2012-ci il - preslib.az · 2021. 3. 19. · naxçıvan–culfa magistral avtomobil yolunun...
TRANSCRIPT
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
1
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin
nitqləri, çıxıĢları, müsahibələri və bəyanatları
2012-ci il
MÜNDƏRĠCAT
Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2011-ci ilin sosial-iqtisadi
inkiĢafının yekunlarına və 2012-ci ildə qarĢıda duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası
keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (16 yanvar 2012-ci il).....
s. 5
-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (16 yanvar 2012-ci il)......................... s. 10
Ġsveçrənin Davos Ģəhərində Azərbaycana həsr olunan interaktiv sessiya keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev çıxıĢı (28 yanvar 2012-ci il)......................................
s. 17
Prezident Ġlham Əliyev Münxen Təhlükəsizlik Konfransının “Enerji, ehtiyatlar və ətraf mühit: yeni təhlükəsizlik parametrləri” mövzusunda müzakirələrində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (3 fevral 2012-ci il).....................................
s. 20
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və NATO-nun baĢ katibi Anders Foq
Rasmussenin mətbuata birgə bəyanatı: Prezident Ġlham Əliyevin
bəyanatı (15 fevral 2012-ci il).............................................................................................
s. 22
Bakıda xalq qəhrəmanı Koroğlunun abidəsinin açılıĢ mərasimi olmuĢdur:
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti
Ġlham Əliyev çıxıĢı (21 fevral 2012-ci il).............................................................................
s. 24
Regionların 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramının icrasının
üçüncü ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti
Ġlham Əliyev konfransda iĢtirak etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (28 fevral
2012-ci il)..............................................................................................................................
s. 26
-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (28 fevral 2012-ci il).......................... s. 31
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Türkiyənin TRT televiziya kanalına müsahibəsi
(29 fevral 2012-ci il).............................................................................................................
s. 38
Gürcüstan Prezidenti Mixeil SaakaĢvilinin Azərbaycana rəsmi səfəri: Dövlət baĢçıları
mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı (6 mart 2012-ci il)...................................................................................................
s. 42
Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri: Azərbaycan və
Xorvatiya prezidentlərinin mətbuat konfransı olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyevin
bəyanatı (12 mart 2012-ci il).................................................................................................
s. 44
Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri: Bakıda Azərbaycan-
Xorvatiya biznes forumu keçirilmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin çıxıĢı (12 mart 2012-ci
il)...........................................................................................................................................
s. 46
Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri: Ali qonağın Ģərəfinə:
Prezident Ġlham Əliyevin çıxıĢı (12 mart 2012-ci il)............................................................
s. 48
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin cənub bölgəsinə səfəri: Prezident Ġlham Əliyev
Astarada Olimpiya Ġdman Kompleksinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir (13 mart 2012-ci
il)...........................................................................................................................................
s. 49
Masallıda Gənclər Mərkəzi açılmıĢdır: Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak
etmiĢ, bölgə gənclərinin nümayəndələri ilə görüĢmüĢdür: Azərbaycan Prezidenti Ġlham
Əliyevin çıxıĢı (13 mart 2012-ci il)......................................................................................
s. 53
Bakıda Novruz bayramı münasibətilə ümumxalq Ģənliyi: Azərbaycan Prezidenti Ġlham
Əliyev Ģənlikdə iĢtirak etmiĢdir. Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (19 mart
2012-ci il)..............................................................................................................................
s. 57
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammitində nitq
söyləmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (27 mart 2012-ci il)...................
s. 61
Nüvə təhlükəsizliyi məsələsi ayrı-ayrı ölkələr tərəfindən təklikdə həllini tapa bilməz:
Bu fikri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev Koreya Respublikasının
nüfuzlu “Diplomacy” jurnalına müsahibəsində söyləmiĢdir (27 mart 2012-ci il)................
s. 63
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
2
Qırğız Respublikasının Prezidenti Almazbek Atambayevin Azərbaycan Respublikasına
rəsmi səfəri: Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin birgə mətbuat konfransı:
Prezident Ġlham Əliyevin bəyanatı (30 mart 2012-ci il).......................................................
s. 65
Bakıda Avronest Parlament Assambleyasının ikinci sessiyasının rəsmi açılıĢı olmuĢdur:
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan
Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (3 aprel 2012-ci il).............................................................
s. 68
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Çexiyaya dövlət səfəri: Azərbaycan və Çexiya
prezidentlərinin birgə mətbuat konfransı olmuĢdur: Azərbaycan Prezidenti Ġlham
Əliyevin çıxıĢı (5 aprel 2012-ci il).......................................................................................
s. 73
Prezident Ġlham Əliyev Ağstafada yenidən qurulmuĢ Səməd Vurğun adına mədəniyyət
və istirahət parkının açılıĢında iĢtirak etmiĢ, ziyalılarla görüĢmüĢdür: Azərbaycan
Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (12 aprel 2012-ci il).........................................................
s. 75
Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci rübünün
sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası
keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (16 aprel 2012-ci
il)...........................................................................................................................................
s. 83
-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (16 aprel 2012-ci il).......................... s. 87
Bakıda BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı TəĢkilatının Avropa üzrə 28-ci regional
konfransı iĢə baĢlamıĢdır: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev konfransın açılıĢ
mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (19 aprel
2012-ci il)..............................................................................................................................
s. 94
Nyu-Yorkda Prezident Ġlham Əliyevin adından Azərbaycanın BMT-yə üzv qəbul
olunmasının 20-ci ildönümü və 2012-2013-cü illər üçün BMT-nin Təhlükəsizlik
ġurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi münasibətilə rəsmi qəbul təĢkil edilmiĢdir:
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (3 may 2012-ci il).........................................
s. 97
Dövlətimizin baĢçısının sədrliyi ilə Nyu-Yorkda BMT Təhlükəsizlik ġurasının yüksək
səviyyəli iclası keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (4 may
2012-ci il)..............................................................................................................................
s. 99
Prezident Ġlham Əliyev Azərbaycanın Ģimal-qərb bölgəsində baĢ vermiĢ zəlzələnin
nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı görülən tədbirlərlə yerində tanıĢ olmaq üçün
təbii fəlakət bölgəsində səfərdə olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyevin
çıxıĢı (9 may 2012-ci il)........................................................................................................
s. 102
Bakıda Heydər Əliyev Mərkəzi açılmıĢ, ulu öndərin anadan olmasının 89-cu ildönümü
və Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyətə baĢlamasının 8 illiyi münasibətilə təntənəli
mərasim keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir:
Prezident Ġlham Əliyevin nitqi (10 may 2012-ci il)..............................................................
s. 104
28 May - Respublika Günü münasibətilə rəsmi qəbul: Prezident Ġlham Əliyev rəsmi
qəbulda iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (25 may 2012-ci
il)...........................................................................................................................................
s. 108
Naxçıvan–Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢı olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyevin
çıxıĢı (25 may 2012-ci il)......................................................................................................
s. 113
Bakıda XIX Beynəlxalq Xəzər neft, qaz, neftayırma, neft kimyası sərgi və konfransı iĢə
baĢlamıĢdır: Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan
Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (5 iyun 2012-ci il)...............................................................
s. 115
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə “2011-2013-cü illərdə Bakı Ģəhərinin
və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət Proqramı”nın icrasının birinci
ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham
Əliyevin giriĢ nitqi (20 iyun 2012-ci il)...............................................................................
s. 119
-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (20 iyun 2012-ci il)............................. s. 122
Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində xüsusi təyinatlı hərbi təhsil
müəssisələrinin növbəti buraxılıĢına həsr olunmuĢ təntənəli mərasim keçirilmiĢdir
Azərbaycan Prezidenti, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir:
Prezident, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyevin nitqi (25 iyun 2012-ci il).............................
s. 128
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Ġstanbulda Qara Dəniz Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq
TəĢkilatının 20 illik yubiley sammitində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
3
Əliyevin çıxıĢı (26 iyun 2012-ci il)....................................................................................... s. 131
Azərbaycan-Türkiyə sənədlərinin imzalanması: Prezident Ġlham Əliyev və BaĢ nazir
Rəcəb Tayyib Ərdoğan mətbuata birgə bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbayca Prezidenti
Ġlham Əliyevin bəyanatı (26 iyun 2012-ci il)........................................................................
s. 133
Bakıda Krans Montana Forumunun rəsmi açılıĢı olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyev
mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (29 iyun 2012-ci
il)...........................................................................................................................................
s. 136
Londonda keçiriləcək XXX Yay Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcək Azərbaycan
nümayəndə heyətini yolasalma mərasimi: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev
mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin nitqi (3 iyul 2012-ci il)....................
s. 142
Avropa Ġttfaqı ġurasının prezidenti Herman Van Rompuyun Azərbaycana rəsmi səfəri:
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Avropa Ġttifaqı ġurasının prezidenti Herman Van
Rompuy mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Prezident Ġlham Əliyevin bəyanatı (5 iyul
2012-ci il)……………………………………………………………………………………………..
s. 145
Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci yarısının
sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası
keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (11 iyul 2012-ci il).........
s. 147
-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (11 iyul 2012-ci il)............................. s. 151
Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonun Azərbaycana rəsmi səfəri: Ali ordenlərlə təltif
olunma mərasimi (12 iyul 2012-ci il)...................................................................................
s. 158
Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonun Azərbaycana rəsmi səfəri: Azərbaycan və
Tacikistan prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti
Ġlham Əliyevin bəyanatı (12 iyul 2012-ci il)........................................................................
s. 159
Hacıqabul rayonunda ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin təməli qoyulmuĢdur: Azərbaycan
Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham
Əliyevin çıxıĢı (16 iyul 2012-ci il)......................................................................................
s. 160
Londonda XXX Yay Olimpiya Oyunları çərçivəsində “Azərbaycan günü” keçirilmiĢdir:
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti
Ġlham Əliyevin çıxıĢı (29 iyul 2012-ci il).............................................................................
s. 163
ġeyxülislam müqəddəs Ramazan ayı münasibətilə iftar süfrəsi açmıĢdır: Azərbaycan
Prezidenti Ġlham Əliyev iftar mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham
Əliyevin çıxıĢı (14 avqust 2012-ci il)...................................................................................
s. 165
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Belarusa rəsmi səfəri: Azərbaycan və Belarus
prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı (28 avqust 2012-ci il)..........................................................................................
s. 168
London Yay Olimpiya Oyunları bir daha sübut etdi ki, Azərbaycan sözün əsl mənasında
idman dövlətidir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev XXX London Yay Olimpiya
Oyunlarında iĢtirak etmiĢ idmançılarla görüĢmüĢdür: Prezident Ġlham Əliyevin
nitqi (31 avqust 2012-ci il).................................................................................................
s. 169
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və NATO-nun baĢ katibi Anders Foq
Rasmussenin birgə mətbuat konfransı: Prezident Ġlham Əliyevin bəyanatı (7 sentyabr
2012-ci il)..............................................................................................................................
s. 172
Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana iĢgüzar səfəri: Qəbələdə
Azərbaycan-Türkiyə Yüksək Səviyyəli Strateji ƏməkdaĢlıq ġurasının ikinci iclası
keçirilmiĢdir: Birgə mətbuat konfransı: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı (11 sentyabr 2012-ci il)........................................................................................
s. 175
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Fransaya iĢgüzar səfəri: Parisdə MEDEF-in üzvü
olan iĢ adamları ilə görüĢ: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı (19 sentyabr 2012-ci il)..............................................................................................
s. 178
Prezident Ġlham Əliyev Parisdə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin açılıĢına həsr
olunmuĢ qəbulda iĢtirak etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyev qəbulda çıxıĢ etmiĢdir
(19 sentyabr 2012-ci il)........................................................................................................
s. 187
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin diplomatik xidmət orqanları rəhbərlərinin
dördüncü müĢavirəsində nitqi (21 sentyabr 2012-ci il).......................................................
s. 188
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
4
M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialının yeni tədris
kompleksinin açılıĢ mərasimi olmuĢdur: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə
iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (26 sentyabr 2012-ci il).....
s. 195
Bakıda Ġkinci Beynəlxalq Humanitar Forum öz iĢinə baĢlamıĢdır: Azərbaycan Prezidenti
Ġlham Əliyev Forumun açılıĢ mərasimində və plenar iclasında iĢtirak etmiĢdir:
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (4 oktyabr 2012-ci il)....................................
s. 198
Azərbaycan Prezident Ġlham Əliyevin Tərtər, Bərdə, Yevlax və Zərdab rayonlarına
səfəri: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Tərtərdə Gənclər Mərkəzinin açılıĢında
iĢtirak etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin çıxıĢı (7 oktyabr 2012-ci il)..............................
s. 203
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin
doqquz ayının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran vəzifələrə həsr
olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (10 oktyabr 2012-ci
il)...........................................................................................................................................
s. 205
- Prezident Ġlham Əliyevin yekun nitqi (10 oktyabr 2012-ci il)......................................... s. 210
Özbəkistan Prezidenti Ġslam Kərimovun Azərbaycana rəsmi səfəri: Azərbaycan və
Özbəkistan prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti
Ġlham Əliyevin bəyanatı (12 oktyabr 2012-ci il)................................................................
s. 216
Bakıda Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının XII zirvə toplantısı keçirilmiĢdir: Azərbaycan
Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (16 oktyabr 2012-ci il).......................................................
s. 218
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Bosniya və Herseqovinanın Rəyasət Heyətinin
Sədri Bakir Ġzetbeqoviç mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti
Ġlham Əliyevin bəyanatı (18 oktyabr 2012-ci il)................................................................
s. 221
Beyləqanda Aran və Yuxarı Qarabağ bölgələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlarla görüĢ
keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev görüĢdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan
Prezidenti Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (28 oktyabr 2012-ci il)..............................................
s. 222
- Prezident Ġlham Əliyevin yekun nitqi (28 oktyabr 2012-ci il)........................................... s. 225
Bakıda görkəmli opera müğənnisi Bülbülün abidəsi açılmıĢdır: Azərbaycan Prezidenti
Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı (1 noyabr 2012-ci il)...................................................................................................
s. 228
Bakıda “BakuTel-2012” XVIII Azərbaycan Beynəlxalq telekommunikasiya və
informasiya texnologiyaları sərgisi açılmıĢdır: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev sərgi
ilə tanıĢ olmuĢdur (Prezident İlham Əliyev beynəlxalq jurnalist Bencamin Rahra
müsahibə vermişdir. 6 noyabr 2012-ci il)............................................................................
s. 230
Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin 20 illik yubileyinə həsr olunmuĢ təntənəli
mərasim keçirilmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Prezident
Ġlham Əliyevin nitqi (7 noyabr 2012-ci il)...........................................................................
s. 232
Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılmasının 20 illiyinə həsr olunmuĢ təntənəli mərasim
keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Prezident
Ġlham Əliyevin nitqi (16 noyabr 2012-ci il).........................................................................
s. 236
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Sinqapura dövlət səfəri: Ali qonağın Ģərəfinə:
Prezident Ġlham Əliyevin nitqi (21 noyabr 2012-ci il).........................................................
s. 242
Milli Olimpiya Komitəsində 2012-ci ilə yekun vurulmuĢ, idmançılara və məĢqçilərə
mükafatlar təqdim olunmuĢdur: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak
etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin nitqi (18 dekabr 2012-ci il)..........................................
s. 244
Balaxanıda Bakı bərk məiĢət tullantılarının yandırılması zavodu istifadəyə verilmiĢdir
Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham
Əliyevin çıxıĢı (19 dekabr 2012-ci il)................................................................................
s. 248
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev “Rossiya-24” telekanalına müsahibə vermiĢdir
(22 dekabr 2012-ci il)...........................................................................................................
s. 251
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
5
Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2011-ci ilin
sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və 2012-ci ildə qarĢıda duran vəzifələrə
həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir
Bakı, 16 yanvar (AzərTAc). Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə yanvarın
16-da Nazirlər Kabinetinin 2011-ci ilin sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və 2012-ci ildə qarĢıda duran
vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı iclası giriĢ nitqi ilə açdı.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
giriĢ nitqi
- Nazirlər Kabinetinin bugünkü toplantısında biz 2011-ci ilin yekunlarını müzakirə edəcəyik və əlbəttə,
2012-ci ildə görüləcək iĢlər haqqında fikir mübadiləsi aparacağıq. 2011-ci ildə ölkə qarĢısında duran bütün
sosial və iqtisadi vəzifələr uğurla icra edilibdir. Elə bir vəzifə yoxdur ki, icra olunmamıĢ qalsın. Yəni, nəzərdə
tutduğumuz bütün planlar həyatda öz əksini tapıb və beləliklə, 2011-ci ildə ölkəmizin uğurlu inkiĢafı davam
etmiĢdir.
Düzdür, bizdən asılı olmayan səbəblərə, neftin hasilatı aĢağı düĢdüyünə görə, ümumi iqtisadi
göstəricilər o qədər də böyük deyil, ancaq bu, bizi narahat etməməlidir və narahat etmir. Çünki
iqtisadiyyatımızın böyük hissəsi neft-qaz sektorunda formalaĢır və beləliklə, neft hasilatının aĢağı düĢməsi istər-
istəməz statistik göstəricilərə də təsir edir. Ancaq bir daha demək istəyirəm ki, bu templər bizi narahat etmir.
Çünki ölkə iqtisadiyyatının uğurlu inkiĢafını Ģərtləndirən digər amillər, - bu gün bu barədə danıĢacağıq, - çox
müsbətdir. Bütövlükdə iqtisadi artım 0,1 faiz təĢkil etmiĢdir. Ancaq ölkə iqtisadiyyatının qeyri-neft sektoru 9,4
faiz artmıĢdır. Bu, gördüyümüz iĢlərin nəticəsidir. Çünki artıq bir neçə ildir ki, ölkə iqtisadiyyatının qeyri-neft
sektorunun inkiĢafı üçün praktiki addımlar atılır, proqramlar qəbul edilibdir, dövlət siyasəti də bu istiqamətdə
aparılır və beləliklə, ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi üçün bütün gözəl imkanlar yaradılmıĢdır. Bunun
nəticəsidir ki, qeyri-neft iqtisadiyyatımız təxminən 10 faiz artmıĢdır. Nəzərə alsaq ki, qeyri-neft sektoru iĢ
yerlərinin yaradılmasında həlledici rol oynayır, əlbəttə ki, bu, həm iqtisadi, həm sosial inkiĢafa müsbət təsir
göstərir.
Sənaye istehsalı yenə də neft hasilatı aĢağı düĢdüyü üçün 5 faiz azalmıĢdır. Ancaq qeyri-neft sənayemiz
11,1 faiz artmıĢdır. Bu çox gözəl göstəricidir. Onu göstərir ki, bir neçə il bundan əvvəl irəli sürdüyümüz
sənayeləĢmə təĢəbbüsləri artıq öz gözəl nəticələrini verməkdədir. Nəzərə alsaq ki, əvvəlki illərdə təməlini
qoyduğumuz müəssisələr bu il və gələn il istifadəyə veriləcək, görərik ki, gələcəkdə də qeyri-neft sənayesinin
inkiĢafı üçün çox gözəl imkanlar vardır. Ġnflyasiya birrəqəmli səviyyədə qalmıĢdır - 7,9 faiz. Bu, müsbət
göstəricidir. Ġnflyasiya birrəqəmli olduğu təqdirdə biz hesab edirik ki, bu, müsbət nəticədir. Əhalinin pul
gəlirləri isə 19,6 faiz artmıĢdır. Bu statistik göstəricilər əyani Ģəkildə göstərir ki, insanların rifah halı
yaxĢılaĢmıĢdır və beləliklə, inflyasiya ilə əhalinin pul gəlirləri arasındakı fərq kifayət qədər böyükdür. Əhalinin
pul gəlirləri 2,5 dəfə çoxdur. Bu, iqtisadi inkiĢafımızı göstərən əsas makroiqtisadi göstəricilərdir. Bununla
bərabər, biz 2011-ci ildə investisiya qoyuluĢu sahəsində rekord göstəriciyə nail ola bilmiĢik. Ġldən-ilə ölkə
iqtisadiyyatına qoyulan investisiyaların həcmi artmaqdadır, böyük templərlə artır. 2010-cu ildə 17,6 milyard
dollar investisiya qoyulmuĢdur. 2011-ci ildə isə ilk dəfə olaraq investisiyalar 20 milyard dollara bərabərdir.
Təkcə 2 il ərzində ölkə iqtisadiyyatına 37 milyard dollar vəsait qoyulmuĢdur. Əvvəlki dövrdəki investisiyaları
da əlavə etsək görərik ki, Azərbaycanda nə qədər böyük iĢlər görülür. Həm yerli, həm xarici investorlar ölkə
iqtisadiyyatına maraq göstərirlər. Xarici investorlar ölkəmizin uğurlu inkiĢafına bizimlə bərabər, bizim kimi
inanırlar. Eyni zamanda, əlbəttə ki, bu investisiyaların təĢkilində dövlət siyasəti həlledici rol oynayır.
Çünki dövlət investisiyaları kifayət qədər böyükdür, bu il də belə olacaqdır. Eyni zamanda, dövlət
tərəfindən investorları stimullaĢdırmaq üçün atılmıĢ addımlar da bəhrəsini verir. Ġyirmi milyard investisiyanın
13 milyardı daxili investisiyalardır, 7 milyardı isə xarici investorların vəsaitidir. Burada da deyə bilərəm ki, bu
tarazlıq, yəni, bu çəkilər nisbəti müsbətdir. Xarici investorlar Azərbaycana investisiyaların qoyuluĢunu davam
edirlər. Daxili investorlar, yerli iĢ adamları və Azərbaycan dövləti isə ölkəmizin hərtərəfli, ĢaxələndirilmiĢ
inkiĢafı üçün nə lazımdırsa onu edirlər.
2011-ci ildə böyük investisiya proqramımız icra edilmiĢdir və dediyim bu rəqəmlərin böyük hissəsi
dövlət hesabına təĢkil edilmiĢdir, valyuta ehtiyatlarımız artmıĢdır. Ġlk dəfə olaraq Azərbaycanın bütün valyuta
ehtiyatları 40 milyard dollar səviyyəsinə çatmıĢdır. Ġndiki məlumata görə bizim 41 milyard dollar vəsaitimiz
vardır. Bu, bizim strateji ehtiyatlarımızdır. Biz bu ehtiyatların idarə edilməsindən gəlir götürürük. Növbəti dövr
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
6
üçün yeni konsepsiya hazırlanmıĢdır və biz valyuta ehtiyatlarımızı daha da çoxĢaxəli formada idarə etməliyik.
Bu məsələ ilə bağlı müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir.
Sosial sahədə bizim siyasətimiz uğurla davam etmiĢdir, 2011-ci ildə maaĢlar, pensiyalar artırılmıĢdır.
900 minə yaxın pensiyaçının təqaüdü təxminən 40 faiz artmıĢdır və bu da sosial siyasətimizin əsas
istiqamətlərindən biridir. Ġnsanların rifah halı yaxĢılaĢır, ünvanlı sosial yardım alan ailələrin sayı 120 min təĢkil
edir. Bu da onu göstərir kĠ, hələ öz maliyyə vəziyyətini yaxĢılaĢdıra bilməyən ailələrə dövlət daim diqqət
göstərir və hər bir ailəyə orta hesabla ayda 106 manat müavinət verilir.
Mən dəfələrlə demiĢəm, bu gün bir daha bildirmək istəyirəm, - dediyim və gətirdiyim rəqəmlər onu çox
gözəl əks etdirir, - biz bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə sadiqik, bu prinsipləri rəhbər tuturuq. Eyni zamanda, biz
sosial siyasətdə də çox uğurla addımlar atırıq və sosialyönümlü dövlətin yaradılması istiqamətində çox böyük
uğurlara nail olmuĢuq.
Azərbaycanda orta pensiyanın səviyyəsi hazırda təqribən 180-190 dollar səviyyəsindədir. Orta maaĢ 460
dollara yaxındır. Deyə bilərəm ki, MDB məkanında bu, çox gözəl göstəricidir. Ancaq əlbəttə ki, bu bizi tam
Ģəkildə qane edə bilməz. Növbəti illərdə görüləcək tədbirlər, həm ayrılacaq vəsait, həm yaradılacaq yeni iĢ
yerləri, həm də apardığımız uğurlu investisiya siyasətimiz bizə kömək edəcəkdir. Əlbəttə ki, həm maaĢlar, həm
pensiyalar daha da artmalıdır və artacaqdır.
Beləliklə, bu sahədəki iĢlər çox müsbətdir. Sosial obyektlərin tikilməsi prosesi davam etmiĢdir. Heç bir
layihədə yubanma olmamıĢdır. Bəzi hallarda, - yəni, bu da bir yenilikdir, - müvafiq qurumlar müəyyən
layihələrə ayırdığımız vəsaitdən vaxtında istifadə edə bilməmiĢlər. Əlbəttə ki, biz builki investisiya
proqramımızda bu amili nəzərə almalıyıq, bu qüsurları aradan qaldırmalıyıq. Ancaq bunun səbəbi ondan
ibarətdir ki, bizim 2011-ci il üçün o qədər böyük planlarımız olmuĢdur ki, bəzi hallarda dövlət qurumları və
onlarla bərabər iĢləyən Ģirkətlər bu həcmi icra edə bilmirlər. Vaxt var idi ki, hansısa iĢi görmək üçün vəsaitimiz
yox idi. Ġndi isə vəsaitimiz var, ancaq əfsuslar olsun ki, bəzi hallarda bu vəsaitin düzgün istifadə edilməsi
sahəsində müəyyən problemlər yaranır. Biz bu problemləri bilirik və bu il, ondan sonrakı illərdə bu vəziyyəti
yaxĢılaĢdırmaq üçün daha da ciddi tədbirlər görəcəyik.
Ölkəmizdə səhiyyə ocaqlarının, məktəblərin tikintisi, təmiri davam etmiĢdir. 33 səhiyyə ocağı, 60-a
yaxın məktəb tikilmiĢ və təmir edilmiĢdir, 4 olimpiya idman kompleksi, mədəniyyət ocaqları tikilir və təmir
edilir. Yəni, biz bu quruculuq iĢlərini hər yerdə, o cümlədən bölgədə görürük. Bölgədəki vəziyyət yaxĢılaĢır,
Ģəhərlərimiz gözəlləĢir, abadlaĢır. 2011-ci ildə 94 min yeni iĢ yeri açılmıĢdır ki, onun da 73 mini daimi iĢ
yeridir. Bütövlükdə biz iĢsizliyə qarĢı proqramı icra etməyə baĢlayandan sonra – 2003-cü ildən bu günə qədər 1
milyondan artıq yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Hazırda Azərbaycanda iĢsizliyin səviyyəsi 2011-ci ildə daha da aĢağı
düĢmüĢdür və bu rəqəm 5,4 faizdir. HəmiĢə iĢsizliklə bərabər gedən yoxsulluğun səviyyəsi isə yenə də aĢağı
düĢərək 7,6 faiz təĢkil etmiĢdir. Bu göstəricilər həm müsbətdir, həm də ümidvericidir. Biz bilirik ki, 2012-ci il
də bizim üçün uğurlu olacaqdır. Biz bu gün 2012-ci ildə görüləcək iĢlər haqqında danıĢacağıq.
2011-ci ildə xarici siyasətdə çox yaddaqalan və tarixi hadisələr baĢ vermiĢdir. Azərbaycan BMT
Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilmiĢdir. Bu, bizim böyük siyasi qələbəmizdir. Bu qələbə müstəqilliyimizin 20
illik yubileyinə təsadüf etmiĢdir. Bu da rəmzi xarakter daĢıyır. 20 il ərzində Azərbaycan dünya xəritəsində
nəinki özünə layiq yerini tuta bilmiĢdir, dünya birliyinin mütləq əksəriyyətinin rəğbətini, hörmətini, inamını
qazana bilmiĢdir. Əks təqdirdə heç vaxt 155 ölkə Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləməzdi. 155 ölkənin
etimadını, inamını qazanmaq çox çətin və eyni zamanda, məsuliyyətli iĢdir. Azərbaycanın uğurlu siyasəti,
müstəqil siyasətimiz, prinsipial mövqeyimiz, etibarlı tərəfdaĢ kimi özümüzü təqdimetmə imkanlarımız bax, bu
vəziyyətə gətirib çıxarmıĢdır. Biz bu qələbəni rəqabət Ģəraitində əldə edə bilmiĢik və növbəti iki il ərzində
dünyanın bir nömrəli, ən mötəbər təĢkilatında üzv kimi öz prinsipial mövqeyimizi göstərəcəyik. Mən bu barədə
artıq demiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki, biz bu qurumda ilk növbədə ədaləti müdafiə edəcəyik. Buna böyük
ehtiyac vardır. Ədalət bəzi hallarda pozulur, beynəlxalq hüquq normalarına hörmətsizlik edilir, onlara riayət
edilmir. Azərbaycan öz imkanları daxilində ədaləti və beynəlxalq hüququ bu mötəbər təĢkilatda müdafiə edəcək,
əlbəttə ki, bizim üçün ən ağrılı problem olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsini də daim
gündəlikdə saxlayacaqdır.
Bir daha demək istəyirəm ki, BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv olmağımız bizim tarixi qələbəmizdir. Biz
haqlı olaraq fəxr edirik ki, bu qələbəyə nail ola bilmiĢik. Eyni zamanda, bu qələbə bizim məsuliyyətimizi də
artırır və biz bu məsuliyyətə hazırıq.
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli iĢində əfsuslar olsun ki, 2011-ci ildə heç
bir nəticə olmamıĢdır. Bunun yeganə və baĢlıca səbəbi Ermənistanın qeyri-konstruktiv mövqeyidir, danıĢıqlarda
qeyri-səmimi davranıĢıdır. Faktiki olaraq danıĢıqların pozulmasına, yaxud da ki, dondurulmasına Ermənistan
tərəfi çox çalıĢmıĢdır. DanıĢıqlar əlbəttə ki, iki tərəfin iĢtirakını tələb edir. Bir tərəf əgər danıĢıqlardan bu və ya
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
7
digər formada boyun qaçırmaq istəyirsə, digər tərəfin imkanları da məhdudlaĢır. Ancaq deyə bilərəm ki, 2011-ci
ildə danıĢıqlar prosesində, bu məsələyə dair beynəlxalq qüvvələrin münasibətində müsbət hallar olmuĢdur. Biz
bunu inkar edə bilmərik. Deyə bilərəm ki, onlardan ən önəmlisi odur ki, üç həmsədr ölkə status-kvonun
qəbuledilməz olduğunu bəyan etmiĢdir. Bu, birinci bəyanatdır, yəni bundan əvvəlki illərdə belə bəyanatlar
verilmirdi. Bu bəyanat ədalətli bəyanatdır. Əlbəttə ki, status-kvo dəyiĢdirilməlidir və ümidverici bəyanatdır.
Əgər bu bəyanatdan sonra həmsədr ölkələrin konkret təklifləri, addımları, hərəkətləri olarsa, münaqiĢəni tezliklə
həll etmək mümkün olacaqdır. Əgər bu bəyanat sadəcə olaraq bəyanat kimi qalacaqsa, onda danıĢıqların
perspektivləri ümidverici olmayacaqdır.
Bu münaqiĢənin həllinin iki yolu var: danıĢıqlar yolu və hərb yolu. Üçüncü yol yoxdur. Bu münaqiĢə
dondurulmuĢ münaqiĢə deyildir və olmayacaqdır. Əgər kimsə fikirləĢirsə ki, danıĢıqlarda əsas məsələ
müharibənin qarĢısını almaqdır, mən bununla razı deyiləm. Biz də müharibə istəmirik. Kim müharibə istəyər?
Özü də bu qədər böyük uğurlara nail olan Azərbaycan dövləti. Ancaq o demək deyil ki, danıĢıqlar prosesi
kənarda qalacaq və bütün səylər müharibənin baĢlanmamasına yönəldiləcəkdir. Bu olmayacaqdır! Mən nə üçün
bunu deyirəm? Çünki 2011-ci ildə həmsədrlər tərəfindən, xüsusilə ilin ikinci yarısında biz daha çox etimad
tədbirlərinin gücləndirilməsinə, atəĢkəs rejiminin pozulmamasına yönələn hərəkətləri və təĢəbbüsləri görmüĢük,
nəinki danıĢıqların mahiyyətinə yönələn diqqəti. Biz də istəmirik ki, müharibə olsun. Ancaq bunun yolu var. O
yol da hamıya bəllidir. Biz əvvəlki dövrdə də bəyan etmiĢik ki, 2009-cu ilin sonunda ATƏT-in xarici iĢlər
nazirlərinin toplantısında iki tərəfə verilmiĢ təkliflərə prinsip etibarilə razılığımızı vermiĢik. Bu prinsipləri biz
yox, həmsədrlər ortaya qoymuĢlar. Əgər o prinsiplər hələ də qüvvədədirsə, onda bu münaqiĢə öz həllini tapa
bilər. O prinsiplər haqqında mən ictimaiyyətə kifayət qədər məlumat vermiĢəm. Sadəcə olaraq bir daha əsas
məqamları təkrarlamaq istəyirəm. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü Ģübhə altına qoyulmur, Azərbaycan
vətəndaĢları iĢğal edilmiĢ bütün torpaqlara qayıdırlar və gələcəkdə Dağlıq Qarabağın statusu haqqında qeyri-
müəyyən vaxtda qeyri-müəyyən formada təkliflər irəli sürüləcəkdir. Əsas məsələ ondan ibarətdir ki, Azərbaycan
dövlətinin razılığı olmadan Dağlıq Qarabağa heç bir status verilə bilməz. Bu da təbiidir ki, Azərbaycan dövləti
və xalqı heç vaxt Dağlıq Qarabağa Azərbaycanın kənarında heç bir statusa razılıq verə bilməz və
verməyəcəkdir. Prinsiplər bundan ibarətdir. Biz danıĢıqları bu prinsiplər əsasında davam etdirməyə hazırıq və
əgər qarĢı tərəf də belə addımlar atarsa məsələ tezliklə öz həllini tapa bilər. Bununla bərabər, o da heç kimə sirr
deyil ki, biz hərbi gücümüzü artırırıq və artıracağıq. 2010-cu ildə bu rəqəmləri mən dəqiq xatırlayıram, baĢqa
rəqəmləri də xatırlayıram. Amma bu rəqəmləri yaddaĢımda xüsusilə dəqiq saxlayıram – 2011-ci ildə hərbi
məsələlərə 3 milyard 413 milyon dollar xərclənmiĢdir, 2012-ci ildə 3 milyard 474 milyon. Yəni, təxminən eyni
rəqəmdir. Ġki ildə görün, biz ordu quruculuğuna nə qədər böyük vəsait sərf edirik. Əvvəlki dövrdəki vəsaiti də
əlavə etsək, biz də görərik və hamı da görər ki, bu gün Azərbaycan ordusu böyük imkanlara malikdir. Biz
bölgədə ən güclü orduya malikik, maddi-texniki təchizat yüksək səviyyədədir, ən müasir silahlar, texnikalar,
döyüĢ helikopterləri, döyüĢ təyyarələri, raketlər, artilleriya qurğuları, - hamısını sadalamaq çətindir, - alınır və
bizimlə hərbi sahədə əməkdaĢlıq edən ölkələrin coğrafiyası da geniĢlənir. Eyni zamanda, Azərbaycanda istehsal
olunan hərbi məhsulların sayı və çeĢidi artmaqdadır. Biz 600-ə yaxın çeĢiddə hərbi məhsul istehsal edirik. Yəni,
bu gün Azərbaycan ordusu böyük qüvvədir və biz bu qüvvədən lazım olan halda istifadə edə bilərik və
edəcəyik.
QarĢı tərəf də bunu bilir. Ona görə də bizdə olan məlumata görə, qarĢı tərəfdə - Ermənistanda
Azərbaycanın hərbi imkanları ilə əlaqədar böyük təlaĢ və təĢviĢ vardır. Biz bu məlumatları müxtəlif
mənbələrdən alırıq və bizim imkanlarımıza cavab vermək üçün onların heç bir imkanı yoxdur. Necə ki, BMT
Təhlükəsizlik ġurasına seçkilərdə onlar döyüĢ meydanından qaçmıĢlar. Çünki bilirsiniz ki, vaxtilə, yəni əvvəlki
dövrdə Ermənistan da orada namizəd idi. Sonra sakitcə oradan çəkildilər. Çünki bilirdilər ki, Azərbaycanla
mübarizə apara bilməyəcəklər. Eləcə də biz əsl döyüĢ meydanından da onların qaçmalarını dəfələrlə görmüĢük.
Onlara aid olmayan torpaqlardan öz xoĢları ilə çıxsınlar və beləliklə, sülh bərpa oluna bilər.
Bizim hərbi potensialımız daha da artmalıdır. Biz indi hərbi xərcləri yüksək səviyyədə saxlayırıq. Müqayisə
üçün deyə bilərəm ki, Ermənistanın ümumi xərcləri 2 milyard dollardır. Bizim hərbi xərclərimiz ondan
təxminən 2 dəfə çoxdur. Yəni, bu, artıq reallıqdır. Ġllər keçdikcə bu fərq daha da artacaq, Azərbaycanın hərbi
gücü artacaqdır. Hazırda imzalanmıĢ kontraktların icrası nəticəsində indi demək istəmirəm, amma bizim döyüĢ
qabiliyyətimiz əhəmiyyətli dərəcədə artacaqdır və məsələnin həlli üçün biz az itkilərlə daha da böyük uğurlar
əldə edə bilərik. Ancaq yenə də deyirəm, Azərbaycan sülhsevər dövlətdir. Biz çalıĢırıq ki, məsələ sülh yolu ilə
həll olunsun. Ancaq onu da bilirik ki, hər il və hər ay bizi qələbəyə yaxınlaĢdırır. Hər il və hər ay Azərbaycan
daha da güclü, Ermənistan daha da gücsüz olur.
2011-ci ildə xarici siyasətlə bağlı digər təĢəbbüslər də çox müsbət olmuĢdur, tərəfdaĢlarımızın sayı
artmaqdadır. Həm mənim xarici səfərlərim, həm xarici qonaqların - dövlət, hökumət baĢçılarının Azərbaycana
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
8
səfərləri xarici siyasətimizin nə qədər uğurlu olduğunu göstərir. Bu təmaslar bu il də davam edəcəkdir. Yenə də
deyirəm, Azərbaycan dünyada çox etibarlı tərəfdaĢ kimi tanınır və bu il əlavə təĢəbbüslər, yeni təĢəbbüslər irəli
sürüləcəkdir.
2011-ci il Azərbaycanda “Turizm ili” elan edilmiĢdir. “Turizm ili” ərzində bu sahəyə daha da böyük
diqqət göstərilmiĢdir. Biz Azərbaycanı müasir, yüksək səviyyəli və elitar turizm mərkəzinə çevirməliyik. Mən
dünya turizm xəritəsində Azərbaycanın yerini belə görürəm. Beynəlxalq qurumlarla əlaqələrimiz güclənir.
Müxtəlif tədbirlər keçirilmiĢdir. Bizim gözəl, təbii Ģəraitimizlə tanıĢ olmaq üçün gələnlərin sayı da artmaqdadır.
Keçən il təkcə Bakıda beĢulduzlu 3 mehmanxana açılmıĢdır. Bu il ən azı yenə də Bakıda beĢulduzlu 3 yeni
mehmanxana açılacaqdır. Bölgələrdə də bu proses gedir. Ġndi bölgələrdə beĢulduzlu mehmanxanalar tikilir, ən
azı 4-ü tikilir. Ən vacib turizm mərkəzlərinə özüm baĢ çəkirəm, vəziyyətlə tanıĢ oluram.
ġahdağ Turizm Kompleksi bu il istifadəyə veriləcəkdir. Bu da dünya miqyasında nadir xizək kurortu
olacaqdır. Mən hesab edirəm ki, dünyanın ən gözəl xizək mərkəzlərindən biri olacaqdır. Çünki dünyanın ən
gözəl yerlərində olan müsbət təcrübəni biz ora gətiririk, tətbiq edirik. Yəni, 2011-ci ili “Turizm ili” elan
etməyimiz də hesab edirəm ki, düzgün addım idi.
2011-ci ildə gördüyümüz bütün iĢləri burada sadalamaq üçün bir neçə saat vaxt lazım olacaqdır. Sadəcə
olaraq, mən əsas məqamları bu gün ifadə edirəm. Vacib məsələlərdən biri də ondan ibarətdir ki, biz keçən il
Azərbaycan Gəncliyi Proqramını qəbul etmiĢik. Bu, çox konkret proqramdır. Yəni, bu, sadəcə olaraq formal
xarakter daĢımır. Proqramın bütün müddəaları konkret nəticələrə gətirib çıxaracaqdır. Gənclər Fondu
yaradılıbdır. Ġndi orada təĢkilatlanma prosesi gedir. Bu proses baĢa çatan kimi dövlət tərəfindən Gənclər
Fonduna ilkin vəsaiti ayıracağıq ki, bu vəsaitdən səmərəli Ģəkildə istifadə edilsin, maksimum sayda gənclərimiz
müxtəlif layihələrə cəlb olunsunlar. Bu fond qrantlar verəcək, müxtəlif proqramlar üzrə vəsait ayıracaqdır.
Əlbəttə ki, bu fondun fəaliyyəti haqqında danıĢmaq bəlkə bir qədər tezdir. Ancaq əlbəttə, biz bilirik ki, əsas
istiqamətlər hansılar olmalıdır. Bu fondun hesabına və əlbəttə ki, dövlət vəsaiti hesabına biz daha da böyük
sayda gəncləri quruculuq iĢlərinə cəlb etməliyik. Gənclərdə çox böyük potensial, böyük enerji vardır,
vətənpərvərlik hissləri çox yüksəkdir. Hər bir vətəndaĢ kimi, onlar da istəyirlər ki, ölkə üçün yaxĢı iĢlər
görsünlər. Bu fondun və digər formatların hesabına biz gəncləri quruculuq iĢlərinə daha da fəal cəlb edəcəyik.
Qeyd etməliyəm ki, hazırda fəaliyyət göstərən Elmin ĠnkiĢaf Fondunun təcrübəsi də çox müsbətdir.
Yəni, bu fondun xətti ilə müxtəlif proqramların icrasında, o cümlədən gənclər, gənc alimlər də çox fəal iĢtirak
edirlər. Gənclər Fondu da fəaliyyətini bu səpkidə, yəni, bu istiqamətdə aparmalıdır.
2011-ci ildə enerji sahəsində yaxĢı iĢlər görülübdür. Bu, iqtisadiyyatımızın aparıcı sahəsidir. Bu gün də
belədir, sabah da belə olacaqdır. Bu sahəyə daim böyük diqqət göstərilməlidir. Yeni elektrik stansiyalarının
fəaliyyətə baĢlaması, yeni stansiyaların təməl daĢının qoyulması, neft-qaz sahəsində görülən iĢlər, - alternativ
bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması sahəsində aparılan iĢlər, - bütün bunlar göz qabağındadır. 2011-ci
ildə bunları biz etmiĢik, bu iĢləri biz görmüĢük.
Azərbaycanın zəngin qaz potensialının dünya bazarlarına çıxarılması üçün 2011-ci ildə çox vacib
hadisələr baĢ vermiĢdir. Bir neçə il ərzində üzərində iĢlədiyimiz tranzit məsələləri öz həllini tapmıĢdır. Böyük
Azərbaycan qazı üçün demək olar ki, indi qapılar, tranzit yolları açılır. Bu, ölkə iqtisadiyyatına, neft-qaz
sektoruna əlavə investisiyaların gətirilməsinə imkan verəcəkdir. Bu investisiyalar on milyard dollarla
ölçüləcəkdir. Əlbəttə ki, yeni iĢ yerləri, yeni iĢ həcmləri açılacaqdır. Yerli Ģirkətlər indi bu iĢlərə daha
hazırlıqlıdırlar, nəinki 1990-cı illərdə. Çünki 1990-cı illərdə bizdə demək olar ki, elə çox ciddi Ģirkətlər də yox
idi. Ġndi, o cümlədən neft-qaz sektorunda görülən iĢlər hesabına Azərbaycanda sahibkarlar daha da
güclənmiĢdir. ĠnĢaat, enerji, istehsal sahələrində bizim böyük imkanlarımız, texnoparklarımız vardır. Ġndi neft-
qaz sənayesində istənilən vacib məhsulları, boruları, digər məhsulları özümüz istehsal edirik. Yəni ki, bu o
deməkdir ki, veriləcək sifariĢlərdə daha çox Azərbaycan Ģirkətləri iĢtirak edəcəklər və büdcəmizə daha çox
vergilər ödəyəcək, daha çox iĢ yerləri açacaqlar. Əlbəttə ki, bu zəncirvarı reaksiya hər bir sahəyə öz müsbət
təsirini göstərəcəkdir.
Yəni, biz 2011-ci ildə bu vacib hədəfə çata bilmiĢik. Tranzit məsələləri həll olunub. 2011-ci ildə yeni
böyük qaz yatağı aĢkarlanıb. “AbĢeron” qaz yatağında uğurlu kəĢfiyyat iĢləri aparılmıĢdır. Ġlkin məlumatlara
görə “AbĢeron” yatağında 350 milyard kubmetr qaz ehtiyatları vardır. Azərbaycan Dövlət Neft ġirkəti öz gücü
hesabına 2011-ci ildə “Ümid” yatağını aĢkar etmiĢdir. Orada da təxminən həcm eynidir. Bu, bizim qaz
potensialımızı böyük dərəcədə artırır. 2011-ci ilin əvvəlində, düz bir il bundan əvvəl Avropa Ġttifaqı ilə
Azərbaycan arasında qaz sahəsində strateji əməkdaĢlıq haqqında bəyannamə imzalanmıĢdır. Ġl ərzində çox fəal
və səmərəli iĢlər aparılmıĢdır. Xüsusi iĢçi qrupu yaradılmıĢdır. ĠĢçi qrupuna Avropa Komissiyasının enerji üzrə
komissarı və bizim energetika və sənaye nazirimiz rəhbərlik edirlər. Orada bütün bu məsələ ilə bağlı maraqlı
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
9
olan Ģirkətlər iĢtirak edir. BaĢqa ölkələrin iĢtirakı ilə artıq üçtərəfli formatda da görüĢlər keçirilir. Bu, yenilikdir.
Bu yeniliyi yaradan amillər də bizim uğurlu enerji siyasətimizdir.
2011-ci il tarixdə Azərbaycanı böyük qaz dövlətinə və qaz ixracatçısına çevirən il kimi qalacaqdır.
Əlbəttə biz bu il, ondan sonrakı illərdə daha da ciddi iĢləməliyik və əldə edilmiĢ razılaĢmaları artıq real
layihələrə çevirməliyik. Bu layihələri real boru xətlərinə, real terminallara, real investisiyalara çevirməliyik və
əminəm ki, çevirəcəyik.
Bir daha demək istəyirəm ki, keçən il gördüyümüz iĢlər o qədər böyükdür və o qədər vacibdir ki, bu
barədə bir neçə saat danıĢmaq olar. Mən öz giriĢ sözümdə əsas məsələlərə toxundum. Ġndi müzakirə zamanı bu
məsələlərlə bağlı daha da geniĢ fikir mübadiləsi aparacağıq.
Ġndi isə söz verilir iqtisadi inkiĢaf naziri ġahin Mustafayevə.
X X X
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
10
Prezident Ġlham Əliyevin yekun
nitqi
Əminəm ki, 2011-ci il tarixdə uğurlu il kimi qalacaqdır. Çünki bütün sosial-iqtisadi göstəricilərimiz belə
deməyə əsas verir. Bir daha demək istəyirəm ki, 2011-ci ildə bütün sosial-iqtisadi məsələlər uğurla və vaxtında
həllini tapmıĢdır.
2012-ci il baĢlayır. 2012-ci ili də uğurla baĢa vurmaq üçün biz fəal iĢləməliyik. Bütün proqramlar
vaxtında icra edilməlidir. Bizim bütün iĢlərimiz sistemli Ģəkildə, proqramlar əsasında aparılır. Ġlk növbədə
strateji istiqamətlər müəyyən edilmiĢdir, düzgün müəyyən edilmiĢdir. Bu strateji hədəflərə çatmaq üçün konkret
icra mexanizmləri də vardır - maliyyə resursları, icra mexanizmləri və əlbəttə ki, peĢəkarlıq. Bu amillər istənilən
məsələnin həlli üçün bizə imkan verəcəkdir.
Mən əminəm ki, 2012-ci ildə də qarĢıda duran bütün vəzifələr uğurla icra ediləcəkdir. 2012-ci ilin
dövlət büdcəsi 2011-ci ilə görə daha da böyükdür. Daha da böyük vəsait nəzərdə tutulur. Əlbəttə ki, bu vəsait
iqtisadiyyatımızın inkiĢafına və Ģaxələndirilməsinə yönəldiləcəkdir. Eyni zamanda, bizə bütün sosial
proqramların və sosial infrastruktur layihələrinin icrasına imkan verəcəkdir. 2012-ci ilin dövlət büdcəsinin
xərcləri təxminən 22 milyard dollara bərabərdir. Bu, tarixdə ən böyük göstəricidir. Ġcmal büdcə isə təxminən 25
milyard dollar səviyyəsindədir. Əlbəttə ki, bütün sosial proqramlar, sosial ödəmələr, sosial infrastruktur
layihələri bu büdcə ilə uğurla icra ediləcəkdir. Biz elə etməliyik ki, büdcənin icrasını təmin edək. Bir daha
demək istəyirəm ki, giriĢ sözümdə bu məsələyə toxundum. Bu, bizim üçün bir yenilikdir. Bu yeniliyin baĢlıca
səbəbi bizim artan iqtisadi və maliyyə imkanlarımızdır. Mən istəyirəm ki, ölkə qarĢısında duran bütün vəzifələr
tezliklə həllini tapsın. Biz bütün bu iĢləri yüksək templərlə görürük. Bütün hökumət üzvlərinə və dövlət
qurumlarına mənim tapĢırığım bundan ibarətdir ki, bütün bu iĢlər qısa müddət ərzində, ancaq keyfiyyətlə
görülməlidir. Bizim artıq böyük sənaye potensialımız, böyük Ģirkətlərimiz vardır. Xarici Ģirkətlər də bizim
investisiya layihələrimizdə iĢtirak edirlər və buna maraq göstərirlər. Biz də bunu alqıĢlayırıq. Hesab edirəm ki,
büdcənin investisiya hissəsini uğurla icra etmək üçün bizim bütün imkanlarımız vardır. Elə etməliyik ki, büdcə
maksimum dərəcədə icra edilsin.
Eyni zamanda, maliyyə intizamı daha da yüksək səviyyədə olmalıdır. Büdcə artdıqca məsuliyyət də
artmalıdır. ġəffaflıq tam Ģəkildə təmin edilməlidir və dövlət tərəfindən qoyulacaq investisiyaların Ģəffaflığı tam
Ģəkildə təmin edilməlidir. Yaxın zamanlarda mənə hökumət tərəfindən 2012-ci ilin investisiya proqramı təqdim
ediləcəkdir. Bu proqramla bağlı müzakirələr daim gedir. Yenə də deyirəm, bizim 2004-cü ildə və 2009-cu ildə
qəbul etdiyimiz regionların inkiĢafı Dövlət proqramlarında strateji istiqamətlər müəyyən edilibdir. Ġnvestisiya
Proqramı da o strateji seçim üzərində qurulub. Düzdür, həyat yerində durmur, yeni məsələlər ortaya çıxır, yeni
layihələr icra edilməyə baĢlayır və biz təbii ki, daim dəqiqləĢdirmə aparırıq, ancaq investisiya xərclərinin ümumi
istiqamətləri aydındır. Deyə bilərəm ki, bütün sahələr bizim üçün prioritetdir. Ancaq bu prioritetlərin içində
daha çox sosialyönümlü infrastrukturun yaradılması əlbəttə ki, əsas yer tutmalıdır.
Dövlət Ġnvestisiya Proqramı kifayət qədər böyük olacaqdır, 5,7 milyard manata bərabərdir. Bu vəsaitlə
böyük iĢlər görmək olar. Bu təkcə dövlət tərəfindən qoyulacaq sərmayədir. Özəl sektor da bu iĢlərə fəal Ģəkildə
qoĢulur. Hesab edirəm kĠ, 2012-ci ildə də ölkə iqtisadiyyatına ən azı 2011-ci ilin səviyyəsində vəsait
qoyulmalıdır.
Böyük infrastruktur layihələrinin icrası 2012-ci ildə davam etdiriləcəkdir. Mən onların içərisində xüsusi
diqqəti içməli su və kanalizasiya layihələrinə yönəltmək istəyirəm. Çünki əvvəlki dövrdə elektrik enerjisi,
xüsusilə generasiya güclərinin yaradılması, qazlaĢdırma ilə bağlı böyük iĢlər görülmüĢdür. Düzdür, bu iĢlər
davam etdirilir, mən bu barədə danıĢacağam. Ancaq içməli su və kanalizasiya layihələri, bir qədər kölgədə
qalmıĢdır. Ġndi bu sahəyə diqqət daha da ciddidir və iĢlər daha da uğurla aparılır. Bu sahədə müasir menecment
sistemi, müasir idarəetmə üsulları tətbiq edilir. Dünya praktikasında geniĢ Ģəkildə istifadə olunur. Artıq Bakıda
və bütün bölgələrdə içməli su, kanalizasiya layihələri baĢlayır, yaxud da ki, hazırlıq mərhələsindədir.
Mən keçən il qarĢıya vəzifə qoymuĢdum ki, 2013-cü ilə qədər əsas layihələr öz həllini tapmalıdır, icra
edilməlidir. Əgər biz buna nail olsaq 2013-cü ilin sonuna qədər bütün rayon mərkəzləri, bütün Ģəhərlər
dayanıqlı, keyfiyyətli, təmiz içməli su ilə təmin ediləcək və heç vaxt tarixdə mövcud olmayan kanalizasiya
sistemləri də dünya səviyyəsində qurulacaqdır. Bu sahədə 2011-ci ildə görülən iĢlər məni sevindirir. Vəsait
vardır, Dövlət Ġnvestisiya Proqramında nəzərdə tutulacaqdır. Beləliklə, 2012-ci ildə iĢlərin müəyyən hissəsi icra
ediləcəkdir.
Eyni zamanda, suvarma layihələri də böyük əhəmiyyət daĢıyır. Bu da kənd təsərrüfatının inkiĢafı,
iĢsizliyin aradan qaldırılması üçün vacib rol oynayır. Böyük meliorasiya layihələri icra edilib. Bir neçəsi neçə
ildir ki, icra edilir. Taxtakörpü, ġəmkirçay layihələri böyük vəsait tələb edən layihələrdir. 2012-ci ildə bu
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
11
layihələr qismən Dövlət Neft Fondunun xətti ilə, qismən dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına icra ediləcəkdir.
Orada da iĢlər cədvəl üzrə gedir. Mən bu məsələni daim diqqətdə saxlayıram. 2012-ci ildə də bu iki böyük
layihənin icrası davam etdiriləcəkdir.
Eyni zamanda, biz digər meliorativ layihələrə də vəsait ayırmalıyıq. Yəni, bu ikisi qlobal layihədir. On
minlərlə hektar yeni əkin sahələri dövriyyəyə veriləcəkdir. Bununla bərabər, kiçikhəcmli meliorasiya
layihələrinə də diqqət yetirilməlidir.
QazlaĢdırma ilə bağlı 2012-ci ildə layihələr icra ediləcəkdir. Bu iĢlərin demək olar ki, böyük hissəsi
görülmüĢdür. Ancaq yenə də qarĢıya vəzifə qoyulubdur ki, 2013-cü ilin sonuna qədər texniki və coğrafi
cəhətdən mümkün olan bütün layihələr, bütün rayonları əhatə edən layihələr baĢa çatmalıdır. Əgər biz buna nail
olsaq, - mən buna Ģübhə etmirəm, sadəcə istəyirəm ki, tezliklə buna nail olaq, - onda yaĢayıĢ məntəqələrinin 95
faizi qazla təmin ediləcəkdir.
Ġndi böyük Ģəhərlərdə, rayon mərkəzlərində bu iĢlər gedir. Biz artıq kəndlərdə də bu iĢlərin görülməsinə
baĢlamıĢıq. Qeyd etməliyik ki, 2013-cü ilin sonuna qədər biz bu hədəfə çata bilərik.
Bizim zəngin qaz ehtiyatlarımız vardır. Biz qazı dünyaya ixrac edirik və daha da böyük həcmdə ixrac
edəcəyik. Belə olan halda biz bunu maksimum Ģəkildə, yəni, 95 faiz - bu maksimum bizim coğrafiyamızı nəzərə
alsaq mümkündür, - təmin etməliyik və edəcəyik.
Ġnvestisiya layihələri arasında elektrik enerjisi ilə bağlı layihələr xüsusi yer tutur. Keçən il “ġimal-2”
Elektrik Stansiyasının təməl daĢı qoyulmuĢdur. Bu stansiya 2013-cü ilin sonuna qədər istismara verilməlidir.
Stansiyanın istehsal gücü 400 meqavatdan çox olacaqdır. Baxmayaraq ki, indi istehlak etdiyimizdən daha da
çox enerji istehsal edirik, biz daim qabağa baxmalıyıq. Ölkəmizin gələcək uğurlu inkiĢafını, gördüyümüz iĢləri
və planlaĢdırdığımız layihələri nəzərə alaraq biz bilməliyik ki, generasiyaya nə qədər əlavə vəsait ayrılmalıdır.
Burada rəqəm səsləndi, iqtisadi inkiĢaf naziri dedi ki, hazırda adambaĢına düĢən ümumi daxili məhsul (ÜDM) 7
min dollardır. Biz qarĢıya məqsəd qoymuĢuq ki, məhz 2013-2023-cü illərdə ÜDM-i iki dəfə artıraq. Əlbəttə,
nəyin hesabına artıracağıq? Yeni müəssisələrin fəaliyyətə baĢlaması nəticəsində. Bizim iqtisadi artımımız real
sektorun inkiĢafı hesabına baĢ verəcəkdir. Belə olan halda elektrik enerjisinə tələbat daha da artacaqdır. Əgər
biz ixrac imkanlarımızı da əlavə etsək, - hazırda Azərbaycan demək olar ki, qonĢu ölkələrə elektrik enerjisi də
ixrac edir, - onda generasiya layihələrinə əlavə vəsait qoyulacaqdır və bu, qoyulmalıdır.
Biz bu il böyük elektrik stansiyasının – “Cənub” Elektrik Stansiyasının istifadəyə verilməsini
gözləyirik. Bu, 780 meqavat gücündə olan stansiyadır, müasir texnologiyalar əsasında qurulur. Biz Füzuli
rayonunda da 25 meqavat gücündə su elektrik stansiyasının açılıĢını da bu il qeyd edəcəyik. Generasiya ilə
paralel olaraq biz paylayıcı xətlərə də investisiya qoymalıyıq. Düzdür, indi bütövlükdə ölkədə elektrik enerjisi
ilə problemlər yoxdur. Ancaq bölgələrdə bəzi hallarda fasilələr baĢ verir, iĢıqlar kəsilir və bunun baĢlıca səbəbi
elektrik xətlərinin nasaz vəziyyətdə olmasıdır. Biz əlbəttə ki, əsas diqqətimizi elektrik enerjisi güclərinin
yaradılmasına yönəltmiĢik və bu vəzifəni icra etmiĢik. Ġndi - xüsusilə bu il və gələn il biz paylayıcı xətlərə
investisiya qoyuluĢunu təĢkil etməliyik. Orada bütün iĢlər müasir standartlar səviyyəsində olmalıdır.
Bu məsələ ilə bağlı bir məqama da toxunmaq istəyirəm. Vaxtilə - bir neçə il bundan əvvəl bu sahə ilə
bağlı ən ciddi məsələlər ödəməmələr idi. Yəni, elektrikin, qazın pulunu yığa bilmirdik. Çünki orada həm çox
qeyri-Ģəffaf, korrupsiyalaĢmıĢ sistem qurulmuĢdu və digər tərəfdən sayğaclaĢma aĢağı səviyyədə idi. Bəzi
hallarda sayğaclaĢmanın aĢağı səviyyədə saxlanması da məhz korrupsiya məqsədlərini güdürdü. Çünki sayğac
olmadan orada istənilən xoĢagəlməz hərəkətlərə yol vermək olar. Ġndi sayğaclaĢma ilə bağlı iĢlər demək olar ki,
baĢa çatmaq üzrədir. Smart-kart tipli müasir sayğaclar quraĢdırılır, artıq nəzarətçi ilə əhali arasında təmas
tamamilə qırılıbdır. Heç kim gəlib qapını döyüb rüĢvət almamalıdır, almır və almayacaqdır.
Beləliklə, itkilər də azalır. Əgər biz indi xüsusilə bölgələrdə paylayıcı Ģəbəkələrə lazımi səviyyədə
investisiya qoysaq, onda itkilər də azalacaqdır. Beləliklə, hazırda Bakıda elektrik enerjisi haqqının yığımı 90
faizdən yuxarıdır. Ölkə üzrə də bu rəqəm təxminən bu səviyyədədir. Qaz sahəsində yığım yüksək səviyyədədir.
Vaxtilə 20, 30, 40 faiz yığılırdı, bəlkə də heç yığılmırdı. Yəni bu məsələ də öz həllini tapıbdır və dediyim kimi,
biz bunu investisiya proqramında nəzərə almalıyıq.
Bu gün telekommunikasiya sahəsində görülən iĢlər haqqında nazir məlumat verdi. Bu sahə də
Azərbaycanda uğurla inkiĢaf edir. Bu il biz birinci Azərbaycan telekommunikasiya peykini orbitə buraxacağıq.
Bu, tarixi hadisə olacaqdır. Azərbaycan kosmik sənaye yaradır. Azərbaycan kosmik sənayeyə malik olan ölkələr
sırasına daxil edilir. Bu, uzaqgörən siyasətimizin nəticəsidir. Mən hesab edirəm ki, Azərbaycan bütün mütərəqqi
və qabaqcıl texnologiyaları gətirməlidir. Biz gətiririk, tətbiq edirik, kadrları hazırlayırıq. Beləliklə, ölkəmizin
həm siyasi çəkisi, həm iqtisadi gücü artacaqdır. Telekommunikasiya o sahələrdəndir ki, burada müxtəlif və hər
bir ölkənin inkiĢafı üçün vacib olan amillər cəmləĢir. Bu, innovasiyadır, bilikdir, savaddır. Eyni zamanda, bu,
böyük biznes sahəsidir. Yəni, ölkə iqtisadiyyatının inkiĢafı üçün bizə əlavə gəlirlər gələcəkdir. Bu, elmi-texniki
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
12
tərəqqini Ģərtləndirən sahədir. Gələcəkdə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi dünyada aparıcı
sahə olacaqdır və olmalıdır. Bu sahədə kim qabaqda gedirsə, o da söz sahibi olacaqdır. Çünki bugünkü dünya
bundan 10 il, 20 il əvvəlki dünya deyildir. Texnologiyalar, informasiya təhlükəsizliyi, kiberhücumlara qarĢı
təhlükəsizlik tədbirləri artıq ön plana çıxır və gələcək dövrün güclər nisbəti də məhz bu sahədə müəyyən
ediləcəkdir. Ona görə, biz bu sahəyə çox böyük diqqət göstərməliyik, göstəririk. Bu siyasət bu gün baĢlanmır,
bir neçə il bundan əvvəl baĢlanmıĢdır. Mən çox Ģadam ki, beynəlxalq telekommunikasiya qurumlarının
hesabatlarına görə Azərbaycan MDB məkanında qabaqcıl yerlərdədir. Bizdə azad internet fəaliyyət göstərir.
Deyə bilərəm ki, heç də hər bir ölkədə azad internet mövcud deyildir. Ġnternet istifadəçilərinin sayı artmaqdadır,
mən bunu çox müsbət hal kimi qiymətləndirirəm. UĢaqlarımız, gənclərimiz artıq kompyuterlə iĢləyirlər. Yəni,
gələcək budur. Bu, məlumat, söz azadlığıdır, Azərbaycanda demokratik cəmiyyət mövcuddur və biz demokratik
əsasları daha da gücləndirməliyik. Azad internet olan yerdə təbii ki, söz azadlığı da vardır və bu, təbiidir. Yəni,
bu sahə həm təhlükəsizlik, həm inkiĢaf, həm bilik, həm biznes, həm gələcək nəslin hazırlanması üçün aparıcı
sahə olmalıdır. Bizdə də elə olmalıdır. Biz gələcəkdə ölkəmizin inkiĢafı üçün iqtisadiyyatımızın
Ģaxələndirilməsi sayəsində yaradılacaq vəziyyət hesabına bu sahədə də qabaqcıl yerlərdəyik. Ġndi bölgədə,
gələcəkdə isə dünya miqyasında biz inkiĢaf etmiĢ ölkələrin sırasında olmalıyıq. Mən çox Ģadam ki, ölkəmizdə
keçirilən ənənəvi “Bakutel” sərgisi hər il daha da böyük, mötəbər sərgi kimi özünü təqdim edir, gələn
qonaqların sayı artır, Ģirkətlər maraq göstərirlər. Ġnvestisiya qoymaq istəyənlər görəndə ki, Azərbaycan dövləti
də bu sahəyə böyük diqqət göstərir, kosmik sənaye yaradılır, birinci peyk buraxılır, çox böyük maraqla
yanaĢırlar. Yenə də qeyd edirəm, bu, birinci peykdir, sonuncu deyildir. Ondan sonra ikincisi, üçüncüsü
olacaqdır. Yəni, güclü sənaye yaradılacaqdır. Beynəlxalq təĢkilatlarla bu sahədə əməkdaĢlığımız çox yaxĢıdır.
Dünyanın aparıcı ĠKT Ģirkətləri Azərbaycana çox böyük maraqla və böyük hörmətlə yanaĢırlar.
Biz 2012-ci ildə ərzaq təhlükəsizliyi ilə bağlı tədbirləri daha da gücləndirməliyik. Bu sahədə görülən iĢlər
müsbətdir. Biz bu il kənd təsərrüfatında böyük artıma nail ola bilmiĢik. Əkin sahələri, məhsuldarlıq artır.
Xüsusilə taxılçılıqda məhsuldarlıq artır, bu, çox müsbət haldır. Əminəm ki, görüləcək tədbirlər nəticəsində
böyük fermer təsərrüfatlarının yaradılması və onlara dövlət tərəfindən dəstək, meliorativ tədbirlərin, fermerlərə
güzəĢtli Ģərtlərlə bütün yanacağın, gübrələrin verilməsi, aqrolizinq, aqroservislərin fəaliyyəti hesabına biz bu
sahədə uzunmüddətli, dayanıqlı inkiĢafı təmin edəcəyik.
Bir neçə il bundan əvvəl mən qarĢıya vəzifə qoymuĢdum ki, biz əsas ərzaq məhsulları ilə özümüzü
təmin edək. Bu istiqamətdə böyük iĢlər görülmüĢdür. Bizim indi satıĢ məntəqələrimizdə satılan məhsulların,
yəni, ərzaq məhsullarının böyük əksəriyyəti, mütləq əksəriyyəti Azərbaycanda istehsal olunan məhsullardır.
Əgər biz keçmiĢi yada salsaq görərik ki, o vaxt yerli məhsulları heç tapmaq mümkün deyildi. Ġndi bizim yerli
məhsullarımız heç xarici məhsuldan geri qalmır - həm keyfiyyəti, həm onların müasir qablaĢdırılması, xarici
görünüĢü, dadı baxımından. Bizim məhsullarımız, xüsusilə tərəvəz, meyvə məhsullarımız təbiidir. Dünyada
buna orqanik deyirlər. Bakıya, Azərbaycana gələn bütün qonaqlar məəttəl qalırlar ki, bizdə necə gözəl, təbii
meyvələr, tərəvəzlər vardır.
Bu, bizim böyük sərvətimizdir. Biz bunu qorumalıyıq. Biz kənd təsərrüfatının inkiĢafını, xüsusilə
meyvə-tərəvəz sahəsindəki inkiĢafını da keyfiyyəti itirmədən aparmalıyıq. Ġndi müasir texnologiyalar vardır.
Mənə bu yaxınlarda iqtisadi inkiĢaf naziri məruzə etmiĢdir, Azərbaycanda da tətbiq edilir. Bağçılıq sahəsində
müasir texnologiyalara uyğun Ģəkildə istixanalar tikilir. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi bu məsələlərlə məĢğuldur.
Bu, əlbəttə ki, məhsul istehsalının həcmini artıracaqdır. Ancaq bununla bərabər, biz keyfiyyətə və ən önəmlisi
meyvələrin, tərəvəzlərin dadına da daim fikir verməliyik.
Yəni, bir müddət əvvəl qarĢıya qoyulan vəzifə icra edilir. 2011-ci ildə dövlət tərəfindən verilən vəsait
hesabına Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə böyük vəsait ayrılmıĢdır. Biz bu il - 2012-ci ildə də
rekord göstəriciyə çatırıq - sahibkarlara güzəĢtli Ģərtlərlə 200 milyon manat kreditlər veriləcəkdir. Mən çox
Ģadam ki, bu, həm maliyyə dəstəyidir, həm də sahibkarlara çox yaxĢı məsləhətlər, iĢə baĢlamaq üçün maddi
imkanlardan asılı olaraq müxtəlif biznes-planlar verilir. Biz doğrudan da sahibkarlara çox böyük diqqətlə
yanaĢırıq. Mən deyə bilmərəm hansı baĢqa ölkədə belə yanaĢma vardır. Fermerlərə güzəĢtli Ģərtlərlə yanacaq,
gübrələr, aqrolizinq xətti ilə texnikalar verilir. Aqroservislər yaradılıbdır. Ġribuynuzlu cins mal-qara gətirilir,
fermerlərə verilir. Ondan sonra güzəĢtli Ģərtlərlə kreditlər verilir. Bu il 200 milyon manat kredit veriləcəkdir.
Daha sonra, biznes-planlar, investisiya layihələri, bir hektarlıq, beĢ hektarlıq, iyirmi beĢ hektarlıq planlar
hazırlanır. Yəni, sahibkar sadəcə gəlib təkcə bu iĢi görməlidir. Ġndi bizdə keçən ilin sonunda azot gübrəsi
zavodunun təməl daĢı qoyulubdur. Yəni, biz özümüzü gübrələrlə, azot gübrələri ilə tam Ģəkildə təmin edəcəyik,
ixrac da edəcəyik. Bu da aĢağı qiymətlə veriləcəkdir. Bizim böyük qaz ehtiyatlarımız vardır. Biz o zavoda
əlbəttə ki, güzəĢtli Ģərtlərlə qazı verəcəyik ki, səmərəlilik artsın. Yəni, özümüzü təmin etmək üçün, bir daha
demək istəyirəm ki, böyük iĢlər görülübdür. ĠĢlər bu il də, gələn il də, ondan sonra da görüləcəkdir. Gərək biz
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
13
indidən gələcəyi düĢünək. Ġndi biz bir çox mövqelər üzrə özümüzü təmin edirik, ya da ki, bu il, yaxud gələn il
təmin edəcəyik.
Bizdə quĢçuluq sahəsində istehsalımız aĢağı səviyyədə idi. Ġndi görüləcək tədbirlər nəticəsində 2012-ci
və 2013-cü illərdə yeni tikiləcək quĢçuluq fabriklərinin fəaliyyəti hesabına biz özümüzü quĢ əti ilə də təmin
edəcəyik. Süd emalı, konserv kombinatları tikilir, bağçılıq, bitkiçilik inkiĢaf edir. Bitkiçilikdə əlbəttə, biz hələ
ki, idxaldan asılıyıq, yəqin ki, bir müddət asılı olacağıq. Ancaq bütün baĢqa mövqelər üzrə biz ya özümüzü
təmin edirik, ya bir-iki ildən sonra tam Ģəkildə təmin edəcəyik. Sual yaranır ki, ondan sonra nə olacaqdır? Çünki
biz indi kənd təsərrüfatının inkiĢafına böyük investisiyalar qoyuruq. Böyük təsərrüfatlar, zavodlar, fabriklər
yaradılır. Azərbaycanda sahibkarlar sinfi yaradılıbdır. Onlar əldə edilən gəlirlərin bir hissəsini yeni müəssisələrə
yönəldirlər. Belə olan halda, 4-5 ildən sonra bizə əlavə xarici bazarlar lazım olacaqdır. Ġndi bizim ənənəvi
bazarlarımız vardır. Bu bazarlarda Azərbaycan məhsullarına ehtiyac və tələbat vardır. Ancaq biz gələcəyə
baxmalıyıq. Bizim potensialımız indiki ixrac imkanlarımızdan bəlkə bir neçə dəfə artıq olacaqdır. Ona görə,
mən Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə müvafiq göstəriĢlər verdim. Çünki indi onların əlaqələri çox geniĢdir, biz
müxtəlif ölkələrlə biznes forumlar keçiririk.
Yəni, böyük maraq vardır, xarici əlaqələr artır və biz xarici bazarlara daha da məqsədyönlü Ģəkildə
çıxmalıyıq. Öz biznes strukturlarımıza kömək etməliyik. Xarici siyasət sahəsində tərəfdaĢlarla danıĢıqlarda bu
mövzu daim mövcud olmalıdır. Bizə xarici bazarlar lazım olacaqdır. Biz ənənəvi bazarlara və yeni bazarlara
daha da böyük həcmdə çıxmalıyıq. Azərbaycanda indi kənd təsərrüfatı emalı sənayesində elə gözəl məhsullar
istehsal olunur ki, Avropa ölkələrinə də, Amerikaya da ixrac edilir. Yəni, belə məhsulların sayı artacaqdır və
biz, - yeni bazarların tapılması ilə deyə bilməzdim, çünki onları tapmaq çətin deyildir, - yeni bazarlara çıxmaq
üçün baxmalıyıq ki, əlavə hansı tədbirləri görə bilərik.
Keçən ilin sonunda üzümçülüyün inkiĢafı ilə bağlı Dövlət Proqramı qəbul edilmiĢdir. Bu da bizim
niyyətimizi göstərir. Üzümçülüyün Azərbaycanda böyük ənənələri vardır. Ulu öndər Heydər Əliyevin təĢəbbüsü
ilə 1970-1980-ci illərin əvvəllərində böyük üzüm bağları salınmıĢdır. Azərbaycanda iki milyon ton üzüm
istehsal edilmiĢdir. Sovet məkanında ən böyük istehsalçı Azərbaycan idi. Ondan sonra, antialkoqol kampaniyası
nəticəsində nədənsə, ancaq Azərbaycanın üzüm bağları kəsildi, dağıdıldı. Nə Ukraynada, nə Gürcüstanda, nə
Ermənistanda, nə Moldovada belə vəhĢilik edilməmiĢdir. Bu da o vaxtkı sovet rəhbərliyinin Azərbaycana qarĢı
mənfi münasibətinin təzahürüdür. Həm sovet rəhbərliyi, həm də ki, burada oturanlar, yerli yaltaqlar çalıĢırdılar
ki, tezliklə, üzüm bağlarını qırsınlar, raport versinlər ki, biz burada sizin göstəriĢinizi icra edirik. Onların
antimilli hərəkətləri nəticəsində bizim üzüm bağlarımız dağıdıldı. Bizim torpağımız iki milyon ton üzüm verirdi.
Ġndi 130 min ton. Həmin torpaq, həmin Ģərait, həmin iqlim, yəni, bu, mümkündür. Ona görə də üzümçülüyün
inkiĢafına dair Dövlət Proqramının məqsədi də məhz ondadır ki, biz bu sahəyə böyük diqqət göstərək. Düzdür,
indi əvvəlki dövrdə salınmıĢ üzüm bağlarının yerində baĢqa bitkilər əkilmiĢdir, ona baxmaq lazımdır. Ancaq
hesab edirəm ki, böyük potensial, bazarlar da vardır. Bu sahəyə dövlət dəstəyi əlbəttə ki, daha da böyük və
uzunmüddətli olmalıdır. Çünki hamımız yaxĢı bilirik ki, üzüm bağlarının salınması və yetiĢdirilməsi üçün
kifayət qədər çox vaxt lazımdır. Hər halda biz bu iĢə baĢlamıĢıq və bu iĢlər davam etdiriləcəkdir.
Məhsulların saxlanması ilə bağlı əsas məsələlər həllini tapmıĢdır. Kifayət qədər soyuducu anbarlar tikilmiĢdir.
Mənə məruzə edildi ki, bu il də tikiləcəkdir. Taxıl anbarları da tikilir. Yəni, məhsulların saxlanması üçün və
qiymətlərin normal vəziyyətdə olması üçün biz bu Ģəraiti yaradırıq.
Mən çox Ģadam ki, bayramlar ərəfəsində - həm Yeni il bayramı, ondan əvvəl Qurban bayramı ərəfəsində
qiymətlərdə artım müĢahidə edilməmiĢdir. Bəzi hallarda qiymətlər aĢağı düĢür. Bu da çox yaxĢı nəticədir, yaxĢı
göstəricidir. Bu, onu göstərir ki, bazarlara nəzarət yüksək səviyyədədir. Möhtəkirliklə məĢğul olanlara qarĢı
mübarizə aparılır və bu mübarizə daim aparılmalıdır. Yəni, bu hadisələr, bayram ərəfəsindəki vəziyyət onu
göstərir ki, bu mübarizəni aparmaq mümkündür. Sadəcə olaraq, bütün aidiyyəti qurumlar vicdanla
iĢləməlidirlər, süni qiymət artımına yol verməməlidirlər ki, kimsə burada əsassız varlansın, insanlar isə əziyyət
çəksinlər. Biz maaĢları, əmək haqlarını, pensiyaları qaldırırıq. Onsuz da bizim böyük investisiya layihələrimiz
istər-istəməz qiymətin artımına gətirib çıxarır. Necə ola bilər ki, 20 milyard dollar investisiya qoyulsun və
bunun inflyasiyaya təsiri olmasın?! Hələ inflyasiyanı 7,9 faiz səviyyəsində saxlamağımız böyük nailiyyətdir.
Elə etməməliyik ki, burada biz dövlət hesabına, büdcə hesabına maaĢları, pensiyaları artırırıq, kimsə bundan
bəhrələnib dərhal qiymətləri artırsın. Bunlara qarĢı ciddi mübarizə aparılmalıdır, aparılır, aparılacaqdır. Bizim
siyasətimizə zidd olan adamlar, yaxud da ki, əsassız gəlirlər əldə etmək istəyənlər çox ciddi Ģəkildə
cəzalandırılacaqlar. Yenə də deyirəm, bu sahədəki son hadisələr müsbətdir. Mən bunları dəstəkləyirəm və bu
məsələni daim diqqətdə saxlayacağam.
Keçən il Bakı və Bakı qəsəbələrinin inkiĢafı proqramı qəbul edilmiĢdir. Bu proqrama böyük ehtiyac var
idi. Vaxtilə - bir neçə il bundan əvvəl buna oxĢar proqram qəbul edilmiĢdir, müəyyən iĢlər görülmüĢdür. Bu
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
14
dəfə bu proqram daha konkretdir, daha qısamüddətlidir - 2011-2013-cü illər. Nəzərə alsaq ki, biz bu proqramı
2011-ci ilin yarısında baĢlamıĢıq, deməli, iki il yarım ərzində qəsəbələrdə bütün məsələlər öz həllini tapmalıdır.
Bu, çox böyük vəzifədir. Mən bilirəm ki, çox çətin vəzifədir. Amma hesab edirəm ki, iki il yarım ərzində biz bu
məsələləri həll edə bilərik. Əgər belə fikirləĢməsəydim, onda deyərdim ki, 2011-2015-ci illər. Yox, edə bilərik.
Ġndi necə iĢlər baĢlayıb, mən görürəm ki, biz məqsədlərimizə çatmalıyıq. Qəsəbələrdə bütün infrastruktur
yenilənməlidir, yenilənir. Ġndi elektrik xətləri, qazlaĢdırma, kanalizasiya, içməli su, yollar ilə bağlı iĢlər gedir.
Bütün qəsəbələrdə sosial infrastruktur - məktəblər, tibb mərkəzləri, mədəniyyət ocaqları tam Ģəkildə təmir
edilməlidir, yenidən yaradılmalıdır. Biz proqramı baĢlayandan sonra mən bir çox qəsəbələrdə Ģəxsən olmuĢam, -
ümumiyyətlə mütəmadi qaydada - Bakıətrafı qəsəbələrdə oluram, – vəziyyətlə tanıĢ olmuĢam, göstəriĢlər
vermiĢəm. Bir müddətdən sonra gedib yoxlayacağam ki, iĢlər necə gedir?! Mən, ümumiyyətlə, hər bölgədə
iĢlərin gediĢatını yoxlayıram. Bəzi hallarda bölgələrə hər gün getmək mümkün deyildir, amma burada - Bakıda
hər gün getmək olar. Həftədə bir dəfə özüm gedib yoxlayacağam və elə olmalıdır ki, mən razı qalım. Mən
deyəndə, xalq razı qalsın. Xalq razı qalarsa, mən də razı qalacağam. Bu məqsədlərə çatmaq üçün vəsait vardır.
2012-ci ilin investisiya proqramında da vardır, olacaqdır. Burada iĢlər keyfiyyətli və cədvəl üzrə aparılmalıdır.
Bu iĢlər Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinə və Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə həvalə edilib. Onlar da birgə
iĢləyirlər, nəzarət edirlər. Deyə bilərəm ki, müsbət hallarla yanaĢı, mənfi hallar da vardır. Bu aylar ərzində
böyük iĢlər görülmüĢdür. Ancaq bəzi hallarda tələskənliyə yol verilmiĢdir, biz keyfiyyətdə uduzmuĢuq. Ancaq
nəzarət çoxpilləli olmalıdır. Son nəzarəti mən özüm aparacağam. Ona görə indidən deyirəm ki, bu məsələ ilə
məĢğul olan bütün qurumlar və podratçılar, iĢ icraçıları məsuliyyətlə yanaĢsınlar. Kim keyfiyyətsiz iĢ görəcəksə,
əgər bu Ģirkətdirsə, gedib qüsurlarını öz hesabına bərpa edəcəkdir. Əgər dövlət qurumudursa, onda ciddi
cəzalandırılacaqdır. Biz bu proqramı 2013-cü ilin sonuna qədər baĢa çatdırsaq, onda qəsəbələrdə, bir daha
demək istəyirəm ki, bütün sosial infrastruktur məsələləri öz həllini tapacaqdır. Bundan əlavə, qəsəbələrdə iĢ
yerlərinin açılması üçün müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə bu vəsait
artıq 2011-ci ildən ayrılmağa baĢlanmıĢdır. Əvvəlki dövrdə Fondun xətti ilə vəsait ancaq bölgələrə gedirdi.
2011-ci ildə Bakı qəsəbələrinə 25 faiz vəsait yönəldilib, 2012-ci ildə bu rəqəm 30-40 faiz olacaqdır.
2012-ci ildə sosial infrastrukturun tikintisi həm Bakıda, həm bölgələrdə davam etdiriləcəkdir -
məktəblər, xəstəxanalar, olimpiya kompleksləri inĢa ediləcəkdir. Ġndi 10 olimpiya kompleksi tikilir. Üç
kompleksin tikintisi üçün hazırlıq iĢləri gedir. UĢaq bağçaları təmir edilməlidir və onların sayı artırılmalıdır.
Müvafiq göstəriĢlər verilibdir. Hesab edirəm ki, 2012-ci ildə bu sahədə də ciddi dönüĢ yaradılacaqdır, həm
Ģərait, həm təminat yaxĢılaĢdırılacaqdır. Təminatla bağlı maliyyə naziri mənə bir neçə təklif vermiĢdir. Mən
onları dəstəkləyirəm. Bu təkliflər əsasında, xüsusilə uĢaqları yeməklə təmin etmək üçün yeni müasir sistem
qurulmalıdır. Dünya praktikasından istifadə etməliyik. Əgər biz o təklifləri reallaĢdıra bilsək hər bir uĢaq, hər
bir valideyn görəcəkdir ki, bu sahədə də çox ciddi və müsbət dönüĢ yaranmıĢdır.
Ordu quruculuğu ilə bağlı mən giriĢ sözümdə fikirlərimi bildirdim. Qeyd etmək istəyirəm ki, 2012-ci
ildə də həm maddi-texniki təchizatla bağlı məsələlər həll olunacaqdır, həm hərbi hissələrin binalarının əsaslı
təmiri məsələləri həllini tapacaqdır. Mən qarĢıya vəzifə qoymuĢam ki, bütün hərbi hissələrimizin binaları
yüksək səviyyədə təmir edilsin, bəlkə də yeniləri tikilsin, yeni hərbi bazalar, hərbi Ģəhərciklər yaradılmalıdır.
Orduda xidmət edənlər yaxĢı Ģəraitdə xidmət etməlidirlər. Onların həm məiĢət, həm iĢ Ģəraiti yaxĢı olmalıdır.
Onlar çətin, ağır Ģəraitdə, bəzi hallarda soyuqda, istidə xidmət aparırlar. Bütün hərbi hissələrdə, o cümlədən ilk
növbədə təmas xəttində yerləĢən hərbi hissələrdə 2012-2013-cü illərdə yaĢayıĢ, xidmət aparmaq üçün bütün
infrastruktur yeniləĢməlidir, yenidən yaradılmalıdır. Hərbçilərin sosial vəziyyətinin yaxĢılaĢdırılması üçün
konkret tədbirlər görülür. Ġyirmi il qüsursuz xidmət göstərmiĢ gizirlər, zabitlər dövlət tərəfindən mənzillərlə
təmin ediləcəklər.
Məcburi köçkünlərin yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢdırılması üçün çox böyük iĢlər görülür. BaĢ nazirin
müavini Əli Həsənov da kifayət qədər dolğun məlumat verdi. Doğrudan da böyük iĢlər görülür. Daha da çox
iĢlər görüləcəkdir. Keçən il də yeni Ģəhərciklərin açılıĢını qeyd etmiĢdik, bu il də qeyd edəcəyik. Hesab edirəm
ki, bu il bu məsələlərə nəzərdə tutduğumuzdan ən azı iki dəfə çox vəsait sərf edilməlidir, ən azı iki dəfə, bəlkə
də üç dəfə. Çünki bu məsələ ən ciddi, vacib məsələdir. Burada Əli Həsənov məlumat verdi ki, köçkünlər
arasında olan yoxsulluq 70 faizdən 18 faizə düĢmüĢdür. Bu, böyük nəticədir. Amma ölkə üzrə bu göstərici 7,6
faizdir. Yəni, onların arasında iki dəfədən çox yoxsul vardır.
Biz bu vəziyyəti yaxĢılaĢdırırıq, daha da ciddi Ģəkildə yaxĢılaĢdırmalıyıq. Ona görə məcburi köçkünlər
üçün yeni tikiləcək Ģəhərciklərin sayı da çoxalmalıdır. Yataqxanalarla bağlı, o da proqramda vardır. Biz gərək
köçkünləri fin evlərindən, yataqxanalardan yaxĢı mənzillərə köçürək. Bütün bu iĢlər vəsait tələb edir. Ona görə
deyirəm, onsuz da böyük vəsait ayrılır. Ancaq indi hələ ki, mən rəqəmləri dəqiq demək istəmirəm. Bu məsələ
hökumətdə indi müzakirə edilir. Ən azı nəzərdə tutduğumuzdan iki dəfə artıq olmalıdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
15
2011-ci ildə ekoloji tədbirlər görülmüĢ, 7 milyon ağac əkilmiĢdir. Mən çox Ģadam ki, “Ekologiya ili”
baĢa çatdıqdan sonra da bu sahə diqqət mərkəzində qalır, belə də olmalıdır. 2012-ci il üçün də konkret təklifləri
hazırlayın! Yəqin ki, bu təkliflər var, baxacağıq, vəsait ayrılacaqdır. Bu ekoloji tədbirlər hər bir vətəndaĢ üçün
çox vacibdir.
2011-ci ildə 32 kənddə modul tipli sutəmizləyici qurğu istifadəyə verilmiĢdir və təkcə keçən il 50 minə
yaxın əhali, hansı ki, təmizlənməmiĢ sudan istifadə edirdi, təmiz su içir. 2012-ci ildə də bu proqram davam
etdirilməlidir.
ÇirklənmiĢ ərazilərin təmizlənməsi prosesi gedir. Balaxanı poliqonu parka dönüb. Vaxtilə o, bəlkə də
ölkəmizin ən bərbad ekoloji vəziyyətdə olan, fəlakət vəziyyətində olan bir yeri idi. Balaxanı zibilxanasını görən
adam dəhĢətə gəlirdi. ġəhər əhalisi sadəcə olaraq oradan qalxan tüstünü görürdü və bu tüstü bütün Ģəhəri
bürüyürdü. Ġndi o zibilxananın yerində parklar salınıb, 100 hektar ərazidə poliqon yaradılıb, ağaclar əkilib,
müasir sistemlər qurulur. Buraya zibil gətirən bütün maĢınlar dezinfeksiya olunur. Budur müasir yanaĢma. Eyni
zamanda, orada məiĢət tullantılarının yandırılması zavodu uğurla tikilir. Azərbaycan dövləti böyük vəsait
ayırmıĢdır. Ümid edirəm ki, zavod bu il açılacaqdır və bu, ekoloji tədbirlərə ən böyük töhfəmiz olacaqdır.
SənayeləĢmə ilə bağlı iĢlər gedir, texnoparklar fəaliyyət göstərir. Sumqayıt Texnologiya Parkı öz
fəaliyyətini geniĢləndirir. Bununla bərabər keçən il çox vacib qərarlar verilmiĢdir. Balaxanıda yeni Texnologiya
Parkı, Sumqayıtda Kimya Parkı yaradılacaq, iĢ yerləri açılacaqdır. Kimya kompleksində istehsal olunan
məhsullardan özəl qurumlar, Ģirkətlər istifadə etməlidirlər. Yerlər ayrılıbdır, kommunikasiyalar, infrastruktur
yaradılır. Təki sahibkarlar, iĢ adamları gəlsinlər, orada iĢ görsünlər, biz də kömək göstərəcəyik.
Bu il də sənayeləĢmə üçün əlavə imkanlar yaradılacaqdır. Gəncədə yeni alüminium zavodu iĢə
baĢlayacaqdır. Bu böyük hadisədir. Alüminium sənayesinin inkiĢafı üçün böyük addımdır. Ancaq birinci
addımdır. Metallurgiya sənayesinin inkiĢafına böyük diqqət göstərilməlidir. Bu sahədə də böyük imkanlar
vardır. Nəzərə alsaq ki, bizdə kifayət qədər metal qırıntıları var, onlardan səmərəli istifadə edilməlidir. Xaricdən
indi məhsullar gətirilir. Bizim DaĢkəsəndə filiz yataqlarımız vardır. Yəni, güclü metallurgiya sənayesinin
yaradılması bizim gündəliyimizdədir və biz bunu edəcəyik.
Burada qeyd olundu ki, müasir texnologiyalara əsaslanmıĢ sement zavodu tikilir. Ġsveçrə Ģirkəti
tərəfindən bu il istifadəyə veriləcəkdir. Ondan sonra növbəti sement zavodu tikilir. Yəni, biz elə etməliyik ki,
növbəti 3-4 il ərzində özümüzü tam Ģəkildə sementlə təmin edək. Əlbəttə ki, bizim tələbatımız da artır, ancaq
bunu etmək üçün imkanlar vardır.
Biz gərək özəl investorları stimullaĢdıraq, onlara Ģərait yaradaq ki, onlar bu sahəyə daha çox investisiya
qoysunlar. Dövlət də kömək göstərməlidir. Yəni, bu sahədə biz özümüzü tikinti materialları ilə tam təmin
etməliyik. Keçən ilin sonunda bir neçə zavodun açılıĢında iĢtirak etmiĢəm. Bu sahədə iĢlər yaxĢı gedir.
Korrupsiya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə tam ciddiliyi ilə davam etdirilməlidir. 2011-ci ildə bu sahədə çox
böyük iĢlər görülmüĢdür. 2012-ci ildə daha da böyük iĢlər görülməlidir. Bu mübarizə heç vaxt dayanmamalıdır,
daim aparılmalıdır. Bu mübarizənin yaxĢı nəticələri vardır, daha da yaxĢı nəticələr ola bilər. Burada həm cəza
tədbirləri, inzibati tədbirlər və həm də institusional tədbirlər olacaq, sistem xarakterli dəyiĢikliklər ediləcəkdir.
Mənim Sərəncamım ilə bütün nazirliklər, dövlət qurumları “Elektron hökumət”in fəaliyyəti, biznes sahəsində
icazələrin verilməsi məsələlərində Ģəffaflıq, operativlik, elektron xidmətlərin göstərilməsi ilə bağlı təkliflərini
təqdim edib.
Dünya praktikası var, müsbət praktika var, Avropa Ġttifaqının təcrübəsi var. Biz yaxĢı təcrübəni həmiĢə
götürməliyik.
Mən demirəm ki, biz orada olan bütün yenilikləri tətbiq etməliyik. Bu mümkün deyildir. Bəzi hallarda
milli mentalitetimizə zidd olan təĢəbbüsləri biz burada heç vaxt tətbiq edə bilmərik. Ancaq müsbət, bizə lazım
olan praktikanı tətbiq etməliyik, xüsusilə bu sahədə.
Nəhayət son məsələyə toxunmaq istəyirəm. 2012-ci ildə Yay Olimpiya oyunları keçiriləcəkdir. Biz bu
oyunlara ciddi hazırlaĢırıq. 2011-ci ildə kifayət qədər lisenziyalar əldə etmiĢik. Dünya, Avropa
çempionatlarında qələbələr qazanmıĢıq, yəni, ümidlərimiz böyükdür. 2012-ci ildə bizim on olimpiya
kompleksimiz tikiləcəkdir. Böyük Olimpiya Stadionunun tikintisi artıq fəal fazaya keçəcəkdir. AltmıĢ beĢ
minlik böyük Olimpiya Stadionu tikilir. Tofiq Bəhramov adına Respublika stadionunda təmir-bərpa iĢləri
aparılır ki, Bakıda qızlar arasında keçiriləcək dünya çempionatına hazır olsun. Digər idman obyektləri
tikilməkdədir. Böyük gimnastika kompleksi, Bakı “Kristal” Ġdman Konsert Kompleksi tikilir. Yəni, bu sahəyə
həmiĢə olduğu kimi, böyük diqqət göstərilmiĢdir. 2012-ci ildə həm ölkə daxilində olan hadisələr, həm olimpiya
oyunlarına hazırlıq, olimpiya oyunlarının keçirilməsi nəzərdə tutulur. Mən hesab edirəm ki, biz 2012-ci ili
“Ġdman ili” elan etməliyik. Bu məsələ ilə bağlı öz fikrimi bildirirəm və müvafiq sərəncamı da hazırlayın ki, bu
gün mən bunu imzalayım.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
16
Beləliklə, 2012-ci il baĢlayır. 2012-ci ildə görüləcək iĢlər çoxdur. Hamıdan fəallıq, fədakarlıq, vicdan və
qələbə əzmi gözləyirəm. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.-17 yanvar.-№ 11.-S.1-4.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
17
Ġsveçrənin Davos Ģəhərində Azərbaycana həsr olunan interaktiv sessiya
keçirilmiĢdir
Davos, 28 yanvar (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, yanvarın 27-də Davosda Azərbaycana
həsr olunan interaktiv sessiya keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev tədbirdə iĢtirak etmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV çıxıĢ edərək dedi:
- Çox sağ olun. Əvvəlcə bu cür görüĢü təĢkil etdiyiniz üçün sizə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.
Yenidən Davosa gəlməyimə Ģadam. Bu dəfə Azərbaycana həsr olunmuĢ xüsusi tədbirdə iĢtirak edirik. Bu gün
Azərbaycanın Davosda daha da geniĢ Ģəkildə təqdim olunduğuna Ģadam. Burada bizim ənənəvi xalçalarımız və
milli mətbəximiz sərgilənir. Əlbəttə ki, biz Bakıdan gəlmiĢik. Burada da özümüzü Bakıdakı kimi hiss etdik.
Ölkə uğurla inkiĢaf edir. Son bir neçə ildə iqtisadi inkiĢaf göstəriciləri, doğrudan da heyranedicidir: 2004-cü
ildən etibarən bu, 300 faiz təĢkil edib. Əlbəttə, biz anlayırıq ki, bu artımın ən böyük hissəsi neft və qaz
sektorunun payına düĢür. Bu da 20 ildir müstəqil yaĢayan bir ölkə üçün təbii haldır.
Hər bir ölkə, xüsusən də keçid dövrünü yaĢayan ölkə bütün resurslarından, təbii sərvətlərindən istifadə
etməlidir ki, güclü iqtisadiyyat qursun. Bu, bizim məqsədimiz və siyasətimiz idi. Çoxmilyardlı iri sərmayələrin
neft və qaz sektoruna cəlb edilməsi bizə iqtisadiyyatımızı Ģaxələndirməyə kömək edir. Ġndi biz qarĢımızda yeni
məqsəd qoymuĢuq. Məqsəd artıq üç dəfə artmıĢ ümumi daxili məhsulu yenidən ikiqat artırmaqdır. Lakin
iqtisadiyyatı əsasən qeyri-enerji sektorunun inkiĢaf etdirilməsi hesabına ikiqat artırmaq istəyirik.
Neft və qazı hasil edən ölkə kimi biz həmiĢə ümumi daxili məhsula qeyri-enerji və enerji ümumi daxili
məhsulu nöqteyi- nəzərindən baxırıq. Beləliklə, keçən il qeyri-neft sənayesi 11 faiz, qeyri-neft sektoru isə 9 faiz
artıb. Bu gün qarĢıda duran məqsədimiz ölkənin müasirləĢdirilməsi, Ģaxələndirilməsi və növbəti 10-12 il ərzində
sürətli inkiĢafıdır. Çünki ölkənin regionlarının inkiĢafı ilə bağlı ilk proqram 2004-cü ildə qəbul olunmuĢdur.
Bununla da, 2014-cü ildə biz 10 illik inkiĢafın yeni mərhələsinə baĢlayacağıq. Biz çox sayda xarici
sərmayələrdən bəhrələnirik. Son 15 il ərzində qoyulan sərmayələrin ümumi həcmi təqribən 110 milyard dollar
təĢkil edib. Təkcə keçən il ölkəyə 20 milyard dollar məbləğində sərmayə yatırılıb ki, bunun da 7 milyardı xarici
sərmayələrin payına düĢür. Bu da onu göstərir ki, Azərbaycan hələ də xarici Ģirkətlər üçün cəlbedici ölkədir və
bu, təkcə neft və qaz ilə bağlı deyildir.
Ġndi neft və qaz sahəsində sərmayələrin həcmi düĢməkdədir, çünki bütün əsas layihələrin icrası baĢa
çatıb. Sənaye, turizm və xidmət sahələrinə qoyulan sərmayələr artmaqdadır. Neft və qaz satıĢından əldə
etdiyimiz maliyyə resurslarını iqtisadiyyatın real sektorlarına – informasiya texnologiyaları, təhsil sahələrinə
yönəltmiĢik.
Bir neçə il əvvəl mən bəyan etdim ki, biz “qara qızıl”ı insan kapitalına çevirməliyik. Çünki inkiĢaf etmiĢ
ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, yalnız yüksək səviyyəli texnoloji tərəqqiyə, yüksək səviyyəli təhsilə nail olmaqla
inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilmək mümkündür. Buna görə də, biz gənclərimizi dünyanın aparıcı universitetlərində
təhsil almağa göndəririk və yaxĢı nəticələr görürük.
Biz artıq özümüzü çox gözəl sərmayə mühiti olan ölkə kimi tanıtmıĢıq. Azərbaycana birbaĢa xarici
sərmayə axını hər hansı MDB ölkəsindən daha yüksəkdir. Ġqtisadiyyatın rəqabətədavamlılığı da artmaqdadır.
Davos Ġqtisadi Forumunun reytinqinə əsasən, Azərbaycan iqtisadiyyatın rəqabətədavamlılığına görə 55-ci,
MDB-də isə birinci yerdə qərarlaĢır. Bu, bizim üçün çox mühüm nailiyyətdir. Belə ki, bu, bizim apardığımız
Ģaxələndirmə siyasətinin artıq bəhrə verdiyini sübut edir.
Əlbəttə ki, enerji sektoru iqtisadiyyatımızda üstünlük təĢkil etməkdə davam edəcəkdir. Bu, təbiidir,
çünki neft istehsalı təqribən 50 milyon ton təĢkil edir. Qaz istehsalı isə bu il 30 milyard kubmetrə yaxın
olacaqdır. Yeni layihələr və sərmayələrlə bu rəqəm 50 milyarda da çata bilər. Beləliklə, qeyri-enerji
iqtisadiyyatımızda nə qədər artım əldə etməyə çalıĢmağımıza baxmayaraq, enerji həmiĢə ümumi daxili
məhsulda üstünlük təĢkil edəcəkdir. Lakin bu, təbii haldır və yeni üfüqlər açır. Çünki indi Azərbaycanın iqtisadi
və enerji siyasəti, həmçinin ölkənin siyasi çəkisinə transformasiya olunur.
Avropa Ġttifaqı bizi Azərbaycan qazını Avropaya çatdıracaq “Cənub” qaz dəhlizinə töhfə verən və bunu
mümkün edən ölkə kimi qiymətləndirir. Ötən bir neçə ay ərzində biz çox mühüm nailiyyətlər əldə etmiĢik,
tranzitə dair saziĢlər və böyük həcmdə Azərbaycan qazını Avropa ölkələrinə çatdıracaq qaz boru kəmərinin
tikintisinə dair saziĢlər imzalamıĢıq. Bu, öz növbəsində bizə hələ 1994-cü ildə baĢladığımız ilk enerji
layihələrindən daha çox fayda gətirəcəkdir. Çünki o zaman bu qədər geniĢmiqyaslı fəaliyyəti yerinə yetirə
biləcək Ģirkətlər yox idi. Ġndi isə bizim iri tikinti Ģirkətləri - xidmət, enerji, qeyri-enerji sahələrində fəaliyyət
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
18
göstərən Ģirkətlərimiz vardır ki, onlar da qaz yataqlarına qoyulan bu 20 milyard dollarlıq sərmayənin bir hissəsi
olacaqdır. Belə ki, bu sərvət çoxĢaxələnmiĢ bir üsulla yayılacaqdır.
Ümumiyyətlə, iqtisadiyyatda hazırda rol oynayan nailiyyətlərimizdən biri də Ģəffaflıqdır. Azərbaycan
Beynəlxalq ġəffaflıq TəĢəbbüsünə səkkiz il əvvəl qoĢulub və indi həmin təĢəbbüsün tam hüquqlu üzvüdür. Biz
enerji sektorumuzda tam Ģəffaflığa nail olmuĢuq. Ġndi biz sistemi dəyiĢirik. Bu yanaĢmanı bütövlükdə maliyyə
sistemində tətbiq edirik. Beləliklə, gələcək üçün perspektivlər müsbətdir, iqtisadiyyat sabit, davamlı, özünü
təmin edəndir, enerji sektorundan güclü dəstək alır və ölkənin strateji gələcəyinin tam aydın mənzərəsini
yaradır. Ən ali məqsədimiz Azərbaycanı inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevirməkdir. Bizim bütün qurumlarımız və
nazirliklərimiz bunun üzərində çalıĢırlar. Bu gün rabitə və texnologiya, maliyyə, ekologiya və təbii sərvətlər
nazirləri də buradadırlar. Onlar da təmsil etdikləri sektorlar haqqında daha geniĢ məlumat verəcəklər.
X X X
Sonra aparıcı regional və beynəlxalq məsələlərin hazırkı vəziyyəti ilə bağlı dövlətimizin baĢçısından
fikirlərini bölüĢməsini xahiĢ etdi.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV dedi:
- Azərbaycan 20 ildir ki, müstəqil dövlətdir. Hamıya məlumdur ki, Azərbaycan müstəqil siyasətə və
strategiyaya malikdir. Bizim bütün siyasi təĢəbbüslərimiz, xüsusilə regional əməkdaĢlıqla bağlı təĢəbbüslərimiz
çox müsbət zəmin əsasında qurulub. Bizim məqsədimiz xeyli sayda regional dövlətlərin iĢtirak etdiyi layihələr
və əməkdaĢlıq vasitəsilə tərəfdaĢlıq qurmaqdır. Coğrafi mövqe baxımından Azərbaycan Ġpək yolunun üstündə
Avropa ilə Asiyanın kəsiĢməsində çox əlveriĢli məkanda yerləĢir. Qeyd etdiyim kimi, bizim təĢəbbüslərimiz
regional dövlətləri əhatə edir və onlar da Azərbaycanın inkiĢafından və fəaliyyətindən bəhrələnirlər. Beynəlxalq
səviyyədə bizə çox böyük dəstək göstərilir. Biz bunu daim hiss edirik. Belə ki, təĢəbbüslərimizin çoxu
beynəlxalq birlik tərəfindən dəstəklənir. Lakin bu dəstəyin ən yaxĢı göstəricisi Azərbaycanın BirləĢmiĢ Millətlər
TəĢkilatının Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilərkən özünü göstərdi. Bu, asan məsələ deyildi. Mühüm
məsələ ondan ibarət idi ki, bu seçkilərdə 155 dövlət Azərbaycana səs verdi.
X X X
Daha sonra Prezident Ġlham ƏLĠYEV neftdən gələn gəlirlərin insan kapitalına yönəldilməsi, gənclərin
xarici ölkələrdə təhsili, onların peĢə hazırlığı ilə bağlı sualları cavablandıraraq dedi:
- Bəli, bu, qarĢımızda duran mühüm məsələlərdən biridir. Biz bu məsələyə böyük əhəmiyyət veririk.
Ölkəmizdə neft sektoruna nisbətən qeyri-neft sektorunda daha çox ixtisaslı kadrlara ehtiyacımız vardır. Enerji
sektorunda çox yaxĢı kadrlarımız, geoloqlarımız çalıĢır və Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft ġirkəti təhsil
sahəsinə böyük investisiyalar qoyur. ġirkətin bununla bağlı proqramı da vardır.
Bizim indiki Ģəraitdə menecerlərə ehtiyacımız vardır. Özəl və ya dövlət Ģirkətlərinin iqtisadiyyatın hansı
sahəsinə aid olub-olmamasından asılı olmayaraq, inkiĢaf etmiĢ ölkələrdəki kimi idarəçiliyi bacaran menecerlərə,
xidmət sahəsində ixtisaslı kadrlara ehtiyac vardır. Təkcə ötən il Bakıda beĢulduzlu 3 mehmanxana istifadəyə
verilib. Bu il isə daha beĢulduzlu 3 mehmanxana açılacaqdır. Burada iĢləyəcək kadrlar hazırlanmalıdır. Sözsüz
ki, biz buna investisiya qoyuluĢu ilə nail ola bilərik. Lakin bu, məsələnin bir tərəfidir. Əsas məsələ isə bununla
bağlı beynəlxalq təcrübə və əməkdaĢlıqdan yararlanmaqdır. Bizim maliyyələĢdirmə məsələləri ilə bağlı
problemimiz yoxdur. Ġnformasiya texnologiyalarının və təhsilin inkiĢafı bizdə prioritet sahələrdir. Bu sahələrdə
bütün səylərimizi birləĢdirməli və maksimum səmərəliliyə nail olmalıyıq.
Prezident Ġlham Əliyev Azərbaycanda informasiya-kommunikasiya texnologiyaları ilə bağlı suallara da
cavab verdi:
- ĠĢ ilə təmin olunma, innovasiya, texnologiyalar, təhsil və biznes - gələcək bu sahələrlə bağlıdır. Bu
baxımdan informasiya texnologiyaları sahəsi bizim üçün ən prioritet sahələrdən biridir. Biz yalnız 2004-cü ildə
Rabitə və Ġnformasiya Texnologiyaları Nazirliyini yaratmıĢıq. Həmin vaxtdan keçən dövr ərzində biz bu sahədə
böyük irəliləyiĢə nail olmuĢuq. Biz Azərbaycanda, necə deyərlər, regional informasiya texnologiyaları mərkəzi
yaratmıĢıq, neftlə bağlı olduğu kimi. Bakıda hər il “BakuTel” adlı beynəlxalq informasiya texnologiyaları
konfrans və sərgisi keçirilir. Kosmik sənaye, ilk telekommunikasiya peyki – bu, birinci, lakin sonuncu
olmayacaqdır. 3G texnologiyası, artıq 4G lisenziyası üzərində iĢləyirik. Hazırda biz “Elektron hökumət” və
“Elektron imza” layihələrini təqdim etməyi planlaĢdırırıq. Bir neçə ay bundan əvvəl mən bununla bağlı
Sərəncam imzalamıĢam. Bu Sərəncama əsasən, bütün nazirliklər və dövlət agentliklərinə elektron xidmətlərin
siyahısını hazırlamaq və təqdim etmək tapĢırılmıĢdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
19
X X X
Yaponiyanın mühəndislik və inĢaat, neft kimyası, neftayırma sahələri və bütün növ karbohidrogen
layihələri ilə məĢğul olan GGC Ģirkətinin prezidenti və icraçı direktoru digər ölkələrdə fəaliyyətlərini
geniĢləndirdiklərinə baxmayaraq, Azərbaycanda hələ buna nail ola bilmədiklərini və bu arzuda olduqlarını
bildirdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV dedi:
- Hazırda Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft ġirkəti (ARDNġ) Bakıda yeni neftayırma və neft-
kimya zavodlarının inĢasına bir neçə milyard dollarlıq investisiya qoymağı planlaĢdırır. Bu zavodlarda ən son
texnologiyalar tətbiq ediləcəkdir. Biz bütün növ investisiyaları alqıĢlayırıq. Lakin biz, əlbəttə, Ģirkətlərə deyə
bilmərik ki, hansı sahəyə investisiya qoy, ya qoyma. ġirkətlər hansı sahəyə investisiya qoymaqda sərbəstdirlər.
Lakin bir Prezident kimi mənim üçün sənaye sahəsinin inkiĢafına qoyulan investisiya daha önəmlidir. Hazırda
ölkəmizdə sənayenin inkiĢaf proqramı vardır. Biz strateji layihələr üçün maliyyələĢməni və investisiya
qoyuluĢunu öz hesabımıza həyata keçirə bilirik. ARDNġ hazırda milyardlarla dollar həcmində investisiyalar
qoyur. Siz bizim neft Ģirkəti ilə əməkdaĢlıq həyata keçirə bilərsiniz.
Xalq qəzeti”.-2012.-29 yanvar.-№ 22.-S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
20
Prezident Ġlham Əliyev Münxen Təhlükəsizlik Konfransının “Enerji, ehtiyatlar və ətraf mühit: yeni təhlükəsizlik parametrləri” mövzusunda müzakirələrində
iĢtirak etmiĢdir Münxen, 4 fevral (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, Almaniyada iĢgüzar səfərdə olan Azərbaycan
Prezidenti Ġlham Əliyev fevralın 3-də 48-ci Münxen Təhlükəsizlik Konfransının əsas tədbirlərindən olan “Enerji, ehtiyatlar və ətraf mühit: yeni təhlükəsizlik parametrləri” mövzusunda müzakirələrdə iĢtirak etmiĢdir.
Prezident Ġlham Əliyev konfransda çıxıĢ etdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı
- Çox sağ olun, təĢəkkür edirəm. Hər Ģeydən əvvəl Münxen Təhlükəsizlik Konfransının təĢkilatçılarına
dəvətə görə minnətdarlıq etmək istərdim. Mən yenidən buraya gəldiyimə və bu cür əhəmiyyətli məsələ ilə bağlı çıxıĢ etdiyimə görə çox Ģadam.
Mən demək istərdim ki, Azərbaycan neft istehsal edən ən qədim ölkələrdəndir. Faktiki olaraq, Azərbaycanda sənaye üsulu ilə ilk neft XIX əsrin ortalarında istehsal edilib. Amma, o vaxtdan bəri çox Ģeylər dəyiĢib. Müstəqillik bərpa ediləndən sonra Azərbaycan xalqı öz sərvətlərinin sahibi oldu. Bu 20 il ərzində Azərbaycan əsasən enerji ehtiyatlarının səmərəli istifadəsi sayəsində iqtisadiyyatı ĢaxələndirilmiĢ ölkəyə çevrildi. 1990-cı illərin ortalarında ölkəmizin təĢəbbüsü ilə həyata keçirilən layihələr faktiki olaraq Qafqaz və Xəzər regionlarının enerji xəritəsini əhəmiyyətli dərəcədə dəyiĢdi və Avropanın da enerji xəritəsini dəyiĢməkdədir.
Xəzər dənizindən Aralıq dənizinə neft nəql edən böyük boru kəməri kimi tərəfimizdən inĢa edilən enerji dəhlizi indi təkcə Azərbaycan xalqı və tərəfdaĢlarımız üçün faydalı olmaqla yanaĢı, gələcək layihələrimiz üçün də çox səmərəlidir. Azərbaycan indi həm də, nəhəng qaz ehtiyatlarına malik ölkə kimi də tanınır. Bizim 1 trilyon kubmetrdən çox qaz ehtiyatı olan “ġahdəniz” yatağı dünyada ən böyük yataqlardan biridir. 2010-cu ildə və ötən il kəĢf edilən yeni qaz yataqları Azərbaycanın qaz ehtiyatlarının 2,5 trilyon kubmetrdən çox olduğunu sübut edib. Aydındır ki, bu ehtiyatlar həm bizim, həm də tərəfdaĢlarımız və istehlakçılarımız üçün yetərincə olacaqdır.
Biz hazırda daha geniĢ enerji dəhlizinin yaradılması üzərində iĢləyirik. Bu, təkcə neft sahəsini deyil, qaz sahəsini də əhatə edəcəkdir. Biz indi regionumuzun enerji təhlükəsizliyinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edəcək mühüm qərarların qəbul edildiyi enerji layihələrimizin çox vacib və çətin mərhələsindəyik. Azərbaycan, əlbəttə ki, öz enerji təhlükəsizliyini təmin edib. Ancaq bazarlar olmadan biz, əlbəttə ki, layihələrimizi tam Ģəkildə həyata keçirə bilməyəcəyik. Bu gün biz ĢaxələndirilmiĢ boru kəmərləri Ģəbəkəsinə malikik. Azərbaycanın açıq dənizə birbaĢa çıxıĢı yoxdur. ġaxələndirilmiĢ boru kəməri Ģəbəkəsi bizə neft və qazımızı müxtəlif istiqamətlərə nəql etməyə imkan verir. Buna görə də, Ģaxələndirmə istehsalçı ölkə kimi bizim üçün çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Biz baĢa düĢürük ki, bu, istehlakçılar üçün də əhəmiyyət kəsb edir. Biz istehsalçı ölkə olan Azərbaycan ilə istehlakçılar arasında enerji təhlükəsizliyi məsələsində düzgün balans tapmalıyıq və düĢünürəm ki, tapırıq. Tranzit ölkələrin də maraqlarını unutmaq olmaz. Buna görə də, bu maraqların balansı və tərəfdaĢlarımızın maraqlarına adekvat yanaĢma layihələrimizin uğurla reallaĢması üçün əsas səbəbdir. Bu gün - 2012-ci ilin əvvəlində bu konfransda çıxıĢ edərək mən “Cənub qaz dəhlizi”nin gələcəyi ilə bağlı daha nikbinəm. Nikbinliyi artıran bir neçə səbəb vardır. Hər Ģeydən öncə, əvvəl dediyim kimi, yeni qaz yataqlarının kəĢfi, artıq mövcud olan nəqletmə infrastrukturu, baxmayaraq ki, bunun sayı elə də çox deyildir. Ġkincisi, Avropada bizim enerji ehtiyatlarımıza artan tələbat, o cümlədən Avropa institutları və Azərbaycan arasındakı olduqca məhsuldar əməkdaĢlıq son bir neçə ildə əsl tərəfdaĢlıq münasibətlərinə çevrilib. Avropa Komissiyası prezidentinin 2011-ci ildə Azərbaycana səfəri və “Cənub qaz dəhlizi” ilə bağlı Bəyannamənin imzalanması və hörmətli Ottingerin həmsədrlik etdiyi iĢçi qrupunun yaradılması. Bütün bu amillər gələcək planlarımızla bağlı çox müsbət mənzərə yaradır.
Keçən il baĢ verən əhəmiyyətli hadisələrdən biri də, faktiki olaraq, Azərbaycanın qaz ehtiyatlarının Avropa bazarına çıxması üçün böyük qapı olacaq Azərbaycan və Türkiyə arasında qaz tranzitinə dair AnlaĢma SaziĢinin imzalanması idi. Biz indi çox nadir bir vəziyyətdəyik. Belə ki, bizim Avropa bazarına ehtiyacımız vardır. Çünki birincisi, bu, böyük bazardır. Ġkincisi, bu bazar qanunvericilik və qanun normaları ilə tənzimlənir. Əlbəttə ki, bu, artan bazardır və bizim tərəfdaĢlarımızın bazarıdır. Avropa bazarının da təchizatla bağlı alternativ mənbələrə ehtiyacı vardır.
Biz Ģaxələndirmə və enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı çox danıĢırıq. Bu iki məsələ bir-biri ilə birbaĢa bağlıdır. Amma biz avropalı istehlakçılar üçün Ģaxələndirmə və enerji təhlükəsizliyindən bəhs edəndə, mən belə düĢünürəm ki, ilk növbədə, eyni mənbəli marĢrutların Ģaxələndirilməsindən daha çox mənbələrin Ģaxələndirilməsindən danıĢmalıyıq. Baxmayaraq ki, marĢrutların Ģaxələndirilməsi də əhəmiyyətlidir. Belə ki,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
21
Azərbaycan avropalı istehlakçılar üçün yeni mənbədir, böyük mənbədir, yaxındır, dostdur. Əgər biz, güclü “Cənub” dəhlizinin inĢasında planlarımızın həyata keçirilməsinə müvəffəq olsaq, gələcək onilliklərdə enerji sahəsində çox məhsuldar və qarĢılıqlı faydalı əməkdaĢlıq mərhələsinə daxil olacağıq. Buna görə də, enerji təhlükəsizliyi artıq milli təhlükəsizliyin önəmli bir məsələsinə çevrilib. Biz istehsalçı kimi bunu baĢa düĢürük və istəyirik ki, bütün tərəfdaĢlarımız da məsələyə bu cür yanaĢsınlar.
Enerji təhlükəsizliyi və proqnozlaĢdırma olmadan heç bir ölkə gələcək inkiĢafı ilə bağlı planlar qura bilməz. Biz, xüsusilə də, Fukusimadakı elektrik stansiyasında baĢ verən faciədən sonra müxtəlif enerji mənbələrinə münasibətdə dəyiĢikliklər və yanaĢmalar haqqında bilirik. Beləliklə, tam aydındır ki, təbii qaza tələbat artacaqdır.
Azərbaycan ehtiyatları olan, sadiq, açıq siyasətə və Avropanın institutları ilə möhkəm əlaqələrə malik bir ölkədir.
Mən, həmçinin təkcə ehtiyatlara malik, istehsalçı, nəql edən və potensial tranzit bir ölkə kimi deyil, həm də öz təbii resursları və təbiətinə qayğı ilə yanaĢan bir ölkə kimi öhdəliyimizlə bağlı da bir neçə kəlmə demək istərdim. Bir çox illərdir, onilliklərdir, bir əsrdən artıqdır ki, Azərbaycanın neft ehtiyatları ətraf mühitin mühafizəsinə heç bir hörmət qoyulmadan iĢlənilib. Bizim keçmiĢimizdə “ətraf mühit” anlayıĢı faktiki olaraq bir o qədər də lazımınca qiymətləndirilməyib. Bu gün bizim öhdəliyimiz onilliklər boyunca suda və quruda neft istehsalından qalan bütün o “miras”ı təmizləmək və həmçinin qlobal ətraf mühitin mühafizəsi iĢinə öz töhfəmizi verməkdir. Buna görə də, baxmayaraq ki, neftimiz, qazımız və bazarlarımız var, biz indi bərpa olunan enerji sahələrinə sərmayə yatırırıq. Biz düĢünürük ki, bu bizim öhdəliyimizin bir hissəsidir. Biz su enerjisinə sərmayə yatırırıq. Biz keçən ildən baĢlayaraq, günəĢ və külək enerjisinə sərmayə qoymağa baĢlamıĢıq. Ona görə yox ki, bizim bu alternativ mənbələrə kəskin Ģəkildə ehtiyacımız vardır. Xeyr. Ona görə yox ki, bu, bizim enerji balansımızın əhəmiyyətli hissəsidir. Ona görə ki, biz buna keçmiĢ və gələcək nəsillərimiz qarĢısında öhdəlik kimi yanaĢdıq. Buna görə də, mən çox Ģadam ki, bu gün biz ekoloji mühafizə ilə bağlı məsələlərlə yanaĢı, enerji təhlükəsizliyi, enerji ehtiyatlarını birlikdə müzakirə edirik. Azərbaycan öz rolunu oynamağa, enerji təhlükəsizliyini təmin etməyə, Ģaxələndirməyə və təbiətimizi mühafizə etməyə hazırdır. Çox sağ olun.
Sonra Avropa Ġttifaqının enerji məsələləri üzrə komissarı Günter Ottinger, Ukrayna Prezidenti Viktor Yanukoviç və digər qonaqlar çıxıĢ etdilər.
X X X
Daha sonra mövzu ilə bağlı fikir mübadiləsi davam etdirildi və suallar verildi. Sual: Mən hiss edirəm ki, bizim sərmayə yatıra biləcəyimiz ölkələrdə siyasi vəziyyət və coğrafi dəhlizlə
bağlı bir az çox danıĢırıq. Buna görə də, mən sualımı birbaĢa cənab Dikmana ünvanlamaq istəyirəm. Çünki gələcək biznes risklərini müəyyən etmək və onun üzərində iĢləmək sizin səlahiyyətiniz çərçivəsindədir. Mən sizdən soruĢmaq istərdim ki, bir il əvvəl Misir və Tunisdə baĢ verən iğtiĢaĢların Ģahidi olduq. Sizin bu bir il ərzində enerji ilə zəngin ölkələrdə siyasi vəziyyətlə bağlı risklərin qiymətləndirilməsindəki fəaliyyətinizdə dəyiĢiklik varmı? Misir kimi ölkələrin təcrübəsindən misal gətirərək, - burada Azərbaycan Prezidenti də iĢtirak edir, - öz siyasi strukturuna görə Mübarəkin devrilməsindən əvvəlki Misirə çox bənzəyən Azərbaycan kimi ölkəyə sərmayə yatıracaqsınızmı?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Mən faktiki olaraq, Azərbaycandakı vəziyyəti Misirdəki vəziyyət kimi təqdim etməyə cəhd olunan suala Ģərh vermək istərdim. DüĢünürəm ki, bu qəribə suala ən yaxĢı cavab iĢtirakçıların reaksiyası oldu. Mən bayaqkı Ģəxsin savadından irəli gələrək bilmədiyi bir neçə göstəricini diqqətə çatdırmaq istəyirəm. Mənim 8 illik prezidentlik dövrümdə Azərbaycanda ümumi daxili məhsul 3 dəfə - 300 faiz artıb. Yoxsulluğun səviyyəsi 50 faizdən 7,6 faizə enib. Ġnflyasiyanın səviyyəsi 5,4 faiz təĢkil edir. Son 8 il ərzində 1 milyondan artıq iĢ yeri yaradılıb. Xarici borc bizim ümumi daxili məhsulumuzun 6 faizini təĢkil edir. Ġqtisadiyyatın Ģaxələnməsi sabitdir. Siyasi vəziyyət sabitdir. Bizim çoxpartiyalı sistemimiz vardır. Bizim parlamentdə təmsil olunan 10-dan çox partiyamız vardır. Bizim azad mətbuatımız vardır. Bizdə söz azadlığı vardır. Bizdə din azadlığı vardır. Nəhayət, bizdə azad internet vardır. Qeyd etmək istərdim ki, bizim regionda heç də bütün ölkələrdə azad internet yoxdur. Azərbaycanda internet istifadəçilərinin sayı 50 faizdən artıqdır və bu rəqəm artmaqdadır.
Azərbaycanda müasir, sabit cəmiyyət vardır. Kimsə Azərbaycanda Misirdə baĢ verən hadisələr kimi nə isə görmək istəyirsə, sizi əmin edirəm ki, nəyisə arzu edib-etməməyinizdən asılı olmayaraq bunu görməyəcəksiniz.
Xalq qəzeti”.-2012.- 5 fevral.-№ 28.-S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
22
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və
NATO-nun baĢ katibi Anders Foq Rasmussenin mətbuata
birgə bəyanatı
Brüssel, 15 fevral (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, fevralın 15-də Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və NATO-nun baĢ katibi Anders Foq Rasmussen Alyansın Brüsseldəki
mənzil-qərargahında mətbuat nümayəndələri qarĢısında birgə bəyanatla çıxıĢ etmiĢlər.
Prezident Ġlham Əliyevin
bəyanatı
- Cənab baĢ katib, çox sağ olun. Ölkəmiz haqqında söylədiyiniz xoĢ sözlərə və dəvətə görə
minnətdaram. NATO-nun mənzil-qərargahında yenidən olmağıma və ikitərəfli münasibətlərimizə aid olan bir
çox mühüm məsələləri müzakirə etməkdən çox Ģadam. NATO ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin çox yaxĢı
tarixi vardır. Bu, uğurlardan ibarət tarixdir. 1990-cı illərin əvvəllərindən Azərbaycan Avratlantik strukturlara
inteqrasiya olmaqda çox fəal idi. Bu baxımdan biz nəzərəçarpan irəliləyiĢi əldə etmiĢik. Biz Silahlı
Qüvvələrimiz daxilində islahatlar aparırıq və mən çalıĢıram onları NATO standartlarına uyğunlaĢdırım. Buna
görə də əməkdaĢlığımızın bu hissəsinin Silahlı Qüvvələrimizə çox böyük təsiri vardır. Eyni zamanda, NATO-
nun dünyanın müxtəlif yerlərində aparılan əməliyyatlarındakı iĢtirak hərbi qulluqçularımıza öz bacarıqlarını
artırmaqda yardımçı olmuĢ və onlar NATO-dakı həmkarlarından bir çox məsələləri öyrənmiĢlər.
Biz Əfqanıstanda ilk vaxtlardan olmuĢuq. Cənab baĢ katibin qeyd etdiyi kimi, biz hava məkanından və
ərazimizdən keçmək imkanını yaradırıq. Çox Ģadam ki, Əfqanıstana daĢınan yüklər baxımından Azərbaycanın
tranzit ölkə kimi əhəmiyyəti artır. Bu gün biz bu sahədə gələcək əməkdaĢlığımızı müzakirə etdik.
ƏməkdaĢlığımızı bu sahədə geniĢləndirmək məqsədilə yeni təklifləri müzakirə etməyə hazırıq.
Eyni zamanda, biz Əfqanıstanda qulluq etmək məqsədi ilə hərbçilərimizi oraya ezam edirik. Bu, Əfqanıstanda
beynəlxalq sülh qüvvələrinin apardıqları əməliyyatlar baxımından üzərimizə götürdüyümüz öhdəliyin bir
hissəsidir. Bu gün, həmçinin mən cənab baĢ katibə məlumat verdim ki, Əfqanıstanın milli ordusunun qəyyumlar
fonduna töhfə vermək məsələsini ciddi Ģəkildə nəzərdən keçiririk. Gələcəkdə bu cür maliyyə töhfəsinin davam
etdirilməsini də nəzərdən keçirə bilərik. Eyni zamanda, biz Diplomatik Akademiyamızda və Sərhəd QoĢunları
Akademiyamızda əfqan diplomatları üçün təlim kursları təĢkil edirik. Biz, həmçinin istehkamçı və digər
humanitar məsələlər üzərində iĢləyirik və əməkdaĢlığımızı geniĢləndirməyə hazırıq.
Bu gün biz, həmçinin regional təhlükəsizlik məsələləri, xüsusən də Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin
nizamlanması ilə bağlı aparılan danıĢıqları müzakirə etdik. Mən cənab baĢ katibi bu danıĢıqların hazırkı durumu
ilə tanıĢ etdim və bir daha ümidvar olduğumuzu bəyan etdik ki, bu münaqiĢə mümkün qədər tez həll olunacaq
və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa ediləcəkdir. Bunun üçün yaxĢı hüquqi əsas vardır. BirləĢmiĢ Millətlər
TəĢkilatının Təhlükəsizlik ġurası erməni qoĢunlarının Azərbaycanın iĢğal olunmuĢ ərazilərindən qeyd-Ģərtsiz və
dərhal çıxarılmasını tələb edən dörd qətnamə qəbul edib. Biz gözləyirik ki, erməni tərəfi bu qətnamələrə əməl
edəcəkdir.
Bu gün apardığımız müzakirələrin müəyyən hissəsi enerji təhlükəsizliyinə həsr olunmuĢdu. Bu, bütün
ölkələrin – həm hasilatçı, həm istehlakçı ölkələrin milli təhlükəsizliyinin olduqca mühüm elementidir.
Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyinə töhfə verən ölkəyə çevrilir və əminəm ki, çevriləcəkdir.
Avropadakı istehlakçılarımız, həmçinin NATO-nun üzvü olan dövlətlərdir. Bu mövzu müzakirələrimizin və
məsləhətləĢmələrimizin bir hissəsidir.
BaĢ katibə etdiyi dəvətə görə bir daha minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Münasibətlərimizin inkiĢaf
etməsindən və dəyiĢməsindən məmnunluğumu bildirirəm. Ümidvaram ki, əlaqələrimiz uğurla inkiĢaf edəcəkdir
və qarĢılıqlı maraqlara və ortaq dəyərlərə əsaslanacaqdır. Çox sağ olun.
X X X
Sonra jurnalistlərin sualları cavablandırılmıĢdır.
X X X
ġaiq Məmmədov, Azərbaycan Televiziyası: Sualım baĢ katibədir. Azərbaycan NATO-nun
Əfqanıstandakı əməliyyatlarına hərbçilər, təlimlər və xüsusən də tranzit baxımından mühüm töhfə verir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
23
Cənab baĢ katib, Sizin fikrinizcə, əməliyyatların uğurlu olmasında Azərbaycanın iĢtirakı nə dərəcə vacib
və əhəmiyyətlidir?
BaĢ katib Anders Foq RASMUSSEN: Bəli, əlbəttə ki, Azərbaycanın Əfqanıstanda apardığımız
əməliyyatlara verdiyi töhfə çox vacibdir. Bu, həm hərbçilər, həm təlim və qeyd etdiyiniz kimi, tranzit
baxımından vacibdir. Biz Əfqanıstanda Azərbaycan hərbçiləri tərəfindən görülən iĢi çox yüksək dəyərləndiririk.
Bu gün Prezident və mən tranzit məsələləri ilə bağlı gələcəkdə əməkdaĢlığımızın hansı mümkün Ģəkildə
geniĢləndirilməsi yollarını araĢdırdıq. Biz Əfqanıstandakı əməliyyatlarımızın perspektivlərini müzakirə etdik.
Bildiyiniz kimi, biz təhlükəsizlik üzrə əsas məsuliyyəti bu gündən etibarən 2014-cü ilin sonunadək tədricən
Əfqanıstanın təhlükəsizlik qüvvələrinə həvalə edəcəyik. Mən bu gün çox məmnun oldum ki, Azərbaycan
Prezidenti ölkəsinin Əfqanıstanın təhlükəsizlik qüvvələrinin formalaĢmasına maliyyə töhfəsini verəcəyini elan
etdi. Bu, həmin qüvvələr üçün çox əhəmiyyətlidir. Çünki biz Əfqanıstanı tərk etdikdən sonra əmin olmalıyıq ki,
bu ölkənin təhlükəsizlik qüvvələri tam məsuliyyəti öz üzərinə götürə bilər. Bu məqsədlə onlara pul vəsaitləri
lazımdır. Biz onları maliyyələĢdirməliyik. Mən bu gün verilən bəyanatı səmimi qəlbdən alqıĢlayıram. Mən
Azərbaycan tərəfinin humanitar əməliyyatlara verdiyi töhfəni də yüksək dəyərləndirirəm. Bir sözlə, Azərbaycan
öz hüdudlarından kənarda, Əfqanıstanda çox mühüm rol oynayır.
Xalq qəzeti”.-2012.- 16 fevral.-№ 37.-S.2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
24
Bakıda xalq qəhrəmanı Koroğlunun abidəsinin açılıĢ mərasimi olmuĢdur
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 21 fevral (AzərTAc). Fevralın 21-də Bakıda xalq qəhrəmanı Koroğlunun xatirəsinə ucaldılmıĢ
abidənin açılıĢ mərasimi olmuĢdur.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva mərasimdə iĢtirak
etmiĢlər.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV mərasimdə çıxıĢ edərək dedi:
- Əziz dostlar! Bu gün Ģəhərimizin tarixində çox əlamətdar və unudulmaz bir gündür. Bu gün Bakının
mərkəzində, Ģəhərimizin gözəl guĢəsində biz böyük Ģəxsiyyət, Azərbaycan xalqının qəhrəman oğlu Koroğlunun
abidəsinin açılıĢına toplaĢmıĢıq. Bu gözəl hadisə münasibətilə sizi və bütün Azərbaycan xalqını ürəkdən təbrik
edirəm.
Koroğlu bizim xalq qəhrəmanımızdır. Koroğlu vətənpərvərlik, igidlik rəmzidir. Azərbaycan xalqının
qəlbində Koroğlu daim yaĢamıĢdır. Bütün dövrlərdə Koroğlunun xalq qarĢısında etdiyi xidmətlər Azərbaycan
xalqının xatirəsində yaĢamıĢdır və bu gün də yaĢayır.
Koroğlu obrazı vətənpərvərlik, igidlik, mərdlik, Ģücaət obrazıdır. Koroğlu Azərbaycan xalqına xas olan
bütün gözəl xüsusiyyətləri özündə əks etdirir. Vətənpərvərlik kimi bu gün də çox vacib olan amil Koroğlu
obrazında bariz Ģəkildə özünü göstərir.
Müxtəlif dövrlərdə bizim böyük sənətkarlarımız “Koroğlu” mövzusuna müraciət etmiĢlər. Dahi
bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəylinin 1930-cu illərdə yazdığı “Koroğlu” operası bu gün də yaĢayır və əbədi
yaĢayacaqdır. Bütün təntənəli mərasimlərdə “Koroğlu” operasının uvertürası səslənir. Bu, bizim dövlət
himnimizlə bərabər Azərbaycan xalqının ayrılmaz böyük dəyəri kimi bu gün də yaĢayır.
Ölkəmizin müxtəlif Ģəhərlərində Koroğlu abidələri ucaldılmıĢdır. Ancaq Bakıda Koroğlu abidəsi yox idi
və bu boĢluğu biz indi aradan qaldırdıq. Mən 2009-cu ildə Bakıda Koroğlu abidəsinin ucaldılması haqqında
müvafiq Sərəncam imzalamıĢam. Bizim istedadlı heykəltəraĢımız Tokay Məmmədov gözəl və əzəmətli əsər
yaratmıĢdır. Koroğlu abidəsi üçün müvafiq yerin seçilməsi prosesi baĢlanmıĢdı. Mən çox istəyirdim ki,
Ģəhərimizin gözəl yerində gözəl, əzəmətli abidə ucaldılsın və bu gün biz bu tarixi hadisənin Ģahidiyik.
Ölkəmizin müxtəlif bölgələrində, bir daha demək istəyirəm ki, Koroğlu abidəsi vardır. Artıq Bakıda da bu abidə
vardır. Artıq bu gündən etibarən bu parka da “Koroğlu parkı” adı verilib.
Gənc nəslin tərbiyə edilməsində “Koroğlu” dastanı çox mühüm bir vasitədir. Çünki gənc nəslimiz
vətənpərvərlik ruhunda böyüməli, tərbiyə almalıdır. Müstəqil Azərbaycanın vətəndaĢları öz Vətənini, xalqını
sevməlidirlər. Koroğlu xalq içərisindən çıxmıĢ, xalq üçün yaĢamıĢ gözəl insan, böyük sərkərdə idi. Koroğlu,
eyni zamanda, istedadlı insan idi - həm Ģair, həm aĢıq idi. Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan xalqının ən
gözəl xüsusiyyətləri onda var idi və bizim gənclərimiz keçmiĢimizdə olan müsbət obrazları da bilməlidirlər,
yaxından, dərindən tanımalıdırlar. Biz keçən il müstəqilliyimizin 20 illiyini qeyd etmiĢik. Ancaq bizim çox
böyük, zəngin tariximiz, mədəniyyətimiz vardır. ġifahi xalq yaradıcılığımız vardır. Gözəl əsərlərimiz, dahi
Ģəxsiyyətlərimiz vardır. Bizim vətəndaĢlar, xüsusilə gənclər o dahi Ģəxsiyyətləri tanımalıdırlar.
Koroğlu abidəsinin ucaldılması bir tərəfdən tarixi ədaləti əks etdirir, digər tərəfdən Koroğlu abidəsi bir daha
Azərbaycan xalqının nə qədər böyük xalq olduğunu əyani Ģəkildə göstərir.
Biz öz dahi Ģəxsiyyətlərimizin xatirəsinə böyük hörmətlə yanaĢırıq. Təkcə keçən il Bakıda görkəmli
Ģəxsiyyətlərin abidələri ucaldılmıĢdır. Keçən il Zivərbəy Əhmədbəyovun, Fikrət Əmirovun abidəsi
ucaldılmıĢdır. Bu gün biz Koroğlunun abidəsinin açılıĢını qeyd edirik. Yaxın gələcəkdə Bakıda, Ģəhərimizin
gözəl yerlərində Babəkin, Qara Qarayevin, Bülbülün abidələri ucaldılacaqdır. Artıq müvafiq göstəriĢlər
verilmiĢdir.
Sovet dövründə də ulu öndər Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə xalqımızın görkəmli Ģəxsiyyətlərinin
Ģərəfinə abidələr ucaldılmıĢdır. Bu gün bu siyasət davam etdirilir. Bu abidələr bir daha onu göstərir ki,
Azərbaycan xalqı nə qədər böyük, nə qədər istedadlı xalqdır, bizim nə qədər böyük tarixi Ģəxsiyyətlərimiz
olmuĢdur. Onların fəaliyyəti, həyatı, xalqa bağlılığı bizim üçün də bir nümunədir, örnəkdir. Onlar bu yolu bizə
göstərdilər. Bu yol ədalət yoludur.
Koroğlu da haqq-ədalətin tərəfində idi. Koroğlu kasıbların tərəfində idi. Koroğlu ədalətsizliyə
dözməyən və ədalətsizliyə qarĢı vuruĢan görkəmli Ģəxsiyyət, sərkərdə, gözəl vətəndaĢ idi. Biz, bir daha demək
istəyirəm ki, gənc nəsli bu müsbət nümunələr əsasında tərbiyə etməliyik. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan
gəncləri vətənpərvərdirlər, Vətənə bağlıdırlar, Vətəni sevirlər. Bizim vətəndaĢlar haqlı olaraq qürur hissi
keçirirlər ki, biz hamımız Azərbaycan vətəndaĢıyıq.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
25
Ġyirmi il ərzində ölkəmiz böyük və Ģərəfli yol keçmiĢdir, bütün sahələrdə böyük uğurlara imza atmıĢdır.
Uğurlarımızın təməlində məhz milli mənəvi dəyərlər dayanır. Güclü iqtisadiyyat yaratmaq olar, bölgədə güclü
mövqelərə malik olmaq olar, - halbuki bunun üçün də çox çalıĢmaq lazımdır, - ancaq milli mənəvi dəyərlər
olmadan heç bir ölkə, heç bir xalq inkiĢaf edə bilməz. Bizim üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki, gənc və güclü
dövlətimiz möhkəm təməl üzərində qurulubdur. Çoxəsrlik tarix, mədəniyyət üzərində qurulubdur. Milli mənəvi
dəyərlər bizim üçün ən vacib məsələdir. Biz təbii ki, ümumbəĢəri dəyərləri bölüĢürük. Ancaq bizim üçün baĢlıca
dəyərlər öz milli Azərbaycan dəyərlərimizdir.
Bu gün ölkəmizdə hər bir sahədə olduğu kimi, milli mənəvi sahədə də dirçəliĢ, inkiĢaf vardır. Biz güclü,
müasir dövlət qururuq. Ancaq ənənələrimizə, tariximizə, keçmiĢimizə çox bağlıyıq. Dünyada qloballaĢma
prosesləri gedir, istər-istəməz bizə də təsir edir. Yəni bu, heç bir ölkədən yan keçə bilməz. Xüsusilə, bu dövrdə
milli dəyərlərə diqqət daha da böyük olmalıdır. Ġnsanlar milli ruhda tərbiyə olunmalıdırlar. Öz Vətəninə, öz
keçmiĢinə, tarixinə, dahi Ģəxsiyyətlərinə hörmətlə yanaĢmalıdırlar. Mən çox Ģadam ki, bugünkü Azərbaycan
reallıqlarını bu amillər müəyyən edir. Bizi bəzi baĢqa ölkələrdən fərqləndirən məhz odur ki, Azərbaycan dövləti
güclü milli təməl üzərində qurulubdur. Eyni zamanda, Azərbaycanda yaĢayan bütün millətlərin, bütün dinlərin
nümayəndələri ölkəmizin dəyərli vətəndaĢlarıdırlar və Azərbaycanın təcrübəsi bu baxımdan diqqətə layiqdir və
böyük maraq doğurur.
Bu gün bu abidənin açılıĢı, eyni zamanda, bu gözəl parkın abadlaĢmasına da Ģərait yaratdı. Abidənin
yaradılması ilə bərabər, Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinə göstəriĢ vermiĢdik ki, bu park da abadlaĢsın, gözəlləĢsin.
Bakıda böyük quruculuq iĢləri aparılır. Bütün parklar, bağlar yenidən qurulur, abadlaĢır. Ġnsanlar üçün gözəl
istirahət yerləri yaradılır. Bakı doğrudan da indi dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən biridir. Bakının tarixi gözəlliyi
vardır. Tarixi, qədim binalar Ģəhərimizə gözəllik verir. Eyni zamanda, Bakının müasir meqapolisə çevrilməsi
prosesi də uğurla gedir. Bu iki istiqamət arasında heç bir ziddiyyət olmamalıdır və yoxdur. Həm müasir binalar,
həm qədim Bakı bir-birini tamamlamalıdır və tamamlayır. ġəhərimizin gözəlləĢməsi hər bir Bakı sakini, hər bir
Azərbaycan vətəndaĢı üçün çox vacib olan məsələdir. Bakıya gələn hər bir qonaq Ģəhərin gözəlliyinə heyran
olur. Bakı da bizim böyük, milli sərvətimizdir.
Mən bu gün bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Koroğlu abidəsinin ucaldılması böyük məna daĢıyır. Bu,
həm tarixi Ģəxsiyyətə hörmətimizin əlamətidir, həm keçmiĢimizə olan münasibətdir, həm də Koroğlunun etdiyi
fədakarlığa görə Azərbaycan xalqının qiymətidir. Bu gözəl əsər, əminəm ki, bütün Azərbaycan xalqını
sevindirəcəkdir. Koroğlu abidəsi məhz belə olmalı idi. Gözəl, möhtəĢəm, qürurlu və əzəmətli.
Bir daha əsərin müəllifinə, görkəmli heykəltəraĢ Tokay Məmmədova minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.
Əsərin yaradılmasında iĢtirak etmiĢ bütün insanlara minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Bakı sakinlərini və
bütün Azərbaycan xalqını bu gözəl hadisə münasibətilə bir daha təbrik edirəm. Sağ olun!
Xalq qəzeti”.-2012.- 22 fevral.-№ 42.-S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
26
Regionların 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramının icrasının
üçüncü ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev konfransda iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 28 fevral (AzərTAc). Fevralın 28-də “Baku Expo” Mərkəzində “Azərbaycan Respublikası
regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramı”nın icrasının üçüncü ilinin
yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev konfransda iĢtirak etmiĢdir.
Prezident Ġlham Əliyev konfransda giriĢ nitqi söyləmiĢdir.
Prezident Ġlham Əliyevin
giriĢ nitqi
- Ölkəmizin uğurlu inkiĢafı artıq reallıqdır. Bunu Azərbaycan əhalisi bilir və görür. Dünya ictimaiyyəti də
Azərbaycanın uğurları haqqında kifayət qədər dolğun məlumat əldə edir. Uğurlarımızın təməlində düĢünülmüĢ
siyasət, ölkəmizdə mövcud olan ictimai-siyasi sabitlik və uğurlu iqtisadi islahatlar dayanır.
Ġctimai-siyasi sabitlik Azərbaycanda 1990-cı illərdə təmin edilmiĢdir. 1990-cı illərin əvvəllərində
ölkəmizdə hökm sürən xaos, anarxiya ölkəmizi uçuruma aparırdı. Ölkəmiz üçün həlledici illərdə bütün
xoĢagəlməz hallara ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında son qoyuldu və Azərbaycanın uğurlu inkiĢafı
təmin edildi. Məhz o illərdə yaradılmıĢ və bu gün daha da möhkəmlənən ictimai-siyasi sabitlik ölkəmizə
investisiyaların gətirilməsinə Ģərait yaratmıĢdır və ölkəmizin uğurlu inkiĢafına imkan vermiĢdir. Eyni zamanda,
bizim əsas iqtisadi islahatlarımız da 1990-cı illərin ortalarında baĢlamıĢdır. Bu gün bu islahatlar davam edir və
keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyur.
Ölkəmizin müasir inkiĢaf dövrü də çox uğurludur. ĠnkiĢafımızın təməlində, bir daha demək istəyirəm ki,
siyasətimiz dayanır. Ölkəmizdə siyasət həm ictimai, həm də iqtisadi sahədə bir məqsədi güdür: Azərbaycan
xalqının maraqlarını təmin etmək, ölkəmizi gücləndirmək, regionda mövqelərimizi möhkəmləndirmək! Bizim
əsas istiqamətimiz bundan ibarətdir.
Müasir dövrdə ölkəmizin sürətli inkiĢafına nail olmaq üçün kifayət qədər geniĢ proqramlar icra edilir. Bu
proqramların içində əlbəttə ki, ən önəmlisi və ən vacibi 2004-cü ildə qəbul edilmiĢ regionların sosial-iqtisadi
inkiĢafı Dövlət Proqramıdır. Bu proqramın qəbul edilməsindən sonra ölkəmizin bölgələri çox sürətlə inkiĢaf
etməyə baĢlamıĢdır.
Proqramın qəbul edilməsi 2004-cü ilə təsadüf edir. Ancaq Proqram haqqında mən ondan əvvəlki illərdə
də fikirləĢirdim və 2003-cü ilin prezident seçkiləri ərəfəsində bildirmiĢdim ki, əgər xalq mənə etimad göstərərsə
qəbul edilmiĢ proqramlar nəticəsində beĢ il ərzində - yəni, 2008-ci ilə qədər ölkəmizdə 600 minə qədər yeni iĢ
yeri açılacaqdır. O vaxt bəziləri bu rəqəmlərə inanmırdı, bəziləri buna Ģübhə ilə yanaĢırdı. Ancaq mən bilirdim
ki, bunu etmək mümkündür. Çox Ģadam ki, qısa müddət ərzində - yəni, ondan da az dövrdə, təxminən dörd il
ərzində 600 min yeni iĢ yeri yaradılmıĢdır. Bütövlükdə 2004-2008-ci illərdə ölkəmizdə 760 min yeni iĢ yeri
açılmıĢdır ki, bu da həm iĢsizliyin aradan qaldırılması, həm də yoxsulluğun aĢağı salınması üçün xüsusi
əhəmiyyət kəsb edir. Beləliklə, 2004-cü ildə qəbul edilmiĢ Proqram bizim bütün iqtisadi inkiĢafımıza təkan
vermiĢdir.
Əlbəttə, iqtisadiyyatımızın böyük hissəsi neft-qaz sektorunda formalaĢır. Ancaq neft-qaz sektorunda
böyük sayda iĢ yerlərinin yaradılması mümkün deyildir. Ona görə bizim əsas istiqamətimiz qeyri-neft sektoruna
yönəldilmiĢdir. Bu sektorun inkiĢafı həm ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsinə, həm də iĢsizliyin aradan
qaldırılmasına yönəldilməli idi və belə də oldu.
Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bəzi hallarda bizim uğurlu iqtisadi inkiĢafımızı yalnız neft-qaz amili ilə
bağlayırlar. Əlbəttə ki, neft-az amili mühüm rol oynayır və bundan sonra da oynayacaqdır. Ancaq demək
istəyirəm ki, bizim əsas neft ixrac kəmərimiz - Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri yalnız 2006-cı ilin yayında
istifadəyə verilmiĢdir. Proqram isə 2004-cü ildə qəbul edilmiĢdir. Qəbul edildikdən dərhal sonra Proqram icra
edilməyə baĢlanmıĢdır.
Bir sözlə, keçən dövr haqqında kifayət qədər məlumat vardır və bir də görülən bütün bu iĢlər göz
qabağındadır. 2009-cu ilin əvvəlində Proqramın yeni dövrü baĢlamıĢdır. Artıq o proqram Dövlət ĠnkiĢaf
Proqramı adlandırıldı. Ancaq bu Proqramın əsas istiqaməti yenə bölgələrin inkiĢafına yönəldilmiĢdir. Artıq üç
ildir ki, ikinci Dövlət Proqramı icra edilir. Deyə bilərəm ki, bütün vəzifələr artıqlaması ilə icra edilir. Birinci
Proqrama gəldikdə, orada nəzərdə tutulmuĢ məsələlər, təbii ki, öz həllini tapmıĢdır. Onda əlavə tədbirlər də
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
27
görülmüĢdür. Ġndi də məhz belə mənzərə müĢahidə olunur. Biz bu Proqramı daha da böyük həcmdə icra edirik
və beləliklə, inkiĢafımıza davam edirik.
Birinci mərhələdə əsas istiqamət biznes imkanlarının geniĢlənməsinə, sənaye potensialının
formalaĢmasına yönəldilmiĢdi. Bu məqsədlə ilk növbədə elektrik enerjisi məsələləri öz həllini tapmalı idi. Ona
görə biz bu məsələni prioritet kimi nəzərə almıĢdıq və qısa müddət ərzində enerji təhlükəsizliyimizi təmin edə
bilmiĢdik. Çünki əvvəlki dövrdə bizdə istehsal olunan elektrik enerjisi tələbatımızı ödəmirdi. Ġndi biz elə güclü
sistem yaratmıĢıq ki, nəinki öz tələbatımızı ödəyirik, eyni zamanda, bütün qonĢu ölkələrə elektrik enerjisini
ixrac edirik.
Ondan sonrakı mərhələdə infrastruktur layihələrinin icrası prosesi baĢlamıĢdır. Bu da çox geniĢ bir
istiqamətdir. Biz infrastruktur deyəndə hər Ģeyi nəzərdə tuturuq. Həm yollar, həm elektrik enerjisi, qazlaĢdırma,
su ilə təchizat, sosial infrastruktur məsələləri də çox vacibdir. Proqramımızda yəni, indiki proqramda bütün bu
məsələlər öz əksini tapır. Burada əlbəttə ki, istiqamətlərin biri infrastruktur layihələri ilə bağlıdır. Biz bu sahəni
dövlət tərəfindən qoyulan vəsait hesabına inkiĢaf etdirə bilmiĢik. Digər istiqamət sosial infrastruktur ilə bağlıdır.
Birinci Proqram qəbul olunandan sonra ölkəmizdə 2300-dən çox yeni məktəb tikilmiĢdir. Keçən il 200-dən çox
məktəb tikilmiĢ və təmir edilmiĢdir. Bu il isə 400-dən çox məktəb tikiləcək və əsaslı təmir ediləcəkdir.
Səhiyyə infrastrukturunun yaradılması böyük əhəmiyyətə malik olan bir məsələdir. Azərbaycanda 400-dən artıq
müasir tibb ocağı yaradılmıĢdır. Magistral yolların inkiĢafı böyük əhəmiyyətə malik idi. Çünki yollarımız çox
bərbad vəziyyətdə idi. Yol olmadan inkiĢaf ola bilməz. Heç bir müəssisə, heç bir turizm obyekti tikilə bilməz.
Biznesin inkiĢafı üçün yol, elektrik enerjisi əsasdır. Ġnsanların rahat yaĢaması üçün isə sosial infrastrukturun
yaradılması prosesi sürətlə gedir və hazırda biz bu layihələri daha da sürətlə inkiĢaf etdiririk. Hazırda böyük su-
kanalizasiya layihələri icra olunur ki, bu, bütün ölkəmizi əhatə edir. Bu layihə sırf sosialyönümlüdür. Əgər
elektrik enerjisinin təchizatı ilə bağlı verilən göstəriĢlər həm sosialyönümlü, həm biznesyönümlüdürsə, su
layihələri sırf sosial məna daĢıyır. Ġndi imkanımız var ki, sosial infrastrukturun yaradılmasına daha da böyük
həcmdə vəsait qoyaq. Əlbəttə, bu imkanları biz özümüz əldə etmiĢik.
Dünyada neftlə zəngin olan kifayət qədər çox ölkələr vardır. Bizdən qat-qat çox neft, qaz hasil edən, ixrac
edən ölkələr vardır. Ancaq heç də hər bir ölkədə iqtisadi inkiĢaf bizdəki kimi sürətli deyildir. Ona görə, mən bir
daha demək istəyirəm ki, uğurlarımızın təməlində düĢünülmüĢ iqtisadi siyasətdir, iqtisadi islahatlardır. Bu
islahatlar dünya birliyi tərəfindən qiymətləndirilir. Dünyanın aparıcı iqtisadi qurumları Azərbaycanda gedən
prosesləri dəstəkləyir, qiymətləndirir və bəzi hallarda bizdə gedən prosesləri heyranlıqla müĢahidə edir. Böyük
reytinq agentlikləri inkiĢaf etmiĢ ölkələrin kredit reytinqlərini aĢağı salırlar, Azərbaycanın kredit reytinqlərini
qaldırırlar. Böhranlı illərdə ən aparıcı beynəlxalq maliyyə qurumları Azərbaycanda gedən islahatları yüksək
qiymətləndirirlər. Yəni, bu da çox vacibdir. Əlbəttə, bizim üçün ən vacib olan məsələ odur ki, bildiyimizi edək,
iqtisadi inkiĢafımızı, insanların yaxĢı yaĢamasını təmin edək. Ancaq görəndə ki, uğurlarımız mötəbər beynəlxalq
qurumlar tərəfindən qeyd edilir, əlbəttə ki, bu, bizi daha da sevindirir.
2011-ci il də ölkəmizin inkiĢafı üçün uğurlu il olmuĢdur. 2011-ci ilin xüsusiyyətlərindən biri də ondan
ibarətdir ki, Azərbaycanda qeyri-neft sektoru sürətlə artmıĢdır. Əgər ümumi iqtisadi inkiĢaf təqribən 1 faiz
ətrafında, bəlkə ondan da az idi, qeyri-neft iqtisadiyyatımızın inkiĢafı isə 10 faizdən çox olmuĢdur.
Bax, budur bizim vaxtilə qəbul etdiyimiz proqramların nəticəsi. Bizim məqsədimiz məhz bundan ibarətdir.
Qeyri-neft sektorunun, qeyri-neft sənayesinin inkiĢafı. Ġndi bu ilin birinci ayının yekunları da onu göstərir -
qeyri-neft sənayesi 10 faizdən çox artmıĢdır. Çox güclü sənayeləĢmə prosesi gedir. Mən bu məsələ ilə bağlı bir
neçə il əvvəl danıĢmıĢdım. DemiĢdim ki, Azərbaycanda sənayeləĢmə prosesi sürətlə getməlidir və biz bunu
görürük.
Yaradılan və yaradılmaqda olan yeni sənaye müəssisələri bizim uzunmüddətli inkiĢaf strategiyamızı
müəyyən edəcəkdir. Azərbaycan dövləti öz üzərinə düĢən bütün vəzifələri icra edir və artıqlaması ilə icra edir.
Azərbaycandakı kimi özəl sektora dəstək bəlkə heç bir ölkədə yoxdur. Bu dəstək, ilk növbədə siyasi dəstəkdir.
Sahibkarlarla mənim təkcə Bakıda deyil, bölgələrdə də mütəmadi görüĢlərim olur. Mənim iĢtirakımla bölgələrdə
500-ə qədər sənaye müəssisəsi açılmıĢdır. Ancaq mənim iĢtirakım olmadan çoxlu müəssisələr açılmıĢdır.
Bütövlükdə 40 mindən çox yeni müəssisə yaradılmıĢdır. Müəssisə yaradılması iĢ yerləridir, maaĢdır, yerli
istehsaldır, idxalı əvəzləmək üçün imkanlardır, ölkəmizin inkiĢafıdır, canlanmasıdır.
Azərbaycan dövləti sahibkarlara siyasi dəstəkdən baĢqa, iqtisadi dəstək də verir. Sahibkarlığa Kömək
Milli Fondunun xətti ilə bu günə qədər, əgər 2012-ci ili də nəzərə alsaq, güzəĢtli Ģərtlərlə 900 milyon manat
kredit verilmiĢdir. Onların mütləq əksəriyyəti bölgələrə və demək olar ki, hamısı iqtisadiyyatın real sektoruna
yönəldilib. Beləliklə, bu kreditlərin hesabına böyük iĢlər görülür və mən çox Ģadam ki, sahibkarlar da dövlətin
bu dəstəyinə çox böyük məsuliyyətlə yanaĢırlar. Kreditlərin hamısı vaxtında qaytarılır və hazırda bu il üçün
nəzərdə tutulmuĢ 200 milyon manat kreditin böyük hissəsini əvvəlki illərdə verilən və qaytarılan kreditlər təĢkil
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
28
edir. Yəni, bu, artıq böyük bir məbləğdir. Əlbəttə ki, sahibkarlara veriləcək kreditlərin həcmi ildən-ilə artacaq və
hər bir sahibkara daha da böyük məbləğdə kreditin verilməsi mümkündür.
Uğurlarımızın təməlində bir daha demək istəyirəm ki, həm iqtisadi siyasət, islahatlar, eyni zamanda,
ölkədə mövcud olan ictimai-siyasi sabitlik, icra strukturlarındakı güclü nizam-intizam dayanır. Nizam-intizam
olmadan, biz uğurlara nail ola bilməzdik. Mən bütün icra orqanlarının rəhbərlərinə demiĢdim, bu gün də
deyirəm ki, sahibkarlarla bir yerdə olun, onlara kömək edin, onların iĢinə qarıĢmayın, onlara maneçilik
törətməyin. Ölkəmizin inkiĢafı sahibkarlığın inkiĢafından asılıdır. Biz bu istiqaməti seçmiĢik və bu istiqamət
bizə uğurlar gətirir. Ancaq bununla bərabər, indi böhran içində çabalayan inkiĢaf etmiĢ ölkələrin təcrübəsini
öyrənərək və görərək bir daha yəqin edirik ki, sırf bazar iqtisadiyyatı prinsipləri bəzi hallarda iĢləmir. Avropada
biz nəyi görürük? Dövlət öz üzərinə böyük öhdəliklər götürür. Bankları, böyük müəssisələri müflisləĢmədən
xilas etmək üçün dövlət tərəfindən vəsait qoyulur. Biz bu siyasəti 2004-cü ildən baĢlamıĢıq. Xatırlayıram, o vaxt
biz bəzi hallarda daha çox beynəlxalq maliyyə qurumlarının kreditlərindən asılı idik. Bizə məsləhətlər,
tövsiyələr verilirdi ki, dövlət bu iĢlərə qarıĢmasın, özəl sektor özü inkiĢaf etsin, dövlət kənarda dayansın. Necə
ola bilər? Bu, bizim ölkəmizdir. Ġstər dövlət, istər özəl Ģirkət olsun, bu, Azərbaycan Ģirkətidir. Necə ola bilər ki,
biz ona kömək etməyək?! Ona görə bizim dəstəyimiz vacibdir. Həm siyasi sahədə, həm ümumiyyətlə
Azərbaycanda hökm sürən gözəl ictimai ab-hava bu dəstəyi gücləndirdi.
Maliyyə dəstəyi, kreditlərin verilməsi və eyni zamanda, xüsusilə kiçik sahibkarlar üçün biznes planların
hazırlanması da artıq dövlət iĢi olmuĢdur. Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi çox dəqiq tövsiyə planları hazırlamıĢdır.
Onlar sahibkarların imkanları ilə bağlı olan planlardır. Kimin nəyə imkanı çatır, o həcmdə də özü üçün biznes
qura bilər. Yəni, biz buna da razıyıq, təki inkiĢaf olsun. Eyni zamanda, sahibkarlar yaxĢı bilirlər ki, nə qədər
güzəĢtlər verilir. Sahibkarlar kənd təsərrüfatında bütün vergilərdən, - torpaq vergisi istisna olmaqla, - azaddırlar.
Bu qərar 1990-cı illərdə o vaxt kənd təsərrüfatını stimullaĢdırmaq üçün verilmiĢdi. Ġndi kənd təsərrüfatını
stimullaĢdırmaq üçün o qədər də böyük ehtiyac yoxdur. Ancaq bu qərar qüvvədədir, biz onu ləğv etmirik ki,
sahibkarlara kömək edək.
Gübrələr, yanacaq güzəĢtli Ģərtlərlə verilir. Hər hektar taxıl əkini üçün vəsait verilir. Yəni, biz bunu edirik
və etməliyik. Sahibkarlar da öz tərəfindən öz iĢi ilə həm özlərinə, həm də dövlətə qulluq etməlidirlər. Mənim
sahibkarlardan tələblərim bundan ibarətdir ki, yaĢadıqları bölgələrdə və fəaliyyət göstərdikləri sahələrdə yaxĢı
iĢləsinlər, vergiləri vaxtında versinlər. Dövlət qarĢısında onların heç bir borcu olmasın. ĠĢ yerləri yaratsınlar,
bizneslərini daha da geniĢləndirsinlər, daha da yaxĢı yaĢasınlar, daha da zəngin olsunlar. Mən hesab edirəm ki,
bu fikirlə sahibkarların fikirləri arasında heç bir fərq ola bilməz.
Əlbəttə ki, sahibkarlar müxtəlif sosial layihələrə qoĢulduqda bu, mənim onlara, necə deyərlər,
münasibətimi daha da yaxĢılaĢdırır. Mən deyə bilərəm ki, son illərdə sahibkarlar bu sahədə də məsuliyyət
göstərirlər və sosialyönümlü layihələri icra edirlər. Bölgələrdə, xüsusilə məktəb tikintisinə, sosialyönümlü
tədbirlərə, yardımlar edirlər. Mən bunu dəstəkləyirəm. Ancaq yenə də demək istəyirəm ki, belə bir tələb
sahibkarlar qarĢısında qoyulmur. Bu, könüllü məsələdir. Etsələr, sağ olsunlar. Etməsələr, edənlərə baxıb onlar
da çalıĢsınlar, bu iĢlərə öz dəstəklərini versinlər...
Azərbaycan dövləti bundan sonra da ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafı üçün əlindən gələni edəcəkdir. Bizim
düĢünülmüĢ proqramımız, siyasətimiz vardır. 2013-cü ilə qədər ikinci Dövlət Proqramı icra ediləcəkdir. Mən
əminəm ki, 2009-cu ildə qəbul edilmiĢ Proqram artıqlaması ilə icra ediləcəkdir. Beləliklə, 2013-cü ilin sonuna
qədər ölkəmizdə əsas infrastruktur məsələləri öz həllini tapmalıdır və tapacaq. Çünki icrası davam edən və
bitmək üzrə olan böyük infrastruktur layihələri artıq bu inamı yaradır. Əlbəttə, mən hesab edirəm ki, gələcək 2 il
ərzində biz hamımız çox fəal iĢləməliyik ki, Dövlət Proqramını vaxtından əvvəl və böyük həcmdə icra edək,
ölkəmizin uğurlu inkiĢafını təmin edək.
Azərbaycana böyük həcmdə investisiya qoyulur. Bu, çox müsbət haldır. Biz xarici investisiyaları
alqıĢlayırıq. Bizim uğurlu iqtisadi inkiĢafımız məhz xaricdən gələn investisiyalar hesabına baĢlamıĢdır. “Əsrin
kontraktı”nın imzalanması Azərbaycanı dünyaya tanıtdırdı və birinci dövrdə əlbəttə ki, xarici Ģirkətlər qeyri-neft
sektoruna vəsait qoymaq istəmirdilər. Onları məcbur etmək də mümkün deyildi. Ancaq biz neftin satıĢından
əldə edilən gəlirləri qeyri-neft sektoruna istiqamətləndirdik və beləliklə, dövlət investisiya yükünü öz üzərinə
götürmüĢdür. Əgər neft-qaz sektorunda bu vaxta qədər əsas investisiyalar xaricdən gəlirdisə, - halbuki indi bu
balans da dəyiĢilir, - qeyri-neft sektorunda əsas yük Azərbaycan dövlətinin üzərindədir. Keçən il ölkəmizə 20
milyard dollardan çox investisiya qoyulmuĢdur və onlardan 13 milyardı daxili investisiyalardır. Builki Dövlət
Ġnvestisiya Proqramı da çox böyükdür. Ümumiyyətlə, ancaq dövlət xətti ilə bu il ölkə iqtisadiyyatına 7 milyard
manat investisiya qoyuluĢu gözlənilir. Onlardan 5,7 milyard manatı Dövlət Ġnvestisiya Proqramı, yəni büdcə
hesabına 1,3 milyard dövlət zəmanətli kreditlər hesabına qoyulacaqdır. Bu, çox böyük məbləğdir. Bu məbləğ
bizə imkan verəcək ki, 2012-ci ildə iqtisadi inkiĢafımızı, xüsusilə qeyri-neft sektorunun inkiĢafını yüksək
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
29
templərlə təmin edə və daha da böyük iĢlər görə bilək. Mən ümid edirəm ki, bu il özəl sektorda təxminən o
səviyyədə sərmayə qoyulmalıdır.
Bunun üçün imkanlar vardır. Ġcrada olan və yeni baĢlayan layihələr belə imkanları yaradır. Mən hesab
edirəm ki, bu il də ölkə iqtisadiyyatına qoyulacaq investisiya 20 milyard dollardan aĢağı olmamalıdır. Beləliklə,
biz bu investisiyaların nəticəsində ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafını daha da sürətlə təmin edəcəyik. Proqramın
icrası və əslində ölkəmizin inkiĢafı daha da uğurlu olacaqdır.
Bir daha demək istəyirəm ki, bütövlükdə ölkə qarĢısında iqtisadi sahədə mən heç bir problem görmürəm.
Biz dünya maliyyə və iqtisadi böhranı illərində - 2008-2009-cu illərdə də uğurlu inkiĢafımızı təmin edə
bilmiĢik. Azərbaycan əhalisi demək olar ki, o böhranın fəsadlarını hiss etməmiĢdir. Ġndi böhranın ikinci
mərhələsi haqqında dünyada müzakirələr gedir. Ancaq Azərbaycanda bu da hiss olunmur. Nəyə görə?! Çünki
bizim siyasətimiz düĢünülmüĢ siyasətdir, ağıllı siyasətdir. Biz imkanlarımıza görə öz proqramlarımızı icra
edirik. Bizə lazımdır ki, bax belə vəziyyətdə, belə Ģəraitdə, sakit Ģəraitdə Azərbaycan inkiĢaf etsin.
Mən dəfələrlə demiĢəm, bu gün də demək istəyirəm ki, hədəfimiz inkiĢaf etmiĢ ölkələrin sırasına daxil
olmaqdır. Əgər bir neçə il bundan əvvəl mən bu sözləri deyəndə ola bilər, bəziləri buna Ģübhə ilə yanaĢırdı. Ġndi
mən əminəm, hamı görür ki, bu, mümkündür. Ölkəmizin siyasi çəkisi artır. Biz dünya iĢlərində həlledici sözə
malik oluruq. Bizi dünya ictimaiyyəti dəstəkləyir. Biz BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv olmuĢuq. Regionda
imkanlarımız geniĢlənir. Bizimlə əməkdaĢlıq etmək istəyənlərin sayı artır. Ġndi Azərbaycan investisiyalarını öz
ölkələrinə cəlb etmək üçün baĢqa ölkələrdə müəyyən dərəcədə iĢlər gedir. Biz indi öz sərmayəmizlə, öz
Ģirkətlərimizlə xarici bazarlara çıxırıq. Bu barədə hələ mən danıĢacağam, biz öz Ģirkətlərimizi nəinki
Azərbaycanda, xaricdə də dəstəkləməliyik. Bizim Dövlət Neft ġirkəti beynəlxalq enerji Ģirkətinə, böyük nüfuza,
böyük biznes imkanlarına malik olan Ģirkətə çevrilibdir. Avropada, baĢqa qitələrdə SOCAR-ın fəaliyyət dairəsi
geniĢlənir. Bəzi ölkələrin yanacaq balansında Azərbaycanın rolu 20–30 faizə çatıbdır. Biz enerji təhlükəsizliyi
məsələlərini uğurla həll edirik. Bugünkü toplantı əlbəttə ki, qeyri-neft sektorunun inkiĢafına həsr edilibdir.
Ancaq biz yaxĢı bilirik ki, əgər enerji siyasətində hər hansı birimiz səhv buraxsaydıq, bugünkü uğurlardan
danıĢmaq mümkün olmazdı.
Bizim enerji siyasətimiz qüsursuzdur. Neft strategiyamızın təməlini ulu öndər 1990-cı illərin əvvəllərində
qoymuĢdur və bu strategiya davam edir. Əlbəttə ki, indi yeni məsələlər, yeni çağırıĢlar ortaya çıxır. Azərbaycan
həm neft, həm qaz ixrac edən ölkəyə çevrilir və dünya üçün qaz ixrac edən ölkə kimi bəlkə daha da önəmlidir.
Biz bu məsuliyyətə hazırıq. Biz ölkə daxilində və bizim strateji tərəfdaĢlarımızla birlikdə elə təĢəbbüslər irəli
sürürük ki, bu təĢəbbüslər yalnız və yalnız Azərbaycana uğur gətirəcəkdir. Biz heç bir mövqeyimizi əldən
verməmiĢik, əksinə mövqelərimizi möhkəmləndirə, iradəmizi müdafiə edə bilmiĢik.
Bu gün Azərbaycanın qaz resursları Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün vacib rol
oynayır. Gələcək illərdə bu rol daha da artacaqdır. Biz bunu bilirik. Onu da bilirik ki, qaz bərpa olunan enerji
növü deyildir. Avropanı qazla təchiz edən bəzi ölkələrin qaz ehtiyatları tükənir. Avropada qaza tələbat getdikcə
artacaqdır. Bunu da biz bilirik ki, nə dərəcədə artacaqdır. Nəzərə alsaq ki, Yaponiyada baĢ vermiĢ dəhĢətli qəza
nəticəsində bəzi Avropa ölkələrində nüvə enerjisinə qadağa qoyulur, qaza olan tələbat daha da artacaqdır. Belə
olan halda, Azərbaycan qazına tələbat daha da böyük dərəcədə artacaqdır.
