obezvrjeđenja. Procenti koji su objelodanjeni u okviru analize osjetljivosti predstavljaju procenat zaokružen na najbliži cijeli procenat (bez decimala) koji bi doveo do obezvrjeđenja.

Analize osjetljivosti Fiksne Telefonije i Inter-neta obračuna obezvrjeđenja segmenata u 2010 (iznosi u EUR)

Tokovi gotovine(62%)

WACC (21%)

PGR(N/A)

Fiksna Telefonija (410) (423) (N/A)

Analize osjetljivosti Mobilne telefonije obračuna obezvrjeđenja segmenata u 2010 (iznosi u EUR)

Tokovi gotovine (39%) WACC (19%)

PGR(N/A)

Mobilna Telefonija (435) (84) N/A

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.3.1. Korišćenje procjena (Nastavak)

d) Obezvrjeđenje potraživanja iz poslovnih odnosa i ostalih potraživanja

Društvo obračunava iznos obezvrjeđenja za sumnjiva potraživanja na bazi procijenjenih iznosa gubitaka koji nastaju kao posljedica nemogućnosti naših korisnika da redovno izmiruju svoje dospjele obaveze. Našu procjenu baziramo na starosnoj analizi potraživanja i prethodnom iskustvu kada su u pitanju otpisi potraživanja, analizama boniteta korisnika i promjenama odobrenih rokova dospijeća. Ovi faktori se periodično pregledaju, i kada je to neophodno, vrše se promjene u obračunu iznosa obezvrjeđenja. Obračunavanje obezvrjeđenja uključuje i formiranje pretpostavki o budućem ponašanju korisnika i iznosu buduće naplate. Ako se finansijski položaj naših korisnika pogorša, aktuelni iznosi otpisa postojećih potraživanja mogu biti veći od očekivanih i mogu preći nivo iznosa obezvrjeđenja priznatih do sada.

Dugoročna potraživanja uključuju specifična potraživanja od Vlade Republike Crne Gore (Napomena 9) za koje Društvo procjenjuje da su u potpunosti naplativa i da se ne očekuje obezvrjeđenje ovih potraživanja. Ova procjena je zasnovana na prethodnom iskustvu u naplatama.

e) Rezervisanja

Rezervisanja su, u principu, zasnovana na našem profesionalnom sudu, pogotovo kada je riječ o sudskim sporovima. Društvo procjen-juje mogući nepovoljni razvoj događaja kao rezultat zbivanja u prošlosti i ukoliko je vjerovatnoća preko 50% da će spor biti izgubljen, Društvo vrši rezervisanje kojim se u cjelini obezbjeđuje pokrivanje iznosa potencijalne obaveze po osnovu negativnog razrješenja spora.

f) Beneficije zaposlenih

Beneficije zaposlenih kao što su otpremnine za odlazak u penziju i jubilarne nagrade, su obračunate na bazi aktuarskih pretpostavki o očekivanom preostalom radnom vijeku zaposlenih. Usled velikog nivoa neizvjesnosti, u nekim slučajevima postoji mogućnost da očekivani odliv ne bude u skladu sa stvarnim odlivom po osnovu beneficija zaposlenih.

58 59

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.4. Preračunavanje stranih valuta

Poslovne promjene u stranoj valuti su preračunate u funkcionalnu valutu primjenom zvaničnih deviznih kurseva važećih na dan poslovne promjene. Iznosi u finansijskim izvještajima su izraženi u EUR koja je i funkcionalna valuta Društva. Pozitivne i negativne kursne raz-like koje nastaju preračunom monetarnih sredstava i obaveza iskazanih u stranim sredstvima plaćanja i preračunom transakcija u toku godine iskazane su u okviru finansijskih prihoda / (rashoda) u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu.

2.5. Finansijski instrumenti

Finansijski instrument je bilo koji ugovor koji utiče na povećanje finansijskih sredstava jednog preduzeća i finansijskih obaveza ili kapital-nog instrumenta drugog preduzeća.

U finansijska sredstva Društva spadaju: gotovina i gotovinski ekvivalenti, instrument kapitala drugog društva (finansijska sredstva raspoloživa za prodaju) i ugovorena prava na priliv gotovine (zajmovi, poslovna i ostala potraživanja).

Finansijske obaveze Društva uključuju ugovorenu obavezu isplate gotovine ili nekog drugog finansijskog sredstva drugom društvu.

Finansijske obaveze, prije svega, uključuju obaveze prema bankama, povezanim licima i obaveze prema dobavljačima.

2.5.1. Finansijska sredstva

Društvo klasifikuje svoja finansijska sredstva u dvije kategorije:

krediti i potraživanjafinansijska sredstva raspoloživa za prodaju

Klasifikacija zavisi od namjene i svrhe za koju se finansijska sredstva pribavljaju. Menadžment određuje klasifikaciju finansijskog sred-stva prilikom inicijalne klasifikacije.

Normalne kupovine i prodaje finansijskih sredstava su prepoznate na dan trgovine, tj. datum na koji se Društvo obavezuje da kupi tj. proda finansijsko sredstvo. Investicije su inicijalno prepoznate po fer vrijednosti uvećane za troškove transakcije za sva finansijska sred-stva koja nisu klasifikovana po fer vrijednosti kroz izvještaj o sveobuhvatnom prihodu.

Na svaki datum Izvještaja o finansijskom položaju, Društvo procjenjuje da li postoji objektivan dokaz da je neko finansijsko sredstvo ili grupa finansijskih sredstava obezvrijeđena. Ukoliko negativan dogadjaj, nakon inicijalnog prepoznavanja sredstva, ima uticaj na promjenu procijenjenih budućih novčanih tokova finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstava, a koji moze biti realno procijen-jen, smatra se objektivnim indikatorom obezvredjenja.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.5. Finansijski instrumenti (nastavak)

2.5.1. Finansijska sredstva (nastavak)

Gubici po osnovu obezvredjenja finansijskih sredstava su prepoznati u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu naspram računa ispravke sve do potpunog isknjižena finansijskog sredstva, kada je neto iznos (uključujući bilo kakav iznos obezvredjenja) isključen iz Izvještaja o finansijskom položaju društva. Dobici li gubici prilikom isknjižena finansijskih sredstava su obračunati i prepoznati kao razlika izmedju dobitaka od prodaje i neto iznosa koji je isključen iz knjiga.

Finansijska sredstva su isknjižena iz bilansa onda kada je pravo priliva gotovine prošlo ili je prenešeno, i Društvo je prebacilo sve rizike i nagrade samog vlasništva na drugo pravno lice.

2.5.1.1. Krediti i potraživanja

Krediti i potraživanja su nederivatna finansijska sredstva sa fiksnim ili određenim plaćanjima koja nisu kotirana na aktivnim tržištima. Prikazana su u okviru obrtnih sredstava, osim onih koji dospijevaju 12 mjeseci nakon datuma Izvještaja o finansijskom položaju. Takva sredstva su klasifikovana u okviru stalne imovine.

Sledeća sredstva spadaju u kategoriju „kredita i potraživanja“:

- gotovina i gotovinski ekvivalenti- kratkoročni depoziti u bankama- potraživanja iz poslovnih odnosa- krediti zaposlenima- ostala potraživanja

Krediti i potraživanja se inicijalno priznaju po njihovoj fer vrijednosti, a zatim se mjere po amortizovanom trošku koristeći metod efektivne kamatne stope umanjenom za iznos eventualnog obezvredjenja.

Sadašnja vrijednost kredita i potraživanja, koji bi inače bili zastarjeli, a čiji su uslovi dogovoreni, nije obezvrijedjena ukoliko se naplata, usled ponovnih pregovora, smatra osiguranom.

a) Gotovina i gotovinski ekvivalenti

Gotovina i gotovinski ekvivalenti uključuju novac iz blagajne, novac na bankovnim računima i sve kratkoročne visoko likvidne depozite sa osnovnim dospijećem do tri mjeseca ili manje.

b) Kratkoročni depoziti u bankama

Kratkoročni depoziti u bankama su u Izvještaju o finansijskom položaju prikazani kao depoziti po svojoj nominalnoj vrijednosti sa dospijećem od 3 do 12 mjeseci. Potraživanja po osnovu kamata iz depozita prikazani su odvojeno u Izvještaju o finansijskom položaju kao ostala potraživanja. Zajednički prihodi od kamata prikazani su u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu kao ostali nastali poslovni prihodi.

c) Potraživanja iz poslovnih odnosa i ostala potraživanja Potraživanja iz poslovnih odnosa se inicijalno priznaju po njihovoj fer vrijednosti, a zatim se mjere po amortizovanom trošku koristeći metod efektivne kamatne stope umanjenom za iznos rezervisanja ispravke vrijednosti.

Rezervisanje za obezvrjeđenje potraživanja iz poslovnih aktivnosti određuje se u slučaju kada postoje objektivni uslovi da Društvo neće biti u mogućnosti da naplati sve iznose u skladu sa inicijalnim uslovima naplate potraživanja. Značajni finansijski problemi dužnika, mogućnost bankrota ili finansijske reorganizacije dužnika, greške ili nepravilnosti u naplati predstavljaju indikatore obezvređenja potraživanja iz poslovnih odnosa.

60 61

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.5. Finansijski instrumenti (nastavak)

2.5.1. Finansijska sredstva (nastavak)

2.5.1.1. Krediti i potraživanja (nastavak)

c) Potraživanja iz poslovnih odnosa i ostala potraživanja (nastavak)

Iznos rezervisanja po osnovu obezvrjeđenja predstavlja razlika između knjigovodstvene vrijednosti imovine i sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih novčanih tokova, diskontovanih u skladu sa efektivnom kamatnom stopom. Knjigovodstvena vrijednost imovine smanjuje se za iznos identifikovanog obezvrjeđenja, kroz upotrebu konta obezvrjeđenja, a iznos gubitka se priznaje u izvještaju o sveo-buhvatnom prihodu u okviru „ostalih poslovnih rashoda – trošak obezvredjenja potraživanja“.

Društvo, kao prvi korak, utvrđuje pojedinačne indikatore obezvređenja za finansijska sredstva koja su materijalno značajna, kao i kolek-tivne za finansijska sredstva koja su manjih pojedinačnih vrijednosti. Iznos rezervisanja po osnovu ispravke vrijednosti potraživanja je obračunat na bazi procjene o njihovoj naplativosti, uzimajući u obzir istorijske podatke naplate potraživanja. Ukoliko ne postoji objek-tivan indikator obezvređenja prilikom pojedinačne ocjene finansijskih sredstava, Društvo uključuje potraživanje u grupu finansijskih sredstava sa sličnim kreditnim rizikom, i vrši kolektivnu ocjenu indikatora obezvrijeđenja. Sredstva koja su, prilikom pojedinačne ocjene, obezvrijeđenja, nisu uključena kolektivnu ocjenu indikatora obezvrijeđenja. Kolektivna ocjena indikatora obezvrijeđenja se, u skladu sa politikom Društva, vrši na bazi starosne strukture potraživanja, usled velikog broja sličnih tipova korisnika. U slučaju kada se utvrdi da je potraživanje iz poslovnih odnosa u potpunosti nenaplativo, otpisuje se na teret već izvršenog obezvređenja vrijednosti. Naknadna naplata prethodno otpisanih potraživanja iz poslovnih odnosa evidentira se u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu u okviru smanjenja „ostalih poslovnih rashoda – trošak obezvredjenja potraživanja“.

Iznosi obaveza prema, i potraživanja od, ostalih operatora su prikazani u neto iznosu, u slučajevima gdje postoji pravo netiranja potraživanja i obaveza, a iznosi se isplacuju na neto principu (kao sto je prihod i rashod od interkonekcije).

d) Krediti zaposlenima

Dugoročni krediti predstavljaju kredite odobrene zaposlenima za stambene potrebe. Ovi krediti sa sobom nose značajno nižu, ili bez kamatne stope od preovlađujuće stope na tržištu. U finansijskim izvještajima su inicijalno prikazani po svojoj fer vrijednosti koja se određuje kao sadašnja vrijednost svih budućih priliva u gotovini, diskontovana za iznos preovlađujuće tržišne kamatne stope za slične instrumente (slične po valuti, roku otplate, vrsti kamatne stope i drugim faktorima), sa sličnim kreditnim rejtingom. Razlika izmedju novčanog transfera i fer vrijednosti predstavlja vrijednost koju Društvo priznaje kao refundaciju zaposlenom i u izvještaju o sveobuhvat-nom prihodu se prikazuje ravnomjerno u toku perioda na koji je kredit odobren ili očekivanog radnog vijeka zaposlenog, u zavisnosti koji je kraći.

Dugoročni krediti namijenjeni zaposlenima odnose se i na dugoročne kredite za određeni broj zaposlenih za koje je Društvo u obavezi da otpiše ostatak kredita, ukoliko su ispunjena naredna dva uslova: 1) da je 25% kredita otplaćeno; i 2) da je istekao obavezujući period rada u Društvu određen ugovorom. Društvo ocjenjuje vjerovatnoću ispunjenja obavezujućeg perioda lojalnosti firmi od strane zaposlenih (prije svega imajući u vidu da je u toku obavezujućeg perioda lojalnosti firmi 25% kredita otplaćeno). U slučaju da Društvo ocijeni da zaposleni neće ispuniti obavezujući period lojalnosti firmi, Društvo priznaje kreditna potraživanja po fer vrijednosti koja podrazumi-jeva sadašnju vrijednost potraživanja diskontovanu po tekućoj tržišnoj kamatnoj stopi (naknadno umanjenoj za gubitke po osnovu obezvrjeđenja potraživanja u skladu sa očekivanim budućim prilivima). Razlika između niže ugovorne kamatne stope i tržišne kamatne stope predstavlja fer vrijednost. Taj trošak Društvo priznaje kao refundaciju zaposlenom i u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu se prika-zuje ravnomjerno u toku perioda na koji je kredit odobren ili očekivanog radnog vijeka zaposlenog, u zavisnosti koji je kraći.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.5. Finansijski instrumenti (nastavak)

2.5.1. Finansijska sredstva (nastavak)

2.5.1.1. Krediti i potraživanja (nastavak)

d) Krediti zaposlenima (nastavak)

Ukoliko se očekuje da će zaposleni ispuniti obavezujući period lojalnosti firmi, 25% kredita inicijalnog iznosa kredita se priznaje kako je navedeno u prethodnom pasusu. 75% inicijalnog iznosa kredita se tretira kao unaprijed isplaćene beneficije zaposlenima i amortizuje se proporcionalnom metodom u toku obavezujućeg perioda lojalnosti sve do potpune isplate beneficija (tj. sve dok zaposleni svojim radom stiče pravo na buduće beneficije), zato što Društvo ima buduća očekivanja po osnovu priliva ekonomskih beneficija sadržanih u takvom sredstvu u toku obavezujućeg perioda lojalnosti. U suprotnom, prekid ugovora od strane zaposlenog ( u slučaju kada zaposleni prekine ugovor prije isteka obavezujućeg perioda lojalnosti) će, u skladu sa odredbama zaključenog ugovora, dovesti do refundacije sredstava. Amortizacija unaprijed plaćenih beneficija je iskazana u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu u okviru Ostalih troškova zapos-lenih.

Iznos rezervisanja za obezvrjeđenje kredita zasnovan je na procjeni Rukovodstva na dan objelodanjivanja Izvještaja o finansijskom položaju nakon što su uzeti u obzir tokovi gotovine koji mogu rezultirati iz prinudne naplate umanjene za sve troškove sticanja i prodaje sredstva obezbjeđenja. Ipak, za mnoge vrste obezbjeđenja, naročito nekretnine, u Crnoj Gori su bile ozbiljno ugrožene skorim nestabil-nostima na globalnom finansijskom tržištu, što je rezultiralo niskim nivoom likvidnosti za određene vrste sredstava. Kao rezultat, ostvariva vrijednost prinudne naplate može se razlikovati od procijenjene vrijednosti koja se obračunava za obezvrjeđenje.

2.5.1.2. Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju

Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju su nederivatna finansijska sredstva koja su ili označena u ovoj kategoriji ili nisu kvalifikovana ni u jednoj od ostalih kategorija. Uključuju se u ostalu stalnu imovinu, osim ako rukovodstvo namjerava da otuđi plasman u toku 12 mjeseci od datuma Izvještaja o finansijskom položaju.

Finansijski plasmani raspoloživi za prodaju (dugoročni i kratkoročni) sastoje se od učešća u kapitalu inostranih subjekata.

Kupovina i prodaja dugoročnih finansijskih plasmana se priznaje na datum trgovanja – tj. datum kada Društvo pristaje da kupi ili proda plasman.

Nakon početnog priznavanja svi dugoročni finansijski plasmani raspoloživi za prodaju iskazuju se po fer vrijednosti, sa izuzetkom što svaki plasman koji nema tržišnu cijenu formiranu na aktivnom tržištu odnosno čija fer vrijednost ne može biti pouzdano određena, iska-zan je po nabavnoj vrijednosti uključujući transakcione troškove, umanjenoj za priznato obezvrjeđenje vrijednosti navedenih plasmana.

Dobici i gubici koji proizilaze iz promjena fer vrijednosti finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju priznaju se direktno u kapitalu u okviru revalorizacionih rezervi, uz izuzetak gubitaka po osnovu obezvrjeđenja koji se priznaju direktno u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu. Dobici ili gubici po osnovu prodaje, ili obezvrjeđenja ovih hartija od vrijednosti koji su prethodno priznati u revalorizacionim rezervama se uključuju u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu tekućeg perioda.

Fer vrijednost se određuju na aktivnom tržištu, ili u slučaju odsustva aktivnog tržišta, na osnovu najbolje procjene Telekoma o iznosu fer vrijednosti navedenih ulaganja korišćenjem metoda diskontovanja novčanih tokova ili oslanjanjem na mišljenje nezavisnog eksperta. Nije bilo promjena u fer vrijednosti finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju za finansijsku godinu koja se završava 31. decembra 2010.

