2011 02 stipo vng geplande geleefde stad stadsantropologie

Geplande & geleefde stadStadsantropologie

Programma 4 maart

9.00 - 9.15 Koffie, kennismaken en opzet van de dag 9.15 - 9.45 Eerste indruk van Landsherenkwartier 9.45 - 10.15 Verschillende realiteiten & het nieuwe paradigma10.15 - 10.45 Introductie Stadsantropologie10.45 - 11.30 Case: De plus van Landsherenkwartier11.30 - 12.00 Discussie & vragen

12.00 – 13.00 Lunch

13.00 – 13.30 Jolanda Hoeflak, Ieder113.30 – 14.00 Martijn Willems, Ieder114.00 – 15.30 Dolen in Landsherenkwartier15.30 – 16.30 Terugkoppeling veldwerk en discussie 16.30 – 17.00 Inspiring Cities salon + afsluiting

Doelstellingen van vandaag

1. Bewust worden van nieuw paradigma en haar betekenis voor en manifestatie in praktijk: dynamiek geplande – geleefde stad

2. Kennismaken met manier van kijken naar en werken aan een wijk vanuit stadsantropologie

3. Praktijkervaring van een woningcorporatie in stedelijk vernieuwingsgebied

4. Zelf aan de slag en ervaren!

Opbouw presentatie stadsantropologie

1. Wat is culturele antropologie?

2. Wat is stadsantropologie? De geplande & geleefde stad

3. Het vak van de stadsantropoloog: methodes & competenties

4. Vertalen naar visie of concept

5. De plus van Landsherenkwartier

Een cultureel antropoloog = ….. ???

1. Wat is culturele antropologie?

• cultureel antropologen bestuderen culturele variatie tussen mensen

• het alledaagse bijzonder maken en het bijzondere alledaags

• impact globale economische en politieke processen op lokale culturele

praktijken en andersom

• methode: participerende observatie & veldwerk ter plekke

• intensief inleven in onderzoekssubject

• culturele antropologie is een manier van kijken, werken, zijn!

Wat is culturele antropologie?

emic = inheems perspectief

etic = uitheems perspectief

2. Wat is stadsantropologie?

emic = inheems perspectief = geleefde stad

etic = uitheems perspectief = geplande stad

Dynamiek geplande – geleefde stad

• geen kloof, maar dynamiek : allebei onderdeel van systeem van stad/wijk

• geen spanningsveld, maar speelveld

• beste match tussen vakexpertise en ervaringsdeskundige

• nieuwe professional: vakman in schakelen tussen realiteiten


• strategieen en tactieken in zowel geplande als geleefde wereld


• spanning tussen maakbaarheid & realiseerbaarheid:

- Teheran masterplan- Bijlmermeer


het alledaagse als vertrekpunt voor ontwerp: Aldo van Eijck

3. Het vak van de stadsantropoloog

Visie op en vaardigheid in dynamiek geplande & geleefde stad:

• besef van meerdere realiteiten en spreken van meerdere talen

• lezen van geplande en gebruikte ruimte

• geen bias richting een van de twee

• speelveld ipv spanningsveld

• niet statisch, maar dynamisch

• vertaler en bemiddelaar tussen verschillende realiteiten

Het vak van de stadsantropoloog

Hoe krijg je zicht op de geleefde stad?

Methodes van onderzoek:

• mental maps

• participerende observatie

• straatinterviews

• diepte interviews

• fotografie & film

Methodes van onderzoek stadsantropologie

Methodes van onderzoek stadsantropologie

Buurtbiografie: 7xR RootsRoutesRituelenRoutinesRelatiesReputatieRode draad

Ik neem altijd

dezelfde route, want

die heb ik geleerd.

Dus dan weet ik dat

er niks kan gebeuren.

In dit soort straatjes vind je

altijd kinderlokkers. Dus daar loop ik

liever niet doorheen.

Als ik dieren wil aaien, neem ik de dierenroute langs de kinderboerderij. Als ik zin heb in mooie bomen, de natuurroute. Als ik zin heb veel mensen tegen te komen, loop ik de mensenroute.

Ik kan wel 1000 spelletjes bedenken

voor onderweg naar school, elke dag wat anders. Bijvoorbeeld auto’s tellen, bomen tellen, mooie velgen

tellen.

Ik ga altijd met mijn vriendjes naar school. Anders verveel ik mij en ben ik bang.

Ik vind het het gezelligst met mijn moeder te

gaan. Want dan kan ik lekker kletsen.

Het vak van de stadsantropoloog

Competenties van een stadsantropoloog:

• lef

• inlevingsvermogen

• nieuwsgierigheid & open blik

• tactiek van juiste vragen

• timing

• oog voor (verborgen) tactieken & strategieen

• analyseren & vertalen

4. Van onderzoek naar concept: de vertaling

Stap 1: inzicht in emic & etic -> vertaler tussen gepland & geleefd

Stap 2: het vertalen van onderzoeksresultaten naar visie, concept of project

Van onderzoek naar concept: de vertaling

Sociaal project: portiekportiers


Gereedschapskist kindvriendelijke route


Geleefde stadwat kinderen beweegt

Geplande stad plannen voor de

ontwikkeling


Identiteit van een herstructureringswijk

5. Case: De Plus van Landsherenkwartier

De opdracht:

• 3/4 sloop -> toch ziel in leven?