Bizim enerji siyasətimiz ondan ibarətdir ki, çoxĢaxəli ixrac imkanları yaradaq və əslində yaratmıĢıq.
Bizim dörd qaz kəmərimiz vardır. Hazırda əksər qonĢulara Azərbaycan qazı nəql edilir. Gələcəkdə daha da
böyük həcmdə nəql olunacaqdır. Bu sahədə əlbəttə ki, biz qazın sahibi və ixracatçısı kimi öz siyasətimizi
müdafiə edirik. Bizim siyasətimiz istehlakçıların maraqlarına da uyğundur.
Biz indi böyük transmilli layihələr üzərində iĢləyirik. Bu layihələr həyata keçirilərsə ölkəmizin
uzunmüddətli uğurlu inkiĢafı təmin ediləcəkdir. Onsuz da təmin ediləcəkdir, amma bu layihələrlə Azərbaycan
daha da güclü dövlətə çevriləcəkdir. Azərbaycanın sözü daha da əhəmiyyətli olacaqdır. Həm regionda, həm
dünyada mövqelərimiz daha da təsirli olacaqdır. Mən bunu istəyirəm. Biz güclü dövlət yaradırıq. Güclü
iqtisadiyyat və güclü siyasət əsasında güclü dövlət yaradırıq.
Bizim iqtisadi potensialımız, ĢaxələndirilmiĢ iqtisadiyyat, neft-qaz amili, tranzit imkanlarımız, - hansı ki,
biz özümüz yaratmıĢıq, - çox böyük dəyərlərdir. Biz, yenə də deyirəm ki, öz gücümüzü bilirik. Sadəcə olaraq,
bəzi hallarda bunu göstərmək istəmirik. Amma lazım gəldikdə göstəririk. Biz özümüzə çox arxayınıq.
Azərbaycanın güclü olması, mən hesab edirəm ki, bölgə üçün, dünya üçün çox vacib olan məsələdir. Çünki
bizim siyasətimiz xoĢniyyətlidir. Bizim siyasətimiz əməkdaĢlığa yönəldilibdir. Bizim enerji siyasətimiz də
düĢmənçiliyə yox, dostluğa yönəldilibdir. Biz enerji siyasətində də bir çox hallarda dostlarımıza kömək
göstəririk. Çünki əvvəla, buna onların ehtiyacı vardır. Ġkincisi, ona görə ki, bizim fəlsəfəmiz belədir. Üçüncüsü
isə, dostluq münasibətləri bizim biznes maraqlarımızı daha da böyük dərəcədə təmin edəcəkdir. Biz görürük ki,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
30
bu gün enerji sahəsində Azərbaycan ilə iĢləmək istəyənlərin sayı artır. Azərbaycanı, SOCAR-ı özəlləĢdirmə
layihələrinə dəvət edirlər. Yəni, bizə inanırlar, güvənirlər və bizimlə hesablaĢırlar.
Biz bundan sonra da bütün istiqamətlər üzrə müstəqil siyasətimizi davam etdirəcəyik. Azərbaycan bu gün
artıq regional müstəvidən çıxıbdır, dünya müstəvisindədir. Biz artıq “Böyük iyirmilik”in toplantılarında iĢtirak
edirik. Bu yaxınlarda Meksikada keçirilmiĢ “Böyük iyirmilik”in xarici iĢlər nazirlərinin yığıncağında bizim
xarici iĢlər naziri iĢtirak etmiĢdir. Oraya cəmi 10, yəni “iyirmiliyə” daxil olmayan ölkələr dəvət edilmiĢdi.
Onlardan biri Azərbaycan idi. Reallıq bundan ibarətdir.
Ölkəmizi daha da sürətlə inkiĢaf etdirmək üçün, mən bir daha qayıdıram bizim əsas mövzumuza. Biznes
Ģəraitinin yaxĢılaĢdırılması davam etdirilməlidir, sahibkarlığa daha da yaxĢı Ģərait yaradılmalıdır. Dövlət öz
üzərinə düĢən vəzifəni icra edir. Eyni zamanda, ölkədə hələ də mövcud olan xoĢagəlməz hallara qarĢı ciddi
mübarizə aparılır. Korrupsiyaya, rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə bir gün də dayanmır. Bu mübarizənin artıq yaxĢı
nəticələri var, daha da yaxĢı nəticələri olacaqdır. Biz bu böyük bəlanı ölkəmizdən yığıĢdırmalıyıq,
təmizləməliyik. Elə etməliyik ki, Azərbaycan hər sahədə - həm siyasi, həm iqtisadi, həm korrupsiyaya,
rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə sahəsində nümunə olsun və olacaqdır.
Beləliklə, bugünkü toplantının keçirilməsi, mən hesab edirəm ki, proqramın icrasına yeni təkan
verəcəkdir. Bugünkü iclasda həm sahibkarlar, həm yerli icra orqanlarının rəhbərləri iĢtirak edirlər. Bu format
artıq ənənəvi xarakter daĢıyır. Bu gün aparılan müzakirələr və bundan sonra veriləcək qərarlar 2012-ci ildə
Dövlət Proqramının icrası üçün yeni imkanlar yaradacaqdır.
X X X
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
31
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
yekun nitqi
- 2012-ci ildə Dövlət Ġnvestisiya Proqramında nəzərdə tutulmuĢ bütün məsələlər əminəm ki, öz həllini
tapacaqdır. Ölkəmiz üçün bu il də uğurlu olmalıdır, xüsusilə qeyri-neft sektorunda böyük inkiĢaf gözlənilir.
Əvvəlki dövrdə baĢlanmıĢ və indi davam edən layihələr öz bəhrəsini verməkdədir. Eyni zamanda, 2012-ci ildə
də böyük müəssisələr, zavodlar açılacaqdır. Beləliklə, qeyri-neft potensialımız daha da artacaqdır. Sahibkarlığın
inkiĢafı üçün bir daha demək istəyirəm ki, bütün imkanlar vardır. Burada sahibkarların və icra hakimiyyəti
baĢçılarının çıxıĢlarında bölgələrdə gedən proseslər haqqında məlumatlar verildi.
Deyə bilərəm ki, biz hər bir bölgədə, hər bir rayonda təxminən eyni mənzərəni müĢahidə edirik. ĠnkiĢaf,
abadlıq, quruculuq, sosial layihələrin icrası və ümumiyyətlə, böyük canlanma prosesi gedir. Bu, məni çox
sevindirir. Mən mütəmadi qaydada bölgələrdə oluram, vəziyyətlə tanıĢ oluram və hər dəfə müsbətə doğru
dəyiĢiklikləri görəndə çox sevinirəm. Ölkəmizin çox böyük imkanları, böyük potensialı vardır. Bu potensialı
Azərbaycan xalqının istedadı yaratmıĢdır və biz elə etməliyik ki, müəyyən olunmuĢ bütün vəzifələr həm dövlət
qurumları, həm də özəl sektor tərəfindən icra edilsin.
Son illərdə özəl sektorun ümumi daxili məhsuldakı çəkisi artır. Ümumiyyətlə ümumi daxili məhsulumuz
çox sürətlə artır. Son 8 il ərzində 3 dəfə artmıĢdır. Heç bir baĢqa ölkədə belə nəticə olmamıĢdır. Çox sevindirici
haldır ki, özəl sektorun çəkisi artır, təxminən indi bu pay 83 faiz civarındadır. Bu, onu göstərir ki, Azərbaycanda
bazar iqtisadiyyatına keçid prosesi artıq çoxdan baĢa çatmıĢdır. Mən bir müddət bundan əvvəl demiĢəm ki, biz
artıq keçid dövrümüzü baĢa vurmuĢuq. Azərbaycan indi keçid dövrünü yaĢayan ölkə deyildir. Biz sürətli inkiĢaf
dövrünü yaĢayan ölkəyik, inkiĢafda olan ölkəyik və bir daha demək istəyirəm ki, inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilmək
üçün biz siyasətimizi davam etdirəcəyik.
GiriĢ sözümdə qeyd etdiyim kimi, böyük Dövlət Ġnvestisiya Proqramı icra ediləcəkdir. Yeddi milyard
manat böyük məbləğdir. Elə etməliyik ki, bu məbləğ böyük səmərə ilə istifadə olunsun və bütün layihələrdə
iĢlər getsin. Heç bir yubanma olmasın, biz bürokratik əngəlləri gərək tamamilə aradan qaldıraq və eyni
zamanda, bu böyük dövlət layihələrinə nəzarət daha da güclü olmalıdır. Çünki nəzarət olan yerdə iĢin keyfiyyəti
də təmin edilir.
Bu il əvvəlki illərdəki kimi, infrastruktur layihələrinə böyük vəsait ayrılacaqdır. Xüsusilə yol tikintisinə.
Magistral yollarda iĢlər gedir. Keçən il olduğu kimi, bu il də kənd yollarına eyni qaydada böyük sərmayə
qoyulmağa baĢlamıĢdır. Əvvəlki dövrlərdə də biz bu sahəyə diqqətimizi əsirgəməmiĢdik.
Ancaq xüsusilə 2012-ci və 2013-cü illərdə bu sahəyə daha da böyük məbləğdə vəsait qoyulacaqdır. Kənd
yollarının tikintisi birbaĢa yerli icra orqanlarına tapĢırılmıĢdır. Onlar bu iĢi böyük səmərə ilə və böyük
keyfiyyətlə görməlidirlər. Bu, böyük məsuliyyətdir, çünki əvvəlki dövrdə bu iĢlərlə mərkəzi icra orqanları
məĢğul idi. Ancaq mərkəzi icra orqanlarının digər layihələri vardır. Onlar əsas diqqəti magistral, Ģəhərlərarası
yollara yönəltməlidirlər. O ki qaldı kənd yollarına, yerli icra orqanları bu iĢləri daha yaxĢı bilir. Artıq keçən
ildən baĢlayaraq hər bir bölgədən sifariĢlər gəldi, məruzələr edildi və plan tərtib olundu. Gördüyünüz kimi, ilin
əvvəlindən həm dövlət büdcəsi, həm Prezidentin ehtiyat fondu hesabına bölgələrə vəsait ayrılır. QarĢıya məqsəd
qoyulubdur ki, biz bütün kənd yollarını abadlaĢdıraq. Bu, əlbəttə ki, maksimum məqsəddir.
Eyni zamanda, 2013-cü ilin sonuna qədər qarĢıya real məqsəd də qoyulmuĢdur, bütün hesablamalar
aparılmıĢdır, həm maliyyə imkanlarımız, həm texniki imkanlar. Beləliklə, kəndlərdə yaĢayan əhalinin 80 faizi
2013-cü ilin sonuna qədər gözəl yollardan istifadə edəcəkdir. Ġmkanlarımız hələ ki, buna çatır. Əgər daha da
sürətli inkiĢafa nail ola bilsək, həm bu il, həm gələn il bu Proqrama əlavələr edə bilərik. Ancaq qarĢıya hədəf
qoyulubdur ki, kəndlərdə yaĢayan əhalinin 80 faizi mütləq əsaslı təmir edilmiĢ və tikilmiĢ yollardan artıq
istifadə edəcəkdir. Məqsəd isə əlbəttə ki, kənd yollarının 100 faiz qaydaya salınmasıdır. Biz bu məqsədə də
çatacağıq.
Bölgələrdə qazlaĢdırma prosesi gedir. Dövlət Neft ġirkətinə müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Baxmayaraq
ki, Dövlət Neft ġirkəti böyük Ģirkətdir, eyni zamanda, biz dövlət dəstəyini də əsirgəmirik. Dövlət Ġnvestisiya
Proqramında bölgələrin dövlət büdcəsi hesabına qazlaĢdırılması üçün böyük məbləğ nəzərdə tutulubdur. Yenə
də qarĢıya real məqsəd qoyulubdur ki, 2013-cü ilin sonuna qədər Azərbaycanda qazlaĢdırma 95 faizə çatsın. Bu,
real hədəfdir və biz buna çatsaq, hesab edirəm ki, qazlaĢma ilə bağlı bütün məsələləri həll etmiĢ olarıq. Bu,
böyük vəsait tələb edən məsələdir, böyük texniki imkanlar olmalıdır. Həm yeni xətlər çəkilir, həm vaxtilə
çəkilmiĢ, çürümüĢ xətlər dəyiĢdirilir. Bu proses həm bölgələrdə, həm Bakıda gedir. Biz iki istiqamət üzrə
hərəkət etməliyik. Əvvəlki illərdə yaradılmıĢ, köhnəlmiĢ infrastrukturun bərpası və yeni infrastrukturun
yaradılması paralel Ģəkildə aparılır. Yeni texnologiyalar, yeni boru kəmərləri, xətləri var ki, onların ömrü çox
uzundur və biz onlardan istifadə edirik.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
32
Mən giriĢ sözümdə qeyd etdim ki, biz birinci Proqramın icrası ilə bağlı infrastruktur layihələrinin
içərisində daha çox elektrik enerjisi təchizatına fikir vermiĢik. Baxmayaraq ki, artıq biz özümüzü elektrik
enerjisi ilə tam təmin etmiĢik, bu gün də bu məsələ aktualdır. Çünki ölkə iqtisadiyyatı artır, bizim strateji inkiĢaf
planımız, strateji baxıĢlarımız vardır. Biz bilirik ki, 10 ildən, 20 ildən sonra iqtisadiyyatımız sürətlə artacaqdır.
Yeni müəssisələr, biznes üçün yaradılan yeni Ģərait gözəl imkanlar açır. Beləliklə, bizdə tələbat daim artacaq,
daxili istehlak daim artacaqdır. Bizdə mövcud olan enerji gücləri daxili istehlakdan ən azı 10 faiz artıq
olmalıdır. Baxmayaraq ki, biz bu gün enerji təhlükəsizliyimizi təmin etmiĢik və xaricə ixrac edirik, hazırda
böyük layihələr icra edilir. Onlardan ən böyüyü ġirvan Ģəhərində yerləĢən 780 meqavat gücündə “Cənub”
Elektrik Stansiyasıdır. Bu stansiya bu il istifadəyə verilməlidir. ġüvəlan qəsəbəsində yerləĢən 400 meqavat
gücündə “ġimal-2” stansiyasının təməli keçən il qoyulmuĢdur və gələn il istifadəyə verilməlidir.
Bu il 25 meqavat gücündə Füzuli Su Elektrik Stansiyası istismara verilməlidir. Gələn il Taxtakörpü Su
Anbarında 25 meqavat gücündə Su Elektrik Stansiyası istifadəyə verilməlidir. Keçən il təməl daĢını
qoyduğumuz və bu il inĢası davam etdirilən yeni layihələrlə bərabər, kiçik çaylarda, kiçik həcmli su elektrik
stansiyalarının tikintisi davam edir. Bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması baĢlamıĢdır. Mən keçən il
Qobustan rayonunda birinci stansiyanın açılıĢında iĢtirak etdim. Çox gözəl təcrübədir, bu layihələrin böyük
perspektivi vardır. Artıq Azərbaycanda günəĢ panelləri istehsal edən müəssisə yaradılır. GünəĢ-külək
enerjisindən daha da geniĢ Ģəkildə istifadə etməliyik və Bakıda 300 meqavat gücündə yeni elektrik stansiyasının
tikintisi də nəzərdə tutulur. Yəqin ki, bu il texniki layihələndirmə iĢləri aparılmalıdır. Eyni zamanda, bu ilin
investisiya proqramında ötürücü xətlərin bərpasına vəsait nəzərdə tutulur. Bu sahədə hələ ki, görüləsi iĢlər
çoxdur. Ötürücü xətlərin müəyyən hissəsi nasaz vəziyyətdədir. Bölgələrdə külək əsən kimi bəzən dirəklər yıxılır
və kəndlər iĢıqsız qalır. Ona görə “Azərenerji”yə göstəriĢ verilmiĢdir ki, bu sahəyə xüsusi diqqət göstərilsin və
dövlət büdcəsi tərəfindən dəstək veriləcəkdir.
Ġçməli su və kanalizasiya layihələri icra edilir. Burada bu layihələr haqqında söylənildi. Bir daha demək
istəyirəm ki, bu çox böyük sosialyönümlü, böyük vəsait tələb edən layihədir. Yüz milyonlarla manat, bəlkə
milyardlarla manat vəsait tələb edən layihədir. Bakı, Bakıətrafı qəsəbələr, bütün Ģəhərlər, rayon mərkəzləri
kanalizasiya, içməli su ilə təmin edilməlidir və bu istiqamətdə atılan addımlar ümidvericidir. QarĢıya böyük
hədəflər qoyulub. Amma yenə də deyirəm, bu hədəflər reallığı əks etdirməlidir.
Əlbəttə, mən çox istərdim ki, 2013-cü ilə qədər bütün Ģəhər və rayonlarımızda bu layihələr baĢa çatsın.
Ancaq yəqin ki, bu, mümkün olmayacaqdır. Ona görə real hədəf ondan ibarətdir ki, gələn ilin sonuna qədər
əksər Ģəhər və rayonlarımızda içməli su, kanalizasiya layihələri baĢa çatsın. Mən hesab edirəm ki, biz buna 100
faiz nail olacağıq. Yenə də baxarıq, bu il, ya gələn il əlavə maliyyə imkanlarımız yaranarsa, biz bu vəsaiti, ilk
növbədə içməli su, kanalizasiya layihələrinə yönəltməliyik. Belə olan halda biz bəlkə daha da çox iĢlər görə
bilərik. Ancaq hazırda bütün bölgələrdə, hər bir rayonda içməli su, kanalizasiya layihələri ya baĢlamıĢdır, ya da
ki, baĢlamaq üzrədir. Bununla bərabər, - burada bu barədə də deyildi, - çaylar boyu yerləĢən kəndlərdə modul
tipli sutəmizləyici qurğuların quraĢdırılması prosesi davam etdirilməlidir. Mənə verilən məlumata görə, hazırda
188 kənddə belə qurğular quraĢdırılıb. Vaxtilə insanlar çaylardan, kanallardan su içirdilər. Ġndi təmizlənmiĢ su
içirlər və belə insanların sayı 300 mindən çoxdur. Artıq kəndlərdə 340 min əhali bu imkanlara malikdir.
GöstəriĢ verilmiĢdir ki, bu il və gələn il əlavə tədbirlər görülsün və çaylar boyu yerləĢən kəndlərdə əhalini biz
maksimum dərəcədə təmiz su ilə təmin etməliyik.
Bu il və gələn il yenə də meliorasiya məsələləri diqqət mərkəzindədir. Bu barədə artıq deyildi. Ġki böyük
layihə icra edilir. Həm bu sahədə ən böyük layihələr və bəlkə də ölkə miqyasında, qeyri-neft sektorunda ən
böyük investisiyalar məhz bu sahəyə yönəldilir. Biz iki böyük su anbarı yaradırıq. Əslində böyük göllər
yaradırıq - Taxtakörpü və ġəmkirçay anbarları. On minlərlə hektar yeni torpaq sahələri dövriyyəyə daxil
ediləcəkdir və beləliklə, kənd təsərrüfatına çox güclü təkan veriləcəkdir. Bunlar çox böyük vəsait tələb edən
layihələrdir. Bu, gələcəyə qoyulan investisiyalardır. Bu investisiyalar dərhal qayıtmayacaq və qarĢıya məqsəd də
qoyulmayıb ki, onlar dərhal qayıtsın. Bu investisiyalar əlavə məhsulun yetiĢdirilməsi nəticəsində, ilk növbədə
fermerlərin cibinə qayıdacaq və ondan sonra dövlətə. Yəni, bu da dövlət tərəfindən özəl sektora verilən böyük
dəstəkdir. Çünki bizdə kənd təsərrüfatı tamamilə özəl sektor tərəfindən idarə edilir, yəni, özəl sektorun
sərəncamındadır. Beləliklə, biz bu layihələri də sahibkarlığın inkiĢafına atılmıĢ addımlar kimi qiymətləndirsək,
səhv etmərik.
Kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlı əlavə tədbirlər görüləcəkdir, kifayət qədər ciddi proqramlar qəbul
edilibdir. Taxılçılıqla bağlı yeni təĢəbbüslər icra edilir. Bir il bundan əvvəlki müĢavirədə demiĢdim ki, biz
tezliklə taxılçılıq üzrə iri fermer təsərrüfatlarının yaradılmasına baĢlamalıyıq. Ancaq bir il keçdi, hələ ki, nəticə
yoxdur. Mən bilirəm ki, bu, böyük, ciddi məsələdir. Burada həm yeni torpaq sahələri müəyyən edilməli,
infrastruktur layihələri icra olunmalı, suvarma məsələləri öz həllini tapmalıdır. Ancaq mən hesab edirəm ki, bu
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
33
iĢlərə daha da böyük diqqət göstərilməlidir. Hesab edirəm ki, gələnilki müĢavirədə artıq biz birinci uğurlardan
danıĢmalıyıq, əks-təqdirdə mənim göstəriĢlərimə laqeyd yanaĢanlar cəzalandırılacaqlar. Bunu bilin. Bu,
ölkəmizin ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün lazımdır. Bu, çox gözəl, vaxtında irəli sürülmüĢ
təĢəbbüsdür. Yubanmadan icra edilməlidir və mən bu barədə bütün müvafiq qurumlara göstəriĢ vermiĢəm.
Çünki bu iĢ müvafiq qurumlar tərəfindən əlaqələndirilmiĢ Ģəkildə aparılmalıdır. Bütün müvafiq qurumlar bu
iĢlərlə məĢğul olmalıdır. Ümumi nəzarət Nazirlər Kabinetinə tapĢırılır.
Heyvandarlığın inkiĢafı ilə bağlı böyük addımlar atılır. Bu yaxınlarda Prezidentin ehtiyat fondundan Kənd
Təsərrüfatı Nazirliyinə 10 milyon manat vəsait ayrılmıĢdır ki, yenidən o cins mal-qaranın gətirilməsinə nail
olsun. Artıq bir neçə ildir ki, bu proses baĢlamıĢdır. Beləliklə, biz böyük dərəcədə mal-qaranın cinsini
yaxĢılaĢdıracağıq. Xaricdən gətirilən mal-qara çox məhsuldardır və biz çalıĢmalıyıq ki, tədricən böyük
heyvandarlıq və südçülük fermer təsərrüfatları yaradılsın, artıq burada Ağcabədidən olan iĢ adamı bu barədə
danıĢdı. O, doğrudan da Azərbaycanın ən böyük südçülük müəssisəsidir. Çox Ģadam ki, artıq orada
heyvandarlıq da, maldarlıq məsələləri də öz həllini tapır. Belə müəssisələr bizə lazımdır. Mən bir azdan sonra
deyəcəyəm, ümumiyyətlə, daxili istehsal tələbatımızı nə qədər təmin edir. Südçülük, heyvandarlıq, taxılçılıq
sahələrinə xüsusi diqqət göstərilməlidir.
Keçən ilin sonunda üzümçülüyün inkiĢafına dair Dövlət Proqramı qəbul edilmiĢdir. Bu da dövlətin
niyyətini göstərir. Mən keçən il üzümçülüklə bağlı öz fikirlərimi geniĢ Ģəkildə bildirdim. Vaxtilə Azərbaycanda
üzümçülük nə üçün məhv edildi. O barədə də danıĢdım və təkrar etməyə ehtiyac yoxdur. Bu Proqram dövlətin
prioritetlərini göstərir. Özəl sektor əlbəttə ki, bu iĢlərlə məĢğul olub, məĢğul olur və olmalıdır. Yeni üzüm
bağları salınır, biz bunu alqıĢlayırıq.
Proqramın məqsədi ondan ibarətdir ki, biz özəl sektora necə daha da böyük dərəcədə kömək edə bilərik
ki, üzümçülük Azərbaycanda inkiĢaf etsin və 1980-ci illərdə ulu öndər tərəfindən yaradılmıĢ gözəl ənənə bərpa
edilsin. Bu, həm ölkə iqtisadiyyatı, həm də, ilk növbədə, fermerlər üçün lazımdır. Çünki fermerlər yaxĢı bilirlər
ki, üzümçülükdə əldə edilən gəlirləri baĢqa sahədə bəlkə də əldə etmək mümkün deyildir. Bu proqramın da
təməlində yenə də sahibkarlığın inkiĢafı dayanır ki, fermerlər, kəndlilər daha da çox pul qazansınlar, daha da
yaxĢı yaĢasınlar.
Bağçılıqla, xüsusilə müasir texnologiyalar əsasında bağçılıqla bağlı layihələr baĢlamıĢdır. Mən keçən il
Quba rayonunda bir təsərrüfatla tanıĢ olmuĢam. Ġntensiv bağçılıq təsərrüfatıdır. Baxmayaraq ki, Quba zonası,
ümumiyyətlə, bağçılıqla məĢhurdur, gözəl alma bağları var, amma yeni sistem məhsuldarlığı bəlkə bir neçə dəfə
artırır. Bu da əlavə gəlirlər, əlavə məhsul yetiĢdirilməsi deməkdir. Ġntensiv bağçılıq da daim diqqət
mərkəzindədir.
Biz bütövlükdə kənd təsərrüfatında müasir texnologiyaları daha da geniĢ Ģəkildə tətbiq etməliyik. Bu
məqsədlə kənd təsərrüfatında böyük inkiĢafa nail olmuĢ ölkələrə heyətlər göndərilmiĢdir, onların təcrübəsi
öyrənilmiĢdir və biz ən müasir texnologiyaları gətirməliyik. Necə ki, inĢaatda, yol tikintisində, memarlıqda,
baĢqa sahələrdə biz ən müasir texnologiyaları gətiririk, bu sahəyə də gətirməliyik. Onda məhsuldarlıq, hətta
indiki torpaq fondunu nəzərə almaqla, məhsuldarlıq böyük dərəcədə artacaqdır. Nəzərə alsaq ki, qeyd etdiyim
kimi, böyük meliorasiya layihələri icra edilir, on minlərlə, bəlkə, yüz min hektara qədər yeni torpaq dövriyyəyə
veriləcəkdir, görün, kənd təsərrüfatının inkiĢafı üçün nə qədər Ģərait yaradılacaqdır.
Ərzaq təhlükəsizliyi məsələləri hər bir ölkə üçün vacibdir. Biz bu məsələlərlə bir neçə ildir ki, məĢğuluq.
Görəndə ki, biz öz daxili istehsalımıza arxalanmalıyıq, bu sahədəki addımlarımız daha da təsirli olmuĢdur. Yenə
də iqtisadi, maliyyə böhranı, ondan sonra bəzi ölkələrdə quraqlıq ona gətirib çıxarmıĢdır ki, bir neçə il bundan
əvvəl taxılla bağlı problemlər yaranmıĢdı. Ənənəvi təchizatçılar ixracata qadağa qoymuĢdular. Baxmayaraq ki,
kontraktlar bağlanmıĢdı, ancaq taxılın idxalı dayanmıĢdı və biz onda fikirləĢməyə baĢladıq ki, nəinki taxılçılıq
sahəsində, hər bir sahədə tələbatımızı daxildə təmin etməliyik. Buna imkan var – bizim gözəl torpağımız,
zəhmətkeĢ insanlarımız, dövlət dəstəyi vardır. Ona görə ərzaq təhlükəsizliyi enerji, nəqliyyat təhlükəsizliyi ilə
bərabər çox ciddi məsələdir.
Biz keçmiĢdə özümüzü heç vaxt ərzaq məhsulları ilə təmin etməmiĢdik. Sovet dövründə ümumxalq
təsərrüfatı kompleksi var idi və bütün əsas ərzaq məhsulları baĢqa respublikalardan gəlirdi. Biz qısa müddət
ərzində ciddi dönüĢ yarada bilmiĢik. Ancaq hələ ki, ərzaq təhlükəsizliyimizi tam Ģəkildə təmin etməmiĢik,
baxmayaraq ki, çox ciddi irəliləyiĢ vardır. Ona görə, mən indi bəzi rəqəmləri səsləndirmək istəyirəm. Əlbəttə,
biz bunu daim diqqət mərkəzində saxlayırıq və biz bu rəqəmlər əsasında Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun
xətti ilə kreditlərin verilməsini də müəyyən edirik. Biz daha çox o sahələrə kreditləri verməliyik ki, həmin
istehsal daxili tələbatı ödəyə bilsin.
Beləliklə, taxıl istehsalı hazırda tələbatımızın 65 faizini təĢkil edir. Görüləcək tədbirlər nəticəsində 2013-
cü ilin sonunda 84 faiz olacaqdır. 84 faiz olarsa, bu, yaxĢı rəqəmdir, ancaq son rəqəm deyildir. Ət – özümüzü 88
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
34
faiz səviyyəsində təmin edirik. 2013-cü ildə proqnoz 95 faiz olacaqdır. QuĢ əti – hazırda 81 faizdir. Bu
yaxınlarda quĢçuluğa daha da çox kreditlər verildi. Ona görə də istehsal artdı və 2 ildən sonra, gələn ilin sonuna
qədər 92 faiz olmalıdır. Kartof istehsalı artıq 102 faizdir, 114 faiz olacaqdır. Meyvə - 117 faiz, yəni ki, ixrac
potensialı vardır. Bostan məhsulları 100 faiz, yumurta 77 faiz, gələn ilin sonunda 100 faiz olmalıdır. ġəkər
istehsalı 160 faizdir. Ancaq o da həqiqətdir ki, Ģəkərin xammalı əsasən xaricdən gətirilir. Ancaq bununla
bərabər, daxili istehsal 160 faizdir, böyük ixrac imkanları vardır. Azərbaycanda duz istehsalı 47 faizdir, 75 faiz
olmalıdır. Süd və süd məhsulları hazırda tələbatımızın 70 faizini ödəyir, gələn ilin sonunda təxminən 80 faiz
olacaqdır. Bitki yağı – 65 faiz, kərə yağı 50 faizdir. Bu da artmalıdır. Yəni bu, əsas ərzaq məhsullarıdır və bu
rəqəmlər nəyi göstərir. Birinci növbədə onu göstərir ki, doğrudan da çox ciddi dönüĢ yaradılıbdır. Ġkinci nəticə
ondan ibarətdir ki, gələn ilin sonuna aid gətirdiyim rəqəmlər, artıq reallığa əsaslanır. Bu, bizim niyyətimiz deyil.
Veriləcək kreditlər hesabına və iĢə salınacaq yeni müəssisələrin fəaliyyəti nəticəsində bu, belə olacaqdır. Ancaq,
eyni zamanda, rəqəmlər onu göstərir ki, biz bəzi pozisiyalar üzrə hələ ki, daxili tələbatı ödəyə bilmirik. Ola bilər
ki, buna 4-5 il vaxt lazım olacaqdır. Ancaq biz bunu təmin etməliyik. Həm kərə yağı, həm bitki yağı, həm taxıl –
biz bunu təmin etməliyik. Əlbəttə ki, biz investisiya planlarımızı müzakirə edərkən, ilk növbədə, bax, bu cədvəli
qabağımıza qoymalıyıq və kənd təsərrüfatının inkiĢafını bunun əsasında təmin etməliyik.
Eyni zamanda, biz hər bir sahədə olduğu kimi, qabağa baxmalıyıq ki, 10 il, 20 il bundan sonra nə
olacaqdır. Ümid edirəm ki, 2015-ci ilə qədər əsas ərzaq məhsulları ilə özümüzü 100 faiz təmin edəcəyik. Həm
kreditlər veriləcək, yeni torpaqlar dövriyyəyə daxil ediləcək və s. Ondan sonra nə olacaq? Ondan sonra biz yeni
bazarlar axtarmalıyıq, yeni bazarlar tapmalıyıq və ənənəvi bazarlara daha da böyük həcmdə öz məhsullarımızı
çıxarmalıyıq. Mən artıq Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinin qarĢısında belə vəzifə qoydum ki, yeni bazarların
araĢdırılması prosesi indidən baĢlanmalıdır. Ġndidən ki, biz hazırlıqlı olaq. 2015-2016-cı illərdə bizim çox böyük
həcmdə ixracyönümlü kənd təsərrüfatı məhsulumuz olacaqdır. Biz onları ixrac etməsək, onda kənd
təsərrüfatının inkiĢafını təmin edə bilmərik. Çünki daxili bazar dolacaq, - düzdür, əhali artır, tələbat artır, amma
o qədər də böyük həcmdə artmır. Bizdə əhali hər il 1,5, 1,7 faiz artır. Ona görə yeni bazarlara çıxıĢımız olmasa,
bu, kənd təsərrüfatının inkiĢafını məhdudlaĢdıracaqdır. Yeni bazarlara çıxıĢ üçün iĢləməliyik, iĢləyirik və bu
məsələdə müvafiq qurumlar əlaqəli Ģəkildə iĢləməlidirlər. Biz idxalı əvəzləyəcəyik, eyni zamanda,
ixracyönümlü məhsullarla baĢqa ölkələrin bazarlarına çıxmalıyıq. Ona görə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Ġqtisadi
ĠnkiĢaf Nazirliyi və Xarici ĠĢlər Nazirliyi bu məsələ ilə bağlı gərək müzakirə aparsınlar, lazım olarsa, iĢçi qrupu
yaradılsın.
Bizim dünyadakı tərəfdaĢlarımızın sayı artır. Mən giriĢ sözümdə də dedim, Azərbaycan ilə əməkdaĢlıq
etmək istəyənlərin sayı artır, biz də istəyirik əməkdaĢlığımızı geniĢləndirək və öz məhsullarımızla yeni bazarlara
çıxaq - həm ənənəvi bazarlara, həm yeni bazarlara. Biz xüsusilə Avropa bazarlarına kənd təsərrüfatı məhsulları
ilə çıxmalıyıq. Bunun üçün təkcə bizim istəyimiz kifayət deyildir. Bunun üçün keyfiyyətli məhsullar
yetiĢdirilməlidir. Bizim kənd təsərrüfatı məhsullarımız – meyvələr, tərəvəz keyfiyyətlidir, təbiidir, tərkibində
heç bir kimya yoxdur, olmamalıdır. Bu da çox vacib məsələdir. Biz kəmiyyət dalınca qaçmamalıyıq. Çünki indi
kəmiyyət dalınca qaçanlar keyfiyyəti itirirlər. Elə olmasın ki, bir neçə ildən sonra bizdə də bu meyvə-tərəvəz
süni dad versin, necə ki, bəzi ölkələrdə yeyəndə heç bilmirsən hansı meyvədir, ya tərəvəzdir. Ona görə biz bu
təbiiliyi, keyfiyyəti mütləq saxlamalıyıq, kəmiyyəti keyfiyyətin hesabına artırmamalıyıq. Emal müəssisələrimiz
indi çox müasirdir, xüsusilə son illər ərzində tikilən müəssisələr. Orada bütün sertifikatlar, standartlar olmalıdır.
Avropa Ġttifaqının bazarlarına çıxmaq üçün biz elə müəssisələr yaratmalıyıq ki, bu imkanlar olsun. Yəni, bu, çox
ciddi məsələdir. Bu, bu günün məsələsi deyil, gələcəyə yönəlmiĢ bir məsələdir. Amma biz bununla bu gün
məĢğul olmasaq, gecikərik.
Eyni zamanda, biz inĢaat materiallarının istehsalını daxildə artırmalıyıq və artıracağıq. Mən burada da bir-
iki rəqəmi gətirmək istəyirəm. Hazırda Azərbaycanda sement istehsalı daxili tələbatın 44 faizini təmin edir,
2013-cü ildə 75 faiz, 2014-cü ildə 125 faiz olacaqdır. Azərbaycanda tikilməkdə olan yeni sement zavodları
istifadəyə veriləcək və 2 ildən sonra bizdə 25 faiz əlavə ixrac məhsulu olacaqdır. Biz bunu hara satacağıq? Ġndi
sement bazarları üçün mübarizə gedir. Biz özümüz bunu bilirik. Bizə sement satmaq istəyənlər çoxdur və hər
tərəfdən xahiĢlər gəlir ki, bizdən alın. Yəni, bu, reallıqdır. Ġndi biz də daxili tələbatımızı təmin edəndən sonra,
əlbəttə ki, xaricdən sement almayacağıq. Hara satacağıq, bu barədə nə vaxt fikirləĢməliyik? Bu gün. Çünki bu,
2014-cü ildə 125 faiz olacaqdır. Ġndidən iĢlərimizi elə qurmalıyıq ki, 2014-cü ildə heç bir problem olmasın.
Ondan baĢqa, dövlətin dəstəyi ilə yaradılan böyük müəssisələr iĢə düĢür. Gəncədə alüminium zavodu açıldı, 50
min ton yüksək keyfiyyətli alüminiumun istehsalı təmin edildi. AçılıĢ zamanı mənə məlumat verildi ki, bu
rəqəm 100 minə, 200 minə qalxacaqdır. Alüminium elə məhsuldur ki, o, istənilən yerə satılır. Yəni, bu məhsula
görə bazar axtarmaq lazım deyildir. Ancaq biz nə etməliyik? Gəncə alüminium zavodunun yanında texnopark
yaratmalıyıq. Özəl sektor bu iĢə qoĢulmalıdır. Dövlət yerlər ayırmalıdır, infrastrukturu təmin etməlidir, özəl
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
35
sektor isə hazır məhsulları buraxmalıdır. Çünki biz əlbəttə, alüminiumu külçə kimi də sata bilərik, ancaq bu,
yarımçıq bir iĢ olacaqdır. Biz niyə alüminium məhsullarını xaricdən almalıyıq? Özümüz alüminium istehsal
edirik, özümüz də hazır məhsulu istehsal edək, daxildə sataq, xaricdən gələnin qabağını kəsək və sonra xaricə də
ixrac edək. XahiĢ edirəm ki, bu məsələ ilə ciddi məĢğul olun, həm sahibkarlar, həm Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi.
Gəncədə alüminiumyönümlü texnopark yaradılmalıdır.
Kimya sənayesində texnoparkın yaradılması prosesi baĢlamıĢdır. Böyük neft-kimya kompleksi
tikiləcəkdir. “Azərikimya”ya bütün göstəriĢlər verilmiĢdir, Sumqayıtda torpaq sahələri ayrılmıĢdır. Biz kimya
sənayesində də hazır məhsulun buraxılmasına nail olacağıq. Kimya texnoparkının yaradılması artıq baĢlamıĢdır.
Bütövlükdə texnoparkların yaradılması prosesi gedir. Bu, müsbət prosesdir. Sumqayıt texnoparkı fəaliyyət
göstərir, orada 10-a yaxın müəssisə fəaliyyətdədir, minlərlə iĢ yeri açılmıĢdır, hazır məhsul da istənilən ölkəyə
ixrac edilə bilər. Bir texnopark da Balaxanıda məiĢət tullantılarının yandırılması zavodunun yanında
yaradılacaqdır. Orada da iĢ yerləri açılacaqdır və bir sahəni də Balaxanı texnoparkı öz üzərinə götürəcəkdir.
Beləliklə, dəfələrlə qeyd etdiyim sənayeləĢmə prosesinə daha da ciddi təkan veriləcəkdir.
Biz Azərbaycan Ģirkətlərini xarici bazarlara çıxarmalıyıq. Hazırda Dövlət Neft ġirkəti xaricdə fəal iĢləyir.
Biz çalıĢmalıyıq ki, digər dövlət Ģirkətlərinə də kömək göstərək. O Ģirkətlər ki, onlar xarici bazarlarda iĢləyə
bilər. Dövlət Neft ġirkətinin imkanları artıq geniĢlənir. Mən hesab edirəm ki, bizim aviaĢirkətimiz “AZAL”
xarici bazarlara çıxmalıdır, baxmalıdır, bəlkə hansısa baĢqa aviaĢirkəti almaq olar. Hansısa baĢqa ölkələrdə iĢ
qurmaq olar, yəni, bu da dövlət dəstəyi hesabına mümkün olacaqdır. “Azərenerji”, - düzdür, indi daxildəki
layihələrlə məĢğuldur və bu da təbiidir. Amma vaxt gələcək daxildə bu layihələr baĢa çatacaq və onunla paralel
olaraq xarici bazarlara çıxmalıdır. Bizim Dövlət Neft ġirkəti bəzi ölkələrdə qaz Ģəbəkəsini artıq idarəçiliyə
götürmüĢdür. “Azərenerji” Ģirkəti də bu istiqamətdə addımlar ata bilər. Xəzər Gəmiçiliyi xarici fəaliyyətini
geniĢləndirməlidir, ölkə daxilində dövlət tərəfindən verilən vəsait hesabına bərələr, tankerlər, gəmilər alınır. Biz
eyni sistemi xaricdə də yarada bilərik. Bu barədə də düĢünmək lazımdır.
Eyni zamanda, biz özəl Ģirkətlərə də kömək göstərməliyik ki, xarici bazarlara çıxsınlar. Yenə də Xarici
ĠĢlər Nazirliyi, Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi birgə iĢləsinlər və mənə konkret təklif versinlər. Mən birinci dəfə deyil
ki, bu barədə danıĢıram. Ancaq hələ ki, mən belə real nəticə görmürəm. Mənə konkret təkliflər verilsin. Bizim
baĢqa ölkələrlə hökumətlərarası komissiyalarımız vardır. O komissiyalarda bu məsələ müzakirə edilməlidir.
Azərbaycan Ģirkətləri üçün tərəfdaĢ olduğumuz ölkələrdə xüsusi güzəĢtli Ģərait yaradılmalıdır. Biz hesab edirik
ki, bu, ədalətli olar. Beləliklə, biz özəl Ģirkətləri də xarici bazarlara çıxarmalıyıq. Bizim banklar xarici bazarlara
çıxmalıdır, çıxır, daha da sürətlə çıxmalıdır. Bir yox, iki yox, beĢ, on bankımız niyə baĢqa ölkələrdə iĢləməsin?!
Niyə orada böyük mövqelərə nail olmasın?! Dövlət öz tərəfindən dəstək verəcəkdir. Lazım olsa siyasi dəstək də,
baĢqa dəstək də veriləcəkdir.
Biz Azərbaycanda böyük nəqliyyat və logistika mərkəzi yaradırıq. BeĢ beynəlxalq aeroportumuz, ən
müasir təyyarə parkımız vardır. Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu tikilir, yeni aerovağzal binası nadir
memarlıq abidəsi olacaqdır. Yeni zolaqlar, Ələtdə Beynəlxalq Dəniz Ticarət limanı tikilir. Bu, Xəzərdə ən
böyük liman olacaqdır. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu Azərbaycan dövlətinin təĢəbbüsü və maliyyə dəstəyi ilə
reallaĢan layihədir, tikilməkdədir, ümid edirəm ki, gələn il istifadəyə veriləcəkdir. Beləliklə, Azərbaycan bu
bölgədə icra edilən layihələr hesabına dünya miqyasında logistika və nəqliyyat mərkəzinə çevriləcəkdir. Bizim
istəyimiz bundan ibarətdir, buna nail olacağıq və oluruq.
Bizim coğrafi vəziyyətimiz əlveriĢlidir. Ancaq coğrafi vəziyyət infrastruktur olmadan heç nəyi dəyiĢmir.
Bizim bu sahədəki siyasətimiz çox düzgündür. Avtomobil yolları, dəmir yolları, hava nəqliyyatı, dəniz
nəqliyyatı. Azərbaycan dövləti hər il bərələrin, tankerlərin, təyyarələrin alınmasına, dəmir yolu layihəsinin
icrasına və sairə büdcədən nə qədər vəsait ayırır.
Bütövlükdə gələcək haqqında söhbət aparanda mən artıq bir neçə dəfə bu fikri səsləndirmiĢəm və bir daha
demək istəyirəm ki, əlbəttə, ikinci Dövlət proqramı uğurla icra ediləcəkdir. Heç bir Ģübhəm yoxdur ki, 2013-cü
ilə qədər bütün məsələlər öz həllini artıqlaması ilə tapacaqdır. Bu barədə heç kimin Ģübhəsi olmamalıdır və
yoxdur. Biz strategiyamızı müəyyən etmiĢik və növbəti onillik üçün strateji inkiĢaf planımızı hazırlamalıyıq -
2013-2023-cü illəri əhatə edən strateji inkiĢaf planı.
Müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Ġndi mən artıq detallara toxunmaq istəmirəm, bir daha hədəfi müəyyən
etmək istəyirəm. Hədəf ondan ibarətdir kĠ, növbəti 10 ildə - 2013-2023-cü illərdə Azərbaycan əhalisi yüksək
gəlirli ölkəyə çevrilməlidir. Növbəti 10 il ərzində qarĢıya hədəf qoymalıyıq ki, ümumi daxili məhsul 2 dəfə
artsın. Bu çox böyük, çətin hədəfdir. Nəzərə alsaq ki, ümumi daxili məhsulumuz artıq 3 dəfə artmıĢdır, indi 3
dəfə artmıĢ iqtisadiyyatı daha 2 dəfə artırmalıyıq. YaxĢı baĢa düĢürük ki, artıq neft və qazın hesabına bunu
artırmaq mümkün olmayacaqdır. Çünki biz neft hasilatının yüksək həddinə çatmıĢıq, ondan çox artırmaq da
lazım deyildir. Mən hesab edirəm ki, hasilatı bu səviyyədə saxlamalıyıq ki, daha da uzun müddət ərzində
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
36
insanlarımız bundan istifadə etsinlər. Ancaq biz buna qeyri-neft sektorunun hesabına nail ola bilərik. 2013-
2023-cü illərdə dövlət və özəl qurumların birgə fəaliyyəti yeni mərhələyə qədəm qoyacaqdır. Yəni, dövlət və
özəl qurumların birgə fəaliyyət planı iĢlənməlidir.
Əlbəttə, biz Dövlət ĠnkiĢaf Proqramımızı qəbul edəcəyik. 2014-2018-ci illəri əhatə edən beĢillik proqram
qəbul ediləcəkdir. Amma eyni zamanda, dövlət və özəl qurumların birgə fəaliyyəti üzrə strateji istiqamətləri
yenidən iĢlənməlidir. Nəzərə almalıyıq ki, özəl sektorumuz artıq 10 il əvvəlki özəl sektor deyildir. Özəl
sektorumuz artıq dayanıqlı, güclü özəl sektordur və görüləcək tədbirlər nəticəsində daha da güclənəcəkdir.
Dediyim vəzifələr icra olunarsa, - onlar olunmalıdır, - özəl sektor daha da güclü olacaqdır. Beləliklə, ümumi
daxili məhsulu iki dəfə artırmalıyıq və Azərbaycanı daha da güclü ölkəyə çevirməliyik.
Bizim siyasi çəkimiz, iqtisadi gücümüz artır. Bunu bizi istəyənlər də görür, istəməyənlər də. Bizim
uğurlarımıza sevinənlərin sayı kifayət qədər çoxdur. Amma istəməyən qüvvələr də, bədxahlar da vardır. Onları
da bir neçə qrupa bölmək olar. Birinci növbədə bizim əsas düĢmənlərimiz dünya erməniliyi və onların təsiri
altında olan riyakar, korrupsioner, rüĢvətxor siyasətçilərdir. O siyasətçilər ki, həqiqəti görmək istəmir və
müxtəlif yerlərdə Azərbaycanı ləkələməklə məĢğuldurlar. Bəzi parlamentlərin erməni lobbisinin pulu ilə
dolanan üzvləri, bəzi siyasi xadimlər və sair. Onların hamısını biz yaxĢı bilirik. Onların heç adlarını çəkmək
lazım deyildir. Bir qrup onlardır. Digər qrup, ümumiyyətlə, Azərbaycanın müstəqil siyasətini qəbul
etməyənlərdir. Yəni, qəbul etmirlər ki, Azərbaycan müstəqil siyasət apara bilsin. Biz müstəqil siyasət aparırıq
və aparacağıq. Bu siyasət, bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan xalqının maraqlarına xidmət edir. BaĢqa heç
kimin maraqlarına xidmət etmir və etməyəcəkdir. Azərbaycan xalqının maraqları hər Ģeydən üstündür. Bu
maraqları təmin etmək üçün biz mübarizəmizi aparırıq və apacağıq. Nəticələr və yaxın tarix göstərir ki, biz hətta
təkbaĢına mübarizədə qalib gələ bilirik.
Üçüncü qrup isə sadəcə olaraq bizə paxıllıq edənlərdir. Ġndi Azərbaycanın reallıqları belədir ki, doğrudan
da bizim tariximiz inkiĢaf edir və uğurlar tarixidir. Baxın, biz son müddət ərzində həm siyasi, həm iqtisadi
sahədə nə qədər böyük nailiyyətlərə çatmıĢıq. Bir daha demək istəyirəm ki, inkiĢaf etmiĢ ölkələrin reytinqləri
aĢağı düĢdüyü halda, bəzi inkiĢaf etmiĢ ölkələr defolt ərəfəsində olduğu halda, “Standard & Poor`s”
Azərbaycanın kredit reytinqini qaldırır.
Dünyanın iqtisadi sahədə ən mötəbər “beyin mərkəzi” olan Davos Dünya Ġqtisadi Forumu ölkələrin
rəqabət qabiliyyətliliyinə görə Azərbaycanı 55-ci yerə layiq görür, bütün MDB məkanında birincidir. Bu,
hansısa qondarma qeyri-hökumət təĢkilatı deyil ki, ağzına gələni danıĢsın. Dünya Ġqtisadi Forumu dünya
Ģöhrətli beynəlxalq təĢkilatdır, bu da onların rəyidir.
Azərbaycan gənc müstəqil ölkədir. Müstəqilliyimizin cəmi 20 yaĢı vardır. Ancaq biz artıq dünyanın ən
birinci qurumunun üzvüyük. BMT Təhlükəsizlik ġurasının üzvüyük. Biz bu haqqı çətin mübarizədə qazanmıĢıq.
Çünki yolumuzdan dönməmiĢik, ədalətli olmuĢuq və dünya ictimaiyyətinin böyük rəğbətini qazanmıĢıq. 155
ölkə Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləmiĢdir. Ġctimai rəy və beynəlxalq ictimaiyyət deyəndə bu hadisəni
yada salmaq lazımdır. Beynəlxalq ictimaiyyət hansısa təĢkilatın üzvləri deyildir. O təĢkilatın önəmindən asılı
olub-olmayaraq, o təĢkilat və onun üzvləri beynəlxalq ictimaiyyətin rəyini əks etdirmir. Beynəlxalq ictimaiyyət
BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatıdır, orada 200-ə qədər ölkə vardır. Onların 155-i Azərbaycanı dəstəkləmiĢdir. Bu
böyük siyasi uğurumuzdur və biz artıq dünyada gedən bütün proseslərə öz təsirimizi göstəririk, öz sözümüzü
deyirik. Biz bu tarixi gündə, o quruma üzv seçilən gün mən demiĢəm ki, Təhlükəsizlik ġurasında ədaləti bərpa
edəcəyik, ədaləti müdafiə edəcəyik və edirik də.
Ondan sonra “Böyük iyirmilik”in xarici iĢlər nazirlərinin toplantısına Azərbaycanı dəvət edirlər. Bu, nəyi
göstərir? Onu göstərir ki, ölkəmiz dünya üçün çox əhəmiyyətlidir. “Böyük iyirmilik”ə 20 ölkə daxildir, ona görə
də “Böyük iyirmilik” adlandırılır. O qrupa daxil olmayan 10 ölkə dəvət edilmiĢdi, onlardan biri Azərbaycan idi.
KeçmiĢ Sovet Ġttifaqından ancaq Azərbaycan oraya dəvət edildi. Yəni, bizi istəməyənlər buna biganə qala
bilərmi? Əlbəttə ki, yox.
Ondan sonra biz dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən birində yaĢayırıq. Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən
biridir. Tarixən belə olub, indi də biz böyük əmək qoymuĢuq, Ģəhərimizi daha da gözəlləĢdirmiĢik. Üstəgəl
bizim istedadlı gənclərimizin uğuru, “Eurovision” yarıĢmasında uğuru bütün Azərbaycan xalqının, dövlətimizin
uğurudur.
Həm BMT Təhlükəsizlik ġurası, həm “Böyük iyirmilik”ə dəvətimiz, dünyanın mötəbər iqtisadi qurumları
tərəfindən Azərbaycana yüksək qiymətin verilməsi, “Standard & Poor`s”un qiymətləndirməsi, “Eurovision”
müsabiqəsində qələbə. Yəni, bunlar bizi istəməyənlərin əlbəttə ki, gözünü deĢir. Ona görə, biz
təəccüblənməməliyik ki, haradasa kim nə isə yazdı, kim isə ağzını büzdü. Biz buna fikir verməməliyik, bu,
təbiidir. Əsas odur ki, uğurlarımız hərtərəflidir və bu uğurlar hər sahədə davam edəcəkdir. Mən buna Ģübhə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
37
etmirəm. Azərbaycan daha da güclü olacaq və bizim haqqımızda, ölkə haqqında yazan, o böhtanlı məqalələrin
müəlliflərinə də ən gözəl cavab bizim reallıqlarımızdır, bizim iĢimizdir, uğurumuzdur.
Azərbaycan dinamik ölkədir. Azərbaycan güclü ölkədir. Bizim dostlarımızın sayı artır. Amma
istəməyənlər də var və olacaqdır. Ancaq onların ayağımıza dolaĢması bizi seçdiyimiz bu yoldan döndərə bilməz.
Bizim yolumuz ədalət yoludur. Yolumuz haqq yoludur, inkiĢaf yoludur, tərəqqi yoludur. Biz bu yolla uğurla
gedirik və gedəcəyik. Sağ olun!
“Xalq qəzeti”.-2012.- 29 fevral.-№ 48.-S.1-5.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
38
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Türkiyənin TRT televiziya kanalına
müsahibəsi
Bakı, 2 mart (AzərTAc). Xəbər verildiyi kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev
fevralın 29-da Türkiyənin TRT televiziya kanalının Bakı təmsilçisi Yüksel Degercana müsahibə vermiĢdir.
AzərTAc müsahibəni təqdim edir.
- Hörmətli tamaĢaçılar, hazırda Azərbaycanın paytaxtı Bakıdayıq. Prezident Ġlham Əliyev “TRT Xəbər”in qonağıdır. Cənab Prezident, əvvəlcə qapılarınızı bizə - TRT ailəsinə açdığınız üçün Sizə çox təĢəkkür edirəm.
Müsahibəmizə Fransa mövzusu ilə baĢlamaq istəyirəm. Son dönəmdə Fransa mövzusu həddindən artıq
gündəmdə idi. Xüsusilə Fransa parlamentinin ardından Senatın da qəbul etdiyi uydurma “erməni
soyqırımı” iddialarının inkarını cinayət sayan qanun layihəsi Konstitusiya ġurasına getdi və Konstitusiya
ġurası bu layihəyə “Dur!” dedi, onu rədd etdi. Bu iĢdə Azərbaycanın və Türkiyənin böyük xidmətləri
vardır. Konstitusiya ġurasının bu qərarını necə dəyərləndirirsiniz? Bu, Sizdə hansı duyğular oyatdı?
- Ġlk növbədə, mən bütün türk xalqını və bütün Azərbaycan xalqını, dünyada bütün ədalətsevər insanları
bu qanunun ləğv edilməsi ilə əlaqədar ürəkdən təbrik etmək istəyirəm. Hesab edirəm ki, Fransanın Konstitusiya
Məhkəməsi ədaləti bərpa etdi. Çünki bildiyiniz kimi, bu qanun heç bir tarixi reallığa əsaslanmayan, tarixi
həqiqəti təhrif edən yalan üzərində qəbul edilmiĢdi. Türkiyə ictimaiyyəti, Azərbaycan ictimaiyyəti və dövlət
qurumları dərhal öz səylərini göstərməyə baĢlamıĢdır. Mən çox Ģadam ki, bu səylər uğurla nəticələndi və Fransa
Konstitusiya Məhkəməsi bir daha onu göstərdi ki, yalan üzərində qurulmuĢ iddialar heç vaxt qüvvəyə
minməyəcəkdir. Eyni zamanda, bu qanunun ləğv edilməsi söz azadlığına verilən böyük töhfədir. Təsəvvür edin,
əgər bu qanun qüvvəyə minsəydi, onda söz azadlığı, fikir azadlığı haqqında ümumiyyətlə söhbət açmaq
mümkün olmazdı. Mən çox Ģadam ki, bizim birgə səylərimiz və beynəlxalq dəstəyin nəticəsində bu qanun
qüvvəyə minmədi və beləliklə, ədalət bərpa edildi.
- Türkiyə və Azərbaycan qardaĢlığı son dövrdə, xüsusilə Xocalı faciəsinin dünyaya çatdırılması
istiqamətində görülən iĢlərdə bir daha özünü göstərdi. Xüsusilə Bakı və Taksimdə çox böyük yürüĢlər və
mitinqlər keçirildi. Türkiyənin dörd bir tərəfində Xocalı qətliamında Ģəhid olanların xatirəsi anıldı və
dünyanın 70 ölkəsində çox böyük tədbirlər keçirildi. Xüsusilə Taksim və Bakıdakı böyük yürüĢləri,
mitinqləri necə dəyərləndirirsiniz? Bu, birlikdən doğan gücün göstəricisidirmi?
- Əlbəttə ki, elədir. Ġlk növbədə demək istəyirəm ki, Xocalı faciəsi bizim böyük dərdimizdir, böyük
faciədir. Erməni faĢistləri tərəfindən XX əsrin sonlarında törədilmiĢ çox böyük cinayətdir. Xocalı faciəsi erməni
vəhĢiliyinin, erməni faĢizminin eybəcər sifətini bütün dünyaya göstərmiĢdir. Dinc əhaliyə qarĢı bu qədər
qəddarlıq, dünya miqyasında bəlkə də görünməmiĢ qəddarlıq bizim hamımızı dərindən kədərləndirir,
hiddətləndirir. 613 günahsız insan, - onlardan 106-sı qadın, 63-ü uĢaqdır, - ermənilər tərəfindən qətlə
yetirilmiĢdir.
Bu il Xocalı faciəsinin 20-ci ildönümünü həm Türkiyədə, həm Azərbaycanda qeyd etdik. Bu
nümayiĢlər, yürüĢlər, Türkiyə və Azərbaycan xalqlarının birgə mövqeyi, ilk növbədə qardaĢlığımızın nə qədər
güclü olduğunu göstərir. Bizim ürəklərimiz bir döyünür. Həm Taksim meydanında, həm Bakıda on minlərlə
insan öz etirazını və həlak olan Ģəhidlərin xatirəsinə ehtiramını ifadə etmək üçün küçələrə çıxmıĢdılar. Bu,
böyük birliyin, ədalətin təzahürüdür. Mən tam əminəm ki, Xocalı qurbanlarının qanı yerdə qalmayacaqdır.
Türkiyədə və Azərbaycanda göstərilən həmrəylik və dayanıĢma təbiidir. Çünki xalqlarımız qardaĢdırlar. Biz
daim bir yerdəyik. Bütün məsələlərdə Türkiyə və Azərbaycan bir yumruq kimi fəaliyyət göstərir. Mən əminəm
ki, bu birlik gələcək illərdə daha da gücləndiriləcəkdir.
Siz birinci sualda Fransadakı qanuna toxundunuz. Deyə bilərəm ki, Azərbaycan ictimaiyyəti,
Azərbaycan dövləti, Azərbaycan parlamenti ədalətsiz qanun qəbul olunduğu gündən dərhal hərəkətə
baĢlamıĢdır. Prezident Administrasiyası bəyanatlar vermiĢdir. Xarici ĠĢlər Nazirliyi çox ciddi bəyanat vermiĢdir.
Fransanın Azərbaycandakı səfiri Xarici ĠĢlər Nazirliyinə dəvət edilmiĢdir və ona etiraz bildirilmiĢdir.
Azərbaycan parlamenti iki dəfə bu məsələ ilə bağlı öz mövqeyini bildirmiĢdir. Həm bəyanat qəbul edilmiĢdir,
həm Fransa parlamentinə müraciət qəbul olunmuĢdur. Biz Fransadakı dostlarımızla çox sıx təmaslarda olduq.
Fransa senatorlarının Azərbaycana gəlməsi və səfər zamanı bu müzakirənin geniĢ Ģəkildə aparılması bizim
qardaĢlıq borcumuzdur.
Bizim Fransa ilə əlaqələrimiz artıq 20 illik tarixə malikdir. Fransada bizim dostlarımız vardır. Biz bütün
imkanlardan istifadə etməyə çalıĢdıq ki, ədalət pozulmasın, ədalət bərpa edilsin. Siz yaxĢı bilirsiniz ki, Fransada
qanunlara görə Konstitusiya Məhkəməsinə qanunun çıxarılması üçün senatorlar səs verməli idilər. Əgər onlar
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
39
bu səsləri yığmasaydılar, Konstitusiya Məhkəməsi bu məsələyə heç baxmazdı və avtomatik olaraq bu ədalətsiz
qanun qüvvəyə minərdi. Ancaq senatorlar da çox böyük müdriklik göstərmiĢlər və bizim birgə səylərimiz
nəticəsində bu qanun qüvvəyə minmədi. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bizim Fransadakı səfirliyimiz Türkiyə
səfirliyi ilə bərabər böyük iĢlər aparmıĢlar və öz imkanları çərçivəsində sübut etməyə çalıĢmıĢlar ki, bu qanun
ədalətsizdir, bu, söz azadlığına vurulan zərbədir, eyni zamanda, əgər bu qanun qüvvəyə minərsə ikitərəfli
münasibətlərə çox mənfi təsir göstərə bilər. Mən çox Ģadam və bir daha demək istəyirəm ki, həm ədalət bərpa
edildi, eyni zamanda, Türkiyə-Azərbaycan birliyi artıq dünya müstəvisində öz gücünü göstərmiĢdir.
Mən dəfələrlə demiĢəm, bu gün də demək istəyirəm ki, uğurlarımızın əsas mənbəyi bizim birliyimizdir. Bu gün
Türkiyə və Azərbaycan iki qardaĢ ölkə kimi bölgədə güclü nüfuza malikdir və bu nüfuz artıq bölgənin kənarına
öz təsirini göstərməkdədir. Biz nə qədər bir yerdə olsaq, gücümüz də o qədər artacaqdır. Bizim aramıza girmək
istəyənlər vardır. Biz onları tanıyırıq, biz qınayırıq və onlara qalib gəlirik. Ancaq biz daim bu məsələni diqqətdə
saxlamalıyıq. Bizim birliyimiz o qədər sıx olmalıdır ki, orada heç bir boĢluq olmasın, bizi istəməyən bədxah,
pisniyyətli qüvvələr öz arzularına çatmasınlar. Onlar arzularına heç vaxt çatmayıblar və çatmayacaqlar. Türkiyə-
Azərbaycan birliyi Xocalı soyqırımını anım günlərində, Fransadakı olaylarda özünü göstərdi və bütün baĢqa
məsələlərdə bu, özünü göstərir.
- Cənab Prezident, keçən il Ġzmirdə Yüksək Səviyyəli Strateji ƏməkdaĢlıq ġurasının birinci iclası
keçirildi. Bu çərçivədə də çoxlu sayda qərarlar qəbul edildi, müqavilələr imzalandı. Enerji
müqavilələrindən tutmuĢ bir çox sahədə bu müqavilələr yavaĢ-yavaĢ həyata keçirilməyə baĢlandı.
Transanadolu qaz boru xətti müqaviləsi imzalandı. Bu çərçivədə Türkiyə-Azərbaycan əlaqələrinin
iqtisadi və enerji sahəsindəki hazırkı vəziyyətini və Türkiyə-Azərbaycan əlaqələrinin gələcəkdəki
vəziyyətini bizə dəyərləndirə bilərsinizmi?
- Mən çox Ģadam ki, bütün müstəqillik dövrü ərzində Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri yüksələn xətlə
inkiĢaf etmiĢdir və düĢünürəm ki, indiki zamanda bu əlaqələr ən yüksək zirvədədir. Bizim dünyadakı ən birinci
dostumuz, müttəfiqimiz Türkiyədir. Əminəm ki, Türkiyə üçün də dünyada bir nömrəli dost, qardaĢ və müttəfiq
Azərbaycandır. Bu, böyük dəyərdir, böyük nemətdir. Biz bu dəyəri qorumalıyıq və möhkəmləndirməliyik. Biz
yaxın xalqıq. Bir-birimizə çox yaxınıq. Bizim dilimiz də bir-birinə çox oxĢayır, tariximiz də, kökümüz də birdir.
Ən önəmlisi ondan ibarətdir ki, bizim maraqlarımız da üst-üstə düĢür.
Keçən il Ġzmirdə Strateji ƏməkdaĢlıq ġurasının iclasının keçirilməsi hesab edirəm ki, Türkiyə-
Azərbaycan əlaqələrinin mahiyyətini açan bir vasitə idi. Bu ġura çox önəmli bir qurumdur və birinci toplantı
çox uğurlu keçmiĢdir. Siz qeyd etdiyiniz kimi, çoxsaylı sənədlər, müqavilələr imzalanmıĢdır ki, onlar da
Türkiyə-Azərbaycan əlaqələrini irəliyə aparacaqdır. Bizim əməkdaĢlığımızın ancaq 20 yaĢı vardır. Bizim
iĢbirliyimiz bundan sonra əbədiyyətə qədər davam edəcəkdir.
Bu gün biz siyasi əlaqələri möhkəmləndirməklə, eyni zamanda, iqtisadi sahədə gözəl imkanlar
yaradırıq. Enerji məsələsinə gəldikdə, bu gün Türkiyə-Azərbaycan enerji iĢbirliyi nəinki bölgə üçün, dünya
üçün əhəmiyyətlidir. Birgə təĢəbbüslərimiz - Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-qaz kəmərləri,
Transanadolu qaz layihəsi, bütün bunlar bizim birliyimizi daha da sıx edəcək, eyni zamanda, bölgədə və
dünyada təsir imkanlarımızı daha da artıracaqdır.
Azərbaycanın çox böyük neft-qaz ehtiyatları vardır. Türkiyə çox böyük iqtisadi gücə malik olan bir
ölkədir. Türkiyə ərazisindən keçən Azərbaycan nefti və qazı həm Türkiyənin enerji təhlükəsizliyini təmin
edəcək, eyni zamanda, baĢqa ölkələrə Türkiyə vasitəsilə bizim resurslarımız nəql ediləcəkdir. Biz bu qaynaqları,
tranzit imkanlarını, iqtisadi gücü birləĢdirərək istənilən məsələdə mövqeyimizi müdafiə edə biləcəyik. Çünki bu
gün dünya və Avropa üçün enerji təhlükəsizliyi məsələləri ön plana çıxır. Biz yaxĢı bilirik ki, gələcəkdə Xəzər
hövzəsində yerləĢən qaynaqlar böyük rol oynayacaqdır və bu məsələdə birinci sırada yenə Azərbaycandır.
Bizim strateji enerji layihələrimiz digər sahələrə də təsir göstərir, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunu biz bərabər
tikirik. Ümid edirəm ki, bir ildən sonra biz bu yolu açacağıq. Beləliklə, dünyanı birləĢdirəcəyik. Türkiyə-
Azərbaycan qitələri birləĢdirəcəkdir. Coğrafiyamız belədir. Gücümüz də artır, enerji qaynaqlarımız da, siyasi
iradə də vardır. Ancaq və ancaq biz gələcəkdə bu iĢbirliyini gücləndirməliyik.
Gələcəyə gəldikdə mən Ģübhə etmirəm ki, Türkiyə və Azərbaycan xalqlarının müdrikliyi imkan
verməyəcəkdir ki, biz bu strateji iĢbirliyindən bir addım kənara ataq. Çünki bizim siyasətimizin təməlində
xalqlarımızın iradəsidir. Bizim xalqlar qardaĢ xalqlardır, bir-birinə bağlıdır və həm Fransadakı olaylar, həm
Xocalı soyqırımının yad edilməsi bunu bir daha göstərdi, həm bizə, həm bütün dünyaya. Ġstər-istəməz hər kəs
bu birliklə hesablaĢmalıdır.
Mən ümid edirəm ki, gələcək illərdə biz ikitərəfli strateji iĢbirliyimizi daha da artıracağıq. Gələcəkdə
iĢlər çoxdur. Biz daim təmasdayıq, daim əlaqə saxlayırıq və çalıĢırıq ki, beynəlxalq müstəvidə də öz
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
40
siyasətimizi koordinasiya edək. Əgər xatırlayırsınızsa, Ġzmirdəki gözəl mərasimlər və tarixi günlər
Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilməsinə təsadüf etmiĢdir.
Əgər xatırlayırsınızsa, Ġzmirdəki gözəl mərasimlər və tarixi günlər Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik
ġurasına üzv seçilməsinə təsadüf etmiĢdir.
- Bəli, tamamilə doğrudur...
- O vaxt Ġzmirdə çıxıĢ edərkən söylədim ki, bu, bizim yerimizdir və bu, sizin yerinizdir, bizim müĢtərək
yerimizdir. Biz bütün beynəlxalq təĢkilatlarda Türkiyəni dəstəkləyirik və Türkiyə də bütün beynəlxalq
təĢkilatlarda Azərbaycanı dəstəkləyir.
Ona görə mən deyəndə ki, bu iĢbirliyi və müttəfiqlik nadir xarakter daĢıyır, məhz bunları nəzərdə
tuturam və bir daha demək istəyirəm ki, bu, böyük sərvətdir. Əsrlər boyu xalqlarımız bir yerdə yaĢamıĢlar, belə
yaĢamağı bizə vəsiyyət etmiĢlər və biz də bu vəsiyyətə sadiq olmalıyıq.
- Cənab Prezident, söylədiyiniz kimi, həqiqətən biz “bir millət, iki dövlətik” və bunun gələcəkdə də çox
mühüm ölçüləri olacaqdır. Ġki ölkə hakimiyyəti bu əlaqələri çox, daha yaxĢı səviyyəyə gətirəcəkdir.
Cənab Prezident, Azərbaycanın ən mühüm problemlərindən biri də Dağlıq Qarabağ
münaqiĢəsidir. Azərbaycanın qanayan yarası olduğu qədər də bu, eyni zamanda, Türkiyənin qanayan
yarasıdır. Qarabağ probleminin həllində, cənab Prezident, son mərhələ, son durum necədir? Qısaca,
“TRT Xəbər” vasitəsilə bütün dünyaya necə səslənəcəksiniz?
- Deyə bilərəm ki, bu məsələ ilə bağlı Türkiyə və Azərbaycan Xarici ĠĢlər nazirlikləri mütəmadi
qaydada əlaqə saxlayırlar və biz bu məsələləri müzakirə edirik. Ona görə, Qarabağ məsələsinin həlli ilə bağlı
son duruma gəldikdə Türkiyə hökuməti bütün bu iĢlərdən xəbərdardır. Ġctimaiyyətə gəldikdə, bir daha demək
istəyirəm ki, bu məsələnin həlli beynəlxalq hüquqdan keçir. Beynəlxalq hüququn kənarında heç bir razılaĢma
mümkün deyildir. Birincisi, Dağlıq Qarabağ tarixi və əzəli Azərbaycan torpağıdır. “Qarabağ” sözü bizim
sözümüzdür. Erməni dilində “Qarabağ” sözü heç bir məna daĢımır. Biz bilirik ki, ermənilər oraya necə gəliblər,
kim erməniləri oraya yerləĢdirib və nə vaxt yerləĢdirib. 1923-cü ildə Dağlıq Qarabağa Azərbaycan daxilində
muxtar vilayət statusu verilmiĢdir. Bu, məsələnin tarixi tərəfidir.
O ki qaldı hüquqi tərəfə, bütün dünya Dağlıq Qarabağı Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi kimi tanıyır. Heç
bir ölkə, - Ermənistan da daxil olmaqla, - Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini tanımır. Bu da təbiidir, çünki Dağlıq
Qarabağ Azərbaycanın içində, ortasında yerləĢir. Heç sovet dövründə də Dağlıq Qarabağın inzibati hüdudları
Ermənistan Respublikasının inzibati hüdudları ilə bir deyildi. Yəni, o, Azərbaycanın içində yerləĢən kiçik bir
vilayət idi.
Beynəlxalq hüquq tələb edir ki, torpaqlarımız iĢğaldan azad edilsin, bütün qaçqınlar öz doğma
torpaqlarına qayıtsınlar. Ermənilər bizə qarĢı etnik təmizləmə siyasəti aparmıĢlar. Bir milyondan artıq
azərbaycanlı öz doğma torpağında qaçqına çevrilmiĢdir və torpaqlarımızın təxminən 20 faizi hələ də iĢğal
altındadır. BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatı Təhlükəsizlik ġurası dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Bu qətnamələrdə
tələb edilir ki, erməni qüvvələri Dağlıq Qarabağdan və ətraf bölgələrdən qeyd-Ģərtsiz çıxsın. Ancaq bu
qətnamələr icra edilmir. Ən böyük ədalətsizlik məhz bundadır. Bəzi hallarda BMT Təhlükəsizlik ġurası
qətnamə qəbul edir və bir neçə saatdan sonra bu qətnamə icra edilməyə baĢlayır. Ancaq bizə gəldikdə, bu
ədalətsizlik 20 ildir ki, davam edir.
Ona görə beynəlxalq hüquq normaları bərpa edilməlidir. Bizim bütün qaçqınlarımız öz doğma
torpaqlarına qayıtmalıdırlar. O ki qaldı Dağlıq Qarabağda yaĢayan ermənilərə, onlar orada necə yaĢayıblar elə
də yaĢayacaqlar. Bizim buna etirazım yoxdur. Bu, dünyada qəbul edilmiĢ gözəl təcrübədir. Hər bir ölkədə,
əlbəttə, Ermənistan istisna olmaqla, müxtəlif xalqlar yaĢayır, Türkiyədə, Azərbaycanda, demək olar ki,
dünyanın əksər ölkələrində. Ermənistan monodövlətdir, orada ermənilərdən baĢqa heç kim yaĢamır, çünki
yaĢaya bilmir, onlar baĢqa milləti yaĢatmırlar.
Ona görə Azərbaycan çoxmillətli dövlət kimi, əlbəttə ki, orada yaĢayan ermənilərə də Ģərait
yaradacaqdır, kömək edəcəkdir və onlar gələcəkdə Azərbaycan dövlətinin vətəndaĢları kimi bütün hüquqlardan
istifadə edəcəklər.
Əgər Ermənistan reallığı və Azərbaycanın xeyrinə dəyiĢən vəziyyəti nəzərə alsa, onda düzgün qərar
qəbul edəcək, iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çəkiləcək, ondan sonra sülh bərpa ediləcək, bütün yollar açılacaq,
bütün ölkələr, xüsusilə Qafqazda və bizim coğrafiyamızda yerləĢən ölkələr bir–biri ilə yaxın əlaqədə olacaqdır.
Bizim istəyimiz bundan ibarətdir. Bizim Ermənistanın bir qarıĢ torpağında gözümüz yoxdur. Baxmayaraq ki,
oralar da tarixi Azərbaycan torpaqlarıdır. Ġrəvan xanlığı, Zəngəzur mahalı, Göyçə mahalı bizim torpaqlarımızdır
və Ermənistan bu torpaqlarda dövlət qurub. Azərbaycan torpağında ikinci erməni dövlətinin qurulmasına biz
heç vaxt imkan verməyəcəyik. Əgər, bir daha demək istəyirəm ki, Ermənistan indiki reallıqları və Azərbaycanın
artan siyasi çəkisini, iqtisadi gücünü nəzərə alsa, düzgün addım atsa, iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çıxsa, o zaman
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
41
bu gün Dağlıq Qarabağda yaĢayan ermənilərə də xidmət etmiĢ olar. Əgər bunu anlamasa və iĢğalçı siyasətini
davam etdirsə, o zaman Ermənistan üçün, Dağlıq Qarabağ üçün nəticələr çox acı ola bilər.
- Necə düĢünürsünüz? MünaqiĢə nə vaxta həll olunar? Hansı üsullarla, bir az əvvəl “biz bunu
hüquqi yolla istəyirik” dediniz, amma fərqli yollara baĢ vurula bilərmi?
-Yəni, biz burada beynəlxalq hüquqdan kənarda bir çözüm görmürük. Azərbaycan dövləti və
Azərbaycan xalqı heç vaxt Dağlıq Qarabağa müstəqillik verməyəcəkdir. Ermənistan bunu nə qədər tez anlasa, o
qədər yaxĢıdır. Ermənistan əslində mövqeyindən geri çəkilməlidir. Onların mövqeyi Dağlıq Qarabağı müstəqil
ölkə kimi görməkdir. Ancaq bu, mümkün olmayacaqdır. Çünki Azərbaycanın razılığı olmadan bu, ola bilməz.
Biz isə buna heç vaxt razılıq verə bilmərik. Ona görə, əgər Ermənistan bu mövqedən geri çəkilərsə, o zaman biz
tezliklə məsələnin həllinə nail ola bilərik. O zaman ermənilərin Dağlıq Qarabağda yaĢaması, yəni normal
yaĢaması, təhlükəsizlik Ģəraitində yaĢaması mümkün olacaqdır. Ġndi onlar qorxu içində yaĢayırlar. Biz bunu
bilirik. Ġnsanlar daim qorxu içində yaĢaya bilməz. Çünki onlar da gözəl bilirlər ki, bu gün Azərbaycan Ordusu
Dağlıq Qarabağda öz suverenliyini asanlıqla bərpa edə bilər, asanlıqla! Sadəcə olaraq biz istəmirik ki, yenə qan
tökülsün, istəmirik yenidən müharibə baĢlasın. Biz çalıĢırıq ki, bunu sülh yolu ilə, danıĢıqlar yolu ilə edək. Kim
istəyər ki, yenidən müharibə baĢlasın?! Ancaq biz bu vəziyyətlə də barıĢa bilmərik. Ümumiyyətlə, bu vəziyyət
çox davam edə bilməz.
Əgər fikir vermisiniszə, Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin prezidentləri və xarici iĢlər nazirləri
bəyanatlar verirlər ki, status-kvo qəbuledilməzidir, status-kvo dəyiĢilməlidir. Bu bəyanatları onlar yalnız keçən
ildən verməyə baĢlamıĢlar. Nə üçün? Çünki hamı yaxĢı anlayır ki, status-kvo belə qala bilməz. Gündən-günə
güclənən Azərbaycan və gündən-günə zəifləyən, yoxsullaĢan Ermənistan. Necə ola bilər ki, bizim torpaqlarımız
iĢğal altında qalsın? Mümkün deyildir. Hər gün, hər ay, hər il Azərbaycan əhalisi artır, Ermənistan əhalisi azalır.
Yəni, yenə də deyirəm, erməni rəhbərliyi bu məsələyə reallıq prizmasından yanaĢmalıdır. Heç olmasa, bir beĢ il,
on il qabağı proqnozlaĢdırmalıdır ki, görsün, burada beĢ ildən, on ildən sonra güclər nisbəti necə olacaqdır?!
Azərbaycan dövləti heç vaxt bu vəziyyətlə barıĢmayacaqdır. Azərbaycan gəncləri bu vəziyyətlə
barıĢmayacaqlar.
Ermənistanda bəzi hallarda yanlıĢ bir fikir var idi ki, nəsillər dəyiĢəcək, gənc nəsil yetiĢəcək, onlar heç
Qarabağda olmayıblar, onlar Qarabağa qayıtmaq istəməyəcəklər. Bu, tamamilə yanlıĢ bir yanaĢmadır. Bəlkə bu,
ermənilərə xas olan xüsusiyyətdir, amma Azərbaycan xalqının tarixi yaddaĢı vardır. Bakıda, çadır Ģəhərciyində
doğulan, Qarabağdan olan hər bir gənc Qarabağa qayıtmaq arzusu ilə yaĢayır. Qarabağ heç vaxt unudula bilməz,
heç vaxt! Ona görə, gec-tez biz öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa edəcəyik. Mənim buna Ģübhəm yoxdur. Sadəcə
olaraq, mən istəyirəm ki, bu, tezliklə olsun və əgər mümkündürsə, qan tökülmədən olsun.
Çox təĢəkkür edirəm, cənab Prezident. Hörmətli tamaĢaçılar,
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev “TRT Xəbər”in qonağı idi. Səmimi duyğularını “TRT
Xəbər”lə bölüĢdü. Sizə uğurlar, xoĢ günlər arzulayıram.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 3 mart.-№ 51.-S.2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
42
Gürcüstan Prezidenti Mixeil SaakaĢvilinin Azərbaycana rəsmi səfəri
Dövlət baĢçıları mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər
Bakı, 6 mart (AzərTAc). Martın 6-da sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Gürcüstan Prezidenti Mixeil SaakaĢvili mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ
etmiĢlər.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı
- Hörmətli cənab Prezident, əziz dost!
Hörmətli qonaqlar, xanımlar və cənablar.
Mən Sizi, hörmətli cənab Prezident, Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram. Bu gün Siz
Azərbaycanda rəsmi səfərdəsiniz. Deyə bilərəm ki, səfər çox uğurlu keçir. Bu gün apardığımız danıĢıqlar bir
daha onu göstərir ki, Gürcüstan-Azərbaycan əlaqələri yüksək səviyyədədir. Sizin səfəriniz bu əlaqələrin
inkiĢafına güclü təkan verəcəkdir. Əlaqələrimizin tarixi də çox zəngindir. Əsrlər boyu gürcü və Azərbaycan
xalqları mehriban qonĢuluq, qardaĢlıq Ģəraitində yaĢamıĢlar və biz bu gözəl ənənələri bu gün də davan etdiririk.
Çox Ģadam ki, iki müstəqil dövlət kimi Gürcüstan və Azərbaycan uğurla əməkdaĢlıq edir.
Bizim tariximizdə çox oxĢar məqamlar vardır. Müstəqilliyimizin tarixi də eynidir. Ġyirmi ildir ki, biz müstəqil
dövlətlər kimi yaĢayırıq və bu illər ərzində böyük uğurlara nail olmuĢuq. Biz çox Ģadıq və sevinirik ki, Sizin
rəhbərliyiniz altında Gürcüstan inamla inkiĢaf edir. Gürcüstanda aparılan islahatlar çox böyük qiymətə malikdir
və Sizin rəhbərliyinizlə Gürcüstanın inkiĢafı artıq reallıqdır. Biz bir dost, qardaĢ kimi buna sevinirik və əminik
ki, gələcəkdə də Gürcüstanın inkiĢafı çox uğurlu olacaq və ölkə qarĢısında duran bütün vəzifələr Sizin
rəhbərliyiniz altında öz həllini tapacaqdır. O ki qaldı ikitərəfli əlaqələrə, bu əlaqələr çox geniĢdir. Bu gün biz
Sizinlə ikitərəfli məsələlərin demək olar ki, bütün aspektlərini müzakirə etdik. Bir daha gördük ki, aramızda heç
bir problem yoxdur. Əksinə birgə təĢəbbüslərimiz həm ölkələrimizi zənginləĢdirir, həm ölkələrimizin
imkanlarını artırır, eyni zamanda, baĢqa regionlara da öz müsbət təsirini göstərir.
Gürcüstan-Azərbaycan əlaqələri regional çərçivədən çıxıbdır və bu gün bizim birgə təĢəbbüslərimiz artıq
beynəlxalq əhəmiyyətə malikdir. Siyasi əlaqələrimiz çox yüksək səviyyədədir. QarĢılıqlı səfərlər mütəmadi
qaydada həyata keçirilir. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan Ģirkətləri Gürcüstana iqtisadi sahədə böyük həcmdə
investisiyalar qoymağa baĢlamıĢlar. Bu investisiyaların böyük gələcəyi vardır və keçən ilin göstəriciləri də çox
müsbətdir. Aramızda olan mal dövriyyəsi sürətlə artır və əminəm ki, bu il də artacaqdır.
Enerji məsələləri bu gün yenidən müzakirə edildi. Bu məsələlər artıq yoluna qoyulubdur. Bakı-Tbilisi-
Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum və Bakı-Supsa neft-qaz kəmərləri bölgənin geosiyasi vəziyyətini köklü Ģəkildə
dəyiĢmiĢdir. Bu gün bu layihələr həm ölkələrimizin inkiĢafına xidmət göstərir, eyni zamanda, enerji
təhlükəsizliyi məsələlərinə də öz töhfəsini verir.
Enerji təhlükəsizliyi məsələlərinə gəldikdə, biz birgə səylərlə Avropanın enerji təhlükəsizliyini daha da
böyük həcmdə təmin edəcəyik - istər neft, istərsə də qaz sahəsində. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan Gürcüstanın
enerji təhlükəsizliyinə də öz töhfəsini vermiĢdir.
Bu gün müzakirə etdiyimiz məsələlər arasında nəqliyyat məsələləri də böyük yer tutdu. Bu gün bizim
müvafiq qurumların rəhbərləri məruzə etmiĢlər. Tranzit məsələləri müzakirə edildi. Humanitar sahədə
əməkdaĢlıq çox yaxĢı səviyyədədir. Bu əməkdaĢlığın çox böyük tarixi vardır. Bu gün Gürcüstanda yaĢayan
azərbaycanlılar və Azərbaycanda yaĢayan gürcülər humanitar sahədə və bütövlükdə bütün baĢqa sahələrdə
gedən proseslərə müsbət təsir göstərirlər. Onların ölkələrimizdə rahat yaĢaması əlbəttə ki, bizim vəzifəmizdir.
Mən çox Ģadam ki, soydaĢlarımızın istər Gürcüstanda, istərsə də Azərbaycanda problemləri uğurla həll edilir.
Bu amil də, əlbəttə ki, daim ikitərəfli gündəliyin içindədir.
Bir sözlə, bizim aramızda dostluq, qardaĢlıq münasibətləri reallıqdır. Bu, sadəcə olaraq sözlər deyil, bu,
reallıqdır, bu, bugünkü günün tələbidir. Mən heç Ģübhə etmirəm ki, bundan sonra da uzun illər ərzində
Gürcüstan və Azərbaycan iki dost və qardaĢ ölkələr kimi birlikdə olacaqlar. Bizim gələcəyimiz birlikdədir. Biz
yalnız birlikdə istədiyimizə nail ola bilərik və ölkələr qarĢısında duran vəzifələri yalnız birlikdə icra edə bilərik.
Eyni zamanda, mən beynəlxalq arenadakı fəaliyyətimiz haqqında bir-iki kəlmə söz demək istəyirəm. Biz bütün
beynəlxalq təĢkilatlarda bir-birimizi dəstəkləyirik. Bu dəstək səmimidir, çox əhəmiyyətlidir. Bütün beynəlxalq
təĢkilatlarda bir-birimizin lehinə səslərimizin verilməsi Gürcüstan-Azərbaycan əlaqələrinin strateji əhəmiyyətini
bir daha vurğulayır. Mən deyə bilərəm ki, bundan sonra da Azərbaycan bütün beynəlxalq təĢkilatlarda
Gürcüstanı dəstəkləyəcəkdir. Əminəm ki, eyni dəstəyi biz bundan sonra sizdən də görəcəyik.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
43
Bir daha Sizi ölkəmizdə səmimiyyətlə salamlayıram. Siz bizim yaxın dostumuzsunuz. Bizi Ģəxsi dostluq
əlaqələri bağlayır ki, bu da ikitərəfli əlaqələrə müsbət təsir göstərir.
Bir daha Azərbaycana xoĢ gəlmisiniz. Sizi ürəkdən salamlayıram. Sizə və bütün Gürcüstan xalqına
xoĢbəxtlik, yeni uğurlar arzulayıram.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 7 mart.-№ 54.-S.2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
44
Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri
Azərbaycan və Xorvatiya prezidentlərinin mətbuat konfransı olmuĢdur
Bakı, 12 mart (AzərTAc). Martın 12-də sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin və Xorvatiya Respublikasının Prezidenti Ġvo Yosipoviçin mətbuat
konfransı olmuĢdur.
Dövlət baĢçıları əvvəlcə bəyanatlarla çıxıĢ etdilər.
Prezident Ġlham Əliyevin
bəyanatı
- Hörmətli cənab Prezident!
Hörmətli qonaqlar, xanımlar və cənablar!
Əvvəlcə cənab Prezident, Sizi Azərbaycanda bir daha salamlamaq istərdim. Çox Ģadam ki, Siz ölkəmizə
böyük nümayəndə heyəti ilə gəlmisiniz, həmçinin biznes dairələrinin də nümayəndələri vardır. Bu gün bizim
onlarla görüĢümüz olacaqdır. Əminəm ki, bu səfər münasibətlərimizin gələcək inkiĢafında və həmçinin ikitərəfli
əlaqələrin geniĢlənməsində mühüm rol oynayacaqdır.
Ölkələrimiz arasında əlaqələr çox uğurla inkiĢaf edir. Bildirmək istəyirəm ki, mən artıq bu haqda Sizə
öncədən məlumat verdim ki, məhz Sizin regionunuzda Xorvatiya birinci ölkədir ki, Azərbaycan öz səfirliyini
açdı. Bu da onu göstərir ki, ölkələrimiz arasında münasibətlər yaxĢı inkiĢaf edir. ġadam ki, münasibətlərimizin
çox yaxĢı dinamikası və potensialı mövcuddur. Siyasi münasibətlərimiz əladır. Biz beynəlxalq təsisatlar
çərçivəsində əməkdaĢlıq edirik. Azərbaycan NATO ilə həyata keçirilən proqramlarda fəal iĢtirak edir, Avropa
Ġttifaqı ilə əməkdaĢlıq edir. Mən Sizi Avropa Ġttifaqına üzvlük məsələniz münasibətilə təbrik etmək istərdim.
Hesab edirəm ki, hətta Avropa Ġttifaqının üzvü olan Xorvatiya yenə də Azərbaycana, Azərbaycanın Avropa
təsisatlarına inteqrasiyasında dəstəyini davam etdirəcəkdir.
Bu gün biz ikitərəfli münasibətlərimizə, siyasi və iqtisadi əlaqələrimizə aid olan məsələləri müzakirə
etdik. Ġnanıram ki, bizim nümayəndə heyətləri bundan sonra da müzakirələri davam etdirəcəklər. Aramızda çox
güclü münasibətlər mövcuddur. Qeyd edək ki, bu günə qədər iqtisadi əməkdaĢlığımız kifayət dərəcədə
olmamıĢdır. Həmçinin, bizim ticari dövriyyəmizin balansına gəldikdə də məhz bunu demək olar. Hesab edirəm
ki, məhz enerji sektoru bizim qarĢılıqlı ticari dövriyyəmizin də artmasına zəmin yaradır. Əminəm ki, biznes
dairələri arasında bu məqsədlərə nail olmaqda bizə yardımçı olacaqdır. Biz, həmçinin bu baxımdan Azərbaycan
Ģirkətlərini Xorvatiyada sərmayələr yatırmağa həvəsləndiririk. Hesab edirəm ki, nümayəndə heyətinin digər
üzvləri ilə də bu məqsədlə məsləhətləĢmələr aparılacaqdır.
Bizim çox geniĢ iqtisadi və siyasi əməkdaĢlığımız mövcud olacaqdır. Bu, əsasən planlarımızın həyata
keçirilməsindən sonra baĢ verə bilər. Bəzi ənənəvi fəaliyyət sahələrinə gəldikdə, biz müzakirə apardıq,
Azərbaycanın Xəzər Dəniz Gəmiçilik ġirkəti Xorvatiyadan gəmilər almaq fikrindədir. Əslində öncədən bilirik
ki, sizin belə imkanlarınız vardır. Bu da münasibətlərimizin yeni bir ölçüsüdür. Həmçinin, hesab edirəm, biz
bundan sonra da düĢünməliyik ki, səylərimizi hansı digər sahələrdə göstərə bilərik. Azərbaycan yeni sərmayə
bazarlarını - istər dövlət sərmayəsi, istər özəl sərmayə bazarlarını axtarır. Biz, həmçinin Xorvatiya Ģirkətlərinin
Azərbaycanda investorlar və podratçılar, bizim tərəfdaĢlar qismində iĢləməsini alqıĢlayardıq. Bu gün keçiriləcək
tədbirdə Azərbaycanın biznes imkanları da təqdim olunacaqdır. Burada məhz dövlət investisiya proqramının
həyata keçirilməsinə dair məlumat veriləcəkdir.
Bir sözlə, bütün bu komponentlər bizim ümumi ideyalarımıza və ölkələrimiz arasındakı tərəfdaĢlığa
dəstək verəcəkdir. Bu tərəfdaĢlıq, əslində nəinki ölkələrimiz, həmçinin yerləĢdiyimiz regionlar üçün vacibdir.
Qafqaz və Xəzər regionu, Balkanlar regionu sıx iqtisadi-siyasi əməkdaĢlıq və inteqrasiya üçün yaxĢı imkanlara
malikdir. Bu baxımdan Azərbaycan çox mühüm rol oynaya bilər.
Bu gün biz, həmçinin regional təhlükəsizlik məsələlərini müzakirə etdik. Mən cənab Prezidentə məhz
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli ilə bağlı aparılan danıĢıqlar haqqında məlumat
verdim. Artıq 20 ildir ki, Azərbaycan torpaqları iĢğal altındadır. Baxmayaraq ki, BMT-nin Təhlükəsizlik ġurası
erməni qoĢunlarının Azərbaycan torpaqlarından dərhal çıxmasını tələb edən 4 qətnaməni qəbul etmiĢdir.
Ermənistan tərəfindən azərbaycanlılara qarĢı aparılmıĢ etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində bir milyondan artıq
soydaĢımız qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. Biz, həmçinin ATƏT-in Minsk qrupunda
həmsədrlik edən ölkələrə bildirdik ki, bu status-kvo qəbul edilməzdir. Biz ümidvarıq ki, torpaqlarımızın iĢğalına
son qoyulacaq və təcavüzkar məcbur ediləcək ki, bu iĢğala son qoysun.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
45
Biz enerji əməkdaĢlığımızı da müzakirə etdik. Əslində bu, bizim ticari dövriyyəmizə böyük töhfə verir.
Biz, həmçinin qaz sektorunda da gələcək əməkdaĢlığımızı müzakirə etdik. Əminəm ki, nümayəndə heyətinin
üzvləri bu müzakirələri davam etdirəcəklər. Çünki Azərbaycan özünün təbii qazını daĢıma marĢrutlarını
Ģaxələndirir və bu baxımdan Avropa bazarları bizim üçün çox cəlbedicidir.
Bir daha, cənab Prezident, Sizə və nümayəndə heyətinizə minnətdaram. Sizi salamlayıram və çox sağ
olun ki, Azərbaycana səfərə dəvətimizi qəbul etdiniz. Əminəm ki, Sizin səfəriniz maraqlı və məhsuldar
olacaqdır.
Sonra dövlət baĢçıları jurnalistlərin suallarını cavablandırdılar.
X X X
- Draqan Nikoliç (Xorvatiya televiziyası): Zati-aliləri, mənim sualım Xorvatiya Prezidenti cənab
Yosipoviçədir. Sualım belədir: Azərbaycanın enerji baxımından Avropa Ġttifaqı üçün və həmçinin
Xorvatiyaya qaz təchizatı baxımından potensialını nəzərə alaraq bilmək istəyirəm ki, məhz Azərbaycan
qazının alınması ilə bağlı hər hansı bir müzakirə olubmu?
Prezident Ġvo YOSĠPOVĠÇ: Bəli, biz nəinki bu məsələni, ümumiyyətlə, bütövlükdə enerji ilə bağlı
olan vəziyyəti müzakirə etdik. BaĢ nazirin birinci müavini cənab Çaçiç də bu müzakirələrdə iĢtirak etdi. Biz
istəyirik ki, əməkdaĢlıq edəcəyimiz bu sahələri geniĢləndirək. Biz bilirik ki, məhz bu sahədə Avropaya
təchizatlar artıq baĢlayır. Biz bu layihələrdə iĢtirakda çox maraqlıyıq. Nümayəndə heyətlərimiz, xüsusən də
onun bəzi üzvləri bu gün hökumətin üzvləri ilə görüĢəcəklər. Bildirmək istəyirəm ki, BaĢ nazirin birinci müavini
cənab Çaçiç bu gün Azərbaycanın iqtisadiyyat naziri ilə görüĢəcəkdir. Bütün bunlar bizim üçün əhəmiyyətlidir.
- ġaiq Məmmədov (Azərbaycan televiziyası): Mənim sualım hər iki prezidentədir. Azərbaycan
Xorvatiyada məhz hansı konkret sahələrdə sərmayələr qoya bilər?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Biz bu məsələni cənab Prezident ilə müzakirə etdik. Hesab edirəm ki,
nümayəndə heyətimizin üzvləri bunu geniĢ Ģəkildə müzakirə edəcəklər. Mən cənab Prezidentə məlumat verdim
ki, hazırda Azərbaycan öz maliyyə imkanlarını Ģaxələndirir. Biz artıq planlaĢdırırıq və demək olar ki, ölkəmizin
hüdudlarından kənarda sərmayələri qoymağa baĢlamıĢıq. Bizim ölkələrimizin və müəssisələrin yaxĢı
reputasiyası vardır. Mən cənab Prezidentə bildirdim ki, biz hər zaman öz sərmayə planlarımızı məhz bu
sərmayələr üçün planlaĢdırdığımız ölkələrin hökumətləri ilə əlaqələndiririk. Mən, həmçinin cənab Prezidentə
məlumat verdim ki, bizim sərmayələr adətən, mühüm sosial layihələrlə də bağlı olur. Çünki yaxĢı biznes
imkanlarına malik olmaq üçün bizim potensial investorlar - Ģirkətlərimiz ictimai rəy tərəfindən də
dəstəklənməlidir. Bu, məhz o səbəbdən irəli gəlir ki, Azərbaycan Ģirkətləri yaxĢı nüfuza malikdirlər. Çünki
onlar, həmçinin icmaların, əhalinin sosial tələbatlarını da nəzərə almalıdırlar. O yerlərdə ki, biz sərmayələrimizi
qoyacağıq, təbii ki, planlarımızı də əlaqələndirəcəyik, eyni zamanda, sərmayə sektorları ilə bağlı
məsləhətləĢmələr aparacağıq.
Hesab edirik ki, enerji sektoru maraqlı ola bilər. Bu sahədə bizim təcrübəmiz vardır. Digər ölkələrin də
enerji sektoruna qoyduğumuz sərmayələr onu göstərir ki, biz çox məsuliyyətli investorlarıq və sərmayələrimiz
nəinki Ģirkətlərimizə öz sərmayələrini Ģaxələndirməyə kömək edir, o cümlədən ölkələrimizə də xidmət edir.
Digər bir mühüm sahə kənd təsərrüfatı ilə bağlıdır. Birmənalı olaraq burada turizm sahəsi də vardır. Biz bunu
müzakirə etdik və qarĢımızda həyata keçirilmə prosesində olan planlarımız vardır. Balkanlar regionuna
gəldikdə, qeyd etdim ki, Xorvatiya bu regionda ilk ölkədir ki, səfirliyimizi açmıĢıq. Biz məhz bu sahəyə də öz
sərmayələrimizi yönəltmək istəyirik.
Əlbəttə ki, mən məhz ilk növbədə, həyata keçirilməli prioritetləri açıqladım. Lakin hesab edirəm ki,
biznes forum çərçivəsində bu məsələlər müzakirə olunacaqdır. Bu tədbir bizə digər sahələr haqqında da - hansı
sərmayə imkanlarının, hansı qanunvericilik imkanlarının mövcudluğu barədə məlumat əldə etməyə imkan
verəcəkdir. Əminəm ki, bu biznes forum bir çox məsələlərə aydınlıq gətirəcək və bizim qarĢılıqlı maraqlara
əsaslanacaqdır.
Prezident Ġvo YOSĠPOVĠÇ: Mənim nə isə əlavə etməyim üçün bir məsələ yoxdur. Biz elə bu
məsələləri müzakirə etdik. Mən artıq qeyd etdiyim kimi, Xorvatiya Ģirkətləri vardır ki, onlar Azərbaycan ilə
əməkdaĢlıq edir, xüsusən də gəmi tikintisi sahəsində. Hazırda bir Xorvatiya Ģirkəti ölkədə fəaliyyət göstərir.
Zənnimcə, ümidvaram ki, ona daha çox imkanlar açılacaqdır. Hesab edirəm ki, həm Azərbaycan Ģirkətləri üçün
Xorvatiyada, həm də xorvat Ģirkətləri üçün Azərbaycanda yaxĢı Ģərait yaradılacaqdır. Hesab edirəm ki, hər iki
tərəf məhz bunu etiraf edə bilər. Azərbaycan da biznes tərəfdaĢları üçün bu cür imkanlar yaradır. Çox sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 13 mart.-№ 58.-S.2-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
46
Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri
Bakıda Azərbaycan-Xorvatiya biznes forumu keçirilmiĢdir
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviç
biznes forumda iĢtirak etmiĢlər
Bakı, 12 mart (AzərTAc). Martın 12-də “Hilton Baku” otelində Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
və Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin iĢtirakı ilə Azərbaycan-Xorvatiya biznes forumu keçirilmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçi qarĢıladı.
Forum iĢtirakçıları dövlət baĢçılarını hərarətlə qarĢıladılar.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV biznes forumda çıxıĢ edərək dedi:
- Hörmətli cənab Prezident!
Hörmətli qonaqlar, dostlar!
Bu gün burada olmağımdan çox məmnunam. Böyük məmnunluq hissi ilə Xorvatiya Prezidentini
Azərbaycanda salamlayıram. Prezidentin səfəri çox uğurla baĢlayıb. Bu gün səhər-səhər bizim çox yaxĢı
müzakirələrimiz baĢ tutdu. Çox məhsuldar danıĢıqlarımız oldu. Nümayəndə heyətləri fəal Ģəkildə iĢləyiblər.
Ümumiyyətlə, əminəm ki, bu səfər ölkələrimiz arasındakı münasibətləri möhkəmləndirəcək və bir-birimizlə
daha yaxĢı tanıĢ olmağa və daha fəal Ģəkildə əməkdaĢlıq etməyə imkan yaradacaqdır.
Biz bir çox məsələləri geniĢ müzakirə etdik. Regional və beynəlxalq məsələləri nəzərdən keçirdik. Təbii
ki, müzakirələrimizin müəyyən bir hissəsi iqtisadi əməkdaĢlığa aid idi. Mən cənab Prezidentə bildirdim və mən
çox məmnunam ki, onu bu səfərdə Xorvatiyanın çoxsaylı biznesmenləri müĢayiət edir. Bu gün keçirilən biznes
forumu əslində biznesi birgə aparmaq üçün bir çox imkanlar açır.
Əminəm ki, bu gün keçirilən sessiyada artıq iqtisadi inkiĢafımızla bağlı təqdimatlar edilibdir. Mən
iqtisadiyyatın cari təsviri ilə vaxtınızı almaq istəməzdim. Sadəcə onu qeyd etmək istəyirəm ki, müstəqilliyimizin
20 ili ərzində biz demək olar ki, ümumi daxili məhsulun özəl sektordakı payını sıfırdan təxminən 83 faizə
çatdırmağa nail olmuĢuq. Əslində biz iqtisadi sahədə fundamental xarakterli islahatlar aparmıĢıq. Bu islahatlar
sayəsində iqtisadiyyatımızı ĢaxələndirmiĢik.
Əminəm ki, birgə iĢ aparmaq üçün qarĢımızda bir çox imkanlar vardır. Bu sözlər hər iki ölkənin biznes
dairələrinə aiddir. Bu gün biz cənab Prezident ilə Azərbaycanın Xorvatiyada sərmayələri haqqında danıĢdıq. Biz
bütün bu məsələləri nəzərdən keçirdik və müəyyən etdik ki, sərmayələrimiz üçün hansı sahələr daha cəlbedici
ola bilər. Təbii ki, bu, Xorvatiya hökuməti ilə əməkdaĢlıq Ģəraitində aparılmalıdır və biz məqsədləri vaxtında
müəyyən etməliyik. Biz, eyni zamanda, qeyd etdik ki, Xorvatiya Ģirkətləri də Azərbaycanda iĢləməkdə, sərmayə
qoymaqda maraqlıdırlar. Bizim çox yaxĢı sərmayə mühitimiz vardır. Azərbaycan hələ Sovet Ġttifaqı vaxtlarında
iqtisadiyyatını inkiĢaf etdirmiĢ, müstəqillikdən sonra məhz adambaĢına düĢən birbaĢa xarici sərmayələrin
həcminə görə birinci yeri tutmuĢdur. Son bir il ərzində Azərbaycan 20 milyard ABġ dolları həcmində sərmayə
cəlb etmiĢdir. Onun 7 milyard dollarını xarici sərmayələr təĢkil edir. Bu, onu göstərir ki, Azərbaycan sərmayə
baxımından hələ də cəlbedici bir məkandır. Son illər ərzində əsas sərmayələr məhz neft və qaz sektoruna
yatırılmıĢdır. Bütün bunlar maliyyə vəsaitlərini toplamaq imkanı yaratdı. Ġndi isə biz sərmayələri artıq qeyri-neft
sektoruna qoymağı planlaĢdırırıq. Bir sözlə, bizim bu Ģaxələndirmə iĢimiz Azərbaycanda davamlı inkiĢafın
təmin edilməsinə yönəlibdir.
Təbii ki, bizim biznes imkanlarımız sosial problemlərin də həllinə imkan yaradır. Çünki bunun
nəticəsində birincisi, maliyyə vəsaitləri formalaĢır və ikincisi isə iĢ yerləri açılır. Təbii ki, iĢsizliyin və
yoxsulluğun azaldılması iqtisadi siyasətimizin əsas hədəflərindən biridir. Biz yoxsulluğu 5 dəfə - 7,6 faizə qədər
azaltmağa nail olmuĢuq. Hazırda iĢsizlik səviyyəsi 5,6 faiz səviyyəsindədir. Təbii ki, özəl sektorumuza və
biznes strukturumuza gəldikdə, biz onlara imtiyazlı kreditlər ayırırıq. Bütün bunlar iqtisadiyyatımızın
Ģaxələndirilməsi məqsədini daĢıyır.
Qeyd etdiyim kimi, müstəqilliyimizin ilk illərində əsas ümidlərimiz məhz enerji sektoru ilə, neft və
qazla bağlı idi. Azərbaycan neft və qaz hasil edən ölkə kimi, bu sahədə bir çox səylər göstərdi və bu, bizə
iqtisadiyyatımızı Ģaxələndirmək imkanı yaratdı. Bir neçə il bundan öncə biz iqtisadi siyasətimizdə yeni bir
istiqaməti - “qara qızıl”ın insan kapitalına çevrilməsi”ni özümüz üçün strategiya kimi seçdik və hazırda bu
sahədə artıq uğurlar müĢahidə olunur. Ġndi biz informasiya texnologiyaları sahəsinin inkiĢafı üçün sərmayələr
qoyuruq. Biz kosmos sənayesi yaradırıq. Ümid edirik ki, biz cari ilin sonuna qədər ilk telekommunikasiya
peykimizi buraxacağıq. Biz, eyni zamanda, kənd təsərrüfatı sahəsinə sərmayələrin qoyulmasında maraqlıyıq.
Bizim bunun üçün bütün iqlim Ģəraitimiz və münbit sərmayə mühitimiz vardır. Xarici və yerli sərmayələr
qorunur ki, bu da sərmayədarları cəlb edir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
47
Bütün bunlar bu dəyiĢikliklərin ilk vaxtlarında ona görə edilirdi ki, biz etimad yaratmalı idik. Biz bu
məqsədlə çox çalıĢmalı idik. Bir səhv addım bütün səylərimizi heçə endirə bilərdi. Çünki etimad səviyyəsi çox
əhəmiyyət kəsb edirdi. Mən sizə tam məmnunluq hissi ilə bildirmək istəyirəm: bizim xarici tərəfdaĢlarımız və
sərmayədarlarımız hiss edirlər ki, onların sərmayələri qorunur, hökumətimizin imzaladığı əsas beynəlxalq
müqavilələr parlament tərəfindən ratifikasiya edilir və qanun qüvvəsini alır. Bu da çox vacibdir ki,
proqnozlaĢdırılan sərmayə mühiti mövcud olsun. Biz belə bir ölkəyik. Həmçinin Azərbaycan hüdudlarından
kənarda da sərmayə qoymağa baĢlayıb. Əslində bu, mühüm məsələlərdən biridir. Çünki əvvəllər elə bir
mövqedə idik ki, biz sərmayələri qəbul edirdik. Ġndi isə biz özümüz sərmayə qoyuruq.
Bu gün biz cənab Prezident və nümayəndə heyəti ilə biznesi necə təĢkil etmək və birgə necə səmərəli
Ģəkildə iĢ aparmaq məsələlərini müzakirə etdik. Bizim iqtisadiyyatlarımız bir-biri ilə rəqabət aparmır. Hesab
edirəm ki, onlar bir-birini əvəzləyə, tamamlaya bilər və beləliklə, bu tərəfdaĢlıq xalqlarımız üçün faydalı ola
bilər.
Biz bu gün, həmçinin regional vəziyyəti müzakirə etdik. Balkan regionu ilə bizim region arasında
əməkdaĢlıq məhz birgə səylərimiz sayəsində baĢ tuta bilər.
Ġqtisadiyyatımızın mühüm bir hissəsini hələ ki, neft və qaz təĢkil edir və bu, gələn illər ərzində də belə
qalacaqdır. Lakin on il əvvəlki vəziyyətlə müqayisədə indi biz bu sektordan daha az asılıyıq. Ġndi biz neftin
qiymətlərinə o qədər bağlı deyilik. Ġqtisadiyyatımız son 8 il ərzində sürətlə inkiĢaf edib, 3 dəfədən çox artıb. Biz
artıq 3 dəfə artmıĢ ümumi daxili məhsulumuzu 2023-cü ilə qədər - bundan sonrakı 10 il ərzində qeyri-neft
sektoru hesabına daha 2 dəfə artırmaq fikrindəyik. Lakin təbii ki, enerji sektoru maliyyə vəsaitlərinin
formalaĢdırılmasında bizə yardımçı oldu və dünyada özümüzü təqdim etməyə imkan yaratdı. Çünki 20 il
bundan öncə çox az sayda insan Azərbaycan haqqında bilirdi və onlar məlumatlı deyildilər ki, burada hansı
imkanlar, hansı biznes imkanları və sərmayə mühiti vardır. Buna görə, böyük xarici Ģirkətlərlə apardığımız
əməkdaĢlıq bunu nümayiĢ etdirmək imkanı yaratdı və göstərdi ki, biz etibarlı tərəfdaĢıq.
Hazırda bizim enerji siyasətimiz yeni mərhələyə qədəm qoyur. Əvvəlki illərdə biz bütün
planlaĢdırdığımız iĢlərin icrasına nail olduq. Biz müasir boru kəmərləri infrastrukturunu qurduq və tikdik.
Əslində, biz öz enerji resurslarımızı dünyanın bütün istiqamətlərinə çıxarırıq. Bu gün Xorvatiya tərəfi bizə
məlumat verdi ki, onların qəbul etdiyi neftin əksər hissəsi məhz Azərbaycan neftidir. Təbii ki, bu məsələ bizim
müzakirə mövzumuz olaraq qalacaqdır.
Biz qaz sahəsində də əməkdaĢlıq qura bilərik. Hazırda biz yeni sərmayə proqramları ilə bağlı danıĢıqlar
aparırıq. Burada milyardlarla dollar həcmində investisiyalar nəzərdə tutulur - 20 milyarddan artıq. Burada qaz
yataqlarının iĢlənilməsi və boru kəmərlərinin tikintisi nəzərdə tutulur. Belə olan halda biz tərəfdaĢlarımızı
qarĢıdan gələn beĢ–altı il ərzində böyük həcmdə qaz ilə təchiz edə biləcəyik. Bu gün qazın hasilatı və ixracı
bizim üçün kifayət dərəcədə deyildir. Bizim böyük potensialımız vardır. Qeyd etmək istəyirəm ki, qarĢıda yüz il
ərzində, ən azı yüz il ərzində Azərbaycan Avropa bazarında mühüm qaz təchizatçısı olacaqdır.
Qeyd etmək istəyirəm ki, bizdə qaz hasilatı həcmləri artır. Biz bilirik ki, Avropanın da qaza ehtiyacı artır.
Xorvatiyanın gələcəkdə Avropa Ġttifaqına üzv olacağını nəzərə alaraq, hesab edirik ki, o da bu təĢəbbüsün bir
hissəsi ola bilər. Bilirik ki, hazırda Avropa Ġttifaqı ümumi enerji strategiyası üzərində iĢləyir. Bu da bizim
həyatımızı daha da asanlaĢdırardı. Əslində bütün bunlar bizi tərəfdaĢlarımızla daha sıx iĢləməyə ruhlandırır. Çox
yaxĢı olardı ki, ümumiləĢdirilmiĢ bir strategiya olsun. Bunu nəzərə alaraq, Azərbaycan gələn illər ərzində enerji
təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verəcəkdir. Enerji təhlükəsizliyi ölkələrin milli təhlükəsizliyinin mühüm amilidir.
Bilirik ki, bundan sonra enerjiyə tələbat artacaqdır. Avropa Ġttifaqı ölkələrində atom elektrik stansiyalarının
bağlanması ilə bağlı qərarların qəbul edilməsini nəzərə alaraq, adi enerji mənbələrinə ehtiyac artacaqdır. Təbii
ki, Xəzər dənizi regionunda yerləĢən ölkəmiz qazın Avropa istehlakçılarına etibarlı təchizatçısı ola bilər.
Ötən il biz Avropa Ġttifaqı ilə “Cənub” qaz dəhlizi haqqında memorandum imzaladıq. Bu baxımdan Azərbaycan
məhz “Cənub” qaz dəhlizinin mühüm təchizatçısı və baĢlanğıcı ola bilər.
Biz Qara dəniz, Aralıq dənizi regionları ölkələri ilə əməkdaĢlıq edə və beləliklə, Avropa qaz bazarına
çıxıĢ əldə edə bilərik. Bu, bizim maraqlarımıza uyğundur. Biz bu yaxınlarda bu barədə artıq danıĢıqlara baĢlaya
bilərik. Məhz bu sahədəki əməkdaĢlığımız irəliyə doğru aparıla bilər.
Hesab edirik ki, bütün bunlar ikitərəfli əməkdaĢlığımıza aid olan məsələlərdir. Mən sadəcə bu biznes
forumda iĢtirak etdiyinə görə cənab Prezidentə təĢəkkürümü bildirirəm. Biz çox Ģadıq ki, Xorvatiyadan bir çox
qonaqlarımız buraya gəliblər.
Əminəm ki, bu görüĢlərimizin nəticəsi uğurlu olacaqdır. Hesab edirəm ki, gələcəkdə bizim bütün
planlarımızın praktiki surətdə həyata keçirilməsinin Ģahidi olacağıq. Çox sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 13mart.-№ 58.-S.3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
48
Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri
Ali qonağın Ģərəfinə
Bakı, 12 mart (AzərTAc). Martın 12-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı
Mehriban Əliyeva tərəfindən Xorvatiya Respublikasının Prezidenti Ġvo Yosipoviç və xanımı Tatyana
Yosipoviçin Ģərəfinə rəsmi ziyafət verilmiĢdir.
Mərasimdə çıxıĢ edən Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV Xorvatiya Prezidentinin ölkəmizə ilk
səfəri çərçivəsində görüĢlərin, aparılan danıĢıqların, imzalanan sənədlərin və keçirilən biznes forumun mövcud
ikitərəfli münasibətlərin dərinləĢməsində mühüm rol oynayacağına əminliyini ifadə etdi.
Dövlətimizin baĢçısı son illər iki ölkə arasında əlaqələrin daha da intensivləĢməsində qarĢılıqlı diplomatik
nümayəndəliklərin açılmasının əhəmiyyətini vurğuladı.
Prezident Ġlham Əliyev iqtisadi əməkdaĢlığın perspektiv sahələrindən də danıĢaraq dedi:
- Bu gün energetika, enerji resurslarının nəqli, turizm, ekologiya, kənd təsərrüfatı, nəqliyyat,
kommunikasiya, yol və infrastruktur obyektlərinin tikintisi, gəmiqayırma, kimya sənayesi və digər sahələrdə
əməkdaĢlığımızın inkiĢafı üçün geniĢ perspektivlər vardır. Biz, həmçinin qarĢılıqlı sərmayə yatırımının təĢviqinə
və ticarət dövriyyəsinin artırılmasına xüsusi əhəmiyyət veririk.
Azərbaycan ilə Xorvatiya arasında gəmiqayırma sahəsində əməkdaĢlığın uğurlu təcrübəsi artıq
mövcuddur. Belə ki, Xorvatiyanın Pula Ģəhərində yerləĢən Ulyanik tərsanəsində inĢa edilmiĢ və hazırda
Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin istismar etdiyi bir çox gəmi-bərələr hələ 27 il əvvəl ümummilli
lider Heydər Əliyevin göstəriĢi əsasında Bakıya göndərilmiĢdir. Bu ənənə bu gün də davam edir və 2011-ci ilin
mayında Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi ilə Ulyanik tərsanəsi arasında yeni gəmi- bərələrin
tikilməsinə dair müqavilə imzalanmıĢdır.
Ölkələrimiz beynəlxalq və regional təĢkilatlar çərçivəsində də sıx əməkdaĢlıq edir. Azərbaycanın xarici
siyasətində Avropa Ġttifaqı və Avratlantik strukturlar ilə əlaqələr mühüm yer tutur. BMT, ATƏT, NATO,
Avropa Ġttifaqı, Avropa ġurası çərçivəsində əməkdaĢlığımız məmnunluq doğurur. Bu baxımdan Avropa
Ġttifaqına yeni üzv olacaq Xorvatiya ilə münasibətlərimiz həm ikitərəfli, həm də regional çərçivədə mühüm
əhəmiyyət kəsb edir. Artıq regionun əsas iqtisadi mərkəzinə çevrilmiĢ Azərbaycan enerji sahəsində etibarlı
tərəfdaĢdır və Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin olunması üçün öz töhfəsini verməyə hazırdır. Biz enerji
resurslarımızın bütün istiqamətlərdə dünya bazarlarına çıxarılmasında maraqlıyıq və müxtəlif layihələr üzərində
iĢləyirik.
Azərbaycanın regionda və bütövlükdə dünyada təhlükəsizliyin tərəfdarı olduğunu bildirən Prezident
Ġlham Əliyev dövlətimizin bu sahədə həyata keçirdiyi tədbirlərdə, beynəlxalq təsisatlarda fəal iĢtirakında,
xüsusilə BMT Təhlükəsizlik ġurasının üzvü kimi fəaliyyətində bu niyyətə sadiq olduğunu söylədi. Bununla
yanaĢı, dövlətimizin baĢçısı Ermənistanın təcavüzkarlıq siyasətinin regionda sülh və sabitlik üçün təhlükə
olduğunu vurğulayaraq bildirdi:
-Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində Azərbaycan ərazisinin 20 faizi, tarixi torpaqlarımız olan
Dağlıq Qarabağ və ətrafındakı yeddi rayon iĢğal olunmuĢ, bu ərazilərdə etnik təmizləmə siyasəti aparılmıĢ və
bir milyondan artıq insan qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. MünaqiĢə ilə bağlı BMT
Təhlükəsizlik ġurasının 4 qətnaməsi, ATƏT, Avropa Parlamenti, Avropa ġurasının Parlament Assambleyası,
Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı, NATO və digər beynəlxalq təĢkilatların müvafiq qərar və qətnamələri vardır.
Prezident Ġlham Əliyev Azərbaycanın qəti mövqeyinin münaqiĢənin beynəlxalq hüquq normaları və ölkəmizin
ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll edilməsindən ibarət olduğunu bildirdi.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 13 mart.-№ 58.-S.4.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
49
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin cənub bölgəsinə səfəri
Prezident Ġlham Əliyev Astarada Olimpiya Ġdman Kompleksinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir
Astara, 13 mart (AzərTAc). Martın 13-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev Astara
Olimpiya Ġdman Kompleksinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.
Ġdmançılar dövlətimizin baĢçısını hərarətlə qarĢıladılar.
Prezident Ġlham Əliyevə məlumat verildi ki, son illər Astarada idmanın müxtəlif növlərinin inkiĢafına
xüsusi diqqət göstərilir. Müasir olimpiya kompleksinin istifadəyə verilməsi isə gənclərin idmana olan maraq və
həvəsini daha da artıracaqdır.
Dövlətimizin baĢçısı Astara Olimpiya Ġdman Kompleksinin rəmzi açılıĢını bildirən lenti kəsdi.
Azərbaycan Prezidenti kompleksdə yaradılan Ģəraitlə tanıĢ oldu. Bildirildi ki, ərazisi 5 hektar olan kompleksin
tikintisinə 2006-cı ildə baĢlanmıĢ, inĢaat iĢləri yüksək səviyyədə aparılmıĢdır. Burada ümummilli lider Heydər
Əliyevin həyat və fəaliyyətindən, eyni zamanda, Prezident Ġlham Əliyevin idmanın inkiĢafına göstərdiyi diqqət
və qayğıdan bəhs edən fotoguĢələr yaradılmıĢdır.
Qeyd edildi ki, kompleksin 936 nəfərlik böyük idman zalında mini futbol, voleybol, basketbol, tennis
yarıĢları keçirmək üçün hər cür Ģərait vardır. MəĢq zalları, eləcə də 172 tamaĢaçı yeri olan üzgüçülük hovuzu da
beynəlxalq standartlara cavab verir.
Bildirildi ki, kompleksin daxilində yaradılan qonaq otağında və konfrans zalında müxtəlif tədbirlər
keçirmək mümkündür.
Dövlətimizin baĢçısının diqqətinə çatdırıldı ki, rayonun idman məktəbinin yetirmələri Cəbrayıl Həsənov
və Sona Əhmədli Ġstanbulda sərbəst güləĢ üzrə keçirilən dünya çempionatında bürünc medal qazanmıĢlar.
Cəbrayıl Həsənov 2012-ci ildə Londonda keçiriləcək Yay Olimpiya Oyunlarına lisenziya qazanmıĢdır. Bundan
baĢqa, Azərbaycan ġahmat Federasiyasının qərarı ilə rayonun Ģahmat məktəbində bir həftə ərzində 150 idmançı
arasında respublika çempionatı keçirilmiĢdir. 2012-ci ilin “Ġdman ili” elan edilməsi ilə bağlı rayonda görüləcək
iĢlər barədə geniĢ proqram hazırlanmıĢdır. Yeni tikilmiĢ Olimpiya Ġdman Kompleksi isə “Ġdman ili”nə ən böyük
hədiyyədir.
Dövlətimizin baĢçısı Olimpiya Ġdman Kompleksinin ərazisində inĢa olunan 4 kottecdə yaradılan Ģəraitlə
də tanıĢ oldu. Bildirildi ki, ikimərtəbəli kotteclərdə eyni vaxtda 40 nəfər qala bilər.
Azərbaycan Prezidenti kompleksin açılıĢı mərasimində çıxıĢ etdi.
Mərasim iĢtirakçılarını salamlayan Prezident Ġlham ƏLĠYEV dedi:
- Əziz dostlar, əziz astaralılar! Bu gün Astara rayonunun həyatında çox əlamətdar bir gündür. Astarada
gözəl Olimpiya Ġdman Mərkəzi açılmıĢdır. Bu münasibətlə mən sizin hamınızı ürəkdən təbrik edirəm.
Bu Olimpiya Ġdman Mərkəzində idmanla məĢğul olmaq üçün bütün Ģərait vardır. Mən vaxtilə Olimpiya
Mərkəzinin inĢası ilə bağlı göstəriĢ vermiĢdim. Ondan sonra Astarada olarkən tikintinin gediĢi ilə tanıĢ
olmuĢdum. Keçən il də mən Astarada idim. Bu gün bu gözəl, möhtəĢəm Olimpiya Mərkəzinin açılıĢında biz
bərabər iĢtirak edirik. Əminəm ki, Astara idmançıları və Astara sakinləri bu imkanlardan səmərəli Ģəkildə
istifadə edəcəklər. Çünki burada bütün Ģərait vardır. Gözəl idman zalları, açıq meydançalar, üzgüçülük hovuzu,
trenajor zalları - bir sözlə, artıq Astarada da gözəl, müasir Olimpiya Mərkəzi yaradılıbdır.
Ġdmana Azərbaycanda çox böyük diqqət göstərilir. Bizim dövlət siyasətimiz də idmanın inkiĢafına
yönəldilibdir. Azərbaycan dövlətinin idmana münasibətini görmək üçün sadəcə olaraq uğurlarımıza fikir
vermək kifayətdir. Son illər ərzində idmançılarımız bütün beynəlxalq yarıĢlarda böyük qələbələr qazanırlar.
Dünya çempionatlarında, Olimpiya oyunlarında, Avropa çempionatlarında milli bayrağımız dalğalanır. Bu, çox
sevindirici haldır. Ġldən-ilə idmançılarımızın uğurları, medalların sayı artır və ölkəmizin idman Ģöhrəti
yüksəklərə qaldırılır.
Bu il Azərbaycanda “Ġdman ili” elan edilibdir. Bu da çox gözəl göstəricidir. Bu, onu göstərir ki,
Azərbaycan dövləti idmanın inkiĢafına nə qədər diqqət yetirir. “Ġdman ili” çərçivəsində müxtəlif tədbirlər
keçiriləcəkdir. Ancaq bu il ilk istifadəyə verilən olimpiya idman kompleksi Astara Olimpiya Ġdman Mərkəzidir.
Əminəm ki, bu il idmançılarımız bizi yenə də öz uğurları ilə sevindirəcəklər. Bu il Olimpiya oyunları ilidir.
Ġdmançılarımız bu oyunlara çox fəal hazırlaĢırlar və ümid edirik ki, Olimpiya oyunlarında da bizim böyük
uğurlarımız olacaqdır. Belə fikirləĢməyə əsas verən bizim əvvəlki dövrlərdə Olimpiya oyunlarındakı
çıxıĢlarımızdır. Ġldən-ilə Olimpiya oyunlarında medalların sayı artır və Azərbaycan idman dövləti kimi özünü
dünyaya, dünya idman ictimaiyyətinə təqdim edir.
Ölkəmizdə müxtəlif beynəlxalq yarıĢların keçirilməsi artıq gözəl bir ənənəyə çevrilibdir. Azərbaycanda
istənilən beynəlxalq idman yarıĢının keçirilməsi mümkündür. Avropa, dünya çempionatlarının keçirilməsi artıq
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
50
bizim yaxĢı ənənəmizdir və bütün bu böyük yarıĢlar yüksək səviyyədə keçirilir. Bu amili və bütövlükdə
ölkəmizin uğurlu inkiĢafını nəzərə alaraq Azərbaycan 2020-ci ilin Olimpiya oyunlarının Bakıda keçirilməsi
üçün müraciət etmiĢdir və bu müraciətə baxılır. Mən hesab edirəm ki, ölkəmizin paytaxtı Bakı Olimpiya
oyunlarının keçirilməsi üçün də bütün imkanlara malikdir. Bizim gözəl infrastruktur imkanlarımız vardır.
Ġnsanların Olimpiya oyunlarının Azərbaycanda keçirilməsinə böyük dəstəyi vardır. Beynəlxalq qurumlar
tərəfindən keçirilmiĢ rəy sorğuları da bunu göstərir. Ölkə vətəndaĢlarının 95 faizi Olimpiya oyunlarının
Azərbaycanda keçirilməsinə öz dəstəyini vermiĢdir.
Bizim kifayət qədər idman qurğularımız vardır. Tikilməkdə olan, tikilmiĢ və nəzərdə tutulan böyük
idman qurğuları. Artıq bu məsələ də gündəlikdədir. Bizim gözəl idmançılarımız, idman uğurlarımız vardır.
Azərbaycanda təhlükəsizlik tədbirləri çox yüksək səviyyədə təmin edilir. Ölkəmizdə hökm sürən
sabitlik, ictimai-siyasi asayiĢ Olimpiya oyunlarının keçirilməsi üçün də mühüm amil kimi özünü göstərir. Bir
sözlə, biz Bakıda Olimpiya oyunlarının keçirilməsi üçün tam hazırıq və deyə bilərəm ki, bizim bu istəyimiz,
eyni zamanda, ölkəmizin gücünü göstərir.
Biz sadəcə olaraq 20 ildir ki, müstəqil ölkə kimi yaĢayırıq. Bu 20 il ərzində Azərbaycan böyük və Ģərəfli
yol keçibdir. Ġstənilən sahədə biz böyük uğurlara nail ola bilmiĢik. Biz iqtisadi sahədə dünyada misli
görünməmiĢ inkiĢafı yaĢayırıq və bu, bütün statistik göstəricilərdə özünü əks etdirir.
Ölkəmizdə sosial məsələlərin həlli çox uğurla aparılır. Sosial infrastrukturun yaradılması prosesi uğurla
gedir. Biz bunu Astara rayonunun timsalında görə bilərik. Astarada son illər ərzində 20-dən çox məktəb
tikilibdir. Bu gün biz Mərkəzi Rayon Xəstəxanasının əsaslı təmirdən sonra açılıĢını qeyd edəcəyik. Gözəl,
möhtəĢəm Olimpiya Mərkəzi yaradılıbdır, kənd yolları qaydaya salınır. Yəni, Azərbaycanda sosial məsələlərin
həlli də çox müsbət istiqamətdə inkiĢaf edir.
Bizim beynəlxalq mövqelərimiz möhkəmlənir. Ġyirmi il müstəqillik dövründə Azərbaycan özünü
dünyaya etibarlı tərəfdaĢ və inamlı dost kimi təqdim edə bilmiĢdir. Məhz bunun nəticəsidir ki, dünya birliyi,
dünya ictimaiyyəti Azərbaycana böyük etimad göstərərək bizi BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçdi. 155 ölkə
gənc, ancaq qüdrətli və müstəqil Azərbaycan dövlətinə öz səsini verdi. Bu, beynəlxalq müstəvidə əldə edilmiĢ
ən böyük uğurdur. Bu uğur bir də onu göstərir ki, bizim xarici siyasətimiz düzgün siyasətdir. Bizim xarici
siyasətimiz həm ölkənin maraqlarının təmin edilməsi üçün aparılır, eyni zamanda, ölkəmizin beynəlxalq imici
də çox müsbətdir. Əks təqdirdə 155 ölkə bizə səs verməzdi.
Bir sözlə, bu 20 il ərzində ölkəmizdə istənilən sahədə böyük nailiyyətlər vardır. Biz haqlı olaraq bu
nailiyyətlərdən danıĢırıq. Ancaq, eyni zamanda, bizim bütün gələcək fikirlərimiz gələcək inkiĢafa
istiqamətləndirilib. Biz əlavə nə etməliyik? Ölkəmizi bundan sonra necə inkiĢaf etdirməliyik? Bu məsələlərlə
bağlı bizdə kifayət qədər dəqiq planlar, proqramlar və fikirlərimiz vardır. Bu barədə mən dəfələrlə müxtəlif
tədbirlərdə fikirlərimi ifadə edirəm. Son müddət ərzində sahibkarlarla görüĢdə ölkəmizin ümumi iqtisadi
inkiĢafı, uzunmüddətli iqtisadi inkiĢafı və onun perspektivləri haqqında öz fikirlərimi söylədim.
Bir daha demək istəyirəm ki, ölkəmiz dinamik Ģəkildə inkiĢaf edir. Ölkəmizin çox gözəl beynəlxalq imici
vardır. Ölkə hərtərəfli inkiĢaf edir. Biz indi ölkə iqtisadiyyatımızın Ģaxələndirilməsi ilə məĢğuluq və bu sahədə
də uğurlar əldə edə bilmiĢik. Bütün bölgələrdə canlanma, inkiĢaf vardır. Ən ucqar bölgələrdə, ən ucqar kənddə
inkiĢaf vardır. Hər bir rayonun inkiĢafı, əslində ölkəmizin inkiĢafını gücləndirir. Ölkənin inkiĢafı bölgələrin
inkiĢafı olmadan mümkün deyildir. Biz hazırda qeyri-neft sektorunun, kənd təsərrüfatının, turizmin, qeyri-neft
sənayesinin inkiĢafı üçün çox əhəmiyyətli addımlar atırıq.
Bu gün hər bir bölgədə gələcəklə bağlı konkret planlar vardır. Regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət
Proqramının ikinci mərhələsi artıq baĢa çatmaq üzrədir. Gələn il bu proqram da yekunlaĢacaq və beləliklə, son
8-10 il ərzində nəzərdə tutduğumuz məsələlər öz həllini tapacaqdır. ÇalıĢmalıyıq ki, 2013-cü ilin sonuna qədər
bütün bölgələrdə qazlaĢdırma layihələri maksimum dərəcədə baĢa çatsın. O cümlədən Astara rayonunda bu
proses sürətlə gedir. Artıq kəndlər də qazlaĢdırılır.
Su-kanalizasiya layihələrinin həyata keçirilməsi hər bir rayon, hər bir Ģəhər üçün çox aktual məsələdir, o
cümlədən Astara üçün də aktualdır. Bu məsələ də öz həllini tapır.
Avtomobil yollarının tikintisi. Ġndi Bakı-Astara magistral avtomobil yolu inĢa edilir. Ümid edirəm ki,
biz yaxın illərdə bu yolun açılıĢını qeyd edəcəyik. Kənd yolları tikilir. Keçən dəfə Astarada olarkən bir neçə
kəndi birləĢdirən kənd yolunun açılıĢında iĢtirak etdim. Bu gün yenə də Astara rayonunda digər kəndləri
birləĢdirən yolun açılıĢında iĢtirak edəcəyəm. Biz çalıĢırıq ki, hər bir yaĢayıĢ məntəqəsində normal yaĢamaq və
iĢləmək üçün yaxĢı Ģərait, ilk növbədə, infrastruktur, sosial infrastruktur olsun. Yəqin xatırlayırsınız ki,
ölkəmizdə ilk modul tipli elektrik stansiyalarının tikintisi də məhz Astaradan baĢlamıĢdır. 90 meqavat gücündə
olan birinci elektrik stansiyası məhz Astarada tikilmiĢdir. Bu stansiya indi həm Astara, həm bütün bölgə üçün
vacib enerji mənbəyidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
51
Bu, çox gözəl hadisədir. Mən ürəkdən sevinirəm ki, bu gün Astarada da idmanla məĢğul olmaq üçün
çox gözəl Ģərait yaradılıbdır. Ancaq eyni zamanda, bu gözəl Olimpiya Mərkəzi məhz əvvəlki dövrlərdə düzgün
seçilmiĢ strategiya və taktikanın nəticəsində mümkün olmuĢdur. Əgər biz iqtisadi gücü yaratmasaydıq heç bir
sosial infrastruktur, yaxud da ki, idman qurğusunun tikilməsinə imkanımız çatmazdı. Əgər biz güclü
iqtisadiyyat yaratmasaydıq, bu gün ölkəmizin dünyadakı mövqeləri bu qədər güclü olmazdı. Biz öz gücümüzə,
Azərbaycan xalqının istedadına arxalanırıq. Əldə edilmiĢ bütün uğurlar məhz Azərbaycan xalqının xidmətidir.
Biz tam Ģəkildə müstəqil siyasət aparırıq, heç kimdən asılı deyilik və bundan sonra da heç kimdən asılı
olmayacağıq. Biz müstəqilliyin qədrini bilirik. Müstəqillik sadəcə olaraq dövlət atributları deyildir. Müstəqillik
müstəqil siyasət aparmaq imkanlarıdır. Bu gün Azərbaycan bölgədə sabitləĢdirici rolu oynayır. Dünya birliyi
tərəfindən Azərbaycanın fəaliyyəti təqdirlə qarĢılanır. Ölkə daxilində proseslər çox müsbət istiqamətdə gedir.
Bizim imkanımız var ki, belə gözəl idman qurğuları yaradaq və hər bir bölgənin, xüsusilə cənub zonasının
inkiĢafı ilə bağlı əlavə konkret addımlar ataq.
Bu gün çox gözəl bir gündür. Mən Astarada dəfələrlə olmuĢam. Hər dəfə rayonda, Ģəhərdə olarkən
yenilikləri görəndə çox sevinirəm. Keçən il də Astarada olmuĢam. Keçən il də, yenə də demək istəyirəm ki, həm
yolun, həm Gənclər evinin açılıĢını qeyd etmiĢdik. Astara gözəlləĢir, müasir gözəl Ģəhərə çevrilir. Mən bu
uğurlarla bağlı bütün astaralıları mən ürəkdən təbrik edirəm, 34-cü Olimpiya Ġdman Kompleksinin açılıĢı
münasibətilə təbrik edirəm. Arzu edirəm ki, hər bir gənc və hər bir vətəndaĢ bu kompleksin imkanlarından
istifadə etsin, hər bir insan özünü rahat hiss etsin, hər bir ailədə sosial vəziyyət, dolanıĢıq yaxĢı olsun, imkanlar
artsın, ölkəmiz inkiĢaf etsin, insanlar rifah içində yaĢasınlar.
Əziz dostlar, bir daha bu gözəl hadisə münasibətilə sizi ürəkdən təbrik edirəm, sizə və bütün astaralılara
cansağlığı, yeni uğurlar arzulayıram. Sağ olun.
X X X
Yüngül atletika üzrə 16 qat respublika çempionu Fikrət QAFAROV dövlətimizin baĢçısına minnətdarlıq
edərək dedi:
- Möhtərəm cənab Prezident, icazə verin, rayonumuzun bütün gəncləri və idmançıları adından ürək
sözlərimi ifadə edərək bizim Astaraya “XoĢ gəlmisiniz!” deyim.
Sizin rayonumuza sayca beĢinci səfəriniz gözəl bir ərəfəyə - Novruz bayramı günlərinə təsadüf edir. Bu
doğma diyar da bahar gülləri, bahar çiçəkləri ilə Sizi qarĢılayır. GəliĢiniz sevincimizə sevinc qatıb. Çünki bu
səfərlərin hər biri rayonumuzda mühüm dəyiĢikliklərlə yadda qalır. Yeni-yeni obyektlərin təməli qoyulur,
açılıĢlar edilir. Ötən il rayonumuzun sosial həyatının yaxĢılaĢdırılmasına xidmət edən iki tarixi Sərəncam
imzalamağınız və il tamam olmamıĢ ikinci dəfə rayonumuza səfər etməyiniz dediklərimizə əyani sübutdur. Bu
səfərlərin hər biri rayon sakinlərinə, gənclərimizə və idmançılarımıza böyük uğurlar gətirir.
Möhtərəm cənab Prezident, bu gün Sizin rəhbərliyinizlə müstəqil Azərbaycanımız bütün sahələrdə
sürətlə inkiĢaf edir. Qazanılan uğurlar bizi hədsiz sevindirir, yeni-yeni qələbələrə ruhlandırır. Xalqımızın
ümummilli lideri, ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın uğurlu inkiĢafında gənclərin rolunu xüsusi qeyd
edərək, onlara böyük ümidlər bəsləyir, etimad göstərirdi. Bu ənənəyə sadiq qalaraq Siz də gənclərimizin
hərtərəfli biliyə malik olması, mənəvi və fiziki cəhətdən sağlam yetiĢməsi üçün əvəzsiz xidmət göstərir, ulu
öndərin ideyalarını layiqincə həyata keçirirsiniz.
Bu yaxınlarda – martın 2-də imzaladığınız Sərəncamınızla Azərbaycanda vətənpərvər, sağlam düĢüncəli
gənclərin yetiĢdirilməsi, onların azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə olunması üçün Gənclər Fonduna 5 milyon
manat vəsait ayırmağınız dediklərimizə bariz nümunədir. Ölkəmizdə idmanın inkiĢafı üçün bütün imkanlar
yaradılmıĢdır. Dövlətimizin baĢçısı və Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti kimi göstərdiyiniz böyük diqqət
və qayğının nəticəsidir ki, idmançılarımız ən nüfuzlu beynəlxalq yarıĢlarda uğurla çıxıĢ edirlər. Dünya miqyaslı
yarıĢlarda və Olimpiya oyunlarında idmançılarımızın qələbələri ilə dövlət himnimiz səsləndirilir, bayrağımız
qaldırılır. Bu, əlbəttə, Sizin qayğınız və misilsiz əməyinizin bəhrəsidir. Buna görə də, cənab Prezident, Sizinlə
birlikdə 2020-ci ildə keçiriləcək Yay Olimpiya oyunlarına da ev sahibliyi etmək arzusundayıq. Sərəncamınızla
2012-ci ilin “Ġdman ili” elan edilməsi ümumilikdə idmanımızın daha da inkiĢaf etdirilməsinə xidmət edir,
idmançılarımıza yeni ruh verir. Buna tam əmin ola bilərsiniz ki, gənclərimiz “Ġdman ili”ində etimadınızı
doğruldacaq, öhdələrinə düĢən vəzifələri ləyaqətlə yerinə yetirəcəklər.
Möhtərəm cənab Prezident, Azərbaycanın idman Ģöhrətinin artmasına astaralı idmançılar da həmiĢə
layiqli töhfələr vermiĢlər. 1952-ci il Helsinki Olimpiadasının iĢtirakçısı XandadaĢ Mədətov, ikiqat Avropa
çempionu Aslan Ağayev, indi isə onların davamçıları olan ikiqat Avropa çempionu, dünya çempionatının
bürünc mükafatçısı, 2012-ci il London Olimpiadasına lisenziya qazanmıĢ Cəbrayıl Həsənov, Avropa çempionu,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
52
dünya çempionatının bürünc mükafatçısı Sona Əhmədli və baĢqaları mötəbər yarıĢlarda Azərbaycanın üçrəngli
bayrağını göylərə qaldırırlar. Ümumilikdə Astara idmançıları 2011-ci ildə 160 medal qazanmıĢlar. Bunlardan
92-si qızıl medaldır. Qazanılan medalların 16-sı beynəlxalq yarıĢların payına düĢür. Özüm kross üzrə
Azərbaycan rekordçusu, 16 dəfə Azərbaycan çempionu, 3 dünya, 3 Avropa çempionatının iĢtirakçısı və
mükafatçısı olmuĢam.
Möhtərəm cənab Prezident, regionumuzu nura qərq etmiĢ “Astara” modul tipli elektrik stansiyasının
təməlqoyma mərasimində əhali ilə görüĢdə gənclərimizin sağlam böyüməsi üçün rayonumuzda Olimpiya Ġdman
Kompleksinin tikiləcəyinə söz vermiĢdiniz. Bu gün söz və iĢin vəhdətinin Ģahidiyik. Ötənilki səfəriniz zamanı
rayon gənclərinə Gənclər evini hədiyyə etdiniz. Bu il isə açılıĢını etdiyiniz əzəmətli Olimpiya Ġdman Kompleksi
ilə bizi yenidən sevindirirsiniz. Bu kompleksin məhz “Ġdman ili”ndə açılıĢı Astara gənclərinə, Astara
idmançılarına ən gözəl hədiyyənizdir. Belə bir idman kompleksinin istifadəyə verilməsini biz çoxdan
gözləyirdik. Siz bizi bu arzuya qovuĢdurdunuz. Buna görə bütün astaralı gənclərin dərin minnətdarlığını və
səmimi təĢəkkürünü Sizə çatdırıram.
Burada müxtəlif növlər üzrə idmançıların yetiĢməsi, idman yarıĢlarının keçirilməsi üçün hər cür Ģərait
vardır. Bir idmançı kimi Sizi inandırıram ki, gənclərimiz bu əvəzsiz töhfəyə cavab olaraq respublikamızın
idman Ģöhrətini daha da yüksəklərə qaldıracaqlar. Onların sorağı dünyanın ən mötəbər idman arenalarından
gələcəkdir. YaradılmıĢ Ģərait və imkanlardan istifadə edərək, dünya və Avropa miqyaslı yarıĢlarda bundan sonra
da böyük uğurlar qazanacaq, Azərbaycan idmanına layiqli töhfələr verəcəyik.
Möhtərəm cənab Prezident, gənclərimiz göstərdiyiniz qayğıdan fərəhlənir, Sizi sevir, müstəqil
Azərbaycanımızın bütün sahələrdə inkiĢafında ən yaxın köməkçilərinizdir. Tam əmin ola bilərsiniz ki,
Azərbaycan gəncliyinin tərkib hissəsi olan Astara gəncləri daim Sizinlədir və həmiĢə Sizinlə olacaqlar.
Diqqətinizə görə çox sağ olun.
X X X
Mərasim geniĢ konsert proqramı ilə davam etdi.
Konsertdə respublikamızın tanınmıĢ incəsənət ustaları çıxıĢ etdi.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 14 mart.-№ 59.-S.2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
53
Masallıda Gənclər Mərkəzi açılmıĢdır
Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢ, bölgə gənclərinin nümayəndələri ilə
görüĢmüĢdür
Bakı, 14 mart (AzərTAc). Prezident Ġlham Əliyev martın 13-də Masallıya səfəri çərçivəsində Gənclər
Mərkəzinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Bu gün biz Masallıda Gənclər Mərkəzinin açılıĢını qeyd edirik. Bu gözəl hadisə münasibətilə sizi
təbrik edirəm. Çox gözəl mərkəzdir. Ümumiyyətlə, son illər ərzində Azərbaycanda gənclər evlərinin, gənclər
mərkəzlərinin tikintisi geniĢ vüsət almıĢdır. Bir il bundan əvvəl mən yenə də cənub bölgəsində idim. Biz
Astarada Gənclər Evinin açılıĢını qeyd etdik, bu gün isə Masallıda.
Bütövlükdə hər bir bölgədə gənclər üçün gözəl evlər tikilir. Ən önəmlisi ondan ibarətdir ki, gənclər bu
evlərdən səmərəli Ģəkildə istifadə etsinlər. Burada daim fəaliyyət olmalıdır və gənclər öz asudə vaxtlarını burada
keçirməlidirlər. Ümid edirəm ki, yaxın illərdə ölkəmizin hər bir Ģəhərində gənclər evləri olacaqdır.
Gənclər siyasəti Azərbaycanda uğurla aparılır. Müstəqilliyimizin ilk illərində ulu öndər Heydər Əliyev
tərəfindən əsası qoyulmuĢ gənclər siyasəti bu gün uğurla davam etdirilir. Gənclər cəmiyyətimizin fəal
təbəqəsidir. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan gəncləri çox fəaldırlar, vətənpərvərdirlər. Gənclər bu gün və
xüsusilə gələcəkdə ölkəmizin inkiĢaf istiqamətlərini müəyyən edəcəklər.
Bu gün də gənclər siyasəti Azərbaycanda çox önəmli bir sahəni əhatə edir və bu istiqamətdə əlavə
konkret tədbirlər görülür. Keçən il “Azərbaycan Gəncliyi” Proqramı qəbul edilmiĢdir. Bu Proqramın qəbul
olunması həm zərurət idi və hesab edirəm ki, eyni zamanda, dövlətimizin bu sahəyə diqqətini göstərir. Müzakirə
zamanı mənim gənclərlə görüĢlərim əsnasında Proqrama əlavələr, dəyiĢikliklər edildi. Mən çox istəyirdim ki,
gənclər bu Proqramın qəbul edilməsində fəal iĢtirak etsinlər və belə də oldu. Çox geniĢ ictimai müzakirələr
aparıldı. Mənim gənclərlə görüĢlərim mütəmadi xarakter daĢıyır və xüsusilə Proqramın qəbul edilməsi
ərəfəsində bu görüĢlərə böyük ehtiyac var idi.
Beləliklə, biz çox dəqiq, konkret və iĢlək Proqram qəbul etdik. Əsas məqsəd də məhz bundan ibarət idi.
Yəni, bu Proqram hansısa bir niyyətin ifadəsi, hansısa Ģüar naminə atılan addım deyildir. Bu, konkret xarakter
daĢımalıdır, konkret xarakter də alıbdır.
Proqramın icrası artıq baĢlamıĢdır. Orada vacib məsələlərdən biri Gənclər Fondunun yaradılması idi. Bu
Fond təsis edildi və dərhal Prezidentin ehtiyat fondundan Fondun fəaliyyətinin geniĢləndirilməsi üçün 5 milyon
manat vəsait ayrıldı. Mənim tərəfimdən göstəriĢ verildi ki, bu vəsaitdən səmərəli istifadə olunsun, müxtəlif
proqramlar icra edilsin, layihələr, qrantlar verilsin ki, gənclərin fəaliyyətini biz belə maliyyə resursları ilə də
dəstəkləyək. Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan gəncliyi çox fəaldır və bu, doğrudan da çox vacibdir.
Çünki siz gələcəkdə ölkəmizin inkiĢafını müəyyən edəcəksiniz.
Ölkəmizin müstəqillik həyatı cəmi 20 il təĢkil edir. Bu, tarix üçün böyük bir dövr deyildir. Ancaq bu 20
il ərzində ölkəmiz sürətlə inkiĢaf etdi. Ölkədə bütün təsisatlar quruldu, dövlətçilik əsasları yaradıldı. Bizim
əcdadlarımız əsrlər boyu müstəqillik eĢqi ilə yaĢamıĢlar. Biz əsrlər boyu baĢqa ölkələrin, imperiyaların
tərkibində yaĢamıĢdıq. Ona görə, müstəqillik bərpa olunduqdan sonra ölkəmizin hansı istiqamətlər üzrə inkiĢafı
ən vacib məsələlərdən biri idi. Çünki məhz o illərdə bugünkü Azərbaycanın reallıqları formalaĢırdı. Ulu öndər
Heydər Əliyevin strateji baxıĢları və gələcəyə atılmıĢ addımlar bugünkü reallıqları da mümkün etmiĢdir.
Ġyirmi il ərzində ölkəmiz inkiĢaf etdi, müstəqillik möhkəmləndirildi, siyasi və iqtisadi islahatlar aparıldı və bu
gün Azərbaycan bölgədə söz sahibidir. Bölgədə bizim iĢtirakımız olmadan heç bir layihə, heç bir təĢəbbüs
uğurla nəticələnə bilməz. Azərbaycan ilə hesablaĢırlar. Azərbaycanın mövqeyi bir çox hallarda həlledici rol
oynayır. Bütün bunlara biz cəmi 20 il ərzində nail ola bilmiĢik. Gələcək 10 il, 20 il üçün bizim konkret
planlarımız, strategiyamız vardır. Əslində mən daha da qabağa baxmağa çalıĢıram. Əlli ildən sonra ölkəmiz
necə, nəyin və hansı resursların hesabına inkiĢaf edəcəkdir?! Prezident kimi mənim və bu gün iqtidarda olan hər
bir Ģəxsin vəzifəsi ondan ibarətdir ki, dayanıqlı inkiĢafımızı təmin edək.
Bu gün iqtisadi uğurlarımız artıq reallıqdır. Azərbaycan siyasi cəhətdən də çox sabit bir ölkədir.
Bölgədə də mövqelərimiz gündən-günə möhkəmlənir. Təbii resurslarımız da, insan resurslarımız da var və
istedadlı insanlarımız da kifayət qədər çoxdur. Amma gələcəkdə biz necə inkiĢaf edəcəyik və siz gələcəkdə
ölkəmizi necə idarə edəcəksiniz - bu, məni düĢündürən məsələlərdən biridir. Çünki Vətəni sevən hər bir insan
gələcəyi düĢünməlidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
54
Ġyirmi illik tariximiz çox uğurludur. Ġyirmi ildə biz sözün əsl mənasında, müstəqil ölkə kimi özümüzü
dünyaya təqdim etdik. Dünyada bizim nüfuzumuz artır. Dünya birliyi bizə hörmətlə yanaĢır. Keçən ilin oktyabr
ayında BMT Təhlükəsizlik ġurasına bizim seçilməyimiz tarixi hadisədir, tarixi uğurdur. Xarici siyasət sahəsində
bu, 20 il ərzində bəlkə də ən böyük uğurumuzdur. Çünki çətin, gərgin mübarizədə dünya ictimaiyyəti bizə öz
dəstəyini verdi. Bizim güclü rəqiblərimiz var idi və 16 turdan sonra Azərbaycan o səsi haqlı olaraq qazandı,
çünki bəri baĢdan, ilk turdan biz öndə idik. 155 ölkə bizi dəstəklədi. Budur, “beynəlxalq ictimaiyyət”,
“beynəlxalq aləm”, “beynəlxalq ictimai rəy” deyəndə biz məhz bunu nəzərdə tuturuq. Bu, doğrudan da tarixi bir
nailiyyətdir. Növbəti iki il ərzində dünyanın ən mötəbər qurumu olan Təhlükəsizlik ġurasında biz öz
siyasətimizi aparacağıq, ədaləti, beynəlxalq hüququ müdafiə edəcəyik.
Yəni, bunlar 20 il ərzində görülən iĢlərdir. Bu barədə çox danıĢmaq olar. Həm iqtisadi sahədə, sosial
sahədə inkiĢaf, bölgələrin inkiĢafı – hər Ģey göz qabağındadır. Bundan sonrakı dövr üçün də bizim kifayət qədər
aydın fikirlərimiz və planlarımız vardır. Ancaq gələcəkdə Azərbaycan nəyin hesabına inkiĢaf edəcək - bu gün
biz bu barədə düĢünməliyik, düĢünürük və siz də düĢünməlisiniz.
Çünki bu, sizdən, Azərbaycan gənclərindən asılı olacaqdır. Gələcəkdə ölkənin müqəddəratı sizin
əlinizdə olacaqdır və siz elə etməlisiniz ki, müstəqillik daim və daim güclənsin. Biz müstəqil siyasətimizdən bir
addım belə kənara ata bilmərik. Müstəqillik ən böyük nemətdir, ən böyük sərvətdir və biz müstəqilliyi
qorumalıyıq.
Ġyirmi il əlbəttə ki, həm qısa bir dövr, həm də böyük bir dövr kimi qəbul edilə bilər. Ġyirmi il ərzində
çox iĢ görmək olar və biz bu iĢləri görmüĢük. Ancaq tarix qarĢısında bu, 20 il bir andır. Biz elə etməliyik ki,
müstəqilliyimiz əbədi olsun. Biz elə etməliyik ki, bölgədə mövqelərimiz daim güclənsin. Biz elə iqtisadiyyat
qurmalıyıq ki, gələcəkdə neftdən, qazdan asılı olmasın. Bizim elə istedadlı insanlarımız olmalıdır ki, gələcəkdə
Azərbaycan da dünyada elmi-texniki sahədə gedən proseslərə öz töhfəsini verə bilsin. Hələ ki, biz buna nail ola
bilmirik. Bu da təbiidir. Nə edə bilərik?! Biz dünyanın ən qabaqcıl təcrübəsini Azərbaycana gətirə bilərik və
gətiririk. Biz dünyada inkiĢaf istiqamətlərini bilirik. Dünya iqtisadiyyatı hansı yolla inkiĢaf edəcək, biz bunu
bilirik və bu sahələr bizim üçün də prioritetdir. Ġnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları, müasir
texnologiyalar, insan zəkasına əsaslanan yeniliklər! Bu amillər dünyanın gələcəyini müəyyən edəcəkdir. Biz bu
sahədə indi elə hazırlıq iĢləri görməliyik ki, istedadlı insanlarımız gələcəkdə texnoloji tərəqqiyə öz töhfələrini
verə bilsinlər. Çünki gələcək bununla bağlıdır. Gələcək neftlə, qazla, təbii resurslarla bağlı deyil. Əgər inkiĢaf
etmiĢ ölkələrin təcrübəsinə nəzər salsaq görərik ki, bu ölkələr təbii resurslarla zəngin ölkələr deyildir. Əfsuslar
olsun ki, təbii resurslarla zəngin olan ölkələrin tam əksəriyyəti inkiĢaf etmiĢ ölkələr deyildir. Biz bu mənfi
təcrübəni də dərindən öyrənmiĢik. Bu gün Azərbaycanda neft-qaz sektorunda elə vəziyyət yaranıb ki, ölkəmizdə
təbii sərvətlər insanların rifah halının yaxĢılaĢdırılmasına xidmət edir. Son 8 il ərzində yoxsulluq səviyyəsi aĢağı
düĢərək 7,6 faiz təĢkil etmiĢdir.
Azərbaycanda təbii resurslar və o resurslardan əldə olunan gəlirlər ədalətli Ģəkildə bölünür. Ancaq bu,
bizim üçün bir mərhələdir. Bu, bir sınaq idi və biz bu sınaqdan Ģərəflə çıxdıq. Öz enerji resurslarımızı
Azərbaycan vətəndaĢının sərəncamına verdik və öz enerji siyasətimizlə bu gün bölgədə və Avropada gedən
proseslərə də təsir edirik. Amma gələcək əlbəttə ki, ancaq biliklə bağlıdır. O ölkələr gələcəkdə üstünlük əldə
edəcək ki, orada elmi-texniki tərəqqi, texnoloji yeniliklər vardır.
Biz çalıĢmalıyıq ki, o ölkələrin sırasına düĢək. Bu, mümkündür. Mümkün olmayan heç nə yoxdur. Mən
tam əminəm ki, Azərbaycanda ən yüksək həyat səviyyəsinə çatmaq, ölkəmizi inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevirmək
üçün imkan vardır. Bizim yaxın tariximiz göstərir ki, biz istənilən məqsədə çata bilirik. Baxmayaraq ki, bu, bəzi
hallarda çox çətin olur, bəzi hallarda o hədəf bizə əlçatmaz kimi görünür. Ancaq biz buna qadirik. Əminəm ki,
biz düĢünülmüĢ siyasətlə xalqımızın gələcəyini də təmin edə biləcəyik.
Mən Prezident kimi bu vəzifələri çox aydın görürəm. Ölkədə gedən inkiĢaf istiqamətlərini müəyyən
edən Ģəxs kimi mən bu ideyalara dərindən inanıram. Əlbəttə ki, bundan sonra da çalıĢacağam ki, ölkəmizin
hərtərəfli inkiĢafı üçün əlimdən gələni edim. Çox istəyirəm ki, bizdən sonra gələn nəsil bax bu müsbət meyilləri
daha da gücləndirsin.
Gənclər, ilk növbədə bilikli olmalıdır. Əminəm ki, siz hamınız bu barədə fikirləri bölüĢürsünüz. Bilik,
savad, istedad, yenilik, müasirlik - hesab edirəm ki, gənclər üçün əsas istiqamətlər bunlardır. Ancaq təkcə bilikli
olmaq kifayət deyildir. Gənclər nə qədər bilikli olsalar, bir o qədər də vətənpərvər olmalıdırlar. Çünki
vətənpərvərlik olmadan heç bir ölkə inkiĢaf edə bilməz. Vətən sevgisi, Vətənə və xalqa olan bağlılıq - inkiĢafı
bu amillər stimullaĢdırır. Ölkəmizdə gedən quruculuq-abadlıq iĢlərinin təməlində də məhz bu amil dayanır:
Vətən sevgisi.
Biz istəyirik ki, ölkəmiz daha da yaxĢı olsun, insanlar daha da yaxĢı yaĢasınlar, Azərbaycanın Ģöhrəti
daha da artsın.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
55
Ona görə, gənclərimiz vətənpərvərlik ruhunda, milli ruhda tərbiyə olunmalıdırlar. Bu gün bu barədə biz
bəlkə daha da geniĢ danıĢmalıyıq. Çünki dünyada gedən qloballaĢma prosesi, ondan sonra bəzi təsir dairələrinin
fəaliyyəti və sair narahatedici məqamlar vardır. Ona görə gənclərimizin uĢaq yaĢlarından milli ruhda böyüməsi
çox vacibdir.
Əlbəttə ki, bu, hər bir ailədə hökm sürən ab-havadan asılıdır. Azərbaycan ailələri safdır, ailə dəyərləri
bizim üçün çox əzizdir. Elə də olmalıdır. Bundan sonra da elə olmalıdır. Ancaq istər-istəməz qloballaĢma
meyilləri bizdən də yan keçə bilməz. QloballaĢmanın müsbət tərəfləri də, çox mənfi tərəfləri də vardır. Mənfi
tərəflərindən biri də məhz milli duyğuların elə bil ki, müəyyən dərəcədə əriməsi, yaxud da ki, onların kənara
qoyulması məsələləri vardır. Ona görə, gənclər milli ruhda tərbiyə almalıdırlar. Bu, sadəcə olaraq gözəl sözlər
deyil, bu, bir zərurətdir və biz elə etməliyik ki, Azərbaycan gənci vətənpərvər olsun, Vətənə bağlı olsun.
Xüsusilə nəzərə alsaq ki, Azərbaycan kimi ölkədə yaĢamaq, doğrudan da böyük Ģərəfdir və böyük xoĢbəxtlikdir.
Gənclər, eyni zamanda, fiziki cəhətdən sağlam olmalıdırlar. Biz buna nail olmaq üçün çalıĢırıq
səylərimizi göstərək. Bu gün Astarada Olimpiya Mərkəzinin, eyni zamanda, yeni xəstəxananın açılıĢını qeyd
etdik. Bu, sağlamlıqla bağlı olan məsələlərdir. Masallıda əvvəlki dövrdə də oxĢar tədbirlər olmuĢdur. Ətraf
rayonlarda sosial məsələlərin həlli, insanların sağlamlığı ilə bağlı olan tədbirlər çox gözəl tədbirlərdir. Fiziki
sağlamlıq insana keyfiyyətli həyat bəxĢ edir. Adam özünü gümrah, fiziki cəhətdən sağlam hiss edəndə daxili
əminlik də, əzmkarlıq da güclənir, iĢə olan zövq də artır. Ona görə fiziki sağlamlıq çox vacib olan məsələdir.
Mən hər bir gəncə bunu tövsiyə edirəm. Öz təcrübəmdən istifadə edib tövsiyə edirəm. Ġnsanın sağlamlığı üçün
fiziki fəallıqdan, idmanla məĢğul olmaqdan yaxĢı vasitə ola bilməz.
Əlbəttə, gənclərimiz ölkədə gedən proseslərdə çox fəal iĢtirak etməlidirlər. Mən çox Ģadam ki, biz bunu
görürük. Yəqin, hamımız istəyərdik ki, gənclərimiz daha da fəal olsunlar. Ġctimai həyatda, iqtisadi dirçəliĢdə,
hər bir bölgədə proseslərin düzgün istiqamətdə getməsini müəyyən edən iĢlərdə gənclərin fəaliyyətindən çox Ģey
asılıdır. Gənclər cəmiyyətimizin ən fəal təbəqəsidir və gənclik dövrü çox gözəl dövrdür. Əfsuslar olsun ki, bu
dövr də baĢa çatır. Ancaq söhbət ondan getmir ki, sənin neçə yaĢın var. Əgər sən özünü yaxĢı hiss edirsənsə,
özünü gənc hiss edirsənsə, yaĢdan asılı olmayaraq, əlbəttə ki, bu, fəallıq və əzmkarlıq daim səninlə olacaqdır.
Ona görə mən gənclərin ictimai və iqtisadi həyatda fəaliyyətini çox yüksək qiymətləndirirəm. Bizim kadr
siyasətimizdə də mən bütün qurumlara tövsiyə etmiĢəm ki, gənclərə üstünlük versinlər. Ġndi pensiya islahatı ilə
bağlı yəqin bilirsiniz, yeni yanaĢmalar artıq tətbiq olunur ki, gənclərə yol açılsın. Hər bir dövrün öz gözəlliyi, öz
xüsusiyyətləri vardır. Pensiya dövrünün də gözəl xüsusiyyətləri vardır. Biz elə etməliyik ki, pensiyaya çıxan
insanların layiqli həyatını təmin edək. Keçən il, misal üçün 900 minə qədər pensiyaçının pensiyası 40 faizdən
çox artmıĢdır. Yəni, sosialyönümlü bu tədbirlər, eyni zamanda, gənclərə yol açmaq məqsədini güdür.
Gənclərimiz biliklidir, savadlıdır və onlar ölkəmizin inkiĢafında daha da fəal rol oynaya bilərlər və
oynamalıdırlar.
Xaricdə yaĢayan gənclər də Azərbaycan gəncliyinin ayrılmaz hissəsidir. Dünən Bakıda Dünya
Azərbaycanlı Gənclərinin təsis qurultayı keçirilmiĢdir. Bu çox gözəl hadisədir. Xaricdə yaĢayan gənclər
Azərbaycanın təbliğində öz rolunu oynayırlar. Ümumiyyətlə, gənclərimiz ölkəmizin inkiĢafı üçün çox dəyərli
iĢlər görürlər. Azərbaycanın dünyadakı mövqelərinin möhkəmləndirilməsində, Azərbaycan haqqında
həqiqətlərin dünya birliyinə çatdırılmasında gənclər ön sıradadırlar. Ölkəmizin reallıqlarını dünyaya çatdırmaq
üçün ən fəal insanlar gənclərdir.
Xocalı faciəsinin soyqırımı kimi tanınmasında ilk sıralarda yenə də gənclərdir. Azərbaycanın idman,
musiqi Ģöhrətini yüksəklərə qaldıran gənclərdir. Müstəqilliyimizin keĢiyində dayanan, bu gün səngərdə
düĢmənlə üz-üzə dayanan yenə də gənclərdir. Gənclərimiz böyük qəhrəmanlıq nümunələri göstərmiĢlər. Bütün
bunlar reallıqdır və gənclərə olan münasibət məhz bu amillər üzərində qurulmalıdır. Cəmiyyətdə gəncləri daha
da fəal ictimai həyata cəlb etmək üçün əlavə tədbirlər görülməlidir.
Biznesdə gənclər çox fəaldırlar. Mən bölgələrdə və Bakıda indi iqtisadi inkiĢafla bağlı daim tədbirlərdə,
açılıĢlarda oluram və görürəm ki, ən müasir müəssisələrdə gənclər iĢləyir, ən müasir texnologiyaları tələb edən
dünya səviyyəli biznes qurumlarında gənclərdir, qabaqda gedən gənclərdir. Çünki onlar bu yeniliklərə daha da
meyillidirlər və müasir inkiĢaf meyillərini də onlar yaxĢı bilirlər. Misal üçün, bizim ailədə mən əvvəlki nəslin
nümayəndəsiyəm. Bizim ailədə, məsələn, kompyuterlə bağlı olan hər hansı bir məsələni həll etmək üçün mən öz
uĢaqlarıma müraciət edirəm, onlardan soruĢuram. Bu da təbiidir və onlar bu iĢləri çox yaxĢı bilirlər. Mənim
dövrümdə nə kompyuter, nə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları var idi. Ancaq uĢaqlarımız,
gənclərimiz, yeniyetmələrimiz bütün bu iĢləri yaxĢı bilirlər. Belə də olmalıdır.
Mən əminəm ki, Azərbaycanda nəsillərin dəyiĢməsi prosesində də biz nümunə ola bilərik. Ardıcıllıq
olmasa bu inkiĢaf meyilləri pozula, qırıla bilər. Xüsusilə müsbət təcrübə əsasında yaradılmıĢ bu ardıcıllıq
inkiĢafımızın səbəblərindən biridir. Bu ardıcıllıq davam etməlidir. Bizdən sonra gələn nəsillər bizdən də bilikli,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
56
savadlı, bacarıqlı olmalıdırlar. Əgər belə olmasa, onda inkiĢaf ola bilməz. Mən isə istəyirəm ki, daim inkiĢaf
olsun. ĠnkiĢafın hüdudları ola bilməz. Biz indi qürur hissi ilə deyə bilərik ki, ölkə iqtisadiyyatı inkiĢaf edir,
quruculuq iĢləri aparılır, Azərbaycan dünyada daha da güclü dövlət kimi tanınır.
Hər birimiz daim iĢləməliyik və hər gün, hər an fikirləĢməliyik ki, ölkə üçün biz nə edirik, nə edə
bilərik?! Mən bir daha sizi ürəkdən salamlayıram. Sizə xoĢ arzularımı bildirmək istəyirəm. Mən Azərbaycan
gənclərinə inanıram, onları dəstəkləyirəm. Çox Ģadam ki, gənclərimiz ölkəmizin Ģöhrətini yüksəklərə qaldırırlar.
Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 15 mart.-№ 60.-S.2-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
57
Bakıda Novruz bayramı münasibətilə ümumxalq Ģənliyi
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Ģənlikdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 19 mart (AzərTAc). Azərbaycan xalqının ən əziz bayramı olan Novruz yurdumuza qədəm qoyur.
Ulularımızdan bizə yadigar qalan, milli ruhumuzu və yaddaĢımızı bütün zənginliyi ilə özündə əks etdirən bu
bayram münasibətilə martın 19-da Bakıda ümumxalq Ģənliyi keçirilmiĢdir. Qədim Qız qalasının qarĢısındakı
meydan yenə də izdihamlı idi. Ətrafdakı binalar al-əlvan plakatlarla bəzədilmiĢdi. Meydanda Novruzun rəmzi
olan nəhəng səməni də var idi.
Prezident Ġlham Əliyev Novruz tonqalını alovlandırdı. Dövlətimizin baĢçısı bayram Ģənliyində nitq
söylədi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
nitqi
-Əziz dostlar,
Hörmətli xanımlar və cənablar!
Mən sizi və bütün Azərbaycan xalqını Novruz bayramı münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm, hər bir
Azərbaycan ailəsinə səadət, uğurlar arzulayıram.
Novruz Azərbaycan xalqının ən sevimli bayramlarından biridir. Xalqımız əsrlər boyu bu gözəl bayramı
qeyd edir. Hər bir ailədə Novruz əziz bayram kimi qeyd edilir. Müstəqil Azərbaycan ancaq 20 ildir ki, Novruzu
dövlət bayramı kimi qeyd edir. Ġyirmi il ərzində bu bayram, doğrudan da, həm rəsmi bayram kimi qeyd edilir,
həm geniĢ Ģəkildə, bütün ölkəmizdə hər bir Azərbaycan vətəndaĢı baharın gəliĢinə sevinir, hər bir Azərbaycan
ailəsi bu bayram günlərində bir yerdə olur. Bir neçə il bundan əvvəl Azərbaycanda Novruz bayramının beĢ gün
qeyd edilməsi ilə bağlı imzaladığım Sərəncamın da məqsədi məhz ondan ibarət idi ki, bu Novruz günlərində hər
bir Azərbaycan ailəsi bu bayramı qeyd etsin. ġənbə və bazar günlərini də əlavə etsək, bu il bayram günləri yeddi
gündür.
Azərbaycan xalqı öz milli mənəvi dəyərlərinə sadiqdir. Dövlətimiz bu dəyərlər üzərində qurulubdur.
Ġyirmi il ərzində milli dəyərlərə münasibətimiz, milli ənənələrimizə hörmətimiz bizi daha da gücləndirdi. Bu
gün müstəqil Azərbaycan bu əsaslı və güclü milli təməl üzərində öz gələcəyini qurur. Biz müasir dövlət
qururuq, dünyaya inteqrasiya edirik, dünya proseslərində uğurla, fəal iĢtirak edirik. Ancaq çox güclü milli
mənəvi dəyərlərimiz bizim üçün əsasdır.
Biz ümumbəĢəri dəyərlərə sadiqik, ümumbəĢəri dəyərləri bölüĢürük. Milli dəyərlər isə bizim üçün həm
keçmiĢimizə olan münasibətdir, hörmətdir, eyni zamanda, gələcəyə atılan addımlardır. Mən çox Ģadam ki,
Azərbaycanda gənclər də milli mənəvi dəyərlər əsasında tərbiyə olunurlar. Gənclər milli ruhda böyüyürlər. Milli
ruhun yüksək səviyyədə olması bizi - azərbaycanlıları bir xalq kimi daim yüksəklərə qaldıracaqdır.