62 63

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.5. Finansijski instrumenti (nastavak)

2.5.2. Finansijske obaveze

Sve finansijske obaveze iskazane po amortizovanoj vrijednosti.

2.5.2.1 Finansijske obaveze iskazane po amortizovanoj vrijednosti

Kategorija finansijskih obaveza iskazanih po amortizovanoj vrijednosti uključuje sve finansijske obaveze klasifikovane „po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha“.

a) Krediti i ostale pozajmice

Krediti i ostale pozajmice se prvobitno prikazuju po fer vrijednosti umanjenoj za iznos transakcionih troškova pribavljanja kredita. Nakon inicijalnog priznavanja, krediti se iskazuju po amortizovanoj vrijednosti. Bilo koja razlika između vrijednosti primljenih sredstava i amor-tizovane vrijednosti prikazuje se u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu tokom perioda trajanja kredita, korišćenjem efektivne kamatne stope.

b) Obaveze iz poslovanja i ostale obaveze

Obaveze prema dobavljačima se u momentu inicijalnog priznavanja iskazuju se po fer vrijednosti, a kasnije se iskazuju po amortizovanoj vrijednosti korišćenjem efektivne kamatne stope. Amortizovana vrijednost obaveza prema dobavljačima je jednaka njihovoj fer vrijed-nosti, usled kratkog roka dospjeća.

2.6. Zalihe

Zalihe se evidentiraju po nabavnoj vrijednosti ili neto prodajnoj vrijednosti u zavisnosti koja je niža i priznaju se primjenom metoda prosječnih nabavnih cijena. Nabavna vrijednost podrazumijeva sve troškove nabave i ostale troškove koje podrazumijevaju dovođenje zaliha u upotrebno stanje. Neto prodajna vrijednost je cijena po kojoj zalihe mogu biti prodate u normalnim uslovima poslovanja, nakon umanjenja cijene za troškove prodaje.

Terećenjem “Ostalih poslovnih rashoda” vrši se ispravka vrijednosti zaliha u slučajevima kada se ocijeni da je potrebno svesti vrijednost zaliha na njihovu neto ostvarivu prodajnu vrijednost.

Mobilni telefoni se često prodaju za vrijednost nižu od nabavne što je povezano sa promotivnim aktivnostima, u cilju dobijanja novih pretplatnika. Takav gubitak na prodaji opreme se priznaje samo u slučajevima ukoliko nabavna vrijednost prodatih mobilnih telefona dostigne iznos prihoda alociranih na mobilne telefone.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.7. Nematerijalna ulaganja

Nematerijalna ulaganja Društva iskazana su po nabavnoj vrijednosti umanjenoj za akumulirani iznos amortizacije i obezvredjenje.

Na dan Izvještaja o finansijskom polozaju, nematerijalna ulaganja uključuju: stečena prava kompjuterskog softvera koja ne predstavljaju sastavni dio nabavne vrijednosti hardvera, telekomunikacione i druge licence, nematerijalna sredstva u pripremi i gudvil.

Stečena prava kompjuterskog softvera su kapitalizovana na bazi nastalih nabavnih troškova, kao i troškova nephodnih za puštanje u rad. Ovi troškovi su amortizovani u toku korisnog vijeka trajanja softvera. Troškovi u vezi sa održavanjem kompjuterskih softvera i licence koje se placaju na godišnjem nivou se priznaju kao trošak. Troškovi direktno vezani za proizvodnju unikatnih softvera, kao i razvoj internih kompjuterskih softvera, kontrolisanih od strane Društva, sa pretpostavljenom koristi koja prelazi godinu dana, priznaju se kao nema-terijalna sredstva. Direktni troškovi uključuju troškove zaposlenih na razvoju softvera. Troškovi razvoja internog softvera koji su priznati kao nematerijalno sredstvo, se amortizuju u skladu sa njihovim predvidjenim vijekom upotrebe. S obzirom da ova sredstva predstvaljaju nematerijalnu poziciju u odnosu na ukupna nematerijalna ulaganja, nisu posebno objelodanjena u napomenama.

Troškovi nastali po osnovu sticanja licenca su kapitalizovani, uključujući i sve povezane troškove pozajmljivanja. Korisni vjekovi upotrebe licenci su odredjeni na osnovu ugovora i amortizovani pravolinijski u toku vremena raspolozivosti licenci. Mogućnost obnavljanja ugo-vora nije uzeta u obzir prilikom odredjivanja korisnog vijeka upotrebe.

Nematerijalna ulaganja u pripremi obuhvataju usluge od spoljnih saradnika kao i interno generisane usluge za nematerijalna ulaganja koja još nisu kompletirana. Ova stavka uključuje investicije u toku u tekućem i/ili prethodnom finansijskom periodu.

Gudvil predstavlja višak nabavne vrijednosti prilikom sticanja preko učešća Društva u neto fer vrijednosti identifikovanih sredstava pov-ezanog pravnog lica priznatog na datum sticanja. Gudvil nastao pri sticanju povezanih pravnih lica je uključen u okviru bilansne pozicije “nematerijalnih ulaganja”. Odvojeno priznat gudvil se testira radi utvrđivanja potencijalnog umanjenja jednom godišnje. Posle početnog priznavanja vrednuje se po nabavnoj vrijednosti i umanjuje za sve akumulirane gubitke od umanjenja vrijednosti. Imparitetni gubici se ne storniraju. Dobici i gubici sticanja subjekta uključuju knjigovodstvenu vrijednost gudvila prodatog subjekta.

Za potrebe testiranja umanjenja vrijednosti, gudvil se raspoređuje na svaku od jedinica grupe koja generiše prilive. Raspoređivanje se vrši na one jedinice koje generišu prihode ili grupe jedinica koje generišu prihode za koje se očekuje da će ostvariti priliv po osnovu poslovnih kombinacija u kojima je gudvil nastao.

Amortizacija nematerijalnih ulaganja koja ne uključuju Gudvil je obračunata proporcionalnom metodom tokom korisnog vijeka trajanja sredstva. Na godišnjem nivou, Crnogorski Telekom pregleda korisne vijekove upotrebe nematerijalnih ulaganja u zavisnosti od trenut-nog razvoja, planova zamjene i napredaka u tehnologiji. Više detalja o sredstvima kojima je promijenjen vijek upotrebe u tekućoj godini se nalazi u napomeni 5.

Kada sredstva u sebi sadrže elemente i materijalne i nematerijalne imovine, u odredjivanju računovodstvenog tretmana pod MRS 16 – Imovina i oprema ili MRS 38 – Nematerijalna ulaganja, menadžment procjenjuje koji je element značajniji za sredstvo i u zavisnosti od toga vrši klasifikaciju.

64 65

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.7. Nematerijalna ulaganja (nastavak)

Najbitnije licence i period komercijalne upotrebe su nabrojane kako slijedi:

Telekomunikaciona licenca fiksne telefonije

Agencija za telekomunikacije Republike Crne Gore izdala je Telekomu telekomunikacionu licencu na period od 25 godina, počevši od 1. januara 2002. godine.

U skladu sa Pravilnikom o izmjenama i dopunama uputstava o utvrđivanju visine naknade za registraciju i licence telekomunikacionih operatora i pružalaca telekomunikacionih servisa od 5. novembra 2004. godine, Ministarstvo ekonomije Vlade Republike Crne Gore propisalo je i posebnu godišnju naknadu za obavljanje međunarodnog saobraćaja za svaku godinu perioda važenja telekomunikacione licence. Navedena naknada plaća se jednokratno u iznosu utvrđenom od strane Agencije za telekomunikacije Republike Crne Gore. Licenca za obavljanje međunarodnog saobraćaja je odobrena na period od 23 godine.

Licenca za obavljanje javnih fiksnih telekomunikacionih usluga se kapitalizuje i amortizuje ravnomjerno tokom procijenjenog vijeka korišćenja licence.

Agencija za radio-difuziju Republike Crne Gore je u oktobru 2007. godine izdala Telekomu na period od 10 godina licencu za izgradnju i korišćenje distribucije radio i televizijskih programa korisnicima (IPTV licenca ). U skladu sa pravilima izdavanja i korišćenja licence za distribuciju radio i televizijskih programa Društvo je dužno da isplati odjednom naknadu za registraciju. Trošak sticanja IPTV licence je proporcionalno kapitalizovan i amortizovan u skladu sa procijenjenim korisnim vijekom trajanja.

Telekomunikaciona licenca mobilne telefonije

Telekomunikaciona licenca odnosi se na opštu licencu za vođenje GSM 900 Mhz mobilne telefonije, izdatu od strane Agencije za telekomunikacije Republike Crne Gore na period od 15 godina, počevši od 1. januara 2002. godine. Po isteku navedenog roka teleko-munikacione licence T Mobile će imati opciju da obnovi licencu na 10 godina po cijeni koje je jednaka nominalnoj vrijednosti.

28. Marta 2007 godine Agencija je dodijelila Društvu 3G licencu na period od 15 godina.

Licenca za obavljanje mobilnih telekomunikacionih usluga se kapitalizuje i amortizuje ravnomjerno tokom procijenjenog vijeka korišćenja licence.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.7. Nematerijalna ulaganja (nastavak)

Licenca za pružanje servisa internet mreža

Licenca za pružanje servisa internet mreža odnosi se na opštu licencu za pružanje servisa mreža na teritoriji Republike Crne Gore, izdatom od strane Agencije za telekomunikacije Crne Gore na period od 5 godina, počevši od 16. januara 2002. godine. Licenca za pružanje servisa internet mreža omogućava servise elektronske razmjene podataka, elektronske pošte, konverzije protokola, pristupa bazi podataka ili servisima mreža za upravljanje podacima, govorne pošte videokonferencija i druge telekomunikacione servise. Licenca je obnovljena 13. februara 2007. godine na period od 10 godina.

Društvo je u obavezi da plaća godišnju naknadu Agenciji za telekomunikacije Republike Crne Gore koja se obračunava u iznosu od 1% od ukupno ostvarenih prihoda fiksne i mobilne telefonije u prethodnoj kalendarskoj godini. Navedeni troškovi Agencije za telekomu-nikacije Republike Crne Gore prikazani su u bilansu uspjeha u okviru „ostalih poslovnih rashoda“.

2.8 Nekretnine i oprema

Nekretnine i oprema Društva iskazani su po nabavnoj vrijednosti umanjenoj za akumuliranu amortizaciju i trošak po osnovu obezvrjeđenja.

Nabavna vrijednost nekretnine i opreme se sastoji od nabavne vrijednosti sredstva, uključujući uvozne obaveze i povezane takse nakon oduzimanja eventualnih popusta, kao i troškova nephodnih za puštanje u rad datog sredstva, kao i gubitke stavljanja sredstva van upotrebe ukoliko je neophodno.

Trošak nabavke telekomunikacione opreme se sastoji od svih direktno povezanih troškova, uključujući polaganje kablova do prostorija pretplatnika kao i eventualne troškove pozajmljivanja.

Naknadna ulaganja u postojeće nekretnine i opremu se priznaju kao posebne – odvojene stavke nekretnina i opreme samo u slučajevima kada je vjerovatno da će Društvo ostvariti buduće ekonomske koristi po osnovu korišćenja navedenih nekretnina i opreme, i samo ako se naknadna ulaganja mogu pouzdano izmjeriti. Sva ostala ulaganja u održavanje i popravke iskazuju se kao trošak bilansa uspjeha obračunskog perioda u kom su nastali.

Kada su sredstva rashodovana, nabavna vrijednost i akumulirana amortizacija se isknjižava iz evidencije nekretnina i opreme, a gubitak se prepoznaje u godišnjem profitu kao trošak amortizacije.

Kada se sredstva prodaju nabavna vrijednost i akumulirana amortizacija se isknjižava iz evidencije nekretnina i opreme, a povezani gubitak ili dobitak je prepoznat u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu.

Materijalna sredstva u pripremi obuhvataju usluge od spoljnih saradnika kao i interno generisane usluge za materijalna sredstva koja još nisu kompletirana. Ova stavka uključuje investicije u toku u tekućem i/ili prethodnom finansijskom periodu. Po kompletiranju ovakvih sredstava, odnosni iznosi knjiženi pod plaćenim avansima ili materijalnom imovinom u pripremi su preklasifikovani na odgovarajuće pozicije nekretnina i opreme u Izvještaju o finansijskom položaju.

Amortizacija je obračunata proporcionalnom metodom tokom korisnog vijeka trajanja. Na godišnjem nivou, Crnogorski Telekom pregleda korisne vijekove upotrebe materijalnih ulaganja u zavisnosti od trenutnih razvoja, planova zamjene i napredaka u tehnologiji. Više detalja o sredstvima kojima je promijenjen vijek upotrebe u tekućoj godini se nalazi u Napomeni 7.

66 67

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.10. Obezvrjeđenje nematerijalnih ulaganja, nekretnina i opreme

Nefinansijska sredstva (osim gudvil-a), se provjeravaju u cilju identifikacije obezvrjeđenja kada god događaji ili promjene okolnosti ukazuju da knjigovodstvena vrijednost sredstava ne predstavlja njihovu nadoknadivu vrijednost. Gubitak od obezvrjeđenja se priznaje u iznosu u kom knjigovodstvena vrijednost sredstava prelazi iznos njihove nadoknadive vrijednosti. Nadoknadiva vrijednost je neto prodajna cijena sredstva ili njegova vrijednost u upotrebi, u zavisnosti od toga koja je od ovih vrijednosti veća. Za svrhe identifikacije obezvrjeđenja, sredstva su grupisana po najnižim nivoima za koje su odvojeno identifikovane jedinice koje generišu gotovinu.

S obzirom da rukovodstvo Crnogorskog Telekoma posmatra gudvil na nivou CGU, test obezvredjenja je uradjen na ovom nivou. Društvo je obavilo test obezvređenja pojedinačno za segmente fiksne i mobilne telefonije kao jedinice koja generišu gotovinu. Jedinica koja generiše gotovinu se testira na obezvrjeđenje jednom godišnje ili češće ukoliko je potrebno ili okolnosti ukazuju da je možda došlo do obezvrjeđenja.

Nadoknadiva vrijednost poslovnih jedinica i izvještajnih segmenata se izračunava na osnovu fer vrijednosti umanjene za troškove prodaje određene diskontovanim projektovanim tokovima gotovine ovih entiteta u narednih 10 godina sa konačnom vrijednošću. Ovo je u velikoj mjeri zasnovano na pretpostavkama te stoga u sebi sadrži rizik od izračunavanja materijalno različitih nadoknadivih vrijednosti, ukoliko se pretpostavke na kojima je ovakav obračun zasnovan pokažu neadekvatnim. Društvo ima implementiranu politiku obavljanja testa obezvrjeđenja na osnovu desetogodišnje projekcije tokova gotovine zasnovano na razumnim i smislenim pretpostavkama koje predstavljaju najbolju moguću procjenu pretpostavki i očekivanja učesnika na tržištu u vezi sa skorijim sličnim transakcijama i referent-nih vrijednosti date grane industrije.

Prilikom obračuna, Crnogorski Telekom je koristio ponderisanu cijenu kapitala (weighted average cost of capital – WACC) prije oporezi-vanja i procjenjenu stalnu stopu rasta (perpetual growth rate – PGR) u Crnoj Gori i podsektoru telekomunikacija. WACC se određuje na osnovu modela određivanja cijene finansijske imovine – CAPM (capital asset pricing model) koristeći se prosječnim beta koeficijentima grupe sličnih sredstava, desetogodišnjeg beskuponskog prinosa i dugovnog racia u skladu sa uobičajenom zaduženosti sličnih teleko-munikacijskih kompanija, dok su upotrijebljene PGR stope rasta u skladu sa dugoročnim stopama rasta u telekomunikacijskom sektoru.

Promjene u pretpostavkama su prouzrokovane značajnim porastom racia očekivanog toka gotovine u poslednje dvije godine projekto-vanog desetogodišnjeg toka. Ovaj racio na nivou grupe iznosi 1.7% i 1.6%, dok je u prošloj godini bio negativan. Sledeće pretpostavke su upotrijebljene u obračunu nadoknadive vrijednosti s ciljem određivanja obezvrjeđenja segmenata.

Jedinica koja generiše gotovinuWACC (%) PGR (%)

2009 2010 2009 2010

Fiksna telefonija i Internet 10.00 9.33 2.00 1.50Mobilna telefonija 10.00 12.18 2.00 0.50

Iznad opisani test obezvrjeđenja pokazao je da je nadoknadiva vrijednost jedinica koje generišu gotovinu u Društvu veća je od njihove knjigovodstvene vrijednosti te stoga nema potrebe za priznavanjem obezvrjeđenja nemonetarnih sredstava.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.9. Amortizacija

a) Amortizacija nematerijalnih ulaganja

Nematerijalna ulaganja se amortizuju tokom njihovog ekonomskog korisnog vijeka trajanja.

Amortizacija nematerijalnih ulaganja obračunava se primjenom proporcionalnog metoda u cilju otpisa imovine u toku njenog procijen-jenog korisnog vijeka upotrebe. Rezidualna vrijednost i preostali korisni vijek upotrebe se provjeravaju i, ako se ukaže potreba modifi-kuju, na dan Izvještaja o finansijskom položaju.

Korisni vijek upotrebe nematerijalnih ulaganja nabavljenih u toku godine utvrđuje se u skladu sa ugovorom o korišćenju tih ulaganja. Ukoliko se ugovorom o korišćenju nematerijalnih ulaganja ne precizira period korišćenja, kao što je to slučaj za softvere, korisni vijek upotrebe se procjenjuje na 5 godina. Primijenjene stope su prikazane u pregledu koji slijedi.