• wat is nu en blijft straks van waarde - > herkenbare buurt?

• wat betekent dat voor de stedenbouwkundige visie en het uitvoeringsprogramma?

De Plus van Landsherenkwartier

De opdracht:

• 3/4 sloop -> toch ziel in leven?

• wat is nu en blijft straks van waarde - > herkenbare buurt?

• wat betekent dat voor de stedenbouwkundige visie en het uitvoeringsprogramma?

De context:

• overgang van oude naar nieuwe paradigma

De Plus van Landsherenkwartier: de aanpak

Stap 1: etic analyseren als vertrekpunt

Stap 2: emic verkennen: observatie

Stap 3: emic: verhalen verzamelen

Stap 4: etic naast emic leggen (vertalen & verbinden)

Stap 5: bundelen & identiteit meegeven om dynamiek te versterken

Stap 1: analyse etic als vertrekpunt

Wat opviel in etic:

• stedenbouwkundig plan niet toe-geeiengd

• voor wie bouwen we de nieuwe wijk?

• we willen geen ‘nieuwe wei’ bouwen

• waar staan de kernwaarden gemêleerd, groen, gemoedelijk voor?

• grijze gebieden in stedenbouwkundig plan, voorzieningen en publieke ruimte: dus nog ruimte!

Stap 2: emic verkennen - observatie

Stap 3: verhalen verzamelen in emic

Stap 4: etic naast emic leggen

Janny de Keizer, 82 jaar, bewoonster van het 1e uur

‘Ik begon in de flats. Daar keek ik vanuit mijn balkonnetje op het noorden op de mensen van de laagbouw die heerlijk in hun tuin lagen te zonnen.

We kregen via het werk van mijn man een aanbieding om in de laagbouw te gaan wonen. Eerst leken we dat niet te kunnen betalen, maar we hebben de sprong toch gewaagd. En er nooit een snip minder om hoeven te eten!’

Daar wilde mijn man nooit meer weg. Tenzij het naar Humanitas was, wat hij nog gebouwd had zien worden.’

Stap 4: etic naast emic leggen

Stap 5: bundelen & identiteit meegeven


De plus van Landsherenkwartier:

1. stedelijk op de rand

2. stevige bodem

3. veerkrachtig

4. levensloopondersteunend

5. buurt in beweging


De plus van Landsherenkwartier:

1. stedelijk op de rand

2. stevige bodem

3. veerkrachtig

4. levensloopondersteunend

5. buurt in beweging

…. en dan overdragen en loslaten!

Welkom

Verschillende bewoners

Stedelijkheid op de rand

(door)Groeien in de buurt

Pionier

“Bekende vreemden”

Levendige buurt

Discussie

Programma

9.00 - 9.15 Koffie, kennismaken en opzet van de dag 9.15 - 9.45 Eerste indruk van Landsherenkwartier 9.45 - 10.15 Verschillende realiteiten & het nieuwe paradigma10.15 - 10.45 Introductie Stadsantropologie10.45 - 11.30 Case: De plus van Landsherenkwartier11.30 - 12.00 Discussie

12.00 – 13.00 Lunch

13.00 – 13.30 Jolanda Hoeflak, Ieder1: over hun praktijk in Keizerslanden13.30 – 14.00 Martijn Willems, Ieder114.00 – 15.30 Dolen in Landsherenkwartier15.30 – 16.30 Terugkoppeling veldwerk en discussie 16.30 – 17.00 Inspiring Cities salon + afsluiting

Creative Commons licentie Stipo

Creative Commons

Stipo is als “kennisteam voor stedelijke ontwikkeling” opgericht om de stedelijke ontwikkelingspraktijk sterker te maken. Stipo hanteert hierbij als principe “kennis is vrij”: de kennis, aanpak, inzichten en inspiratie die we verzamelen willen we ook zo breed en zo diep mogelijk doorgeven, zodat zoveel mogelijk mensen er bij hun werken aan de stedelijke praktijk hun voordeel mee kunnen doen. Dit verspreiden doen we met publicaties, praktijkprojecten, conceptontwikkeling, het bijeen brengen van mensen, trainingen en via www.stipo.nl.

Om de vrije doorgave van kennis te regelen valt het werk van Stipo niet onder copyright maar onder de Creative Commons Licentie “Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland”. Dit garandeert dat de gebruiker het mag werk kopiëren, verspreiden en doorgeven en afgeleide werken mag maken, onder twee eenvoudige voorwaarden:

1. Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de naam Stipo te vermelden.2. Gelijk delen. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend worden verspreid krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie, een gelijksoortige of een compatible licentie.

De tweede voorwaarde heeft als doel om te garanderen dat ook bewerkingen weer vrij worden aangeboden, ter versterking van de stedelijke ontwikkelingspraktijk.

De uitgebreidere versie van de licentie is te vinden op http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/.

Stipo RotterdamGroothandelsgebouw Unit E7.188Stationsplein 453013 AP Rotterdam

Telefoon 010 - 204 1590 E-mail [email protected] www.stipo.nl

Stipo AmsterdamBroedplaats WesterdokWinthontstraat 71013 BR Amsterdam

2011 02 stipo vng geplande geleefde stad stadsantropologie

Health & Medicine