Əsrlər boyu xalqımız müstəqillik arzusu ilə yaĢamıĢdır. Biz müxtəlif ölkələrin, imperiyaların tərkibində
yaĢamıĢıq, ancaq milli mənliyimizi heç vaxt itirməmiĢik. Hər zaman milli dəyərlər, Azərbaycan dəyərləri bizi
daha da gücləndirirdi. Xalqımız üçün ən çətin anlarda bir millət kimi özümüzü qorumaq üçün, ilk növbədə, milli
dəyərlərimiz, ənənələrimiz, milli bayramlarımız, ana dilimiz öz rolunu oynamıĢdır.
Bundan sonra müstəqil dövlət kimi Azərbaycan yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəkdir. Müstəqilliyimizin
qısa tarixi bunu deməyə əsas verir. Ġyirmi il tarix baxımından kiçik bir dövrdür. Ancaq bu illər ərzində ölkəmiz
çox uğurlu yol keçmiĢdir. Müstəqilliyimizi bərpa etdikdə Azərbaycanda gedən xoĢagəlməz proseslər faktiki
olaraq müstəqilliyimizi əlimizdən ala bilərdi. Ölkədə hökm sürən xaos, anarxiya, səriĢtəsizlik, siyasi rəhbərliyin
xəyanəti ölkəmizi uçurum kənarına qoymuĢdu. Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycana gəlməsi, Azərbaycan
xalqının ona göstərdiyi etimad və inam vəziyyəti köklü Ģəkildə dəyiĢdirə bilmiĢdir. Ölkəmiz 1993-cü ildən bu
günə qədər inkiĢaf yolunu yaĢayır, beynəlxalq mövqelərimiz möhkəmlənir, daxildə vəziyyət müsbət istiqamətdə
inkiĢaf edir. Azərbaycan dünya miqyasında ləyaqətli ölkə kimi özünü tanıtdıra bilmiĢdir.
Ġyirmi il ərzindəki uğurlar deməyə əsas verir ki, ölkəmiz bundan sonra da inkiĢaf edəcək və Azərbaycan
dünya miqyasında daha da böyük yerə malik olacaqdır. Keçən ilin oktyabr ayında biz dünyanın ən mötəbər
qurumu olan BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçildik. Bu, deyə bilərəm ki, 20 illik müstəqil həyatımızın və uğurlu
siyasətimizin məntiqi nəticəsi olmuĢdur. Təsadüfi deyildir ki, BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz
müstəqilliyimizin bərpasının 20-ci ildönümünə təsadüf etmiĢdir. Bu, heç də təsadüfi deyildir. Bu, təsadüfdə
əslində çox böyük məna, çox böyük rəmzi xarakter vardır. Çünki 20 il ərzində ölkəmiz o qədər inkiĢaf edib və
dünyaya özünü o qədər tanıtdıra bilib ki, dünya birliyi bizə inandı, bizi dəstəklədi. 155 ölkənin Azərbaycana
inanması və Azərbaycanı çox fəal Ģəkildə müdafiə etməsi bizim böyük uğurumuzdur, Azərbaycan dövlətinin
böyük nailiyyətidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
58
Biz artıq BMT-də fəal iĢə baĢlamıĢıq. Əvvəlki dövrlərdə qeyd etdiyim kimi, biz BMT Təhlükəsizlik
ġurasında ədaləti müdafiə edəcəyik. Dünyada buna böyük ehtiyac vardır. Biz beynəlxalq hüququ müdafiə
edəcəyik. Çünki bəzi hallarda beynəlxalq hüquq iĢləmir, beynəlxalq hüquq normaları tapdalanır və bu baxımdan
Azərbaycan öz təcrübəsini də ortaya qoyacaqdır.
Bildiyiniz kimi, 20 ilə yaxındır ki, BMT Təhlükəsizlik ġurasının qəbul etdiyi qətnamələr icra edilmir və
bu ədalətsizlik bu gün də davam edir. Bəzi hallarda qəbul edilmiĢ qətnamələr dərhal - saatlar içərisində icra
edilməyə baĢlayır. Bizə gəldikdə isə, 20 ilə yaxındır ki, bu qətnamələr kağız üzərində qalıb. Bu, ədalətsizlikdir,
bu, beynəlxalq hüququn pozulmasıdır və böyük dövlətlərin beynəlxalq hüququn pozulmasına laqeyd
münasibətinin təzahürüdür.
Biz çalıĢacağıq ki, bu ədalətsizliyə öz imkanlarımızla və bizi dəstəkləyən ölkələrin fəal iĢtirakı ilə son
qoyaq. Beynəlxalq hüquq normaları bərpa edilməlidir. Bizim əzəli torpağımız olan Dağlıq Qarabağ və ətraf
bölgələr iĢğalçılardan azad edilməlidir. Azərbaycanın dünya birliyi tərəfindən tanınan ərazi bütövlüyü bərpa
edilməlidir. Azərbaycan ərazisində ikinci qondarma erməni dövlətinin yaradılmasına imkan verilməyəcəkdir.
Azərbaycan suverenliyini, ərazi bütövlüyünü bərpa etməlidir və bərpa edəcəkdir.
Bizim bu mötəbər quruma seçilməyimiz, eyni zamanda, ölkədə gedən proseslərin məntiqi nəticəsidir.
Biz son illər ərzində uğurlu siyasi və iqtisadi islahatlar aparmaqla ölkənin dayanıqlı inkiĢafına nail ola bilmiĢik.
Bu gün Azərbaycan ilə əməkdaĢlıq etmək istəyən ölkələrin, dostlarımızın sayı sürətlə artır. Bizim baĢqa
ölkələrdə diplomatik nümayəndəliklərimizin də sayı artmaqdadır. Yəni, Azərbaycan bu gün nəinki region
iĢlərində, dünya miqyasında müstəqil siyasəti ilə seçilən ölkədir. Biz 20 ildir, sözün əsl mənasında, müstəqil
həyat yaĢayırıq. Azərbaycan xalqının taleyi Azərbaycan xalqının əlindədir, xüsusilə, böyük dövlətlərin
maraqlarının kəsiĢdiyi bir bölgədə müstəqil siyasət aparmaq böyük siyasi iradə, cəsarət və müdriklik tələb edir.
Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan xalqı həmiĢə olduğu kimi, özünə xas olan bu gözəl xüsusiyyətlərini
ölkəmiz üçün ən çətin anlarda nümayiĢ etdirir. Biz bundan sonra da müstəqillik yolu ilə uğurla gedəcəyik. Bu
gün qarĢımızda bütün imkanlar, bütün üfüqlər açıqdır. Beynəlxalq mövqelərimiz möhkəmdir. Daxildə siyasət
sabitdir, ictimai-siyasi vəziyyət çox yaxĢıdır. Ölkədə böyük sosial proqramlar icra edilir. Bu proqramlar
haqqında danıĢmaq üçün yəqin ki, bir neçə saat vaxt lazım olacaqdır. Sadəcə olaraq iki məqamı qeyd etmək
istəyirəm. Keçən il 900 minə yaxın pensiyaçının orta pensiyası əhəmiyyətli dərəcədə, təqribən 40 faizə yaxın
artırılmıĢdır. Bu gün Azərbaycanda orta pensiyanın səviyyəsi orta maaĢ səviyyəsinin 40 faizini təĢkil edir. Bu,
inkiĢaf etmiĢ ölkələr üçün xas olan nəticədir.
Bu yaxınlarda sovet dövrü əmanətlərinin qaytarılması ilə əlaqədar müvafiq Sərəncam imzalanmıĢdır. Bu
da çox ciddi siyasi addımdır. Çünki müstəqil Azərbaycan dövləti keçmiĢ əmanətlərin qaytarılması iĢində hüquqi
cəhətdən heç bir öhdəlik daĢımır. Ancaq mən hesab etdim ki, bu, ədalətli olar və dövlət büdcəsində böyük
məbləğ nəzərdə tutulur ki, biz gələn ilin sonuna qədər bütün əmanətlərin qaytarılmasına nail olaq. Bir daha
demək istəyirəm ki, bu, çox ciddi sosial və siyasi addımdır və bizim nə qədər güclü sosial siyasət aparmağımızı
əyani Ģəkildə göstərir.
Əlbəttə, biz nə sosial, nə xarici siyasət sahələrində uğurları güclü iqtisadi baza olmadan əldə edə
bilməzdik. Məhz buna görə biz əsas istiqaməti bu sahəyə yönəltdik. Son 8 il ərzində iqtisadiyyatımız 3 dəfə,
büdcəmiz təxminən 15 dəfə artmıĢdır. Bu gün biz güclü iqtisadiyyata malik olan ölkəyik. Bizim böyük valyuta
ehtiyatlarımız vardır. Biz öz hesabımıza yaĢayırıq, heç kimdən asılı deyilik. Əksinə, biz artıq yeni iqtisadi
strategiyamızı icra edərkən xarici ölkələrə kreditlərin verilməsinə baĢlamıĢıq. Hesab edirəm ki, bu da çox gözəl
göstəricidir. Bu, bizə gələcəkdə həm iqtisadi, həm də siyasi cəhətdən böyük iqtisadi və siyasi dividendlər
gətirəcəkdir və artıq gətirir. Biz bu siyasəti davam etdirəcəyik, maliyyə resurslarımızı ĢaxələndirilmiĢ Ģəkildə
lazım olan layihələrə istiqamətləndirəcəyik.
Ġqtisadi sahədə əldə edilmiĢ nailiyyətlər bölgələrdə də öz təsirini göstərir. Hər bir bölgədə canlanma,
inkiĢaf, quruculuq var, abadlıq iĢləri gedir. Bölgələr, rayonlar arasında sağlam rəqabət aparılır. Bu da məni çox
sevindirir. Mən tez-tez bölgələrdə oluram və görürəm ki, hər bir yerdə quruculuq iĢlərinə böyük həvəs vardır.
Hər bir rayonda sakinlər istəyirlər ki, onların Ģəhərləri, kəndləri daha da gözəl, daha da abad olsun.
Bir sözlə, ölkəmizdə ümumi ruh yüksəkliyi, ümumi quruculuq meyilləri çox güclüdür və bu, onu göstərir ki,
Azərbaycan cəmiyyəti sağlam cəmiyyətdir. Bir daha demək istəyirəm ki, bu sağlamlığın əsas mənbəyi milli
dəyərlərimizdir. Biz bu dəyərlərə sadiqik və daim bu dəyərləri uca tutacağıq. Eyni zamanda, müasir dünyaya
inteqrasiyamız da çox uğurludur. Biz müstəqil dövlət kimi ümumi iĢlərə öz töhfəmizi veririk, regional
proseslərdə fəal iĢtirak edirik.
Bu gün enerji, nəqliyyat layihələrinin icrasında Azərbaycan bölgədə söz sahibidir. Bizim
təĢəbbüsümüzlə icra edilən layihələr nəinki bölgə üçün, Avropa üçün, dünya üçün əhəmiyyətlidir. Biz bunu
bilirik. Biz gücümüzü yaxĢı bilirik. Bilirik ki, Azərbaycanın maraqlarını nəzərə almadan bölgədə heç bir
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
59
təĢəbbüs uğurla nəticələnə bilməz. Biz bu təĢəbbüsləri enerji layihələrinin icrası ilə baĢlamıĢıq. Sonra isə bu,
artıq nəqliyyat sektoruna təsirini göstərməyə baĢlamıĢdır. Nəticə etibarilə bu gün siyasi sahədə də istənilən
təĢəbbüs, bölgədə irəli sürülən təĢəbbüs Azərbaycan ilə razılaĢdırılmalıdır. Yaxın tarixin mənzərəsi mənim
sözlərimi çox gözəl Ģəkildə təsdiqləyir.
Bizim siyasətimiz isə xoĢniyyətlidir. Biz bütün ölkələrlə qarĢılıqlı surətdə faydalı və qarĢılıqlı hörmət,
bir-birinin iĢlərinə qarıĢmamaq əsasında münasibətləri qururuq. Bu, ədalətli və məntiqi mövqedir. Biz heç bir
ölkənin daxili iĢlərinə qarıĢmırıq. Əlbəttə, heç vaxt imkan verə bilmərik ki, kimsə bizim daxili iĢlərimizə qarıĢa
bilsin. Baxmayaraq, belə cəhdlər vardır və istisna edilmir ki, bundan sonra da olacaqdır. Halbuki, Azərbaycanın
uğurlu inkiĢafı və bizim güclü iradəmiz artıq bu səylərin səngiməsinə gətirib çıxarmalıdır. Ümid edirəm ki, belə
də olacaqdır.
Hər halda seçdiyimiz yol inkiĢaf yoludur. Bizi bu yoldan heç kim döndərə bilməz. Heç bir qüvvə bizi
seçdiyimiz yoldan çəkindirə bilməz. Çünki bu yol Azərbaycan xalqının rifahını təmin edən yoldur. Bu yol
Azərbaycanın müstəqilliyinin möhkəmlənməsi üçün seçilibdir. Bu yol tərəqqi, demokratiya yoludur. Ölkəmizin
bu böhranlı illərdə uğurlu inkiĢafı bir daha onu göstərir ki, seçdiyimiz yol düzgün yoldur.
Bu gün keçmiĢdə bəzən bizə tövsiyələr verən beynəlxalq maliyyə qurumları da artıq razılaĢmağa məcburdurlar
ki, seçdiyimiz yol düzgün yoldur. Avropada böhran davam edir. Ġqtisadi-maliyyə böhranının ikinci dalğası
yaĢanır. Bəzi ölkələr defolt ərəfəsindədir. Bəzi ölkələrdə kredit reytinqləri əhəmiyyətli dərəcədə aĢağı salınır.
Amma Azərbaycanın kredit reytinqləri yüksəlir. Həmin reytinq agentlikləri Avropa ölkələrinin reytinqlərini
aĢağı salırlar, bizim reytinqlərimizi artırırlar. Bunu görməmək mümkün deyildir. Bəzi antiazərbaycan qüvvələri
nə qədər çalıĢsalar da, bizdə gedən inkiĢafı görməmək, bunu inkar etmək mümkün deyildir.
Bu inkiĢaf həm statistikada, həm də abadlaĢan Ģəhərlərdə, gözəlləĢən rayonlarımızda və gözəlləĢən
Bakıda özünü göstərir. Bakı bizim paytaxtımızdır, Bakı bizim əziz Ģəhərimizdir. Hər bir azərbaycanlı üçün
yaĢadığı yerdən asılı olmayaraq, Bakı mərkəzdir. Bu gün Bakı, doğrudan da, paytaxt Ģəhərinə layiq olan bir
Ģəhərdir. Bakının tarixi gözəlliyi bu gün müasir infrastruktur layihələrinin tamamlanması ilə zənginləĢdirilir.
Bakının kənd və qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢaf Proqramı keçən ildən icra edilir və əminəm ki,
gələn il uğurla baĢa çatacaqdır. Bütün qəsəbələrdə sosial infrastruktur layihələri icra ediləcəkdir. Bakı gözəlləĢir,
Bakıda bütün tarixi binalar bərpa edilir. Bakı bu gün parklar, bağlar, bağçalar Ģəhəridir. Bakı bu gün dünya
miqyasında ən gözəl Ģəhərlərdən biridir. Bu, reallıqdır.
ġəhərimizin inkiĢafı ilə bağlı gələcək planlarımız vardır. Ġlk növbədə, biz tarixi keçmiĢimizə böyük
hörmətlə və ehtiyatla yanaĢmalıyıq. “ĠçəriĢəhər” Dövlət Qoruğu çox böyük həssaslıqla, ehtiyatla və məhəbbətlə,
tarixilik gözlənilməklə yenidən bərpa edilir. Bütün dini abidələrimiz, məscidlərimiz, ictimai yerlər, küçələr
abadlaĢdırılır. Müasir Bakını təcəssüm etdirən bulvarımız geniĢləndirilir. Bulvarın tarixi uzunluğu 3,5 kilometr
məsafəni əhatə edir. Yeni bulvar tikilir. Yeni bulvar yəqin ki, bir-iki aydan sonra artıq açılacaqdır. Yeni bulvarın
uzunluğu 2 kilometrə yaxındır. Bu, gözəl bir bulvar olacaqdır. Yeni bulvardan sonra Dövlət Bayrağı Meydanı
baĢlayır. Dövlət Bayrağı Meydanında tikilən dənizkənarı gəzinti yerləri, - əslində o da bulvarın davamıdır, - 7,5
kilometrdir. Yəni, biz tarixi bulvarımızı bir neçə dəfə artırırıq. Nəticə etibarilə bir-iki aydan sonra
vətəndaĢlarımız və Ģəhərimizin qonaqları təqribən 13-15 kilometr məsafədə bu bulvardan istifadə edəcəklər.
Bayraq Meydanında möhtəĢəm abadlıq iĢləri aparılır və yaxın zamanlarda hər bir Azərbaycan vətəndaĢı bu
imkanlardan istifadə edəcəkdir. Orada indi son tamamlama iĢləri aparılır. Yeni parklar salınır. ġəhərimizin
tarixini əks etdirən, paytaxtımızın rəmzlərindən biri olan funikulyor yenidən qurulur. Gözəl Xalça Muzeyi
tikilir. “Bakı Venesiyası” yenidən qurulur və kanallar geniĢləndirilir. Əminəm ki, orada zövqoxĢayan bir
mənzərə yaranacaqdır. Parklar abadlaĢır. Bütün parklarda quruculuq iĢləri aparılır. Bu yaxınlarda Koroğlu parkı
yenidən qurulubdur. Ġndi Dədə Qorqud parkında böyük iĢlər gedir, süni göllər yaradılır.
Yəni, bütün bunları biz insanların rahat yaĢaması üçün edirik. Bakıda iĢləmək və yaĢamaq üçün bütün imkanlar
vardır. Mən istəyirəm ki, Bakı dünya miqyasında ən gözəl Ģəhərlərdən birinə çevrilir. Əminəm ki, gün gələcək
və biz deyəcəyik ki, Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhəridir. Belə də olmalıdır. Azərbaycan vətəndaĢları ən gözəl
Ģəraitdə yaĢamalıdırlar. Həm böyük Ģəhərlərdə, həm kəndlərdə. Hər bir kənd üçün indi konkret proqramlar var
və onlar icra edilir.
Əziz dostlar, bu gözəl bayram günlərində hava da bizimlə həmrəydir. Bu qıĢ çox sərt keçmiĢdir və mən
Ģəxsən xatırlamıram ki, Xəzər dənizi nə vaxtsa donsun. Ġndi məndən yaĢda daha da böyük olanlar xatırlayırlar
ki, 1953-cü ildə Xəzər dənizi donmuĢdur. Yəni, bu, fövqəladə bir hal idi və biz hamımız səbirsizliklə bu gözəl
günəĢli günləri gözləyirdik. Bu da çox rəmzi xarakter daĢıyır ki, məhz bayram günündə GünəĢ də bizimlə
bərabərdir. Mən arzu edirəm ki, bundan sonra bütün dövrlərdə daim Azərbaycan səmasında GünəĢ saçsın! Daim
bizim yolumuzu GünəĢ iĢıqlandırsın. Çünki bizim yolumuz haqq yoludur, ədalət yoludur, inkiĢaf yoludur.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
60
Bir daha sizi və bütün Azərbaycan xalqını bu gözəl bayram münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm, hər bir
Azərbaycan vətəndaĢına cansağlığı və uğurlar arzulayıram. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 20 mart.-№ 64.-S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
61
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammitində
nitq söyləmiĢdir
Bakı, 28 mart (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, martın 26-27-də Koreya Respublikasının paytaxtı Seul
Ģəhərində Nüvə Təhlükəsizliyi Sammiti keçirilmiĢdir.
Sammitin martın 27-də keçirilən birinci plenar iclasında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham
Əliyev nitq söyləmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
nitqi
- Hörmətli cənab Prezident.
Hörmətli həmkarlar.
Əvvəlcə bu mühüm tədbiri təĢkil etdiyinə və Sammitdə iĢtirak üçün Azərbaycana göndərdiyi dəvətə görə
Koreya Respublikasının Prezidentinə təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm.
Azərbaycan qlobal nüvə təhlükəsizliyinə mühüm əhəmiyyət verir və Beynəlxalq Nüvə Terrorçuluğu
Aktlarının Aradan Qaldırılması Konvensiyası və Nüvə Materiallarının Fiziki Qorunması kimi mühüm
beynəlxalq saziĢlərə qoĢulmuĢdur.
Azərbaycan nüvə təhlükəsizliyini təmin edən norma və standartların formalaĢdırılması iĢində Beynəlxalq
Atom Enerjisi Agentliyinin oynadığı rolu vacib hesab edir. Ölkəmiz nüvə təhlükəsizliyinin müxtəlif aspektləri
ilə bağlı Agentliklə uğurlu əməkdaĢlıq qurmuĢdur. Biz mövcud uğurlu əməkdaĢlığı 2008-ci ildə təsis etdiyimiz
Nüvə və Radioloji Fəaliyyətin Tənzimlənməsi üzrə Dövlət Agentliyi vasitəsilə daha da geniĢləndirmək
əzmindəyik.
Nüvə silahının yayılma təhlükəsini və coğrafi mövqeyimizi nəzərə alaraq Azərbaycan, ərazisindən nüvə
qaçaqmalçılığı üçün tranzit marĢrutu kimi istifadəsi edilməsi hallarının qarĢısının alınmasına xüsusi əhəmiyyət
verir. Azərbaycan beynəlxalq tərəfdaĢlarla sıx əməkdaĢlıq edərək yüksək standartlara əsaslanan möhkəm
qanunverici baza vasitəsilə ixraca nəzarət üçün güclü sistem yaratmıĢdır. Bu sistem nüvə qaçaqmalçılığının
qarĢısının alınmasında özünü etibarlı mexanizm kimi doğruldur.
Əfsuslar olsun ki, qonĢu Ermənistan tərəfindən torpaqlarımızın 20 faizinin davamlı iĢğalı səbəbindən
beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ cənub sərhədimizin 130 kilometrinə və Ermənistan ilə olan sərhədimizin böyük
hissəsinə heç bir nəzarət mövcud deyildir. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi nəticəsində
həmin ərazilər artıq 20 ildir ki, Ermənistanın iĢğalı altındadır. Həmin torpaqlarda Ermənistan azərbaycanlılara
qarĢı etnik təmizləmə siyasəti aparmıĢdır. Ermənistan BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasının bütün iĢğalçı
qüvvələrin Azərbaycan ərazisindən qeyd-Ģərtsiz və dərhal çıxarılmasını tələb edən dörd qətnaməsinə məhəl
qoymur.
Azərbaycan coğrafi Ģəraitini və ətraf mühit üçün baĢ verə biləcək transsərhəd fəsadları nəzərə alaraq,
mülki məqsədlər üçün nüvə qurğularının təhlükəsizliyini və etibarlılığını möhkəmləndirmək məqsədilə
göstərilən səyləri tam dəstəkləyir. Bu yaxınlarda sunami nəticəsində Fukusima Atom Elektrik Stansiyasında baĢ
vermiĢ dəhĢətli qəzaya çox ciddi Ģəkildə yanaĢılmalıdır. Azərbaycan Ermənistanın 1976-cı ildə fəaliyyətə
baĢlamıĢ və hazırda köhnəlmiĢ Metsamor Atom Elektrik Stansiyasından olduqca narahatdır. Metsamor
stansiyası bütöv region və yaxınlıqda olan qonĢular üçün potensial fəlakət mənbəyidir. O, son illərini yaĢayan
reaktorun soyudulması üçün zəruri olan su resurslarının çatıĢmadığı yüksək dərəcəli seysmik zonada yerləĢir.
Avropa Ġttifaqı ġərqi Avropa və keçmiĢ Sovet Ġttifaqında tikilmiĢ 66 sovet reaktoru arasında Metsamor
reaktorunu “ən köhnəlmiĢ və ən etibarsız” hesab etmiĢdir. Hesabatda Metsamor “bütöv region üçün təhlükə”
adlandırılır.
Bununla belə, biz nüvə enerjisi qurğusunu tikməyi arzulayan tərəfə səlahiyyətləri verəcək regional nüvə
təhlükəsizliyini və etibarlılığını müəyyənləĢdirən rejimlərin tətbiq edilməsini təklif edirik. Bu halda öz
qonĢularından razılığın alınması, həmin sahələrin etibarlılığı və təhlükəsizliyi barədə məlumatların Ģəffaf
Ģəkildə mübadiləsi, yoxlamaların qəbulu və risklərə görə kompensasiyanın ödənilməsi kimi prosedurlar nəzərdə
tutula bilər.
Azərbaycanın qoĢulduğu Nüvə Terrorçuluğuna QarĢı Qlobal Mübarizə TəĢəbbüsü və Prinsiplər Toplusu
çərçivəsində beynəlxalq razılaĢmanın və əməkdaĢlığın daha da möhkəmləndirilməsinə çalıĢaraq, biz may ayında
BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasında sədrliyimiz zamanı yüksək səviyyəli müzakirələrin keçirilməsini
planlaĢdırırıq. Bu, antiterrorçuluq, o cümlədən nüvə terrorçuluğuna qarĢı mübarizə kimi geniĢ məsələlər
ətrafında müzakirələr üçün münasib fürsət olacaqdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
62
Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 29 mart.-№ 66.-S.1.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
63
Nüvə təhlükəsizliyi məsələsi ayrı-ayrı ölkələr tərəfindən təklikdə həllini tapa bilməz
Bu fikri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev Koreya Respublikasının nüfuzlu
“Diplomacy” jurnalına müsahibəsində söyləmiĢdir
Bakı, 24 aprel (AzərTAc). Koreya Respublikasında nəşr olunan nüfuzlu “Diplomacy” jurnalında
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin müsahibəsi dərc olunmuşdur. Müsahibənin əvvəlində
jurnalın rəhbəri, doktor Thok-kyu Limb oxuculara Azərbaycan Respublikası barədə məlumat verərək
bildirmişdir ki, uğurlu iqtisadi islahatlar nəticəsində hazırda dünyanın ən sürətlə inkişaf edən ölkələrindən
birinə çevrilən Azərbaycan bu iqtisadi sıçrayışa Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə nail olmuşdur.
AzərTAc müsahibənin mətnini təqdim edir.
- Zati-aliləri Prezident Ġlham Əliyev, əvvəlcə Koreyaya səfəriniz münasibətilə ən xoĢ salamlarımı
Sizə çatdırmaq istərdim. Koreyaya səfərinizdən əsas məqsədiniz nədir?
- “2012 Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammiti”nə dəvəti qəbul edərək böyük məmnuniyyətlə Seula səfərə
gəlmiĢəm. Ümid edirəm ki, sammitin iĢi və burada aparılan müzakirələr səmərəli olacaq və Azərbaycan da nüvə
təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlərin həllinə müəyyən dərəcədə öz töhfəsini verəcəkdir.
- “2012 Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammiti”nin nəticələri ilə bağlı təəssüratınız necədir?
- Qədəm qoyduğumuz XXI əsrdə beynəlxalq aləmdə baĢ verən qloballaĢma prosesinin, geosiyasi
dəyiĢikliklərin fonunda dünya yeni çağırıĢlarla üzləĢmiĢdir. Ən ciddi çağırıĢlardan biri nüvə təhlükəsizliyi
məsələləridir. Bu məsələ ayrı-ayrı ölkələr tərəfindən təklikdə həllini tapa bilməz. Bunun üçün bütün dünya
birliyi öz səylərini ortaya qoymalıdır. Bu baxımdan müxtəlif ölkələrin dövlət və hökumət baĢçılarının iĢtirak
etdiyi “2012 Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammiti” böyük əhəmiyyət daĢıyır.
- Bü gün Sizin Azərbaycanda üzləĢdiyiniz əsas problemlər hansılardır?
- Mən qətiyyətlə deyə bilərəm ki, Azərbaycan özünün inkiĢaf yolu ilə bağlı məqsədlərinə demək olar ki,
çatmıĢdır. Əlbəttə ki, eyni zamanda, həlli vacib olan bəzi problemlər də mövcuddur. Lakin Azərbaycan xalqı və
Azərbaycan dövləti üçün ən ağrılı problem Ermənistanın Azərbaycana davam edən təcavüzü və bu təcavüz
nəticəsində yaranmıĢ Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin indiyə qədər həll olunmamasıdır.
MünaqiĢə bölgədə sülhə və sabitliyə ən böyük təhlükədir. Ġyirmi ildən çoxdur ki, Ermənistan silahlı qüvvələri
tərəfindən Azərbaycan ərazisinin 20 faizi iĢğal edilib, ermənilərin həyata keçirdiyi etnik təmizləmə siyasəti
nəticəsində bir milyondan çox soydaĢımız qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. ĠĢğal olunmuĢ
ərazilərdə bütün sosial və infrastruktur obyektləri, qədim tarixi abidələr, məscidlər, qəbiristanlıqlar ermənilər
tərəfindən tamamilə dağıdılmıĢdır.
MünaqiĢənin nizama salınması üçün güclü beynəlxalq hüquqi baza mövcuddur. Problemin həlli ilə
əlaqədar BMT Təhlükəsizlik ġurasının 4 qətnaməsi vardır. Həmin qətnamələr iĢğalçı qoĢunların iĢğal olunmuĢ
ərazilərdən qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasını tələb edir. Bildiyimiz kimi, bu qətnamələr ən yüksək səviyyədə qəbul
olunan beynəlxalq qərarlardır, lakin bunlar icra olunmur. ATƏT, Avropa ġurası, Avropa Parlamenti, Ġslam
ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı və digər beynəlxalq qurumlar da Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən mühüm
qərar və qətnamələr qəbul edib. Təəssüflər olsun ki, Ermənistan bunların da heç birinə məhəl qoymur.
Uzun illərdir ki, ATƏT-in Minsk qrupu bu münaqiĢənin həlli ilə məĢğul olur. Həmsədr ölkələrin - Rusiyanın,
ABġ-ın və Fransanın vasitəçiliyi ilə Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri arasında çoxlu sayda görüĢlər
keçirilib. Amma Ermənistan tərəfinin qeyri-konstruktiv mövqeyi nəticəsində münaqiĢə həllini tapa bilmir. Bu
münaqiĢə yalnız sülh yolu ilə, beynəlxalq prinsiplər əsasında və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində
nizama salına bilər.
- Azərbaycanın hazırkı iqtisadi vəziyyəti ilə bağlı nə deyərdiniz?
- Azərbaycan dünyanın ən sürətli inkiĢaf edən ölkələrindən biridir. Son vaxtlar həyata keçirilən uğurlu
islahatlar nəticəsində Azərbaycan iqtisadi inkiĢaf templərinə görə dünyada liderdir. Ümumi daxili məhsulun
artımı baxımından biz ən yüksək göstəricilərə nail olmuĢuq. Son bir neçə ildə ölkə iqtisadiyyatı demək olar ki,
300 faiz artmıĢdır. ĠĢsizliyin aradan qaldırılması ilə bağlı ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. Son 8 il ərzində bir
milyondan çox yeni iĢ yeri açılmıĢdır. ĠĢsizliyin səviyyəsi 5,4 faizdir. Hər il əhalinin pul gəlirləri inflyasiyanı iki
dəfədən çox üstələyir. Yoxsulluğun səviyyəsi 49 faizdən 7,6 faizə endirilmiĢdir. Biz qısa müddətdə
iqtisadiyyatın kifayət qədər Ģaxələndirilməsinə nail ola bilmiĢik. Təsadüfi deyildir ki, aparıcı beynəlxalq
maliyyə qurumları bu baxımdan Azərbaycanın uğurlarını çox yüksək qiymətləndirirlər. Əgər Dünya Ġqtisadi
Forumunun rəyinə nəzər salsaq görərik ki, Azərbaycan rəqabətlilik baxımından dünyada 55-ci, MDB
məkanında isə birinci yerdə olan dövlətdir. “Standard & Poor’s” Beynəlxalq Reytinq Xidməti də Azərbaycanın
suveren kredit reytinqini yüksəltmiĢdir. Bu, ölkədə həyata keçirilən uğurlu islahatların göstəricisidir. Biz
iqtisadiyyatın liberallaĢdırılmasına, özəl sektor üçün yaxĢı Ģəraitin yaradılmasına nail olmuĢuq. Həyata keçirilən
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
64
liberal iqtisadi siyasət ölkədə sahibkarlıq fəaliyyəti üçün münbit Ģərait yaratmıĢdır. Ġqtisadiyyatda özəl sektorun
payı artıq 80 faizdən çoxdur. Bu gün Azərbaycan iqtisadiyyatı ümumilikdə Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının 75-
80 faizini təĢkil edir.
- Azərbaycan ilə Koreya arasında iqtisadi münasibətlərin perspektivlərini necə görürsünüz?
- Azərbaycan ilə Koreya arasında ikitərəfli əlaqələr sürətlə inkiĢaf edir. Dövlət baĢçılarının yüksək
səviyyəli qarĢılıqlı səfərləri zamanı imzalanan sənədlər ölkələrimiz arasında iqtisadi sahədə əməkdaĢlığın
geniĢləndirilməsi üçün möhkəm baza yaratmıĢdır. 2007-ci ildə mənim Koreya Respublikasına dövlət səfərim
iqtisadi əlaqələrin geniĢləndirilməsinə böyük təkan vermiĢdir. Azərbaycan Respublikası ilə Koreya Respublikası
arasında iqtisadi əməkdaĢlıq üzrə komissiya yaradılmıĢdır. Bu komissiya iqtisadi əməkdaĢlıq məsələləri ilə bağlı
demək olar ki, bütün sahələri əhatə etmiĢdir. Bütövlükdə Azərbaycan Respublikası ilə Koreya Respublikası
arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaĢlığa dair 40-dan çox sənəd imzalanmıĢdır. Azərbaycanda mövcud olan
münbit sərmayə mühiti Koreya Ģirkətlərinin ölkəmizə marağını artırmıĢdır. Bu Ģirkətlər Azərbaycanın enerji,
informasiya texnologiyaları sahələrində və bir çox infrastruktur layihələrində uğurla fəaliyyət göstərirlər. 2011-
ci ildə Azərbaycan Respublikasının Koreya Respublikası ilə ticarət dövriyyəsinin həcmi təxminən 650 milyon
ABġ dolları təĢkil etmiĢdir.
Azərbaycan ilə Koreya arasında iqtisadi əməkdaĢlığın çox böyük perspektivləri vardır, əməkdaĢlıq
imkanlarımız geniĢdir. Ölkələrimiz arasında elm və texnologiya, enerji, nəqliyyat, turizm, kənd təsərrüfatı və
ümumi maraq doğuran digər sahələrdə uzunmüddətli əməkdaĢlıq üçün yaxĢı imkanlar mövcuddur.
- XXI əsrdə Azərbaycanı necə görürsünüz?
- Azərbaycan əlveriĢli coğrafi mövqeyə və zəngin təbii sərvətlərə malik olan bir ölkədir. Azərbaycan
XXI əsrə sürətli iqtisadi inkiĢaf templəri ilə qədəm qoymuĢdur. Azərbaycan əməkdaĢlıq üçün açıq olan bir
ölkədir. Ölkəmizin güclü iqtisadiyyatı və neft-qaz sənayesinin inkiĢafı resurslarımızı insan kapitalına yönəltmək
üçün bizə əlveriĢli imkan yaradır. Bütün sahələri əhatə edən uğurlu sosial infrastruktur layihələri həyata
keçiririk və bu gələcəkdə də davam etdiriləcəkdir.
Elmi-texniki tərəqqinin inkiĢaf etdirilməsi, təhsilin, səhiyyənin ən müasir tələblər səviyyəsinə
qaldırılması, cəmiyyətin bütünlüklə modernləĢdirilməsi əsas prioritet məsələlərdəndir. Biz, eyni zamanda,
informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının daha da inkiĢaf etdirilməsinə böyük önəm veririk. Bu il
Azərbaycan özünün ilk süni peykini orbitə buraxacaqdır. Bu, böyük uğurdur.
Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycan tarixən müxtəlif sivilizasiyaların qovuĢduğu bir ərazi
olmuĢdur. Bu gün biz ölkəmizdə bütün dinlərin və mədəniyyətlərin birgə yaĢayıĢı üçün tolerant cəmiyyət
qurmuĢuq. Əminəm ki, dünyaya nümunə ola biləcək bu tolerantlıq ölkəmizdə gələcəkdə də hökm sürəcəkdir.
Digər sahələrə gəlincə, deyə bilərəm ki, biz Azərbaycanı turizm ölkəsinə çevirmək üçün mühüm layihələr
həyata keçiririk. Ġdmanın inkiĢaf etdirilməsi də dövlətin daim diqqət mərkəzindədir və deyə bilərəm ki, artıq bu
sahədə böyük uğurlar əldə etmiĢik. Bir sözlə, gələcəklə bağlı planlarımız çoxdur və əminəm ki, Azərbaycan
xalqının iradəsi, xalqla iqtidar arasında olan birlik, həyata keçirdiyimiz məqsədyönlü daxili və xarici siyasət
XXI əsrdə qarĢıya qoyduğumuz məqsədlərə çatmağa kömək edəcəkdir.
- Koreya ilə bağlı ümumi təəssüratlarınız nədən ibarətdir?
- Bu mənim Koreyaya ikinci səfərimdir. Koreya ilə bağlı xoĢ təəssüratlarım vardır. Mən 2007-ci ildə
Koreyaya dövlət səfərimi böyük məmnunluqla xatırlayıram. Səfər zamanı mənə və Azərbaycan nümayəndə
heyətinə çox böyük qonaqpərvərlik göstərildi. Koreyada yüksək inkiĢafın Ģahidi oldum. Koreyanın yeni
Ģəhərlərin salınması layihələri bizdə maraq doğurdu. Nəhəng tikinti layihələri, həmçinin Koreya memarlığının
qədim nümunələri məndə dərin təəssürat yaratdı. Bir daha əmin oldum ki, Koreyada milli, mənəvi və tarixi
dəyərlər necə böyük qayğı ilə qorunur.
Mən Kyunq He Universitetində koreyalı tələbələrlə görüĢümü də yaxĢı xatırlayıram. Kyunq He
Universitetinin fəxri doktoru adına layiq görülməyimdən çox məmnunam. Hər bir ölkənin gələcək tərəqqisi
gənc nəslin təhsili, biliyi və elmin inkiĢafı ilə bağlıdır. Əminəm ki, koreyalı gənclərin elmə və təhsilə marağı
ölkənizin gələcək inkiĢafına bundan sonra da öz töhfəsini verəcəkdir. Ümumiyyətlə, Koreya xalqının
zəhmətsevərliyi, ölkənizin həyata keçirdiyi siyasət Koreyanı dünyanın ən inkiĢaf etmiĢ ölkələrindən birinə
çevirmiĢdir. Azərbaycan xalqı Koreyaya dost münasibət bəsləyir. Ölkələrimiz arasında mədəni əlaqələr daim
geniĢlənməkdədir. Mən Koreya xalqına sülh, əmin-amanlıq və firavanlıq arzulayıram.
AzərTAc 24 aprel 2012-ci il
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
65
Qırğız Respublikasının Prezidenti Almazbek Atambayevin Azərbaycan Respublikasına rəsmi səfəri
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin birgə mətbuat konfransı
Bakı, 30 mart (AzərTAc). Martın 30-da sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin və Qırğız Respublikasının Prezidenti Almazbek Atambayevin birgə
mətbuat konfransı olmuĢdur.
Əvvəlcə dövlət baĢçıları bəyanatlarla çıxıĢ etdilər.
Prezident Ġlham Əliyevin
bəyanatı
-Hörmətli cənab Prezident!
Hörmətli qonaqlar, xanımlar və cənablar!
Cənab Prezident, Sizi Azərbaycan torpağında bir daha ürəkdən salamlayıram. Sizin Prezident kimi ilk
rəsmi səfərlərinizdən birini Azərbaycana etməyinizi çox yüksək qiymətləndiririk. Bu, dostluq və qardaĢlıq
əlamətidir. Əminəm ki, Sizin səfəriniz ölkələrimiz arasında münasibətlərdə yeni səhifə açacaqdır. Bizim qardaĢ
xalqlarımız əsrlər boyu həmiĢə sülh və dostluq Ģəraitində yaĢamıĢ, həmiĢə bir-birinə böyük sevgi və rəğbətlə
yanaĢmıĢlar.
Bu gün iki müstəqil dövlət kimi Qırğızıstan və Azərbaycan əcdadlarımızın ənənələrinə sadiqdirlər. Bu
gün biz münasibətlərimizin inkiĢafının yeni mərhələsinə baĢlayırıq. Biz həmiĢə çalıĢmıĢıq ki, ölkələrimiz
arasında münasibətlər dinamik və səmərəli inkiĢaf etsin. Lakin təəssüf ki, müəyyən vaxt itirilmiĢdir. Siz
Qırğızıstana rəhbərlik edəndən sonra biz münasibətlərimizin inkiĢaf dinamikasını, bu münasibətləri inkiĢaf
etdirmək üçün real, ciddi əzmkarlıq göstərildiyini görürük. Ən baĢlıcası, biz öz vədlərimizə və razılaĢmalarımıza
sadiqik. Bir neçə ay bundan əvvəl olmuĢ ilk görüĢümüz artıq münasibətlərimizin fəallaĢmasına gətirib
çıxarmıĢdır, bizim strukturlar və Ģirkətlər arasında artıq əlaqələr mövcuddur. Sizin Azərbaycana səfəriniz
ikitərəfli əlaqələrin inkiĢafına bizim necə yanaĢmağımızın sübutudur.
Bu gün biz həm siyasi baxımdan, həm iqtisadi sahədə, həm də investisiya siyasətində münasibətlərimizin
qarĢıdakı onilliklər üçün inkiĢafının yollarını müəyyən edirik. Bu gün biz münasibətlərimizin inkiĢafının əsas
istiqamətlərini müəyyən etdik. Biz qarĢılıqlı siyasi əlaqələri möhkəmlətməkdə davam edəcək, beynəlxalq
təĢkilatlarda fəal iĢləyəcək, bütün beynəlxalq təĢkilatlarda bir-birimizi dəstəkləyəcək və beləliklə, birliyimizi
daha da möhkəmlədəcəyik.
Bu gün biz iqtisadi sahədə münasibətlərimizin əsas inkiĢaf yollarını müəyyən etdik, razılaĢdıq ki,
Qırğızıstan-Azərbaycan Hökumətlərarası Komissiyasının birinci iclası gələn ay keçiriləcəkdir. Bizim
strukturlara fəaliyyət istiqamətləri barədə konkret tapĢırıqlar verildi, iqtisadi, investisiya, energetika sahələrində
potensial əməkdaĢlığın konkret layihələri nəzərdən keçirildi.
Əlbəttə, humanitar əməkdaĢlıq çox mühüm rol oynayır. Dillərimizin, mədəniyyətlərimizin, tarixi
keçmiĢimizin ümumiliyi bizim əlaqələri möhkəmləndirir. Biz münasibətlərimizi geniĢ miqyasda, səmərəli və
dinamik inkiĢaf etdirmək və tərəfdaĢlıq münasibətlərinə transformasiya etmək əzmindəyik. Əminəm ki, bu gün
barəsində razılığa gələcəyimiz məsələlər konkret nəticələr verəcəkdir. Ona görə ki, çox müsbət ikitərəfli
əzmkarlıq və baĢlıcası, müəyyən etdiyimiz qərarları yerinə yetirməyə sadiqlik vardır.
Bu gün imzalanmıĢ sənədlər də niyyətlərimizə dəlalət edir. Yəqin ki, bu gün imzalanmıĢ sənədlərin sayı
ölkələrimizin müstəqilliyinin bütün 20 ili ərzində imzalanmıĢ sənədlərin sayından çoxdur. Bu da, əvvələn,
münasibətlərimizdə itirilmiĢ vaxtın göstəricisi, həmçinin ölkələrimiz arasında münasibətləri qurmaq əzmimizin
göstəricisidir.
Əminəm ki, münasibətlərimizin böyük gələcəyi vardır. Biz bundan sonra da ikitərəfli planda, regional
münasibətlərdə fəal iĢləyəcəyik. Biz, həmçinin türk dünyasının birliyini daha da möhkəmlətmək, inteqrasiya
proseslərində fəal iĢtirak etmək, planetimizdə yaĢayan türk xalqlarının yaxınlaĢdırılmasına yönəldilmiĢ bütün
təĢəbbüsləri dəstəkləmək barədə razılığa gəldik. Burada bizim baxıĢlarımız tamamilə üst-üstə düĢür və bizə çox
xoĢdur ki, türk dünyası Prezident Atambayevin Ģəxsində xalqlarımızın birliyinin, ümumi tarixlə, ümumi
mədəniyyətlə birləĢən müstəqil dövlətlərin yaxınlaĢmasının çox fəal təbliğçisini və tərəfdarını qazanmıĢdır.
Əminəm ki, Sizin səfəriniz çox uğurlu, səmərəli olacaq, yaxĢı nəticələr verəcəkdir. Siz dediniz ki, Azərbaycanda
21 il əvvəl olmusunuz. Bu, həm də bizim ölkənin bugünkü reallıqları ilə tanıĢ olmaq və mənim artıq dediyim
kimi, münasibətlərimizin inkiĢafının gələcək istiqamətlərini müəyyən etmək üçün bir fürsətdir.
Sizə və nümayəndə heyətinizin üzvlərinə ən xoĢ arzularımı bildirir, Azərbaycanda vaxtınızın yaxĢı
keçməsini diləyirəm.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
66
Sonra dövlət baĢçıları jurnalistlərin suallarını cavablandırdılar.
X X X
Bermet Kurmanbekov (Qırğız Respublikası Ġctimai Teleradio Yayım Korporasiyası): Mənim
sualım Almazbek ġarĢenoviçədir. Bundan əvvəl Qırğızıstanda neft emalı zavodunun istifadəyə verilməsi
haqda Sizinlə Azərbaycan Dövlət Neft ġirkətinin prezidenti Rövnəq Abdullayev arasında razılıq əldə
edilmiĢdi. Həmin məsələ bu gün müzakirə edilmiĢdirmi? Bu təĢəbbüs nə dərəcədə reallaĢdırıla biləndir?
Prezident Almazbek ATAMBAYEV: Əlbəttə, müzakirə edilmiĢdir. Azərbaycanın BaĢ nazirinin birinci
müavini hörmətli Yaqub Abdulla oğlu mənə vəd etmiĢdir ki, aprel ayında BiĢkekdə biz Qırğızıstanda neft emalı
zavodunun tikilməsi haqda qəti qərar qəbul etməyə çalıĢacağıq. Biz bu məsələdə də Azərbaycan Prezidentinin
çox güclü dəstəyini hiss edirik. Bu iĢ məhz Azərbaycan Prezidentinin təĢəbbüsü ilə baĢlanmıĢdır. Allah qoysa,
2-2,5 milyon ton gücündə neft emalı zavodu tikilməsi haqda qərar qəbul ediləcəkdir. Əlbəttə, Qırğızıstan üçün
bu, real müstəqilliyə doğru çox böyük addım olacaqdır. Əgər Qırğızıstanda yanacaq-sürtkü materialları, benzin,
dizel yanacağı, aviasiya ağ nefti istehsal edilərsə, bu, irəliyə doğru nəhəng addım olacaqdır. Biz bu iĢə
Azərbaycan Prezidenti və Azərbaycanın digər rəhbərləri tərəfindən göstərilən dəstəyə görə çox minnətdarıq.
Albina Atlıxanova (Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyi – AzərTAc): Mənim sualım Qırğız
Respublikasının Prezidentinədir. Cənab Prezident, Siz Azərbaycan ilə Qırğızıstan arasında konkret hansı
sahələrdə iqtisadi əməkdaĢlığın inkiĢaf etdirilməsini perspektivli hesab edirsiniz?
Prezident Almazbek ATAMBAYEV: Bilirsinizmi, həqiqətən 20 il itirilmiĢdir. Görünür, qismət belə
imiĢ, Allah belə istəmiĢdir. Lakin bu gün biz bütün istiqamətlər üzrə irəliləmək üçün neft emalı zavodundan
baĢlamıĢ bank, turizm sahələrinə, Azərbaycan-Qırğızıstan Ġnvestisiya Fondunun yaradılmasına qədər qarĢılıqlı
fəaliyyət məsələlərini müzakirə etdik. Bizim öyrənməli olduğumuz məsələlər, birlikdə sərmayə qoya
biləcəyimiz sahələr vardır. Sirr deyildir ki, Azərbaycan Gürcüstandan baĢlamıĢ Avropaya qədər çox ölkələrdə
milyardlarla sərmayə qoymuĢdur. Buna görə mən dedim ki, Qırğızıstana da bir milyard sərmayə qoyulsa yaxĢı
olardı. DüĢünürəm ki, hörmətli Ġlham Heydər oğlu bu fikri dəstəkləyər.
Bizim aviasiya yolları da daxil olmaqla olduqca çoxlu tətbiq sahələri vardır. Ola bilsin ki, biz Ġssık-Kulda
Tamçi aeroportunun tikilməsinin mümkünlüyünü müzakirə edəcəyik.
Fikrimcə, qarĢıda bizi çox fəal, səmərəli iĢ gözləyir və birgə iĢləməli olduğumuz məsələlər vardır.
Balbak Tulebayev (“Ayat-press” qəzeti): Mənim sualım Prezident Ġlham Heydər oğlunadır. 1992-ci
ildən türkdilli ölkələrin sammitləri keçirilir. Türkdilli Ölkələrin Dövlət BaĢçıları ġurası yaradılmıĢdır. Bu
ölkələr bəzi məsələlərdə - mədəniyyət, təhsil, parlamentlərarası əlaqələr məsələlərində çox fəaldırlar.
Lakin siyasi məsələlərdə onlar zəiflik göstərirlər. Məsələn, OĢ hadisələrində, Ermənistan-Azərbaycan
məsələsində. Bu baxımdan dövlətimizin baĢçısının səfəri güclü birliyin yaradılması üçün baĢlanğıc ola
bilərmi?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Mən hesab edirəm ki, Qırğızıstan Prezidentinin türk dünyasının səylərini
birləĢdirmək üzrə fəal mövqeyi birliyimizi möhkəmlədəcəkdir. Biz öz tərəfimizdən həmiĢə çalıĢmıĢıq ki, türk
dünyasının birliyini real təĢəbbüslərlə möhkəmlədək. Bu istiqamətdə Bakıda müxtəlif tədbirlər, o cümlədən
türkdilli ölkələrin dövlət baĢçılarının həm Bakıda, həm də Naxçıvanda sammitləri keçirilmiĢdir. Biz həmiĢə
çalıĢmıĢıq ki, birliyimizi konkret məzmunla zənginləĢdirək. Məsələn, Azərbaycanı Türkiyə ilə bağlayan enerji
xarakterli layihələr bu gün region çərçivəsindən kənara çıxır və dünya miqyaslı ən mühüm enerji layihələridir.
Azərbaycan həm də Qazaxıstandan və Türkmənistandan olan dostlarımız üçün neft, neft məhsulları, digər
yüklər üzrə tranzit xidmətlərini həyata keçirir. Biz Azərbaycanı Türkiyə ilə və beləliklə, Avropanı Asiya ilə
birləĢdirəcək Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yoluna yüz milyonlarla dollar sərmayə qoyuruq. Bu dəmir yolu bütün
türkdilli dövlətlərə xidmət edəcəkdir. Yəni, bu, türk dünyasının birliyini möhkəmlədən investisiya siyasətimizin
konkret istiqamətləridir.
Hesab edirəm ki, siyasi baxımdan da az iĢ görülməmiĢdir. Türkdilli dövlətlərin sammitlərində
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi barədə həmiĢə birmənalı mövqe, bu münaqiĢənin
tənzimlənməsində Azərbaycanın haqq iĢinə dəstək, bu münaqiĢənin tənzimlənməsi ilə əlaqədar beynəlxalq
qərarlara, beynəlxalq təĢkilatların qətnamələrinə dəstək ifadə edilmiĢdir.
Beləliklə, biz qardaĢ dövlətlərin bizim üçün ən vacib məsələyə - artıq 20 ildən bəri davam edən erməni
iĢğalına son qoyulması, münaqiĢənin tezliklə tənzimlənməsi məsələsi ilə bağlı mövqeyindən razıyıq. Bildiyiniz
kimi, Ermənistan bizim ərazimizin 20 faizini iĢğal altında saxlamaqda davam edir, bir milyondan çox
azərbaycanlını öz tarixi vətənlərindən qovmuĢ, etnik təmizləmə siyasəti aparmıĢdır və bu gün də beynəlxalq
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
67
təĢkilatların, o cümlədən ən mühüm təĢkilat olan BMT-nin qərarlarını yerinə yetirmək istəmir. BMT
Təhlükəsizlik ġurası Ermənistan qoĢunlarının iĢğal edilmiĢ ərazilərdən dərhal çıxarılmasını tələb edən dörd
qətnamə qəbul etmiĢ, lakin onlar yerinə yetirilməmiĢdir.
Buna görə, bir daha demək istəyirəm, biz türkdilli dövlətlərin türk dünyası ölkələrinin sammitlərinin
qərarları çərçivəsində ifadə edilmiĢ mövqeyindən razıyıq.
Əlbəttə, türkdilli dövlətlərin qarĢılıqlı dəstəyi bütün məsələlərdə əksini tapmalıdır. Bu, iqtisadi, siyasi
dəstək, beynəlxalq qurumlarda qarĢılıqlı fəaliyyət, beynəlxalq təĢkilatlarda bir-birinin xeyrinə səsvermə
deməkdir. Biz bu mövqeyə - türkdilli dövlətlərin həmrəyliyi mövqeyinə, həmçinin bütün islam dünyasının
həmrəyliyi mövqeyinə həmiĢə sadiq olmuĢuq. Biz bu istiqamətdə də iĢ aparır, təĢəbbüslər göstəririk. Bizim
təĢəbbüsümüzlə Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının üzvü olan ölkələrin çoxsaylı tədbirləri keçirilmiĢdir. 2009-cu
ildə Bakı islam dünyasının mədəni paytaxtı seçilmiĢdi. 2018-ci il üçün bu fəxri ada Azərbaycanın digər qədim
Ģəhəri – Naxçıvan layiq görülmüĢdür.
Yəni, biz bu istiqamətdə fəal iĢ aparırıq və Qırğızıstan Prezidentinin Ģəxsində öz tarixi köklərinə sadiq
olan bir insanı görmək mənə çox xoĢdur. Mən bunu Almazbek ġarĢenoviçə Ģəxsi söhbətimizdə də demiĢəm.
Ġndi də açıq demək istəyirəm ki, bu, ikitərəfli münasibətlərimizin inkiĢafı, həmçinin türk dünyasının birliyini
möhkəmlətmək iĢində əlavə nikbinlik yaradır. Türk dünyası çox böyük potensiala – insan resurslarına, yaxĢı
demoqrafik Ģəraitə malikdir. Bizim zəngin təbii ehtiyatlarımız – neft, qaz, metallar, su ehtiyatımız vardır. Biz
Xəzər dənizi vasitəsilə bütün türk dünyasını birləĢdirən çox geniĢ coğrafi əraziyə malikik. Buna görə də
mövqelərimizin güclənməsi yalnız birliyimizin möhkəmlənməsi ilə bağlı ola bilər. Bugünkü səfər də birliyimizi
möhkəmlətmək iĢinə töhfədir. Biz bu səfərə həm də bu baxımdan yanaĢırıq və bu müsbət meyilləri gələcəkdə də
davam etdirmək ümidindəyik.
Ceyhun Əliyev (ATV telekanalı): Mənim sualım Qırğız Respublikasının Prezidentinədir. Cənab
Prezident, Siz bu gün ölkələrimiz arasında imzalanmıĢ sənədlərin ikitərəfli əlaqələrin gələcək inkiĢafı
baxımından rolunu necə qiymətləndirirsiniz?
Prezident Almazbek ATAMBAYEV: Hesab edirəm ki, bunlar dönüĢ yaradan sənədlərdir. Bir daha
demək istəyirəm ki, Qırğızıstan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tərəfdarıdır. Köklərimizə nəzər salmaq da
təsadüfi deyildir, çünki son 20 ildə Qırğızıstanda iki dəfə - 1990-cı ildə və 2010-cu ildə separatçılıq cəhdləri
olmuĢdur. Özü də bu cəhdlər məhz onunla bağlı idi ki, insanlar öz köklərini unudurdular. Qırğızlar da, özbəklər
də türkdürlər. KeçmiĢi xatırlamaq yalnız sülh iĢinə xidmət edir. Təbii ki, biz hər cür separatçılığın əleyhinəyik,
ölkələrimizin ərazi bütövlüyünün tərəfdarıyıq. Hesab edirəm ki, bu sənədlər özləri həm iqtisadi, həm də siyasi
baxımdan 20 il ərzində imzalanmamıĢ həlledici sənədlərdir.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 31 mart.-№ 68.-S.2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
68
Bakıda Avronest Parlament Assambleyasının ikinci sessiyasının rəsmi açılıĢı olmuĢdur
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 3 aprel (AzərTAc). Aprelin 3-də Bakıda, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin binasında
Avronest Parlament Assambleyasının (PA) ikinci sessiyasının rəsmi açılıĢ mərasimi olmuĢdur.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
nitqi
- Hörmətli xanımlar və cənablar!
Hörmətli dostlar!
Mən bütün qonaqları bu gün Azərbaycanda salamlamaq istəyirəm və Avronest Parlament
Assambleyasının sessiyasına uğurlar arzulayıram. Çox məmnunam ki, Avropa Ġttifaqının hüdudlarından kənarda
ilk bu cür toplantı Azərbaycanda keçirilir və mən bu qərara görə öz tərəfdaĢlarımıza çox minnətdaram. Əminəm
ki, burada qəbul ediləcək qərarlar, müzakirə ediləcək mövzular çox vacib olacaqdır.
Avronest təĢkilatının bəzi üzvləri Azərbaycana ilk dəfədir ki, səfər edirlər. Onlar Azərbaycanı daha
yaxĢı tanımaq, ölkəmizin reallıqları ilə tanıĢ olmaq fürsətini əldə edəcəklər. Əlbəttə ki, bu sessiya birmənalı
olaraq Azərbaycan ilə Avropa Ġttifaqı təsisatları arasında əməkdaĢlıq ruhunu daha da gücləndirəcəkdir. Uzun
illər ərzində bizim əməkdaĢlığımız inkiĢaf etmiĢdir. Azərbaycan Avropa Ġttifaqı ilə müxtəlif sahələrdə
əməkdaĢlıq aparır. Biz artıq on ildən çoxdur ki, Avropa ġurasının üzvüyük. Fərəh hissi ilə qeyd etmək istəyirəm
ki, mən Parlament Assambleyasında Azərbaycanın nümayəndə heyətinin ilk rəhbəri olmuĢam.
Təbii ki, bizim gündəliyimizə gəldikdə, bir çox məsələlər mövcuddur və onlar bir çox sahələri əhatə edir.
ƏməkdaĢlığımızın yaxĢı tarixi və gələcəyi vardır. Çünki yüksək səviyyədə olan daimi təmaslarımız, yüksək
səviyyədə həyata keçirilən səfərlər, parlamentarilərin səfərləri Avropa Ġttifaqı ilə Azərbaycan arasında
tərəfdaĢlığı daha da gücləndirir.
Biz siyasi islahatları birgə həyata keçiririk. Azərbaycan siyasi islahatlara sadiqdir. Biz müstəqillik
illərimiz ərzində bütün sahələrdə böyük irəliləyiĢə nail olmuĢuq və sabit siyasi təsisatlar yaratmıĢıq. Bizim
bütün təsisatlarımız vardır. Bizim çoxpartiyalı sistemimiz mövcuddur. Bizim çox partiyaların
nümayəndələrindən ibarət parlamentimiz, ifadə, yığıncaq azadlıqlarımız, azad internetimiz vardır. Mən çox
Ģadam ki, Azərbaycanda internet istifadəçilərinin sayı aydan-aya artır. Artıq əhalimizin 50 faizindən çoxu məhz
internet istifadəçisidir və geniĢzolaqlı internetdən istifadə edir.
Gələcəkdə siyasi islahatlar birmənalı olaraq davam edəcəkdir. Müstəqilliyimizin bir çox illəri ərzində
biz dövlətçiliyimizin, siyasi sistemimizin əsaslarını qurduq və bu sahədə Avropa təsisatları ilə əməkdaĢlıq çox
vacibdir. Avronest formatı vacibdir. Burada keçmiĢ Sovet Ġttifaqı ölkələri ilə Avropa Ġttifaqına üzv dövlətlər
arasında əməkdaĢlıq qurulub və onlar vahid heyət kimi iĢləyirlər. Sizin Bakıda bu toplantınızın keçirilməsi
müsbət bir addımdır. Burada, tədbir çərçivəsində müzakirə olunacaq məsələlər Avronest daxilində əməkdaĢlıq
ruhunu daha da gücləndirəcəkdir. Bu, nadir bir təĢkilatdır.
Azərbaycanın “ġərq tərəfdaĢlığı” Proqramının üzv dövlətləri, xüsusən də GÜAM üzvləri ilə sıx
əməkdaĢlığı və münasibətləri vardır. On ildən artıqdır ki, biz GÜAM-ın üzvüyük və bu təĢkilata Azərbaycan,
Gürcüstan, Moldova və Ukrayna daxildir. Bu ölkələrlə ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətlərimiz çox yaxĢıdır.
Eyni zamanda, avropalı həmkarlarımızla apardığımız əməkdaĢlıq çox mühüm bir mühit yaradır. Əminəm ki,
Avropa Ġttifaqının hüdudlarından kənarda keçirilən bu sessiya çox yaxĢı əməkdaĢlıq ruhu yaradacaqdır. Biz
birgə əməkdaĢlıq üçün mühüm Ģəraitləri yaradacağıq. Əminəm ki, həmçinin sessiya iĢtirakçıları da Azərbaycanı
daha yaxĢı tanımaq fürsətini əldə edəcəklər. Yəni, on dəfə eĢitməkdənsə bir dəfə görmək yaxĢıdır. Siz
Azərbaycanın reallığını, Azərbaycanın necə dəyiĢdiyini, islahatları, qarĢımızda duran çağırıĢları, Azərbaycan
xalqının arzu və istəkləri, ümumiyyətlə, gələcək panlarımızla tanıĢ olacaqsınız.
Müstəqilliyimizin 20 illik dövrünə gəldikdə, ilk illəri istisna edərək Azərbaycanın ümumiyyətlə, inkiĢafı
yaxĢı olmuĢdur. Ġlk illərdə xaos mövcud idi və ölkədə vəziyyət çox ağır idi. Amma biz bilirdik ki, düzgün
yoldayıq. Biz ölkəmizi keçmiĢ sovet-kommunist ölkəsindən müasir cəmiyyətli ölkəyə çevirə bildik və gələcək
planlarımız da aydın Ģəkildə müəyyən edildi. Təbii ki, siyasi sahədə aparılan islahatlar iqtisadi islahatlarla
dəstəklənməlidir. Biz bu islahatları hazırda paralel Ģəkildə aparırıq.
Çünki keçmiĢdə imperiyaların bir hissəsi olan, totalitarizm Ģəraitində yaĢayan ölkəni möhkəm iqtisadi
zəmin olmadan azad və müasir cəmiyyətə çevirmək mümkün deyildi. Buna görə həmin vaxtlar bizim çox ağır
siyasi-iqtisadi və maliyyə böhranımız var idi. Ġqtisadiyyat dayanıqlı deyildi. XIX əsrdə dünyada birinci olaraq
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
69
neft çıxaran ölkədə - Azərbaycanda hasilat aĢağı düĢürdü. Bu ağır ssenarinin qarĢısının alınması üçün bizə
vasitə lazım idi. Biz Azərbaycan xalqının güclü iradəsi və cəsarəti ilə ölkəmizi dəyiĢdirə bildik və gələcək üçün
planlarımız tam aydın oldu. Artıq qeyd etdiyim kimi, siyasi sistem quruldu və iqtisadi islahatlar həyata
keçirilməyə baĢlandı.
Bu islahatlar davam edir və davam edəcəkdir. Biz iqtisadiyyatımızın Ģaxələndirilməsinə nail ola bildik
və möhkəm iqtisadi əsaslar yaratdıq. Son 8 il ərzində iqtisadiyyatımız üç dəfə, ümumi daxili məhsul 300 faiz
artmıĢdır. Bu, əslində ən azı region tarixində rekord göstəricidir. Eyni zamanda, biz yoxsulluğu azalda bildik.
Bu da vacibdir. Çünki ümumi daxili məhsulun artımı məhz o vaxt uğur hesab edilə bilər ki, sərvətlər düzgün
Ģəkildə bölüĢdürülsün.
Ġqtisadi və sosial sahəyə gəldikdə yoxsulluğun, iĢsizliyin azaldılması bizim ilk məqsədlərimiz oldu. Biz
son 8 il ərzində yoxsulluğu 49 faizdən 7,6 faizə qədər endirə bildik. Səkkiz il ərzində Azərbaycanda 1
milyondan artıq iĢ yeri açılmıĢdır. Hazırda iĢsizliyin səviyyəsi ölkəmizdə 5,3 faiz təĢkil edir.
Ölkəmizin iqtisadiyyatına çoxmilyardlıq sərmayələr yatırılmıĢdır. Biz açıq qapı siyasətini həyata
keçiririk. Biz qapılarımızı dostlarımız və sərmayədarlar üçün geniĢ Ģəkildə açdıq. KeçmiĢ Sovet Ġttifaqı
məkanında Azərbaycan adambaĢına düĢən birbaĢa xarici sərmayələrin həcminə görə ilk yeri tutur. Yalnız ötən il
iqtisadiyyatımıza 21 milyard dollardan artıq sərmayə qoyulmuĢdur və həmin sərmayələrin təxminən 30 faizi
xarici sərmayələrdir. Bu, onu göstərir ki, xarici sərmayədarların Azərbaycana böyük marağı vardır. Ġndi mən
çox məmnunam ki, biz enerji sektoruna deyil, daha çox qeyri-enerji sektoruna sərmayələrin qoyuluĢunun
Ģahidiyik. Bu, bizim Ģaxələndirmə siyasətimizin nəticəsidir. Biz nəhəng təbii sərvətlərimizdən xalqımızın,
ölkəmizin rifahı üçün istifadə edirik və öz iqtisadiyyatımızı Ģaxələndiririk.
Əgər ötən ilin statistik göstəricilərinə baxsaq görərik ki, ümumi daxili məhsul çox artmamıĢdır. Lakin
bu ümumi daxili məhsul qeyri-neft və qaz sektorunda 10 faiz təĢkil etmiĢdir.
Bizim növbəti onilliklərlə də bağlı planlarımız olduqca aydındır. Onlar artıq bir neçə ay bundan əvvəl
tərəfimdən açıqlanmıĢdır. Biz qarĢıdakı on ildə ümumi daxili məhsulumuzu iki dəfə artırmağı planlaĢdırırıq.
BaĢqa sözlə desək, artıq üç dəfə artmıĢ ümumi daxili məhsulumuzu gələn illərdə iki dəfə də artıracağıq.
Beləliklə, Azərbaycan yüksək gəlirli ölkəyə çevriləcəkdir. Bu, bizim məqsədimizdir. Bizim məqsədimiz inkiĢaf
etmiĢ ölkəyə çevrilməkdir. DüĢünürəm ki, bunu həyata keçirmək üçün bütün imkanlarımız vardır. Bizim sabit
siyasi sistemimiz vardır, cəmiyyətimiz ölkəmizin hansı yollarla inkiĢaf etməsini aydın Ģəkildə anlayır. Bizim
güclü iqtisadiyyatımız mövcuddur. Bizim sabit sosial siyasətimiz, təbii sərvətlərimiz, müasir
infrastrukturlarımız, əlveriĢli coğrafi mövqeyimiz, peĢəkar insanlarımız və savadlı gənclərimiz vardır. Buna
görə də bizim inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilmək imkanlarımızdan istifadə etməməyə haqqımız yoxdur.
Avropa təsisatları ilə əməkdaĢlıq planlarımız bizim üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Cünki fikrimcə, Avropa
Ġttifaqının timsalı müasir dünyanın ən yaxĢı nümunələrindən biridir, ola bilsin, hətta ən yaxĢı nümunədir.
Onlarda siyasi azadlıqlar iqtisadi azadlıqlarla bir araya gəlir. Tərəqqini görürük. Biz bəzi Avropa ölkələrində
maliyyə böhranı ilə bağlı problemlərə baxmayaraq bilirik ki, bu böhran müvəqqəti xarakter daĢıyır və əminəm
ki, bu, yaxın zamanlarda həllini tapacaqdır. Biz isə Azərbaycanda öz növbəmizdə ürəkdən çalıĢırıq ki, ölkəmizi
daha da gücləndirək. Qeyd etdiyim kimi, iqtisadi islahatlar artıq öz yaxĢı nəticəsini verib.
Bizim gələcəklə bağlı planlarımız aparıcı beynəlxalq maliyyə təsisatları tərəfindən dəstəklənir və həyata
keçirdiyimiz iĢlər yüksək qiymətləndirilir. Davos Dünya Ġqtisadi Forumu MDB ölkələri arasında bizim
iqtisadiyyata rəqabət qabiliyyətinə görə birinci yeri verir. “Standart&Poors” reytinq agentliyi bu yaxınlarda
bizim kredit reytinqimizi daha da yaxĢılaĢdırmıĢdır və sizin də bildiyiniz kimi, bu, son vaxtlarda bir o qədər də
çox rast gəlinən hal deyildir. Ġqtisadi sahədə gördüyümüz iĢlər müvafiq beynəlxalq maliyyə təĢkilatları
tərəfindən qeyd olunur və dəstəklənir. Buna görə də biz gələcəyimizlə bağlı çox nikbinik. Biz qarĢıya
qoyduğumuz məqsədləri və onlara necə nail olmağı bilirik. Bizim bunu həyata keçirmək üçün siyasi iradəmiz və
maliyyə imkanlarımız vardır.
Biz tam Ģəkildə bazar iqtisadiyyatına sadiqik.
Sovet Ġttifaqı süqut etdikdən sonra, ümumiyyətlə, bu bazar iqtisadiyyatının ümumi daxili məhsuldakı
payı sıfır dərəcəsində idi. Ġndi isə bu, 83 faiz təĢkil edir. Əslində bu, bizim enerji resursları kimi strateji
imkanlarımıza əlavə olaraq, geniĢ özəlləĢdirmə siyasətinin həyata keçirilməsində və özəl sektorun
yaradılmasında vacib amil oldu. Biz, həmçinin qeyri-enerji sektorunun inkiĢafını da stimullaĢdırdıq. Lakin bazar
iqtisadiyyatına güclü Ģəkildə sadiq olaraq, biz sosial ədaləti də yaddan çıxarmalı deyilik. Bəzi hallarda bazar
iqtisadiyyatının prinsipləri məhz hökumətdən, dövlətdən yardım gözləyən təbəqələrə bir çox çətinliklər yaradır.
Buna görə sosial məsələlər gündəliyimizdə vacib yer tutur. Biz müxtəlif çoxsaylı sosial proqramları həyata
keçirmiĢik. Əslində yoxsulluq səviyyəsindən aĢağı olan vətəndaĢların sayı azalır və ildən-ilə bu say daha da
aĢağı düĢür. Azərbaycanda hələ də dövlətin dəstəyinə ehtiyacı olan insanların sayı 7 faizdir. Yarım milyondan
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
70
artıq vətəndaĢımız aylıq əsaslarla maliyyə dəstəyini dövlətimizdən alır. Eyni zamanda, biz olduqca müasir
pensiya islahatları həyata keçiririk. Hazırda bu sahədə orta göstərici orta əməkhaqqının 40 faizini təĢkil edir. Bu
da, zənnimcə, Avropa meyarlarına çox yaxındır.
Ümumiyyətlə, fiskal və büdcə siyasətimizdə, zənnimcə, Avropa Ġttifaqında olan meyarlar Azərbaycanda
təmin edilir. Bizim demək olar ki, büdcə kəsirimiz yoxdur. Xarici borcumuz ümumi daxili məhsulun təxminən 7
faizini təĢkil edir. Bu, olduqca çox yaxĢı göstəricidir. Biz, eyni zamanda, çalıĢırıq ki, inkiĢaf etmiĢ Avropa
ölkələrinin təcrübəsindən istifadə edək. Biz müasir sosial infrastruktur yaradırıq. Son bir neçə il ərzində
Azərbaycanda iki mindən artıq orta məktəb tikilmiĢdir. Təkcə bu il 400-dən artıq məktəb bərpa və inĢa
ediləcəkdir. Ölkə üzrə 400-dən artıq yeni xəstəxana və 34 olimpiya idman mərkəzi yaradılıb.
Bizim sosial və siyasi problemlərimizdən biri Ermənistanın təcavüzü və iĢğalından əziyyət çəkən
qaçqınların və məcburi köçkünlərin problemidir. Bu iĢğal nəticəsində bir milyondan artıq azərbaycanlı qaçqın
və məcburi köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. Təxminən 50 min azərbaycanlı Dağlıq Qarabağdan qovulmuĢdur.
700 mindən artıq insan Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ ətrafındakı 7 rayonundan qovulmuĢdur. 250 min
azərbaycanlı isə etnik təmizlənməyə məruz qalaraq Ermənistandan çıxarılmıĢdır. Ümumi olaraq, bir milyon
insan qaçqın və məcburi köçkündür. Bu rəqəm 1994-ci ilin göstəricisidir. Təxminən 20 il keçir və Azərbaycanda
müsbət demoqrafik vəziyyəti götürsək, onlar hazırda bir milyondan çoxdur. Təbii ki, bu, böyük siyasi, iqtisadi
və sosial yükdür. Bu insanların öz yurdlarına qayıtmaq hüququ vardır. Təxminən 20 ildir ki, bizim beynəlxalq
səviyyədə tanınmıĢ ərazilərimiz ermənilərin iĢğalı altındadır. Bu təcavüz və etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində
torpaqlarımızın 20 faizi iĢğal altındadır. Artıq qeyd etdiyim kimi, bir milyondan artıq vətəndaĢımız qaçqın və
məcburi köçkündür. Beynəlxalq təĢkilatlar Ermənistan Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı
çoxsaylı qərarlar qəbul etmiĢlər. BMT Təhlükəsizlik ġurası Ermənistanın iĢğalçı qüvvələrinin Azərbaycan
torpaqlarından dərhal və qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasını tələb edən dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Avropa Parlamenti
və Avropa ġurası da bu cür qətnamələr qəbul etmiĢdir. ATƏT-in zirvə görüĢlərində və digər beynəlxalq
təĢkilatlarda oxĢar qərarlar qəbul edilmiĢdir. Lakin əfsuslar olsun ki, Ermənistan rəhbərliyi həmin qərarlara
məhəl qoymur və bu qətnamələri yerinə yetirmir, Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ ərazilərini iĢğal
altında saxlamaqda davam edir.
Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın tarixi torpağıdır. Biz tarixi yaxĢı bilirik. Bilirik ki, ermənilərin Dağlıq
Qarabağa kütləvi Ģəkildə köçürülməsi XIX əsrdə baĢlamıĢdır. Bu bölgə Azərbaycanın tarixi hissəsidir.
“Qarabağ” sözü elə bizim sözdür. Erməni dilində bunun heç bir mənası yoxdur. Tarixi baxımdan tamamilə
aydındır ki, bu məsələ belədir. Hüquqi baxımdan Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. Azərbaycan
BMT-yə Dağlıq Qarabağla birgə üzv olmuĢdur. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən
tanınır. Bu isə mövqeyimizi daha da möhkəmləndirir. Tarixi və hüquqi baxımdan tamamilə aydındır ki, bu
məsələ belədir. Beləliklə, biz danıĢıqların mahiyyətinə gəlirik. Əfsuslar olsun ki, artıq 20 ildir hətta dəqiq olsaq,
iyirmi il və bir həftə öncə ATƏT-in Minsk qrupu yaradılıb. Bu təĢkilat münaqiĢənin nizamlanması məqsədilə
yaradılmıĢdır. Əfsuslar olsun ki, iyirmi il ötüb və bu münaqiĢə həll olunmayıb. Torpaqlarımız hələ də iĢğal
altındadır. Dağlıq Qarabağla qonĢu olan rayonlar da dağıntılara məruz qalıb. ġəhərlərimiz yerlə yeksan edilib,
məscidlərimiz, əcdadlarımızın qəbiristanlıqları dağıdılıb.
Bütün bunlar məhz ATƏT-in qiymətləndirmələrində və hesabatlarında əks olunub. Ġki dəfə ATƏT öz
heyətlərini göndərib. Birinci dəfə faktaraĢdırıcı, ikinci dəfə isə sahədə qiymətləndirmə missiyası olub. Həmin
dağıntılar hesabatda aydın Ģəkildə qeyd edilib. Orada Ermənistanın iĢğalçı qüvvələrinin yerli və dinc əhaliyə
qarĢı etdiyi hərəkətlər öz əksini tapıb. Ġyirmi il öncə biz müasir tariximizdə ən faciəli anları yaĢadıq - Xocalı
soyqırımı. Xocalı Ģəhərinin 613 dinc sakini, o cümlədən 106 qadın və 63 uĢaq ermənilər tərəfindən qətlə
yetirilmiĢ, 100-dən artıq vətəndaĢımız itkin düĢmüĢdür. Xocalı soyqırımı barbarlıq aktı və faĢizm təcəssümüdür.
Bu, XX əsrin sonunda baĢ verən ən böyük faciədir. Bu gün müxtəlif ölkələrin parlamentləri bu məsələni
müzakirə edir. Ġki parlamentdə Xocalı faciəsi məhz soyqırımı aktı kimi qeyd edilibdir. Əminəm ki, bu məsələ,
həmçinin digər parlamentlərin qərarlarında da öz əksini tapacaqdır.
Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli çox aydın görünür. Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan
ərazi bütövlüyü bərpa olunmalıdır. Ermənistanın iĢğalçı qüvvələri iĢğal olunmuĢ ərazilərdən çıxmalıdır. BMT-
nin Təhlükəsizlik ġurasının qəbul etdiyi 4 qətnamə yerinə yetirilməlidir. Bu gün Dağlıq Qarabağdakı insanlar və
Dağlıq Qarabağdan qovulmuĢ Ģəxslər öz yerlərinə qayıtmalı, sülh, dostluq və əməkdaĢlıq Ģəraitində
yaĢamalıdırlar. Azərbaycanda çoxmillətli və çoxkonfessiyalı cəmiyyət mövcuddur. Bizim tariximizdə heç vaxt
milli və dini zəmində toqquĢma və münaqiĢə olmayıb. Biz müxtəlifliyimizdən fərəhlənirik və fərəh hissi ilə
qeyd edirik ki, bir çox millətlərin nümayəndələri ölkəmizdə bir ailə kimi yaĢayırlar. Əslində bu, çox vacibdir və
Azərbaycanın vacib dəyəridir. Bu fakt, həmçinin beynəlxalq təĢkilatların hesabatlarında əksini tapmıĢdır.
Dinlərarası dialoqa həsr olunmuĢ beynəlxalq tədbirlərin keçirildiyi yerin məhz Azərbaycan olması təsadüfi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
71
deyildir. Biz multikulturalizmlə bağlı çox mühüm beynəlxalq forumlar keçirmiĢik. Hesab edirəm ki, bu
nümunədən, həmçinin digər ölkələrdə istifadə edilə bilər. O ölkələrdə ki, orada müxtəlif millətlərin
nümayəndələri yaĢayır və bir araya gəlir. Bəzi ölkələrdə siyasətçilərin bəyanatlarında deyilir ki,
çöxmədəniyyətlilik artıq ölüb, mövcud deyildir. Bu bəyanatlar çox təhlükəlidir. Biz bundan çox narahatıq.
Çünki əslində multikulturalizmin alternativi yoxdur. Multikulturalizmə alternativ özünü təcridetmə, ksenofobiya
və dini, milli zəmində toqquĢma deməkdir. Buna görə də Azərbaycanın və eyni vəziyyətdə olan bir çox digər
ölkələrin nümunəsi əsasında sübuta yetirmək vacibdir ki, biz çoxmədəniyyətli ölkədə və dünyada yaĢamalıyıq.
Əgər biz Azərbaycan haqqında danıĢırıqsa, digər iki sahəni də yaddan çıxarmamalıyıq. Bu, enerji və daĢınma
siyasətidir. Bu sahələrdə bizim çox aydın siyasətimiz vardır. Bu cür təĢəbbüslərimiz çox müsbət regional mühit
yaradır. Biz bir çox layihələrin icrasına baĢlamıĢıq. Bu layihələr olduqca müsbət əməkdaĢlıq formatı yaradır.
Biz çalıĢırıq ki, coğrafi mövqeyimizdən maksimum dərəcədə istifadə edək. Biz Avropa ilə Asiya arasında
yerləĢən ölkəyik. Müasir logistika və daĢıma infrastrukturumuzu yaratmıĢıq. Bu günə nəzərdə tutduğumuz
planlar həyata keçirilib. Hazırda Azərbaycanda 5 beynəlxalq hava limanı vardır. Xəzər dənizinin sahilində ən
böyük limanı tikməkdəyik. Bir-iki ildən sonra bu liman istismara veriləcəkdir.
Eyni zamanda, bizi qonĢu ölkələrlə birləĢdirəcək magistral yollar çəkirik. Azərbaycanı, Gürcüstanı və
Türkiyəni dəmir yolları ilə birləĢdirəcək strateji layihəni həyata keçirməkdəyik. Bu, Bakı-Tbilisi-Qars layihəsi
adlanır və ümid edirik ki, bir ildən az müddətdə bunun istismara verilməsini qeyd edəcəyik. Bu, bizim nəinki
daĢıma imkanlarımızdan maksimal dərəcədə istifadə etmək, həmçinin tərəfdaĢlarımız üçün əlveriĢli logistika
Ģəraiti yaradacaqdır. Biz bunu bir növ müasir Ġpək yolu adlandırırıq. Bu, Asiyanı Avropa ilə birləĢdirir. Əminəm
ki, dostlarımız və tərəfdaĢlarımız bundan istifadə edəcəklər. Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycan bu
layihələrin baĢında dayanıbdır və üzərinə əsas yükü və maksimal dərəcədə böyük maliyyə öhdəliklərini götürüb.
Bu layihə fəal Ģəkildə həyata keçirilir.
Enerji siyasətinə gəlincə, tamamilə aydındır ki, biz bu istiqamətdə siyasətimizi milli maraqlarımıza
uyğun həyata keçiririk. Artıq qeyd etdiyim kimi, Azərbaycan tarixdə ilk dəfə neft hasil edən ölkədir. Biz, eyni
zamanda, dünyada dənizdə neft hasil edən ilk ölkəyik. Lakin əfsuslar olsun ki, Sovetlər Ġttifaqı süquta
uğrayandan sonra bizim əsas neft ehtiyatlarımız tükənmiĢdi. Qaz sahəsində isə özümüzü təmin etmirdik. Bu,
sovet vaxtlarından qalan bir miras idi. Ürəkdən çalıĢmalı idik ki, əsas xarici Ģirkətləri dəvət edək və bir çox
ölkələrdə uzun illərdən bəri mövcud olan tərəfdaĢlıq formatını quraq. Bu, nəinki milli maraqlarımızı qorumağa
və təmin etməyə imkan yaratdı, həmçinin Azərbaycanı enerji qıtlığı ilə üzləĢən ölkədən müvafiq yardım edən,
regionda mühüm neft və qaz təminatçısı olan ölkəyə çevirdi. Bu gün bəzi Avropa ölkələrində neftimizin həcmi
enerji balansının təxminən 30 faizini təĢkil edir. Biz Azərbaycanın hüdudlarından kənarda fəal Ģəkildə
sərmayələr yatırırıq. Bu gün milyardlarla dollar həcmində sərmayə qoyulur –xüsusilə də Avropada və təbii ki,
regionda. Buna görə də uğurlu siyasət, neft və qaz boru kəmərlərinin tikintisi nəticəsində biz bir dəhliz yarada
bildik. Biz Xəzər dənizini Qara dənizlə və ilk dəfə olaraq, Aralıq dənizi ilə boru kəmərlərimizlə birləĢdirə
bildik. Biz öz infrastrukturumuzun Xəzərin digər sahilindəki qonĢular tərəfindən istifadəsinə imkanlar yaratdıq.
Onlar öz neftini Azərbaycandan nəql edir və beləliklə, biz artıq tranzit ölkəyə çevrilmiĢik.
Biz son altı il ərzində çox böyük səylər göstərdik ki, qazdan asılı olan ölkədən özünü təmin edən, öz
sərvətlərini ixrac edən ölkəyə çevrilək. Bu, xalqımızın səyləri nəticəsində, öz resurslarımız əsasında baĢ verdi.
Hazırda biz təbii qazı qonĢu ölkələrə ixrac edirik. Əslində bu, mühüm layihələri həyata keçirməklə biz
Avropada etibarlı qaz təminatçısına çevrilməkdəyik. Ehtiyatlarımız böyükdür. Azərbaycanın təsdiq edilmiĢ qaz
ehtiyatları 2,6 trilyon kubmetrdir. Əlbəttə bu, hələ təsdiq edilmiĢ ehtiyatların göstəricidir. KəĢfiyyat iĢlərini
bundan sonra da davam etdirəcək və yeni ehtiyatları aĢkara çıxaracağıq. Bizim artıq dörd qaz boru kəmərimiz
vardır və dediyim kimi, onlar müxtəlif istiqamətlərdə ixraca imkan yaradır. Biz Ģaxələndirmə siyasətimizi tam
Ģəkildə həyata keçirmiĢik. Çünki Ģaxələndirmə, nəinki istehlakçılar, həmçinin hasilatçılar üçün də vacibdir.
Xüsusən də burada açıq dənizə çıxıĢları olmayan hasilatçılar nəzərdə tutulur. Hazırda “Cənub” qaz dəhlizini
reallaĢdırmaq üçün Avropa Ġttifaqı ilə sıx surətdə çalıĢırıq. Ötən il biz “Cənub” qaz dəhlizi haqqında mühüm
Birgə Bəyannamə imzaladıq. Orada Azərbaycan Avropanın mühüm qaz təchizatçılarından biri və “Cənub” qaz
dəhlizinin baĢında duran ölkə kimi təsvir olunur.
Bütün bunlar milli maraqlarımıza xidmət edir. Biz kifayət dərəcədə maliyyə imkanlarına malik olan
ölkəyə çevrilmiĢik. Çünki əvvəllər biz maliyyə resurslarını alan ölkə idik. Ġndi isə artıq donor ölkəyə çevrilirik.
Gələn illər ərzində maliyyə vəsaitlərimiz yalnız artacaqdır.
Biz bilirik ki, istehsalatımız hansı sahələrdən ibarətdir. Biz özümüz də bir neçə il əvvəl istehlakçı idik.
Bilirik ki, istehlakçı bir mənbədən asılı olanda bu, o qədər də yaxĢı olmur. Bilirdik ki, bir ixrac marĢrutundan
asılı olmaq kifayət deyildir. Ona görə bir neçə neft və qaz kəməri tikdik. ġaxələndirmə rəqabət, yaxĢı
əməkdaĢlıq mühiti, rahatlıq və həmçinin siyasi münasibətlər imkanı yaradır. Enerji siyasətimizin mühüm
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
72
elementinə gəldikdə, bu, ondan ibarətdir ki, biz öz enerji potensialımızı, bu potensialı da bilirik, heç vaxt
biznesdən fərqlənən məqsədlərə istifadə etmərik. Zənnimcə, bu, çox vacibdir. Çünki enerji təhlükəsizliyi
ölkələrin milli təhlükəsizliyinin mühüm amilinə çevrilib. Bu, xüsusən də o ölkələrə aiddir ki, kifayət qədər
enerji resursları yoxdur və onlar bir təchizatçıdan asılıdır. Ona görə hesab edirik ki, tranzit ölkələrin,
hasilatçıların maraqlarının tarazlığı nəzərə alınmalıdır. Biz bu istiqamətdə iĢləyirik. Bu, enerji sahəsində
siyasətimizin, əgər belə demək olarsa, fəlsəfəmizin əsasını təĢkil edir. Biz tərəfdaĢlarımıza təchizatı təmin etmək
və apardığımız əməkdaĢlıqdan təzyiq göstərmək deyil, bəhrə gətirmək məqsədini qarĢımıza qoyuruq. Hesab
edirəm ki, istehlakçılarımız dediklərimizi təsdiqləyə bilər. Azərbaycan etibarlı tərəfdaĢdır.
Biz enerji Ģirkətlərinin özəlləĢdirilməsinə, o cümlədən Avropada bu iĢdə iĢtirak etməyə dəvət olunuruq.
Neft Ģirkətimizin də çox yaxĢı nüfuzu və potensialı vardır. Əlbəttə ki, biz daha yaxĢı tərəfdaĢlıq qurmağa
çalıĢacağıq. Buna görə yeni əhatəli enerji siyasətini irəliyə doğru aparırıq. Bu, dostluq və qarĢılıqlı dəstəyə
əsaslanan bir siyasətdir. Fikrimcə, əgər biz bunun öhdəsindən gələriksə, gələcəkdə enerji bazarları daha da
proqnozlaĢdırıla biləcəkdir.
Azərbaycan artıq öz təĢəbbüsləri və layihələri ilə regionda enerji xəritəsini dəyiĢibdir və Avropanın
enerji xəritəsini dəyiĢir. Azərbaycan sabit, dost və etibarlı tərəfdaĢdır. Əlbəttə ki, bizim Avropa Ġttifaqı ilə
apardığımız əhatəli əməkdaĢlığın bir hissəsi olan enerji sahəsi çox vacibdir. Nəinki bu, digər məsələlər də
vardır.
Mən dünən Avronest qrupunun liderləri ilə görüĢdüm. Biz mühüm məsələləri müzakirə etdik. Müzakirə
mövzularından biri də ondan ibarət idi ki, Azərbaycan yalnız neft və qaz ölkəsi deyildir. Səfəriniz bunu
təsdiqləyəcəkdir və siz bunu görəcəksiniz. Mən bunu dünən dostlarımıza dedim ki, biz gündəlik həyatımızı
sürürük. Biz istəmirik ki, daimi olaraq neft və qaz haqqında danıĢaq. Neft və qaz yataqları sahildən uzaq
məsafələrdə yerləĢir. Ġndi isə hazırkı günümüz haqqında söhbət aparmalıyıq. Avropalı dostlarımız, adətən,
Azərbaycan haqqında neft və qaz ölkəsi kimi danıĢırlar. Bu da təbiidir. Biz bunu dəyiĢməliyik. Ancaq necə?
ƏməkdaĢlıq yolu ilə! Bunun üçün insanları dəvət etməliyik, təmaslar qurmalıyıq, qarĢımızda duran mühüm
məsələləri müzakirə etməliyik. Biz, həmçinin özümüz üçün müəyyən etməliyik ki, güclü tərəfdaĢlığımızı hansı
yolla daha da inkiĢaf etdirək.
Nəticə olaraq bildirmək istəyirəm ki, xarici siyasət prioritetlərimizə gəldikdə, maraqlı dairələr məhz
müĢahidə edə bilərlər ki, biz dostlarımız və tərəfdaĢlarımızla necə əməkdaĢlıq aparırıq? Azərbaycanın rolu
beynəlxalq səhnədə nədən ibarətdir? Regiondakı rolumuza gəldikdə tamamilə aydındır ki, təĢəbbüslərimiz
regional və qlobal layihələrə çevrilib. Coğrafi mövqeyimiz, imkanlarımız, iqtisadi vəziyyətimiz göstərir ki, istər
iqtisadi, istər siyasi, istər enerji sahəsi olsun, Azərbaycanın iĢtirakı olmadan bu layihələrin heç biri uğurla həyata
keçirilə bilməz.
Bu gün Azərbaycan beynəlxalq səviyyədə get-gedə daha mühüm rol oynayır. Bizim dünyada çox yaxĢı
nüfuzumuz, çox güclü dəstəyimiz vardır. Biz çox ürəkdən çalıĢırıq və bundan sonra da çalıĢacağıq ki, mümkün
qədər çox ölkə ilə dostluq mühiti yaradaq. Hesab edirəm ki, səylərimiz, uzun illər ərzində gördüyümüz iĢlər
məhz beynəlxalq ictimaiyyətin namizədliyimizin lehinə səsvermə zamanı nümayiĢ etdirildi. Elə ondan bir həftə
sonra biz müstəqilliyimizin bərpasının iyirminci ildönümünü qeyd etdik. Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik
ġurasının yeni üzvü oldu. Bu, sadə rəqabət deyildi. Lakin ədalətli oldu. 155 ölkə namizədliyimizin lehinə səs
verdi, bizi dəstəklədi, onlar bizə inandı və Azərbaycanı etibarlı dost və tərəfdaĢ bildi.
Bu, bizim gördüyümüz iĢlərə münasibət idi. Deyə bilərəm ki, bu, bizim geniĢ əlaqələrimizin nəticəsində
mümkün olmuĢdur. Həmin 155 ölkə ilə bizim çox sıx əlaqələrimiz mövcuddur. Bütün bunlar bizə yüksək
etimadın və inamın göstəricisidir.
Təbii ki, bu, həmçinin böyük bir məsuliyyətdir. Biz bundan çox fərəhlənirik. Ġyirmi il müstəqil
olduqdan sonra biz artıq BMT Təhlükəsizlik ġurasının 10 qeyri-daimi üzvündən biriyik. Bu da ölkəmizin
apardığı siyasətin nəticəsidir. Bu, eyni zamanda, qarĢımızda yeni bir məsuliyyət qoyur. Biz tamamilə anlayırıq
ki, tərəfdaĢlarımızla birgə iĢləyərək beynəlxalq gündəlikdə mühüm məsələləri müzakirə etməliyik. Əlbəttə ki,
Azərbaycan etibarlı dost ölkədir və ədalət, demokratiya, insan haqları ideallarını, beynəlxalq hüququ
qoruyacaqdır. Təhlükəsizlik ġurasına seçildikdən sonra mən bəyanat verdim ki, biz beynəlxalq hüququ və
ədaləti dəstəkləyəcəyik. Biz bunu etmiĢik və edəcəyik.
Əminəm ki, Avronest sessiyası çərçivəsində biz bir-birimizlə daha yaxından tanıĢ olacağıq, Azərbaycanı
daha yaxĢı tanıyacaqsınız. Mən sizin hamınıza uğurlar arzulayıram. Ümidvaram ki, ölkənizə xoĢ təəssüratlarla
gedəcəksiniz. Çox sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 4 aprel.-№ 71.-S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
73
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Çexiyaya dövlət səfəri
Azərbaycan və Çexiya prezidentlərinin birgə mətbuat konfransı olmuĢdur
Praqa, 5 aprel (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, aprelin 5-də Praqada Azərbaycan-Çexiya
sənədlərinin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin və
Çexiya Respublikasının Prezidenti Vatslav Klausun birgə mətbuat konfransı olmuĢdur.
Əvvəlcə dövlət baĢçıları bəyanatlarla çıxıĢ etdilər.
Çexiyaya səfərə dəvətə görə Prezident Vatslav Klausa minnətdarlığını bildirən Prezident Ġlham
ƏLĠYEV ölkələrimiz arasında əlaqələrin getdikcə geniĢləndiyini diqqətə çatdıraraq dedi:
- Mən çox Ģadam ki, Çexiya Respublikası ilə Azərbaycan arasındakı əlaqələr çox dinamik Ģəkildə və
sürətlə inkiĢaf edir. Keçən il Sizin ölkəmizə dövlət səfəriniz və səfər zamanı apardığımız danıĢıqlar, əldə edilmiĢ
razılaĢmalar bugünkü sürətli inkiĢafı müəyyən etmiĢdir. Bizim siyasi əlaqələrimiz çox sürətlə inkiĢaf edir.
Yüksək səviyyəli qarĢılıqlı səfərlərin həyata keçirilməsi bunun əyani sübutudur. Keçən illə müqayisədə ticarət
dövriyyəmiz bir neçə dəfə artmıĢdır. Bu da iqtisadi sahədəki uğurlu əməkdaĢlıqdan xəbər verir. Bu gün
imzalanan sənədlər mədəniyyət və turizm sektorunu əhatə edir və beləliklə, humanitar sahədəki əməkdaĢlığa da
böyük diqqət göstərilir.
Bu gün, eyni zamanda, regional məsələlərlə, regional təhlükəsizlik məsələləri ilə bağlı biz Sizinlə çox
səmimi və geniĢ söhbət aparmıĢıq. Azərbaycan Avropa Ġttifaqı və NATO ilə sıx əməkdaĢlıq edir. Biz Çexiya
Respublikasının bu əməkdaĢlığa verdiyi dəstəyi də həmiĢə yüksək qiymətləndiririk. Eyni zamanda, bu gün
enerji təhlükəsizliyi məsələlərinə də diqqət ayrıldı. Bu sahədə aramızdakı əlaqələr çox sürətlə inkiĢaf edir.
Əminəm ki, gələcəkdə bu inkiĢafın yeni sahələri də açılacaqdır.
Bir daha bu dəvətə və göstərdiyiniz qonaqpərvərliyə görə Sizə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Sağ
olun.
X X X
Sonra dövlət baĢçıları jurnalistlərin suallarını cavablandırdılar.
Çexiya radiosunun müxbiri DOROZĠN: Mənim ilk sualım Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti cənab Ġlham Əliyevədir. Biz bilmək istərdik ki, Azərbaycanda, Azərbaycan iqtisadiyyatında
Çexiya Ģirkətləri üçün hansı sərmayə imkanları vardır. Ticarət dövriyyəsinə gəldikdə, bilirik ki, hazırda
bu, o qədər də ürəkaçan deyildir.
Prezident Vatslav KLAUS: Bildirmək istəyirəm ki, biz cənab Prezidentlə söhbətimiz zamanı bu
məsələni təfərrüatı ilə müzakirə etdik. Söhbət məhz Çexiya Ģirkətlərinin Azərbaycanda sərmayə qoymaq və
ümumiyyətlə, fəaliyyət göstərmək imkanlarından gedir. Biz məmnunluqla qeyd etdik ki, bundan sonra xüsusi,
birgə layihələrin həyata keçirilməsi imkanları mövcuddur, ticarət imkanlarımız da geniĢləndirilməlidir. Xüsusən
də Çexiya Ģirkətləri mühəndis iĢlərinin aparılması sahəsində iĢləyə bilər.
Siz burada, həmçinin ticarət balansına toxundunuz. Mən demək istəyirəm ki, ümumiyyətlə, bu, elə də
mütləq deyildir ki, ölkəmizin dünyada bir çox ölkələrlə olan ticarət dövriyyəsi məhz bizim xeyrimizə olsun,
yaxud da müsbət istiqamətdə getsin. Əgər fikir versək, bugünkü rəqəmlərə baxsaq görə bilərik ki, Çexiya
Respublikasının idxal etdiyi neftin 25 faizi məhz Azərbaycan Respublikasının neftidir. Bu, təbii olaraq, ticarət
balansının məhz Azərbaycanın xeyrinə daha çox olduğunu göstərir. Mən bunu tamamilə məntiqi hesab edirəm.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əlavə edə bilərəm və Sizinlə razıyam ki, aramızda olan ticarət dövriyyəsi
hər iki ölkənin iqtisadi potensialını əks etdirmir. Ancaq dinamikaya baxdıqda görərik ki, son bir il ərzində
ticarət dövriyyəsi bir neçə dəfə artmıĢdır.
Mən bu gün söhbət əsnasında qeyd etdim ki, biz Çexiya Ģirkətlərini Azərbaycanda görmək istəyirik və
onların uğurlu fəaliyyəti - istər investor, istər kontraktçı kimi fəaliyyəti üçün lazım olan Ģəraiti yaratmağa
hazırıq.
Azərbaycanda çoxsaylı infrastruktur layihələri icra edilir və Çexiya Ģirkətlərinin çox gözəl iĢ təcrübəsi,
çox gözəl nüfuzu vardır və biz onları tərəfdaĢlarımız arasında görmək istəyirik. Əminəm ki, bu səfərin gözəl
nəticələrindən biri də məhz bu olacaqdır.
Azərbaycan Televiziyasının müxbiri Yunis ORUCOV: Sualım cənab Çexiya Prezidentinədir.
Cənab Prezident, Ermənistanın Azərbaycana qarĢı təcavüzü artıq 20 ildən çoxdur ki, davam edir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
74
Bildiyiniz kimi, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi bölgədə sülhə və təhlükəsizliyə
ciddi maneədir. Çexiya bu münaqiĢənin nizamlanması perspektivlərini necə görür?
Prezident Vatslav KLAUS: Ġcazə verin, mən sizin sualınıza belə cavab verim. Ümumiyyətlə, bu
məsələ bizim söhbətimiz zamanı təbii ki, müzakirə olundu. Lakin məhz münaqiĢəyə gəldikdə və onunla bağlı
olan vəziyyət hələ mənim ötən il Bakıya səfərim çərçivəsində müzakirə edilmiĢdir. Biz məsələ ilə bağlı mövcud
vəziyyəti yenidən bir daha müzakirə etdik.
Ġcazənizlə, mən aydın Ģəkildə sizə bəyan edim. Mən Azərbaycanın mövqeyini yaxĢı anlayıram. Təbii ki,
mən də tam və qəti olaraq heç cür razılaĢa bilməzdim ki, ölkəmin bir hissəsi iĢğal altında olsun. Amma əfsuslar
olsun ki, bu vəziyyətin məhz nizamlanması ilə bağlı mənim hər hansı bir xüsusi, möcüzəli həll variantım
yoxdur, təklif edə bilmərəm.
“Pravo” qəzetinin müxbri ġVETS: Ġcazənizlə, mənim sualım hər iki Prezidentədir. Sizin
görüĢünüz zamanı Suriya ilə bağlı məsələ müzakirə edildimi? Bilirik ki, hazırda beynəlxalq sülh və
təhlükəsizlik məsələləri sırasında məhz həmin məsələ də dayanır. Xüsusi olaraq mən cənab Prezident
Əliyevdən soruĢmaq istərdim ki, Suriya məsələsi ilə bağlı Sizin mövqeyiniz nədən ibarətdir?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əlbəttə, bu məsələ də müzakirə edildi. Çünki qeyd etdiyim kimi, söhbət
əsnasında biz beynəlxalq məsələlərə də geniĢ Ģəkildə toxunduq. Suriyadakı vəziyyətlə bağlı bizim kifayət qədər
açıq və birmənalı mövqeyimiz vardır. Bu mövqe BMT Təhlükəsizlik ġurasındakı səsvermə zamanı da ifadə
edilmiĢdir. Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasının yeni üzvü kimi, Ərəb Liqasının təkliflərini birmənalı
Ģəkildə dəstəkləmiĢdir və Suriya ilə bağlı qətnamənin qəbul edilməsində fəal rol oynamıĢdır. Eyni zamanda, biz
bəyan etmiĢdik ki, Kofi Annan planını dəstəkləyirik və bu dəstək çox geniĢdir. Ümid edirik ki, Suriyadakı
vəziyyət tezliklə tənzimlənəcəkdir və günahsız insanların qırılması dayandırılacaqdır.
Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyinin (AzərTAc-ın) müxbiri Albina ATLIXANOVA: Mənim
sualım Çexiya Prezidentinədir. Cənab Prezident, Çexiya Avropa Ġttifaqının üzvü, həmçinin Avropa
Ġttifaqının “ġərq tərəfdaĢlığı” ideyasının təĢəbbüskarlarından biridir. Azərbaycan-Çexiya
münasibətlərini Avropa Ġttifaqı-Azərbaycan çərçivəsində əməkdaĢlıq baxımından necə
qiymətləndirirsiniz? Çox sağ olun.
Prezident Vatslav KLAUS: Ümumiyyətlə, qeyd etmək istəyirəm ki, əvvəlcə Avropa Ġttifaqının “ġərq
tərəfdaĢlığı” Proqramı müsbət bir layihədir. Biz həmin layihənin yaradıcılarından biriyik. Eyni zamanda,
bildirmək istəyirik ki, Çexiya tərəfi Azərbaycanın həmin proqram çərçivəsində iĢtirakını geniĢ Ģəkildə müzakirə
etmiĢdir. Biz də Azərbaycanın mövqeyini alqıĢlayırıq ki, bu çərçivədə aparılan əməkdaĢlığa müsbət yanaĢır.
Əgər nəzər yetirsək görərik ki, ümumiyyətlə, tərəfdaĢlıq bu proqramın adındadır. Bundan irəli gələrək bu, o
deməkdir ki, proqramın məhz məqsədi tərəfdaĢlıq aparmaqdır, tərəfdaĢlığın baĢ tutması üçün bütün lazımi
Ģəraitlərin yaradılmasıdır. Bu baxımdan biz görürük ki, bu tərəfdaĢlıq Azərbaycanın mövqeyi, maraqları ilə də
üst-üstə düĢür. Biz Azərbaycanın bu sahədə mövqeyini bilirik. Əminik ki, Azərbaycan bu istiqamətdə qəti
addımlarını sonadək davam etdirəcəkdir. Biz Azərbaycanın bu sahədə mövqeyini dəstəkləyirik.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 6 aprel.-№ 73.-S.2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
75
Prezident Ġlham Əliyev Ağstafada yenidən qurulmuĢ Səməd Vurğun adına mədəniyyət və
istirahət parkının açılıĢında iĢtirak etmiĢ, ziyalılarla görüĢmüĢdür
Ağstafa, 12 aprel (AzərTAc). Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev aprelin 12-də Ağstafa Ģəhərində
yenidən qurulmuĢ Səməd Vurğun adına mədəniyyət və istirahət parkının açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.
Parkda Xalq ġairi Səməd Vurğunun büstü qoyulmuĢdur. Büstün fonunda görkəmli Ģairin yaradıcılığını əks
etdirən möhtəĢəm “Kitab abidəsi” kompleksi tikilmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı Səməd Vurğunun abidəsi önünə gül dəstəsi qoydu.
Parkda simsiz internet Ģəbəkəsi yaradılmıĢ, “Yazıçılar evi” və “Vurğun kafesi” inĢa edilmiĢdir.
Parkla tanıĢlıqdan sonra dövlətimizin baĢçısı “Yazıçılar evi”ndə bölgə ziyalıları ilə görüĢərək çıxıĢ etdi.
Prezident Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Mən yenidən qərb bölgəsində olmağımdan çox məmnunam. Birinci dəfə deyil ki, sizinlə görüĢürəm.
Hər dəfə qərb bölgəsində olarkən, burada inkiĢafı görərkən çox sevinirəm. Bu gün səhər Qazaxda, indi burada –
Ağstafada tədbirlərdə iĢtirak edirəm. Bundan sonra Tovuza gedəcəyəm. Bir gün ərzində həm bölgə, həm də
ölkəmiz üçün çox vacib tədbirlər keçirilir, çox vacib açılıĢlar təĢkil edilir – kənd yollarının, yeni sənaye, emal
müəssisələrinin açılıĢları. Bütün bu iĢlər ölkəmizin dinamik inkiĢafını göstərir. Azərbaycanın inkiĢafı bölgələrin
inkiĢafından asılıdır. Uzunmüddətli dayanıqlı inkiĢaf istəyiriksə, mütləq qeyri-neft sektoru inkiĢaf etməlidir.
Mən çox Ģadam ki, həm Ağstafada, həm Qazaxda, digər bölgələrdə bu sahədə görülən iĢlər təqdirəlayiqdir.
Ümumiyyətlə, ölkə iqtisadiyyatı sürətlə inkiĢaf edir. Bölgələrdə proseslər müsbət istiqamətdə gedir. Vaxtilə
qəbul olunmuĢ regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramı uğurla icra edilir. Azərbaycan bu gün, sözün
əsl mənasında, öz inkiĢaf dövrünü yaĢayır. ÇalıĢmalıyıq ki, bu dinamik inkiĢaf templərini saxlayaq.
Ġndi qarĢımızda yeni məsələlər dayanır. Ümumi daxili məhsuldakı struktur islahatları bundan sonrakı dövrdə də
aparılmalıdır. Biz növbəti 10 il ərzində inkiĢafımızı daha çox qeyri-neft sektoru hesabına təmin etməliyik. Belə
olan halda, əminəm ki, 10 ildən sonra Azərbaycan dünya miqyasında yüksək gəlirli ölkəyə çevriləcəkdir. Bu
gün açılan yeni müəssisələr – bu bölgədə yerləĢən yeni müəssisələr minlərlə iĢ yeri deməkdir. Hər bir iĢ yerinin
açılması ölkə iqtisadiyyatına da böyük töhfədir, hər bir ailəyə də böyük dəstəkdir. ĠĢ yeri olan zaman əlbəttə ki,
insanlar yaxĢı maaĢ alırlar, iĢləyirlər və biz idxaldan asılılığımızı daha da azaldırıq.
Ġqtisadi sahədəki bütün bu müsbət meyillərlə yanaĢı, baĢqa sahələrdə də uğurlar göz qabağındadır.
Ölkəmizin ümumi inkiĢafı artıq dünya birliyi tərəfindən qəbul edilir və tanınır. Dünya birliyi Azərbaycanı çox
dəyərli və etibarlı, dost və tərəfdaĢ kimi qəbul edir.
Bizim 20 illik müstəqillik tarixində ən böyük diplomatik uğurumuz BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv
seçilməyimizdir. Çox gərgin, amma ədalətli mübarizədə biz dünya birliyinin böyük dəstəyini əldə etmiĢik. 155
ölkə Azərbaycanı dəstəkləmiĢdir. Gənc müstəqil ölkə üçün bu, həddindən artıq çox böyük nəticədir. Bizim bu
mötəbər quruma seçilmək cəhdlərimiz də uğurla nəticələndi. Birinci dəfədən Azərbaycan böyük səs çoxluğu ilə
seçilibdir. Bu fakt özlüyündə bir çox məsələlərə eyham vurur.
Birinci növbədə, Azərbaycanın dünyadakı mövqeləri möhkəmlənir, Azərbaycanı daha da çox tanıyırlar.
Ġkinci tərəfdən, Azərbaycanda gedən müsbət iĢlər, islahatlar ölkəmizin gücünü artırır. Ġndi bizimlə əməkdaĢlıq
etmək istəyən ölkələrin sayı çoxalır. Yəni, bu sahədə də görülən iĢlər müsbətdir. Beləliklə, Azərbaycan indi
nəinki regionda, dünyada da qlobal məsələlərin həllində öz sözünü deyir və deyəcəkdir. Biz birinci gündən
Təhlükəsizlik ġurasında fəallığımızla seçilirik və prinsipial mövqeyimizi ortaya qoyuruq. Deyə bilərəm ki,
müstəqillik tarixinin, bu 20 ilin ən yaddaqalan məqamlarından biri odur ki, biz müstəqil siyasət aparırıq. Artıq
bu siyasətlə hesablaĢmaq lazımdır, bu siyasət öz düzgünlüyünü təsdiq etmiĢdir və 20 il ərzində həm ölkə
daxilində, həm regionda, həm dünyada Azərbaycan özünü göstərmiĢdir.
Azərbaycan dövləti güclü dövlətdir, güclü dövlətçilik əsaslarımız vardır. Elə etməliyik ki, bu müsbət
dinamikanı gələcək illərdə də saxlayaq, ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafına nail olaq və ölkə qarĢısında duran bütün
məsələləri həll edək. Bu məsələlər var, həm sosial, həm iqtisadi sahədə islahatların aparılması davam
etdirilməlidir. Biz bütün bunlar haqqında kifayət qədər açıq və geniĢ proqrama malikik. Bu proqram
vətəndaĢlara təqdim edilib və vətəndaĢların dəstəyi ilə bu iĢləri aparırıq.
Bu gün bu görüĢdə bölgə ziyalıları toplaĢmıĢlar. Mən ziyalılarla tez-tez görüĢürəm, həm bölgələrdə,
həm Bakıda. Bu görüĢlərin çox böyük mənası, çox böyük əhəmiyyəti vardır. Həm xarici, həm daxili siyasətlə,
həm də sosial sahə ilə bağlı bütün məsələlər həll olunur. Ancaq dövlətimizin əsasları bizim milli, mənəvi
dəyərlərdir. Mən bu barədə dəfələrlə fikirlərimi bildirmiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki, bu, sadəcə gözəl
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
76
sözlər deyil, həqiqətdir. Əgər biz dövlətçiliyimizi güclü milli dəyərlər üzərində qurmasaydıq, bugünkü inkiĢaf
yarımçıq olardı, uzunmüddətli olmazdı.
Xüsusilə indiki zəmanədə dünyada gedən proseslər əlbəttə ki, dünyanın həm siyasi xəritəsini dəyiĢdirir,
həm ölkələr arasındakı münasibətlər yeni müstəviyə keçir. QloballaĢma meyilləri güclənir. QloballaĢmanın həm
müsbət, həm mənfi tərəfləri vardır ki, biz bu barədə açıq danıĢmalıyıq və hər halda mən fürsət olanda bu barədə
öz fikirlərimi ifadə edirəm. Belə olan halda mütləq hər bir dövlət, hər bir xalq öz mənəvi dəyərlərinə daha da
bağlı olmalıdır.
Bizim üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki, çox gözəl ənənələrimiz, gözəl dəyərlərimiz vardır. Bunlar
Azərbaycan dəyərləridir. Bizim dəyərlər ümumbəĢəri dəyərlərin bir hissəsidir. Azərbaycan dəyərləri deyə
bilərəm ki, dünya üçün örnək ola bilər.
Gənc nəsil milli ruhda böyüməlidir. Gənc nəslin milli ruhda böyüməsi üçün gənc nəsil öz ölkəsində
rahat yaĢamalıdır, qürur hissi keçirməlidir ki, Azərbaycan vətəndaĢıdır. Ona görə güclü Azərbaycan dövləti,
eyni zamanda, bu milli mənəvi dəyərləri də gücləndirir. Bu dəyərlər təkcə keçmiĢdən bizə miras qalan dəyərlər
deyildir. Halbuki əsas bundan ibarətdir.
Bugünkü uğurlu inkiĢaf, bizim hər sahədəki nailiyyətlərimiz, qələbələrimiz hər bir vətəndaĢı daha da
çox ruhlandırır. Hər bir vətəndaĢ öz ölkəsini daha çox sevir, ölkəsinə daha çox bağlı olur. Biz tariximizi yaxĢı
bilməliyik. Əfsuslar olsun ki, bizim nəsil, məndən yaĢlı olanlar çox məhdud ideoloji çərçivələr arasında
böyümüĢdür. Müstəqillikdən sonra tariximizlə bağlı olan reallıqları dərk etməyə baĢlamıĢıq. GörmüĢük ki,
doğrudan da Azərbaycan xalqı nə qədər böyük əziyyətlər çəkib, bizə qarĢı nə qədər ədalətsizliklər olub.
Azərbaycan xalqının iradəsini sındırmaq istəyənlərin səyləri nə qədər çox olub. Amma buna baxmayaraq, biz
milli mənliyimizi, dəyərlərimizi, ənənələrimizi saxlaya bilmiĢik.
Bu gün əlbəttə ki, gənc nəsil və biz tarixə, keçmiĢə ədalətli mövqedən yanaĢırıq. Yəni, tarixi yenidən
öyrənirik. Gənc nəsil bu tarixi bilməlidir, vətənpərvərlik ruhunda, milli ruhda tərbiyə almalıdır. Buna nail olmaq
üçün, ilk növbədə, əsas vəzifə əlbəttə ki, dövlətin, dövləti idarə edənlərin, eyni zamanda, ziyalıların üzərinə
düĢür.
Mən çox istərdim ki, bizim ziyalılar bundan sonra da əsərləri, fikirləri, baxıĢları ilə bu müsbət meyilləri
daha da gücləndirsinlər. Azərbaycan cəmiyyətində ziyalılara bütün dövrlərdə böyük hörmət olub - ictimai-siyasi
quruluĢdan asılı olmayaraq, sovet dövründə də, ondan əvvəlki dövrdə də, müstəqillik dövründə də. Bu, çox
müsbət bir haldır. Biz heç də hər bir cəmiyyətdə buna rast gələ bilmərik. Bu, bizim xüsusiyyətimizdir və biz bu
ənənəni yaĢatmalıyıq.
Dövlət tərəfindən ziyalılara olan qayğı, dəstək artır, son zamanlar özünü daha da çox büruzə verir. Sovet
Ġttifaqı dağıldıqda və müstəqilliyin ilk illərində imkanlarımız da yox idi. Dövlətin imkanları da yox idi ki,
ziyalılara daha da çox diqqət göstərsin. Ancaq indi imkanlar artdıqca, ilk növbədə, bu məsələyə diqqət göstərilir.
Yüzlərlə ziyalımız Prezident təqaüdü alır, mükafatlandırılırlar. Müxtəlif tədbirlər keçirilir. Uzun fasilədən sonra
kitabların nəĢri bərpa edilib və bu gün daha geniĢ vüsət almalıdır.
Ziyalılar da öz növbəsində, əlbəttə, vətəndaĢlıq mövqeyi ilə ümumi iĢimizə töhfəsini verməlidirlər,
verirlər. Öz əsərləri, fikirləri ilə qarĢıda duran məqsədlərimizə çatmaq üçün səylərini daha da artırmalıdırlar.
Keçən il müstəqilliyimizin 20 illiyi qeyd olundu. Bu, tarix baxımından çox qısa bir dövrdür. Ġyirmi il tarix üçün
bir an, bir saniyədir. Ancaq eyni zamanda, 20 il ərzində çox iĢ görmək olar və çox iĢ də görülübdür. Haradan
haraya gəlmiĢik. Biz dağıdılmıĢ, xaos içində çabalayan, heç bir dövlətçilik əsası olmayan ölkədən bu gün
dünyanın sayılıb-seçilən ölkələri sırasına daxil olmuĢuq, həm ölkədə gedən islahatlarla, həm beynəlxalq
mövqelərimizin gücləndirilməsi hesabına.
Bu 20 illik müstəqillik tarixi hesab edirəm ki, bizim həm ədəbiyyatda, həm publisistikada, həm də digər
sahələrdə daha da çox öz əksini tapmalıdır. Yəni, 20 il bir dövrdür ki, artıq bu dövrü təhlil etmək üçün imkanlar
vardır. Əgər biz bunu düzgün, dəqiq təhlil etsək, həm tarixi həqiqətə töhfəmizi verərik, eyni zamanda, gələcək
üçün də bir yol açılar. Yəni, 20 il arxada qaldı. Bundan sonra 20 il ərzində bizi nələr gözləyir?! Bizim
planlarımız, ideyalarımız, fikirlərimiz nədir?! Əlbəttə ki, ölkə siyasətini siyasi hakimiyyət müəyyən edir. Ona
görə də insanlar siyasi lideri – Prezidenti seçirlər, ona etimad göstərib seçirlər. Ancaq eyni zamanda, gələcəyə
baxıĢlarımızın spektri çox geniĢ olmalıdır. Burada cəmiyyətin ziyalı zümrəsi, elitası öz rolunu oynamalıdır.
Mən çox istərdim ki, həm bizim 20 illik müstəqillik tariximizlə, həm də əvvəlki tariximizlə bağlı daha da
dolğun, daha da mənalı və çoxsaylı materiallar üzə çıxsın. Əlbəttə ki, bu da çox vacibdir və bu istiqamətdə də
iĢlər gedir. Ümumiyyətlə, ölkəmizin gələcək inkiĢafı ilə bağlı geniĢ fikir mübadiləsi aparılmalıdır.
Əsas istiqamətlər müəyyən edilibdir. Azərbaycan müstəqil ölkə kimi bundan sonra əbədi yaĢayacaqdır. Müstəqil
siyasət aparan ölkə kimi Azərbaycan dünya miqyasında özünü tanıtdıra bilibdir və bu reallıqlarla istər-istəməz
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
77
bütün ölkələr hesablaĢmalıdır. Bizi müstəqil siyasətdən döndərə biləcək bir qüvvə yoxdur. Bizim siyasətimiz
xoĢniyyətlidir, milli maraqlarımızı müdafiə edəndir, əməkdaĢlığa geniĢ mənada hazırıq.
Biz gərək perspektivlərimiz haqqında dəqiq proqramları tətbiq edək. Bu proqramlar var, onlar daha çox
iqtisadi və sosial məsələləri əhatə edir. O ki qaldı dövlətimizin ideoloji əsasları ilə bağlı məsələlərə, biz bu
sahədə daha da çox iĢləməliyik. Biz 20 il bundan sonra ölkəmizi necə görmək istəyirik?! Bu gün yeniyetmə
yaĢında olan gəncləri biz necə tərbiyə edəcəyik?! Onlar hansı ruhda tərbiyə olunacaqlar, onlar öz dövlətinə nə
qədər bağlı olacaqlar, öz milli mənliyini necə qoruyub saxlayacaqlar!? Çünki qloballaĢma meyilləri gedir və
bəzi hallarda böyük güc mərkəzləri qloballaĢma adı altında öz siyasətini yeridirlər. Bu da heç kimə sirr deyil ki,
kənar qüvvələrin bəzi çox gözəl Ģüarlar altında maraqlarını təmin etmək üçün səylər göstərilir. Gənclərimiz
buna hazır olacaqlarmı?! Biz buna hazırıq və istənilən təzyiqə dözürük, dözəcəyik və öz seçimimizi müdafiə
edirik və edəcəyik.
Ancaq qloballaĢma dövründə təhsil, mədəniyyət, yenə də deyirəm, ziyalıların sözü müstəsna
əhəmiyyətə malikdir. Ona görə də hesab edirəm ki, bugünkü görüĢdə biz bu məsələlər ətrafında danıĢmalıyıq.
Azərbaycanın bugünkü reallıqları belədir ki, yenə də demək istəyirəm, bizi gələcəkdə ancaq və ancaq inkiĢaf
gözləyir. Mən buna tam əminəm və ölkəmizin bugünkü reallıqları, gələcək planlarımız bu əminliyi yaradır.
Bizim 2023-cü ilə qədər artıq konkret proqramlarımız vardır. Yəqin ki, 2014-cü ildə yeni onillik inkiĢaf
proqramı təsdiq olunacaqdır.
Ancaq sosial və iqtisadi məsələlərdən baĢqa, yenə də demək istəyirəm ki, ideoloji, siyasi məsələlər,
daxili siyasətlə bağlı məsələlər vardır. Bizim uğurlu inkiĢafımızı təmin etmək üçün bax bütün bu vacib amillər
olmalıdır.
Mən bir daha sizi salamlayıram. Mən çox Ģadam ki, qərb bölgəsinin ziyalıları həmiĢə olduğu kimi çox
fəaldırlar. Bu gün də belədir, istəyirəm ki, gələcəkdə belə olsun.
X X X
GörüĢdə “Ağstafa” qəzetinin redaktor müavini Firdovsi HEYDƏRLĠ Prezident Ġlham Əliyevin
Ağstafaya növbəti səfərinin rayon sakinləri arasında yaratdığı yüksək əhval-ruhiyyədən danıĢaraq dedi:
- Çox hörmətli cənab Prezident, sonsuz məhəbbətlə, böyük səbirsizliklə yolunuzu gözləyirdik. Bu bir
neçə gündə çox xoĢbəxt anlar yaĢayan bütün ağstafalılar adından, Ağstafanın ziyalıları, ağsaqqalları adından
Sizi ürəkdən salamlayır və bu təravətli bahar günlərində elimizə, obamıza “XoĢ gəlmisiniz!” deyirəm.
Böyük minnətdarlıq, razılıq və fəxarət hissi ilə demək istəyirəm ki, bünövrəsi ulu öndərimiz, xalqımızın
ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan sosial-iqtisadi və mədəni inkiĢaf strategiyası müstəqil
respublikamızın bütün bölgələrində olduğu kimi, bizim Ağstafada da çox böyük uğurla həyata keçirilir. Bircə
kəlmə deməyi özümə borc bilirəm ki, bizim rayonumuzda baĢ verən yenilikləri, inkiĢafı, möhtəĢəm
yenidənqurmanı Ağstafanın nə keçmiĢi, nə də 4-5 il bundan əvvəlki vəziyyəti ilə müqayisə etmək qəti mümkün
deyildir. Çox gözəl inkiĢaf baĢ veribdir.
Siz bizim bölgədə bir neçə dəfə olmusunuz. Amma mən bu gözəl gündə o səfərlərinizdən birini yada
salmaq istəyirəm. Siz o vaxt Bakı-Ceyhan neft kəmərinin çəkiliĢi ilə əlaqədar “Qızıl qaynaq” mərasimində
iĢtirak etmək üçün Böyük Kəsik ərazisinə gəlmiĢdiniz. Əlbəttə, oradakı böyük təntənədən sonra Siz Bakıya
qayıtmaq üçün həmin bu Ağstafa vağzalına gəldiniz və gördünüz ki, burada çoxlu insanlar toplaĢıb. Siz onlarla
səmimi söhbət etdiniz. O səmimi söhbət zamanı Siz onları dinlədiniz, onlara sözünüzü dediniz, onlar Sizə öz
sözlərini çatdırdılar və axırda, gedənə yaxın çox gözəl söz dediniz. Bildirdiniz ki, bu Ağstafanın gözəl, füsunkar
təbiəti, onun gözəl coğrafi mövqeyi, mehriban, hər Ģeyə düzgün qiymət verməyi bacaran insanları mənim çox
xoĢuma gəldi. Mən bugünkü görüĢdə sizə söz verirəm ki, yaxın zamanlarda Ağstafanı respublikanın qərb
qapısında ən gözəl bir diyara çevirmək üçün əlimdən gələni əsirgəməyəcəyəm.
Bu qiymətli sözlər mənim yadımdadır və onu xatırlatmaqda məqsədim vardır. Bu gün iftixar, çox böyük
fəxarət hissi ilə demək olar ki, Siz ölkənin doğrudan da gözəl Prezidenti, həmiĢə xalqın güzəranını, yaĢayıĢını
fikirləĢən dövlət baĢçısı kimi o vədə əməl etdiniz. Özünüz gəldiniz, gəzdiniz, görülən iĢlərə baxdınız. Əminəm
ki, bu da son tədbir deyildir.
Həm Ağstafa ziyalıları, həm ağsaqqalları adından əmin edirəm ki, Sizin hər bir addımınız, hər bir
tədbiriniz ağstafalılar tərəfindən çox böyük razılıq hissi ilə qarĢılanır. Minnətdarlıq bildirmək üçün adam söz
tapmaqda çətinlik çəkir. Bu qədər gözəl iĢin müqabilində Prezidentə nə qədər böyük minnətdarlıq etsək də
azdır. Çünki qədim tarixə malik Ağstafanın həyatında indiyədək belə yenilik, belə inkiĢaf heç vaxt
görünməyibdir. Ona görə, biz ziyalılar, ağsaqqallar öz aramızda söhbət edəndə həmiĢə deyirik ki, Ağstafa yeni
bir həyat yaĢamağa baĢlayıb.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
78
Möhtərəm Prezident, bunun da hamısı həqiqi mənada Sizin sayənizdədir. Çox sağ olun, bütün
ağstafalılar adından, ziyalılar adından Sizə möhkəm cansağlığı arzulayıram, Allah Sizi qorusun! Qoy Ulu Tanrı
Sizi heç vaxt bütün xalqımızın, o cümlədən Ağstafa camaatının baĢı üstündən əksik etməsin.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun, xoĢ sözlərinizə görə çox minnətdaram. Mən çox Ģadam ki,
doğrudan da Ağstafada gözəl, sürətli inkiĢaf vardır. Mən beĢinci dəfədir ki, Prezident kimi Ağstafadayam.
Əlbəttə, çox istəyirəm ki, bu rayon daha sürətlə inkiĢaf etsin. Bilirsiniz, indi bütün vacib olan proqramlar qəbul
edilib.
Dövlət Ġnvestisiya Proqramında, regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı dövlət proqramlarında bütün
məsələlər öz əksini tapır.
Hər bir rayon, hər bir kənd üzrə bizim proqramlarımız vardır. Bu, təkcə Ağstafanı deyil, bölgəni deyil,
bütün rayonları əhatə edir. Əsas məsələ ondadır ki, yerlərdə bu proqramlar düzgün icra olunsun. Yerlərdə
iĢləyən məmurlar öz vəzifə borcunu ləyaqətlə yerinə yetirsinlər. Hesab edirəm ki, indiki dövrdə bizim əsas
vəzifəmiz bundan ibarətdir.
Burada əlbəttə ki, kadrların düzgün seçilməsi məsələsi gündəmə gəlir. Mən çalıĢıram ki, bu kadrlar
maksimum təhlil aparmaq Ģərti ilə seçilsin, təyin edilsin. Hər dəfə, hər bir yerə, hər bir rayona icra baĢçısı təyin
edərkən dəvət edirəm, tövsiyələrimi, göstəriĢlərimi, istiqamətləri verirəm ki, necə iĢləməlisən. TapĢırıram ki,
təmiz iĢləməlisən, insanlarla bir yerdə olmalısan, insanların qayğıları ilə yaĢamalısan, öz təĢəbbüsünü də
göstərməlisən. Çünki indi bölgələrdə layihələrin bir çoxu dövlət qurumları tərəfindən icra edilir. QazlaĢdırma,
su, kanalizasiya layihələri, elektrik xətlərinin çəkiliĢi, böyük investisiya layihələri.
Ancaq yerli icra orqanlarının da öz imkanları vardır. Onlar bu imkanlardan istifadə etməlidirlər. Harada
ki, seçim düzgündür, orada iĢlər daha yaxĢı gedir. Harada ki, bu seçimdə səhvə yol verilib, orada iĢlər o qədər
də yaxĢı getmir, yaxud da ki, pis gedir. Mən sizə deyə bilərəm ki, 8 ildən artıqdır ki, Prezidentəm. Bu illər
ərzində elə yerlər var ki, orada icra baĢçısı bir neçə dəfə dəyiĢilib. Bir neçə dəfə. Etimadı doğrultmaq lazımdır.
Harada ki, icra baĢçısı bunu doğruldur o, mənim tərəfimdən qiymətləndirilir, dəstəklənir. Harada ki, özünü
doğrultmur əlbəttə ki, orada biz tədbirlər görürük və mənim bölgələrə səfərlərimin səbəblərindən biri də məhz
bundan ibarətdir ki, gedim öz gözümlə görüm. Özüm görüm ki, insanların əhval-ruhiyyəsi necədir?! Abadlıq
iĢləri, ümumən iĢlər necə gedir?! Əlbəttə, Prezidentin çox geniĢ, gərgin iĢ qrafiki vardır. Ancaq bölgələrə
səfərlərim çox əhəmiyyətlidir, həm mənim üçün, həm də burada yaĢayan insanlar üçün. Bu, dövlət məmurlarını
da daim səfərbər vəziyyətdə saxlayır. Belə də olmalıdır.
Mən misal üçün, bu gün həm Qazaxda, həm Ağstafada görürəm ki, bax, bir il keçməyib həm oraya, həm
buraya yeni icra baĢçılarını təyin etmiĢəm. Görürəm ki, inkiĢaf vardır. Ġnsanlar da görürlər, reaksiya da
müsbətdir. Ona görə ziyalılar da, rayon fəalları da, bütün vətəndaĢlar da bir yerdə olmalıdırlar. Dövlət
nümayəndələri, vətəndaĢlar, ziyalılar bir yerdə olmalıdırlar. Onda bütün iĢlərimiz daha da uğurla gedəcəkdir.
X X X
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Qazax bölməsinin sədri Barat VÜSAL dövlətimizin baĢçısı ilə hər bir
görüĢün hamı kimi, sənət adamlarında da sonsuz məmnunluq və qürur hissi doğurduğunu diqqətə çatdıraraq
dedi:
- Qərb bölgəsində Siz dəfələrlə olarkən biz hiss etmiĢik ki, sənətə və sənət adamlarına çox böyük
ehtiram göstərirsiniz. Respublikada Heydər Əliyev dövründən qalan ənənəni yaĢadırsınız. Mənim yadımdadır,
Siz hakimiyyətə gələndə dediniz ki, mən Azərbaycanın gələcəyinə inanıram. Amma bu gələcək bircə Ģeydən
asılıdır - Heydər Əliyev siyasətini davam etdirməkdən.
Siz həmin siyasəti çox böyük qüdrətlə dünya səviyyəsində Azərbaycana böyük nüfuz gətirəcək Ģəkildə
davam etdirirsiniz və biz Sizi alqıĢlayırıq. Demək istəyirəm ki, qərb bölgəsi, Qazax-Ağstafa bölgəsi tarixən
birlikdə Qazax mahalı adlanır. Bu mahaldan çox böyük ədəbi simalar çıxıbdır.
Xalq ġairi Səməd Vurğun bu bölgəni vaxtilə “ġairlər vətəni” adlandırmıĢdır. Səməd Vurğun onların
içərisində xüsusi yer tutur. Ulu öndər Heydər Əliyevin dediyi bir sözü xatırlatmaq istəyirəm: “Xalq ġairi Səməd
Vurğun millətimizin baĢını uca edən Ģəxsiyyətlərdəndir”. Bəli, ölkəmizdə millətinin, xalqının baĢını uca edən
hər bir adama böyük hörmət, ehtiram, qayğı vardır. Sizin verdiyiniz sərəncamlar əsasında Qazaxda
Mütəfəkkirlər Parkı, Xalq yazıçıları Mehdi Hüseynin, Ġsmayıl ġıxlının həm heykəlləri ucaldılıb, həm də onların
adını daĢıyan parklar salınıb, Dədə Qorqud Meydanı yaradılıbdır. Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuĢ
“Poeziya evi” Sizin tövsiyələriniz əsasında yüksək Ģəkildə bərpa olunub istifadəyə verilmiĢdir.
Bu qayğını və diqqəti bölgəmizin əhatə etdiyi beĢ rayonun ədəbi qüvvələrinin timsalında da aydın görürük. Bu
bölgədə yaĢayanlar Səməd Vurğun ədəbi məktəbindən öyrənirlər. Bayaq Siz dediyiniz kimi, mənəvi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
79
dəyərlərimizə nəsə əlavə etmək üçün əllərindən gələni edirlər. Deyim ki, burada olan yazıçıların hamısının
kitabları çap olunur, onların bir çoxu Prezident təqaüdünə layiq görülmüĢdür, mükafatlar, fəxri adlar almıĢlar.
Hətta təvazökarlıqdan uzaq olsa da, deyim ki, keçən il 60 illiyimdə Siz mənə “Əməkdar Ġncəsənət Xadimi” fəxri
adını verdiniz. Fürsətdən istifadə edib bütün bölgə yazarları adından təĢəkkürümü bildirirəm.
Bu ehtiram, bu diqqət əlbəttə ki, Azərbaycan dövlətinin möhkəmlənməsi, millətimizin milli dəyərlərinin artması
üçündür. Biz bu sahədə həmiĢə Sizə yardımçıyıq, köməkçiyik. Sizin tövsiyələriniz bizim üçün həmiĢə əsasdır.
Deyim ki, bu etimadı vaxtilə Səməd Vurğunun dediyi bir söz daha çox doğruldur. Nə mənada? Bu gün biz
Ağstafadayıq. Ağstafada Səməd Vurğunun adını daĢıyan möhtəĢəm park təzədən bərpa olunmuĢdur. Ġnandırım
ki, göz oxĢayır. Üstəlik də, Ağstafada indi söhbət etdiyimiz yer “Poeziya evi” adlanır. Bunlar çox böyük hörmət
hissi doğurur. Səməd Vurğunun o misralarını xatırlatmaq istəyirəm ki, “Bizdə Ģer də var, sənət də vardır. ġairə,
sənətə hörmət də vardır!”.
Bütün bunların hamısı üçün Sizə təĢəkkürümüzü bildiririk. “Var olun!” deyirik. Ġcazə versəniz, mən
Qazax ziyalıları adından bir təklifi demək istərdim. Qazaxda, - Siz özünüz də vaxtilə ziyarət etmisiniz, -
Mütəfəkkirlər Parkı heykəllər, büstlərdən ibarət möhtəĢəm bir parkdır. O parkda əgər məsləhət bilsəydiniz, biz
çox istərdik ki, gələcəkdə Bakıdakı Ədəbiyyat Muzeyinin filialı yaradılsın. Çünki Qazax elə bir strateji nöqtədə
yerləĢir ki, qonaq-qarası çox olur. Bizdə Vaqif Xatirə Muzeyi köhnə bir binada yerləĢir. Yazıçılar Birliyinin
filialı da onun kimi. Məsələn, məsləhət olsaydı və belə bir bina tikilsəydi, Vaqif Xatirə Muzeyi də, Yazıçılar
Birliyinin filialı da oraya köçürülərdi. Sonra orada ayrı-ayrı otaqlar müxtəlif yazıçılara ayrılardı, əlyazmaları
toplanardı, Mütəfəkkirlər Parkına ziyarətə gələnlər həmin muzeyin timsalında böyük bir mədəni xəzinə ilə tanıĢ
olardılar. Əgər məsləhət bilsəydiniz. Bunu bir təklif kimi deyirəm.
Sonda icazə versəydiniz, bölgə yazarlarının, yəni, həm Qazax, həm Ağstafa yazarlarının əsərlərindən
ibarət, Səməd Vurğunun bir misrası ilə adlanan “ġairlər vətəni – bizim tərəflər” antologiyasını Sizə hədiyyə
edərdim.
Sizə bütün iĢlərinizdə müvəffəqiyyətlər və cansağlığı arzulayıram. Var olun! Millətimiz var olsun!
Azərbaycanımız var olsun!
X X X
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Dediyiniz xoĢ sözlərə və verdiyiniz təklifə görə çox sağ olun. Mən bu
təklifə mütləq baxacağam. Siz bəlkə bunu daha da konkretləĢdirəsiniz və orada yeni bir muzey tikmək o qədər
də böyük problem olmaz. Əsas odur ki, bunun daxili tərtibatı və funksional tərəfi də müsbət olsun. Filial kimi də
öz fəaliyyətini göstərə bilər. Ümumiyyətlə bu, müsbət təklifdir.
Qeyd etdiyiniz kimi, bu gün biz Səməd Vurğun parkında toplaĢmıĢıq. Bu park doğrudan da yenidən
qurulub. Yeni büst qoyulub. Abadlıq iĢləri aparılıb. Gözəl bir kitab yaradılıb. Səməd Vurğunun ölməz əsərləri
orada əks olunub. Doğrudan da bu, böyük milli sərvətimizdir. Ulu öndərin dediyi sözlər tam həqiqətdir. Ondan
yaxĢı bu sözləri heç kim deyə bilməzdi. Bir daha demək istəyirəm ki, siz də xatırlatdınız, mənim prezidentlik
dövrümün əvvəlində və ondan əvvəl prezident seçkiləri ərəfəsində, 2003-cü ildə demiĢdim ki, əgər xalq etimad
göstərərsə, mən Heydər Əliyev siyasətinə sadiq olacağam. ÇalıĢıram ki, bu illər ərzində bu siyasəti davam
etdirim. Bu siyasət bu gün yaĢayır, sabah da yaĢayacaqdır. Biz vaxtilə ulu öndər tərəfindən göstərilən
təĢəbbüsləri də davam etdiririk. Məsələn, Səməd Vurğun “Poeziya evi” vaxtilə ulu öndər tərəfindən
tikdirilmiĢdir. Bəlkə xatırlayırsınız, 2004-cü ildə mən Gürcüstandan qayıdarkən yolüstü Ağstafada, Qazaxda
oldum, “Poeziya evi”nə baĢ çəkdim və oradakı vəziyyətlə tanıĢ oldum. Sözün düzü, bu, məni heç açmadı. Çünki
vaxtilə tikilmiĢ gözəl bina artıq yararsız vəziyyətə düĢmüĢdü. Bütün ekspozisiyalar köhnəlmiĢdi. Divarlar
demək olar ki, tökülürdü. Qabağındakı parkda bütün daĢlar sındırılmıĢdı. Bakıya qayıdarkən dərhal göstəriĢ
verdim və Sərəncam imzaladım ki, biz bu “Poeziya evi”ni bərpa edək. Bərpa etdik də. Ondan sonra yenidən
orada oldum və gördüm ki, artıq bu, dahi Ģairimiz Səməd Vurğunun adına layiq olan bir “Poeziya evi”dir. Bu
park da Səməd Vurğunun adını daĢıyır.
Bu gün Səməd Vurğun sevgisi Azərbaycan xalqının ürəyində yaĢayır. Dahi Ģəxsiyyət, dahi insan idi.
Çox gözəl insan idi. Əlbəttə, onun ölməz əsərləri əbədi yaĢayacaqdır.
Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Bu gün biz gənc nəslin tərbiyə olunmasından söhbət açırıq.
Ġnsanlarımız Səməd Vurğunun, bizim digər görkəmli ədiblərimizin, Ģairlərimizin əsərləri əsasında tərbiyə
almalıdırlar. Yəni, Azərbaycan dilini onlardan öyrənməliyik. Biz buna da çox böyük diqqət göstərməliyik,
xüsusilə ziyalılar. Çünki sovet dövründə Azərbaycan dilinə istər-istəməz baĢqa dilin kəlmələri daxil edilmiĢdi.
Əlbəttə, o vaxt təsir var idi. Ġndi televizora baxanda bəzən görürəm ki, baĢqa təsirlər də göstərilir. Biz
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
80
Azərbaycan dilinin saflığını qorumalıyıq. Bu, çox ciddi məsələdir. Azərbaycan xalqı böyük xalqdır. Dünyada 50
milyondan artıq azərbaycanlı yaĢayır.
Bu azərbaycanlılar, bizim qardaĢlarımız Azərbaycan dilində danıĢırlar. Azərbaycan dilində. Yəqin,
xatırlayırsınız ki, ulu öndər hakimiyyətə gələndən bir qədər sonra Azərbaycan dili ilə bağlı yeni diskussiyalar
aparılırdı. Bəzi insanlar bizim dilimizin adını dəyiĢdirmək istəyirdilər.
Məhz ulu öndərin qətiyyəti, qətiyyətli mövqeyi və onun daxildən gələn duyğuları və inamı bax indiki
vəziyyəti bərpa etdi. Bizim dilimiz Azərbaycan dilidir. Bizim dilimiz türk dilləri qrupuna aiddir. Bunu indi
filoloqlar, dilçilər, ziyalılar yaxĢı bilirlər ki, müxtəlif dil qrupları var. Roman, slavyan, türk dilləri qrupları
vardır. Bütün bu dil qruplarına aid olan dillər ancaq ayrı-ayrı dillərdir. Mən yenə də deyirəm, Azərbaycan
dilində danıĢan insanların sayı əlli milyondan çoxdur. Bizim çox zəngin dilimiz vardır. Əlbəttə ki, Ģairlər bunu
hamıdan çox yaxĢı bilirlər. Yəni, dilimiz o qədər zəngindir ki, biz indi baĢqa türkdilli dövlətlərə gedərkən bir
çox hallarda onların nə dediyini anlayırıq, baĢa düĢürük. Onlar da bizi baĢa düĢürlər. Azərbaycan dili
sinonimlərlə zəngindir. Yəni, bir məfhumun bir neçə sözlə ifadəsi vardır. Bu, dilimizin zənginliyidir. Ona görə
də biz Azərbaycan dilini qorumalıyıq. Mən bu barədə dəfələrlə demiĢəm. Mən son dəfə Milli Elmlər
Akademiyasının illik iclasında da demiĢəm. Digər elmi istiqamətlərlə, elmin inkiĢafı ilə bağlı digər məsələlərlə
yanaĢı, biz ilk növbədə, bu məsələyə diqqət verməliyik. Bizim dilimizə kənardan təsir artır və ola bilər ki,
artacaqdır. Bəzi hallarda bu, təbii, bəzi hallarda süni xarakter daĢıyır. Biz dilimizi qorumalıyıq. Kim bunu
qorumalıdır? Ġlk növbədə ziyalılar, ədiblər, Ģairlər, eyni zamanda, nüfuzlu insanlar, söz sahibləri, bizim
televiziya kanalları. Mən də baxıram bizim kanallara. BaĢqa qüsurlarla yanaĢı, bax bu, məni çox incidir. Bizim
dilimizə aid olmayan kəlmələr iĢlədilir. Nə üçün?! Axı bizim eyni məna daĢıyan bir neçə kəlməmiz vardır. Sən
Azərbaycan sözündən istifadə et. BaĢqa dili bilmək lazımdır. Mən hesab edirəm ki, bizim vətəndaĢlarımız nə
qədər çox dil bilsə, o qədər də yaxĢıdır. Xüsusilə gənclərimiz. Həm rus dilini, ingilis dilini, həm türk dilini
bilməlidirlər. Ancaq biz dilimizi qorumalıyıq. Ona görə ki, bu, çox ciddi məsələdir.
Mən müvafiq göstəriĢlər vermiĢəm. Yəqin siz də bilirsiniz ki, keçmiĢdə də olub. Azərbaycan dilinin
qorunması ilə bağlı, dilimizin saflığı ilə bağlı müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Bəzən bunlar mətbuatda da dərc
edilib, bəzi Ģifahi göstəriĢlər də olmuĢdur. Hesab edirəm ki, burada biz hamımız, xüsusilə mətbuata çıxıĢı olan
insanlar daha da diqqətli olmalıyıq. Ziyalılar öz sözünü deməlidirlər. Nəinki öz əsərləri, Ģeirləri ilə, həm də biz
bir ziyalı kimi Azərbaycan dilini qorumalıyıq. Hesab edirəm ki, bu, dövlət iĢi olmalıdır. Belə də olacaqdır. Eyni
zamanda, biz Azərbaycan dilinin nə qədər zəngin dil olduğunu həm bizim insanlara, həm bütün türk dünyasına,
həm də bütün dünyaya göstərməliyik.
X X X
ġairə Cığatel QASIMOVA dövlətimizin baĢçısının Ağstafaya qayğısının yaradıcı ziyalılara da xüsusi
ilham verdiyini vurğulayaraq dedi: Biz Ģairlər ilhamı gözəllikdən alırıq. Sizin xüsusi qayğınız, xüsusi
göstəriĢiniz sayəsində ölkəmizin bütün bölgələri kimi, bizim Ağstafamız da inanılmaz dərəcədə gözəlləĢmiĢ və
gözəlləĢməkdədir. Bu da biz Ģairlərin, yaradıcı insanların daha gözəl yazıb-yaratmağına böyük təkan verir.
Siz bizi mənən ruhlandırmaqla yanaĢı, həm də gözəl yazıb-yaratmağımıza böyük Ģərait yaradırsınız. Təkcə bunu
demək kifayətdir ki, Qazax mahalının, Ağstafanın, Azərbaycanın deyil, bütün türk dünyasının Ģairi olan, bizim
dahi Səməd Vurğunun adını daĢıyan bu gözəl parkda Sizin göstəriĢinizlə yeni quruculuq iĢləri aparılmıĢdır. Bu
parkda yeni fəvvarələr, Səməd Vurğunun yeni büstü, indi əyləĢdiyimiz “Poeziya evi”, Vurğun kafesi və açıq
etiraf etsək, ölkəmizin heç bir yerində olmayan Kitab abidəsi qurulmuĢdur. Bu da ağstafalıları çox sevindirir və
biz yazıçıları daha gözəl yazıb–yaratmağa ruhlandırır.
Cənab Prezident, bizim ulu öndərimiz “keçmiĢi qoru, gələcəyi qur” demiĢdir. Mən bir azərbaycanlı
kimi, keçmiĢini qoruyan və gələcəyini milli mənəvi dəyərlər üzərində quran insanlar adından Sizə və Sizinlə
çiyin-çiyinə çalıĢan Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban Əliyevaya dərin təĢəkkürümü bildirirəm. Siz layiq
olanı layiqincə qiymətləndirir və onun qayğısına qalırsınız. Azərbaycan gəlininin, - bəli, mən Mehriban xanıma
Azərbaycan gəlini deyirəm, çünki Heydər Əliyev elə Azərbaycan deməkdir,- bizim ana laylamız olan
muğamımızı, Dədə Qorqud yadigarı olan sazımızı dünyaya tanıtması bütün azərbaycanlılar kimi, biz
ağstafalıları da çox sevindirir.
Cənab Prezident, anadan rəhbər doğulan ulu öndərimiz keçmiĢi yaxĢı bilir, gələcəyi gözəl görür və
deyirdi: “Azərbaycan dünyaya günəĢ kimi doğacaqdır!”. Mən Ağstafanın bir Ģair qızı olaraq Sizin Ģeirə, sənətə
verdiyiniz qiymətdən ürəklənib istəyirəm ki, ulu öndərin bu kəlamını bir bənd Ģeirlə ifadə edim. Əlbəttə ki,
Sizin icazənizlə:
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Buyurun.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
81
Cığatel QASIMOVA :
Yurdum Odlar yurdudur, rəmzidi altun buta
Butaya kəc baxanı, butanın ahı tuta,
Görürdü gələcəyi, deyirdi Heydər ata: -
“Mən azərbaycanlıyam, baĢım qar, sinəm ocaq,
Azərbaycan dünyaya GünəĢ kimi doğacaq”.
Bəli, cənab Prezident, Azərbaycan dünyaya GünəĢ kimi doğmaqdadır. Çünki:
Torpaq qədim, kök dərin, üstü yaĢıl budaqdır,
GünəĢdən qidalanan budaq kökə dayaqdır,
Azərbaycan Anadır, sığınana qucaqdır,
Anasını sevməyən körpə ağlağan olur,
Rəhbər, rəhbər olanda ölkə firavan olur.
Mənim gözəl Vətənim əlanın əlasıdır,
Yurduma sahib olmaq xəbisin xülyasıdır,
Gözəlliyi görməmək, gözlərin bəlasıdır,
Açılar bəsirəti görəcək zaman olur.
Rəhbər, rəhbər olanda ölkə firavan olur.
Cənab Prezident, rəhbər, bax belə gözəl rəhbər olanda ölkə firavan olur. Biz çox sevinirik ki, bizim
Sizin kimi rəhbərimiz var, cənab Prezident.
Professor Nizami CƏFƏROV: Cənab Prezident, Ağstafa Ģairləri Qazax Ģairlərindən çox güclüdür. Bir
dəfə hesabladıq, Qazaxda Səməd Vurğundur, amma Hüseyn Arif, Nəriman Həsənzadə, Vidadi Babanlı, Ġsa
Hüseynov - hamısı ağstafalıdırlar.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Ġndi Qazax Ģairinin buna cavabı olacaq?!
Barat VÜSAL: Amma Ağstafa da Qazax mahalıdır. Səməd Vurğun, Osman Sarıvəlli, Ġsmayıl ġıxlı,
Mehdi Hüseyn, Vaqif, Vidadi...
Nizami CƏFƏROV: Onlar keçmiĢ Ģairlərdir.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əlbəttə, sağlam rəqabət olmalıdır.
Barat VÜSAL: Cənab Prezident, icazə versəydiniz, yəni elə söhbət gəlib yerinə çıxdı. Nizami müəllim,
yadınızda olar, 91-ci ildə yazıçıların qurultayında mən Heydər Əliyevin dərin yaddaĢına orada bir daha heyran
oldum. Heydər Əliyev Moskvadan yeni gəlmiĢdi. Qurultayda fasilə zamanı bir nəfər dedi ki, Siz nəyə görə
Moskvadan qayıtdınız. Cavab konkret idi: “Ġstidir hər quĢun doğma yuvası”. Oradakı ya alimlərdən, ya da ki,
Ģairlərdən biri dedi: Bu, Vaqifin sözüdür. Ulu öndər cavab verdi ki, xeyr, bu, Səməd Vurğunun “Vaqif”
dramında Vidadinin sözüdür.
Nizami CƏFƏROV: Ulu öndərimiz bir dəfə Səməd Vurğunu çox qəribə müdafiə etdi. Çünki Səməd
Vurğunun kommunizm ruhunda Ģeirləri çoxdur. Bu söhbətlər olanda dedi ki, heç kim Səməd Vurğunun
əvəzindən üzr istəməsin. Müdrik söz idi. Yəni ki, dövr ayrı Ģeydir və heç kimi günahkar çıxarmaq lazım deyil.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Bilirəm, bu barədə mənim xəbərim var, onu eĢitmiĢəm. Sonra ailəmizdə də
bu barədə söhbət olubdur. Onu o vaxt çox dərindən incitmiĢdi ki, belə cəhdlər olub və o, buna çox dərindən
kədərlənmiĢdi.
X X X
Qazax Ģəhər 2 nömrəli orta məktəbin müəllimi, “Ġlin ən yaxĢı müəllimi” müsabiqəsinin qalibi Samir
HÜSEYNOV ümummilli lider Heydər Əliyevin elmə, təhsilə və mədəniyyətə verdiyi önəmin bu gün də davam
etməsinin məmnunluq hissi doğurduğunu bildirərək dedi:
-Gənclərin formalaĢmasında biz müəllimlərin də böyük rolunu, xidmətini əvəzsiz hesab edirəm. Sizin
biz müəllimlərə, ziyalılara böyük diqqət və qayğınız və 2008-ci ildən artıq “Ġlin ən yaxĢı müəllimi”, “Ġlin ən
yaxĢı məktəbi” müsabiqəsinin qaliblərinin sərəncamlarınızla mükafatlandırılması biz müəllimlərə daha da
böyük ruh verir. Biz gələcək nəslin təlim-tərbiyəsində, onun formalaĢmasında əlimizdən gələni edəcək, var
gücümüzlə çalıĢacaq, gələcəkdə qloballaĢan dünyada ölkəmizi təmsil edəcək, yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin
hazırlanmasında bilik və bacarığımızı ortaya qoyacağıq.
Cənab Prezident, mən rayonumuzun bütün ziyalıları adından Sizə cansağlığı, bizə olan bu diqqət və
qayğınız qarĢısında minnətdarlığımı bildirirəm. Sizi əmin edirəm ki, biz ziyalılar gənc nəslin tərbiyəsində və
təhsil almasında əlimizdən gələni edəcəyik.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
82
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun. Əminəm ki, Ağstafa-Qazax ziyalıları həmiĢə olduğu kimi,
ölkəmizin güclənməsi iĢində öz səylərini göstərəcəklər. Bizim ümumi iĢimiz vardır. Ümumi iĢimiz ondan
ibarətdir ki, ölkəmizi daha da gözəl, abad, firavan görmək, Azərbaycanın dünyadakı mövqelərini
möhkəmləndirmək, daxildəki vəziyyəti daim sabit saxlamaqdır. Mən əminəm ki, biz gələcəkdə bundan böyük
hədəflərə çatacağıq. Biz həmiĢə qarĢıya bəlkə də əlçatmaz kimi görünən çox böyük hədəfləri qoyuruq və o
hədəflərə çatırıq. Əminəm ki, biz həyatda bütün hədəflərimizə çatacağıq və Azərbaycan dünya miqyasında daha
da qüdrətli dövlətə çevriləcəkdir.
X X X
Gənc Ģairə ġahinə HƏSƏNZADƏ dövlət gənclər siyasətinin uğurlarından danıĢaraq dedi:
- Möhtərəm cənab Prezident, mən də Ağstafa gəncləri adından Sizi salamlayıram, doğma Ağstafamıza
“XoĢ gəlmisiniz” deyirəm. Sizin rəhbərliyiniz altında, xüsusən ulu öndərimiz Heydər Əliyevin ölməz idealları
sayəsində Azərbaycanımız bu gün inkiĢafın ən yüksək mərhələsini yaĢayır. Bu inkiĢafın nəticəsidir ki, Ağstafa
rayonunda da geniĢ abadlıq-quruculuq iĢləri həyata keçirilir. Xüsusən inĢa edilib bu gün istifadəyə verilən
Gənclər Mərkəzi Ağstafa gənclərinin intellektual səviyyəsinin yüksəldilməsinə, yaradıcılıq potensialının
artmasına xidmət göstərəcəkdir. Buna inanırıq. Biz Ağstafa gənclərinə bu Mərkəzi bəxĢ etdiyiniz üçün Sizə
bütün Ağstafa gəncləri adından dərin təĢəkkürümüzü bildiririk, “çox sağ olun” deyirik.
Mən istərdim ki, bir Ģeyi də qeyd edim. YoldaĢlar da qeyd etdilər ki, Siz dahi mütəfəkkirlərimizə yazıçı
və Ģairlərimizə həmiĢə qayğı-diqqət göstərmisiniz. Bunun ən bariz nəticəsidir ki, dahi mütəfəkkirlərimizin,
yazıçı və Ģairlərimizin kiril əlifbası ilə olan kitablarının kütləvi surətdə latın qrafikası ilə nəĢrinə Sərəncam
verdiniz və nəĢr olundu. Həmin kitablar respublika kitabxanalarına hədiyyə olaraq verildi. Bu, Azərbaycanın
yazıçı və Ģairlərinə, o cümlədən Azərbaycan oxucusuna göstərilən ən böyük ehtiramdır. Mən gənc yazıçı
olduğum üçün Sizin gənc yazıçılara xüsusi diqqətinizi də vurğulamaq istəyirəm. Xüsusən gənc yazıçılara, gənc
Ģairlərə Prezident təqaüdünün verilməsi biz gənc yazıçıları çox ruhlandırır. Buna görə də çox sağ olun, bir daha
minnətdaram, var olun.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun ki, bu məsələyə toxundunuz. Doğrudan da, çox ciddi
məsələdir. Mən xatırlayıram, o vaxt - prezident seçkiləri ərəfəsində kiril əlifbasında dərc edilmiĢ kitabları latın
əlifbasında yenidən dərc etmək üçün mənə ziyalılar tərəfindən müraciət olmuĢdu. Ziyalılarla görüĢdə Yazıçılar
Birliyinin sədri Anar bu məsələni qaldırdı. Çünki doğrudan da, çox böyük problem yaranmıĢdı. Bizim
məktəblərdə oxuyan uĢaqlar latın əlifbasında dərs alırlar, amma bütün kitablar kiril əlifbasında olduğundan
oxuya bilmirdilər. Çox qısa müddət ərzində bütün kitabları – həm Azərbaycan müəlliflərinin, həm də dünya
müəlliflərinin kitablarını biz latın əlifbasında çap etdirdik və bu problem artıq öz həllini tapmıĢdır. Yəni, bu,
ziyalıların təĢəbbüsü idi və mən bu təĢəbbüsü dəstəklədim. Doğrudan da, çox qısa müddət ərzində biz buna nail
olduq. Bəziləri inanmırdı ki, biz buna nail olacağıq. O vaxt bizim dövlət büdcəmiz o qədər də böyük deyildi,
indikindən 20 dəfə az idi. O vaxt bu məsələyə diqqət göstərmək və bu məqsədlər üçün pul ayırmaq çox çətin bir
məsələ idi.
Bir neçə ay ərzində müzakirə edildi, nə qədər vəsait ayrılacaq, necə ayrılacaq?! Mən o vaxt dedim ki, bir
halda, bu lazımdır və bir halda mən söz vermiĢəm, mütləq biz buna nail olacağıq.
Ġkinci, qaldırdığınız gənclər evlərinin, gənclər mərkəzlərinin tikintisi məsələsi də Azərbaycanda çox
geniĢ vüsət alıb. Bu da çox böyük layihədir. Bildiyiniz kimi, keçən il “Azərbaycan gəncliyi” Dövlət Proqramı
qəbul edilmiĢdir. O proqramda hər bir yerdə gənclər evlərinin tikintisi nəzərdə tutulur, artıq Gənclər Fondu təsis
edilib. Prezidentin ehtiyat fondundan ilkin ödəmə təĢkil edilib, beĢ milyon manat ayrılıb və əminəm ki, hər bir
bölgədə bu vəsaitdən istifadə edəcəklər. Əlbəttə ki, sonra biz bu məbləği artıracağıq.
Bu gün həm Qazaxda, həm Ağstafada gənclər mərkəzləri açılıbdır. Çox gözəl mərkəzlərdir. Həm istirahət etmək
üçün internet-klub, həm də karaoke vardır. Yəni, gənclərin asudə vaxtlarını səmərəli keçirmələri üçün gözəl
Ģərait yaradılıb.
Gənclər bizim gələcəyimizdir. Gələcəkdə bizim ölkəmizi gənclər idarə edəcəklər. Ona görə, bir daha
qayıdıram söhbətimizin əvvəlinə, gənclər həm bilikli, savadlı, həm də vətənpərvər olmalıdırlar. ġadam ki, bizim
gənclər belədirlər. Sağ olun.
X X X
Sonda xatirə Ģəkli çəkdirildi.
“Xalq qəzeti”.-2012.-14 aprel.-№ 80.-S.2-4.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
83
Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci rübünün
sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası
keçirilmiĢdir
Bakı, 16 aprel (AzərTAc). Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə aprelin
16-da Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran
vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı iclası giriĢ nitqi ilə açdı.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
giriĢ nitqi
- Bugünkü iclasda biz birinci rübün sosial-iqtisadi yekunlarını müzakirə edəcəyik. 2012-ci il uğurlu
baĢlayıbdır. Deyə bilərəm ki, birinci rübdə bütün vəzifələr icra edilib. Əsas iqtisadi göstəricilərimiz də çox
müsbətdir.
Ümumi iqtisadi inkiĢaf çox yüksək templərlə ölçülməsə də, qeyri-neft iqtisadiyyatımız sürətlə
artmaqdadır. Birinci rübdə ümumi daxili məhsul 0,5 faiz artmıĢdır. Ancaq qeyri-neft sektorunda ümumi daxili
məhsul 7,7 faiz artmıĢdır. Bu, çox gözəl göstəricidir və son ayların, illərin göstəricisidir.
Ġqtisadiyyatımızın Ģaxələndirilməsi istiqamətində atılmıĢ addımlar bəhrəsini verir. Əgər sənaye
istehsalına nəzər salsaq görərik ki, ümumi sənaye istehsalı 0,3 faiz azalmıĢ, ancaq qeyri-neft sənayemiz 16,5
faiz artmıĢdır. Bu, səhv etmirəmsə, müstəqillik dövründə ən yüksək, rekord göstəricidir və yenə də son illər
ərzində apardığımız islahatların məntiqi nəticəsidir. Çünki qeyri-neft sənayesinin inkiĢafı ilə bağlı mənim
tərəfimdən dəfələrlə müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir, konkret addımlar atılmıĢdır. Dövlət Ġnvestisiya
Proqramında bu məsələlər öz həllini tapmıĢdır. Özəl sektora göstərilən dəstək – həm siyasi, həm maddi dəstək,
kreditlərin verilməsi qeyri-neft sənayesinin inkiĢafına gətirib çıxarır. Mən çox Ģadam ki, bu sahə çox yüksək
templərlə inkiĢaf edir.
Ölkəmizdə yaradılan həm orta, həm kiçik, həm iri müəssisələr bu yeni reallıqları təmin edir. Beləliklə,
demək olar ki, artıq sənayeləĢmə siyasətinin gözəl nəticələri vardır. Hazırda tikilməkdə olan iri sənaye
müəssisələri gələcəkdə fəaliyyətə baĢlayandan sonra bizim qeyri-neft sənayemizin inkiĢafına daha da böyük
töhfə verəcəkdir.
Makroiqtisadi göstəricilər müsbətdir. Ġnflyasiya cəmi 3,1 faizdir. Əhalinin pul gəlirləri isə təxminən 14
faizdir. Bu da, ümumiyyətlə, son illər ərzində ənənəvi bir balansdır. Çünki inflyasiyanı əhalinin pul gəlirlərinin
həcmindən ayrı hesablamaq düzgün olmaz. Əhalinin pul gəlirləri inflyasiyanı on faiz, ondan da çox üstələyir.
Bütövlükdə bu, onu göstərir ki, bizim büdcəmiz ildən-ilə artır və bu ilin dövlət büdcəsi 20 milyard dollardan
çoxdur. Ġcmal büdcə təqribən 25 milyard dollara bərabərdir. Sosial proqramlar uğurla icra edilir. Xüsusilə, sovet
dövründən qalmıĢ əmanətlərin qaytarılması prosesi baĢlayır. Ġnflyasiyanı belə aĢağı səviyyədə saxlamaq çox
böyük nəticədir. Beləliklə, insanların rifah halının yaxĢılaĢdırılması istiqamətində yeni, mühüm addımlar atılır.
Bizim strateji valyuta ehtiyatlarımız artır. O da bizim strateji xəttimizdir ki, biz daim - hər il və hər rüb strateji
ehtiyatlarımızı artırmalıyıq. Baxmayaraq ki, Dövlət Neft Fondundan bu il də dövlət büdcəsinə kifayət qədər
böyük transfert olunmuĢdur və bu proses davam etməkdədir. Ancaq gəlirlər xərclərimizi üstələyir. Bu da çox
müsbət göstəricidir. Biz imkan daxilində öz maddi resurslarımızdan istifadə edirik.
Dünyada davam edən qlobal maliyyə və iqtisadi böhran onu göstərir ki, kim öz hesabına yaĢamır, borc
hesabına yaĢayır, eyni zamanda, sosial proqramları borcun götürülməsi hesabına icra edir, nəticədə bu ölkələr
böyük çətinliklərlə üzləĢəcəklər. Çünki gec-tez bu borclanma gəlib son həddə çatacaqdır.
Biz isə investisiya proqramlarımızı və sosial proqramları öz imkanımızla icra edirik. Beləliklə, bu ilin
birinci rübündə strateji valyuta ehtiyatlarımız daha da artmıĢdır və 43 milyard dollardan çoxdur. Bu, nəinki
ölkəmiz üçün, dünya miqyasında strateji valyuta ehtiyatlarına malik olan suveren ölkələr arasında çox gözəl
göstəricidir. Biz o ehtiyatları ildən-ilə, rübdən-rübə daha da artıracağıq. Bu vəsaitin səmərəli iĢləməsi və bu
vəsaitdən əldə ediləcək əlavə gəlirlər, əlbəttə ki, gələcəkdə maliyyə vəziyyətimizi daha da yaxĢılaĢdıracaq,
ölkədə yeni investisiya layihələrinin həyata keçirilməsi üçün Ģərait yaradacaqdır.
Dövlət Neft Fondunun yeni strategiyası müəyyən edilibdir. Bu strategiya müasir dövrün tələblərinə
uyğundur. Biz daim qabağa baxmalıyıq. Əlbəttə, Dövlət Neft Fondu yarandıqda, ilk növbədə oraya yığılan
vəsaitin mühafizəkar Ģəkildə qorunması məsələsi gündəmə gətirilmiĢdi. Bu məsələ bu gün də çox aktualdır.
Bizim əsas məqsədimiz bu vəsaiti qorumaqdır. Eyni zamanda, dünyada baĢ verən böhran faiz dərəcələrini
əhəmiyyətli dərəcədə aĢağı saldığı üçün biz yeni formalara müraciət edirik. Bu gün Dövlət Neft Fondunun
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
84
investisiya və yerləĢdirmə portfeli də geniĢlənir. Bu, təbiidir. Necə ki, biz ölkə iqtisadiyyatını Ģaxələndiririk,
yeni sahələrə üstünlük veririk, strateji valyuta ehtiyatlarımız da həm əmniyyətli, həm də daha səmərəli Ģəkildə
lazım olan sahələrə qoyulmalıdır.
Ümumiyyətlə, gələcəkdə böyük valyuta ehtiyatlarımızın idarə edilməsi və ölkə maraqlarına daha da çox
xidmət göstərilməsi iĢində daha da çevik siyasət aparılmalıdır. Bu barədə mənim müəyyən fikirlərim vardır.
Yaxın gələcəkdə bu fikirlər ortaya qoyulacaqdır. Hesab edirəm ki, Azərbaycan artıq özünü dünyada, dünyanın
iqtisadi-maliyyə bazarlarında daha da qabarıq Ģəkildə göstərməlidir.
Azərbaycan artıq qlobal məsələlərin həllində siyasi güc kimi iĢtirak edir. Biz maliyyə resurslarımızı
nəzərə alaraq maliyyə güc kimi də iĢtirak etməliyik. Artıq ilkin təĢəbbüslər göstərilmiĢdir. Biz əvvəlki dövrlərdə
- müstəqilliyimizin ilk illərində islahatları daha çox xaricdən gələn kreditlər, köməklər, qrantlar hesabına
aparırdıq. Hazırda Azərbaycan donor ölkəsinə çevrilir və bu, yeni bir dövrdür. Biz buna hazırıq. Yəni, bu dövrü
biz baĢlayırıq və bu, bizim təĢəbbüsümüzdür. Bu təĢəbbüs bizə həm iqtisadi, həm siyasi dividendlər gətirir və
gələcəkdə daha da çox gətirəcəkdir.
Ölkəmizdə bütün istiqamətlərdə iĢlər plan üzrə, proqramlar üzrə gedir. Dövlət Ġnvestisiya Proqramı icra
edilir və çalıĢmaq lazımdır ki, ilin sonuna qədər tam Ģəkildə icra edilsin. Ġndi son illərin reallıqları bundan
ibarətdir ki, biz bəzi hallarda Dövlət Ġnvestisiya Proqramını tam Ģəkildə icra edə bilmirik. Çünki bəzi hallarda
vəsait bizim texniki imkanlardan artıqdır. Yaxud da ki, bəzi hallarda müvafiq nazirliklər və dövlət qurumlarının
hökumətə verdikləri sifariĢlər o qədər böyük olur ki, onların icrasını il ərzində təmin edə bilmirlər. Biz buna da
diqqət yetirməliyik. Real sifariĢlər verilməlidir. Hər bir nazirlik, hər bir dövlət qurumu öz imkanlarını ölçüb-
biçməlidir, qeyri-real təkliflər verməməlidir. Mən baĢa düĢürəm, hər bir qurum, hər bir nazirlik istəyir ki, onun
sahəsində daha da sürətli iĢlər getsin və beləliklə, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı formalaĢdıqda daha da böyük
təkliflər irəli sürürlər. Ancaq bu təkliflər reallıqlara əsaslanmalıdır.
Əlbəttə ki, hökumətdə təhlillər aparılır. Ancaq hər bir dövlət qurumu, dövlət məmuru daha da
məsuliyyətli olmalıdır ki, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı tam Ģəkildə, vaxtında və ən önəmlisi yüksək keyfiyyətlə
icra edilsin. Çünki bizim bugünkü uğurlu inkiĢafımız artıq reallıqdır. Əsas infrastruktur layihələrimiz ya baĢa
çatıb, ya baĢa çatmaq üzrədir, yaxud da ki, o layihələrin icrası baĢlanmıĢdır.
Beləliklə, bir müddət əvvəl qarĢıya vəzifə qoyulmuĢdur ki, əsas infrastruktur layihələri növbəti iki il
ərzində Azərbaycanda baĢa çatsın və ondan sonra biz Dövlət Ġnvestisiya Proqramına yeni prizmadan
yanaĢacağıq. Hazırda ölkə üzrə bütün bölgələrdə böyük infrastruktur layihələri icra edilir. Onların tam
əksəriyyəti dövlət tərəfindən maliyyələĢdirilir. Yollar, su-kanalizasiya layihələri, qazlaĢdırma, elektrik
xətlərinin, kənd yollarının çəkilməsi. Bu da son illər ərzində daha çox diqqət tələb edən məsələdir. Ġndi mən
bölgələrdə olarkən demək olar ki, hər dəfə yeni kənd yolunun açılıĢında iĢtirak edirəm. Bu, müasir
Azərbaycanın reallıqlarıdır. Əlbəttə ki, biz yol təsərrüfatına investisiya qoymağa baĢlayanda ilk növbədə,
magistral yollara diqqət yetirirdik. Ancaq vaxt gəlib çatıb ki, biz kənd yollarını da abadlaĢdıraq. Hazırda
Azərbaycan kəndlərinə çəkilən yollar çox keyfiyyətlidir, yaxĢıdır, rahatdır. Bu yollar insanlara rahatlıq gətirir və
bölgələrin daha da sürətli inkiĢafını təmin edir.