Nematerijalna ulaganjaKorisni vijek (godina)

Telekomunikacione licence:- Fiksna telefonijaa) Telekomunikaciona licenca - (obavljanje javnih fiksnih telekomunikacionih usluga) 25b) Telekomunikaciona licenca - (obavljanje međunarodnog saobraćaja) 23 c) IPTV licenca 10- mobilna telefonija 15- internet mreža 10Kupljeni softveri 5Microsoft licenca 5

b) Amortizacija nekretnina, postrojenja i opreme

Zemljište se ne amortizuje. Amortizacija ostalih sredstava se obračunava na nabavnu vrijednost na početku godine kao i na osnovna sredstva stavljena u upotrebu tokom godine, primjenom proporcionalnog metoda u toku njihovog korisnog vijeka upotrebe.

Rezidualna vrijednost i preostali korisni vijek upotrebe se provjeravaju i modifikuju, ako se ukaže potreba na dan Izvještaja o finansi-jskom položaju. Ukoliko je potrebno rezidualna vrijednost i korisni vijek upotrebe nekretnina i opreme se revidira i koriguje, na dan Izvještaja o finansijskom položaju. U slučaju da se očekivanja razlikuju od prethodnih procjena, promjene su obračunate kao adekvatna korekcija računovodstvenih procjena i kalkulacija amortizacionih troškova za tekući i naredni period.

Glavne grupe nekretnina i opremeProcijenjeni ko-

risni vijek (godina)

Zgrade 40Mjesne mreže 20Optički kabl 20Telefonska centrala sa pripadajućom opremom 7Prenosni sistemi i oprema za prenos 10Računari i računarska oprema 3Mipnet mreža 5, 6Ruteri i prekidači 5, 7

68 69

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.12. Beneficije zaposlenih (nastavak)

c) Otpremnine za odlazak u penziju

Definisana obaveza isplate naknada po osnovu otpremnina obračunava se godišnje od strane nezavisnog ovlašćenog aktuara korišćenjem metoda projektovanih jedinica kreditiranja. Sadašnja vrijednost definisanih obaveza isplate beneficija je određena diskonto-vanjem očekivanih budućih isplata primjenom kamatne stope visoko kvalitetnih korporativnih obveznica od 7.18% (2009: 6,38%)).

Aktuarski dobici i gubici proistekli iz prethodnih korekcija i promjena u aktuarskim očekivanjima koji su veći od 10% vrijednosti plan-skog sredstva ili 10% sadašnje vrijednosti obaveze za definisana primanja po osnovu beneficija, priznaju se u korist ili na teret bilansa uspjeha u toku očekivanog prosječnog preostalog radnog vijeka zaposlenih. Troškovi naknada zaposlenih stečenih po osnovu izvršenog rada se priznaju direktno do nivoa do koga su naknade već iskorišćene, a amortizuju se po proporcionalnoj osnovi tokom prosječnog perioda u kome se naknade iskoriste.

d) Jubilarne nagrade

U skladu sa potpisanim Pojedinačnim kolektivnim ugovorima u okviru Grupe, Telekom, T Mobile i Internet CG su u obavezi da isplate otpremnine u iznosu od 10 minimalnih mjesečnih zarada ostvarenih u društvima između 3 i 9 minimalnih mjesečnih zarada po osnovu jubilarnih nagrada za rad ostvaren u društvu. Broj minimalnih mjesečnih zarada po osnovu jubilarnih nagrada u zavisnosti od godina radnog staža zaposlenih prikazan je u sljedećoj tabeli:

Godine radnog staža u DruštvuBroj najnižih cijena rada

10 320 530 734 (žene) 939 (muškarci) 9

Obaveze po osnovu jubilarnih nagrada se obračunavaju na isti način kao definisani planovi beneficija (kao što je objelodanjeno u 2.12c)), osim za aktuarske dobitke i gubitke proistekle iz jubilarnih plaćanja, kao i troškovi naknada zaposlenih stečenih po osnovu izvršenog rada se priznaju direktno u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu u periodu u kojem su nastali.

e) Srednjoročni motivacioni plan (MTIP)

U 2007 godini Crnogorski Telekom je pokrenuo Srednjoročni motivacioni plan (MTIP) za svoje top i senior rukovodstvo. Rezervisanje je obračunato po osnovu vjerovatnoće ispunjenja postavljenih ciljeva.

2.13. Pasivna vremenska razgraničenja i primljeni avansi

Obaveze prema dobavljačima se u momentu inicijalnog priznavanja iskazuju po fer vrijednosti, a kasnije se iskazuju po amortizovanoj vrijednosti korišćenjem efektivne kamatne stope. Amortizovana vrijednost obaveza prema dobavljačima je jednaka njihovoj fer vrijed-nosti, usled kratkog roka dospjeća.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.11. Rezervisanja i potencijalne obaveze

Rezervisanja se priznaju i vrše kada Društvo ima zakonsku ili ugovorenu obavezu kao rezultat prošlih događaja i kada je vjerovatno da će odliv resursa koji stvaraju ekonomske dobiti biti potreban da se izmiri obaveza i kada se može pouzdano procijeniti iznos obaveze. Rezervisanja se ne priznaju za buduće poslovne gubitke.

Rezervisanja se odmjeravaju po sadašnjoj vrijednosti izdataka koji će nastati kada se takve obaveze izmire korišćenjem stope prije oporezivanja koja odražava tekuće tržišne procjene vremenske vrijednosti novca i rizika specifičnih za obavezu. Povećanje rezervisanja usljed isteka vremena priznaje se kao rashod po osnovu kamata.

Rukovodstvo Društva je pregledalo sve značajne ugovore u cilju odredjivanja iznosa obaveze za vraćanje sredstva u prvobitno stanje („ARO“). Na bazi izvršenog pregleda i validnog zakonodavstva u Crnoj Gori, rukovodstvo je zaključilo da trenutno ne postoji obaveza po ovom osnovu.

Nema rezervisanja po pitanju potencijalnih obaveza. Potencijalna obaveza je obaveza koja proizilazi iz prošlih dogadjaja i čije će posto-janje biti potvrdjeno kroz dešavanje ili nedešavanje jednog ili više nesigurnih dogadjaja koji nisu u potpunosti pod kontrolom Društva; ili tekuća obaveza koja proizilazi iz prošlih dogadjaja ali nije prepoznata jer nije vjerovatno da će odliv sredstava biti potreban da riješi obavezu ili iznos obaveze ne moze biti pouzdano izmjeren.

2.12. Beneficije zaposlenih

a) Porezi i doprinosi za obezbjeđenje socijalne sigurnosti zaposlenih

U skladu sa propisima koji se primjenjuju u Republici Crnoj Gori, Društvo je u obavezi da plaća doprinose državnim fondovima, kojima se obezbjeđuje socijalna sigurnost zaposlenih. Ove obaveze uključuju doprinose za zaposlene na teret poslodavca u iznosima obračunatim po stopama propisanim relevantnim zakonskim propisima. Društvo je takođe, obavezna da od bruto plata zaposlenih obustavi doprinose i da ih, u ime zaposlenih, uplati tim fondovima. Doprinosi na teret poslodavca i doprinosi na teret zaposlenog se knjiže na teret rashoda perioda na koji se odnose i priznaju se u okviru Troškova zarada, naknada zarada i ostalih ličnih rashoda.

Društvo nema daljih obaveza, po ovim osnovama, prema zaposlenima osim mjesečne uplate doprinosa penzionom fondu.

b) Otpremnine za prekid radnog odnosa

Otpremnine za prekid radnog odnosa dospijevaju za isplatu kada Društvo okonča radni odnos zaposlenog prije datuma ispunjavanja uslova za dobijanje otpremnine za odlazak u penziju ili kada zaposleni prihvati u bilo koje vrijeme da dobrovoljno napusti radno mjesto u zamjenu za te beneficije. Društvo priznaje otpremnine za prekid radnog odnosa, kada je odlučeno da se raskine ugovor o radu sa postojećim zaposlenim na osnovu detaljnog formalnog plana bez mogućnosti povratka na posao ili u slučaju kada je potrebno obezbi-jediti otpremnine za prekid radnog odnosa kao rezultat ponude zaposlenima napravljene kako bi se ohrabrilo dobrovoljno napuštanje radnog mjesta. Naknade koje dospijevaju nakon više od 12 mjeseci nakon datuma Izvještaja o finansijskom položaju se diskontuju i svode na njihovu sadašnju vrijednost.

Beneficije zaposlenima koje se plaćaju bez obzira na razlog odlaska zaposlenog se tretiraju kao beneficije nakon prestanka radnog odnosa.

70 71

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.14. Odloženi i tekući porez na dobit

Odloženi porez na dobit je obezbjeđen u potpunosti, korišćenjem metoda obaveze, koji se usredsređuje na privremene razlike koje se pojavljuju između poreske osnovice dijela imovine ili obaveza i njihovih knjigovodstvenih iznosa u finansijskim izvještajima. Odloženi porez na dobit se određuje korišćenjem poreskih stopa (i zakonima koji regulišu porez na dobit) koje su u primjeni ili za koje se očekuje da će biti u primjeni u periodu kada se sredstvo realizuje ili obaveza izmiruje.

Odložena poreska sredstva su iznosi poreza na dobit naknadivi u budućim periodima koji se priznaju za sve privremene razlike koje se mogu odbiti u mjeri.

Tekući porez na prihod se obračunava u skladu sa usvojenom poreskom regulativom na dan sastavljanja Izvještaja o finansijskom položaju. Rukovodstvo periodično procjenjuje poreske pozicije sa osvrtom na situacije definisane usvojenom poreskom regulativom i gdje ima osnova Rukovodstvo određuje rezervisanja za iznose koje očekuje da će platiti Poreskoj upravi.

Stavke poreskih pozicija Društva koje predstavljaju procjenu, ponovno se procjenjuju od strane rukovodstva Društva na datum svakog Izvještaja o finansijskom položaju. Obaveze se knjiže za pozicije poreza na dobit, ako rukovodstvo procjenjuje da će najverovatnije rezultovati dodatnim poreskim obavezama u slučaju da poreske vlasti odluče da naknadno ispitaju ove pozicije. Procjena se zasniva na tumačenju poreskih zakona koji su stupili na snagu na datum Izvještaja o finansijskom položaju, svim poznatim sudskim odlukama i od-lukama drugih nadležnih tijela vezano za ova pitanja. Obaveze za zatezne kamate, kamate i ostale poreze se priznaju na osnovu najbolje procjene rukovodstva o potencijalnom odlivu sredstava potrebnom da se obaveze namire na datum Izvještaja o finansijskom položaju.

2.15. Porezi, doprinosi i druge dažbine koje ne zavise od rezultata poslovanja

Porezi, doprinosi i druge dažbine koje ne zavise od rezultata poslovanja Društva uključuju poreze na nekretnine, doprinose na teret poslodavca po osnovu zarada, kao i razne ostale poreze i doprinose plaćene na osnovu republičkih i opštinskih propisa. Sve prethodno pomenute vrste poreza i doprinosa su uključene u bilans uspjeha kao dio ostalih poslovnih rashoda.

2.16. Akcijski kapital

Akcije iz redovnog poslovanja se klasifikuju kao kapital. Dodatni troškovi koji su direktan proizvod emitovanja novih akcija ili mogućnosti prikazani su u kapitalu kao odbitak od priliva, umanjen za iznos poreza.

2.17. Dividende

Obaveze za dividende akcionarima Društva i manjinskim interesima se evidentiraju kao obaveze i odbitna stavka kapitala (zadrzane dobiti) u finansijskim izvještajima Društva, u onom periodu u kom je isplata dividendi odobrena od strane akcionara.

2.18. Prihodi

Prihodi od svih usluga i prodaje opreme (Napomena 23) se iskazuju umanjeni za PDV i popuste. Prihodi se priznaju i evidentiraju u tre-nutku pružanja ugovorene usluge ako se mogu pouzdano izmjeriti i kada je vjerovatno da će doći do priliva budućih ekonomskih koristi u Društvu kao i u svim ostalim slučajevima priznavanja kako je to definisano MRS 18 u slučaju prodaje proizvada i usluga od strane Društva.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.18. Prihodi (Nastavak)

Prihod se primarno ostvaruje od usluga koje se pružaju pretplatnicima i trećim povezanim licima upotrebom mreža fiksne i mobilne telefonije.

Ugovori o koriscničkoj pretpalati obično uključuju aktivacionu naknadu, prodaju opreme, kao i mjesečnu pretplatu za korišćenje usluga. Društvo uzima u obzir različite elemente ovih ugovora prilikom odvajanja procesa iz kojih se dobit generise kako se to zahtijeva prema MSFI, na osnovu čega klasifikuje prihode za svaki proizvod ili uslugu, kao što je prikazano u napomeni 23 korišćenjem rezidualnog metoda. Ovi proizvodi su identifikovani i razdvojene s obzirom da imaju svoju rezidualnu vrijednost i ne prodaju se samo u kompletu već i zasebno. Stoga Društvo prepoznaje prihode uzimajući u obzir sve ove elemente korišćenjem rezidualnog metoda koja predstavlja iznos ukupne alokacije na pojedinačne ugovorene stavke umanjenu za fer vrijednost koja nije alocirana.

2.18.1 Prihodi od fiksne telefonije

2.18.1.1 Telekomunikaciona pretplata, konekcija i ostali prihodi

Telekomunikaciona pretplata predstavlja nadoknadu za korišćenje telefonskih linija. Pretplata se korisnicima fakturiše mjesečno i prepoznaje kao prihod na kraju svakog mjeseca, bez obzira na njihovo korišćenje mreže. U konekciju i ostale prihode spadaju usluge od priključaka, telekomunikacione takse i dodatnih usluga, koji se priznaju u trenutku pružanja usluge.

2.18.1.2 Prihodi od odlaznih domaćih i međunarodnih poziva

Prihod od odlaznih poziva unutar Crne Gore, i odlazećih internacionalnih poziva su naplaćeni od korisnika Telekoma, i knjiženi su po njihovoj fakturisanoj vrijednosti umanjenoj za efektivni diskont i PDV, u trenutku rezervisanja za ugovorene usluge.

2.18.1.3 Prihodi od dolaznih domaćih i međunarodnih poziva

Prihodi po osnovu domaćih i međunarodnih dolaznih poziva uključuju prihode po osnovu ostvarenog međunarodnog saobraćaja.

Prihodi po osnovu direktnog međunarodnog saobraćaja i obračuna odnose se na prihode od međunarodnih dolaznih poziva ostvarenih sa zemljama koje imaju direktan međunarodni obračun sa Društvom. Dio ostvarenih prihoda po navedenom osnovu, evidentiran je na osnovu procjene izvršene u skladu sa internim obračunima ostvarenog saobraćaja.

Prihodi od dolaznih domaćih poziva se prije svega odnose na prihode interkonekcije po osnovu ostvarenog dolaznog telefonskog saobraćaja, čija je priroda i validacija opisana u sledecoj napomeni (Napomena 2.18.1.4). Kupci i treća lica ostvaruju saobracaj na osnovu njihovog stvarnog korišćenja mreže, nakon što su iskoristili besplatne minute uključene u pojedinačne pretplatne pakete pomnoženo sa ugovorinom cijenom ninuta.

2.18.1.4 Ostali prihodi

Ostali prihodi prije svega uključuju usluge iznajmljivanja telefonskih kapaciteta, tj telefonske linije, dial up usluge prema biznis koris-nicima, usluge od web prezentacije, Aszmmetric Digital Subscriber Line (ADSL), MIPNET (Montenegrin IP Network) usluge, IPTV usluge, prihode od prodatih internet pristupa, prihode od prodaje opreme, govorne pošte, listinga poziva, telegrame i ostale usluge. Pomenuti prihodi se prikazuju umanjeni za poreze i popuste u onom periodu u kom se usluga izvršila. Prihodi se priznaju ukoliko se mogu pouz-dano izmjeriti i kada je vjerovatno da će doći do priliva budućih ekonomskih koristi u Društvu kao i kada su svi ostali specifični zahtjevi MRS 18 vezani za priznavanje prihoda od prodaje roba i pružanja usluga zadovoljeni.

72 73

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.18. Prihodi (Nastavak)

2.18.2 Prihodi mobilne telefonije

2.18.2.1 Post-paid prihodi

a) Prihodi odlaznog domaćeg i međunarodnog saobraćaja

Odlazni saobraćaj predstavlja upotrebu telekomunikacione mreže Društva od strane korisnika i ostalih trećih strana. Prihodi se priznaju u trenutku pružanja usluge.

b) Prihodi od mjesečne pretplate

Post-paid pretplata predstavlja nadoknadu za korišćenje mreže mobilne telefonije. Pretplata se novim post-paid pretplatnicima fakturiše za mjesec u kom su aktivirani, dok se za postojeće post-paid pretplatnike fakturiše za mjesec na koji se i odnosi.

2.18.2.2 Prihodi od prodaje paketa i pre-paid usluga

Prihodi od pre-paid usluga se evidentiraju u trenutku prodaje pre-paid bonova (vaučera), kao razgraničeni prihod u bilansu stanja u trenutku prodaje i kao prihod u bulansu uspjeha s tim što se na kraju obračunskog perioda vrši razgraničenje prihoda po osnovu neutrošenih minuta.

2.18.2.3 Prihodi od prodaje mobilnih telefona

Prihodi od prodaje se evidentiraju se u trenutku prodaje.

Nabavna vrijednost prodatih mobilnih telefonskih aparata se evidentira u trenutku prodaje.

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.18. Prihodi (Nastavak)

2.18.2 Prihodi mobilne telefonije (nastavak)

2.18.2.4 Prihodi i rashodi po osnovu roaming-a

Prihodi po osnovu roaming-a nastaju po osnovu dolaznog a troskovi po osnovu odlaznog roming saobracaja od i prema roming operatorima mobilne telefonije sa kojima Društvo ima sklopljen Ugovor o međunarodnom GSM roaming-u iskazani su po fakturisanim vrijednostima operatora mobilne telefonije.

Finansijska klirinška kuća Mach (bivši Cibernet) prati saobraćaj, usaglašen i potvrđen od tehničke klirinške kuće Syniverse, i u ime Društva, vrši naplatu odnosno plaćanja po osnovu usaglašenih potraživanja i obaveza od i prema operatorima mobilne telefonije sa kojima Društvo ima sklopljen Ugovor o međunarodnom GSM roaming-u.