Bir sözlə, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı bizim üçün əsas inkiĢaf mexanizmidir. Dövlət tərəfindən qoyulan
vəsait milyardlarla ölçülür. Əlbəttə ki, özəl sektor da bu inkiĢafı gördükdə, öz vəsaitini ölkə iqtisadiyyatına daha
da böyük həvəslə, maraqla qoyur. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycanın investisiya paketində daxili investisiyalar
üstünlük təĢkil edir. Bu təbiidir. Çünki daxili investisiyaların mütləq əksəriyyəti dövlət investisiyalarıdır. Bu da
təbiidir. Ancaq vaxt gələcək ki, investisiyaların tərkibində özəl investisiyalar üstünlük təĢkil edəcəkdir. Biz buna
çalıĢmalıyıq. Nəzərə almalıyıq ki, gələcəkdə dövlət tərəfindən qoyulacaq investisiyaların həcmi azalmalıdır.
Çünki bir daha demək istəyirəm ki, əsas infrastruktur layihələrinin icrasını biz 2014-cü ildə baĢa çatdırmalıyıq.
Özəl sektor isə daha da böyük həcmdə vəsait qoyacaqdır.
Bizim inkiĢafımız hərtərəflidir, çoxĢaxəlidir. Azərbaycanda çox böyük ixrac potensialı formalaĢır. Biz
də bu potensialın güclənməsində maraqlıyıq və öz növbəsində Azərbaycan dövləti bu iĢdə çox fəal rol oynayır.
Azərbaycan Ģirkətlərinin, o cümlədən özəl Ģirkətlərin xarici bazarlara çıxması üçün çalıĢırıq və çalıĢacağıq.
Sahibkarlığın inkiĢafı ilə bağlı hazırda ciddi problem yoxdur. Sahibkarlar sinfi güclənir, formalaĢır və
Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə bu il 200 milyon manat güzəĢtli kreditlər nəzərdə tutulub. Bu
kreditlər iĢləyir, yaxĢı iĢləyir, qaytarılır və yeni iĢ yerlərinin açılmasına gətirib çıxarır. ĠĢ yerlərinin açılmasına
gəldikdə, birinci rübdə 24 min yeni iĢ yerləri açılmıĢdır ki, onlardan təxminən 20 mini daimi iĢ yerləridir.
Mənim bölgələrə mütəmadi səfərlərim də hər dəfə yeni iĢ yerlərinin açılmasına gətirib çıxarır və iĢtirak etdiyim
zavodların, fabriklərin açılıĢlarında həmiĢə maraqlanıram ki, nə qədər yeni iĢ yerləri açılır və açılacaqdır. Qərb
bölgəsinə son səfərim də Azərbaycanın iqtisadi sahədə ümumi inkiĢaf dinamikasını göstərmiĢdir. Həm kiçik
müəssisələr, orta həcmli emal müəssisələri və böyük müəssisələr açılır və tikilir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
85
Bizim iqtisadi siyasətlə bağlı planlarımız bax bundan ibarətdir. Biz bu siyasəti uzun illərdir ki, aparırıq,
iqtisadi islahatları davam etdiririk. Bu islahatların davam etdirilməsi prosesi hələ getməlidir. Çünki xüsusilə
sistem xarakterli islahatlara böyük ehtiyac vardır. Azərbaycan beynəlxalq iqtisadi inkiĢafla bağlı reytinqlərdə
həmiĢə yüksək yerlər tutur. Dünya Ġqtisadi Forumu, Davos Ġqtisadi Forumu iqtisadiyyatların rəqabət
qabiliyyətliliyinə görə Azərbaycanı MDB məkanında birinci yerə layiq görür. “Standard and Poor” beynəlxalq
reytinq agentliyi Azərbaycanın kredit reytinqini artırıb, halbuki inkiĢaf etmiĢ Avropa ölkələrinin kredit
reytinqləri aĢağı salınıb.
Biznesin sadələĢdirilməsi və biznes imkanlarının geniĢləndirilməsi istiqamətində atılan addımlar da
qiymətləndirilir. Bu il biznes proqramında Azərbaycan yüksək yerlərdədir. Mən müvafiq göstəriĢlər verdim,
əlavə tədbirlər görülsün ki, bizim yerimiz daha da yüksək olsun. Bir sözlə, infrastruktur layihələri, regional
inkiĢaf və ümumi iqtisadi təĢəbbüslər Azərbaycan iqtisadiyyatını daha da gücləndirir. Ġqtisadiyyatımız ildən-ilə
güclənir və çox Ģadam ki, biz bu gün qeyri-neft sektorunun da böyük uğurları haqqında danıĢa bilərik. Bu
uğurları görürük. Bu uğurlar daha da əhəmiyyətli olmalıdır.
Birinci rübdə sosial məsələlərin həllində vacib addımlar atılmıĢdır. Bu sahə daim diqqət mərkəzindədir.
Azərbaycan siyasəti bundan ibarətdir ki, ilk növbədə siyasətimizin mərkəzində insan amili dayanır. Sosial
məsələlərin həlli üçün bundan sonra da səylərimizi əsirgəməyəcəyik.
Birinci rübdə sovet dövründən qalan əmanətlərin qaytarılması təĢəbbüsü irəli sürülmüĢdür. Bu, çox
ədalətli və müsbət təĢəbbüsdür. Mən hesab edirəm ki, müstəqil Azərbaycan dövləti sovet dövründə yığılan
əmanətlərə cavabdehlik, məsuliyyət daĢımır. Buna baxmayaraq, Azərbaycan dövlətinin güclü sosial siyasətini
və yenə də deyirəm, insan amilinin diqqət mərkəzində olduğunu bir daha nəzərə alaraq qərar verildi və mənim
tərəfimdən Sərəncam imzalandı ki, batmıĢ əmanətlərə görə kompensasiya ödənilsin. Deyə bilərəm ki, bu, çox
əhəmiyyətli kompensasiyadır. Postsovet məkanında bir neçə ölkədə buna oxĢar təĢəbbüslər irəli sürülmüĢdür.
Ancaq deyə bilərəm ki, Azərbaycandan baĢqa heç bir yerdə cəmi iki il ərzində bu məbləğ qaytarılmayıb. Biz
kompensasiya üçün təxminən bir milyard manat həcmində vəsait nəzərdə tutmuĢuq və iki il ərzində bu vəsaitin
insanlara verilməsi prosesi təĢkil edilməlidir. Onu da qeyd etməliyəm ki, mən adətən baĢqa ölkələrlə müqayisə
aparmağı o qədər də istəmirəm. Çünki hesab edirəm ki, bu, o qədər də düzgün addım olmaz. Yəqin, fikir
vermisiniz, baxmayaraq ki, Azərbaycan demək olar, bütün göstəricilərinə görə bir çox ölkələrdən üstündür, heç
vaxt mən müqayisə üçün, yaxud da ki, uğurlarımızı daha da qabarıq göstərmək üçün kiminsə problemlərini üzə
çıxarmıram, hesab edirəm kĠ, bu, qeyri-etik davranıĢdır.
Ancaq ümumi sözlərlə deyə bilərəm ki, heç bir yerdə bizim qədər yüksək əmsal tətbiq edilmir.
Müqayisə üçün deyə bilərəm ki, bizdə bu barədə kifayət qədər məlumatlar verilmiĢdir, mətbuatda da dərc
edilmiĢdir. Bir daha xatırlatmaq istəyirəm ki, hələ 1992-ci ildə milli valyutaya keçid dövründə on sovet rublu bir
Azərbaycan manatı nisbətində əvəz olunmuĢdur – birə on. 2006-cı il yanvarın 1-də manatın denominasiyası
həyata keçirilmiĢdir. Beləliklə, beĢ min Azərbaycan manatı – köhnə manat bir yeni manata bərabər olmuĢdur.
Buna baxmayaraq, hazırda min rublu olan əmanətçiyə 150 manat, yaxud da ki, 180 dollara yaxın kompensasiya
ödənilir. Ġki min rublu olan 300 manat, yaxud da ki, 400 dollar alacaqdır. Bu cədvəli davam etdirmək olar. Yəni,
bu, özlüyündə onu göstərir ki, ən yüksək əmsal və ən qısa dövr Azərbaycandadır. Bu, bir daha Azərbaycan
dövlətinin həmin məsələyə nə qədər həssas olduğunu göstərir. Mən bilirəm ki, Azərbaycan vətəndaĢları bu
təĢəbbüsü alqıĢlayırlar. Əlbəttə ki, bunun insanların yaĢayıĢ səviyyəsinə müsbət təsiri olacaqdır. Bir də ki, biz
bir növ ədaləti bərpa edirik. Bütövlükdə, sovet dövründə 2 milyon 400 Ģəxsi hesab olmuĢdur. Ġndi bizi böyük
texniki iĢlər gözləyir ki, bu vəsait vaxtında və tam dəqiqliklə verilsin.
Birinci rübdə ölkəmizin beynəlxalq mövqeləri daha da möhkəmlənmiĢdir. Azərbaycan dünya
miqyasında çox böyük hörmətə malik olan ölkədir. Biz bu ildən baĢlayaraq BMT Təhlükəsizlik ġurasının
üzvüyük və bu vəzifəyə çox böyük məsuliyyətlə yanaĢırıq. Bu mötəbər quruma üzv seçildikdə mən demiĢəm,
bir daha demək istəyirəm ki, biz Təhlükəsizlik ġurasında, ilk növbədə, beynəlxalq hüququ və ədaləti müdafiə
edəcəyik və müdafiə edirik. Bizim mövqeyimiz ədalətlidir, ölkəmizin müstəqil siyasəti üzərində qurulubdur. Biz
ədaləti müdafiə edirik və edəcəyik. Ġlk günlərdən Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasında öz prinsipiallığı,
mövqeyi ilə seçilir. Biz heç vaxt öz mövqeyimizi gizlətməmiĢik və heç vaxt gizlətməyəcəyik, çünki bizim
mövqeyimiz ədalətli mövqedir.
Gələn ay Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasında sədrlik funksiyasını üzərinə götürəcəkdir. Bu da tarixdə
ilk dəfə olan bir addımdır. Azərbaycan dünyanın ən böyük, ən mötəbər, ən vacib qurumuna sədrlik edəcəkdir və
əminəm ki, uğurlu sədrlik edəcəkdir.
Birinci rübdə Azərbaycan dövləti çox vacib olan beynəlxalq tədbirlərdə iĢtirak etmiĢdir. Koreyada
keçirilmiĢ Nüvə Sammitində iĢtirak etmiĢdir. Baxmayaraq ki, Azərbaycanda nüvə sənayesi, atom stansiyaları
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
86
yoxdur, Azərbaycan bu mötəbər toplantıya dəvət edilmiĢdir və bizim ədalətli mövqeyimiz bu qurumda səsləndi.
Azərbaycan dünya birliyinin vacib oyunçusu kimi öz sözünü dedi.
Birinci rübdə ölkəmiz dünyanın iki ən böyük tədbirində - Davos Dünya Ġqtisadi Forumunda və Münxen
Təhlükəsizlik Konfransında iĢtirak etmiĢdir. Deyə bilərəm ki, Avropada və bəlkə də dünyada bu hər iki tədbir
çox böyük əhəmiyyət daĢıyır. Biri iqtisadi, ikincisi isə təhlükəsizlik və siyasi məsələləri əhatə edir. Hər ikisində
Azərbaycan təmsil olunmuĢdur. Hər ikisində mən ölkəmizin baxıĢlarını, mövqeyini və siyasi xəttini ifadə
etmiĢəm. Xüsusilə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı həqiqətlər, torpaqlarımızın
iĢğal altında qalması və bir milyon soydaĢımızın əziyyət çəkməsi məsələlərinə toxunmuĢdum, dünya birliyinin
diqqətini bu məsələlərə cəlb etmiĢdim.
Birinci rübdə, eyni zamanda, Bakıda Avronest Parlament Assambleyasının ikinci sessiyası keçirilmiĢdir.
Deyə bilərəm ki, bu sessiya Avropa Ġttifaqının xaricində ilk dəfədir ki, keçirilir. Təsadüfi deyildir ki,
sessiyasının birinci ünvanı Bakı seçilmiĢdir. Sessiya çox yüksək səviyyədə keçirildi və yenə də bu, bizə imkan
verdi ki, Avropa Parlamenti deputatlarına birbaĢa müraciət edərək Azərbaycanın həm gördüyü iĢlər, həm
mövqeyi haqqında məlumatı verək, xüsusilə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin tarixi və
həqiqətləri, azərbaycanlılara qarĢı törədilən soyqırımı, erməni faĢizmi haqqında mövqeyimizi bildirək. Xocalıda
o qanlı faciəni, soyqırımını törədənlər faĢistlərdir, bunun baĢqa adı ola bilməz. Mən bu imkanlardan istifadə
edərək həm həqiqətləri, həm Azərbaycanın mövqeyi və gələcəyə ümumi baxıĢları haqqında fikirlərimi
bildirmiĢdim.
Bir sözlə, birinci rübdə beynəlxalq aləmdə də Azərbaycanla bağlı çox maraqlı və ciddi müzakirələr
aparılmıĢdır. Ölkəmiz beynəlxalq aləmin dəyərli üzvü kimi, öz sözünü deyir və deyəcəkdir.
Bizim xarici siyasətimiz daxili siyasətimizin məntiqi davamıdır. Xarici siyasətimiz əməkdaĢlığın
dərinləĢməsinə hesablanıb. Biz bu istiqamətdə addımlar atırıq. Bizim xarici siyasətimiz açıqdır, aydındır və
birmənalıdır. Bölgədə, dünyada rolumuz artır. Bu, həqiqətdir və bu həqiqətlə hesablaĢmaq lazımdır.
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı bütün beynəlxalq tədbirlərdə mən sözlərimi
demiĢəm, Ermənistanın iĢğalçı siyasətini ifĢa etmiĢəm. Bundan sonra da bütün beynəlxalq tədbirlərdə
Ermənistanın iĢğalçı siyasətini ifĢa edəcəyəm. MünaqiĢənin həlli ilə bağlı bizim prinsipial mövqeyimiz
dəyiĢməz olaraq qalır. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü qeyd-Ģərtsiz bərpa edilməli, iĢğalçı qüvvələr
torpaqlarımızdan geri çəkilməlidir. Beynəlxalq birlik tərəfindən tanınan ərazi bütövlüyümüz tam Ģəkildə bərpa
ediləcəkdir. Mən buna Ģübhə etmirəm. Biz həm iqtisadi sahədə, həm beynəlxalq aləmdə güclənirik. Hərbi
potensialımız da güclənir. Bu sahəyə daim böyük diqqət göstərilir və göstəriləcəkdir. Biz güclü hərbi sənaye
yaradırıq, eyni zamanda, böyük həcmdə hərbi texnika, silah, sursat alırıq və alacağıq.
Mən hələ hava hücumuna qarĢı silahlardan danıĢmıram, tanklar, artilleriya qurğuları, döyüĢ təyyarələri,
müxtəlif silahlar, döyüĢ aparmaq üçün lazım olan bütün müasir ləvazimatlar alınır və alınacaqdır. Deyə bilərəm
ki, hər bir yerdə olduğu kimi, bu sahədə də biz ĢaxələndirilmiĢ siyasət aparırıq, bir istehsalçıdan asılı deyilik. Bu
sahədə bizimlə əməkdaĢlıq etmək istəyən ölkələrin sayı artır və imkanımız vardır. Biz bəzi baĢqa ölkələrdən
fərqli olaraq heç nəyi müftə almırıq, pulla alırıq və bu siyasət davam edəcəkdir.
Azərbaycanın artıq güclü ordusu vardır. Bütün silahlı qüvvələr bu gün istənilən vəzifəni – ölkəmizin
bütün maraqlarını müdafiə etmək üçün hazırdırlar, buna qadirdirlər. Dağlıq Qarabağda və iĢğal edilmiĢ
torpaqlarda Azərbaycanın suverenliyini bərpa etməyə hazırdırlar. Sadəcə olaraq biz istəyirik ki, bunu qan
tökülmədən, sülh, danıĢıqlar yolu ilə edək və hər an, hər gün biz qələbəyə yaxınlaĢırıq. Hər gün Ermənistan
daha da böyük tənəzzülə uğrayır, Azərbaycan daha da güclənir. Biz hər gün qələbə gününü yaxınlaĢdırırıq. Gün
gələcək Azərbaycan bayrağı Xankəndidə və ġuĢada dalğalanacaqdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
87
Prezident Ġlham Əliyevin
yekun nitqi
- Hesab edirəm ki, ikinci rübdə iĢlər daha da sürətlə gedəcəkdir. Çünki adətən, hər ilin birinci rübündə
iĢlərin baĢlanması prosesi gedir və eyni zamanda, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı da birinci rübdə təsdiq edilir.
Ümid edirəm ki, ikinci rübdə Dövlət Ġnvestisiya Proqramı daha da dolğun icra ediləcəkdir. Ümumiyyətlə, belə
bir təklif irəli sürüldü. Mən də bunu dəstəkləyirəm ki, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı hər ilin sonunda təsdiqlənsin
ki, ilin ilk aylarında biz vaxt itirmədən iĢə baĢlaya bilək.
Ġkinci rüb ilə bağlı bütün vəzifələr bəllidir, bütün göstəriĢlər verilibdir, bütün proqramlar vardır.
Makroiqtisadi sabitlik qorunmalıdır, 3,1 faiz inflyasiya bayaq dediyim kimi, yaxĢı göstəricidir. ÇalıĢmalıyıq ki,
inflyasiyanı ilin sonuna qədər birrəqəmli səviyyədə saxlayaq. Əlbəttə, əhalinin pul gəlirləri daim inflyasiyadan
üstün olmalıdır.
Nəzərə alsaq ki, bu il və gələn il əmanətlərin qaytarılması prosesi aparılacaqdır, əlbəttə inflyasiyaya
daha da böyük təkan verə biləcək amillər də olacaqdır. Əlavə yükdür, 1 milyard manata yaxın vəsait dövriyyəyə
buraxılacaqdır. Elə etməliyik ki, istehsal qiymətlərinə nəzarət daha da güclü olsun. Bu nəzarət güclənir, istehsal
qiymətlərinin səviyyəsi demək olar ki, sabitdir. Hətta ənənəvi bayramlarımız ərəfəsində də bizim müvafiq
qurumlar çalıĢırlar ki, qiymətləri sabit saxlasınlar. Çünki əvvəlki illərdə bayram ərəfəsində qiymətlər qaldırılırdı
və bayramdan sonra da qiymətlər enmirdi. Beləliklə, hər il ildə iki dəfə - ən azı iki dəfə qiymətlər süni Ģəkildə
ĢiĢirdilir. Biz bu xoĢagəlməz meyillərlə ciddi mübarizə aparırıq və aparacağıq. Qiymətləri süni Ģəkildə ĢiĢirtmək
istəyənlərə qarĢı mübarizə daha da ciddi olmalıdır. Onlara qarĢı cəza tədbirləri daha da təsirli olmalıdır.
Yenə də deyirəm, əmanətlərin qaytarılması inflyasiyaya əlavə təkan verəcək, eyni zamanda, maaĢlar və
pensiyalar qaldırılır. Keçən il orta pensiya təxminən 40 faiz artırılmıĢdır və pensiya islahatları bundan sonra da
aparılacaqdır. Hazırda Azərbaycanda orta pensiyanın səviyyəsi 150 manat və ya 190 dollardır. Orta maaĢ 370
manat, yəni 470 dollardır. Bu, artır, getdikcə daha da artacaq və beləliklə, qiymətlərin normal səviyyədə
qalmasına daim diqqət göstərilməlidir.
Burada, əlbəttə, müasir yanaĢmalara keçid də böyük əhəmiyyət daĢıyır. Posterminalların quraĢdırılması,
nağdsız ödəmələrin daha da geniĢ yayılması prosesi sürətlə getməlidir. Müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir və
vergilər naziri çıxıĢında qeyd etdi. Qısa müddət ərzində 20 minə yaxın posterminal tətbiq edilib. Hazırda bu
proses geniĢ vüsət alıbdır. Əminəm ki, bu posterminalların fəaliyyətə baĢlamasının nəticəsidir. Ümumiyyətlə,
bizim həm istehlak bazarımız, həm maliyyə sistemimiz daha da ĢəffaflaĢacaqdır.
Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Bizdə indi maaĢların, pensiyaların mütləq əksəriyyəti plastik
kartlarla ödənilir. Ancaq pensiyanı alan pensiyaçı dərhal gedir o terminaldan o vəsaiti nağd Ģəkildə çıxarır. Nəyə
görə? Çünki birinci növbədə bu, psixoloji bir məsələdir. Buna bir növ öyrəĢmək lazım idi. Digər tərəfdən, o
kartla bir çox yerlərdə o, öz alıĢ-veriĢini apara bilmir. Posterminallar olmadığı üçün bu kartlar sadəcə olaraq bir
funksiyanı daĢıyırdı ki, pensiyaların, əməkhaqlarının verilməsi zamanı xoĢagəlməz hallara son qoyulsun.
Çünki hamımız yaxĢı xatırlayırıq ki, əvvəllər maaĢ, pensiya kassirlər vasitəsilə verilirdi və xoĢagəlməz hallar
kifayət qədər çox idi. Əslində bu, bir ənənəyə çevrilmiĢdi. Hər bir maaĢ alan özünü borclu hesab edirdi ki,
kassirə maaĢından pul versin. Nə üçün o pulu verməli idi?! O, kassirin babasının puludur?! O, dövlətin puludur.
Ancaq bir ənənə yaranmıĢdı və bu, geniĢ vüsət almıĢdı. Biz hamımız bunu yaxĢı bilirik. Ona görə, maaĢların,
pensiyanın plastik kartlarla verilməsi artıq buna son qoydu. Ancaq maaĢın, pensiyanın kartlarla verilməsi təkcə
bu məqsədi güdmürdü. Eyni zamanda, nağdsız ödəmələrin geniĢlənməsinə yol açmalı idi. Ona görə,
posterminalların geniĢ Ģəkildə tətbiq edilməsi Bakıda, böyük Ģəhərlərdə və ondan sonra bütövlükdə ölkə üzrə bu
məsələnin - nağdsız ödəmələrin həlli bizim bütün maliyyə sistemimizə çox müsbət təsir göstərəcəkdir.
Korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə daha da ciddi aparılmalıdır. Müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir,
sərəncamlar imzalanmıĢdır. Beynəlxalq təcrübə tam Ģəkildə tətbiq edilməlidir. Burada həm inzibati tədbirlər,
həm də cəza tədbirləri gücləndirilməlidir. Eyni zamanda, sistem xarakterli, institusional xarakter daĢıyan
islahatlar daha da sürətlə aparılmalıdır. Mübarizə bir gün, bir dəqiqə səngiməməlidir. Bu məsələ daim diqqət
mərkəzində olmalıdır.
Elektron xidmətlərin geniĢ Ģəkildə tətbiq edilməsi korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizədə çox
böyük amildir. Müvafiq göstəriĢ verilmiĢdir, sərəncam imzalanmıĢdır ki, bütün qurumlar elektron xidmətlər
göstərsin. Ancaq mənə bu yaxınlarda verilən arayıĢa görə, heç də hər yerdə bu, belə deyildir. Elə qurumlar,
nazirliklər vardır ki, tam Ģəkildə elektron xidmətləri göstərirlər. Məndəki siyahıda elə qurumlar var ki, elektron
xidmətləri qismən göstərirlər. Elə qurumlar da var ki, ümumiyyətlə elektron xidmət göstərmirlər. Mən o
qurumların adlarını hələ ki, çəkmək istəmirəm, iki həftə vaxt verirəm, hər bir dövlət qurumunda elektron xidmət
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
88
yaradılmalıdır. Mənim sərəncamlarım Ģərtsiz və yubanmadan icra edilməlidir. Sərəncam verilir və hər kəs
bilməlidir ki, sərəncamın icrasına nəzarət də var və bu nəzarət güclüdür.
Biz müasirləĢmə siyasəti aparırıq. Biz müasir dövlət qururuq. Güclü, ancaq öz imkanlarına söykənən,
müasir dövlət qururuq. Müasir dövlətə xas olan bütün məsələlər bizdə tətbiq edilməlidir, siyasi, iqtisadi
islahatlarda, bütün baĢqa sahələrdə. Bu sahəyə çox böyük əhəmiyyət verilir. Biz korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa
qarĢı daha da geniĢ və ardıcıl mübarizə aparmalıyıq, aparırıq və aparacağıq.
Bu rübdə və əvvəlki dövrdə idxalı əvəzləyən məhsulların istehsalına diqqət göstərilir. Bu növdən olan
məhsulların sayı Azərbaycanda artmaqdadır. Həm emal sahəsində, həm inĢaat materialları sahəsində bizim çox
güclü potensialımız, maliyyə imkanlarımız vardır. Kredit resurslarımız da kifayət qədər çoxdur. ÇalıĢmalıyıq ki,
hər bir sahədə, harada ki, mümkündür idxalı əvəzləyən məhsulların istehsalına daha da çox dəstək verək. Bu,
həm özəl qurumlardan, həm dövlət dəstəyindən asılıdır. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə verilən
kreditlər məhz bu məqsədi güdür. Harada ki, biz hələ özümüzü hansısa məhsullarla təmin edə bilmirik, o
məhsulların istehsalına daha da çox diqqət göstərilir.
Bu ilin əvvəlində - fevral ayında regional ĠnkiĢaf Proqramı ilə bağlı keçirilən müĢavirədə bütün lazımi
təkliflər, göstəriĢlər verilmiĢdir. Təkrar etmək istəmirəm, sadəcə olaraq, qeyd etmək istəyirəm ki, bu məsələ
daim diqqət mərkəzindədir, o vaxta qədər ki, biz daxili bazarı maksimum Ģəkildə öz istehsalımız hesabına təmin
edəcəyik.
Bu il texnoparkların yaradılması istiqamətində çox təsirli və ciddi addımlar atılmalıdır. Bütün müvafiq
göstəriĢlər verildi, sərəncamlar imzalandı, torpaq sahələri ayrıldı. Artıq təcrübə də vardır, Sumqayıt Texnoparkı
çox gözəl təcrübədir. Ġndi Gəncədə, Balaxanıda və Sumqayıtda buna oxĢar yeni texnoparkların salınması prosesi
gedir. Mən hesab edirəm ki, bu il biz artıq konkret iĢlərə baĢlamalıyıq. Çünki bütün qanunvericilik, ondan sonra,
infrastruktur bazası artıq yerindədir, torpaq sahələri də müəyyən edilibdir. Bu texnoparkların yaradılmasına biz
özəl sektorun dəstəyi ilə nail olacağıq. Ancaq dövlət kredit resurslarını həmin istiqamətə yönəltməlidir ki, özəl
sektor bu imkanlardan istifadə etsin. Beləliklə, yerli istehsal daha da güclənəcəkdir. Qeyri-neft sənayemizdə
artım indi 16,5 faizdir, daha da artacaqdır. Biz Azərbaycanda sözün əsl mənasında çox güclü qeyri-neft sənayesi
yaradacağıq.
Artıq müxtəlif istiqamətlər üzrə iĢlər yaxĢı gedir. Bu yaxınlarda mən yeni sement zavodunun tikintisi ilə
tanıĢ oldum. Bu sement zavodu və ondan sonra Bakıda tikilən yeni sement zavodu, Qaradağ sement zavodu,
digər sement zavodları bizi sementlə tam təmin edəcək və gələcəkdə bizdə ixrac potensialı da yaranacaqdır.
Ölkəmizdə belə istiqamətlər çox olmalıdır. Biz bu istiqamətləri bilirik, hədəfləri qoyuruq və hədəflərə çatmaq
üçün ardıcıl fəaliyyət göstərilməlidir. Bu istiqamətdə, yəni, texnoparkların yaradılması istiqamətində iĢlər pis
getmir. Sadəcə olaraq, mən hesab edirəm ki, bu ilin sonuna qədər artıq konkret yerlərdə iĢlər baĢlamalıdır. Kənd
təsərrüfatı birinci rübdə 3,1 faiz artmıĢdır. Bu artım bitkiçilikdə 6,4 faiz, heyvandarlıqda 3,2 faiz olmuĢdur.
Müsbət dinamika vardır. Mən hesab edirəm ki, biz kənd təsərrüfatının inkiĢafı üçün ən müasir texnologiyaları
tətbiq etməliyik. Yenə də deyirəm ki, bölgələrə son səfərim zamanı tanıĢ olduğum yeni aqroservis müəssisəsi
çox müsbət təsir göstərir. Burada ilk növbədə, bu Ģirkətin quruluĢu çox müsbətdir. Burada özəl və dövlət
tərəfdaĢlığı özünü əks etdirir, Azərbaycan Dövlət Ġnvestisiya ġirkəti 25 faiz paya malikdir. Azərbaycan Dövlət
Ġnvestisiya ġirkətini biz məhz bu məqsədlə yaratmıĢdıq ki, yerli və xarici investorlarda daha da güclü inam
formalaĢsın. Mən çox Ģadam ki, xarici investorlar da bu sahəyə vəsait qoyurlar. Orada mənə göstərilən texnika
ən müasir standartlara cavab verir, ümumiyyətlə, bu sahəyə, aqrotexniki məsələlərə yanaĢma da çox müsbətdir.
Yəni, əsaslı yanaĢmadır. Bu müəssisə müsbət beynəlxalq təcrübənin əsasında yaradılıbdır. Mənə orada söz
verildi ki, bu müəssisənin - Ağstafa Aqroservis ġirkətinin fəaliyyəti nəticəsində taxılçılıqda hər hektardan 50
sentner məhsulun götürülməsi mümkün olacaqdır. Bəlkə də ondan da çox. Əgər inkiĢaf etmiĢ, müsbət təcrübəyə
malik olan ölkələrin təcrübəsinə nəzər salsaq görərik ki, orada rəqəm daha da yüksəkdir. Bizdə isə ölkə üzrə
məhsuldarlıq 25 sentnerdir. Çox aĢağı səviyyədədir və yəni, biz bu məhsuldarlığı artıra bilmirik. Bir il artır, bir
il azalır. Məhz bu məqsədlə iri fermer təsərrüfatlarının yaradılması ideyası da ortaya çıxmıĢdır ki, biz mövcud
olan bütün torpaqlardan istifadə edək. Ancaq əgər biz bununla bərabər, məhsuldarlığa daha da böyük diqqət
göstərsək, eyni torpaqdan, indi dövriyyədə olan torpaqdan iki dəfə çox məhsul götürə və beləliklə, özümüzü
taxılla tam Ģəkildə təmin edə bilərik.
Ona görə Ağstafa aqroservis müəssisəsinin timsalında biz ölkə üzrə geniĢ proqram icra etməliyik. Kənd
Təsərrüfatı Nazirliyi və Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi ilə birlikdə təkliflər versinlər. Lazım olarsa əlavə kreditlərin
verilməsi də nəzərdə tutula bilər. Dövlət Ġnvestisiya ġirkətinin nizamnamə kapitalına əlavə vəsait qoyula bilər.
Mənə orada deyildi ki, yaradılan müəssisə və texniki imkanlar, aqrotexniki xidmətlər hesabına təqribən 15 min
hektara yaxın əkin sahəsinə xidmət göstəriləcəkdir. Əgər biz 10, 20, 50 belə müəssisə yaratsaq bu, ərzaq
təhlükəsizliyimizin təmin edilməsinə əhəmiyyətli dərəcədə Ģərait yaradacaq. Ona görə, hər iki nazirliyə göstəriĢ
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
89
verirəm, birinci rübdə mənə əlavə təkliflər verin: biz harada buna bənzər aqroservis Ģirkətləri yarada bilərik?
Dövlət buna necə dəstək ola biləcək? Biz özəl sektoru necə stimullaĢdıra bilərik?!
Ağstafada daha çox xarici investor vəsait qoyub. Mən hesab edirəm ki, yerli investorlar da maraqlı
olmalıdırlar. Çünki bu yanaĢma hər bir iĢtirakçıya xeyir gətirir - həm fermerə, həm bu Ģirkətin fəaliyyətinin
gücləndirilməsinə, həm də ki, dövlətə. Bu, iqtisadi cəhətdən çox əlveriĢlidir. Biz beləliklə, ərzaq
təhlükəsizliyimizi təmin edəcəyik.
Biz bütövlükdə kənd təsərrüfatı ilə bağlı ən müasir yanaĢmaları tətbiq etməliyik. Bizim nümayəndə
heyətlərimiz bu sahədə böyük təcrübəyə malik olan ölkələrə ezam edilmiĢlər, onların təcrübəsini öyrənmiĢlər.
Damcılı suvarma texnologiyalarını öyrənmiĢlər. Vaxt gəlib çatıb ki, biz kütləvi Ģəkildə bu texnologiyaları
Azərbaycanda tətbiq etməyə baĢlayaq və bu sahədə, yenə də deyirəm, hansısa bir yenilik icad etmək əvəzinə,
inkiĢaf etmiĢ, müsbət təcrübəyə malik olan ölkələrin praktikasını tətbiq etməliyik.
Bütövlükdə subsidiyalarla, ondan sonra dövlət tərəfindən verilən güzəĢtlərlə bağlı yeni təkliflər yəqin
ki, verilməlidir. Birinci mərhələdə biz kənd təsərrüfatını, xüsusilə taxılçılığı stimullaĢdırmaq üçün bu
subsidiyaları ayırdıq. Həm yanacağa, həm gübrələrə, eyni zamanda, əkilən məhsullara hektarbaĢı subsidiyalar
pul Ģəklində verilir. Bu, çox müsbət təĢəbbüs idi və iĢgüzarlığın artmasına böyük təkan verdi. Mənim təklifim
ondan ibarətdir ki, biz bu subsidiyaları daha da təkmilləĢdirək. Söhbət ondan getmir ki, bunu azaldaq, yaxud da
ki, aradan götürək. Yox, əksinə, söhbət ondan gedir ki, bunlar daha da səmərəli Ģəkildə iĢləsin. Bəlkə buna daha
da böyük məbləğ ayrılsın. Ancaq verilən subsidiyalara görə nəticə daha da təsirli olsun. Ġndi subsidiyaların
həcmi verilən nəticə ilə uyğun gəlmir. Nəticə daha da çox və təsirli olmalıdır. Ona görə, yenə də bu sahədə
islahatların dərinləĢməsi üçün əlavə təkliflər verin ki, biz orada da maksimum səmərə ilə iĢləyək.
Ərzaq təhlükəsizliyi dedikdə biz, eyni zamanda, ərzağın keyfiyyətini də nəzərdə tuturuq. Çünki bu
məsələyə də çox böyük diqqət göstərilməlidir. Son zamanlar bu sahədə ciddi dönüĢ yaradılmıĢdır. Əvvəlki
dövrdə deyə bilərəm ki, bu sahə ümumiyyətlə diqqətdən kənarda qalmıĢdır və yoxlamaları aparan qurumlar
əfsuslar olsun ki, vəzifə borclarını layiqincə yerinə yetirmirdilər. Onların yoxlamaları formal xarakter daĢıyırdı.
Yaxud da ki, gedib hansısa yoxlamanın aparılmasından sonra onlar qanunsuz tələblərdə də iĢtirak edirdilər.
Beləliklə, həm yerli, həm xarici keyfiyyətsiz məhsullar bizim bazarımızı bürümüĢdür.
Bu, insanların sağlamlığına çox böyük mənfi təsir göstərmiĢdir. Son müddət ərzində bu sahədə müsbətə
doğru dəyiĢikliklər göz qabağındadır. Bu proses daim aparılmalıdır. Yerli sahibkarlar da bilməlidirlər ki,
keyfiyyətsiz məhsul buraxsalar, onlar nəinki bazardan kənarlaĢdırılacaqlar, cəzalandırılacaqlar. Ġdxala nəzarət
daha da güclü olmalıdır. Əlbəttə ki, bu məsələnin həll yolları, yenə də deyirəm, daxili istehsalın artırılmasından
keçir. Biz buna bir neçə ildən sonra nail olacağıq. Ancaq hələ ki, müəyyən dərəcədə idxaldan asılıyıq.
Baxmalıyıq ki, bizə gətirilən məhsullar yüksək keyfiyyətə malik olsun. Çünki ərzaq təhlükəsizliyi, eyni
zamanda, insanların sağlamlığı deməkdir. Bizim insanlar təmiz, keyfiyyətli qida almalıdırlar, təmiz, keyfiyyətli
su içməlidirlər.
Bu gün səhiyyə naziri də çıxıĢında dedi ki, səhiyyə sisteminin təkmilləĢməsinə nə qədər böyük
investisiyalar qoyulur. Nə qədər vəsait qoyulur və nə qədər gözəl nəticələr vardır. Dünya Səhiyyə TəĢkilatı
nailiyyətlərimizi çox böyük, həvəslə qeyd edir və misal çəkir. Azərbaycanda bu sahədə görülən iĢlər, doğrudan
da, bir örnək ola bilər. Diaqnostika mərkəzləri, rayon xəstəxanaları, mərkəzi xəstəxanalar, idman qurğuları
tikilir, ekoloji tədbirlər görülür, içməli su layihələri icra edilir. Bu gün ekologiya və təbii sərvətlər naziri də bu
barədə danıĢmıĢdır. MəiĢət tullantıları zavodu tikilir ki, havamız çirklənməsin.
Bütün bu addımlar insanın sağlamlığına birbaĢa müsbət təsir göstərir. Bununla bərabər, keyfiyyətsiz
ərzaq, əlbəttə ki, böyük təhlükə mənbəyidir. Mən hesab edirəm ki, bu sahəyə daha da böyük diqqət
göstərilməlidir. Bir halda ki, bundan söz düĢdü, bir məsələyə də diqqət yetirmək istəyirəm. Bizim televiziya
kanallarımız, demək olar ki, onların hamısı indi belə veriliĢlər, yəni mətbəxlə, yeməklərin biĢirilməsi,
hazırlanması ilə bağlı veriliĢlər təqdim edirlər. Birincisi onu demək istəyirəm ki, bu da xaricdən gələn bir
meyildir. O ölkələrdə ki, evlərdə yemək biĢirilmir, onlar üçün bəlkə bu, daha da aktualdır. Təbii ki,
Azərbaycanda evlərdə biĢirilən yemək, indi istənilən restorandan daha da yaxĢıdır, ləzzətlidir. Amma bu, bir
dəbdir, bizə də gəlib çatıbdır. Mən etiraz etmirəm, olsun. Ancaq bir Ģərtlə ki, orada göstərilən reseptlər və
yeməklərin biĢirilmə qaydaları insanların sağlamlığına mənfi təsir göstərməsin. Mən o veriliĢlərə hərdənbir
baxıram və bəzi hallarda çox ürək ağrısı ilə görürəm ki, indi yağın içində üzən yeməklər təbliğ edilir. Axı
olmaz. Bu yeməkləri gündə yeyən insan xəstələnəcəkdir. Yəni, nə qədər gülməlidisə, bir o qədər də faciəvidir.
Doğrudan, biz sağlam həyat tərzini təbliğ edirik. Ġnsanları pis vərdiĢlərdən çəkindirməyə çalıĢırıq, idmanı təbliğ
edirik, siqaret çəkənə müsbət münasibət ola bilməz. Alkoqollu içkilərə aludə olanlar qınaq obyektinə
çevrilməlidir. Belə olan halda, bizim bəzi kanalların insanlara verdikləri təkliflər əlbəttə ki, çox məyusedicidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
90
Mən özəl kanalların siyasətinə qarıĢmaq fikrində deyiləm. Ancaq məsləhət verə bilərəm ki, insan
orqanizmi üçün sağlam reseptləri daha çox tətbiq etsinlər.
Bu il məcburi köçkünlərin yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢdırılması və məĢğulluğun artırılması
istiqamətində çox dəyərli addımlar atılacaqdır. Bu il bu sahəyə ayrılan vəsait də rekord həddindədir. Bu il biz
məcburi köçkünlərin yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢdırılması üçün 300 milyon manat ayırırıq. Ġlin əvvəlində bu
məbləğ 100 milyon manat ətrafında müəyyən edilmiĢdir. Ancaq sonra mənim təĢəbbüsüm ilə biz bu rəqəmi üç
dəfə artırdıq ki, hələ də doğrudan da çətin vəziyyətdə yaĢayan soydaĢlarımızı daha tezliklə normal Ģəraitlə təmin
edə bilək.
Bildiyiniz kimi, bu sahədə köklü dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir. Çadır Ģəhərcikləri artıq beĢ ildir ki, ləğv
edilibdir. Yeni evlər, qəsəbələr, yaĢayıĢ binaları, məktəblər və sair tikilir. Bütün bunlar haqqında kifayət qədər
geniĢ məlumat verilir. Bu iĢləri daha da sürətləndirməliyik və beləliklə, 300 milyon manat Neft Fondundan
ayrılır. Əsas vəzifə odur ki, biz bu məsələyə tezliklə və keyfiyyətlə nail olaq. Çünki bu məbləğ çox böyükdür.
Əlbəttə, yaxĢı olardı ki, bu layihə ilin sonuna qədər tam Ģəkildə icra edilsin.
Bakının kənd və qəsəbələrinin inkiĢafı Proqramı icra edilir. Bu məsələ ilə bağlı biz ayrıca yığıĢacağıq,
danıĢacağıq. Deyə bilərəm ki, bu, çox ciddi, vaxt baxımından çox məhdud Proqramdır. Bu Proqram 2013-cü ilin
sonuna qədər icra edilməlidir. Çox böyük məsələlər vardır. Ġnfrastruktur, yollar, su-kanalizasiya xətləri,
qazlaĢdırma, elektrik xətləri, xəstəxanalar, tibb məntəqələri, məktəblər - yəni biz bütün qəsəbələrdə bu layihələri
kompleks icra edirik. Burada da nəzarət həm Ģəhər icra hakimiyyəti və Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi, hökumət
tərəfindən olmalıdır. ĠĢlər yüksək keyfiyyətlə aparılmalıdır.
Enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlər Azərbaycanda uğurla həll edilir. Biz enerji təhlükəsizliyimizi
çoxdandır ki, təmin etmiĢik. BaĢqa ölkələrin enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində iĢtirak edirik. Bu sahədə
fəaliyyətimizi gələcəkdə də davam etdirəcəyik. Biz tərəfdaĢ ölkələrlə enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələləri
qarĢılıqlı maraqlar, qarĢılıqlı mənfəət əsasında həll edəcəyik.
Bu gün Azərbaycan istər neft, istər qaz sahəsində çox önəmli, qlobal oyunçuya çevrilir,
tərəfdaĢlarımızın sayı artır. ƏməkdaĢlıq etdiyimiz ölkələrin sayı artmaqdadır. Azərbaycan bu sahədə çox etibarlı
və çox gözəl tərəfdaĢ kimi tanınır. Biz bu sahədə fəaliyyətimizi davam etdirməyə hazırıq. Xarici bazarlara da
çıxırıq. Xarici bazarlara böyük investisiyalar qoyulur, eyni zamanda, ölkə daxilində. Mən bizim enerji sahəsində
fəaliyyət göstərən bütün qurumlara daim göstəriĢlər verirəm ki, ilk növbədə investisiyalar Azərbaycana
qoyulmalıdır. Ən böyük investisiyalar, ilk növbədə Azərbaycana qoyulmalıdır, ondan sonra xarici bazarlara.
Birinci rübdə bu sahədə də çox vacib və deyə bilərəm ki, tarixi bir addım atıldı. Bakıda yeni neft-kimya,
neftayırma və qaz emalı zavodlarının ilkin təqdimatı keçirildi. Bu layihələr üzərində Azərbaycan Dövlət Neft
ġirkəti müəyyən müddətdir ki, iĢləyibdir. Bu layihələrin həyata keçirilməsi haqqında əvvəlki dövrdə mənim
tərəfimdən göstəriĢlər verilmiĢdir. Hazırda bu göstəriĢlər artıq reallığa çevrilir. Bu sahəyə - sadaladığım yeni
müəssisələrin yaradılmasına qoyulacaq investisiya milyardlarla ölçülür. Bəlkə, 10 milyard manatdan da artıq ola
bilər.
Bu, gələcəyə yönəldilən investisiyalardır. Bu investisiyalar hesabına biz bu sahədə bütün iĢləri müasir
səviyyədə qura biləcəyik. Yeni böyük neftayırma zavodunun tikintisi bizə daha da keyfiyyətli məhsulun
istehsalına Ģərait yaradacaqdır, ixrac potensialımız böyük dərəcədə artacaqdır, eyni zamanda, uzun illər fəaliyyət
göstərən iki neftayırma zavodunun fəaliyyətinin dayandırılmasına da gətirib çıxaracaqdır. Buna da böyük
ehtiyac vardır. Yeni neftayırma zavodu tikilməyənə qədər bu iki zavod fəaliyyətini davam etdirəcəkdir. Ancaq
mən çox istəyirəm ki, tezliklə yeni neft emalı zavodu tikilsin. O zavodda ən müasir ekoloji standartlara uyğun
yanacaq istehsal ediləcəkdir. Beləliklə, indiki zavodların əraziləri də abadlaĢacaqdır. Çox güman ki, birinin
ərazisi ümumi bulvarın geniĢlənməsinə veriləcəkdir. Dənizkənarı zolağı biz Zığa qədər davam etdirmək
fikrindəyik. O biri zavodun ərazisində də,- indi demək bəlkə də bir qədər tezdir,- hesab edirəm ki, yeni, gözəl
parkın yaradılması yerinə düĢər. Biz, ümumiyyətlə, Ģəhərdə yeni parkların, meĢə zolaqlarının yaradılmasına nail
oluruq, buna böyük ehtiyac vardır. Harada mümkündür park yaradılmalıdır.
Ġndi vaxtilə bəzi hallarda qanunsuz tikilmiĢ binaların köçürülməsi prosesi gedir. Bu məsələyə də
toxunmaq istəyirəm. Çünki bəzi hallarda bu məsələ ilə bağlı spekulyasiyalara yol verilir. Xüsusilə xarici
mətbuatda. Bu da Azərbaycana qarĢı bir növ qaralama kampaniyasının tərkib hissəsidir. Yalan məlumatlar
verilir, böhtanlar yayılır. Təəssüf edirəm ki, özünü hörmətli mətbu orqan sayan telekanallar, yaxud da ki,
qəzetlər bu təxribata qarıĢırlar.
Azərbaycanda verilən kompensasiya ən yüksək səviyyədədir. Hər kvadratmetrinə görə 1500 manat
vəsait ödənilir. Deyə bilərəm ki, kompensasiya alanların mütləq əksəriyyəti bu məbləğlərlə razıdırlar. Amma
təxribatçı qüvvələr vardır ki, bundan öz məqsədlərinə çatmaq üçün istifadə etmək istəyirlər. Bu, Ģəhərimizin
ümumi abadlaĢma prosesini hansısa tədbirlərlə bağlamaq istəyirlər. Bizim ümumi xəttimiz, siyasətimiz,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
91
Ģəhərsalma proqramlarımız vardır. Bakının inkiĢafı hansı istiqamətlərdə gedəcəkdir?! Bu barədə biz dəfələrlə
danıĢmıĢıq, yığıĢmıĢıq. Mən Bakının yeni Ģəhərsalma konsepsiyasını təsdiq etmiĢəm. Bütün bu məsələlərə özüm
baxmıĢam. Ona görə yenilik, quruculuq və köçürmə prosesləri artıq əvvəlki dövrdən müəyyən edilmiĢ qaydada
aparılır. Bunun heç bir beynəlxalq tədbirlə əlaqəsi yoxdur. Biz nə qədər mümkündür hər yerdə parklar, yaĢıllıq
zolaqları salırıq. ġəhərin mərkəzindən köçürülən ərazilərdə avtomobil dayanacaqları, yeraltı avtomobil
dayanacaqları yaradılır. Buna böyük ehtiyac vardır. Onun üstündə gözəl yaĢıllıq zolaqları, parklar, ictimai yerlər
tikilir və biz bu siyasəti davam etdirəcəyik.
Su və kanalizasiya layihələrinin icrası bütün ölkə üzrə gedir. Hər bir yerdə, hər bir rayon mərkəzində
iĢlər ya baĢlamıĢdır, yaxud da ki, bu yaxınlarda baĢlanacaqdır.
Ancaq burada bir məsələyə toxunmaq istəyirəm. Bu, doğrudan da çox böyük layihədir. ġəhərlərimizin
əksəriyyətində kanalizasiya sistemi, ümumiyyətlə, heç vaxt olmamıĢdır. Ġçməli su xətləri də heç vaxt
olmamıĢdır. Yəni, biz bunları sıfırdan yaradırıq. O cümlədən Bakıda içməli su problemi bu gün də vardır.
Düzdür, biz bu problemi müəyyən dərəcədə yaxĢılaĢdırdıq, əminəm ki, yaxın iki il ərzində tamamilə aradan
qaldıracağıq. Bakıda içməli su, keyfiyyətli su və kanalizasiya layihələrinin icrası uğurla gedəcəkdir.
Bölgələrdə isə bu layihə rayon mərkəzlərini, Ģəhərləri əhatə edir. Ancaq elə rayonlar vardır ki, əhalisinin 80-90
faizi kəndlərdə yaĢayır. Elə rayonlar vardır ki, rayon mərkəzi ilə kəndlərdə yaĢayan əhali əlli-əlliyə bölünür.
Ona görə, biz bir qədər gələcəyə baxmalıyıq. Ġndi biz rayon mərkəzlərini, Ģəhərləri kanalizasiya və içməli su
xətləri ilə təmin edəcəyik. Bəs kəndlərdə necə olacaqdır? Mən baĢa düĢürəm, bilirəm, biz bütün bu investisiya
imkanlarımızı götür-qoy edirik. Bu, böyük vəsait və texniki peĢəkarlıq tələb edən layihədir. Ancaq biz buna da
hazır olmalıyıq.
Əlbəttə, birinci növbədə 2014-cü ilin sonuna qədər bütün Ģəhərlər və rayon mərkəzləri içməli su,
kanalizasiya layihələri ilə təmin edilməlidir. Ancaq indidən hazırlıq iĢləri aparılmalıdır ki, rayon mərkəzlərinə
yaxın yerləĢən böyük yaĢayıĢ yerlərində də, kəndlərdə də bu layihələr icra edilsin. Burada modul tipli
sutəmizləyici qurğulardan söhbət açılmıĢdır. Bu da bizim təĢəbbüsümüz idi. Artıq yüz minlərlə insan bu
layihələrin icrası nəticəsində təmiz içməli su içir. Bu layihə daha da geniĢ vüsət almalıdır. Lazım gələrsə, bu il
biz investisiyaları bir qədər artıra bilərik ki, çayların kənarında yerləĢən kəndlərdə, - təkcə Kür, Araz
çaylarından söhbət getmir - digər çayların yaxınlığındakı kəndlərdə də bu layihələr icra edilsin.
Xəzər dənizinin duzsuzlaĢdırılması layihəsi baĢlayır. Bu da birinci təĢəbbüsdür. Bildiyiniz kimi, bizim
əsas su mənbələrimiz ölkəmizin hüdudlarından kənarda formalaĢır. Belə olan halda Xəzər dənizinin suyundan
istifadə etmək təbiidir. Baxmayaraq ki, bizim qonĢu ölkələrlə əldə etdiyimiz razılaĢmalar maraqlarımızı tam
Ģəkildə təmin edir və su qıtlığı heç vaxt olmayacaqdır. Yeni rezervuarlar tikilir. Taxtakörpü su anbarı bu
istiqamətdə atılan çox böyük addımdır. ġəmkirçay su anbarı həm meliorasiya, həm də içməli su məsələlərini
təmin edəcəkdir. Ancaq, eyni zamanda, biz Xəzər dənizinin suyundan da istifadə etməliyik. Burada da dünya
praktikası vardır. Biz bu praktikanı tətbiq etməliyik. Mən pilot layihənin icrasını gözləyirəm. Hesab edirəm ki,
pilot layihədən dərhal sonra geniĢmiqyaslı iĢlər aparılmalıdır. Ġlk növbədə suvarma üçün, ondan sonra lazım
olarsa, içməli su məsələlərinin həlli üçün də biz bundan istifadə etməliyik.
Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Bu da hesab edirəm ki, indiki zamanda çox aktualdır. Ġnformasiya
təhlükəsizliyi. Biz enerji, ərzaq təhlükəsizliyi haqqında geniĢ danıĢırıq. Bu, çox vacibdir. Ġnformasiya
təhlükəsizliyi də indiki dövrdə çox vacibdir. Çünki mən hesab edirəm ki, bu sahədə hələ çox iĢlər görülməlidir.
Müxtəlif istiqamətlər üzrə iĢlər görülməlidir. Biz internet dövründə yaĢayırıq. Bu, reallıqdır və biz bu reallığa
hazırıq. Azərbaycan o ölkələrdəndir ki, burada azad internet vardır. Bunu, bəzən bizi tənqid etmək istəyənlər
unutmasınlar.
Ġnternet istifadəçilərinin sayı getdikcə artır, 50 faizdən çoxdur. Biz indi hər bir kəndə, hər bir yaĢayıĢ
məntəqəsinə geniĢzolaqlı internetin çəkilməsinə çalıĢırıq və buna nail olacağıq. Əlbəttə, informasiya
təhlükəsizliyi məsələləri daha da çox aktuallaĢır. Çünki qlobal informasiya məkanında informasiyalarla bərabər,
təxribatlar da kifayət qədər çoxdur. Bu təxribatlar bəzi hallarda açıq, bəzi hallarda məxfi, yəni, gizli xarakter
daĢıyır.
Bizə qarĢı informasiya müharibəsi aparılır. Bu, həqiqətdir. Mən buna tam əminəm, bu barədə iki fikir
ola bilməz. Bu informasiya müharibəsinin aparılması iĢində, əlbəttə ki, ilk növbədə, erməni lobbisi öz fəallığı ilə
seçilir. Azərbaycanı qaralamaq, Azərbaycan reallıqlarını danmaq, Azərbaycanı geridə qalmıĢ, antidemokratik
ölkə kimi dünyaya təqdim etmək cəhdləri, ilk növbədə, erməni lobbisinin çirkin əməllərindən qaynaqlanır.
Onların təsir dairəsi kifayət qədər geniĢdir. Onlar müxtəlif ölkələrin aparıcı mətbu orqanlarında təmsil olunurlar.
Bəzən baĢqa familiyalarla təmsil olunurlar, öz mənĢəyini gizlədirlər. Bu, indi ikinci məsələdir. Ġnsan öz milli
mənsubiyyətini gizləməməlidir. Ġstənilən insan öz milli mənsubiyyəti ilə fəxr etməlidir. Amma onlar baĢqa
ölkələrdə nədənsə bu sahədə də seçilirlər.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
92
Bəzi hallarda Azərbaycana qarĢı açıq Ģəkildə kampaniya aparırlar və çalıĢırlar ki, Azərbaycanın imicinə
koordinasiya edilmiĢ Ģəkildə xələl gətirsinlər. Onların fəaliyyəti məqsədyönlüdür və bu gün erməni lobbisi üçün
bir nömrəli hədəf Azərbaycandır. Bizim üçün də, bir daha demək istəyirəm ki, bir nömrəli düĢmən erməni
lobbisidir. Biz bu mübarizəyə də hazır olmalıyıq.
Son illər ərzində biz vəziyyəti böyük dərəcədə öz xeyrimizə dəyiĢdirə bilmiĢik. Azərbaycanın diaspor
təĢkilatları, bizim sağlam qeyri-hökumət təĢkilatlarımız, Azərbaycanın xaricdəki səfirlikləri, bizim
ictimaiyyətimiz, xarici mətbuata çıxıĢ imkanlarımız və mövqeyimiz güclənir. Ancaq hələ ki, biz reallıqları da
nəzərə almalıyıq. Erməni lobbisi Avropada və baĢqa ölkələrdə, böyük ölkələrdə onilliklər, bəlkə əsrlər boyu
fəaliyyət göstərir, təĢkilatlanmıĢ çox aqressiv və mənfi bir qüvvədir. Bizə qarĢı, necə deyərlər, mənfi
informasiyanın təkanvericisi erməni lobbisidir. Erməni lobbisinin təsiri altında olan, onların çirkli pulları ilə
dolanan bəzi ölkələrin siyasi xadimləridir. Biz onların adlarını bilirik, onları tanıyırıq. Onların qondarma
“Dağlıq Qarabağ respublikası”na səfərlərinin sayına baxmaq kifayətdir ki, hər bir adam bilsin, nə üçün onlar
oraya gedirlər. Bu, ikinci qüvvədir.
Üçüncü qüvvələr. Əfsuslar olsun ki, bəzi ölkələrdə islamofobiya meyilləri güclənir. Bu da reallıqdır.
Çox mənfi reallıqdır, ancaq reallıqdır. Biz də bu reallıqla hesablaĢmalıyıq. Ġslamofobiya meyilləri gücləndikcə
müsəlman ölkələrinə münasibət də mənfiyə doğru istiqamətdə gedir. Biz bunu bilməliyik və deməliyik.
Ġslamofobiya xəstəliyinə yoluxmuĢ siyasətçilərin sayı artmaqdadır. Bu qüvvələr müsbət mənada seçilən, öz
müasirliyi, müstəqil siyasəti ilə fərqlənən, islam dəyərlərinə sadiq olan ölkə kimi Azərbaycanı görəndə, əlbəttə
ki, sevinmirlər, məyus olurlar. Biz bu amili də daim nəzərdə saxlamalıyıq və çalıĢmalıyıq ki, bu vəziyyəti öz
siyasətimizlə xeyrimizə dəyiĢdirək.
Azərbaycanda bütün millətlərin, bütün dinlərin nümayəndələri bir ailə kimi yaĢayır. Azərbaycanda
multikulturalizm yaĢayır. Bunu biz yaĢadırıq və yaĢadacağıq. Multikulturalizmin iflasa uğradığını deyən
siyasətçilər islamofobiya dəyirmanına su tökmüĢ olurlar. Bu, çox təhlükəli meyildir. XX əsrdə buna bənzər
meyillər nəyə gətirib çıxardığını biz unutmamıĢıq.
Bizə qarĢı informasiya müharibəsi aparan digər qüvvələr sadəcə olaraq Azərbaycanın müstəqil
siyasətini qəbul etməyənlərdir. Onlara elə gəlir ki, Azərbaycan kimi ölkə müstəqil siyasət aparmamalıdır.
Kiminsə qanadının altına keçməlidir və müstəqil siyasətə malik olmamalıdır. Elə qüvvələr də vardır ki, biz
onları tanıyırıq. Onların Azərbaycana qarĢı gizli mübarizəsi gedir. Bu mübarizəni bəzi hallarda onlar açıq
Ģəkildə yox, qorxaqcasına informasiya məkanında aparırlar.
Əlbəttə ki, Azərbaycanın müstəqil siyasəti, hər bir beynəlxalq məsələ ilə bağlı qəti mövqeyi və bu
mövqeyin güclü olması dünya birliyi tərəfindən Azərbaycana göstərilən böyük hörmətdir. BMT Təhlükəsizlik
ġurasına seçilməyimiz bizim böyük təntənəmizdir, zəfərimizdir. Bizi 155 ölkə dəstəklədi. Budur, dünya
ictimaiyyəti. Dünya ictimaiyyəti hansısa regional təĢkilat deyildir. Dünya ictimaiyyəti BMT-dir. BMT də bizi
dəstəkləyir.
Əlbəttə, bizim müstəqil siyasətimizi qəbul etməyən qüvvələr vardır. Onları bizim siyasətimiz qıcıqlandırır.
Onlar çalıĢırlar ki, yeni imkanlardan istifadə edib informasiya təxribatları ilə məĢğul olsunlar, yalan, böhtan
xarakterli məlumatları ötürsünlər. Mətbuat hazırda, nəinki informasiya mənbəyidir, eyni zamanda, təxribat
mənbəyidir. Əfsuslar olsun ki, bu, belədir. Biz isə öz növbəmizdə buna hazır olmalıyıq. Biz hazırıq. Hər bir
əsassız hücuma biz cavab verməliyik, veririk və verəcəyik.
Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan öz yolu ilə gedir. Bizə qarĢı informasiya təxribatları əfsuslar
olsun ki, dediyim faktlarla məhdudlaĢmır. Elə qüvvələr vardır ki, bölgədə vəziyyəti qarıĢdırmaq istəyirlər. Elə
qüvvələr vardır ki, Azərbaycanı öz qonĢuları ilə üz-üzə qoymaq istəyirlər. Burada da informasiya
təxribatlarından istifadə edilir. BaĢqa necə istifadə edə bilərlər?! Mümkün deyildir. Çünki qonĢularımızla
əlaqələrimiz tarixi köklərə söykənir. Biz bütün qonĢularla, - Ermənistan təbii ki, istisna olmaqla, - normal, yaxĢı
dostluq münasibətləri yaratmıĢıq və bu dostluq münasibətlərini gücləndiririk, gücləndirəcəyik. Heç bir
qonĢumuzla problemimiz yoxdur.
Azərbaycan heç vaxt baĢqa ölkələrin planlarında iĢtirak etməyəcəkdir. Mən bunu dəfələrlə demiĢəm.
Hələ prezidentlik dövrümün əvvəlində demiĢəm. Azərbaycan qarĢıdurma arenasına çevrilməyəcəkdir. Kim
istəyir Azərbaycanı qarĢıdurma arenasına çevirsin, getsin özü üçün baĢqa yer axtarsın. Biz heç vaxt imkan verə
bilmərik ki, ərazimizdən qonĢulara qarĢı hansısa mənfi planlarda istifadə edilsin və bunu hamı bilir. Belə olan
halda yenə gəlir informasiya təxribatı məsələləri. Mötəbər, dünya səviyyəli mətbu orqanlarda çirkin yalanlar
dərc edilir. Sonra bu yalanları təsir altında olan digər mətbu orqanlar yayır. Beləliklə, rəy formalaĢır. Yaxud da
ki, formalaĢdırmağa çalıĢırlar ki, Azərbaycan bölgədə hansısa baĢqa planlara malikdir.
Bizim bir istəyimiz var ki, bölgədə sülh, sabitlik, əmin-amanlıq olsun. QonĢularla münasibətlər prioritet
xarakter daĢıyır. Biz bu bölgədə yaĢayırıq və yaĢayacağıq. Mən qonĢulardan da Azərbaycana ancaq müsbət
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
93
münasibət görürəm və buna çox Ģadam. Ona görə, biz bunu bilməliyik, bu barədə açıq deməliyik və buna qarĢı
biz öz prinsipial mövqeyimizi qoymalıyıq və qoyuruq.
Nəhayət, “Eurovision” mahnı müsabiqəsi ilə bağlı ölkəmizə qarĢı mətbuatda çirkin kampaniya əfsuslar
olsun ki, davam edir. Biz bu kampaniyanın arxasında hansı qüvvələrin dayandığını yaxĢı bilirik. YaxĢı bilirik ki,
hansı ölkənin mətbuatında bu kampaniya daha sürətlə gedir. Elə ölkələr var ki, orada nəinki hər həftə, hər gün
Azərbaycan ilə bağlı çirkin, böhtan xarakterli yazılar gedir. Təbii ki, bu, əlaqələndirilmiĢ Ģəkildə aparılan bir
siyasətdir. Ancaq bu siyasətin heç bir nəticəsi yoxdur və olmayacaqdır. Çünki bizim siyasətimizə təsir edə
biləcək qüvvə yoxdur və nə qədər ki, mən bu kürsüdəyəm heç vaxt olmayacaqdır. Biz öz yolumuzla gedəcəyik.
Müstəqillik yolumuzla, azadlıq yolumuzla gedəcəyik!
Azərbaycanda bütün azadlıqlar vardır. Bizi bəzi hallarda nədəsə, yəni, antidemokratik addımlarda
ittiham etmək istəyənlər getsinlər öz ölkələrində nə baĢ verdiyini görsünlər. Orada hər gün, hər həftə nümayiĢə
çıxan insanlar döyülür, əzilir, onların baĢı partlayır, yüzlərlə nümayiĢçi həbs edilir. Bu, o ölkələrdir ki, onların
bəzi mətbu orqanları Azərbaycana qarĢı çirkin kampaniya aparırlar. YaxĢı atalar sözü var bizdə, deyir: “Öz
gözündə tiri görmür, baĢqasının gözündə tükü seçir”. Bax, yerinə düĢər bu atalar sözü.
Bizdə demokratiya da, söz azadlığı da, vicdan azadlığı da, sərbəst toplaĢmaq azadlığı da vardır. Ġndi
bütün Azərbaycan ictimaiyyəti bunu da gördü ki, ölkəmizdə sərbəst toplaĢmaq azadlığı vardır. Əgər bütün bu
imkanlardan istifadə etmək istəyənlər normal davranıĢ qaydalarını gözləsələr, Ģəhər meriyasının göstərdiyi yerdə
öz tədbirlərini keçirsələr onda sərbəst toplaĢmaq hüququndan yararlana bilərlər. Mən hesab edirəm ki, Ģəhər
meriyası çox müdrik addımlar atıbdır və nümayiĢlər, mitinqlər üçün ən məqbul, yəni, o insanlar üçün ən məqbul
və onlara yaraĢan yeri seçibdir. O yerdə istənilən tədbiri keçirmək mümkündür. Bu tədbirlər məhz o yerdə
keçirilməlidir.
O ki qaldı bizim gələcək planlarımıza, bir daha demək istəyirəm ki, biz inamla qabağa gedirik. Bizə
qarĢı təxribatlar bundan sonra da olacaqdır. Bizə qarĢı informasiya mübarizəsi bundan sonra da aparılacaqdır.
Bu, bizi narahat etmir. Sadəcə olaraq, biz bu barədə danıĢmalıyıq, öz tədbirlərimizi görməliyik, Azərbaycan
xalqının xoĢbəxt gələcəyini təmin etməliyik. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.-17 aprel.-№ 82.-S.1-5.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
94
Bakıda BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı TəĢkilatının Avropa üzrə
28-ci regional konfransı iĢə baĢlamıĢdır
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev konfransın açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 19 aprel (AzərTAc). Aprelin 19-da Bakıda, “Hilton Baku” otelində BMT-nin Ərzaq və Kənd
Təsərrüfatı TəĢkilatının Avropa üzrə 28-ci regional konfransı iĢə baĢlamıĢdır.
Prezident Ġlham Əliyev konfransın açılıĢında çıxıĢ etdi.
Prezident Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Hörmətli cənab baĢ direktor!
Hörmətli qonaqlar, əziz dostlar!
Ġlk növbədə, mən sizin hamınızı Azərbaycanda salamlayıram.
Ölkəmizə xoĢ gəlmisiniz.
BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı TəĢkilatının (FAO) Avropa üzrə regional konfransının
Azərbaycanda keçirilməsi çox əlamətdar hadisədir. Deyə bilərəm ki, ölkəmizin həyatında çox vacib hadisədir.
FAO ilə Azərbaycan arasındakı əlaqələr artıq böyük tarixə malikdir. Biz bu mötəbər beynəlxalq təĢkilatın fəal
üzvüyük. Müxtəlif layihələr, proqramlar icra edilir. FAO tərəfindən Azərbaycana verilən dəstək kənd təsərrüfatı
sahəsində islahatların aparılması üçün də çox vacibdir.
Mən əminəm ki, bu əməkdaĢlıq bundan sonra da sürətlə inkiĢaf edəcəkdir. Azərbaycan FAO-dakı
fəaliyyətini daha da geniĢləndirəcəkdir. Beləliklə, bu əməkdaĢlıq yeni mərhələyə qədəm qoyacaqdır.
Eyni zamanda, bugünkü konfransın mahiyyəti də çox önəmlidir. Konfransın gündəliyində çox mühüm məsələlər
dayanır. Əlbəttə, biz istərdik ki, Azərbaycan haqqında reallıqlar, ölkəmizdə son illər ərzində aparılan islahatlar
və nəticələr barədə dolğun məlumat verilsin.
Azərbaycanda kənd təsərrüfatında aparılan islahatlar 1990-cı illərin ortalarından baĢlamıĢdır. Prezident
Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə çox ciddi və deyə bilərəm ki, radikal islahatlar baĢlamıĢdır. Onu da qeyd etmək
istəyirəm ki, kənd təsərrüfatı sahəsində aparılan islahatlar bəlkə də baĢqa sahələrə də müsbət təkan vermiĢdir.
Çünki Azərbaycanda, ümumiyyətlə, islahatların aparılması 1990-cı illərin ortalarından baĢlamıĢdır.
Biz 1991-ci ildə dövlət müstəqilliyimizi bərpa etdik. Müstəqilliyimizin ilk illəri ölkəmiz üçün çox ağır
keçmiĢdir. Ölkəmiz həm siyasi, həm iqtisadi sahədə çox böyük çətinliklərlə, fəlakətlərlə üzləĢmiĢdir. Ġqtisadi
sahə, ümumiyyətlə, ölkə iqtisadiyyatı iflic vəziyyətində idi. Sənaye istehsalı tənəzzül edirdi, inflyasiya min
faizlərlə ölçülürdü. Ümumiyyətlə, ölkəmizin gələcək inkiĢafı, xüsusilə iqtisadi sahədəki inkiĢaf böyük suallar
doğururdu. Məhz bu həlledici anlarda - 1990-cı illərin ortalarında kənd təsərrüfatı sahəsində baĢlamıĢ və bu gün
də uğurla davam etdirilən islahatlar bizi bu çətin vəziyyətdən çıxara bilmiĢdir.
Bu gün bu islahatlar davam etdirilir. Cənab baĢ direktor qeyd etdiyi kimi, kənd təsərrüfatı bizim üçün
prioritet sahədir, xüsusilə, indiki mərhələdə. Çünki biz iqtisadiyyatımızı saxələndiririk.
Azərbaycan qədim neft diyarıdır. Hazırda Azərbaycanın zəngin neft-qaz ehtiyatları həm bizim enerji
təhlükəsizliyimizi, həm dostlarımızın enerji təhlükəsizliyini təmin etməkdədir. Biz əldə olunan gəlirlərdən çox
səmərəli Ģəkildə istifadə edirik. Qeyri-neft sektorunun inkiĢafına dövlət çox böyük investisiyalar qoyur.
Ümumiyyətlə, deyə bilərəm ki, Azərbaycanda investisiya qoyuluĢu prosesi sürətlə davam edir. Keçən il 15
milyard dollar investisiya qoyulmuĢdur. Hesab edirəm ki, bu il bundan artıq olacaqdır. Daxili investisiyalar artıq
xarici investisiyaları üstələyir. Ġnvestisiyaların böyük hissəsi kənd təsərrüfatına, aqrar sektora, ölkəmizin
bölgələrinə yönəldilir.
Biz islahatları davam etdiririk. Hazırda fermerlərə dövlət tərəfindən kifayət qədər böyük yardımlar
göstərilir. Yəqin ki, Azərbaycan nümayəndələri konfransda bu məsələlər haqqında sözlərini deyəcəklər.
Fermerlərə subsidiyalar, güzəĢtli Ģərtlərlə yanacaq, gübrələr verilir. “Aqrolizinq” Dövlət ġirkəti yaradılıbdır.
Texnikanın alınması və fermerlərə icarəyə verilməsi prosesi də artıq təkmilləĢir. Aqroservislər yaradılır. Burada
da deyə bilərəm ki, çox müsbət təcrübə vardır. Çünki həm dövlət, həm də özəl aqroservis qurumları vardır. Eyni
zamanda, partnyorluq əsasında fəaliyyət göstərən dövlət və özəl aqroservislər kənd təsərrüfatında islahatların
daha da ciddi aparılması üçün Ģərait yaradır.
Biz dünyanın ən mütərəqqi texnologiyalarını Azərbaycana gətiririk. Bütün sahələrə, eyni zamanda, kənd
təsərrüfatı sahəsinə də bu texnologiyalar gəlir. Əlbəttə ki, beynəlxalq qurumlarla, ilk növbədə FAO ilə
əməkdaĢlığımızın nə qədər vacib olduğunu bir daha qeyd etmək istəyirəm. Çünki biz ölkəmizi müasirləĢdiririk.
Azərbaycanda çox böyük modernləĢmə siyasəti aparılır. Kənd təsərrüfatı bizim üçün ən vacib olan sahələrdən
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
95
biridir. Bu gün cənab baĢ direktor ilə görüĢdə biz bu barədə fikir mübadiləsi apardıq və mən qeyd etdim ki,
hazırda Azərbaycanda qeyri-neft sahəsində bizim üçün iki əsas prioritet sahə vardır. Onlardan biri informasiya-
kommunikasiya texnologiyaları, digəri isə kənd təsərrüfatıdır.
Kənd təsərrüfatı sahəsi hər bir insan üçün çox önəmlidir, xüsusilə, Azərbaycan üçün. Çünki əhalimizin
təxminən yarısı, ondan bir qədər az kənd zonalarında, kəndlərdə yaĢayır. Kəndlərdə müasir infrastrukturun
yaradılması, müasir xidmətin göstərilməsi məsələləri də bizim üçün prioritetdir. 2004-cü ildə biz ölkəmizdə
birinci regional inkiĢaf proqramını qəbul etmiĢik. Bu proqram uğurla icra edilib. Proqramın icrası nəticəsində
Azərbaycanda bir milyondan artıq yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Bu iĢ yerlərinin mütləq əksəriyyəti aqrar sektorda
yaranıbdır.
Ümumiyyətlə, ölkə iqtisadiyyatının inkiĢaf templəri çox yüksəkdir. Son səkkiz il ərzində ümumi daxili
məhsulumuz üç dəfə, büdcə xərcləri 20 dəfəyə yaxın artmıĢdır, yoxsulluq beĢ dəfə azalmıĢdır. Səkkiz il bundan
əvvəl əhalimizin 49 faizi yoxsulluq Ģəraitində yaĢayırdı. Hazırda bu rəqəm 7,6 faizdir. ġübhə yoxdur ki,
yoxsulluq Ģəraitində yaĢayanların əksəriyyəti paytaxtda deyil, bölgələrdə yaĢayırdı. Ona görə iqtisadi
islahatlarımız və regionlara böyük investisiyaların qoyulması bir neçə məsələyə müsbət təsirini göstərmiĢdir.
Burada biz bir neçə məqsədi təmin edə bilmiĢik. Ġlk növbədə, iĢ yerlərinin açılması, yoxsulluğun azaldılması,
bölgələrdən, kəndlərdən böyük Ģəhərlərə, xüsusilə paytaxta miqrasiyanın dayandırılması. Ġdxalı əvəzləyən yerli
istehsal sahələrinin yaradılması prosesi də çox sürətlə gedir. Biz qarĢıya hədəf qoymuĢuq ki, özümüzü əsas
ərzaq məhsulları ilə tam Ģəkildə təmin etməliyik. Bu istiqamətdə çox ciddi addımlar atılmıĢdır. Hazırda biz
özümüzü əsas qida məhsulları ilə böyük dərəcədə - təxminən 80-90 faiz səviyyəsində təmin edirik. Eyni
zamanda, bizdə çox güclü ixrac potensialı da formalaĢır. Ġxrac potensialını daha da artırmaq üçün biz indi
müxtəlif stimulverici amillərdən istifadə edirik. Yeni bazarlara çıxırıq. Azərbaycanda demək olar bütün yeni,
müasir emal müəssisələri dünya standartlarına cavab verir ki, biz məhsulumuzu istənilən bazarlara ixrac edə
bilək. Hazırda bizim üçün əsas ixrac bazarı qonĢu ölkələrdir. Bu, ənənəvi bazardır. Ancaq biz məhsullarımızla
artıq Avropa Ġttifaqı məkanına da çıxırıq. Əminəm ki, yaxın zamanlarda bu iĢlər daha da sürətlə gedəcəkdir.
Ġslahatlar davam etdirilir. Bu islahatlar, bir daha demək istəyirəm ki, ölkəmizin inkiĢafına, iqtisadiyyatın
Ģaxələndirilməsinə xidmət göstərir.
Bu gün Azərbaycanın kifayət qədər böyük maliyyə resursları vardır. Bu resurslar qeyri-neft sektorunun
inkiĢafına yatırılır. Beləliklə, ölkə iqtisadiyyatının dayanıqlığı təmin edilir.
Ərzaq təhlükəsizliyi məsələləri bu gün dünya gündəliyində çox mühüm yer tutur. Azərbaycan artıq
donor ölkəyə çevrilir. Biz müstəqilliyimizin ilk illərində beynəlxalq təĢkilatlardan böyük yardımlar almıĢıq və
buna görə minnətdarıq. Bu yardımlar bizə imkan verib ki, ölkəmizi inkiĢaf etdirək.
Hazırda biz müxtəlif sahələrdə, o cümlədən FAO-nun məĢğul olduğu sahədə də donor ölkəyə çevrilirik.
Biz istəyirik ki, bu sahədəki fəaliyyəti, FAO ilə birlikdə, əlaqələndirilmiĢ Ģəkildə aparaq. Çünki Azərbaycanın
təcrübəsi hesab edirəm ki, çox dəyərlidir. Biz planlı iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatına çox qısa müddət
ərzində keçmiĢik. Müstəqilliyi bərpa etdikdə - 1991-ci ildə bazar iqtisadiyyatı bizim ümumi daxili məhsulda
sıfır faizə bərabər idi. Hazırda Azərbaycan iqtisadiyyatının 80 faizdən çoxu özəl sektorda formalaĢır. Biz dövlət-
özəl partnyorluq təcrübəsinə malikik. Biz yoxsulluqdan inkiĢafa çox çətin yolu qısa müddət ərzində qət edə
bilmiĢik. Qeyd etdiyim kimi, son səkkiz ildə ümumi daxili məhsul üç dəfə, yəni 300 faiz artmıĢdır. Ancaq
növbəti onillik üçün bizim daha da ciddi planlarımız, hədəflərimiz vardır. Mən bu barədə artıq bəyanatlar
vermiĢəm ki, növbəti 10 il ərzində Azərbaycanda ümumi daxili məhsul daha iki dəfə artmalıdır. Bu artıq, ilk
növbədə qeyri-neft sektorunun hesabına baĢ verməlidir.
Beləliklə, hesab edirəm ki, bizim təcrübəmiz müsbətdir, bu islahatlar mütləq aparılmalıdır. Ġlk növbədə,
kənd təsərrüfatı sahəsində aparılmalıdır. Biz torpağı kəndlilərə, insanlara qaytardıq. Çünki uzun illər idi ki, biz
Sovet Ġttifaqının tərkib hissəsi idik. Bildiyiniz kimi, hər Ģey, o cümlədən torpaq dövlətə məxsus idi. Yəni,
cəsarətli islahatların aparılması gözəl nəticələrə gətirib çıxarmıĢdır. Sovet Ġttifaqı zamanında Azərbaycan əsas
ərzaq məhsullarını baĢqa respublikalardan gətirirdi. Ancaq hazırda biz nəinki böyük dərəcədə özümüzü təmin
edirik, eyni zamanda, ixrac potensialımız da yaranıbdır. Yəni, bu müsbət təcrübə hesab edirəm ki, vacib ola
bilər və bununla bərabər, biz FAO ilə müxtəlif layihələrdə əməkdaĢlığın dərinləĢməsində maraqlıyıq.
Biz aclığa qarĢı mübarizədə daha da fəal rol oynamağa hazırıq. Çünki aclıq XXI əsrin ən böyük bəlasıdır. Yəni,
bu, dözülməzdir ki, hazırda bu gün, bu dəqiqə aclıqdan ölənlər vardır. Biz bütün səylərimizi birləĢdirib bu
böyük bəlaya qarĢı ciddi mübarizə aparmalıyıq. Azərbaycan buna hazırdır və hesab edirəm ki, FAO-nun çox
dəyərli üzvü kimi bu sahədə biz konkret addımları atmağa hazırıq. Əminəm ki, bu konfransda bu məsələ də
müzakirə ediləcəkdir.
Bir məsələyə də diqqətinizi çəkmək istəyirəm. Biz əlbəttə, son illər ərzində kənd təsərrüfatında böyük
islahatlar aparmıĢıq və bu islahatları aparacağıq. Yeni torpaqların dövriyyəyə buraxılması prosesləri gedir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
96
Torpağa xidmət müasir səviyyədə aparılır. Hələ ki, bu sahədə görüləsi iĢlər çoxdur. Mən hesab etmirəm ki, biz
istədiyimizə tam Ģəkildə nail ola bilmiĢik. Qüsurlar da, problemlər də, çətinliklər də vardır. Ancaq biz bu
problemlərin həll yollarını bilirik. Ancaq bizim ərazimizin müəyyən hissəsi 20 ilə yaxındır ki, iĢğal altındadır.
Ermənistanın Azərbaycana qarĢı apardığı iĢğal və etnik təmizləmə siyasəti torpaqlarımızın, yəni beynəlxalq
birlik tərəfindən tanınan Azərbaycan torpaqlarının 20 faizinin iĢğal altına düĢməsinə gətirib çıxarmıĢdır.
Orada bütün infrastruktur dağıdılmıĢdır. Eyni zamanda, kənd təsərrüfatı üçün yararlı torpaqlar indi istifadəsiz
qalır. Əgər münaqiĢəyə son qoyularsa, Ermənistan BMT Təhlükəsizlik ġurasının dörd qətnaməsinə riayət edərsə
və iĢğal edilmiĢ torpaqlardan öz xoĢu ilə çəkilərsə, hazırda iĢğal altında olan torpaqlar da dövriyyəyə
buraxılacaqdır. Beləliklə, kənd təsərrüfatı, insanların normal yaĢaması üçün daha da yaxĢı imkanlar
yaranacaqdır.
Biz bundan sonra da bütün beynəlxalq təĢkilatlar, o cümlədən FAO ilə əməkdaĢlığımızı davam
etdirəcəyik. FAO-nun dünyadakı mövqeləri möhkəmlənir. Bu təĢkilat çox böyük nüfuza malikdir və BMT
ailəsində öz konkret proqramı ilə seçilir. Azərbaycan da BMT-nin fəal üzvüdür. Keçən il oktyabr ayında
müstəqilliyimizin 20 illiyini qeyd edərkən, eyni zamanda, Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv
seçilmiĢdir. Hesab edirəm ki, bu, müstəqillik tarixində bizim ən böyük qələbəmizdir, ən böyük diplomatik
uğurumuzdur. Çünki gənc müstəqil dövlət üçün dünyanın bir nömrəli mötəbər qurumuna üzv seçilmək,
doğrudan da, böyük nailiyyətdir. Sevindirici hal ondan ibarətdir ki, namizədliyimizi 155 ölkə dəstəkləmiĢdir.
Bu, onu göstərir ki, son 20 il ərzində Azərbaycan özünü dünyaya etibarlı tərəfdaĢ, dost, ədaləti müdafiə edən
ölkə kimi tanıtdıra bilmiĢdir. Biz hazırda BMT Təhlükəsizlik ġurasında fəaliyyətə baĢlamıĢıq, prinsipial
mövqeyimizlə seçilirik. Gələn ay dünyanın bir nömrəli qurumuna biz sədrlik edəcəyik. Biz Təhlükəsizlik
ġurasında beynəlxalq hüququ və ədaləti müdafiə edəcəyik. Ədalətin tam Ģəkildə bərqərar olması üçün dünyada
aclıq olmamalıdır. Aclıq, yenə də deyirəm, bəlkə də ən böyük ədalətsizlikdir.
Bir daha demək istəyirəm və tam əminəm ki, Azərbaycan bu islahatlarda yeni uğurlar qazanacaq,
beynəlxalq təĢkilatlarla, FAO ilə əməkdaĢlığımız daha da dərinləĢəcəkdir.
Hörmətli dostlar, sonda demək istərdim ki, ümidvaram, qonaqlarımız, dostlarımız Ģəhərimizlə tanıĢ ola
biləcəklər. Bu, çox önəmli bir konfransdır. Bu konfrans Bakıda keçirilir. Bu konfransın gündəliyində çox
önəmli məsələlər qeyd olunubdur. Buna baxmayaraq, əksəriyyətiniz Azərbaycana ilk dəfədir ki, gəlib. Ona görə
də ümidvaram imkanınız olacaqdır ki, siz Bakımızı görəsiniz, Bakının mədəniyyəti ilə tanıĢ olasınız,
Azərbaycanı daha yaxĢı tanıyasınız və bizim dostlarımıza çevriləsiniz.
Bir daha sizə uğurlar arzu etmək istərdim. Cənab baĢ direktor, sizə və bütün həmkarlarınıza
təĢəkkürümü bildirmək və konfransın iĢinə uğurlar arzu etmək istərdim. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.-20 aprel.-№ 85.-S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
97
Nyu-Yorkda Prezident Ġlham Əliyevin adından Azərbaycanın BMT-yə üzv qəbul olunmasının
20-ci ildönümü və 2012-2013-cü illər üçün BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasına
qeyri-daimi üzv seçilməsi münasibətilə rəsmi qəbul təĢkil edilmiĢdir
Nyu-York, 4 may (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, mayın 3-də Nyu-Yorkda Prezident
Ġlham Əliyevin adından Azərbaycan Respublikasının BMT-yə üzv qəbul olunmasının 20-ci ildönümü və
ölkəmizin 2012-2013-cü illər üçün BMT Təhlükəsizlik ġurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi münasibətilə rəsmi
qəbul təĢkil edilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev, BMT-nin baĢ katibi Pan Gi Mun, ABġ-ın nüfuzlu
siyasi və ictimai xadimləri mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.
Bu il ölkəmizin BMT-yə qəbul olunmasının 20-ci ildönümüdür. 1992-ci il martın 2-də BMT BaĢ
Məclisinin 46-cı sessiyasında Azərbaycanın təĢkilata üzv qəbul olunması haqqında qətnamə qəbul edilmiĢdir.
Nyu-Yorkda - BMT-nin iqamətgahı qarĢısında təĢkilatın 181-ci üzvünün - Azərbaycanın bayrağı qaldırılmıĢdır.
Mayın 6-da isə təĢkilatda Azərbaycan nümayəndəliyi fəaliyyətə baĢlamıĢdır. Ötən müddətdə qurumla
əməkdaĢlıq Azərbaycanın dünya birliyinə sıx inteqrasiyasına nail olmaq və ölkəmizin beynəlxalq mövqeyini
möhkəmləndirməklə yanaĢı, həm də Ermənistanın təcavüzkar siyasətini ifĢa etməyə geniĢ imkan yaratmıĢdır.
Dövlətimizin baĢçısı mərasimdə çıxıĢ etdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Xanımlar və cənablar!
Hörmətli qonaqlar, hörmətli dostlar!
Dəvətimizi qəbul edib bu gün axĢam bizimlə olduğunuza görə, sizə çox minnətdaram. Belə bir
möhtəĢəm ziyafəti təĢkil etməkdən və sizin hamınızı burada görməkdən böyük Ģərəf hissi duyuram.
Burada uzun illərdən bəri tanıdığım insanları, bir çox dostları, o cümlədən yeni dostları görürəm. Əminəm ki,
hamımız bu günü hələ çox xatırlayacağıq. Bu gün biz Azərbaycanın müasir tarixində iki mühüm hadisəni qeyd
edirik. Ġyirmi il öncə Azərbaycan BMT-nin üzvü oldu. Ötən il isə ölkəmiz bu təĢkilatın Təhlükəsizlik ġurasına
üzv seçildi. Həmin iki əlamətdar hadisə bu gün qeyd olunur. Bir neçə gün öncə Azərbaycan Təhlükəsizlik
ġurasında sədrliyi qəbul etdi.
Mən bizə səs verən və etimad göstərən, xüsusilə seçki prosesinin ən mühüm məqamında bizi
dəstəkləyən Ģəxslərin hamısına təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Rəqabət isə çox güclü və ədalətli idi.
Azərbaycan səslərin çoxunu topladı. Bu, müstəqillik illərində göstərdiyimiz səylərin qiymətləndirilməsidir. Bu,
son iyirmi il ərzində kəskin surətdə dəyiĢmiĢ, qarĢısında olduqca böyük məqsədlər qoymuĢ və bu məqsədlərə
çatmağa çalıĢan müasir gənc ölkəyə göstərilən dəstəyin rəmzi oldu. Biz iyirmi il öncə müstəqil ölkəyə çevrildik.
Xalqımızın böyük tarixi, mədəniyyəti və adət-ənənələri vardır. Lakin biz müstəqil deyildik. Ġyirmi il öncə
dövlətimizi, dövlətçiliyi qurmaq, qonĢularımız və dostlarımızla sülh və dostluq Ģəraitində həyatımızı yaĢamaq
fürsəti bizə nəsib oldu.
Ġyirmi il ərzində baĢ verən dəyiĢikliklər göstərdi ki, Azərbaycan böyük uğurlar əldə edib. Biz siyasi
sistemdə böyük dəyiĢikliklərə nail olduq və köklü siyasi islahatlar həyata keçirdik. Bu gün Azərbaycan bütün
siyasi azadlıqları – mətbuat azadlığını, ifadə azadlığını, azad interneti, dini azadlığı təmin edən müasir,
demokratik və açıq ölkədir.
Azərbaycan çoxmillətli və çoxkonfessiyalı ölkədir. Biz bundan qürur hissi duyuruq. Bu, bizim
keçmiĢdən qalan irsimizdir. Siyasi sistemdən asılı olmayaraq, həyatımızın bütün dövrlərində Azərbaycan
dinlərin və xalqların qovuĢduğu, bir ailə kimi yaĢadığı məkan olub. Biz çox fərəhlənirik ki, həmin iyirmi il
ərzində biz keçmiĢimizin bu mühüm irsini nəinki qoruyub saxlamağa, o cümlədən əməkdaĢlıq, qardaĢlıq və
tərəfdaĢlıq ruhunu gücləndirməyə nail olduq.
Biz multikulturalizm ideyasına, müxtəlif mənĢəyə və dini köklərə malik olan insanların birgə
yaĢamasına və müasir ölkənin qurulmasına həsr olunmuĢ bir çox beynəlxalq tədbirləri də keçiririk.
Biz olduqca ciddi iqtisadi layihələri həyata keçirmiĢik. Bu isə, gündəliyimizin çox mühüm hissəsi olub. Çünki
biz planlı iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatına keçməli idik. Ġyirmi illik dövr ərzində bazar iqtisadiyyatının payı
ümumi daxili məhsulda 80 faizi ötüb. Bu gün isə biz inkiĢafı və iqtisadi islahatların nəticələrini həqiqətən hiss
edirik. Son on ildən az müddətdə ümumi daxili məhsul 3 dəfə artmıĢdır. Sənaye istehsalı da 3 dəfə artmıĢdır.
Yoxsulluq səviyyəsi təxminən 50 faizdən 7,6 faizə düĢmüĢdür. ĠĢsizlik səviyyəsi 5,4 faizdir. Biz “Holland
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
98
sindromu”na məruz qalmadıq və yalnız enerji sektorundan asılı olmamaq məqsədilə iqtisadiyyatımızı
Ģaxələndirdik.
Ġqtisadi islahatlarımızı davam etdirəcəyik. Çünki ölkə əhalisi üçün bu islahatların faydasını görürük.
Çox məmnunuq ki, beynəlxalq maliyyə təsisatları ölkəmizdə görülən iĢlərə dəstək verirlər və bunu
qiymətləndirirlər. Xüsusən də, iqtisadi və maliyyə böhranının baĢ verdiyi illərdə “Standard & Poor”, Fitch” və
“Moody’s” kimi əsas beynəlxalq maliyyə təsisatları kredit reytinqimizi yaxĢılaĢdırmıĢlar. Bu gün
iqtisadiyyatımız əvvəlki illərə nisbətən daha rəqabətədavamlıdır. Bu gün iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi artıq
reallıqdır. Biz ĠKT-nin inkiĢafı kimi məsələlər üzərində iĢləyirik, kosmos sənayesini yaradırıq, bir sözlə,
iqtisadiyyatımızı müasir və inkiĢaf edən iqtisadiyyata çeviririk. Məqsədimiz dünyanın inkiĢaf etmiĢ ölkələri
sırasında olmaqdır. Artıq 3 dəfə artmıĢ ümumi daxili məhsulu gələn 10 il ərzində daha 2 dəfə artırmaq və
yüksək gəlirli ölkəyə çevrilmək məqsədimiz vardır.
Biz, həmçinin sosial problemlərin həlli üzərində çalıĢırıq. Əsas sosial problemlərdən biri qaçqın və
məcburi köçkünlərlə bağlı vəziyyətdir. Artıq 20 ildir ki, Ermənistanın təcavüzündən və torpaqlarımızın
iĢğalından əziyyət çəkirik. Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ ərazisinin 20 faizi hələ də iĢğal
altındadır. BMT-nin Təhlükəsizlik ġurası məsələ ilə bağlı 4 qətnamə qəbul edib. Əfsuslar olsun ki, onlar hələ də
icra olunmayıb. Ermənistan onlara məhəl qoymur. Həmin qətnamələrdə erməni silahlı qüvvələrinin
ərazilərimizdən qeyd-Ģərtsiz və dərhal çıxarılması tələb olunur. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ
münaqiĢəsi regional sabitliyə əsas təhlükədir. Bu, regionda böyük ədalətsizlikdir və beynəlxalq hüquq
normalarının kobud Ģəkildə pozulması deməkdir. Azərbaycan BMT-yə 20 il öncə suveren və bütöv ölkə kimi
daxil oldu. Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın tarixi ərazisidir. O, hər zaman Azərbaycanın tarixi hissəsi olub. O,
hüquqi baxımdan Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. Əlbəttə ki, biz ərazi bütövlüyümüzün bərpasını, qaçqın və
məcburi köçkünlərimizin doğma yerlərinə qayıtmasını istəyirik.
Ölkəmizin problemləri və nailiyyətləri haqqında çox danıĢa bilərəm. Lakin ən vacibi odur ki, bizdə 20 il
öncə yaranmıĢ fürsətdən düzgün istifadə olunmuĢdur. Biz müstəqilliyimizi gücləndirə bildik, iqtisadiyyatımızda
dəyiĢiklik etdik, siyasi təsisatları qurduq, dostlarımızla yaxĢı tərəfdaĢlıq əlaqələri yaratdıq.
Bu gün gözəl Nyu-York Ģəhərində çıxıĢ edərək bildirmək istəyirəm ki, biz BirləĢmiĢ ġtatlarla ikitərəfli
münasibətlərimizə böyük əhəmiyyət veririk. Bu münasibətlərin böyük tarixi var və onlar bir çox sahələri əhatə
edir. Biz siyasi inkiĢaf, iqtisadi əməkdaĢlıq, enerji təhlükəsizliyi və bütövlükdə təhlükəsizlik məsələləri və
antiterror əməliyyatları ilə bağlı fəal əməkdaĢlıq edirik. Azərbaycan BirləĢmiĢ ġtatların etibarlı tərəfdaĢıdır və
20 illik dövr ərzində bu münasibətlər hər iki tərəf üçün strateji tərəfdaĢlıq münasibətlərinə çevrilib. Əminəm ki,
əlaqələrimizin gələcəyi də çox uğurlu olacaqdır. Hazırda biz regional miqyaslı mühüm məsələlər üzərində
iĢləyirik. Regionun aparıcı ölkəsi kimi güclü iqtisadiyyata malikik. Təhlükəsizlik ġurasının üzvü olan
Azərbaycan qlobal iĢlərdə öz rolunu oynamağa hazırdır.
Əlbəttə ki, regional səviyyədə irəli sürdüyümüz istər siyasi, istər iqtisadi, istərsə də enerji və digər
sahələrdə təĢəbbüslər yeni vəziyyət yaradır. Enerji təĢəbbüslərimiz regional enerji xəritəsini dəyiĢir və regionda
çiçəklənməyə, proqnozlaĢdırmaya doğru aparır. Biz qonĢularımızla sülh Ģəraitində yaĢamaq istəyirik və
dostlarımızla əməkdaĢlığı gücləndirmək arzusundayıq. Bir neçə ay öncə beynəlxalq ictimaiyyət və BMT ailəsi
bizə öz böyük dəstəyini verdi. Biz Təhlükəsizlik ġurasına seçildik. Bu gün mən bizə dəstək verən bütün ölkələrə
minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Seçilmək üçün biz 16 turdan keçməli olduq. Çox güclü rəqiblərimiz var
idi. Bu, güclü, lakin ədalətli rəqabət oldu. 155 ölkənin dəstəyini almaqdan qürur hissi duyuruq.
Mən bizə səs vermiĢ bütün tərəflərə bir daha təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Bu dostluq, dəstək, eləcə də ölkə
daxilində və qlobal səviyyədə gördüyümüz iĢlərə verilən qiymətin rəmzidir. Bu, həmçinin böyük məsuliyyətdir.
Gələn iki il ərzində biz bu məsuliyyəti Təhlükəsizlik ġurasındakı tərəfdaĢlarımızla bölüĢəcəyik. Sizi əmin edə
bilərəm ki, Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasının fəal və konstruktiv üzvü olacaqdır. Seçildiyimiz zaman mən
bəyanat verərək xalqımızı təbrik etdim və bildirdim ki, Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasında ədalət və
beynəlxalq hüququ müdafiə edəcəkdir. Bir daha sizi, dostlarımızı əmin etmək istəyirəm ki, biz bu prinsiplərə
sadiqik, sülh və beynəlxalq əməkdaĢlığa, sabitlik və inkiĢafa töhfə vermək üçün əlimizdən gələni edəcəyik.
Çox sağ olun, əziz dostlar. Bizimlə olduğunuza görə minnətdaram. Sizə ən xoĢ arzularımı çatdırıram.
Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.-5 may.-№ 98.-S.2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
99
Dövlətimizin baĢçısının sədrliyi ilə Nyu-Yorkda BMT Təhlükəsizlik ġurasının
yüksək səviyyəli iclası keçirilmiĢdir
Bakı, 4 may (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, mayın 4-də Nyu-Yorkda Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə BMT Təhlükəsizlik ġurasının yüksək səviyyəli iclası keçirilmiĢdir.
Ġclasda Azərbaycanın təĢəbbüsü ilə “Terror aktlarının beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə yaratdığı təhdidlər”
mövzusunda müzakirələr aparılmıĢdır.
Ötən ilin oktyabrında Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasına qeyri-daimi üzv seçilməklə müstəqil
olduğumuz 20 ildə xarici siyasətin ən böyük uğurlarından birini qazanmıĢdır. Bu məqsədlə keçirilən seçkilərdə
155 ölkənin səsini qazanaraq tarixi nailiyyətə imza atan ölkəmiz 2012-ci il yanvarın 1-dən Təhlükəsizlik
ġurasında səlahiyyətlərinin icrasına baĢlamıĢdır. ABġ, Çin, Rusiya, Böyük Britaniya və Fransa kimi daimi
üzvlərlə birgə Azərbaycanın da dünyanın bir nömrəli beynəlxalq təĢkilatının ən ali qurumunda iĢtirakı ölkəmizin
tutduğu yolun dünya tərəfindən dəstəklənməsinin əyani təsdiqidir. Bu, həm də beynəlxalq birliyin
Azərbaycanda yürüdülən siyasətə və Prezident Ġlham Əliyevin fəaliyyətinə verdiyi önəmin təzahürü, dünya
ictimaiyyətinin ölkəmizə olan inamı və etimadının ifadəsidir.
Prezident Ġlham Əliyev BMT Təhlükəsizlik ġurasının yüksək səviyyəli iclasında çıxıĢ etdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Ġndi isə mən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti kimi öz bəyanatımla çıxıĢ edəcəyəm.
Terrorçuluq beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə, o cümlədən bütün üzv dövlətlərdə insan hüquqlarının,
fundamental azadlıqların, demokratiyanın, siyasi müstəqilliyin, suverenliyin, ərazi bütövlüyünün və nəhayət,
sosial və iqtisadi inkiĢafın bərqərar olunmasına ciddi təhdiddir.
Azərbaycan terrorçuluğun bütün forma və təzahürlərini qəti surətdə pisləyir. Biz hesab edirik ki, bütün
terror aktları ağır cinayətdir, onlar pislənməli və bunu törədənlər isə cəzalandırılmalıdırlar. Terrorçulara öz
əməllərini əsaslandırmaq üçün heç vaxt imkan verilməməlidir. Səbəblərindən asılı olmayaraq, heç bir terror aktı
əsaslandırıla bilməz. Terrorçuluğun dəyiĢən mahiyyəti və siması, bir çox hallarda onun təcavüzkar separatizm,
ekstremizm və mütəĢəkkil cinayətkarlığa bağlılığı vardır.
Silahlı münaqiĢələrə məruz qalan yerlərdə, xüsusən də xarici hərbi iĢğal altında olan ərazilərdə
terrorçuluq ilə həmin məkanda olanlar arasında bir qayda olaraq sövdələĢmənin yaranmasına Ģəraitlər
formalaĢır. Azərbaycan müxtəlif yollarla terrorçuluğa məruz qalmıĢdır. Azərbaycan kənardan təĢkil olunan
terror fəaliyyətinin birbaĢa hədəfinə çevrilmiĢdir. Ermənistan Respublikası Azərbaycanın mülki əhalisi və
infrastrukturuna qarĢı onlarla terror aktı törətmiĢdir. Bunun nəticəsində 2 mindən artıq azərbaycanlı həyatını
itirmiĢdir. Ermənistan öz güc strukturlarının bilavasitə iĢtirakı ilə hazırladığı həmin terror aktlarını beynəlxalq
terror qruplarından istifadə edərək törətmiĢdir. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin fəal
fazasında Ermənistan etnik təmizləməyə nail olmaq üçün hərbi təcavüzlə yanaĢı, mülki əhaliyə qarĢı geniĢ
Ģəkildə terror aktlarından da istifadə etmiĢdir. Həmin vəhĢilik aktları 1992-ci ilin fevral ayında Xocalı əhalisinin
məhv edilməsi ilə kulminasiya nöqtəsinə çatdı. Həmin vaxt 613 günahsız insan, o cümlədən qadınlar, uĢaqlar və
yaĢlılar öz həyatı ilə vidalaĢmıĢdır. Yüzdən artıq qadın, altmıĢ üç uĢaq qətlə yetirilmiĢdir. Ermənistan, həmçinin
münaqiĢə zonasından uzaq məsafədə də ictimai nəqliyyatda və mühüm infrastruktur yerlərində, 1994-cü ildə
Bakı metrosunda bomba partlayıĢı və digər əməllər kimi terror aktlarını törədərək, mülki əhaliyə qarĢı mübarizə
apardı.
Bu gün Ermənistanın terror risklərindən irəli gələrək, biz əsasən terror hədələrinin tərəfimizdən
zərərsizləĢdirilməsinə baxmayaraq, bu risk yenə də yüksək olaraq qalır. Bir sıra terror aktlarının, o cümlədən
Azərbaycanın mülki infrastrukturlarına, xüsusən su rezervuarları və bəndlərinə, neft kəmərləri Ģəbəkəsinə
hücum edilməsi kimi əməllərin legitim hərbi taktikası olması ilə bağlı açıq bəyanatlar və fikirlər hələ də
müĢahidə edilir. Bunlar birmənalı surətdə mülki əhali arasında yüz minlərlə tələfatın olması ilə nəticələnə bilər.
Beynəlxalq terror təĢkilatlarının elementləri Ermənistanın təhlükəsizlik və müdafiə sektoruna inteqrasiya edilib.
Avropa dəyərlərinə və universal dəyərlərə sadiq olduğunu göstərməyə çalıĢan ölkə tərəfindən beynəlxalq terror
təĢkilatlarının üzvlərini qəhrəman kimi qələmə vermək və onlara abidələr ucaltmaq səylərini görmək təəssüf
doğurur.
Azərbaycanlılara qarĢı aparılmıĢ etnik təmizləmə siyasəti Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ
ərazisinin iyirmi faizinin iĢğalı ilə nəticələnmiĢdir. Bir milyondan artıq qaçqın və məcburi köçkün öz doğma
yurdlarından didərgin salınmıĢdır. BMT-nin Təhlükəsizlik ġurası erməni qoĢunlarının iĢğal edilmiĢ ərazilərdən
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
100
çıxarılmasını tələb edən dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Lakin əfsuslar olsun ki, Ermənistan təxminən iyirmi il
ərzində bu qətnamələrə məhəl qoymur.
Azərbaycanın iĢğal edilmiĢ əraziləri terrorçuluqla separatizm, ekstremizm və mütəĢəkkil cinayətkarlıq, o
cümlədən narkotik maddələrin dövriyyəsi, çirkli pulların yuyulması və silah qaçaqmalçılığı arasında olan əlaqə
baxımından böyük narahatlıq mənbəyidir. Ermənistanın terror hədələrinə əlavə olaraq, Azərbaycan beynəlxalq
terror qruplarından irəli gələn risk və təhlükələrlə hələ də üzləĢir. Ölkəmizin həssas regionlara yaxınlığı bu
hədələri bizim üçün daha qabarıq Ģəklə salır. Buna görə, Azərbaycan təbii olaraq milli səviyyədə geniĢmiqyaslı
tədbirləri görməkdədir və terrorçuluğun qarĢısının alınması üçün beynəlxalq səylərə fəal Ģəkildə töhfə verir.
Təhlükəsizliyin bölünməzliyinin carçısı olan Azərbaycan beynəlxalq antiterror koalisiyasına fəal Ģəkildə töhfə
verən ölkədir. Beynəlxalq ictimaiyyətin terrorçuluğun qarĢısının alınmasında böyük nailiyyətlər əldə etməsinə
baxmayaraq, bu bəlanın qarĢını almaq, ona qarĢı mübarizə aparmaq üçün hələ də çox iĢlər görülməlidir.
Beynəlxalq hüquqda terrorçuluğun aydın tərifinin olmaması nəinki ayrı-ayrı terrorçuları və terror təĢkilatlarını,
o cümlədən terror fəaliyyətini təĢviq edən və maliyyələĢdirən dövlətləri məsuliyyətə cəlb etməkdə beynəlxalq
ictimaiyyətin səylərinə maneə yaradır. Bu baxımdan, Azərbaycan terrorçuluğa qarĢı mübarizənin aparılmasında
səmərəli vasitə kimi xidmət edəcək beynəlxalq terrorçuluqla bağlı əhatəli konvensiya üzərində razılığın əldə
edilməsinin vacibliyini vurğulayır.
Terrorçuluğun aydın tərifi və beynəlxalq terrorçuluqla bağlı konvensiya həll olunmamıĢ bəzi
məsələlərin, o cümlədən terror hərəkətlərinin təĢkil edilməsi, maliyyələĢdirilməsi, təĢviq edilməsi,
təlimatlandırılması, digər birbaĢa və ya dolayı yolla dəstəklənməsindən çəkindirmək məsələlərinin həllinə töhfə
verə bilər. Bu cür razılığın əldə olunması terrorçuluğun əsas səbəblərinin əhatəli və açıq Ģəkildə müzakirəsinə
əsaslanmalıdır. Biz sosial və iqtisadi inkiĢaf, eləcə də təhsil məsələlərinin həlli üçün bu sahəyə hazırkı
beynəlxalq səylər çərçivəsində, o cümlədən BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatının mexanizmləri vasitəsilə birmənalı
olaraq lazımi diqqət yetirməliyik. Ġqtisadi çətinliklərlə müĢayiət olunan məhdud təhsil imkanları bir çox hallarda
dinləri təfsir etmək adı altında terror təĢviqatının aparılmasına zəmin yaradan amillər hesab edilə bilər. Terrora
qarĢı mübarizə hər hansı konkret din və ya mədəniyyətə hücum çəkmək üçün istifadə edilə bilməz. Bu gün biz
məhdud dini məlumatlılıq Ģəraitində yaĢayırıq və bu, müəyyən hallarda ĢiĢirdilmiĢ forma alır, bəzən etnik, dini
və mədəni köklərə malik münaqiĢələrin qızıĢdırılması üçün məkrli Ģəkildə sui-istifadə olunur. Son illər ərzində
bəzi ölkələrdəki islamofobiyanın qəbuledilməz səviyyədə olması bu cür böhtan xarakterli hərəkətlərin və səhv
konsepsiyaların qarĢısının alınmasında birgə səylərin və dialoqun olduqca böyük əhəmiyyətini təsdiqləmiĢdir.
Azərbaycan sivilizasiyaların dialoqu iĢinə töhfə verməyə çalıĢır. Ölkəmiz müxtəlif dinlərin nümayəndələri
arasında daha yaxĢı anlaĢmanın yaradılmasına xidmət edən çoxsaylı tədbirlər keçirir. Azərbaycan çoxmillətli və
çoxkonfessiyalı ölkədir, bütün millətlərin və dinlərin nümayəndələri ölkəmizdə sülh, anlaĢma Ģəraitində
yaĢayırlar. Ölkəmizdə aparılan çoxmədəniyyətli dialoq müxtəlif dinlərə və mənĢəyə malik olan insanlar arasında
sülh Ģəraitində birgəyaĢayıĢın yaxĢı nümunəsi kimi istifadə oluna bilər. Azərbaycan tolerantlıq ölkəsidir və biz
keçmiĢin bu irsini yüksək dəyərləndiririk. Bu gün isə, biz bütün xalqların və dinlərin nümayəndələri arasında
tərəfdaĢlıq və qardaĢlıq ruhunu yaratmaq məqsədilə səylərimizi artırmağa çalıĢırıq.
Ġqtisadi inkiĢafdan danıĢdıqda, bu, terrorçuluğa qarĢı mübarizə aparmağın, yaxĢı idarəçiliyi təmin
etməyin və xalq üçün daha yaxĢı Ģərait yaratmağın ən mühüm aspektidir. Son on il ərzində Azərbaycan iqtisadi
dəyiĢikliklər sahəsində böyük irəliləyiĢə nail olub. Ölkəmizin müstəqilliyinin tarixi qısadır. Yalnız iyirmi il öncə
müstəqilliyi bərpa etmiĢik. Lakin bu illər islahatlar, dəyiĢikliklər, inkiĢaf və tərəqqi illəri olub. On ildən az
müddətdə iqtisadiyyatımız üç dəfə artıb. Yoxsulluq təxminən əlli faizdən yeddi faizə düĢüb. Bir milyon iĢ yeri
açılıb. Bir çox sosial layihələr və proqramlar həyata keçirilir. Eyni zamanda, beynəlxalq maliyyə təsisatları
gördüyümüz iĢləri dəyərləndirir. “Fitch”, “Moody’s” və “Standard & Poor” kimi üç əsas beynəlxalq təĢkilat bu
yaxınlarda kredit reytinqimizi yaxĢılaĢdırmıĢdır. Bu, xüsusən də maliyyə və iqtisadi böhran illərində inkiĢafın
yaxĢı göstəricisidir. Buna görə, yoxsulluğa qarĢı mübarizə, yeni iĢ yerlərinin açılması, mükəmməl
qanunvericilik bazasının formalaĢması, qanunun aliliyi, korrupsiyaya qarĢı mübarizə kimi bütün bu amillər
ölkənin inkiĢafına və eyni zamanda, terrorçuluğa qarĢı mübarizədə səylərin səfərbər olunmasına xidmət edir.
Əminəm ki, terrorçuluğa qarĢı mübarizənin aparılması iĢində bütün səylərimizi birləĢdirməliyik. Terrorçuluğun
hazırkı siması və onun beynəlxalq sülh və sabitliyə təhlükə olan digər hədələrlə bağlılığı dövlətlər arasında daha
sıx əməkdaĢlığı, o cümlədən BMT-nin daha yaxĢı, əlaqələndirilmiĢ, ahəngdar və sistemli yanaĢmasını tələb edir.
Bununla belə, dövlətlər arasında münaqiĢələrin olması, xarici hərbi təcavüz və təcavüzkar separatizm
terrorçuluq üçün münbit Ģərait yaradır. Buna görə, beynəlxalq ictimaiyyət beynəlxalq hüququn ümumi qaydada
qəbul edilmiĢ normaları və prinsipləri əsasında münaqiĢələrin, xüsusən ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi və
dövlətlərin beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ sərhədlərinin toxunulmazlığına aid məsələlərin həllinə çalıĢmalı və
ölkələrə öz əraziləri üzərində suverenliyin bərpa edilməsinə yardım etməlidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
101
Fürsətdən istifadə edərək, BMT-nin bütün üzvlərinə Azərbaycanın namizədliyini dəstəklədiyinə görə
təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Ötən ilin oktyabrında qısa tariximizdə ilk dəfə olaraq Azərbaycan
Təhlükəsizlik ġurasının qeyri-daimi üzvü seçilmiĢdir. Bu, böyük məsuliyyətdir və biz bu məsuliyyəti üzərimizə
götürməyə hazırıq. Azərbaycan ədalət ideallarını, beynəlxalq hüququ və bütün ölkələr arasında sülh Ģəraitində
əməkdaĢlığı müdafiə edəcəkdir. Biz bölgəmizdə region ölkələrini bir araya gətirmək üçün çox çalıĢırıq.
TəĢəbbüslərimiz regional əməkdaĢlığın dostluq, tərəfdaĢlıq və yaxĢı qonĢuluq ruhunda geniĢləndirilməsinə
yönəlib.
Biz birmənalı olaraq Təhlükəsizlik ġurasında sədrliyimiz zamanı böyük töhfəmizi verəcəyik. Mən
BMT-dəki bütün dostlarımızı və üzv dövlətləri əmin edə bilərəm ki, Azərbaycan bütün ölkələr qarĢısında
etibarlı və dost tərəfdaĢ olacaqdır. Biz əməkdaĢlıq və tərəfdaĢlığımızı geniĢləndirmək istəyirik. Bu dəstəyə görə
çox minnətdarıq.
Ölkəmizin böyük tarixi, mədəniyyəti və adət-ənənələri vardır. Lakin müstəqil ölkə kimi bizim hələ
iyirmi yaĢımız vardır. Bu illər dəyiĢikliklər, inkiĢaf və dünyaya təqdimat illəri olmuĢdur. Namizədliyimizin 155
ölkə tərəfindən dəstəklənməsi faktı bir tərəfdən göstərir ki, biz özümüzü təqdim etməyi bacardıq. Eyni zamanda,
bu, beynəlxalq ictimaiyyətin bizə verdiyi dəstəyi, bizə olan etimadı və inamını nümayiĢ etdirir, bu məsuliyyəti
bizə həvalə edir. Sizi əmin edə bilərəm ki, biz bu məsuliyyəti üzərimizə götürməyə hazırıq. Bizə etimad
göstərənlərin etimadını doğruldacağıq və əlimizdən gələni edəcəyik ki, hamımız üçün daha da proqnozlaĢdırılan
və təhlükəsiz dünyanı yaradaq. Çox sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.-6 may.-№ 99.-S.1-32.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
102
Prezident Ġlham Əliyev Azərbaycanın Ģimal-qərb bölgəsində baĢ vermiĢ zəlzələnin nəticələrinin
aradan qaldırılması ilə bağlı görülən tədbirlərlə yerində tanıĢ olmaq üçün
təbii fəlakət bölgəsində səfərdə olmuĢdur
Mayın 9-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev zəlzələdən zərər çəkmiĢ bölgənin
sakinləri ilə görüĢmək və təbii fəlakətin nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı görülən tədbirlərlə yerində
tanıĢ olmaq üçün təyyarə ilə Zaqatala rayonuna gəlmiĢdir.
Daha sonra Zaqatala rayonunda zəlzələ ilə bağlı yaradılan qərargahda Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi
ilə müĢavirə keçirildi.
Dövlətimizin baĢçısı müĢavirədə çıxıĢ etdi.
Prezident Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Ġki gün əvvəl Zaqatala, Qax, Balakən rayonlarında güclü zəlzələ baĢ vermiĢdir. Zəlzələ nəticəsində
böyük dağıntılar olmuĢdur. Ġlkin məlumata görə, dağılmıĢ evlər yüzlərlə hesablanırdı. Son məlumata görə, 3
minə qədər fərdi ev dağılmıĢ, yaxud da ki, qəzalı vəziyyətə düĢmüĢdür. Bir sözlə, qəzalı vəziyyətdə olan evlərdə
də yaĢamaq mümkün deyildir.
Fövqəladə Hallar Nazirliyi dərhal təbii fəlakətlə bağlı fəaliyyətə baĢlamıĢdır, qərargah yaradılmıĢdır,
vəziyyət təhlil edilmiĢdir, insanlar təhlükəsiz yerlərə köçürülmüĢlər. XoĢbəxtlikdən heç bir insan itkisi
olmamıĢdır. Dərhal bölgəyə çadırlar gətirilmiĢ və quraĢdırılmıĢdır. Ġnsanlar müvəqqəti olaraq çadırlarda və
qohumlarının evlərində yerləĢdirilmiĢlər. Yüzlərlə sosial obyekt, iyirmidən çox məktəb, uĢaq bağçaları, tibb
məntəqələri sıradan çıxmıĢdır. Bir sözlə, bu, çox böyük və dəhĢətli təbii fəlakətdir.
Azərbaycan dövləti güclü dövlətdir və bütün təbii fəlakətlərin fəsadlarının aradan qaldırılması üçün
bizdə kifayət qədər imkanlar vardır. Hazırda səfərbərlik iĢləri demək olar ki, yekunlaĢmıĢdır. Ağır texnika
gətirilmiĢdir, əlavə çadırlar gətirilir. Ġnsanların müvəqqəti məskunlaĢması üçün bütün lazımi tədbirlər görülür.
Ancaq o da həqiqətdir ki, çadırlarda yaĢamaq çox ağırdır, çətindir. Biz çalıĢmalıyıq ki, qısa müddət ərzində bu
vəziyyətdən Ģərəflə çıxaq.
Ġlk növbədə, təhlil iĢləri davam etdirilməlidir. Çünki hələ ki, bizdə tam məlumat yoxdur. Qəzalı
vəziyyətdə olan evlərin sayı getdikcə artmaqdadIr və beləliklə, gələn günlərdə də təhlil iĢləri aparılmalıdır.
DağılmıĢ və qəzalı vəziyyətə düĢmüĢ evlərin dəqiq ölçüləri müəyyən edilməlidir. Bu məsələlər ev sahibləri ilə
birlikdə təhlil edilməlidir. Yəni, söküləcək hər bir evin dəqiq ölçüləri müəyyən edilməlidir. Söküləcək evlərin
yerində yeni evlər tikiləcəkdir. Evlərin layihələri, - mən artıq göstəriĢ vermiĢəm, - insanlara da təqdim
edilməlidir. Tikiləcək evlər dağılmıĢ evlərdən daha geniĢ, daha da böyük olmalıdır. VətəndaĢların arzuları da
tikiləcək evlərdə öz əksini tapmalıdır.
Bütün dağılmıĢ və qəzalı vəziyyətdə olan məktəblər yeni tədris ilinə qədər yenidən tikilməlidir. Bu, çox
böyük iĢdir, böyük maliyyə vəsaiti və texniki imkanlar tələb edən məsələdir. Ancaq biz çalıĢmalıyıq ki, bütün
bu məsələlər maksimum qısa müddət ərzində həllini tapsın.
Bununla paralel olaraq, seysmoloji vəziyyətə daim nəzarət olunmalıdır. Çünki bildiyiniz kimi, bir neçə
təkan olmuĢdur və yenə də deyirəm, xoĢbəxtlikdən birinci təkan o qədər güclü olmamıĢdır. Ġnsanlar evləri tərk
etmiĢlər, ondan sonrakı təkanlar əsas dağıntılara səbəb olmuĢdur və istisna edilmir ki, təkanlar bundan sonra da
baĢ versin. Ona görə seysmoloji vəziyyətə tam nəzarət edilməlidir. Yəni tikinti-bərpa iĢlərinə ancaq seysmoloji
vəziyyət tam sabitləĢdikdən sonra baĢlanılmalıdır.
Müvəqqəti məskunlaĢma yerlərində bütün məiĢət məsələləri öz həllini tapmalıdır. Mənə verilən
məlumata görə, artıq bu istiqamətdə böyük iĢlər görülmüĢdür. Ġnsanların xahiĢlərini nəzərə alaraq, çadırlar hər
bir vətəndaĢın həyətində quraĢdırılır. Biz bu arzuları da yerinə yetiririk, baxmayaraq ki, əlbəttə, iĢin daha da
səmərəli və tezliklə görülməsi üçün çadırların bir yerdə quraĢdırılması məqsədəmüvafiq olardı. Ancaq biz
insanların istəklərini nəzərə alaraq hər bir həyətdə çadırları qururuq. Ġçməli su, elektrik məsələləri də öz həllini
tapmalıdır. Ġctimai yerlər artıq müəyyən edilib, səyyar hamamlar, ərzaq məntəqələri, yeməkxanalar və tibb
məntəqələri quraĢdırılır və quraĢdırılmalıdır. Yəni, bütün müvafiq qurumlar öz vəzifə borclarını yerinə yetirirlər
və elə etməliyik ki, insanların əziyyətini minimum səviyyəyə endirək. Nə qədər mümkünsə insanların
müvəqqəti məskunlaĢma yerlərində gözəl Ģərait yaradaq ki, onlar az əziyyət çəksinlər.
Təmir-bərpa iĢləri Ģübhəsiz ki, keyfiyyətlə aparılmalıdır. Dağılan evlərin böyük əksəriyyəti onilliklər
bundan əvvəl tikilmiĢ evlərdir. Keyfiyyətsiz materiallardan istifadə olunmuĢdur və texnoloji qaydalara riayət
edilməmiĢdir. Yeni tikiləcək evlər qeyd etdiyim kimi, həm dağılmıĢ evlərdən daha da böyük olmalıdır və həm
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
103
də Ģübhəsiz ki, keyfiyyətli olmalıdır. Bütün texnoloji qaydalar tətbiq edilməlidir ki, insanlar bu evlərdə rahat
yaĢasınlar.
Azərbaycan dövləti təbii fəlakətin fəsadlarının aradan qaldırılması üçün bütün imkanlarını səfərbər edib.
Dünən mənim göstəriĢimlə bu məqsədlər üçün 20 milyon manat vəsait ayrılıbdır. Ancaq real vəziyyət, yəni,
yeni məlumatlar göstərir ki, bu vəsait bizə kifayət etməyəcəkdir. Biz növbəti mərhələdə əlavə vəsaitin
ayrılmasına da baxmalıyıq. Dövlət büdcəsində və ehtiyat fondlarında vəsait var və biz bu vəsaitdən istifadə edib
bütün məsələləri tezliklə həll etməliyik. Bizi çox böyük iĢlər gözləyir. Üç minə qədər evin tikintisi çox böyük
maliyyə vəsaiti tələb edəcəkdir və texniki məsələlər öz həllini tapmalıdır. Biz çalıĢmalıyıq ki, bütün evləri qısa
müddət ərzində bərpa edək ki, insanlar az əziyyət çəksinlər. Bütün müvafiq qurumlar, yerli icra orqanları burada
əlaqəli Ģəkildə fəaliyyət göstərməlidir. Bu məqsədlə qərargah yaradılıbdır və biz bütün iĢləri ardıcıllıqla və
keyfiyyətlə görməliyik.
Bizim siyasətimizin mərkəzində insan amili dayanır. Bizim siyasətimiz sosialyönümlüdür və
Azərbaycanda aparılan islahatlar, ilk növbədə, insanların rahat yaĢamasına yönəldilibdir. Əlbəttə, ağır vəziyyətə
düĢmüĢ vətəndaĢlarımızın problemlərinin həlli bizim üçün həmiĢə olduğu kimi, prioritetdir. Bizim dövlət güclü
dövlətdir, biz istənilən sınaqdan Ģərəflə çıxa bilirik və təcrübə də bunu göstərmiĢdir. Ġki il bundan əvvəl baĢ
vermiĢ daĢqınlar nəticəsində minlərlə ev dağılmıĢdı. O evlər yenidən quruldu, yeni qəsəbələr tikildi, kəndlər
bərpa edildi, məktəblər inĢa olundu, yollar çəkildi. Yəni, təcrübəmiz var, xilasedicilərimiz baĢqa ölkələrdə
xilasetmə missiyalarında uğurla fəaliyyət göstərirlər. Xilasedicilərimiz həm yanğınların, zəlzələlərin və digər
təbii fəlakətlərin fəsadlarının aradan qaldırılmasında artıq çox böyük peĢəkarlıq nümayiĢ etdiriblər. Öz
problemlərimizi biz özümüz həll edəcəyik. Bizdə kifayət qədər imkanlar, çadırlar, səyyar mətbəxlər vardır.
Yenə də deyirəm, məsələnin hərtərəfli həlli üçün təhlil, söküntü, tikinti-bərpa iĢləri, eyni zamanda, insanların
normal yaĢamasını təmin etmək üçün bütün məsələlər öz həllini tapmalıdır və əminəm ki, tapacaqdır.
X X X
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox yaxĢı. Yerli icra orqanları da öz vəzifə borclarını bilirlər. Daim,
ümumiyyətlə bütün dövrlərdə insanlarla əlaqədə olmaq lazımdır. Hər bir məntəqədə, hər bir kənddə insanların
problemlərini araĢdırmaq və həll etmək lazımdır. Xüsusilə belə çətin anlarda vətəndaĢlar sizin qayğınızı daha da
çox hiss etməlidirlər. Sizin qəsəbə, kənd nümayəndələri daim bu iĢlərdə fəal olmalıdırlar. Ġndi dövlət qurumları
tərəfindən bütün lazımi tədbirlər görülür. Siz də öz tərəfinizdən bütün bu iĢlərdə fəal iĢtirak etməlisiniz. Bu
vəziyyətdən çıxmaq üçün sizin bütün imkanlarınız səfərbər olunmalıdır.
Bütün vəzifələr aydındır. Mən Ģübhə etmirəm ki, biz bu sınaqdan da uğurla və Ģərəflə çıxacağıq. Bütün
evlər, məktəblər yenidən tikiləcəkdir. Ġndi fövqəladə hallar naziri deyir ki, 74 məktəb tikilməlidir. Çox böyük
iĢdir. ÇalıĢmaq lazımdır ki, tədris ilinə qədər biz bunu edək və əlbəttə ki, siz yeni məlumatın hesablamalarını da
təqdim edin. Əlavə vəsait nə qədər və nə vaxt lazım olacaqdır?! Ġndi ayrılan 20 milyon manat vəsaitdən artıq
istifadə etməyə baĢlayın. Ancaq əlbəttə ki, bu məqsədlər üçün, yəni, fəsadların aradan qaldırılması üçün lazım
olan vəsait indi ayırdığımızdan qat-qat çox olacaqdır.
Bir daha demək istəyirəm ki, bu, çox güclü təbii fəlakətdir, çox güclü zəlzələdir. Yeddi bal gücündə
zəlzələ çox güclü zəlzələ hesab olunur. Yenə də deyirəm, xoĢbəxtlikdən insan itkisi olmamıĢdır. Biz bütün
imkanlarımızı səfərbər edib tezliklə zəlzələnin fəsadlarını aradan qaldırmalıyıq, yeni evləri tikməliyik. Ġnsanlar
da bir daha görəcəklər ki, Azərbaycan dövləti güclü dövlətdir və bizim dövlət siyasətimizin mərkəzində
Azərbaycan vətəndaĢı dayanır və bizim bu sahədəki siyasətimiz dəyiĢməz olaraq qalır. Əminəm ki, zəlzələdən
əziyyət çəkmiĢ bütün kəndlərdə qısa müddət ərzində yeni gözəl evlər, binalar tikiləcək və insanların güzəranı
daha da yaxĢı olacaqdır. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.-11 may.-№ 102.-S.3-5.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
104
Bakıda Heydər Əliyev Mərkəzi açılmıĢ, ulu öndərin anadan olmasının 89-cu ildönümü və
Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyətə baĢlamasının 8 illiyi münasibətilə
təntənəli mərasim keçirilmiĢdir
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 10 may (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, mayın 10-da Bakıda Heydər Əliyev Mərkəzi açılmıĢ,
ulu öndərin anadan olmasının 89-cu ildönümü və Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyətə baĢlamasının 8 illiyi
münasibətilə təntənəli mərasim keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev, xanımı Mehriban Əliyeva və ailə üzvləri
mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.
Dövlətimizin baĢçısı mərasimdə çıxıĢ etdi.
Prezident Ġlham Əliyevin
nitqi
- Hörmətli xanımlar və cənablar,
Əziz dostlar!
Bu gün biz Azərbaycan xalqının böyük oğlu Heydər Əliyevin anadan olmasının 89-cu ildönümünü qeyd
edirik. Bu əziz gündə biz Heydər Əliyev Mərkəzinin açılıĢına toplaĢmıĢıq. Mən bu münasibətlə sizin hamınızı
ürəkdən təbrik edirəm.
Heydər Əliyev Mərkəzi nadir memarlıq abidəsidir. Mərkəzin yaradılması haqqında fikirlər təqribən 6-7
il bundan əvvəl yaranmağa baĢlamıĢdı. O vaxt belə bir fikir yarandı ki, Bakıda çoxfunksiyalı gözəl memarlıq
abidəsi olan mərkəz yaradılsın. Mərkəzə ulu öndərin adı verilsin. Biz araĢdırmalar aparmağa baĢladıq. Əsas
məsələ yerin düzgün seçilməsi idi. Bildiyiniz kimi, bu ərazidə uzun illər bundan əvvəl yaradılmıĢ Səttarxan
zavodu fəaliyyət göstərirdi. Əslində, zavod köhnəlmiĢdi və burada istehsal olunan məhsullar müasir tələblərə
cavab vermirdi. Buna baxmayaraq, zavodun fəaliyyətini dayandırmamaq məqsədi ilə o baĢqa yerə köçürüldü,
ərazi təmizləndi və tikinti baĢlandı. Zavodun ərazisi 16 hektar təĢkil edirdi. Ġndi bu ərazidə bu möhtəĢəm bina
ucaldılmıĢ və gözəl park yaradılmıĢdır.
Ġkinci məsələ mərkəzin memarlıq tərəfi idi. Bu məqsədlə dünya Ģöhrətli memar Zaha Hadid öz
təkliflərini irəli sürmüĢdü. Dərhal onun təklifləri təhlil edilməyə baĢlandı və qərar qəbul edildi ki, Heydər
Əliyev Mərkəzi məhz bu layihə əsasında yaradılmalıdır. Çünki bu, nadir memarlıq əsəridir. Dünyada analoqu
olmayan, müasirliyi özündə təcəssüm etdirən çoxfunksiyalı bir binadır. Binanın xarici görünüĢü müxtəlif
fərziyyələr irəli sürməyə imkan verir. Bəziləri bu mərkəzi dalğaya, bəziləri küləyə bənzədirlər. Bu, təbiidir, hər
bir insanın öz fantaziyaları əsasında fikirləri yarana bilər. Hər halda bu bina həm memarlıq baxımından, həm
funksional baxımdan nadir binadır.
BeĢ il bundan əvvəl – 2007-ci ildə binanın bünövrəsi qoyuldu, tikintisi baĢlandı. Əlbəttə, bu gözəl
memarlıq əsərini reallığa çevirmək lazım idi və mən bu gün bu fürsətdən istifadə edərək həm dünya Ģöhrətli
memar Zaha Hadidə, eyni zamanda, binanın tikintisi ilə məĢğul olan bütün insanlara bu gözəl əsəri
yaratdıqlarına görə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.
Siz, əziz dostlar, ilk dəfədir ki, bu binaya gəlmisiniz. Mən isə tikinti zamanı dəfələrlə buralarda
olmuĢam və tikinti daim nəzarət altında idi. Bina ilə tanıĢlıq üçün imkanlar olacaqdır. Həm sizin, həm
Azərbaycan vətəndaĢlarının. Çünki bu bina çoxfunksiyalı mərkəzdir. Burada iclaslar və konsert, rəsmi qəbullar
və konfrans zalları vardır, Heydər Əliyev Muzeyi fəaliyyət göstərəcəkdir. Kitabxana, sərgi salonları nəzərdə
tutulubdur, digər otaqlar və zallar vardır. Bina Azərbaycan vətəndaĢlarına hərtərəfli Ģəkildə xidmət
göstərəcəkdir.
Binanın ərazisi, qeyd etdiyim kimi, 16 hektardır. Gözəl parklar salınıb. Ġnsanların rahatlığı üçün
eskalatorlar quraĢdırılıb. Əminəm ki, bu Mərkəz və Mərkəzin ətrafı Ģəhərimizin gözəlləĢməsinə xidmət
göstərəcəkdir və eyni zamanda, insanların istirahət yerinə çevriləcəkdir.
Bakı sürətlə gözəlləĢir, inkiĢaf edir. Bakıda həm qədimlik, həm müasirlik vəhdət təĢkil edir. Bakı qədim
və müasir Ģəhərdir. Bakının ənənəvi qədim rəmzləri vardır ki, biz bu rəmzlərlə haqlı olaraq fəxr edirik. Qız
qalası Bakının ən əsas rəmzlərindən biridir. Dənizkənarı bulvar Bakının rəmzidir. ġirvanĢahlar sarayı, Qobustan
qoruğu, ĠçəriĢəhər Bakının qədim və köhnə rəmzləridir. Müasir Bakımızın müasir rəmzləri isə bu illərdə
yaradılır. Onların arasında qeyd edə bilərəm, 3,5 kilometrdən 14 kilometrə qədər uzadılan Bakı bulvarı, onun
köhnə hissəsi, yeni hissəsi və Bayraq Meydanı ətrafında tikilən bulvar.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
105
Bayraq Meydanı Ģəhərimizin, ölkəmizin müasir rəmzidir. Dünyanın ən böyük bayrağı və ən möhtəĢəm
Bayraq Meydanı Bakıdadır. Bu meydanın ərazisi 60 hektardır. Bu da möhtəĢəm, nadir memarlıq abidəsidir, eyni
zamanda, dövlətçiliyimizin rəmzidir.
Yeni rəmzlərdən söhbət açarkən, əlbəttə, “Alov qüllələri”ni qeyd etməliyəm. Bu da müasir, inkiĢaf edən
Bakımızın rəmzidir. Yeni istismara verilən “Bakı kristal zalı” və nəhayət Heydər Əliyev Mərkəzi. Bu binalar da
Bakının müasir rəmzləridir. Əminəm ki, Bakıya gələn hər bir vətəndaĢ, hər bir qonaq Ģəhərin qədim və müasir
rəmzlərini görəcək, onlarla tanıĢ olacaqdır. Onlar görəcəklər ki, Azərbaycanda həm qədim tarixə böyük diqqət
və hörmət vardır, eyni zamanda, Azərbaycan sürətlə inkiĢaf edən müasir dövlətdir və Azərbaycanın inkiĢafı o
qədər sürətlə gedir ki, biz belə gözəl memarlıq əsərləri yarada bilirik.
Heydər Əliyev Mərkəzi artıq dünya memarlıq siyahısına daxil edilibdir. Heydər Əliyev Mərkəzi
memarlıq möcüzəsidir. Təbii ki, bu Mərkəz müstəqilliyimizin banisi Heydər Əliyevin adını daĢıyır.
Heydər Əliyev bütün dövrlərdə öz xalqına sədaqətlə xidmət etmiĢdir. Onun xalq, dövlət qarĢısında misilsiz
xidmətləri vardır. O, bütün dövrlərdə Azərbaycan xalqının rifah halının yaxĢılaĢdırılmasına və Azərbaycanın
inkiĢafına böyük səylər qoymuĢdur. 1970-1980-ci illərdə onun rəhbərliyi altında Azərbaycan Sovet Ġttifaqında
ən geridə qalmıĢ yerlərdən ən qabaqcıl yerlərə qədər yol keçmiĢdir. Onun rəhbərliyi altında o illərdə güclü
sənaye potensialı yaradılmıĢdır ki, bu gün də bu potensial müasir və müstəqil Azərbaycana xidmət göstərir.
Heydər Əliyevin fəaliyyəti uzunmüddətli inkiĢafa hesablanmıĢdır. Onun təĢəbbüsü ilə baĢlanmıĢ layihələr,
tikilmiĢ müəssisələr bu gün də xalqımıza, dövlətimizə xidmət göstərir. 1987-ci ildə Heydər Əliyev Sovet
Ġttifaqının siyasi rəhbərliyindən uzaqlaĢdırılandan sonra Azərbaycanın problemləri baĢlamıĢdır. Ondan iki həftə
sonra erməni lobbisi tərəfindən baĢlanmıĢ kampaniya nəticəsində Dağlıq Qarabağı Azərbaycandan ayırıb
Ermənistana birləĢdirmək ideyası ortaya qoyulmuĢdur. Bu ideya ətrafında Ermənistan və onun havadarları
Azərbaycana qarĢı iĢğalçı siyasətini baĢlamıĢdır. Heydər Əliyev amili, onun gücü imkan vermirdi ki, belə
iddialar ortaya qoyulsun. Onun istefasından iki həftə sonra bu planlar reallaĢmağa baĢlamıĢdır.
1988-ci ildə Azərbaycana qarĢı növbəti təxribat - Sumqayıt hadisəsi baĢ vermiĢdi. Ġstintaq materialları dərc
edilib. Heç kim üçün sirr deyil ki, Sumqayıt hadisələrini erməni millətçiləri törətmiĢdilər. Bu, onların təxribatı
idi və orada ən çox qəddarlıq göstərən erməni millətindən olanlar idi. Məqsəd də aydındır ki, bu hadisədən
istifadə edib Azərbaycana qarĢı əsassız iddialar irəli sürülsün və ondan sonra azərbaycanlılara qarĢı soyqırımı
əsaslandırılsın.
1990-cı ildə Azərbaycan xalqına qarĢı təcavüz edilmiĢdir. Qanlı Yanvar hadisələri baĢ vermiĢdir. 1992-
ci ildə Xocalı soyqırımı törədilmiĢdir. 1992-ci ilin mayında ġuĢa və Laçın rayonları iĢğal altına düĢmüĢdür.
1993-cü ilin aprel ayında Kəlbəcər rayonu iĢğal altına düĢmüĢdür və beləliklə, Dağlıq Qarabağ ilə Ermənistan
arasında coğrafi bağlantı yaranmıĢdır.
Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətdə olmadığı dövrdə Azərbaycan xalqının baĢına gör nə qədər bəlalar
gətirilmiĢdir. XoĢbəxtlikdən Azərbaycan xalqı müdriklik göstərərək 1993-cü ildə vətəndaĢ müharibəsi gedə-
gedə ulu öndərə müraciət etmiĢ, onu siyasi rəhbərliyə dəvət etmiĢ və imkan vermiĢdir ki, Azərbaycan bu ağır,
çətin vəziyyətdən çıxa bilsin. Yalnız Heydər Əliyev siyasəti, onun müdrikliyi, cəsarəti, xalqa olan münasibəti və
xalq tərəfindən ona olan inamın nəticəsində biz o böhranlı vəziyyətdən çıxa bildik. Bütün qanunsuz silahlı
birləĢmələr tərksilah edildi, sabitlik yarandı, asayiĢ bərpa edildi, vətəndaĢ qırğınına son qoyuldu və ölkə inkiĢaf
etməyə baĢladı.
Ona görə biz deyəndə ki, Heydər Əliyev müasir və müstəqil Azərbaycanın banisidir, yanılmırıq.
Həqiqətən də belədir. Çünki müasir tariximiz, Ģanlı tariximiz 1993-cü ildən baĢlayır. O ildən 2003-cü ilə qədər
Azərbaycan böyük və uğurlu yol keçmiĢdir, dövlətçiliyin əsasları qoyulmuĢdur. Mütərəqqi Konstitusiya qəbul
edilmiĢdir, ümumi dövlət quruculuğu prosesi baĢlamıĢdır, əsaslı siyasi və iqtisadi islahatlar reallaĢmıĢdır,
Azərbaycan dünya miqyasında özünü tanıtdıra bilmiĢdir və beynəlxalq təĢkilatlara üzv olmuĢdur.
Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə aparılan iqtisadi islahatlar bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə söykənirdi. Bu da
inqilabi bir dəyiĢiklik idi. Həm siyasi islahatlar, həm iqtisadi islahatlar bugünkü inkiĢafı Ģərtləndirir.
O vaxtkı ağır Ģəraitdə Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə neft strategiyası reallaĢmağa baĢlamıĢdır. Onun tərəfindən
baĢlanmıĢ bu strategiya bu gün davam etdirilir, zənginləĢdirilir. Azərbaycanın uğurlu inkiĢafını Ģərtləndirən əsas
amillərdən biri də Heydər Əliyev neft strategiyasıdır.
Ordu quruculuğu prosesi baĢlamıĢdır. Azərbaycanda nizami ordu demək olar ki, yox idi. Ayrı-ayrı
silahlı birləĢmələr, müxtəlif siyasi qüvvələrə tabe olan birləĢmələr müharibəni lazımi səviyyədə apara
bilmirdilər. Nizami ordunun yaradılması tarixi hadisədir. Bu gün ordumuz güclənir və istənilən məsələni həll
etməyə qadirdir. Yəni, biz bütün sahələrdə bugünkü Azərbaycan reallıqlarında Heydər Əliyevin izini görürük.
Onun təĢəbbüsü ilə dövlətimizin ideoloji əsasları formalaĢmıĢdır. Güclü və möhkəm təməl, milli dəyərlər
üzərində müasir dövlətin qurulması Heydər Əliyev siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir. Azərbaycançılıq
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
106
məfkurəsini cəmiyyətə təqdim edən məhz Heydər Əliyev olmuĢdur. Bu gün azərbaycançılıq fəlsəfəsi bizim əsas
ideoloji dayaqlarımızdan biridir.
Bir sözlə, on il ərzində ulu öndərin xalq qarĢısında göstərdiyi xidmətlər misilsizdir. Azərbaycan xalqı
Heydər Əliyev sevgisini qəlbində yaĢadır və yaĢadacaqdır. Biz – ulu öndərin davamçıları elə etməliyik ki, onun
siyasi xətti Azərbaycanda daim üstünlük təĢkil etsin. Mən buna Ģübhə etmirəm. Son doqquz ilin təcrübəsi
göstərir ki, biz bu siyasətə sadiqik. Heydər Əliyevin siyasi vəsiyyətinə sadiqik. Çünki 2003-cü ilin sonlarında o
demiĢdir ki, mənim tərəfimdən baĢlanan iĢlərə mənim davamçılarım yekun vuracaqdır. Belə də oldu. Onun
təĢəbbüsü ilə yaradılan və Ģəxsən təməl daĢını qoyduğu Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərini biz 2006-cı ildə
istismara verdik. Onun təĢəbbüsü ilə imzalanmıĢ “ġahdəniz” layihəsinin tərkib hissəsi olan Bakı-Tbilisi-
Ərzurum qaz kəmərini biz 2007-ci ildə iĢə saldıq. Artıq açılan bu yeni dəhliz bizə imkan verdi ki, üçüncü
strateji layihəni icra edək. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi uğurla davam edir və yaxın aylarda baĢa
çatacaqdır. Bu yeni dəmir ipək yolunun yaradılması Azərbaycanın uzunmüddətli siyasi və iqtisadi maraqlarını
təmin edəcəkdir.
Siyasi islahatlar davam etdirilir. Azərbaycan mövqelərini möhkəmləndirir. Azərbaycanda
demokratikləĢmə prosesi uğurla gedir. Azərbaycanda bütün azadlıqlar vardır. Bu istiqamətdə aparılan islahatlar
çox müsbətdir, çox uğurludur, çox dəyərlidir. Bu islahatlar davam etdiriləcəkdir. Son doqquz il ərzində
Azərbaycan iqtisadi sahədə misli görünməmiĢ inkiĢaf dövrünü yaĢayır. Doqquz ildə iqtisadiyyat üç dəfə
artmıĢdır. Sənaye istehsalı da üç dəfə artmıĢdır. Yoxsulluq Ģəraitində yaĢayanların sayı təxminən 50 faizdən 7,6
faizə düĢmüĢdür. ĠĢsizlik kəskin Ģəkildə azalmıĢdır. Bir milyondan artıq yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Hazırda iĢsizlik
Azərbaycanda 5,3 faizdir. Büdcə kəsiri demək olar ki, yoxdur. Bəlkə bir faiz təĢkil edir. Amma kəsirsiz büdcə
bizim üçün problem deyildir. Xarici dövlət borcu ümumi daxili məhsulun cəmi 7 faizini təĢkil edir. Bu, hesab
edirəm ki, dünya miqyasında ən uğurlu nəticələrdən biridir. Bizim iqtisadi sahədə uğurlarımız beynəlxalq
maliyyə qurumları tərəfindən də qiymətləndirilir və qeyd edilir. Dünya üçün, qitə üçün ən çətin böhran illərində
Azərbaycan iqtisadiyyatı inkiĢaf edir. Üç əsas beynəlxalq reytinq agentlikləri “Moody’s”, “Fitch”, “Standard &
Poors” Azərbaycanın kredit reytinqini artırırlar.
Azərbaycanda iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi siyasəti uğurla davam etdirilir. Bu ilin birinci rübünün
yekunları bunu əyani Ģəkildə göstərir. Qeyri-neft iqtisadiyyatı 7,7 faiz, qeyri-neft sənaye 16,5 faiz artmıĢdır.
Budur bugünkü Azərbaycanın inkiĢaf dinamikası və reallıqları. Bununla bərabər, çox güclü sosial siyasət
aparılır. Keçən il biz pensiyaların böyük dərəcədə artımına nail ola bildik. Bu ildən sovet dövrü əmanətlərinin
qaytarılması, daha doğrusu, insanlara kompensasiyanın verilməsi prosesi baĢlanmıĢdır. Hesablanan əmsala görə,
postsovet məkanında ən uğurlu və insanlar üçün ən faydalı yanaĢma bizdədir. Yəni, ən qısa müddət ərzində ən
çox vəsait ödəniləcək ölkə Azərbaycan olacaqdır. Çünki gələn ilin sonuna qədər bütün kompensasiyalar
verilməlidir.
Ordu quruculuğu prosesində Azərbaycan çox böyük uğurlara nail ola bilmiĢdir. Bu gün bizim hərbi
xərclərimiz Ermənistanın dövlət büdcəsindən 50 faiz çoxdur. Bizim böyük gücümüz, böyük ordumuz vardır.
Silahlı Qüvvələrimiz istənilən məsələni həll etməyə qadirdir. Mən dəfələrlə bir fikri qeyd edirəm, bir daha
demək istəyirəm: Mən tam əminəm və bilirəm, Azərbaycan xalqı da tam əmindir ki, əgər ölkəmiz üçün həlledici
illərdə - 1980-ci illərin sonu 1990-cı illərin əvvəllərində Heydər Əliyev Azərbaycanda rəhbərlikdə olsaydı, bir
qarıĢ torpaq iĢğal altına düĢə bilməzdi.
Məhz ona görə erməni lobbisi, - bu mənfur qurum bütün səylərini Heydər ƏIiyevin
neytrallaĢdırılmasına yönəltmiĢdi. Əfsuslar ki, buna nail oldu. Əfsuslar olsun ki, bu çirkin kampaniyada o vaxt
burada, Azərbaycanda milli satqınlar da iĢtirak etmiĢlər. “BeĢinci kolon” o vaxt da var idi, əfsuslar olsun ki, bu
gün də vardır. Onların sayı çox azdır, amma vardır. Bu gün də müstəqil ölkəyə zərbə vurmaq, ölkəmizi
ləkələmək, ölkəmizin imicinə xələl gətirmək onların peĢəsidir. Antimilli qüvvələr qınaq obyektinə çevrilir.
Azərbaycan cəmiyyəti bu qüvvələri rədd edir və biz heç vaxt imkan vermərik ki, Azərbaycanın müstəqilliyinə,
suveren inkiĢaf haqqına kimsə müdaxilə etsin.
Son doqquz ildə Azərbaycan xarici siyasət sahəsində böyük uğurlara imza atmıĢdır. Bizim dostlarımızın
sayı artmaqdadır. Biz bütün ölkələrlə qarĢılıqlı surətdə faydalı, bərabərhüquqlu münasibətlər qura bilmiĢik. Bu,
bizim yanaĢmamızdır. Bu ədalətli yanaĢmadır. Biz beynəlxalq hüquq normalarına hörmətlə yanaĢırıq və bütün
ölkələri buna dəvət edirik. Bir sözlə, regionda, bölgədə nüfuzumuz artır. Azərbaycanın iĢtirakı olmadan nə
iqtisadi sahədə, nə də siyasi sahədə heç bir təĢəbbüs, heç bir layihə icra edilə bilməz. Azərbaycan bölgənin
mərkəzidir, ən qüdrətli, ən dinamik inkiĢaf edən dövlətdir. Biz bundan sonra da ikitərəfli formatda bütün
ölkələrlə ancaq bərabərhüquqlu münasibətlərin inkiĢafına çalıĢacağıq. Mən çox Ģadam ki, bu prinsipləri bölüĢən
ölkələrin sayı həddindən artıq çoxdur və bir sözlə, dostlarımızın sayı artır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
107
Biz beynəlxalq təĢkilatlarda prinsipial mövqeyimizi həmiĢə olduğu kimi ifadə edirik. Hər bir məsələ ilə
bağlı bizim prinsipial, birmənalı mövqeyimiz vardır. Bu mövqe ədalətə, beynəlxalq hüquqa və Azərbaycan
xalqının milli maraqlarına əsaslanır. Azərbaycan tərəfindən aparılan xarici siyasət nəticəsində bu gün dünya
miqyasında bizə çox böyük inam və hörmət vardır. Mən bunu bilirdim. Çünki ikitərəfli təmaslarda, beynəlxalq
təĢkilatların toplantılarında iĢtirakım və bütövlükdə xarici əlaqələrlə bağlı irəli sürülən təĢəbbüslər bu əminliyi
yaradırdı. Mən bilirdim ki, Azərbaycan çox böyük hörmətə malik olan ölkədir. Ancaq bu gün bunu bütün dünya
bilir. Çünki bir neçə ay bundan əvvəl Azərbaycan dünyanın ən mötəbər qurumuna üzv seçilmiĢdir. Azərbaycan
BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilmiĢdir. Hesab edirəm ki, müstəqillik dövründə bu, bizim ən böyük
diplomatik uğurumuzdur. Biz dünya birliyinin dəstəyini qazana bilmiĢik. Dünya birliyi deyəndə əlbəttə ki,
BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatı nəzərdə tutulur. Çünki bütün dünya dövlətlərini birləĢdirən yeganə təĢkilat BMT-
dir. BMT-nin ən ali orqanında təmsil olunmağımız böyük tarixi nailiyyətdir və tarixi ədalətdir.
Azərbaycan 155 ölkənin dəstəyini qazanaraq bu mötəbər kürsüyə çatmıĢdır, hazırda Təhlükəsizlik ġurasına
rəhbərlik edir. Bir həftə bundan əvvəl Azərbaycan Prezidenti BMT Təhlükəsizlik ġurasına rəhbərlik edirdi. Bu
da tariximizdə böyük hadisədir.
Bir daha demək istəyirəm, əziz dostlar, mən bunu tam səmimiyyətlə deyirəm, bugünkü reallıqların
təməli ulu öndər tərəfindən qoyulmuĢdur. Əlbəttə, həyat yerində durmur. Yeni çağırıĢlar irəli sürülür, yeni
vəzifələr ortaya çıxır. Biz daim çevik diplomatiya aparırıq. Ölkə daxilində əlbəttə ki, yeni çağırıĢlar çıxır və biz
çalıĢırıq ki, ölkə daxilində olan bütün sosial və iqtisadi məsələləri həll edək. Büdcə xərcləri 12 faizdən çox
artmıĢdır. Digər iqtisadi göstəriciləri mən artıq qeyd etdim. Ancaq bütün bu uğurların təməlində ulu öndərin
siyasəti dayanır. Çünki 1993-cü ildə və ondan sonra inkiĢafımızın əsas istiqamətləri məhz onun təĢəbbüsü ilə
müəyyən edilmiĢdir. Ġstər xarici, istər daxili siyasətlə bağlı siyasi və iqtisadi islahatlar onun dünyagörüĢü, onun
fəlsəfəsi və uzaqgörənliyi sayəsində formalaĢmıĢdır. Biz bu istiqamətlər üzrə irəliyə gedirik. Biz bu ana xətdən
kənara çıxmırıq. Ancaq eyni zamanda, əlbəttə ki, əvvəlki dövrün təcrübəsini təhlil edərək biz irəli gedirik. Bu da
təbiidir. Hər bir cəmiyyət inkiĢaf etməlidir. Azərbaycan cəmiyyəti də inkiĢaf edir. Ancaq müəyyən edilmiĢ
istiqamətlər, strategiya üzrə. Bizim bütün addımlarımız ölçülüb-biçilmiĢ addımlardır. Biz siyasətimizi vahid
strategiya və konsepsiya əsasında qururuq.
Bugünkü Azərbaycan reallıqları bir daha sübut edir ki, seçdiyimiz yol düz yoldur. Biz bu yol ilə
gedəcəyik. Bu yolu Heydər Əliyev siyasəti iĢıqlandırır. Biz bu yola sadiqik. Əminəm ki, bundan sonra da bu
yolda bizi ancaq və ancaq uğurlar gözləyir. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.-12 may.-№ 103.-S.1-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
108
28 May - Respublika Günü münasibətilə rəsmi qəbul
Prezident Ġlham Əliyev rəsmi qəbulda iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 25 may (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, mayın 25-də “Buta” sarayında 28 May - Respublika
Gününə həsr olunmuĢ rəsmi qəbul təĢkil edilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev, xanımı Mehriban Əliyeva və ailə üzvləri rəsmi
qəbulda iĢtirak etmiĢlər.
Dövlətimizin baĢçısı rəsmi qəbulda nitq söylədi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
nitqi
- Hörmətli xanımlar və cənablar.
Mən sizi və bütün Azərbaycan xalqını qarĢıdan gələn Respublika Günü münasibətilə ürəkdən təbrik
edirəm. Hər birinizə cansağlığı, xoĢbəxtlik arzulayıram.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması tarixi hadisə idi. Xalqımız üçün tarixi hadisə idi. Ona görə
ki, Azərbaycan xalqı əsrlər boyu arzuladığı müstəqilliyə qovuĢurdu. Ġslam dünyası üçün də tarixi hadisə idi, ona
görə ki, ilk dəfə olaraq müsəlman ġərqində demokratik respublika yaranırdı.
Azərbaycan xalqı və dövləti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularının xatirəsinə böyük hörmətlə
yanaĢır. Bakının mərkəzində Ġstiqlal bəyannaməsini imzalayan Ģəxslərin Ģərəfinə abidə ucaldılmıĢdır. Bugünkü
müstəqil Azərbaycan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisidir.
Əfsuslar olsun ki, müstəqilliyimiz çox qısamüddətli oldu. Ġki ildən sonra Azərbaycan Demokratik
Respublikası süqut etdi. Ancaq bu iki il ərzində böyük iĢlər görüldü. Dövlət atributları qəbul edildi. Dövlət
bayrağımız təsdiq edildi. Dahi bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəylinin əsəri olan Azərbaycan dövlət himni qəbul
olundu. Digər istiqamətlərdə müsbət iĢlər görülmüĢdür. Dövlət strukturları yaradılmıĢdır. Bir sözlə, ölkəyə xas
olan bütün atributlar mövcud idi.
Ancaq əfsuslar olsun ki, müəyyən obyektiv və subyektiv səbəblər üzündən müstəqillik uzunmüddətli
olmadı və bu iki il ərzində, eyni zamanda, xalqımız üçün çox ağır hadisə baĢ vermiĢdir. Azərbaycanın qədim
torpağı olan Ġrəvan Ermənistana verilmiĢdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra biz 70 il
Sovet Ġttifaqının tərkibində yaĢamıĢıq. Bu tarixin də həm müsbət, həm mənfi tərəfləri vardır. Əlbəttə,
Azərbaycan müstəqilliyini itirmiĢdi. Biz azad deyildik, azadlıqdan məhrum edilmiĢdik. Biz məhdud ideoloji
çərçivələr içində yaĢamıĢdıq və Azərbaycan xalqı öz taleyinin sahibi deyildi. Ancaq bununla bərabər, müsbət
məqamlar da kifayət qədər çox olmuĢdur. Ġlk növbədə, Azərbaycanda savadsızlıqla mübarizə müsbət nəticə
verdi. Savadsızlıq kimi böyük bəla aradan qaldırıldı. Elmin inkiĢafına təkan verildi. Azərbaycanda Milli Elmlər
Akademiyası yaradılmıĢdır və bu gün bizim elmi elitamız sovet dövründə yetiĢmiĢ insanlardır.
Xüsusilə 70-80-ci illərin əvvəllərində Azərbaycanda sənaye istehsalının inkiĢafında çox böyük iĢlər
görülmüĢdür. FaĢizm üzərində Qələbədə Azərbaycan xalqının və Azərbaycanın çox böyük rolu, töhfəsi
olmuĢdur. 600 mindən çox Azərbaycan vətəndaĢı müharibədə iĢtirak etmiĢdir. Onlardan yarısı həlak olmuĢdur.
Azərbaycan neftçiləri ümumi Qələbəmizə əvəzedilməz töhfələr vermiĢlər. Azərbaycan nefti olmasaydı,
müharibənin nəticələri Ģübhə altına düĢə bilərdi.
Bir sözlə, sovet dövründə həm müsbət, həm mənfi məqamlar kifayət qədər çox idi. Ancaq bu dövrün də
öz inkiĢaf mərhələləri var idi. Mən xüsusilə 70-ci illəri qeyd etmək istəyirəm. Heydər Əliyevin Azərbaycana
rəhbərliyə gəlməsindən sonra respublikada köklü dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir. O vaxta qədər biz geridə qalmıĢ
respublika idik. Amma ondan sonra inkiĢaf baĢladı. Bu inkiĢaf nəticəsində böyük sənaye potensialı
yaradılmıĢdır ki, bu gün də müstəqil Azərbaycana xidmət edir.
Səksəninci illərin sonlarından ölkəmizə qarĢı, Azərbaycana qarĢı etnik təmizləmə siyasəti baĢlamıĢdır.
Azərbaycan çox böyük problemlərlə üzləĢmiĢdir. Əlbəttə ki, mən bu barədə fikirlərimi dəfələrlə bildirmiĢəm və
bu gün də demək istəyirəm, əgər Heydər Əliyev o vaxt xalqımız üçün həlledici məqamlarda Azərbaycanda
olsaydı, bir qarıĢ torpaq iĢğal altına düĢməzdi. Əfsuslar olsun ki, o illərdə hakimiyyətdəki insanlar vəzifə
borcunu ləyaqətlə yerinə yetirə bilməmiĢlər və beləliklə, Sovet Ġttifaqının dağılması ərəfəsində Azərbaycan
böyük çətinliklərlə üzləĢmiĢdir. Bizə qarĢı elan edilməmiĢ müharibə baĢlamıĢdır. Torpaqlarımız iĢğal olunmağa
baĢlamıĢdır. Müstəqilliyimizin ilk illərində, xüsusilə 1992-1993-cü illərdə ġuĢa, Laçın və Kəlbəcərin iĢğalı
nəticəsində Dağlıq Qarabağla Ermənistan arasında coğrafi bağlantı, əlaqə yaranmıĢdır ki, bu, ondan sonrakı
müharibə dövrünə də çox mənfi təsir göstərmiĢdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
109
Bir sözlə, müstəqilliyimizin ilk illəri ölkəmiz üçün çox ağır keçirdi, müstəqil inkiĢafımız əslində Ģübhə
altında idi. Əgər xalqın iradəsi ilə 1993-cü ildə Heydər Əliyev yenidən artıq müstəqil Azərbaycanın Prezidenti
kimi hakimiyyətə gəlməsəydi, ölkəmizin gələcək taleyi çox böyük fəlakətlərlə üzləĢə bilərdi. 1993-cü ildə bütün
xoĢagəlməz halların qarĢısı alındı, ölkədə sabitlik yarandı, inkiĢaf baĢlandı. Dövlətçiliyimizin əsasları qoyuldu
və ölkəmizin ümumi inkiĢaf strategiyası müəyyən edildi. Bu strategiya həm xarici, həm də daxili siyasəti əhatə
edirdi. Azərbaycanı müasir, demokratik ölkə kimi görmək ulu öndərin arzusu idi. Onun fəaliyyəti, səyləri
nəticəsində bu gün Azərbaycan, sözün əsl mənasında, inkiĢafda olan, inkiĢaf edən müasir, dünyəvi, demokratik
ölkədir.
1993-2003-cü illərdə dövlətçiliyimizin əsasları qoyulmuĢ və möhkəmlənmiĢdir. O illərdə iqtisadi
islahatlar baĢlamıĢdır, demokratiya inkiĢaf etmiĢdir. Mən Heydər Əliyevin neft strategiyasını xüsusilə qeyd
etmək istəyirəm. Əgər o vaxt bu cəsarətli və uzaqgörən addımlar atılmasaydı, bizim bugünkü iqtisadi və siyasi
inkiĢafımız tam baĢqa istiqamətdə gedə bilərdi. O çətin, ağır Ģəraitdə, hələ ki, müharibənin dayandırılmasının ilk
aylarında atılmıĢ cəsarətli və müdrik addım Azərbaycanın bugünkü uğurlu inkiĢafını Ģərtləndirir. Heydər
Əliyevin neft strategiyası haqqında kifayət qədər elmi əsərlər, məqalələr, kitablar dərc edilmiĢdir. Mən bu iĢin
içində olan insan kimi deyə bilərəm ki, doğrudan, bu, müstəqil Azərbaycan üçün həlledici addımlar idi.
O illərdə Azərbaycan böyük beynəlxalq təĢkilatların üzvü olmuĢdur. Dünya birliyinə inteqrasiyamız
baĢlamıĢdır. Biz Azərbaycana böyük həcmdə investisiyaların gətirilməsinə nail ola bilmiĢik. Bir sözlə,
dövlətçiliyimizin möhkəm siyasi, iqtisadi və ideoloji əsasları qoyulmuĢdur.
Ġdeoloji əsaslara gəldikdə, Heydər Əliyev siyasətinin mərkəzində azərbaycançılıq məfkurəsi dayanmıĢdır.
Bu gün də bu ideologiya, bu fəlsəfə bizim əsas ideoloji dayağımızdır. Eyni zamanda, “Müstəqil Azərbaycanın
müstəqil siyasəti olmalıdır” Ģüarı o vaxt da aktual idi, bu gün də aktualdır.
Dünya dəyiĢir. Dünyada cərəyan edən proseslər müxtəlif istiqamətdə inkiĢaf edir. Ancaq təbiətin ümumi
qanunları dəyiĢmir. Müstəqil ölkə kimi Azərbaycan bu gün də müstəqil siyasət aparır. Bu müstəqil siyasət, ilk
növbədə, Azərbaycan xalqının iradəsinə əsaslanır. Bir sözlə, 1993-2003-cü illərdə ölkəmiz böyük, uğurlu yol
keçmiĢdir. Biz ulu öndərin xatirəsinə həmiĢə böyük hörmətlə yanaĢırıq. Onun siyasi xəttinə sadiqik. Onun
qoyduğu yolla gedirik. Deyə bilərəm ki, müstəqilliyə gedən yol yenə də Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Hələ
Sovet Ġttifaqı dövründə ilk dəfə olaraq Naxçıvanda bizim milli üçrəngli bayrağımız dövlət bayrağı elan edildi.
Sovet Ġttifaqının saxlanmasına yönəlmiĢ referendum Naxçıvanda keçirilmədi və beləliklə, müstəqilliyə aparan
ilk ciddi addımlar atıldı.
Biz 20 ildir ki, müstəqil ölkə kimi yaĢayırıq. Keçən il müstəqilliyimizin bərpasının 20 illik yubileyini
qeyd etmiĢik. Bu yubileyi böyük uğurlarla qeyd etmiĢik. Ġyirmi il tarix üçün böyük dövr deyildir, tarix üçün bir
andır. Ancaq bu 20 il ərzində ölkəmiz çox uğurla inkiĢaf etmiĢdir.
Heydər Əliyev siyasəti davam etdirilir. Siyasi islahatlar davam etdirilir. Bölgədəki mövqelərimiz böyük
dərəcədə möhkəmlənmiĢdir. Bizim təĢəbbüsümüzlə həyata keçirilən layihələr, həm bizim üçün, həm bu
layihələrdə bizimlə bərabər iĢtirak edən ölkələr üçün böyük səmərə verir. Biz demokratiyanın inkiĢafına çox
böyük əhəmiyyət veririk. Hüquqi dövlət quruculuğu prosesi uğurla gedir. Çox ciddi siyasi islahatlar aparılır.
Dünyanın bu sahədə böyük təcrübəyə malik olan ölkələrinin müsbət təcrübəsi öyrənilir və Azərbaycanda tətbiq
edilir. Bir sözlə, bizim ictimai-siyasi sahədəki fəaliyyətimiz çox müsbətdir, çox uğurludur.
Ölkədə sabit ictimai-siyasi vəziyyət mövcuddur. Xalqla iqtidar arasında vəhdət vardır. Ölkəmizin ümumi
inkiĢaf yolları haqqında cəmiyyətdə fikir ayrılığı yoxdur. Biz bundan sonra da yalnız və yalnız müstəqilliyimizi
gücləndirəcəyik, azərbaycançılıq fəlsəfəsini rəhbər tutacağıq, iqtisadi islahatları davam etdirəcəyik və güclü
dövlət yaradacağıq. Bu istiqamətdə artıq böyük addımlar atılmıĢdır.
Ölkə qarĢısında duran əsas vəzifə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həllidir.
Əfsuslar olsun ki, bu istiqamətdə heç bir nəticə yoxdur. Ermənistan uzun illərdir ki, beynəlxalq hüququ
kobudcasına tapdalayır, beynəlxalq hüquq normalarına riayət etmir. Dünyanın mötəbər, aparıcı beynəlxalq
təĢkilatlarının qətnamələrinə əhəmiyyət vermir, məhəl qoymur. Nə hərb, nə sülh vəziyyəti davam edir.
Müharibə hələ bitməyib. Müharibənin birinci dövrü baĢa çatıbdır. Biz hamımız arzu edirik ki, müharibənin
ikinci dövrü baĢlamasın. Ancaq buna nail olmaq üçün Ermənistan beynəlxalq hüquq normalarına əməl etməli və
iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çıxmalıdır. Bildiyiniz kimi, BMT Təhlükəsizlik ġurasının məsələ ilə bağlı dörd
qətnaməsi vardır. Bir neçə gün bundan əvvəl Çikaqoda keçirilən NATO zirvə görüĢündə yenə bu məsələ ilə
bağlı çox əsaslı və ədalətli qətnamə qəbul edilmiĢdir, münaqiĢə ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll
edilməlidir və ərazi bütövlüyü orada yeganə prinsip kimi göstərilmiĢdir. ATƏT, Avropa ġurası, Avropa
Parlamenti, Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı, digər təĢkilatlar münaqiĢə ilə bağlı kifayət qədər çox qətnamələr,
qərarlar qəbul etmiĢdir. Yəni, məsələnin hüquqi müstəvidə həlli üçün əlavə heç bir addıma ehtiyac yoxdur.
Ancaq Ermənistanın qeyri-konstruktiv mövqeyi və indiki vəziyyəti uzatmaq cəhdləri hələ imkan vermir ki,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
110
məsələ həllini tapsın. Ancaq mən bu barədə dəfələrlə fikrimi bildirmiĢəm. Biz hər gün, hər an məsələnin həllinə
yaxınlaĢırıq. Bizi bu günə yaxınlaĢdıran amillər həm siyasi, həm iqtisadi və digər sahələrlə bağlıdır. Siyasi
sahədə bu gün Azərbaycan bölgənin lider dövlətidir. Bizim kifayət qədər güclü mövqeyimiz vardır. Dünya
birliyində böyük dəstəyimiz vardır. BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz dünya birliyinin bizə olan
münasibətini göstərir və hazırda Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasına sədrlik edir.
Bölgədə mövqelərimiz möhkəmdir. Ġqtisadi sahəyə gəldikdə deyə bilərəm ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı
Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının 80 faizini təĢkil edir və bundan sonrakı illərdə bu rəqəm yalnız artacaqdır. Çünki
uzunmüddətli inkiĢaf strategiyamız bizə imkan verəcək ki, növbəti on il ərzində, - yəni, qarĢıya belə hədəf
qoyulub, - ümumi daxili məhsulumuzu iki dəfə artıraq. Müqayisəedilməz fərq vardır.
Məsələnin həlli üçün, əlbəttə, bütün diplomatik-siyasi imkanlardan istifadə edirik, eyni zamanda, hərbi
gücümüzü də artırırıq. Bu istiqamətdə də böyük addımlar atılmıĢdır. Təkcə onu demək kifayətdir ki, hazırda
Azərbaycanın hərbi xərcləri Ermənistanın bütün dövlət xərclərindən 50 faiz çoxdur. Əlbəttə, həm maddi-texniki
təchizatımız böyük dərəcədə yaxĢılaĢır, həm də ordumuzun peĢəkarlığı, döyüĢ qabiliyyəti artır. Bu gün
Azərbaycan Ordusu dünya miqyasında güclü orduların sırasındadır. Bundan sonrakı illərdə ordu quruculuğuna
göstərilən diqqət daha da çox olacaq və biz daha da güclü orduya malik olacağıq.
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli üçün digər vacib amillər də mövcuddur və
bu amillər də Azərbaycanın mövqeyini gücləndirir. Ġqtisadi gələcəyimiz. Biz dəqiqliklə bilirik ki, gələcəkdə bizi
nələr gözləyir. Çünki gələcəyimizi biz özümüz yaradırıq. Ermənistan isə gələcəyini baĢqa ölkələrdən verilən,
yaxud da veriləcək və ya verilməyəcək ianələrlə bağlayır. Belə olan halda uzunmüddətli inkiĢafı
proqnozlaĢdırmaq mümkün deyildir. Uzunmüddətli inkiĢafa nail olmaq üçün biz nə qədər iĢləmiĢik, nə qədər
səfərbərlik iĢləri aparmıĢıq, proqramlar qəbul etmiĢik, layihələr icra etmiĢik. Yəni, uzunmüddətli inkiĢafa nail
olmaq üçün bir neçə il vaxt lazımdır. Bu gün yaranmıĢ bu müsbət inersiya bizi qabağa aparır. Ona görə mən tam
məsuliyyətlə deyə bilərəm ki, on il bundan sonra Azərbaycanın iqtisadi durumu təxminən necə olacaqdır.
Amma Ermənistana gəldikdə, orada ümumiyyətlə iqtisadiyyat iflic vəziyyətindədir və heç bir iqtisadi perspektiv
yoxdur. Ölkədən kütləvi Ģəkildə miqrasiya baĢ verir və əlbəttə, bu, məsələnin - yəni, Ermənistan-Azərbaycan,
Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli üçün öz rolunu oynayacaqdır.