2.18.2.5 Prihodi i rashodi po osnovu interkonekcije

Prihodi interkonekcije obuhvataju prihode po osnovu ostvarenog dolaznog telefonskog saobraćaja mobilnih operatera Telenor GSM d.o.o., Podgorica i M-tel d.o.o., Podgorica koji tranzitira preko ili se završio u mreži Telekoma.

Rashodi interkonekcije obuhvataju rashode po osnovu ostvarenog odlaznog saobraćaja korisnika Telekoma upućenog korisnicima pojedinih kompanija mobilne i fiksne telefonije unutar Crne Gore i dolaznog saobracaja iz inostranstva koji je upucen Crnogorskom Telekomu a tranzitira ili se završio u mreži drugih kompanija mobilne telefonije unutar Crne Gore.

Budući da Društvo ukida i inicira saobraćaj u i iz svoje mreže, djeluje kao upravitelj i u skladu sa navedenim, prihodi i rashodi in-terkonekcije su prikazani u bruto iznosima u ovim finansijskim izvještajima. Prihodi i rashodi interkonekcije se priznaju u trenutku njihovog nastanka odnosno u trenutku pružanja usluge. Prihodi su prikazani po nabavnoj vrijednosti, umanjenoj za PDV i eventualne popuste.

74 75

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

2. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA (Nastavak)

2.19. Troškovi

2.19.1. Troškovi operativnog zakupa

Operativni zakup predstavlja zakup u kojem su značajan dio rizika i koristi povezani sa vlasništvom zadržani od strane zakupodavca. Troškovi zakupa najvećim dijelom se odnose na zakup interneta, vodova, poslovnog i skladišnog prostora i ostalih troškova zakupa. Troškovi zakupa iskazani su u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu u stvarno nastalim iznosima, odnosno primjenom proporcionalne metode, tokom trajanja ugovora o zakupu.

2.19.2. Troškovi finansijskog lizinga

Iznajmljivanje nekretnina, postrojenja i opreme u kojima Društvo preuzima suštinski sve rizike i koristi koji proizilaze iz vlasništva sredstva klasifikuje se kao finansijki lizing. Finansijski lizing se priznaje se po fer vrijednosti imovine ili ukoliko je niže po sadašnjoj vrijdnosti procijenjenih budućih minimalnih rata. Svaka lizing isplata se alocira između finansijske obaveze i rashoda kamata da bi se dostigla ugovorena kamatna stopa preostalih finansijlhih obaveza. Obaveze po osnvovu finansijskog lizinga umanjene za finanskijke nadoknade su uključene u Izvještaj o finansijskom položaju (Ostale finansijske obaveze). Dio lizinga koji se odnosi na plaćanja kamata se uključuje u dobit tekuće godine (Rashodi kamata) u tokom perioda trajanja lizinga. Nekretnine, postrojenja i oprema kupljeni po osnovu finansi-jskog lizinga se amortizuju tokom ugovora kraće od trajanja lizinga ili vijeka trajanja imovine.

2.20. Prihodi / rashodi od kamata i drugi troškovi pozajmljivanja

Prihodi po osnovu kamata knjiže se u korist Izvjestaja o sveobuhvatnom prihodu obračunskog perioda na koji se odnose, korišćenjem metode efektivne kamatne stope.

2.21. Uporedni podaci

U slučajevima kada je neophodno, uporedni podaci su promijenjeni da bi se prilagodili prezentaciji tekućeg perioda. Efekti reklasifikaci-ja nisu materijalni po finansijske izvještaje Društva.

2.22. Pravična (fer) vrijednost

Rukovodstvo Društva procjenjuje njenu ukupnu izloženost riziku, i u slučajevima kada procijeni da vrijednost sredstava iskazana u poslovnim knjigama nije realizovana, priznaje se rezervisanje. Prema mišljenju Rukovodstva, izvještajne knjigovodstvene vrijednosti su najvalidnije i najkorisnije izvještajne vrijednosti u skladu sa sadašnjim tržišnim uslovima.

Fer vrijednost finansijskih instrumenata kojima se ne trguje na aktivnom tržištu se utvrđuje korišćenjem tehnika procjene. Nominalna vrijednost umanjena za obezvrjeđenje potraživanja od kupaca i obaveza prema dobavljačima je približna njihovoj fer vrijednosti, na osnovu istorijskih podataka o stopama izmirenja navedenih potraživanja u prethodnom periodu. Fer vrijednost finansijskih obaveza za potrebe objelodanjivanja se procjenjuje diskontovanjem budućih ugovorenih novčanih tokova po važećim tržišnim kamatnim stopama raspoloživim Društvu za slične finansijske instrumente.

3. UPRAVLJANJE FINANSIJSKIM RIZIKOM

3.1. Faktori finansijskog rizika Poslovne aktivnosti Društva izlažu Društvo različitim finansijskim rizicima, uključujući kreditni rizik, rizik likvidnosti, rizik promjene deviznih kurseva i rizik kamatnih stopa. Društvo ne koristi derivativne finansijske instrumente niti bilo koje druge instrumente obez-bedjenja od ovih rizika.

Ne postoji formalni okvir za upravljanje rizicima koji je uspostavljen u Društvu. Odbor direktora uglavnom se fokusira na kreditni rizik i rizik likvidnosti i djeluje od slučaja do slučaja kako bi ublažio rizik i minimizirao gubitke.

Operativno okruženje u kome Društvo posluje

Tekuća globalna finansijska i ekonomska kriza koja je nastala kao rezultat ozbiljnog smanjenja globalne likvidnosti a koja je započeta sredinom 2007. godine, dovela je, između ostalog, do nižeg nivoa dostupnih sredstava na tržištu kapitala, smanjenja likvidnosti bankar-skog sektora, viših tržišnih i ponekad medjubankarskih kamatnih stopa, i veoma visoke nestabilnost na tržištima hartija od vrijednosti i deviznim tržištima. Neizvjesnost na globalnim finansijskim tržištima je takođe dovela do kraha banaka i ostalih finansijskih institucija i do spašavanja banaka u Sjedinjenim Američkim Državama, Zapadnoj Evropi, Crnoj Gori i drugde. Ukupne efekte trenutne finansijske krize teško je predvidjeti i zaštititi se od njih.

Globalna ekonomska kriza značajno utiče na crnogorsko tržiste, imajući u vidu veličinu tržišta i činjenicu da postoje samo dva stuba ekonomije: turizam i fabrika aluminijuma. Crna Gora je dobila status EU kandidata u Novembru 2010. Ovo donosi optimizam po pitanju ubrzanog restukturiranja pravnog sistema u pristupa EU fondovima. Crna Gora još uvijek čeka na finalne garancije za gradnju autoputa Bar Boljare, izgradnju podvodnog interkonekcionog kabla elektro mreže između Italije i Crne Gore koja bi trebalo da bude završena do 2014. Orascom je objavio namjeru ulaganja 1.1 milijarde EUR u „resort“ grad na crnogorskoj obali. Ljetnja sezona 2010 godine je bila mnogo jača u poređenju sa 2009 godinom za oko 5%, istovremeno sa većim brojem turista kao i većem brojem noćenja.

Na osnovu Vladinog anti kriznog programa pozitivni trendovi u trećem kvartalu 2010 godine su uglavnom bili uslovljeni napretkom u tur-izmu i energetskom sektoru, što je uslovilo i rast telekomunikacija, trgovine i saobraćaja, međutim bankarski sektor je još uvijek zadržao politiku smanjenog ulaganja u realni sektor usled čega on i bilježi negativna kretanja.

Rukovodstvo nije u mogućnosti da pouzdano procijeni efekte na finansijsko stanje Društva eventualnog daljeg pogoršanja likvidnosti na finansijskim tržištima i još veće nestabilnosti deviznog tržišta i tržišta kapitala. Rukovodstvo vjeruje da preduzima sve potrebne mjere da omogući održavanje i rast poslovnih aktivnosti Društva u datim okolnostima.

76 77

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

3. UPRAVLJANJE FINANSIJSKIM RIZIKOM (Nastavak)

3.2. Kreditni rizik

Kreditni rizik se odnosi na gotovinu i gotovinske ekvivalente, depozite položene kod banaka, i na kreditnu izloženost korisnicima. Kred-itni rizik predstavlja rizik da će jedna ugovorna strana izazvati finansijski gubitak drugoj strani, jer neće uspjeti da ispuni svoje obaveze.

Odbor direktora Društva je donio odluku koja će komercijalna banka biti partner Društva, uzimajući u obzir sledeće faktore rizika: faktore procjene, ukupnu imovinu, učešće na tržištu, sigurnost fondova. Principi upravljanja kreditnim rizikom usaglašeni su sa politikom rizika matične kompanije Društva. Da bi izbjegli značajnu koncentraciju kreditnog rizika, gotovina i gotovinski ekvivalenti i kratkoročni plasmani plasirani su u šest različitih banaka. U skladu sa politikom rizika matične kompanije Društva, oročeni depoziti su dodatno obezbijeđeni garancijama stranih banaka sa ciljem obezbjeđenja odgovarajuće sigurnosti plasmana. Rukovodstvo Društva vjeruje da je adekvatno procijenilo nadoknadivost kompanijskih depozita položenih kod banaka. Upravljanje kreditnim rizikom uključuje sastavljanje detaljnih mjesečnih izvještaja o upravljanja sredstvima koji se podnose višem rukovodstvu sa svim neophodnim podacima o gotovini i kratkoročnim plasmanima.

Ukoliko su pretplatnici nezavisno rangirani, taj rejting se koristi kod ocjene kreditnog rizika. U suprotnom, ako ne postoji nezavisno rangiranje, kontrola rizika procjenjuje kreditnu sposobnost pretplatnika, uzimajući u obzir prethodno iskustvo u naplati i ostale fak-tore. Društvo nije izloženo značajnoj koncentraciji kreditnog rizika budući da je je njena izloženost rasprostranjena na veliki broj kli-jenata. Društvo koristi sistem podsjetnika koji rezultira obustavljanjem daljeg pružanja usluga, kao glavno sredstvo naplate dospjelih potraživanja. Takođe, u skladu sa stanjem i brojem neplaćenih računa, Društvo koristi opciju pokretanja sudskih sporova. Međutim, dužnici Društva takođe mogu biti pod negativnim uticajem nestabilnosti globalnog i Crnogorskog finansijskog tržišta, što može uticati na njihovu sposobnost da namire iznose koje duguju. Sve gori uslovi poslovanja kupaca takođe mogu imati uticaj na predviđanja rukovod-stva vezano za tokove gotovine i njihovu procjenu obezvrjeđenja fiansijkih i nefinansjkih sredstava. Do mjere u kojoj su takve informacije dostupne, rukovodstvo je uzelo u obzir izmijenjene procjene očekivanih budućih tokova gotovine u svojim procjenama obezvrjeđenja.

U cilju uspješnog upravljanja kreditnim rizikom koji nastaje u vezi sa nemogućnošću naplate, više rukovodstvo dva put mjesečno razmatra izvještaje koje sastavlja odjeljenje za korisničke finansije, i donosi odluke o mjerama koje treba preduzeti. Iznos maksimalne izlozenosti kreditnog rizika prema dužnicima jeste 72.721 hiljada EUR.

3.3 Rizik likvidnosti

Rizik likvidnosti predstavlja rizik da preduzeće nece uspjeti da ispuni svoje obaveze vezane za finansijske obaveze.

Obazrivo rukovođenje rizikom likvidnosti implicira održavanje zadovoljavajućeg nivoa gotovine i hartija od vrijednosti koje se mogu unovčiti na tržištu, mogućnost finansiranja kroz adekvatan iznos izvršenih kreditnih olakšica i mogućnost da se zatvori naša tržišna pozicija. Obim finansiranja velikoprodaje se značajno smanjio u posljednje vrijeme. Takve okolnosti mogu uticati na sposobnost Društva da po potrebi obezbijedi dodatne zajmove. Nabavka značajnih investicija odnosno ulaganja u nekretnine i opremu često se preduzima uz pomoć kredita odobrenih od strane dobavljača kako bi se upravljalo likvidnošću. Društvo nema stranih zajmova i kredita. Šta više, sve kamatonosne finansijske obaveze dospijevaju u roku od jedne godine. Društvo je u ograničenoj mjeri izložena riziku likvidnosti pošto posjeduje značajan iznos gotovine i gotovinskih ekvivalenata. Pri tom, u skladu sa ugovorima o kratkoročnom investiranju, kratkoročni depoziti mogu biti povučeni u svako doba i iskorišćeni u svrhe namirivanja obaveza. Na mjesečnom nivou, više rukovodstvo razmatra izvještaje o likvidnosti koje sastavlja odjeljenje za upravljanje sredstvima, i poredi planirane sa ostvarenim prilivima i odlivima gotovine, i shodno tome donosi odluke o budućim koracima.

3. UPRAVLJANJE FINANSIJSKIM RIZIKOM (Nastavak)

3.4 Valutni rizik

Društvo posluje na međunarodnom nivou, te je izloženo određenim rizicima deviznih valuta, koji proističu iz različitih izlaganja deviznim valutama u pogledu Specijalnih prava vučenja i US dolara, korišćenih za obračun dijela međunarodnih prihoda i rashoda po osnovu ostvarenog telekomunikacionog saobraćaja.

Na dan 31. decembar 2010. godine, da se EUR uvećao/umanjio za 20 % u odnosu na SRD, gdje su ostale varijable ostale nepromijen-jene, godišnji porez na prihod nakon oporezivanja bi bio uvećan/umanjen za iznos 209.534 EUR (2009. godina: 41. 087 EUR), što bi uglavnom bio rezultat povećanja/smanjenja deviznog kursa SRD prilikom denominacije potraživanja i obaveza iz poslovnih aktivnosti.

Na dan 31. decembar 2010. godine, ukoliko bi se EUR uvećao/umanjio za 20 % u odnosu na USD, gdje su ostale varijable ostale nepromijenjene, godišnji porez na prihod nakon oporezivanja bi bio uvećan/umanjen za iznos 438 EUR (2008. godine: 19.052 EUR) što bi uglavnom bio rezultat prihoda/rashoda prilikom denominacije ostale aktive i obaveza iz poslovnih aktivnosti izraženih u USD.

3.5 Rizik kamatne stope

Društvo ima ograničene kamatonosne pozajmice. Kamatonosna aktiva predtsvlja kredite odobrene zaposlenima po fiksnim kamatnim stopama (Napomena 2.5.1.1).

Na primjer, ako bi Društvo primjenjivalo kamatnu stopu u iznosu od 7.5% sa uvećanim popustom na dugoročna potraživanja i kredite odobrene zaposlenima, iznos toga bi bio dodatni godišnji trošak u prosječnom iznosu od EUR 0.353 miliona ( 2009. godine: EUR 0.335 miliona).

U pogledu kratkoročnih depozita u bankama, kreditni rizik se svodi na najmanju mjeru uz fiksnu kamatnu stopu koja se ne može mi-jenjati tokom ugovorenog perioda. Dalje, ukoliko bi Društvo htjelo da povuče svoja sredstva prije dospijeća, kamatna stopa bi ostala na istom nivou tokom cijelog perioda; ne postoji zatezna kamata ili smanjenje početne kamatne stope. Upravljanje rizikom kamatne stope podrazumijeva detaljno izvještavanje o stanju u trezoru na nedjeljnom nivou višem rukovodstvu, gdje će izvještaj obuhvatati sve neo-phodne informacije.

3.6 Upravljanje rizikom kapitala

Namjera Društva u okviru upravljanja kapitalnim rizikom jeste obezbjeđivanje nastavka poslovanja na neodređeno vrijeme sa ciljem isplate prihoda većinskim vlasnicima i beneficija ostalim dioničarima i održavanje optimalne strukture kapitala sa ciljem smanjenja nabavne vrijednosti kapitala.

Kako bi se održala postojeća ili dalje prilagodila struktura kapitala, Društvo može da prilagodi iznos dividendi koje se isplaćuju većinskim vlasnicima, vraća ulog većinskim vlasnicima, emituje nove akcije ili da prodaje imovine da bi se smanjila dugovanja. Takođe, Društvo kontroliše da li je njen kapital iznad minimalnih zakonskih zahtjeva. Budući da je Društvo poslovala sa dobitkom, ne postoji mogućnost da se nivo njenog kapitala spusti ispod onog koji je zakonski regulisan.

Društvo ne raspolaže pozajmljenim sredstvima, te zato ne nadgleda odnos sopstvenog kapitala i pozajmljenih sredstava.

Ukupni kapital, kojim Društvo upravlja, iznosi EUR 167.936.936 na dan 31. decembar 2010 . godine je (31. Decembra 2009.: EUR 235.505.317).

78 79

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

4. INFORMACIJE PO SEGMENTIMA

Primarni oblik izvještavanja – poslovni segment

Društvo je na dan 31. decembra 2010. i 31. decembra 2009. godine organizovana u okviru dva osnovna segmenta:

1) Fiksna telefonija i; 2) Mobilna telefonija;

Informacije po segmentima koje se dostavljaju Menadzment komitetu Društva za godinu koja se završava 31. decembra 2010. su prika-zani u pregledu koji slijedi:

(Iznosi u EUR)Fiksna telefonija Mobilna telefonija Ukupno

Prihod segmenta 63.900.781 54.551.467 118.452.248

EBITDA 22.248.536 22.012.622 44.261.158Otpremnine i drugi jednokratni troškovi (2.845.204) (644.164) (3.489.368)EBITDA 19.403.332 21.368.458 40.771.790Trošak amortizacije (13.053.458) (9.226.624) (22.280.082)Trošak poreza na dobit (2.071.770) (319.871) (2.391.641)

Sredstva segmenata 114.931.577 48.280.314 163.211.891

Obaveze segmenata 17.026.036 13.541.613 30.567.649

4. INFORMACIJE PO SEGMENTIMA (nastavak)

Informacije po segmentima koje se dostavljaju Menadzment komitetu Društva za godinu koja se završava 31. decembra 2009. su prika-zani u pregledu koji slijedi:

(Iznosi u EUR)Fiksna telefonija Mobilna telefonija Ukupno

Prihod segmenta 72.988.010 64.970.005 137.958.015Međusegmentni prihod (7.999.061) (7.168.048) (15.167.109)Prihod od eksternih klijenata 64.988.949 57.801.957 122.790.906

EBITDA 24.519.891 20.987.522 45.507.413Specijalni efekti:Oslobadjanje rezervisanja za sudski spor 3.500.000 - 3.500.000Otpremnine i drugi jednokratni troškovi (536.000) - (536.000)

EBITDA 27.483.891 20.987.522 48.471.413Trošak amortizacije (12.074.451) (9.808.537) (21.882.988)Trošak poreza na dobit (1.919.197) (1.305.125) (3.224.322)

Sredstva segmenata 158.337.551 61. 665.715 220.003.266Međusegmentna sredstva (1.226.720) (971.690) (2.198.409)Ukupna sredstva segmenata 157.110.831 60.694.025 217.804.856

Obaveze segmenata 18.875.608 10.334.531 29.210.139Međusegmentne obaveze (1.403.792) (794.618) (2.198.410)Ukupne obaveze segmenata 17.471.816 9.539.913 27.011.729

Uskladjivanje EBITDA i dobiti prije oporezivanja je prikazano kako slijedi:

(Iznosi u EUR)

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

EBITDA po segmentima 40.771.790 48.471.413Amortizacija osnovnih sredstava (19.810.814) (19.525.728)Amortizacija nematerijalnih ulaganja (2.469.268) (2.357.260)Neto finansijski prihod 3.331.552 5.249.398

Ukupna dobit prije oporezivanja 21.823.260 31.837.823

80 81

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

4. INFORMACIJE PO SEGMENTIMA (Nastavak)

Iznos ispravke potraživanja po segmentima na dan 31. decembar 2010 i 31. decembar 2009. godine iznosi:

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Fiksna telefonija 9.744.145 8.714.213 Mobilna telefonija 8.524.764 6.604.490 Ukupno ispravljena potraživanja iz poslovnih odnosa Društva (Napomena 12) 18.268.909 15.318.703

Iznos troška ispravke potraživanja po segmentima na dan 31. decembar 2010 i 31. decembar 2009. godine iznosi:

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Fiksna telefonija 746.148 443.673 Mobilna telefonija 1.014.821 1.123.573 Ukupan trošak ispravke potraživanja Društva (Napomena 27) 1.760.969 1.567.246

Iznos investicija po segmentima na dan 31. decembar 2010 i 31. decembar 2009. godine iznosi:

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Fiksna telefonija 10.123.985 11.759.560Mobilna telefonija 6.639.361 5.846.548

Ukupne investicije Društva 16.763.346 17.606.108

4. SEGMENT INFORMATION (continued)

Reportable segment’s assets are reconciled to total assets as follows:

(Iznosi u EUR)31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Ukupna sredstva po segmentima 163.211.891 217.804.856Nealocirano:Gudvil 941.624 941.624Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 25.374 25.374Odložena poreska sredstva - 9.429Gotovina I gotovinski ekvivalenti 1.737.783 3.181.592Kratkorocni finansijski plasmani 36.200.000 45.200.000Izdvojena novčana sredstva 1.465.667 461.903

Ukupna sredstva po izvještaju o finansijskom položaju Društva 203.582.339 267.624.778

Uskladjivanje obaveza poslovnih segmenata i ukupnih obaveza Društva je prikazano kako slijedi:

(Iznosi u EUR)31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Ukupne obaveze po segmentima 30.567.649 27.924.589Nealocirano: Obaveze za porez na dobit 2.494.610 1.538.321 Odložene poreske obaveze 2.583.144 2.656.551

Ukupne obaveze po izvještaju o finansijskom položaju Društva 35.645.403 32.119.461

82 83

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

5. NEMATERIJALNA ULAGANJA

Iznosi u EUR

Licence SoftveriNematerijalna ula-ganja u pripremi Ukupno

Nabavna vrijednost

Početno stanje, 1. januar 2009. 16.611.680 7.773.166 627.791

25.012.637 Povećanja 338.704 490.733 132.904 962.341 Prenosi 196.532 725.584 (716.136) 205.980 Otuđenje (172.500) (61.460) - (233.960)Stanje, 31. decembra 2009. 16.974.416 8.928.023 44.559 25.946.998

Ispravka vrijednostiPočetno stanje, 1. januar 2009. 4.699.058 5.012.199 - 9.711.257 Amortizacija (Napomena 25) 1.070.767 1.286.493 - 2.357.260 Otuđenje (92.000) (61.460) - (153.460)Stanje, 31. decembra 2009. 5.677.825 6.237.232 - 11.915.057

Sadašnja vrijednost31. decembar 2009. godine 11.296.591 2.690.791 44.559 14.031.941 31. decembar 2008. godine 11.912.622 2.760.967 627.791 15.301.380

In EUR

Licence SoftveriNematerijalna ula-ganja u pripremi Ukupno

Nabavna vrijednost Početno stanje, 1. januar 2010. 16.974.416 8.928.023 44.559 25.946.998 Povećanja 190.754 160.129 2.747.624 3.098.507 Prenosi - 765.109 (2.108.431) (1.343.322)Stanje, 31. decembra 2010. 17.165.170 9.853.261 683.752 27.702.183

Ispravka vrijednostiPočetno stanje, 1. januar 2010. 5.677.825 6.237.232 - 11.915.057 Amortizacija (Napomena 25) 1.078.433 1.390.835 2.469.268 Stanje, 31. decembra 2010. 6.756.258 7.628.067 - 14.384.325

Sadašnja vrijednost31. decembar 2010. godine 10.408.912 2.225.193 683.752 13.317.857 31. decembar 2009. godine 11.296.591 2.690.791 44.559 14.031.941

5. NEMATERIJALNA ULAGANJA (nastavak)

Sadašnja vrijednost licenci Društva na dan 31. decembar 2010. godine uključuje licencu za obavljanje javnih fiksnih telekomunikacionih usluga neto sadašnje vrijednosti od 4.011.660 EUR (31. decembar 2009. godine: 4.247.640 EUR) izdate od strane Agencije za teleko-munikacije Republike Crne Gore (Agencija). Sadašnja vrijednost licence za pružanje usluga u međunarodnom saobraćaju uključena u sadašnju vrijednost licenci iznosi 1.920.000 EUR na dan 31. decembar 2010. godine (31. decembar 2009. godine.: 2.040.000 EUR).

Sadašnja vrijednost licenci uključuje i posebnu licencu za instalaciju, održavanje i rad javne mreže telekomunikacija, čija knjigovodst-vena vrijednost 31. decembra 2010. godine iznosi 1.762.404 EUR (31. decembra 2009. godine: 2.052.136 EUR), izdata od strane Agen-cije. 1. januara 2002. godine. Pomenuta licenca daje pravo Društvu da pruža usluge preko javne mobilne mreže, u skladu sa Zakonom o telekomunikacijama. Ova licenca je važeća na teritoriji Crne Gore u narednih 15 godina.

U pogledu ovih licenci, Društvo je u obavezi da plaća godišnju naknadu Agenciji koja se obračunava u iznosu od jednog procenta od ukupno ostvarenih prihoda u prethodnoj kalendarskoj godini. Obaveze prema Agenciji su prikazane u bilansu uspjeha u okviru ostalih poslovnih rashoda.

Agencija za radio-difuziju Republike Crne Gore je u oktobru 2007. godine izdala Društvu na period od 10 godina licencu za izgradnju i korišćenje distribucije radio i televizijskih programa korisnicima (IPTV licenca ). Društvo je platilo naknadu za registraciju u iznosu od EUR 75.000.

Agencija je 28. marta 2007. godine dodijelila Društvu 3G licencu na period od 5 godina. Sadašnja vrijednost licence na dan 31. decem-bra 2010. godine iznosi EUR 1.813.365 (31. decembar 2008: EUR 1.973.368).

U skladu sa MSFI i Računovodstvenim politikama Društva, u toku godine je izvšen Pregled korisnog vijeka trajanja nematerijalnih ula-ganja je izvršen tokom 2009. i 2010. godine na osnovu koga nije bilo značanog uticaja na Izvještaj o sveobuhvatnom prihodu Društva.

84 85

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

6. GUDVIL

U skladu sa Odlukom Odbora direktora Društva od 7. marta 2005. godine (19. februar 2004. godine), Telekom je iskoristivši pravo preče kupovine zaključio ugovor o kupovini dijela kapitala Interneta Crna Gora d.o.o., Podgorica za iznos EUR 435.700 (EUR 1.750.000 za 2004. godinu), čime je postao vlasnik 100% kapitala Interneta CG (60% u 2004. godini).

Od 30. Aprila 2009 godine, datuma spajanja, Društvo posjeduje 100% kapitala T-Mobile CG d.o.o., crnogorske mobile kompanije i 100% kapitala Internet Crna Gora.

Pregled alokacije gudvila na nivou poslovnih segmenata prikazan je u tabeli koja slijedi:

(In EUR) 31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Fiksna telefonija i Internet 564.974 564.974Mobilna telefonija 376.650 376.650

941.624 941.624

Na dan 31. decembra 2009. i 31. decembra 2010. godine gudvil je alociran na jedinice koje generišu gotovinu Društva identifikovane u skladu sa poslovnim segmentima. Nadoknadivi iznos jedinica koje generišu gotovinu Društva je određen na osnovu proračuna fer vrijed-nosti umanjenoj za troškove prodaje. Ove kalkulacije koriste projekcije novčanih tokova zasnovane na finansijskim budžetima odobren-im od strane rukovodstva za period od deset godina. Novčani tok za period od deset godina je ekstrapoliran upotrebom procijenjene stope rasta prikazane u pregledu ispod. Stopa rasta ne prevazilazi dugoročnu prosječnu stopu rasta za telekomunikaciono poslovanje.

Rukovodstvo je utvrdilo planiranu bruto maržu na osnovu ranijih rezultata i očekivanja u razvoju tržišta. Korišćena prosječna stopa rasta je konzistentna sa procjenama uključenim u izvještaje o industriji. Diskontne stope su prikazane prije odbijanja poreza i reflektuju specifične rizike vezane za odgovarajuće segmentime.

7. NEKRETNINE I OPREMA

Iznosi u EUR

Zemljište Građevinski objektiOprema i ostala

imovinaNekretnine i oprema

u pripremi UkupnoNabavna vrijednost Stanje, 1. januara 2009. 2.959.682 79.052.390 126.496.321 7.378.581 215.886.974 Povećanja - 407.148 8.143.196 8.093.423 16.643.767 Prenos - 1.543.325 5.777.066 (7.526.371) (205.980)Otuđenja i rashodovanja - (85.637) (1.248.232) (72.872) (1.406.741)Stanje, 31. decembar 2009. 2.959.682 80.917.226 139.168.351 7.872.761 230.918.020 Ispravka vrijednostiStanje, 1. januara 2009. - 19.896.773 74.204.217 37.837 94.138.827 Amortizacija za period (napomena 25) - 3.542.294 15.926.400 - 19.468.694 Otuđenja i rashodovanja - - - 57.034 57.034 Ispravka vrijednosti - (85.679) (1.243.535) (72.872) (1.402.086)Stanje 31. decembar 2009. - 23.353.388 88.887.082 21.999 112.262.469

Sadašnja vrijednost31. decembar 2009. 2.959.682 57.563.838 50.281.269 7.850.762 118.655.551 31. decembar 2008. 2.959.682 59.155.617 52.292.104 7.340.744 121.748.147

Land BuildingsEquipment and

Other AssetsConstruction in

progress TotalNabavna vrijednost Stanje, 1. januara 2010. 2.959.682 80.917.226 139.168.351 7.872.761 230.918.020Povećanja - 14.536 3.860.259 9.790.044 13.664.839Prenos - 1.109.436 7.244.857 (7.010.971) 1.343.322Otuđenja i rashodovanja - - (1.860.787) - (1.860.787)Stanje, 31. decembar 2010. 2.959.682 82.041.198 148.412.680 10.651.834 244.065.394 Ispravka vrijednostiStanje, 1. januara 2010. - 23.353.388 88.887.082 21.999 112.262.469Amortizacija za period (napomena 25) - 4.549.334 15.261.479 - 19.810.813Otuđenja i rashodovanja - - - - -Ispravka vrijednosti - - (1.826.234) - (1.826.234)Stanje 31. decembar 2010. - 27.902.722 102.322.327 21.999 130.247.048

Sadašnja vrijednost31. decembar 2010. 2.959.682 54.138.476 46.090.353 10.629.835 113.818.34631. decembar 2009. 2.959.682 57.563.838 50.281.269 7.850.762 118.655.551

86 87

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

7. NEKRETNINE I OPREMA (Nastavak) U sadašnju vrijednost nekretnine i opreme je uključeno zemljiste u vrijednosti od EUR 150.200 i građevinski objekti u iznosu EUR 185.708 za koje Društvo ne posjeduje kompletnu dokumentaciju vezanu za vlasničke listove nad zemljištem u navedenom iznosu. Društvo je u postupku pribavljanja vlasničkih listova za ovo zemljište i građevinske objekte nad kojima posjeduje kontrolu.

Pregled korisnog vijeka trajanja nekretnina i opreme uradjen u 2009 godini rezultirao je povećanjem vijeka trajanja baznih stanica, Montenegrin IP Network (MIPNET) mreže i agregata. Povećanje je izvršeno na bazi promjene očekivanja, tehnološkog razvoja, budžeta i planova u narednim periodima itd. Uticaj promjene korisnog vijeka trajanja na finansijske izvještaje jeste kako slijedi:

u EUR 2009 2010 2011 2012 poslije 2012

povećanje / (smanjenje) u amortizaciji 529.858 524.250 374.124 (151.238) (1.276.995)

Pregled korisnog vijeka trajanja nekretnina i opreme uradjen u 2010 godini rezultirao je smanjenjem vijeka trajanja opreme i agregata. Smanjenje je izvršeno na bazi promjene očekivanja, tehnološkog razvoja, budžeta i planova u narednim periodima itd. Uticaj promjene korisnog vijeka trajanja na finansijske izvještaje jeste kako slijedi:

u EUR 2010 2011 2012 2013 poslije 2013

povećanje / (smanjenje) u amortizaciji (79.779) (132.325) (121.856) (113.965) 447.925

8. FINANSIJSKA SREDSTVA RASPOLOŽIVA ZA PRODAJU

Iznosi u EUR

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.Plasmani raspoloživi za prodaju

Ulaganja u kapital satelitskih organizacija u inostranstvu % - Intelsat Ltd. 0.0061 24.799 24.799 - New Skies Satellites N.V. 0.0061 575 575

25.374 25.374

9. DUGOROČNI KREDITI I OSTALA POTRAŽIVANJA

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Dugoročni krediti dati zaposlenima 4.135.934 3.860.695 Dugoročna potraživanja 1.852.503 2.385.917 Unaprijed plaćene beneficije zaposlenima 1.727.049 1.668.592 Unaprijed plaćen zakup GSM lokacija 485.206 444.028 Ostali unaprijed plaćeni iznosi 2.000 3.202

8.202.692 8.362.434

The fair values of employee loans and long term receivables approximate their carrying amounts.

Employee loans

Contracted maturities of undiscounted long-term employee loans are presented below:

Iznosi u EUR

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.- od dvije do pet godina 1.772.979 1.490.113- preko pet godina 4.414.141 4.435.292

6.187.120 5.925.405

Dugoročni krediti i potraživanja u iznosu od EUR 6.187.120 predstavlja nediskontovan iznos kredita odobrenih zaposlenima u Društvu. Krediti su odobreni sa rokom otplate od 5, 7, 10 i 20 godina i godišnjom kamatnom stopom od 1.5% do 2%. Iznos odobrenih sredstava po zaposlenom kreće se od EUR 5.000 do EUR 50.000. Određenom broju zaposlenih u Telekomu, kreditna obaveza je umanjena za 0.5% za svaku godinu efektivnog radnog staža ostvarenog do 31. decembra 1993. godine i procenat umanjenja kreće se od 3.5% do 14.5% ukupnog iznosa odobrenog kredita. Pravo na umanjenje zaposleni su ostvarili po osnovu izdvajanja doprinosa za stambenu izgradnju do 1993. godine.

Važeća efektivna kamatna stopa na ove kredite date zaposlenima bila je 7.5% u 2010. i 2009. godini u skladu sa stopom koju koristi nezavisni procjenitelj.

Tokom 2007. godine, u skladu sa Statutom Društva i Pravilnikom ispunjenja uslova za rješavanje stambenog pitanja zaposlenog, Izvršni odbor Društva je donio odluku o odobrenju stambenih kredita zaposlenima u beskamatnom iznosu od iznosu EUR 1.282.000. Ovi kred-iti su odobreni na period od 20 godina kako bi se neki od ključnih zaposlenih zadržali u Društvu. Ukupan iznos kredita obračunat po zaposlenom kreće se u rasponu od EUR 28.000 do EUR 42.000. Uslov za realizaciju kredita jeste da zaposleni bude radno angažovan u društvu na minimum period od tri godine. Ukoliko zaposleni napusti društvo prije isteka navedenog roka, on je u obavezi da odjednom otplati preostali dio kredita. Ukoliko zaposleni ne izmiri svoju obavezu, društvo ima pravo da pokrene zalog i realizuje svoje potraživanje.