Uzun illər biz yalnız siyasi, iqtisadi, hüquqi, hərbi amilləri nəzərdən keçirirdik. Deyə bilərəm ki, hazırda
demoqrafik amillər də nəzərdən keçirilməlidir. Çünki bu amillər nəinki bizim bölgədə, artıq dünyada ön plana
çıxır. Demoqrafik inkiĢaf, bəzi ölkələrdə müsbət, bəzi ölkələrdə tənəzzülə uğrayan demoqrafik proseslər əlbəttə
ki, bu gün təhlil mövzusudur. Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət də çox müsbətdir. Bizim əhalimiz artır, 9
milyon 200 mindən çoxdur. Ermənistanda isə əksinə, əhali azalır. Yəni, mən heç Ģübhə etmirəm ki, biz
suverenliyimizi, ərazi bütövlüyümüzü istənilən yolla bərpa edəcəyik və vahid Azərbaycan uğurlu inkiĢafa
davam edəcəkdir.
Bir daha demək istəyirəm ki, bu günə qədər görülən iĢlər belə deməyə əsas verir. Çünki 20 illik tariximiz,
- əlbəttə, birinci iki ili istisna etmək Ģərti ilə, - göstərir ki, Azərbaycan xalqı istedadlı xalqdır. Azərbaycan xalqı
zəhmətkeĢ xalqdır. Azərbaycan xalqı bu tarixi Ģansı əldən verməyib. Müstəqillik tarixi bir Ģans idi. Çünki
bizdən əvvəl əsrlər boyu nəsillər gəlirdi-gedirdi, əcdadlarımız müstəqillik arzuları ilə yaĢayırdı. Amma bu
müstəqilliyi görmək, müstəqilliyi möhkəmləndirmək, müstəqilliyi inkiĢaf etdirmək bizim nəslə nəsib oldu. Bu,
tarixi bir Ģans idi və Azərbaycan xalqı bu Ģansı nəinki əldən vermədi, bu müstəqillik dövründən maksimum
səmərə ilə istifadə etdi.
Bu gün iqtisadi inkiĢaf templərinə görə Azərbaycan dünya miqyasında lider ölkədir. Beynəlxalq kredit
agentlikləri böyük ölkələrin kredit reytinqlərini aĢağı saldığı bir dövrdə, Azərbaycanın kredit reytinqləri qalxır.
Azərbaycanda rəqabət qabiliyyətli Ģirkətlərin sayı artır. Ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi demək olar ki,
təmin edilibdir. Neft–qazdan asılılıq azalır. Özəl sektorun inkiĢafına böyük dəstək verilir. Hazırda
iqtisadiyyatımızın 80 faizi özəl sektorda formalaĢır. Əgər neft-qaz yataqlarımızı və yaratdığımız nəqliyyat
infrastrukturunu əlavə etsək görərik ki, gələcəkdə Azərbaycan yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəkdir.
Bundan sonrakı dövr üçün, bir daha demək istəyirəm ki, hər bir sahə üzrə konkret proqramlarımız və
planlarımız vardır. Bu barədə də bir neçə kəlmə demək istərdim.
Xarici siyasətlə bağlı. Bundan sonra biz, ənənəvi olaraq, müstəqil xarici siyasəti davam etdirəcəyik. Bu
siyasət bizə böyük uğurlar gətirmiĢdir. Bəzi hallarda bəzi yerli və xarici təhlilçilər əvvəlki dövrdə Azərbaycanın
xarici siyasəti ilə bağlı qeyri-real fikirlər səsləndirirdilər. Ancaq həyat onu göstərdi ki, bizim xarici siyasətimiz
yeganə düzgün siyasətdir. Əgər belə olmasaydı, bizim gənc dövlətimiz 155 ölkənin etimadını qazanmazdı.
BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatının Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz xarici siyasətimizin nə qədər düzgün
olduğunun bariz nümunəsidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
111
Bundan sonra da biz bu siyasəti davam etdirəcəyik. Xüsusilə, üstünlüyü ikitərəfli əlaqələrə verəcəyik. Bu
gün də bu, bizim üçün prioritetdir. QonĢularla münasibətlər xüsusi əhəmiyyət daĢıyır. Çünki biz bu bölgədə
yaĢayırıq və əsrlər boyu bu qonĢuluqda yaĢamıĢıq, bu qonĢuluqda yaĢayacağıq. Hər bir ölkə, o cümlədən
Azərbaycan çalıĢmalıdır ki, qonĢularla yaxĢı münasibətləri olsun. Ancaq əlbəttə ki, beynəlxalq hüquq prinsipləri
əsasında, bir-birinin iĢinə qarıĢmamaq Ģərti ilə və qarıĢlıqlı hörmət və etimad əsasında.
Bildiyiniz kimi, biz bu yaxınlarda QoĢulmama Hərəkatına üzv olduq. Bu da böyük təĢkilatdır. Bir çox
ölkələri əhatə edən təĢkilatdır. Bu təĢkilat çərçivəsində biz fəaliyyətimizi fəallaĢdıracağıq. Bu təĢkilatda
Azərbaycana qarĢı böyük rəğbət, inam vardır. Biz bu vəziyyətdən istifadə edib daha da çox dostlar qazanacağıq.
Azərbaycan xalqı və Azərbaycan islam dünyasının ayrılmaz parçasıdır. Bu, bizim tariximizdir, bu günümüzdür,
ənənəmizdir, milli identifikasiyamızdır. Bizim milli dəyərlərimiz islam dəyərləri əsasında formalaĢıbdır. Biz
milli dəyərlərimizə çox sadiqik və bu dəyərlər bizim üçün hər Ģeydən üstündür. Dəfələrlə demiĢəm və Ģadam ki,
gənc nəsil də milli ruhda böyüyür, milli ruhda tərbiyə alır. Biz Azərbaycan xalqının zəngin milli mənəvi
dəyərlərini, ənənələrini qorumalıyıq, saxlamalıyıq, təbliğ etməliyik. Hər bir Azərbaycan gənci, hər bir
Azərbaycan uĢağı bu əhval-ruhiyyədə böyüməlidir.
Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı çərçivəsində bizim çox fəal rolumuz vardır, böyük dəstəyə malikik.
Beynəlxalq təĢkilatlarda demək olar ki, müsəlman ölkələrinin mütləq əksəriyyəti Azərbaycanın mövqeyini,
Azərbaycan dövlətini birmənalı Ģəkildə dəstəkləyir. Bildiyiniz kimi, biz də islam həmrəyliyinin gücləndirilməsi
üçün əməli addımlar atırıq. Bakıda keçirilən müxtəlif tədbirlər bunun əyani göstəricisidir.
Eyni zamanda, Azərbaycan Avropa strukturlarının, həmçinin Avropa ġurasının üzvüdür, bu təĢkilat
çərçivəsində fəaliyyət göstərir və əlbəttə ki, bu təĢkilat çərçivəsində fəaliyyətimiz davam etdiriləcəkdir.
Bütövlükdə, biz bütün ölkələrlə qarĢılıqlı hörmət və etimad əsasında bərabərhüquqlu münasibətlər qururuq. Mən
çox Ģadam ki, iĢğalçı Ermənistan istisna olmaqla, heç bir ölkə ilə ikitərəfli formatda heç bir problemimiz
yoxdur. Hökumətlərarası əlaqələr çox yaxĢıdır, müsbətdir. Yenə də deyirəm, bizim BMT Təhlükəsizlik ġurasına
seçilməyimiz bir çox ölkələrdə Azərbaycan haqqında yeni bir təsəvvürün yaradılmasına gətirib çıxardı. Çünki
155 ölkənin dəstəyi ilə bu mötəbər, dünyanın bir nömrəli təĢkilatına seçilməyimiz əlbəttə ki, böyük nəticədir. O
ki qaldı beynəlxalq təĢkilatlara, biz üzv olduğumuz beynəlxalq təĢkilatlar qarĢısında öhdəliklər götürmüĢük. Bu
öhdəlikləri vaxtında yerinə yetiririk. Üzv olmadığımız təĢkilatlar qarĢısında bizim heç bir öhdəliyimiz yoxdur,
ola da bilməz. Çünki sadəcə məntiq onu göstərir ki, bir halda sən bu təĢkilatın üzvü deyilsən, deməli, bu təĢkilat
qarĢısında heç bir öhdəlik daĢımırsan.
Bundan sonra da xarici siyasətimiz həmiĢə olduğu kimi açıq, xoĢniyyətli olacaqdır. Ancaq əlbəttə ki,
müstəqil siyasətimiz bundan sonra daha da güclənəcək və biz bölgədə gedən proseslərdə daha da fəal olacağıq.
Dünyada gedən proseslərdə də rolumuz artır. Hazırda biz yeni qitələri siyasi, diplomatik cəhətdən özümüz üçün
kəĢf edirik. Latın Amerikası ilə bizim indi çox gözəl münasibətlərimiz formalaĢır. Deyə bilərəm ki, Xocalı
faciəsinin soyqırımı kimi tanıyan üç ölkədən ikisi Latın Amerikası ölkəsidir. Meksika, Kolumbiya və Pakistan
bizim qardaĢ ölkələrimizdir. Afrika qitəsindən Azərbaycana çox böyük maraq vardır. Xüsusilə, BMT
Təhlükəsizlik ġurasına üzv olandan sonra biz bunu görürük. Bu kontinent bizim üçün də çox maraqlıdır. Yəni,
biz xarici siyasətimizi artıq daha da geniĢləndirəcəyik, iqtisadi terminlə ifadə etsək Ģaxələndirəcəyik. Beləliklə,
ölkəmizin dünyadakı rolunu bundan sonra böyük dərəcədə artıracağıq.
Daxili siyasətlə bağlı bizim konkret proqramlarımız, qərarlarımız vardır. Biz demokratik inkiĢafa sadiqik.
Azərbaycanda bütün demokratik institutlar fəaliyyət göstərir. Hüquqi dövlət quruculuğu sahəsində böyük
uğurlar vardır. Demokratiyanın inkiĢafı bizim vəzifəmizdir, borcumuzdur. Bu, ilk növbədə Azərbaycan xalqına
lazımdır. Biz bu sahədəki fəaliyyətimizi kiminsə xoĢuna gəlmək üçün yox, Azərbaycan xalqının rifah halını
yaxĢılaĢdırmaq və bütün azadlıqları təmin etmək üçün edirik. Biz bundan sonra da bu siyasətə sadiq olacağıq.
Ġqtisadi sahə ilə bağlı mənim fikirlərim çıxıĢlarda, bəyanatlarda, konkret proqramlarda dəfələrlə ifadə olunub.
Son illər ərzində Azərbaycanda müĢahidə olunan inkiĢafın dünyada analoqu yoxdur. Ümumi daxili məhsulun üç
dəfə artırılması, yoxsulluğun beĢ dəfə aĢağı düĢməsi. Sənaye müəssisələrinin, texnoparkların yaradılması,
informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının və sair digər sahələrin inkiĢafı. Yəni, iqtisadi blokla bağlı
konkret istiqamətlər üzrə proqramlar vardır. Mən növbəti illərdə prioritetlər arasında, ilk növbədə informasiya-
kommunikasiya texnologiyalarını görürəm. Çünki ümumiyyətlə, dünyanın inkiĢafı bu istiqamətdə gedir.
Gələcəkdə bilik, savad ölkələrin dünyadakı yerini daha da böyük dərəcədə müəyyən edəcəkdir. Ona görə bu
sahəyə xüsusi diqqət göstərilməlidir. Elm və təhsil sahəsinə xüsusi diqqət göstərilməlidir, bu sahə ön plana
çıxmalıdır. Son illər elmin inkiĢafı və gənclərin təhsili ilə bağlı qəbul edilmiĢ proqramlar bu məqsədi güdür. Biz
istəyirik ki, gənclərimiz bilikli, savadlı olsunlar. Azərbaycanda elm inkiĢaf etsin. Elm bilik, istedad, inkiĢaf
deməkdir. Biz indi baĢqa ölkələrdə yaradılan elmi dəyərlərdən istifadə edirik. Bu da təbiidir. Çünki biz dünya
birliyinin bir hissəsiyik. Ancaq mən hesab edirəm ki, Azərbaycanda hazırda kifayət qədər güclü elmi potensial
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
112
vardır. Növbəti illərdə bu potensial daha da güclənəcəkdir, xüsusilə gənclərin hesabına. Yəni, Azərbaycanda çox
güclü gənc elmi elita yaradılmalıdır ki, bu elita Azərbaycanı 20 il, 30 il, 50 il bundan sonra uğurla idarə etsin.
Ona görə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları, elm, təhsil sahələri növbəti illər üçün prioritet olmalıdır.
Kənd təsərrüfatı, inkiĢaf etdiriməlidir. Çünki əhalimizin demək olar ki, yarısı aqrar sektorda çalıĢır. Bu sahə də
prioritetlər sırasındadır. Yəni, hər bir sahə prioritetdir. Amma əgər əvvəlki dövrdə biz prioritetlər deyəndə, ilk
növbədə, neft-qaz sektorunu nəzərdə tuturduqsa, hazırda bu, belə deyildir. Çünki neft-qaz sektorunda qarĢımıza
qoyduğumuz bütün vəzifələri ləyaqətlə icra etmiĢik. ÇoxĢaxəli ixrac infrastrukturumuz, yeddi neft-qaz
kəmərimiz vardır. Neftimiz, qazımız bütün istiqamətlər üzrə dünya bazarlarına çıxarılır. Biz, demək olar ki,
enerji sahəsində iĢlərin böyük əksəriyyətini görmüĢük. Bundan sonra, əlbəttə, bizim yeni fikirlərimiz,
təĢəbbüslərimiz vardır. Bu təĢəbbüslər daha çox bizim tərəfdaĢlarımız üçün lazımdır, vacibdir. Bizə də lazımdır.
Burada maraqların üst-üstə düĢməsi müsbət haldır. Artıq enerji sahəsi ilə - həm neft, həm qaz, həm elektrik
enerjisinin generasiyası ilə bağlı demək olar ki, əsas məsələlər öz həllini tapmıĢdır.
Biz nəqliyyat sahəsində bu ilin sonuna qədər dünya üçün və əlbəttə, bizim üçün çox vacib olan yeni “Ġpək
yolu”nun - Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun istismarına baĢlayacağıq. Beləliklə, Azərbaycanı dünya miqyasında
tranzit mərkəzə çevirəcəyik. Bu isə onilliklər, əsrlər bundan sonra ölkəmizə həm siyasi, eyni zamanda, iqtisadi
dividendlər gətirəcəkdir. Bu layihənin təĢəbbüskarı da bildiyiniz kimi, biz olmuĢuq.
Gələcək inkiĢafımızla bağlı, bir daha demək istəyirəm ki, hər bir sahə üzrə konkret planlarımız vardır.
Bugünkü imkandan sadəcə olaraq istifadə edib bəzi fikirlərimi ifadə etmək istərdim.
Bütövlükdə, Azərbaycanın 20 illik tarixi göstərir ki, bu 20 il ərzində çox Ģey etmək olar. Bu gün xoĢ
niyyətlə Bakıya gələn hər bir qonaq Bakının gözəlliyinə heyran olur. Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən
biridir. Bu barədə dəfələrlə demiĢəm və hər dəfə də bunu böyük qürur hissi ilə deyirəm. Bəlkə də gün gələcək
deyəcəyik ki, Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhəridir. Bizim qonaqlarımız, - xüsusilə, bu günlərdə çoxsaylı
qonaqlarımız vardır, - əsas iki məqamı – Bakının təkrarolunmaz gözəlliyini və insanların xoĢ ovqatda olmasını,
qonaqlara olan mehriban münasibətini qeyd edirlər. Bu iki amil bir-biri ilə bağlıdır. Vaxt var idi ki, bizim
dənizkənarı bulvarda heç kimi görmək mümkün deyildi. DağılmıĢ yollar, sındırılmıĢ iĢıq dirəkləri, çürümüĢ
dəmirlər və s. Bu gün on minlərlə insan asudə vaxtını Bakı bulvarında keçirir. Bu gözəlliyi, inkiĢafı görərkən,
haqlı olaraq, qürur hissi keçirir ki, Azərbaycan vətəndaĢıdır.
Bizim bu illər ərzindəki ən böyük uğurumuz ondan ibarətdir ki, müstəqillik yolundan dönməmiĢik.
Müstəqillik sadəcə olaraq dövlət atributları deyildir. Müstəqillik o deməkdir ki, ölkə müstəqil siyasət apara bilir,
yoxsa yox. Xüsusilə, böyük olmayan ölkələr üçün bu, daha aktualdır. Xüsusilə, böyük güc mərkəzlərinin
maraqlarının kəsiĢdiyi bir coğrafi məkanda yerləĢən ölkələr üçün bu, aktualdır. Bu məkanda, bu qonĢuluqda
təbii sərvətlərlə zəngin olan Azərbaycan müstəqil siyasət aparır və aparacaqdır. Bizim təcrübəmiz onu göstərir
ki, bu, mümkündür.
Əgər sənin ləyaqətli siyasətin, kifayət qədər cəsarətin və ölkə üçün, ölkənin gələcəyi üçün aydın
strategiyan varsa bunu etmək mümkündür.
Bu gün Azərbaycan müstəqil ölkə kimi inkiĢaf edir. Bizim inkiĢafımızdan əlbəttə ki, Azərbaycan
vətəndaĢları, dostlarımız bəhrələnir. Ġyirmi illik tariximiz bir daha onu göstərir ki, biz düz yoldayıq. Bundan
sonra da Azərbaycanın müstəqilliyi əbədi olacaqdır, bundan sonra da Azərbaycan yalnız və yalnız inkiĢaf yolu
ilə gedəcəkdir. Biz hamımız elə etməliyik ki, bu yol iĢıqlı, nurlu, açıq olsun.
Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.-27 may.-№ 116.-S.1-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
113
Naxçıvan–Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢı olmuĢdur
Naxçıvan, 30 may (AzərTAc). Mayın 30-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev muxtar
respublikaya səfəri çərçivəsində Naxçıvan–Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.
Prezident Ġlham Əliyev Naxçıvan-Culfa magistral yolunun rəmzi açılıĢını bildirən lenti kəsdi.
Yolun açılıĢ mərasimindən sonra dövlətimizin baĢçısı burada Naxçıvan ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə
görüĢdü.
Dövlətimizin baĢçısı mərasimdə çıxıĢ etdi.
Prezident Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Əziz dostlar, mən sizin hamınızı Naxçıvan-Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢı münasibətilə
ürəkdən təbrik edirəm.
Bu yolun tikilməsi Naxçıvan Muxtar Respublikasında gedən böyük quruculuq iĢlərinin bir hissəsidir.
Naxçıvan sözün əsl mənasında inkiĢaf edir. Naxçıvanda bütün sahələrdə çox uğurlu inkiĢaf prosesi gedir.
Dinamik inkiĢafdır. Bütün iqtisadi göstəricilərimiz çox yaxĢıdır. Həm sənaye istehsalı artır, yeni müəssisələr
açılır. Ümumi daxili məhsul artır. Bu gün Naxçıvanda olarkən, bir neçə yeni obyektin açılıĢında iĢtirak edərkən
bir daha görürəm ki, hər bir sahədə uğurlu inkiĢaf gedir, hər bir sahəyə böyük diqqət göstərilir.
Bu, məni çox sevindirir. Çünki bu, Heydər Əliyev siyasətinin təntənəsidir. Ulu öndərin rəhbərliyi altında
ölkəmiz böyük inkiĢaf yolu keçmiĢdir. Bu gün bütün sahələrdə, bütün bölgələrdə və o cümlədən Naxçıvanda
Heydər Əliyev siyasəti uğurla icra edilir. Bu siyasət milli maraqlarımızın müdafiə edilməsi üçün yeganə düzgün
siyasətdir. Ölkəmizin dinamik inkiĢafı göstərdi ki, bu siyasətə alternativ yoxdur.
Biz iki gün bundan əvvəl Respublika Gününü qeyd etdik. Keçən il müstəqilliyimizin bərpasının 20 illik
yubileyini keçirdik. Mən bu tədbirlərdə iĢtirak edərkən bir fikri daim vurğulayıram ki, müstəqilliyə gedən yol
Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə məhz Naxçıvanda baĢlamıĢdır. Məhz onun sədrliyi ilə Naxçıvanın Ali Məclisinin
sessiyasında müasir tariximizdə ilk dəfə olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağı dövlət
bayrağı kimi təsdiq edilmiĢdir və Azərbaycanın Milli Məclisinə müraciət edilmiĢdir ki, milli bayrağımızı dövlət
bayrağı kimi təsdiq etsin.
Məhz Naxçıvanda ulu öndərin rəhbərliyi ilə aparılan siyasət nəticəsində Naxçıvanın ərazi bütövlüyü
təmin edilmiĢdir. Erməni düĢmənləri Naxçıvana da göz dikmiĢlər və Naxçıvanın iĢğalı onların planlarında var
idi. Heydər Əliyevin qətiyyəti və müdrikliyi bu planları alt-üst etdi. Bu gün Naxçıvan sürətlə inkiĢaf edir.
O vaxt Sovet Ġttifaqının saxlanmasına dair Azərbaycanda referendum keçirilmiĢdi. Ancaq Naxçıvanda Heydər
Əliyev buna imkan verməmiĢdi. Azərbaycanın müasir siyasi sistemi məhz Naxçıvanda yaradılmıĢdır. 1992-ci
ildə Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması demək olar ki, müasir siyasi sistemin yaradılmasına təkan
vermiĢdir. Yəni, bu gözəl bayram günlərində bir daha tarixə nəzər salaraq görürük ki, ulu öndərin Azərbaycan
xalqı, Azərbaycan dövləti üçün nə qədər böyük xidmətləri olmuĢdur.
Bu gün ölkəmizin hər bir yerində quruculuq, abadlıq iĢləri gedir. Ölkəmiz inkiĢaf edir. ĠnkiĢaf templərinə
görə Azərbaycan dünyada lider ölkədir. Avropada maliyyə və iqtisadi böhran davam edir. Ancaq Azərbaycanda
bu böhranın əsər-əlaməti yoxdur. Böhranın ən ağır aylarında, illərində belə Azərbaycan inkiĢaf edibdir. Bütün
beynəlxalq reytinq agentlikləri Azərbaycanın reytinqlərini qaldırırlar. Ġqtisadi inkiĢaf sürətlidir. Qeyri-neft
sektorunun inkiĢafı böyük rəqəmlərlə ölçülür. Ġlin birinci rübündə qeyri-neft sənayemiz 16 faizdən çox
artmıĢdır. Bu, onu göstərir ki, Ģaxələndirmə siyasəti öz məntiqi nəticələrini verməkdədir.
Bundan sonrakı illərdə də Azərbaycan yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəkdir. Biz son səkkiz il
ərzində ümumi daxili məhsulumuzu üç dəfə artıra bilmiĢik. Növbəti on il ərzində daha iki dəfə artırmalıyıq.
Xüsusilə qeyri-neft sektorunun hesabına. Buna nail olmaq üçün hazırda böyük proqramlar hazırlanır. Bu məsələ
ilə bağlı konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir və bütün bölgələrdə inkiĢaf, quruculuq, abadlıq iĢləri aparılır.
O ki qaldı Naxçıvana, siz – burada yaĢayan insanlar yaxĢı görürsünüz və bilirsiniz ki, muxtar respublika necə
dəyiĢir, necə gözəlləĢir. Naxçıvan Azərbaycanın qədim torpağıdır, Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir.
Naxçıvanın bütün daĢları, bütün abidələri Azərbaycan tarixinə, Azərbaycan mədəniyyətinə məxsusdur.
Mən çox Ģadam ki, qədim Naxçıvan bu gün yeniləĢir, yenidən qurulur, gözəl binalar tikilir, xiyabanlar salınır.
Bu yolun açılması Naxçıvanda böyük yol-nəqliyyat layihələrinin icrasının təzahürüdür. Biz iki il bundan əvvəl
Naxçıvan-Sədərək avtomobil yolunun açılıĢını qeyd etmiĢik. Gözəl, dördzolaqlı, rahat yoldur. Ġndi Naxçıvan-
Culfa magistral yolunun açılıĢını qeyd edirik. Bu vaxta qədər, ya bu arada dairəvi yol tikilibdir. Beləliklə,
Naxçıvan tranzit mərkəzə çevrilməkdədir. Naxçıvan blokada Ģəraitində yaĢayır. Ancaq naxçıvanlılar bu
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
114
blokadanı hiss etmirlər. Çünki həm Naxçıvanın rəhbərliyi çox böyük iĢlər görür, həm də Azərbaycan dövləti hər
zaman olduğu kimi, Naxçıvana böyük diqqət göstərir. Naxçıvanın respublika qarĢısında duran vəzifələri icra
etmək üçün bütün imkanları vardır.
Növbəti dövrlərdə Naxçıvanın yol-nəqliyyat infrastrukturunun təkmilləĢdirilməsi üçün əlavə tədbirlər
görüləcəkdir. Yeni yol layihələri icra edilir. Ġndi kənd yollarına üstünlük verilir. Çünki magistral yollara
gəldikdə onların, demək olar ki, bütün parametrləri icra edilir. Kənd yollarının tikintisi növbəti illərdə baĢa
çatmalıdır. Beləliklə, həm magistral, həm dairəvi, həm də kəndləri, bütün yaĢayıĢ məntəqələrini birləĢdirən
yollar yüksək səviyyədə olmalıdır.
Naxçıvanda digər infrastruktur layihələri uğurla icra edilir. Naxçıvan 100 faiz qazlaĢdırılıbdır. Elektrik
enerjisi ilə təchizat çox yaxĢıdır. Vaxtilə zülmət içində yaĢayan insanlar indi o günləri sadəcə olaraq, ağır günlər
kimi xatırlayırlar. Hazırda Naxçıvan elektrik enerjisi ixrac edən diyardır.
Hazırda bütün respublikada, bütün Ģəhər və rayon mərkəzlərində içməli su və kanalizasiya layihələri icra
edilir. Bu layihələrin gələn ilin sonuna qədər baĢa çatması nəzərdə tutulur. Beləliklə, su-kanalizasiya
problemləri birdəfəlik öz həllini tapacaqdır. Təhsil, səhiyyə ilə bağlı məsələlər öz həllini tapır. Bu gün biz
Naxçıvan Ģəhər poliklinikasının açılıĢını qeyd etmiĢik. Əvvəlki dövrlərdə diaqnostika mərkəzi, doğum mərkəzi,
rayonlarda yeni xəstəxanaların açılıĢı ilə bağlı tədbirlər keçirilmiĢdir. Naxçıvan ġəhər Xəstəxanasının yenidən
qurulması layihəsi artıq iĢlənilir. Belə təĢəbbüs irəli sürülüb. Mən bu təĢəbbüsü dəstəkləyirəm. Əminəm ki,
naxçıvanlılar Ģəhər xəstəxanasını da yüksək səviyyədə təmir etdirəcəklər.
Bu gün hərbi hissədə olarkən Naxçıvanın potensialının nə qədər böyük olduğunu bir daha görmək olar.
Son illər ərzində çoxlu silah-sursat, texnika gətirilmiĢdir. Hava hücumuna qarĢı qurğular yerləĢdirilmiĢdir.
Müasir artilleriya qurğuları gətirilmiĢdir. Tanklar, zirehli maĢınlar, helikopterlər, yəni, Naxçıvanın döyüĢ
qabiliyyəti, döyüĢ potensialı çox yüksək səviyyədədir.
Kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlı konkret proqramlar icra edilir. Naxçıvan özünü əsas ərzaq məhsulları
ilə təmin edir. Bu da ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərinin həlli üçün çox vacibdir. ĠnĢaat materialları demək olar ki,
artıq daxili imkanlar hesabına formalaĢır. Bu gün sement zavodunun açılıĢını qeyd etmiĢik. Bu, məni çox
sevindirir. Çünki bu, ölkəmiz üçün lazımdır. Ġndi Bakıda, ondan sonra qərb bölgəsində sement zavodları tikilir.
Naxçıvan sement zavodu sementə olan ehtiyacı tam Ģəkildə ödəməyə imkan verəcək və idxaldan asılılıq aradan
qaldırılacaqdır.
Yəni, burada hər bir sahədə gözəl inkiĢaf vardır. Naxçıvan Ģəhəri gözəlləĢir, yaĢıllaĢır, abadlaĢır. Hər tərəf
göz oxĢayır, hər tərəfdə böyük zövqlə binalar tikilir. Bütün bu iĢlər onu göstərir ki, bu iĢləri görən insanlar
doğma xalqına, doğma diyarına qəlbən bağlıdırlar.
Əsas məsələ Vətən sevgisidir. Ġqtisadi imkanlar böyük də olar bilər, o qədər böyük olmaya da bilər.
Amma əgər, Vətən sevgisi varsa, məhdud iqtisadi imkanlarla da çox iĢ görmək olar. Mən çox Ģadam ki,
naxçıvanlıların Vətənə bağlılığı həmiĢə olduğu kimi, çox yüksək səviyyədədir. Bu ideyalar, azərbaycançılıq
fəlsəfəsi, dövlətçiliyə olan sədaqətimiz bizi irəliyə aparır.
Mən Ģübhə etmirəm ki, növbəti illərdə də Naxçıvan Muxtar Respublikası qarĢısında duran bütün vəzifələr
uğurla icra ediləcəkdir. Bütün infrastruktur, sosial, iqtisadi və sənaye layihələri, proqramları icra ediləcək,
Naxçıvan daha da gözəl, daha da güclü olacaqdır. Bu iĢlərdə sizin hamınıza uğurlar arzu edirəm. Sağ olun!
“Xalq qəzeti”.-2012.-31 may.-№ 118.-S.5.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
115
Bakıda XIX Beynəlxalq Xəzər neft, qaz, neftayırma, neft kimyası sərgi və
konfransı iĢə baĢlamıĢdır
Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 5 iyun (AzərTAc). Ġyunun 5-də Bakı Sərgi Mərkəzində XIX Beynəlxalq Xəzər neft, qaz,
neftayırma, neft kimyası sərgi və konfransı iĢə baĢlamıĢdır.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
nitqi
- Hörmətli xanımlar və cənablar!
Əziz dostlar!
Mən Sizin hamınızı ürəkdən salamlayıram.
Xəzər neft, qaz, neftayırma, neft kimyası sərgi və konfransının keçirilməsi ölkəmiz üçün böyük hadisədir.
Bu sərgi və konfransın artıq böyük tarixi vardır. Bu sərgi 19-cu dəfə keçirilir. Deyə bilərəm ki, maraq azalmır,
artır. Bunun nəticəsidir ki, bu dəfə sərgidə 300-dən artıq Ģirkət iĢtirak edir.
Buraya gələrkən mən birinci sərgini xatırlayırdım. O sərgi 1994-cü ildə təĢkil edilmiĢdi. Birinci sərginin
Azərbaycanın nəinki neft-qaz sənayesində, ümumi inkiĢafında çox böyük rolu olmuĢdur. Çünki Azərbaycan
gənc müstəqil dövlət idi. Dünyaya hələ özünü tanıtdıra bilməmiĢdi. Azərbaycanın zəngin neft-qaz yataqları
haqqında, əlbəttə ki, mütəxəssis dairələrində bilgilər var idi. Ancaq geniĢ biznes dairələri bundan xəbərsiz idi.
Məhz sərginin 1994-cü ildə keçirilməsi ilə Azərbaycanın imkanları, xüsusilə neft sektorundakı imkanları
dünyaya təqdim edildi. Azərbaycana çox böyük maraq göstərilməyə baĢlandı. Təsadüfi deyildir ki, sərgidən bir
neçə ay sonra “Əsrin kontraktı” imzalanmıĢdır ki, bu gün biz hamımız onun nəticələrini görməkdəyik.
O vaxt ölkəmiz gələcək inkiĢaf istiqamətlərini müəyyən edirdi. Azərbaycan necə inkiĢaf edəcək, hansı ölkəyə
çevriləcəkdir?! Əlbəttə ki, bizim əsas potensialımız olan neft ölkənin ümumi inkiĢafına xidmət göstərməli idi.
Bunu etmək üçün mütləq xarici tərəfdaĢlar Azərbaycana sərmayə qoymalı idilər. Çünki o vaxt Azərbaycanın
maddi imkanları çox məhdud idi. Biz buna nail ola bildik. Qısa müddət ərzində müxtəlif irimiqyaslı, böyük
Ģirkətlər Azərbaycana gəldilər, sərmayə qoymağa baĢladılar. Beləliklə, Azərbaycanın uğurlu inkiĢafı baĢlandı.
Məhz 1994-cü ildə ulu öndər tərəfindən Heydər Əliyev neft strategiyası elan edilmiĢdir ki, bu gün də bu
strategiya davam etdirilir. Əlbəttə, 19 il ərzində bu strategiya inkiĢafdadır, bu strategiyaya yeni istiqamətlər cəlb
edilir. Beləliklə, bu gün Azərbaycanın enerji resursları tam Ģəkildə Azərbaycan xalqının maraqlarının
xidmətindədir.
1994-cü ildə isə biz bu böyük yolun əvvəlində idik. Mən çox Ģadam ki, o vaxt qarĢımıza qoyduğumuz
bütün vəzifələr uğurla icra edildi. Azərbaycana böyük sərmayə qoyulmuĢdur. Hazırda neft-qaz sektoruna
qoyulan investisiyalar təxminən 50 milyard dollar səviyyəsindədir. Ancaq bütövlükdə 1995-ci ildən bu günə
qədər ölkə iqtisadiyyatına təxminən 120 milyard dollar sərmayə qoyulmuĢdur. Yəni, biz neft amilindən çox
məharətlə və böyük səmərə ilə istifadə edə bildik. Neftdən əldə edilən gəlirləri qeyri-neft sektorunun inkiĢafına
yönəldə bildik. Ölkə iqtisadiyyatını çoxĢaxəli iqtisadiyyat kimi təĢkil edə bildik. Bu gün bu proses davam
etdirilir. Ancaq 1990-cı illərin ortalarında həm neft sənayesində, ümumiyyətlə, iqtisadi sahədə köklü islahatlar
aparılmağa baĢlanmıĢdır. O vaxt həm geosiyasi, həm iqtisadi, həm siyasi baxımdan Azərbaycan indiki kimi
güclü dövlət deyildi. Azərbaycana təzyiqlər də, təhdidlər də var idi. Biz gənc ölkə idik. Bizim maddi
imkanlarımız çox məhdud idi. Amma buna baxmayaraq, Heydər Əliyevin qətiyyəti və cəsarəti sayəsində,
düzgün təĢkil edilmiĢ strategiya nəticəsində biz bütün hədəflərə çatdıq.
2003-cü ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin təməli qoyulmuĢdur. 2006-cı ildə kəmər istifadəyə
verilmiĢdir. Bu kəmər bütövlükdə bölgənin və bəlkə də qitənin enerji xəritəsini əsaslı Ģəkildə dəyiĢdirə
bilmiĢdir. Bu kəmər təkcə Azərbaycan neftinin dünya bazarlarına çıxarılması üçün deyil, eyni zamanda, yeni
dəhlizin açılması üçün çox vacib, tarixi bir addım idi. Artıq bu dəhliz iĢə düĢəndən sonra növbəti mərhələdə
böyük “ġahdəniz” yatağının qaz ehtiyatlarının dünya bazarına çıxarılması üçün Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz
kəməri tikilmiĢdir.
“ġahdəniz” üzrə kontraktın imzalanması “Azəri-Çıraq-GünəĢli” kontraktının imzalanmasından iki il sonra
baĢ vermiĢdir. O vaxt Azərbaycanın qaz potensialı haqqında dünyada heç bir məlumat yox idi. Çünki sovet
dövründə bizim qaz imkanlarımız araĢdırılmamıĢdır. Geoloqlarımız, mütəxəssislərimiz, əlbəttə, bilirdilər ki,
bizim zəngin qaz ehtiyatlarımız vardır. Amma heç vaxt Azərbaycan xarici investorlar tərəfindən qaz ölkəsi kimi
maraq doğurmurdu. Ancaq “ġahdəniz” qaz yatağının kəĢfindən sonra, - bu yataq dünya miqyasında ən böyük
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
116
yataqlardan biridir, - əlbəttə ki, bu sahəyə diqqət daha da çox olmuĢdur. Beləliklə, düzgün strategiyanın icra
edilməsi nəticəsində dəhlizin açılması, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin tikilməsi nəticəsində biz artıq
pəncərədən baĢlayaraq böyük qapı açdıq. Azərbaycanı beynəlxalq enerji ailəsinə daxil etdirə bildik. Həm siyasi,
həm iqtisadi baxımdan böyük uğurlar əldə edə bilmiĢik.
Eyni zamanda, bu, bizim üçün böyük təcrübə idi. Çünki bizim Dövlət Neft ġirkətimiz – SOCAR o vaxt
sadəcə olaraq daxili bazarda fəaliyyət göstərən adi bir Ģirkət idi. BaĢqa dövlət qurumlarından heç nə ilə
fərqlənmirdi. Amma bizim məqsədimiz ondan ibarət idi ki, SOCAR-ı dünya miqyaslı nəhəng enerji Ģirkətinə
çevirək. Hazırda biz bu məqsədə də çatmıĢıq. Bundan sonra SOCAR-ın həm ölkə daxilindəki, həm xaricdəki
fəaliyyəti daha da geniĢmiqyaslı olacaqdır.
Biz təcrübə toplamıĢıq. Bizim gənc mütəxəssislərimiz xaricdə təhsil almıĢlar. “Əsrin müqaviləsi”nə
əsasən bu əməliyyatlarda iĢtirak edən insanların mütləq əksəriyyəti yerli vətəndaĢlardır. Yəni, burada məĢğulluq
məsələlərinə də diqqət göstərilmiĢdir. Bir sözlə, uğurlu neft strategiyamız həm 1990-cı illər üçün, həm bu gün
üçün çox əhəmiyyətlidir və bizə imkan verdi ki, ölkə qarĢısında duran əsas iqtisadi və sosial məsələləri uğurla
inkiĢaf etdirək. Əlbəttə, biz bu strategiyanı icra edərkən bir neçə hədəfi qarĢımıza qoymuĢduq. Ġlk növbədə,
məqsəd Azərbaycanın zəngin neft-qaz potensialını tam Ģəkildə realizə etmək idi. Digər tərəfdən, neft amilindən
sadəcə olaraq istifadə edib qeyri-neft sektorunu inkiĢaf etdirmək məsələsi gündəlikdə idi. Hələ o illərdə mən
demiĢdim ki, neft bizim üçün məqsəd deyil, vasitədir - ölkəmizi inkiĢaf etdirmək, müasir dövlət yaratmaq üçün
vasitədir.
Hesab edirəm ki, biz bu imkanlardan səmərəli Ģəkildə istifadə edə bilmiĢik. Xüsusilə Dövlət Neft
Fondunun yaradılması bu istiqamətdə atılan çox vacib addım idi. Çünki bu qurumun fəaliyyətə baĢlaması həm
Ģəffaflığı təmin etdi, eyni zamanda, bizə imkan verdi ki, neftdən və indi qazdan əldə edilən gəlirlər əhəmiyyətli
Ģəkildə qorunsun, saxlanılsın və ölkənin qeyri-neft sektoruna investisiya Ģəklində qoyulsun.
Biz valyuta ehtiyatlarımızı ildən-ilə artırırıq. Hazırda valyuta ehtiyatlarımız 40 milyard dolları ötübdür.
Gələcəkdə bu məbləğ daha da böyük olacaqdır. Bu, bizə imkan verir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının neftdən
asılılığını maksimum dərəcədə aĢağı salaq. Buna nail oluruq. Çünki bu ilin birinci rübünün iqtisadi göstəriciləri
deməyə əsas verir ki, biz bu yolda artıq uğurlara nail olmuĢuq, Qeyri-neft sənayemiz birinci üç ayda 16 faiz
artmıĢdır.
Ölkənin uğurlu inkiĢafı, iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi bizim prioritetlər sırasında idi. Beləliklə, bu
məqsəd də qarĢıya qoyulmuĢdur. Digər məqsəd dünya birliyi ilə əlaqələrimizi daha da möhkəmləndirmək idi.
Dost, tərəfdaĢ ölkələrlə ikitərəfli əsasda əlaqələrimizi gücləndirmək iĢində də neft-qaz amili öz rolunu
oynamıĢdır.
Bu gün bir neçə ölkənin enerji balansında Azərbaycan neftinin payı 25-30-35 faiz təĢkil edir. Bu gün biz
dostlarımız üçün, Avropa istehlakçıları üçün etibarlı tərəfdaĢ qismində çıxıĢ edirik. Bu rol getdikcə artır. Biz,
eyni zamanda, neftlə, qazla zəngin olan hər bir ölkə qarĢısında duran digər məsələni də icra etdik. Bu da ixrac
imkanlarımızın Ģaxələndirilməsi məsələsidir. Hazırda bizim yeddi neft və qaz kəmərimiz vardır ki,
resurslarımızı bütün istiqamətlərə ixrac edir. Biz bir marĢrutdan, bir yoldan asılı deyilik.
Hazırda Avropa istehlakçıları da bu məsələ ilə bağlı müəyyən tədbirlər görürlər. Onlar üçün də
Ģaxələndirmə mühüm amildir. Bir mənbədən asılı olmaq, əlbəttə ki, o qədər məqbul variant sayıla bilməz.
Ancaq biz Azərbaycan olaraq bu vəzifəni icra etmiĢik. Bu gün bizim neftimiz və qazımız müxtəlif istiqamətlər
üzrə ixrac edilir. Əlbəttə, biz gələcəkdə tərəfdaĢlarla bu sahədə iĢimizi daha da sürətləndirəcəyik.
Neft-qaz sahəsində istehsalçılar, tranzit ölkələr və istehlakçılar bir yerdə olmalıdırlar. Burada rəqabətə, yaxud da
ki, qarĢıdurmaya yol vermək olmaz. Əksinə, burada maksimum əməkdaĢlıq olmalıdır. Çünki əməkdaĢlıq
olduqda hər üç tərəf öz mənfəətini götürür. Biz bu məsələyə bu fəlsəfə ilə yanaĢırıq.
Bütövlükdə bizim enerji siyasətimiz çox açıqdır və xoĢniyyətlidir. Biz hesab edirik ki, enerji siyasəti
ölkələri birləĢdirməlidir, ayırmamalıdır. Enerji amilindən qarĢıya hansısa siyasi məqsədlər qoymaq və onlara
çatmaq üçün istifadə edilməməlidir. Bizim yanaĢmamız bundan ibarətdir. Bizim üçün dost olan ölkələrin enerji
təhlükəsizliyi məsələlərinə də töhfəmiz buna dəlalət edir. Biz bəzi hallarda bəzi ölkələrin çətinliklərini nəzərə
alaraq onlara yardım etmək üçün əlimizi uzatmıĢıq. Həm dostluğumuzu möhkəmləndirmiĢik, həm də iqtisadi və
siyasi maraqlarımızı təmin edə bilmiĢik. Hesab edirəm ki, indiki mərhələdə və gələcək illərdə dünyada enerji
siyasətində bu səpkidə meyillər güclənərsə, onda bütün məsələləri proqnozlaĢdırmaq daha asan olacaqdır. Bir
sözlə, enerji resursları ölkələri ayırmamalıdır, birləĢdirməlidir. Mən hesab edirəm ki, Azərbaycan təcrübəsi bu
sahədə çox məqbul ola və öyrənilə bilər. Eyni zamanda, digər sahədə - xarici investorlar, yerli Ģirkətlər və yerli
hakimiyyət orqanları arasında əməkdaĢlıq baxımından hesab edirəm ki, Azərbaycanda vəziyyət nümunəvidir.
Biz əsas enerji tərəfdaĢımız olan bp Ģirkəti ilə artıq 20 ilə yaxındır ki, əməkdaĢlıq edirik. Bu əməkdaĢlıq hər iki
tərəfin maraqlarını təmin edir. bp bizim strateji partnyorumuzdur. Bir nömrəli investordur. Həm “Azəri-Çıraq-
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
117
GünəĢli”də, həm “ġahdəniz”də və digər yataqlarda bizimlə birgə iĢləyir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-
Ərzurum neft-qaz kəmərlərində əsas oyunçudur. Bu, 20 ilə yaxın olan əməkdaĢlıq onu sübut edir ki,
investorların maraqları və ölkənin, xalqın maraqları üst-üstə düĢə bilər. Bu əməkdaĢlıq və bu təcrübə hesab
edirəm ki, müəyyən mənada dünyada nadir təcrübədir. Bu da öyrənilə bilər və biz hesab edirik ki, bu sahədə də
uğurlu əməkdaĢlığa nail ola bilmiĢik.
Bizim üçün dövlət olaraq, ilk növbədə Azərbaycanın milli maraqlarıdır. Biz nail ola bilmiĢik ki,
Azərbaycan zəngin neft yataqlarımızdan artıq nefti, qazı hasil və ixrac edir. Bu, ölkə iqtisadiyyatına
əvəzedilməz bir töhfədir. Təsəvvür etmək çətindir ki, əgər 1994-cü ildə o cəsarətli addım atılmasaydı, indi bizim
vəziyyətimiz necə olacaqdı?!
Enerji təhlükəsizliyi enerji müstəqilliyini Ģərtləndirir. Enerji müstəqilliyi isə bütövlükdə ölkələrin iqtisadi
müstəqilliyinə böyük töhfə verir. Ġqtisadi müstəqillik olmadan siyasi müstəqillikdən söhbət gedə bilməz. Mən
dəfələrlə qeyd etmiĢəm və artıq bu, reallıqdır ki, Azərbaycan bütün sahələrdə müstəqil siyasət aparır. Bu siyasəti
aparmaq üçün bizə güc verən əlbəttə ki, xalqla iqtidar arasında olan birlikdir və eyni zamanda, iqtisadi
müstəqilliyimizdir. Biz iqtisadi cəhətdən tam müstəqil ölkəyik. Biz enerji resurslarının ixracı məsələlərində tam
müstəqilik. Çünki qeyd etdiyim kimi, çoxĢaxəli neft-qaz kəmərlərimiz vardır, bir yoldan asılı deyilik. Bu, bizə
imkan verir ki, siyasi müstəvidə siyasətimizi inamla və cəsarətlə aparaq. Beləliklə, keçən il müstəqilliyimizin
bərpasının 20 illik yubileyində qeyd etdiyim kimi, bu gün Azərbaycanda müstəqillik tamdır, Ģərtsizdir.
Yenə də qayıdıram 1994-cü ilə. Bugünkü uğurların təməli məhz o vaxt qoyulmuĢdur. Əlbəttə, biz bu
imkanlardan maksimum səmərə ilə istifadə edə bilmiĢik. Biz elə ölkələr tanıyırıq ki, orada bizdən daha çox neft-
qaz yataqları, resurslar vardır. Ancaq orada iqtisadiyyat birtərəflidir, çoxĢaxəli deyil, neftdən, qazdan asılılıq
mütləqdir. Ancaq bizdə belə deyildir. Biz qarĢıya hədəf qoymuĢuq ki, neft-qaz sadəcə olaraq iqtisadi
Ģaxələndirməni təmin edən vasitədir və buna nail olmuĢuq. Əgər bizim ümumi iqtisadi göstəricilərə nəzər salsaq
görərik ki, dünya miqyasında bu templər ən sürətli templərdir. Son səkkiz il ərzində iqtisadiyyat üç dəfə
artmıĢdır. Sənaye istehsalı da üç dəfə artmıĢdır. Yoxsulluq isə beĢ dəfə azalmıĢdır. Artıq yoxsullar təbəqəsi
Azərbaycanda getdikcə azalır. Əminəm ki, bir neçə ildən sonra biz bu böyük bəladan canımızı qurtaracağıq. Bu,
nəyi göstərir? Onu göstərir ki, vaxtilə Azərbaycanda iqtisadiyyatın birtərəfli Ģəkildə inkiĢafı ilə bağlı verilən
bəzi mülahizələr özünü doğrultmadı. Vaxtilə bizi “Holland sindromu” ilə hədələyən bəzi təhrikçilər öz
səhvlərini etiraf etməlidirlər. Çünki biz iqtisadi Ģaxələndirməyə nail ola bilmiĢik.
Neft-qaz sektoru o qədər də böyük sayda iĢ yerlərinin açılmasına gətirmir. Ancaq Azərbaycanda son
səkkiz il ərzində bir milyon yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Harada? Qeyri-neft sektorunda, kənd təsərrüfatında, xidmət
sektorunda. Ġnfrastruktur layihələrinə böyük həcmdə investisiya qoyulmuĢdur. Bütövlükdə neft amili ölkəmizə
böyük canlanma gətirdi. Yenə də deyirəm, həm resurslar vacibdir, həm onlardan səmərəli istifadə qaydaları.
Mən hesab edirəm ki, biz Azərbaycanın timsalında uğurlu neft siyasətinin təzahürünü görürük. Bu siyasət bu
gün də davam etdirilir. Əminəm ki, gələcək illərdə biz yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəyik.
O ki qaldı gələcək planlarımıza, mən bu gün buraya daxil olarkən sərgini təĢkil edənlərlə qısa söhbət
əsnasında qeyd etdim ki, hər il sərgidən-sərgiyə Azərbaycanın enerji sektorunda çox vacib hadisələr baĢ verir.
Son bir il ərzində, keçən sərgidən ötən dövrdə bir neçə vacib hadisə baĢ vermiĢdir. Onların içində SOCAR-ın
yeni neft, kimya, neftayırma kompleksinin yaradılması layihəsi artıq təqdimat Ģəklində göstərilmiĢdir. Bu,
böyük layihədir. Ölkə iqtisadiyyatı üçün, bundan sonra onilliklər ərzində enerji sahəsində və qeyri-neft
sahəsində iqtisadiyyatın inkiĢafı üçün çox vacib layihədir. SOCAR, eyni zamanda, xarici bazarlara
investisiyaları artırır. Bu investisiyalar milyardlarla dollar səviyyəsindədir.
Son iki il ərzində iki böyük qaz yatağının aĢkarlanması qaz potensialımızı böyük dərəcədə artıra
bilmiĢdir. “Ümid” və “AbĢeron” qaz yataqlarında ilkin hesablamalara görə 600, bəlkə də 700 milyard kubmetr
qaz ehtiyatları vardır. Beləliklə, Azərbaycanın təsdiq edilmiĢ qaz ehtiyatları 2,6 trilyon kubmetrə bərabərdir.
Son bir il ərzində ilk alternativ və bərpa olunan enerji sektorunda böyük dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir.
Azərbaycanın yeni hibrid tipli külək-günəĢ elektrik stansiyasının açılıĢı olmuĢdur. Azərbaycanda artıq günəĢ
panelləri zavodu fəaliyyət göstərir. Mənim göstəriĢimlə yaxın zamanlarda yüksək texnologiyalar parkının
yaradılmasına baĢlanacaqdır. Mən çox Ģadam ki, bu sərgidə alternativ və bərpa olunan enerjiyə aid stendlər
vardır və bu gün biz onunla tanıĢ olacağıq.
Bu məsuliyyəti biz öz üzərimizə götürmüĢük. Ola bilər ki, neftlə, qazla zəngin olan ölkələr üçün bu, o
qədər də xas deyildir. Ancaq mən hesab edirəm ki, bu, bizim məsuliyyətimizdir. Ətraf mühitin qorunmasına
verilən töhfədir. Mən hesab edirəm ki, neftlə, qazla zəngin olan, enerji təhlükəsizliyini təmin edə bilən ölkələr,
ilk növbədə, bərpa olunan enerji növlərinə investisiya qoymalıdır. Yəni, biz bunu məcburən qoymuruq. Biz
bunsuz da yaĢaya bilərik. Qeyd etdiyim kimi, qaz yataqlarımız bundan sonra bəlkə də yüz il, neft resurslarımız
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
118
isə 50 ildən çox bizə xidmət edəcəkdir. Çünki “Azəri-Çıraq-GünəĢli” yatağında daha da çox neft ehtiyatları
vardır.
Ancaq biz bu addımları, ilk növbədə ona görə atırıq ki, hesab edirik bunu etməliyik. Digər tərəfdən bərpa
olunan enerjinin bizim enerji balansında payı artarsa, əlbəttə ki, ənənəvi enerji növlərinə qənaət ediləcək və
daha da çox iqtisadi səmərə görəcəyik. Ekoloji tədbirlərin gücləndirilməsi üçün bu addımların böyük əhəmiyyəti
vardır.
ÇıxıĢımın sonunda qaz sahəsində gələcək planlarla bağlı bir-iki kəlmə demək istəyirəm. Biz bu sahədə
həlledici məqama gəlib çatmıĢıq. Bu gün, əlbəttə, Azərbaycanın qaz imkanları artıq dünyaya təqdim edilib. Biz
qaz resurslarını müxtəlif istiqamətlər üzrə çatdırırıq. Dörd qaz kəmərimiz var, dördü də iĢlək vəziyyətdədir.
Ancaq biz “ġahdəniz-2” layihəsinin iĢlənilməsinə yaxınlaĢırıq. Eyni zamanda, “Ümid”, “AbĢeron” və digər
yataqlardan çıxarıla biləcək qaz ehtiyatlarını nəzərə almalıyıq. Biz uzunmüddətli qaz strategiyamızı indi
hazırlayırıq. Demək olar ki, bu strategiya hazırdır. Burada əlbəttə ki, qarĢılıqlı inam və qarĢılıqlı maraqlar ön
plana çıxır. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan öz enerji təhlükəsizliyini təmin edib. Ölkə
qarĢısında duran bütün vəzifələr icra edilib. Əgər biz bu səviyyədə irəliləsək, neftin və qazın hasilatını indiki
səviyyədə saxlasaq və buna imkan vardır, onilliklər bundan sonra da uğurla inkiĢaf edəcəyik. Yəni, bir tərəfdən
hansısa əlavə təĢəbbüslərə bəlkə də ehtiyac yoxdur. Ancaq digər tərəfdən, biz bölgədə, Cənubi Qafqazda aparıcı
ölkəyik. Cənubi Qafqazın iqtisadiyyatının 80 faizi Azərbaycanın payına düĢür. Belə olan halda biz 10 il, 20 il,
30 il qabağa baxmalıyıq. Elə etməliyik ki, qaz ehtiyatlarımız maksimum Ģəkildə realizə edilsin. Beləliklə,
uzunmüddətli qaz strategiyamız buna yönəlib. Hesab edirəm ki, əgər bu sahədə investorlar, hasilatçılar, tranzit
ölkələri, istehlakçılar arasında iĢbirliyi, əməkdaĢlıq olarsa, bu məsələlər öz həllini lazımi səviyyədə tapa bilər.
Hər halda, bildiyiniz kimi, keçən ilin əvvəlində Avropa Ġttifaqı ilə Azərbaycan arasında enerji-qaz sahəsində
bəyannamə imzalanmıĢdır, iĢçi qrupu yaradılmıĢdır. ĠĢçi qrupu iĢləyir. Biz bu iĢçi qrupunun iĢinin nəticələrini
gözləyirik.
Bir daha demək istəyirəm, Azərbaycan neft-qaz sahəsində xoĢniyyətli, xoĢməramlı siyasət aparır. Bu
siyasət əməkdaĢlığa, qarĢılıqlı maraqların nəzərə alınmasına yönəldilib. Nəticə etibarilə bu siyasət hər bir tərəfin
marağına xidmət edəcəkdir.
Mən bir daha bugünkü açılıĢ mərasiminə toplaĢmıĢ bütün qonaqları ürəkdən salamlayıram, sərginin
təĢkilatçılarına minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Yenə də qeyd etmək istəyirəm ki, onların fəaliyyəti
ölkəmiz üçün çox vacibdir, önəmlidir. Həm iĢin əvvəlində, 90-cı illərin ortalarında, həm bu gün. Çünki bu gün
bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycana maraq daha da böyükdür və nəinki neft-qaz sektoruna, bütün baĢqa
sahələrə. Azərbaycan əməkdaĢlığa həmiĢə olduğu kimi hazırdır. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.-6 iyun. - № 123.- S. 1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
119
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə “2011-2013-cü illərdə Bakı Ģəhərinin və
onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət Proqramı”nın icrasının
birinci ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir
Bakı, 20 iyun (AzərTAc). Ġyunun 20-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi
ilə “2011-2013-cü illərdə Bakı Ģəhərinin və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət
Proqramı”nın icrasının birinci ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı əvvəlcə Dövlət Proqramının birinci ili çərçivəsində Bakı Ģəhərində və ətraf
qəsəbələrdə həyata keçirilən yenidənqurma tədbirlərini əks etdirən fotostendlərlə tanıĢ oldu.
Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinin baĢçısı Hacıbala Abutalıbov Dövlət Proqramının birinci ili çərçivəsində
görülən iĢlər və nəzərdə tutulan layihələr barədə Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevə məlumat verdi.
Dövlətimizin baĢçısı konfransı giriĢ nitqi ilə açdı.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
giriĢ nitqi
- Bakı Ģəhərinin və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət Proqramı keçən ilin may
ayında təsdiq edilmiĢdir. Keçən ilin mart ayında isə biz bu salonda gələcək Proqramın konturları haqqında geniĢ
fikir mübadiləsi aparmıĢdıq. May ayında Proqram təsdiq olunmuĢ və icra edilməyə baĢlanmıĢdır.
Deyə bilərəm ki, Bakı Ģəhərinin və onun qəsəbələrinin inkiĢafına dair bu Proqram birinci proqram
deyildir. Birinci proqram 2005-ci ildə tərtib edilmiĢdir. 2005-ci ildə Bakı qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafını
sürətləndirmək üçün konkret tədbirlər görülmüĢdür. O tədbirlər 2006-2007-ci illəri əhatə edir. Bu da təbiidir,
çünki bildiyiniz kimi, 2004-cü ildə regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Proqramı qəbul edilmiĢdir. Biz əsas
diqqəti bölgələrin inkiĢafına yönəltmiĢdik. Eyni zamanda, Bakı Ģəhəri və onun qəsəbələri də diqqətdən kənarda
qalmamalı idi. Yəni, bu məntiqi ardıcıllıq onu göstərir ki, ölkə qarĢısında, bütün bölgələr qarĢısında duran
vəzifələr ardıcıllıqla və məqsədyönlü Ģəkildə öz həllini tapmaqdadır.
Bakı Ģəhərinin inkiĢafına dair birinci Proqram qısamüddətli idi. Bu Proqramın icrası nəticəsində müəyyən
iĢlər görüldü. Ancaq Ģəhər inkiĢaf edir, əhali artır. Ölkəmizin həm sənaye, həm iqtisadi potensialı artır.
QarĢımıza yeni vəzifələr qoyulur. Beləliklə, bu, daimi proses olmalıdır və buna görə keçən il qarĢıya yeni
proqramın qəbul edilməsi məsələləri qoyuldu. Mən çox Ģadam ki, Proqramın təsdiq edilməsi günündən dərhal
sonra qəsəbələrdə və Bakı Ģəhərində iĢlər daha da sürətlə getməyə baĢlamıĢdır. Bir daha demək istəyirəm ki, bu
Proqram ümumi Azərbaycan dövlətinin, Azərbaycanın bölgələrinin sosial və iqtisadi inkiĢafının
sürətləndirilməsi üçün qəbul edilmiĢ proqramdır. Bütövlükdə 2008-ci ildə hazırlanmıĢ və 2009-cu ildə
təsdiqlənmiĢ Azərbaycanın bütün bölgələrinin inkiĢafına dair Dövlət Proqramı 2013-cü ilə qədər hesablanıbdır.
Beləliklə, mən əminəm ki, 2013-cü ilin sonuna qədər həm bölgələrdə, həm Bakı Ģəhərində və onun
qəsəbələrində əsas sosial-iqtisadi və infrastruktur məsələləri öz həllini tapacaqdır. QarĢıya məhz belə vəzifə
qoyulmuĢdur. Əminəm ki, biz bu məqsədə çatacağıq, bu vəzifəni icra edəcəyik. Çünki bu günə qədər qarĢımıza
qoyduğumuz bütün vəzifələr keyfiyyətlə və vaxtında icra edilmiĢdir.
Ölkəmizin ümumi iqtisadi inkiĢafı bizə belə böyük həcmli proqramların icrasına Ģərait yaradır. Bu iqtisadi
inkiĢafı isə biz yaratmıĢıq, öz əməyimizlə, zəhmətimizlə, düĢünülmüĢ siyasətlə. Əgər ölkəmizin ümumi sosial
və iqtisadi göstəricilərini təhlil etsək görərik ki, son 8-9 il ərzində dünyada Azərbaycan kimi inkiĢaf edən ikinci
ölkə yoxdur. Bütün iqtisadi göstəricilər buna dəlalət edir. Ölkənin iqtisadiyyatı üç dəfə artmıĢdır. Sənaye
potensialı da üç dəfə artmıĢdır. Yoxsulluq beĢ dəfə azalmıĢdır. ĠĢsizlik əhəmiyyətli dərəcədə azalmıĢdır və bu
gün inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə olan səviyyədən aĢağıdır - 5,4 faizdir. Bu illər ərzində ölkəmizdə bir milyondan artıq
iĢ yeri açılmıĢdır. Bu iĢ yerlərinin mütləq əksəriyyəti daimi iĢ yerləridir.
Bu proqramların və təĢəbbüslərin icrası nəticəsində ölkəmizin uğurlu inkiĢafına təkan verildi. Hazırda
ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi istiqamətində konkret tədbirlər görülür. Bu tədbirlər öz səmərəsini
verməkdədir. Beynəlxalq maliyyə qurumları, kredit reytinq agentlikləri Azərbaycandakı vəziyyəti çox müsbət
qiymətləndirirlər. Onlar Azərbaycanda əldə edilmiĢ nailiyyətləri baĢqa ölkələr üçün də nümunə kimi təqdim
edirlər.
Bildiyiniz kimi, bir neçə ildir ki, dünyada maliyyə və iqtisadi böhran davam edir. Bu böhranın növbəti
dalğası baĢlanmıĢdır. Ancaq nə 2008-2009-cu illərdə, nə də ki, indiki dövrdə Azərbaycanda bu böhranın
fəsadları hiss edilmədi. Azərbaycan vətəndaĢlarının maddi rifahı yüksəldi. Azərbaycanda maaĢlar, pensiyalar,
sosialyönümlü təĢəbbüslər ildən-ilə artır, sovet vaxtından qalan əmanətlərin kompensasiya Ģəklində əhaliyə
verilməsi məsələləri həll olunur. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrdə böhran nəticəsində iĢsizlik, sosial ədalətsizlik artır,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
120
kütləvi iğtiĢaĢlar artıq gündəlik xarakter almıĢdır. Kütləvi ixtisarlar baĢ verir. Əmək haqları, pensiyalar kəsilir.
Azərbaycanda isə biz bunun əksini görürük. Azərbaycanda sürətli inkiĢaf, bütün sektorlarda müĢahidə olunan
canlanma, ildən-ilə sosial məsələlərin həllində əldə edilmiĢ uğurlar, pensiyaların, əmək haqlarının qaldırılması
və keçən il pensiyaların əhəmiyyətli dərəcədə qaldırılması həm sosial ədalət prinsiplərinə uyğundur, eyni
zamanda, insanların maddi rifahını yaxĢılaĢdırmaq üçün çox ciddi vasitədir.
Əlbəttə ki, bizim bu uğurların təməlində iqtisadi islahatlar dayanır. Bu iqtisadi islahatlar bizə imkan verir
ki, istənilən sahədə konkret proqramları icra edək. Azərbaycanda icra edilən proqramların özəlliyi ondan
ibarətdir ki, bu proqramlar konkret xarakter daĢıyır. Bu, hansısa bir Ģüar xarakteri daĢımır, yaxud da ki, təbliğat
naminə qəbul edilmir. Hər bir proqramın təməlində konkret vəzifə, maddi resurslar, maliyyə resursları dayanır,
əlbəttə ki, texniki imkanlar təhlil edilir. Bizim texniki imkanlarımız da geniĢlənir. Əlbəttə ki, proqramların
icrasını insanlar təĢkil edirlər. Əlbəttə, insanların həm peĢəkarlığı, həm də ki, öz vəzifə borclarını Ģərəflə yerinə
yetirmələri məsələləri daim diqqət mərkəzindədir. Mən deyə bilərəm ki, ölkəmizdə bütün proqramların tam
əksəriyyəti uğurla icra edilir.
Bizim gələcək iqtisadi inkiĢafımız çox müsbət olacaqdır. Çünki artıq əldə edilmiĢ təcrübə və nəticələr
bunu deməyə əsas verir. Bizim strateji baxıĢlarımız da ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafına yönəldilib. “Azərbaycan:
2020” Proqramı və Dövlət Konsepsiyası hazırlanmıĢdır. Eyni zamanda, 2013-2023-cü illəri əhatə edən gələcək
inkiĢaf proqramının konturları artıq müəyyən edilibdir. Bir müddət bundan əvvəl mən qarĢıya vəzifə qoymuĢam
ki, 2013-2023-cü illərdə Azərbaycanın ümumi daxili məhsulu qeyri-neft sektorunun hesabına iki dəfə
artmalıdır. Bu, nəticə etibarilə Azərbaycanı yüksək gəlirli ölkələr sırasına daxil edəcəkdir. Vəzifə məhz belə
qoyulub, Azərbaycan inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilməlidir. QarĢıya bu vəzifə qoyulub və biz bu vəzifəyə
çatacağıq.
Bir daha demək istəyirəm ki, ölkəmizin gələcək inkiĢafı ilə bağlı cəmiyyətdə də heç bir fikir ayrılığı
yoxdur. Cəmiyyət, Azərbaycan vətəndaĢları təĢəbbüslərimizi dəstəkləyir, aparılan siyasəti bəyənirlər.
Azərbaycanda hökm sürən sabitlik, vətəndaĢ həmrəyliyi, vətəndaĢ birliyi, iqtisadi inkiĢaf bizim ümumi
siyasətimizin təzahürüdür. Siyasi sabitlik olmadan heç bir inkiĢafdan söhbət gedə bilməz. Ancaq inkiĢaf
özlüyündə həm ölkənin güclənməsinə gətirib çıxarmalıdır, eyni zamanda, ilk növbədə insanların rifah halını
yaxĢılaĢdırmalıdır. Bizdə, Azərbaycanda bu istiqamətdə iĢlər görülür.
Ġqtisadi islahatlar bəzi hallarda çox böyük çətinliklər gətirir. Köklü iqtisadi islahatlar, xüsusilə böyük
məhrumiyyətlərlə müĢayiət olunur. Biz köklü iqtisadi islahatlar aparmıĢıq. Çünki biz planlı iqtisadiyyatdan
bazar iqtisadiyyatına keçid dövrünü uğurlu qət etmiĢik və sosial məsələlər bu müddət ərzində daim diqqət
mərkəzində idi.
Ġndi inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə də, konseptual yanaĢmalarda da müəyyən dəqiqləĢmələr aparılır. Çünki sırf
bazar iqtisadiyyatı prinsipləri bəzi hallarda insan amilini tamamilə kənara qoyur. Azərbaycanda isə həm bazar
iqtisadiyyatı prinsipləri tam Ģəkildə bərqərar olunub və iqtisadiyyatımızın 83 faizi özəl sektorda formalaĢır, həm
də sosial proqramlar icra edilir. Yəni, demək istəyirəm ki, ölkəmizin gələcək iqtisadi inkiĢafı çox müsbət olacaq
və bu, imkan verəcək ki, biz bütün proqramları vaxtında və böyük keyfiyyətlə icra edək.
“Bakı Ģəhərinin və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramı” artıq bir ildir ki, icra
edilir. Ötən ilin may ayında Proqram təsdiqləndi və bu gün biz bir ildə görülən iĢlər haqqında danıĢacağıq. Deyə
bilərəm ki, Proqram hazırlanarkən mən qəsəbələrdə dəfələrlə olmuĢdum. Mən, ümumiyyətlə, mütəmadi qaydada
həm bölgələrdə, həm Bakıda, Bakıətrafı qəsəbələrdə oluram, vəziyyətlə yerində tanıĢ oluram. Amma o ərəfədə
daha da sıx–sıx gedirdim. Çünki mən istəyirdim ki, bir daha vəziyyətlə yaxından tanıĢ olum, insanların
fikirlərini öyrənim və Proqramın tərkibində olan maddələr, onların müəyyən hissəsi yerlərdən gələn təkliflər
əsasında oraya salınıb. Çünki qəsəbədə yaĢayan insanlar daha yaxĢı bilirlər ki, onların problemləri nədən
ibarətdir və bu problemlər necə həll olunmalıdır. Əlbəttə ki, biz də bunu bilirdik. Ancaq dəqiqləĢdirmə aparmaq
üçün mən o ərəfədə daha da sıx-sıx gedirdim. Proqramda demək olar ki, yerlərdən gələn bütün təkliflər öz əksini
tapmıĢdır. Proqram dərc edilmiĢdir və hər bir vətəndaĢ onunla tanıĢ ola bilər.
Ancaq bir ilin təcrübəsi onu göstərir ki, ortaya əlavə məsələlər çıxır. Bu məsələləri biz özümüz ortaya
çıxardırıq. Çünki icra zamanı əlbəttə, müəyyən məsələlər çıxır ki, bir il bundan əvvəl bu məsələlər o qədər də
aktual deyildi. Misal üçün, biz ilk növbədə qəzalı vəziyyətdə olan məktəblərin yenidən qurulması, tikilməsi
məsələlərini qarĢıya qoymuĢduq. Ona görə hansı məktəb qəzalı vəziyyətədir, hansı məktəb qəzalı vəziyyətdə
deyil, bunu müəyyən etmək o qədər də asan məsələ deyildir. Ġndi qəzalı məktəblərin məsələləri həll olunur,
ancaq yaxĢı təmir olunmayan məktəblərin bərpası məsələləri ortaya çıxır. Beləliklə, biz özümüz təklif veririk ki,
bu məqsədlər üçün əlavə vəsait ayrılsın.
UĢaq bağçaları ilə bağlı. UĢaq bağçalarının təmir, tikintisi məsələləri həllini tapmaqdadır. Ancaq mən bu
müddətdə də dəfələrlə uĢaq bağçalarında olmuĢam və görürəm ki, artıq uĢaqların müəyyən edilmiĢ indiki say
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
121
tərkibi bizi qane etmir. Çünki bu bağçalar 30-40 il bundan əvvəl tikilmiĢdir. ġəhərin əhalisi artır, tələbat artır,
ailələr var ki, növbədə dayanıb. Xüsusilə valideynlər öz uĢaqlarını yeni təmir edilmiĢ uĢaq bağçalarına
yerləĢdirmək istəyirlər. Beləliklə, yeni bağçaların tikintisi məsələləri ortaya çıxır. O bağçaların tikintisi üçün ya
yeni yerlər ayrılmalıdır, ya mövcud olan yerlərdə əlavə korpuslar tikilməlidir. Yəni, belə məsələlər çoxdur və
Proqrama əlavələr ediləcəkdir. Bu məqsədlə hökumətə tapĢırıq verilmiĢdir və büdcəmizin icrası nəticəsində
əlavə gəlirlərin əldə edilməsi bizə imkan verir ki, o gəlirlərin müəyyən hissəsini bu Proqramın icrasına
yönəldək, beləliklə, Proqramın maliyyə bazasını geniĢləndirək.
Qəsəbələrdə olan vəziyyət bizə bəllidir. QarĢıya vəzifə qoyulubdur ki, qəsəbələrdə bütün sosial-iqtisadi
infrastruktur məsələləri öz həllini tapsın və bu bir il ərzində biz bu iĢlərin uğurlu icrasını görürük. Bu barədə bu
gün daha geniĢ danıĢılacaqdır.
Ancaq prinsip etibarilə Proqramda əsas infrastruktur məsələlərinin - ilk növbədə, su və kanalizasiya
layihələrinin həlli nəzərdə tutulur. Ümumiyyətlə, heç vaxt, heç bir dövrdə Bakı qəsəbələrində kanalizasiya
sistemi olmamıĢdır. Bakı Ģəhərində də kanalizasiya sistemi bizim tələblərimizə cavab vermir. Bütün dövrlərdə
daim su qıtlığı yaĢanmıĢdır və insanlar bir növ buna öyrəĢmiĢdilər. Halbuki bu, qeyri-normal vəziyyətdir, içməli
su daim olmalıdır. Elektrik enerjisi ilə təchizat, qazlaĢdırma, istiliklə bağlı məsələlər, yolların çəkiliĢi - həm
qəsəbədaxili, qəsəbələrarası yollar, magistral yollar, sosial obyektlərin tikilməsi, məktəblər, tibb məntəqələri,
mədəniyyət ocaqları, idman qurğuları. Yəni, elə bir məsələ yoxdur ki, o proqramlarda öz əksini tapmasın.
Yenə də deyirəm ki, bu Proqramın üstünlüyü ondan ibarətdir ki, dövlət tərəfindən, Prezident tərəfindən təĢəbbüs
olaraq irəli sürülmüĢdür. Ancaq Proqramın tərkibində olan məsələlərin bir çoxu xalq tərəfindən təklif
formasında göndərilmiĢdir. Mən tam əminəm ki, bu Proqramın icrası nəticəsində qəsəbələrdə yaĢanan bütün
infrastruktur, sosial və iqtisadi problemlər həllini tapacaqdır.
Bununla yanaĢı, biz Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun fəaliyyətinə də dəstək olaraq dövlət
büdcəsindən əlavə vəsait ayırmaqla bu vəsaiti qəsəbələrdə iĢ yerlərinin açılmasına yönəltmiĢik. Çünki bildiyiniz
kimi, əvvəlki dövrdə bu fonddan daha çox bölgələrdə gedən iqtisadi inkiĢaf məsələləri öz həllini tapırdı. Bu da
təbiidir. Çünki məqsədimiz bölgələri canlandırmaq olub. Ancaq qəsəbələrdə də iĢ yerləri problemi, iĢsizlik
vardır. Beləliklə, bu ildən baĢlayaraq Fondun vəsaitinin müəyyən hissəsi, təqribən 30-40 faizi qəsəbələrdə yeni
müəssisələrin yaradılmasına yönəldilibdir. Buradakı foyedə göstərilən stendlərdə artıq o vəsaitlə yaradılan ilkin
müəssisələrin Ģəkilləri də vardır. Bu məsələ də öz həllini tapmalıdır. Çünki qəsəbələrdə təkcə yol, qaz, iĢıq, su
problemləri deyil, eyni zamanda, iĢsizlik, məĢğulluq məsələləri də öz həllini tapmalıdır.
Bu məqsədlərə çatmaq üçün bir daha demək istəyirəm ki, bizdə həm güclü iradə var, həm də imkanlar
vardır. Bu məsələləri yerlərdə icra edən qurumlardan da çox Ģey asılıdır. Bütün qurumlar, Ģəhər Ġcra
Hakimiyyəti, Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi, yerli icra orqanları bu vəzifələrə çox vicdanla yanaĢırlar. Əminəm ki, bu
yanaĢma Proqramın sonuna qədər və ondan sonrakı dövrdə də davam edəcəkdir. Çünki bizim vəzifəmiz xalqa
xidmət etməkdir. Biz - dövlət iĢində iĢləyən insanlar Prezidentdən tutmuĢ, ən aĢağı səviyyəli məmura qədər
insanların xidmətində olmalıyıq. Mən bu vəzifəni, öz vəzifəmi belə baĢa düĢürəm və bu doqquz il ərzində belə
iĢləmiĢəm. Hər kəsdən də bunu tələb edirəm, vicdanla iĢləmək, peĢəkarlıqla xalqa xidmət etmək, ölkəmizi
gücləndirmək, doğma Vətənimizi çiçəkləndirmək lazımdır. Bizim iĢimizdən çox Ģey asılıdır. Bugünkü
Azərbaycan xalqı zəhməti hesabına güclənir. Əlbəttə ki, xalq tərəfindən dəstəklənən iqtidar bu inkiĢafı öz
siyasəti ilə Ģərtləndirir.
Bütün istiqamətlər üzrə konkret proqramımız, bütün məsələlərlə bağlı fikirlərimiz vardır. Azərbaycan
reallıqları onu göstərir ki, seçdiyimiz yol düzgün yoldur. Biz bundan sonra da milli maraqlarımızın qorunması
üçün həm beynəlxalq arenada, həm bölgədə, həm də əlbəttə ki, ölkə daxilində siyasətimizi davam etdirəcəyik.
Bu siyasət bir daha demək istəyirəm ki, xalqın iradəsinə əsaslanır. Bu siyasətin təməlində Azərbaycan vətəndaĢı
dayanır. Azərbaycan vətəndaĢının həyat Ģəraitini yaxĢılaĢdırmaq üçün bütün dövlət qurumları daha da fəal
iĢləməlidir.
Ġndi isə biz keçirik müzakirələrə.
X X X
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
122
Prezident Ġlham Əliyevin
yekun nitqi
- Beləliklə, bu gün burada səslənən çıxıĢlarda Bakıda və ətraf qəsəbələrdə gedən iĢlər haqqında
məlumatlar verildi. Deyə bilərəm ki, bütün rayonlarda quruculuq-abadlıq iĢləri sürətlə gedir. Əminəm ki, biz bu
tempi saxlayacağıq və gələn ilin sonuna qədər Proqram tam Ģəkildə icra ediləcəkdir. Baxmayaraq ki, bu, çox
böyük və çətin bir iĢdir. Proqram qəbul olunarkən sənədə daxil edilən məsələlərin həlli çox böyük iĢgüzarlıq,
peĢəkarlıq və maliyyə vəsaiti tələb edirdi. Nəzərə alsaq ki, hazırda biz Proqrama əlavələr haqqında danıĢırıq,
aydındır ki, onun icrası daha da böyük məsuliyyət tələb edəcəkdir. Onu da qeyd etməliyəm ki, Proqramın
müddəti qısadır. Biz bu Proqramın icra müddətini uzada da bilərdik. Çünki doğrudan da, iki il yarım ərzində bu
qədər iĢlərin görülməsi çox böyük səfərbərlik və peĢəkarlıq tələb edən məsələdir. Ancaq mən hesab edirəm ki,
əgər biz indiki templəri saxlaya bilsək, proqramda nəzərdə tutulmuĢ bütün məsələləri gələn ilin sonuna qədər
həll edə biləcəyik. Bunu etmək üçün və xüsusilə əlavə tədbirlərin görülməsi ilə bağlı yeni maliyyə resurslarını
əldə etmək üçün biz əlbəttə ki, gələn ilin dövlət büdcəsində investisiya proqramında bu məqsədləri təmin
etməklə əlaqədar daha da böyük məbləğ nəzərdə tutmalıyıq.
Bu il iqtisadi göstəricilərimiz müsbətdir. Ona görə büdcədə əlavə vəsait yaranmıĢdır. Bildiyiniz kimi, bu
vəsaitin böyük hissəsi zəlzələdən əziyyət çəkmiĢ insanların yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢmasına yönəldilibdir.
ġimal-qərb bölgəsində baĢ vermiĢ güclü zəlzələ minlərlə evi yararsız vəziyyətə salmıĢdır və insanlar böyük
çətinliklər çəkirlər. Ona görə büdcədə yaranmıĢ əlavə vəsait ilk növbədə, o insanların problemlərinə
yönəldilibdir. Yeni tədris ilinə qədər onlarla yeni məktəb tikilməlidir. Minlərlə ev bərpa edilməlidir. Ancaq
bununla bərabər, Bakıətrafı qəsəbələrin inkiĢafına müəyyən məbləğ nəzərdə tutulubdur.
Sirr deyil ki, əsas maliyyə yükü gələn ilə düĢəcəkdir. Gələn il biz elə etməliyik ki, maliyyə
problemlərimiz olmasın. Əgər ölkəmizin ümumi iqtisadi inkiĢafını biz təmin edə bilsək, - mən buna Ģübhə
etmirəm, - bizdə maliyyə problemi olmayacaqdır. QarĢımızda təkcə bu maliyyədən səmərəli istifadə etmək, iĢi
keyfiyyətlə və vaxtında görmək məsələləri dayanacaqdır. Bu məqsədlərə çatmaq üçün Proqramın icrası ilə bağlı
əlaqələndirmə iĢləri daha da gücləndirilməlidir. Çünki proqramın icrasında həm Ģəhər və rayon icra orqanları,
eyni zamanda, dövlət qurumları fəal iĢtirak edirlər. Bu qurumlar arasındakı əlaqələndirmə iĢlərini daha da
keyfiyyətli Ģəkildə təmin etmək üçün böyük diqqət göstərilməlidir.
Ümumiyyətlə, Proqramın icrası ilə Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyəti və Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi ilk növbədə
məĢğuldurlar. Əsas məsuliyyət onların üzərinə düĢür. Əlaqələndirmə məsələlərinin həllinə gəldikdə, Ġqtisadi
ĠnkiĢaf Nazirliyi bu funksiyanı öz üzərinə götürməlidir, daha doğrusu, götürübdür və bütün dövlət qurumları
arasındakı uzlaĢma, əlaqələndirmə məsələləri öz həllini tapmalıdır.
Nəyə görə mən bunu deyirəm, çünki bəzi hallarda müəyyən iĢləri bəzi qurumlar görür, ondan sonra baĢqa
qurum gəlir, o iĢlərin elə bil ki, yenidən görülməsinə səbəb olan addımlar atır. Burada ardıcıllıq əlbəttə ki,
gözlənilməlidir. Ġlk növbədə, yeraltı iĢlərin görülməsi gündəlikdə olmalıdır. Kanalizasiya, yeraltı su, qaz,
elektrik xətlərinin, ondan sonra yolların çəkiliĢi məsələləri həllini tapmalıdır. Əgər bu ardıcıllıq pozularsa və bu
iĢləri görən qurumlar arasında əlaqələndirmə olmasa, onda biz bir iĢi iki-üç dəfə görməli olacağıq. Buna isə yol
vermək olmaz.
Əlaqələndirmə, ardıcıllıq plan üzrə getməlidir. Bu məsələlərlə bağlı Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyində konkret
cədvəl vardır. Hesab edirəm növbəti mərhələdə, - nəzərə alsaq ki, bu gündən baĢlayaraq gələn ilin sonuna qədər
daha da böyük iĢlər görülməlidir, - əlaqələndirmə iĢlərinə daha da ciddi diqqət verilməlidir.
Eyni zamanda, nəzarət mexanizmi daha da güclü olmalıdır. ĠĢlərin böyük əksəriyyəti keyfiyyətlə görülür.
Ancaq son bir il ərzində - keçən ilin may ayından bu günə qədər keçən dövr ərzində siqnallar gəlmiĢdir ki, bəzi
iĢlər keyfiyyətsiz görülür. Məktəblər keyfiyyətsiz tikilir. ĠĢlər keyfiyyətsiz görülür. Əlbəttə ki, burada ciddi
nəzarət olmalıdır. Keyfiyyətə nəzarət olmasa, bu iĢin heç bir əhəmiyyəti olmayacaqdır. Biz əlbəttə ki, bütün
iĢləri qısa müddət ərzində görməliyik, ancaq böyük keyfiyyətlə. Ayrılan vəsaitə də qənaətlə yanaĢmaq lazımdır.
Ən səmərəli yanaĢma burada tətbiq edilməlidir. Görüləsi iĢlər hələ çoxdur.
Son bir il ərzində müəyyən iĢlər görülüb. Amma əsas iĢlər bundan sonra görüləcəkdir. Bütün infrastruktur
layihələrinin görülməsi üçün konkret tapĢırıqlar verilib. Bu layihələr çox böyük vəsait tələb edir. Vəsait də
nəzərdə tutulub. Həmçinin Proqrama əlavələr üçün də vəsait nəzərdə tutulub. Beləliklə, maliyyə problemlərimiz
yoxdur. Əsas məsələ texniki peĢəkarlıq, nəzarət, keyfiyyət və bu iĢləri görən insanların məsuliyyəti dərk
etməsidir.
QazlaĢdırma ilə bağlı Bakıda və ətraf qəsəbələrdə demək olar ki, əsas iĢlər görülüb. Bəzi yerlərdə təzyiqin
aĢağı səviyyədə olması problemlər yaradır. Amma hesab edirəm ki, bu məsələlər köklü Ģəkildə öz həllini
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
123
tapmıĢdır. QazlaĢdırma təxminən 100 faizə yaxındır. Gələn müddət ərzində qazlaĢdırma 100 faiz olmalıdır.
Təzyiq də yüksək səviyyədə olmalıdır və heç bir fasilə olmamalıdır.
Elektrik enerjisi ilə təchizatda da heç bir problem yoxdur. Artıq bir neçə ildir ki, bu məsələ öz həllini
tapıbdır. Vaxtilə fasilələr də, kəsilmələr də olurdu, bu problem bizi həmiĢə narahat edirdi. Son illər ərzində
tikilmiĢ yeni stansiyaların fəaliyyətə baĢlaması, Bakı Elektrik ġəbəkə sisteminin təkmilləĢdirilməsi və onun
dövlət nəzarətinə qaytarılması nəticəsində bu sahədə də köklü dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir. Beləliklə, Bakı
Ģəhərində və ətraf qəsəbələrdə iĢıqla problem demək olar ki, yoxdur.
Ancaq bununla bərabər, bəzi küçələrdə iĢıq dirəkləri yoxdur. Ġndi mərkəzi küçələrdə hər yerdə gözəl iĢıq
dirəkləri quraĢdırılıbdır. Onlar həm yaxĢı iĢıq verir, həm də ki, zövq oxĢayır. Amma kənar küçələrin bir çoxunda
iĢıq dirəkləri ümumiyyətlə yoxdur. ĠĢıq xətləri çəkilməyib. Bir müddət bundan əvvəl mən qarĢıya vəzifə
qoymuĢam ki, bu məsələyə də diqqət göstərilsin. Tədricən bu iĢlər görülməyə baĢlanmıĢdır. Elə etməliyik ki,
gələn ilin sonuna kimi Bakı Ģəhərinin bütün küçələrində müasir iĢıq dirəkləri və daim, davamlı iĢıq olsun.
Su və kanalizasiya məsələlərinin həlli əsas diqqəti cəlb etməlidir. Çünki bayaq qeyd etdiyim kimi, bu problem
bütün dövrlərdə aktual idi. Biz isə bu problemi köklü Ģəkildə həll etmək əzmindəyik. Bakı Ģəhərinin
kanalizasiya layihəsi icra edilir. Müəyyən iĢlər görülüb, daha da böyük iĢlər görülməlidir ki, ən müasir
standartlara cavab verən sistem yaradılsın. Bakını içməli su ilə təchiz etmək üçün böyük iĢlər görülür. Oğuz-
Qəbələ-Bakı su kəmərinin istismara verilməsi bu sahədə atılmıĢ böyük addımdır. Əlavə tədbirlərin görülməsi və
“Azərsu” Ģirkətinin yeni təklifləri imkan verəcək ki, biz Bakının su problemlərini köklü Ģəkildə həll edək.
Ġndi yaxĢılığa doğru addımlar atılıbdır. Ancaq biz indiki bu vəziyyətlə də barıĢa bilmərik. Ġndi fasilələr azalıb,
suyun verilmə müddəti artırılıb. Ancaq biz elə etməliyik ki, Bakı Ģəhərində və Bakı qəsəbələrində 24 saat
keyfiyyətli içməli su olsun. Mən qarĢıya belə vəzifə qoymuĢam. Əlbəttə, bu, böyük və çətin problemdir. Bakı
böyük Ģəhərdir. Bakı Cənubi Qafqazın və bölgənin ən böyük Ģəhəridir. Əhalimiz də artır. Bakının əhalisi iki
milyonu ötübdür. Burada su və kanalizasiya problemlərinin həlli həm çox böyük maliyyə vəsaiti, həm də texniki
imkanlar tələb edir. Ancaq qarĢıya bu vəzifə qoyulub. Biz bu vəzifəyə doğru getməliyik. Görülən iĢlər
nəticəsində yeni sutəmizləyici qurğular tikilməkdədir. Bakıda yeni su anbarları tikilir ki, ümumiyyətlə onlar heç
vaxt olmamıĢdır. Bu anbarlar olmadan Ģəhəri dayanıqlı Ģəkildə su ilə təmin etmək mümkün deyildir.
Sutəmizləyici qurğular, süzgəclər və xətlər dəyiĢdirilməlidir, yenilənməlidir. Bu, böyük iĢlər, böyük peĢəkarlıq
tələb edən məsələlərdir. Ancaq vəzifə belə qoyulub ki, Bakının su problemləri birdəfəlik həll edilsin və icra
olunan bu layihə gələcəyə də hesablansın. Çünki əhali artır, tələbat artır, iqtisadiyyat artır, sənaye potensialı
artır. Beləliklə, biz uzunmüddətli strategiyamızı ona əsasən hesablamalıyıq.
Bununla paralel olaraq, bütün bölgələrdə, bütün rayon mərkəzlərində və bəzi kəndlərdə indi böyük su-
kanalizasiya layihələri icra edilir. Bölgələrdə isə ümumiyyətlə su problemi heç vaxt lazımi səviyyədə
olmamıĢdır. Kanalizasiya, ümumiyyətlə yox idi. Ona görə bütün rayon mərkəzlərini su və kanalizasiya ilə təmin
etmək üçün indi konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir. Bu Proqramı da biz çalıĢmalıyıq, gələn ilin sonuna qədər
yekunlaĢdıraq. Əgər buna imkan olmasa, 2014-cü ilin sonuna qədər bütün rayon mərkəzlərinin və ətraf böyük
kəndlərin su-kanalizasiya problemləri həll edilməlidir.
O ki qaldı Bakı Ģəhərinə, bir daha demək istəyirəm, qarĢıya vəzifə qoyulubdur ki, hər bir yerdə 24 saat,
Dünya Səhiyyə TəĢkilatının standartlarına uyğun səviyyədə təmiz içməli su təmin edilsin. Eyni zamanda, su
sayğaclarının quraĢdırılması prosesi daha da sürətlə getməlidir. Vaxtilə heç qaz, iĢıq sayğacları da olmamıĢdır.
Biz yaxĢı xatırlayırıq ki, bu sahədə nə qədər böyük pozuntular olmuĢdur, nə qədər böyük problemlər
yaranmıĢdır. Yığım çox aĢağı səviyyədə idi -8 faiz, 10 faiz. Yadımdadır, 7-8 il bundan əvvəl yığımın 20 faizi
keçmirdi. Ġndi qaz, elektrik enerjisi yığımında biz təxminən 100 faizə yaxınlaĢmıĢıq. Nəyin hesabına? Nizam-
intizam gücləndirildi, qanunsuz əməllərə son qoyuldu və müasir sayğaclar quraĢdırıldı. Artıq vətəndaĢ bilir
nəyin pulunu ödəyir. “Smart-kart” sayğaclarının quraĢdırılması da hesab edirəm ki, çox uğurlu təĢəbbüs idi.
Ġndi hər bir vətəndaĢ qazı kartla almaqla rahat ödəmələr aparır və nəzarətçi ilə artıq heç bir əlaqə, ünsiyyət
yoxdur. Bu, eyni zamanda, korrupsiyaya, rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizədə çox ciddi vasitədir. Su sayğaclarının
quraĢdırılması da davam edir və daha sürətlə getməlidir. Biz buna nail olsaq, - əminəm ki, olacağıq, - bu sahədə
də nizam-intizam yaradılacaqdır.
Beləliklə, bu layihələr, eyni zamanda, istilik təchizatının yaxĢılaĢdırılması məsələləri paralel Ģəkildə
aparılmalıdır. Biz bu məsələlərə də həmiĢə diqqət vermiĢik. Son bir neçə il ərzində bu sahədə də dönüĢ
yaranmıĢdır. “Azəristiliktəchizat” təĢkilatı yaradılmıĢdır. Bütün istilik təsərrüfatı orada cəmləĢmiĢdir. Artıq bu
proses gedir və vaxtilə istiliyi kəsilmiĢ evlərə yeni layihələrin icrası nəticəsində istilik verilir. Bu, həm ucuz
enerjidir, həm elektrik enerjisinə qənaətdir, həm də insanların maddi rifahına dəstəkdir. Biz çalıĢmalıyıq ki, bu
prosesi sürətləndirək. Məndə olan arayıĢa görə, son müddət ərzində yüzlərlə ev, demək olar ki, bütün məktəblər,
uĢaq bağçaları, səhiyyə obyektləri istiliklə təchiz edilmiĢdir. Ancaq o illəri də xatırlayırıq ki, istilik demək olar,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
124
heç yerdə yox idi. Əlbəttə ki, bu sahə ilə bağlı mən ciddi məĢğul olmuĢam. Bilirəm ki, bəzi hallarda vaxtilə
təchizatın kəsilməsi nəticəsində batareyalar da kəsilmiĢdir. O evlərə gedən xətlər də kəsilmiĢdir. Onları bərpa
etmək çətindir. Ancaq çalıĢmalıyıq ki, bu iĢlər daha da sürətlə getsin.
Yol təsərrüfatının təmiri və tikintisi layihələri Bakıda uğurla gedir. Deyə bilərəm ki, Bakı Ģəhərində bu
sahədə aparılan iĢlər bəlkə də heç bir baĢqa Ģəhərdə aparılmır. Son illər ərzində 30-dan çox böyük yol qovĢağı,
tunellər, körpülər tikilmiĢdir. Onlar həm memarlıq abidələridir, eyni zamanda, əgər vaxtilə biz bu layihələrə
baĢlamasaydıq, indi Bakının nəqliyyatı iflic vəziyyətə düĢərdi. Çünki biz təqribən 2006-2007-ci illərdə artıq
birinci layihələri icra etməyə baĢlamıĢdıq. Bu gün Bakını son beĢ il ərzində tikilmiĢ bax, bu körpülərsiz, yol
qovĢaqlarsız təsəvvür etmək çətindir. Hamımız yaxĢı xatırlayırıq ki, Bakı-Aeroport yolunda neçə dairə var idi.
Hər bir dairədə insanlar saatlarla dayanırdılar. Əgər biz dairələri ləğv etməsəydik, yeni qovĢaqlar
yaratmasaydıq, indi Bakıdan aeroporta getmək üçün ən azı iki saat vaxt lazım olacaqdı.
Təkcə Bakı-Aeroport yolu deyil, baĢqa istiqamətlərdə də yol qovĢaqları tikilir, yollar geniĢləndirilir, yeni
yollar salınır. Bəzi hallarda sənaye obyektləri köçürülür. Baxmayaraq ki, yenə də deyirəm, 30-dan çox yol
qovĢağı tikilmiĢdir, yeni yollar, yeni arteriyalar, yeni damarlar çəkilir və bu proses davam etdirilir. Yeni
layihələr, yeni planlar vardır. Biz bu planları icra edəcəyik. Eyni zamanda, qəsəbədaxili yollar diqqət
mərkəzində olmalıdır. Qeyd etdiyim kimi, ardıcıllıqla. Çünki Bakı qəsəbələrində, - qəsəbə sakinləri bunu yaxĢı
bilirlər, - yolların əksəriyyəti torpaq yollar idi. Mən də qəsəbələrdə tez-tez olaraq bu məsələyə fikir vermiĢəm,
diqqət göstərmiĢəm. QarĢıya vəzifə qoyulmuĢdur ki, Bakı qəsəbələrində torpaq yol olmamalıdır. Heç kəndlərdə,
bölgələrdə də olmamalıdır. Ġndi görürsünüz, bölgələrdə kənd yollarının tikintisinə Prezidentin Ehtiyat
Fondundan nə qədər vəsait ayrılır ki, kəndlərə gedən yollar da asfalt yollar olsun. Ancaq Bakı qəsəbələrində
torpaq yolların mövcudluğu, ümumiyyətlə, dözülməzdir. Ona görə su-kanalizasiya layihələri baĢa çatdıqdan
sonra, yaxud da ki, onlarla paralel olaraq qəsəbədaxili yolların hamısı asfaltlanmalıdır, geniĢləndirilməlidir və
rahat Ģərait yaradılmalıdır.
Qəsəbələrarası yolların bəziləri magistral yolların bir hissəsidir. Misal üçün, hazırda Bakı-Bilgəh-
Sumqayıt yolunun tikintisi aparılır. Bu yolun üzərində bir neçə kənd yerləĢir və beləliklə, biz qəsəbələrarası
yolların həllinə də nail oluruq. Bu da çox böyük yoldur, yeni yoldur, heç vaxt olmamıĢdır. Bu yolun çəkiliĢi
həm qəsəbələr arasında nəqliyyatın hərəkətini asanlaĢdıracaq, eyni zamanda, Bakını Sumqayıt ilə yeni gözəl
dənizkənarı yolla birləĢdirəcəkdir.
Ġndi Bakı Ģəhərində digər layihələr də icra edilməkdədir. Yeni ideyalar, yeni təkliflər, fikirlər vardır. Yəni,
bu, daimi proses olmalıdır və biz əlbəttə ki, bu iĢləri görməklə həm indiki vəziyyəti yaxĢılaĢdırırıq, həm də
gələcəyə əsas bir zəmin yaradırıq. Çünki Bakı Ģəhəri böyüyəcəkdir. Buna heç kimin Ģübhəsi olmasın. Bu gün
Bakının əhalisi iki milyondan artıqdır. Ancaq dünyanın elə Ģəhərləri var ki, onların əhalisi beĢ milyon, altı
milyon, yeddi milyon səviyyəsindədir.
Bizdə iqtisadi inkiĢaf sürətlidir. Əhalinin artması prosesi müsbət istiqamətdə gedir. Artıq 9 milyon 200
min əhalimiz vardır və son illər ərzində statistika onu göstərir ki, doğuĢlar daha da çoxalır. Bu, məni çox
sevindirir və əvvəlki dövrlə müqayisədə dünyaya daha da çox körpə gəlir. Beləliklə, Bakının, Azərbaycanın
əhalisi artacaq və biz bütün infrastruktur layihələrimizi gələcəyə - 30 il, 40 il bundan sonrakı dövrə
hesablamalıyıq. Elə Ģərait yaratmalıyıq ki, onilliklər bundan sonra, bax, bu gün icra olunan layihələr insanlara
xidmət göstərsin. Necə ki, biz bu gün 20 il, 30 il, 40 il bundan əvvəl görülmüĢ iĢlərdən bəhrələnirik, onlardan
istifadə edirik, eləcə də gələcək nəsillər də bu gün bizim gördüyümüz iĢlərdən bəhrələnməlidirlər. Bu, həm yol-
nəqliyyat infrastrukturuna, həm də bütün baĢqa sahələrə aiddir.
Nəqliyyata gəldikdə, bu sahədə də müsbət meyillər müĢahidə olunur. Nəqliyyatı Ġntellektual Ġdarəetmə
Mərkəzi yaradılıbdır. Bu da dünya miqyasında nadir, bir sistemdir. Yeni avtobuslar, yeni taksilər gətirilir. Bütün
bunlar insanların rahatlığı üçün edilir.
Metro tikintisi sürətlə gedir, daha da sürətlə getməlidir. Çünki biz Metronun Uzunmüddətli ĠnkiĢaf
Planını qəbul etdik və qarĢıya vəzifə qoyuldu ki, 2030-cu ilə qədər Bakıda metro stansiyalarının sayı 70-ə
çatsın. Nəzərə alsaq ki, bizim indi 23 stansiyamız var, onlardan üçü son illər ərzində tikilmiĢdir. Beləliklə, ildə
Bakıda bir neçə stansiya tikilməlidir. Mən hesab edirəm ki, bu sahəyə daha da böyük diqqət göstərilməlidir.
Əlbəttə ki, özümüzün texniki imkanlarımız, Ģirkətlər vardır. Amma iĢ həcminin böyük olduğunu nəzərə alaraq
hesab edirəm, biz bu layihəyə xarici Ģirkətləri də cəlb edə bilərik ki, iĢlər daha da sürətlə getsin. Yəni, 2030-cu
ilə qədər təqribən 50-yə yaxın yeni stansiyanın tikintisini təmin etmək üçün orta hesabla ildə bir neçə stansiya
təhvil verilməlidir.
Bu da çox böyük layihədir. Ancaq bu da gələcəyə yönəlmiĢ bir baxıĢdır. Çünki əgər biz bu layihəni icra
etməsək, nə qədər yol qovĢağı tiksək də, Bakının tıxac problemlərindən canımızı qurtara bilməyəcəyik. Böyük
Ģəhərlərdə elə yerlər vardır ki, orada 4-5-6 mərtəbəli yollar tikilir. Elə yollar var ki, o, binaların 6-cı, 7-ci
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
125
mərtəbəsinin səviyyəsindədir. Yəni, nədən belə bir vəziyyət yaranıb? Çünki yolları artıq geniĢləndirməyə imkan
yoxdur. Ona görə də biz də öz iĢimizi elə aparmalıyıq, elə hesablamalıyıq ki, gələcəkdə problem olmasın. Ġndi
biz bu günün problemlərini həll edəcəyik. Müzakirə etdiyimiz Proqramın gələn ilin sonuna qədər, ondan sonra
regionların iqtisadi inkiĢaf Proqramının icrası nəticəsində bütün bu problemlər həll olunacaqdır. Biz gələcək
haqqında düĢünməliyik və nəqliyyat sektorundakı məsələlər orada əlbəttə ki, prioritetlərdən biridir.
Sosial infrastrukturun təkmilləĢdirilməsi ilə bağlı burada çıxıĢlarda səsləndi ki, neçə məktəb təmir edilib, neçə
məktəb tikilib. Bütün göstəriĢlər verilmiĢdir. Qəbul edilmiĢ Proqrama əlavə olaraq onlarla yeni məktəbin
tikintisi nəzərdə tutulur və beləliklə, mən əminəm ki, gələn dərs ilinə qədər Bakının bütün məktəb problemləri
həll ediləcəkdir. Yəni, məktəblərin maddi-texniki bazası yenilənəcək, bir dənə də olsun təmirsiz məktəb
qalmayacaqdır.
O ki qaldı uĢaq bağçalarının vəziyyətinə, bu sahədə hələ görüləsi iĢlər çoxdur. Çünki indiki uĢaq
bağçalarının, burada olan uĢaqların sayı bizi qane etmir. Məndə olan məlumata görə bu, Bakı Ģəhərinin
tələbatının təqribən 20 faizini təĢkil edir. Yəni, əgər biz indi bərbad vəziyyətdə olan mövcud uĢaq bağçalarını
bərpa etsək belə, yenə də bu, problemin həlli deyildir. Problemin həlli ondadır ki, yeni uĢaq bağçaları tikilsin.
YaxĢı ki, vaxtilə tikilmiĢ uĢaq bağçaları böyük ərazini əhatə edir. Ġndi həmin ərazidə yeni korpuslar tikilə bilər.
Bu da bir yoldur.
Digər yol ondan ibarətdir ki, - bu da bizim digər proqramlarımızla uzlaĢır, - “Qaçqınların və məcburi
köçkünlərin yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢdırılması və məĢğulluğun artırılması üzrə Dövlət Proqramı”nda erməni
iĢğalından əziyyət çəkmiĢ soydaĢlarımızın köçürülməsi məsələləri dayanmıĢdır. Bu Proqram da icra edilir.
Bildiyiniz kimi, çadır Ģəhərcikləri artıq beĢ ildir ki, ləğv edilib. Ġndi yataqxanalarda məskunlaĢmıĢ
soydaĢlarımızın evlərə köçürülməsi prosesi gedir. Fin evlərində, o cümlədən uĢaq bağçalarında yaĢayan
köçkünləri də biz normal Ģəraitlə təmin etməliyik. Bu vəzifə də qarĢıya qoyulub və hesab edirəm ki, bu
konfransdan sonra bu məsələyə daha da ciddi diqqət göstərilməlidir. Həm Qaçqınkom, həm Bakı ġəhər Ġcra
Hakimiyyəti birgə baxsınlar, bir cədvəl tutsunlar ki, biz soydaĢlarımızı o uĢaq bağçalarından yeni evlərə
köçürək, bu bağçaları isə uĢaqların sərəncamına verək. Elə hallar var ki, bağçanın bir hissəsində uĢaqlar qalır,
bir hissəsində isə qaçqın ailələri. Buna artıq dözmək olmaz. Amma yenə də deyirəm, biz köçkünləri ancaq o
vaxt köçürə bilərik ki, onlar üçün lazımi Ģərait yaradılsın.
Beləliklə, uĢaq bağçalarının problemlərinin həlli üçün biz əlavə tədbirlər görməliyik. Burada həm
bağçaların vəziyyəti, təmiri, eyni zamanda, yemək məsələləri nəzərdə tutulmalıdır. Çünki məktəbdən fərqli
olaraq, uĢaq bağçalarında körpələr hələ öz hüquqlarını müdafiə edə bilmirlər. Onlara verilən yeməyi yeyir,
verilən suyu içirlər. Ona görə, burada bu iĢlərə rəhbərlik edənlərdən çox Ģey asılıdır.
Mən çox narahatam və narahat idim ki, gələn siqnallar da onu göstərir, hətta uĢaqlara heç o aĢağı
səviyyəli normativlər də, onlar da verilmir. UĢaqlar ya ac qalır, ya da ki, evlərindən özü ilə yemək gətirirlər. Bu,
dözülməz haldır. Mən son müddət ərzində dəfələrlə uĢaq bağçalarında vəziyyətlə tanıĢ olmuĢam və eyni
zamanda, bu yemək məsələləri ilə də maraqlanmıĢam. Ġndi bu məsələlər paytaxtda Bakı ġəhər Ġcra
Hakimiyyətinə həvalə edilibdir və çox ciddi göstəriĢlər verilmiĢdir ki, yemək məsələləri birinci planda
olmalıdır. Hacıbala Abutalıbovun mənə verdiyi məlumata görə, bu sahədə dönüĢ yaranmıĢdır. Əlbəttə ki, bu
məlumat inandırıcıdır. Ancaq mən valideynlərdən xahiĢ edirəm, əgər hər hansı bir bağçada yeməklə problem
varsa, ya verilmir, ya keyfiyyətsiz verilir, Prezident Administrasiyasına və Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinə,
Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə məlumat versinlər ki, biz bu məsələləri də həll edək.
UĢaq bağçalarının hamısı təmirli olmalıdır. Hamısında da keyfiyyətli yemək verilməlidir ki, uĢaqlarımız
sağlam böyüsünlər.
Proqramda səhiyyə məsələlərinin həlli də nəzərdə tutulur. Əlavə tibb məntəqələri, xəstəxanalarla bağlı, -
burada qeyd olundu, vətəndaĢların xahiĢi nəzərə alınmıĢdır - Prezidentin Ehtiyat Fondundan vəsait ayrılmıĢdır
ki, təxirəsalınmaz tədbirlər görülsün. Ancaq əlbəttə ki, əsas iĢlər dövlət büdcəsinin xətti ilə görülür. Elə
etməliyik ki, biz səhiyyə məntəqələrinin fəaliyyətini yaxĢı səviyyədə saxlayaq. Ona nə qədər lazımdırsa vəsait
ayrılacaqdır ki, bütün qəsəbələrdə keyfiyyətli tibbi xidmət göstərilsin.
Sahibkarlıqla bağlı mən giriĢ sözümdə qeyd etdim. Keçən ildən Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti
ilə Bakı qəsəbələrinin iĢ adamlarına da vəsait ayrılmağa baĢlanmıĢdır. Bu proses gələn il davam etdiriləcəkdir.
Bu il Fondun idarə etdiyi məbləğ rekord həddə çatıb – 200 milyon manatdır. Lazım olsa, gələn il biz bu məbləği
artıra bilərik. Çünki biz görürük ki, bu mexanizm çox gözəl iĢləyir. Bölgədə yaradılmıĢ yeni müəssisələrin
böyük hissəsi, o cümlədən bu kreditlərin hesabına mümkün olmuĢdur. Çünki biznesə baĢlamaq, öz iĢini qurmaq
üçün bəzi hallarda insanlarda ilkin kapital olmur. O ilkin kapitalı güzəĢtli Ģərtlərlə dövlət verir və beləliklə,
sənayenin inkiĢafını stimullaĢdırır, iĢ yerlərinin yaradılmasına da xidmət göstərir. Bakı qəsəbələrində bu proses
baĢlamıĢdır. Artıq qeyd etdiyim kimi, buradakı stendlərdə ilkin iĢlər göstərilir. Bu iĢlər davam etdirilməlidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
126
Bakı böyük sənaye mərkəzidir. HəmiĢə belə olub, sovet dövründə, inqilabdan əvvəl də belə olub. Bakı əslində
sənaye Ģəhəri kimi formalaĢmıĢdır. Təsadüfi deyildir ki, Ģəhərin mərkəzində çoxlu sənaye obyektləri, zavodlar,
fabriklər vardır ki, bunlar da bizim indiki yanaĢmamıza uyğun gəlmir. Ancaq biz bu sahəyə də diqqət veririk.
Yeni yanaĢma ondan ibarətdir ki, köhnəlmiĢ sənaye obyektləri Ģəhərin mərkəzindən çıxarılsın. Bu proses gedir,
köçürmələr davam edir. Burada mən deyə bilərəm ki, çox güclü iradə göstərilmiĢdir. Bəzi hallarda müqavimət
də var idi. Bizim Bakı ilə bağlı planlarımız bəzi hallarda bəzi vətəndaĢlar tərəfindən o qədər də dərk edilmirdi.
Ancaq bugünkü Bakının gözəlliyi, yeni yaradılmıĢ Ģərait göstərir ki, vaxtilə qəbul edilmiĢ qərarlar düzgün
qərarlar idi.
Vaxtilə köhnəlmiĢ, fəaliyyət göstərməyən sənaye müəssisələrinin yerində gözəl binalar, ictimai yerlər
yaradılmıĢ, parklar salınmıĢdır. Onların bir neçəsini xatırlamaq kifayətdir. Səttarxan zavodunun ərazisində
dünyanın memarlıq möcüzəsi sayılan Heydər Əliyev Mərkəzi artıq mayın 10-da açılmıĢdır. Ġndi o ərazidəki
əvvəlki vəziyyəti heç təsəvvür etmək belə çətindir. Bu mərkəz, yenə də deyirəm, dünyanın müasir memarlıq
abidələrinin siyahısındadır, onların içərisində öz gözəlliyi, funksional tərəfi ilə seçilir. Lampa zavodu, Ģifer
zavodu və digər zavodlar artıq yoxdur.
Bizim sənayemiz bundan, necə deyərlər, zərər görmür. Bu ilin birinci rübünün statistik göstəricilərinə
görə, qeyri-neft sənayemiz 16 faiz artmıĢdır. Yəni, bu iĢlər düzgün istiqamətdə görülən iĢlərdir. Yeni parklar
salınır. Elə o lampa zavodunun ərazisində indi gözəl fəvvarə, gözəl park insanların sərəncamına verilmiĢdir. Ġndi
gənclər bəlkə də onu xatırlamırlar, amma bizim nəsil yaxĢı xatırlayır ki, o mənzərə necə idi. Yəni, bu
gözəlləĢmə, abadlıq, quruculuq iĢləri davam etdirilməlidir.
Yaxud da ki, götürək Yeni Bakı Bulvarını. Bir müddətdən sonra insanların yadından çıxacaqdır ki, o sahə
ümumiyyətlə, necə deyərlər, hasarın arxasında qalmıĢdı. O hasarın arxasında köhnəlmiĢ zavodlar, gəmi təmiri
zavodları və baĢqa köhnəlmiĢ sənaye obyektləri yerləĢmiĢdi. Yol da çox dar idi. Bir-iki ildən sonra o da yaddan
çıxacaqdır, qoy, elə yaddan çıxsın. Biz onları köçürdük, sənayenin inkiĢafına heç bir zərər vermədən yeni bulvar
– iki kilometrlik gözəl gəzinti yerləri salındı. Orada xüsusi velosiped zolaqları da yaradılmıĢdır ki, insanlar rahat
istifadə etsinlər. Ümumiyyətlə, Bakı Bulvarının Bayraq Meydanındakı bulvar ilə birlikdə uzunluğu 3,5
kilometrdən 14 kilometrə çatmıĢdır. Ġndi Bayraq Meydanında “Eurovision” mahnı müsabiqəsindən sonra
təmizləmə iĢləri görülür. Yaxın zamanlarda Bayraq Meydanı da açılacaqdır və insanlar orada gəzəcəklər,
istirahət edəcəklər. Bu da dünya miqyasında nadir bir yerdir. Həm müstəqilliyimizin, dövlətçiliyimizin rəmzidir,
eyni zamanda, gözəl istirahət parkıdır. AltmıĢ hektar ərazidə yerləĢən bu Bayraq Meydanı hələ də sahəsini
geniĢləndirir. Hazırda Bayraq Meydanından Bibiheybət istiqamətinə yeni bulvar salınır. Əgər hər Ģey plan üzrə
gedərsə, yəqin ki, bir-iki ildən sonra o sahə böyük istirahət və əyləncə zonasına çevriləcəkdir. O zona ilə bağlı
bizim böyük fikirlərimiz, planlarımız vardır. Parklar zonası Bibiheybətə qədər uzadıla bilər.
Yəni, budur yeni yanaĢma. ġəhərin mərkəzindən köhnəlmiĢ, yararsız vəziyyətdə olan sənaye obyektləri
köçürülür, onların yerində ictimai yerlər, parkinqlər yaradılır.
Ġndi köçürmələr aparılır. Heydər Əliyev Sarayının arxasındakı yerlər köçürülübdür, bazar qiymətindən
artıq səviyyədə kompensasiya da verilibdir. Bunu hamı bilsin. Amma onun yerində nə tikilir?! Deyirdilər ki,
buradan əhali köçürülür, bura satılacaqdır, binalar, restoranlar tikiləcəkdir. Orada ikimərtəbəli yeraltı parkinq
tikilir, üstü də park, gəzinti zonası, meĢə zolaqları olacaqdır. Bu, Ģəhərimizə hava-su kimi lazımdır. Çünki
yaĢıllıq, meĢə zolaqları azdır. Ona görə köhnəlmiĢ sənaye obyektlərinin ərazilərində ictimai yerlər – parklar,
yeraltı parkinqlər və yaĢıllıq zolaqları yaradılır.
Bəzi hallarda bu yerlərin bir hissəsi özəl yerlərlə kəsiĢir və hesab edirəm ki, bu sahədə özəl sektor da
məsuliyyətli olmalıdır. Biz hamımız bu Ģəhərdə yaĢayırıq, Bakı hamımızın paytaxtıdır. Bakının gözəlləĢməsi
üçün hamımız fədakar olmalıyıq. Ona görə, əgər hansısa yeni inkiĢaf layihələri müəyyən dərəcədə özəl torpağa
da düĢürsə, burada, əlbəttə, kompensasiya verməklə, ilk növbədə, dövlət maraqları və Bakı sakinlərinin
maraqları ön planda olmalıdır. Çünki vaxtilə aparılmıĢ özəlləĢdirmə nəticəsində bəzi hallarda Ģəhərin
mərkəzində yerlər qanunsuz olaraq zəbt edildi, ondan sonra hasar çəkildi, ondan sonra heç nə, elə torpaq kimi
qalıb. Biz indi bu vəziyyətlə barıĢa bilmərik. ġəhərin mərkəzində, ya kənarında kifayət qədər yerlər vardır ki,
hasara alıb saxlayıblar. Niyə saxlayırlar?! Ġndi Ģəhər inkiĢaf edir, yollar, yol qovĢaqları çəkilməlidir, yeraltı
parkinqlər, parklar, yaĢıllıq zolaqları tikilməlidir. Ona görə, Ģəhər meriyası bu məsələlərlə bağlı, əlbəttə ki,
qanun çərçivəsində bütün iĢləri elə görməlidir ki, ilk növbədə Bakı Ģəhərinin sakinləri o yerlərdən istifadə
etsinlər. Biz imkan verə bilmərik ki, Ģəhərin mərkəzində hektarlarla ərazi hasarlanıb və ora elə ölü vəziyyətdə
qalıbdır, insanlar da gəzməyə yer axtarırlar. Ġndi axĢam vaxtlarında bulvarda tərpənməyə imkan yoxdur.
Baxmayaraq ki, biz bulvarı geniĢləndirmiĢik, dənizə tərəf uzatmıĢıq, yenə də o qədər insan gəlir ki, orada indiki
bulvar artıq kifayət etmir. Yəni insanların rahatlığı üçün Ģəhərdə gəzinti yerləri, parklar, meĢə zolaqları
tikilməlidir. Biz bunu edəcəyik. Amma yenə də deyirəm ki, özəl qurumlar bu məsələyə diqqətlə yanaĢsınlar,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
127
özləri könüllü Ģəkildə təĢəbbüs göstərsinlər. Əlbəttə ki, bu məsələlər onsuz da qanun çərçivəsində həll
olunacaqdır.
O ki qaldı Ģəhərimizin sənaye inkiĢafına verilən diqqətə, bu, yüksək səviyyədədir. Bakı sənaye Ģəhəri
kimi, əlbəttə ki, inkiĢaf etməlidir. Yeni, böyük sənaye obyektləri, - mən bu barədə əvvəllər də fikrimi
bildirmiĢəm, - Qaradağ rayonu ərazisində tikilməlidir. Orada böyük ərazi vardır. Ġndi orada böyük sənaye
müəssisələri, sement zavodu, baĢqa zavodlar tikilir. Neft ġirkəti Qaradağ rayonu ərazisində böyük neft-kimya
kompleksi tikəcəkdir. Ələtdə yeni Dəniz Ticarət Limanı, gəmiqayırma zavodu tikilir. Yəni, biz Bakı sənayesini
daha çox Qaradağ rayonunun ərazisində yerləĢdirməliyik. Texnoparkların yaradılması məsələləri də bu məqsədə
xidmət etməlidir.
Texnoparklara gəldikdə, həm Bakıda, Sumqayıtda, Gəncədə bu proses gedir. Bu, bizə imkan verəcək ki,
giriĢ sözümdə dediyim kimi, 2023-cü ilə qədər qeyri-neft sənayesinin inkiĢafı hesabına ümumi daxili məhsulu
iki dəfə artıraq.
Ekoloji tədbirlərin görülməsi ilə bağlı bir neçə söz demək istəyirəm. Bu məsələ daim diqqət mərkəzində
olmalıdır. Bakının ekoloji vəziyyəti bizi qane edə bilməz. Bu, reallıqdır. Əfsuslar olsun ki, əsrlər boyu Bakı
sənaye Ģəhəri formalaĢıb, xüsusilə neft sənayesi burada yaranıb. HəmiĢə Ģəhər ekoloji cəhətdən çox ağır
vəziyyətdə idi. Sovet dövründə müəyyən standartlar var idi, sovet standartları var idi. O standartlar gözlənilirdi.
Amma indi biz bilirik ki, o standartlar dünya standartlarına əlbəttə, uyğun deyildir.
Postsovet dövründə, xüsusilə ilk illərində maliyyə vəziyyətimiz çox ağır idi. Bizim çox böyük
ehtiyacımız var idi. Biz bu məsələlərə lazımi qədər vəsait ayıra bilmirdik. Ġndi isə biz bunu edirik, etməliyik və
bütün sahələr üzrə konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir.
Burada qeyd edildi, Balaxanıda poliqon yaradılıbdır. Vaxtilə Balaxanı zibilxanasından qalxan tüstü bütün
Ģəhəri bürüyürdü, zəhərləyirdi. Ġndi ora gözəl bir parkdır. MəiĢət tullantıları emalı zavodunun tikintisi
nəticəsində artıq bu məsələlər öz həllini tapacaqdır.
Ġçməli su, kanalizasiya layihələri, göllərin təmizlənməsi məsələləri ilə də bağlı Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə
göstəriĢ verilmiĢdi. Bakının ərazisində yerləĢən göllər təmizlənməlidir. Ġlk növbədə, oraya axıdılan suların
təmizlənməsi və yeni xətlərin çəkiliĢi məsələləri həllini tapmalıdır. Biz gərək, ilk növbədə, çirklənmənin səbəbini
aradan qaldıraq. Ondan sonra biz təmizləmə, ekoloji tədbirlərlə indiki gölləri gözəl, təmiz göllərə çevirməliyik.
Onların ətrafında meĢə zolaqları, parklar salınmalıdır ki, insanlar bu göllərdən istifadə etsinlər. Bütün bu göllərin
siyahısı vardır. Konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir. Bu il müəyyən dərəcədə vəsait də nəzərdə tutulur. Əsas vəsait gələn
il və 2014-15-ci illərdə ayrılacaq ki, bu gölləri biz gözəl, Ģəffaf, təmiz göllərə çevirək. Beləliklə, həm insanların
istirahəti üçün yeni yerlər yaradılacaq, həm də ekoloji vəziyyət yaxĢılaĢacaqdır. Bakıda yerləĢən yod zavodunun
qalıqlarının köçürülməsi prosesi də baĢlamıĢdır. Bu da çox zəhərli müəssisə idi. O iĢləmir, ancaq onun ətrafında
yerləĢən tullantılar zəhərlidir. Büdcədə vəsait nəzərdə tutulub. Həmin vəsait Fövqəladə Hallar Nazirliyinə ayrılıb.
Onlar indi iĢləyirlər. Bu ilin sonuna qədər yod zavodunun ərazisi tamamilə təmizlənəcəkdir.
Ağacəkmə məsələləri də yaddan çıxmamalıdır. Mən çox Ģadam ki, “Ekologiya ili”ndə bütün Ģəhər, rayon
icra hakimiyyətlərində böyük fəallıq nümayiĢ etdirilirdi. Hər yerdə ağacəkmə prosesləri gedirdi. “Ekologiya ili”
baĢa çatandan sonra yavaĢ-yavaĢ bu proses - yeni ağacların əkilməsi, yeni zolaqların yaradılması səngiməyə
baĢlamıĢdır. Düzdür, biz dövlət xətti ilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə vəsait ayırırıq, onlar bu prosesi
davam etdirirlər. Nəzərdə tutulmuĢ yerlərdə yeni ağaclar əkilir. Ancaq hesab edirəm ki, əlbəttə, mövsüm
gələndə rayon icra orqanları da ağacəkmə məsələlərinə yenə də diqqət göstərməlidirlər. Bu, kampaniya
olmamalıdır, bu, daimi, gündəlik iĢ prosesi olmalıdır.
ġəhərimizin tarixi abidələrinin qorunması yüksək səviyyədədir. Bizim üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki,
Bakı qədim, tarixi və müasir Ģəhərdir. Bakıda tarixi gözəllik, memarlıq abidələrimiz və qədim Bakının siması
müasir Bakının siması ilə uzlaĢır. Yəni, ziddiyyət təĢkil etmir. Bakıya gələn qonaqlar bunu qeyd edirlər ki,
burada qədim dövr ilə müasir dövr arasında sintez, harmoniya vardır. Bəzi hallarda, bəzi Ģəhərlərdə bu
harmoniya olmur. Amma bizim məqsədimiz elə ondan ibarət idi ki, Bakının qədim simasını saxlamaqla, bütün
tarixi abidələri bərpa etməklə yanaĢı, müasir Bakımızın yeni simasını da yaradaq və buna nail olduq. Bu gün
artıq Bakının yeni simvolları, rəmzləri vardır. Heydər Əliyev Mərkəzi, Bayraq Meydanı, “Alov qüllələri”, “Bakı
Kristal Sarayı”- bunlar Bakımızın yeni simvollarıdır, Azərbaycanın inkiĢaf dinamikasını göstərən abidələrdir.
ġəhərimizi gözəlləĢdirmək üçün biz bundan sonra da fəal iĢləməliyik. Mən çox Ģadam ki, cəmiyyətdə və dövlət
qurumları nümayəndələri arasında bu məsələ ilə bağlı çox böyük fəallıq, böyük ruh yüksəkliyi və Ģəhərimizə
böyük məhəbbət vardır.
Bakı doğrudan da, dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən biridir. Mən demiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki,
vaxt gələcək deyəcəyik ki, Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhəridir. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.- 2012.-21 iyun. - № 135. - S. 1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
128
Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində xüsusi təyinatlı hərbi təhsil
müəssisələrinin növbəti buraxılıĢına həsr olunmuĢ təntənəli mərasim keçirilmiĢdir
Azərbaycan Prezidenti, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 25 iyun (AzərTAc). Ġyunun 25-də Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində xüsusi
təyinatlı hərbi təhsil müəssisələrinin 2012-ci il buraxılıĢına həsr olunmuĢ təntənəli mərasim keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali BaĢ Komandanı mərasimdə nitq söylədi.
Prezident, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyevin
nitqi
- Əziz hərbçilər, hörmətli mərasim iĢtirakçıları!
Mən sizi və bütün Azərbaycan xalqını qarĢıdan gələn Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə ürəkdən təbrik
edirəm.
Azərbaycan Ordusunda xidmət edən bütün Ģəxsi heyətə Vətən uğrunda yeni uğurlar arzulayıram. Bu gün,
eyni zamanda, hərbi məktəblərin növbəti buraxılıĢıdır. Bütün məzunları bu münasibətlə təbrik edirəm. Əminəm
ki, məzunlar Azərbaycan Ordusunda ləyaqətlə xidmət edəcəklər.
Bu gün Heydər Əliyev adına Ali Hərbi Məktəbdə gedən təmir-tikinti iĢləri ilə də tanıĢ oldum. Çox Ģadam
ki, məktəbdə böyük quruculuq iĢləri aparılır, bütün binalar təmir edilir, kursantlara yaxĢı Ģərait yaradılır. Eyni
zamanda, yeni trenajorlar alınmıĢdır və bu trenajorlar imkan verəcəkdir ki, kursantlar döyüĢ qabiliyyətini
artırsınlar.
Bizə hazırlıqlı hərbçilər lazımdır. Bütün sahələrdə yeni gənc kadrların yetiĢdirilməsi məsələlərinə böyük
diqqət göstərilir. Azərbaycan uğurla inkiĢaf edir. Ölkəmizdə bütün sahələr inkiĢaf edir. Gənc kadrların
hazırlanması prosesi bizim gələcəyimizi Ģərtləndirən amildir. Hər bir sahədə, o cümlədən hərbi sahədə gənc
peĢəkar kadrlara ehtiyac vardır. Ulu öndər Heydər Əliyev bu məsələlərlə hələ 1970-ci illərdə məĢğul olmuĢdur.
Onun təĢəbbüsü ilə Naxçıvanski adına Hərbi Məktəbin yaradılması bizim o illərdəki tariximizdə çox önəmli
hadisələrdən biri idi. Ulu öndər hələ o zaman yaxĢı görürdü, yaxĢı baĢa düĢürdü ki, bizə yerli hərbi kadrların
hazırlanması lazımdır - gün gələcək Azərbaycan müstəqil dövlətə çevriləcəkdir və müstəqil dövlətin güclü
ordusu olmalıdır. Bu proses bu gün də davam etdirilir. Azərbaycanda hərbi kadrların hazırlanmasına böyük
diqqət göstərilir. Mən çox Ģadam ki, hərbçilərimizin peĢəkarlığı, döyüĢ qabiliyyəti ildən-ilə artır, ruh yüksəkliyi
yüksək səviyyədədir. Gənclərimiz vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə alırlar. Beləliklə, ölkə qarĢısında duran əsas
vəzifə - torpaqlarımızı iĢğalçılardan azad etmək üçün biz hazırıq və hazır olmalıyıq.
Azərbaycanda ordu quruculuğu prosesi də ulu öndərin adı ilə bağlıdır. 1993-cü ilə qədər, əfsuslar olsun
ki, Azərbaycanda nizami ordu yaradılmamıĢdır. Bunun nəticəsində torpaqlarımız iĢğal altına düĢmüĢdür.
1993-cü ildən ordu quruculuğu prosesi baĢlamıĢdır. Bu proses bu gün də davam etdirilir. Bu illər ərzində
Azərbaycanda nizami ordu yaradılmıĢdır, ordu güclənmiĢdir. Azərbaycan Ordusu artıq nəinki bölgədə, dünya
miqyasında güclü orduların sırasındadır. Ordumuzun maddi-texniki bazası böyük dərəcədə
möhkəmləndirilmiĢdir. Hərbi xərclər ildən-ilə artır. Azərbaycanın dövlət büdcəsində hərbi xərclər birinci
yerdədir. Bu da təbiidir. Bu, belə də olmalıdır. Çünki biz müharibə Ģəraitində yaĢayırıq. Müharibə hələ
bitməyib. Müharibənin birinci mərhələsi baĢa çatıbdır. AtəĢkəs rejimi vardır. Ancaq sülh müqaviləsi
imzalanmayıb. Müharibə Ģəraitində yaĢayan ölkədə birinci növbədə ordu məsələlərinə diqqət göstərilməlidir və
Azərbaycanda bu, belədir. Son bir neçə il ərzində hərbi xərclərimiz 20 dəfədən çox artmıĢdır. Hazırda bu xərclər
3,6 milyard dollar səviyyəsindədir. Bu da Ermənistanın bütün dövlət xərclərindən 50 faiz çoxdur. Əlbəttə, bu
reallıqları bizim uğurlu iqtisadi siyasətimiz, iqtisadi islahatlarımız yaratmıĢdır. Ordu xərcləri bundan sonra da
artacaqdır. Bu, əlbəttə ki, ordumuzun gücləndirilməsinə böyük dəstəkdir. Ancaq bununla bərabər, mən çox
Ģadam ki, ordumuzun döyüĢ qabiliyyəti artır. Orduda xidmət edənlərin arasında vətənpərvərlik duyğuları çox
yüksək səviyyədədir. Biz peĢəkar ordu yaradırıq. Əminəm ki, həm maddi-texniki təminat, iqtisadi qüdrətimiz,
hərbçilərin hazırlanması, gənclərimizin vətənpərvərlik ruhunda böyüməsi – bütün bu amillər bizi müqəddəs
məqsədə çatdıracaqdır.
Torpaqlarımız iĢğal altındadır. Bu iĢğal davam edir. Bu iĢğala son qoyulmalıdır və son qoyulacaqdır.
Biz keçən dövrdə ordumuzun hərbi potensialını böyük dərəcədə gücləndirə bilmiĢik. Xaricdən böyük sayda
silah, texnika, sursatlar gətirilir. DöyüĢ təyyarələri, döyüĢ helikopterləri, artilleriya qurğuları, hava hücumuna
qarĢı qurğular gətirilir. Azərbaycanda yerli istehsal da yaradılmıĢdır. Yeddi il bundan əvvəl mənim
Sərəncamımla Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin yaradılması bu sahədə də dönüĢə gətirib çıxarmıĢdır. Bu yeddi il
ərzində Azərbaycanda hərbi təyinatlı 20 zavod və istehsalat birliyi yaradılmıĢdır. Hazırda Azərbaycanda hərbi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
129
təyinatlı məmulatın sayı 665-dir. Azərbaycanda 665 adda hərbi təyinatlı məmulat istehsal edilir. Biz gələcəkdə
bu sahədəki fəaliyyətimizi daha da geniĢləndirəcəyik. Azərbaycan Ordusuna lazım olan əsas təminat daxili
istehsal hesabına formalaĢmalıdır. Ümumiyyətlə, bu, bizim siyasətimizin demək olar ki, əsas istiqamətlərindən
biridir. Daxili istehsalın gücləndirilməsi və geniĢləndirilməsi siyasəti aparılır. Bu, özünü bütün sahələrdə büruzə
verir. Biz daha çox ərzaq təhlükəsizliyi və tikinti materialları məsələlərində özümüzü artıq təmin edirik. Eyni
zamanda, Azərbaycanda hərbi təyinatlı məhsullar daha da çox istehsal edilməlidir.
Orduya diqqət təkcə bu amillərlə məhdudlaĢmır. Azərbaycan dövləti hərbçilərin məiĢət problemlərinin
həlli üçün də lazımi addımlar atır. Keçən il hərbçilərin əmək haqları 25 faiz artırılmıĢdır. Bir neçə gün bundan
əvvəl 312 mənzildən ibarət iki yaĢayıĢ binası hərbçilərin sərəncamına verilmiĢdir. Hazırda yüzlərlə yeni mənzil
tikilir. Keçən ilin sonunda mənim Sərəncamımla orduda 20 il qüsursuz xidmət etmiĢ hərbçilərə dövlət vəsaiti
hesabına mənzillərin verilməsi də nəzərdə tutulmuĢdur. Artıq sənədlərin qəbulu prosesi baĢlamıĢdır. Bu da
Azərbaycan dövlətinin öz ordusuna, hərbçisinə olan diqqətinin təzahürüdür.
Bir sözlə, orduya diqqət Azərbaycan dövlətinin prioritetidir. Mən çox Ģadam ki, cəmiyyət də bu
təĢəbbüsləri alqıĢlayır. Bizim ordumuz bizim qürurumuzdur. Bizim ordumuz müstəqilliyimizi Ģərtləndirən
amildir. Biz bundan sonra da orduya, ordu quruculuğuna, hərbçilərə olan diqqəti artıracağıq, bu diqqəti
göstərəcəyik.
Bizim qarĢımızda duran əsas vəzifə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həll
edilməsidir. Bildiyiniz kimi, Azərbaycan dövləti uzun illərdir ki, bu istiqamətdə fəaliyyət göstərir, çalıĢır. Ancaq
əfsuslar olsun ki, məsələ öz həllini tapmır. Bayaq qeyd etdiyim kimi, müstəqilliyimizin ilk illərində
Azərbaycana qarĢı edilən təcavüz və ədalətsizlik əfsuslar olsun ki, bu günə qədər də gündəlikdən çıxmır. Mən
tam əminəm və bu barədə dəfələrlə fikirlərimi bildirmiĢdim. Bir daha demək istəyirəm, əgər ölkəmizin həlledici
anlarında, müstəqilliyimizin ilk illərində ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycan rəhbərliyində olsaydı, bir qarıĢ
torpaq iĢğalçılara verilməzdi. Ancaq 1987-ci ildə sovet rəhbərliyi tərəfindən Heydər Əliyev siyasi
hakimiyyətdən uzaqlaĢdırıldı. Ondan sonra iki həftə keçməmiĢ erməni millətçiləri və onların havadarları Dağlıq
Qarabağın Azərbaycandan ayrılıb Ermənistana birləĢməsi haqqında iddialar irəli sürməyə baĢlamıĢlar. Sovet
Ġttifaqının son aylarında Azərbaycana qarĢı iĢğal siyasəti baĢlamıĢdır. Müstəqilliyimizin ilk aylarında bu iĢğal
artıq böyük faciələrə gətirib çıxarmıĢdır. Xocalı soyqırımı törədildi, ġuĢa, Laçın, Kəlbəcər iĢğal edildi.
Hazırda biz öz gücümüzü artırırıq və eyni zamanda, danıĢıqlar prosesində də iĢtirak edirik. Mən tam əminəm ki,
ordumuz nə qədər güclü olsa, danıĢıqlar prosesində mövqeyimiz o qədər güclənər. Bu iki amil arasında birbaĢa
bağlantı vardır. Biz danıĢıqlarda prinsipial mövqeyimizi göstəririk. Bu mövqedən bir addım geri atmayacağıq.
Bununla bərabər, son illər ərzində biz böyük dərəcədə güclənə bilmiĢik. Əgər bir neçə il bundan əvvəl həm
hərbi, həm iqtisadi sahədə Ermənistan ilə Azərbaycan arasında demək olar ki, paritet var idisə, artıq bu pariteti
biz dağıtdıq. Azərbaycan iqtisadi cəhətdən Ermənistandan 10 dəfə güclü ölkədir. Dövlət büdcəmiz 10 dəfədən
çoxdur. Hərbi xərclər 10 dəfədən çoxdur. Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət müsbətdir. Azərbaycan öz
hesabına yaĢayan ölkədir. Böyük ehtiyatlarımız, insan resurslarımız vardır. Güclü sənayemiz, güclü ordumuz
vardır. Özümüz öz siyasətimizi müəyyən edirik, müstəqil siyasət aparırıq, Azərbaycan xalqının iradəsinə
arxalanırıq. Getdikcə iki ölkə arasındakı uçurum daha da dərinləĢir və dərinləĢəcəkdir. Mən əminəm ki, bütün
bu amillərin nəticəsində biz istəyimizə nail olacağıq, ədaləti, Azərbaycanın suverenliyini bərpa edəcəyik. Bunu
etmək üçün biz daha da güclü olmalıyıq.
Əfsuslar olsun ki, beynəlxalq hüquq normaları dünyada pozulur. Biz bütün dövrlərdə beynəlxalq hüquqa
əsaslanmıĢıq. Bu gün də bu münaqiĢənin həlli üçün əsas beynəlxalq hüquq normalarıdır. Beynəlxalq hüquq
normaları Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləyir. Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir.
Azərbaycanın tarixi hissəsidir. Hüquqi cəhətdən Azərbaycanın tərkib hissəsidir. Bütün dünya Dağlıq Qarabağı
Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi kimi tanıyır. Qondarma Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini heç kim tanımayıb.
Beləliklə, beynəlxalq hüquq baxımından Azərbaycanın mövqeləri çox möhkəmdir. BMT Təhlükəsizlik
ġurasının 4 qətnaməsi Ermənistan iĢğalçı qüvvələrinin bizim torpaqlarımızdan qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasını tələb
edir. Digər beynəlxalq təĢkilatların oxĢar qərar və qətnamələri vardır. Yəni, hüquqi cəhətdən məsələ tam
aydındır. Ancaq əfsuslar olsun ki, müasir dünyada beynəlxalq hüquq normaları pozulur. Biz bu mənzərəni
görürük. Bu pozuntular getdikcə daha da geniĢ vüsət alır. Belə olan halda, əlbəttə, biz də görürük ki, güclü
olmasan sənin hüquqların tapdanacaqdır. Biz bu güclənmə prosesini, o cümlədən hərbi potensialımızın
gücləndirilməsini artıq bir neçə ildir ki, uğurla aparırıq. Bəzi hallarda belə bəyanatlar səslənir ki, nə üçün
Azərbaycan öz hərbi potensialını gücləndirir? Bu, bölgədə təhlükə yarada bilər. Buna müəyyən Ģərhlər də
verilir. Ancaq mən tam əminəm ki, bu gün Azərbaycan bölgədə sabitləĢdirici amildir. Azərbaycanın güclü
ordusu bölgədə sabitliyin keĢiyində dayanır. Bizim güclü ordumuz bizim suveren iĢimizdir. Heç kim bizə heç
bir məsləhət verə bilməz. Bizim hərbi xərclərimiz ümumi daxili məhsulda o qədər də böyük faiz təĢkil etmir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
130
Sadəcə olaraq, bizim ümumi iqtisadi inkiĢafımız çox sürətlidir. Dünyada analoqu olmayan inkiĢafdır.
Azərbaycan son illər ərzində dünyada iqtisadi cəhətdən ən sürətlə inkiĢaf edən ölkədir. Beləliklə, bütün baĢqa
sahələrə olduğu kimi, hərbi məsələlərə də diqqət göstərilir.
Yəni, mən bir daha demək istəyirəm ki, biz bu siyasətdən kənara çıxmayacağıq. Bundan sonra da
Azərbaycan Ordusunu gücləndirəcəyik. Maddi-texniki təminat daha da güclü olacaqdır. Silahlar, sursatlar,
texnika daha da böyük həcmdə alınacaqdır. Ordumuzun peĢəkarlığı daha da artırılacaqdır. Bizdə demoqrafik
vəziyyət çox müsbətdir. Getdikcə ordumuzun sıralarının geniĢləndirilməsi məsələlərinə də baxıla bilər.
Beləliklə, əminəm ki, bundan sonrakı illərdə də Azərbaycan Ordusu inkiĢaf edəcək və daha da güclənəcəkdir.
Beynəlxalq hüquq normaları 20 ildir ki, pozulur. Biz daha da güclü olmalıyıq. Bizim gücümüz Ermənistan-
Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin ədalətli həllində əsas vasitədir. Siyasi nöqteyi-nəzərdən
Azərbaycanın mövqeləri kifayət qədər güclüdür. Bölgədə bizim iĢtirakımız olmadan heç bir təĢəbbüs
gerçəkləĢdirilə, heç bir layihə icra edilə bilməz. Biz dünyanın dəstəyini qazanmıĢıq. Keçən ilin oktyabr ayında
BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz də dünyanın Azərbaycana olan münasibətini göstərir.
Azərbaycanın namizədliyini 155 ölkə dəstəkləmiĢdir. Keçən ay Azərbaycan tarixdə ilk dəfə Təhlükəsizlik
ġurasına sədrlik etmiĢdir. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz o qədər də asan
olmamıĢdır. Biz gərgin mübarizədə bu yeri qazanmıĢıq. Haqlı olaraq qazanmıĢıq. Ġlk günlərdən, ilk aylardan öz
prinsipial mövqeyimizi nümayiĢ etdiririk.
Bizim mövqeyimiz beynəlxalq hüquqa və ədalətə əsaslanır. Onu da deyə bilərəm ki, ilkin mərhələdə
Ermənistan da bizimlə bərabər bu mötəbər quruma üzv olmaq istəyirdi, öz namizədliyini vermiĢdi. Ancaq sonra
görəndə ki, Azərbaycanın qarĢısında acizdir və onları çox acı məğlubiyyət gözləyir, siyasi döyüĢ meydanından
sakitcə çəkildi və öz siyasi məğlubiyyətini etiraf etdi. Bu, çox böyük rəmzi xarakter daĢıyan bir addım idi. Artıq
heç kimə sirr deyildir ki, Azərbaycana dünya birliyi tərəfindən diqqət çox yüksək səviyyədədir. Mən heç Ģübhə
etmirəm ki, əgər müharibənin fəal fazası baĢlanarsa necə ki, Ermənistan siyasi meydandan qaçıb, döyüĢ
meydanından da qaçacaqdır. Bizim bütün imkanlarımız vardır ki, ərazi bütövlüyümüzü bərpa edək. Cəbhə
xəttində son hadisələr onu bir daha göstərdi. Ermənistanın bütün təxribatlarının qarĢısı alındı. ĠĢğalçı qüvvələr
layiqli cavablarını aldılar. Azərbaycan əsgəri, Azərbaycan zabiti öz qəhrəmanlığını göstərdi və iĢğalçını yerinə
oturtdu. Artıq dünya birliyi və Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli ilə məĢğul olan
ölkələr də, əminəm, daha çox dərk edirlər ki, Ermənistan Azərbaycanın qarĢısında dayana bilməyəcəkdir. Bizim
artan siyasi çəkimiz, iqtisadi potensialımız, hərbi gücümüz, bölgədəki rolumuz, artan əhalimiz məsələnin
ədalətli həllinə gətirib çıxaracaqdır. Sadəcə olaraq biz hələ ümid edirik ki, bu məsələ öz həllini danıĢıqlar yolu
ilə tapar. Çünki ümid edirik ki, nə vaxtsa Ermənistan rəhbərliyində normal fikirdə olan insanlar təmsil olunsun
və onlar dərk etsinlər ki, münaqiĢənin uzadılması Ermənistanın ziyanınadır. Vaxt uzatmaqla Ermənistan heç
nəyi əldə etmir. ĠĢğal edilmiĢ torpaqlar ölü torpaqlardır. Orada heç bir həyat yoxdur. ĠĢğal dünya birliyi
tərəfindən heç vaxt qəbul edilə bilməz. Azərbaycan dövləti və Azərbaycan xalqı bu iĢğalla heç vaxt
barıĢmayacaqdır. Biz heç vaxt sakitləĢməyəcəyik. Bizim üçün – həm dövlət, həm xalq üçün bir nömrəli məsələ
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ məsələsinin həllidir, Azərbaycan vətəndaĢlarının iĢğal edilmiĢ
torpaqlara qayıtmasıdır. Məsələ uzandıqca sadəcə olaraq Ermənistan ilə Azərbaycan arasındakı güclər nisbəti
bizim xeyrimizə daha da çox dəyiĢir. Bir daha demək istəyirəm ki, 10 il bundan əvvəl müəyyən dərəcədə
tarazlıq var idi. Ġndi bu tarazlıqdan əsər-əlamət də qalmayıb. Növbəti illərdə Azərbaycan yalnız və yalnız
güclənəcəkdir. Çünki biz perspektivlərimizi yaxĢı bilirik. Biz gələcəyimizi özümüz yaradırıq. Bizim
gələcəyimiz Azərbaycan xalqının zəhməti hesabına yaranır. Biz yaxĢı bilirik ki, güc baxımından Ermənistan
bizim qarĢımızda heç vaxt davam gətirə bilməz. Sadəcə olaraq, biz hələ ki, çalıĢırıq, məsələ dinc yolla,
danıĢıqlar yolu ilə həll edilsin. Ancaq məsələnin həlli beynəlxalq hüquqdan keçir. Azərbaycanın əzəli torpağı
olan Dağlıq Qarabağ hüquqi cəhətdən də Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi kimi dünya birliyi tərəfindən qəbul
edilir. Bizim ərazi bütövlüyümüz bərpa edilməlidir. ĠĢğalçı qüvvələr iĢğal edilmiĢ bütün torpaqlardan
çıxarılmalıdır. Azərbaycan vətəndaĢları öz doğma torpaqlarına qayıtmalıdırlar.
Mən hərbi hissələrdə tez-tez oluram. Cəbhə xəttində də tez-tez oluram. DöyüĢçülərlə səngərlərdə
görüĢürəm, söhbət aparıram. Görürəm ki, həqiqətən Azərbaycan əsgərinin Vətənə çox böyük bağlılığı vardır.
Vətən sevgisi, vətənpərvərlik ruhu bizdə çox yüksəkdir. Əminəm ki, dediyim bütün bu amillər - bizim siyasi
gücümüz, iqtisadi inkiĢafımız, hərbi gücümüz, Vətənə olan sevgimiz məsələnin həllinə gətirib çıxaracaq,
Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edəcək, Azərbaycan bayrağı ġuĢada, Xankəndidə, Dağlıq Qarabağda
dalğalanacaqdır.
Əziz dostlar, sizi və bütün Azərbaycan xalqını bir daha qarĢıdan gələn Silahlı Qüvvələr Günü
münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm, hər birinizə cansağlığı, xoĢbəxtlik arzulayıram. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.- 2012.-26 iyun. - № 139. - S. 1-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
131
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Ġstanbulda Qara Dəniz Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının
20 illik yubiley sammitində iĢtirak etmiĢdir
Ġstanbul, 26 iyun (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, iyunun 26-da Ġstanbulda Qara dəniz
Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının (QĠƏT) 20 illik yubiley sammiti keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev sammitdə iĢtirak etmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev sammitdə çıxıĢ etdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Hörmətli cənab Prezident!
Hörmətli xanımlar və cənablar!
Ġlk növbədə, Türkiyə Prezidenti, əziz qardaĢım cənab Abdullah Gülə bu zirvə görüĢünün yüksək
səviyyədə təĢkil olunmasına və bizə göstərdiyi yüksək qonaqpərvərliyə görə minnətdarlığımı bildirmək
istəyirəm. QardaĢ Türkiyə torpağında yenidən olmağımdan çox məmnunam.
Azərbaycan QĠƏT-in fəaliyyətinə çox böyük qiymət verir. Hesab edirəm ki, təĢkilatımız 20 il ərzində
önəmli beynəlxalq təĢkilata çevrilibdir. TəĢkilatın tarixi, demək olar ki, ölkəmizin müstəqilliyinin tarixi ilə də
üst-üstə düĢür. Biz keçən il müstəqilliyimizin bərpasının 20 illiyini qeyd etmiĢik. Azərbaycan 20 il ərzində
müxtəlif beynəlxalq təĢkilatlarda fəal iĢtirak edib, o cümlədən Qara Dəniz Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatında
fəaliyyətimiz də çox fəaldır.
Bu illər ərzində ölkəmiz böyük yol keçmiĢdir. Ġqtisadi sahədə təĢkilatımızın əsas istiqaməti iqtisadi
əməkdaĢlıqdır. Azərbaycan iqtisadi sahədə köklü islahatlar aparmıĢdır və son illər ərzində ölkəmizin qarĢısında
duran əsas iqtisadi və infrastruktur layihələri uğurla icra edilmiĢdir.
Son səkkiz il ərzində ümumi daxili məhsul, yəni iqtisadiyyatımız üç dəfə artmıĢdır, yoxsulluq beĢ dəfə
azalmıĢdır, bir milyondan artıq yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Dövlət borcu ümumi daxili məhsulun 7 faizini təĢkil edir
və hətta dünyanı bürümüĢ, Avropanı bürümüĢ iqtisadi böhran Azərbaycana o qədər də böyük təsir
göstərməmiĢdir. Dünyanın üç aparıcı reytinq agentliyi son aylar ərzində Azərbaycanın suveren reytinqini
artırmıĢdır.
Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüĢ təĢəbbüslər və konkret layihələr regional əməkdaĢlıq məsələlərinə
də böyük dəstək verir. TəĢkilata üzv olan ölkələrin əksəriyyəti ilə bizim çox səmərəli iqtisadi əməkdaĢlığımız
vardır. Ticarət dövriyyəsi artır, eyni zamanda, Xəzər dənizi-Qara dəniz-Aralıq dənizi regional əməkdaĢlıqda da
Azərbaycan çox fəal iĢtirak edir və yenə də deyirəm, irəli sürülmüĢ təĢəbbüslər reallığa çevrilir.
Xüsusilə enerji və nəqliyyat sahələrində icra edilən və icrası baĢa çatmıĢ layihələr demək olar ki, bölgənin
enerji və nəqliyyat xəritəsini dəyiĢir. 2006-cı ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan, 2007-ci ildə Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-
qaz kəmərlərinin iĢə salınması bölgədə yeni dəhlizlərin açılmasına gətirib çıxarmıĢdır. Bizim üç neft kəmərinin
ikisi Qara dəniz limanlarına, biri isə Aralıq dənizi limanına resurslarımızı nəql edir. Eyni zamanda, Azərbaycan
artıq enerji resurslarının daĢınması iĢində tranzit ölkəyə çevrilibdir. Beləliklə, əməkdaĢlıq daha da dərinləĢir və
yenə də deyirəm, Xəzər dənizi-Qara dəniz-Aralıq dənizi hövzəsində yerləĢən ölkələr arasındakı əməkdaĢlıqda
Azərbaycan bundan sonra da fəallıq göstərəcəkdir.
Biz bu ilin sonunda növbəti böyük layihənin baĢa çatmasını gözləyirik. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun
istismara verilməsi nəticəsində biz qədim Ġpək Yolunu bərpa etmiĢ oluruq. Bu layihə təkcə iĢtirak edən üç
ölkəni deyil, geniĢ mənada Asiya və Avropa qitələrini birləĢdirən bir layihədir. Mən çox Ģadam ki, bu layihəni
biz uğurla baĢa vururuq. Xatırlayıram, beĢ il bundan əvvəl Ġstanbulda, QĠƏT-in zirvə görüĢündə mən çıxıĢımda
qeyd etmiĢdim ki, yaxın zamanlarda dəmir yolunun tikintisi baĢlanacaqdır. Artıq qeyd edə bilərəm ki, bu ilin
sonuna qədər bütün iĢlər tamamlanacaq və gələn ildən baĢlayaraq Bakı-Tbilisi-Qars beynəlxalq dəhlizi artıq iĢə
düĢəcəkdir.
Bu, konkret layihədir. TəĢkilatda iĢtirak edən ölkələrin daha da sıx birləĢməsi, iqtisadi sahədə birgə
təĢəbbüslərin göstərilməsi, hesab edirəm ki, həm təĢkilatımızı möhkəmləndirəcək, həm də iqtisadi gücümüzü
artıracaqdır.
Bu gün, eyni zamanda, regional təhlükəsizlik məsələlərinə də toxunmaq istərdim. Çünki regional
əməkdaĢlıq meylləri güclənir və belə olan halda təhlükəsizlik məsələlərinə də böyük diqqət göstərilməlidir.
Əfsuslar olsun ki, bu sahədə vəziyyət istədiyimiz kimi deyildir. Xüsusilə, Azərbaycana gəldikdə, bizim
beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmıĢ ərazi bütövlüyümüz uzun illərdir ki, Ermənistan tərəfindən pozulmuĢdur.
Ermənistanın iĢğalçı və etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində torpaqlarımızın 20 faizi hələ də iĢğal altındadır, bir
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
132
milyondan artıq azərbaycanlı öz doğma torpağında qaçqın-köçkün həyatı yaĢayır. Bütün mötəbər beynəlxalq
təĢkilatlar məsələ ilə bağlı öz mövqeyini bildirmiĢlər. BMT Təhlükəsizlik ġurası məsələ ilə bağlı və erməni
qüvvələrinin iĢğal edilmiĢ torpaqlardan qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasına dair dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Əfsuslar
olsun ki, bu qətnamələr icra edilmir, iĢğal bu gün də davam edir, müharibə bu gün də davam edir və əlbəttə,
bölgədə gərginliyin artırılmasına səbəb olur.
Ġlk növbədə, münaqiĢənin səbəbi aradan qaldırılmalıdır, iĢğala son qoyulmalıdır. Ondan sonra bölgədə
həm sabitlik bərqərar olunacaq, həm də iqtisadi əməkdaĢlıq üçün yeni, gözəl Ģərait yaradılacaqdır.
Yenə də deyirəm, biz əməkdaĢlığın dərinləĢməsində maraqlıyıq. Bu gün bölgədə Azərbaycan tərəfindən irəli
sürülmüĢ layihələr ümumi iĢimizə öz töhfəsini verir. Mən ümid edirəm ki, gələcək illərdə təĢkilatımız daha da
güclənəcək, bu gün müzakirə edilən və reallığa çevrilən layihələr ölkələrimizi daha da sıx birləĢdirəcəkdir.
Bir daha hörmətli qardaĢım Abdullah Gülə göstərdiyi qonaqpərvərliyə görə minnətdarlığımı bildirmək
istəyirəm. Əminəm ki, zirvə görüĢü uğurlu keçəcək və çox gözəl nəticələri olacaqdır. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 28 iyun. - № 140. - S. 1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
133
Azərbaycan-Türkiyə sənədlərinin imzalanması
Prezident Ġlham Əliyev və BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan mətbuata birgə bəyanatlarla
çıxıĢ etmiĢlər
Ġstanbul, 26 iyun (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, iyunun 26-da sənədlərin imzalanması
mərasimindən sonra Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan
mətbuata birgə bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı
- Çox hörmətli BaĢ nazir, əziz qardaĢım!
Hörmətli xanımlar və cənablar, əziz dostlar!
Ġlk növbədə qeyd etmək istəyirəm ki, yenidən qardaĢ Türkiyə torpağında olmağımdan çox məmnunam.
Bu gün, bu tarixi gündə sizinlə bərabər olmaq mənim üçün böyük Ģərəfdir.
Mən bu gün böyük qürur hissi ilə deyə bilərəm ki, Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri ən yüksək zirvədədir.
Keçən il biz müstəqilliyimizin bərpasının 20 illik ildönümünü qeyd etmiĢik. Ġyirmi ildir ki, Azərbaycan müstəqil
dövlətdir. Bu 20 il ərzində Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri həmiĢə yüksək səviyyədə olmuĢdur. Bu əlaqələr
getdikcə daha da güclənir, daha da dərinləĢir. Bu əlaqələrin təməlində xalqlarımız arasında olan bağlılıqdır,
qardaĢlıqdır, dostluqdur. Türk dünyasının böyük oğlu, böyük öndər Mustafa Kamal Atatürk demiĢdir:
“Azərbaycanın kədəri kədərimiz, sevinci sevincimizdir”. Bu unudulmaz tarixi kəlamlar bu gün də həm Türkiyə
üçün, həm Azərbaycan üçün yol göstərən bir istiqamətdir.
Mən çox Ģadam ki, son illər ərzində biz ancaq sevincli günlər yaĢayırıq. Birgə irəli sürdüyümüz
təĢəbbüslər, həyata keçirdiyimiz layihələr həm bizi, xalqlarımızı birləĢdirir və həm də bölgədə yeni vəziyyətin
yaranmasına gətirib çıxarmıĢdır. Türkiyə-Azərbaycan qardaĢlığı, dostluğu bütün bu layihələri reallığa çeviribdir.
Əlbəttə ki, hər bir layihənin kommersiya, iqtisadi, texniki məsələləri vardır. Ancaq əgər bu, möhkəm təməl
üzərində qurulmasaydı, mən əminəm ki, biz enerji sahəsində və baĢqa sahələrdə indiki səviyyədə uğura nail ola
bilməzdik. Əlaqələrimiz çoxĢaxəlidir, bütün sahələri əhatə edir. Mən dünyada siyasi sahədə Türkiyə və
Azərbaycan kimi ikinci müttəfiq tanımıram. Biz bölgə məsələlərində birlikdə fəaliyyət göstəririk, daim siyasi
məsləhətləĢmələr aparırıq. Ġqtisadi sahədə əməkdaĢlığımız bölgə üçün də çox böyük rol oynayır. Türkiyə-
Azərbaycan birliyi bölgədə sabitlik yaradan bir amildir.
Enerji məsələsinə gəldikdə, bizim bərabər həyata keçirdiyimiz böyük layihələr bu gün dünya enerji
xəritəsinə yeni çalarlar gətirmiĢdir. Ġndi bölgəni birgə icra etdiyimiz layihələrsiz təsəvvür etmək mümkün
deyildir. 2006-cı ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, 2007-ci ildə Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərləri Avropanın
enerji xəritəsini böyük dərəcədə dəyiĢdirmiĢdir. Bu gün biz yeni böyük tarixi əhəmiyyəti olan TANAP
layihəsinə də start veririk. Əminəm ki, TANAP layihəsi eyni uğura nail olacaqdır. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-
Tbilisi-Ərzurum layihələri kimi TANAP layihəsi də vaxtında və keyfiyyətlə icra ediləcəkdir.
Bildiyiniz kimi, Azərbaycan qazının Avropaya nəql edilməsi ilə əlaqədar son illər ərzində çox böyük
danıĢıqlar, müzakirələr aparılır, müxtəlif tədbirlər keçirilir. Biz görürdük ki, bu müzakirələr elə durmadan
davam edir, amma ortada bir nəticə yoxdur. Biz həmiĢə olduğu kimi, ikitərəfli məsləhətləĢmələr aparmaqla
qərara gəldik ki, Türkiyə və Azərbaycan bu məsələdə də liderliyi üzərinə götürməli və bu layihəni birlikdə icra
etməlidirlər. Bu layihə sırf Türkiyə və Azərbaycan layihəsidir. Çünki bu gün imzalanan sənədlər də bunu təsdiq
edir. Bu layihəni biz özümüz öz gücümüzlə, öz pulumuzla və öz texniki imkanlarımızla icra edəcəyik. TANAP
layihəsinin icrası nəticəsində biz ilk növbədə Türkiyəyə daha da böyük həcmdə təbii qazın nəql edilməsinə nail
olacağıq. Eyni zamanda, Türkiyə ərazisindən tranzit imkanları da açılacaqdır. Bu layihə gələcəkdə Avropanın
enerji təhlükəsizliyinə də böyük dəstək verəcəkdir. Bu məsələ ilə bağlı aramızda fikir ayrılığı yoxdur. Bildiyiniz
kimi, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri iĢə düĢəndən sonra Türkiyə Azərbaycandan qaz almağa baĢlamıĢdır.
TANAP layihəsi Türkiyəyə böyük həcmdə Azərbaycan qazını nəql etmək üçün imkan yaradacaqdır. Bizim qaz
ehtiyatlarımız çox böyükdür. Təkcə “ġahdəniz” layihəsi 1,2 trilyon kubmetr qaz ehtiyatına malikdir. Ancaq
Azərbaycanın digər yataqlarında təsdiq edilmiĢ ehtiyatlar 2,6 trilyon kubmetrdir. Yəni, bu gün baĢladığımız
layihə əminəm ki, bundan sonra onilliklər, bəlkə də 100 il, bəlkə də ondan da artıq müddətdə maraqlarımızı
təmin edəcəkdir. Həm enerji təhlükəsizliyi məsələləri təmin ediləcəkdir, eyni zamanda, Azərbaycan üçün yeni
bazarların açılması məsələləri də həllini tapacaqdır.
Enerji sahəsində əməkdaĢlıq təkcə bu layihə ilə məhdudlaĢmır. Keçən il biz Ġzmirdə Petkimdə əziz
qardaĢım cənab BaĢ nazirlə birlikdə böyük layihənin təməlini qoyduq. Petkim, TANAP layihələrinə birlikdə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
134
qoyulacaq sərmayə təxminən 15-20 milyard dollara bərabərdir. Yenə də deyirəm, bizim əlaqələrimiz dostluq,
qardaĢlıq üzərində qurulmasaydı, əlbəttə ki, böyük sərmayədən söhbət gedə bilməzdi. Yenə də qayıdıram əsas
məsələyə ki, gördüyümüz iĢlərin təməlində xalqlarımızın bağlılığıdır, maraqlarımızın uzlaĢmasıdır və bir-
birimizə olan məhəbbətdir. Mən əminəm ki, bu layihələr əlaqələrimizi daha da möhkəmləndirəcəkdir.
Gələcəkdə bizi daha da böyük layihələr gözləyəcəkdir. TANAP layihəsinə gəldikdə isə, mən Ģübhə etmirəm ki,
Türkiyə və Azərbaycan bu liderliyi üzərinə götürməklə TANAP-ı vaxtında, beĢ il ərzində icra edəcəkdir. Biz
TANAP-ın açılıĢ mərasimini də belə sevinclə qeyd edəcəyik. Sağ olun.
X X X
Sonra Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev jurnalistlərin
suallarını cavablandırdılar.
Türkiyənin “Show TV” Xəbər Mərkəzi müxbirinin TANAP layihəsinin perspektivləri ilə bağlı sualının
cavabında BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan bildirdi ki, əvvəlcə 6 milyard kubmetr, daha sonra 10 milyard
kubmetr təbii qazın alınması mümkün olacaqdır. Əsas hədəf bu rəqəmi 50 milyard kubmetrə çatdırmaqdır.
Suriyada baĢ verən hadisələrə dair suala cavabında isə BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan Suriya-Türkiyə
münasibətlərindəki son durumla bağlı ölkəsinin mövqeyini açıqladı.
X X X
AzərTAc-ın müxbiri Aygün Əliyeva: Sualım cənab BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğanadır. Azərbaycan
fəal Ģəkildə Türkiyə iqtisadiyyatına sərmayə yatırır və qeyd edildiyi kimi, ötən il Petkim Ģirkətinin STAR neft
emalı zavodunun təməlqoyma mərasimi keçirildi. Artıq bu layihənin icrasına baĢlanılmıĢdır. Ġnvestisiya
qoyuluĢu sahəsində əməkdaĢlığın inkiĢaf perspektivlərini necə qiymətləndirirsiniz?
BaĢ nazir Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Təbii ki, bu sualla əlaqədar olaraq deyim ki, xüsusilə Petkimlə
bağlı Azərbaycanın, dəyərli qardaĢımın mövqeyi həqiqətən hər cür təqdirdən üstündür. Petkim özəlləĢdirmə
layihələri içərisində ən mühüm yatırımlardan biri olmuĢdur. Təbii ki, Azərbaycan ilk addımla
kifayətlənməmiĢdir. Ondan sonrakı müddətdə də, təbii ki, Ġlham qardaĢımla bərabər helikopterlə gedib Əliağa
Ģəhərinin üstündə gəzdik. Ġndi təbii ki, aparılan yenidənqurma iĢləri, əlavə yatırımlar nəticəsində orada çox
fərqli bir Ģəhər formalaĢır. Yəni, orada limandan tutmuĢ yeni müəssisələrə qədər, neft emalına qədər geniĢ
tədbirlər görülür. Bu addımlar atılarkən bir Ģey də çox əhəmiyyətlidir ki, Azərbaycan qazı öz ölkəsində iĢlənən
kimi, eyni zamanda, burada da iĢlənir. Bu, bir Ģeyi də özü ilə bərabər ortaya qoyur. Baxın, bir millət olmanın ən
gözəl ifadələrindən biri də, hörmətli dostlar, Əliağadır, Petkimdir, neft emalı zavodudur, limanlarıdır və sairə.
Bununla da kifayətlənmədilər. Mənim burada bir təĢəkkürüm də vardır. Sağ olsun, Ġlham qardaĢım istər atasının
adından, istər anasının adından ölkəmizin müxtəlif yerlərində məktəblər inĢa etdirməklə bizim təhsil dünyamıza
da möhürünü vurur, bununla da qardaĢlığımızı daha da möhkəmləndirir.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əziz qardaĢım, dediyiniz xoĢ sözlərə görə Sizə minnətdarlığımı bildirmək
istəyirəm. Doğrudan da qeyd etmək istəyirəm ki, bu gün Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri dünya miqyasında
fərqlənən, seçilən əlaqələrdir. Bu əlaqələrin təməlində əlbəttə ki, bizim bir millət olmağımız durur. Siz də
Azərbaycan xalqının böyük oğlu, mənim atam Heydər Əliyevin kəlamlarını xatırlatdınız. Doğrudan da, bu
kəlamlar ürəkdən gələn, tarixi sözlərdir. Ən önəmlisi ondan ibarətdir ki, bu gün bu sözlər bizim üçün əsas yol
xəritəsidir. Biz əməkdaĢlığımızı daha da inkiĢaf etmiĢ görmək istəyirik. Bu gün həyata keçirdiyimiz layihələr
birliyimizi möhkəmləndirir. Bizim birliyimiz həm xalqlarımız, dövlətlərimiz üçün lazımdır, bölgəyə də
lazımdır. Bu gün Türkiyə və Azərbaycan əməkdaĢlığı və müttəfiqliyi bölgədə artıq reallıqdır, böyük bir
sabitləĢdirici amildir. Əlbəttə, biz çalıĢmalıyıq ki, hər sahədə bir-birimizi dəstəkləyək.
Azərbaycanın müstəqilliyini ilk tanıyan ölkə Türkiyə olmuĢdur. Həm öz qardaĢlıq borcunu göstərmiĢdir,
eyni zamanda, digər ölkələrə də yol göstərmiĢdir. Azərbaycan xalqı bunu heç vaxt unutmayacaqdır. Bizim üçün
ən çətin anlarda yanımızda Türkiyə olmuĢdur. Azərbaycan da hər zaman olduğu kimi, Türkiyənin yanındadır.
Bu birlik, bu əməkdaĢlıq, bu qardaĢlıq bu gün daha da çiçəklənir, daha da güclənir. TANAP layihəsi bu iĢlərin
təzahürüdür. Belə layihələr əvvəllər də olub, bundan sonra da olacaqdır. TANAP layihəsinə gəldikdə isə, biz bu
layihəni sırf Türkiyə-Azərbaycan layihəsi kimi görürük. Təsadüfi deyildir ki, bu layihəni həyata keçirən,
gerçəkləĢdirən Türkiyə və Azərbaycandır. Azərbaycan öz enerji təhlükəsizliyini təmin edib. Bizim
mənbələrimiz, resurslarımız vardır. Biz Türkiyənin enerji təhlükəsizliyinə də öz enerji təhlükəsizliyimiz kimi
baxırıq. Bu da təbiidir. Biz bir-birimizi ayırmırıq. Bizim maraqlarımız da, niyyətlərimiz də, siyasətimiz də
birdir. Bu layihələr bu əlaqələri daha da möhkəmləndirir. Mən bugünkü günü təsadüfən tarixi gün
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
135
adlandırmadım. Çünki doğrudan da, biz bu gün böyük tarix kitabında yeni səhifələr açırıq, yeni səhifələrə
imzalarımızı qoyuruq ki, gələcək illərdə, onilliklər bundan sonra Türkiyə və Azərbaycan, bizim xalqlarımız
bundan fayda görəcəkdir.
Mənə göstərilən qonaqpərvərliyə, mənim ünvanıma, Azərbaycan haqqında dediyiniz xoĢ sözlərə görə
Sizə bir daha minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, biz bu layihəni beĢ il
ərzində həyata keçirməliyik. Bu layihə ilə bilavasitə məĢğul olan bütün qurumlar bu hədəfi alsınlar və beĢ ildən
sonra bizi yenidən sevindirsinlər.
Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Mən də bu iĢdə əməyi olan bütün dostlarımıza, nazir dostlarımıza, bütün
rəhbər dostlarımıza çox-çox təĢəkkür edirəm. Daha çox çalıĢaq, beĢ ildən daha az müddətdə icra edək.
“Xalq qəzeti”.- 2012.-28 iyun. - № 140. - S. 3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
136
Bakıda Krans Montana Forumunun rəsmi açılıĢı olmuĢdur
Prezident Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 29 iyun (AzərTAc). Ġyunun 29-da Bakıda, Heydər Əliyev Mərkəzində Krans Montana Forumunun
rəsmi açılıĢı olmuĢdur.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva mərasimdə iĢtirak
etmiĢlər.
Sonra Azərbaycan Prezidenti nitq söylədi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
nitqi
- Hörmətli xanımlar və cənablar!
Zati-aliləri!
Mən sizin hamınızı ölkəmizdə salamlamaq istərdim. Mən Krans Montana Forumuna, onun sədri cənab
Karterona təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Çox təĢəkkür etmək istərdim ki, o, bu gün Azərbaycana, Bakıya
təĢrif buyurub və bu forumda iĢtirak edir.
Mən bilirəm ki, sizlərdən çoxu Azərbaycana ilk dəfədir gəlib, ilk dəfədir Azərbaycanda belə bir forumda
iĢtirak edir. Əminəm ki, siz cəmiyyətimizdə olan bu inkiĢaf ruhunu, bu inkiĢafı özünüz hiss edəcəksiniz. Çox
gözəl görəcəksiniz ki, Azərbaycanda, Bakıda hansı iĢlər həyata keçirilir. Azərbaycan, Bakı siyasi-iqtisadi
sahələrdə dialoqun keçirildiyi, formalaĢdığı yerlərdən birinə çevrilibdir. Azərbaycan, Bakı artıq çox mötəbər
beynəlxalq forumların keçirilməsi məkanına çevrilmiĢdir. Məhz buna görə, çox Ģadıq.
Bakıda çox müxtəlif məsələlər, siyasi müstəvidə çox maraqlı mövzular ətrafında birgə müzakirələr,
debatlar, forumlar təĢkil olunur. Bunun hamısı bizim siyasətimizin nəticəsidir, eyni zamanda, bu, ölkəmizin
tarixi irsidir. Ona görə ki, Azərbaycan tarixən, əsrlər boyu müxtəlif mədəniyyətlərin, müxtəlif millətlərin sülh
Ģəraitində yaĢadığı bir məkan olmuĢdur. Ona görə də bizim ölkədə belə tədbirlərin keçirilməsi, müxtəlif
millətlərin, mədəniyyətlərin nümayəndələrinin bir araya gəlməsi, birlikdə iĢləməsi, müzakirələrin, debatların
keçirilməsi bizim üçün çox təbii bir haldır. Biz həmiĢə öz iĢimizlə multikulturalizmi, yəni çoxmədəniyyətlilik
amilini inkiĢaf etdirməyə üstünlük veririk və bunun gücləndirilməsinə çalıĢırıq. Çünki qloballaĢan bugünkü
dünyada baĢqa bir yol, baĢqa bir alternativ yoxdur. Ona görə də bir daha qeyd etmək istərdim ki, müxtəlif etnik
mənĢəyə mənsub olan, müxtəlif mədəniyyətləri təmsil edən insanların əsrlər boyu burada birlikdə yaĢaması
Azərbaycan üçün təbii bir hal olub. Azərbaycan çox böyük tarixə malik olan bir ölkədir. Mən əminəm,
qonaqlarımızın imkanı olacaqdır ki, onlar bizim tarixi yerlərə baĢ çəkə bilsinlər, Azərbaycanın tarixi abidələrini
görə bilsinlər və onlara toxuna bilsinlər.