88 89

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

9. DUGOROČNI KREDITI I OSTALA POTRAŽIVANJA (Nastavak)

Krediti dati zaposlenima (nastavak)

Radi obezbjeđenja uredne otplate kredita, Telekom je obezbijedio hipoteke na stambene jedinice korisnika kredita. U skladu sa ugov-orom zaposleni je obavezan da odmah po kupovini, odnosno izgradnji stambene jedinice izvrši uknjižbu prava svojine na ime Društva i da za iznos kreditne obaveze ustanovi založno pravo - hipoteku I reda na nepokretnosti pribavljenoj odnosno izgrađenoj sredstvima kredita.

Dokaz o izvršenom uknjižavanju založnog prava, zaposleni je dužan da dostavi najviše u roku od 5 mjeseci od dana uplate prvog iznosa za kredit. Ukupna vrijednost obezbjeđenja navedenih kredita iznosi 9.795.104 EUR na dan 31. decembar 2010. godine. Ukupan iznos kredita za koje društva nisu dobila hipoteku i koje stoga nisu upisane u relevantan sudski registar iznosi EUR 140.797, pa tako ukupna izloženost Društva kreditnom riziku nastala je usljed kredita bez zaloga iznosi EUR 147.797 (2009: EUR 147.086). Ipak, za mnoge vrste obezbjeđenja, naročito nekretnine, u Crnoj Gori su bile ozbiljno ugrožene skorim nestabilnostima na globalnom finansijskom tržištu, što je rezultiralo niskim nivooom likvidnosti za određene vrste sredstava. Kao rezultat toga, vrijednost ostvarena prodajom sredstva obezbjeđenja može se razlikovati od vrijednosti koja se pripisivala tom sredstvu prilikom procjene ispravke vrijednosti.

Dugoročna potraživanja

Dospijeća nediskonovanih dugoročnih potraživanja prikazana su u pregledu koji slijedi:

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

od dvije do pet godina 2.250.268 2.962.6252.250.268 2.962.625

Potraživanja od Vlade Republike Crne Gore u iznosu od EUR 2.250.268 sa stanjem na dan 31. decembar 2010. godine (31. decembar 2009. godine: EUR 2.962.625) predstavljaju nediskontovanu vrijednost očekivanih budućih priliva koje bi Društvo ostvarila u skladu sa Ugovorom o prenosu udjela (prenosu osnivačkih prava u Radio-difuznom centru d.o.o., Podgorica) zaključenim 10. decembra 2004. godine između Telekoma Crne Gore i Vlade Republike Crne Gore. U skladu sa pomenutim ugovorom, RDC je postao vlasništvo države. U skladu sa Odlukom rukovodstva Društva, osnova za obračun sadašnje vrijednosti očekivanih budućih gotovinskih tokova je jednaka primjeni godišnje kamatne stope od 7.5%, koja odgovara stopi korišćenoj od strane nezavisnog procjenitelja. Ukupni efekti prihoda priznatog korišćenjem efektivne kamatne stope evidentirani su na teret dobiti za period od 1. januara do 31. decembra 2010. godine iznosili EUR 207.242 (31. decembra 2009: 244.458).

Navedenim Ugovorom, Vlada Republike Crne Gore se obavezala da plati Društvu kupoprodajnu cijenu preciziranu Ugovorom o prenosu udjela u iznosu EUR 5.943.937 u roku od deset godina od dana zaključenja ovog Ugovora sa grejs periodom od 18 mjeseci na koji se ne zaračunava kamata.

Kao što je dalje navedeno u Ugovoru, po isteku grejs perioda, a do isteka druge godine od dana zaključenja Ugovora, Vlada Republike Crne Gore je dužna da isplati Društvu iznos od EUR 300.000 u jednakim mjesečnim ratama i to svakog prvog u mjesecu za nastupajući mjesec. U trećoj i četvrtoj godini otplate Vlada Republike Crne Gore se obavezuje da plati Društvu godišnje iznose od EUR 600.000 u jednakim mjesečnim ratama i to svakog prvog dana u mjesecu za nastupajući mjesec.

9. DUGOROČNI KREDITI I OSTALA POTRAŽIVANJA (Nastavak)

Dugoročna potraživanja (nastavak)

Ostatak kupoprodajne cijene Vlada Republike Crne Gore će isplatiti Društvu u sljedećih šest godina, tako što se preostali iznos dijeli na jednake 72 mjesečne rate koje se uplaćuju svakog prvog dana u mjesecu za nastupajući mjesec.

Unaprijed plaćene naknade zaposlenima

Unaprijed preplaćene naknade zaposlenima u iznosu od EUR 1.727.049 (2008: EUR 1.668.592) odnose se na diskont na kredite zapos-lenih izračunat na osnovu važeće kamatne stope i 75% otpisanih kredita odobrenih određenom broju zaposlenih u skladu sa Članom 39 Statuta Društva i Člana 41 Pravila o ispunjavanju uslova za rješavanje stambenog pitanja. Diskont se tretira kao nagrada zaposlenom koja se priznaje u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu za vrijeme trajanja kredita ili očekivnog radnog staža zaposlenog, u zavisnosti od toga šta je kraće, dok se 75% otpisa tretira kao avansno plaćanje beneficija zaposlenog, koje se amortizuju u toku perioda lojalnosti (Napomena 2.5.1.1. (d)).

10. GOTOVINA I GOTOVINSKI EKVIVALENTI

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Gotovina u blagajni 2.120 7.577 Gotovina u bankama 1.735.663 3.174.015

1.737.783 3.181.592

11. KRATKOROČNI DEPOZITI U BANKAMA

(In EUR) December 31, 2010 December 31, 2009

Obezbijeđeni kratkoročni depozit koji je po kreditnoj institucijikreditna klasifikacija A1 - 10.200.000 kreditna klasifikacija Aa3 10.200.000 -kreditna klasifikacija Baa1 - 31.000.000 kreditna klasifikacija Baa2 - 4.000.000 kreditna klasifikacija Baa3 26.000.000 -

36.200.000 45.200.000

90 91

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

11. SHORT TERM BANK DEPOSITS (continued)

Short term bank deposits represent deposits with maturity from three months up to one year and average interest rate of 6.50 % in 2010 (2009: 8.00 %). All short term bank deposits are denominated in EUR. In the period ended December 31, 2010, total amount of depos-its are additionally guaranteed by a credit institution with credit ratings A3, Baa3 (2009: credit institution with credit ratings A1, Baa1, Baa2). Short term bank deposits are placed in Crnogorska komercijalna banka and NLB Montenegtro banka.

12. TRADE AND OTHER RECEIVABLES

Iznosi u EUR31 decembar 2010. 31 decembar 2009.

Potraživanja od kupaca u zemlji 31.948.562 28.752.435Potraživanja od kupaca u inostranstvu 4.640.849 2.782.290Potraživanja od Magyar Telekom Grupe (Napomena 32) 84.860 1.370Potraživanja od Deutsche Telekom Grupe (Napomena 32) 1.468.993 1.061.928Kratkoročni dio dugoročnih potraživanja po osnovu kredita odobrenih zaposlenima (napomena 9) 463.989 394.116Kratkoročni dio ostalih dugoročnih potraživanja (napomena 9) 712.357 712.357Ostala potraživanja 1.653.014 1.884.193

40.972.624 35.588.689Ispravka vrijednosti (18.268.909) (15.318.703)

22.703.715 20.269.986

Trade and other receivables are denominated in the following currencies:

Iznosi u EUR

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

EUR 21.351.147 19.160.496SDR 1.352.568 1.109.490

22.703.715 20.269.986

Struktura ostalih potraživanja na dan 31. decembar 2010 i 2009. godine je kao što slijedi:

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Potraživanja za lokalne komunalne takse 1.014.967 574.911Potraživanja za plaćenu dividendu (fizička lica) 448.669 497.036Potraživanja za više plaćene poreze i doprinose 115.051 444.739Potraživanja za kamatu na oročene depozite 10.319 310.280Ostala potraživanja 64.008 57.227

1.653.014 1.884.193

12. POTRAŽIVANJA IZ POSLOVNIH ODNOSA I OSTALA POTRAŽIVANJA (Nastavak)

Fer vrijednost potraživanja iz poslovnih odnosa i ostalih potraživanja, prikazana je u sljedećoj tabeli:

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Potraživanja od kupaca u zemlji 14.128.961 13.869.235Potraživanja od kupaca u inostranstvu 4.191.541 2.346.787Potraživanja od Magyar Telekom Grupe (napomena 32) 84.860 1.370Potraživanja od Deutsche Telekom Grupe (napomena 32) 1.468.993 1.061.928Kratkoročni dio dugoročnih potraživanja po osnovu kredita odobrenih zaposlenima (napomena 9) 463.989 394.116Kratkoročni dio ostalih dugoročnih kredita i potraživanja (napomena 9) 712.357 712.357Ostala potraživanja 1.653.014 1.884.193

22.703.715 20.269.986

Starosna struktura potraživanja dospjelih na dan izvještavanja za koje nije izvršena ispravka vrijednosti prikazana je u pregledu koji slijedi:

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.Od 1 do 30 dana 3.248.187 2.367.506Od 31 do 90 dana 1.599.804 1.353.170Više od 90 dana 1.692.216 1.804.492

6.540.207 5.525.168

Menadžment procjenjuje da je iznos od EUR 6.540.207 naplativ.

Kupci u zemlji Kupci u inostranstvu31. decembar 2010. 31. decembar 2009. 31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Od 1 do 30 dana 2.311.789 1.689.196 936.398 678.310Od 31 do 90 dana 1.328.307 1.249.760 271.497 103.411Više od 90 dana 1.543.906 1.638.861 148.310 165.631

5.184.002 4.577.817 1.356.205 947.352

Promjene na ispravci vrijednosti potraživanja za finansijsku godinu završenu 31. decembra 2010. i 2009. prikazane su u sljedećoj tabeli:

Iznosi u EUR 2010 2009

Stanje, 1. januara 15.318.703 19.598.815 Dodatna ispravka u toku godine (Napomena 27) 2.995.074 2.430.349 Naplata ispravljenih potraživanja u toku godine (Napomena 27) (1.234.105) (863.103)Efekti pozitivnih/negativnih kursnih razlika 13.805 (3.539)Penali fakturisani kupcima 1.175.432 630.517 Otpisi ranije ispravljenih potraživanja - (6.474.336)Stanje, 31. decembra 18.268.909 15.318.703

92 93

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

12. POTRAŽIVANJA IZ POSLOVNIH ODNOSA I OSTALA POTRAŽIVANJA (Nastavak)

Promjene na ispravci vrijednosti potraživanja u zemlji i inostranstvu prikazane su u sljedećoj tabeli:

Kupci u zemlji Kupci u inostranstvu2010 2009 2010 2009

Stanje 1. januara 14.883.200 19.084.173 435.503 514.642Dodatna ispravka u toku godine 2.995.074 2.256.349 - 174.000 Naplata ispravljenih potraživanja u toku godine (1.234.105) (613.503) - (249.600)Efekti pozitivnih/negativnih kursnih razlika - - 13.805 (3.539)Penali fakturisani kupcima 1.175.432 630.517 - - Otpisi ranije ispravljenih potraživanja - (6.474.336)Stanje 31. decembra 17.819.601 14.883.200 449.308 435.503

Obezvrjeđenje potraživanja od kupaca u zemlji zasnovano je na starosnoj strukturi potraživanja sa datumom njihovog dospijeća. Obezvrjeđenje potraživanja od kupaca u zemlji formira se na osnovu analiza naplate u prethodnim periodima i ažurira se jednom godišnje. Ažurirane analiza naplate, koje nisu značajno promijenjene pod uticajem finansijske krize, su komparatibilne sa istorijskim analizama naplate.

Obezvrjeđenje potraživanja od kupaca u inostranstvu izvršena su pojedinačno na osnovu procjene rukovodstva o njihovoj naplati na osnovu naplate od inostranih partnera iz prethodnih perioda. Obezvrjeđenje potraživanja ne uključuje obezvrjeđenje za potraživanja prema članicama Magyar ili Deutche Telekom Grupe, jer se ova potraživanja smatraju u potpunosti nadoknadivima. Najznačajnije pojedinačno obezvrjeđenje vezano je za Zajednicu JPTT u iznosu od EUR 188.660 (2009: 188.660) i Ellite EUR 214.076 (2009: 214.076).

U skladu sa odlukom rukovodstva Društva broj 02-29858, od 11. novembra 2009. godine, otpisana su potraživanja u iznosu od 6.474 hiljada EUR. Potraživanja su otpisana u skladu sa očekivanjima rukovodstva o njihovoj naplati. Ukupan iznos otpisanih potraživanja je bio u potpunosti obezvrjeđen, u skladu sa čim pomenuti otpis nije imao uticaja na izvještaj o sveobuhvatnom prihodu za tekuću godinu.

Potraživanja dospjela na dan izvještavanja za koje nije izvršena ispravka vrijednosti prikazana je u pregledu koji slijedi:

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.domestic foreign domestic foreign

Potraživanja umanjena za ispravku 14.128.961 4.191.541 13.879.387 1.198.204 Dospjela potraživanja koja nisu ispravljena (5.184.002) (1.356.205) (4.577.817) (947.352)Potraživanja koja nisu dospjela niti ispravljena (napomena 16) 8.944.959 2.835.336 9.301.570 250.852

13. DATI AVANSI I AKTIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Procjena potraživanja po osnovu međunarodnih dolaznih poziva - 42.247Procjena potraživanja od Magyar Telekom Grupe (napomena 32) 14.986 36.480Procjena potraživanja od Deutsche Telekom Društvo (napomena 32) 881.467 1.024.430Isplaćena avansna dividenda - 49.921.460Avansi plaćeni za obrtnu imovinu 309.902 251.662Unaprijed plaćeni zakup GMS lokacija 5.356 363.674Razgraničeni prihodi od interkonekcije 889.994 981.204Ostala aktivna vremenska razgraničenja 309.682 941.610

2.411.387 53.562.768

Na vanrednoj Skupštini akcionara Crnogorkog Telekoma A.D. 17. juna 2009. godine usvojena je Odluka o raspodjeli dobiti za 2009. godinu u vidu isplate avansne dividende, u iznosu od 50.000.000 EUR.

Na Skupštini akcionara Crnogorkog Telekoma A.D. 25. maja 2010. godine usvojena je Odluka o raspodjeli dobiti za 2009. godinu u vidu isplate avansne dividende, u iznosu od 87.000.000 EUR, i to 50.000.000 EUR avanse dividende koja je isplaćena u 2009 godini i 37.000.000 EUR koja je isplaćena u julu 2010 godine.

Fer vrijednost datih avansa i aktivnih vremenskih razgraničenja jednaka je njihovoj knjigovodstvenoj vrijednosti.

Dati avansi i aktivna vremenska razgraničenja su denominovani u EUR.

94 95

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

14. ZALIHE

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Kablovi, žice i ostali materijal 1.958.493 1.838.237Zalihe za preprodaju 1.486.413 1.668.051

3.444.906 3.506.288

Ispravka vrijednosti zastarjelih zaliha (687.012) (584.112)

2.757.894 2.922.176

Promjene na ispravci vrijednosti zaliha za godinu koja se završava 31. decembra 2010. i 2009. prikazane su u sljedećoj tabeli:

Iznosi u EUR

2010 2009

Stanje, 1. januara 584.112 838.819 Povećanje / smanjenje ispravke u toku godine (napomena 27) 102.900 (254.707)

Stanje, 31. decembar 687.012 584.112

15. IZDVOJENA NOVČANA SREDSTVA

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Izdvojena novčana sredstva kod Zajednice JPTT - 307.026 Izdvojena novčana sredstva kod kliring kuće Mach (bivši Cybernet) 1.465.667 154.877 Ukupno 1.465.667 461.903

Izdvojena novčana sredstva su denominovana u sledećim valutama: Iznosi u EUR

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

EUR 1.414.623 154.877 USD 51.044 307.026 Ukupno 1.465.667 461.903

Izdvojena novčana sredstva kod Zajednice JPTT (koja se sastoji od subjekata koji pružaju telekomunikacione usluge iz republika bivše Jugoslavije) u iznosu od EUR 307.026 (USD: 440.244) u 2009. godini predviđena su za posebne potrebe i korišćena su za izmirenje obaveza za međunarodni telekomunikacijski saobraćaj realizovan prije 1. jula 2002. godine preko Zajednice JPTT.

Društvo je izvršilo isplatu po osnovu međunarodnog saobraćaja prema Operateru Republika Srpska u toku 2010. godine za ostvareni saobraćaj u periodu od 1992 do 2002 godine i na osnovu ovoga plaćanja račun izdvojenih sredstava je ugašen.

Izdvojena novčana sredstva u klirinškoj kući „Mach (bivši Cybernet)“ u iznosu od EUR 1.465.667 (2009: EUR 154.877) odnose se na sredstva koja su položena kao depozit sa posebnim namjenama i ona se koriste za izmirivanje obaveza za roming. Povećanje ovih sredstava u poređenju sa prethodnom godinom povezano je sa činjenicom da je usaglašavanje plaćanja roming operatera sprovedeno u januaru 2011. godine.

96 97

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

16. FINANSIJSKI INSTRUMENTI (Nastavak)

Iznosi u EUR

Gotovina i gotovinski ekvivalenti 31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Gotovina i gotovniski ekvivalenti bez kreditnog rejtinga 1.737.783 3.181.592 1.737.783 3.181.592

Iznosi u EURKratkoročni depoziti u bankama 31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Garantovani kratkoročni depozit od kreditne institucijekreditna klasifikacija A1 - 10.200.000 kreditna klasifikacija Aa3 10.200.000 -kreditna klasifikacija Baa1 - 31.000.000 kreditna klasifikacija Baa2 - 4.000.000 kreditna klasifikacija Baa3 26.000.000 -

36.200.000 45.200.000

Potraživanja iz poslovnih aktivnosti koja nisu dospjela niti ispravljena

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Ugovorne strane sa eksternim kreditnim rejtingom Domaći kupci (napomena 12) 8.944.958 9.301.570 Strani kupci (napomena 12) 2.835.336 250.852

11.780.294 9.552.422

Izdvojena novčana sredstva Iznosi u EUR

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Ugovorne strane - kreditna klasifikacija A1 1.465.667 461.903 1.465.667 461.903

16. FINANCIAL INSTRUMENTS

a) Financial instruments by categories

The accounting policies for financial instruments have been applied to the line items below: Loans and receivables Sredstva iskazana u Izvještaju o finansijskom položaju 31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 25.374 25.374Dugoročni krediti i potraživanja 5.988.437 6.246.612 Kratkoročni depoziti u bankama 36.200.000 45.200.000 Potraživanja iz poslovnih odnosa i ostala potraživanja 22.703.715 19.163.103 Izdvojena novčana sredstva 1.465.667 461.903 Gotovina i gotovinski ekvivalenti 1.737.783 3.181.592 Ukupno 68.120.976 74.278.584 Obaveze iskazane po amortizovanoj nabavnoj vrijednosti Obaveze iskazane u Izvještaju o finansijskom položaju 31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Obaveze iz poslovanja i ostale obaveze bez poreza 12.138.965 13.636.376 Ukupno 12.138.965 13.636.376

b) Kreditni kvalitet finansijskih sredstava

Kreditni kvalitet finansijskih sredstava koja nisu dospjela niti ispravljena su prikazana u pregledu koji slijedi: Dugoročni krediti i potraživanja 31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Ugovorne strane sa eksternim kreditnim rejtingom Ba3 1.852.503 2.385.917 Ugovorne strane bez kreditnog rejtinga 4.135.934 3.860.695

5.988.437 6.246.612

98 99

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

17. AKCIJSKI KAPITAL

Na dan 31. decembra 2010. Na dan 31. decembra 2009.Broj akcija % Vrijednost Broj akcija % Vrijednost

Upisani, uplaćeni kapital - Magyar Telekom 36.177.950 76,53 107.902.165 36.177.950 76,53 107.902.165Privatizacioni fondovi 327.319 0,69 976.262 378.249 0,80 1.128.143Ostala pravna lica 5.375.995 11,37 16.034.443 5.186.052 10,97 15.467.605Fizička lica 5.392.676 11,41 16.083.524 5.531.689 11,70 16.498.481

47.273.940 100,00 140.996.394 47.273.940 100,00 140.996.394

Na dan 31. decembra 2010. i 2009. godine nominalna vrijednost po akciji je iznosila EUR 2,98254. Akcije Telekoma se kotiraju na NEX Montenegro berzi. Tržišna vrijednost po akciji na dan 31. decembar 2010 godine iznosila je EUR 3,5599 (31. decembar 2009: EUR 2,7000).

18. STATUTARNE REZERVE

U skladu sa lokalnom statutarnom regulativom, Društvo ima obavezu da izdvaja najmanje 5% ostvarene dobiti na ime statutarnih rezervi sve dok iznos ovih rezervi ne dostigne 1/10 akcijskog kapitala Društva. Navedene rezerve su namijenjene za pokriće gubitaka i ne mogu se distribuirati akcionarima osim u slučaju likvidacije Društva.

19. OBAVEZE IZ POSLOVANJA I OSTALE OBAVEZE

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Dobavljači u zemlji 4.645.531 5.174.578Dobavljači u inostranstvu 4.801.944 5.926.875Neisplaćene zarade i naknade zarada 287.905 295.940Obaveze po osnovu ostalih poreza i doprinosa za socijalno osiguranje 265.951 565.025Obaveze prema Magyar Telekom Grupi (napomena 32) 411.398 248.917Obaveze prema Deutsche Telekom Grupi (napomena 32) 2.279.880 1.753.251Ostale obaveze 212 274.847

12.692.821 14.239.433

Obaveze iz poslovnih aktivnosti su izražene u sljedećim valutama:

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

EUR 12.566.112 13.539.782SDR 124.521 680.786USD 2.188 17.918HUF - 947

12.692.821 14.239.433

Fer vrijednost obaveza iz poslovanja i ostalih obaveza jednaka je njihovoj knjigovodstvenoj vrijednosti. Ugovoreno dospijeće obaveza iz poslovnih aktivnosti i ostalih obaveza je do 45 dana.

20. PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA I PRIMLJENI AVANSI

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Razgraničeni troškovi prema Magyar Telekom Grupi (napomena 32) 236.036 57.137Razgraničeni troškovi prema Deutsche Telekom Grupi (napomena 32) 733.952 (23.989)Obaveze za dividendu (fizička lica) 500.001 548.368Obaveze za dividendu (pravna lica) 34.242 18.341Primljeni avansi po osnovu pre-paid vaučera 1.100.800 405.009Roming 2.822.630 1.148.585Lokalne opštinske naknade 1.099.896 1.101.450Interkonekcija 1.918.973 1.417.444Bonusi 1.131.943 1.319.059Nabavka nekretnina, opreme i njihovo održavanje 1.039.379 1.001.696Unaprijed naplaćeni internet sati 277.928 273.154Obaveze po osnovu primljenih avansa i unaprijed naplaćeni iznosi 377.157 235.698Ostale razgraničene obaveze 3.914.053 3.611.172

15.186.990 11.113.124

Struktura ostalih razgraničenih obaveza i troškova prikazana je u pregledu koji slijedi:

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Marketing 616.627 535.307Poštanske usluge 90.778 244.510Električna energija 231.542 237.770Održavanje 747.928 657.006 Ne-geografski kodovi 305.647 605.138IPTV usluge 437.469 400.062 Razgraničeni troškovi po osnovu procijenjenog saobraćaja sa roming partnerima 203.078 -Razgraničeni prihodi 453.763 223.638Ostale razgraničene obaveze 827.221 707.741

3.914.053 3.611.172

Pasivna vremenska razgraničenja i primljeni avansi su izraženi u sljedećim valutama:

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

EUR 15.006.638 10.696.010USD - 193.847 SDR 180.352 223.267

15.186.990 11.113.124

Fer vrijednost pasivnih vremenskih razgraničenja i primljenih avansa jednaka je njihovoj knjigovodstvenoj vrijednosti.

100 101

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

21. REZERVISANJA

Promjene na rezervisanjima za finansijsku godinu koja se završava 31. decembra 2010. i 2009. godine prikazane su u sledećoj tabeli:

Iznosi u EUR2010 2009

Stanje, 1. januara 2.568.739 6.345.330Povećanja u toku godine (napomena 24, 27) 3.973.208 238.508Iskorišćeno u toku godine (napomena 24, 27) (3.857.558) (4.015.099)Stanje, 31. decembar 2.684.389 2.568.739

Umanjeno za: dugoročni deo 722.030 766.773

1.962.359 1.801.966

Promjene na računima rezervisanja prema vrsti rezervisanja prikazane u sljedećoj tabeli:

Sudski sporoviNaknade Rukovod-stvu i zaposlenima

Naknade zapos-lenima MTIP

Ukupno

Stanje, 1. januara 2009. 4.913.314 331.930 1.036.476 63.610 6.345.330Rezervisanja u toku godine 30.310 - - 208.198 238.508Iskorišćeno u toku godine (3.669.558) - (336.386) (9.155) (4.015.099)Stanje, 31. decembar 2009. 1.274.066 331.930 700.090 262.653 2.568.739

Stanje, 1. januara 2010. 1.274.066 331.930 700.090 262.653 2.568.739Rezervisanja u toku godine 344.273 3.512.826 - 116.109 3.973.208Iskorišćeno u toku godine (305.086) (3.489.368) (63.104) - (3.857.558)Stanje, 31. decembar 2010. 1.313.253 355.388 636.986 378.762 2.684.389

Umanjeno za: dugoročni dio - (148.092) (573.938) - (722.030)Kratkoročno rezervisanje 1.313.253 207.296 63.048 378.762 1.962.359

21. REZERVISANJA (Nastavak)

Beneficije zaposlenima

Rezervisanja za jubilarne nagrade

Rezervisanja za otpremnine za

odlazak u penziju Ukupno

Stanje, 1. januara 2009. 620.953 415.523 1.036.476 Rezervisanja u toku godine - - -Iskorišćeno u toku godine (142.821) (193.565) (336.386) Stanje, 31. decembar 2009. 478.132 221.958 700.090

Stanje, 1. januara 2010. 478.132 221.958 700.090Rezervisanja u toku godine 15.571 - 15.571Iskorišćeno u toku godine (75.062) (3.613) (78.675) Stanje, 31. decembar 2010. 418.641 218.345 636.986

Umanjeno za: dugoročni dio (389.915) (184.023) (573.938)

Kratkoročno rezervisanje 28.726 34.322 63.048

Rezervisanja za beneficije zaposlenima izvršena su na osnovu sadašnje vrijednosti očekivanih budućih isplata zaposlenima po osnovu jubilarnih nagrada i otpremnina za odlazak u penziju, koje su predviđene Pojedinačnim kolektivnim ugovorom društava unutar Društva. Prema Kolektivnom ugovoru:

Poslodavac je u obavezi da isplati otpremnine zaposlenima u iznosu 10 minimalnih osnovnih cijena rada ustanovljenih u Društvu nakon ispunjavanja uslova za odlazak u penziju. Isplata dospijeva na dan penzionisanja, ali ne kasnije od 30 dana nakon posljednjeg radnog dana zaposlenog.Poslodavac je u obavezi da isplati jubilarne nagrade zaposlenima u skladu sa navedenim:

za 10 godina staža u Društvu, iznos 3 minimalne osnovne cijene rada ustanovljene u Društvu;za 20 godina staža u Društvu, iznos 5 minimalne osnovne cijene rada ustanovljene u Društvu;za 30 godina staža u Društvu, iznos 7 minimalne osnovne cijene rada ustanovljene u Društvu;za 39 godina staža u Društvu, iznos 9 minimalne osnovne cijene rada ustanovljene u Društvu;

Doprinosi za penziono i invalidsko osiguranje i ostala socijalna davanja Republici Crnoj Gori priznaju se kao trošak perioda u kojem ih je zaposleni zaradio.

Društvo snosi troškove raskida ugovora sa zaposlenima bez obzira na razlog odlaska zaposlenog (Napomena 32).

102 103

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

21. REZERVISANJA (Nastavak)

b) Rezervisanja za sudske sporove

Rezervisanja za sudske sporove se priznaju u zavisnosti od vjerovatnoće mogućeg odliva resursa (Napomena 2.11), koja je prethodno raspravljena sa advokatima Društva.

U toku 2009. godine je došlo do oslobadjanja rezervisanja za sudski spor u iznosu od 3.500.000 EUR. Bivši zaposleni, koji su pristali na program dobrovoljnog odlaska, su tvrdili da su namjerno dovedeni u konfuziju izjavom rukovodstva Društva da se u budućnosti neće desiti bolja ponuda u smislu većeg iznosa otpremnina kao kompenzacije za okončanje radnog odnosa. Godinu ipo dana kasnije, Društvo je ponudilo veće iznose otpremnina tadašnjim zaposlenima za dobrovoljno okončanje radnog odnosa. Na bazi toga, bivši zaposleni su zahtijevali isplatu razlike u visini otpremnina. Viši sud u Crnoj Gori je donio presudu u korist tužene strane – Crnogorskog Telekom A.D. S Obzirom da, u skladu sa sudskom odlukom, Društvo nema daljih obaveza koje se odnose na ovaj spor, rezervisanje u iznosu od 3.500.000 EUR je oslobodjeno.

22. ODLOŽENA PORESKA SREDSTVA I OBAVEZE

Odložena sredstva i obaveze po osnovu poreza na dobit se prebijaju u slučajevima gdje je postajalo zakonsko pravo na netiranje tekućih poreskih sredstava i tekućih poreskih obaveza.

a) Odložena poreska sredstva

Stanje 31. decembra 2008.

Efekat na izvještaj o sveobuhvatnom prihodu

Stanje 31. decembra 2009.

Efekat na izvještaj o sveobuhvatnom prihodu

Stanje 31. decembra 2010.

Nematerijalna ulaganja (1.179) 210 (969) 969 -Nekretnine i oprema 9.150 1.248 10.398 (10.398) -Ukupno 7.971 1.458 9.429 (9.429) -

Odložena poreska sredstva se odnose na privremene razlike između osnovice po kojoj se nekretnine, oprema i nematerijalna ulaganja priznaju u poreskom bilansu i iznosa po kojima su ta sredstva iskazana u internim finansijskim izvještajima Društva. Privremene razlike koje rezultiraju kao odložena poreska su se javljaju u slučaju manjih stopa poreske amortizacije u poredjenju sa računovodstvene amor-tizacijom. Na dan 31. decembra 2010. godine, Društvo nije imalo poreskih gubitaka koji se mogu prenositi u naredne fiskalne periode.Odložene poreske obaveze

Stanje 31. decembra 2008.

Efekat na izvještaj o sveobuhvatnom prihodu

Stanje 31. decembra 2009.

Efekat na izvještaj o sveo-buhvatnom prihodu

Stanje 31. decembra 2010.

Nematerijalna ulaganja 914.532 (322.350) 592.182 (562.884) 29.298Nekretnine i oprema 1.748.480 315.889 2.064.369 489.477 2.553.846Ukupno 2.663.012 (6.461) 2.656.551 (73.407) 2.583.144

Odložene poreske obaveze se odnose na privremene razlike između osnovice po kojoj se nekretnine, oprema i nematerijalna ulaganja priznaju u poreskom bilansu i iznosa po kojima su ta sredstva iskazana u finansijskim izvještajima Društva. Sve privremene razlike odnose se na značajno veće stope poreske amortizacije. Na dan 31. decembar 2010. godine, Društvo nije imalo poreskih gubitaka koji se mogu prenositi u naredne fiskalne periode.

23. PRIHOD

a) Usluge fiksne telefonije i usluge interneta Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Telekomunikaciona pretplata, konekcija i ostali prihodi 11.620.610 10.934.665

Prihodi od odlaznih domaćih poziva 10.298.496 11.585.668 Prihodi od odlaznih međunarodnih poziva 2.302.476 2.581.463 Ukupni prihodi od odlaznih poziva 12.600.972 14.167.131

Prihodi od dolaznih domaćih poziva 793.089 1.781.907 Prihodi od dolaznih međunarodnih poziva 16.758.138 18.495.478 Ukupni prihodi od dolaznih poziva 17.551.227 20.277.385

Zakupljene linije i prenos podataka 3.646.813 4.273.485 Prihodi od pružanja usluga interneta fizičkim licima 39.993 137.297 Prihodi od web prezentacije i hostinga 62.295 84.315 ADSL prihodi 9.644.020 7.321.227 MIPNET prihodi 2.211.083 2.346.208 IPTV prihodi 4.355.485 2.974.933 Prihodi od prodatih internet pristupa 662.524 725.742 Prihodi od prodaje opreme 830.006 852.784 Ostali prihodi 675.753 893.778 Ukupni ostali prihodi 22.127.972 19.609.769

Ukupni prihodi od pružanja usluga fiksne telefonije i interneta 63.900.781 64.988.950

b) Usluge mobilne telefonije Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Post-paid prihodi- odlazni domaći i međunarodni pozivi 14.142.462 14.207.475 - mjesečna pretplata 7.131.864 6.576.158

21.274.326 20.783.633

Prodaja paketa i pre-paid usluga 15.748.462 18.271.343 Prodaja mobilnih telefona 1.453.695 1.595.173

17.202.157 19.866.516

Prihodi po osnovu interkonekcije 11.324.628 12.005.405 Prihodi od roming-a 4.741.322 5.138.951 Ostali prihodi 9.034 7.451

54.551.467 57.801.956

104 105

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

24. TROŠKOVI ZARADA, NAKNADA ZARADA I OSTALI LIČNI RASHODI

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Troškovi neto zarada i naknada zarada 11.996.312 12.146.083 Troškovi poreza na zarade i naknade zarada 1.953.157 2.474.445 Troškovi doprinosa za penzije 4.030.356 3.393.393 Troškovi socijalnih i ostalih doprinosa 2.506.853 2.092.956 Jubilarne nagrade i otpremnine (napomena 21) 3.489.368 118.757 Rezervisanja za penzionisanje i jubilarne nagrade (napomena 21) 53.005 (137.344)

Ostali troškovi zaposlenih 1.416.448 1.223.014 25.445.499 21.311.304

Društvo je tokom 2010. godine odobrila rukovodstvu kratkoročne naknade, koje su iznosile EUR 912.803 (2009: 977.501 EUR) za neto zarade i bonuse isplaćene višem rukovodstvu koji su članovi ili stalni gostujući članovi Upravnog odbora Telekoma, i EUR 564.498 (2009: 569.661 EUR) za pripadajuće poreze i doprinose.

25. AMORTIZACIJA I OBEZVRJEĐENJE

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Amortizacija osnovnih sredstava (Napomena 7) 19.810.814 19.468.694Obezvrjeđenje nekretnina, i opreme u pripremi (Napomena 7) - 57.034Amortizacija nematerijalnih ulaganja (Napomena 5) 2.469.268 2.357.260

22.280.082 21.882.988

26. TROŠKOVI KORIŠĆENJA USLUGA DRUGIH OPERATERA

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Troškovi korišćenja usluga fiksnih i mobilnih operatera u zemlji 16.436.578 16.991.238 Troškovi korišćenja usluga fiksnih i mobilnih operatera u inostranstvu 6.507.291 6.587.340

22.943.869 23.578.578

27. OSTALI POSLOVNI RASHODI

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Troškovi materijala, održavanja i naknade za izvršene usluge 6.896.076 9.032.418 Marketing 2.631.018 3.502.982 Ispravka vrijednosti potraživanja (Napomena 12) 1.760.969 1.567.246 Zakup 2.867.218 2.678.145 Troškovi telekomunikacione licence 1.797.378 1.933.192 Sponzorstva 619.999 891.479 Opštinske takse 1.191.014 1.153.849 Provizija dilera 1.255.707 1.802.686 Naknade 694.773 1.117.620 Revizija završnog računa 112.219 132.360Konsalting usluge Magyar Telekoma 481.562 626.093Ostale konsalting usluge 242.811 533.024Neto efekat dodatne vrijednosti zaliha i ukidanja ispravke vrijednosti zaliha (Napomena 14) 102.900 (254.707)

Smanjenje rezervisanja priznatih u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu (Napomena 21) 39.187 (3.639.247)

Ostali poslovni rashodi 4.369.805 3.525.651 25.062.636 24.602.791

Troškovi sponzorstva koji su iznosili 619.999 EUR (2009: 891.479 EUR) predstavljaju najvećim dijelom troškove sponzorstva FSCG i ženskog rukometnog kluba “Budućnost”. Ostatak troškova sponzorstva se odnosi na kulturu, sport i obrazovanje. Troškovi zakupa se u najvećoj mjeri odnose na zakupe telekomunikacionih vodova u iznosu od EUR 1.261.254 (2009: EUR 984.027) kao i na zakup mjesta za bazne stanice od Radio Difuznog Centra u iznosu od EUR 665.842 (2009: 620.649 EUR)

Troškovi opštinskih taksi se odnose na naknade za korišćenje opštinskog zemljišta na kom se nalaze objekti, telekomunikaciona mreža, podzemni kablovi i stubovi. Povećanje navedenih troškova zavisi od usvajanja “Zakona o finansiranju lokalnih samouprava” koji dozvol-java svakoj opštini da samostalno određuje iznose navedenih naknada.