Müstəqil ölkə olaraq biz yalnız 20 ildir ki, mövcuduq. Ötən il biz müstəqilliyimizin 20-ci ildönümünü
qeyd etdik. Müstəqilliyimiz bizim üçün və xalqımız üçün ən böyük xoĢbəxtlikdir, ən böyük dəyərdir. Xalqımız
azadlıq fikri ilə yaĢayıb və bu müstəqilliyə nail olubdur. Ġndi Azərbaycan artıq 20 ildir ki, beynəlxalq birliyin
üzvüdür və uğurla inkiĢaf edir. Bu 20 il ərzində həm siyasi, həm də iqtisadi sahədə çox ciddi dəyiĢikliklər baĢ
vermiĢdir. Əvvəllər Azərbaycan həm müstəqil, həm də azad deyildi. Ona görə ki, biz totalitar bir ölkə
çərçivəsində yaĢayırdıq.
Ona görə, müstəqillikdən sonra bizdə siyasi müstəvidə dəyiĢikliklər, transformasiya baĢ verdi.
Dövlətçiliyimizin qurulması bizim üçün çox böyük önəm daĢıyırdı, bizim üçün böyük imkanlar yaratmıĢdı.
Ancaq çoxlu çətinliklər də oldu. Lakin buna baxmayaraq, biz müstəqilliyimizin qazanılması ilə artıq möhkəm
dövlətçiliyimizi yarada və iqtisadi-siyasi sahələrdə güclü transformasiyaya malik ola bildik. Ġndi demokratik
prosesimizi inkiĢaf etdirir, gücləndiririk. Biz qanunun aliliyi, insan haqlarının müdafiəsi və qorunması
sahələrinə çox böyük önəm veririk. Azərbaycanda bütün siyasi qurumlar, tərəflər öz fəaliyyətini uğurla davam
etdirirlər.
Eyni zamanda, biz əlbəttə, iqtisadi müstəvidə də transformasiyaya çox böyük önəm vermiĢik və veririk.
Ona görə ki, iqtisadi sahəni inkiĢaf etdirmədən və güclü iqtisadiyyat qurmadan siyasi islahatlar mümkün
deyildir. Ona görə də biz bu islahatları paralel olaraq həm siyasi, həm iqtisadi müstəvidə apardıq. Siyasi və
iqtisadi islahatlar bir-birini dəstəkləmiĢdir və bugünkü Azərbaycan onu göstərir ki, biz düzgün yolu seçdik və
düzgün iĢlər gördük.
Son on il ərzində Azərbaycanda iqtisadi inkiĢaf dünyada ən sürətli olmuĢdur. Bizim iqtisadiyyatımız üç
dəfə artmıĢdır. Sənaye istehsalı üç dəfə artmıĢdır. Eyni zamanda, biz sosial problemlərin həllinə çox böyük
önəm vermiĢik. Ona görə ki, həddən çox çətin iqtisadi islahatlar bəzi ölkələrdə insanların narazılığına səbəb
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
137
olur. Lakin Azərbaycanda bu, olmamıĢdır. Azərbaycanda yoxsulluğun səviyyəsi son səkkiz il ərzində beĢ dəfə
azalaraq 7 faizə enmiĢdir. Bundan baĢqa, biz onu nümayiĢ etdirə bildik ki, bazar iqtisadiyyatı yolu ilə inkiĢaf
etmək sosial məsələlərin unudulması demək deyildir.
Azərbaycan sabit iqtisadiyyata malik olan bir ölkədir. Bizdə iĢsizlik səviyyəsi 5,4 faizdir. Xarici borc
ümumi daxili məhsulumuzun yalnız 7 faizini təĢkil edir. Bizim ixracımız idxalımızdan bir neçə dəfə yüksəkdir.
Ġqtisadi transformasiya, dəyiĢikliklər bizə daha çox islahatlar həyata keçirməyə imkan yaratmıĢdır və ölkəmizdə
tamamilə yeni bir vəziyyətin yaradılmasına imkan vermiĢdir. Azərbaycan öz hesabına yaĢayan, öz hesabına
inkiĢaf edən ölkədir. Azərbaycan, eyni zamanda, çox önəmli xarici siyasətini də inkiĢaf etdirir. Zənnimcə, bu,
hər bir ölkə üçün çox önəmli bir məsələdir. Xüsusilə də o ölkə üçün ki, uzun müddət, əsrlərlə müstəqil
olmamıĢdır.
Beləliklə, regional əməkdaĢlıq məsələləri, eyni zamanda, bizim üçün çox önəmlidir. Biz regional
əməkdaĢlığı gücləndirmək üçün bir neçə layihə baĢlamıĢıq və bu layihələr xalqımıza və qonĢularımıza fayda
verəcəkdir. Biz düĢünürük ki, regional əməkdaĢlıq regional təhlükəsizlik olmadan mümkün deyildir. Ona görə
də Azərbaycanın regionda artan təsiri bölgədə stabilləĢdirici amildir, onun əsasını yaratmıĢdır.
Müstəqilliyimizi bərpa etdikdən sonra əsas problemlərdən biri Ermənistan tərəfindən torpaqlarımızın
iĢğalı olmuĢdu. Bu, bizə çox böyük zərbə vurmuĢdur. Bu, ümumiyyətlə, regionun təhlükəsizliyinə,
əməkdaĢlığına çox böyük zərbə vurmuĢdur. Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın beynəlxalq müstəvidə tanınmıĢ tarixi
ərazisidir və Ermənistan bu torpaqları iĢğal etmiĢdir. Ermənistan Azərbaycanın bu torpaqlarında etnik
təmizləmə aparmıĢdır. Ümumilikdə 20 faiz torpağımız indi erməni iĢğalı altındadır. BMT-nin qətnamələri,
Helsinki xartiyası vardır. BMT Təhlükəsizlik ġurası dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Bu qətnamələr
Ermənistandan öz qoĢunlarını dərhal Azərbaycan torpaqlarından çıxarmasını tələb edir. Lakin onlar bu
qətnamələri icra etməmiĢlər. Avropa ġurası, ATƏT və baĢqa mötəbər beynəlxalq təĢkilatlar belə qətnamələr
qəbul etmiĢlər. Lakin bunlara əməl olunmamıĢdır. Bundan baĢqa, bu qətnamələrin uzun illər ərzində icra
olunmaması beynəlxalq təĢkilatların bu sahədə iĢlərinin dəyərini sual altına qoyur. Dağlıq Qarabağ demək olar
ki, Azərbaycanın mərkəzində yerləĢir və münaqiĢə ilə bağlı qəbul edilmiĢ bütün qətnamələr bu torpaqların
iĢğaldan azad olunması, oradan zorla çıxarılmıĢ, qovulmuĢ insanların öz doğma torpaqlarına qaytarılması ilə
bağlıdır. Bununla bağlı ATƏT-in faktaraĢdırıcı missiyalarının orada keçirilən missiyaları göstərmiĢdir ki, bizim
torpaqlarda – Dağlıq Qarabağda olan bütün tarixi, mədəni abidələr dağıdılmıĢdır. Lakin mən əminəm ki,
Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edəcəkdir. Ona görə ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü BMT tərəfindən
qəbul olunmuĢdur. Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz ərazisidir və bu, bütün beynəlxalq təĢkilatlar
tərəfindən qəbul olunmuĢdur. Dağlıq Qarabağ ayrıca bir ölkə kimi heç bir dövlət tərəfindən qəbul
olunmamıĢdır.
Biz bu sahədə böyük diplomatik səylər görürük. Biz iqtisadiyyatımızı gücləndiririk. Əminəm ki, bütün bu
amillər bizə öz suverenliyimizi, ərazi bütövlüyümüzü bərpa etməyə imkan verəcəkdir. MünaqiĢə yalnız
beynəlxalq hüququn norma və prinsipi əsasında, Helsinki Yekun Aktı əsasında həll olunmalıdır. O aktda qeyd
olunmuĢdur ki, ərazi bütövlüyü prinsipi xalqların öz müqəddəratını təyin etmək prinsipi ilə ziddiyyət
yaratmamalıdır və xalqların öz müqəddəratını müəyyən etmək hüququ ərazi bütövlüyü prinsipi çərçivəsində həll
olunmalıdır.
Bütün bu məsələlər bizim əsas prioritetlərimizdir. Bizim xarici siyasətimiz tam aydındır. Biz siyasi və
iqtisadi nöqteyi-nəzərdən beynəlxalq əməkdaĢlıq sahəsində fəaliyyətimizi belə qururuq.
Bildiyiniz kimi, Azərbaycan bu yaxınlarda BMT Təhlükəsizlik ġurasının qeyri-daimi üzvü seçilmiĢdir.
Azərbaycan indi qlobal təhlükəsizlik məsələlərində öz səsinə malikdir. Ötən ay Azərbaycan dünyanın bir
nömrəli beynəlxalq təĢkilatı olan Təhlükəsizlik ġurasına sədrlik etmiĢdir və namizədliyimizi dəstəkləyən bütün
ölkələrə təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Bu, onu göstərir ki, ötən 20 il ərzində ölkəmiz özünü etibarlı tərəfdaĢ
kimi tanıda bilmiĢdir. Təhlükəsiz ġurasının qeyri-daimi üzvü seçilərkən bizi 155 ölkə dəstəkləmiĢdir. Bizi
dəstəkləyən, Azərbaycana inanan ölkələrin etimadını doğruldacağıq. Bu seçimdən sonra mən nitq söylədim,
dedim ki, Azərbaycan ədalət və beynəlxalq hüquq prinsipləri əsasında fəaliyyət göstərir. Mən onu da qeyd etdim
ki, əksər hallarda beynəlxalq hüquq və ədalət pozulur. Biz istəməzdik ki, bu, belə olsun. Azərbaycan buna yol
verməyəcəkdir. Ona görə ki, bütün bu pozuntular beynəlxalq birliyin böyük problemləridir. Ona görə ki, belə
münaqiĢələrin həll olunması üçün qəbul edilən qətnamələr, sənədlər iĢləmirsə və beynəlxalq qurumların
verdikləri qərarlar bəzi ölkələr tərəfindən nəzərə alınmırsa, onlara əməl edilmirsə, onda biz düĢünməliyik ki,
belə beynəlxalq qurumların, onların qərarlarının səmərəli olması üçün nə etməliyik. Hərdən elə hallar olur ki,
beynəlxalq təĢkilatların, məsələn, xüsusilə də Təhlükəsizlik ġurasının qərarları bir neçə saat ərzində icra edilir.
Amma bizim problemimizlə bağlı təəssüf ki, bu, belə olmamıĢdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
138
Qlobal gündəlikdə duran məsuliyyətdən biri sülhün, təhlükəsizliyin və əməkdaĢlığın təmin olunmasıdır.
Təhlükəsizlik ġurasının üzvü olaraq Azərbaycan çox gözəl baĢa düĢür ki, biz bu iĢdə çox fəal olmalıyıq. Bizim
ümumilikdə əsas məqsədlərimiz əməkdaĢlığı geniĢləndirməkdir. Biz əməkdaĢlıq və birgə qarĢılıqlı dəstək
nəticəsində məqsədlərimizə nail ola bilərik. Bizim bu siyasətimiz, beynəlxalq məsələlərə də, enerji məsələlərinə
də aiddir. Siz bilirsiniz ki, Azərbaycan böyük neft və qaz ehtiyatlarına malikdir. Bizim enerji təhlükəsizliyi
siyasətimiz çox aydındır və dəqiqdir. Əminəm ki, enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı danıĢıqlar baĢlayanda
müzakirələr çox maraqlı olacaqdır. Mənə elə gəlir ki, enerji təhlükəsizliyinin qarĢısını nə alırsa, onu müzakirə
etməyə dəyər.
Azərbaycan bu sahədə investorlarla, sərmayə qoyan tərəflərlə, Ģirkətlərlə qarĢılıqlı maraqlar əsasında
səmərəli münasibətlərin qurulmasının tərəfdarıdır və bunu həyata keçirir. Bundan baĢqa, enerji siyasətinin yeni
müstəvilərinin açılmasının tərəfdarıdır. Bundan baĢqa, Azərbaycan bu siyasəti həyata keçirməklə qarĢısına
iqtisadi rifaha və qarĢılıqlı dəstəyə nail olmaq prinsiplərini və məqsədlərini qoyur.
Enerji amillərindən heç vaxt siyasi məqsədlərə, hansısa baĢqa mənfəətlərə nail olmaq üçün istifadə
edilməməlidir. Bizim ölkəmizdə enerji ehtiyatlarından çox məsuliyyətli Ģəkildə istifadə olunur. Bizim
gündəlikdə olan bütün layihələr hələ 1990-cı illərdən baĢlayaraq çox uğurla həyata keçirilmiĢdir. Biz bir neçə
neft və qaz boru kəməri layihəsini həyata keçirmiĢik. Bunlar bu gün bizim enerji ehtiyatlarımızın müxtəlif
istiqamətlərdə nəqlinə imkan yaradır. Azərbaycanın enerji ehtiyatları bəzi Avropa ölkələrinin ümumilikdə enerji
balansının 25-30 faizini təĢkil edir və bu rəqəm artır. Azərbaycan, əsasən neft ölkəsi kimi tanınmıĢdır. Belə ki,
ilk dəfə nefti Azərbaycanda tapmıĢdılar və quruda da ilk dəfə neft Azərbaycanda hasil olunmuĢdur. Ġndi
Azərbaycan bütün qlobal enerji təhlükəsizliyi məsələlərində həm də böyük qaz ehtiyatlarına malik olan ölkə
kimi tanınmıĢdır.
Transanadolu Qaz Boru Kəmərinin inĢasına dair Türkiyə ilə Azərbaycan arasında bu yaxınlarda
imzalanmıĢ müqavilə bunun bariz nümunəsidir. Biz bu layihənin həyata keçirilməsi ilə Xəzər dənizi, Qara dəniz
və Aralıq dənizi arasında dəhliz açmıĢ olacağıq. Bu, həm bizim üçün, həm də qonĢularımız üçün bir enerji
layihəsidir. Bu dəhlizdən artıq nəqliyyat infrastrukturu kimi istifadə olunmuĢdur. Bu, tarixən Azərbaycan,
Gürcüstan və Türkiyə arasında əlaqə yaratmaq üçün istifadə edilən bir dəhliz olmuĢdur. Bu, eyni zamanda, Ġpək
Yolunun bərpa olunmasına da öz töhfəsini verəcəkdir. Bütün bu layihələr Azərbaycanın qonĢularına da fayda
verəcəkdir. Biz bununla həm regionda, həm də ümumiyyətlə qitədə enerji xəritəsini dəyiĢmiĢ olacağıq. Əlbəttə
ki, gündəliyimizdə olan bütün enerji layihələrini nəzərə alaraq, potensialımızı, təchizat potensialını və Avropa
istehlakçılarının artan ehtiyaclarını bilirik. Bundan baĢqa, təbii qaza olan ehtiyac xüsusilə də nüvə enerjisi
istehsalı məntəqələrinin bağlanmasından sonra daha da artacaqdır. 2020-ci ildən sonra bu, xüsusilə böyük önəm
daĢıyacaqdır. Azərbaycan böyük enerji ehtiyatlarına malik bir ölkə kimi həmin vaxt Avropanın enerji
təhlükəsizliyində çox böyük rol oynayacaqdır. Biz hazırda bu məsələlər üzərində iĢləyirik. Biz bilirik ki,
Ģaxələndirmə məsələsi nə dərəcədə önəmlidir. Ona görə ki, bu məsələ həm istehsalçılar, həm istehlakçılar və
həm də bütün ölkələr üçün önəmlidir. Ġstehsalçı, istehlakçı və tranzit ölkələr arasında münasibətlərin düzgün
qurulması uğura gətirən yoldur. Əminəm ki, bizim yeni layihəmiz uğurla həyata keçiriləcəkdir. Ona görə ki,
bizim bu sahədə çox güclü iradəmiz vardır. Biz bunu bilirik. Bundan baĢqa, bizim lazımi maliyyə gücümüz
vardır. Texniki nöqteyi-nəzərdən də biz bu sahədə çox bacarıqlıyıq. Bundan baĢqa, bizim regionda ənənəvi
qonĢularımızla, müttəfiqlərimizlə çox gözəl münasibətlərimiz vardır. Bu günə kimi, baĢladığımız heç bir layihə
uğursuzluğa düçar olmamıĢdır. Ona görə də biz iĢimizi belə də davam etdirəcəyik.
Bilirəm ki, bu gün və sabah bizim çox maraqlı diskussiyalarımız olacaqdır. Forumun gündəliyi çox
geniĢdir, çox mühüm məsələləri əhatə edir. Əminəm ki, sizin fikirləriniz bu müzakirələrdə yeni ideyaların, yeni
yanaĢmaların ortaya çıxmasına xidmət edəcəkdir. Biz gələcək üçün bu ideyaların üzərində birlikdə iĢləyəcəyik.
Bir daha deyirəm ki, Azərbaycana xoĢ gəlmisiniz. Sizə uğurlar arzu edirəm. Sağ olun.
X X X
Müzakirələr zamanı Estoniya-Avropa Ġttifaqı əlaqələri barədə də geniĢ fikir mübadiləsi aparıldı.
Növbəti sual Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevə ünvanlandı.
-Növbəti 15 il üçün Azərbaycanın iqtisadi strukturunu Azərbaycan Prezidenti necə görür?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun, təĢəkkür edirəm. Əslində doğrudan da, bu, indi bizim diqqət
dairəmizdə olan məsələlərdən biridir. Bilirsiniz ki, iqtisadiyyatımızın sürətli inkiĢafı elə enerji sahəsinin inkiĢafı
ilə baĢlanmıĢdır. Bilirsiniz ki, Azərbaycan iqtisadiyyatına 100 milyarddan çox sərmayə qoyulmuĢdur və
sərmayə qoyuluĢu üçün çox münbit Ģərait yaradılmıĢdır. Lakin enerji layihələrindən əldə etdiyimiz gəlirlərdən
çox səmərəli Ģəkildə istifadə edirik. Biz “holland sindromu”nun ölkəmizdə baĢ verməsinə yol vermədik. Bəzi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
139
təhlilçilər proqnoz verirdilər ki, Azərbaycanda da “holland sindromu” olacaqdır. Lakin bu, belə olmadı. Biz
Dövlət Neft Fondunu yaratdıq. Bu gəlirlər orada toplanır. Aktivlərimiz də orada toplanır. Biz aktiv və
passivlərimizi idarə edə bilirik və Neft Fondunun idarəçiliyi parlament debatları əsasında həyata keçirilir. Yəni,
deputatlar qərar qəbul edirlər ki, oradan nə qədər vəsait götürülməlidir və hara istifadə olunmalıdır. Bundan
baĢqa, biz bu vəsaitləri əsasən layihələrin inkiĢaf etdirilməsi üçün xərcləyirik. Biz regionlarda, əyalətlərdə
insanların yaĢayıĢ səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün bunu sərf edirik. 2004-cü ildə qəbul olunan ən önəmli
proqramlardan biri regionların inkiĢaf etdirilməsi dövlət proqramı idi. Bu, bizə 9 milyonluq əhalisi olan ölkədə
bir milyondan çox iĢ yerinin yaradılmasına imkan vermiĢdir. Əvvəldə dediyim kimi, 8 il bundan qabaq
yoxsulluq səviyyəsi 49 faiz idi, indi 7 faizdir. Gələcək onilliklər üçün bizim bununla bağlı çox aydın baxıĢımız
vardır. Azərbaycanı 2020-2030-cu illərdə biz necə görürük?! Bizim əsas məqsədimiz son 8 ildə üç dəfə artmıĢ
ümumi daxili məhsulun daha iki dəfə artırılmasıdır və xüsusilə də bunun qeyri-neft və qaz sektorunda olmasını
nəzərdə tutmuĢuq. Bundan baĢqa, məqsədimiz ĠKT sahəsinin, müasir sənaye sahələrinin inkiĢaf etdirilməsidir.
Biz Azərbaycanı adambaĢına düĢən yüksək gəlirli ölkəyə çevirmək istəyirik. Bir neçə il bundan əvvəl neftin
qiyməti 140 dollardan 40 dollara düĢəndə belə, bizim iqtisadiyyatımız güclü idi. Ona görə ki, artıq
çoxĢaxələnmə siyasəti həyata keçirilirdi. Bundan baĢqa, üç güclü reytinq Ģirkəti - Standard & Poor's, Fitch,
Moody's Azərbaycanın reytinqini artırmıĢdır. Bu, o deməkdir ki, beynəlxalq maliyyə institutları da bizim
gələcəyimizə inanırlar. Biz ĠKT-nin inkiĢaf etdirilməsini, texnoloji parkların, kosmos sənayesinin inkiĢaf
etdirilməsini nəzərdə tutmuĢuq. Artıq elə bir məqsədə nail olmaq istəyirik ki, gələcəkdə bizim dövlət
məmurlarımız öz iĢlərinə baĢlayanda birinci neft qiymətlərinin necə olmasına baxmadan baĢlasınlar.
X X X
KeçmiĢ Yuqoslaviya Respublikası Makedoniyanın Prezidenti George ĠVANOV ölkəsinin Avropa Ġttifaqı
ilə əməkdaĢlığının gələcəyinə böyük ümidlər bəslədiyini vurğuladı.
ĠSESCO-nun baĢ direktoru Əbdüləziz bin Osman Əl-TÜVEYCRĠ Prezident Ġlham Əliyevə sualında
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinə toxunaraq dedi:
- Zati-aliləri cənab Prezident düzgün dedi ki, BMT Təhlükəsizlik ġurası çoxlu qətnamələr qəbul etmiĢdir
və bu qətnamələr iĢğalçılardan Azərbaycan torpaqlarından çıxmağı tələb edir.
Zati-aliləri cənab Prezident bu iĢğalın necə, hansı yollarla bitməsini düĢünür. Ona görə ki, Azərbaycanın
torpaqlarının 20 faizinin iĢğal altında olması beynəlxalq hüquqa ziddir. Ona görə ki, bu, eyni zamanda, regionda
olan sabitliyə çox böyük zərbə vurur, çoxlu sayda Azərbaycan vətəndaĢlarının öz doğma torpaqlarına
qayıtmasının qarĢısını alır. Əlbəttə ki, bu, insanların sadəcə olaraq, ləyaqətlərinə zərbə vurur və yoxsulluğa da
təsirini göstərir. Sizcə, nəyə görə beynəlxalq təĢkilatlar bu qətnamələri icra etmirlər? Bu iĢğala son qoymaq
üçün yenə nə etmək lazımdır? Qeyd olunduğu kimi, Təhlükəsizlik ġurasının 4 qətnaməsi vardır. Nəyə görə biz
hamımız öz səsimizi qaldırmayaq? Nəyə görə tələb etməyək ki, həmin qətnamələr icra olunsun, iĢğal olunan
torpaqlar azad edilsin? Bu, axı, beynəlxalq ikiüzlülükdür! Yəni, ən yüksək beynəlxalq dairələrdə qətnamə qəbul
etmək, sonra da onları icra etməmək. Ona görə də mən istərdim ki, bu forum öz iĢinin sonunda bir bəyannamə
qəbul etsin. Bu bəyannamə də Azərbaycanın hüquqlarını dəstəkləsin.
Zati-aliləri, gələcəkdə biz, doğrudan da, bu dilemmanın həll olunmasının yollarını necə tapa biləriksə, bu
haqda öz fikirlərinizi söyləsəniz bunu yüksək qiymətləndirərdim.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Sualınıza görə çox sağ olun cənab Əl –Tüveycri.
Doğrudan da bu, yalnız Azərbaycan üçün deyil, demək olar ki, bütün region üçün çox ciddi, böyük bir
problemdir. Bu, Cənubi Qafqaz ölkələri üçün çox böyük bir təhdid, maneə yaradır. Gələcəkdə birlikdə inkiĢafın
qarĢısını alır. Bundan baĢqa, Azərbaycan ərazilərinin iĢğal edilməsi, yüz minlərlə qaçqın və köçkünün olması
məsələsi çox böyük problemdir. Əlbəttə ki, buna baxmayaraq, Azərbaycanda son illər ərzində çox böyük
nailiyyətlər qazanılmıĢdır. Biz bununla çox böyük qürur hissi keçiririk. Bu qətnamələrin icrası mənə elə gəlir ki,
Ermənistanın marağında olmalıdır. Mən əminəm ki, Ermənistan bu iĢğaldan heç nə qazanmır. Birincisi, bu,
tarixi nöqteyi-nəzərdən ədalətsizlikdir. Biz tarixdən bilirik ki, ermənilər qonĢu ərazilərdən Dağlıq Qarabağa XIX
əsrin əvvəlində köçürülmüĢlər. “Qarabağ” sözü Azərbaycan mənĢəli sözdür. Dağlıq Qarabağ inzibati ərazi
vahidi inqilabdan sonra, sovet dövründə Azərbaycanın tərkibində yaradılmıĢdır. Onun Ermənistan ilə heç bir
inzibati sərhədləri yox idi. Bu məkan Azərbaycanın daxilində, mərkəzində yerləĢir. Sovet Ġttifaqının
dağılmasından sonra ermənilər, Ermənistan, Qarabağda olan separatçılar Azərbaycana qarĢı müharibəyə
baĢladılar. Orada yaĢayan bütün azərbaycanlıları Dağlıq Qarabağın özündən və ətraf rayonlardan çıxardılar və
indi həm Dağlıq Qarabağı, həm də ətrafda olan rayonları iĢğal altında saxlayırlar. Eyni zamanda, etnik
təmizləmə apardılar, mən artıq bu haqda qeyd etdim.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
140
Ermənistan BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasının və digər beynəlxalq təĢkilatların qətnamələrinin icrasına
baĢlamalıdır. Bu, onun xeyrinədir. Biz heç vaxt icazə vermərik ki, Azərbaycan ərazisində ikinci Ermənistan
dövləti yaradılsın. Qətnamələr yalnız belə həll olunmalıdır və nəyə görə problem həll olunmayıb, bu da çox
aydındır. Beynəlxalq birlik, Təhlükəsizlik ġurasında bu qətnamələri qəbul edən ölkələr iĢğalçıya kifayət qədər
təsir göstərmirlər. Əlbəttə, təsir olmalıdır. ĠĢğal aydındır, heç kim bunu inkar etmir, hamı bunu bilir. ĠĢğala son
qoyulmalıdır. Biz bu yaxınlarda bununla bağlı bəzi müsbət mülahizələr eĢitmiĢik. Xüsusilə də, məsələn, Minsk
qrupunun həmsədrləri tərəfindən. Onlar bildirirlər ki, status-kvo artıq qəbulolunmazdır. Bu, müsbət bir
mülahizədir.
Bu status-kvonu necə dəyiĢə bilərik, kim dəyiĢməlidir? Ermənistan iĢğal olunmuĢ əraziləri tərk etməyə
baĢlamalıdır, bundan sonra artıq əlaqə yarana, qaçqınlarımızın oraya köçürülməsi baĢlaya bilər, praktiki
tədbirlər görülər. Lakin Ermənistan bunu etmir. Ancaq status-kvonun qəbulolunmazlığı ilə bağlı fikirlər artıq
müsbət bir siqnaldır. Digər müsbət bir siqnal ondan ibarətdir ki, vasitəçilər bu münaqiĢənin yalnız sülh yolu ilə
həll olunmasının mümkünlüyünü qeyd etmiĢlər. Biz bununla razıyıq. Lakin Ermənistanda sülh yolunu
danıĢıqları uzatmaq, bu torpaqları istədikləri qədər iĢğal altında saxlamaq kimi baĢa düĢürlər. Onlar elə zənn
edirlər ki, danıĢıqlar hələ 20 il də gedə bilər.
ATƏT-in Minsk qrupu da bilirsiniz artıq neçə illərdir ki, yaranıb və fəaliyyətdədir. Mən bu qeyri-adi
vəziyyətin yaranmasından təəssüf hissi keçirirəm. Yadınızdadırsa, Liviya barədə qətnamə bir neçə saat ərzində
icra olundu. Ancaq Azərbaycanla, Dağlıq Qarabağla bağlı qətnamələr 20 ildir ki, icra olunmur. Bu nə deməkdir?
Bu ikili standartlardır. Nəyə görə, səbəb nədən ibarətdir? Səbəblər haqqında çox danıĢa bilərəm. Səbəblərdən
biri ikili standartlardır, ikincisi dünyada Ermənistan diasporudur. Bu diaspor Ermənistanın Azərbaycana qarĢı
iĢğalçı siyasətini güclü Ģəkildə dəstəkləyir. BaĢqa səbəblərə gədikdə, onlar da öz rolunu oynayır. Lakin qeyd
etdiyim əsas səbəblər bu səbəblərdir. Zənnimcə, bu məsələni beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq həll etmək
Ermənistanın xeyrinədir. Ona görə ki, onlar bu iĢğaldan heç bir bəhrə görmürlər. Orada hər Ģey dağıdılıb, həyat
yoxdur, boĢluqdur. Bundan baĢqa, statistik məlumatlara görə, bu ilin beĢ ayı ərzində minlərlə Ermənistan
vətəndaĢı ölkəni tərk etmiĢdir. Yəni, Ermənistanın əhalisi get-gedə azalır. Bunun səbəblərindən biri qonĢu
ölkəyə qarĢı iĢğalçı siyasətin yürüdülməsidir. Bu, beynəlxalq aləmdə Azərbaycana qarĢı həmlələr, təbliğatdır.
Mən Ermənistanın qonĢuluqla bağlı siyasətinin baĢqa cəhətlərindən danıĢmaq istəməzdim. Lakin demək
istərdim ki, bu, qeyri-dostyana siyasətdir. Bu ölkə öz müstəqilliyindən istifadə edərək qonĢuları ilə əlaqələrini,
münasibətlərini normallaĢdırmalıdır. Ermənistan ilə Azərbaycan arasında güclərin tarazlığı fərqi çox böyükdür.
BeĢ-on ildən sonra bu fərq daha da böyük olacaqdır. Bu boĢluq çox böyük olacaqdır, müqayisə olunmayan
səviyyədə. Bu, millətlərin milli maraqlarına uyğun olan bir məsələdir. Bu, Ermənistanda gəlib-gedən liderlərlə
bağlı olan bir məsələ deyildir. Bu, həmin xalqın öz milli maraqlarına cavab verməli olan məsələsidir.
Biz öz ərazilərimizin, öz suverenliyimizin bərpa olunması üçün əlimizdən gələni edəcəyik.
X X X
Forumda iĢtirak edən Tunisin nümayəndəsi Azərbaycanda təhsil və yeni iĢ yerlərinin yaradılması ilə bağlı
görülən tədbirlərlə maraqlanaraq dedi:
- Mənim sualım Prezident Ġlham Əliyevədir. Cənab Prezident, qonaqpərvərliyinizə görə sağ olun. Bu
gözəl ölkədə apardığınız iĢlə bağlı Sizi təbrik etmək istərdim. Mənim sualım iĢ yerlərinin açılması və təhsillə
bağlıdır. Tunisdən olaraq demək istərdim ki, biz doğrudan da bu “Ərəb baharı”ı fəlsəfəsi ilə çox yaĢadıq. Mənə
elə gəlir ki, bizdə baĢ verən inqilabın əsas səbəblərindən biri təhsil sistemimizin uğursuzluğa düçar olması,
məzun tələbələrin iĢ yerləri tapa bilməməsi idi.
Gələcəkdə məzun tələbələrə iĢ yerləri açmaq üçün hansı strategiyanız vardır?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Bu, Azərbaycan üçün önəmli məsələdən biridir. Bizim də
təhsil üçün strategiyamız vardır və təhsil bizim prioritet istiqamətlərimizdən biridir. Ona görə ki, Azərbaycanda
müstəqilliyin son illəri ərzində əldə etdiyimiz bütün nailiyyətlərimiz xalqımızın nailiyyətləridir. Əlbəttə ki, neft
və qaz kifayət deyildir. Mən bizim həmkarlarımızın, xüsusilə də neft və qazları olmayanların bu hisslərini çox
yaxĢı baĢa düĢürəm. Lakin adətən nefti və qazı olan ölkələrin bəzilərində inkiĢaf olmur, kasıb və zənginlər
arasında boĢluq artır. Lakin Azərbaycan bu ölkələrdən deyildir. Azərbaycan ümumilikdə neft və qaz hasil edən
ölkələrin həcmə görə ən yüksək yeri tutan ölkələr arasında da deyildir. Buna görə də biz neft və qaz sahəsinin
inkiĢafına çox böyük önəm veririk. Mən həmiĢə demiĢəm ki, təhsili olmayan gənclər ölkə üçün çox böyük
problemlər yaradar. Biz əminik ki, ölkədə yerlərini düzgün tutan yüksək bacarıqlı, peĢəkar iĢçilərin,
əməkdaĢların, insanların olması çox önəmlidir. Bizim insanlarımız təhsillidir. Bizdə əhali 100 faiz təhsillə əhatə
olunmuĢdur. Bundan baĢqa, Prezidentin Sərəncamı ilə gənclərimizə Avropa universitetlərində təhsil almaq üçün
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
141
imkanlar yaradılır. Bu, Neft Fondu tərəfindən dəstəklənir və minlərlə azərbaycanlı tələbə xaricdə təhsil alır.
Azərbaycanda təhsil sistemi belə yaradılıbdır. Gələcəkdə bizdə Ģərait elə olacaqdır ki, bu səviyyə elə
artırılacaqdır ki, vətəndaĢlarımızın xaricə təhsil almaq üçün getmələrinə ehtiyac qalmayacaqdır. Zənnimcə, belə
forumların keçirilməsi, eyni zamanda, təhsilə də öz töhfəsini vermiĢ olur. Ona görə ki, burada bizim
intellektuallarımız, siyasi elmlə məĢğul olan gənclərimiz iĢtirak edəcəklər. DüĢünürəm ki, bir çox gənclərimiz
maraqlanırlar ki, bu binada nə baĢ verir və onlar da bu foruma qoĢulmaq, onun iĢində iĢtirak etmək istəyirlər.
Mənə elə gəlir ki, bunun siyasi vəziyyətə, iĢsizliyə o qədər də birbaĢa təsiri yoxdur. Bəlkə də Tunisdə bunun
belə bir təsiri olmuĢdur. Lakin zənnimcə, orada inqilabın səbəbi daha çox sosial və ədalət axtarıĢı məsələləri ilə
bağlıdır, nəinki iĢ yerləri ilə. Mənə elə gəlir ki, gənclər daha çox istəyirdilər ki, milli sərvətlərində payları olsun.
Bu paylarını ala bilmədiklərinə görə orada inqilab baĢ verdi. Biz müstəqilliyimizin ilk illərində çox yoxsul bir
ölkə idik. Sovet Ġttifaqı ölkələri arasında ən yoxsul ölkələrdən biri idik. Küçələrdə insanlar “KalaĢnikov”
avtomatı ilə gəzirdilər, yəni xaos idi. Təxminən 20 il bundan qabaq. Ona görə də sosial ədalət və sərvətlərin
ədalətli bölgüsü hər hansı bir inqilabın, xoĢagəlməz proseslərin qarĢısını ala bilər. Mən bir Prezident kimi deyə
bilərəm ki, bu məsələlər daha önəmlidir, hətta ümumi daxili məhsulun üç dəfə artmasından da vacibdir. Çünki
bu məsələlərlə biz insanlara daha yaxın oluruq. Ona görə də təhsil, sosial ədalət, korrupsiyaya qarĢı mübarizə,
iqtisadi inkiĢaf və hamı üçün bərabər imkanlar prinsipləri çox önəmlidir. Bu prinsiplər ölkənin inkiĢafına gətirib
çıxarmıĢdır və bu, gələcək üçün əsas istiqamətdir və əsas rəhbər prinsipdir. Çox sağ olun.
“Xalq qəzeti”.- 2012.-30 iyun. - № 142. - S. 1-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
142
Londonda keçiriləcək XXX Yay Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcək
Azərbaycan nümayəndə heyətini yolasalma mərasimi
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 3 iyul (AzərTAc). Böyük Britaniya və ġimali Ġrlandiya BirləĢmiĢ Krallığının paytaxtı London
Ģəhərində keçiriləcək XXX Yay Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcək Azərbaycan nümayəndə heyətinin iyulun
3-də rəsmi yolasalma mərasimi keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı
Mehriban Əliyeva mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.
Mərasimə toplaĢanlar dövlətimizin baĢçısını və Azərbaycanın birinci xanımını hərarətlə qarĢıladılar.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə nitq söylədi.
Prezident Ġlham Əliyevin
nitqi
- Əziz idmançılar, əziz dostlar!
Mən sizin hamınızı ürəkdən salamlayıram. Bu gün biz London Yay Olimpiya və Paralimpiya oyunlarında
iĢtirak edəcək Olimpiya və Paralimpiya komandalarımızı rəsmi qaydada yola salırıq. Bu ayın sonunda Olimpiya
və gələn ayın sonunda isə Paralimpiya oyunları keçiriləcəkdir və mən bütün idmançılarımıza böyük uğurlar
arzulayıram. Əminəm ki, idmançılarımız Azərbaycanı ləyaqətlə təmsil edəcək və Vətənə böyük qələbələrlə
qayıdacaqlar.
Bunu deməyə əsas vardır. Çünki Azərbaycanda idman sürətlə və uğurla inkiĢaf edir. Ġdmanın inkiĢafı
Azərbaycanda dövlət siyasətidir və Azərbaycan dövləti Azərbaycan idmanının inkiĢafı üçün konkret addımlar
atmıĢdır. Bu gün də bu siyasət davam etdirilir. Ġdman cəmiyyətimizin ayrılmaz hissəsidir. Ġdmançılara olan
hörmət cəmiyyətdə yüksək səviyyədədir. Ġdmançıların məiĢət problemlərinin həlli məsələləri yüksək səviyyədə
təĢkil edilir. Bütün bu amillər həm idmanın inkiĢafına böyük təkan verir, eyni zamanda, gənclərdə,
yeniyetmələrdə, uĢaqlarda idmana marağı artırır.
Mən çox Ģadam ki, idman bölmələrinə axın kütləvi xarakter alıbdır. Ġndi idmanla məĢğul olmaq üçün
bütün Ģərait vardır. Biz idmanın inkiĢafı ilə bir neçə vacib məqsədi təmin edirik: ilk növbədə, ölkəmizin idman
Ģöhrətini yüksəklərə qaldırırıq, eyni zamanda, idmanın kütləviliyini təmin edirik. Ġdman infrastrukturunun
yaradılması ilə bu kütləvilik daha da geniĢ vüsət almıĢdır və idman hər bir insanın sağlamlığı üçün çox mühüm
amildir. Ġdman insanları həm fiziki cəhətdən sağlam edir, eyni zamanda, gözəl milli mənəvi dəyərlərimizi
idmançılara, uĢaqlara aĢılayır. Bir sözlə, Azərbaycanda idmanın inkiĢafına dair siyasət çox uğurludur və deyə
bilərəm ki, bizdə olan təcrübə bəzi ölkələrdə öyrənilir və tətbiq edilir.
Ġdmanın inkiĢafını müəyyən edən bütün amillər Azərbaycanda vardır. Ġdmançılarımız beynəlxalq
arenalarda ölkəmizi ləyaqətlə təmsil edirlər, hər il yüzlərlə medal qazanırlar. Həm dünya, həm də Avropa
çempionatlarında Azərbaycanın milli bayrağı dalğalanır, Azərbaycanın milli himni səslənir. Əlbəttə, bu, hər bir
Azərbaycan vətəndaĢı üçün böyük sevincdir, böyük fərəh hissi yaradır. Mən əminəm ki, bundan sonrakı dövrdə
də idmançılarımız ölkəmizi ləyaqətlə təmsil edəcəklər.
Ġdmanın kütləviliyinin təmin edilməsi üçün Azərbaycanda geniĢ tikinti-quruculuq iĢləri aparılır. Hazırda
34 regional Olimpiya Mərkəzi tikilmiĢdir, 8 mərkəzdə tikinti davam edir. Əminəm ki, yaxın zamanlarda hər bir
rayon mərkəzində müasir Olimpiya Ġdman Kompleksi açılacaqdır. Bu siyasəti biz 2000-ci ildən baĢlamıĢıq və
son 12 il ərzində, demək olar ki, bölgələrimizin əksəriyyətində müasir Olimpiya kompleksləri tikilmiĢdir. Gənc
idmançılar, uĢaqlar bu imkanlardan səmərəli Ģəkildə istifadə edirlər. Bizim milli Olimpiya komandamızın
tərkibində olan idmançıların bəziləri də öz idman fəaliyyətini məhz son illər ərzində tikilmiĢ Olimpiya
komplekslərində baĢlamıĢlar.
Yenə də qeyd etmək istəyirəm ki, bu, həm idmanın kütləviliyini təmin edir, eyni zamanda, gənc
idmançılarımızın yetiĢdirilməsində də çox mühüm bir vasitədir. Bunu da qeyd etmək istəyirəm və çox Ģadam ki,
Azərbaycanda idmanın inkiĢaf dinamikası çox müsbətdir. Yeni gənc nəsil yetiĢir və Olimpiya komandamızın
tərkibindəki idmançıların böyük əksəriyyəti ilk dəfə olaraq Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcəkdir. Yəni, bu,
onu göstərir ki, idman ardıcıllıqla inkiĢaf edir, idmanda nəsillər dəyiĢir və gənclər də böyüklərin, çempionların
yerlərini tuturlar.
Gənclərin idmana olan marağı xüsusilə böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu maraq, eyni zamanda, beynəlxalq
yarıĢların nəticələrində də özünü göstərir. Gənclər arasında keçirilən birinci Ümumdünya Olimpiya oyunlarında
Azərbaycan idmançıları böyük uğurlar qazanmıĢlar və komanda hesabında 10-cu yeri tutmuĢlar. Bu, onu
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
143
göstərir ki, idman Azərbaycanda ardıcıl Ģəkildə inkiĢaf edir, gənclər idmana böyük maraq göstərir. Beləliklə bu,
bizə imkan verəcəkdir ki, bundan sonra bütün dövrlərdə gənc, istedadlı idman nəsli yetiĢdikcə uğurlarımız da
davamlı olsun. Kütləviliyə gəldikdə, bir daha demək istəyirəm ki, əlbəttə, idman, hər bir insan üçün gündəlik
həyat tərzi olmalıdır. Mən idmanla məĢğul olmağı hər bir vətəndaĢa tövsiyə edirəm. Ġdmanın çox böyük xeyri
vardır. Ġdman insanı fiziki cəhətdən möhkəm edir. Ġdmançılar, xüsusilə Azərbaycan idmançıları böyük mənəvi
dəyərlərə malikdirlər. Təsadüfi deyildir ki, Azərbaycan cəmiyyətində idmançılara çox böyük hörmət vardır. Bu
hörməti idmançılarımız həm öz qələbələri, həm də cəmiyyətdə olan fəaliyyətləri ilə qazanmıĢlar.
Azərbaycan nisbətən gənc müstəqil dövlətdir. Bizim müstəqilliyimizin cəmi 20 yaĢı vardır. Ancaq bütün
sahələrdə olduğu kimi, idman sahəsində də böyük uğurlar qazana bilmiĢik. Bu gün dünyada Azərbaycan idman
dövləti kimi tanınır. Biz beynəlxalq idman ailəsində layiqli yeri tuta bilmiĢik. Bu gün Azərbaycan idmançıları
hər bir rəqib üçün çox ciddi sınaqdır və idman ölkəsi adını qazanmaq asan məsələ deyildir. Biz bu adı öz
əməyimizlə, idmançılarımızın zəhməti, məĢqçilərin əməyi ilə qazanmıĢıq.
Eyni zamanda, Azərbaycanda idmanda idarəçilik sistemi də mükəmməldir. Onu da qeyd etmək istəyirəm
və mən Ģəxsən onun Ģahidiyəm ki, Azərbaycandakı təcrübə bir çox ölkələrdə öyrənilir. Çünki bəzi hallarda
idman federasiyaları, cəmiyyətləri və klubları arasında, Milli Olimpiya Komitəsi və nazirliklər arasında
ziddiyyətlər vardır. Azərbaycanda isə bütün idman qurumları - Milli Olimpiya Komitəsi, Gənclər və Ġdman
Nazirliyi, federasiyalar, idman cəmiyyətləri və klubları vahid komanda Ģəklində fəaliyyət göstərir. Çünki bizim
məqsədimiz ondan ibarətdir ki, ölkə idmanını inkiĢaf etdirək və Azərbaycanın uğurlarını təmin edək. Bu
idarəçilik sistemi bax, bu nəticələrə gətirib çıxarmıĢdır.
DüĢünülmüĢ, məqsədyönlü proqramlar əsasında qurulan fəaliyyət gözəl nəticələrini verməkdədir. Əgər
biz idmançılarımızın beynəlxalq yarıĢlarda və Olimpiya oyunlarında çıxıĢlarının dinamikasına nəzər salsaq,
görərik ki, uğurlarımızın sayı ildən-ilə artır. Həm Olimpiya, həm qeyri-Olimpiya idman növləri üzrə
idmançılarımız hər il yüzlərlə medal qazanır. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bəzi baĢqa ölkələrdə olduğu kimi,
biz burada da heç bir fərq qoymuruq, heç bir ayrı-seçkilik etmirik. Həm ölkə Prezidenti, həm də Milli Olimpiya
Komitəsinin prezidenti kimi mənim üçün Olimpiya və qeyri-Olimpiya idman növləri arasında heç bir fərq
yoxdur. Çünki bütün idmançılarımız Azərbaycan idmançılarıdır. Onlar bütün yarıĢlarda Azərbaycanı təmsil
edirlər və çalıĢırlar ki, qələbə qazansınlar. Bizdə qələbə əzmi çox yüksək səviyyədədir. Ona görə, Azərbaycanda
həm Olimpiya, həm də qeyri-Olimpiya idman növlərinin inkiĢafı üçün çox gözəl Ģərait vardır.
Federasiyalar möhkəmləndi. Federasiyalara gələn rəhbər iĢçilər vəzifə borclarını yerinə yetirirlər. Beləliklə, hər
bir federasiya konkret plan əsasında fəaliyyət göstərir və göstərməlidir. Hər bir federasiya nəticə verməlidir. O
federasiyada cəmləĢmiĢ idmançılar nəticə göstərməlidirlər, qələbə qazanmalıdırlar. Azərbaycanda idman belə
çoxĢaxəli Ģəkildə inkiĢaf edir və edəcəkdir.
Dünya idman və Olimpiya aləmi də Azərbaycanda gedən prosesləri çox böyük maraqla və təqdirlə izləyir.
Bizim beynəlxalq əlaqələrimiz də yüksək səviyyədədir. Bunun nəticəsidir ki, Azərbaycanda artıq beynəlxalq
yarıĢların, dünya və Avropa çempionatlarının keçirilməsi bir ənənəyə çevrilib. Elə ay yoxdur ki, Azərbaycanda
hansısa mötəbər beynəlxalq tədbir, yarıĢ keçirilməsin. Bəzi hallarda bir həftə ərzində bir neçə idman növü üzrə
yarıĢlar keçirilir. Bu da onu göstərir ki, artıq Azərbaycandakı mövcud idman infrastrukturu, idmançılara olan
diqqət və xalqımızın qonaqpərvərliyi bizim üçün bu imkanları yaradır.
Regional Olimpiya kompleksləri ilə bərabər, Bakı Ģəhərində də böyük Olimpiya infrastrukturu yaradılır.
Son illər ərzində bir neçə böyük idman-konsert zalı tikilmiĢdir. Onların içərisində əlbəttə ki, ən böyüyü, ən
möhtəĢəmi Bakı Kristal Zaldır. O zalda “Eurovision” mahnı müsabiqəsi keçirilmiĢdir. Eyni zamanda, istənilən
idman yarıĢı da keçirilə bilər. Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionunda aparılmıĢ yenidənqurma və bərpa
iĢlərindən sonra bu stadion dünya standartlarına cavab verir. Yaxın günlərdə stadionun təmirdən sonra açılıĢını
qeyd edəcəyik.
Keçən il Bakıda yeni Olimpiya stadionunun təməl daĢı qoyulmuĢdur. Hazırda texniki-iqtisadi
əsaslandırma iĢləri aparılır, mühəndislik layihəsi hazırlanır. Ümid edirəm ki, bu il Olimpiya stadionunun
tikintisi baĢlanacaqdır və bu, bölgənin ən böyük və ən müasir Olimpiya stadionu olacaqdır. Yaxın zamanlarda
biz Bakıda dünya standartlarına cavab verəcək yeni müasir üzgüçülük kompleksinin tikintisinə baĢlayacağıq.
Buna da böyük ehtiyac vardır. Ġndi demək olar ki, bütün rayonlarda üzgüçülük hovuzları vardır. Ancaq biz
Bakıda bu sahədə geridə qalmıĢıq. Ġdmançılarımız sovet dövründən qalan hovuzlardan istifadə edirlər. Əlbəttə
ki, bu, dözülməz bir haldır. Ona görə yeni su sarayı və üzgüçülük Olimpiya mərkəzinin tikintisinə böyük ehtiyac
vardır. Gimnastika Olimpiya Ġdman Zalının tikintisi baĢlanmıĢdır. Yəni, Bakıda ən mötəbər beynəlxalq idman
yarıĢını keçirmək üçün infrastruktur yaradılır və gələcək illərdə biz bu iĢləri daha da sürətlə aparacağıq.
Bir sözlə, bütün bu amillər Azərbaycanı dünya idman xəritəsində xüsusi yerə qoyur. Bizim yerimiz möhkəmdir.
Əminəm ki, biz bundan sonra da Olimpiya hərəkatında fəal iĢtirak edəcəyik.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
144
O ki qaldı müstəqillik dövründə bizim Olimpiya oyunlarında iĢtirakımıza, burada da müsbət dinamikanı
görürük. Hər bir sahədə olduğu kimi, bu sahədə də ancaq və ancaq uğurlarımızı artırırıq. Biz iyirmi il ərzində
böyük və uğurlu yol keçmiĢik, beynəlxalq arenada möhkəm yer tutmuĢuq, 155 ölkənin dəstəyi ilə BMT
Təhlükəsizlik ġurasına seçilmiĢik. Ġqtisadi sahədə son illər ərzində Azərbaycandan daha uğurlu və daha sürətli
inkiĢaf edən ikinci ölkə yoxdur. Sosial məsələlərin həllinə gəldikdə, təcrübəmiz nümunə kimi göstərilir.
Azərbaycanda sosial ədalət prinsipləri bərqərar olunub.
Ġdman sahəsində də biz eyni mənzərəni görürük. Müstəqil ölkə kimi Atlanta Olimpiya Oyunlarında bir,
Sidneydə üç, Afinada beĢ, Pekində yeddi medal qazanmıĢıq. Yəni, bu dinamika özlüyündə bir göstəricidir.
Sadaladığım bu rəqəmlər bizi bir məntiqi nəticəyə gətirib çıxarır ki, London Yay Olimpiya Oyunlarında da
idmançılarımızdan daha da gözəl nəticə və daha çox medal gözləyirik.
Ancaq idmanda hər Ģey ola bilər, qələbə də, məğlubiyyət də. Ancaq mən əminəm və inanıram ki,
idmançılarımız ölkəmizi ləyaqətlə təmsil edəcəklər. Bir daha bildirmək istəyirəm ki, bunu deməyə əsas verən
idmançılarımızın dünya və Avropa çempionatlarında uğurlu çıxıĢlarıdır. Bizim doğrudan da güclü komandamız
vardır. Bu komanda böyük uğurlara nail ola bilər. Tariximizdə ilk dəfədir ki, Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında
böyük say tərkibi ilə çıxıĢ edir. Çünki Olimpiya oyunlarında 50-dən çox idmançıya malik olan ölkə böyük
idman ölkəsi kimi tanınır. Bu dəfə Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcək idmançılarımızın sayı 53-dür. Bu,
doğrudan da bizim idman potensialımızı bir daha göstərir.
Ġdmançılarımızın böyük Ģansları, böyük imkanları vardır. Biz hamımız, bütün Azərbaycan xalqı
idmançılara yalnız uğurlar arzulayırıq və onların qələbələrini gözləyirik.
Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Ġdmançıların məiĢət problemlərinin həlli də daim diqqət mərkəzində
olmuĢdur. Demək olar ki, hər il 20-30 idmançıya dövlət və Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən yeni mənzillər
verilir. Bu praktika artıq 15 ildir ki, tətbiq edilir. Biz bu proqramı 1997-ci ildən baĢlamıĢıq. Böyük uğurlara
malik olan idmançıların məiĢət problemlərini həll edə bilmiĢik. Bu proses bundan sonra da davam etdiriləcəkdir.
Ġdmançıların maddi təminatı da artır, mükafat fondu da artmaqdadır. Bütün bunlar çox vacib məsələlərdir, vacib
amillərdir.
Ancaq mən bilirəm və tam əminəm ki, idmançılarımızın əsas təkanverici stimulu Vətən sevgisidir. Bütün
baĢqa amillərlə yanaĢı, birinci sırada dayanan Vətənə, xalqa olan bağlılıqdır. Azərbaycan idmançıları istər
Olimpiya oyunlarında, istərsə də Avropa, dünya çempionatlarında medallar qazananda, Azərbaycanın milli
himni səslənəndə hər bir vətənpərvər Azərbaycan vətəndaĢı sevinir. Hər bir insanın, hər bir vətənpərvər
vətəndaĢın ürəyi fərəhlə dolur. Bu unudulmaz anları bizə idmançılar bəxĢ edirlər. Buna görə biz onlara
minnətdarıq, buna görə biz onları dəstəkləyirik. Azərbaycan idmançıları, doğrudan da, həm peĢəkarlıq, həm
mənəvi dəyərlər baxımından nümunə ola bilərlər. Mən istəyirəm ki, gənc nəsil bax belə ruhda yetiĢsin. Bizim
idman qəhrəmanlarımız gənc idmançılar qarĢısında nümunə olsunlar, həm idmanda, həm də həyatda.
O ki qaldı Azərbaycan dövlətinə və mənim bu sahədəki fəaliyyətimə, mən 15 ildir ki, Milli Olimpiya
Komitəsinin prezidentiyəm. Baxmayaraq ki, ölkə Prezidenti kimi mənim çoxsaylı iĢlərim, böyük, çoxĢaxəli
funksiyalarım vardır, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti kimi də mən daim idmançılarla təmasdayam,
onların problemləri ilə maraqlanıram, onların uğurlarına sevinirəm. Hesab edirəm ki, bu, həm cəmiyyət, həm də
idmanın inkiĢafı üçün lazımdır. Mən onu da qeyd etmək istəyirəm ki, ölkə Prezidenti vəzifəsinə də idman
aləmindən gəlmiĢəm. 1997-ci ildə Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti və 2003-cü ildə respublika Prezidenti
seçilmiĢəm. Yəni, mən Azərbaycan rəhbərliyində, belə demək mümkünsə, idmançıları təmsil edirəm və bundan
sonra da hər bir sahəyə olduğu kimi, bu sahəyə də xüsusi diqqət göstərəcəyəm. Təsadüfi deyildir ki, 2012-ci il
Azərbaycanda “Ġdman ili” elan edilmiĢdir. Bu, özlüyündə bir göstəricidir. Bu, onu göstərir ki, idmana, doğrudan
da, dövlət tərəfindən böyük dəstək, idmançılara böyük qayğı vardır. Ġdmançılar bizim milli sərvətimizdir.
Azərbaycan idman arenalarında öz sözünü deyir, deyəcəkdir. Mən əminəm ki, London Yay Olimpiya Oyunları
Azərbaycan idmanının növbəti təntənəsi olacaqdır.
Əziz dostlar, əziz idmançılar, olimpiyaçılar, paralimpiyaçılar, sizi bu gün bir daha ürəkdən salamlayıram,
sizə uğurlar arzulayıram. Bilin ki, hər bir Azərbaycan vətəndaĢı kimi, mən də oyunları izləyəcəyəm, sizə
azarkeĢlik edəcəyəm və sizin qələbələrinizi gözləyəcəyəm. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.- 2012.-4 iyul. - № 145. - S. 1.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
145
Avropa Ġttifaqı ġurasının prezidenti Herman Van Rompuyun Azərbaycana rəsmi səfəri
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Avropa Ġttifaqı ġurasının prezidenti
Herman Van Rompuy mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər
Bakı, 5 iyul (AzərTAc). Ġyulun 5-də geniĢ tərkibdə görüĢ baĢa çatdıqdan sonra Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Avropa Ġttifaqı ġurasının prezidenti Herman Van Rompuy mətbuata
bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.
Prezident Ġlham Əliyevin
bəyanatı
- Cənab prezident!
Hörmətli qonaqlar, xanımlar və cənablar!
Cənab prezident, Sizi bir daha Azərbaycanda salamlayıram. Mənim dəvətimi qəbul edib Azərbaycana
səfərə gəldiyinizə görə təĢəkkürümü bildirirəm.
Bu gün biz qarĢılıqlı maraq doğuran məsələlərə dair geniĢ müzakirələr apardıq. Avropa təsisatları ilə
Azərbaycan arasında əlaqələr çox uğurla inkiĢaf edir. Ötən il biz müstəqilliyimizin bərpa olunmasının 20 illiyini
qeyd etdik. Bütün bu illər Azərbaycan ilə Avropa təsisatları arasında fəal əməkdaĢlıqla yadda qaldı. Hazırda bu
əlaqələr uğurla inkiĢaf edərək tərəfdaĢlığın yeni formasına çevrilir. Biz regional miqyaslı bir sıra məsələlər -
siyasi inkiĢaf, iqtisadi əməkdaĢlıq, enerji təhlükəsizliyi və regional təhlükəsizlik üzərində iĢ aparırıq. Onu da
qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycanın Avropa Ġttifaqı ölkələri ilə yaxĢı ikitərəfli əlaqələri mövcuddur. Bu
münasibətlər çox möhkəm qarĢılıqlı maraqlara, hörmətə və dostluğa əsaslanır.
Bu gün biz Avropa ilə Azərbaycan arasında əlaqələrin geniĢ gündəliyini müzakirə etdik. Biz
Azərbaycanda baĢ verən siyasi prosesləri, siyasi islahatları nəzərdən keçirdik. Mən cənab prezidentə bildirdim
ki, Azərbaycan siyasi islahatlar və demokratik inkiĢaf siyasətinə sadiqdir. Biz qanunun aliliyinin
möhkəmləndirilməsi, siyasi azadlıqlar və insan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində iĢlər aparırıq. Hesab edirəm
ki, Azərbaycan müstəqillik illərində mühüm inkiĢafa nail olub. Azərbaycanda bütün əsas azadlıqlar – din
azadlığı, toplaĢmaq azadlığı, mətbuat azadlığı təmin olunub, azad internet vardır. Əlbəttə ki, Azərbaycan ilə
Avropa təsisatları arasında mövcud münasibətlər bu baxımdan davam edəcək və bizə Avropanın bu sahədə əldə
etdiyi müsbət təcrübəni tətbiq etməyə imkan yaradacaqdır.
Biz regional inkiĢaf və təhlükəsizlik məsələlərinə, xüsusilə də Ermənistan ilə Azərbaycan arasında
mövcud münaqiĢənin həlli ilə əlaqədar vəziyyəti də nəzərdən keçirdik. Mən cənab prezidentə bu məsələ ilə bağlı
son vəziyyət barədə məlumat verdim. Azərbaycan danıĢıqlar prosesinə çox sadiqdir. Biz praktiki nəticələri
mümkün qədər tez görmək istəyirik.
Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan torpaqları artıq 20 ildir ki, Ermənistanın iĢğalı altındadır.
Erməni silahlı qüvvələri təkcə Dağlıq Qarabağı deyil, həmçinin onun inzibati sərhədlərinə daxil olmayan yeddi
digər rayonu da iĢğal altında saxlayır. Onlar etnik təmizləmə siyasətini həyata keçiriblər və bunun nəticəsində
bizim bir milyona yaxın qaçqın və məcburi köçkünümüz vardır, torpaqlarımızın 20 faizi isə hələ də iĢğal
altındadır. Beynəlxalq təĢkilatlar bu məsələyə dair bir sıra qətnamələr qəbul ediblər. Buraya BMT Təhlükəsizlik
ġurasının dörd qətnaməsi, Avropa parlamentinin, Avropa ġurasının, ATƏT-in qərarları da daxildir. Amma
əfsuslar olsun ki, bu qətnamələrin heç biri hələ də yerinə yetirilməyib.
Mən cənab prezidentin diqqətinə çatdırdım ki, ATƏT-in Minsk qrupunda həmsədr ölkələrin rəhbərlərinin
status-kvonun qəbuledilməz olmasına dair verdikləri bəyanat bizi çox ruhlandırdı. Bu, çox dərin məzmunlu
bəyanatdır və düĢünürəm ki, vaxtında qəbul edilmiĢ bir bəyanatdır. Ümid edirik ki, bu cür mühüm bəyanatdan
sonra biz status-kvonun həqiqətən də dəyiĢdiyinin Ģahidi olacağıq. Status-kvonun dəyiĢməsi iĢğal altında olan
torpaqların azad edilməsinin baĢlanması deməkdir. Bu da regionda müsbət inkiĢaf ilə nəticələnəcəkdir.
Ermənistanın iĢğal etdiyi torpaqların azad edilməsinə baĢladığı andan dərhal sonra bütün kommunikasiyalar
açıla və regional əməkdaĢlığa baĢlanıla bilər. Bundan bütün ölkələr faydalanacaqdır.
Biz vasitəçilərin göstərdiyi səylərə çox ümidlər bəsləyirik və ümid edirik ki, bu məsələnin həlli tezliklə
tapılacaqdır. Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan sərhədləri bərpa olunacaq və bizim insanlar öz
torpaqlarına qayıtmaq kimi əsas hüquqlarından istifadə edəcəklər. Azərbaycanlı məcburi köçkünlərin bu əsas
hüququ pozulur.
Bu gün biz enerji təhlükəsizliyi məsələlərinə də toxunduq və bu müzakirələri bundan sonra da davam
etdirəcəyik. Onu da demək istərdim ki, Azərbaycan regionda əsas enerji layihələrinin təĢəbbüskarıdır. Xəzərin
karbohidrogen ehtiyatlarının Avropa və dünya bazarlarına nəqlini təmin etmək üçün enerji dəhlizini ilk açan
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
146
məhz biz olmuĢuq. Bu gün Azərbaycan nefti Avropa Ġttifaqının bəzi üzv dövlətlərinin enerji balansının təqribən
30 faizini təĢkil edir. Bu, o deməkdir ki, biz Avropadakı tərəfdaĢlarımızın da enerji təhlükəsizliyini təmin edirik.
Azərbaycanda neft sahəsinin inkiĢaf potensialı çox yüksəkdir. Bizim çoxĢaxəli bir sıra neft boru kəmərlərimiz
var və bununla da gələcək üçün böyük potensiala malikik. Azərbaycan nefti dostlarımızın gələcək onilliklər
üçün enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm rol oynayacaqdır. Bundan baĢqa, Azərbaycanın Dövlət
Neft ġirkəti Avropaya fəal Ģəkildə sərmayə qoyur. Bu əməkdaĢlığı və faydalı razılaĢmaları gələcəkdə də
ikitərəfli qaydada davam etdirmək üçün planlar vardır.
Azərbaycan artıq iri qaz ixracatçısına çevrilib. Biz iri qaz yataqları aĢkar etmiĢik. Üç əsas yataq –
“ġahdəniz”, “Ümid” və “AbĢeron” Azərbaycanın əsas qaz ehtiyatlarını təĢkil edir. Lakin əminəm ki, növbəti
illərdə biz yeni yataqların aĢkar edilməsinin Ģahidi olacağıq. Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə təsdiqlənmiĢ
qaz ehtiyatlarının həcmi 2,6 trilyon kubmetr təĢkil edir. Biz, həmçinin artıq qazötürücü Ģəbəkəni də
ĢaxələndirmiĢik. Bu yaxınlarda Türkiyə ilə Transanadolu qaz boru kəməri layihəsi barədə tarixi bir saziĢ
imzalamıĢıq ki, burada da Azərbaycanın payı 80 faizdir. Bu, o deməkdir ki, layihənin icrasına dair bütün əsas
məsuliyyəti və maliyyə öhdəliyini üzərimizə götürmüĢük. TANAP-a rəhbərliyi üzərimizə götürmüĢük və
əminəm ki, bu, uğurlu nəticəni Ģərtləndirən amil olacaqdır.
Belə ki, bu günədək təĢəbbüskarı olduğumuz, maliyyələĢdirdiyimiz və icra etdiyimiz enerji layihələri
uğurlu olub. Bu, bizim üçün, tərəfdaĢlarımız üçün çox vacib məsələdir. Bu, Ģaxələndirmə məsələsidir.
ġaxələndirmə dedikdə biz, əlbəttə ki, əsasən mənbələrin Ģaxələndirilməsini nəzərdə tuturuq. Bu halda vəziyyət
məhz bu cürdür. Azərbaycan qazı dünya üçün, Avropa üçün yeni enerji mənbəyidir. Avropa bazarları bizim
üçün çox cəlbedicidir, çünki çox böyükdür. Bu, liberallaĢdırılmıĢ, qanunvericiliklə tənzimlənən bazardır.
Burada biz istehsalçı və istehlakçı arasında maraqlar balansı kimi çox mühüm məsələyə yaxınlaĢırıq. Burada,
əlbəttə ki, tranzit ölkələri də unutmaq lazım deyildir. DüĢünürəm ki, bu maraqların qovuĢması enerji
layihələrinin uğurlu icrası ilə nəticələnəcəkdir. Bu layihələr onilliklərlə, bəlkə də yüz il və daha çox müddətdə
davam edəcək layihələr olacaqdır. Azərbaycan etibarlı tərəfdaĢ kimi artıq iqtisadi, enerji və siyasi nöqteyi-
nəzərdən özünü doğruldub. Əminəm ki, əməkdaĢlığımızda enerji sahəsi uğurlu olacaqdır. Lakin əlbəttə, bu,
təkcə qarĢılıqlı maraq məsələsi deyildir.
Bizim iqtisadi əməkdaĢlıq, qarĢılıqlı sərmayə qoyuluĢu, siyasi əməkdaĢlıq, regional təhlükəsizlik, regional
inkiĢaf müstəvisində də çoxlu planlarımız vardır. BaĢqa sözlə desək, bu gün biz cənab prezident ilə saat yarım
ərzində bu məsələləri müzakirə etmiĢik və bir çox məsələlər də müzakirə olunmalıdır. Bu, əlaqələrin bizim üçün
nə qədər mühüm olduğunu, müzakirə edilən məsələlərin nə qədər vacib olduğunu göstərir.
Cənab Prezident, sizi bir daha ölkəmizdə salamlayıram, Ģadam ki, vaxt tapıb Azərbaycanı görməyə, bizimlə
görüĢməyə gəldiniz. Sizə uğurlu səfər arzulayıram. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”.- 2012.-30 iyun. - № 142. - S. 1-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
147
Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci yarısının
sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası
keçirilmiĢdir
Bakı, 11 iyul (AzərTAc). Ġyulun 11-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi
ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran
vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı iclası giriĢ nitqi ilə açdı.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
giriĢ nitqi
- Nazirlər Kabinetinin bugünkü toplantısı ilin altı ayının sosial-iqtisadi yekunlarına həsr edilmiĢdir. Bu
toplantılar ənənəvi xarakter daĢıyır. Keçən dəfə ilin birinci rübünə yekun vuraraq qeyd edildi ki, 2012-ci il
Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün çox uğurlu il olacaqdır. Ġlin birinci ayları iqtisadi cəhətdən çox müsbət idi və bu,
bizə imkan verirdi ki, ümumiyyətlə, 2012-ci ili Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün növbəti uğurlu il kimi
qiymətləndirək.
Altı ayın yekunları bu fikirləri bir daha təsdiqləyir. Çünki altı ayda ölkə iqtisadiyyatı uğurla inkiĢaf
etmiĢ və qarĢıda duran bütün vəzifələr icra edilmiĢdir. Ümumi daxili məhsul 1,5 faiz artmıĢdır. Bu rəqəm
əvvəlki dövrlərlə müqayisədə o qədər də böyük rəqəm deyildir. Ancaq ölkəmizin ümumi iqtisadiyyatı artdıqca
hər bir faizin daha da böyük qiyməti və dəyəri vardır. Onu qeyd edə bilərəm ki, iqtisadiyyatın hər bir faizi
təxminən 700 milyon dollara bərabərdir və iqtisadiyyatımızın 1,5 faiz artımı onu göstərir ki, keçən ilin müvafiq
dövrü ilə müqayisədə ölkədə 1 milyard dollar dəyərində çox məhsul istehsal edilmiĢdir.
Ancaq bizi daha çox sevindirən qeyri-neft iqtisadiyyatımızın inkiĢafı olmuĢdur. Bu, demək olar ki,
iqtisadi siyasətimizin əsas istiqamətidir və altı ayda qeyri-neft iqtisadiyyatımız 11,3 faiz artmıĢdır. Bu, hesab
edirəm ki, dünya miqyasında ən yüksək göstəricidir. Ümumi iqtisadiyyatımızın cəmi 1,5 faiz artımının səbəbi
ondan ibarətdir kĠ, neft hasilatında müəyyən dərəcədə azalma müĢahidə edilir. Nəzərə alsaq ki, neft sektoru
iqtisadiyyatımızın böyük hissəsini təĢkil edir, əlbəttə, bu azalma istər-istəməz ümumi göstəricilərə də təsir
göstərir. Ancaq biz bundan sonrakı illərdə də əsas diqqətimizi qeyri-neft iqtisadiyyatımızın inkiĢafına
yönəldəcəyik və ilin altı ayının yekunları Azərbaycanda aparılan islahatların məntiqi nəticəsidir. Sənaye
istehsalının ümumi həcmi 3 faiz azalmıĢdır. Bunun da səbəbi neft hasilatının aĢağı düĢməsi olmuĢdur. Ancaq
qeyri-neft sənayemizin inkiĢafı 8,3 faiz səviyyəsindədir. Bu da son illər ərzində sənayeləĢmə proqramının
icrasının nəticəsidir. Ölkəmizin müxtəlif bölgələrində, Bakı Ģəhərində yeni böyük və kiçik müəssisələr iĢə
düĢür, yeni iĢ yerləri açılır. Beləliklə, sənayeləĢmə proqramı uğurla icra edilir. Növbəti illərdə bu məsələyə daim
diqqət göstəriləcəkdir. Bu il və gələn illərdə yeni sənaye müəssisələrinin iĢə düĢməsi qeyri-neft sektorumuzu
daha da gücləndirəcəkdir.
Birinci üç ayda investisiyalar 4,3 milyard dollar təĢkil etmiĢdir. Hələ ki, altı ayın investisiya rəqəmləri
hesablanır və bu da müsbət göstəricidir. Keçən illə müqayisədə ölkə iqtisadiyyatına qoyulan investisiyalar 30
faiz artmıĢdır. Əgər biz ilin sonuna qədər bu templə iĢləsək və mən hesab edirəm ki, temp daha da yüksək
olmalıdır, - təqribən 18, bəlkə də 19 milyard dollar investisiyaya çatacağıq. Bu da əhalisi o qədər çox olmayan
Azərbaycan kimi ölkə üçün böyük rəqəmdir. Nəzərə alsaq ki, hər il 10 milyard dollardan az olmayaraq
investisiyalar qoyulur, növbəti illərdə ölkə qarĢısında duran bütün infrastruktur və sosial məsələlər öz həllini
tapacaqdır.
Makroiqtisadi vəziyyət çox müsbətdir, sabitdir. Ġnflyasiya cəmi 2,2 faizdir. Ġstehlak bazarına, qiymətlərə
daim diqqət göstərilir. Əhalinin pul gəlirləri isə 14,2 faiz artmıĢdır. Yəni, inflyasiya ilə əhalinin pul gəlirləri
arasında 12 faiz fərq vardır. Bu da real gəlirlərin nə qədər yüksək templərlə artmasına dəlalət edir.
Altı ayda kənd təsərrüfatı 10,4 faiz artmıĢdır. Hesab edirəm ki, bu da son illər üçün rekord göstəricidir. Biz bu
göstəricini gəzləyirdik, bilirdik. Çünki son müddət ərzində kənd təsərrüfatının inkiĢafına göstərilən diqqət,
qoyulan investisiyalar, aparılan islahatlar məhsuldarlığı artırır. Dövriyyəyə buraxılan və buraxılacaq yeni əkin
sahələri əlbəttə ki, gələcək illərdə də kənd təsərrüfatının inkiĢafına daha da böyük təkan verəcəkdir.
Yəni, əsas iqtisadi göstəricilər bundan ibarətdir. Bu gün əlbəttə, bu barədə daha da geniĢ danıĢacağıq,
məlumatlar veriləcəkdir. Ancaq ilin altı ayı onu göstərir ki, 2012-ci il də ölkə iqtisadiyyatı üçün uğurlu il
olacaqdır. Keçən rübdə əfsuslar olsun ki, biz yenidən təbii fəlakətlə üzləĢmiĢdik. ġimal-qərb bölgəsində güclü
zəlzələ baĢ vermiĢdir, minlərlə ev uçub dağılmıĢdır, yararsız vəziyyətə düĢmüĢdür, məktəblər, tibb ocaqları,
sosial infrastruktur dağılmıĢdır. Ancaq operativ tədbirlərin görülməsi nəticəsində bu böyük zəlzələnin fəsadları
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
148
aradan qaldırılır. Operativ qaydada ehtiyat fondundan və dövlət büdcəsindən əlavə vəsaitin ayrılması məsələləri
də öz həllini tapmıĢdır. Mən zəlzələ bölgəsində vəziyyətlə tanıĢ olarkən sakinlərə bildirdim ki, qısa müddət
ərzində onlar üçün daha da gözəl evlər tikiləcək, bütün sosial infrastruktur yenilənəcək, tikiləcək və onların
yaĢayıĢ Ģəraiti daha da yaxĢı olacaqdır.
Yəni, birinci dəfə deyil ki, biz təbii fəlakətlərlə üzləĢirik. Ġki il əvvəl böyük daĢqına məruz qaldıq. O,
sınaqdan da Ģərəflə çıxdıq. Minlərlə ev tikilmiĢdir, kompensasiya ödənilmiĢdir və bu proses hələ də davam edir.
Əlavə vəsaitin ayrılmasına da biz müsbət baxdıq. Zəlzələ bölgəsində də eyni yanaĢma tətbiq olundu. Çünki ilk
növbədə, biz Azərbaycan vətəndaĢlarının normal, rahat yaĢamasına çalıĢmalıyıq və bütün evlər dövlət hesabına
yenidən tikiləcəkdir.
Mən daĢqından sonrakı dövrdə bu məsələ ilə bağlı fikirlərimi bildirmiĢdim, bir daha demək istəyirəm ki,
inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə dövlət öz üzərinə bu maliyyə öhdəliyini götürmür. Çünki orada bütün evlər sığortalanıb.
Hər bir vətəndaĢ öz evini gedib sığorta Ģirkətində sığortalayır və təbii fəlakət baĢ verdikdə sığorta Ģirkəti
kompensasiyanı ödəyir. Bizdə əlbəttə ki, vəziyyət fərqlidir. Ancaq biz çalıĢmalıyıq ki, bu sığorta sisteminə
keçidi daha da sürətləndirək. Amma hələ ki, bu, mümkün deyildir. Dövlət bu vəzifəni öz üzərinə götürür.
Onu da deyə bilərəm ki, dünyada çox nadir hallarda belə məsələyə rast gəlmək olar ki, dövlət bütün maliyyə
texniki yükünü tamamilə, yəni 100 faiz öz üzərinə götürür. Ancaq bu, bizim siyasətimizin əsas istiqamətlərindən
biridir. Bizim siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaĢı dayanır. Əminəm ki, yeni tikiləcək evlər,
məktəblər, sosial-infrastruktur əvvəlkindən qat-qat keyfiyyətli və rahat olacaqdır.
Keçən rübdə Bakının və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət Proqramının birinci
ilinə yekun vuruldu, geniĢ müĢavirə keçirildi. Birinci ildə görülən iĢlər təhlil edildi, gələn il üçün qarĢıya
vəzifələr qoyuldu. Bütövlükdə bir il ərzində Bakıda və onun qəsəbələrində çox böyük quruculuq və abadlıq
iĢləri aparılıb. Bu iĢlər davam edir. Yaxın zamanlarda biz bu iĢlərin məntiqi, yəni, real nəticələrini görəcəyik.
Onlarla məktəb tikilir, bərpa edilir. UĢaq bağçaları, tibb ocaqları tikilir, yollar salınır, qazlaĢdırma prosesi gedir.
Su, kanalizasiya layihələri icra edilir. Bakı qəsəbələrində, ümumiyyətlə, heç vaxt kanalizasiya sistemi
olmamıĢdır. Qəsəbədaxili yollar tikilir. Yəni, biz bu məsələyə kompleks Ģəkildə yanaĢmıĢıq. Eyni zamanda,
qəsəbələrdə yeni iĢ yerlərinin açılması məsələləri də öz həllini tapır. Bakı qəsəbələrində fəaliyyət göstərən iĢ
adamlarına da Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə güzəĢtli kreditlərin verilməsi prosesi baĢlanmıĢdır.
Beləliklə, əminəm ki, gələn ilin sonuna qədər Bakı və onun qəsəbələrinə dair ikinci Dövlət Proqramı uğurla icra
ediləcəkdir.
Bununla bərabər, bölgələrdə regional inkiĢaf proqramı icra edilir. Ötən dövr ərzində, yəni ilin 6 ayında
46 min yeni iĢ yeri açılmıĢdır ki, onlardan 37 mini daimi iĢ yeridir. Bu proses davam edir və bu, təbiidir. Çünki
demək olar ki, Azərbaycanda hər həftə yeni müəssisə, yeni fabrik və yeni zavod tikilir, insanların məĢğulluğu
artır. Eyni zamanda, əmək bazarına nəzarət daha da güclü olmalıdır. Bu məsələ ilə bağlı müvafiq göstəriĢlər
verilmiĢdir. Əfsuslar olsun ki, Azərbaycanda hələ də bu sahədə dəqiq sistem tətbiq edilməyibdir. Gizli
məĢğulluq halları kifayət qədər çoxdur, xarici miqrantların ölkəmizə qanunsuz gəlməsi və qanunsuz fəaliyyət
göstərməsi halları aĢkarlanır və bu meyillər güclənir. Bu da təbiidir. Çünki xüsusilə son 4 il ərzində Avropada
iqtisadi-maliyyə böhranı davam edir, Azərbaycan nadir inkiĢaf templərini nümayiĢ etdirir. Əlbəttə ki, buraya
gəlmək, iĢləmək istəyənlərin sayı artır, Dövlət Miqrasiya Xidməti bütün lazımi tədbirləri görür. Bu tədbirlər
daha da səmərəli olmalıdır ki, biz ilk növbədə, Azərbaycan vətəndaĢlarının əmək bazarında iĢlə təmin edilməsi
məsələlərinə baxaq, onları tamamilə həll edək. Baxmayaraq ki, Azərbaycanda iĢsizlik aĢağı səviyyədədir, -
keçən ilin yekunlarına görə 5,4 faizdir, - ancaq hələ də iĢsizlik var və bəzi hallarda bu iĢsizlik reallığı əks
etdirmir. Çünki heç kəs üçün sirr deyil ki, qeydiyyata düĢməyən, amma müəyyən iĢlərdə, tikintidə iĢləyənlər,
maaĢ alanlar vardır. Ancaq heç yerdə bunun qeydiyyatı aparılmır. Yəni, belə hallar var və müvafiq göstəriĢlər
verilibdir ki, bu sahədə də Ģəffaflıq tam Ģəkildə təmin edilsin və beləliklə, ölkə büdcəsinə daha da böyük vəsait
daxil ediləcəkdir, o cümlədən pensiya fonduna. Beləliklə, bu sahədə də qayda-qanun yaradılmalıdır, birdəfəlik
və tam Ģəkildə.
Regionlarda gedən quruculuq-abadlıq iĢləri artıq ənənəvi xarakter daĢıyır. Mən bölgələrdə mütəmadi
qaydada oluram və hər dəfə yenilikləri görəndə çox sevinirəm. Deyə bilərəm ki, rayonlar arasında sağlam
rəqabət gedir. Həm rayon rəhbərləri, eyni zamanda, ictimaiyyət, əlbəttə, hər bir rayon sakini istəyir ki, onun
rayonu daha da gözəl, abad və inkiĢaf etmiĢ olsun. Biz də bu meyilləri gücləndiririk və Prezidentin ehtiyat
fondundan ayrılan vəsaitin mütləq əksəriyyəti bölgələrin inkiĢafına yönəldilibdir.
Sosial məsələlərin həlli daim diqqət mərkəzində olmuĢdur, bu gün də belədir. Bu ilin yaddaqalan
əlamətlərindən biri də sovet dövründən qalmıĢ, yəni batmıĢ əmanətlərin kompensasiyasıdır. Yenə də demək
istəyirəm ki, Azərbaycan dövləti o əmanətlərə görə heç bir hüquqi, yaxud da ki, mənəvi məsuliyyət və öhdəlik
daĢımır. Azərbaycan müstəqil dövlətdir. Azərbaycan müstəqil dövlət kimi bütün öhdəliklərini yerinə yetirir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
149
Ancaq nəzərə alsaq ki, sovet dövründə 2 milyon 400 min əmanətçi var idi və insanlar bu əmanətlərin
qaytarılmasını, kompensasiyasını gözləyirdi, yenə də siyasətimizin sosial xarakterini və sosial ədalət
prinsiplərini daha da gücləndirmək üçün belə qərar qəbul edildi. Deyə bilərəm ki, postsovet məkanında ən iĢlək,
ən səmərəli, ən ədalətli və insanlar üçün ən məqbul variant məhz Azərbaycanda tətbiq edilib. Həm müddət
baxımından, - çünki cəmi 2 il ərzində bütün kompensasiyalar ödəniləcək, - eyni zamanda, verilən məbləğ
baxımından. Əgər biz sovet rublunu manatla deyil, dollarla müqayisə etsək, kompensasiyalar təqribən birə-beĢ,
birə-altı əmsalı əsasında ödənilir. Bu da postsovet məkanında ən yüksək əmsaldır. Artıq proses baĢlanmıĢdır.
Minlərlə, on minlərlə insan artıq müraciət etmiĢdir. Minlərlə insan öz əmanətlərini almıĢdır və bu proses 2013-
cü ilin sonuna qədər baĢa çatmalıdır.
Yəni, bu təĢəbbüs bir daha bizim niyyətimizi göstərir ki, sosial məsələlərin həlli daim diqqət
mərkəzində olmalıdır, bazar iqtisadiyyatı prinsipləri əlbəttə ki, bizim üçün əsasdır. Ancaq bəzi hallarda bazar
iqtisadiyyatı prinsipləri sosial ədalət prinsipləri ilə üst-üstə düĢmür. Amma Azərbaycanda hər iki vacib amil
daim diqqət mərkəzindədir və görülən tədbirlər bunun məntiqi nəticəsidir. Ünvanlı sosial yardım proqramı icra
edilir, hər bir ailəyə verilən məbləğ 109 manat səviyyəsindədir və 143 min ailə ünvanlı sosial yardım alır. Bu da
sosial siyasətimizi gücləndirən amildir.
Beynəlxalq mövqelərimiz son 6 ayda daha da güclənmiĢdir. Həm ikitərəfli formatda, həm beynəlxalq
təĢkilatlardakı fəaliyyətimiz çox uğurlu olmuĢdur. Ġkitərəfli əlaqələr, təmaslar güclənir, tərəfdaĢlarımızın sayı
artır və indi Azərbaycan diplomatiyasının fəaliyyət dairəsi geniĢlənir. Biz ənənəvi, regional tərəfdaĢlıqdan, yeni
bölgələrə, yeni qitələrə çıxırıq – Afrika, Latın Amerikası ölkələri ilə daha da sıx əməkdaĢlıq qururuq. Bu da həm
ölkəmizin yeni statusuna uyğundur, həm ölkəmizin siyasi imicinin təzahürüdür, eyni zamanda, bizim xarici
siyasətlə bağlı fikirlərimizin əlamətidir. Biz diplomatiyamızı Ģaxələndirməliyik. Ənənəvi tərəfdaĢlarla əlbəttə ki,
əlaqələrimiz davam edir, güclənir və özümüz üçün yeni dostlar aĢkarlayırıq. Biz QoĢulmama Hərəkatına üzv
olduq. Bu da düĢünülmüĢ və çox düzgün bir addım idi. QoĢulmama Hərəkatına üzv olduqdan sonra dərhal fəal
iĢə baĢlamıĢıq və qısa müddət ərzində böyük hörmət qazana bilmiĢik. Latın Amerikası ölkələri ilə əlaqələrimiz
daha da güclənir və qarĢılıqlı səfərlərin keçirilməsi bunu göstərir. Eyni zamanda, Latın Amerikasında həm
siyasi, həm də iqtisadi maraqlarımızın təmin edilməsi üçün gözəl Ģərait vardır. Azərbaycan investisiyaları orada
tələb olunur və biz bu məsələyə çox diqqətlə baxırıq. Afrika qitəsi ilə fəal iĢə baĢlamıĢıq. Yəni, bizim xarici
siyasətlə bağlı fəaliyyətimiz geniĢlənir və bir daha demək istəyirəm ki, bu, həm dövrün tələbidir, eyni zamanda,
güclənən Azərbaycanın xarici siyasəti daha da Ģaxəli olmalıdır.
Bu ilin may ayında Azərbaycan tarixdə ilk dəfə olaraq BMT Təhlükəsizlik ġurasına sədrlik etmiĢdir.
Bu, tarixi hadisədir. Dünyanın bir nömrəli təĢkilatına bir ay ərzində Azərbaycan sədrlik etmiĢdir və əlbəttə ki,
bu dövr daim bizim tariximizdə qalacaqdır. Azərbaycanın artan nüfuzu, imici, imkanları, gücü bax, bu reallıqları
mümkün etmiĢdir. Təhlükəsizlik ġurasının yeni üzvü kimi Azərbaycan bütün məsələlərdə öz prinsipial
mövqeyini nümayiĢ etdirir və bu mötəbər təĢkilata üzv olduqda bəyan etdiyim kimi, Azərbaycan Təhlükəsizlik
ġurasında ədaləti və beynəlxalq hüququ müdafiə edir. Təsadüfi deyil ki, bu gün Azərbaycan dünyanın qlobal
məsələləri ilə bağlı çox fəal və geniĢ müzakirələr aparır, biz dünyanın aparıcı ölkələri ilə daim təmasdayıq və
bizim prinsipial mövqeyimiz qiymətləndirilir.
Azərbaycan ilə dost olan ölkələrin sayı çoxdur. Bizim siyasətimizi dəstəkləyən, bəyənən ölkələrin sayı
çoxdur. BMT Təhlükəsizlik ġurasında 155 ölkənin bizi dəstəkləməsi bunun əyani sübutudur. Ancaq təbii ki, hər
kəsə xoĢ olmaq mümkün deyildir. Belə vəzifə də heç vaxt qarĢımıza qoyulmayıbdır. Bizi istəməyən qüvvələr
də, dairələr də vardır. Ancaq hətta onlar da Azərbaycana hörmətlə yanaĢırlar. Biz bu hörməti yenə də öz
prinsipial mövqeyimizlə qazanmıĢıq. Bütün dövrlərdə bizim sözümüz də, əməlimiz də bir olmuĢdur.
Beləliklə, növbəti aylar, illər ərzində bizim xarici siyasətlə bağlı iĢimiz daha da böyük, əlaqələrimiz daha da
geniĢ olacaqdır. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli ilə bağlı prinsipial mövqeyimiz,
yenə də deyirəm, ədalətə və beynəlxalq hüquqa əsaslanır. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü məsələləri heç vaxt
danıĢıqlar predmeti olmamıĢdır və olmayacaqdır. Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edəcəkdir. Məndə bu
barədə heç bir Ģübhə yoxdur. DanıĢıqlar prosesində müəyyən durğunluq vardır. Baxmayaraq ki, Minsk qrupuna
həmsədrlik edən ölkələrin baĢçıları yeni bəyanatla çıxıĢ etmiĢlər və status-kvonun qəbuledilməz olduğunu bir
daha təsdiq etmiĢlər. Hələ ki, status-kvonu dəyiĢdirən konkret, real addımlar atılmır. Ancaq bu, qaçılmazdır.
Status-kvo dəyiĢdirilməlidir. Həm Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin dövlət baĢçıları, Avropa Ġttifaqı
ġurasının prezidenti Bakıda olarkən, ATƏT nümayəndələri, digər beynəlxalq təĢkilatlar və siyasətçilər status-
kvonun qəbuledilməz olduğunu dəfələrlə bəyan edirlər. Bu, çox dəyərli bəyanatdır. Status-kvonun
dəyiĢdirilməsi iĢğal edilmiĢ torpaqlardan erməni iĢğalçı qüvvələrinin çıxarılması deməkdir. Bu iĢğalçı qüvvələr
iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çıxdıqca əlbəttə ki, danıĢıqlar prosesində də müsbət meyillər daha da güclənəcək və
bu məsələ tezliklə öz həllini tapacaqdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
150
Ancaq bütün siyasi və diplomatik səylərlə yanaĢı, Ģübhəsiz ki, biz öz hərbi qüdrətimizi artırırıq,
gücləndiririk. Güclü ordu yaratmıĢıq və yaradırıq. Güclü ordu danıĢıqlarda bizim mövqeyimizi böyük dərəcədə
gücləndirir. Azərbaycanın iqtisadi imkanları geniĢlənir. Azərbaycan nəinki bölgədə, dünya miqyasında güclü
ölkəyə çevrilir. Əlbəttə ki, bizim iqtisadi və maliyyə, eyni zamanda, siyasi resurslarımız məsələnin ədalətli,
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllinə gətirib çıxaracaqdır. Bizim həm iqtisadiyyatımız, həm
valyuta ehtiyatlarımız, həm də əhalimiz artır. Son məlumata görə, artıq Azərbaycanın əhalisi 9,3 milyon nəfərə
çatmıĢdır. Ermənistana gəldikdə, ancaq onların rəsmi statistikasına görə ilin birinci beĢ ayında 80 min nəfər o
ölkəni həmiĢəlik tərk etmiĢdir. Ġlin sonuna qədər bu rəqəm təqribən 170, 200 minə çatacaqdır. Beləliklə, bir
neçə ildən sonra ümumiyyətlə, demoqrafik vəziyyət həlledici məqama çevriləcəkdir. Təsadüfi deyildir ki, son
çıxıĢlarımda mən bu məsələyə xüsusilə diqqət yetirirəm. Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət yaxĢıdır,
müsbətdir, təbii artım vardır. Ancaq hesab edirəm ki, bu artım daha da güclü olmalıdır. Bu artımı
stimullaĢdırmaq və əhalinin artımını təmin etmək üçün yəqin ki, əlavə tədbirlər görülməlidir.
Ġqtisadiyyatımız, sənaye gücümüz, maliyyə imkanlarımız, imkan verəcək ki, biz indiki səviyyədən iki dəfə çox
əhalini iĢlə təmin edək və bütün Ģəraiti yaradaq.
Əlbəttə ki, bu, olacaqdır. Bu gün 9,3 milyondur. Bir neçə ildən sonra olacaq 15 milyon, 20 milyon.
Yəni, bu proses gedir və gedəcəkdir. Biz indidən müəyyən əlavə tədbirlərin görülməsi ilə bu prosesi daha da
stimullaĢdırmalıyıq.
Ermənistana gəldikdə, bəlkə də Ermənistan rəhbərləri sevinir ki, əhali azalır. Çünki orada nə iĢ yerləri,
nə pul, nə iqtisadiyyat, nə sənaye, nə də heç bir perspektiv yoxdur. Əhali nə qədər azalsa, hökumətin üzərinə
düĢən yük də o qədər azalır. Bu, bir yanaĢmadır.
Bizim yanaĢmamız tam baĢqadır. Bizim iqtisadiyyatımız, sənaye gücümüz və siyasi iradəmiz diktə edir
ki, Azərbaycan əhalisi daha da artmalıdır. Bu, nəinki Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ məsələsinin həlli
üçün lazımdır, - bu məsələni biz həll edəcəyik və Azərbaycan bayrağını Xankəndidə qaldıracağıq, - bu
ümumiyyətlə gələcək üçün lazımdır. Çünki bu gün dünyada əfsuslar olsun ki, bir çox hallarda beynəlxalq hüquq
normaları iĢləmir. Beynəlxalq hüquq normalarına məhəl qoyulmur. Güc amili ön plana çıxır. Bu, əslində ötən
əsrlər üçün xas olan bir mənzərə idi. Sadəcə olaraq Ġkinci Dünya müharibəsindən sonra - dünyanın yeni
quruluĢu, yeni qaydaları tətbiq olunduqdan sonra beynəlxalq hüquq normaları əsas kimi qəbul edildi və bu gün
də bu, belədir. Ancaq tendensiyalara və bölgədə, dünyada gedən proseslərə baxdıqda biz görürük ki, bəzi
hallarda beynəlxalq hüquq normalarına kobudcasına zidd olan addımlar atılır, güc amili ön plana çıxır. Güclü
kimdir, haqlı da odur. Bu, bizim seçimimiz deyildir, amma əfsuslar olsun ki, dünyada gedən proseslər bunu
göstərir. Güclü olmaq üçün güclü iqtisadiyyat, hərbi sənaye potensialı və böyük əhali lazımdır. Ona görə biz bu
məsələ ilə bağlı ciddi məĢğul olmalıyıq. Bu günə qədər bu proseslər təbii xarakter alırdı. Sadəcə olaraq, ölkə
iqtisadiyyatı artdıqca təbii artım da, necə deyərlər, daha da sürətli idi. Biz statistik rəqəmlərdə bunu görürük.
Son illər ərzində doğulan uĢaqların sayı daha da çoxdur, nəinki 10-15 il bundan əvvəl. Yəni, bu, iqtisadi və
sosial amillərlə birbaĢa bağlı olan məsələdir. Ancaq yenə də deyirəm, biz bu məsələyə yeni prizmadan
yanaĢmalıyıq. Azərbaycan əhalisi daha da sürətlə artmalıdır.
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinə gəldikdə, onu da qeyd etmək istəyirəm ki, son
müddət ərzində Xocalı soyqırımını soyqırımı kimi tanıtdırmaq üçün biz - həm dövlət, hökumət, diplomatiyamız,
ictimai təĢkilatlar, diaspor təĢkilatlarımız çox böyük iĢlər görmüĢük. Bu, çox vacib və çox önəmli məsələdir.
Artıq üç ölkə - Kolumbiya, Meksika və Pakistan Xocalı soyqırımını soyqırımı kimi rəsmi qaydada qəbul
etmiĢdir. Əminəm ki, bu proses davam etdirilməlidir və etdiriləcəkdir. Həm səfirliklərimiz, əlbəttə ki, dövlət
qurumları, ictimai təĢkilatlar bu məsələ ilə bağlı öz səylərini davam etdirəcəklər. Getdikcə Xocalı soyqırımını
soyqırımı kimi tanıyan ölkələrin sayı daha da çoxalacaqdır.
Biz, yenə də deyirəm, bu ilin altı ayının yekunlarını müzakirə edərkən deyə bilərik ki, 2012-ci il
bütövlükdə Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün çox uğurlu il kimi tarixdə qalacaqdır. Çünki bu ildə böyük
infrastruktur layihələri icra edilir. Azərbaycanın siyasi gücü böyük dərəcədə artıb. BMT Təhlükəsizlik ġurasına
seçilməyimiz həqiqətən tarixi hadisədir. Müstəqilliyimizin bərpasının 20 illiyinə təsadüf edən bu hadisə rəmzi
xarakter daĢıyır. Əlbəttə, biz bu gün ilin sonuna qədər görüləcək iĢlər haqqında danıĢacağıq, müvafiq göstəriĢlər
veriləcəkdir. Artıq biz 2013-cü ildə görüləcək iĢlər haqqında fikirləĢirik, fikirləĢməliyik. Hesab edirəm ki,
müsbət dinamika ilin sonuna qədər davam edəcək və ölkə iqtisadiyyatı daha da inkiĢaf edəcəkdir.
Ġndi isə keçək müzakirələrə. Söz verilir maliyyə naziri Samir ġərifova.
X X X
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
151
Prezident Ġlham Əliyevin
yekun nitqi
- Əminəm ki, iqtisadiyyatda müsbət meyillər ilin sonuna qədər daha da güclənəcəkdir. Ġlin sonuna qədər
hələ görüləsi iĢlər çoxdur. Biz infrastruktur layihələrini baĢa çatdırmalıyıq. Eyni zamanda, əminəm ki,
makroiqtisadi vəziyyət ilin sonuna qədər sabit olaraq qalacaqdır. Çünki altı ayda inflyasiyanın cəmi 2,2 faiz
səviyyəsində olması belə deməyə əsas verir. Əlbəttə, bu, çox müsbət göstəricidir. Qeyd etdiyim kimi, əhalinin
pul gəlirləri inflyasiyanı 10 faizdən çox üstələyir. ġübhəsiz ki, bu dinamika və bu göstəricilər hər bir vətəndaĢın
həyatında, onun maddi rifahında öz izlərini buraxmalıdır.
Manatın məzənnəsi bizdə sabitdir. Hətta biz ən çətin, böhranlı illərdə manatın məzənnəsini saxlamıĢıq.
Baxmayaraq ki, bəzi ölkələrdə 20, 30, 40 faiz devalvasiya olurdu, amma biz manatın məzənnəsini saxlamıĢıq ki,
Azərbaycan vətəndaĢları bu böhrandan az itki ilə çıxsınlar. Bu gün də manatın məzənnəsi və manatın gücü
ölkəmizin iqtisadi qüdrətini göstərir, əlbəttə ki, Azərbaycana xaricdə olan inamı daha da artırır.
Biz, pul sahəsində islahat aparanda, yeni manatı dövriyyəyə buraxanda bir manatı dollara bərabər etdik. Amma
hazırda bir manat bir avroya bərabərdir, ondan daha da dəyərlidir. Hesab edirəm ki, bu, düzgün yanaĢmadır.
Bizim iqtisadi potensialımız və sənaye gücümüz imkan verir ki, manatın məzənnəsini bax, belə güclü səviyyədə
saxlayaq. Bəzi ölkələrdə ümummilli valyutanın qiymətdən düĢməsi ixrac imkanlarını daha da geniĢləndirir.
Ancaq bizim ixrac imkanlarımız onsuz da geniĢlənir və ölkəmizdə yaradılan və yaranmaqda olan yeni
müəssisələr, o cümlədən ixracyönümlü müəssisələrdir. Bizim üçün əsas vəzifə makroiqtisadi sabitliyi
saxlamaqdır. Çünki investisiya xərclərimiz, büdcəmiz, sosial ödəmələr artır, əmanətlərin kompensasiyası
məsələləri əlavə yükdür. Bütün bunlar istər-istəməz inflyasiyaya təkan verə biləcək amillərdir. Amma buna
baxmayaraq, inflyasiya çox aĢağı səviyyədədir.
Eyni zamanda, istehlak qiymətlərinə nəzarət daim güclü olmalıdır. Bu sahədə müsbət dəyiĢikliklər
vardır. Hesab edirəm ki, əlavə tədbirlərin görülməsi nəticəsində bu sahədə daim müsbət vəziyyət qalacaqdır. Biz
sağlam rəqabəti gücləndirməliyik. Ġnhisarçılığa qarĢı mübarizəni daha da gücləndirməliyik. Bu mübarizə öz
nəticələrini verir. Amma hələ də görüləsi iĢlər çoxdur. Yəni, iqtisadiyyatımızın bu bloku daim diqqət
mərkəzindədir və burada aparılan islahatlar, atılan addımlar ümumi iqtisadi iqlimimizi sağlamlaĢdırır.
Baxmayaraq ki, Azərbaycanda aparılan köklü iqtisadi islahatlar bugünkü reallıqları mümkün etmiĢdir, biz
iqtisadi islahatları daha da sürətləndirməliyik. Biz 20 il ərzində həm siyasi, həm iqtisadi sahədə köklü islahatlar
aparmaqla ölkəmizi yeni müstəviyə gətirib çıxarmıĢıq. Azərbaycan artıq ortagəlirli ölkələr sırasındadır, qarĢıya
vəzifə qoyulubdur ki, yüksəkgəlirli ölkələr sırasında olsun, inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilsin. Bunun üçün iqtisadi
islahatlar davam etdirilməlidir. Bu islahatların böyük bir hissəsi artıq icra edilib, həm qanunvericilikdə öz əksini
tapıbdır, həm verilən qərarlarda və gündəlik həyatda da biz bunu görürük. Beynəlxalq təĢkilatlar, yəni mötəbər
beynəlxalq maliyyə təĢkilatları bizim uğurlarımızı qeyd edir. Dünyanın üç aparıcı reytinq agentliyi – “Standard
& Poor's”, “Fitch” və “Moody's” Azərbaycanın kredit reytinqini artırmıĢlar. Baxmayaraq ki, Avropa ölkələrinin
və Avropa banklarının reytinqləri eyni agentliklər tərəfindən aĢağı salındı, Azərbaycanın kredit reytinqi qalxdı.
Yəni, bu, görülən iĢlərin, aparılan islahatların məntiqi nəticəsidir. Biz islahatları aparmaqla neft-qaz amilindən
iqtisadi asılılığımızı böyük dərəcədə aĢağı sala bilmiĢik və gələcəkdə Ģaxələndirmə, yerli istehsalın, sağlam
rəqabətin gücləndirilməsi, investisiyaların cəlb edilməsi sayəsində, əminəm ki, daha da böyük uğurlara
çatacağıq.
Biznes mühitinin yaxĢılaĢdırılması sahəsində əhəmiyyətli dərəcədə müsbət dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir.
Bu il biznes proqramında Azərbaycan yüksək səviyyədədir. Ancaq hesab edirəm ki, daha da yüksək pilləyə
qalxmaq üçün imkanlar vardır. Müəyyən bürokratik əngəllərin aradan qaldırılması və biznes mühitinin
yaxĢılaĢdırılması istiqamətində atılacaq yeni addımlar, əminəm ki, bu il biznes cədvəlində Azərbaycanı daha da
yüksək pilləyə çıxaracaqdır. Yəni, məsələ onda deyildir ki, biz reytinqlərdə lap yüksək pillədəyik, - baxmayaraq
ki, bu da vacibdir, - əsas məsələ konkret, real iĢlərin görülməsi, biznes iqliminin yaxĢılaĢdırılması və özəl
sektorun inkiĢafı üçün əlavə tədbirlərin görülməsidir.
Qeyd etməliyəm ki, özəl sektora diqqət yüksək səviyyədədir. Hər il sahibkarlarla və yerli icra
orqanlarının nümayəndələri ilə geniĢ müĢavirə keçirilir. Hər il sahibkarlara həm siyasi, həm də iqtisadi dəstək
verilir və Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə yüz milyonlarla ölçülən kreditlər verilir, bu kreditlər
iĢləyir. Yəni bu, bizim özəl sektora konkret münasibətimizdir. Bir daha demək istəyirəm ki, Ģəxsən mənim üçün
Azərbaycanın dövlət və özəl Ģirkətləri arasında heç bir fərq yoxdur. Hər ikisi Azərbaycan Ģirkətləridir, hər
ikisində Azərbaycan vətəndaĢları iĢləyir və maaĢ alır, biz hər ikisini də dəstəkləməliyik. Ona görə biznes
mühitinin yaxĢılaĢdırılması daimi prosesdir. Biz yeni yanaĢmaları tətbiq etməklə bu sahədə daha da böyük
nəticələrə çata bilərik.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
152
Dövlət orqanlarının biznes strukturlarına əsassız müdaxilə hallarına tamamilə son qoyulmalıdır. Bu
sahədə müsbətə doğru irəliləyiĢ vardır. Ancaq hələ ki, bu müdaxilələr olur. Əlbəttə, bu, o demək deyildir ki, bu
sahə tamamilə nəzarətsiz qalsın. Nəzarət qanun çərçivəsində güclü olmalıdır. Ancaq nəzarət biznesi
əngəlləməməlidir və əsassız maneələr yaradılmamalıdır.
Ümumiyyətlə, bu sahədə elektron xidmətə keçid daha da sürətli olmalıdır. Bəzi dövlət qurumları bu
sahədə çox sürətlə irəliyə gedirlər, bəzi qurumlar hələ ki, ləng tərpənirlər. Keçən müĢavirədə mən bu məsələ ilə
bağlı fikirlərimi daha da geniĢ bildirdim. Elektron sistemə keçid qaçılmaz bir reallıqdır. Bu, labüddür və biz
bunu etməliyik. Dünya iqtisadiyyatının inkiĢafı bu istiqamətdə gedir, eyni zamanda, bu, bizə həm Ģəffaflıq
gətirəcəkdir, həm çox məsələlər daha da dəqiq təĢkil ediləcək və xoĢagəlməz hallara qarĢı mübarizə daha da
güclü olacaqdır.
Korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizədə yaxĢı nəticələr vardır. Ġctimaiyyət də görülən iĢlər
haqqında mütəmadi qaydada məlumat alır, məlumatlandırılır. Bu mübarizə davam etdiriləcəkdir. Mən bir daha
demək istəyirəm ki, korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə kampaniya xarakteri daĢımır. Bu, bizim
Ģüurlu seçimimizdir. Elə etməliyik ki, bu böyük bəlanı Azərbaycandan çıxaraq, buna son qoyulsun. Bu sahədəki
iĢlər daha da sürətlə getməlidir. Burada, əlbəttə ki, cəza tədbirləri tətbiq olunmalıdır. Əfsuslar olsun, hələ ki,
bunsuz mümkün deyildir. Eyni zamanda, institusional islahatlar, tədbirlər, yenə də elektron sistemə keçid,
“elektron hökumət”in bütün əlamətlərini tətbiq etməklə biz daha da ciddi nəticələrə çata bilərik. Burada, əlbəttə,
hələ ki, təkmilləĢdirməyə imkanlar çoxdur. Əminəm ki, növbəti aylar ərzində daha da böyük nəticələr olacaqdır.
Yerli istehsalın gücləndirilməsi sahəsində konkret addımlar atılır. Yeni sənaye parklarının yaradılması prosesi
gedir. Kimya parkı artıq yaranmaqdadır.
Yüksək texnologiyalar parkının yaradılması haqqında müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Sumqayıt
texnoparkı öz fəaliyyətini geniĢləndirir. Balaxanı texnoparkının yaradılması istiqamətində konkret addımlar
atılır. Qaradağ rayonunda yeni sənaye müəssisələrinin fəaliyyətə baĢlaması və ümumiyyətlə Qaradağın sənaye
mərkəzlərindən birinə çevrilməsi prosesi uğurla gedir. Bu sahədə bütün göstəriĢlər verilib, iĢ ardıcıllıqla gedir,
sadəcə olaraq, mən həmiĢə bu iĢlərdə çox tələbkaram, dövlət qurumlarının nümayəndələrini tələsdirirəm ki, bu
iĢləri daha da qısa müddət ərzində görək. Bu iĢlərin gözəl nəticələrini biz bax bugünkü statistik göstəricilərdə də
görürük. Qeyri-neft sənayemiz təxminən 10 faiz artmıĢdır. Əminəm ki, bu dinamika yeni yaradılan
müəssisələrin fəaliyyəti nəticəsində saxlanılacaqdır.
Dünən Qaradağ rayonunda “Holcim” sement zavodunun açılıĢında iĢtirak edərkən bir daha vurğuladım
ki, belə layihələr Azərbaycan iqtisadiyyatını gücləndirir. Bu layihələri icra etmək üçün Azərbaycanda çox gözəl
iĢlək mexanizm vardır. Dünən də qeyd etmiĢəm, bu gün də qeyd etmək istəyirəm, sevindirici haldır ki, xarici
investorlar Azərbaycanın təkcə neft-qaz sektoruna deyil, qeyri-neft sektoruna da maraq göstərir. Bu layihəyə
xarici Ģirkət, yəni “Holcim” Ģirkəti 300 milyon avro dəyərində investisiya qoymuĢdur. Vaxtilə bizim
təĢəbbüsümüzlə yaradılan Azərbaycan Dövlət Ġnvestisiya ġirkəti də bu layihədə iĢtirak edir. Bu iĢtirak xarici
investorları daha da ruhlandırır. Bu, onu göstərir ki, vaxtilə Azərbaycan Dövlət Ġnvestisiya ġirkətinin
yaradılması çox düzgün addım idi. O Ģirkətə verilən vəsait artıq iĢləyir. Biz istədiyimiz məqsədə çatmıĢıq.
Dövlət Ġnvestisiya ġirkətinin yaradılması iqtisadiyyatda, yaxud da ki, sənayedə dövlət sektorunun artırılması
məqsədlərini güdmürdü. Təsadüfi deyil ki, məhz sement zavodunun layihəsində Dövlət Ġnvestisiya ġirkətinin
payı cəmi 10 faizdir. Ancaq biz bu 10 faiz ilə həm idarəetmə prosesində iĢtirak edirik, eyni zamanda, konkret
vəsaiti investisiya Ģəklində qoyuruq, investorlarda inamı gücləndiririk və istisna edilmir ki, Azərbaycan Dövlət
Ġnvestisiya ġirkəti gələcəkdə öz payını lazım gəldikdə hərrac, yəni tender yolu ilə satıĢa da çıxara bilər. Çünki
əsas məqsədimiz sənaye müəssisələrinin yaradılmasıdır. Nə üçün mən bu gün bu məsələ ilə bağlı xüsusilə geniĢ
danıĢıram. Təkcə ona görə yox ki, dünən biz bu zavodun açılıĢında iĢtirak etmiĢik. Ümumiyyətlə, bu zavodun
açılıĢı onu göstərir ki, investorlar bizə inanırlar. Böhranlı illərdə, 2009-cu ildə Avropa bankları demək olar ki,
iflasa uğrayırdı. Böhranın ən ağır dövrü hökm sürürdü. O vaxt böyük məbləğdə investisiyaların qoyuluĢu
Azərbaycan iqtisadiyyatına və Azərbaycanın gələcəyinə böyük inamın təzahürüdür. Azərbaycanda müsbət
investisiya mühitinin mövcudluğu, xarici investorlara gözəl Ģəraitin yaradılması sayəsində biz buna nail ola
bildik. Yeni, müasir, ekoloji cəhətdən tamamilə təhlükəsiz zavod artıq dünəndən fəaliyyətə baĢlayıb.
Bir neçə il bundan əvvəl Azərbaycanda sementin istehsalı təxminən 1 milyon ton səviyyəsində idi, tələbat isə
ildən-ilə artırdı. Çünki bu qədər tikinti, bu qədər sənaye müəssisələrinin yaradılması sement tələb edir. Hazırda
tələbat 3,3 milyon tondur. Ġstehsal ondan azdır, biz özümüzü təqribən 70 faiz təmin edirik. Ancaq icrada olan
layihələr bir neçə ildən sonra Azərbaycanda sementin istehsalını 5 milyon tona çatdıracaqdır. Bu, təqribən 2014
-2015-ci illərdə olmalıdır. Beləliklə, biz bu sahədə həmin məhsula daxili tələbatımızı ödəyirik.
Bütövlükdə bu meyillər hər bir sahədə özünü büruzə verməlidir. Həm kənd təsərrüfatı sahəsində, - bu barədə
hələ danıĢacağıq, - həm tikinti materiallarının istehsalında.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
153
Dünən biz metal konstruksiyalar zavodunun açılıĢını qeyd etdik. Bu layihə də dövlət dəstəyi ilə icra
edilmiĢdir. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə kreditlər ayrıldı, yerli iĢ adamları öz vəsaitini qoydu və
müasir müəssisə yaradıldı. Yəni, belə layihələrin sayı çox olmalıdır. Həm iri, həm orta həcmli, həm kiçik
müəssisələrin yaradılması bu gün artıq reallıqdır.
Kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlı görülən tədbirlər öz nəticəsini verir. Kənd təsərrüfatı 10 faizdən
çox artmıĢdır. Əminəm ki, biz növbəti illərdə çalıĢıb bu dinamikanı saxlamalıyıq. Mən dəfələrlə bu barədə
fikirlərimi bildirmiĢəm. Kənd təsərrüfatı Azərbaycan iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi üçün əsas sahələrdən
biridir və məĢğulluğun təmin edilməsi üçün demək olar ki, əsas sahədir. Çünki əhalimizin təxminən yarısı
bölgələrdə, yəni, kənd yerlərində yaĢayır. Burada həm yeni təĢəbbüslərin icra edilməsi, eyni zamanda,
təkmilləĢmə proseslərinin sürətlə getməsi daha da gözəl nəticələr verəcəkdir.
Ġri fermer təsərrüfatlarının yaradılması prosesi, nəhayət, baĢlamıĢdır. Mən bu barədə hələ bir il bundan
əvvəl demiĢəm, əfsuslar olsun ki, buna o qədər də böyük diqqət verilməmiĢdir. Ancaq keçən müĢavirədə mənim
sahibkarlarla bağlı kəskin sözlərim bizim dövlət məmurlarını da hərəkətə gətirdi. Hazırda yerlər müəyyən edildi.
Artıq birinci beĢ min hektar hazırlanır ki, biz orada iri fermer təsərrüfatlarının yaradılmasına baĢlayacağıq.
Əminəm ki, bu təcrübə uğurlu olacaqdır və biz bundan sonra dövriyyəyə buraxılacaq əkin sahələrinin həcmini
böyük dərəcədə artırmalıyıq. Yerlər müəyyən edilib, indi orada aqrotexniki, meliorativ tədbirlər görülməlidir ki,
sahibkarlığa daha da güclü təkan verilsin.
Eyni zamanda, məhsuldarlığın artırılması məsələləri xüsusilə taxıl yığımı prosesində daha da ciddi
diqqət tələb edir. Müəyyən təcrübə vardır və bu il daha da çox məhsuldarlıq gözlənilir. Ancaq biz hamımız
yaxĢı bilirik, imkan var ki, hətta indiki əkin sahələrini də nəzərə almaqla, məhsuldarlığı artırmaqla ərzaq
təhlükəsizliyini tam Ģəkildə təmin edə bilək. Ümumiyyətlə, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında özümüzü
yüz faiz təminetmə prinsipi tətbiq edilir. Yaxın illərdə biz özümüzü əsas ərzaq məhsulları ilə yüz faiz təmin
edəcəyik.
Bununla paralel olaraq meliorativ tədbirlərin həyata keçirilməsi prosesləri gedir. Bu sahədə iki böyük
layihə icra edilir. Samur-AbĢeron kanalı - Taxtakörpü su anbarı və ġəmkirçay Dəryaçası tikilir. Hər iki layihə
qlobal layihədir. Ölkə iqtisadiyyatına, yəni bir layihəyə qoyulan investisiya baxımından bəlkə də ən böyük
layihələrdir və kənd təsərrüfatının inkiĢafı üçün ən vacib layihələrdir. Bu layihələrin icrası nəticəsində on
minlərlə, bəlkə də yüz minlərlə hektar yeni əkin sahələri dövriyyəyə buraxılacaq, yeni iĢ yerləri, yeni istehsal
sahələri yaranacaq, yəni, o bölgələrdə böyük canlanma müĢahidə olunacaqdır.
Orada iĢlər cədvəl üzrə gedir və bəlkə də cədvəli bir qədər qabaqlayırlar. Ona görə, baxmaq lazımdır, -
düzdür, bizim dövlət büdcəmiz artıq formalaĢıbdır, əlavə vəsait yoxdur, - ancaq əgər haradasa bir imkan
yaranarsa, mən hesab edirəm ki, bu layihələri daha da sürətləndirmək, vaxt itirməmək üçün əlavə vəsait ayrıla
bilər.
Altı ayda digər infrastruktur layihələrinin icrası davam etmiĢdir. Prezidentin ehtiyat fondundan və
dövlət büdcəsi hesabına bir çox yeni layihənin icrası baĢlamıĢdır, xüsusilə, kənd yollarının tikintisi. Biz
çalıĢmalıyıq ki, gələn ilin sonuna qədər kənd yollarının tikintisi ilə bağlı əsas məsələləri həll edək. Tərtib
edilmiĢ proqrama əsasən, - əgər biz bu templəri saxlaya bilsək, - gələn ilin sonuna qədər kənd yerlərində
əhalinin yaĢadığı məntəqələrin 85 faizində yeni kənd yolları artıq istismara veriləcəkdir.
Bölgələrdə, Bakıda su və kanalizasiya layihələri icra edilir. Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin istifadəyə verilməsi
nəticəsində bu sahədə dönüĢ yaranmıĢdır. Digər layihələr icra edilir.
Bu yaxınlarda mənə verilən məlumata görə, Hövsan qəsəbəsində artıq 24 saat fasiləsiz su verilir. Bu,
çox gözəl göstəricidir. Çünki biz yaxĢı bilirik ki, Hövsan qəsəbəsində, ümumiyyətlə o bölgədə həmiĢə su ilə
problemlər olmuĢdur. Yadımdadır, mən bir neçə dəfə Hacıbala Abutalıbovla oraya getmiĢdim, əhali ilə
görüĢmüĢdüm. Yuxarı mərtəbələrə, ümumiyyətlə, su çatmırdı. Gündə bir-iki saat su verilirdi və daim ən ağır
yerimiz ora idi. Amma görülən tədbirlər nəticəsində indi 24 saat fasiləsiz keyfiyyətli su verilir. Bu, onu göstərir
ki, hər bir iĢi görmək olar, təki iradə, istək və iĢə düzgün münasibət olsun. Biz bu layihənin timsalında görürük
ki, bütün Bakıətrafı qəsəbələrdə bu layihələr icra ediləcək və bütövlükdə ölkə üzrə bu layihələr icra edilir.
Bakıda, qəsəbələrdə, hər bir Ģəhərdə, hər bir rayon mərkəzində və artıq rayon mərkəzinə yaxın olan kəndlərdə,
yaxud da ki, yeni çəkiləcək su xətlərinin üzərində yerləĢən kəndlərdə bu layihələr maksimum dərəcədə icra
edilir. Paralel olaraq, kanalizasiya layihəsi icra edilir.
Mənə bu yaxınlarda yeni layihələr təqdim edilmiĢdir, hansılar ki, əvvəllər nəzərdə tutulmurdu. Kür
çayının suyunu rayon istiqamətinə yönləndirməklə biz yeddi rayonun su təchizatını böyük dərəcədə yaxĢılaĢdıra
biləcəyik. Gələn ilin sonuna qədər Hacıqabul, ġirvan, Neftçala, Biləsuvar, Salyan, Sabirabad, Saatlı rayonlarının
111 kəndinə yeni layihə əsasında təmiz içməli suyun verilməsi nəzərdə tutulur. Bu böyük layihə bu yaxınlarda
artıq start götürəcəkdir. Digər infrastruktur layihələrinə gəldikdə, qazlaĢdırma, elektrik enerjisi ilə təchizatla
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
154
bağlı sahələrdə iĢlərin mütləq əksəriyyəti görülmüĢdür. Sadəcə olaraq, qalan iĢlər də cədvəl üzrə görülməlidir ki,
burada 100 faiz təminat təĢkil edilsin.
Biz artıq bərpa olunan enerji mənbələrinin yaradılması ilə ciddi məĢğuluq. Bu məsələ ilə bağlı konkret
addımlar atılmıĢ, strukturlar formalaĢmıĢdır. Artıq Bakı və Sumqayıtda günəĢ panelləri zavodu fəaliyyətə
baĢlamıĢdır. Hesab edirəm ki, bütün aidiyyəti qurumlar – dövlət qurumları və özəl qurumlar bu zavodun
məhsullarından istifadə etməlidirlər. Məsələn, dövlət xətti ilə tikilən yeni evlər, indi zəlzələ bölgəsində, yaxud
da ki məcburi köçkünlər üçün tikilən evlərdə biz günəĢ panellərindən daha da geniĢ Ģəkildə istifadə etməliyik.
Çünki bu, böyük iqtisadi səmərə verəcəkdir, bu, təmiz enerji növüdür. Düzdür, hazırda Azərbaycanda qeyri-
təmiz enerji növlərindən istifadə edilmir. Bizim enerji növlərimiz təbii qaz və sudur. Hər ikisi təmizdir. Ancaq
günəĢ enerjisi qazdan daha da təmizdir. Bir də ki, bunun böyük iqtisadi səmərəsi olacaqdır, bizə qaza əlavə
qənaət etmək imkanı yaradacaqdır. Nəzərə alsaq ki, bizim indi ixrac imkanlarımız geniĢlənir, təbii qaza nə qədər
çox qənaət olunsa, o qədər də çox ixrac oluna bilər.
Eyni zamanda, bərpa olunan enerjidən istifadə texnologiyalarının yaradılması ölkəmizin müasirliyə
doğru getməsini əks etdirir. Bu, bizim böyük məsuliyyətimizi göstərir. Çünki neftlə, qazla zəngin olan ölkədə
bərpa olunan enerji növlərinin inkiĢafı, ilk növbədə, məsuliyyətimizi və niyyətimizi göstərir. Eyni zamanda, bu,
iĢ yerləri, müasir texnologiyalar, kadrların hazırlanması deməkdir. Hesab edirəm ki, bu sahədə daha da böyük
iĢlər görülməlidir. Biz təzə baĢlamıĢıq, ancaq yaxĢı baĢlamıĢıq. Hesab edirəm ki, bizim təcrübə baĢqa ölkələrdə
də öyrənilə bilər.
Əlbəttə, bizim üçün bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması və geniĢləndirilməsi çox da təcili
xarakter daĢımır, çünki bizim zəngin neft-qaz yataqlarımız vardır. Yeni yataqlar aĢkar edilib. “ġahdəniz”,
“AbĢeron”, “Ümid” və digər yataqlarımızda 2,6 trilyon kubmetr qaz ehtiyatları vardır ki, bu da gələn 100 il
ərzində bizə və tərəfdaĢlara kifayət edəcəkdir. Ancaq bununla bərabər, biz bərpa olunan enerji növlərini mütləq
inkiĢaf etdirməliyik.
Enerji təhlükəsizliyi məsələlərinə gəldikdə, bu sahədə də deyə bilərəm ki, biz ölkə qarĢısında duran
bütün vəzifələri icra edirik. Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı həll olunmamıĢ heç bir məsələsi
qalmayıbdır. Bütün məsələlər həll edilib. Sadəcə olaraq, neft-qaz sektorunun inkiĢafının indiki mərhələsində biz
strategiyamızı düzgün iĢləməliyik. Bunu müəyyən etmiĢik və bu strateji hədəflərə çatmaq üçün konkret
addımlar da atılmalıdır. Bu sahədə görülən bütün iĢlər haqqında ictimaiyyət bilir.
Bizim çoxĢaxəli ixrac nəqliyyat infrastrukturumuz vardır. Hasilat lazımi səviyyədədir. Keçən ay biz
TANAP layihəsinə start verdik. Bu layihə bir neçə səbəbə görə tarixi layihədir. Ġlk növbədə, bildiyiniz kimi,
uzun illərdir ki, Azərbaycan və ümumiyyətlə, Xəzər qazının Avropaya çatdırılması ilə bağlı müzakirələr,
danıĢıqlar aparılır, konfranslar, zirvə görüĢləri keçirilir. Ən azı son yeddi il ərzində bu məsələ ilə bağlı
müzakirələr gedir, ancaq nəticə yoxdur. Belə olan halda biz qərara gəldik ki, bu sahədə də Azərbaycan liderliyi
üzərinə götürməlidir. Necə ki, 1990-cı illərin ortalarında Azərbaycan Bakı-Tbilisi-Ceyhan layihəsinin icrası ilə
bağlı liderliyi, bütün məsuliyyəti və öhdəlikləri öz üzərinə götürmüĢdür. Biz gördük ki, əgər bu sahədə də
liderliyi üzərimizə götürməsək, bu danıĢıqlar hələ bəlkə bir on il də heç bir nəticəsiz davam edəcəkdir. Qısa
müddət ərzində türkiyəli tərəfdaĢlarımızla bu məsələ ilə bağlı müzakirələr, danıĢıqlar aparıldı. Layihəyə ad
verildi – TANAP, Trans-Anadolu Qaz Kəməri. Bütün məsələlər həllini tapdıqdan sonra keçən ay Ġstanbul
Ģəhərində gözəl mərasim keçirildi və TANAP ilə bağlı bütün sənədlər imzalandı. Yəni, bu layihəyə start verildi.
Bir daha vurğulamaq istəyirəm ki, bu layihə sırf Azərbaycan-Türkiyə layihəsidir. Pay bölgüsü 80 faiz
Azərbaycan, 20 faiz Türkiyə tərəfinə çatacaqdır. Pay bölgüsü bu əsasda aparılmıĢdır. Bu pay bölgüsü, eyni
zamanda, maliyyə öhdəliyini göstərir. Yəni, biz hazırıq ki, layihənin 80 faizinin maliyyəsini özümüz təmin
edək. Eyni zamanda, mən bunu elan etmiĢəm, bu gün də demək istəyirəm ki, bu layihə tərəfdaĢlar üçün, bizim
üçün dost olan Ģirkətlər, Azərbaycanda uzun illər fəaliyyət göstərən Ģirkətlər üçün də açıqdır. Əgər hər hansı bir
Ģirkət bu layihədə səhmdar, investor kimi iĢtirak etmək istəyərsə, biz buna müsbət baxacağıq. Əlbəttə, biz qərar
verəcəyik ki, hansı Ģirkətlər bu layihədə iĢtirak edə bilər.
Çünki bu layihə, yenə də deyirəm, Azərbaycan və Türkiyə layihəsidir. Mən tam əminəm ki, bu
layihənin uğurlu nəticəsi olacaqdır. Çünki bu günə qədər Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüĢ layihələrin heç
biri iflasa uğramayıb. Hər biri gözəl nəticələrlə sonuclanıb. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum, Bakı-
Supsa, Bakı-Novorossiysk kəmərləri və digər kəmərlər Azərbaycan tərəfindən icra edilib və uğurla icra edilib.
O ki qaldı neft-qaz yataqlarının iĢlənilməsinə, bizim son illər ərzində, bu sahədə də heç bir problemimiz
olmamıĢdır. Biz bütün hədəflərə çatmıĢıq. Bu gün bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan öz enerji
təhlükəsizliyini təmin edib, baĢqa ölkələrin enerji təhlükəsizliyi məsələlərinin həllində iĢtirak edir və gələcəkdə
daha da geniĢ Ģəkildə iĢtirak edəcəkdir. Bu layihə, yenə də deyirəm, böyük əhəmiyyətə malik olan layihədir,
Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum layihələrindən az əhəmiyyət daĢımır. Bu, bizə imkan verəcək ki, öz
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
155
qaz resurslarımızı Türkiyəyə və ondan sonra Avropaya daha da böyük həcmdə nəql edək. Beləliklə, biz enerji
siyasətimizdə əsas amil olan Ģaxələndirmə məsələlərinə tam Ģəkildə çatacağıq.
Biz bu gün də bu sahədə heç bir problemlə üzləĢmirik. Azərbaycanda hasil edilən neft-qaz ixrac olunur,
daxildə istehlak edilir. Hazırda hasilatın səviyyəsi bizi qane edir və əslində uzun illər bundan sonra bu səviyyə
qalarsa, iqtisadiyyatımız yalnız inkiĢaf edəcəkdir. Nəzərə almalıyıq ki, biz indi neft-qaz amilindən iqtisadi
asılılığımızı azaldırıq və azaldacağıq. Yəni, demək istəyirəm ki, hər Ģey indiki səviyyədə də qalsa, yenə də biz
inkiĢaf edəcəyik və inkiĢafımızı yavaĢıdan amil olmayacaqdır. Ancaq bu layihə icra edilsə, inkiĢafımız əlbəttə
ki, daha da sürətli olacaq, təsir dairəmiz daha da geniĢlənəcəkdir. Çünki bu sahə - enerji sahəsi iqtisadi
maraqlarla bərabər, digər maraqları da təmin edir. Artıq bu, heç kəs üçün sirr deyil və Azərbaycanın, Ģübhəsiz
ki, regional və beynəlxalq mövqeləri yalnız və yalnız güclənəcək və möhkəmlənəcəkdir.
Sənaye inkiĢafımız ilə bağlı bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Ġri sənaye müəssisələrinin Ģəhər
mərkəzindən çıxarılması prosesi gedir, getməlidir. Bakı sakinləri bu prosesin müsbət nəticələrini görürlər. Biz
vaxtı ilə köhnəlmiĢ, ekoloji cəhətdən təhlükəli sənaye müəssisələrini Ģəhərin mərkəzindən çıxarırıq, yeni yerlərə
köçürürük. Eyni zamanda, köhnəlmiĢ müəssisələrin fəaliyyətə davam etməsi də lüzumsuzdur. Biz yeni, güclü
sənaye potensialı yaradırıq. Əlbəttə, çalıĢmalıyıq ki, ən qabaqcıl texnologiyalar tətbiq edilsin. ġəhərin
mərkəzində - köçürülən köhnəlmiĢ sənaye müəssisələrinin yerlərində ictimai istifadə üçün yerlər yaradılmalıdır.
Parklar, avtomobil dayanacaqları, bağçalar salınmalıdır ki, insanlar üçün daha da yaxĢı Ģərait yaradılsın. YaĢıllıq
zolaqları, ağaclar əkilməlidir. Bu il iki milyondan artıq ağac əkilmiĢdir. Əvvəlki dövrdə daha da çox idi. Çünki
“Ekologiya ili” çərçivəsində hər yerdə bu proses gedirdi. Ancaq mən “Ekologiya ili” baĢa çatdıqda demiĢdim ki,
hesab edin ki, “Ekologiya ili” bu gün də davam edir, sabah da davam edəcək, hər il bizdə “Ekologiya ili”
olmalıdır. Çünki bu, həyatımızdır, sağlamlığımızdır, gələcəyimizdir. Yəni, bu proses davam etdirilir və bu
prosesin müsbət nəticələri vardır. Bayraq meydanına gedən yol və Yeni Bulvar bunun bariz nümunəsidir. Bu
yerlər köhnəlmiĢ, yəni sovet dövründə tikilmiĢ və heç bir əhəmiyyət daĢımayan zavodlarla elə bil ki, əhatə
olunmuĢdu. Onları oradan köçürmək o qədər də asan olmamıĢdır. Müqavimətlər də oldu. Ancaq siyasi iradə
olduqda heç bir müqavimət heç bir nəticə vermir.
Ancaq bu gün Bakı sakinləri və Azərbaycan vətəndaĢları görürlər ki, nə qədər böyük iĢlər görüldü. Bu
sahə ümumi istifadəyə verildi, bulvar uzadıldı, gözəl yaĢıllıq zolaqları yaradıldı və insanlar rahat istirahət
edirlər. Belə yerlər Bakının mərkəzində hələ çoxdur və biz çalıĢmalıyıq ki, onları mərkəzdən çıxaraq və iĢləyən
müəssisələri köçürək, iĢləməyən müəssisələr də oradan yığıĢdırılmalıdır.
Eyni zamanda, Ģəhərimizdə və ətraf qəsəbələrdə çirklənmiĢ göllər həddindən artıq çoxdur. Təxminən
30-a qədər göl vardır. O göllərin yaranması tarixi bizə bəllidir. Oraya lay suları, kanalizasiya suları axır. Bu,
əlbəttə ki, Bakının müasir simasına uyğun gəlmir. GöstəriĢ verilmiĢdir, hazırda Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi və
“Azərsu” Ģirkəti bu məsələ ilə bağlı təkliflər hazırlayır. Biz bu gölləri təmizləməliyik, abadlaĢdırmalıyıq,
kanalizasiya və drenaj sistemlərini yaratmalıyıq ki, bu göllərdən Bakı sakinləri və onun qonaqları istifadə
etsinlər. Hazırda çox acınacaqlı mənzərə təĢkil edən bu göllər gözəl, Ģəffaf göllərə çevrilməlidir. Mən hesab
edirəm ki, biz buna nail olacağıq. Baxmayaraq ki, bu, böyük və çətin bir iĢdir. Həm maliyyə resursları tələb
edən, həm də texniki cəhətdən çox çətin bir iĢdir. Ancaq mən hesab edirəm ki, biz bunu mütləq etməliyik.
Bunun ölkəmizin gələcəyi üçün çox böyük əhəmiyyəti olacaqdır. Təsəvvür edin ki, çirklənmiĢ, ekoloji vəziyyəti
korlayan bu göllər gələcəkdə əgər təmiz göllərə çevrilərsə, görün nə qədər yaxĢı Ģərait, nə qədər yeni istirahət
yerləri, parklar, meĢə zolaqları yaradılacaqdır. Misal üçün, Böyük ġor gölü. Ġndi ən ağır vəziyyətdə olan Böyük
ġor gölü Ģəhərin lap mərkəzindədir. Ġndi Böyük ġor gölünün təmizlənməsi, yeni kanalizasiya sistemlərinin, lay
sularının ötürülməsi, yaĢıllıq zolaqlarının yaradılması layihəsi əgər uğurla baĢa çatarsa, böyük bir ərazidə,
Ģəhərin mərkəzində gözəl, təmiz göl yaranacaqdır.
Xocasən gölü, Xırdalan gölü, Qanlı göl, Zığ gölü yəni, bu göllərin sayı həddindən artıq çoxdur. Bütün
bu göllərə yuxarıdan, vertolyotdan baxanda dəhĢətli bir mənzərə açılır. Biz bu gölləri təmizləməliyik.
GöstəriĢlər verilib, bu il əlavə vəsaitin ayrılması da nəzərdə tutulub. Ancaq gələn ilin investisiya proqramında
bu məsələ xüsusilə qeyd olunmalıdır və çalıĢmaq lazımdır ki, mümkün olan iĢləri bu il görək. Əsas iĢləri gələn
ilin əvvəlində maksimum diqqətlə görməliyik.
Bakı və qəsəbələrin Proqramı icra edilir. Bu barədə mən giriĢ nitqimdə sözümü dedim. Burada bütün
vəzifələr qarĢıya qoyulub. Əminəm ki, Proqramda olan bütün məsələlər 2013-cü ilə qədər öz həllini tapacaqdır.
Proqrama əlavələr də edildi. Çünki baxmayaraq ki, Proqram tərtib olunanda yerlərdən bizə daha çox məlumat
gəldi və bu məlumat, sifariĢlər əsasında biz bu proqramı yaratdıq. Ancaq əlbəttə ki, indi yeni məsələlər ortaya
çıxır. Misal üçün qəzalı məktəblərin təmiri. Ġndi qəzalı məktəb hansı məktəb sayılır? Dağılan məktəb, yoxsa ki,
pis vəziyyətdə olan məktəb? Yəni bu qəzalı məktəbi müəyyən etmək o qədər də asan məsələ deyildir. Ancaq bir
halda ki, indi biz ən pis vəziyyətdə olan məktəbləri ya sökürük, yenidən tikirik, ya da bərpa edirik, o qədər də
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
156
yaxĢı vəziyyətdə olmayan məktəblər qalır kənarda, onlar da təmir olunmalıdır. Yəni, onlar da Proqrama əlavə
edilir. Ġndi uĢaq bağçalarının hamısı təmir olunacaqdır. ġəhərdə bir dənə də təmirsiz uĢaq bağçası
qalmayacaqdır.
Ancaq uĢaq bağçalarının sayı və potensialı bizi təmin etmir. Yeni bağçalar tikilməlidir, ona görə
Proqrama əlavələr edildi, vəsait də ayrıldı. Əminəm ki, gələn ilin sonuna qədər icra ediləcəkdir.
Gələn ilin büdcəsi haqqında biz artıq indidən fikirləĢirik. Bu gün Maliyyə Nazirliyi bu məsələ ilə məĢğuldur.
Gələn ilin büdcəsi həmiĢə olduğu kimi, yenə də investisiya yönümlü olmalıdır. Əlbəttə ki, sosial yönümlü
olmalıdır. Gələn il Bakı və qəsəbələrin Proqramı, böyük infrastruktur layihələri baĢa çatmalıdır. Ona görə
göllərlə bağlı ekoloji tədbirlər icra edilməlidir. Ona görə gələn il bizim xərcimiz yəqin ki, çox olacaqdır. Yəqin
ki, yox, dəqiq çox olacaqdır. Biz bu iĢi indidən planlaĢdırmalıyıq və bu barədə mən artıq göstəriĢ vermiĢəm. Bu
gün də bir daha demək istəyirəm ki, gələn ilin investisiya proqramını biz bu ilin sonunda təsdiq etməliyik. Çünki
adətən bizdə investisiya proqramı ilin əvvəlində, təqribən yanvar ayında təsdiq edilir. Ondan sonra vəsait açılır
və investisiya layihələri demək olar ki, fevral ayına qədər öz icrasını gözləyir. Ancaq vaxt itirməmək üçün
investisiya proqramı bu ilin sonunda qəbul edilməlidir ki, yanvarın əvvəlindən artıq bu proqram icra edilməyə
baĢlasın.
Bizim maliyyə vəziyyətimiz bütövlükdə yaxĢıdır. Ġlin əvvəlindən ölkəmizin strateji valyuta ehtiyatları
artmıĢdır. Hazırda Azərbaycanın valyuta ehtiyatları 44 milyard dollar səviyyəsindədir. Ġlin sonuna qədər bu
rəqəm artmalıdır. Xarici dövlət borcu çox aĢağı səviyyədədir. Ümumi daxili məhsulun 7 faizini təĢkil edir. Bu,
dünya miqyasında ən müsbət göstəricilərdən biridir. Buna baxmayaraq, mən göstəriĢ vermiĢəm ki, biz əlavə
kreditlərin götürülməsində daha da ehtiyatlı olmalıyıq. Bu gün biz özümüz kreditlər veririk və bu, həm siyasi,
həm iqtisadi cəhətdən müsbət haldır. Biz öz pulumuzu müxtəlif alətlər vasitəsilə yerləĢdiririk. Götürüləcək
kreditlər, sadəcə olaraq, istisna hal kimi ola bilər. Çünki əsas iĢlər dövlət büdcəsi, yaxud da ki, əvvəllər
götürülmüĢ kreditlər hesabına görülür. Mən yeni kreditlərin götürülməsinə o qədər də böyük ehtiyac görmürəm.
Yəni, müstəsna hal kimi etmək olar, hər bir kreditin götürülməsi əsaslandırılmalıdır. Bu, krediti götürmək
istəyən Ģirkət, yaxud da nazirlik tərəfindən əsaslandırılmalıdır ki, biz xarici dövlət borcunu artırmayaq. Düzdür,
ümumi daxili məhsulun 7 faizi çox aĢağı göstəricidir. Müqayisə üçün deyim ki, inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə bu, 80,
100, 150 faizdir və o, artıq iflasa gedən yoldur. Bizdə 7 faizdir. Ola bilər müəyyən dərəcədə artsın, çünki
əvvəlki illərdən götürülmüĢ kreditlər hələ gəlməyə davam edir. Ola bilər artsın, amma heç bir halda 10 faizi
keçməməlidir və çalıĢmalıyıq ki, növbəti illərdə biz bu kreditlərin borcunu bir az endirək. Halbuki biz bu borcu
bir gündə ödəyə bilərik. Yəni, bizim valyuta ehtiyatlarımız borcumuzdan 10 dəfə çoxdur.
Amma yenə də elə etməliyik ki, bu gün də, sabah da, 10 ildən, 20 ildən, 50 ildən sonra ancaq inkiĢaf
yolu ilə gedək. Avropanın bəzi ölkələri borc götürməklə bax, bu vəziyyətə düĢdülər. Borc götürürdülər, o borcu
yönəldirdilər sosial proqramlara, seçkiqabağı vədlərin yerinə yetirilməsinə. Populist çıxıĢları təmin etmək üçün
ondan sonra gələn siyasi qüvvələr yenə də borc götürürdülər və beləliklə, piramida yaranırdı ki, o da çökməli
idi, çökdü də. Belə təhlükə bizdə yoxdur, ola da bilməz. Amma hər halda həmiĢə deyirəm ki, siyasətdə də,
iqtisadiyyatda da, həyatda da hər kəs ayağını yorğanına görə uzatmalıdır.
Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. “Eurovision” mahnı müsabiqəsinin Azərbaycanda keçirilməsi bizə
imkan verdi ki, ölkəmizi dünyaya olduğu kimi təqdim edək. Ancaq sözün düzü, keçən il bizim istedadlı gənc
müğənnilərimiz Almaniyada keçirilən müsabiqədə qalib gəldikdə heç təsəvvür edə bilməzdik ki, bu müsabiqə
bu qədər siyasiləĢdiriləcəkdir. Çünki bu vaxta qədər bu müsabiqə sadəcə olaraq mahnı yarıĢması idi, bunun heç
bir siyasi tərəfi olmamıĢdı və ola da bilməz. Ancaq əfsuslar olsun ki, Azərbaycana gəldikdə bunu
siyasiləĢdirmək istəyən qüvvələr tapıldı və deyə bilərəm ki, Azərbaycana qarĢı böyük və çirkin kampaniya
baĢlamıĢdı. Qeyd etməliyəm ki, “Eurovision”u Azərbaycanda keçirmək üçün biz heç vaxt təĢəbbüs irəli
sürməmiĢdik, bu, mümkün deyil. Çünki yarıĢmanın qaydaları belədir ki, qalib olan ölkə məcburdur ki, bu tədbiri
keçirsin və biz də bunu böyük məsuliyyət kimi qəbul etdik. Doqquz ay ərzində, - bu da dünya miqyasında yəqin
ki, rekord göstəricidir, - “Crystal Hall” kimi möhtəĢəm idman-konsert sarayını tikdik. Bayraq Meydanı onsuz da
geniĢləndirilirdi, biz orada iĢləri sadəcə olaraq sürətləndirdik və bütün Ģəraiti yaratdıq.
TəĢkilati nöqteyi-nəzərdən ən gözəl müsabiqə idi. Bizə gələn minlərlə xarici qonaq təĢkilati məsələləri yüksək
qiymətləndirdi və bütövlükdə Ģəhərimizə heyran oldu. Çünki Bakının gözəlliyi elədir ki, Bakıya vurulmamaq
mümkün deyil. Biz bütün qonaqları ənənəvi olaraq qonaqpərvərliklə qarĢıladıq, çalıĢdıq ki, onlar üçün gözəl
Ģərait yaradaq və elə edək ki, bu mahnı müsabiqəsi hər bir cəhətdən yadda qalsın və əvvəlkilərdən fərqlənsin.
Görürəm və bilirəm ki, biz buna müvəffəq olduq.
Bakıda keçirilmiĢ “Eurovision” müsabiqəsi hesab edirəm ki, baĢqa Ģəhərlər üçün nümunə ola bilər.
Ancaq bununla bərabər, biz gözlənilməz kampaniya ilə də üzləĢdik. Bu, bizim üçün gözlənilməz idi. Çünki yenə
də deyirəm, “Eurovision”un tarixində heç vaxt siyasi məqamlar olmamıĢdı. Burada antiazərbaycan qüvvələrin
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
157
birləĢməsi prosesi sürətlə getmiĢdir. Ġlk növbədə, erməni lobbisi və bu məsələ ilə bağlı mən əvvəllər də
demiĢəm, bu gün də deyirəm, “Eurovision” müsabiqəsi bir daha mənim sözlərimi təsdiqləyir ki, bizim üçün,
Azərbaycan xalqı, Azərbaycan dövləti üçün bir nömrəli düĢmən dünya erməni lobbisidir. Onlar gündəlik
fəaliyyətdə Azərbaycanı ləkələmək, qaralamaq, Ģayiə, böhtan yaymaq üçün çalıĢırlar və bütün maliyyə-siyasi
qüvvələrini səfərbər edirlər ki, təki Azərbaycana zərbə vursunlar. Erməni lobbisi, ondan sonra digər qurumlar,
digər dairələr, Avropada islamofobiya xəstəliyinə düçar olmuĢ bəzi dairələr bu kampaniyaya qoĢuldu. Bunu da
mən təəssüf hissi ilə deyə bilərəm. Belə fikirlər səsləndi ki, müsəlman ölkəsində Avropa müsabiqəsi keçirilə
bilməz. Bu, əlbəttə ki, çox məyusedici bəyanatlardır. Düzdür, belə qüvvələrin Qərb dünyasında, siyasi
müstəvidə çəkisi çox aĢağı səviyyədədir. Ancaq bu qüvvələr, belə partiyalar, bu fikirdə olan siyasətçilər əfsuslar
olsun ki, vardır.
Əgər belə təsnifat aparsaq deyə bilərəm ki, üçüncü qüvvələr sadəcə olaraq Azərbaycanın uğurlu
inkiĢafını qəbul edə bilməyən, Azərbaycanın böhranlı illərdə bu qədər inkiĢaf etdiyini həzm edə bilməyən və
sadəcə olaraq uğurlarımıza qısqanan, paxıllıq edən dairələrdir. Onları qıcıqlandıran budur ki, necə ola bilər ki,
hər yerdə böhran, hər yerdə problem, nümayiĢlər, polis ilə əhalinin toqquĢması, - indi bəzi Ģəhərlərdə bu ənənəvi
hal almıĢdır, - ancaq burada sakitlik, rahatlıq, inkiĢaf və xoĢ ovqat hökm sürür.
ĠnkiĢafımızı qəbul etməyən qüvvələr, insanlar, siyasətçilər var və biz onları tanıyırıq. Bunlara qoĢulmuĢ
yerli, antimilli qüvvələr, özünü müxalifət adlandıran, əslində, uzun illər antiazərbaycan mövqeyində dayanan və
Azərbaycana qarĢı kampaniya aparan qüvvələr vardır. Mən onlara qüvvə demərəm, elementlər, ünsürlər desəm
daha dəqiq olar, - bax, bunların simbiozu birləĢərək Azərbaycana qarĢı çox çirkin, yalan və böhtan üzərində
kampaniya aparmağa baĢlamıĢlar. Həm xarici, həm daxili mətbuatda qəsdən müəyyən təxribatların baĢ
verməsini onlar təĢkil etmiĢlər. Onlar üçün, yəni xüsusilə daxildəki bu elementlər üçün siyasi həyatda bir prinsip
var ki, Azərbaycan üçün nə qədər pisdirsə, onlar üçün bir o qədər yaxĢıdır. Yəni, Azərbaycanı ləkələmək,
Azərbaycan haqqında yanlıĢ məlumat yaymaq, erməni lobbisi ilə birləĢmək – bütün bunlar bizim gözümüzün
qabağında baĢ vermiĢ hadisələr idi. Əlbəttə, Azərbaycan xalqı bir daha açıq-aydın gördü ki, kim kimdir. Demək
olar ki, bütün Azərbaycan xalqı bu bir ay ərzində sevinc içində idi. Bu qədər qonaq gəlir, hər kəs istəyirdi ki, öz
ölkəsini təqdim etsin, tanıtdırsın, gözəl yerləri göstərsin. Antimilli qüvvələr isə xarici qonaqlara deyirdilər ki, siz
baxmayın ki, bura belə gözəldir, gəlin biz sizi kənara aparaq, siz görərsiniz ki, bura necə pisdir. Yəni, adamın
ağlına gəlmir ki, bu dərəcədə antimilli duyğularla yaĢayan insanlar burada ümumiyyətlə özləri üçün necə yer
tapa bilirlər?! Yəni, onlar üçün hər gün dərddir, hər gün faciədir. Bir yenilik görəndə üzülürlər, bir inkiĢaf
görəndə yasa batırlar. Bunlar doğrudan da, çox ağır bir psixoloji durumda olan insanlardır, özü də uzun illər
ərzində. Çünki Azərbaycanın inkiĢafı bu günün iĢi deyil. Bu, ardıcıllıqla gedən bir inkiĢafdır. 1990-cı illərin
ortalarından bu günə qədər hər il inkiĢaf, gözəllik, abadlıq - indi Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən birinə
çevrilibdir. Bunu biz demirik, xarici qonaqlar deyirlər. Bunlar üçün bu, daimi stressdir və yəqin ki, onların
məntiqsiz hərəkətləri illərcə yığılmıĢ bu stressin təzahürüdür. Çünki o hərəkətləri baĢqa cür izah etmək mümkün
deyildir.
“Eurovision”a qədər 20-ci Sahədə ayrılan yerdə üç mitinq keçirilmiĢdir. Mən bir daha demək istəyirəm
ki, onlar üçün ən məqbul yer 20-ci Sahədir və özləri də öz xoĢu ilə 20-ci Sahədə mitinqləri çox sakit Ģəkildə
keçirdilər. Heç kim onlara dəymədi. Amma görəndə ki, hər dəfə, - yəni üç dəfə belə yığıncaqlar keçirildi, -
oraya gələn insanların sayı getdikcə azalır, yeni taktikaya əl atdılar. ġəhərin mərkəzində qanunsuz piket, ya
mitinq keçirməklə xarici mətbuatın diqqətini cəlb etməyə cəhd etdilər. Bu, sırf təxribat xarakteri daĢıyan bir
addım idi. YaxĢı, “Eurovision” artıq qurtardı. Haradadır o piketlər, haradadır o mitinqlər?! Hacıbala Abutalıbov
onlara müraciət etsin və onları 20-ci Sahəyə dəvət etsin. “Eurovision” növbəti dəfə nə vaxt Azərbaycanda
keçiriləcək, biz bilmirik. Yəni, biz o qədər gözləyə bilmərik.
Bu, nə qədər gülməli olsa da, bir o qədər də acınacaqlıdır. Çünki doğrudan da öz xalqına, öz millətinə,
öz dövlətinə bu qədər mənfi münasibət bəsləyən insanlara bir ad vermək olar – milli satqınlar, xəyanətkarlar və
antimilli qüvvələr. Ancaq bütün bu cəhdlərə və bizə qarĢı bu çirkin kampaniyaya baxmayaraq, yenə də biz qalib
gəldik - Azərbaycan dövləti, Azərbaycan xalqı qalib gəldi. Çünki biz güclüyük. Bizim gücümüz xalqın
dəstəyidir və biz haqlıyıq. Haqlı qüvvə qalib gələndə o zaman ədalət zəfər çalır və əminəm ki, biz bundan sonra
da həmiĢə qalib gələcəyik!
“Xalq qəzeti”. - 2012.-12 iyul. - №152. - S. 1-4.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
158
Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonun Azərbaycana rəsmi səfəri
Ali ordenlərlə təltif olunma mərasimi
Bakı, 12 iyul (AzərTAc). Ġyulun 12-də Azərbaycan-Tacikistan sənədlərinin imzalanmasından sonra
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin və Tacikistan Respublikasının Prezidenti Emoməli
Rəhmonun ali ordenlərlə təltif olunma mərasimi keçirilmiĢdir.
Prezident Ġlham Əliyev Tacikistan dövlətinin baĢçısına Azərbaycanın ali mükafatı - “Heydər Əliyev”
ordenini, Prezident Emoməli Rəhmon isə Azərbaycan dövlətinin baĢçısına Tacikistanın ali mükafatı - “Ġsmoili
Somoni” ordenini təqdim etmiĢdir.
Mərasimdə çıxıĢ edən Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV dedi:
-Hörmətli Emoməli ġərifoviç!
Hörmətli dostlar!
Bu gün biz dövlətlərarası münasibətlərimizin inkiĢafının bir çox sahələrini müəyyənləĢdirəcək mühüm
sənədlər imzaladıq.
Bu gün biz əziz dostumuz, Tacikistan Respublikasının Prezidenti hörmətli Emoməli ġərifoviç Rəhmonu
ölkəmizdə qəbul edirik. Ġndi Emoməli ġərifoviçə Azərbaycan dövlətinin ali mükafatı, müstəqil Azərbaycanın ən
yüksək mükafatı olan “Heydər Əliyev” ordenini təqdim etmək istərdim.
Biz Emoməli ġərifoviçi görkəmli dövlət xadimi, bu gün dünyada böyük nüfuza malik olan, Tacikistan
və tacik xalqının ən çətin dövründə bu ölkəyə rəhbərlik etmiĢ, onu ağır vəziyyətdən, xaos və vətəndaĢ
müharibəsindən inkiĢaf və tərəqqi yoluna çıxaran insan kimi tanıyırıq.
Siz uzun illər ərzində qardaĢ Tacikistana çox uğurlu rəhbərlik edirsiniz. Sizin rəhbərliyiniz altında
respublikanızda böyük dəyiĢikliklər olmuĢdur. Sizin respublika inkiĢaf edir. Mən rəsmi səfərim zamanı
Tacikistanın inkiĢaf dinamikasını Ģəxsən görmüĢəm. Yaxın vaxtlarda yenidən Tacikistana səfər etmək,
danıĢıqlarımızı orada davam etdirmək niyyətindəyəm.
Biz Sizi həm də ölkəmizin dostu kimi tanıyırıq. Siz Azərbaycan dövlətinin dahi lideri Heydər Əliyevlə
fəal iĢləmisiniz. Çox cəhətdən məhz Sizin birgə fəaliyyətiniz sayəsində ikitərəfli əməkdaĢlığın bu cür səmərəli
formatını yaratmaq mümkün olmuĢdur. Mənim atam ilə birgə əsasını qoyduğunuz əməkdaĢlıq ənənələri bu gün
uğurla davam etdirilir.
Biz Sizi dövlətimizin və xalqımızın bütün problemlərinə həssaslıqla yanaĢan insan, Azərbaycanın dostu
kimi tanıyırıq. Sizə Azərbaycan dövlətinin yüksək mükafatını təqdim etmək, Sizə və qardaĢ tacik xalqına ən xoĢ
arzularımı, yeni uğurlar və firavanlıq diləyimi bildirmək imkanına görə çox məmnunam.
Prezident Ġlham Əliyev “Heydər Əliyev” ordenini Prezident Emoməli Rəhmona təqdim etdi.
X X X
Azərbaycan dövlətinin baĢçısı Ġlham ƏLĠYEV mükafat üçün minnətdarlığını bildirərək dedi:
- Əziz dost!
Mənim əməyimi belə yüksək qiymətləndirdiyinizə görə çox sağ olun. Sizə səmimi demək istəyirəm ki,
bundan sonra da ölkələrimiz və xalqlarımız arasında dostluq və qardaĢlıq münasibətlərini möhkəmlətmək üçün
var qüvvəmlə çalıĢacağam. Bu münasibətlərin çox böyük tarixi vardır. Xalqlarımız həmiĢə qardaĢlıq və anlaĢma
Ģəraitində yaĢamıĢlar.
Bu gün biz iki müstəqil dövlət kimi yenə bir yerdəyik, əməkdaĢlığın möhkəmləndirilməsi və regional
təhlükəsizlik kimi mühüm məsələləri yenə birlikdə həll edirik.
Mən qardaĢ Tacikistan ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin uğurla inkiĢaf etməsi üçün bundan sonra
da əlimdən gələni edəcəyəm.
Bu ali mükafata görə bir daha sağ olun.
Prezident Emoməli RƏHMON: Sağ olun!
“Xalq qəzeti”. - 2012.-13 iyul. - № 153. - S. 2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
159
Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonun Azərbaycana rəsmi səfəri
Azərbaycan və Tacikistan prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər
Bakı, 12 iyul (AzərTAc). Ġyulun 12-də ali ordenlərin təqdim edilməsi mərasimi baĢa çatdıqdan sonra
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Tacikistan Respublikasının Prezidenti Emoməli
Rəhmon mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı
-Hörmətli cənab Prezident!
Əziz Emoməli ġərifoviç!
Əziz qonaqlar, dostlar!
Bu gün mən Tacikistan Respublikasının Prezidenti möhtərəm Emoməli ġərifoviçi ölkəmizdə bir daha
ürəkdən salamlayıram.
Tacikistan Prezidentinin rəsmi səfəri bizim ikitərəfli münasibətlərin tarixində mühüm hadisədir. Bu,
Tacikistan Prezidentinin ikinci rəsmi səfəridir. Özlüyündə bu fakt ölkələrimiz arasında münasibətlərin
səviyyəsinin göstəricisidir. Bizi tarix birləĢdirir, bizi bu günümüz birləĢdirir. Mənə çox xoĢdur ki, müstəqillik
illəri ərzində ölkələrimiz böyük dostlara, tərəfdaĢlara çevrilmiĢlər, beynəlxalq arenada fəal qarĢılıqlı əlaqə
saxlayır, konkret siyasi və iqtisadi əməkdaĢlıq məsələlərini həll edirlər.
Müstəqil dövlətlərimiz arasında münasibətlərin təməli hörmətli Emoməli ġərifoviç Rəhmon və
Azərbaycan Prezidenti Heydər Əlirza oğlu Əliyev tərəfindən qoyulmuĢdur. Bu gün uğurla inkiĢaf edən
münasibətlərin əsası məhz onların rəhbərliyi ilə yaradılmıĢdır. Xalqlarımız arasında dostluq və qardaĢlıq
ənənələri davam edir, möhkəmlənir, yeni formalar kəsb edir. Biz beynəlxalq qurumlarda fəal qarĢılıqlı əlaqə
saxlayır, bir-birimizi qarĢılıqlı dəstəkləyirik.
Mən bu gün Emoməli ġərifoviçə Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilərkən onun
namizədliyini dəstəklədiyinə görə artıq təĢəkkür etmiĢəm, Tacikistan Prezidentinə hamınızın qarĢısında bir daha
təĢəkkür etmək istəyirəm. Biz bu dəstəyi çox yüksək qiymətləndiririk, bu dəstək bizə çox kömək etdi. Mən onu
da demiĢəm ki, biz Təhlükəsizlik ġurasının üzvü kimi Tacikistan tərəfindən irəli sürüləcək bütün təĢəbbüsləri
dəstəkləyəcəyik. Biz Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı çərçivəsində də əməkdaĢlıq edirik, MDB-də, ĠƏT-də bir-
birimizi dəstəkləyirik. BaĢqa sözlə desək, beynəlxalq baxımdan harmoniya və qarĢılıqlı dəstək vardır.
Bu gün konkret iqtisadi əməkdaĢlıq layihələri müzakirə edilmiĢ, iqtisadi əlaqələrin fəallaĢdırılmasına dair yeni
təĢəbbüsləri və təklifləri qısa müddətdə hazırlamaq üçün nümayəndə heyətlərinin müvafiq üzvlərinə tapĢırıqlar
verilmiĢdir. Bunlar energetika, iqtisadiyyat, sənaye, habelə investisiya məsələlərinə aiddir. Yəni, bütün müvafiq
göstəriĢlər verilmiĢdir və mən əminəm ki, bu göstəriĢlər həyata keçiriləcək, görülən tədbirlər nəticəsində
ölkələrimiz arasında əmtəə dövriyyəsini qısa müddətdə xeyli, ola bilsin ki, dəfələrlə artırmağa nail olacağıq.
Ġqtisadi əməkdaĢlıq məsələlərini fəal həll etmək üçün yaxĢı imkanlar, ən baĢlıcası, siyasi iradə vardır. Bunların
köməyi ilə ölkələrimiz bir-birinə daha yaxın olacaq, daha sıx qarĢılıqlı fəaliyyət göstərəcəklər, beləliklə
mövqelərimiz möhkəmlənəcəkdir. Mərkəzi Asiyada Tacikistan, Xəzər və Qafqaz regionunda Azərbaycan
regional məsələlərdə mühüm rol oynayır və biz səylərimizi birləĢdirməklə daha böyük uğurlar qazana bilərik.
Mən hörmətli Emoməli ġərifoviçə bizim layihələr barədə, ilk növbədə Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi
barədə məlumat vermiĢəm. Bu yol region ölkələrinə yüklərini daĢımaq üçün yeni, səmərəli, qənaətli, sərfəli
yollar açmaq imkanı yaradacaq, həmçinin regional inteqrasiyaya kömək edəcəkdir. Biz bir sıra baĢqa konkret
layihələri müzakirə etdik, göstəriĢlər verildi və mən əminəm ki, həmin göstəriĢlərin hamısı reallaĢacaqdır.
Bizim humanitar sahədə əməkdaĢlığımız həmiĢə qarĢılıqlı maraq, qarĢılıqlı hörmət ilə fərqlənmiĢdir.
Xalqlarımızın mədəniyyəti, ənənələri, həyat tərzi bir-birinə yaxındır və əlbəttə, mədəni sahədə mübadilə xüsusi
əhəmiyyət kəsb edir. Bu gün imzalanmıĢ, o cümlədən humanitar xarakterli – təhsil, mədəniyyət sahəsində
mühüm sənədlər xalqlarımızı daha da yaxınlaĢdıracaq, biz daha sıx ünsiyyət saxlayacaq, daha sıx dostluq
edəcəyik.
Hörmətli Prezidenti ölkəmizdə bir daha salamlamaq istəyirəm. Bizim dəvətimizi qəbul edərək
Azərbaycana gəldiyinə görə ona təĢəkkür etmək, bütün qardaĢ Tacikistan xalqına yeni uğurlar və firavanlıq
arzulamaq istəyirəm. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-13 iyul. - № 153. - S. 3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
160
Hacıqabul rayonunda ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin təməli qoyulmuĢdur
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Hacıqabul, 16 iyul (AzərTAc). Ġyulun 16-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev
Hacıqabulda ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin təməlqoyma mərasimində iĢtirak etmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin planını və texniki göstəricilərini əks etdirən stendlərə
baxdı.
“Azərsu” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Qorxmaz Hüseynov Prezident Ġlham Əliyevə məlumat
verdi ki, Kür-Bakı su kəmərlərindən biri ilə nəql edilən su Hacıqabul, ġirvan, Salyan, Neftçala və Biləsuvar
Ģəhərlərinin, həmçinin Salyanda 41, Neftçalada 44, Biləsuvarda 23, Sabirabadda 13 – ümumilikdə 121 kəndin
tələbatının ödənilməsinə yönəldiləcəkdir. Ümumilikdə, ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin istismara verilməsi ilə
470 min insan keyfiyyətli və fasiləsiz su ilə təmin olunacaqdır. Magistral kəmərin çəkiliĢi ilə yanaĢı, hər bir
Ģəhərdə içməli su və kanalizasiya Ģəbəkəsi müasir standartlara uyğun yenidən qurulacaq, çirkab sularını
təmizləyən qurğu inĢa ediləcəkdir. Layihəyə uyğun olaraq ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin inĢası 2013-cü ilin
sonuna qədər yekunlaĢacaqdır.
Bildirildi ki, hazırda Kür çayından götürülən içməli su SSRĠ dövründə inĢa olunmuĢ qurğuda
təmizlənərək ġirvan Ģəhərinə günün bütün saatlarında, Salyan Ģəhərinə sutka ərzində 5-7 saat, Neftçala Ģəhərinə
isə sutka ərzində 10 saat verilir. Biləsuvar Ģəhərinin sakinləri isə Əzizbəyov adına kanaldan götürülən su ilə
sutkada cəmi 6 saat təmin edilirlər. Hacıqabul Ģəhərinə içməli su Kür Sutəmizləyici Qurğular Kompleksindən
verilir və istehlakçılar sutkada 14 saat su ilə təchiz olunurlar.
Sonra Azərbaycan Prezidenti ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin təməlini qoydu.
Dövlətimizin baĢçısı su kəmərinin tikintisində istifadə olunacaq inĢaat materiallarına və avadanlığa
baxdı.
Diqqətə çatdırıldı ki, bu layihə çərçivəsində 600-1200 millimetr diametrli borulardan 170 kilometr uzunluğunda
magistral xəttin inĢası planlaĢdırılır. Layihəyə uyğun olaraq, magistral kəmərin Salyan Ģəhərinə qədər olan
hissəsi polad borulardan, buradan Neftçala və Biləsuvara qədər olan hissəsi isə polietilen borulardan
çəkiləcəkdir. Həmin ərazilərin fasiləsiz su təchizatını təmin etmək üçün ġirvan və Salyan Ģəhərlərinin
yaxınlığında anbar komplekslərinin inĢası da nəzərdə tutulur.
Azərbaycan Prezidenti mərasimdə çıxıĢ etdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Əziz dostlar! Bu gün ölkəmizin həyatında çox əlamətdar bir gündür. Bu gün biz yeni böyük su
layihəsinin təməl daĢını qoyduq. Bu münasibətlə mən sizin hamınızı ürəkdən təbrik edirəm.
Bu layihənin çox böyük əhəmiyyəti vardır. Bildiyiniz kimi, son illər ərzində ölkəmizdə su və kanalizasiya
layihələri icra edilir, bu proses geniĢ vüsət almıĢdır. Vəzifə qoyulmuĢdur ki, bir neçə ildən sonra Azərbaycanın
bütün su və kanalizasiya layihələri baĢa çatsın. Buna böyük ehtiyac var idi. Çünki bildiyiniz kimi, bölgələrdə
ümumiyyətlə su qıtlığı daim hökm sürürdü, kanalizasiya layihələri ümumiyyətlə yox idi. Ancaq görülmüĢ
tədbirlər nəticəsində və qəbul edilmiĢ proqramlar çərçivəsində bu layihələrin icrası nəzərdə tutulur.
ġirvan-Muğan su kəməri də bu böyük proqramın tərkib hissəsidir. Bu gün təməl daĢını qoyduğumuz layihə
əminəm ki, gələn ilin sonuna qədər baĢa çatacaq və beləliklə, altı rayonun su problemi demək olar ki, həll
olunacaqdır. Bu layihə Hacıqabul, ġirvan, Biləsuvar, Neftçala, Salyan və Sabirabad rayonlarının 121 kəndini və
beĢ Ģəhərini əhatə edəcəkdir. Beləliklə, bu layihənin və digər bölgələrdə su layihələrinin icra edilməsi
nəticəsində uzun illər problem olaraq qalan su məsələsi öz həllini tapacaqdır. Beləliklə, Azərbaycan yeni
mərhələyə qədəm qoyacaqdır. Çünki ölkəmizdə gedən geniĢ quruculuq, abadlıq iĢləri bütün sahələri əhatə edir.
Bu iĢlərin içərisində infrastruktur layihələri birinci yerdədir və son illərdə bu istiqamətdə böyük iĢlər
görülmüĢdür. Demək olar ki, bizim indi enerji potensialımız xeyli dərəcədə artmıĢdır və biz nəinki özümüzü
təmin edirik, eyni zamanda, elektrik enerjisini ixrac edirik. Bizdə yaranan enerji gücləri imkan verir ki, öz enerji
təhlükəsizliyimizi tam Ģəkildə təmin edək və gələcəkdə daha böyük həcmdə enerji ixrac edək. Hazırda ġirvan
Ģəhərində tikilməkdə olan “Cənub” elektrik stansiyasının bu il iĢə düĢməsindən sonra enerji potensialımızın
artırılmasına yeni təkan veriləcəkdir. Biz indi yeni elektrik xətlərinin çəkiliĢi ilə gələcəkdə elektrik enerjisini
ixrac etmək üçün yeni imkanlara malik olacağıq.
Ölkəmizdə qazlaĢdırma layihələri icra edilir. Vəzifə qoyulmuĢdur ki, gələn ilin sonuna qədər
Azərbaycanda qazlaĢdırma 95 faizə çatsın. Ucqar dağ kəndləri istisna olmaqla bütün qalan kəndlərə təbii qazın
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
161
verilməsi nəzərdə tutulur. Bu altı rayonda 100 faiz qazlaĢdırma gələn ilin sonuna qədər baĢa çatmalıdır. Kənd
yollarının tikintisi ilə bağlı ciddi tədbirlər görülür. Prezidentin Ehtiyat Fondundan ən çox ayrılan vəsait məhz
kənd yollarının tikintisinə yönəldilir. Bu da təbiidir. Çünki kəndlərdə yollar, onların vəziyyəti bizi qane edə
bilməz və biz yeni müasir asfalt yolların tikilməsi ilə bu böyük problemi də həll etmiĢ oluruq. Yenə də bu
məsələnin həlli üçün konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir, müddət müəyyən edilmiĢdir və əminəm ki, gələn ilin
sonuna qədər əksər kəndlərdə yeni yollar çəkiləcək və bu proses bundan sonra da davam edəcəkdir. Elə
etməliyik ki, Azərbaycanda bütün kəndlərdə yaxĢı yollar olsun. Yəni, bu böyük layihələr əslində Azərbaycanda
mövcud olan infrastrukturun yeniləĢdirilməsi məqsədini daĢıyır. Bunların içində su və kanalizasiya problemləri
xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Çünki su həyat, inkiĢaf deməkdir, kənd təsərrüfatının inkiĢafı, insanların sağlamlığı
deməkdir.
Həm Bakıda, həm bölgələrdə müasir standartlara cavab verən yeni su xətləri insanların sağlamlığına da
böyük dəstək olacaqdır. Azərbaycan əhalisinə verilən və veriləcək su Ümumdünya Səhiyyə TəĢkilatının
standartlarına uyğun olmalıdır.
Bakını içməli su ilə təmin etmək üçün Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri artıq istismara verilmiĢdir və bu
kəmərin fəaliyyəti nəticəsində su ilə təchizat xeyli dərəcədə yaxĢılaĢdırılmıĢdır. Bakı qəsəbələrində bu layihə
icra edilir və bəzi qəsəbələrdə artıq 24 saat fasiləsiz su verilir. Eyni yanaĢma bölgələrdə də tətbiq edilir. Mən
istəyirəm ki, hər bir yerdə, hər bir Ģəhərdə, hər bir kənddə 24 saat fasiləsiz su verilsin. Bu gün baĢladığımız
layihə bu bölgənin su ilə təminatını xeyli dərəcədə yaxĢılaĢdıracaqdır. Bu yeni imkanlardan istifadə edəcək
insanların sayı 470 mindir. Nəzərə alsaq ki, Kür-Araz boyu yerləĢən çaylarda modul tipli təmizləyici qurğular
quraĢdırılır və artıq 200-dən çox kənddə bu qurğular quraĢdırılıbdır, 400 mindən artıq əhali artıq təmiz, içməli
su ilə təmin edilir, bu layihələrin nə qədər böyük əhəmiyyəti olduğunu görmək mümkündür.
Mən Ģübhə etmirəm ki, qarĢımıza qoyduğumuz bütün vəzifələr vaxtında və keyfiyyətlə icra ediləcəkdir. Bunu
demək üçün əsas vardır. Çünki ölkəmiz yeniləĢir, müasirləĢir. Ölkəmizdə dövlət xətti ilə həyata keçirilən bütün
layihələr ekspertizadan keçirilir. Onların müasir standartlara cavab verməsi üçün lazımi tədbirlər görülür.