106 107

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

28. FINANSIJSKI PRIHODI I RASHODI, NETO

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Finansijski prihodi Prihod od kamata od: Kratkoročni depoziti u bankama 3.008.739 4.469.362 Krediti odobreni zaposlenima 56.764 88.221Prihod od ukidanja diskonta na dugoročna potraživanja 455.901 641.735 Pozitivne kursne razlike 403.994 513.429 Ostali finansijski prihodi - 73.321

3.925.398 5.786.068 Finansijski rashodiRashodi kamata (14.164) (16.883) Negativne kursne razlike (489.150) (519.733) Ostali finansijski rashodi (90.532) (54)

(593.846) (536.670)

Neto finansijski rashodi 3.331.552 5.249.398

29. POREZ NA DOBIT

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Porez na dobit - tekući porez 2.455.619 3.232.241 Porez na dobit - odloženi porez (63.978) (7.919)Ukupno 2.391.641 3.224.322

Usaglašavanje pretpostavljenog poreza na dobit i poreza na dobit iskazanog u poreskom bilansu

Usaglašavanje pretpostavljenog poreza na dobit po finansijskim izvještajima i poreza na dobit po poreskom bilansu prikazano je u sljedećoj tabeli:

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Dobit prije oporezivanja 21.823.260 31.837.823

Poreska stopa (9%) 1.964.093 2.865.404Troškovi koji se ne priznaju 170.703 132.414Ostale korekcije 256.845 226.504

2.391.641 3.224.322

30. ZARADE PO AKCIJI

Iznosi u EUR31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Profit akcionara Društva 19.431.619 28.613.501

Prosječan ponderisan broj izdatih akcija 47.273.940 47.273.940Broj akcija iz redovnog poslovanja 47.273.940Osnovna zarada / (gubitak) po akciji - iz redovnog poslovanja 0,4110 0,6053

Osnovna zarada po akciji, neto 0,4110 0,6053

Društvo nema potencijalnih razrijeđenih običnih akcija.

31. DIVIDENDA PO AKCIJI

Tokom 2010. godine, objavljene su i isplaćene dividende po osnovu raspodjele dobiti za 2009. godinu u iznosu od EUR 87.000.000 (2009: EUR 9.800.000). Dividenda po akciji je iznosila EUR 1,8403 (2009: EUR 0,2073).

108 109

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

TRANSAKCIJE SA POVEZANIM PRAVNIM LICIMA

Magyar Telekom NyRt. (MT) je postao većinski vlasnik Crnogorskog Telekoma A.D., Podgorica. MT je 31. marta 2005. godine preuzeo kontrolu nad Crnogorskim Telekomom i krajem 2006 i 2005. godine imao 76.53% udjela akcijskog kapitala. Deutsche Telekom AG je krajnji vlasnik Magyar Telekoma i on posjeduje 59.21% njegovih akcija. Deutsche Telekom (DT) Grupa i Magyar Telekom Grupa obuh-vata veći broj povezanih preduzeća iz oblasti fiksne i mobilne telefonije širom svijeta, sa kojima Društvo ima redovne transakcije.

Krajnji vlasnik matične kompanije Grupe je Deutsche Telekom AG (registrovan u Njemačkoj). Akcionari Deutsche Telekom AG su KfW Bankengruppe (17%), Federalna Republika Njemačka (15%), Insitucionalni investitori (57%) i ostali investitori (11%).

Ostala povezana pravna lica sa kojima je Društvo imala transakcije u periodu od 1. januara do 31. decembra 2010 i 2009 ukljucuju: Makedonski telekomunikacii (kćerka kompanija Magyar Telekoma), OTE (pridruzeno lice Deutsche Telekoma), i Hrvatski Telekom (kćerka kompanija Deutsche Telekoma).

Sve transakcije sa povezanim licima nastaju u redovnom toku poslovanja i njihova vrijednost nije materijalno značajno drugačija od uslova koji preovlađuju u transakcijama između ravnopravnih strana.

Transakcije sa povezanim licima uključuju obezbjeđenje i pružanje telekomunikacionih usluga i iznajmljenih linija.

I Obaveze Iznosi u EUR

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.Magyar Telekom Interkonekcija po osnovu usluga fiksne telefonije 216.919 58.649 Usluge mobilne telefonije 182.585 150.895 Konsultantske usluge 82.260 122.207 Ostalo - -

481.764 331.751

Makedonski telekomunikacii Interkonekcija po osnovu usluga fiksne telefonije 165.670 -Ukupno - Magyar Telekom Grupa 647.434 331.751

Deutsche Telekom Interkonekcija po osnovu usluga fiksne telefonije 1.607.419 1.070.142 Usluge mobilne telefonije 1.135.408 736.822 Zakup linkova 73.200 45.000

2.816.027 1.851.964 Ote TelekomInterkonekcija 53.872 15.313 Zakup linkova - 28.996

T - Hrvatski telekom Interkonekcija po osnovu usluga fiksne telefonije 114.050 39.217 Zakup linkova 29.883 3.800 Ukupno - Deutsche Telekom Grupa

Total - Deutsche Telekom Group 3.013.832 1.939.290

Ukupno 3.661.266 2.271.041

32. TRANSAKCIJE SA POVEZANIM PRAVNIM LICIMA (Nastavak)

II Potraživanja Iznosi u EUR

31. decembar 2010. 31. decembar 2009.Magyar Telekom

Usluge mobilne telefonije 46.859 -Zakup linkova 18.310 36.480 Ostalo - 1.370

65.169 37.850Makedonski telekomunikacii Usluge mobilne telefonije 34.677 -Ukupno - Magyar Telekom Grupa 99.846 37.850

Deutsche Telekom Interkonekcija po osnovu usluga fiksne telefonije 1.672.687 2.051.618 Usluge mobilne telefonije 523.014 -

2.195.701 2.051.618Ote TelekomZakup linkova 152.099 27.240

T – Hrvatski telekom Zakup linkova 2.660 7.500 Ukupno – Deutsche Telekom Grupa 2.350.460 2.086.358 Ukupno 2.450.306 2.124.208

110 111

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

32. TRANSAKCIJE SA POVEZANIM PRAVNIM LICIMA (Nastavak)

Iznosi u EUR III Prihodi 31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Magyar Telekom Interkonekcija 54.586 36.480Usluge mobilne telefonije 46.859 145.177

101.445 181.657Makedonski telekomunikacii Interkonekcija - 128Usluge mobilne telefonije 74.758 -Ukupno - Magyar Telekom Grupa 176.203 181.785

Deutsche Telekom Interkonekcija 12.786.752 12.392.322Usluge mobilne telefonije 232.297 259.552

13.019.049 12.651.874

Ote TelekomInterkonekcija - -Zakup linkova 33.800 27.071

Hrvatski telekom Interkonekcija 30.160 756.174Zakup linkova - 15.645Ukupno - Deutsche Telekom Grupa 13.083.009 13.450.764 Ukupno 13.259.212 13.632.549

32. TRANSAKCIJE SA POVEZANIM PRAVNIM LICIMA (Nastavak)

(In EUR) IV Troškovi December 31, 2010 December 31, 2009

Magyar Telekom Konsultantske usluge 481.562 626.093Usluge mobilne telefonije 9.600 31.476

491.162 657.569

Makedonski telekomunikacii Interkonekcija - 1.644 Usluge mobilne telefonije 14.256 -Ukupno - Magyar Telekom Grupa 505.418 659.213

Deutsche Telekom Interkonekcija 4.549.399 3.432.065Zakup linkova 73.200 45.000Održavanje telekomunikacione opreme 471.397 -Usluge mobilne telefonije 320.983 200.494

5.414.979 3.677.559

Ote TelekomInterkonekcija 56 3.833 Održavanje telekomunikacione opreme 70.868 -Zakup linkova (273) 6.045

70.651 9.878

T - Hrvatski telekom Interkonekcija 2.592 38.481 Održavanje telekomunikacione opreme 1.601 -Zakup linkova 593.745 61.273

597.938 99.754 Ukupno - Deutsche Telekom Grupa 6.083.568 3.787.191 Ukupno 6.588.986 4.446.404

112 113

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

32. TRANSAKCIJE SA POVEZANIM PRAVNIM LICIMA (Nastavak)

Ugovori sa Višim Rukovodstvom Društva

U oktobru 2004. godine, zaključeni su Aneksi nekih Ugovora o zaposlenju sa višim rukovodstvom.

Prema pravilima navedenim u ovim Aneksima, nakon prestanka radnog odnosa (čak i u slučaju da je prestanak radnog odnosa odluka zaposlenog) ili u slučaju da za tim radnim mjestom više nema potrebe, zaposleni ima sljedeće mogućnosti:

Da primi naknadu za prekid radnog odnosa u iznosu 12 mjesečnih zarada (mjesečna zarada odgovara neto iznosu plaćenom u pre-thodnom mjesecu prije prekida ili utvrđenoj neto plati); iliDa potpiše Ugovor o zaposlenju na drugoj poziciji, prema stručnoj spremi zaposlenog, na neodređeno vrijeme.

U skladu sa gore navedenim, maksimalne potencijalne obaveze Društva po osnovu razrješenja ili raskida navedenih aneksa i ugovora, ukoliko bi se više rukovodstvo Društva opredijelilo za otpremninu, iznosile bi oko EUR 690.000 I EUR 630.807 na dan 31. decembra 2010. i 2009. godine. S obzirom da je vjerovatnoća da se cjelokupno više rukovodstvo opredijeli za otpremnine u toku godine manja od 50%, samo djelimičan iznos je rezervisan u finansijskim izvještajima Društva.

U toku 2008. i 2007. godine Društvo je ustanovila bonus šemu za neke od ključnih članova Višeg rukovodstva po kojoj, ukoliko bi član višeg rukovodstva Društva ostao u firmi najmanje dvije godine od potpisivanja ugovora o zaposlenju, Društvo bi po tom osnovu snosilo troškove za oko EUR 144.212 na osnovu važećih uslova na dan 31. decembra 2010. godine.

33. POTENCIJALNE OBAVEZE

Potencijalni sporni ugovor

U skladu sa kupoprodajnim ugovorom zaključenim 15. marta 2005. godine između Vlade Republike Crne Gore i Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, kao Prodavca i Magyar Telekom, kao Kupca, Kupac je u obavezi da omogući Društvu zaključivanje ugo-vora sa Radio Difuznim Centrom za zakup optičkih vlaknastih kapaciteta za transmisiju TV i radio signala i Univerziteta Crne Gore o obezbjeđivanju kapaciteta za konekciju. U oba slučaja predviđeno je da ugovorne strane neće platiti bilo kakvu naknadu za korišćenje ovih kapaciteta. Na dan 31. decembra 2010. godine, nije zaključen nijedan ugovor ili nije bilo moguće odrediti vrijednost ponuđenih usluga. Na osnovu raspoloživih informacija, rukovodstvo nije bilo u mogućnosti da procijeni iznos i uticaj ugovora sa Radio Difuznim Centrom i sa Univerzitetom Crne Gore.

Zaštita životne sredine

Propisi koji se odnose na zaštitu životne sredine usvajaju se u Republici Crnoj Gori i Društvo sa stanjem na 31. decembra 2010 i 2009. godine nije iskazala bilo kakve obaveze za predviđene troškove, uključujući pravne i konsultantske naknade, studije lokacija, osmišljavanje i implementaciju planova restauracije koji se odnose na zaštitu životne sredine. Troškove vezane za zaštitu životne sredine rukovodstvo ne smatra materijalno značajnim.

34. POTENCIJALNA IMOVINA

Ukupan iznos potencijalnih iznosa po osnovu sudskih sporova pokrenutih od strane Društva iznosi EUR 11.378.980 (2009: EUR 8.383.906). Ovi sporove Društvo vodi protiv pretplatnika, građana i firmi pokušavajući da naplati potraživanja koja su davno dospjela.

35. PREUZETE OBAVEZE

a) Preuzete obaveze po osnovu operativnog lizinga – Društvo kao zakupac

Sklapanjem ugovora o operativnom lizingu Društvo zakupljuje veliki broj maloprodajnih i poslovnih prostora, skladišta, zatim internet pristup i mrežne linije. Lizing je ugovoren od jedne godine do neograničenog vremenskog perioda, i većina zaključenih ugovora o lizinga mogu se produžiti po isteku lizinga po aktuelnim cijenama na tržištu.

Iznosi minimalnih plaćanja zakupnina na dan bilansa stanja koja se odnose na operativni lizing za koji se procjenjuje da se ne može otkazati prikazan je u tabeli ispod:

ne duže od godine 2.387.884od dvije do pet godina 4.736.125duže od pet godina 1.106.376 Total 8.230.385

Ugovor o zakupu sa Radio Difuznim Centrom je potpisan na neodređeno vrijeme za zakup mjesta za bazne stanice na njihovim tornje-vima. Iznos zakupa je varijabilan u zavisnosti od iskorišćenosti prostora na tornjevima.Troškovi godišnjeg lizinga su prikazani u izvještaju o sveobuhvatnom prihodu kao što je prikazano u Napomeni 27.

b) Ostale preuzete obaveze

Preuzete obaveze po ugovorima do datuma Izvještaja o finansijskom položaju koje nisu objelodanjene u finansijskim izvještajima su sljedeće:

(In EUR) December 31, 2010 December 31, 2009

Ugovorene obaveze po osnovu:- kupovine nekretnina i opreme 1.779.073 885.607- kupovine nematerijalne imovine 6.751.715 4.651.000- održavanje i tehničke aktivnosti 860.898 153.449- marketing i sponzorstvo 154.197 376.149- uređaji - 100.000Ostale ugovorene obaveze troška 24.673 407.356 Ukupno 9.570.556 6.573.561

114 115

Naš

a m

isija

/ N

aša

vizi

jaFi

nans

ijska

201

0. g

odin

a

35. PREUZETE OBAVEZE (nastavak)

c) Upotrebne dozvole Na osnovu kupoprodajnog ugovora zaključenog 15. marta 2005. godine između Vlade Republike Crne Gore i Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, kao Prodavca i Matav Hungarian Telecommunication Company, kao Kupca, Prodavac je u obavezi da omogući Društvu dostavljanje kompletiranih molbi relevantnoj javnoj instituciji za obezbjeđivanje svih preostalih dozvola za nastavljanje i) obavljanja poslovanja i/ili ii) vlasništva i/ili poslovanja sa njihovim sredstvima postojećim na datum potpisivanja Ugovora. Menadžment kompanije procjenjuje da u budućnosti neće biti značajnih troškova povezanih sa ovim slučajem.

36. DEVIZNI KURSEVI

Zvanični kursevi valuta koji su korišćeni za preračun deviznih pozicija Izvještaja o finansijskom položaju u EUR na dan 31. decembar 2010 i 2009.:

31 decembar 2010 31 december 2009

SDR 1.0596 1.0882USD 0.0753 0.6974

37. CASH GENERATED FROM OPERATIONS

Notes December 31, 2010 December 31, 2009(in EUR)

Dobitak za godinu 19.431.619 28.613.501 Korekcije:Porez na dobit 2.391.641 3.224.322 Amortizacija 25 22.280.082 21.882.988 Neto finansijski prihod 28 (3.331.552) (5.249.398)Povećanje/(smanjenje) ispravke vrijednosti zaliha priznatih u okviru prihoda/rashoda 27 102.900 (254.707)Povećanje/(smanjenje) ispravke vrijednosti spornih potraživanja priznatih u okviru prihoda/rashoda 27 1.760.969 1.567.246 Promjene u okviru obrtnog (radnog) kapitala: Promjene na obavezama (2.527.263) (4.551.963) Promjene na zalihama 61.382 980.183 Promjene na potrazivanjima 1.203.808 2.306.245 Rezervisanja za sudske sporove 39.187 (3.639.247) Rezervisanja za benefite zaposlenih (63.104) (336.386) Promjene u izdvojenim novcanim sredstvima (1.003.764) 138.546 Ostale negotovinske stavke (288.133) (862.283)Gotovina generisana iz poslovanja

Cash generated from operations 40.057.772 43.819.047

Dodatne informacijeKontakti

Crnogorski TelekomMoskovska 2981000 PodgoricaCrna GoraTel: + 382 20 433 433Fax: + 382 20 225 752e-mail: office@telekom.mewww.telekom.me

Oznaka akcija zaCrnogorski Telekom:

Montenegroberza: TECG

Informacije o trgovanju akcijama:

Montenegroberza a.d. PodgoricaMoskovska 7781000 PodgoricaMontenegroTel/Fax: +382 20 228 502E-mail: mberza@t-com.mewww.montenegroberza.com

Objavio:Crnogorski Telekom ©, 2011

Life is for sharing.