Bizim valyuta ehtiyatlarımız artır, maddi imkanlarımız geniĢlənir. Texniki imkanlar da geniĢlənir. Bu da çox
vacibdir. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycanda infrastruktur layihələrində iĢtirak edən Ģirkətlərin mütləq əksəriyyəti
yerli Ģirkətlərdir. Hələ bir neçə il bundan əvvəl biz daha çox xarici Ģirkətlərə müraciət edirdik. Onların dəstəyinə
ehtiyac var idi. Ancaq yeni kadrların hazırlanması, bu sahədə dövlət siyasətinin aparılması nəticəsində yeni
Ģirkətlər, yəni Azərbaycan Ģirkətləri artıq bu iĢləri görür. Bunun çox böyük mənası vardır. Çünki birincisi, iĢ
yerləri yaradılır, ikincisi, yerli Ģirkətlər böyüyür, daha çox vəsait əldə edir, vergilər ödəyir. Dövlət xətti ilə icra
edilən layihələrə Azərbaycan Ģirkətlərinin cəlb edilməsi bu prosesi daha da stimullaĢdırır. Dövlət tərəfindən özəl
sektora göstərilən dəstək, eyni zamanda, maddi dəstək, yerli Ģirkətlərin Azərbaycanda icra edilən layihələrə cəlb
edilməsi prosesi bütün bu yeni reallıqları təmin edir. Yəni, bizim texniki imkanlarımız, peĢəkar kadrlarımız
vardır. Dövlət Ģirkətlərində yeni, müasir standartlara keçid mərhələsi də çox uğurla gedir. Çünki bu da çox
vacibdir. Bizim Ģirkətlərimiz, xüsusilə dövlət Ģirkətlərimiz dünya standartlarına cavab verməlidir. Hazırda biz
bunu görürük və əminəm ki, bu layihənin icrası da uğurlu olacaq və uzun illər bundan sonra bu altı rayon və
digər rayonlar davamlı, dayanıqlı içməli su ilə təmin ediləcəklər. Onu da qeyd etməliyəm ki, bu layihə ehtiyatla
icra edilir. Çünki əhalinin artımı nəzərə alınmaqla suyun verilmə həcmi 2035-ci ilə hesablanıbdır. Yeni xətlərin
çəkilməsi, yeni texniki tədbirlərin görülməsi nəticəsində 2035-ci ildən sonra da bütün bu bölgələr su ilə təmin
ediləcəkdir.
Azərbaycanın inkiĢafı bu istiqamətdə uğurla gedir, hər bir istiqamətdə uğurla gedir. Bizim gördüyümüz
iĢlərin təməlində Azərbaycan vətəndaĢının zəhməti dayanır və biz bütün bu uğurları öz hesabımıza əldə edə
bilmiĢik. Biz iqtisadi islahatlar, uğurlu enerji siyasəti aparmaqla müstəqil siyasətimizi təmin edə bilmiĢik.
Ġqtisadi sahədə müstəqillik siyasi sahədə müstəqilliyi Ģərtləndirir və bu gün Azərbaycanın iqtisadi vəziyyəti çox
müsbətdir.
Bizim valyuta ehtiyatlarımız artır, dövlət büdcəsindən maliyyələĢən layihələr, o cümlədən infrastruktur
layihələri ölkəmizi irəliyə aparır. Ġqtisadi sahədə gördüyümüz iĢlər özəl sektorun inkiĢafına səbəb olur və
hazırda ölkə iqtisadiyyatının 83 faizi özəl sektorda formalaĢır. Sosial siyasət çox fəal aparılır. Bu layihə, eyni
zamanda, Azərbaycan dövləti tərəfindən aparılan sosial siyasətin təzahürüdür. Çünki bu layihə böyük vəsait
tələb edir və bu vəsait heç vaxt suyun tarifləri ilə tam Ģəkildə geri qayıtmayacaqdır. Yəni bu layihənin iqtisadi
səmərəsi çox aĢağıdır. Biz buna bu prizmadan yanaĢmırıq. Çünki bu layihə sırf sosial məna, sosial xarakter
daĢıyır - insanları təmiz içməli su ilə təmin edək və beləliklə, bu ciddi problemi həll edək.
Sosial siyasət bizim siyasətimizin ayrılmaz hissəsidir. Mən dəfələrlə demiĢəm ki, biz bazar iqtisadiyyatı
prinsiplərinə sadiqik və Azərbaycanın uğurları bunun əyani sübutudur. Ancaq bununla bərabər, biz güclü sosial
siyasət aparılmadan inkiĢaf edə bilmərik. Çünki bizim bütün iĢimizin mərkəzində, təməlində Azərbaycan
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
162
vətəndaĢı dayanır və Azərbaycan vətəndaĢının rahat, rifah içində yaĢaması bizim baĢlıca borcumuzdur. Ona
görə sosial siyasətin aparılması müxtəlif istiqamətlərdə özünü büruzə verir – bu layihələrin icra edilməsində,
kənd yollarının tikintisində, qazlaĢdırma layihələrinin həyata keçirilməsində, sosial ödəmələrin, əmək haqqının,
pensiyaların artırılmasında, sovet dövründən qalmıĢ əmanətlərə kompensasiya verilməsində, ünvanlı sosial
proqramın icra edilməsində. Bu siyahını davam etdirmək olar. Azərbaycan o nadir ölkələrdəndir ki, hətta
böhranlı illərdə sosial proqramları ixtisar etməmiĢ, əksinə onları artırmıĢdır.
Ġndi Avropada hökm sürən və hələ sonu çatmayan iqtisadi və maliyyə böhranı davam edir. Bu böhranın
ikinci dalğası baĢlanmıĢdır. Artıq böyük ölkələr də bu çətinliklərlə üzləĢirlər - sosial ödəmələr, iĢ yerləri, büdcə
xərcləri ixtisar edilir. Ancaq biz Azərbaycanda bunun tam əksini görürük. Bu böhranlı illərdə biz sovet
dövründən qalan əmanətlərin kompensasiyasına baĢlamıĢıq. Yəni, bu, böyük layihədir, böyük iqtisadi və
maliyyə resursları tələb edən layihədir.
Bu böhranlı illərdə infrastruktur layihələrinə daha da böyük diqqət göstərilir. Dövlət büdcəsinin xərcləri
daha da artırılır. Bizim ümumi xərclərimiz artır. Yəni, bu gün Azərbaycan reallıqları bundan ibarətdir. Ġndiki
reallıqlarımızın baĢlıca səbəbi odur ki, biz öz hesabımıza yaĢamıĢıq, borc almamıĢıq. Bizim dövlət borcumuz
ümumi daxili məhsulda cəmi yeddi faiz təĢkil edir. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrdə bu, hətta 100 faizi də keçir, 80 faiz
olan yerlərdə hesab olunur ki, orada dövlət borcu yaxĢı səviyyədədir. Bizdə isə yeddi faizdir. Biz ayağımızı
yorğana görə uzatmıĢıq və bu yanaĢma hər yerdə olmalıdır – ailədə, siyasətdə, iqtisadi islahatların
aparılmasında. Ona görə biz özümüzü tam əmin və rahat hiss edirik.
Valyuta ehtiyatlarımız ildən-ilə artır, enerji layihələrimiz bizə imkan verir ki, bundan onilliklər sonra da
Azərbaycanı inkiĢaf yolu ilə irəliyə aparaq. Güclü sosial layihələrin icrası imkan verir ki, insanları ən çox
narahat edən məsələlər həllini tapsın. Onların içərisində su layihəsi birinci yerdədir. Odur ki, bu gün
toplaĢdığımız mərasimdə baĢlanan layihəyə çox böyük önəm verilir və ona görə də biz bu gün təməl daĢını
böyük təntənə ilə qoyuruq. Çünki bu layihə doğrudan da ölkəmizdə gedən proseslərin əyani təzahürüdür.
ĠnkiĢaf, sosial siyasətin aparılması, iqtisadi islahatların davam etdirilməsi və öz hesabımıza yaĢamağımız bu gün
Azərbaycan reallıqlarıdır. Mən tam əminəm ki, qarĢıda duran bütün vəzifələr uğurla icra ediləcəkdir.
Bu yaxınlarda bu ilin birinci altı ayının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunları müzakirə edildi. Bütün statistik
göstəricilər yüksək səviyyədədir. Ġlin sonuna qədər bütün proqramlar və infrastruktur layihələri həllini
tapacaqdır. Beləliklə, biz bundan sonra da yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəyik.
2004-cü ildə bizim tərəfimizdən irəli sürülmüĢ, bu gün uğurla icra edilən regionların sosial-iqtisadi
inkiĢafı Dövlət Proqramının uğurlu icrası Azərbaycanı hərtərəfli inkiĢaf etdirmək üçün əsas alət idi və
bölgələrin inkiĢafı, bölgələrdə yeni iĢ yerlərinin, yeni müəssisələrin yaradılması artıq bir ənənəyə çevrilibdir.
Elə həftə keçmir ki, hansısa yeni müəssisə, yeni istehsal sahələri yaradılmasın, yeni iĢ yeri açılmasın. Budur,
Azərbaycan reallıqları. Bir daha demək istəyirəm ki, bu reallıqları biz təmin etmiĢik, Azərbaycan xalqı öz
zəhməti ilə və Azərbaycan dövləti öz müstəqil siyasəti ilə.
Mən bu gün sizi bir daha ürəkdən salamlamaq istəyirəm. Bu gün burada altı rayonun nümayəndələri
toplaĢmıĢlar. XahiĢ edirəm, mənim səmimi salamlarımı yaĢadığınız rayonların sakinlərinə çatdırasınız. Əminəm
ki, gələn ilin sonuna qədər bütün altı rayonda gözəl mərasimlər keçiriləcəkdir və bu altı rayona təmiz içməli
suyun verilməsi mərasimində sizinlə birlikdə iĢtirak edəcəyik.
Bir daha sizi təbrik edirəm.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-17 iyul. - № 156. - S. 1-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
163
Londonda XXX Yay Olimpiya Oyunları çərçivəsində “Azərbaycan günü” keçirilmiĢdir
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 29 iyul (AzərTAc). Ġyulun 28-də Londonda XXX Yay Olimpiya Oyunları çərçivəsində
“Azərbaycan günü” keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva mərasimdə iĢtirak
etmiĢlər.
Dövlətimizin baĢçısı mərasimdə çıxıĢ etdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Əziz dostlar!
Hörmətli xanımlar və cənablar!
Bu gün sizin hamınızı “Azərbaycan günü”ndə salamlamaq istəyirəm. Bu axĢam bizimlə olduğunuza görə
sizə çox minnətdaram. Burada olmağımızdan və belə bir möhtəĢəm tədbirdə iĢtirakımızdan çox fərəhlənirik.
Mən bizi qəbul edən Britaniya tərəfinə də gördüyü bütün hazırlıq iĢlərinə görə təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm.
Azərbaycan müstəqil ölkə kimi artıq beĢinci dəfədir ki, Yay Olimpiya Oyunlarında iĢtirak edir və biz hər dəfə
irəliyə doğru addımlar atırıq. Qazandığımız birinci medal 1996-cı ildə Atlantada oldu. Həmin vaxt bizim
komanda yalnız bir medal qazana bildi. Sonra 2000-ci ildə Sidneydə üç, 2004-cü ildə Afinada beĢ, 2008-ci ildə
isə Pekində yeddi medal qazanıldı. Əlbəttə, biz hamımız istəyirik ki, bu ənənə davam etsin. Hamımız ümid
edirik ki, idmançılarımız ölkəmizi layiqincə təmsil edəcəklər və yarıĢlar zamanı bayrağımız qaldırılacaqdır.
Fürsətdən istifadə edərək dünyanın bütün atletlərinə uğurlar və xoĢbəxtlik arzulayıram.
Azərbaycan zəngin tarix, böyük adət-ənənələr ölkəsidir. Lakin müstəqil ölkə kimi biz dünyanın siyasi
xəritəsində yalnız 20 ildir ki, mövcuduq. Bu illər dəyiĢikliklər, islahatlar dövrü olub. Bu illər göstərir ki,
Azərbaycan müstəqil ölkə kimi uğurla inkiĢaf edir. Əldə etdiyimiz nailiyyətlər məhz xalqımızın istedadı
sayəsində mümkün olub. Ġyirmi il öncə bizim öz dövlətimiz yox idi, demokratik təsisatlarımız, bazar
iqtisadiyyatı mövcud deyildi. Bu gün Azərbaycan regionda möhkəm mövqelərə malik olan ölkədir,
dövlətçiliyimiz çox güclüdür. Biz demokratik islahatlara, bazar iqtisadiyyatına sadiqik. Ġyirmi il ərzində əldə
etdiyimiz ən böyük nailiyyətlərdən biri Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilməsi oldu.
Dünyanın ən ali beynəlxalq təĢkilatı hazırda bizim iĢtirakımızla fəaliyyət göstərir. Namizədliyimizə səs verən
155 ölkə sözün əsl mənasında göstərdi ki, bu 20 ildə biz dünyanın diqqətini cəlb edə bildik, bir çox ölkələrlə
dostluq və qarĢılıqlı etimad münasibətləri qurduq.
Bu gün Azərbaycana hörmətlə yanaĢırlar və ölkəmiz nəinki regionda, o cümlədən dünyanın qlobal
iĢlərində öz rolunu oynayır. Biz çox böyük iqtisadi dəyiĢikliklərə nail olduq və iqtisadiyyatımız dünyada ən
sürətlə artan iqtisadiyyatdır. Bizim iqtisadiyyatımız görünməyən dərəcədə artım tempi nümayiĢ etdirdi və son
səkkiz ildə üç dəfə artdı. Ölkəmizdə dəyiĢikliklərin edilməsi, güclü iqtisadiyyatın qurulması üçün bir çox səylər
göstərildi. Ölkəmiz sabitdir, xalqımızın güzəranı yaxĢıdır. Eyni zamanda, Azərbaycan bütün dinlərin və
millətlərin nümayəndələrinin sülh Ģəraitində birgə yaĢamasının nümunəsi ilə tanınır. Təsadüfi deyildir ki,
ölkəmizdə sülh və əməkdaĢlıq iĢinə xidmət edən çoxsaylı beynəlxalq tədbirlər keçirilir.
Biz, həmçinin ölkəmizdə idmanın inkiĢafına və Olimpiya hərəkatına böyük diqqət yetiririk. Müasir idman
infrastrukturunun yaradılmasına çoxlu sərmayələr yatırılır. Son 12 ildə bütün ölkə üzrə 34 Olimpiya mərkəzi
tikilib istifadəyə verilib və bu proses davam edir. Bu il Azərbaycanda “Ġdman ili” elan edilib. Bu, həmçinin
Azərbaycanda idmanın inkiĢafına və Olimpiya hərəkatına göstərilən diqqəti bir daha nümayiĢ etdirir. Biz tarixdə
bu oyunlarda 53 atletdən ibarət ən böyük komanda ilə iĢtirak etməkdən fərəhlənirik. Bu, həm də onu göstərir ki,
idmana qoyulan sərmayə və idmanın, Olimpiya hərəkatının təĢviq edilməsinə yönələn dövlət siyasəti yaxĢı
nəticələr verir.
Əminəm ki, biz bu oyunlarda uğurla iĢtirak edəcəyik. Bu yarıĢlar özümüzü təqdim etmək üçün daha bir
fürsətə çevriləcəkdir.
Bu gün nailiyyətlərimizə həsr olunan kiçik təqdimat - bəzi fotoĢəkillər, ölkəmizin inkiĢafı ilə bağlı
videotəqdimat olacaqdır. Əminəm ki, bu tədbirdə iĢtirak edən insanların əksəriyyəti artıq Azərbaycanda olub.
Qonaqlarımız arasında Azərbaycanda olmayanları isə ölkəmizə səfərə dəvət edirəm.
Onu da bildirmək istəyirəm ki, idman və Olimpiya hərəkatı mənim həyatımın bir hissəsidir. Böyük fərəh hissi
ilə qeyd edirəm ki, artıq 15 ildir mən Olimpiya ailəsinin üzvüyəm. On beĢ il əvvəl mən Azərbaycan Milli
Olimpiya Komitəsinin prezidenti seçildim. Ondan altı il sonra isə ölkə Prezidenti seçildim. Buna görə də adətən
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
164
deyirəm ki, mən idmanı və Olimpiya hərəkatını ölkə rəhbərliyi səviyyəsində təmsil edirəm. Bu illər uğur,
dəyiĢiklik, inkiĢaf, iĢə sadiqlik illəri oldu. Bu gün Azərbaycanda idmançı olmağın böyük mənası vardır. Ġdmanın
inkiĢafı və idmançılara qayğının göstərilməsi ilə bağlı dövlət siyasətimiz vardır. Biz müasir idman
infrastrukturuna böyük sərmayələr qoymuĢuq. Bu gün Azərbaycanda çoxlu beynəlxalq idman tədbirləri, o
cümlədən Avropa və dünya çempionatları keçirilir. Əminəm ki, gələcəkdə Azərbaycanda qonaqlarımızın, o
cümlədən atletlərin və turistlərin sayı çox olacaq, bununla da biz dostluğumuzu və əməkdaĢlığımızı davam
etdirəcəyik.
Olimpiya oyunları nadir beynəlxalq hadisədir. Bu zaman bütün dünyadan gələn insanlar görüĢürlər,
atletlər öz aralarında ədalətli Ģəkildə, tərəfdaĢlıq ruhunda yarıĢırlar, rəqabət yalnız idman arenası ilə yekunlaĢır.
Bu, idmanla siyasət arasında ən böyük fərqdir.
Biz oyunlarda iĢtirak etməkdən çox fərəhlənirik. Mən bir daha bütün komandaların idmançılarına uğurlar,
dünya xalqlarına xoĢbəxtlik və çiçəklənmə arzulayıram. Çox sağ olun.
X X X
Tədbirin keçirildiyi zal Azərbaycanın mədəniyyətini, idman tarixini özündə əks etdirən fotostendlərlə
bəzədilmiĢdi. Ölkəmizdə idmanın inkiĢafına dövlət səviyyəsində göstərilən qayğı iri monitorlarda ön plana
çıxarılmıĢdı. Bununla yanaĢı, dövlətimizin baĢçısı, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyevin
idmançılarla görüĢlərindən, ölkəmizdə olimpiya idman komplekslərinin açılıĢ mərasimlərindən hazırlanan
videogörüntülər də nümayiĢ etdirilirdi.
“Azərbaycan günü”nə dəvət olunan rəsmi Ģəxslər, beynəlxalq idman ictimaiyyətinin nümayəndələri
Prezident Ġlham Əliyev ilə söhbətlərində bir daha ölkəmizdə idmana və Olimpiya hərəkatına göstərilən diqqət
və qayğını yüksək qiymətləndirdilər. Onlar bu sahənin inkiĢafının ölkəmizdə dövlət siyasətinin mühüm
prioritetlərindən biri elan edilməsinin təqdirəlayiq hal olduğunu söylədilər. Bildirildi ki, getdikcə güclənən və
iqtisadi cəhətdən inkiĢaf edən Azərbaycanın bu sahədə uğurlarını artırması ölkəmizin dünyada idman məkanı
kimi tanınmasına geniĢ imkanlar açır.
Tədbirin gediĢində Prezident Ġlham Əliyev XXX Yay Olimpiya Oyunlarında iĢtirak edən
idmançılarımızla görüĢdü, onlara xeyir-dua verdi, uğurlar və qələbə əzmi arzuladı.
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 31 iyul. - № 168. - S. 1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
165
ġeyxülislam müqəddəs Ramazan ayı münasibətilə iftar süfrəsi açmıĢdır
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev iftar mərasimində iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 15 avqust (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, avqustun 14-də Qafqaz Müsəlmanları Ġdarəsinin sədri
Ģeyxülislam AllahĢükür PaĢazadə müqəddəs Ramazan ayı münasibətilə yeni iqamətgahında iftar süfrəsi
açmıĢdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev iftar mərasimində iĢtirak etmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
-Hörmətli Ģeyx həzrətləri.
Hörmətli din xadimləri.
Xanımlar və cənablar.
Mən sizin hamınızı ürəkdən salamlayıram. Müqəddəs Ramazan ayında bizim görüĢlərimiz artıq gözəl
ənənəyə çevrilibdir. Bu ənənəni ulu öndər Heydər Əliyev və Ģeyx həzrətləri qoymuĢlar. Bu ənənə davam
etdirilir. Mən hər il böyük məmnuniyyətlə Ģeyx həzrətlərinin iftar süfrəsində iĢtirak edirəm.
Bugünkü görüĢümüzdə ġimali Qafqaz müftilərinin iĢtirakı xüsusi əhəmiyyət daĢıyır. Mən qardaĢlarımızı
səmimiyyətlə salamlayıram. Onlar Azərbaycana tez-tez gəlirlər. Hər dəfə gələndə çalıĢırıq ki, görüĢək, bir yerdə
olaq. Onlar bizim tədbirlərimizdə iĢtirak etmiĢlər. Təzəpir məscidinin, Əjdərbəy məscidinin yenidənqurmadan
sonra açılıĢlarında iĢtirak etmiĢlər. Gələcəkdə Ġmamzadə dini-tarixi kompleksinin bərpasından və Azərbaycanın
ən qədim məscidi olan ġamaxı məscidinin əsaslı təmirdən sonra açılıĢında da biz onları görməyə Ģad olacağıq.
Qafqaz vahid orqanizmdir. Azərbaycan xalqı əsrlər boyu ġimali Qafqaz xalqları ilə bir yerdə olmuĢdur. Bu gün
bu birlik davam etdirilir. ġimali Qafqaz respublikalarının rəhbərləri dəfələrlə Azərbaycanda olmuĢlar. Biz
hamımız istəyirik ki, Qafqazda daim sülh, sabitlik, əmin-amanlıq və qarĢılıqlı anlaĢma olsun. Bu məqsədlərə
çatmaq üçün din xadimlərinin fəaliyyəti xüsusi əhəmiyyət daĢıyır.
ġimali Qafqaz müftiləri öz respublikalarında çox böyük hörmətə malik olan insanlardır. Onların bizim
hörmətli Ģeyx həzrətləri ilə əlaqələri, dostluq telləri xalqlarımızı daha da sıx birləĢdirir.
Eyni zamanda, bu gün məclisimizdə türkdilli dövlətlərin iqtisadiyyat nazirləri də əyləĢiblər. Türkiyə,
Qazaxıstan, Qırğızıstanın iqtisadiyyat nazirləri də bizim qonaqlarımızdır. Bu tərkibdəki görüĢ rəmzi xarakter
daĢıyır. Çünki Azərbaycan Qafqaz ölkəsidir, eyni zamanda, türkdilli dövlətdir. Azərbaycan o ölkədir ki, burada
millətlər, xalqlar, dinlər görüĢür, birləĢir və bir ailə kimi yaĢayırlar. Bugünkü reallıqlar ondan ibarətdir ki,
Azərbaycan həm Xəzər hövzəsində, həm türk dünyasında, həm Qafqazda özünəməxsus yerə malikdir.
Azərbaycan dünya miqyasında böyük hörmətə malik olan ölkədir. Bunun əyani sübutu keçən ilin oktyabr ayında
BMT Təhlükəsizlik ġurasına keçirilən seçkilərdir. Dünyanın 155 ölkəsi Azərbaycanın namizədliyini
dəstəkləmiĢdir, bizə inamını göstərmiĢdir. Biz bu inamı doğrulduruq. Təhlükəsizlik ġurasındakı fəaliyyətimiz
çox ciddidir, səmimidir. Biz bu mötəbər təĢkilatda beynəlxalq hüququ və ədaləti müdafiə edirik.
Bu gün Ģeyx həzrətləri din-dövlət münasibətlərinə toxundu. Bu münasibətlərin təməlində ulu öndər Heydər
Əliyev dayanmıĢdı, Ģeyx həzrətləri dayanmıĢdır. Ulu öndər Heydər Əliyev müasir Azərbaycan dövlətinin
qurucusudur. Eyni zamanda, dövlət siyasətinin müəllifidir. Bu gün Heydər Əliyev siyasəti bütün istiqamətlərdə
davam etdirilir – xarici siyasətdə, daxili siyasətdə, din-dövlət münasibətlərinin tənzimlənməsində, sosial
məsələlərin həllində. Sadəcə olaraq, həyat davam edir, Azərbaycan inkiĢaf edir. QarĢımıza yeni çağırıĢlar çıxır,
yeni məsələlər həll olunur.
Azərbaycan çox dinamik inkiĢaf edir. Ancaq inkiĢafımızın əsas istiqamətləri ulu öndər tərəfindən
qoyulmuĢdur. Hesab edirəm ki, bu gün Azərbaycanda din-dövlət münasibətləri nümunəvi xarakter daĢıyır. Bu
münasibətlər nə qədər güclü olarsa, cəmiyyətdə bir o qədər də sülh, əmin-amanlıq və inkiĢaf olacaqdır. Bu
münasibətlərin inkiĢafında Ģeyx həzrətlərinin çox böyük rolu vardır. ġeyx həzrətləri həm Azərbaycanda, həm
xaricdə - Qafqazda böyük nüfuza malik Ģəxsiyyətdir. Mən bu barədə keçən görüĢümüzdə də qeyd etdim.
Müxtəlif dövrlərdə müxtəlif ölkələrin dövlət və hökumət baĢçıları ilə görüĢlərimdə Ģeyx həzrətlərinin
fəaliyyətinə çox böyük diqqət və qiymət verilmiĢdir. Bu, əlbəttə ki, bizi sevindirir. Bu gün Qafqazda müsbətə
doğru gedən proseslərdə Ģeyx həzrətlərinin böyük rolu vardır.
O, Qafqaz respublikalarına mütəmadi qaydada səfərlər edir və bu səfərlər bizim üçün, Qafqaz
respublikaları üçün, bütövlükdə Rusiya-Azərbaycan münasibətləri üçün böyük məna daĢıyır.
Azərbaycan müasir dövlətdir, dünyəvi dövlətdir. Eyni zamanda, öz milli və dini ənənələrinə sadiq olan
dövlətdir. Ġslam dəyərləri bizim milli mənəvi dəyərlərimizin tərkib hissəsidir və müqəddəs Ramazan ayı bütün
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
166
dövrlərdə Azərbaycan xalqının qəlbində yaĢamıĢdır. Sadəcə olaraq, müstəqillik əldə etdikdən sonra bu bayram
rəsmi bayram kimi qeyd edilir.
Milli mənəvi dəyərlərə söykənən, inkiĢafda olan gənc, müstəqil Azərbaycan həm iqtisadi, həm siyasi,
həm də xarici siyasət sahələrində böyük uğurlara nail olmuĢdur. Ancaq gələcəyimiz, gələcək inkiĢaf üçün milli
dəyərlər daim diqqət mərkəzində olmalıdır, qorunmalıdır. Gənc nəsil milli dəyərlər əsasında tərbiyə edilməlidir,
xüsusilə indiki zəmanədə. QloballaĢan dünyada bəzi hallarda sərhədlər silinir. Bəzi hallarda ölkələr arasında
sərhədlər, mənəvi sahədə sərhədlər pozulur, sərhədləri keçirlər. Buna yol vermək olmaz. Bizi xalq kimi qoruyub
saxlayan milli mənəvi dəyərlərimizdir, islami dəyərlərimizdir, dilimizdir, ədəbiyyatımızdır. Əgər biz bundan
sonra da ölkəmizin uğurlu inkiĢafını istəyiriksə, bu məsələlərə mütləq diqqət göstərilməlidir. Ġqtisadi islahatlar
daha da sürətlə gedə bilər, ləng gedə bilər. Bu, o qədər də böyük problem yaratmaz. Ancaq əgər milli
dəyərlərimizdə hər hansı bir boĢluq yaranarsa, yaxud da ki, milli mənəvi əsaslarımız zərər görsə, onda əlbəttə,
ölkə böyük çətinliklərlə üzləĢər.
Biz müstəqil ölkəyik. Müstəqilliyimizin artıq 20 illik yubileyini qeyd etmiĢik. Müstəqil ölkə kimi
müstəqil siyasət aparırıq. Siyasətimiz xoĢniyyətli, xoĢməramlı siyasətdir. Biz bütün ölkələrlə bərabərhüquqlu
münasibətlər qurmuĢuq. Bütün ölkələrlə yaxĢı münasibətlər qurmaq istiqamətində uğurlar əldə etmiĢik. Daxili
siyasətdə islahatlar Azərbaycanı böyük dərəcədə irəliyə aparmıĢdır. Ġqtisadi inkiĢaf baxımından Azərbaycan
dünya miqyasında ən sürətlə inkiĢaf edən ölkədir. Dünyada iqtisadi və maliyyə böhranının ikinci dalğasının
hökm sürdüyü bir vaxtda Azərbaycanda inkiĢaf davam edir. Bu ilin 7 ayının yekunları artıq bəllidir.
Ġqtisadiyyatımız artır, qeyri-neft iqtisadiyyatımız isə 10 faizdən çox artmıĢdır.
Müstəqil siyasət aparmaq üçün əlbəttə ki, güclü iqtisadi dayaqlar və güclü ideoloji əsaslar olmalıdır.
Azərbaycanda bu amillər vardır. Bizim ideoloji əsaslarımızı azərbaycançılıq fəlsəfəsi, azərbaycançılıq məfkurəsi
təĢkil edir. Bizim iqtisadi islahatların təməlində bazar iqtisadiyyatı prinsipləri dayanır. Sosial siyasətin
təməlində isə insan amili dayanır. Vaxtilə “nefti insan kapitalına çevirmək lazımdır” siyasəti bəyan edilmiĢdi.
Bu siyasət artıq öz bəhrəsini verməkdədir.
Azərbaycanda çox keyfiyyətli və dəyərli gənc nəsil yetiĢir. Gənc nəsil vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə alır.
Azərbaycan dünya miqyasında idman sahəsində də qabaqcıl yerlərdədir. Ġdmanın inkiĢafı ölkənin ümumi
inkiĢafına təsir göstərir və bunu müəyyənləĢdirir. Təsadüfi deyildir ki, Olimpiya Oyunlarında ölkələr bir növ
bir-biri ilə yarıĢa girirlər. Kim nə qədər çox medal qazanırsa, o ölkənin imici bir o qədər də çox artır.
Olimpiyaçılarımız bir daha göstərdilər ki, gənc, müstəqil Azərbaycan güclü dövlətdir, o cümlədən idman
sahəsində də güclüdür. Ən sevindirici hal ondan ibarətdir ki, medallar - qızıl, gümüĢ və bürünc medallar
qazanan idmançılar müstəqillik dövründə yetiĢmiĢ gənc insanlardır. Azərbaycan idmanına son illər ərzində
göstərilən diqqətin hesabına onlar artıq peĢəkar idmançılardır. Onlar Azərbaycanın milli bayrağını on dəfə
qaldırdılar və dövlət himnimizi iki dəfə səsləndirdilər.
Hər bir sahədə olduğu kimi, idmanda da inkiĢaf özünü göstərmiĢdir. O ki qaldı mənəviyyatla bağlı olan
məsələlərə, qeyd etməliyəm ki, Azərbaycanda bu məsələlərə xüsusi diqqət göstərilir. Bütün dini abidələr təmir
edilir, bərpa olunur. Təzəpir, Bibiheybət, Əjdərbəy məscidləri, Ġmamzadə, ġamaxı məscidi və digər məscidlər
bərpa olunur, təmir edilir. Digər dinlərə mənsub olan məbədlər təmir edilir.
Azərbaycan o ölkədir ki, burada bütün dinlərin nümayəndələri bir ailə kimi yaĢayır və bu, bizim böyük
sərvətimizdir. Hörmətli arxiyepiskop Aleksandr ulu öndərin kəlamlarını yada saldı ki, Azərbaycan çoxmillətli
dövlətdir və bu, bizim böyük sərvətimizdir. Bu, həqiqətən də belədir. Bu sahədə də dövlət siyasətimiz dəyiĢməz
olaraq qalır. Hesab edirəm ki, son illər ərzində Azərbaycanın bu sahədəki uğurları dünya ictimaiyyətinə daha da
dolğun Ģəkildə çatdırılır. Çünki ölkəmizdə keçirilən müxtəlif forumlar, dini konfranslar, dünya dini liderlərinin
zirvə görüĢləri bir daha göstərir ki, Azərbaycanda bütün xalqlar, bütün dinlərin nümayəndələri bir ailə kimi
rahat yaĢayırlar. Bütün dinlərin nümayəndələri bizim dəyərli vətəndaĢlarımızdır. Bu sahədə Azərbaycan öz
təcrübəsini bölüĢməyə hazırdır. Hesab edirəm ki, buna böyük ehtiyac vardır. Çünki heç də hər yerdə vəziyyət
bizdəki kimi deyildir. Əfsuslar olsun ki, dünyanın müxtəlif yerlərində dini zəmində münaqiĢələr, toqquĢmalar,
qarĢıdurmalar hələ də davam edir. Bəzi hallarda bu qarĢıdurmalar daha da Ģiddətli xarakter daĢıyır və bu, bizi
çox narahat edir. Çünki dini zəmində münaqiĢələr ən təhlükəli münaqiĢələrdir. Bunların fəsadları çox ağır və acı
ola bilər.
Biz hamımız çalıĢmalıyıq, dünya ictimaiyyəti, mütərəqqi bəĢəriyyət çalıĢmalıdır ki, dini zəmində
münaqiĢələrin sayı azalsın. Buna nail olmaq üçün biz çox diqqətli və məsuliyyətli olmalıyıq. Hamımız - dövlət,
hökumət baĢçıları, media nümayəndələri, din xadimləri, ictimai xadimlər diqqətli, məsuliyyətli olmalıyıq. Çünki
bəzi hallarda deyilən yanlıĢ, təhqiramiz bir ifadə böyük fəsadlara gətirib çıxarır. Bəzi hallarda
sivilizasiyalararası dialoq haqqında çox sözlər deyilir, amma əslində bu dialoqu pozmaq üçün addımlar atılır.
Buna yol vermək və göz yummaq olmaz. Bu hadisələr - haradasa müqəddəs Qurani–ġərifin yandırılması,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
167
məscidə od vurulması, məscidin gülləbaran edilməsi beynəlxalq ictimaiyyətin qınağına çevrilməlidir. Biz bu
hallara biganə qala bilmərik. Nəinki müsəlmanlar, bütün dinlərin nümayəndələri, dünya liderləri öz səsini
ucaltmalıdırlar. Hesab edirəm ki, bu məsələlərlə bağlı ciddi düĢünməyə böyük ehtiyac vardır. Konkret
addımların atılması üçün dünyanın tanınmıĢ siyasi xadimlərinin ciddi sözlərinə ehtiyac vardır.
Bizi, eyni zamanda, narahat edən məsələlərdən biri də islamofobiyanın geniĢlənməsidir. Buna yol vermək
olmaz. Çünki bu yanaĢmanın axırı yoxdur. Bu, böyük bir qarĢıdurmaya gətirib çıxara bilər. Ġslama qarĢı əsassız
ittihamlar, islamofobiya meyillərinin güclənməsi, bəzi xarici mətbu orqanlarda Ġslamın terrorla
bərabərləĢdirilməsi halları bizi çox hiddətləndirir.
Ġslam sülh, qardaĢlıq, mərhəmət dinidir. Bəzi hallarda terrorçuya islamçı deməklə bütün dinimiz, bütün
müsəlman aləmi təhqir olunur. Ġslamçı terrorist deyildir. Ġslamçı islam dininə mənsub olan insandır. Bir də ki,
terrorun nə milləti, nə də dini vardır. Bu barədə çox danıĢılır, amma biz gərək artıq praktiki addımlara keçək.
Müstəqilliyimizin ilk illərində və ondan sonrakı dövrdə erməni terrorçuları bizə qarĢı 30-dan yuxarı terror aktı
törətmiĢlər. Bu terror aktları nəticəsində 2 mindən çox günahsız insan həlak olmuĢdur. Biz bu terror aktlarını hər
hansı bir dinlə bağlamırıq. Ona görə də burada məsuliyyət məsələləri ön planda olmalıdır. Xüsusilə
siyasətçilərin məsuliyyəti. Bəzi hallarda biganəlik məsələnin müsbət istiqamətdə deyil, mənfi istiqamətdə
getməsinə gətirib çıxarır.
Biz Azərbaycanda bütün bu məsələləri təhlil edərkən bir daha görürük ki, doğrudan da ölkəmizdə nadir
bir təcrübə formalaĢmıĢdır. Bu təcrübənin, əlbəttə ki, güclü əsasları vardır. Çünki əsrlər boyu müxtəlif
dövrlərdə, müxtəlif ictimai-siyasi quruluĢlar çərçivəsində Azərbaycanda bütün xalqlar dözümlülük, tolerantlıq
nümayiĢ etdirmiĢlər, multikulturalizm Ģəraitində yaĢamıĢlar. Baxmayaraq ki, o vaxt multikulturalizm anlayıĢı
yox idi. Ancaq bizim həyat tərzimiz məhz multikulturalizmdir. Bu güclü zəmin üzərində ulu öndər Heydər
Əliyevin düĢünülmüĢ siyasəti nəticəsində müstəqillik dövründə biz bu meyilləri daha da gücləndirdik.
Azərbaycan bu siyasəti seçdi. Biz özünü təcridetmə siyasətini deyil, dünyaya açıq olmaq, dünya ilə bir yerdə
olmaq və ən mütərəqqi təcrübəni Azərbaycanda tətbiq etmək siyasətini aparmıĢıq. Bu gün isə biz öz
həyatımızla, öz dünyagörüĢümüzlə və öz praktiki addımlarımızla təcrübəmizi dünya birliyinə təqdim edirik.
Hesab edirəm ki, müqəddəs Ramazan ayında biz bu məsələlərlə bağlı gərək açıq danıĢaq, fikirlərimizi açıq
bildirək. Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycanda ölkə daxilində bu məsələlərlə bağlı heç bir narahatlıq
yoxdur. Məndə Prezident kimi heç bir narahatlıq yoxdur, çünki bütün məsələlər lazımi səviyyədə tənzimlənir.
Əminəm ki, bundan sonra - əbədiyyətə qədər Azərbaycanda millətlərarası münasibətlər nümunəvi olacaqdır.
Ancaq biz vakuumda yaĢamırıq. Biz istəyirik ki, hər yerdə belə olsun. Biz istəyirik ki, heç bir yerdə dini
zəmində heç bir qarĢıdurma olmasın. Bəzi hallarda biz Ġslam aləminin içində bu qarĢıdurmanın Ģahidi oluruq.
Bu, ümumiyyətlə dözülməzdir.
Beləliklə, deyə bilərəm ki, biz bu məsələlərin müsbət istiqamətdə həlli üçün səylərimizi davam
etdirəcəyik. Öz iĢimizlə, əməllərimizlə beynəlxalq iĢbirliyini, beynəlxalq həmrəyliyi gücləndirəcəyik,
dinlərarası münasibətlərin inkiĢafına töhfəmizi verəcəyik.
Dünən mən müsəlman ölkələrinin səfirləri ilə görüĢmüĢəm. O görüĢ də ənənəvi xarakter daĢıyır. Bu gün
də onlar buradadırlar. Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan Ġslam aləminin bir parçasıdır. Müsəlman
ölkələri ilə əlaqələrimiz inkiĢaf edir, güclənir. Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı Azərbaycanda dini zəmində gedən
proseslərə çox yüksək qiymət verir. Bu, bizi daha da ruhlandırır.
Bu fürsətdən istifadə edərək qarĢıdan gələn müqəddəs Ramazan bayramı münasibətilə Azərbaycan xalqını
və bütün dünya müsəlmanlarını təbrik edirəm. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 16 avqust. - № 182. - S. 1.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
168
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Belarusa rəsmi səfəri
Azərbaycan və Belarus prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər
Minsk, 28 avqust (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, avqustun 28-də sənədlərin imzalanması
mərasimindən sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Belarus Respublikasının
Prezidenti Aleksandr LukaĢenko mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı
-Hörmətli Aleksandr Qriqoryeviç, ölkəmiz haqqında xoĢ sözlərinizə görə sağ olun.
Yenidən gözəl ölkənizdə olmaq və münasibətlərimizin gələcək inkiĢafı yollarını Sizinlə birlikdə
müəyyən etmək imkanına görə təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Bizim münasibətlər zamanın sınağından
çıxmıĢ, real əməkdaĢlıqda sınanmıĢdır. Bu gün mənə xüsusilə xoĢdur ki, Siz məni Belarus Respublikasının
yüksək dövlət ordeni – “Xalqlar dostluğu” ordeni ilə təltif etməyi mümkün saymısınız. Ġnanın ki, mən
ölkələrimizi və xalqlarımızı bir-birinə daha çox yaxınlaĢdırmaq üçün gələcəkdə də əlimdən gələni edəcəyəm.
Ölkələrimiz arasında əməkdaĢlığın mövcud səviyyəsi bizim birgə iĢimizin nəticəsidir. Düzgün qeyd etdiniz ki,
ölkələrimiz arasında münasibətlərin əsasını mənim atam Heydər Əliyev və Siz qoymusunuz. Lakin son illərdə
bu münasibətlər, Sizin tamamilə düzgün səciyyələndirdiyiniz kimi, strateji tərəfdaĢlar arasında münasibətlərə
transformasiya etmiĢdir. Biz çox geniĢ məsələlər spektri üzrə əməkdaĢlıq edirik. Bu əməkdaĢlığın
dərinləĢdirilməsinə aid konkret məsələləri həll edirik, beynəlxalq təĢkilatlarda bir-birimizi çox fəal
dəstəkləyirik. Keçən ilin payızında BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasında səsvermə zamanı Azərbaycanın
namizədliyini fəal dəstəklədiyinizə görə bir daha təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Biz bu məsələdə Belarusun
dəstəyini çox yüksək qiymətləndiririk. Biz baĢqa beynəlxalq təĢkilatlarda da həmiĢə əməkdaĢlıq edirik və
həmiĢə bir-birimizi dəstəkləməyə çalıĢırıq. Ümumiyyətlə, əsl dostluq elə budur – biz həmiĢə bir-birimizi
dəstəkləməyə, imkan olduqda, gücümüz çatan yerdə bir-birimizə səmimi, təmənnasız, dostcasına dəstək
göstərməyə çalıĢırıq. Strateji tərəfdaĢlığın mahiyyəti də elə bundan ibarətdir.
Bu gün mən yenidən Sizin gözəl ölkənizə yola düĢəndə əvvəlcədən güman edirdim ki, bu səfərim də
uğurlu olacaqdır. Bunun üçün hər cür əsas vardır. Bu gün həll etdiyimiz məsələlər Azərbaycanda istehsalatı
inkiĢaf etdirməkdə bizə çox cəhətdən kömək etmiĢdir. Mən bunu heç vaxt unutmaram. Bu, yəqin, real
əməkdaĢlığın ilk belə təcrübəsidir ki, Azərbaycanda müĢtərək istehsalat yaradılması barədə razılıq əldə
edilməsindən layihənin həyata keçirilməsinə qədər bir neçə ay keçmiĢdir. Sizin iradəniz, tabeliyinizdə olanlara
verdiyiniz göstəriĢlər sayəsində qısa müddətdə istehsal kompleksi yaradılmıĢdır. Bu gün həmin kompleks
geniĢlənir və inkiĢaf edir. Bu gün biz həmin kompleksin bazasında yeni istehsalat yaradacağıq. Bu da bizim
bugünkü müzakirələrin bir hissəsi olmuĢdur.
Bir sahədə uğurlu əməkdaĢlıq yeni ideyalar yaradır. Bu gün bizim nümayəndə heyətlərinin üzvləri yeni
ideyalar irəli sürmək üçün olduqca nikbin və təĢəbbüskardırlar. Hətta bizim bugünkü geniĢ tərkibdə görüĢ
çərçivəsində yeni təĢəbbüslər irəli sürüldü və mən əminəm ki, Sizin ölkənizə növbəti səfərimizə qədər həmin
təĢəbbüslər də reallaĢdırılacaqdır. Bizim münasibətlər səmimilik, qarĢılıqlı hörmət və qarĢılıqlı dəstəklə
səciyyəvidir. Bundan əlavə, bir daha deməliyəm ki, biz əməkdaĢlığımızın konkret nəticələrini görəndə bu, bizi
daha da ruhlandırır və biz öz münasibətlərimizin daha yeni sahələrini tapmağa çalıĢırıq. Bizim iqtisadiyyatlar
bir-biri ilə rəqabət aparmır, əksinə, onlar bir-birini qarĢılıqlı tamamlayır. Humanitar sahədə əməkdaĢlıq
xalqlarımızı daha da yaxınlaĢdırır. Azərbaycanda Belarus xalqına böyük rəğbət, Sizin ənənələrinizə,
mədəniyyətinizə böyük maraq vardır. Biz Belarusu özümüz üçün artıq çoxdan kəĢf etmiĢik. Hesab edirik ki,
Sizin ölkənizi tanıyırıq.
Bizim həyata keçirdiyimiz layihələr üzrə əmtəə dövriyyəsinin mal nomenklaturasına nəzər salsaq, bu
layihələr bütün sahələri əhatə edir. Bizim əməkdaĢlığımızın siyasi, iqtisadi, energetika, nəqliyyat, sənaye
istiqamətləri bu gün tam həcmdə reallaĢır. Bu iĢdə Sizin böyük xidmətiniz var, hörmətli Aleksandr Qriqoryeviç.
Mən bu fürsətdən istifadə edib Sizə və bütün Belarus xalqına yeni uğurlar, yeni qələbələr arzulamaq istəyirəm.
Biz həmiĢə Sizin yanınızda olacağıq, Sizin uğurlarınıza həmiĢə sevinəcəyik və baĢlanmıĢ iĢləri birlikdə məntiqi
sona çatdıracağıq. Qonaqpərvərliyə və səmimi qəbula görə bir daha təĢəkkür edirəm.
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 29 avqust. - № 191. - S. 2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
169
London Yay Olimpiya Oyunları bir daha sübut etdi ki,
Azərbaycan sözün əsl mənasında idman dövlətidir
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev XXX London Yay Olimpiya Oyunlarında
iĢtirak etmiĢ idmançılarla görüĢmüĢdür
Bakı, 31 avqust (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, avqustun 31-də Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyev XXX London Yay Olimpiya Oyunlarında
iĢtirak etmiĢ idmançılarla və onların məĢqçiləri ilə görüĢmüĢdür.
GörüĢə toplaĢanlar Azərbaycan Prezidentini və ailə üzvlərini hərarətlə qarĢıladılar.
Ölkəmizdə idmanın, Olimpiya hərəkatının inkiĢafına göstərilən diqqət və qayğıdan, idmançılarımızın
Olimpiya oyunlarında qazandıqları qələbələrdən bəhs edən film nümayiĢ olundu.
Dövlətimizin baĢçısı görüĢdə nitq söylədi.
Prezident Ġlham Əliyevin
nitqi
-Əziz dostlar!
Əziz idmançılar!
Əziz olimpiyaçılar!
Bu gün nümayiĢ etdirilən bu kiçik videofilmdə Olimpiya oyunlarının unudulmaz anları bir daha
gözümüzün önündən keçdi. Doğrudan da unudulmaz anlar idi və bu qələbə sevincini bizə idmançılarımız bəxĢ
etdilər.
Azərbaycan, sözün əsl mənasında, idman dövlətidir. London Yay Olimpiya Oyunları bunu bir daha
təsdiqlədi, bir daha sübut etdi. Azərbaycan Olimpiya oyunlarında ən böyük uğuru London Olimpiya
Oyunlarında qazanmıĢdır. Bu Olimpiya oyunlarında 200-dən çox ölkə iĢtirak edirdi. Azərbaycan bu yarıĢda 30-
cu yeri tuta bilmiĢdir. Medalların sayına görə 24-cü yerdəyik. Avropa ölkələri arasında 15-ci, müsəlman ölkələri
arasında isə 3-cü yerdəyik. Azərbaycan idmançıları 10 medal qazanmıĢlar - ikisi qızıl, ikisi gümüĢ, altısı bürünc
medaldır. Bu, doğrudan da böyük və tarixi nailiyyətdir. Bu, Azərbaycan idmanının, Azərbaycan dövlətinin
təntənəsidir. Bu qələbə gözlənilən idi. Biz idmançıları Londona yola salarkən onlardan böyük ümidlərlə nəticə
gözləyirdik. Bu ümidlərin əsası var idi. Çünki biz artıq neçə ildir ki, bu qələbəyə doğru irəliləyirik. Birinci dəfə
müstəqil dövlət kimi Atlantada bir medal, ondan sonra Sidneydə üç, Afinada beĢ, Pekində yeddi və nəhayət,
Londonda on medal qazanmıĢıq. Əhali və ərazi baxımından bizdən bir neçə dəfə böyük olan ölkələri arxada
qoyduq.
Bir daha demək istəyirəm ki, bu, tarixi qələbədir. Bu qələbə idmançılarımızın qələbəsidir. Azərbaycan
dövləti və xalqı adından bütün idmançılara - peĢəkarlığını, Vətən sevgisini nümayiĢ etdirən bütün idmançılara
dərin minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Ümidvaram ki, bizi gələcəkdə də medallar, qələbələr gözləyir. Bu
qələbələr bütün xalqımızı sevindirəcəkdir. Medallar qazanmıĢ idmançıları bu gün xüsusilə qeyd etmək
istəyirəm. Bürünc, gümüĢ medallar qazanmıĢ idmançıları və əlbəttə, bizim çempionları – Toğrul Əsgərovu və
ġərif ġərifovu xüsusilə qeyd edirəm. Onlar doğrudan da xalqımıza sevinc bəxĢ etdilər.
Bütövlükdə, idmançılarımızın Olimpiya oyunlarında çıxıĢı çox uğurlu idi. Ġlk günlərdən biz artıq
xəzinəmizə medal daxil edə bildik. Yəni, birinci medalı ilk günlərdə qazandıq. Ondan sonrakı günlərdə də biz
medallar qazana bilmiĢik. Amma əlbəttə ki, bütün Azərbaycan xalqı qızıl medal gözləyirdi. Nəhayət,
Olimpiadanın son günlərində bir gündə iki qızıl medal qazana bildik.
Mən bir daha demək istəyirəm ki, bu qələbə Azərbaycan xalqının qələbəsidir, idmançıların qələbəsidir.
Mən idmançıları xüsusilə qeyd edirəm, təbrik edirəm. Onların məĢqçilərini təbrik edirəm. MəĢqçilərin də böyük
zəhməti vardır. Bütün idman mütəxəssislərini təbrik edirəm.
Azərbaycan bu qələbəyə layiqdir. Azərbaycan güclü dövlətdir. Güclü dövlətin güclü idmanı da
olmalıdır. Həyatımızın hər sahəsində olduğu kimi, idmanda da qələbələrimiz görülən iĢlərin məntiqi nəticəsidir.
Azərbaycanda çox güclü və mehriban idman ailəsi vardır. Bu istiqamətdə düzgün dövlət siyasəti aparılır. Dövlət
siyasətinin düzgün istiqamətdə aparılması, idmanın inkiĢafına cavabdehlik daĢıyan bütün qurumların vahid
komanda Ģəklində fəaliyyət göstərməsi, idmançılarımızın peĢəkarlığı və Vətənə olan sevgisi bu qələbələri
Ģərtləndirdi.
Milli Olimpiya Komitəsi, Gənclər və Ġdman Nazirliyi, federasiyalar, idman cəmiyyətləri, klublar - biz
hamımız bu qələbələri təmin etmiĢik və əlbəttə ki, son sözü idmançılar döyüĢ meydanında deyirlər.
Mən çox Ģadam ki, idmanda proseslər çox müsbət istiqamətdə gedir. Ölkəmizin ümumi inkiĢafını idmanda
gedən proseslər iĢıqlandırır. Sirr deyildir, Olimpiya oyunları dünya miqyasında yeganə beynəlxalq mötəbər
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
170
tədbirdir ki, ölkələr öz aralarında rəqabətə çıxırlar. Dünyada istənilən baĢqa sahədə əlbəttə ki, rəqabət vardır və
Azərbaycan da bu rəqabətdə daim yüksəklərdədir. Ancaq bu rəqabət idmanda qabarıq Ģəkildə özünü göstərir. Bu
rəqabət idmanda medalların sayı, ölkələrin müxtəlif yerləri tutması ilə müəyyən edilir. Təsadüfi deyildir ki, hər
bir ölkə istəyir ki, onun idmançıları daha da böyük qələbə qazansın, cədvəldə o ölkənin yeri daha da yuxarılarda
olsun. Biz buna nail ola bilmiĢik. Otuzuncu yer Azərbaycan kimi o qədər də böyük olmayan ölkə üçün tarixi
nailiyyətdir.
Onu da qeyd etməliyəm ki, medalların sayı daha da çox ola bilərdi. Çünki bəzi idmançılarımız
medalların bir addımlığında dayanmıĢdılar. Onlar da medallara layiq idilər. Amma hamımız - həm idmançılar,
həm ictimaiyyət yaxĢı bilirik ki, bəzi hallarda hakimlərin ədalətsizliyi imkan vermədi ki, bəzi idmançılarımız
daha da yüksək əyarlı medallara nail ola bilsinlər. Bütün bunlar gözümüzün qarĢısında baĢ verən hadisələr idi.
Ancaq idmançılarımızın həm peĢəkarlığı, həm davranıĢı, həm ləyaqəti onlara olan hörməti daha da artırır.
Hamının gözü qarĢısında əldə edilən qələbənin əlindən alınması da idmançılarımızı sarsıtmadı. Onların, necə
deyərlər, duyğularına təsir etmədi. Onlar bu ədalətsiz qərarlara ləyaqətlə dözdülər. Əminəm ki, bütün o yarıĢları
seyr edənlər gördülər ki, əsl qalib kimdir.
Ġdmançılarımızın əksəriyyəti gəncdir, onların böyük gələcəyi vardır. Hakimlərin ədalətsizliyi ucbatından
daha da yüksək medal ala bilməyən idmançılar, əminəm ki, növbəti yay Olimpiya oyunlarında bu ədalətsizliyi
aradan götürəcək və ədaləti bərpa edəcəklər.
Medallar qazana bilməyən, yaxud da ki, o qədər də yüksək nəticə göstərə bilməyən idmançılar da hesab
edirəm ki, peĢman olmamalıdırlar. Halbuki biz onlardan da qələbə gözləyirdik. Amma bu, idmandır. Ġdmanda
məğlubiyyət də, qələbə də olur. Əsas odur ki, məğlubiyyət heç kimi ruhdan salmasın. Ġstənilən nəticəyə
çatmayan idmançılar isə nəticə çıxarsınlar, gələcək yarıĢlara daha da inamla hazırlaĢsınlar və güclərini gələcək
yarıĢlarda göstərsinlər. Mən əminəm ki, belə də olacaqdır.
London Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycan böyük say tərkibi ilə iĢtirak edirdi. Dünya miqyasında
50-dən çox idmançısı olan ölkənin nümayəndə heyəti böyük nümayəndə heyəti hesab olunur. Əllidən çox
idmançı ilə təmsil olunan Azərbaycan 10 medal qazandı və yenə də bir neçə idmançımız yüksək yerlərə nail ola
bilmiĢdir.
Beləliklə, London Yay Olimpiya Oyunları tarixə Azərbaycanın növbəti uğuru kimi düĢür.
Bizim ölkə hər bir sahədə gözəl nəticələr göstərir. Beynəlxalq aləmdə biz böyük qələbələrə nail ola bilmiĢik.
Keçən il dünya birliyi yenə də çətin rəqabət Ģəraitində Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləyərək dünyanın ən
mötəbər beynəlxalq qurumuna üzv seçdi. Hazırda Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasının üzvüdür. Orada da
rəqabət kifayət qədər ciddi idi. Ancaq Azərbaycan öz mövqeyini Ģərəflə qorudu və sözün əsl mənasında, tarixi
qələbə qazana bildi.
Ġqtisadi sahədə Azərbaycanda əldə edilən uğurlar dünyada artıq nəinki tanınır, bilinir, eyni zamanda,
bizim təcrübəmiz öyrənilir. Azərbaycan nəyin hesabına bu qədər böyük inkiĢafa nail ola bilmiĢdir?! Son illər
ərzində dünyanın heç bir yerində Azərbaycan qədər iqtisadi sahədə inkiĢaf edən ölkə olmamıĢdır! Bütün baĢqa
sahələrdə, yəni, bütün bu qələbələrin, uğurların təməlində Azərbaycan xalqının zəhməti və istedadı,
Azərbaycanda düzgün siyasətin aparılması dayanır. Bu siyasət idmanda da özünü göstərir. Artıq Azərbaycan
ictimaiyyəti də idmanda olan uğurlara bir növ öyrəĢib, idmançılardan daim daha da böyük qələbələr gözləyir.
Vaxtilə bir, ya iki, ya üç medalla kifayətlənən ictimaiyyətimiz artıq böyük qələbələrə çatmaq üçün yarıĢları seyr
edir və biz bu qələbələrə layiqik. Hər dəfə Olimpiya oyunlarında medallarımızın sayı artır. Əminəm ki, növbəti
dəfə də artacaqdır.
Azərbaycanda çox güclü gənc nəsil yetiĢir, o cümlədən idman sahəsində. Son 10 il ərzində 35 regional
Olimpiya Ġdman Kompleksi tikilmiĢdir ki, bizim uĢaqlar, yeniyetmələr bu komplekslərdən səmərəli Ģəkildə
istifadə edirlər. Yəni, idman infrastrukturunun yaradılması nəticəsində biz hər bir bölgədə idmanla məĢğul
olmaq üçün gözəl Ģərait yaratmıĢıq. Bizdə istedadlı idmançılar çoxdur - uĢaqlar, gənclər, yeniyetmələr. Təsadüfi
deyildir ki, yeniyetmələr arasında I Olimpiya Oyunlarında Azərbaycan 11-ci yerə çata bilmiĢdir. Bu, dünya
miqyasında çox böyük nəticədir. Yəni, gənc nəsil yetiĢir. Onlar yaxın illərdə böyüklər arasında keçiriləcək
yarıĢlarda da iĢtirak edəcəklər. Olimpiyaçılarımızın da əksəriyyəti gənclərdir. Bizim Olimpiya çempionumuz
Toğrul Əsgərovun heç 20 yaĢı yoxdur. Yəni, bu insanlar, bu gənclər, bu idmançılar son illər ərzində yetiĢib,
püxtələĢib və artıq dünyanın bir nömrəli idman yarıĢının qalibləri olmuĢlar. Yəni, bütün bu iĢlərin təməlində
düĢünülmüĢ siyasət və ardıcıl, məqsədyönlü fəaliyyət dayanır.
Mən çox Ģadam ki, gənclərimiz idmana meyillidirlər. Azərbaycan dövlətində idmana və xüsusilə,
idmançılara hörmət, qayğı, dəstək gəncləri də, uĢaqları da idmanla məĢğul olmağa sövq edir. Mən hesab edirəm
ki, hər bir bölgədə, - bu, artıq reallıqdır, - idmançılara daha da böyük diqqət və dəstək göstərilməlidir. Bizim
olimpiyaçıların tərkibində bölgələrdən olan idmançılar da vardır. Olimpiya çempionumuz Toğrul Əsgərov
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
171
bölgədən olan idmançıdır və fürsətdən istifadə edərək, bütün gəncəliləri Toğrulun qələbəsi münasibətilə ürəkdən
təbrik etmək istəyirəm. Ġstedadlı gənclərimiz hər bir rayonda, hər bir kənddə vardır. Seleksiya iĢləri düzgün
aparılmalıdır, təlim-məĢq toplanıĢları əlbəttə ki, müasir səviyyəyə çatmalıdır. Hesab edirəm ki, bu gün idman
növlərinin əksəriyyətində bu, belədir. Əlbəttə ki, peĢəkar məĢqçilərin fəaliyyəti uğurlarımızı daha da
artıracaqdır.
Gənc nəsil vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə alır. Vətənpərvərliyi gücləndirən amillərdən biri, bəlkə də
birincisi idman qələbələridir. Ġdman qələbələri insanları coĢdurur, insanların ürəyi qürur hissi ilə dolur. Ġnsanlar
bəzi hallarda sevincdən göz yaĢlarını saxlaya bilmirlər. Hər dəfə milli bayrağımız qaldırılanda, dövlət himnimiz
səslənəndə hər bir vətənpərvər Azərbaycan vətəndaĢı fəxr edir. Olimpiya oyunlarında idmançılarımız sevinclə
dolu bu günləri bizə bəxĢ etdilər. Bizim bayrağımız 10 dəfə qaldırıldı, iki dəfə dövlət himnimiz səsləndirildi.
Bu, böyük və tarixi nailiyyətdir. Bu, böyük və tarixi qələbədir. Mən əminəm ki, bu qələbələrin sayı daha da çox
olacaqdır. Bunu deməyə kifayət qədər əsaslar vardır. London Yay Olimpiya Oyunlarında uğurlarımız sadəcə
olaraq, son dörd il ərzində görülən iĢlərin məntiqi nəticəsidir. Ancaq yenə də deyirəm, bu, idmandır. Ġdmanda
məğlubiyyət də, ədalətsizlik də ola bilər. Bayaq qeyd etdiyim kimi, idmançılarımızın bəziləri ədalətsizliklə
üzləĢdilər. Gözlənilməz hadisə ola bilər, zədə ola bilər. Ancaq iki qızıl, iki gümüĢ və altı bürünc medalın
qazanılması hesab edirəm ki, məntiqi cəhətdən də, ədalət baxımından da düzgündür. Çünki həm idmançılarımız,
həm dövlətimiz bu qələbəyə layiq idi. Mən əminəm ki, gələcək illərdə biz bu yüksək templəri saxlayacağıq. Biz
əldə edilmiĢ uğurlarla kifayətlənməyəcəyik. Çünki biz heç bir sahədə əldə edilmiĢ uğurlarla kifayətlənmirik.
Heç bir uğur, heç bir qələbə, heç bir inkiĢaf bizi sakitləĢdirməməlidir və sakitləĢdirmir. Biz daim irəliyə,
gələcəyə baxmalıyıq. Növbəti Olimpiya mərhələsində hansı iĢlər görülməlidir, hansı idman növlərində qüsurlar
vardır, biz federasiyaları harada daha da gücləndirməliyik, hansı idman növündə islahatlara daha böyük ehtiyac
vardır, harada geriləmə vardır?! Yəni, bu, canlı prosesdir. Biz əlbəttə ki, uğurlarımızla fəxr edirik. Ancaq
nöqsanları da görməliyik və görürük. Düzgün nəticə çıxarmaq, gələcəkdə səhvlərə yol verməmək üçün düzgün
təhlil iĢləri aparılmalıdır və aparılacaqdır. Mən hesab edirəm ki, idmanın inkiĢafına cavabdehlik daĢıyan bütün
qurumlar sakit Ģəraitdə bütün təhlilləri aparacaqlar. Növbəti Olimpiya mərhələsinin daha da səmərəli keçməsi
üçün əlavə tədbirlərin görülməsi də zəruridir.
Əziz dostlar, bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, həm ölkə Prezidenti, həm Milli Olimpiya Komitəsinin
prezidenti, həm də bir vətəndaĢ kimi mən doğrudan da qürur hissi keçirirəm. Çünki idmançılarımız ölkəmizi
ləyaqətlə təmsil etdilər. Bizə qələbə sevinci bəxĢ etdilər. Dünya miqyasında Azərbaycanı yüksəklərə qaldırdılar.
Vətənə üzüağ, alnıaçıq, qələbə ilə qayıtdılar.
Mən sizi bir daha ürəkdən təbrik edirəm. Azərbaycan dövləti, Milli Olimpiya Komitəsi və bütün digər
idman qurumları bundan sonra da idmançıların fəaliyyəti, məiĢət problemlərinin həlli üçün nə lazımdırsa onu
edəcəkdir. Ġdmançıların mükafatlandırılması prosesi artıq baĢa çatmıĢdır. Pul mükafatları verilmiĢdir. Ancaq
idmançılarımızın Olimpiya oyunlarındakı uğurlarını nəzərə alaraq Azərbaycan dövləti olimpiyaçılarımızı dövlət
mükafatları ilə, ordenlərlə, medallarla təltif edir. Bu gün müvafiq Sərəncam imzalanmıĢdır. Ġndi biz təltifetmə
mərasiminə keçəcəyik.
Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan idmançıları Azərbaycanın idman Ģöhrətini, Azərbaycan
dövlətinin gücünü yüksəklərə qaldırdılar. Bütün dünyaya nümayiĢ etdirdilər ki, gənc müstəqil Azərbaycan
dövləti böyük uğurlara nail olmaq üçün tam hazırdır. Biz bütün dünyaya sübut etmiĢik ki, güclü ölkəyik. Bizim
güclü idmançılarımız, güclü gənclərimiz vardır. Bizim qələbəyə çatmaq üçün güclü iradəmiz vardır.
Bütün uğurlar münasibətilə bir daha idmançıları, məĢqçiləri, idman mütəxəssislərini ürəkdən təbrik edirəm.
Olimpiyaçılara, idmançılara yeni uğurlar arzulayıram. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 3 sentyabr. - № 195. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
172
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və NATO-nun baĢ katibi
Anders Foq Rasmussenin birgə mətbuat konfransı
Bakı, 7 sentyabr (AzərTAc). Sentyabrın 7-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və
NATO-nun baĢ katibi Anders Foq Rasmussen birgə mətbuat konfransı keçirmiĢlər.
Azərbaycan Prezidenti və NATO-nun baĢ katibi əvvəlcə bəyanatlarla çıxıĢ etdilər.
Prezident Ġlham Əliyevin
bəyanatı
-Hörmətli cənab baĢ katib!
Hörmətli qonaqlar!
Xanımlar və cənablar!
Sizi bir daha ölkəmizdə salamlamaq istəyirəm. Çox Ģadam ki, Azərbaycana səfər edirsiniz. Biz sizin
ölkəmizə səfərinizə böyük əhəmiyyət veririk. Bu, tərəfdaĢlıq və dostluğumuzun rəmzidir. Mən, həmçinin bu ilin
fevralında Brüsseldə keçirdiyimiz görüĢümüzü xatırlayıram. Bizim qarĢılıqlı maraq doğuran məsələlər ətrafında
çox səmimi və açıq müzakirələrimiz oldu. NATO ilə Azərbaycan arasında bu fəal dialoq regional sabitlik və
əməkdaĢlıq üçün olduqca vacibdir. Azərbaycan NATO-nun çox etibarlı tərəfdaĢıdır. Mən, həmçinin ġimali
Atlantika ġurasının üzv dövlətlərinin səfirləri ilə keçirdiyim görüĢü və apardığımız müzakirələrdən sonra
onların Ģərhlərini xatırlayıram. Bu Ģərhlərin hamısı ölkəmiz haqqında müsbət mövqe yaradırdı. Bu, göstərir ki,
ikitərəfli səviyyədə üzv dövlətlərlə də bizim olduqca konstruktiv münasibətlərimiz vardır. Azərbaycan ilə
NATO-ya üzv dövlətlər arasında olan münasibətlər çox geniĢ, proqnozlaĢdırılan və dostluq xarakteri daĢıyan
münasibətlərdir. Bu isə öz növbəsində NATO ilə Azərbaycan arasında mövcud əlaqələri daha da gücləndirir.
Biz bir çox məsələlər üzərində çalıĢırıq. O məsələlərdən biri Əfqanıstandakı vəziyyətdir. Ġlk günlərdən
Azərbaycan sülhməramlı əməliyyatlarda iĢtirak edib və beynəlxalq təhlükəsizliyə yardım qüvvələrinin apardığı
əməliyyatlara töhfə verib. Əfqanıstandakı hərbçilərimizin sayını 2 dəfə artırmıĢıq. Biz yerləĢdirmə, tranzit,
logistika, o cümlədən hava məkanından istifadə dəstəyi ilə töhfəmizi də veririk. Bu gün Əfqanıstana göndərilən
qeyri-hərbi yüklərin 30 faizindən çox hissəsi Azərbaycan ərazisi ilə daĢınır. Biz fəaliyyətimizi davam etdirməyə
hazırıq. Cənab baĢ katibin bu gün qeyd etdiyi kimi, 2014-cü ildən sonra da bu iĢlər davam etdiriləcəkdir. Biz
2014-cü ildən sonra da proseslərin inkiĢafında iĢtirak etməyə hazırıq. Biz, həmçinin təlim proqramlarında,
qeyri-hərbi yardım proqramlarında iĢtirak edirik. Biz əfqan milli ordusunun qəyyumluq fonduna yardım etmiĢik
və əlavə yardımların göstərilməsi ilə bağlı bəyanat vermiĢik. BaĢqa sözlə desək, bu əməkdaĢlıq çox səmimi və
açıqdır və ortaq dəyərlərə əsaslanır. Biz əlimizdən gələni edəcəyik ki, əfqan dostlarımız qarĢılaĢdıqları
çətinlikləri aradan qaldıra bilsinlər.
Bu gün biz, həmçinin regiondakı vəziyyəti, regional təhlükəsizliyi və Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqiĢəsini müzakirə etdik. Azərbaycan münaqiĢənin tezliklə, beynəlxalq hüquq və ərazi bütövlüyü
prinsipləri əsasında həllinə çalıĢır. Ərazi bütövlüyümüzə verdiyi dəstəyə görə NATO-ya çox minnətdarıq. Bu,
Çikaqo sammitinin, o cümlədən əvvəlki Lissabon və Buxarest sammitlərinin sənədlərində əks olunub.
Azərbaycan torpaqları demək olar ki, 20 ildir iĢğal altındadır. Biz bu ədalətsizliyə son qoymalıyıq, bu regional
təhlükəni aradan qaldırmalıyıq.
Müzakirə etdiyimiz mövzulardan biri enerji təhlükəsizliyi idi. Azərbaycan bu məsələ ilə bağlı NATO-
nun üzv dövlətləri ilə sıx iĢləyir. Biz nəhəng enerji ehtiyatları aĢkar etmiĢik. Çox müasir daĢıma
infrastrukturuna, boru kəmərlərinə malikik. Biz yeni TANAP boru kəmərinin tikintisini planlaĢdırırıq. Bu boru
kəməri ilə resurslarımızı Avropa bazarlarına nəql edə biləcəyik. Enerji təhlükəsizliyi sahəsində etibarlı tərəfdaĢ
kimi Azərbaycan öz səylərini davam etdirməyə, tərəfdaĢlığın gücləndirilməsinə hazırdır. Əminəm ki, bu
tərəfdaĢlıq davam edəcək, xüsusən də nəzərə alsaq ki, biz enerji təhlükəsizliyi məsələləri üzrə üzv dövlətlərlə
artıq iĢ aparırıq, uğurlu olacaqdır. Bəzi üzv ölkələrin enerji balansında Azərbaycan neftinin payı 30 faizdən
artıqdır. Əminəm ki, vaxt gələcək bizim qazımız da Avropadakı dostlarımızın və qonĢularımızın qaz
istehlakında mühüm yer tutacaqdır.
Cənab baĢ katib! Sizi bir daha Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlamaq istəyirəm. Bu, sizin ölkəmizə
ilk səfərinizdir. Biz çox Ģadıq ki, siz bu səfəri həyata keçirirsiniz. Bu səfər bizə NATO ilə Azərbaycan arasında
daha yaxĢı münasibətlər və daha sıx əməkdaĢlıq qurmağa imkan yaradacaqdır. Çox sağ olun.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
173
X X X
Sonra Azərbaycan dövlətinin baĢçısı və Alyansın baĢ katibi jurnalistlərin suallarına cavab verdilər.
“Frans Press” agentliyi: Cənab Rasmussen, Ramil Səfərovun əfv olunmasından sonra Ermənistan
təhlükəsizlik Ģurasının iclasında çıxıĢ edən prezident Serj Sarkisyan “Azərbaycan özündən küssün”
bəyanatını vermiĢdir. Bundan sonra erməni terror təĢkilatı “ASALA” Azərbaycan vətəndaĢlarını ölümlə
hədələmiĢdir. NATO-nun baĢ katibi olaraq Ermənistan prezidentinin terrora siqnal bəyanatlarına
münasibətiniz necədir?
NATO-nun baĢ katibi Anders Foq RASMUSSEN: Təbii ki, NATO-nun müttəfiqləri terrorçuluğu bütün
formalarda pisləyirlər. Biz bütün məsuliyyətli siyasi liderlərə müraciət edirik ki, onlar terrorçuluğun
həvəsləndirilməsindən çəkinsinlər. Yerli, regional vəziyyətə gəldikdə, gərginliyin azaldılmasına, əməkdaĢlığın
və barıĢığın təĢviq edilməsinə böyük ehtiyac vardır. Mən vəziyyətlə bağlı çox narahatam. Ümid edirik ki,
Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin sülh yolu ilə həllini görəcəyik. NATO Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı
mövqeyini təĢkilatın Çikaqo sammitində bildirib. NATO bu münaqiĢənin həllinin tapılmasında birbaĢa iĢtirak
edən təĢkilat deyildir və Minsk prosesini dəstəkləyir. Buna əsaslanaraq, biz münaqiĢənin sülh yolu ilə həllini
görməyə ümid edirik.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV: Ġcazə verin, mən də bir neçə söz əlavə edim. Mən Ramil
Səfərovun məsələsi ilə bağlı danıĢmaq istərdim. Reaksiyalara cavab olaraq qeyd edirəm ki, Ramil Səfərovla
bağlı qərar Avropa Konvensiyasına uyğun verilib və Prezidentin Sərəncamı ilə onun əfv edilməsi Azərbaycan
Konstitusiyasına uyğundur. Buna görə ümumi nöqteyi-nəzərdən vəziyyət tam aydındır. Azərbaycanı
Konvensiyanın pozulmasında günahlandırmağa çalıĢanlar ya reallığı bilmir, ya da ictimai rəyi çaĢdırmaq
istəyirlər. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, Ermənistan bundan Azərbaycanla sülh prosesinə xələl gətirmək üçün
fürsət kimi istifadə etməli deyildir. Azərbaycan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin
beynəlxalq hüquq normaları əsasında sülh yolu ilə həllinə sadiqdir. Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin
prezidentlərinin verdiyi bəyanat bizi çox həvəsləndirdi. Bu bəyanatda deyilirdi ki, status-kvo qəbuledilməzdir.
Bu status-kvo dəyiĢilməlidir. Ermənistan status-kvonu qoruyub saxlamağa çalıĢır.
Ötən ilin iyul ayında Kazan Ģəhərində keçirilmiĢ görüĢ məsələnin sülh yolu ilə həllinin tapılmasında son
cəhd idi. Hazırda isə sülh prosesi durğunluq vəziyyəti alıb. Fikrimcə, beynəlxalq ictimaiyyət və ilk növbədə
Minsk qrupu Ermənistana imkan verməməlidir ki, bunu səbəb kimi istifadə etsin və danıĢıqları tamamilə
dondursun.
Ramil Səfərovun məsələsinə gəldikdə, bir daha bildirmək istəyirəm ki, qərar beynəlxalq hüquq norma
və qaydalarına uyğun verilib. Mən sadəcə, ermənilərə xatırlatmaq istəyirəm. Fransanın Orli hava limanında
2001-ci ildə Avropa və Amerika vətəndaĢlarının qətli ilə nəticələnən terror aktını törədən Ģəxs Fransadan
Ermənistana ekstradisiya olunmuĢdu. Baxmayaraq ki, o, Ermənistan vətəndaĢı da deyildi, Ermənistan prezidenti
isə onu əfv etdi. Mən terrorçular ilə zabitimiz arasında paralellik aparmaq istəməzdim. Lakin zabitimiz həbsdə
artıq 9 il cəzasını çəkib. O, cəzalandırıldı, onun əfvi ilə bağlı qərar hüquqi nöqteyi-nəzərdən düzgün qərardır.
Bu, Prezidentin qəbul etdiyi qərardır və düzgün qərardır. Azərbaycan öz zabitini vətənə qaytardı.
Azad Azərbaycan Televiziyası: Cənab baĢ katib, bildiyiniz kimi, Dağlıq Qarabağ da daxil olmaqla,
Azərbaycan torpaqları təxminən 20 ildir Ermənistanın iĢğalı altındadır. Bu münaqiĢə Azərbaycan
kəndlərinin və Ģəhərlərinin dağıdılması ilə nəticələnib. Bir milyondan artıq vətəndaĢımız hələ də qaçqın
və məcburi köçkün kimi yaĢayır. Bununla belə, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin
ATƏT çərçivəsində gedən danıĢıqlar, yəni, sülh yolu ilə həlli, göründüyü kimi, hələlik istənilən nəticəni
verməmiĢdir. MünaqiĢənin ədalətli həllinə NATO hansı töhfəni verə bilər?
BaĢ katib Anders Foq RASMUSSEN: Əvvəlcə verdiyim cavabda artıq qeyd etdiyim kimi, NATO bir
təĢkilat kimi Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həllinin tapılmasında birbaĢa iĢtirak etmir. Biz bu cür ağır
münaqiĢəni sülh yolu ilə həll etmək məqsədini qarĢısında qoyan Minsk qrupunun apardığı prosesi dəstəkləyirik.
Biz Çikaqo sammitinin bəyannaməsində mövqeyimizi açıq Ģəkildə bildirmiĢik. Biz regionda gərginliyin
azalmasına və əməkdaĢlığın, barıĢığın təĢviq edilməsinə çalıĢırıq.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Mən də bu fürsətdən istifadə edib NATO-nun tutduğu mövqeyə görə
təĢəkkür etmək istəyirəm. Bu, öncə qeyd etdiyim kimi, Çikaqo sammitində və əvvəlki sammitlərdə qəbul edilən
sənədlərdə əksini tapıb. Biz bu mövqeyi yüksək dəyərləndiririk. Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Ermənistan-
Azərbaycan münaqiĢəsinin tezliklə həlli bütün ölkələrin marağına xidmət edən məsələdir. Bu, Azərbaycanın
marağındadır. Çünki bu, bizə iĢğaldan əziyyət çəkən insanların öz yurd-yuvalarına qayıtmasına imkan
yaradacaqdır. Bu, Ermənistanın maraqlarına uyğundur. Çünki gərginliyin azaldılması və qonĢular arasında
münasibətlərin normallaĢması onların marağına xidmət edəcəkdir. Buna görə biz ümidvarıq ki, Ermənistanın
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
174
mövqeyi dəyiĢəcək, onlar münaqiĢənin həllinin tapılması məqsədilə Azərbaycan ilə mümkün qədər tez fəal və
konstruktiv danıĢıqlar prosesini bərpa edəcəklər.
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 8 sentyabr. - № 200. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
175
Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana iĢgüzar səfəri
Qəbələdə Azərbaycan-Türkiyə Yüksək Səviyyəli Strateji ƏməkdaĢlıq ġurasının ikinci iclası keçirilmiĢdir
Birgə mətbuat konfransı
Qəbələ, 11 sentyabr (AzərTAc). Sentyabrın 11-də Qəbələdə sənədlərin imzalanması mərasimi baĢa
çatandan sonra Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın birgə
mətbuat konfransı olmuĢdur.
Prezident Ġlham Əliyev və BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan əvvəlcə mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ
etmiĢlər.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı
-Hörmətli cənab BaĢ nazir, əziz qardaĢım!
Hörmətli qonaqlar!
Xanımlar və cənablar!
Əziz qardaĢım, mən Sizi Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram, ölkəmizə xoĢ gəlmisiniz! Bütün
türk qardaĢlarımızı salamlayıram.
Biz bu gün Azərbaycan-Türkiyə Yüksək Səviyyəli Strateji
ƏməkdaĢlıq ġurasının ikinci iclasını keçirdik. Bildiyiniz kimi, birinci iclas keçən il Ġzmirdə çox uğurlu
keçirilmiĢdir. Birinci iclasda qəbul edilmiĢ qərarlar uğurla icra edilir. Biz bu gün, ilk növbədə, görülmüĢ iĢlərə
qiymət verdik, iĢləri təhlil etdik və eyni zamanda, gələcək əməkdaĢlıq üçün əlavə addımların atılması haqqında
fikir mübadiləsi apardıq. Bütövlükdə deyə bilərəm ki, Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri bütün sahələrdə uğurla
inkiĢaf edir, bütün sahələri əhatə edir. Bugünkü toplantının gündəliyi də çox geniĢdir. Biz bir sıra önəmli
məsələlər haqqında çox geniĢ müzakirə aparmıĢıq və bir daha demək istəyirəm ki, bizim aramızda fikir ayrılığı
yoxdur – istər beynəlxalq məsələlərlə bağlı, istər ikitərəfli əlaqələrə dair bizim fikrimiz birdir.
Biz bu gün siyasi vəziyyətlə, dünyada gedən proseslərlə bağlı həm təkbətək görüĢdə, həm geniĢ tərkibdəki
görüĢdə danıĢdıq, fikir mübadiləsi apardıq. Bizim ölkələr bütün sahələrdə və bütün beynəlxalq təĢkilatlarda bir-
birini dəstəkləyir. Bu gün görülmüĢ iĢlər haqqında nazirlər bizə məlumat verdilər və gələcəkdə birgə fəaliyyət
haqqında yeni təĢəbbüslər müzakirə edildi. Biz bütün beynəlxalq təĢkilatlarda vahid mövqedən yanaĢırıq, bir-
birimizi dəstəkləyirik və bu dəstək bizim üçün, bölgə üçün, dünya üçün çox önəmlidir. Bu gün Türkiyə-
Azərbaycan əlaqələri nəinki ikitərəfli münasibətlərin inkiĢafı üçün vacibdir, həmçinin bölgədə sülhün,
sabitliyin, təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün sabitləĢdirici rol oynayır. Bizim dünyadakı rolumuz artır və bir-
birimizə dəstək verməyimiz ölkələrimizin önəmini daha da artırır.
Beynəlxalq məsələlərə gəldikdə, əlbəttə, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin
nəticələrini və danıĢıqlarda göstərilən səyləri müzakirə etdik. DanıĢıqların son durumu haqqında mən əziz
qardaĢıma məlumat verdim. Bildiyiniz kimi, Azərbaycana qarĢı ədalətsizlik və iĢğal siyasəti hələ də davam edir.
Beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmıĢ Azərbaycanın əzəli torpağı olan Dağlıq Qarabağ və onun ətrafında
yerləĢən bölgələr iyirmi ildir ki, erməni iĢğalçıları tərəfindən iĢğal edilmiĢdir. Bütün beynəlxalq hüquq
normaları, ədalət pozulmuĢdur, tarixi ədalət pozulmuĢdur. Biz çalıĢırıq ki, məsələnin sülh yolu ilə həllinə nail
olaq. Ancaq Ermənistanın qeyri-konstruktiv və riyakar fəaliyyəti buna imkan vermir. Azərbaycanın mövqeyi
birmənalıdır: beynəlxalq hüquq normaları, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa edilməlidir və məsələ yalnız
ərazi bütövlüyü prinsipi əsasında öz həllini tapa bilər. Fürsətdən istifadə edərək Türkiyə dövlətinə, hökumətinə
bu məsələ ilə bağlı tutduğu mövqeyə görə bir daha Azərbaycan xalqı adından minnətdarlığımı bildirmək
istəyirəm.
Bu gün əlbəttə, biz iqtisadi əlaqələrimizin yeni perspektivləri haqqında da danıĢdıq. Ticarət dövriyyəsi
yüksək templərlə artır. Baxmayaraq bizi bu ticarət dövriyyəsinin həcmi hələ ki, qane etmir, ancaq dinamika çox
müsbətdir. Əgər biz bu templəri saxlaya və artıra bilsək yaxın gələcəkdə ticarət dövriyyəmiz daha da böyük
rəqəmlərlə ölçüləcəkdir.
Enerji sahəsindəki əməkdaĢlıq ənənəvi xarakter daĢıyır. Deyə bilərəm ki, iqtisadi sahədə enerji
sektorundakı əməkdaĢlıq həmiĢə olduğu kimi prioritet məna daĢıyır. Ġzmirdə keçirilən iclasdan sonra önəmli
hadisələr baĢ vermiĢdir. Biz TANAP layihəsinə imza atdıq. Artıq TANAP layihəsi dünyada böyük səs salmıĢdır
və dünyada enerji siyasətinin yenidən formalaĢması istiqamətində atılan mühüm addımdır. Beynəlxalq aləmdə
TANAP layihəsinə olan diqqət onu göstərir ki, Türkiyə və Azərbaycan həmiĢə olduğu kimi, lazım olan vaxtda
birgə təĢəbbüs göstərərək, bütün məsuliyyəti öz üzərinə götürərək bu böyük layihəyə start verdi. Ümid edirəm
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
176
ki, danıĢdığımız kimi, yaxın 5 ildə biz TANAP layihəsinin icrasına nail olacağıq və beləliklə, Azərbaycan
Türkiyə üçün önəmli qaz təminatçısı olacaqdır və eyni zamanda, Azərbaycan qazı
Türkiyə vasitəsilə Avropaya nəql ediləcəkdir.
Digər mühüm layihə nəqliyyat sektoru ilə bağlıdır. Bu layihə də artıq böyük layihələr arasında özünə
yer tapa bilmiĢdir – Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu. Bu gün nazirlər məlumat verdilər və biz gələcək layihələr
haqqında danıĢdıq. Bu layihə bizim birgə təĢəbbüsümüzdür. Ancaq bu gün yenə də onu görürük ki, baĢqa
ölkələr, tərəfdaĢ olan ölkələr bu layihəyə maraq göstərir və bu layihəyə qoĢulmaq istəyirlər. Biz bunu
alqıĢlayırıq. Türkiyəni Azərbaycan və Gürcüstanla, həmçinin Gürcüstanı Azərbaycanla birləĢdirən bu layihə
artıq beynəlxalq müstəviyə çıxmıĢdır.
Hərbi-texniki əməkdaĢlıq məsələləri də müzakirə edildi. Bu sahədəki əməkdaĢlıq qardaĢlıq, dostluq
prinsiplərinə əsaslanır və birgə təĢəbbüslər irəli sürülmüĢdür. Deyə bilərəm ki, bu sahədə son illər ərzində böyük
tərəqqi müĢahidə olunur.
Rabitə, informasiya texnologiyaları məsələləri müzakirə edildi, yəni, bu gün elə bil ki, iki ölkənin
Nazirlər kabinetləri bir araya gəlmiĢdir. Hər halda Azərbaycana gəldikdə, Nazirlər Kabinetinin üçdəbir hissəsi
bu gün bu toplantıda iĢtirak edir və bu, özlüyündə bir göstəricidir. Onu göstərir ki, doğrudan da ikitərəfli
gündəlik kifayət qədər geniĢdir, mənalıdır, səmimidir və müsbətdir.
Mən çox Ģadam ki, biz bütün məsələləri dostluq, qardaĢlıq Ģəraitində müzakirə edirik. Bir daha demək
istəyirəm ki, münasibətlərimizin təməlində iki xalqın bir-birinə olan duyğularıdır, iki dövlətin bir-birinə olan
dəstəyidir. Bu dəstək vardır. Bir daha demək istəyirəm ki, bu dəstək regional məsələlərdə də müsbət rol oynayır.
Əziz qardaĢım, bir daha Sizi Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram. Sizə cansağlığı, uğurlar arzulayıram.
Əminəm ki, bu gün imzaladığımız sənədlər də növbəti toplantıya qədər reallığa çevriləcəkdir.
X X X
Sonra Prezident Ġlham Əliyev və BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan jurnalistlərin suallarını
cavablandırdılar.
Türkiyənin NTV kanalının müxbiri: Cənab BaĢ nazir, Sultanqazidə yeni bir terror aktı törədildi.
Bunu necə qiymətləndirirsiniz? Sizə verilən son məlumatları ictimaiyyətlə bölüĢə bilərsinizmi? Bir sualım
da var. Suriyada seçkilərin keçirilməsi qərara alındı. BəĢər Əsəd bildirmiĢdir ki, seçkilərdə uduzsam bu
dəfə hakimiyyətdən gedəcəyəm. Onun bu fikrini necə qiymətləndirirsiniz?
Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Əvvəlcə, Sultanqazidəki terror aktı ilə əlaqədar. Təbii
ki, verilən məlumatlar əsasında məsuliyyəti öz üzərinə götürən qrupu hazırda bilirik. Bu barədə xəbəri sizlər də
almısınız. Bu, polis Ģöbəsinə edilən bir hücumdur. Bir Ģəhidimiz vardır. Bununla bərabər, dörd polisimiz
yaralıdır. Burada iki vətəndaĢımız da yaralı vəziyyətdədir. Yaralarımızın vəziyyətlərinin ağır olmadığı haqqında
məlumat aldım. Onlara Allahdan Ģəfa arzulayıram, Ģəhidimizə rəhmət və yaxınlarına səbir diləyirəm. Bildiyiniz
kimi, hadisə terrorçu-intiharçının bombanı partlatması nəticəsində baĢ vermiĢdir. Cinayəti törədənin Ģəxsiyyəti
müəyyən olunmuĢdur. Amma onun əlaqələri hazırda bütün təhlükəsizlik qurumları və polis tərəfindən
araĢdırılır.
Ġkinci sualınıza gəldikdə, hazırda Suriyada keçiriləcək seçkilərin inandırıcılığı yoxdur. Ġnandırıcılığı
olmayan bir zəmində keçiriləcək seçkilərin nəticəsi də məlumdur. Hazırda Suriyada vətəndaĢ müharibəsi gedir.
Belə bir Ģəraitdə keçiriləcək seçkinin nəticəsi artıq indidən məlumdur. Bundan əvvəlcə də, bilirsiniz, bir seçki
keçirdilər. Suriya xalqının böyük əksəriyyəti bu seçkilərdə iĢtirak etmədi. Çünki sağlam bir təməl mövcud
deyildi. Burada sağlam bir təməl yaradılmadan keçiriləcək seçkilərin heç bir qiyməti yoxdur. Belə ki, Cenevrədə
qəbul olunan qərarlar vardır. Bu Cenevrə qərarlarına Suriya rejimi əməl etməmiĢdir. Əgər buna əməl etsəydilər
daha artıq məsafə qət edilmiĢ olardı. Kofi Annanın istefa verməsinin səbəbi məlumdur. Hazırda cənab Lahdar
Brahimi bu vəzifəni yerinə yetirir. Ancaq o, vəzifəsinin nə qədər çətin olduğunu artıq indidən ifadə etmiĢdir.
Belə bir Ģəraitdə sağlam bir demokratik təməl yoxdur. Sağlam təməl olmayınca da buradan çıxacaq nəticələrin
qəbul edilməsi də mümkün deyildir.
Xəzər Televiziyasının müxbiri Türkay Verdiyeva: Hər vaxtınız xeyir olsun. Hörmətli cənab BaĢ
nazir, iki ölkə arasında iqtisadi əməkdaĢlıqda, xüsusilə sərmayə yatırımları mühüm rol oynayır. Bugünkü
Yüksək Səviyyəli Strateji ƏməkdaĢlıq ġurası çərçivəsində Azərbaycanın bu istiqamətdə atmıĢ olduğu
addımların qarĢılığı olaraq Türkiyənin Azərbaycana irihəcmli sərmayə yatırımları perspektivinə necə
baxırsınız?
BaĢ nazir Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Hazırda onsuz da bu məsələdə olduqca gözəl təĢəbbüslər vardır.
Belə təĢəbbüslərdə qət etdiyimiz məsafə bu an etibarilə 10 milyard dollara çatmıĢdır, Azərbaycandakı
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
177
sərmayələr etibarilə. Hədəf bunu sürətlə 20 milyard dollara çatdıra bilməkdir. Bu istiqamətdə də iĢlər görülür.
Təbii ki, burada ayrıca müĢtərək görüləcək iĢlər vardır. Hətta biz daha da irəliyə gedək deyirik ki, Azərbaycan-
Türkiyə sahibkarlarının, təĢəbbüskarlarının üçüncü ölkələrə də sərmayə qoymalarının yolunu açaq. Bunu da
müvəffəqiyyətlə davam etdirmək istəyirik.
Anadolu Agentliyinin müxbiri Həsən Öyməz: Mən cənab Prezidentə bir sual vermək istəyirəm. Ġki
ölkə arasındakı əməkdaĢlığın getdikcə sürətləndiyi bir mərhələdəyik. Bu əməkdaĢlığı Türkiyə
Respublikası vətəndaĢlarına sərhəddə viza tətbiq olunmasının tamamilə aradan qaldırılması Ģəklində
zirvəyə çatdırılması istiqamətində bir fəaliyyətiniz varmı? Sizdən bir müjdə ala bilərikmi? Bir də TANAP
layihəsinin planlaĢdırılan tarixdən daha əvvələ çəkilməsi mövzusunda bir addımdan söhbət gedirmi?
Türkiyədən çıxıĢ, Avropaya giriĢ nöqtəsi olaraq iki müxtəlif alternativ üzərində iĢ gedirdi. Bu
alternativdə də bir konkretlik varmı?
Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV: Qeyd etdiyiniz kimi, əlaqələrimiz çoxĢaxəlidir. Bütün sahələri
əhatə edir. Biz çalıĢırıq ki, bütün sahələrdə bütün məsələləri həll edək və zamanında həll edək.
Viza məsələlərinə gəldikdə, siz yaxĢı bilirsiniz ki, bir müddət bundan əvvəl Türkiyə dövləti bütün türkdilli
dövlətlərin vətəndaĢlarına qarĢı viza rejimini ləğv etdi. Beləliklə, bütün türkdilli dövlətlərin vətəndaĢları
Türkiyəyə sərbəst gedə bilərlər və bu qərara görə biz çox minnətdarıq. O ki qaldı Azərbaycana, bu məsələ bu
gün müzakirə edildi. Qərar qəbul edildi ki, bu məsələyə biz tədricən nail olaq. Müəyyən kateqoriya insanlar - iĢ
adamları, elm adamları, tanınmıĢ Ģəxslər vardır ki, onların gəliĢ-gediĢi üçün daha da asan rejim tətbiq oluna
bilər. Bütövlükdə isə bizim müəyyən mexanizmlərimiz, daxili prosedurlarımız hələ tamamlanmayıb. Bu
prosedurlar tamamlanandan sonra əlbəttə ki, Türkiyə vətəndaĢları da Azərbaycana vizasız gələ bilərlər. Biz bu
məsələ üzərində iĢləyirik. Bu məsələ müzakirə edildi. Türkiyə tərəfi bu məsələ ilə bağlı Azərbaycanın
mövqeyini anlayır. Biz birgə səylərlə məsələnin həlli yolunda önəmli addımları atacağıq.
TANAP layihəsinə gəldikdə, mən giriĢ sözümdə qeyd etdim ki, bu, sırf Türkiyə-Azərbaycan layihəsidir.
Uzun illər Azərbaycan qazını Avropaya çıxarmaq üçün müxtəlif variantlar, müxtəlif layihələr müzakirə
edilmiĢdir. Təəssüf ki, onların heç biri reallaĢmadı. Belə olan vəziyyətdə iki qardaĢ ölkə bütün məsuliyyəti, o
cümlədən maliyyə məsuliyyətini öz üzərinə götürmüĢdür. TANAP-ın üstünlüyü ondan ibarətdir ki, bu layihəni
biz ikimiz icra edəcəyik. Üçüncü tərəflər üçün də bu layihə açıqdır. Yerdə qalan müəyyən faizlər bizim tərəfdaĢ
olan Ģirkətlərə verilə bilər. Beləliklə, TANAP layihəsinə beynəlxalq status da verilə bilər.
Əsas məsələ Azərbaycan qazını daha da böyük həcmdə Türkiyəyə və Türkiyə ərazisindən Avropa
məkanına çatdırmaqdır. Avropa məkanına çatdıqda bu qazın həmin məkana hansı yollarla daxil ediləcəyi artıq
texniki və iqtisadi məsələdir. Coğrafiya belə diktə edir ki, bizim qazımız ya Bolqarıstan, ya Yunanıstan
ərazisindən Avropaya gedəcəkdir. Hazırda SOCAR və tərəfdaĢ Ģirkətlər bütün variantları nəzərdən keçirirlər.
Ən məqbul, ən təhlükəsiz və iqtisadi cəhətdən səmərəli varianta üstünlük veriləcəkdir. Amma onu da qeyd
etmək istəyirəm ki, hazırda Avropa Ġttifaqında olan ölkələr bir-biri ilə qaz xətlərini qururlar, yaradırlar. Ġstənilən
nöqtədən Avropaya Azərbaycan qazı daxil olduqda geniĢ Avropa məkanını əhatə edə bilər. Ümid edirəm ki,
2017-ci ildə bu layihə tamamlana bilər. Sağ olun.
Ġctimai Televiziyanın müxbiri Elçin Mirzəyev: Sualım cənab Ərdoğanadır. Hörmətli BaĢ nazir,
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağı danıĢıqlar prosesinin getdiyi bir vaxtda
bəzi dairələr bu danıĢıqlar prosesinə fikir vermədən Türkiyə və Ermənistan arasında sərhədin açılması
məsələsini yenidən gündəmə gətirir. Bu məsələ ilə bağlı Sizin mövqeyinizi bilmək istərdik.
BaĢ nazir Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Mən çox təĢəkkür edirəm. Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı,
baĢda təbii ki, ATƏT-in Minsk qrupu olmaqla bu məsələnin həlli yolları tapılmayınca, oradan bir və ya iki
rayonun məsələsi həll etməyincə bizim belə bir qapı açmağımız və sairdən söhbət gedə bilməz. Bu, iqtidarda
olduğumuz müddətdə həmiĢə söylədiyimiz sözdür. Belə bir addım ata bilmərik. Bizim atacağımız bütün
addımların məqsədi budur: hazırda iĢğal altındakı torpaqlardan ermənilər çıxmalıdır. Bu, beynəlxalq qurumlar
tərəfindən də “Bura Azərbaycanındır” deyilməsinə rəğmən hələ də torpaqların buranın haqq sahiblərinə
verilməmiĢ olması bizim mövqeyimizi aydın və dəqiq Ģəkildə ortaya qoyur. Bizim mövqeyimiz də burada
Ermənistan ilə bağlı atdığımız qətiyyətlə addım, tutduğumuz mövqe nədirsə bundan sonra da eyni Ģəkildə
davam edəcəkdir. Bu prosesdə maraqlı tərəf olaraq biz də hər zaman Azərbaycanın yanında olmağa davam
edəcəyik.
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 12 sentyabr. - № 203. - S.2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
178
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Fransaya iĢgüzar səfəri
Parisdə MEDEF-in üzvü olan iĢ adamları ilə görüĢ
Bakı, 19 sentyabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham
Əliyev sentyabrın 19-da Parisdə Fransa Sahibkarlar TəĢkilatına – MEDEF-ə üzv olan iĢ adamları ilə
görüĢmüĢdür.
Dövlətimizin baĢçısı görüĢdə çıxıĢ etdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
-Çox minnətdaram. Əvvəlcə dəvətə görə sizə təĢəkkürümü bildirirəm. Burada, Parisdə köhnə dostları
görmək çox xoĢdur. Mən MEDEF-də bizim əvvəlki görüĢlərimizi xatırlayıram. Bu təmaslar Azərbaycan və
Fransanın aparıcı Ģirkətləri arasında iqtisadi sahədə güclü tərəfdaĢlıq münasibətlərinin yaradılmasına çox kömək
etmiĢdir. Parisə yenidən gəlməyimə çox Ģadam.
Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, dünən mənim Prezident Olland ilə görüĢüm oldu. Biz bir çox məsələlər
ətrafında, əlbəttə ki, çox uğurla inkiĢaf etməkdə olan ikitərəfli siyasi əlaqələrə dair səmimi və açıq müzakirələr
apardıq. Bizim görüĢümüz siyasi əlaqələrimizin strateji xarakter daĢıdığını bir daha sübut etdi.
Biz dostuq, tərəfdaĢıq və həm ikitərəfli münasibətlər səviyyəsində, həm də beynəlxalq arenada fəal Ģəkildə
əməkdaĢlıq edirik. Xüsusilə də Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçiləndən sonra həm beynəlxalq
məsələlərlə, həm də regionda və dünyada qarĢılıqlı maraq doğuran məsələlərlə bağlı ölkələrimiz arasında
əlaqələr daha da fəallaĢmıĢdır.
Qeyd etdiyiniz kimi, siyasi əlaqələrlə yanaĢı, biz həm də ölkələrimiz arasında mədəniyyət sahəsində
əlaqələri müzakirə etdik. Bu əlaqələr də çox uğurla inkiĢaf edir. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, dünən mən Luvr
Muzeyində Ġslam incəsənəti bölməsinin açılıĢında iĢtirak etmiĢəm. Bu gün biz Parisdə Azərbaycan Mədəniyyət
Mərkəzinin açılıĢında iĢtirak edəcəyik. Bu, Azərbaycandan kənarda açılan ilk mədəniyyət mərkəzidir. Ötən il
biz Bakıda yeni fransız məktəbinin təməlini qoyduq. Mən bir çox baĢqa tədbirləri, sərgiləri, mədəniyyət
sahəsində mübadilə, konsertlər və digər mühüm tədbirləri qeyd edə bilərəm ki, bunlar da iĢbirliyi həyata
keçirmək üçün gözəl Ģərait yaradır.
Ümumilikdə siyasi əlaqələr və açıq, səmimi münasibətlər iqtisadi əməkdaĢlıqda mühüm rol oynayır.
Ona görə də biz çox Ģadıq ki, təkcə siyasi sahədə deyil, xalqlar arasında əlaqələr, mədəniyyət sahəsində də
möhkəm əməkdaĢlıq əlaqələri qurmuĢuq. Ölkələrimiz arasında iqtisadi əməkdaĢlığa gəlincə, qarĢılıqlı ticarətdə
dinamik inkiĢaf qeydə alınır, hazırda bu göstərici 4,6 milyard dollar təĢkil edir və getdikcə artır. Gələcəkdə biz
ticarət əlaqələrinin daha da Ģaxələndirilməsinin Ģahidi olmaq istərdik. Hesab edirəm ki, enerji sektorundan kənar
əlaqələrin geniĢləndirilməsi üçün yaxĢı potensial mövcuddur.
Azərbaycanın yürütdüyü enerji siyasəti region hüdudlarını aĢır. Bu gün biz Avropanın enerji
təhlükəsizliyi məsələləri ilə bağlı Avropadan olan tərəfdaĢlarımızla birgə fəaliyyət göstəririk və Fransanın
“Total” və “GDF-Suez” kimi Ģirkətləri bizim uzunmüddətli tərəfdaĢlarımızdır. Biz qarĢıdakı planları və
layihələri həyata keçirmək üçün birgə çalıĢırıq.
Azərbaycanın böyük neft və qaz ehtiyatları, artıq ĢaxələndirilmiĢ boru kəməri infrastrukturu vardır. Biz
yeni kəmər sistemi üzərində iĢləyirik. Bu kəmər bizdə olan və gələcəkdə olacaq qazı müxtəlif istiqamətlərə ixrac
etməyə imkan verəcəkdir. Ġqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi, eyni zamanda, enerji təchizatı marĢrutlarının
Ģaxələndirilməsi bizim üçün son dərəcə vacibdir. ġadıq ki, enerji siyasətində də maraqlarımız avropalı
tərəfdaĢlarımızla üst-üstə düĢür. Təbii qaz məsələsinə gəlincə, Azərbaycan Avropanın əsas tərəfdaĢlarından
birinə çevriləcəkdir. Neft məsələsinə gəldikdə, Avropa Ġttifaqının bəzi üzv dövlətlərinin enerji balansında
Azərbaycan neftinin payı 30 faizdən artıqdır. Onun əsas hissəsi nisbətən yeni mənbədən əldə olunur.
Azərbaycanın təsdiq edilmiĢ qaz ehtiyatları 2,5 trilyon kubmetrdən çoxdur. Artıq qeyd etdiyim kimi, biz yeni
boru kəməri sistemi üzərində iĢ aparırıq. Bu layihədə, xüsusilə də regionun və Avropanın enerji xəritəsini
əhəmiyyətli Ģəkildə dəyiĢəcək TANAP layihəsində Fransa Ģirkətlərini tərəfdaĢ kimi görməyə Ģad olardıq.
Ġqtisadi göstəricilərə nəzər saldıqda, düĢünürəm ki, iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsinə nail ola bilmiĢik. Bu, bir
sıra rəqəmlərdə də özünü göstərmiĢ, xüsusilə də bu ilin altı ayının göstəricilərində öz əksini tapmıĢdır. Qeyri-
enerji sektorunda ümumi daxili məhsulun həcmi 10 faizdən çox artmıĢdır. Ümumilikdə son 8 ildə Azərbaycan
iqtisadiyyatı üç dəfə artıbdır. YaĢayıĢ səviyyəsi yaxĢılaĢıb, yoxsulluq səviyyəsi təxminən 50 faizdən 7 faizə
düĢüb, iĢsizlik səviyyəsi 5,4 faiz təĢkil edir. Xarici borc ümumi daxili məhsulun təxminən 7 faizi həcmindədir.
Biz 9,3 milyon əhalisi olan ölkədə bir milyondan artıq yeni iĢ yeri açmıĢıq, iĢsizlik 5-10 il bundan əvvəl olduğu
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
179
kimi, ciddi problem deyildir. Beynəlxalq maliyyə institutları da nailiyyətlərimizi və problemlərimizi yaxından
izləyir. ġadıq ki, maliyyə böhranı dövründə üç aparıcı reytinq agentliyi - “Standard & Poors”, “Fitch” və
“Moody’s” Azərbaycanın kredit reytinqini qaldırıbdır. Davos Ġqtisadi Forumunun dünya ölkələrinin rəqabətlilik
göstəricisi üzrə sonuncu siyahısında Azərbaycan 46-cı yerdədir. Bu da region ölkələri, bütün qonĢularımız
arasında ən yüksək göstəricidir.
Gələcəkdə biz qeyri-enerji sektoruna daha çox diqqət ayıracağıq. Çünki düĢünürəm ki, enerji sektorunda
qarĢımıza qoyduğumuz bütün məqsədlərimizə çatmıĢıq və hazırda icra edəcəyimiz layihələrə artıq start
verilmiĢdir. Növbəti on il üçün məqsədlərimiz iqtisadiyyatın modernləĢdirilməsi, Ģaxələndirilməsi,
sənayeləĢdirilməsi, kənd təsərrüfatına, informasiya texnologiyalarına, xüsusilə, kosmik texnologiyaya
investisiyaların yatırılmasıdır. Yeri gəlmiĢkən, fransız Ģirkətləri bizə bu sahədə yardım edirlər. Bu, növbəti on il
üçün hədəfimiz olacaqdır.
Artıq qeyd etdiyim kimi, son 8-9 il ərzində biz ümumi daxili məhsulu üç dəfə artırmağa, ölkədə müasir
infrastruktur yaratmağa nail olmuĢuq. Növbəti on il ərzində, davamlı inkiĢaf onilliyində, bizim hədəfimiz qeyri-
enerji sektorunda ümumi daxili məhsulu iki dəfə artırmaqdır. DüĢünürəm ki, qarĢıdakı on ildə bu, mümkün
olacaqdır. Zənnimcə, transformasiya sahəsində təcrübəmiz, dünyanın aparıcı Ģirkətləri ilə güclü əlaqələrimiz
sayəsində buna nail ola biləcəyik.
Uzun illərdir Fransa Ģirkətləri bizim ölkədə uğurla fəaliyyət göstərir. Enerji sektorunda onlar investor,
digər sektorlarda iĢ podratçısı kimi fəaliyyət göstərirlər. Əlbəttə ki, biz Fransa Ģirkətlərini qeyri-enerji
sektorunda investor kimi görmək istərdik. DüĢünürəm ki, bunu etmək üçün yaxĢı potensial mövcuddur. Çünki
iqtisadiyyat inkiĢaf edir, yeni imkanlar yaranır, Azərbaycan regional mərkəzə, təkcə siyasi deyil, həm də iqtisadi
mərkəzə çevrilir. Azərbaycan regionda tarazlaĢdırıcı rol oynayır. DüĢünürəm ki, Azərbaycana investisiya
yatırmaq imkanlarının dəyərləndirilməsi Fransa Ģirkətləri üçün maraqlı olacaqdır. Eyni zamanda, biz onları
podratçı kimi də görmək istərdik. Mən bizimlə fəal Ģəkildə çalıĢan bir çox Fransa Ģirkətinin adını çəkə bilərəm.
Dünən Prezident Olland ilə görüĢdə bildirdim ki, səfərdən əvvəl köməkçim mənə Azərbaycandakı Fransa
Ģirkətlərinin fəaliyyəti ilə bağlı broĢür təqdim etdi. Güman edirəm ki, bir neçə ilə Ģirkətlərin adları olan kitab
nəĢr ediləcəkdir. Bunlar bizim planlarımızdır. Mən həm siyasi, həm də iqtisadi sahədə əməkdaĢlığımızın
səviyyəsindən məmnunam. ƏməkdaĢlığımız çox mehriban, gözlənilən və möhkəmdir.
Azərbaycan açıq ölkədir. Bu ölkədə bizneslə məĢğul olmaq cəlbedicidir. Hazırda Azərbaycanda ümumi
daxili məhsulun 80 faizi özəl sektorun payına düĢür. Burada çox liberal iqtisadi nizamlama mövcuddur. Biz
Dünya Bankının “Doing Business” proqramında aparıcı ölkələr sırasındayıq. Ölkədə çox əlveriĢli investisiya
mühiti mövcuddur. AdambaĢına düĢən birbaĢa xarici sərmayələrin həcminə görə Azərbaycan keçmiĢ sovet
ölkələri arasında birinci yerdədir. Bu il biz Azərbaycana, iqtisadiyyatımıza 20 milyard dollar həcmində birbaĢa
sərmayələrin yatırılacağını gözləyirik. Hazırda xarici və yerli investisiyalar arasında nisbət dəyiĢib.
Sərmayələrin 70 faizi yerli yatırımlardır. Bu, o deməkdir ki, Ģirkətlərimizin rəqabətliliyi artır.
Yeri gəlmiĢkən, Azərbaycan xaricdə böyük investisiya layihələrinə start verib. Regionda biz ilk
növbədə Türkiyə iqtisadiyyatına milyardlar yatırırıq. Növbəti beĢ il ərzində bu, təxminən 20 milyard dollara
çatacaqdır. Biz Gürcüstanda bir nömrəli investoruq. Dövlət Neft ġirkəti Gürcüstanda ən böyük vergi
ödəyicisidir. Bundan əlavə, biz Avropa Ġttifaqına üzv ölkələrə, keçmiĢ Sovet Ġttifaqı ölkələrinə investisiya
yatırmağı planlaĢdırırıq. Biz, həmçinin maliyyə resurslarımızı da Ģaxələndiririk, bu da çox mühümdür.
Azərbaycan və Fransa Ģirkətləri arasındakı əlaqələrin tarixini nəzərə alaraq, qarĢıdakı illərdə biz üçüncü
ölkələrdə hətta müĢtərək investor kimi fəaliyyət göstərə bilərik.
Mən Azərbaycan haqqında danıĢaraq daha çox vaxtınızı almaq istəmirəm. Bilirəm ki, əksəriyyətiniz
bizim ölkədə olub, ölkəmizlə bağlı öz təəssüratlarınız vardır. Azərbaycanda olmayanları mən bizneslə məĢğul
olmaq imkanlarını öyrənmək və tərəfdaĢlığımızı möhkəmləndirmək üçün ölkəmizə dəvət edirəm. TəĢəkkür
edirəm.
X X X
Jan BÜREL:
-Cənab Prezident. Sizi bu gün burada, Parisdə dinləmək, nailiyyətləriniz, Azərbaycanın iqtisadi durumu
barədə təqdimatlarınızı, fikirlərinizi eĢitmək bizim tərəfdən və borcla mübarizə aparan Qərbi Avropanın hər bir
ölkəsi tərəfindən təqdir edilir. Bir neçə dəqiqə öncə ölkənizin dövlət borcunun ümumi daxili məhsulun 7 faizini
təĢkil etdiyini eĢitdikdə bunun Fransa üçün də belə olmasını arzuladım.
Bizim Sizdən soruĢmaq istədiyimiz bəzi suallar vardır. Ġndi mənim həmkarım Kristian Mons sual-cavab
sessiyasına baĢlayacaqdır. Kristian buyurun.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
180
Kristian MONS: Cənab Prezident, iĢtirakınız üçün Sizə təĢəkkür edirik. Burada masa ətrafında Fransa
Ģirkətlərini təmsil edən 50-dən çox baĢ icraçı direktor və baĢ menecer əyləĢibdir. Onlar, yəni biz, tərəqqiniz və
ölkəniz haqqında daha çox sual vermək məqsədilə burada toplanmıĢıq. Bizim Ģirkətlər enerji, nəqliyyat,
infrastruktur, su idarəçiliyi, xidmət, turizm, bankçılıq və digər sahələri təmsil edir. Onlar Sizə çox qısa və
konkret, eyni zamanda, həmiĢə olduğu kimi, dəqiq suallar vermək istəyərdilər. Əgər razısınızsa, mən sual-
cavaba “Total” Ģirkətindən olan cənab Borrell ilə baĢlayıram. O, Sizə sual vermək istərdi.
MiĢel BORREL: Çox sağ olun. Cənab Prezident, mənim vermək istədiyim xüsusi bir sual yoxdur. Sadəcə
həmkarlarımın qarĢısında Sizin bazar ertəsi keçirdiyiniz görüĢdə müzakirə etdiyiniz bir neçə məsələ haqqında
Ģərh vermək istərdim.
Ġlk növbədə, qaz sektoru haqqında. Siz öz çıxıĢınızda enerji sektorundakı nailiyyətlərinizi və qarĢıda
duran hədəflərinizi qeyd etmiĢdiniz. DüĢünürəm ki, bunlar Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, ölkədəki investisiya
mühitinin yaxĢı göstəricisidir. Öz adımızdan deyə bilərəm ki, biz Azərbaycanın neft və qaz sektorunda iĢtirak
etməkdən məmnunuq və bununla fəxr edirik. Yenicə uğurlu Ģəkildə tamamladığımız və aĢkarlanmasını keçən
ilin sentyabr ayında Sizinlə birgə elan etdiyimiz “AbĢeron” yatağı barədə müzakirə aparmaq imkanımız oldu.
Burada iĢtirak edən tərəfdaĢlarımız “GDF-Suez” Ģirkəti və SOCAR ilə birlikdə “AbĢeron” yatağındakı quyunun
maliyyə dəyəri barədə açıqlama vermiĢdik. Bildiyiniz kimi, onun Sizin arzuladığınız miqyasda və zaman
çərçivəsində iĢlənməsinin əsas Ģərti Xəzər dənizində qazma imkanlarını artırmaqdır. Quyunun istismarında biz
SOCAR ilə birlikdə yaxından iĢləyirik. Ümid edirəm, istehsalatda yeni qazma qurğuları tətbiq ediləcəkdir.
Biz, həmçinin Sizin də qeyd etdiyiniz məsələ, yəni regionda istehsal edilən qaz və onun Avropa bazarına necə
çıxarılması barədə danıĢdıq. DüĢünürəm, “ġahdəniz” yatağındakı 10 faizlik payımız nümayiĢ etdirir ki, bizim
rolumuz böyükdür. Biz CP, onun geniĢləndirilməsi və Türkiyədən keçməklə Avropa bazarlarına gedəcək
TANAP layihəsi üçün Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, strateji cəhətdən əhəmiyyətli infrastrukturun qurulmasında
həm operator və yenə də SOCAR-la birgə iĢləmiĢik. Sonra bu iki rəqib boru kəməri qazı ya Ġtaliya, ya da daha
yuxarı, Avstriyaya - Avropa qaz bazarının bir hissəsinə çatdıracaqdır. Bu sahədə tərəfdaĢlıq əsas Ģərtdir.
Bizim həm də SOCAR ilə tərəfdaĢlığımızı daha da inkiĢaf etdirmək potensialını, quruda və dənizdə gələcək
fəaliyyətimizi müzakirə etmək imkanımız oldu. Hesab edirəm ki, bu danıĢıqlarda daha tez irəliləyiĢ etmək üçün
Siz bizi ruhlandırdınız və bununla da biz Sizin neft və qaz sahəsində qarĢıya qoyduğunuz məqsədlərə nail
olmağa davam edirik. Hesab edirəm ki, Ģərhimin üç əsas elementində də qeyd etdiyim kimi, SOCAR ilə və
Azərbaycandakı digər Ģirkətlərlə tərəfdaĢlıq bizim uğurumuzun açarıdır. “Total”ın Azərbaycandakı sərmayə
payı ölkənizin investisiya mühitinin cəlbediciliyi, sabitlik və bizə layihələrimizə uzun müddətə milyardlarla
dollar investisiya yatırmaq imkanı verən güvənlik haqqında söylədiklərinizin aydın Ģəkildə nümayiĢidir. Siz
bundan sonra da insanları SOCAR ilə, Azərbaycan ilə iĢləmək səylərini davam etdirməyə, etibarlı tərəfdaĢ
olmağa, istər bizim, istərsə də Sizin öz mütəxəssislərinizlə və Ģirkətlərinizlə birgə gəlirləri artırmağa əmin edə
bilərsiniz. TəĢəkkür edirəm.
Kristian MONS: TəĢəkkür edirəm. “Bouygues Travaux Publics” Ģirkətindən cənab Kristian Qazen.
Kristian QAZEN: Cənab Prezident, mən “Bouygues Travaux Publics” Ģirkətinin tikinti bölməsini təmsil edirəm.
Biz müxtəlif növ binaların, eləcə də infrastruktur, dəmir yolu və mülki obyektlərin tikintisi ilə məĢğul oluruq.
Biz xüsusilə Bakı metrosunun inkiĢafı ilə maraqlanırıq. Biz yerli Ģirkət olan “Akkord” ilə əməkdaĢlıq edirik. Biz
hazırda metronun mavi xətti üzərində çalıĢırıq. Həmçinin demək istərdim ki, Fransada bizim daha iri
tərəfdaĢımız və hərdən rəqibimiz olan Ģirkət vardır. Biz Azərbaycanda həmin bu Ģirkətlə, yerli Ģirkətlərin də
daxil olacağı fransız qrupu yaratmağı qərara almıĢıq. Xatırladım ki, bizim Ģirkətin Misirin paytaxtı Qahirədə
metro tikintisində 30 illik bir uğuru var və hazırda bir sıra digər layihələrdə də iĢtirak edirik.
Sualım belədir: Bakı metrosunun, xüsusilə mavi xəttin gələcəyi haqqında nə deyə bilərsiniz?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Bizim Bakı metrosu üçün böyük inkiĢaf planımız vardır. Bir
müddət öncə mənim sədrliyim ilə məsələ ilə bağlı böyük konfrans keçirdik və Bakı metrosunun inkiĢafı üzrə
Dövlət Proqramı qəbul edildi. Hələlik bizim, daha dəqiq desək, hazırda 23 metro stansiyamız vardır. Onların
əksəriyyəti sovet dövründə tikilib. Amma son bir neçə ildə biz hər il bir yeni metro stansiyası açırıq. Amma
planlar daha geniĢdir.
Metronun böyük inkiĢaf planı 2030-cu ilə qədər əlavə 50 stansiyanın tikintisini nəzərdə tutur. Bu, o
deməkdir ki, biz çox iĢləməli olacağıq və bizə yaxĢı tərəfdaĢlar lazım olacaqdır. Yeri gəlmiĢkən, Fransanın
“SYSTRA” Ģirkəti Bakı metrosunun böyük inkiĢaf planı üzərində iĢləyir. Bu layihə bütövlüklə dövlət
tərəfindən, dövlət büdcəsi hesabına maliyyələĢdiriləcəkdir. Hər il biz bu məqsədlə əsaslı maliyyə vəsaiti
ayırırıq. Yeganə məsələ onunla bağlıdır ki, bizə yaxĢı podratçılar lazımdır. Bizim öz Ģirkətimiz var ki, hələlik
Azərbaycan üçün metro tikir və onlar iĢi yüngülləĢdirən yeni qazma qurğusu alıblar. Amma iĢin miqyasını,
sürətini və 2030-cu ilə qədər çatmalı olduğumuz məqsədi nəzərə alaraq, bizim beynəlxalq podratçı Ģirkətlərə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
181
ehtiyacımız olacaqdır. Mən Ģadam ki, siz yerli Ģirkətlərlə birgə iĢləməyi planlaĢdırırsınız, bu da bizim üçün çox
vacibdir. Çünki biz, eyni zamanda, iqtisadi transformasiya prosesində xarici Ģirkətlərlə iĢləyirik və yerli
Ģirkətlərimizin də beynəlxalq Ģirkətlərə çevrilməsini istəyirik.
“Bouygues Travaux Publics” kimi Ģirkətlə iĢləmək yerli Ģirkətlər üçün yaxĢı təcrübə və peĢəkar
fəaliyyətlərində yaxĢı tarixçə olacaqdır. Əgər bir gün onlar Azərbaycandan kənarda iĢləmək qərarına gəlsələr,
onlar “Bouygues Travaux Publics”lə birgə layihə həyata keçirdiklərini tarixçələrində göstərə bilərlər. Mən bu
yanaĢmanı bütövlüklə dəstəkləyirəm və sizə uğurlar arzulayıram.
Metroda görüləcək iĢlər çox olacaqdır. Bu, Bakıda yaxın illərdə həyata keçiriləcək ən əsas infrastruktur
layihələrindən biri olacaqdır. TəĢəkkürlər.
Kristian MONS: Cavabınız üçün təĢəkkür edirik, cənab Prezident. “Vinci Construction” Ģirkətindən
olan cənab Bonno Sizin Ģərhinizə bəzi Ģeylər əlavə etmək istəyir.
“Vinci Construction” Ģirkətinin sədri və icraçı direktoru Alen BONNO: Sabahınız xeyir, cənab
Prezident. Mən metro layihəsi haqda indicə eĢitdim. Mən Dünya Tunel Konqresində iĢtirak etmək üçün Bakıya
gəlmiĢdim. Metro sahəsində çalıĢan bir çox insanlarla, xüsusilə Bakı Metropoliteninin rəisi ilə görüĢdüm. Mən
cənab Qazenin dediklərini təsdiqləmək istərdim. Yəni, əgər Siz razısınızsa, yaxĢı bir fransız tikinti qrupu yeni
metro xətlərinin tikintisində maraqlı ola bilərdi və biz bu barədə çox danıĢmıĢıq. Bizim üçün vacib olan məsələ
yaxĢı razılıq əldə etməkdir və düĢünürəm ki, biz yerli Ģirkətlərlə, yaxĢı təcrübəsi olan Azərbaycan Ģirkətləri ilə
birgə iĢləməliyik. Qeyd etdiyiniz kimi, Azərbaycanda uzun metro xətləri artıq var və biz onların
müasirləĢdirilməsində və digər layihələrdə Sizə kömək etməyə hazırıq. TəĢəkkür edirəm.
Kristian MONS: Burada iki aparıcı su təsərrüfatı Ģirkətinin təmsilçiləri vardır. Etiraz etmirsinizsə onlar
Sizə iki sual vermək istərdilər. Əvvəlcə, “Veolia Eau” Ģirkətinin Avropa üzrə direktoru Jan-Luk Debran və
“Suez”dən beynəlxalq inkiĢaf üzrə icraçı vitse-prezident cənab Erik Gebal.
Jan-Luk DEBRAN: Cənab Prezident, su və kanalizasiya sistemlərinə bizim Ģirkət də iĢtirak etdiyi böyük
maliyyə vəsaitlərinin qoyulması üzrə proqramları nəzərə alsaq, bu sahənin ixtisaslı kadrlara və idarəetmə
mütəxəssislərinə ehtiyacı yaranır.
Mənim ilk sualım belədir: Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə belə bir məktəbin və ya treninq
mərkəzinin yaradılması üzrə tərəfdaĢlıq mümkündürmü? Ġkinci sualım: Su təsərrüfatı və kanalizasiya
infrastrukturunun idarə olunmasına rəhbərlik edən nazirlik belə ehtiyacların ödənilməsi üçün ixtisaslaĢmıĢ
fransız Ģirkətlərinə müraciət edəcəkmi?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Bizim su və kanalizasiya layihələri ilə bağlı böyük planlarımız vardır. Bu
problem bizdə hər zaman mövcud olub. Təəssüf ki, Bakının və Azərbaycanın digər Ģəhərlərinin heç vaxt kifayət
qədər su təchizatı olmayıb. Sovet dövründə yaradılan sistem kifayət etməyib. Qeyd etməliyəm ki, bu sistem
köhnəlib və bir çox çətinliklər yaradır. Bu məqsədlə biz təmiz su təchizatı ilə bağlı böyük proqram həyata
keçirmək qərarına gəlmiĢik. Suyun keyfiyyəti Dünya Səhiyyə TəĢkilatının standartlarına uyğun olmalı və bütün
Ģəhərlərimiz su ilə təchiz edilməlidir. Əlbəttə, Bakı birinci sıradadır, çünki o nəinki Azərbaycanın, hətta bütün
Qafqazın ən böyük Ģəhəridir.
Proqram çox geniĢdir və bizim dövlət Ģirkətimiz “Azərsu” buna görə məsuliyyət daĢıyır. Onlar “GDF-
Suez” ilə iĢləyirlər, yenicə müzakirələr aparıblar. Ümid edirəm ki, tezliklə layihənin reallaĢdırılması
istiqamətində praktik addımlar atılacaqdır. Hədəfimiz 2013-cü ilin sonuna qədər Azərbaycanın bütün Ģəhərlərini
su ilə tam təchiz etməkdir. Paralel olaraq müasir kanalizasiya sisteminin qurulması da həyata keçiriləcəkdir.
Amma yəqin ki, bunu gələn ilin sonuna qədər etmək mümkün deyil, bəlkə də bu, daha bir neçə ilə baĢa
gələcəkdir.
Bakı ilə əlaqədar məsələ daha mürəkkəbdir. Çünki biz təkcə maliyyə baxımından deyil, texniki nöqteyi-
nəzərdən də çox Ģey etməliyik. ĠĢin böyük hissəsi yenə də dövlət büdcəsindən maliyyələĢəcəkdir. Bizim
banklardan kreditlərimiz də var, hansı ki, layihəni daha tez həyata keçirməyə kömək edəcəkdir. Bu, növbəti
illərin ən vacib infrastruktur layihələrindən biri olacaqdır. Ona görə ki, bütün digər infrastruktur layihələrinin
bəziləri ya tamamilə yerinə yetirilib, ya da yeni elektrik stansiyalarının tikintisi, Azərbaycanın qazlaĢdırılması,
magistral və hətta kənd yollarının tikintisi kimi layihələr hazırda reallaĢmaq mərhələsindədir.
Gələn beĢ il üçün su və kanalizasiya yüksək prioritet məsələ olacaqdır. Çünki biz bu layihəni mərhələlərlə
reallaĢdıracağıq. Qeyd etdiyim kimi, ilk mərhələ 2013-cü ilin, ikinci mərhələ 2016-cı ilin sonuna qədərdir. Buna
görə də biz Fransa Ģirkətləri ilə əməkdaĢlığı yüksək qiymətləndiririk. Biz artıq “GDF-Suez” Ģirkətinin
nümayəndələri ilə onların digər ölkələrdəki təcrübəsini, onların bu layihələri necə həyata keçirmələrini müzakirə
etdik. Bildiyimə görə, sizin Ģirkət də Azərbaycan ilə iĢləyir, həm də uğurlu Ģəkildə. Mən sizə uğurlar arzu
edirəm. Biz bu layihə üzərində iĢləməyə davam edəcəyik. Ümid edirəm ki, növbəti illərdə bu problem daha
olmayacaqdır. Çox sağ olun.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
182
Kristian MONS: TəĢəkkür edirik, cənab Prezident. Cənab Gebal, əlavə etmək istədiyiniz bir Ģey varmı?
Erik GEBAL: Xeyr, yalnız istərdim Sizi əmin edim ki, biz “Azərsu”nu mümkün qədər tez bir zamanda
dünya səviyyəli müəssisəyə çevirmək fikrimizdə qətiyyətliyik. Biz artıq 2-3 ildir “Azərsu” ilə əməkdaĢlıq edirik
və Bakının tarixi su təchizatının təkmilləĢdirilməsinə nail olmuĢ ilk Ģirkət olmağa yaxınıq. Bu, bizim üçün ciddi
məsələdir və biz əminik ki, 2-3 ilə rəqabətə davamlı Ģərait yaranacaqdır.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Sadəcə əlavə etmək istərdim ki, bizim görüĢümüzdən
sonra mən “Azərsu”ya sizin Ģirkətlə daha da yaxından iĢləmələri və layihənin icrasına baĢlamaları üçün
tapĢırıqlar verdim. Eyni zamanda, bütün dostlarımıza xatırlatmaq istərdim ki, bizim iki gün əvvəlki
görüĢümüzdə mən dedim ki, su təchizatı məsələsinə gəldikdə qarĢımızda çox asan hədəflər durur: bizə 24 saat
su təchizatı, 100 faiz əhatə dairəsi və Dünya Səhiyyə TəĢkilatının standartlarına cavab verən su lazımdır. Üç
əsas, sadə məqsəd. Həmin məqsədlərə çatmaqla, düĢünürəm, bu problem həmiĢəlik həll olunacaqdır. Bunun da
insanların yaĢayıĢ Ģəraitinə, onların səhhətinə, ölkəmizin ümumi inkiĢafına çox ciddi təsiri olacaqdır. Çünki
Azərbaycan çox sürətlə inkiĢaf edir. MüasirləĢmə prosesi elə tez gedir ki, biz mövcud su təchizatının hazırkı
vəziyyəti ilə barıĢa bilmərik. Lakin bir daha demək istərdim ki, bu problem bizim ölkədə həmiĢə olub.
Müstəqilliyimizin ilk illərində həll olunası digər daha ciddi məsələlər var idi və ola bilsin, buna görə də
bu məsələ prioritet deyildi, üstəlik bu, çox baha idi. Biz özümüz-özümüzə sərmayə qoymağa baĢlamamıĢdan
öncə, on ildən çox bir müddət ərzində beynəlxalq maliyyə təsisatları ilə aparılan danıĢıqlar əsaslı nəticə
vermirdi. Su layihələrini büdcəmizə, dövlət sərmayə proqramlarımıza daxil etdikdən sonra beynəlxalq maliyyə
təsisatları da buna maraq göstərdilər və daha fəal oldular. Ġndi dövlətin, bankların maliyyələĢdirdiyi layihələrin
yaxĢı əlaqələndirilməsi mövcuddur və bu da sıx əməkdaĢlıq əhval-ruhiyyəsi yaradır.
Kristian MONS: Çox sağ olun, cənab Prezident. Burada iĢtirak edən fransız Ģirkətlərinin əksəriyyətinin
adından Sizə sual verə bilərəmmi? Bu, daha çox siyasi sualdır, amma iqtisadiyyatla əlaqəsi var. Çox maraqlı
olardı ki, bizə ölkənizin Dünya Ticarət TəĢkilatına daxil olmasının təqvimi haqqında məlumat verəsiniz. Siz
əvvəllər də bu haqda danıĢmısınız, amma istərdik Sizin planlarınız barədə eĢidək.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Biz bu məsələ üzərində iĢləyirik. TərəfdaĢ ölkələrlə ikitərəfli
məsləhətləĢmələr prosesindəyik və bu proses uğurla davam edir. Eyni zamanda, bildirmək istərdim ki,
Azərbaycanın Dünya Ticarət TəĢkilatına nə zaman üzv olmasına dair iki fikir mövcuddur. Birincisi, mümkün
qədər tez, - bu fikir də yetərincə əsaslıdır, - çünki bu, bazarda rəqabətə davamlılığı artıracaqdır. Bu isə, ümid
edirik ki, istehlakçı qiymətlərinə müsbət təsir edəcəkdir. Hazırda Azərbaycan bir sıra beynəlxalq təsisatlara
inteqrasiya edən ölkədir və Dünya Ticarət TəĢkilatının bir hissəsi olmağa yaxındır. Digər yanaĢma bir az
fərqlidir – məzmun nöqteyi-nəzərindən deyil, vaxt etibarilə fərqlənir. Çünki dediyim kimi, indi biz Ģaxələndirmə
istiqamətində ciddi iĢ görürük. Bizim fərdi sahibkarlığın həvəsləndirilməsi üzrə dövlət proqramımız vardır.
Məsələn, gələn il kənd yerlərində kiçik və orta müəssisələr üçün 300 milyon avro məbləğində vəsait nəzərdə
tutulub. Onlara dövlət tərəfindən kiçik faizlə kredit ayrılacaqdır. Biz kənd təsərrüfatına böyük subsidiyalar
ayırırıq. Bizim fermerlərə yanacaq 50 faiz güzəĢtlə satılır. Onlar gübrəni də 50-75 faiz arasında güzəĢtlə alırlar.
Onlar torpaq vergisindən baĢqa, bütün vergilərdən azad olunublar. Onlara taxıl əkdikdə hər bir hektara görə 100
avro verilir. Bu subsidiyalar bizə kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalından asılılığı əhəmiyyətli Ģəkildə
azaltmağa kömək edir.
Bu gün biz bəzi mövqelərdə tələbatımızı 80-85 faiz həcmində ödəyə bilirik. Məqsədimiz 2015-ci ilin
sonunadək özümüzü kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təmin etməkdir. Bu, bir milyon iĢ yerinin açılmasına Ģərait
yaratdı ki, bunların da əksəriyyəti kənd yerlərindədir.
Beləliklə də mən ikinci yanaĢmaya toxunmaq istəyirəm. Ġkinci yanaĢma ondan ibarətdir ki, əgər biz
Dünya Ticarət TəĢkilatına bu gün qoĢulsaq, bu, kənd yerində sahibkarlığın inkiĢafına mənfi təsir göstərə bilər.
Bu, məĢğulluqla bağlı müəyyən problemlər yarada bilər. Bizim bəzi mallarımız rəqabətə davamlılığını itirə
bilər. Beləliklə, əsas fikir, deyərdim, ondan ibarətdir ki, təkmilləĢdirmə, Ģaxələndirmə, sərmayə qoyuluĢu
prosesini, özəl sektorun həvəsləndirilməsini davam etdirmək, təkcə kənd təsərrüfatında deyil, həmçinin ağır
sənayedə və iqtisadiyyatımızın artıq daha yaxĢı Ģəkildə olduğu bir vaxt Dünya Ticarət TəĢkilatına üzv olmaq.
Biz bu iki yanaĢma arasında yolumuzu tapmağa çalıĢırıq. Beləliklə, biz danıĢıqlar prosesindəyik. Çox güman ki,
bizim üzv qəbul olunmağımız yaxın gələcəkdə baĢ verməyəcəkdir.
Kristian MONS: Çox aydın izah idi.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm.
Kristian MONS: Çox sağ olun. Elə bilirəm ki, indi isə biz digər suallara keçə bilərik. Bizim hələ bir az
da vaxtımız vardır. Ġstəyirsinizsə, razısınızsa, turizm və idman haqqında danıĢa bilərik. Hamımız ölkənizin necə
gözəl olduğunu bilirik. Turizm və idman infrastrukturu layihələri haqqında daha yaxĢı məlumatı olan “Gregory
Ġnternational” Ģirkəti üçün bu, çox maraqlı olacaqdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
183
“Gregory Ġnternational” Ģirkətinin nümayəndəsi: Sabahınız xeyir, cənab Prezident. Bizim Ģirkət qolf və
idman meydançalarının inĢası üzrə ixtisaslaĢıb. Biz yalnız beynəlxalq miqyasda fəaliyyət göstəririk. Biz Sizin
ölkənizdə olmuĢuq və böyük inkiĢaf potensialının Ģahidi olmuĢuq. Mənim sualım çox sadədir. Bilmək istərdim,
Siz qolf meydançası tikintisi layihəsini təyin etmisinizmi və gələcəkdə hansı idman meydançalarının tikintisi
gözlənilir?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Bəli, qolf meydançalarının tikintisi layihələri vardır, onlar artıq icra olunur.
Ġkisi tikilir, amma Bakıda deyil, paytaxtdan 150-200 kilometr kənarda, dağlıq və yaĢıl ərazidə. Ġki qolf
meydançasının tikintisinə dair planlar vardır. Lakin bunlar özəl sərmayələrdir, dövlət sərmayələri deyildir.
Dövlət sərmayələrinə gəldikdə isə, biz idman infrastrukturuna çoxlu vəsait yatırırıq. Ən iri idman və ya konsert
zalı - “Chrystal Hall” yalnız “Eurovision” mahnı müsabiqəsi üçün inĢa olunmuĢdur. Bizim çox az vaxtımız var
idi və beləliklə o, 9 aya tamamlandı. Bu, 17 mindən 20 minədək tutumu olan gözəl idman sarayıdır. Biz
stadionlarımızı da müasirləĢdiririk. Son on il ərzində Azərbaycanda 34 Olimpiya Ġdman Kompleksi inĢa olunub
ki, bu da bizim komandamızın London Olimpiadasında uğurlu çıxıĢının səbəblərindən biridir.
Bununla da idman bizim üçün sərmayələrin yönəldildiyi və diqqət mərkəzində olan, diqqət göstərilən
əsas sahələrdən biri olmağa davam edəcəkdir. Bunun üçün də biz daha çox iĢ görəcəyik. Hazırda biz Qafqaz
dağlarında yeni dağ-xizək istirahət kompleksinin tikintisinin son mərhələsindəyik. Bu da dövlət sərmayələrinin
hesabına reallaĢır. Çox güman ki, bu mövsümdə kompleks xizək həvəskarları üçün açılacaqdır. Bu, ən gözəl və
ən rahat dağ-xizək istirahət komplekslərindən biri olacaqdır. Çünki bütün dağ-xizək istirahət komplekslərinin,
həmçinin sizdə - Fransada, Ġsveçrədə, Avstriyada olanların da təcrübəsini öyrənmiĢik və insanlar üçün,
idmançılar üçün, bu idman növünə üstünlük verən hər kəs üçün maksimal rahatlıq yaratmaq məqsədilə bütün
bunların müsbət tərəflərini uyğunlaĢdırmıĢıq. Bununla da biz bu sahədə daha çox layihələrin Ģahidi olacağıq və
tərəfdaĢlarla iĢləməyə hazırıq. Hazırda biz 60-80 min arasında tamaĢaçı tutumu olan Olimpiya stadionunun
inĢasını planlaĢdırırıq və tikinti yəqin ki, çox tezliklə baĢlayacaqdır.
Bizim çoxlu planlarımız vardır. Dediniz ki, Bakıda olmusunuz və yəqin artıq bizim planlardan
xəbərdarsınız. Ümid edirəm ki, bəzi layihələrdə iĢtirak edəcəksiniz. Sağ olun.
Kristian MONS: TəĢəkkür edirik, cənab Prezident. Daha bir sual qanunvericilik haqqında. “Lactalis”
Ģirkətindən cənab Nale Sizə süd məhsulları üçün gömrük qaydaları, gömrük qanunvericiliyi haqda sual vermək
istəyir. Sözü ona verirəm.
NALE: Sabahınız xeyir, cənab Prezident. Bu qaydalar haqqında danıĢmamıĢdan öncə, deməliyəm ki,
ölkənizin kənd təsərrüfatı sahəsi və inkiĢaf haqqında dedikləriniz məni çox maraqlandırdı. Mən burada “Lactalis
Group”u təmsil edirəm. Bu salonda qarĢınızda süd sənayesinin iki lideri əyləĢib: “Danone” Ģirkətindən olan
həmkarım masanın digər tərəfindədir. Fransada süd məhsullarının istehsalı üzrə lider bizik. Biz Azərbaycanda
30 nəfərdən ibarət kiçik bir nümayəndəliklə təmsil olunuruq. Biz regiondan və həmçinin Fransadan məhsullar
idxal edirik. Bu gün bizim tələbat Sizin ölkənizdə biznes qurmağı tələb edir ki, biz azərbaycanlılarla tərəfdaĢ
olaq, Avropanın digər ölkələrində həyata keçirdiklərimizi burada da edək.
DüĢünürük ki, böyük tələbat vardır. Dükanların təklif etdikləri çeĢidlər artırılmalıdır. Biz bunu inkiĢaf
etdirmək arzusundayıq və istərdik ki, Siz bizə - buradakı Ģirkətlərə yardım edəsiniz, təkcə ticarətdə deyil, eyni
zamanda, dünyanın baĢqa ölkələrində etdiyimiz kimi, Sizinlə də uzunmüddətli və davamlı inkiĢafın əsasını
qoymaq üçün.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Mən sizin Azərbaycandakı fəaliyyətinizi tam olaraq
dəstəkləyirəm. Mən artıq bu məsələ ilə bağlı fikrimi bildirmiĢəm və təkrarən demək istəyirəm ki, bizim planımız
bütün istehlak məhsulları ilə özümüzü təmin etməkdir. Əlbəttə, bizdə azad bazar iqtisadiyyatıdır. Ġstehsalın
çoxsaylı çeĢidi mövcuddur ki, insanlar öz maliyyə vəziyyətindən asılı olaraq onları ala bilirlər. Lakin əsas
məhsullar olan gündəlik tələbat məhsullarının ölkə daxilində 100 faiz istehsalına nail olmalıyıq. Bu, həm
qiymətləri aĢağı səviyyədə saxlamaq, həm də məĢğulluğu təmin etmək baxımından faydalı olar.
Süd məhsullarına gəldikdə isə, biz hazırda ölkənin südə olan tələbatının təxminən 80-85 faizini yerli istehsal
hesabına təmin edirik. Mən əksər yeni və ən böyük süd istehsalı müəssisələrinin açılıĢında iĢtirak etmiĢəm.
Deməliyəm ki, həmin müəssisələrdə istehsal prosesi tamamilə müasir, yeni texnologiyalar əsasında təĢkil edilib,
məhsullar da çox keyfiyyətlidir.
Tövsiyə vermək çətindir, lakin mən böyük istehsalçı Ģirkətlərin Azərbaycanda istehsal müəssisələrini
yaratmasını istərdim. Bu, əməkdaĢlığı davam etdirmək, biznes əlaqələri və qarĢılıqlı faydalılıq baxımından ən
yaxĢı yoldur. Bizim idxal məhsullarından asılı olduğumuz dövr indi geridə qalıb. Hazırda vəziyyət tamamilə
fərqlidir. Bir neçə il sonra vəziyyət yerli istehsal baxımından indikindən də yaxĢı olacaqdır. Eyni zamanda, ölkə
bazarı da böyüyür. Azərbaycanda istehsal edilən bəzi məhsullar regional bazarlara ixrac edilmək üçün çox yaxĢı
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
184
potensiala malikdir. Çünki bizim qonĢularımızdan bəziləri ilə azad ticarət barədə saziĢlərimiz var və ona görə də
məhsullarımızı ixrac etməklə bağlı problemlərimiz yoxdur.
Bizim ölkə daxilində istehlak edilməyən əksər kənd təsərrüfatı məhsulları təzə və emal olunmuĢ Ģəkildə
regional bazarlara ixrac edilir. Bu regional bazarlar isə sizin də bildiyiniz kimi, çox böyük və geniĢdir. Ona görə
də mən tərəfdaĢlarımıza əminliklə müasir istehsal müəssisələrinin yaradılması imkanlarını dəyərləndirməyi
tövsiyə edirəm. Bu, istəyinizdən asılı olaraq tamamilə sizə məxsus müəssisələr ola bilər və ya yerli
istehsalçılarla Ģərikli Ģəkildə Azərbaycanda müasir, yüksək standartlara cavab verən və keyfiyyətli istehsal
müəssisələrinin yaradılması bizim də marağımızda olan bir məsələdir. TəĢəkkür edirəm.
Kristian MONS: Çox sağ olun, cənab Prezident. Ġndi isə kosmik sənaye layihələri üzrə sualını vermək
üçün sözü “EADS Astrium” Ģirkətindən cənab Limuziyə verirəm.
LĠMUZĠ: Sabahınız xeyir, cənab Prezident. Mən “EADS Astrium” Ģirkətindənəm. Çox Ģadam ki, bir az
öncə Siz süni peyk və kosmosa aid biznesi qeyd etdiniz. Biz bu yaxınlarda “Azərkosmos”a Yer səthinə nəzarət
peyklərinə dair təklif vermiĢik. Mən bu sahədə Azərbaycan hökumətinin tam dəstəyini arzu edərdim. Çünki bu,
əsasən qeyri-ticari və hökumətdən asılı bir məsələdir. Ġstərdim aydınlaĢdırım, bu məsələyə dair saziĢlərin
imzalanmasına nə zaman baĢlamaq fikrindəsiniz və bu məsələdə Fransanın mövqeyini necə qiymətləndirirsiniz?
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Azərbaycanda kosmik sənayenin yaradılması və bu sahə ilə bağlı böyük
planlarımız vardır. Bu, beynəlxalq səviyyədə hərdən təəccüblə qarĢılanırdı, bəziləri bizim bu sahəyə investisiya
qoyacağımızı gözləmirdi. Lakin rəqabətə davamlı ölkə olmaq, ölkəmizi inkiĢaf etdirib müasir ölkəyə çevirmək
istəyiriksə yeni texnologiyalarsız, xüsusən kosmik texnologiyalar olmadan bu, çətin məsələdir.
Biz ilk peykimizin tezliklə kosmosa buraxılacağını gözləyirik. Bu məsələdə bir qədər gecikmələr olub. Biz bunu
ötən il üçün gözləyirdik, lakin sonradan təxirə salındı. Lakin Fransanın “Arianespace” Ģirkəti bunu həyata
keçirəcəkdir. Biz, eyni zamanda, sizin də qeyd etdiyiniz kimi, yeni peyklərlə bağlı layihələr üzərində də
iĢləyirik. Mən Fransa Ģirkəti ilə “Azərkosmos” arasındakı əməkdaĢlığı tam dəstəkləyirəm. Fransa Ģirkətləri bu
sahədə böyük təcrübəyə malikdir və dünyanın aparıcı Ģirkətlərindən hesab edilir. Hazırda biz peykin buraxılması
sahəsində əməkdaĢlıq edirik, daha sonra bu əməkdaĢlığın digər sahələri üzrə də birgə iĢləyə bilərik. Biz bu
istiqamətdə fəaliyyətimizi olduqca sürətləndirməyi planlaĢdırırıq.
Strateji cəhətdən önəmli olan sahələrdə biz vaxt itkisinə yol vermirik. Bu məqsədlərə nail olmaq
istiqamətində fəaliyyət göstəririk. Biz çox zaman qarĢımıza ambisiyalı və qısamüddətli planlar, hədəflər
qoyuruq. Lakin bunları icra etmək heç də mümkünsüz deyildir. Biz o cür fəal və cəld Ģəkildə iĢləməsəydik əks
təqdirdə 8 il müddətində ümumi daxili məhsulu üç dəfə artıra bilməzdik. Bu, yaxın gələcək üçün nəzərdə
tutulmuĢ bir layihədir. Mən sizin “Azərkosmos” ilə əməkdaĢlığınızı tam dəstəkləyirəm və bu sahədə möhkəm
əməkdaĢlıq münasibətlərinin yaranacağına əminəm.
Yeri gəlmiĢkən, Azərbaycan ilə sizin Ģirkət arasında əməkdaĢlıq çox uğurludur - təyyarələrin alınması,
“Airbus”lar. Hazırda baĢqa yeni layihələr nəzərdən keçirilir. Bu əməkdaĢlığın çox yaxĢı tarixi əsasları vardır.
Eyni zamanda, əvvəllər Fransa istehsalçılarından “Eurocopter”lər, ATR təyyarələri alınıb. Bizim hava yolları
hazırda əsasən fransız istehsalı olan təyyarələr üzərində qurulub. TəĢəkkür edirəm.
Kristian MONS: TəĢəkkür edirəm, cənab Prezident. Üzr istəyirəm ki, suallar bu qədər çoxdur. Bilirik ki,
Sizin vaxtınız da məhduddur.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əgər suallar çoxdursa, biz vaxtı artıra bilərik.
Kristian MONS: Xanım Sizə vacib infrastrukturların təhlükəsizliyi barədə sual vermək istəyir.
“MBDA” Ģirkətinin nümayəndəsi: Cənab Prezident, mən də “EADS”ın baĢqa bir Ģirkətini – “MBDA”nı
təmsil edirəm. Bizim Ģirkət vacib infrastrukturların təhlükəsizliyinin müdafiəsi və qorunması sahəsində
ixtisaslaĢıb. Bizim Azərbaycana bir neçə səfərimiz olub. Orada müxtəlif nazirliklərin nümayəndələri ilə
görüĢmüĢük. Sualım isə “EADS” qrupunun ölkənizlə əməkdaĢlıq imkanlarını necə görməyiniz barədədir.
ġirkətlərlə, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft ġirkəti ilə, - çünki həmin Ģirkət çox vacib
infrastruktura malikdir, - həm də “Total” ilə də əməkdaĢlığı nəzərdən keçirə bilərik. Ġkinci sualım
həmkarlarımın səsləndirdikləri suallarla bir qədər eyni məzmuna malikdir. Qısa deyəcəyəm. Məni buraya iki
səbəb gətirib. Mən, həmçinin kosmik sənaye və aeronavtika sahəsində ixtisaslaĢan Fransanın “GIFAS”
qrupunun MDB üzrə komissiyasının sədriyəm. Mənim həmkarım kosmik sənaye barədə danıĢdı, lakin bizim
Sizinlə əməkdaĢlıq edə biləcəyimiz bir çox sahə vardır, aeronavtika sahəsi. Mən, həmçinin Sizinlə əməkdaĢlıqda
maraqlı olan bir çox daha kiçik Ģirkətləri təmsil edirəm. Ġstərdik bilək, mümkündürmü ki, “GIFAS”
səviyyəsində Sizin ölkənizə səfər təĢkil olunsun ki, fransız Ģirkətləri orada yeni tərəfdaĢlar tapsınlar?
Kristian MONS: Çox maraqlı təklifdir.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Bəli, elədir. Onu deyə bilərəm ki, mən bu məsələlərə tam dəstək verirəm. Biz
böyük, balaca, orta səviyyəli müxtəlif Ģirkətlər və investorlarla xüsusən bizim üçün yeni olan kosmos sənayesi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
185
kimi sahələrdə iĢləməyə maraqlıyıq. Bizim hələlik bu sahələrdə böyük təcrübəmiz yoxdur. Buna görə də böyük
beynəlxalq əməkdaĢlığa ehtiyac hiss edirik. Əminəm ki, bu sənaye sahəsini inkiĢaf etdirməklə bağlı böyük
planlarımız böyük, kiçik və orta səviyyəli əksər Ģirkətlər üçün imkanlar yaradacaqdır. Buna görə də müxtəlif
Ģirkətlərin böyük komandalar Ģəklində ölkəmizə səfər edərək bizim planlarımızla tanıĢ olması insanlarla
görüĢərək öz proqramlarını bizim planlarımızla uyğunlaĢdırması baxımından yaxĢı fikir olardı.
Ġnfrastruktur təhlükəsizliyinə gəldikdə isə, bəhs etdiyimiz bu mövzu olduqca vacib məsələdir. Əvvəlki illərdə
təhlükəsizlik yetərli səviyyədə deyildi, hətta deyərdim ki, mühafizə ətrafa hasar çəkmək qədər bəsit səviyyədə
idi. Lakin vacib infrastrukturlar, təkcə enerji sahəsi ilə bağlı deyil, digər sahələrdə də olduqca vacibdir.
Çünki biz hazırda fəlakətlərin, zəlzələlərin, daĢqınların Ģahidi oluruq. Yeri gəlmiĢkən, bu il güclü zəlzələ, iki il
əvvəl isə güclü daĢqın ölkəmizə ciddi zərər vurdu. Eyni zamanda, heç bir ölkə bəzi əhəmiyyətli infrastrukturlara
qarĢı bu cür təhlükələrdən və fəaliyyətdən sığortalanmayıb. Hazırda biz enerji infrastrukturunun və su
anbarlarının mühafizəsi üçün yeni sistemin quraĢdırılmasını həyata keçiririk. Bu sistem isə sizin Fransada
istifadə etdiyiniz kimi olduqca müasirdir. Hazırda bizdə bu sistemlərin yaradılması prosesi gedir.
Bizim digər bir planımız isə qarĢıdakı bir neçə ildə diqqətsizlikdən və mühafizədəki qüsurlardan 100 faiz
yayınmağa imkan verən bir sistemin yaradılmasıdır. Ona görə, düĢünürəm ki, bu sahədə əməkdaĢlıq üçün xeyli
imkanlar olacaqdır. TəĢəkkür edirəm.
Kristian MONS: TəĢəkkür edirəm, cənab Prezident. Cənab Bürel buyurun.
Jan BÜREL: Vaxt bitmək üzrədir. Mənim yanımda əyləĢən dostum, həmkarım Erik Frünyenin - Xarici
ĠĢlər Nazirliyinin Avropa qitəsinin regionları üzrə nümayəndəsinin Sizə sualı vardır.
Erik FRÜNYE: Cənab Prezident, bizə vaxt ayırdığınız üçün Sizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Sizin
gələcək üçün çox mükəmməl planlarınız vardır. Dünən Siz də bizim Prezidentin Sizin regiona böyük diqqətinin
Ģahidi oldunuz. Biz regionu sabit görmək istərdik, bütün investorlarla regionda əmin-amanlığın yaradılması
üçün birgə iĢləməyi zəruri hesab edirik. Bu gün Sizin buradakı mesajlarınızdan da bəlli oldu ki, fransız Ģirkətləri
regiondakı sabitliyə inanır. Sabitliyə inam olmasaydı, yəqin ki, investisiyalar da olmazdı. DüĢünürəm ki,
bununla bağlı çox yaxĢı planlarımız vardır. Bu planla bağlı Sizin nazirə ilin əvvəlində bildirdiyimiz kimi, xarici
iĢlər naziri Loran Fabius gələn il ölkənizə səfər etmək niyyətindədir. DüĢünürəm ki, biz bu cür mükəmməl
planlarla birgə iĢləməyə baĢlaya bilərik. Dəstəyinizə görə təĢəkkür edirəm.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Mən sizin dediklərinizlə tamamilə razıyam. Ölkəmizin
tarixindən də bizə məlumdur ki, bəzi məqamlarda qeyri-sabitlik dövrləri olmuĢdur. Sabitlik olmadan isə inkiĢaf
haqda düĢünmək mümkün deyildir. Təəssüf ki, sovet dövləti süquta uğradığı vaxt Azərbaycan çox çətin
vəziyyətlə üzləĢməli oldu. Biz çox mürəkkəb siyasi vəziyyətdə idik - siyasi böhran, Ermənistanın təcavüzü,
ərazilərimizin iĢğal edilməsi, vətəndaĢ müharibəsi. Ġqtisadiyyatımız bütövlükdə tənəzzülə uğramıĢdı, durğunluq
və təxminən 1000 faiz səviyyəsində inflyasiya mövcud idi. Ġqtisadiyyat o dərəcədə zəifləmiĢdi ki, biz hər Ģeyi
sıfırdan deyil, hətta daha aĢağı səviyyədən, daha dərindən baĢlamalı idik. Lakin siyasi islahatlar və sabitlik
vasitəsilə biz həmin çətinlikləri dəf edə bildik. Artıq 1997-ci ildə iqtisadi sabitliyə nail olundu və bundan sonra
ölkə iqtisadiyyatı artmağa baĢladı. Xarici investisiyalar əlbəttə əhəmiyyətli rola malikdir. Lakin investorların
sabitlik olmayan ölkədə risk etməsi tamamilə qeyri-mümkündür. Bu səbəbdən tərəfdaĢlarımıza, o cümlədən
Fransadan olan Ģirkətlərə bizə inandıqları və çətin vəziyyətdən çıxıĢ yolu tapmaqda dəstəkləri üçün
təĢəkkürümüzü bildiririk.
Bu gün Azərbaycan təkcə ölkədaxili sabitliyə malik deyil, həmçinin regionda sabitləĢdirici amil kimi
çıxıĢ edir. Biz çox vacib regional layihələrin hamısında iĢtirak edirik. Əksər regional, enerji, nəqliyyat, siyasi
layihələrin təĢəbbüskarı kimi çıxıĢ edirik. Ötən il 155 ölkənin səsini qazanaraq BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv
seçilməyimiz onu göstərdi ki, biz özümüzü dünyaya təqdim edə bilmiĢik.
Bizim gələcəyə baxıĢımız aydındır. Biz Azərbaycanı gələcəkdə müasir, inkiĢaf etmiĢ, beynəlxalq birliyə
tam inteqrasiya olunmuĢ və bütün azadlıqlar, o cümlədən iqtisadi azadlıqlar təmin edilmiĢ yüksək həyat
standartlarına malik ölkə kimi görürük. Yəqin ki, hər bir ölkə rəhbəri ölkəsi və vətəndaĢları üçün bunları
arzulayır. Bizim bunlara nail olmaq üçün çox yaxĢı imkanlarımız vardır.
Yenidən əvvəldə dediyim sözlərə qayıtmaq istərdim. Fransa ilə Azərbaycan arasında ikitərəfli
münasibətlər çox əhəmiyyətlidir. Bütün bu illər ərzində biz yüksək səviyyəli qarĢılıqlı əməkdaĢlıq və
anlaĢmanın Ģahidi olmuĢuq. Ötən gün Prezident Fransua Olland ilə görüĢümüz bir daha təsdiqlədi ki, indiyədək
görülmüĢ iĢlər yeni əməkdaĢlıq üçün qapılar açır. Ona görə də Ģirkətlərin rolu əvvəlkindən daha çox ola bilər.
Çünki indi Azərbaycan 10 il əvvəlkindən daha çox imkanlara malikdir. Biz islahatlar xəttini davam etdirəcəyik
və gələcəkdə Ģirkətlərimiz üçün yeni layihələr daha da artacaqdır.
Jan BÜREL: Cənab Prezident, biz bu səhər yeməyi əsnasında təĢkil olunmuĢ görüĢün sonuna çatdıq.
Sizin keçmiĢdə əldə etdiyiniz uğurlar gələcək planlarınızın da uğurlu olacağından xəbər verir. Parisdə və ya
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
186
Bakıda Kristian Monsun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin iĢtirakı ilə Sizinlə yenidən görüĢməyi
səbirsizliklə gözləyəcəyik. Vaxt ayırdığınız üçün və dəyərli cavablarınıza görə təĢəkkür edirəm.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 21 sentyabr. - № 211. - S.1.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
187
Prezident Ġlham Əliyev Parisdə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin
açılıĢına həsr olunmuĢ qəbulda iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 19 sentyabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, sentyabrın 19-da Parisdə Heydər Əliyev
Fondunun və Azərbaycanın Fransadakı səfirliyinin dəstəyi ilə yaradılan Mədəniyyət Mərkəzinin açılıĢ
mərasiminə həsr edilmiĢ qəbul olmuĢdur.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva qəbulda iĢtirak
etmiĢlər.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV qəbulda çıxıĢ edərək dedi:
-Hörmətli xanımlar və cənablar! Bu gün Fransa-Azərbaycan əlaqələrinin tarixində çox əlamətdar bir
gündür. Parisin mərkəzində Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi öz iĢinə baĢlayır. Təsadüfi deyildir ki, ölkəmizin
xaricdə birinci Mədəniyyət Mərkəzi məhz Fransanın paytaxtında açılır. Fransa-Azərbaycan əlaqələri çox uğurla,
sürətlə inkiĢaf edir.
Bu gün səhər bu binanın həyətində Azərbaycan bayrağı qaldırılmıĢdır. Bu gün biz dostlarımızı qəbul
edirik. Bu Mədəniyyət Mərkəzinin fəaliyyəti bizə imkan verəcəkdir ki, Azərbaycan öz zəngin mədəniyyətini,
tarixini, incəsənətini fransalılara geniĢ Ģəkildə təqdim etsin. Əminəm ki, bu bina qısa bir müddətdə Fransa-
Azərbaycan dostluq evinə çevriləcəkdir.
Fransa-Azərbaycan əlaqələrinin gözəl tarixi vardır və əminəm ki, bundan da gözəl gələcəyi olacaqdır.
Dünən Fransa Prezidenti cənab Fransua Ollandla keçirdiyim görüĢ bir daha münasibətlərimizin strateji
xarakterini təsdiq etdi. Bu gün səhər MEDEF-də Fransanın aparıcı Ģirkətlərinin rəhbərləri ilə görüĢdə iqtisadi
sahədə qarĢılıqlı marağın nə qədər böyük olmasının bir daha Ģahidi olduq.
Fransa Azərbaycanın ikinci ticarət tərəfdaĢıdır və ticarətin həcmi ildən-ilə artmaqdadır. Bu gün biz
Azərbaycanın bu mədəniyyət ocağında görüĢürük və dostlarımızla təmasda oluruq. Bu fürsətdən istifadə edərək
Fransa-Azərbaycan əlaqələrinin mədəniyyət sahəsindəki fəaliyyətinə görə Heydər Əliyev Fondunun prezidenti,
Fransa-Azərbaycan parlamentlərarası dostluq qrupunun rəhbəri Mehriban Əliyevanın fəaliyyətini xüsusilə qeyd
etmək istəyirəm. Mehribanın təĢəbbüsü ilə Fransanın mədəni irsinin qorunması üçün Strasburqda, Versalda,
Normandiya bölgəsində müxtəlif layihələr icra edilmiĢdir. Onun təĢəbbüsü ilə Azərbaycan mədəniyyət
xadimlərinin Fransada konsertləri, sərgiləri təĢkil edilmiĢdir. Keçən il Bakıda Fransız Liseyinin təməl daĢı
qoyulmuĢdur. Bakıda möhtəĢəm “Plaisirs de France” sərgisi keçirilmiĢdir. Bu mədəniyyət ocağının fəaliyyətə
baĢlaması məhz Mehribanın təĢəbbüsü ilə mümkün olmuĢdur. Fransa dövləti onun fəaliyyətini çox yüksək
qiymətləndirib və Mehribanı “Fəxri Legion” ordeni ilə təltif etmiĢdir.
Bu axĢam doğrudan da Fransa-Azərbaycan dostluq axĢamıdır. Bizim Fransada dostlarımız çoxdur. Bu
binanın qapıları həmiĢə dostlarımızın üzünə açıq olacaqdır.
Bu gün bizimlə bərabər bu sevincli günü qeyd etmək üçün bu ziyafətə gəlmiĢ bütün dostları bir daha
salamlayıram. Bütün fransalı dostlarımıza yeni uğurlar və cansağlığı arzulayıram. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 21 sentyabr. - № 211. - S.2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
188
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin diplomatik xidmət orqanları rəhbərlərinin
dördüncü müĢavirəsində nitqi
-Hörmətli səfirlər.
Xanımlar və cənablar.
Əziz qonaqlar.
Bu gün ölkəmizin tarixində çox gözəl və əlamətdar bir gündür. Diplomatik Akademiyanın yeni binasının
açılıĢını qeyd edirik. Eyni zamanda, ənənəvi olaraq səfirlərlə müĢavirəni açırıq.
Diplomatik Akademiyanın yaradılması ölkəmizin tarixində çox əlamətdar bir hadisə idi. Çox Ģadam ki,
qısa müddət ərzində Akademiya sürətlə inkiĢaf etmiĢ, ölkədə, regionda və dünyada böyük nüfuz qazanmıĢdır.
Bu gün peĢəkar kadrların hazırlanması iĢində Akademiyanın fəaliyyəti gözəgörünəndir. Əminəm ki, gələcək
illərdə Akademiya öz fəaliyyətini daha da geniĢləndirəcəkdir. Bu gün biz Akademiyanın rektoru ilə bu barədə
söhbət etdik.
Akademiya üçün gözəl bina tikilmiĢdir. Deyə bilərəm ki, son illər ərzində təhsil sahəsində tikilən
binaların içində öz gözəlliyi, dizaynı, funksional tərəfləri ilə seçilən bir binadır. Burada əlbəttə ki, oxumaq,
çalıĢmaq üçün bütün Ģərait vardır. Əminəm ki, burada oxuyan və oxuyacaq gənclər gələcəkdə Azərbaycanın
milli maraqlarını Ģərəflə müdafiə edəcəklər.
Akademiyanın inkiĢafı ilə bağlı yeni təkliflər, yeni planlar vardır. Hesab edirəm ki, biz bu bazada
Akademiyanın fəaliyyətini, istiqamətlərini, çoxĢaxəli funksiyalarını daha da geniĢləndirməliyik.
Təsadüfi deyildir ki, səfirlərlə ənənəvi müĢavirə məhz yeni binada keçirilir. Bu binada birinci tədbir bu mövzu
ilə bağlıdır. Bu da təbiidir. Çünki Azərbaycanın xarici siyasəti çox çevikdir, dinamikdir, sürətlə inkiĢaf edəndir
və ölkəmizə böyük uğurlar gətirən xarici siyasətdir.
Səfirlərlə mənim təmaslarım əlbəttə ki, mütəmadi xarakter daĢıyır. Həm onları yeni vəzifəyə təyin edəndə
görüĢürük, həm vaxtaĢırı görüĢürük, həm də Xarici ĠĢlər Nazirliyi vasitəsilə bütün müvafiq göstəriĢlər,
tapĢırıqlar verilir. Bir sözlə, indi bizim dünyadakı səfirliklərimizin sayı sürətlə artmaqdadır. Əlbəttə, bu, bizim
xarici siyasətdəki uğurumuzu Ģərtləndirən amillərdən biridir. Gələcəkdə biz diplomatik nümayəndəliklərin
sayını artıracağıq ki, Azərbaycan öz maraqlarını daha da böyük uğurla müdafiə edə bilsin.
Səfirlər peĢəkar diplomatdırlar. Onların arasında gənclər də kifayət qədər çoxdur, təcrübəli diplomatlar da
vardır. Onlar öz vəzifə borclarını yaxĢı bilirlər və hesab edirəm ki, bütövlükdə öz vəzifə borclarını yaxĢı yerinə
yetirirlər. Səfirlərin qarĢısında duran vəzifələr bəllidir, aydındır. Ancaq yenə də deyirəm, həyat sürətlə inkiĢaf
edir, beynəlxalq münasibətlər dəyiĢir və beynəlxalq aləmdə yeni məsələlər, yeni çağırıĢlar ortaya çıxır. Əlbəttə
ki, biz xarici siyasətimizə mütəmadi qaydada müəyyən düzəliĢlər etməliyik. Nəzərə almalıyıq ki, strateji
xəttimiz dəyiĢməz olaraq qalır. Azərbaycanın xarici siyasətinin istiqamətlərini ulu öndər Heydər Əliyev
müəyyən etmiĢdir. Bu gün bu sahədə və bütün baĢqa sahələrdə strateji xətt icra edilir.
Xarici siyasətlə bağlı ölkə qarĢısında duran əsas vəzifə, əlbəttə ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqiĢəsinin həlli məsələsidir. Bu, bizim nəinki xarici siyasətdə, ümumiyyətlə, ölkə qarĢısında duran
əsas məsələdir. Bildiyiniz kimi, məsələ uzun illərdir öz həllini tapmır, ədalət, beynəlxalq hüquq normaları
pozulur və bu ədalətsizlik davam edir. Azərbaycan bu məsələnin həlli üçün bütün imkanlardan istifadə edir və
etməlidir. Diplomatik səylər gücləndirilməlidir və gücləndirilir. Digər amillər də bu məsələnin həlli üçün öz
rolunu oynamalıdır və bu istiqamətdə önəmli addımlar atılır.
Əgər müstəqillik dövrünə nəzər salsaq görərik ki, bu 20 il ərzində Ermənistan ilə Azərbaycan arasındakı
fərq, yəni uçurum daha da böyük olmuĢdur. Növbəti illərdə bu fərq yalnız və yalnız böyüyəcək və Azərbaycanın
üstünlükləri daha da görünəcəkdir.
Diplomatik səylər davam etdirilir. Səfirliklərin bu istiqamətdə fəaliyyəti məqsədyönlüdür. Dünyadakı
dostlarımızın, dost ölkələrin sayı artmaqdadır. Beynəlxalq təĢkilatlarda Dağlıq Qarabağ məsələsinə dair ədalətli,
yəni, maraqlarımızı təmin edən qətnamələr kifayət qədər qəbul edilmiĢdir. BMT Təhlükəsizlik ġurasının dörd
qətnaməsi, ATƏT-in qərarları, digər beynəlxalq təĢkilatların - Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının, Avropa
Parlamentinin, Avropa ġurasının, QoĢulmama Hərəkatının qətnamələri, NATO-nun qərarları, yəni, hüquqi baza
kifayət qədər geniĢdir, möhkəmdir və sarsılmazdır. MünaqiĢənin həlli üçün ilk növbədə hüquqi baza möhkəm
olmalıdır. Bu məsələ ilə bağlı Ermənistanın mövqeləri çox zəifdir, bizim mövqelərimiz isə çox güclüdür.
Mən məsələnin tarixi aspekti haqqında dəfələrlə fikirlərimi bildirmiĢəm, müvafiq göstəriĢlər vermiĢəm, o
cümlədən bizim alimlərə ki, məsələnin tarixi aspektinə dair tutarlı arqumentlərlə zəngin yeni kitablar dərc
edilsin. Bu istiqamətdə də iĢlər gedir və araĢdırmalarımız, əsərlərimiz həqiqəti əks etdirir, yəni, tarixi həqiqət
üzərində qurulmuĢdur. Məsələnin tarixi aspekti də çox önəmlidir. Çünki uzun illər ermənilər öz lobbi qurumları
vasitəsilə dünyada belə bir rəy formalaĢdırmağa çalıĢırlar ki, Dağlıq Qarabağ qədim erməni torpağıdır və erməni
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
189
xalqı əsrlər boyu bu torpaqda yaĢamıĢdır. Bunlar tamamilə yalan, təhrif edilmiĢ məlumatlardır. Hazırda biz bu
yalanları ifĢa etməklə, həqiqətləri ortaya qoymaqla, eyni zamanda, münaqiĢənin həlli üçün tarixi bazanı da
möhkəmləndiririk.
Bildiyiniz kimi, Dağlıq Qarabağ əzəli Azərbaycan torpağıdır. Dağlıq Qarabağın ərazisində yerləĢən bütün
yaĢayıĢ məntəqələrinin toponimləri Azərbaycan mənĢəlidir. Nəinki Dağlıq Qarabağ, indiki Ermənistanın
toponimlərinin mütləq əksəriyyəti Azərbaycan mənĢəlidir. Yəni, xalqımız əsrlər boyu bu torpaqda yaĢamıĢ,
yaratmıĢ və bundan sonra da bu torpaqda yaĢamalıdır. Biz bunu təmin edəcəyik.
Məsələnin digər tərəfləri də münaqiĢənin həlli üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Xüsusilə, iqtisadi
məsələlər. Bu gün Ermənistan ilə Azərbaycan arasında fərq kifayət qədər böyükdür. Bizim iqtisadiyyat
müqayisəedilməz dərəcədə irəliyə gedibdir. Təkcə hərbi xərclərimiz Ermənistanın bütün büdcəsindən iki dəfə
çoxdur. Bizim iqtisadi imkanlarımız geniĢlənir. Ġqtisadi tərəfdaĢlarımızın sayı artmaqdadır, ixrac potensialımız
artır. Ġqtisadiyyat artıq çoxĢaxəli iqtisadiyyatdır və bu ilin altı ayının yekunları, - doqquz ayın yekunları bu
yaxınlarda bəlli olacaqdır, - göstərir ki, qeyri-neft sektorunda artım on faizdən çoxdur.
Yəni, biz istədiyimizə nail ola bilmiĢik. Enerji resurslarımızdan səmərəli Ģəkildə istifadə etməklə
iqtisadiyyatımızı ĢaxələndirmiĢik və bu gün qeyri-neft iqtisadiyyatı uğurla inkiĢaf edir. Ermənistan isə iqtisadi
cəhətdən çıxılmaz vəziyyətdədir. Xarici yardımlar, kreditlər, diasporun ianələri olmasa Ermənistan iqtisadiyyatı
tamamilə çökəcəkdir. Bu yaxınlarda onların hətta rəsmi statistik məlumatlarına görə Ermənistanın ixrac
nomenklaturası bəlli oldu və orada çox gülməli ixrac məhsulları üzə çıxdı. Yəni, qurbağalar, - bəlkə bu
auditoriyada bu barədə danıĢmaq yersiz olar, - amma bu, reallıqdır. Yəni, bu ölkənin daxili resursları tükənir.
Ġqtisadiyyat çökür. Sənaye iflic vəziyyətindədir. Demoqrafik vəziyyət acınacaqlıdır. Ölkədən hər il yüz minə
qədər əhali köç edir və bu proses davam edir. Bu prosesin qarĢısını almaq artıq mümkün deyildir, o vaxta qədər
ki, Ermənistan öz qonĢularına qarĢı torpaq iddiasında olmağa davam edəcəkdir.
Biz isə uğurla inkiĢaf edirik. Azərbaycanın dünyadakı nüfuzu artır. BMT Təhlükəsizlik ġurasına
seçilməyimiz tarixi qələbəmizdir, nəinki diplomatiyada, ümumiyyətlə, deyə bilərəm ki, tarixdə ən böyük siyasi
və diplomatik qələbədir. Müstəqilliyin iyirmi illiyinə təsadüf edən bu qələbə ölkəmizin uğurlu inkiĢafını
göstərir. Eyni zamanda, onu göstərir ki, biz erməni lobbisi tərəfindən Azərbaycan haqqında yanlıĢ rəy
formalaĢmasında ermənilərə böyük zərbə vura bilmiĢik. Yəni, biz o rəyi dəyiĢdirə bilmiĢik və bu gün 155 ölkə
Azərbaycanı dəstəkləyir. Biz Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilən zaman mən demiĢəm ki, ədaləti, beynəlxalq
hüququ müdafiə edəcəyik və ilk günlərdən bu prinsiplərə sadiqik. Bu gün mənim həmkarlarımla keçirilən
görüĢlərdə daim bu mövzu haqqında fikir mübadiləsi aparılır. Azərbaycanın ədalətli, cəsarətli mövqeyi daim
vurğulanır.
Təhlükəsizlik ġurasında olmağımız bizə imkan verəcəkdir ki, dünyada özümüz haqqında daha da dolğun
məlumat verək, özümüzü gənc, dinamik, müasir, inkiĢafda olan ölkə kimi təqdim edək. Əlbəttə, Ermənistan bu
qələbələr qarĢısında acizdir, əslində öz məğlubiyyətini etiraf edir. Çünki diplomatlar yaxĢı bilirlər ki,
Ermənistan da Təhlükəsizlik ġurasına üzv olmaq üçün müraciət etmiĢdi. Ancaq ondan sonra götür-qoy etdi və
anladı ki, onları çox acı və biabırçı məğlubiyyət gözləyir. Çünki Azərbaycan, əlbəttə ki, daha da böyük
mövqelərə malikdir. Ermənistan sakitcə bu yarıĢdan çəkildi. Bütün baĢqa yarıĢlardan da çəkilmək zorundadır.
Yəni, bizimlə rəqabət aparmaq iqtidarında deyildir. Biz gücümüzü artıracağıq. Yenə də deyirəm, tarixi, hüquqi,
iqtisadi amillər bizim mövqeyimizi möhkəmləndirir. Bizimlə dost olmaq istəyən ölkələrin sayı artmaqdır. Mən
bu iĢdə səfirliklərin rolunu yüksək qiymətləndirirəm. Çünki biz xüsusilə son bir neçə il ərzində ikitərəfli
formatda, böyük irəliləyiĢə nail ola bilmiĢik.
Demoqrafik vəziyyət gələcəkdə, ümumiyyətlə, çox Ģeyi müəyyən edəcəkdir. Bu amil nədənsə o qədər də
nəzərə alınmırdı. Ancaq biz görürük ki, ölkələrin imkanları da, nüfuzu da, təsir gücü də bir çox hallarda
əhalidən, onun sayından asılıdır. Bizdə bu dinamika müsbətdir. Nazirlər Kabinetinin toplantısında mən bu
məsələ ilə bağlı öz fikirlərimi bildirmiĢəm. Biz elə etməliyik ki, Azərbaycan əhalisi daha sürətlə artsın. Əgər
Ermənistan rəhbərliyində reallığı dərk edən adamlar hələ ki, qalıbsa, anlamalıdırlar ki, Azərbaycan ilə
qısamüddətli və uzunmüddətli rəqabətdə onları yalnız məğlubiyyət gözləyir. Hazırda əgər onlar danıĢıqlar
masasında olan varianta razılıq verərlərsə və iĢğal edilmiĢ torpaqlardan qoĢunlarını çıxararlarsa, o zaman öz
xalqının gələcəyini təmin etmiĢ olarlar. Çünki onları gələcəkdə böyük təhlükələr gözləyir. Dünya dəyiĢir,
bölgədə gedən proseslər sizə bəllidir. Ġstisna edilmir ki, vaxt gələcək və hər bir ölkə təkbaĢına öz maraqlarını
müdafiə etmək zorunda qalacaqdır. Azərbaycan buna hazırdır. Çünki onsuz da biz iyirmi il ərzində təkbaĢına
mübarizə aparırıq. Bəzi hallarda bizdən qat-qat böyük qüvvələr qarĢısında öz maraqlarımızı təmin edirik, heç
kimin qarĢısından geri çəkilmirik.
Regionda baĢ verən bəzi son hadisələr onu göstərir ki, bizim maraqlarımızı nəzərə almadan bölgədə siyasi
təĢəbbüslər icra edilə bilməz. Biz ən böyük sınaqlardan üzüağ çıxmıĢıq. Hətta bizim mövqeyimizi, necə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
190
deyərlər, bölüĢməyən və əks mövqedə olan böyük qüvvələr vahid bir mövqe nümayiĢ etdirərkən, Azərbaycanın
mövqeyi imkan vermədi ki, bölgədə bizim maraqlarımıza zidd olan hər hansı bir hadisə baĢ versin. Yəni, biz
təkbaĢına mübarizəyə nəinki hazırıq, bu mübarizəni aparırıq, özümüzü dünyada təsdiq edirik, gələcəyimizi
özümüz müəyyən edirik. Ermənistan isə aydın məsələdir ki, xarici yardım olmadan ümumiyyətlə, heç bir
gələcəyi olmayan ölkədir. Regionda gedən proseslər, bir daha demək istəyirəm, o vəziyyətə gətirib çıxara bilər
ki, Ermənistan seçim qarĢısında o qədər də böyük seçimə malik olmayacaqdır. Ona görə onların xeyrinədir ki,
əsassız iddialardan əl çəksinlər, özlərinə məxsus olmayan torpaqlardan çıxsınlar. O zaman bölgədə sülh,
əməkdaĢlıq yaranar. O zaman Ermənistan da regional məsələlərə qoĢula bilər.
Biz bölgədə söz sahibiyik və bundan sonra mövqeyimiz daha da möhkəm olacaqdır. Biz heç vaxt imkan
verə bilmərik ki, Ermənistan hər hansı bir siyasi, iqtisadi, enerji, nəqliyyat layihəsinə qoĢulsun. Biz onları təcrid
etmiĢik, bunu gizlətmirik. Gələcəkdə təcridetmə siyasətimiz davam etdirilməlidir. Bu, öz bəhrəsini verir. Əgər
məsələni sülh yolu ilə həll etmək üçün bizə daim mesajlar göndərən tərəfdaĢlar doğrudan da istəyirlər ki,
bölgədə sülh olsun, Ermənistan iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çıxmalıdır. Çünki əks təqdirdə məsələnin baĢqa yolla
həll edilməsi istisna deyildir. Biz bunu heç vaxt istisna etməmiĢik. Beynəlxalq hüquq bu haqqı bizə verir.
Sadəcə olaraq, Azərbaycanın sülhsevər siyasəti, bölgədə gedən proseslərə artan məsuliyyəti və Azərbaycanın
bölgədə artıq sabitləĢdirici amil kimi çıxıĢ etməsi bizi bu radikal addımlardan hələ ki, çəkindirir. Ona görə
məsələnin tezliklə həlli hər tərəfin marağında olmalıdır.
Biz istəyirik ki, məsələ həll olunsun. Ġstəyirik ki, bölgədə sülh olsun. Bunu vasitəçilər də istəyir. Ancaq
bununla bərabər, biz torpaqlarımızı geri istəyirik. Fərq bundan ibarətdir. Nəyin bahasına olursa-olsun, sülh olsun
yanaĢmasını biz qəbul etmirik. Yəni, məsələnin dondurulması mümkün deyildir. Ermənistan təbii, istəyir ki,
məsələ dondurulsun, status-kvo pozulmasın, danıĢıqlar aparılsın, amma, necə deyərlər, heç bir nəticə əldə
edilməsin.
DanıĢıqlar prosesində bir neçə dəfə hesab edirdik ki, biz artıq razılaĢmaya yaxınıq. Ermənistanın riyakar
mövqeyi, yalançı vədləri imkan vermədi ki, biz razılaĢmaya nail olaq. Yəni, bizim üçün sirr deyildir,
Ermənistan çalıĢır ki, məsələni dondursun, nə qədər mümkünsə məsələni uzatsın.
Həmsədr ölkələrin prezidentlərinin bəyanatları bizi, əlbəttə, ruhlandırır ki, status-kvo qəbuledilməzdir,
dəyiĢdirilməlidir. Ancaq bu bəyanatlardan sonra biz konkret addımlar gözləyirdik. Biz nəhayət gözləyirdik ki,
iĢğalçıya çox ciddi siqnallar veriləcək ki, daha bəsdir, bu torpaqdan çıxmasan Azərbaycan məsələni baĢqa yolla
həll edəcəkdir.
Ona görə daim məsələnin sülh yolu ilə həll edilməsi prioriteti səslənəndə bu, Ermənistana yanlıĢ mesaj
göndərir ki, siz narahat olmayın, sülh yolu ilə həll olunacaqdır. Buna görə bu məsələni uzada bilərsiniz. Bu,
yanlıĢ yanaĢmadır. Mən dəfələrlə bizim tərəfdaĢlara bu barədə fikirlərimizi demiĢəm. Biz də sülh istəyirik,
amma bir daha demək istəyirəm ki, ilk növbədə, vətəndaĢlarımız iĢğal edilmiĢ torpaqlara qayıtmalıdırlar.
Yəni, bu məsələ bir daha demək istəyirəm ki, bizim üçün əsas məsələdir, milli məsələdir və bundan sonra da biz
səylərimizi gücləndirəcəyik. Biz düzgün yoldayıq. Biz hər gün qələbəni yaxınlaĢdırırıq. Qələbənin
yaxınlaĢdırılması üçün hər bir Azərbaycan vətəndaĢı, xüsusilə diplomatik fəaliyyətlə məĢğul olanlar hər gün fəal
çalıĢmalıdırlar.
Xarici siyasətlə bağlı digər mühüm vəzifə, - o da bu məsələ ilə bilavasitə bağlı olan məsələdir, - Xocalı
soyqırımını dünyada tanıtdırmaqdır. Mən hesab edirəm ki, biz bu istiqamətdə çox uğurlu siyasət aparmıĢıq və
qısa müddət ərzində üç ölkənin parlamenti Xocalı qırğınını soyqırımı kimi qəbul edib. Artıq baĢqa ölkələrdə
Xocalı abidələri ucaldılır. Ermənilər 50-ci illərdən baĢlayaraq və əlbəttə ki, diaspor qurumlarının gücü ilə
müxtəlif ölkələrdə dırnaqarası erməni soyqırımı məsələsini qaldırmıĢlar və bəzi ölkələr bunu qəbul edib. Ancaq
biz bu məsələ ilə bir neçə ildir ki, məĢğul oluruq və artıq gözəl nəticələr vardır. Ona görə mən hesab edirəm ki,
bu siyasət davam etdirilməlidir. Bizim səfirlər, səfirliklərin nümayəndələri bu məsələni harada mümkündür
qaldırmalıdırlar. Onların, səfirliklərin çalıĢdıqları ölkələrin qanunvericilik orqanlarında Xocalı soyqırımı
məsələsi qaldırılmalıdır. ÇalıĢmalıyıq ki, bu soyqırımı müxtəlif səviyyələrdə tanınsın. Biz istər regional, istər
munisipal, - əlbəttə ki, federal səviyyədə olarsa daha yaxĢı olar, - səviyyədə bu iĢi daim aparmalıyıq. Əldə
edilmiĢ nəticələr əlbəttə ki, bizi ruhlandırır, göstərir ki, bu, mümkündür. Ümumiyyətlə, ölkəmizin dinamik
inkiĢafı və artıq dünyada Azərbaycan haqqında çox müsbət rəyin formalaĢması göstərir ki, mümkündür, çox Ģey
mümkündür. Sadəcə olaraq, iĢləmək lazımdır, konkret proqram olmalıdır, tapĢırıqlar verilməlidir və icra
edilməlidir. Ona görə, əminəm ki, gələcəkdə Meksikaya, Pakistana, Kolumbiyaya digər ölkələr də qoĢulacaq və
Xocalı soyqırımı digər ölkələr tərəfindən tanınacaqdır. Vaxt gələcək bu soyqırımını törədənlər qanun qarĢısında
cavab verəcəklər.
Xarici siyasətlə bağlı vəzifələr, yenə də deyirəm, səfirlərə bəllidir, aydındır. Bir neçə məsələ haqqında
fikirlərimi bir daha demək istəyirəm – biz ikitərəfli formatı gücləndirməliyik. Ġkitərəfli format bizə böyük
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
191
uğurlar gətirir. Xüsusilə nəzərə alsaq ki, Azərbaycan ilə daha da sıx münasibətlər qurmaq istəyən ölkələrin sayı
artır, bizim xarici diplomatiyamız çox fəaldır. Mənim çoxsaylı xarici səfərlərim bu gözəl bazanı möhkəmləndirir
və ölkəmizə mənim həmkarlarımın səfərləri və aparılan danıĢıqlar ikitərəfli formatı gücləndirir. Yəni, bizim
xarici siyasətdəki əsas istiqamətimiz ikitərəfli əlaqələrdir. Deyə bilərəm ki, ikitərəfli əlaqələrdə tərəfdaĢ
ölkələrin böyüklüyündən-kiçikliyindən asılı olmayaraq, biz bərabərhüquqlu münasibətlər formalaĢdıra bilmiĢik.
Bu, çox vacibdir. Bu, belə də olmalıdır. Çünki ikitərəfli formatda bərabərhüquqlu münasibətlər yeganə mümkün
olan münasibətlərdir. Bizim yanaĢmamız ondan ibarətdir ki, siyasətimiz xoĢniyyətlidir, əməkdaĢlığa, bütün
sahələrdə əməkdaĢlığın dərinləĢməsinə yönəldilibdir. Əlbəttə ki, bu münasibətlər qarĢılıqlı hörmət, qarĢılıqlı
maraqlar və bir-birinin iĢinə qarıĢmama prinsipləri əsasında qurulmalıdır. Deyə bilərəm ki, bütün ölkələrlə, -
bunu diplomatlar bilir, ictimaiyyət də bilsin, - münasibətlərimiz bax, bu müstəvidə qurulubdur. Ona görə
gələcəkdə səfirliklərin sayı artacaq və beləliklə, ikitərəfli format daha da geniĢ olacaqdır. BMT Təhlükəsizlik
ġurasındakı səsvermədə bizi dəstəkləyən 155 ölkə ilə əlbəttə ki, daha da fəal əlaqələr qurmalıyıq. Deyə bilərəm
ki, 155 ölkənin heç də hər biri ilə bizim fəal münasibətlərimiz yoxdur, yəni onların bizə dəstək verməsi bir
avans idi, biz indi bu münasibətləri möhkəmləndirməliyik.
QoĢulmama Hərəkatında fəaliyyətimiz daha da fəal olacaqdır. Biz bu təĢkilata təzə üzv olmuĢuq və əgər
QoĢulmama təĢkilatının qətnaməsinə 120 ölkənin dəstəyini, NATO kimi mötəbər təĢkilatın qətnaməsini nəzərə
alsaq, - orada da münaqiĢənin həlli ərazi bütövlüyü prinsipləri əsasında nəzərdə tutulubdur, - görərik ki, dünya
birliyinin ən azı dörddə üç hissəsi münaqiĢənin həllini ərazi bütövlüyü və yalnız ərazi bütövlüyü prinsipləri
əsasında görür.
Biz ikitərəfli formatda iqtisadi mövzuları artıq daha da qabağa çəkməliyik. Azərbaycan indi öz investisiya
siyasətində, - əlbəttə ki, yenə də deyirəm, həyat yerində durmur, - düzəliĢlər edir. Biz indi xaricə investisiyalar
qoymağa baĢlamıĢıq. Əlbəttə, bu proses region ölkələrindən baĢlanmıĢdır. Ancaq bizim investisiyalara dünyada
tələbat artır. Xüsusilə, böhrana düçar olmuĢ ölkələrin maliyyə resurslarına böyük ehtiyacı vardır. Biz bu maliyyə
resurslarını məqbul olan Ģərtlərlə təqdim edə bilərik. Beləliklə, investisiyalar, kreditlər və iqtisadi sahədə yeni
formalar artıq tətbiq edilir. Səfirlər də bu sahədə daha da fəal olmalıdırlar. Biz Azərbaycan Ģirkətlərinin
xaricdəki fəaliyyətini stimullaĢdırırıq. Sahibkarlarla keçirdiyim son müĢavirədə bu məsələ ilə bağlı konkret
tapĢırıqlar vermiĢəm, təkrar etmək istəmirəm. Ancaq Azərbaycan Ģirkətləri – istər dövlət, istər özəl investor və
podratçı, kontraktor kimi xarici bazarlara çıxmalıdır. Səfirlər də Azərbaycan Ģirkətlərinin fəaliyyətini təmin
etməlidirlər. Bu, belə olmalıdır. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələr daim öz Ģirkətlərinə baĢqa ölkələrdə yaxĢı vəziyyətin
yaradılması üçün səylər göstərirlər. Biz də bu yolla getməliyik və gedirik. Ona görə iqtisadi istiqamət nisbətən
yeni bir istiqamətdir və səfirlər buna daim diqqət göstərməlidirlər.
Azərbaycanın diaspor təĢkilatlarının sayı artır, onların fəaliyyətinin keyfiyyəti yüksəlir. Dünyada vaxtaĢırı
keçirilən nümayiĢlər, etiraz piketləri, tədbirlər, konfranslar göstərir ki, biz doğrudan da güclü diaspor təĢkilatları
yarada bilmiĢik və səfirliklər də diaspor təĢkilatları ilə sıx əlaqədə olmalıdırlar. Əksər hallarda bu, belədir,
istərdim ki, hər bir yerdə belə olsun. Çünki bu, bizim gücümüzü daha da artırır, xaricdə yaĢayan azərbaycanlıları
öz Vətəninə daha da bağlayır. Bir tərəfdən, biz xaricdə yaĢayan azərbaycanlılara daha da böyük dəstək
göstəririk. Onlar da bilirlər ki, onların arxasında güclü Azərbaycan dövləti vardır. Bizim üçün diaspor
təĢkilatlarının fəaliyyəti, xüsusilə Ermənistan-Azərbaycan məsələsi ilə bağlı çox önəmlidir. Bu istiqamət daim
diqqət mərkəzində olmalıdır.
Əlbəttə, səfirlərimiz dövlət orqanlarının nümayəndələri ilə sıx əlaqədə olmalıdırlar, çalıĢdıqları ölkələrin
nazirlikləri ilə əlaqədə olmalıdırlar. Bununla bərabər, hesab edirəm ki, qeyri-hökumət təĢkilatları ilə əlaqələr
daha da fəal olmalıdır. Bu, yaddan çıxmamalıdır. Media ilə əlaqələr daha fəal qurulmalıdır. Çünki hələ ki,
erməni lobbisinin təhriki ilə hərdənbir Azərbaycana qarĢı əsassız ittihamlar səslənir. Biz bilirik bu, haradan
qaynaqlanır. Əlbəttə ki, bu cür çirkin yazıların birinci mənbəyi erməni lobbisidir. Çünki erməni lobbisi, dünya
erməniliyi Azərbaycanı bir nömrəli hədəf kimi seçibdir. Yəni, bu, reallıqdır, bu, belədir. Çünki baĢa düĢürlər ki,
onlar üçün bir nömrəli təhlükə məhz Azərbaycandır.
Bizim üçün də erməni lobbisi ən böyük düĢməndir. Mən yenə də bildirmək istəyirəm ki, bunu deməkdən
çəkinmirəm. Çünki bu, reallıqdır, bu, həqiqətdir. Onların, necə deyərlər, çirkli pulları bəzi siyasətçiləri, bəzi
ictimai xadimləri bu qəbuledilməz yola təhrik edir. Biz bunlara qarĢı daim mübarizə aparmalıyıq. Ġkinci,
Azərbaycana qarĢı yanlıĢ məlumatlarla dolu yazıların səbəbi isə ölkəmizin müstəqil siyasətidir. Müstəqil siyasət
heç də hər kəsin xoĢuna gəlmir. Biz qarĢıya vəzifə qoymuĢuq ki, müstəqil siyasəti gücləndirək, Azərbaycan
xalqının maraqlarını təmin edək. Bəzi hallarda bizi hansısa məsələyə, yönəltmək, hansısa məsələdə
mövqeyimizi yumĢaltmaq naminə müəyyən dairələr bizə qarĢı kampaniya Ģəklində hücumlar edirlər. Biz bunu
“Eurovision” ərəfəsində də, ondan əvvəlki dövrdə də görmüĢük. Ancaq həqiqət ondan ibarətdir ki, bu
kampaniyaların heç bir təsiri yoxdur. Azərbaycan dövlətinin iradəsinə, siyasətinə heç kim kənardan təsir edə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
192
bilməz. Bizim müstəqillik tariximiz bunu artıq dəfələrlə göstərmiĢdir. Bütün bu səylər əbəsdir. Onların heç
birinin bizim siyasətimizə təsiri olmayacaqdır. Ancaq bununla bərabər, əlbəttə ki, bu dairələr ölkəmiz haqqında
müsbət imicə ləkə vurmaq istəyirlər. Ona görə səfirlərimiz, səfirliklərin nümayəndələri daim bu mətbu orqanları
ilə əlaqədə olmalıdır, onların yanlıĢ siyasətini onlara bildirməlidir. Bəzi hallarda bilməyərəkdən belə yazılar
dərc edilir. Yəni, xarici media ilə münasibətlər daha da fəal olmalıdır və ölkə haqqında daha da dolğun məlumat
verilməlidir - Azərbaycan necə inkiĢaf edir, Azərbaycanda iqtisadi, sosial məsələlər necə həll olunur, azadlıqlar
necə təmin edilir.
Çünki bəzi hallarda mənim də qəbuluma gələn xarici qonaqlar da, mən onlara izah edəndə təəccüb edirlər
ki, Azərbaycanda azad internet vardır?! Heç də hər bir ölkədə azad internet yoxdur. Ġndi məsəl üçün, bəzi
ölkələr interneti məhdudlaĢdırmaq, yaxud da ki, senzura tətbiq etmək haqqında fikirləĢirlər. Bizdə azad internet
vardır. Ġndi bizdə internetdən istifadə edənlərin sayı 65 faizə çatıbdır. Yəni, mətbuatı necə məhdudlaĢdıra bilərik
ki, bizdə internet azaddır və istifadəçilərin sayı artır. Bizdə bütün media azaddır. Sərbəst toplaĢmaq azadlığı tam
təmin edilir. Hər bir siyasi qüvvə getsin müəyyən edilmiĢ yerlərdə öz tədbirlərini keçirsin. Yaxın keçmiĢdə belə
hadisələr olubdur. Sadəcə olaraq bu tədbirlərə heç kim gəlmir. Onun üçün bəzi siyasi qüvvələr Fəvvarələr
meydanında, yaxud da ki, baĢqa mərkəzi yerlərdə bu nümayiĢləri keçirmək istəyirlər ki, hər hansı bir kanal
gəlsin bunu çəksin və göstərsin. Biz bunu da bilirik.
Ona görə bütün azadlıqlar vardır. Yəni, vicdan azadlığı. Bəzi ölkələr Azərbaycandan ibrət götürməlidir. O
ölkələr ki, islamofobiya meyillərini süni Ģəkildə gücləndirirlər, gəlsinlər bizdən öyrənsinlər, dinlərarası
münasibətlər necə qurulmalıdır. Biz bunu təcrübə naminə etmirik. Bu, bizim həyat tərzimizdir. Amma belə
olmalıdır. Bizdə necədirsə, bax, belə olmalıdır. Dini, milli zəmində heç vaxt nəinki qarĢıdurma, heç bir
anlaĢılmazlıq da ola bilməz. Biz buna imkan vermərik. Ona görə vicdan azadlığı tam Ģəkildə təmin edilibdir.
Siyasi fəaliyyətlə bağlı heç bir məhdudiyyət yoxdur.
Azərbaycanda azad cəmiyyət vardır. Azərbaycana gələn xarici nümayəndələr, əgər qərəzsizdirlərsə bunu
görürlər. Bu həqiqətlər ölkələrin ictimaiyyətinə çatdırılmalıdır ki, Azərbaycan haqqında dolğun məlumat
verilsin. Hesab edirəm ki, bu istiqamətdə hələ görüləsi iĢlər çoxdur.
Xarici siyasətlə bağlı bizim kifayət qədər açıq siyasətimiz vardır. Beynəlxalq təĢkilatlarda üzvlüyümüzə
və fəaliyyətimizə gəldikdə, bu sahədə də ictimaiyyət üçün açıq olmayan heç bir məqam yoxdur. Biz üzv
olduğumuz bütün təĢkilatlarda fəal iĢtirak edirik, maraqlarımızı qoruyuruq və götürdüyümüz öhdəlikləri yerinə
yetiririk. Üzv olmadığımız təĢkilatlar qarĢısında bizim heç bir öhdəliyimiz ola bilməz. Bu, aksiomdur. Çünki
əgər o təĢkilatın üzvü deyiliksə, biz hansısa öhdəliyi necə götürə bilərik?! Heç bir təĢkilat, heç bir beynəlxalq
təĢkilat bizə qarĢı hansısa Ģərt qoya bilməz. Çünki bu, qəbuledilməzdir. Biz bunu qəbul etmirik. Ġkitərəfli
təmaslarda mən Ģəxsən öz fikirlərimi çox açıq Ģəkildə ifadə edirəm ki, bizə ancaq bərabərhüquqlu yanaĢma
yaraĢır. Çünki baĢqa cür ola bilməz. Biz heç kimin qabağında gözükölgəli deyilik. Heç kimdən asılı deyilik. Heç
kimdən yardım istəmirik. Onsuz da bilirik ki, heç kim bizə yardım etməyəcəkdir. Çünki yardım lazım olan
zaman kimsə gəlib bizə arxa durdu?! Yox. Bizim iqtisadiyyatımız çökəndə, Ermənistan torpaqlarımızı zəbt
edəndə, bir milyona yaxın azərbaycanlını sürgün edəndə kimsə gəlib bizə kömək etdi?! Heç kim. Ona görə belə
illüziyalar məndə yoxdur, çoxdan yoxdur. Belə olan halda ölkələrlə və beynəlxalq təĢkilatlarla bərabərhüquqlu
yanaĢmanın tərəfdarıyıq. Biz beynəlxalq təĢkilatlara könüllü Ģəkildə üzv oluruq. Əgər görsək ki, maraqlarımız
orada tapdalanır, yaxud da ki, Azərbaycana qarĢı qərəzli mövqe sərgilənir, könüllü Ģəkildə də oradan çıxa
bilərik. Biz bu qərəzli mövqeni dəfələrlə görmüĢük. Mən Ģəxsən görmüĢəm. Mən bu qərəzli mövqenin, ikili
yox, üçlü, bəlkə beĢli standartların Ģahidiyəm. Heç nə dəyiĢməyibdir. Yəni 2000-ci illərin əvvəlindən bu günə
qədər bu məsələ ilə bağlı heç nə dəyiĢməyibdir. Sadəcə olaraq Azərbaycan dəyiĢibdir.
Azərbaycan güclənib. Azərbaycan o ölkəyə çevrilibdir ki, bizə təzyiq etmək, bizi Ģantaj etmək mümkün
deyildir. Qara yaxmaq, böhtan yaymaq olar, ancaq bunlar bizə yapıĢmır. Çünki reallıq, həqiqət tam baĢqadır.
Reallıq ondan ibarətdir ki, Azərbaycan müstəqil, müasir, dünyəvi, dinamik inkiĢaf edən sosial dövlətdir.
Götürün, bütün bizim iqtisadi göstəricilərimizi. Sadəcə olaraq, onların bir səhifəsi deməyə kifayətdir ki, biz
sosial sahədə nəyə nail olmuĢuq. Pensiyalar əmək haqlarının 40 faizini təĢkil edir. Bu, Avropa Ġttifaqının
kriteriyalarıdır. Biz buna nail olmuĢuq. Bir çox təhlilçi bunu bəlkə də bilmir. Davos Ġqtisadi Forumunun
hesablamalarında ölkələrin iqtisadiyyatlarının rəqabət qabiliyyətliliyinə görə Azərbaycan 46-cı yerdədir, MDB
məkanında birincidir. Ondan sonra “Doing Business” proqramında qabaqcıl yerlərdəyik. Böhran zamanı bütün
Avropa ölkələrinin iqtisadiyyatlarının kredit reytinqləri aĢağı salınır, bizim kredit reytinqimiz isə artır.
“Standard & Poor's”, “Fitch”, “Moody's” - bunlardan yuxarı kredit agentlikləri yoxdur. Üçü də bizim
reytinqimizi qaldırıbdır. Yəni, bunu neftin hesabına etmiĢik?!
Çünki əvvəllər paxıllar, bədxahlar, uğurlarımıza ləkə vurmaq istəyənlər deyirdilər ki, Azərbaycanın nefti
vardır, ona görə inkiĢaf edir. Bizdən on dəfə çox nefti olan ölkələr vardır. Orada vəziyyət necədir? Onların
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
193
reytinqləri niyə düĢür? Orada niyə sosial partlayıĢlar baĢ verir? Söhbət neftdən getmir. Söhbət düzgün iqtisadi
və siyasi istiqamətlərin seçilməsindən, eyni zamanda, xalqla iqtidar arasında olan birlikdən gedir. Çünki bu
olmasa onda heç bir islahat mümkün deyildir.
Ona görə, biz iqtisadi sahədə sözümüzü dünyada demiĢik. Biz yoxsulluğu neçə dəfə azalda bilmiĢik.
Yadımdadır, hələ mən Dövlət Neft ġirkətində çalıĢdığım dövrdə, təzə-təzə xarici Ģirkətlərlə kontraktlarımız
bağlananda bəzi təhlilçilər deyirdilər ki, Azərbaycanı “Holland sindromu” gözləyir, iqtisadiyyat birtərəfli
olacaqdır, batacaqdır, neft qurtarandan sonra çökəcəkdir. Nə oldu? Ġndi yoxsulluq 49 faizdən səkkiz ildə 7 faizə
düĢübdür. Əgər bu, doğrudan belə idi isə heç vaxt belə olmazdı, iqtisadiyyat üç dəfə artmazdı. Mən bunları
sadalamaqla, sadəcə, demək istəyirəm ki, biz müstəqil siyasət aparmağa qadirik, bunu edirik. Hətta ən çətin
dövrdə, iqtisadiyyatımız ağır vəziyyətdə olan dövrdə biz yolumuzdan dönməmiĢik, qaldı ki, indi. Azərbaycan
regionda lider ölkədir. Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının təxminən 80 faizi Azərbaycan iqtisadiyyatıdır. Bizim
enerji diplomatiyamız vardır. Bu barədə mən hələ ki, bir Ģey deməmiĢəm. Amma bu da diplomatik vasitədir və
biz bu vasitədən istifadə edirik.
Bizim coğrafi vəziyyətimiz əlveriĢlidir. Ancaq infrastruktur olmadan coğrafi vəziyyət heç nə deməkdir.
Biz infrastruktur yaradırıq. Bizim təĢəbbüsümüzlə Asiyanı Avropa ilə birləĢdirən dəmir yolu yaradılır. Ġndi hələ
vaxtı gəlməyib ki, mən bir çox məsələləri açım, vaxt gələcəkdir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunu reallaĢdırmaq
istəyəndə biz nə qədər böyük təzyiqlərlə üzləĢmiĢdik. Bölgə ölkələrindən nə qədər təzyiqlər göstərilmiĢdi ki,
amandır, bunu etmək olmaz. Bunu etsəniz Ermənistan batacaqdır, yəni, Ermənistanın blokadası, təcridi məsələsi
tamamilə təmin ediləcəkdir. Amma buna baxmayaraq, bizi bunu etmiĢik. Amma indi bu yoldan nəinki biz, vaxtı
ilə onun əleyhinə gedənlər də istifadə etmək istəyirlər. Əgər, o vaxt biz zəiflik göstərsəydik, yaxud da ki,
kiminsə xoĢuna gəlmək üçün bu təĢəbbüsdən kənara çəkilsəydik, bunlar olmayacaqdı. Təzyiqlər də, sifariĢli
yazılar da, ləkələmə kampaniyaları da oldu, amma biz nəticə etibarı ilə Azərbaycan xalqının, dövlətinin
maraqlarını təmin etdik. Ona görə coğrafi vəziyyətimiz elədir ki, bizim razılığımız olmadan bu bölgədə heç bir
nəqliyyat layihəsi mümkün deyildir. Bölgədə isə, xüsusilə Əfqanıstanla bağlı məsələ ilə əlaqədar nəqliyyat
məsələləri yeni müstəvidə öz həllini tapacaqdır. Burada Azərbaycanın rolu getdikcə artmaqdadır.
Enerji diplomatiyamıza gəldikdə, bu gün deyə bilərəm ki, Avropa Ġttifaqına üzv olan bəzi ölkələrin enerji
balansında Azərbaycan neftinin payı 35-40 faizə yaxındır. Azərbaycan qazı Avropa məkanında gözlənilir və biz
bu istiqamətdə iĢləri aparırıq. Bəlkə də 10 il ərzində müzakirə mövzusu olan bəzi Avropa layihələrinin iflasa
uğraması bizi vadar etdi ki, öz layihəmizi ortaya qoyaq. Biz qısa müddət ərzində TANAP layihəsini,
təĢəbbüsünü irəli sürdük. Bütün hazırlıq iĢlərini gördük. Türkiyə ilə bütün sənədlər imzalandı. Bu gün TANAP
layihəsinə qoĢulmaq istəyənlərin sayı artır. Avropa ölkələri bu layihəyə rəsmi olaraq dəstək verir. Əgər biz bu
layihəni ortaya qoymasaydıq indi nə olacaqdı? Bunun adını da biz qoyduq, marĢrutunu da biz seçdik. Əsas
maliyyə yükünü də öz üzərimizə götürürük. Hazırda bizim orada 80 faiz payımız vardır. Ancaq bizə müraciətlər
gəlir ki, o paydan bir az tərəfdaĢ kampaniyalara verək. Mən bunu istisna etmirəm. Yəni, yenə Azərbaycan öz
təĢəbbüsünü göstərdi və bu, bizə nə verəcək?
Bu, bizə imkan verəcək ki, 100 il bundan sonrakı dövrdə də Azərbaycan etibarlı enerji təminatçısı olsun.
Ən azı yüz il. Bu, nə deməkdir, bəlkə də bu auditoriyada deməyə ehtiyac yoxdur. Bizim gücümüz artacaqdır.
Maliyyə gücümüz, siyasi gücümüz, təsiretmə imkanlarımız geniĢlənəcəkdir və bizimlə daha da çox
hesablaĢacaqlar. Hər bir ölkə, hər bir insan bunu istəyir. Təbiidir, biz də bunu istəyirik. Biz bütün bunları öz
zəhmətimiz hesabına əldə etmiĢik.
Bu gün Azərbaycan gənc dövlətdir. Ancaq baxın, artıq dünyada bizim nə qədər dostlarımız,
tərəfdaĢlarımız vardır. Biz enerji diplomatiyamızı aparırıq. Biz mədəniyyət diplomatiyamızı aparırıq. Baxın,
xaricdə bizim nə qədər mədəni tədbirlərimiz keçirilir. Dünya paytaxtlarında Azərbaycanın mədəniyyətini,
tarixini, incəsənətini təbliğ edirik. 20 illik müstəqilliklə əlaqədar bütün keçmiĢ sovet məkanında Azərbaycan
yeganə ölkə idi ki, dünya paytaxtlarında böyük tədbirlər keçirmiĢdir. Bu, bizim təĢəbbüsümüz idi və aparıcı
ölkələrin paytaxtlarında böyük konsertlər, təqdimatlar, sərgilər keçirilmiĢdir. Bu sahə mütləq diqqət mərkəzində
olmalıdır. Çünki bu sahə insanları daha çox birləĢdirir və eyni zamanda, ölkə haqqında daha dolğun təsəvvür
yaradır.
Biz gənc müstəqil ölkəyik. Bəzi ölkələrdə hesab edirlər ki, Azərbaycan 20 ildir dünya xəritəsində özünə
yer tapıbdır. Bu, doğrudan da dünyanın siyasi xəritəsində belədir. Ancaq dünya xəritəsində biz əsrlər boyu
varıq. Bizim qədim mədəniyyətimiz, tariximiz, incəsənətimiz milli sərvətimizdir. Biz, bu sərvəti təbliğ
etməliyik, dünyaya təqdim etməliyik. Səfirliklərin iĢi burada çox əhəmiyyətlidir. Ġndi səfirliklərdə mədəniyyət
xidmətlərinin yaradılması iĢi baĢlamıĢdır. Bu da çox uğurlu təĢəbbüsdür. Yenə də deyirəm ki, bu təĢəbbüs ancaq
Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüĢdür. Yəni, bu yeniliklər, islahatlar, yeni baxıĢlar bizi qabağa aparır.
Bu gün Azərbaycanda iqtisadi, siyasi sahələrdə, xarici siyasətlə bağlı elə vəziyyət yaranıbdır ki, bəzi hallarda
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
194
mənə deyirlər, bəlkə bir az yavaĢlayaq. Bəlkə bu qədər sürətlə getməyək. Çünki bu, Bakının, digər
Ģəhərlərimizin gözəlliyi bəzilərini qıcıqlandırır. Çünki biz çox sürətlə qabağa gedirik. Bəlkə də burada məntiq
var, qıcıqlandırmamaq. Ancaq mən özümdə fikirləĢirəm, görün vəziyyət nəyə gətirib çıxarıb ki, Azərbaycan indi
o qədər inkiĢaf edibdir ki, bizə deyirlər bir az yavaĢlayın, çünki siz çox sürətlə gedəndə baĢqa ölkələrdə buna
qısqanclıqla yanaĢırlar.
Amma, eyni zamanda, mən tam əminəm ki, biz bir addım da yavaĢlaya bilmərik. Biz irəliyə getməliyik.
Çünki həllini gözləyən məsələlər çoxdur. Dünya dinamik Ģəkildə inkiĢaf edir və hətta bir ay, bir həftə də
gözləmək olmaz. Biz xarici siyasətdə, iqtisadi sahədə, texnologiyalar sahəsində hadisələri qabaqlamalıyıq. Bax,
bu gözəl Diplomatik Akademiyanın üstünlüklərindən biri də odur ki, burada ən müasir texnologiyalar tətbiq
olunur. Gənclərimiz bu texnologiyalar əsasında təhsil alacaqlar. Yəni, yeni texnologiyalar, kosmik sənayenin
inkiĢafı. Bəzilərinə təəccüblü gəlib ki, Azərbaycan kimi ölkədə kosmik sənaye necə ola bilər? Niyə də olmasın?!
Bizim istedadlı kadrlarımız, maliyyə resurslarımız və gələcəyə baxıĢımız vardır. Ona görə biz bir addım da
yavaĢlamayacağıq. Biz irəliyə gedəcəyik, istədiyimizə nail olacağıq. Əminəm ki, suverenliyimizi bərpa
edəcəyik və bir gün gələcək Azərbaycan bayrağı ġuĢada və Xankəndidə dalğalanacaqdır. Sağ olun!
Xalq qəzeti”. - 2012.- 22 sentyabr. - № 212. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
195
M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialının
yeni tədris kompleksinin açılıĢ mərasimi olmuĢdur
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 26 sentyabr (AzərTAc). Sentyabrın 26-da M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin
Bakı filialının yeni tədris kompleksinin açılıĢ mərasimi keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva mərasimdə iĢtirak
etmiĢlər.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə çıxıĢ etdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
-Əziz dostlar!
Hörmətli qonaqlar!
Bu gün ölkəmizin həyatında gözəl, əlamətdar gündür. Biz MDU-nun Bakı filialının yeni binasını açırıq.
Bu gün bu yaraĢıqlı bina ilə tanıĢ olarkən mən xəyalən dörd il əvvələ, MDU-nun Azərbaycanda filialının
yaradılması haqqında Sərəncam imzaladığım vaxta qayıtdım. Əlbəttə ki, bu Sərəncam təsadüfi meydana
gəlməmiĢdir. Bundan əvvəl Rusiya tərəfi ilə danıĢıqlar aparılmıĢ və MDU-nun rəhbərliyinin fəal dəstəyi ilə biz
belə mühüm qərar qəbul etmiĢik. Bu, Azərbaycanda təhsil sisteminin təkmilləĢdirilməsi prosesində, habelə
Rusiya ilə Azərbaycan arasında ikitərəfli dostluq münasibətlərinin möhkəmləndirilməsi çərçivəsində, həqiqətən,
əhəmiyyətli qərar idi.
Bakıda MDU-nun filialının yaradılması hüquqi cəhətdən 2008-ci ilin əvvəllərində sənədləĢdirilmiĢdi.
Lakin artıq bir il sonra, 2009-cu ildə filial fəaliyyətə baĢladı. Bina ayrıldı və yadımdadır, 2009-cu ildə biz
hörmətli Viktor Antonoviç ilə birlikdə filialı açdıq. Orada çox gözəl Ģərait yaradılmasına baxmayaraq, artıq o
vaxt yeni binanın tikilməsinin zəruriliyi ideyası meydana gəldi. Çünki MDU dünyanın aparıcı təhsil
müəssisələrindən biridir və əlbəttə ki, bu cür təhsil müəssisəsinə müstəqil, ayrıca bina lazımdır. Mən Ģadam ki,
uğurlu yer seçilmiĢdir. Bura Ģəhərin mərkəzindən çox uzaq deyildir. Lakin Azərbaycan paytaxtının sürətlə
inkiĢafını və bizim infrastrukturu təkmilləĢdirmək planlarımızı nəzərə alsaq, mən əminəm ki, bir neçə ildən
sonra bu yer daha çox məskunlaĢacaqdır. Bizim burada, bu zonada tələbə Ģəhərciyi yaradılması ilə bağlı
müəyyən planlarımız vardır. BaĢqa sözlə, gələcəkdə, yeni ali təhsil müəssisələri yaradılarsa, yəqin ki, onlar
burada yaradılacaqdır. Eyni zamanda, bəzi ali məktəblərimizin bu zonaya köçürülməsi ilə bağlı ideyalar da
vardır ki, Ģəhərimizin infrastrukturunun tərəqqisində məhz tədris-tələbə istiqamətini burada inkiĢaf etdirək.
Mən çox Ģadam ki, qısa müddətdə filial ölkəmizdə böyük nüfuz qazanmıĢdır. Filialın rəhbərliyi MDU-nun
rəhbərliyinin dəstəyi ilə sıfırdan baĢlayaraq artıq böyük nüfuz qazanmıĢ və gənclərin can atdığı ali təhsil
müəssisəsi yarada bilmiĢdir. Buradakı tədris prosesi, kadrların seçilməsi sistemi, əlbəttə ki, logistika
infrastrukturu və avadanlıq təhsil üçün gözəl Ģərait yaradır. Ən baĢlıcası isə hazırda biz MDU-nun Bakı filialının
simasında Azərbaycanda dünya səviyyəli ali təhsil müəssisəsi görürük. Çünki artıq dediyim kimi, MDU
dünyanın nüfuzlu təhsil müəssisələrindən biri, böyük ənənələrə malik universitet, Rusiyanın aparıcı təhsil
ocağıdır. Əlbəttə ki, MDU-da tədrisin səviyyəsi onun filialının harada olmasından asılı olmayaraq qoruyub
saxladığı standartdır. Bildiyimə görə MDU-nun Bakı filialında da təhsilin səviyyəsi çox yüksəkdir.
Bu gözəl gündə, əvvələn, bir neçə il ərzində, əslində sıfırdan müasir təhsil müəssisəsi yaratmıĢ MDU-nun
rektoru, bizim böyük dostumuz Viktor Antonoviç Sadovniçiyə, universitetin Bakı filialının rektoru Nərgiz
PaĢayevaya, habelə bütün həm yerli, həm də moskvalı müəllimlərə təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Artıq
dediyim kimi, filial cəmi bir neçə ildir fəaliyyət göstərir. Bu il ilk buraxılıĢı olmuĢdur. Lakin artıq bu gün biz
nəticələri görürük. DüĢünürəm ki, yaxın illərdə Azərbaycanda filialın məzunlarının fəaliyyətinin nəticələrini
görəcəyik.
Ölkəmiz fəal surətdə inkiĢaf edir. Ölkəmizin həyatının bütün sahələri dinamik inkiĢaf edir. Ġqtisadiyyat
dünya miqyasında ən yüksək templərlə inkiĢaf edir. Əlbəttə, qarĢımızda duran bütün vəzifələri gerçəkləĢdirməyə
nail olmaq üçün bizə ilk növbədə, peĢəkarlar lazımdır. Bütün sahələrdə peĢəkarlar lazımdır. Hansısa mühüm bir
istiqamətə peĢəkar kadr gələn kimi, biz o saat müsbət dinamika görürük. Çünki iĢ dərhal düzgün təĢkil edilir və
biz dərhal peĢəkarlıq, öz iĢinə sədaqət görürük. Çünki müasir dünyada bunsuz hər hansı bir ölkənin
müvəffəqiyyət qazanması çox çətin olardı. Müasir dünyada ölkələrin uğurunu biliklər, elm, texnologiyalar və
təhsil müəyyən edir. Biz Ģadıq ki, bu gün Azərbaycanda yüksək savadlılıq səviyyəsini qoruyub saxlamağa nail
olmuĢuq. Savadlılığın səviyyəsi faktiki olaraq 100 faizdir. Biz təhsilin inkiĢafı üçün çox iĢ görür və bu sahəyə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
196
olduqca çox sərmayə yatırırıq. Son səkkiz ildə Azərbaycanda təhsil xərcləri altı dəfə artaraq 1,5 milyard manat
səviyyəsinə çatmıĢdır. Bu da büdcəmizin bütün məxaric hissəsinin on faizindən bir qədər azdır. Yəni,
Azərbaycanda təhsil xərcləri müdafiə xərcləri ilə birinci və ikinci yerləri bölüĢür. Bu isə bizim üçün məhz
düzgün tədris prosesinin nə qədər əhəmiyyətli olduğuna, Azərbaycan gənclərinin onlara həyatda lazım olan
bilikləri əldə edə biləcəkləri belə bir tədris sisteminin yaradılmasının nə qədər əhəmiyyətli olduğuna dəlalət edir.
Hər bir gənc vəzifə tutmağa və yaxĢı biliklərə yiyələnməyə çalıĢır və ya çalıĢmalıdır. Bazar iqtisadiyyatı, azad
rəqabət, açıq bazar və bütövlükdə dünyada rəqabət Ģəraitində fundamental biliklər olmadan həyatda öz yerini
tapmaq bəzən çox çətin olur. Azərbaycanda Ģəxsiyyətin inkiĢafı, öz yolunu sərbəst seçmək üçün hər cür Ģərait
yaradılmıĢdır. Buna görə də gənclər biliklərə yiyələnməyə can atmalıdır. Biliklər əldə etmək üçün isə yalnız
istək kifayət deyildir. Tədris prosesi lazımi səviyyədə təĢkil edilməmiĢdirsə, tədrisin səviyyəsi axsayırsa,
tələbələr bilik qazanmağa nə qədər can atsalar da, nəticə əldə etmək çətin olacaqdır. Bax, MDU-nun
Azərbaycandakı filialı çərçivəsində biz tədrisin səviyyəsinin yüksək olduğunu, habelə gənclərin biliklərə
yiyələnməyə can atdıqlarını görürük.
Filial, onun fəaliyyəti tədricən, mərhələ-mərhələ yaradılmıĢ və inkiĢaf etmiĢdir. Əlbəttə, təkcə
infrastruktur və texniki tərəfi mərhələ-mərhələ inkiĢaf etməmiĢdir, - dediyim kimi, biz bu gün gözəl bir binanı
açırıq, - həm də fakültələrin sayı ilbəil artır. Bu da bizim ümumi istəyimiz idi. Biz bu gün də Viktor Antonoviçlə
bu məsələni müzakirə etdik, qısa fikir mübadiləsi apardıq. Bir daha demək istəyirəm ki, biz imkan daxilində
fakültələrin sayının artırılmasında maraqlıyıq. Çünki birgə əməyimizin nəticəsi olan indi gördüklərimiz böyük
nikbinlik doğurur. Əlbəttə, fakültələrin sayının məhz ölkəmizin inkiĢafı üçün daha mühüm maraq kəsb edən
istiqamətlər üzrə artırılması prioritet olmalıdır.
Əminəm ki, MDU-nun filialının yaradılması Azərbaycanda elmin inkiĢafına yeni təkan verəcəkdir. Biz
buna da böyük əhəmiyyət veririk. Mən Elmlər Akademiyasının illik toplantısında elmi ictimaiyyətlə son
görüĢümdə də Azərbaycan elmi qarĢısında duran vəzifələr üzərində kifayət qədər ətraflı dayandım.
Biz ölkəmizin elmi potensialını hər vəchlə inkiĢaf etdirməliyik. Əlbəttə ki, biz bütün məsələlərdə müasir
cəmiyyətin və müasir dünyanın reallıqlarına əsaslanırıq. Biz realistik. Əlbəttə ki, hansısa ciddi elmi
tədqiqatlarda Azərbaycanın model qanunvericisi olacağını gözləmək sadəlövhlük və vaxtı qabaqlamaq olardı.
Amma bizim mütləq həll etməli olduğumuz məsələ dinamik inkiĢaf edən istiqamətlərdə qabaqcıl elmi təcrübəni
mümkün qədər tez mənimsəməkdir. Bu barədə mənim tərəfimdən müvafiq göstəriĢlər verilib.
Müasir texnologiyalarsız heç bir ölkənin inkiĢafı mümkün deyildir. Bu gün XXI əsrdə, XXI əsrin əvvəlində bu,
artıq müasir həyatın reallığına çevrilib. Elmi araĢdırmalarda liderlik edən ölkələr dünyanın siyasi xəritəsində
liderlik edəcəklər. Ona görə də, biz çox güclü intellektual potensial yaratmalıyıq. Məsələn, biz bütün
məktəblərin kompyuterləĢdirilməsi prosesini yekunlaĢdırırıq. Ġndi 30 Ģagirdə bir kompyuter düĢür. Amma 7-8 il
əvvəl 2 min Ģagirdə bir kompyuter düĢürdü. Biz, hətta Azərbaycanın ən ucqar regionlarında da internetə
maneəsiz çıxıĢ imkanı yaradırıq. Ġndi Azərbaycanda internet istifadəçilərinin sayı artıq 65 faizi ötüb.
Azərbaycanda internet azaddır.
Biz kosmik sənaye yaradırıq. Bəziləri düĢünə bilər ki, Azərbaycan buna hələ tam hazır deyildir. Ancaq
biz kosmik sənaye yaradırıq, ilk süni peykimizi buraxırıq. Gələcəkdə də bu istiqamətdə iĢimizi davam
etdirəcəyik. ĠnkiĢafın çox mühüm istiqaməti olan informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi üzrə
reytinqdə biz regionumuzda lider mövqe tuturuq. Yəni, elmin inkiĢafı cəmiyyətin inkiĢafı deməkdir. Ölkənin
intellektual potensialının inkiĢafı ölkənin gələcəyidir. Bizim vəzifəmiz ölkəmizdə müĢahidə edilən dinamik
iqtisadi artımı, dünya arenasında mövqelərimizin möhkəmləndirilməsini çox böyük intellektual potensialla
gücləndirməkdən ibarətdir. Bunun üçün bütün imkanlar vardır. Ġlk növbədə, ənənələr mövcuddur. Azərbaycanda
sovet dövründə elm çox güclü inkiĢaf etmiĢdir. Biz görkəmli alimlərimizlə fəxr edirik. Sonra, təbii ki, tənəzzül
oldu. Ancaq bu tənəzzül yalnız bizdə deyil, bütün postsovet məkanında baĢ verdi. KeçmiĢ SSRĠ-nin praktiki
olaraq, bütün ölkələrində çox ağır iqtisadi durum yaranmıĢdı. Elmi və pedaqoji elita ağır vəziyyətdə idi. Biz
hamımız cəmiyyətdə elmi ziyalıların nüfuzunun təəssüf ki, aĢağı düĢdüyü o çətin illəri xatırlayırıq. O zaman
sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məĢğul olan insanlar, təəssüf ki, sosial statuslarına görə ziyalılardan daha üstün
vəziyyətdə idilər. Bunun həm obyektiv, həm də subyektiv səbəbləri var idi. Ancaq Azərbaycanın iqtisadi
potensialı möhkəmləndikcə elmə də, təhsilə də daha çox vəsait ayrılır. Elmi iĢçinin, müəllimin hörmət və
nüfuzunu artırmaq bizim siyasətin vacib vəzifəsidir. Biz buna doğru gedirik. Çox iĢ görülüb.
Moskva Dövlət Universitetinin Azərbaycandakı filialı kimi belə müasir elm mərkəzlərinin yaradılması,
həmçinin düzgün istiqamətə doğru addımdır. Biz gələcəkdə də təhsilin inkiĢafına sərmayə qoyacağıq. Biz
məsələni kompleks Ģəkildə nəzərdən keçiririk - məktəblərin tikintisi və məktəbəqədər təhsil. Son illərdə
Azərbaycanda 2200, bəlkə daha çox məktəb binası inĢa edilib. Məktəblər təmir olunur. Gələn ilin sonuna qədər
Bakıda təchizatına və təmirinə görə bu səviyyədə olmasa da, hər halda yüksək səviyyədə olmayan bir məktəb də
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
197
qalmayacaq. Əlbəttə ki, ali təhsil, bir daha demək istəyirəm ki, bizim diqqət mərkəzimizdə olan sahədir. Bu,
sosial sferadır, iqtisadi sferadır, cəmiyyətimizin əxlaqi-mənəvi əsaslarının formalaĢdığı sferadır. Bunlar əlbəttə
ki, ailədə yaranır. Amma istər məktəb, istərsə də ali təhsil müəssisəsinin bu məsələdə rolu böyükdür.
Cəmiyyətimizin möhkəm dayağı əxlaqi-mənəvi meyarlardır. Bizim cəmiyyətimiz bu dəyərlərə əsaslanır. Biz
bunları həm iqtisadi potensialla, həm fəal xarici siyasi fəaliyyətimizlə, həm də intellektual potensialla
möhkəmləndirməliyik. Bunsuz heç bir ölkənin uğurlu inkiĢafı mümkün deyildir. Böyük təbii resurslara,
ĢaxələndirilmiĢ infrastruktur Ģəbəkəsinə malik ola bilərsən, ancaq dinamika olmasa, ildən-ilə tərəqqiyə, yeni
texnologiyaları təkmilləĢdirməyə və inkiĢaf etdirməyə cəhd olmasa bu inkiĢaf, sadəcə, ləngiyəcək,
dayanacaqdır. Bu cür ölkələrin vəziyyəti çox ağır olacaqdır.
Cəmiyyətin intellektual inkiĢafı həm də cəmiyyətin sabitliyidir. Əgər cəmiyyət yüksək intellektual
səviyyədədirsə, savadlıdırsa kənardan gətirilən heç bir qüsurlu təzahürlər və meyillər heç vaxt onu sarsıda
bilməz. Müasir dünyada, xüsusən də, kifayət qədər inkiĢaf etməmiĢ ölkələrdə, bir çox problemlər məhz təhsilin
çatıĢmazlığı ilə əlaqəlidir. Bir çox müharibələr, bir çox münaqiĢələr, bir çox iğtiĢaĢlar məhz təhsilin
səviyyəsinin son dərəcə aĢağı olması ilə bağlıdır. Bunu statistikada, hətta savadlılıq səviyyəsinə görə aydın
görmək olar. Savadlılıq səviyyəsinin yüksək və aĢağı olduğu ölkələrdə onların iqtisadi və intellektual
potensialına baxsaq hər Ģey aydın olacaq: savadlılıq səviyyəsi ölkənin inkiĢaf səviyyəsinə və bu ölkələrdə baĢ
verən proseslərə tam müvafiqdir. Odur ki, bizim üçün təhsilin yüksək səviyyəsi, Azərbaycan xalqının
intellektual potensialının yüksək səviyyəsi ekstremizmə, populizmə, yalan vədlərə, kənardan təzyiqlərə qarĢı
peyvənddir. Cəmiyyət nə qədər çox savadlı və erudisiyalı olsa, o, bir o qədər də özünü təmin edən, daha
ləyaqətli və hər cür gözlənilməz hallardan sığortalanmıĢ olacaqdır. Ona görə də, bu məsələlərin hamısı bir-biri
ilə sıx bağlıdır.
ÇıxıĢımı yekunlaĢdıraraq, demək istərdim ki, son nəticədə bu proseslərin mərkəzində insan, vətəndaĢ
durur. Çox fəal sosial siyasətin həyata keçirildiyi Azərbaycanda bizim bütün planlarımızın, ideyalarımızın və
nailiyyətlərimizin mərkəzində insan dayanır. Təsadüfi deyil ki, bir neçə il əvvəl mən “qara qızıl”ı insan
kapitalına çevirək” Ģüarını irəli sürmüĢdüm. DüĢünürəm ki, biz bu istiqamətdə istəyimizə nail ola biləcəyik.
Yəni ki, bu proses davam edir, bütün planlarımızın, sərmayələrin, ideyaların mərkəzində insan, Azərbaycan
vətəndaĢı, onun hüquqları, azadlıqları, rifahı, təhlükəsizliyi durur.
Əminəm ki, Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialı bundan sonra da ən yüksək tələblərə cavab
verəcək, inkiĢaf edəcək, tələbələrin və fakültələrin sayı artacaq və biz hamımız sizin yeni uğurlarınıza
sevinəcəyik. Sizi bir daha təbrik edirəm, hamınıza uğurlar arzulayıram.
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 27 sentyabr. - № 216. - S.1-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
198
Bakıda Ġkinci Beynəlxalq Humanitar Forum öz iĢinə baĢlamıĢdır
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Forumun açılıĢ mərasimində və plenar iclasında
iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 4 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 4-də Heydər Əliyev Mərkəzində Ġkinci Bakı Beynəlxalq
Humanitar Forumu öz iĢinə baĢlamıĢdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva Forumun açılıĢ
mərasimində iĢtirak etmiĢlər.
Ġkinci Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunda 70 ölkəni və 7 mötəbər beynəlxalq təĢkilatı təmsil edən
694 nəfər iĢtirak edir. Onlardan 10 nəfəri sabiq dövlət baĢçısı, 11-i Nobel mükafatı laureatı, 5-i dünyanın
nüfuzlu fəxri professoru (Emeritus professor), 10-u mötəbər beynəlxalq təĢkilatları təmsil edən rəhbər vəzifəli
Ģəxs, 55-i görkəmli ictimai və siyasi xadimdir.
Dövlətimizin baĢçısı Forumun açılıĢında nitq söylədi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
nitqi
Hörmətli xanımlar və cənablar!
Əziz qonaqlar, əziz dostlar!
Mən sizin hamınızı ürəkdən salamlayıram. Bu gün Ġkinci Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumu öz iĢinə
baĢlayır. Foruma gəlmiĢ bütün qonaqlar bizim əziz qonaqlarımızdır. Əminəm ki, bu gün və sabah keçiriləcək
görüĢlər, aparılacaq diskussiyalar çox dəyərli olacaq, yeni fikirlər ortaya çıxacaq və beləliklə, humanitar sahədə
əməkdaĢlıq üçün yeni imkanlar açılacaqdır.
Mən çox Ģadam ki, Birinci Forumdan keçən dövr ərzində biz bu müsbət meyilləri daha da gücləndirə
bilmiĢik. Ġkinci Forumun təĢkili əslində onu göstərir ki, Birinci Forum çox uğurlu keçmiĢdir. Əminəm ki,
bundan sonra üçüncü, dördüncü, beĢinci forumlar keçiriləcəkdir və artıq bu gözəl ənənə yaranmaqdadır. Buna
doğrudan da böyük ehtiyac vardır. Çünki Birinci Forumun yekunları, qəbul edilmiĢ qərarlar, Bəyannamə,
əslində, hamımızın gələcəyə olan baxıĢlarını ifadə edir. Bu baxıĢlar ondan ibarətdir ki, biz çalıĢmalıyıq bütün
dünya xalqları bir yerdə olsunlar. Biz çalıĢmalıyıq ki, qarĢılıqlı anlaĢma meyilləri güclənsin, dini, milli zəmində
qarĢıdurmalara yol verilməsin. Əksinə, əməkdaĢlıq meyilləri daha da gücləndirilməlidir. Ümid edirəm ki, Ġkinci
Forumun yekunları da müsbət olacaqdır. Beləliklə, dünya miqyasında humanitar məsələlərlə bağlı yeni bir
format yaranmaqdadır.
Bakıda Humanitar Forumun keçirilməsi təsadüfi deyildir. Azərbaycan əsrlər boyu mədəniyyətlərin
qovuĢduğu bir diyar olmuĢdur. Əsrlər boyu müxtəlif xalqların, dinlərin nümayəndələri Azərbaycanda bir ailə
kimi, sülh, əmin-amanlıq, qarĢılıqlı anlaĢma Ģəraitində yaĢamıĢlar. Bu müsbət meyillər bu gün də davam edir.
Mən əminəm ki, bu meyillər gələcəkdə daha da gücləndiriləcək və Azərbaycan uğurla inkiĢafını davam
edəcəkdir.
2008-ci ildə Bakı prosesi baĢlamıĢdır. Bakı prosesi 2008-ci ildə Bakıda keçirilmiĢ Avropa ġurası
mədəniyyət nazirlərinin toplantısında Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının nümayəndələrinin iĢtirakı ilə baĢlamıĢdır.
Bu müsbət təcrübə artıq ona gətirib çıxardı ki, Bakı prosesi baĢlandı. Ondan sonrakı dövrdə digər beynəlxalq
tədbirlər keçirilmiĢdir və nəhayət, Beynəlxalq Bakı Forumu artıq bir forum kimi formalaĢmıĢ və indi bu proses
uğurla davam edir.
Azərbaycanda multikulturalizm sahəsində əldə edilmiĢ təcrübə hesab edirəm ki, hamımız üçün çox
maraqlıdır. Multikulturalizm Forumun mövzularından biridir. Əminəm ki, bu mövzu ilə bağlı çox dəyərli
fikirlər səslənəcək, diskussiyalar aparılacaqdır. Mulltikulturalizmin müsbət gələcəyi haqqında fikirlər çox
vacibdir və lazımdır. Azərbaycanın təcrübəsi hesab edirəm ki, əslində, multikulturalizm ideyalarının təbliği
üçün çox dəyərli və qiymətlidir. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, multikulturalizm bizim həyat tərzimizdir.
Nisbətən yeni anlayıĢ olmasına baxmayaraq, multikulturalizm əsrlər boyu xalqımıza xas olan bir anlayıĢdır.
Əsrlər boyu müxtəlif dinlərin, millətlərin nümayəndələri Azərbaycanda bir ailə kimi yaĢamıĢlar.
Azərbaycanda heç vaxt dini, yaxud da ki, milli zəmində qarĢıdurma, anlaĢılmazlıq olmamıĢdır və əminəm ki,
olmayacaqdır. Multikulturalizmlə bağlı son illər ərzində dünyada müxtəlif fikirlər vardır. Bəziləri hesab edir ki,
multikulturalizm iflasa uğrayıbdır, onun gələcəyi yoxdur. Biz isə hesab edirik ki, onun bu günü və gələcəyi
vardır. Hamımız çalıĢmalıyıq ki, multikulturalizm meyillərini gücləndirmək üçün öz səylərimizi qoyaq. Bakı
Beynəlxalq Humanitar Forumunun məqsədlərindən biri də məhz multikulturalizm meyillərinin
gücləndirilməsidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
199
Multikulturalizmin alternativi yoxdur. Mən bu barədə keçən Forumda da fikirlərimi bildirmiĢəm. Bir
daha tam əminliklə deyə bilərəm ki, multikulturalizm gələcək inkiĢaf üçün ən məqbul variantdır. Çünki
multikulturalizmin alternativi özünü təcriddir. XXI əsrdə qloballaĢan dünyada hesab etmirəm ki, hər hansı bir
dövlət öz gələcəyini özünütəcrid prinsipləri əsasında qurmağa cəhd etsin. Ona görə, Forumda səslənəcək
fikirlər, xüsusilə bu mövzu ilə bağlı fikirlər hesab edirəm ki, bizim ümumi iĢimizə dəyərli töhfə olacaqdır. Biz
çalıĢmalıyıq ki, bütün dünya xalqları bir-biri ilə əməkdaĢlıq etsinlər, qarĢılıqlı anlaĢma güclənsin, qarĢıdurmaya
yol verilməsin. Bəzi hallarda təxribat xarakterli addımlar, bəyanatlar, hərəkətlər qeyri-adekvat reaksiya ilə
üzləĢir və beləliklə qarĢıdurma, qarĢılıqlı etimadsızlıq meyilləri güclənir. Biz bunu bölgəmizdə də, digər
bölgələrdə də görürük. Ona görə, hesab edirəm ki, həm siyasətçilərin, həm ictimai xadimlərin, vətəndaĢ
cəmiyyəti və media nümayəndələrinin məsuliyyəti ondan ibarətdir ki, müsbət meyilləri, müsbət təcrübəni
iĢıqlandırmaq lazımdır. Biz fəaliyyətimizi bu müsbət təcrübə əsasında qurmalıyıq. Hesab edirəm ki, əgər bax bu
yanaĢma üstünlük təĢkil edərsə, o zaman dünya daha da əmniyyətli olacaqdır və xalqlararası əlaqələr müsbət,
sağlam zəmində qurulacaqdır.
Dediyim bütün bu məsələləri uğurla həll etmək üçün əlbəttə ki, cəmiyyətlərdə, xüsusilə inkiĢaf etməmiĢ
ölkələrdə təhsilin səviyyəsi mühüm rol oynayır. Biz Azərbaycanda bu sahəyə böyük diqqət göstəririk.
Azərbaycanda savadsızlıq yoxdur, intellektual elita formalaĢır, elmin, təhsilin inkiĢafı sürətlə gedir. Təhsil hər
bir cəmiyyəti irəliyə aparan amildir. Ġntellektual potensial bu gün və xüsusilə gələcəkdə hər bir ölkənin
inkiĢafını müəyyən edəcəkdir. Ölkələr var ki, zəngin təbii resurslara malikdir. Ancaq intellektual səviyyə aĢağı
olduğu üçün o ölkələr dayanıqlı inkiĢafa nail ola bilməzlər. Ona görə biz Azərbaycanda təbii resurslarımızı, ilk
növbədə, intellektual potensiala çevirmək üçün proqramlar tərtib etmiĢik və vaxtilə bəyan etdiyimiz prinsip –
“qara qızılı insan kapitalına çevirmək” prinsipi bu gün artıq iĢləyir. Azərbaycanda gənc, istedadlı intellektual
təbəqə formalaĢır. Biz görürük ki, müasir yanaĢma olduğu halda dərhal inkiĢaf da olur, tərəqqiyə meyillər də
göstərilir. Təhsilin səviyyəsi yüksək olan ölkələrdə xoĢagəlməz hallar da nadir hallarda olur və mübarizə sivil
qaydalarla aparılır. Biz indi görürük ki, dünyanın müxtəlif yerlərində narazılıq halları artmaqdadır. Bəzi hallarda
bu narazılıq çox qabarıq Ģəkildə özünü göstərir – toqquĢmalarla, davalarla, qan tökmə ilə nəticələnir. Təhsilin,
ümumi mədəniyyətin səviyyəsi yüksək olan yerlərdə isə bu, sülh xarakteri daĢıyır. Biz çalıĢmalıyıq ki, - hər
halda biz Azərbaycanda buna çalıĢırıq, - mədəni, sivil mübarizə yolları üstünlük təĢkil etsin. Bu, bizim üçün
lazımdır, bölgə üçün lazımdır. Çünki biz bu bölgədə yaĢayırıq, biz adada yaĢamırıq. Baxmayaraq ki,
Azərbaycanda bütün iĢlər müsbət istiqamətdə inkiĢaf edir, - həm iqtisadi sahədə, siyasi islahatların aparılması
sahəsində, humanitar sahədə, - yenə də biz əlbəttə ki, bu bölgədə yaĢayırıq və bölgələrin problemləri bizim üçün
də çox vacibdir. ÇalıĢmalıyıq ki, xoĢagəlməz meyillərin qarĢısı maksimum dərəcədə alınsın və istənilən etiraz
dalğaları sivil qaydalarla aparılsın. Bilirəm ki, təhsil Forumun mövzularından biri olacaqdır və bu sahəyə əlbəttə
ki, xüsusi diqqət göstərilməlidir.
Azərbaycan nisbətən gənc müstəqil dövlətdir. Müstəqilliyimizin cəmi 21 yaĢı vardır. Ancaq Azərbaycan
çox zəngin mədəni irsə malik olan bir ölkədir. Bizim mədəni irsimiz dövlət tərəfindən lazımınca qorunur,
beynəlxalq təĢkilatlar tərəfindən qorunur. Uzun illər baĢqa ölkələrin tərkibində yaĢamağımıza baxmayaraq, biz
milli xüsusiyyətlərimizi, mənliyimizi qoruya bilmiĢik, milli identifikasiyamızı itirməmiĢik – və bunun baĢlıca
səbəbi mədəniyyətdir.
Bizim ədəbiyyatımız, incəsənətimiz, musiqimiz, ana dilimiz, milli dəyərlərimiz vardır. Bizim milli
dəyərlərimiz ümumbəĢəri milli dəyərlər əsasında qurulubdur. Hesab edirəm ki, qloballaĢan dünyada xüsusilə
gənc nəsil üçün milli mənəvi dəyərlər xüsusi rol oynayır və oynamalıdır. Hər halda biz Azərbaycanda buna
böyük əhəmiyyət veririk və onu da qeyd etməliyəm ki, baĢqa mədəniyyətə, dinə, tarixə olan hörmət öz
mədəniyyətinə, tarixinə, öz dininə olan hörmətdən baĢlamalıdır. Eyni zamanda, Vətənə bağlı olmayan,
vətənpərvərlik hisslərindən kənar olan insanlar baĢqa mədəniyyətlərin nümayəndələrini də lazımi səviyyədə
qəbul edə bilməzlər. Onlar, eyni zamanda, bəzi hallarda baĢqa mədəniyyətlərə qarĢı olan, hörmətsizliyi də,
əslində öz mədəniyyətinə olan hörmətsizlik əsasında qururlar. Ona görə də qloballaĢan dünyada bu məsələlərə
xüsusi diqqət göstərilməlidir. Çünki biz bu gün sürətli elmi-texniki tərəqqi dövründə yaĢayırıq. Yeni
texnologiyalar, internet və digər texnologiyalar, əlbəttə, bizim üçün çox vacibdir və Azərbaycan bu sahədə
böyük uğurlara nail ola bilibdir. Azərbaycanda internet tam azaddır və internet istifadəçilərinin sayı artıq 65
faizə çatmıĢdır. Ancaq bununla bərabər, biz çox istəyirik ki, gənc nəsil milli ruhda, vətənpərvərlik ruhunda, öz
tarixinə, mədəniyyətinə hörmət ruhunda böyüsün, tərbiyə alsın. Beləliklə, hesab edirəm ki, dünya üçün də və
dünyada gedən proseslər üçün də bu, müsbət rol oynayacaqdır.
Humanitar sahədə digər istiqamətlər də böyük əhəmiyyət daĢıyır. Bəzi hallarda, misal üçün, idmanla
bağlı məsələlərə biz sadəcə olaraq bir idman yarıĢı kimi baxırıq. Ancaq o da həqiqətdir ki, dünyada Olimpiya
oyunları kimi ikinci belə mötəbər tədbir tapmaq çətindir ki, insanları bu qədər birləĢdirsin. Olimpiya oyunları
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
200
bütün xalqları, bütün insanları birləĢdirir. Bu, həm rəqabətdir, həm yarıĢdır, həm də dostluq və qarĢılıqlı
anlaĢma rəmzidir. Bəzi hallarda bir-biri ilə düĢmənçilik edən ölkələrin nümayəndələri döyüĢ meydanında
yarıĢırlar, bir-birinin əlini sıxır və bir-birini qələbə ilə təbrik edirlər. Əfsuslar olsun ki, biz bunu yalnız Olimpiya
oyunları zamanı görə bilərik. Beləliklə, idman amili mədəniyyətlərarası dialoqun gücləndirilməsində də çox
mühüm rol oynayır və biz Azərbaycanda bu sahəyə böyük diqqət göstəririk. Ġdmanda əksər hallarda mübarizə
qaydalar əsasında aparılır və bu, yəqin ki, idmanı siyasətdən fərqləndirən əsas amildir.
Siyasətçilərin məsuliyyəti haqqında da bir neçə kəlmə demək istəyirəm. Hesab edirəm ki, dünyada
gedən ağrılı, yəni, narahatlıq doğuran proseslərin təməlində siyasətçilərin məsuliyyətsizliyi dayanır. Bu
məsuliyyətsizlik müxtəlif formalarda özünü büruzə verir. Bəzi siyasətçilərin təxribat xarakterli bəyanatlarının o
qədər də yüksək savadı olmayan insanları hansısa aqressiv yollara təhrik etməsi halları artıq müĢahidə olunur.
Digər tərəfdən, siyasətçilərin qeyri-real vədləri, populist çıxıĢları və real iqtisadi əsaslara söykənməyən sosial
təĢəbbüslər cəmiyyətlərdə haqlı narazılığa səbəb olur. Maliyyə və iqtisadi böhranın yəqin ki, əsas səbəblərindən
biri də məhz budur. Qeyri-real vədlərin verilməsi, populist vədlər və ifrat dərəcədə borclanma meyilləri əslində
maliyyə və iqtisadi böhranı Ģərtləndirən amillərdən biridir.
Humanitar sahədə də siyasətçilərin məsuliyyəti çox böyük əhəmiyyət daĢıyır. Çünki internet dövründə,
qloballaĢan dünyada dünyanın istənilən yerində deyilən hər bir söz dərhal əks-səda doğurur. Ona görə,
siyasətçilər daha da məsuliyyətli olmalı, bu məsuliyyəti dərk etməlidirlər. Belə olan halda dünyada gərginliyin
hərarəti kəskin Ģəkildə aĢağı düĢəcəkdir.
Humanitar məsələlərdən danıĢarkən, əlbəttə, bizi ən çox narahat edən problem haqqında da bir neçə
kəlmə söz demək istəyirəm. Azərbaycan artıq 20 ildir ki, humanitar fəlakətlə üzləĢibdir. Ġyirmi ildir ki,
beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmıĢ Azərbaycanın əzəli torpağı olan Dağlıq Qarabağ və onun ətrafında
yerləĢən 7 bölgə erməni iĢğalının altındadır. Bu iĢğal davam edir. Azərbaycanlılara qarĢı etnik təmizləmə
siyasəti aparılmıĢdır. Bütün azərbaycanlılar Dağlıq Qarabağdan və ətraf bölgələrdən qovulmuĢdur. Hazırda
dünyada adambaĢına düĢən qaçqınların ən yüksək sayı məhz Azərbaycandadır. Bir milyondan artıq qaçqın və
köçkün soydaĢımız var ki, onlar bu gün öz doğma torpağına qayıda bilmirlər. Çünki Ermənistanın iĢğalçı
siyasəti bu gün də davam edir.
Xalqımız böyük faciələr yaĢadı. Xocalı soyqırımı törədildi, günahsız insanlar, onların içində qadınlar,
uĢaqlar vəhĢicəsinə qətlə yetirildi, dini, mədəni abidələrimiz ermənilər tərəfindən dağıdıldı. Yəni, həm
xalqımıza, həm mədəniyyətimizə qarĢı soyqırımı törədildi. Bu soyqırımını, bu vəhĢiliyi törədənlər hələ ki,
dünya birliyi tərəfindən adekvat qınaqla üzləĢməyiblər. Düzdür, beynəlxalq təĢkilatlar və dünyanın aparıcı
beynəlxalq təĢkilatları Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı kifayət qədər çox qərarlar,
qətnamələr qəbul etmiĢlər. Ancaq əfsuslar olsun ki, bu qərarların, qətnamələrin icra mexanizmi yoxdur. Belə
olan halda beynəlxalq təĢkilatların qərarlarına həm hörmət azalır, həm inam itir.
BMT Təhlükəsizlik ġurası 20 il bundan əvvəl erməni silahlı qüvvələrinin Azərbaycan torpaqlarından
qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasına dair 4 qətnamə qəbul etmiĢdir. Onların heç biri icra edilmir. Bütün digər mötəbər
beynəlxalq təĢkilatlar, Avropa ġurası, Avropa Parlamenti, Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı, NATO və baĢqa
təĢkilatlar da oxĢar qətnamələr qəbul etmiĢlər. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü dünya birliyi tərəfindən tanınır.
Ancaq münaqiĢə hələ ki, öz həllini tapmır. Bunun baĢlıca səbəbi isə Ermənistanın mövcud status-kvonun
uzadılmasına olan marağıdır. Ancaq onlar anlamalıdır ki, status-kvo daim dəyiĢməz olaraq qala bilməz, mütləq
dəyiĢdiriləcək və biz istəyirik ki bu, tezliklə olsun, sülh yolu ilə olsun. Çünki biz bölgə çərçivəsində artıq
sabitləĢdirici rolunu oynamağa baĢlamıĢıq və əlbəttə çalıĢırıq ki, bölgədə sabitlik pozulmasın. Amma digər
tərəfdən, bu iĢğalla da barıĢmaq mümkün deyildir.
Ona görə hesab edirəm ki, münaqiĢənin həllinin vaxtı çatıbdır. Ermənistan beynəlxalq hüquq
normalarına tam Ģəkildə riayət etməli, beynəlxalq təĢkilatların qətnamələrinə tabe olmalı və iĢğal edilmiĢ
torpaqlardan qeyd-Ģərtsiz çıxmalıdır. O təqdirdə bölgədə əsl sülh və əməkdaĢlıq yarana bilər.
Bu problemə baxmayaraq, ölkəmiz müstəqillik dövründə böyük və uğurlu yol keçmiĢdir. Azərbaycanda aparılan
siyasi islahatlar bu gün azad cəmiyyətin yaranmasına gətirib çıxarmıĢdır. Azərbaycanda bütün azadlıqlar vardır,
siyasi islahatlar, demokratiyanın inkiĢafı uğurla davam edir. Eyni zamanda, iqtisadi sahədə islahatlar siyasi
islahatları daha da gücləndirir. Çünki siyasi islahatları iqtisadi əsaslar olmadan aparmaq bəzi hallarda
uğursuzluğa gətirib çıxarır və biz tarixdən bunu bilirik. Ona görə, Azərbaycanda iqtisadi və siyasi islahatlar
paralel Ģəkildə aparılır. Ġqtisadi sahədə, - və nəzərə alsaq ki, bu forumun mövzularından biri də iqtisadi
məsələlərdir, - son illər ərzində biz böyük uğurlara nail ola bilmiĢik. Bir neçə rəqəmi sizin diqqətinizə çatdırmaq
istəyirəm. Azərbaycan son bir neçə il ərzində dünya miqyasında iqtisadi cəhətdən ən sürətlə inkiĢaf edən ölkə
olmuĢdur. Son 7-8 il ərzində iqtisadiyyatımız 3 dəfə artmıĢdır. Yoxsulluq səviyyəsində yaĢayanların sayı 49
faizdən 7 faizə düĢmüĢdür. Biz çalıĢacağıq ki, ondan da aĢağı düĢsün. ĠĢsizlik problemi demək olar ki, köklü
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
201
Ģəkildə həll edilmiĢdir. Əlbəttə ki, hələ iĢsizlər vardır. Ancaq onların sayı 5,4 faizdir. Azərbaycanın xarici borcu
ümumi daxili məhsulun cəmi 7 faizini təĢkil edir. Bu da onu göstərir ki, biz iqtisadi islahatlarımızı,
təĢəbbüslərimizi aparmaqla, irəli sürməklə fəaliyyətimizi daxili resurslar üzərində qurmuĢuq. Çox borc
götürməmiĢik. Ona görə də biz xarici borcu istənilən vaxt tam Ģəkildə ödəyə bilərik. Bu göstəriciyə görə, hesab
edirəm ki, Azərbaycan dünya miqyasında ən qabaqcıl yerlərdədir.
Ġqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi istiqamətində atılan addımlar bəhrəsini verir. Bildiyiniz kimi,
Azərbaycan neft və qaz ehtiyatları ilə zəngin olan bir ölkədir. Ancaq bu ilin 6 ayının göstəriciləri onu deyir ki,
qeyri-neft iqtisadiyyatımız 10 faizdən çox inkiĢaf edib. Yəni, Ģaxələndirmə prosesi artıq reallıqdır. Gələcəkdə
uzunmüddətli, dayanıqlı iqtisadi inkiĢafa nail olmaq üçün bütün imkanlar vardır. Ġlk növbədə, siyasi iradə
vardır. Ondan sonra artıq güclü maliyyə vəziyyəti mövcuddur.
Bizim tərəfimizdən irəli sürülmüĢ enerji və nəqliyyat layihələri nəinki Azərbaycan və bölgə üçün,
Avropa üçün böyük əhəmiyyət daĢıyır. Yəni, biz gələcəyimizi indidən proqnozlaĢdıra bilərik və görə bilərik ki,
5 ildən, 10 ildən sonra Azərbaycan necə inkiĢaf edəcəkdir. Mən bütün bu islahatları aparan bir Ģəxs kimi heç bir
çətinlik görmürəm. Mən əminəm ki, iqtisadi sahədə inkiĢaf dayanıqlı və sürətli olacaqdır.
Sosial məsələlərin həllinə gəldikdə, insanların rifah halı yaxĢılaĢır və yoxsulluğun azaldılması buna
dəlalət edir. Sosial ədalət prinsipləri Azərbaycanda əsas rol oynayır, bazar iqtisadiyyatı prinsipləri inkiĢafımız
üçün əsas alətdir və hazırda özəl sektorun ümumi daxili məhsuldakı payı 83 faizdir. Yəni, biz 21 illik
müstəqillik dövründə nəinki keçid mərhələsini baĢa vurmuĢuq, planlı iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatına keçə,
eyni zamanda, aparılan islahatlarla neft-qaz amilindən iqtisadi inkiĢafımızın və vətəndaĢlarımızın gələcək
asılılığını maksimum dərəcədə azalda bilmiĢik.
Növbəti illərdə elmi-texniki tərəqqi, yüksək texnologiyaların tətbiqi ilə bağlı bizim kifayət qədər geniĢ
planlarımız vardır. Gələcəyə baxıĢlarımız da çox aydındır. Müasir, müstəqil Azərbaycan dövləti bir neçə prinsip
üzərində qurulmuĢdur. Bunların arasında güclü dövlət anlayıĢı çox mühüm yer tutur. Çünki müstəqillikdən
məhrum edilmiĢ, əsrlər boyu baĢqa dövlətlərin tərkibində yaĢamıĢ xalq üçün dövlətçilik əsasları müstəsna
əhəmiyyət daĢıyır. Dövlətçilik əsaslarının möhkəmləndirilməsi iĢində əlavə tədbirlər görüləcəkdir. Güclü dövlət
bizim ümummilli fikrimizdir, ümummilli ideyamızdır. Bununla bərabər, daxili resurslarımıza istinad etməyimiz
də bizə uğur qazandırdı. Yenə də deyirəm ki, bütün bu uğurları biz böyük borc almadan daxili imkanlar
hesabına əldə edə bilmiĢik. Yəni, bu anlayıĢ da bizim üçün çox önəmlidir. Biz milli mənəvi və dini dəyərlərə
bağlı olan xalqıq və dəyərlərimizi yüksək qiymətləndiririk. Eyni zamanda, Azərbaycan dünyəvi dövlətdir.
Cəmiyyətin və dövlətin dünyəvi əsasları kifayət qədər güclüdür. Hesab edirəm ki, növbəti illərdə bu istiqamətdə
proseslər ancaq müsbət istiqamətdə davam edəcəkdir.
Bayaq qeyd etdiyim kimi, Azərbaycan əsrlər boyu ictimai-siyasi quruluĢdan asılı olmayaraq, müxtəlif
dinlərin, xalqların vətəni olmuĢdur və bu gün də belədir. Azərbaycanda bütün xalqların, bütün dinlərin
nümayəndələri bir ailə kimi yaĢayırlar, heç bir ayrı-seçkilik qoyulmur və qoyula da bilməz. Yəni, bu da müasir
Azərbaycanı təcəssüm etdirən amillərdən biridir. Onu deyə bilərəm ki, bu sahədəki təcrübəmiz artıq baĢqa
ölkələrdə də maraq doğurur.
Sosial ədalət prinsipləri mütləq möhkəmləndirilməlidir. Dünyada gedən xoĢagəlməz halların əsas səbəbi
əslində sosial ədalətsizlikdir. Ġqtisadi islahatlar, eyni zamanda, güclü sosial siyasətlə tamamlanmalıdır. Əgər bu
olmasa, köklü iqtisadi islahatlar insanlara əziyyət gətirə bilər. Biz ona nail ola bilmiĢik ki, sosial sahədə də çox
ciddi proqramlarımız vardır və bu proqramlar icra edilir. Ġnsanların rifah halının yaxĢılaĢdırılması onu göstərir
ki, bu sahədə də addımlar uğurlu istiqamətdə atılmıĢdır.
Əlbəttə, bizim bütün iĢlərimizin təməlində və mərkəzində insan amili dayanır. Hesab edirəm ki, bu, hər
bir dövlət üçün ən vacib yanaĢmadır. Çünki hər Ģey insan üçün edilir. Onun azadlığı, təhlükəsizliyi, sağlamlığı,
iĢlə təmin edilməsi, rahat yaĢaması dövlətin baĢlıca qayğısıdır. Hesab edirəm ki, bu istiqamətdə də böyük
addımlar atılmıĢ, uğurlar əldə edilmiĢdir. Azərbaycan vətəndaĢları azad cəmiyyətdə yaĢayırlar. Onlar bütün
azadlıqlara malikdirlər və öz dövlətinin gücünü artırmaq üçün çalıĢırlar.
Cəmiyyətdə, ümumiyyətlə, çox müsbət ab-hava, quruculuq, yaradıcılıq və inkiĢaf ab-havası vardır.
Bütün bu müsbət meyilləri gücləndirmək üçün əlbəttə ki, beynəlxalq əməkdaĢlığa böyük ehtiyac vardır.
Azərbaycan sivilizasiyalararası dialoqun gücləndirilməsində öz rolunu oynayır. Bu rol əminəm ki, gələcəkdə
yalnız artacaqdır. Bunun təbii səbəbləri vardır, çünki biz qitələrin arasında yerləĢirik. Siyasi səbəbləri vardır,
çünki bu, bizim siyasi əqidəmizdir və tarixi əsasları vardır. Azərbaycan həm Avropa ġurasının, həm Ġslam
ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının üzvüdür. Dünyada bir neçə ölkə vardır ki, hər iki təĢkilatın üzvüdür. Avropadan
Azərbaycana baxdıqda bəzi hallarda avropalıIara Azərbaycan Asiya ölkəsi kimi təqdim olunur. Asiya tərəfindən
Azərbaycana baxanda Avropa ölkəsi kimi təqdim edilir. Yəni, deyə bilərəm ki, Azərbaycanda bu sintez -
mədəniyyətlərin sintezi mövcuddur. Demək olar ki, bu, bizim milli mənliyimizi Ģərtləndirən amillərdən biridir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
202
Təbii coğrafi körpü olmaqla bərabər, biz humanitar sahədə də körpü rolunu oynamağa çalıĢırıq. Forumun əsas
məqsədi ondan ibarətdir.
Bir daha demək istəyirəm ki, birinci Forumun yekunları, keçən il aparılan diskussiyalar bizi doğrudan
da böyük dərəcədə ruhlandırdı. Əminəm ki, bu Forumun nəticələri də müsbət olacaqdır. Bütün qonaqlar burada
öz dəyərli fikirlərini bildirəcəklər. Bu Forumda tanınmıĢ siyasi, ictimai xadimlər, Nobel mükafatı laureatları,
media nümayəndələri, alimlər iĢtirak edirlər. Yəni, dünyanın 60-dan çox ölkəsindən nümayəndələr vardır. Deyə
bilərəm ki, dünyanın intellektual elitası bu gün və sabah Bakıda öz dəyərli fikirlərini bildirəcəkdir.
Mən bir daha sizi, əziz qonaqlar, səmimiyyətlə salamlayıram. Mən bilirəm ki, qonaqlarımızın bəziləri ilk dəfə
Azərbaycana səfər edirlər. Əminəm ki, bu səfər, eyni zamanda, ölkəmizlə tanıĢlıq üçün gözəl imkan olacaqdır
və siz öz təəssüratlarınızı qəlbinizdə saxlayacaqsınız. Mən bilirəm ki, Bakıya bir dəfə gələn hər bir qonaq
Ģəhərimizə yenə qayıtmaq istəyir.
Bir daha sizi salamlayıram və Forumun iĢinə uğurlar arzulayıram.
Sağ olun!
“Xalq qəzeti”. - 2012.- 5 oktyabr. - № 223. - S.1-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
203
Azərbaycan Prezident Ġlham Əliyevin Tərtər, Bərdə, Yevlax və Zərdab rayonlarına səfəri
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Tərtərdə Gənclər Mərkəzinin açılıĢında
iĢtirak etmiĢdir
Tərtər, 7 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 7-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev
Tərtərdə yeni inĢa edilən Gənclər Mərkəzinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.
Mərkəzlə tanıĢlıqdan sonra dövlətimizin baĢçısı burada bölgə gənclərinin nümayəndələri ilə görüĢdü.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev görüĢdə çıxıĢ etdi.
Prezident Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Mən sizi ürəkdən salamlayıram, ilk növbədə, Tərtərdə yeni tikilmiĢ Gənclər Mərkəzinin açılıĢı
münasibətilə təbrik edirəm. Tərtərli gənclər gərək bu mərkəzdən səmərəli istifadə etsinlər.
Bildiyiniz kimi, indi Azərbaycanda gənclər mərkəzlərinin tikintisi geniĢ vüsət almıĢdır. Hər bir rayonda
müasir standartlara cavab verən Gənclər Evi, Gənclər Mərkəzi yaradılmalıdır. Artıq bu proses baĢlamıĢdır,
uğurla gedir. Əminəm ki, yaxın illərdə hər bir rayonda belə gözəl mərkəzlər olacaqdır. Bu binalar həm rayonlara
əlavə gözəllik verir, çox yaraĢıqlı binalardır, müasir memarlıq üslubunda tikilir, eyni zamanda, burada gənclərin
asudə vaxtlarını səmərəli keçirmələri üçün bütün imkanlar vardır.
Bütövlükdə, Azərbaycanda gənclər siyasəti çox uğurlu aparılır. Bu siyasətin təməlini ulu öndər
qoymuĢdur. Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə gənclər siyasətinin əsas konturları müəyyən edilmiĢdir. Son 20 il
ərzində Azərbaycanda bu siyasət çox uğurla aparılmıĢdır. Artıq bu illər ərzində, müstəqillik dövründə gənclər
yetiĢiblər və ölkəmizin həyatında mühüm rol oynayırlar.
Dövlətin siyasəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycan gəncləri bilikli, savadlı, Vətənə bağlı olsunlar və
ölkəmizin gələcək inkiĢafına töhfələrini versinlər. Gənclərin vətənpərvərlik ruhunda böyümələri də çox mühüm
əhəmiyyət daĢıyır.
Azərbaycan 21 ildir ki, müstəqil dövlətdir. Müstəqilliyimizin əsasları artıq çox möhkəmdir. Gənclər də bu
ruhda, milli ruhda böyüməlidirlər. Xüsusilə, qloballaĢan dünyada buna böyük ehtiyac vardır. Bizim
üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki, vətəndaĢlarımız, xalqımız öz milli mənəvi dəyərlərinə çox bağlıdır. Uzun illər,
əsrlər boyu baĢqa imperiyaların, ölkələrin tərkibində yaĢamağımıza baxmayaraq, biz milli mənliyimizi qoruya
bilmiĢik, ilk növbədə, milli dəyərlər hesabına. Ona görə, indiki zəmanədə biz artıq müstəqil dövlətik və
Azərbaycanın gələcəyi, taleyi xalqımızın əlindədir. Dünyada gedən proseslər onu göstərir ki, bəzi hallarda
qloballaĢma adı altında xoĢagəlməz meyillər də üzə çıxır. Buna davam gətirmək, bu xoĢagəlməz meyillərin
qarĢısını almaq üçün, ilk növbədə, milli mənəvi dəyərlər ön plana çıxmalıdır. Mən Ģadam ki, bütövlükdə
Azərbaycan gəncləri öz Vətənlərinə bağlıdırlar, Vətən eĢqi ilə yaĢayırlar və bu meyillər nəsildən-nəslə
keçməlidir.
Mən bu yaxınlarda Bakıda yaradılan yeni ali məktəblərin açılıĢlarında həm təhsil, həm ümumiyyətlə,
humanitar məsələlərlə bağlı fikirlərimi kifayət qədər geniĢ bildirmiĢəm, təkrar etmək istəmirəm. Ancaq onu bir
daha qeyd etmək istəyirəm ki, gənclərin hərtərəfli hazırlığı üçün, ilk növbədə, bilik öz rolunu oynamalıdır. Hər
bir gənc bilməlidir ki, onun taleyi öz əlindədir, bilik səviyyəsindən asılıdır.
Azərbaycan azad ölkədir, azad cəmiyyətdir. Ġqtisadiyyatımız bazar iqtisadiyyatı prinsipləri əsasında
qurulubdur. Hər bir vətəndaĢ üçün bütün imkanlar vardır. Bilik olmadan indi həyatda layiqli yer tutmaq çətin
olar. Buna görə mən həmiĢə gənclərlə görüĢlərimdə bu məsələyə diqqət yetirirəm. Sadəcə olaraq, bu, bir Ģüar
deyildir, doğrudan da hər bir gəncin fəaliyyəti, gələcəyi üçün ilk növbədə bilik çox vacibdir.
Nəzərə alsaq ki, indi Azərbaycanda bu sahədə islahatlar aparılır, yeni texnologiyalar tətbiq edilir,
gənclərimiz də bütün müasir texnologiyalara hazırlıqlı olmalıdırlar. Yəni, dünya bu istiqamətdə inkiĢaf edir.
Dünyanın gələcəyi ancaq biliyin səviyyəsi ilə bağlıdır. Bu gün bu, özünü büruzə verir. Əminəm ki, 10, 20 ildən
sonra bilik və texnoloji tərəqqinin səviyyəsi hər bir ölkənin inkiĢafını müəyyən edəcəkdir.
Dünyada rəqabət gedir və ölkələr bir-biri ilə rəqabət aparır. Bəzi hallarda bu rəqabət sivil yollarla aparılır,
bəzi hallarda bu, toqquĢmalara, müharibələrə gətirib çıxarır. Ona görə, hər bir cəmiyyətin inkiĢafı, ilk növbədə,
bilavasitə intellektual səviyyə ilə bağlıdır.
Mən qeyd etmiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycanda bütövlükdə intellektual səviyyə lazımi
yerdədir. Ancaq bu, daimi prosesdir. Biz əldə edilmiĢ uğurlarla kifayətlənməməliyik.
Elmin inkiĢafı da çox vacibdir. Əlbəttə, Azərbaycan hələ ki, elmi-texniki tərəqqi istiqamətində
təĢəbbüskar rolunu oynaya bilməz. Ancaq Azərbaycanda dünyada mövcud olan ən müasir texnologiyalar, ən
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
204
gözəl yeniliklər tətbiq edilməlidir. Bu yenilikləri tətbiq edə biləcək Ģəxslər, insanlar olmalıdır. Əgər cəmiyyətin
ümumi intellektual potensialı aĢağıdırsa, onda bizim heç bir təĢəbbüsümüz uğur gətirə bilməz. Cəmiyyətin
ümumi intellektual potensialı yüksək olmalıdır. Yeni texnologiyalar gətirilməlidir. Gənclər peĢəkar olmalıdırlar.
Əvvəlki dövrdə - sovet dövründə ixtisaslaĢma özünü çox qabarıq Ģəkildə büruzə verirdi. Bu gün müasir
menecerlərin hazırlanması çox vacibdir və bu istiqamətdə ölkəmizdə iĢlər gedir.
Mən gənclərin ictimai həyatda fəaliyyətinə də böyük ümidlərlə baxıram. Gənclər daim cəmiyyətin ən fəal
üzvləridirlər. Bu fəallıq davam etdirilməlidir. Ölkəmizdə ictimai proseslər çox müsbət istiqamətdə gedir.
Gənclər də bu proseslərin gücləndirilməsində öz rolunu oynayırlar və ölkəmizin dünyada tanıdılması iĢində ön
plana çıxırlar. Bizim üçün ən ağrılı problem olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin dünya
birliyinə çatdırılması üçün gənclər də öz rolunu oynayırlar. Xocalı soyqırımını tanıtdırmaq prosesi artıq
baĢlamıĢdır. Üç ölkə Xocalı soyqırımını tanıyıb və gənclərin bu iĢlərdə rolu çox müsbətdir.
Xaricdə yaĢayan və oxuyan gənclərimiz müxtəlif aksiyalarda, müxtəlif tədbirlərdə fəal iĢtirak edirlər. Ġndi
bizim diaspor təĢkilatlarımız güclənib, formalaĢıb və dünyanın istənilən nöqtəsində aksiya keçirməyə
qadirdirlər. Bu aksiyalara televiziya vasitəsilə tamaĢa edərkən görürük ki, orada da ön planda gənclərimizdir.
Yəni, gənclər həmiĢə fəal olurlar və bu fəallıq müsbət istiqamətə yönəldilməlidir.
Mən çox Ģadam ki, gənclərimiz ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafında öz rolunu oynayırlar. Gənclər
vətənpərvərdirlər, vətənə bağlıdırlar, milli ruhda tərbiyə alırlar, gələcəkdə ölkəmizi uğurla idarə etmək üçün
indidən hazırlaĢmalıdırlar. Hərə öz yerində, çünki bu, daimi prosesdir.
Bu gün Azərbaycan dünya miqyasında layiqli yer tuta bilibdir. Bizimlə hesablaĢırlar. Bizim
təĢəbbüslərimiz bölgədə həlledici rol oynayır. Nəsillər dəyiĢir, hər yeni nəsil əvvəlki nəsildən daha da hazırlıqlı,
daha da peĢəkar olmalıdır. Belə olarsa, onda ölkəmizin uzunmüddətli inkiĢafı çox uğurlu ola bilər. Hər bir
ölkənin gücünü heç də onun təbii resursları müəyyən etmir. Baxmayaraq ki, müəyyən mərhələdə bu da vacibdir.
Ġnsanların peĢəkarlığı, ilk növbədə intellektual potensial və vətənpərvərlik əsas anlayıĢlardır ki, bunlar hər bir
ölkənin uğurunu Ģərtləndirir. Ona görə peĢəkarlıqla yanaĢı, əlbəttə, dövlətimizin ideoloji əsaslarının
möhkəmləndirilməsi üçün gənclər də öz töhfəsini verməlidirlər. Mən bunu görürəm, bunu alqıĢlayıram və
çalıĢıram ki, gəncləri qabağa çəkək. Bu proses artıq sürətlə gedir.
Gənclər biznes sahəsində çox fəaldırlar. Çünki Azərbaycanda iqtisadi sahədə çox güclü və təsirli inkiĢaf
gedir. Əlbəttə, biznes imkanlarımız da geniĢlənəcəkdir.
Hazırda Azərbaycan iqtisadiyyatı dünya miqyasında aparıcı iqtisadiyyatlar sırasındadır. Rəqabət
qabiliyyətliliyə görə biz dünya miqyasında 46-cı yerdəyik. MDB məkanında birinci yerdəyik. Rəqabət
qabiliyyətlilik heç də neft-qaz hasilatı ilə ölçülmür. Bu, aparılan islahatların mahiyyətini göstərir. Yəni,
iqtisadiyyatımız indi geniĢ biznes fəaliyyətinin aparılması üçün bütün imkanları ortaya qoyur. Mən görürəm ki,
biznes strukturlarının əksəriyyətinin rəhbərliyində gənclərdir. Mən bunu çox bəyənirəm, alqıĢlayıram. Hesab
edirəm ki, gələcəkdə bu proses daha da sürətlə getməlidir.
Eyni zamanda, milli ənənələrimizi, mədəniyyətimizi yaĢatmaq üçün də gənclər öz rolunu oynayırlar. Milli
musiqimizin təbliği ilə, digər tədbirlərlə bağlı gənclərin fəallığını görəndə mən çox sevinirəm. Məsələn, muğam
müsabiqələrinin keçirilməsi çox gözəl bir təĢəbbüsdür, gözəl tədbirdir. Nəinki gənclərin, balaca uĢaqların gözəl
ifaçılıq qabiliyyətini görəndə adam sevinir, görür ki, doğrudan da Azərbaycan xalqı öz istedadını bütün dünyaya
təqdim edir. Öz mədəniyyətinə, musiqisinə, ədəbiyyatına bağlı olan insan Ģübhəsiz ki, vətənpərvər insan
olacaqdır.
Mənim gənclərlə görüĢlərim mütəmadi xarakter daĢıyır - həm Bakıda, həm bölgələrdə. Bu gün biz bu
gözəl mərkəzdə bölgə gənclərinin toplantısını keçiririk. Mən əminəm ki, siz hərəniz yaĢadığınız yerlərdə
ölkəmizin ümumi inkiĢafına öz töhfənizi verəcəksiniz.
Mən rayonlarda tez-tez oluram. Bizim regional inkiĢaf proqramımız bu rayonlarda uğurla icra edilir.
Görürsünüz Ģəhərlər necə gözəlləĢir, abadlaĢır, yollar çəkilir, sosial infrastruktur yaradılır. Bu, ölkəmizin ümumi
inkiĢafıdır. Ümumi inkiĢafımız bundan sonrakı illərdə də çox sürətli olacaqdır və ölkəmiz dünya miqyasında öz
mövqeyini daha da möhkəmləndirəcəkdir.
Bir daha sizi ürəkdən salamlayıram, gözəl binanın açılıĢı münasibətilə sizi təbrik edirəm.
“Xalq qəzeti”.-2012.- 7 oktyabr.-№ 226.-S. 2-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
205
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin
2012-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və
qarĢıda duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir
Bakı, 10 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 10-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin
sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda
duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı iclası giriĢ nitqi ilə açdı.
Prezident Ġlham Əliyevin
giriĢ nitqi
- Ölkə iqtisadiyyatı uğurla inkiĢaf edir və doqquz ayın yekunları bunu bir daha əyani Ģəkildə göstərir.
Bütün makroiqtisadi göstəricilərimiz yüksək səviyyədədir, iqtisadiyyatımız doqquz ayda 1,1 faiz artmıĢdır.
Ancaq qeyri-neft iqtisadiyyatımız 10,3 faiz artmıĢdır. Son aylar və illər ərzində bu, ən vacib göstəricidir. Çünki
məqsədimiz məhz ondan ibarətdir ki, ölkə iqtisadiyyatı çoxĢaxəli Ģəkildə inkiĢaf etsin. Əlbəttə, qeyri-neft
iqtisadiyyatının inkiĢafı imkan verəcəkdir ki, gələcəkdə Azərbaycan neft-qaz amilindən asılılığını böyük
dərəcədə aĢağı endirə bilsin.
Bütün bölgələrdə quruculuq-abadlıq iĢləri aparılır. Yeni sənaye müəssisələri yaradılır. Əminəm ki,
qeyri-neft iqtisadiyyatımız ilin sonuna qədər yüksək səviyyədə qalacaq, eyni zamanda, bu, bizə imkan
verəcəkdir ki, gələn il də iqtisadi sahədə Ģaxələndirmə siyasətimiz uğurla davam etdirilsin.
Doqquz ay ərzində ölkə iqtisadiyyatına 16 milyard dollar sərmayə qoyulmuĢdur. Bu, çox böyük
rəqəmdir. Keçən ilə nisbətən daha da böyük rəqəmdir. Nəzərə alsaq ki, hər il təxminən bu səviyyədə investisiya
qoyulur, görə bilərik ki, Azərbaycan iqtisadiyyatına nə qədər böyük sərmayə qoyulur. Sərmayələrin əsas hissəsi
daxili investisiyalardır, təqribən 70 faizə yaxın. Qalan hissə isə xarici investorların vəsaitidir. Hesab edirəm ki,
bu balans da ən optimaldır. Həm xarici investorlar üçün iqtisadiyyatımız cəlbedici iqtisadiyyatdır, eyni
zamanda, daxili investisiyalar, ilk növbədə, onu göstərir ki, dövlətin investisiya siyasəti çox uğurludur. Çünki
daxili investisiyaların böyük əksəriyyəti dövlət xətti ilə qoyulan vəsaitdir. Eyni zamanda, özəl sektor da bu
investisiya layihələrində uğurla iĢtirak edir. Özəl sektorun - həm yerli, həm xarici biznes cəmiyyətinin
Azərbaycan iqtisadiyyatına böyük inamı vardır. Əgər bu inam olmasaydı, əlbəttə, bu qədər investisiya
qoyulmazdı.
Deyə bilərəm ki, bütövlükdə özəl sektor ümumi daxili məhsulda öz yüksək çəkisini saxlamaqdadır. Son
məlumata görə ölkə iqtisadiyyatının 83 faizi özəl sektorda formalaĢıb. Bu da öz növbəsində göstərir ki,
Azərbaycanda bazar iqtisadiyyatı prinsipləri tam Ģəkildə bərqərar olunubdur.
Kənd təsərrüfatı 6,3 faiz artmıĢdır. Bu da çox gözəl göstəricidir. Bu barədə mən hələ fikirlərimi
bildirəcəyəm. Ancaq bəri baĢdan demək istəyirəm ki, bu sahə həmiĢəki kimi, prioritet sahə olaraq qalır və
gələcəkdə bu sahəyə daha da böyük diqqət göstərilməlidir. Mən çox Ģadam ki, bir müddət əvvəl verdiyim
tapĢırıqlar yerinə yetirilir. Kənd təsərrüfatının inkiĢafı bizə imkan verəcəkdir ki, idxaldan daha da az asılı
vəziyyətdə olaq. Eyni zamanda, iĢ yerlərinin açılması, bölgələrdə sənaye müəssisələrinin fəaliyyətə baĢlaması
birbaĢa kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlıdır. Ona görə, hesab edirəm ki, 6,3 faiz artım çox yaxĢıdır.
ÇalıĢmalıyıq ki, gələcəkdə bu yüksək templəri saxlayaq.
Ölkəmizin strateji valyuta ehtiyatları ilin əvvəlindən təxminən 5 milyard dollar artmıĢdır, hazırda 45
milyard dollar səviyyəsindədir. Deyə bilərəm ki, bu, dünya miqyasında çox böyük rəqəmdir və Azərbaycan o
ölkələrdəndir ki, böyük valyuta ehtiyatlarına malikdir. Ölkənin ərazi ölçülərinə və əhalinin sayına görə, hesab
edirəm ki, əgər valyuta ehtiyatlarımızı adambaĢına hesablasaq biz dünya miqyasında ən qabaqcıl yerlərdən
birindəyik. Çox sevindirici hal ondan ibarətdir ki, böyük investisiya layihələrinin dövlət xətti ilə həyata
keçirilməsinə baxmayaraq, strateji valyuta ehtiyatlarımız azalmır, əksinə artır. Biz çalıĢmalıyıq ki, gələcək
illərdə müəyyən səviyyədən aĢağı düĢməyək. Çünki bu, bizim ehtiyat mənbəyimizdir, eyni zamanda,
baxmayaraq ki, indi dünyada hökm sürən maliyyə böhranı faiz dərəcələrini aĢağı salmıĢdır və bu vəsaitin idarə
edilməsi nəticəsində biz hələ ki, o qədər də böyük mənfəət əldə edə bilmirik, ancaq valyuta ehtiyatlarının idarə
edilməsi istiqamətində yeni istiqamətlər artıq araĢdırılır. Beləliklə, vəsaitimizin daha da səmərəli Ģəkildə
mənfəət gətirmə əmsalı əminəm ki, daha da yüksək səviyyədə olacaqdır.
Bütün bu göstəricilər təsdiq edir ki, iqtisadi sahədə inkiĢaf çox sürətlidir. Təbii ki, bu inkiĢaf insanların
yaĢayıĢ səviyyəsinə də təsirini göstərir. Doqquz ayda əhalinin pul gəlirləri 12 faiz, inflyasiya isə cəmi 1,5 faiz
artmıĢdır. Gördüyünüz kimi, inflyasiya ilə əhalinin pul gəlirləri arasında 10 faiz fərq vardır və hesab edirəm ki,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
206
Azərbaycan bu göstəricilərə görə dünya miqyasında ən qabaqcıl yerlərdədir. Bizim bütün iqtisadi
təĢəbbüslərimiz və ümumiyyətlə, iqtisadi strategiyamız Azərbaycan xalqının rifah halının yaxĢılaĢdırılmasına
yönəldilmiĢdir. Biz bu istiqamətdə böyük nailiyyətlərə çatmıĢıq və bu göstəricilər görülən iĢlərin məntiqi
nəticəsidir.
Sənaye istehsalında vəziyyət o qədər də ürəkaçan deyildir. Mən istəyirəm bu barədə fikirlərimi bir qədər
ətraflı bildirim və yaranmıĢ vəziyyətlə bağlı Azərbaycan ictimaiyyəti də məlumatlı olsun. Artıq birinci dəfə
deyildir ki, biz Nazirlər Kabinetinin toplantılarında sənaye istehsalı ilə bağlı o qədər də xoĢa gəlməyən rəqəmlər
səsləndiririk. Hər rübdən-rübə, ildən-ilə, xüsusilə son bir neçə il ərzində Azərbaycanda ümumi sənaye istehsalı
azalır. Bu vaxta qədər biz bunu, sadəcə olaraq, statistik göstərici kimi ifadə edirdik. Daha bunun izahatı ilə biz
demək olar ki, məĢğul olmurduq. Hesab edirdik ki, bu, müvəqqəti bir prosesdir, müvəqqəti məsələdir və bu
məsələ öz həllini tapacaqdır, sənaye istehsalı nəinki azalacaq, artacaqdır. Doqquz ayın göstəriciləri də onu
göstərir ki, Azərbaycanda ümumi sənaye istehsalı 3,5 faiz azalmıĢdır. Ancaq qeyri-neft sənayemiz 7,7 faiz
artmıĢdır. Bir tərəfdən bu, yenə də bizim iqtisadi və sənaye sahələrində apardığımız islahatların məntiqi
nəticəsidir. Çünki ölkəmizdə geniĢ sənayeləĢmə prosesi gedir. Bir neçə il bundan əvvəl mənim tərəfimdən bu
məsələ ilə bağlı konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir və biz bu tapĢırıqların gözəl nəticələrini görürük. 7,7 faiz artan
qeyri-neft sənayemiz böyük nailiyyətdir. Ancaq neft sənayesinin böyük dərəcədə aĢağı düĢməsi bizi, əlbəttə ki,
narahat edir. Bu proses - yəni azalma, bu sahədə yaĢanan tənəzzül bilavasitə neftin hasilatı ilə bağlıdır. Burada
da biz məsələni iki yerə bölməliyik. Çünki Azərbaycanda neftin hasilatı ilə Azərbaycan Dövlət Neft ġirkəti
məĢğuldur və 1994-cü ildə “Azəri”, “Çıraq” yataqları üzrə bağlanmıĢ kontrakt əsasında beynəlxalq konsorsium
- Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat ġirkəti yaradılmıĢdır, operator məhz Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat
ġirkəti idi. Ondan sonrakı mərhələlərdə o konsorsiuma daxil olan Ģirkətlər arasında birləĢmə prosesi getdiyi
üçün operator funksiyaları bp Ģirkətinə həvalə edilmiĢdir.
O vaxtdan bu günə qədər neft strategiyamızın icrası sahəsində çox böyük uğurlar əldə edilmiĢdir.
Biz haqlı olaraq neft strategiyamızla fəxr edirik. Çünki Azərbaycanın uğurlu iqtisadi inkiĢafı, siyasi çəkisinin
artması və dünya proseslərində fəal iĢtirakı ölkəmizin iqtisadi imkanları ilə bilavasitə bağlı məsələdir. Ġqtisadi
imkanları bizə məhz neft strategiyamız yaratmıĢdır. O da həqiqətdir ki, biz bu imkanlardan bəzi baĢqa
ölkələrdən fərqli olaraq səmərəli Ģəkildə istifadə etdik - neft kapitalını qeyri-neft sektorunun inkiĢafına
yönəltdik. Beləliklə, infrastruktur layihələrinin icrası və digər iqtisadi islahatlar əslində imkan verdi ki, biz
bugünkü reallıqlar haqqında xalqa qürur hissi ilə danıĢa bilək. Ancaq konsorsium tərəfindən buraxılan kobud
səhvlər ucbatından son illər ərzində “Azəri”, “Çıraq” yataqlarında neft hasilatı kəskin Ģəkildə aĢağı düĢməyə
baĢlamıĢdır. Bu, birinci il deyildir ki, neft hasilatı aĢağı düĢür. Əlbəttə, neft sənayesində çalıĢanlar, neft
mütəxəssisləri bilirlər ki, hər bir neft yatağının bir ömrü vardır. Hasilat artır, pik zirvəsinə çatır, sonra müəyyən
illər ərzində sabit qalır, ondan sonra tənəzzül baĢlayır. Yəni, bu proses hər bir neft mütəxəssisi üçün çox tanıĢ
olan məsələdir. Ancaq söhbət ondan getmir ki, biz pik səviyyəsinə çatdıq və ondan sonra təbii, necə deyərlər,
tənəzzül prosesləri yaĢanır. Söhbət ondan gedir ki, verilən proqnozlar yerinə yetirilmir. Onu da deyə bilərəm ki,
“Azəri”, “Çıraq” neft yataqları üzrə kontrakt pay bölgüsü əsasında imzalanmıĢdır. Ġlkin mərhələlərdə payların
bölgüsü bir qədər fərqli idi. Ġlkin mərhələlərdə ki, böyük investisiyalar qoyulurdu, xarici investorların payı daha
da böyük idi - təxminən 75-25 faiz xaricilərin xeyrinə, əgər belə demək mümkünsə. Onlar öz investisiyalarını
qaytardıqdan sonra pay bölgüsü dəyiĢməyə baĢlamıĢdır – əllinin-əlliyə səviyyəsində bölünürdü. 2008-ci ilin
ortalarında artıq “Azəri”, “Çıraq” neft yataqlarının səmərəliliyini və kontrakt Ģərtlərini nəzərə alaraq bu pay
bölgüsü Azərbaycanın xeyrinə dəyiĢmiĢ və hazırda - 2008-ci ilin ortalarından bu günə qədər 75-25 faiz təĢkil
edir. Yəni, hasil edilən mənfəət neftinin 75 faizi Azərbaycanın payına düĢür. Bir daha demək istəyirəm ki,
kontrakt Ģərtləri əsasında bu pay bölgüsündə dəyiĢiklik baĢ verdikdən sonra “Azəri”, “Çıraq” neft yataqlarında
neftin hasilatı nədənsə azalmağa baĢlamıĢdır.
Sözlərimə konkret rəqəmlər əlavə etmək istəyirəm. Belə ki, 2009-cu ildə “Azəri”, “Çıraq” yataqlarında
bizə verilən hasilat proqnozu 46,8 milyon ton idi. Faktiki isə 40,3 milyon ton səviyyəsində neft hasil edilmiĢdir.
2010-cu ildə proqnoz 42,1 milyon ton idi, fakt 40,6 milyon ton olmuĢdur. 2011-ci ildə proqnoz 40,2 milyon idi,
real hasilat isə 36 milyon. 2012-ci ildə verilmiĢ proqnoz 35,6 milyon tondur. Ġndiki hasilatı nəzərə alaraq belə
təxmin etmək olar ki, ilin sonuna qədər bp “Azəri”, “Çıraq” yataqlarından 33 milyon tondan artıq neft hasil edə
bilməyəcəkdir.
Bütün bu rəqəmləri toplayaraq və neftin qiymətini 100 dollar səviyyəsində götürərək, - halbuki bu illər
ərzində daha da yüksək idi, - hesablasaq görərik ki, Azərbaycanın bilavasitə əldə edilməmiĢ gəliri 8,1 milyard
dollardır. Bu, reallıqdır. Kiçik bir statistik rəqəmin arxasında bu reallıq dayanır. Ona görə ildən-ilə, aydan-aya,
rübdən-rübə neft sənayesində istehsalın düĢməsi bu vəziyyətin məntiqi nəticəsidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
207
Onu da deyə bilərəm və mən artıq bu barədə qeyd etdim ki, “Azəri”, “Çıraq” neft yataqlarına böyük
investisiyalar qoyulmuĢdur. Biz buna görə bütün investorlara minnətdarıq və yenə də deyirəm, bu investisiyalar
bizə imkan verdi ki, bu gün Azərbaycan dünya miqyasında ən sürətlə inkiĢaf edən ölkələrdən biridir. Ancaq
istəyirəm ictimaiyyət onu da bilsin ki, bu investisiyalar xeyriyyəçilik funksiyalarını daĢımırdı. Bu, sırf biznes
layihədir. Yenə də bir neçə rəqəmi səsləndirmək istəyirəm. “Azəri”, “Çıraq” neft yataqlarına əvvəldən bu günə
qədər bp-nin rəhbərlik etdiyi konsorsium tərəfindən 28,7 milyard dollar investisiya qoyulmuĢdur. Bu günə qədər
konsorsium 73 milyard gəlir götürmüĢdür. Yəni, böyük mənfəət əldə edilmiĢdir. Əlbəttə, bütün bu mənfəət
kontraktın Ģərtləri əsasında mümkün olmuĢdur. Azərbaycan tərəfi də böyük mənfəət götürmüĢdür. Bu gün bizim
45 milyard səviyyəsində olan valyuta ehtiyatlarımızın böyük hissəsi Neft Fondunun vəsaitidir. Nə qədər vəsait
də son 12 il ərzində xərclənmiĢdir. Dövlət Neft Fondu 1999-cu ilin sonunda – dekabr ayında yaradılmıĢdır. O
vaxtdan bu günə qədər ölkə iqtisadiyyatına qoyulan vəsaitin, infrastruktur layihələrinə, məktəblərin, yolların
tikintisinə, abadlıq iĢlərinə qoyulan investisiyaların əsas mənbəyi bizim neft sənayemizdir. Ona görə bu, sırf
kommersiya layihəsidir. Hesab edirəm ki, bütün vədlər, verilən proqnozlar yerinə yetirilməlidir. Qeyd
etməliyəm ki, gözlənilməyən bu tənəzzül sırf “Azəri”, “Çıraq” yataqları üzrə fəaliyyət göstərən konsorsiuma
rəhbərlik edən bp Ģirkətinin kobud səhvləri nəticəsində mümkün olmuĢdur. Biz bp Ģirkəti ilə uzun illərdir ki,
əməkdaĢlıq edirik. Onların fəaliyyətini bütün dövrlərdə dəstəkləmiĢik. Onlar üçün ən ağır günlərdə onları
dəstəkləmiĢik. Biz adekvat münasibət gözləyirik. Bizə verilən səhv proqnozlar qəbuledilməzdir. Dövlət Neft
ġirkətinə verilən yalan vədlər qəbuledilməzdir. Dünya biznesində, biznesin bu səviyyəsində belə münasibətlərə
yer yoxdur, mümkün deyildir. Biz həmiĢə bütün tərəfdaĢlarla - istər siyasətdə, istər iqtisadi sahədə ədalətli
olmuĢuq. HəmiĢə dediyimiz sözlərə əməl etmiĢik. Biz adekvat münasibət gözləyirik. Mən hesab edirəm ki, bu
məsələ ilə bağlı çox ciddi dəyiĢikliklər edilməlidir. Mən nə üçün bu məsələ ilə bağlı məlumatı məhz bu gün
ictimaiyyət üçün açıram? Ona görə ki, keçən ay bp tərəfindən mənə rəsmi qaydada söz verilmiĢdir ki, bütün bu
xoĢagəlməz halların qarĢısı qısa müddət ərzində alınacaqdır. Bütün səhvlər etiraf edildi. Etiraf edildi ki, vəziyyət
çox ürəkaçan deyildir.
Mənə verilən vədlər ondan ibarət idi ki, qısa müddət ərzində çox ciddi dəyiĢikliklər ediləcək, iĢçi
proqrama düzəliĢlər olunacaq, hasilatı sabit səviyyədə saxlamaq üçün əməli tədbirlər görüləcək və ən önəmlisi,
bu kobud səhvləri buraxan insanlar dəyiĢdiriləcəkdir. Ancaq o gündən bu günə qədər, - təxminən bir ay vaxt
keçibdir və mən bu vədlərin yerinə yetirilməsini görmürəm. Əksinə, hesab edirəm ki, burada vaxt uzatma
prosesi gedir. Ona görə, hesab edirəm ki, bu, tamamilə dözülməz bir haldır. Artıq Dövlət Neft ġirkətinə tapĢırıq
verilmiĢdir ki, bu məsələ rəsmi qaydada qaldırılsın və lazımi tədbirlər görülsün. Öz vəzifə borcunu, kontrakt
Ģərtlərini yerinə yetirə bilməyən investorlar gərək, nəticə çıxarsınlar, ciddi ölçülər, tədbirlər görülməlidir və
görüləcəkdir.
Beləliklə, əgər iqtisadi sahədə bu xoĢagəlməz hadisələri nəzərə almasaq, vəziyyət ümumiyyətlə çox
müsbətdir və ölkəmizdə aparılan iqtisadi islahatlar beynəlxalq maliyyə qurumları tərəfindən də yüksək
qiymətləndirilir. Keçən rübdə dünyanın ən mötəbər iqtisadi qurumlarından biri olan Davos Ġqtisadi Forumu
ölkələrin rəqabət qabiliyyətliliyi ilə bağlı yeni cədvəl dərc etmiĢdir və Azərbaycan o siyahıda 46-cı yerdədir.
MDB məkanında birinci, dünya miqyasında 46-cı. Keçən ilə nisbətən biz 9 pillə yuxarı qalxmıĢıq. Yəni, bu, onu
göstərir ki, Azərbaycanın iqtisadi inkiĢafı və uğurları iqtisadi islahatlarla bağlıdır və bu hesabatda, eyni
zamanda, makroiqtisadi vəziyyətlə bağlı cədvəl dərc edilmiĢdir. Makroiqtisadi sabitliyə görə Azərbaycan dünya
miqyasında 18-ci yerdədir. Yəni, dünya miqyasında bu sahədə 18-ci yerdə olmaq nə deməkdir, hesab edirəm ki,
bunu izah etməyə lüzum yoxdur. Əsas reytinq agentlikləri ki, hazırda Avropanın inkiĢaf etmiĢ ölkələrinin kredit
reytinqlərini endirirlər, aĢağı salırlar, Azərbaycanın kredit reytinqlərini artırırlar. “Fitch”, “Standard & Poor’s”,
“Moody’s” – yəni 3 əsas reytinq agentliyi bizim kredit reytinqlərimizi artırıblar və bu da görülən iĢlər, aparılan
islahatlar nəticəsində mümkün olmuĢdur. Yəni, bu iqtisadi inkiĢaf prosesi elədir ki, bu inkiĢafı, irəliləyiĢi həm
gözlə görmək mümkündür və həm də statistik rəqəmlərdə öz əksini tapır.
Digər sahələrdə, yenə də deyirəm, sosial məsələlərin həllində də böyük nəticələr vardır. Bildiyiniz kimi,
sovet vaxtından qalmıĢ əmanətlərə kompensasiya verilməsi prosesi baĢlanmıĢdır və bütün MDB məkanında ən
qısa müddət ərzində və ən yüksək əmsalla bu vəsait məhz Azərbaycanda veriləcəkdir. Bu da sosial siyasətimizin
nə qədər geniĢ olduğunu göstərir.
Orta aylıq əmək haqqı, orta aylıq pensiya artıb və MDB məkanında bu göstərici ən yüksək göstəricilər
arasındadır. Müqayisə aparmaq üçün daha çox dollarla hesablanır. Belə ki, Azərbaycanda orta maaĢ 500 dollara
bərabərdir, orta pensiya 190 dollara bərabərdir. Artım sürətlidir, ancaq bu, bizi qane edə bilməz. Baxmayaraq ki,
müqayisə aparmaq və uğurlarla öyünmək üçün imkan var, hesab edirəm ki, gələcək illərdə bu sahədə daha da
böyük uğurlar əldə ediləcəkdir. Bu, davamlı bir prosesdir, pensiyalar, əmək haqları ildən-ilə qaldırılır. Hazırda
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
208
Azərbaycanda pensiyalar əmək haqlarının 40 faizini təĢkil edir ki, bu da Avropanın inkiĢaf etmiĢ ölkələrinin
kriteriyaları səviyyəsindədir.
Regionlarda iĢlər çox uğurla gedir. Regionlara səfərlərim mənə imkan verir ki, həm vəziyyətlə yaxından
tanıĢ olum, həm əlavə göstəriĢlər verilsin, əlavə vəsait ayrılsın. Bütün bölgələrdə canlanma, inkiĢaf,
infrastruktur layihələrinin icrası, yeni iĢ yerlərinin açılması prosesi gedir. Bu ilin əvvəlindən 94 min yeni iĢ yeri
açılmıĢdır ki, onlardan 73 mini daimi iĢ yeridir. Regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı proqramının əvvəlindən -
2004-cü ildən bəri bir milyon 100 min iĢ yeri açılmıĢdır ki, onlardan 800 mini daimi iĢ yeridir.
Yenə də deyirəm, bütün baĢqa sahələrdə, tikinti-quruculuq, sosial infrastrukturun yaradılması istiqamətində
böyük nailiyyətlər vardır. Ġl ərzində 188 məktəb və əlavə korpuslar tikilmiĢ, 103 məktəb əsaslı təmir edilmiĢdir.
Bu proses həm Bakıda geniĢ vüsət almıĢdır, həm də bölgələrdə. Bakı məktəblərinə gəldikdə, gələn tədris ilinə
qədər nəinki qəzalı vəziyyətdə, heç bir dənə də olsun, təmirsiz məktəb qalmayacaqdır. Bölgələrdə də bu
istiqamətdə böyük iĢlər gedir. Yəqin ki, bölgələrdə bütün məsələni tam Ģəkildə həll etmək üçün bir qədər çox
vaxt lazım olacaqdır.
Keçən rübdə idmançılarımız bizi sevindirdilər. Azərbaycan Olimpiya və Paralimpiya oyunlarında çox
böyük nəticələr göstərmiĢdir. Olimpiyaçılarımız dünya miqyasında 30-cu yerə çata bilmiĢlər. Medalların sayına
görə 24-cü, keyfiyyətinə görə 30-cu yerdədirlər. Avropa ölkələri arasında 15-ci, Ġslam ölkələri arasında 3-cü
yerdədirlər. On medal qazanmıĢıq, ikisi qızıl, ikisi gümüĢ, altısı bürünc. Böyük tarixi qələbədir.
Paralimpiyaçılarımız 27-ci yerə çata bilmiĢlər. On iki medal qazanmıĢlar ki, onlardan dördü qızıldır.
Yəni bu, yenə də deyirəm, həm bizi sevindirir, həm fərəhləndirir, həm də ki, ölkəmizin qüdrətini, gənclərimizin
potensialını göstərir. Çünki idman hər bir ölkənin ayrılmaz bir hissəsidir, çox mühüm bir amildir. Ġdmanın
inkiĢafı ölkənin ümumi inkiĢafını göstərir. Adətən iqtisadi tərəfdən güclü, siyasi sabitliyə malik olan ölkələrdə
idman da sürətlə inkiĢaf edir. Ġdmanın inkiĢafı üçün dövlət vəsaiti, dövlət dəstəyi lazımdır, təlim-məĢq prosesi
yüksək səviyyədə keçirilməlidir, infrastruktur layihələri lazımdır. Azərbaycanda 35 regional Olimpiya Mərkəzi
fəaliyyət göstərir və artıq 10-a yaxın yeni Olimpiya Ġdman Kompleksi tikilməkdədir.
Bir sözlə, keçən rüb və bu ilin doqquz ayı bütün istiqamətlər üzrə ölkə iqtisadiyyatı üçün uğurlu
olmuĢdur. Beynəlxalq arenada böyük uğurlar əldə edilmiĢdir. Biz BMT Təhlükəsizlik ġurasının iclaslarında fəal
iĢtirak edir, prinsipial mövqe nümayiĢ etdiririk. Keçən ilin oktyabr ayında, - artıq bir il keçir, - biz Təhlükəsizlik
ġurasına üzv olduqda, mən o vaxt xalqa müraciətimdə demiĢdim ki, biz bu qurumda ədaləti və beynəlxalq
hüququ müdafiə edəcəyik və bu sözə həmiĢə olduğu kimi, əməl edirik. Bizim mövqeyimiz böyük rəğbətlə və
böyük hörmətlə qarĢılanır. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, biz ədaləti və beynəlxalq hüququ müdafiə edirik.
Eyni zamanda, seçkilər zamanı bizə göstərilən dəstək artıq özünü digər formatlarda büruzə verir. Bildiyiniz
kimi, Azərbaycanın namizədliyini 155 ölkə dəstəkləmiĢdir. Bu yaxınlarda QoĢulmama Hərəkatının zirvə
görüĢündə 120 ölkə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin yalnız və yalnız ölkələrin ərazi
bütövlüyü çərçivəsində həll olunmasına dair qətnamə qəbul etmiĢdir. Bu, bizim növbəti böyük diplomatik
uğurumuzdur, Ermənistanın növbəti məğlubiyyətidir. Çünki 120 ölkə dünya ictimaiyyətinin əksəriyyətini təĢkil
edir. Dünyada 200-dən bir qədər çox ölkə vardır. Bunlardan 120-si ərazi bütövlüyümüzü dəstəkləyir,
münaqiĢənin həllini yalnız bu prinsiplər əsasında görür. Əgər biz NATO-nun Çikaqo sammitinin qərarlarını,
bəyannamələrini nəzərə alsaq, - təbii ki, NATO-ya üzv olan ölkələr QoĢulmama Hərəkatının üzvü ola bilməz, -
orada da Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin yalnız ölkələrin ərazi bütövlüyü prinsipi
əsasında həll olunması açıq Ģəkildə vurğulanmıĢdır. Bu da ermənilərin növbəti məğlubiyyəti, bizim növbəti
uğurumuzdur. Yəni, dünya birliyinin dörddə üç hissəsi məsələnin həllini yalnız ərazi bütövlüyü prinsipi
əsasında görür. Əlbəttə, bu, çox ədalətli mövqedir və məsələnin həlli üçün baĢqa mövqe, baĢqa variant ola
bilməz.
O ki qaldı xalqların müqəddəratını təyinetmə prinsiplərinə, ermənilər çalıĢırlar dünya birliyini
çaĢdırsınlar, artıq dediyim qərarlar və bəyannamələr bütün bu yalan təbliğatını alt-üst edir. Xalqların öz
müqəddəratını təyinetmə prinsipləri ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll edilməlidir. Helsinki Yekun
Aktının sənədlərində məsələ məhz belə qoyulubdur. Ona görə, bütün bu növbəti diplomatik uğurlar, siyasi
qələbələr, Ermənistan üzrə mütləq qələbəmiz bizi daha da ruhlandırır və məsələnin həllinə yaxınlaĢdırır.
Biz daha da güclü olmalıyıq və oluruq. Beynəlxalq mövqelərimizi möhkəmləndiririk, dünya miqyasında böyük
dəstəyə malikik. Mən bu yaxınlarda Azərbaycan Diplomatik Akademiyasının açılıĢında və ölkəmizin xaricdəki
səfirləri ilə görüĢdə xarici siyasətlə bağlı strateji baxıĢlarımı kifayət qədər geniĢ ifadə etdim, təkrar etmək
istəmirəm. Bir Ģeyi demək istəyirəm ki, biz indi dünyada yeni tərəfdaĢlar əldə edirik və görürük ki, bizim üçün,
əməkdaĢlıq üçün ənənəvi olmayan qitələrdən də Azərbaycana böyük maraq vardır. Xüsusilə Latın
Amerikasından. Biz də Latın Amerikası ölkələri ilə çox sıx əlaqələr qururuq və görürük ki, bu əlaqələr çox
səmimidir, qarĢılıqlı hörmət, qarĢılıqlı maraqlar və dostluq əsasında qurulur. Münasibətlər hər bir ölkə ilə məhz
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
209
bu prinsiplər üzərində qurulmalıdır. Biz bunu dəfələrlə bəyan etmiĢik. Mən dəfələrlə demiĢəm ki, Azərbaycan
ancaq bərabərhüquqlu münasibətləri qəbul edir. Əgər kimsə fikirləĢirsə ki, öz iradəsini bizə qəbul etdirə bilər,
səhv edir. Biz ancaq bərabərhüquqlu, qarĢılıqlı maraqlar, bir-birinin iĢinə qarıĢmamaq prinsiplərini qəbul edirik.
Biz Latın Amerikası ölkələri ilə münasibətlərimizi məhz bu prinsiplər əsasında sıx bağlayırıq və hesab edirəm
ki, həm xarici siyasət və həm də iqtisadi məsələlərin həlli üçün bu istiqamət çox perspektivlidir. Həm xarici
siyasət sektoruna, həm iqtisadi məsələlərlə bağlı olan qurumlara müvafiq tapĢırıqlar verilmiĢdir ki, biz Latın
Amerikası ölkələri ilə münasibətlərimizi daha da sürətlə qurmalıyıq. Əlbəttə, ənənəvi tərəfdaĢlarla da bizim
dostluq münasibətlərimiz vardır. Təbii ki, bu əlaqələr davam etdiriləcəkdir.
X X X
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
210
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
yekun nitqi
- Ġlin sonuna qədər üç aydan az bir vaxt qalır. Əminəm ki, qalan müddət ərzində bütün nəzərdə tutulmuĢ
məsələlər öz həllini tapacaqdır. Xüsusilə Dövlət Ġnvestisiya Proqramının icrası yekunlaĢacaqdır. Çünki Dövlət
Ġnvestisiya Proqramı ölkə iqtisadiyyatının inkiĢafı üçün deyə bilərəm ki, əsas rolunu oynayır, ildən-ilə bu
proqram böyüyür. Həm həcmi böyüyür, həm yeni istiqamətlər üzə çıxır. Ona görə, hesab edirəm ki, ilin sonuna
qədər uğurlu iqtisadi inkiĢafımız davam edəcəkdir. Biz gələn ilin sosial-iqtisadi konturlarını indidən özümüz
üçün müəyyən etməliyik. Əslində bunu müəyyən edirik. Elə etməliyik ki, gələn il də makroiqtisadi vəziyyət
sabit olaraq qalsın.
Mən giriĢ sözümdə qeyd etdim ki, hətta dünyanın ən mötəbər iqtisadi qurumlarından biri olan Davos
Ġqtisadi Forumunun hesablamalarına əsasən makroiqtisadi sabitliyə görə Azərbaycan dünya miqyasında 18-ci
yerdədir. Əlbəttə, bu, çox yüksək göstəricidir. Bu göstərici əslində onu deyir ki, gələcək illərdə də bu sahədə
sabitlik olacaqdır. Bu ilin inflyasiyası son illər ərzində ən aĢağı səviyyədədir. ÇalıĢmalıyıq ki, gələn il də
inflyasiya riskləri minimuma endirilsin. Bunu təmin etmək üçün bizim əlimizdə kifayət qədər geniĢ
mexanizmlər, vasitələr, alətlər vardır. Bu sahədə əldə edilmiĢ nəticələr xüsusi məna daĢıyır. Çünki ölkə
iqtisadiyyatına verilən maliyyə ildən-ilə artır. Həm dövlət büdcəmiz artır, eyni zamanda, bu il inflyasiyaya təkan
verə biləcək çox ciddi siyasi qərar qəbul edilmiĢdir. Sovet vaxtından qalan əmanətlərə kompensasiya verilməsi
baĢlamıĢdır və bildiyiniz kimi, hər bir yeni pul kütləsi bazara çıxdıqda istər-istəməz inflyasiya riskləri də artır.
Ancaq baxmayaraq ki, böyük məbləğdə vəsait artıq vətəndaĢlara verilir, inflyasiya aĢağı səviyyədədir. Yəni, bu,
bizim böyük rezervlərimizi, düĢünülmüĢ makroiqtisadi siyasət aparılmasını göstərir və ümumiyyətlə iqtisadi
sahədə bizim düzgün siyasətimizə dəlalət edir.
Ona görə biz bu məsələ ilə daim məĢğuluq və müvafiq qurumlar, iqtisadi qurumlar, Mərkəzi Bank
məsələni daim nəzarət altında saxlayır. Elə etməliyik ki, gələn il də inflyasiya riskləri minimum səviyyədə
olsun.
Biz son aylar ərzində, eyni zamanda, təbii fəlakətlərin fəsadlarının aradan qaldırılması ilə də ciddi
məĢğul olmuĢuq. Əfsuslar olsun ki, son illərdə Azərbaycan təbii fəlakətlərlə üzləĢir. Ġki il əvvəl böyük daĢqın
baĢ vermiĢdir. Bu il böyük zəlzələ baĢ vermiĢdir. Mən zəlzələ zonasında iki dəfə olmuĢam. Zəlzələ baĢ verdikdə
və keçən ay. Artıq iĢin gözəl nəticələrini gördüm. Həm məktəblər qısa müddət ərzində tikilmiĢdir, həm evlər
tikilir, bərpa edilir. Bu məqsədlər üçün həm Prezidentin ehtiyat fondundan, həm də dövlət büdcəsindən kifayət
qədər böyük məbləğlər - 300 milyon manatdan çox vəsait ayrılmıĢdır. ÇalıĢmalıyıq ki, qalan vəsait də təĢkil
edilsin ki, qısa müddət ərzində biz bu məsələni də tam Ģəkildə həll edək. Ancaq bu, çox böyük iĢ həcmi
deməkdir. Minlərlə ev dağıldı, yararsız vəziyyətə düĢdü və Azərbaycan dövləti bu maliyyə yükünü yenə də öz
üzərinə götürmüĢdür. Mən bu barədə bir neçə dəfə öz fikirlərimi bildirmiĢəm. DaĢqın, zəlzələ zamanı biz
çalıĢmalıyıq ki, bu sahədə də mütərəqqi təcrübəni Azərbaycanda tətbiq edək. Yəni, bunun vaxtı gəlib çatıb və
onu da demək istəyirəm ki, heç bir dövlətdə, yəni inkiĢaf etmiĢ dövlətlərdə təbii fəlakətlərin fəsadlarının aradan
qaldırılması, yəni o mənada ki, evlərin tikintisi heç zaman dövlət büdcəsi vəsaitinə həll edilmir.
Bütün evlər sığortalıdır. Hər bir vətəndaĢ öz evini sığortalayır. Ondan sonra xoĢagəlməz hal baĢ verdikdə sığorta
Ģirkəti onun bütün kompensasiyalarını ödəyir. Əlbəttə, heç kim təbii fəlakətləri proqnozlaĢdıra bilməz. Zəlzələ
elə Ģeydir ki, heç bir ölkə onun qarĢısını ala bilməz. Ona görə, hesab edirəm ki, biz indidən bu məsələ ilə bağlı
ciddi məĢğul olmalıyıq. Yeni sistem tətbiq edilməlidir. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrin təcrübəsi öyrənilməlidir və
hökumət yaxın zamanlarda bu məsələ ilə bağlı konkret təkliflər verməlidir. Əlbəttə, cəmiyyətdə maarifləndirmə
iĢləri də aparılacaqdır, digər tədbirlər də görüləcəkdir. Biz bu məsələni birdəfəlik həll etməliyik, çünki hər dəfə
dövlət bu məqsədlər üçün yüzlərlə milyon manat məbləğində vəsait ayırır. Bu, əlbəttə ki, həm dövlət büdcəsinə
əlavə yükdür, eyni zamanda, əslində o qədər də ciddi, sistemli yanaĢma deyildir. Sadəcə olaraq, biz yenə də öz
sosial siyasətimizi aparmaqla, insanların ağır vəziyyətə düĢməsini nəzərə almaq Ģərti ilə bu addımları atırıq.
Əslində artıq hər Ģey sistemə oturmalıdır və əminəm ki, biz bu sahədə də lazımi sistemi yarada biləcəyik.
Məcburi köçkünlərin yerləĢdirilməsi prosesi gedir. Bu il bu məqsədlər üçün Neft Fondundan rekord məbləğ –
300 milyon manat nəzərdə tutulmuĢdur. Bu vəsaitlə yeni qəsəbələr salınır. Mən bu qəsəbələrin açılıĢlarında
iĢtirak edirəm və görürəm ki, doğrudan da biz insanlara sevinc bəxĢ edirik, onları ağır vəziyyətdən çıxarıb
normal Ģəraitlə təmin edirik. Hesab edirəm ki, biz gələn il də ən azı bu səviyyədə vəsait ayırmalıyıq. 300 milyon
manat böyük məbləğdir və gələn il də köçkünlərin yerləĢdirilməsi, onların yaĢayıĢ səviyyəsinin
yaxĢılaĢdırılması üçün böyük tədbirlər görüləcəkdir. Hələ ki, ağır vəziyyətdə yaĢayan köçkünlər vardır. Əlbəttə,
“çadır Ģəhərciyi” anlayıĢı artıq 5 ildir ki, silinibdir. Ancaq uĢaq bağçalarında, hərbi hissələrin ərazilərində,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
211
yataqxanalarda kifayət qədər çox köçkün yaĢayır. Biz həm onların vəziyyətini yüngülləĢdirəcəyik, eyni
zamanda, uĢaq bağçaları ilə də bağlı bizim böyük planlarımız vardır.
Ġndi Bakı Ģəhərində bütün uĢaq bağçaları təmir edilir və göstəriĢ verilmiĢdir ki, yeni bağçalar tikilsin.
Çünki mövcud imkanlar tələbatın yalnız 20 faizini ödəyir. UĢaq bağçalarının əksəriyyəti sovet dövründə
tikilmiĢdir. O vaxt əhalinin sayı o qədər çox deyildi. Əhali artır, tələbat artır və valideynlər görəndə ki, artıq
uĢaq bağçalarında vəziyyət çox yaxĢıdır, əlbəttə, istəyirlər ki, uĢaqlarını oraya versinlər, amma fiziki imkanlar
yoxdur. Əvvəllər uĢaq bağçalarının vəziyyəti elə ağır idi ki, heç bir valideyn uĢağı oraya vermək istəmirdi. Ġndi
vəziyyət dəyiĢib. Buna görə, gələn ilin Ġnvestisiya Proqramında uĢaq bağçalarının tikilməsi və bəlkə də mövcud
bağçaların yanında yeni korpusların inĢası məsələlərinə baxmalıyıq. Çünki bu, çox əlamətdar haldır ki, - mən
daim bunu qeyd edirəm və görürəm, - həm məktəblər, həm uĢaq bağçaları tikilərkən onların ərazisi çox böyük
götürülmüĢdür. Bu, sovet dövrünün çox müsbət siyasəti idi. Ġndi o ərazilərdə yeni korpuslar tikilməlidir və
tikilir əslində. Eyni zamanda, yeni yerlər də müəyyən edilməlidir. Ona görə, biz bu məsələlərlə ciddi Ģəkildə
məĢğul olacağıq və əminəm ki, növbəti illərdə daha da böyük uğurlar əldə ediləcəkdir.
Regionlarda infrastruktur layihələrinin icrası sürətlə gedir. Artıq biz hər istiqamət üzrə konkret proqramlar
çərçivəsində iĢləyirik. Həm qazlaĢdırma prosesi gedir, mən bölgələrdə olarkən daim maraqlanıram –
qazlaĢdırma necə gedir, içməli su layihələri necə icra edilir?!
Demək olar ki, hər Ģey cədvəl üzrə gedir. Bu yaxınlarda biz Zərdab rayonunda artıq birinci içməli su
layihəsinin reallaĢdırılmasını qeyd etmiĢik. Artıq bir neçə gündən sonra Zərdab Ģəhərinin sakinləri təmiz
mənbədən götürülən saf içməli suya malik olacaqlar. Bu, doğrudan da böyük və tarixi hadisədir. Növbəti
müddətdə bütün rayon mərkəzləri, bütün Ģəhərlər içməli su ilə təmin ediləcəkdir. Bunu etmək üçün konkret
tapĢırıqlar verilib və bu məqsədlərə çatmaq üçün gələn ilin Ġnvestisiya Proqramında kifayət qədər böyük məbləğ
nəzərdə tutulmuĢdur.
Bununla bərabər, regional infrastruktur layihələri ilə bağlı digər istiqamətlər üzrə iĢlər sürətlə gedir.
Həm magistral yollar, həm də Ģəhərlərarası yollar və kənd yolları tikilir. Deyə bilərəm ki, bu il kənd yollarına
müasir Azərbaycan tarixində ən böyük vəsait qoyulmuĢdur. Hər bir bölgədə kənd yolları tikilir və onlarla kənd,
Ģəhərlər, rayon mərkəzləri bir-biri ilə birləĢir. Bunun çox böyük mənası vardır. Bu, həm sosial məsələdir, biz
bunu insanların rahatlığı üçün edirik. Eyni zamanda, bu, iqtisadi məsələdir. Çünki bir neçə bölgədə mənə
müraciət olunarkən qeyd edilirdi ki, əgər kənd yolu çəkilərsə, o zaman bu bölgənin turizm imkanları açılacaqdır.
Çünki turizmin inkiĢafı üçün kənd yolları əsas Ģərtdir. Nəzərə almalıyıq ki, bizdə turizm yerləri dağlıq
ərazilərdədir, bəzi hallarda o gözəl, mənzərəli yerlərə çatmaq üçün insanların imkanı olmur. Ona görə, biz bu
məsələlərə fərdi qaydada baxırıq. Ġlin sonunda siyahı tutulur və kənd yollarının bəziləri dövlət büdcəsi, bəziləri
isə Prezidentin ehtiyat fondu hesabına tikilir. Biz gələn il də eyni yanaĢmanı tətbiq etməliyik.
Ġnfrastruktur layihələri arasında qazlaĢdırma, kənd yolları, içməli su, əlbəttə, kanalizasiya məsələləri prioritet
təĢkil edir. Elektrik xətlərinin çəkiliĢi məsələləri də prioritet olmalıdır. Biz elektrik enerjisi ilə bağlı son illər
ərzində çox ciddi tədbirlər görmüĢük, böyük güclər yaradılıbdır, elektrik stansiyaları tikilibdir. Ancaq paylayıcı
xətlər bir çox hallarda istənilən səviyyədə deyildir. Ona görə, hesab edirəm ki, artıq əsas yükü paylayıcı xətlərə
yönəltməliyik, xüsusilə bölgələrdə. Çünki Bakı Ģəhərində görülən tədbirlər nəticəsində bu məsələ demək olar ki,
əsaslı Ģəkildə öz həllini tapmıĢdır. Yeni infrastruktur layihələrinin icrası nəticəsində artıq çox mükəmməl sistem
yaranmaqdadır. Bölgələrdə isə paylayıcı xətlər lazımi səviyyədə deyildir. Mən də bunu görürəm – bəzi hallarda
taxta dirəklər üzərində. Külək əsən kimi həmin dirək aĢır, xətt qırılır və insanlar əziyyət çəkirlər. Mən dəfələrlə
bu barədə fikirlərimi bildirmiĢəm. Hesab edirəm ki, gələn il artıq bu sahədə də ciddi dönüĢ ili olmalıdır. Biz bu
məsələ ilə bağlı kompleks tədbirlər görməliyik. Hökumətə tapĢırıram ki, konkret proqram təĢkil edilsin.
Ġnvestisiya Proqramında bölgələrin paylayıcı xətlərinin bərpası, yenidən qurulması məsələsi də ayrıca maddə ilə
öz əksini tapmalıdır.
Ərzaq təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlər də Azərbaycanda uğurla həll edilir. Bu məsələyə də biz
kompleks Ģəkildə yanaĢırıq, lazımi təhlil aparılır. Bizim daxili imkanlar, daxili bazarın potensialı araĢdırılır və
qarĢıya məqsəd qoyulmuĢdur ki, biz özümüzü yerli məhsullarla maksimum dərəcədə təmin edək.
Bu məsələ ilə bağlı da biz daim fikir mübadiləsi aparırıq. Müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir və hesab edirəm ki,
gələn il bu istiqamətdə əlavə tədbirlər görüləcəkdir. Əsas ərzaq məhsullarının istehlakı yüz faiz Azərbaycanda
istehsal olunan mallar hesabına təmin edilməlidir. Biz buna yaxınıq, bəzi mövqelər üzrə bunu əldə etmiĢik, bəzi
istiqamətlər üzrə artıq hədəfə yaxınlaĢırıq. Bölgələrdə yaradılan yeni müəssisələr, emal müəssisələri, südçülük
fabrikləri, heyvandarlıq fermaları, çörək zavodları, quĢçuluq fabrikləri bizə imkan verir ki, yaxın illərdə hər bir
mövqe üzrə daxili tələbatı yüz faiz öz gücümüzə arxalanaraq təmin edək. Bu, həm sosial məsələdir, həm ərzaq
təhlükəsizliyi məsələsidir, həm də iqtisadi məsələdir, iĢ yerlərinin yaradılmasına gətirib çıxarır. Yəni, biz burada
bir neçə hədəfi nəzərə alırıq və bütövlükdə bu istiqamətdə aparılan iĢlər məni qane edir. Çünki biz bu iĢlərə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
212
sistemli yanaĢmıĢıq, pərakəndə Ģəkildə yox. Sistemli təhlil aparılmıĢdır və biz bu istiqaməti Sahibkarlığa Kömək
Milli Fondunun xətti ilə də sahibkarlara göstəririk. Çünki bu alət də çox səmərəlidir. Bu il Sahibkarlığa Kömək
Milli Fondunun xətti ilə 200 milyon manat güzəĢtli kreditlər nəzərdə tutulur, onların böyük əksəriyyəti artıq
verilmiĢdir. Mən göstəriĢ verdim ki, gələn il biz bu məbləği artıraq və gələn il bu fond vasitəsilə üç yüz milyon
manat məbləğində güzəĢtli kreditlər verilməlidir. Çünki bu, çox vacib sahədir, bu, real iqtisadiyyata qoyulan
investisiyalardır, dövlət nəzarəti altında qoyulan investisiyalardır. Ancaq özəl sektor da bu investisiyaları qoyur.
Biz bu proqramı icra edərkən həm özəl sektoru stimullaĢdırırıq, ucuz kreditlər verməklə onların fəaliyyətini
geniĢləndiririk, eyni zamanda, daxili istehsalı da stimullaĢdırırıq.
Yəni, bu çox iĢlək və səmərəli mexanizmdir. Ona görə, hesab edirəm ki, biz məbləği artırmalıyıq.
Xüsusilə nəzərə alsaq ki, indi bu fondda yığılan vəsaitin əksəriyyəti əvvəlki illərdə verilmiĢ kreditlərin
qaytarılması hesabına formalaĢır. Beləliklə, daha dövlət büdcəsinin vəsaitinə ehtiyac olmayacaqdır. Bir neçə
ildən sonra təqribən üç yüz, bəlkə beĢ yüz milyon dollar sərbəst vəsait əldə edəcəyik. Bu vəsait ildən-ilə dövr
edərkən biznesi stimullaĢdıracaqdır. Yəni, biz hələ iki-üç il ərzində bu istiqamətə büdcə dəstəyi verməliyik.
Ondan sonra artıq bu, müstəqil Ģəkildə öz fəaliyyətini göstərəcəkdir.
Ġri fermer təsərrüfatlarının yaradılması ilə bağlı verilən göstəriĢlər yerinə yetirilir. Artıq iki böyük layihə
icra edilməkdədir - biri Ağcabədi rayonunda, digəri Beyləqan rayonunda. Ġki sahənin ümumi ölçüləri beĢ min
hektara yaxındır. Bu, yeni bir yanaĢmadır və bu barədə biz dəfələrlə danıĢmıĢıq. ġadam ki, artıq bu məsələ
reallaĢır. Bu fermer təsərrüfatlarında məhsuldarlıq çox yüksək olmalıdır. Ən azı 40, bəlkə 50 sentner taxıl
istehsal edilməlidir ki, biz növbəti üç-dörd ilə bu sahədə - buğda sahəsində də öz tələbatımızı tamamilə daxili
resurslar hesabına ödəyə bilək. Belə fermer təsərrüfatlarının yaradılması prosesi sürətlə getməlidir.
Ġstədiyimiz məqsədə çatmaq üçün təxminən qırx-əlli böyük fermer təsərrüfatı yaratmalıyıq ki, bu da bizim bu
sahədə müstəqilliyimizi tam təmin edəcəkdir. Bunun bir neçə səbəbi vardır.
Birincisi, biz öz torpaqlarımızdan səmərəli Ģəkildə istifadə etməliyik. Ġkincisi, biz böyük suvarma-
meliorasiya layihələrini icra edirik. Əlbəttə, on minlərlə hektar yeni torpaqlar dövriyyəyə buraxılacaq və
kəndlilər bundan səmərəli Ģəkildə istifadə edəcəklər. Digər tərəfdən, bu, yeni iĢ yerləri, yerli istehsal,
iqtisadiyyatın canlanması deməkdir. Eyni zamanda, belə olan halda biz dünyada baĢ verən proseslərdən də
özümüzü sığortalayacağıq. Çünki hansısa ölkədə bir il quraqlıq olur, bir il taxıl yığımı aĢağı düĢür. Ġstər-istəməz
bu, istehlak qiymətlərinə təsir edir və bizim vətəndaĢlar da ondan sonra bunun əziyyətini çəkirlər. Ġndi dünyada
buğdanın qiyməti böyük dərəcədə artıb. Çünki ənənəvi ixracatçı ölkələrdə istehsal kəskin Ģəkildə aĢağı
düĢmüĢdür, qıtlıq vardır, quraqlıq olmuĢdur. Bu, istər-istəməz qiymətlərin qalxmasına gətirib çıxarır. Bir neçə il
budan əvvəl də biz eyni vəziyyətlə üzləĢmiĢdik. ĠmzalanmıĢ kontraktlar var idi ki, biz taxılı, buğdanı o
kontraktlar əsasında gətirməli idik, artıq icra edilməmiĢdir, çünki bəzi ölkələr ixracata qadağa qoymuĢlar. Biz bu
asılılığı da üzərimizdən atmalıyıq, necə ki, bütün baĢqa sahələrdə asılılığı azaldırıq, bu sahədə də bunu
etməliyik. Ona görə Ġnvestisiya Proqramında bu, daha da geniĢ Ģəkildə nəzərə alınmalıdır ki, yenə də deyirəm,
mən maksimum götürürəm, maksimum hədəf dörd il, beĢ il, amma hesab edirəm ki, ondan da tez müddətdə biz
bu sahədə də yerli istehsalla özümüzü 100 faiz təmin etməliyik.
Gələn ilin büdcəsi artıq formalaĢıb, təqdim edilib. Gələn ilin büdcəsi bu ilin büdcəsindən daha da böyük
olacaqdır. Büdcə xərcləri təxminən 20 milyard manat səviyyəsində gözlənilir və bu, kifayət qədər böyük
məbləğdir. Ġcmal büdcə ondan da böyük olacaqdır. Ġcmal büdcə 30 milyard dollardan da böyük ola bilər. Yəni,
bu böyük rəqəmdir və bu rəqəm, əlbəttə ki, bizim gücümüzü, eyni zamanda, ölkə qarĢısında duran problemlərin
həllinin bizim üçün nə qədər vacib olduğunu göstərir. Biz bu vəsaitdən maksimum səmərə ilə istifadə etməliyik.
Ġldən-ilə artan dövlət büdcəmiz, əlbəttə ki, mövcud problemlərin həlli üçün də çox vacibdir. Amma eyni
zamanda, bu, böyük məsuliyyətdir. Elə etməliyik ki, bu məsələ ilə bağlı bütün hədəflər nəzərə alınsın. Xüsusilə
Ġnvestisiya Proqramı tərtib edilsin. BaĢqa yerlərdən fərqli olaraq biz Dövlət Ġnvestisiya Proqramını yəqin ki, bu
ilin sonunda qəbul etməliyik. Çünki adətən hər ilin əvvəlində Dövlət Ġnvestisiya Proqramını qəbul edirik,
təxminən yanvar ayında, ondan sonra vaxt keçir, razılaĢmalar aparılır. Təxminən fevralın sonuna yaxın artıq
investisiyalar verilməyə baĢlayır. Yəni, vaxt itirməmək üçün biz Dövlət Ġnvestisiya Proqramını bu ilin sonuna
qədər qəbul etməliyik.
Bir neçə kəlmə enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı demək istəyirəm. Bu sahədə Azərbaycan öz
təhlükəsizliyini tam Ģəkildə təmin edə bilmiĢdir. Son ayların çox gözəl hadisələrindən biri ondan ibarətdir ki,
“Ümid” yatağından ilkin qaz artıq gətirilmiĢdir. Bu da çox gözəl göstəricidir. Qaz quyularının debitləri çox
yüksəkdir. Birinci quyunun göstəriciləri çox ümidvericidir. Yəni, “Ümid” öz adını doğruldur. “Ümid” yatağının
Azərbaycan Dövlət Neft ġirkəti tərəfindən kəĢf edilməsi tarixi hadisədir. Çünki son illər ərzində ilk dəfədir ki,
Azərbaycan Dövlət Neft ġirkəti təkbaĢına böyük qaz yatağının iĢlənilməsinə nail ola bilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
213
Hazırda qazın hasilatı gedir, sahilə ötürülür, kondensat hasil edilir. Bu yaxınlarda Neft ġirkəti tərəfindən mənə
verilən məlumata görə, “Ümid” yatağından çox keyfiyyətli kondensat hasil edilir.
Bu yatağın çox böyük əhəmiyyəti vardır. Bu, bizim enerji təhlükəsizliyimizi daha da
möhkəmləndirəcəkdir. Eyni zamanda, bizim ixrac potensialımızı da geniĢləndirəcəkdir.
Adətən Azərbaycanın qaz resursları haqqında söhbət aparanda bəzi mütəxəssislər ancaq “ġahdəniz”
yatağı haqqında danıĢırlar. Əlbəttə, “ġahdəniz” yatağı bizim ən böyük yatağımızdır. Ən azı bir trilyon 200
milyard qaz ehtiyatları vardır. Dünya miqyasında ən böyük qaz yataqlarından biridir, bəlkə də birincisidir.
Ancaq bizim qaz resurslarımız təkcə “ġahdəniz” ilə məhdudlaĢmır. Biz gələcək ixrac imkanlarımızı ancaq
“ġahdəniz”də olan hasilatla məhdudlaĢdırmamalıyıq.
“Ümid” yatağımız Dövlət Neft ġirkəti tərəfindən aĢkarlanıb. Orada ən azı 300 milyard kubmetr qaz
vardır. “Total” və “Gaz de France” Ģirkətləri tərəfindən “AbĢeron” yatağında böyük qaz ehtiyatları aĢkarlanıb.
Orada da ən azı 300 milyard kubmetr qaz vardır. Yəni, biz öz ixrac strategiyamızı planlaĢdırdıqda bu amili
mütləq nəzərə alırıq və məhz bunun nəticəsidir ki, Azərbaycan “TANAP” layihəsinin təĢəbbüskarı olmuĢdur.
Çünki bizə elə qaz infrastrukturu lazımdır ki, istənilən həcmi istənilən istiqamət üzrə dünya bazarlarına çıxara
bilək. Bizə kiçik ölçülü qaz kəməri lazım deyildir ki, təkcə hansısa bir yatağın iĢlənməsinə xidmət göstərsin.
Bizə böyük həcmli qaz infrastrukturu lazımdır. “TANAP” layihəsinin bizim tərəfimizdən irəli sürülməsinin
səbəblərindən biri də məhz bundan ibarətdir.
Digər səbəb, onu da siz yaxĢı bilirsiniz ki, uzun illər, bəlkə on il ərzində müxtəlif layihələr ətrafında
diskussiyalar gedir. Biz görürük ki, bu diskussiyalar elə belə gedir, bunun sonu yoxdur. YığıĢırlar, danıĢırlar,
konfranslar, tədbirlər keçirilir, sənədlər imzalanıb, ortalıqda bir Ģey yoxdur. Biz belə iĢləməyə öyrəĢməmiĢik.
Biz konkret iĢləməyə öyrəĢmiĢik. Ona görə, görəndə ki, bu diskussiyalar artıq sonsuz xarakter daĢıyır, biz
konkret qərar verdik, qısa müddət ərzində öz təkliflərimizi irəli sürdük, bütün məsələlər həll olundu. Ġndi
dünyada “TANAP” layihəsinə böyük maraq vardır. “TANAP” layihəsi sırf Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüĢ
təĢəbbüs əsasında reallaĢacaqdır.
Ona görə, enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlər daim diqqət mərkəzimizdədir. Bununla bərabər,
Azərbaycanda bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması istiqamətində əlavə tədbirlər görülməlidir.
Bir neçə ay bundan əvvəl mən Sumqayıtda günəĢ panelləri istehsal edən zavodun açılıĢında iĢtirak etmiĢəm.
Hesab edirəm ki, çox gözəl təĢəbbüsdür. Bu zavodun fəaliyyəti geniĢləndirilməlidir. Eyni zamanda, dövlət
qurumları artıq müvafiq qaydada bu zavodun imkanlarından istifadə etməli, o məhsulları almalı və günəĢ
panelləri əsasında yeni stansiyaların tikintisinə nail olmalıdırlar. Biz gələn il artıq bu istiqamətdə daha da
konkret və ciddi addımlar atmalıyıq.
Nəqliyyat sektorunda aparılan iĢlər barədə nazir bu gün məlumat verdi. Hər bir istiqamət - avtomobil
yollarının, dəmir yollarının bərpası üzrə iĢ gedir. Bu da çox vacibdir. Çünki biz sürətli dəmir yollarının
fəaliyyətinə nail olmalıyıq. Yeni dəmir yolu xətləri o məqsədlə tikilir ki, qatarlar yüksək sürətlə hərəkət edə
bilsin. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan yaxın zamanlarda nəqliyyat sahəsində böyük tranzit ölkəsinə çevriləcəkdir,
Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi yekunlaĢmaq üzrədir, Azərbaycanın dəmir yolları da yüksək dünya
standartlarına cavab verməlidir.
Dəniz limanının, yeni aeroportların tikintisi, təyyarələrin, bərələrin alınması - bütün bunlar həll olunur.
Artıq mən qeyd etdim, kənd yollarının tikintisi, geniĢ vüsət almıĢdır.
Nəqliyyat sektoru gələcəkdə də prioritet məsələlərdən biri olacaqdır. Bakı Ģəhərinin nəqliyyat Ģəbəkəsi
təkmilləĢdirilir və bölgələrdə çox böyük quruculuq iĢləri aparılır. Mən çox Ģadam ki, biz bu məsələnin tam
həllinə çox yaxınıq. Mən giriĢ sözümdə qeyd etdim ki, qeyri-neft sənayemiz 7,7 faiz artmıĢdır. Bu da ölkədə
gedən sənayeləĢmə prosesinin bariz nümunəsidir. Biz çalıĢmalıyıq ki, sənayeləĢmə prosesi daha da sürətlə
getsin. Biz burada yenə də fəaliyyətimizi iki istiqamət üzrə qururuq. Əlbəttə, bizə irihəcmli, böyük potensiala
malik olan sənaye müəssisələri çox lazımdır. Çünki bu, bizim qeyri-neft istehsalımızı artıracaq, böyük iĢ
yerlərinin yaranmasına gətirib çıxaracaqdır. Bu barədə mən artıq bir neçə dəfə demiĢəm, bir daha demək
istəyirəm ki, Azərbaycanda bir neçə sənaye mərkəzi yaranır. Ənənəvi olaraq bu mərkəzlərdə ixtisaslaĢma
getməlidir - Sumqayıt, Gəncə, Bakının Qaradağ rayonu. Üç əsas sənaye mərkəzi yaranmaqdadır. Əlbəttə, digər
sahələrdə sənaye məsələləri ilə bağlı inkiĢaf proqramları vardır, amma əsas sənaye mərkəzləri bu yerlərdə
olmalıdır. Yeni texnoparkların yaradılması prosesi gedir. Artıq ilkin gözəl nəticələr vardır, digər fikirlər vardır.
Yeni texnoparklar yaradılacaqdır ki, orada böyük müəssisələrin fəaliyyəti nəticəsində kiçik və orta Ģirkətlərin
fəaliyyəti də çox uğurlu ola bilər.
Kiçik, orta sahibkarlığın stimullaĢdırılması prosesi gedir, həm Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti
ilə, həm digər xətlərlə. Eyni zamanda, iri müəssisələrin yaradılması, onlara dövlət tərəfindən dəstəyin verilməsi
məsələləri də çox vacibdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
214
Bizim əlimizdə çox güclü alət - enerji müstəqilliyimiz, zəngin enerji resurslarımız vardır. Azərbaycanda
qiymətlər dövlət tərəfindən tənzimlənir. Belə olan halda, daxili istehsalı stimullaĢdırmaq üçün, əlbəttə, strateji
əhəmiyyətli yerli müəssisələrə güzəĢtli Ģərtlərlə enerji daĢıyıcıları da verilə bilər və verilir. Biz bu məsələ ilə
bağlı çox çevik siyasət aparmalıyıq. Hesab edirəm ki, daxili istehsalı gücləndirmək prioritet məsələ olmalıdır.
Buna tam Ģəkildə nail olandan və sənaye sahəsində istədiyimizə çatandan sonra, əlbəttə ki, Dünya Ticarət
TəĢkilatı ilə danıĢıqlarımız daha da sürətlə gedəcəkdir.
Bakı Ģəhəri və onun qəsəbələrinin inkiĢaf proqramı icra edilir. Çox ciddi, konkret proqramdır. Vaxt
baxımından çox qısamüddətli proqramdır. Yəni, iki ilə biz Bakı qəsəbələrinin bütün problemlərini, sosial-
iqtisadi infrastruktur problemlərini həll etməli idik. Biz buna yaxınıq. Hələ bir il vaxt vardır. Əminəm ki,
növbəti ilin sonuna qədər bu proqram tam Ģəkildə yekunlaĢacaq və Bakı qəsəbələrində bütün infrastruktur və
sosial məsələlərin həllinə nail olacağıq. Artıq verilən tapĢırıqlar bunu göstərir. Bütün qəsəbələrdə quruculuq
iĢləri aparılır. Ġlk növbədə, su-kanalizasiya layihələri icra edilir. Ondan sonra yollar tikilməyə baĢlanacaqdır.
Paralel olaraq qazlaĢdırma, məktəblərin, xəstəxanaların, poliklinikaların tikintisi, iĢ yerlərinin yaradılması
prosesi gedir. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə Bakı qəsəbələrinin iqtisadi inkiĢafına yönəlmiĢ
layihələr icra edilir. Yəni, biz qəsdən belə dar zaman kəsiyini götürdük ki, bu məsələni tezliklə həll edək. Gələn
ilin sonuna qədər Bakı və onun qəsəbələrinin inkiĢafı proqramı tam Ģəkildə yekunlaĢmalıdır.
ġəhərimizin inkiĢafı ilə bağlı, - bunu Bakı sakinləri də görürlər, - böyük quruculuq, abadlıq iĢləri
aparılır. Yeni parklar, istirahət zonaları salınır. Ġnsanların rahatlığı üçün çox böyük iĢlər görülür. Böyük
parkinqlər tikilir və bu məsələ çox vacibdir. Çünki Bakı küçələrində kifayət qədər çox maĢın dayanır. Əlbəttə ki,
bu, yolverilməzdir. Digər tərəfdən, biz baĢa düĢməliyik ki, əgər parkinq yoxdursa, maĢın sahibi onu haradasa
saxlamalıdır?! Ona görə biz bu sahədə hesab edirəm ki, ədalətli mövqe nümayiĢ etdiririk. Parkinqlər tikilənə
qədər bu məsələyə bir qədər göz yummaq mümkündür. Amma parkinqlər tikilib istifadəyə verildikdən sonra
küçədə bir dənə də olsun maĢın qanunsuz olaraq parkinq etməməlidir. Bütün maĢınlar parkinqlərdə
saxlanılmalıdır. Biz böyük parkinqlər tikirik. Heydər Əliyev Sarayının arxasında bir kilometr uzunluğunda, yüz
əlli metr enində ikimərtəbəli parkinq tikilir ki, orada dörd min maĢın saxlamaq mümkündür. Azadlıq
meydanının altında böyük parkinq tikilir. Orada ən azı iki min maĢın saxlamaq mümkün olacaqdır. Mən
Hacıbala Abutalıbova tapĢırdım ki, Ģəhərdə digər yerlər müəyyən edilsin. BoĢ yerlər çoxdur. O yerlərin altında
parkinq, üstündə yaĢıllıq zonaları və istirahət parkları tikilməlidir. Ona görə biz bu məsələlərlə bağlı da çox
ciddi məĢğuluq.
Bütövlükdə ölkəmizdə bütün proseslər müsbət istiqamətdə gedir. Azərbaycan doğrudan da, böyük
uğurlara nail olur. Bu yaxınlarda Ġkinci Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunun keçirilməsi və uğurlu
keçirilməsi çox müsbət haldır. Artıq cəmi bir il ərzində, birinci Forumdan keçən dövr ərzində və ikinci Forumun
yekunları bunu təsdiqlədi. Biz dünya miqyasında çox vacib bir diskussiya meydanını yarada bilmiĢik. O
diskussiya meydanı ki, dünyanın elitası artıq ikinci dəfə Bakıda toplaĢır. Bu Forum ənənəvi olaraq
keçiriləcəkdir. Bu dəfə bu Forumda təmsil olunan xadimlərin çıxıĢları, onların fikirləri həm çox dəyərli idi və
həm də onların bu Forumda iĢtirakı da tədbirin əhəmiyyətini böyük dərəcədə artırmıĢdır. On sabiq Prezident, 11
Nobel mükafatçısı, məĢhur professorlar, dünya elm, mədəniyyət elitasının nümayəndələri Bakıda idilər. Altı yüz
nəfərdən çox qonaq gəlmiĢdi. Onlar 62 ölkəni təmsil edirdilər. Yəni, bu, həm məzmun, həm mahiyyət
baxımından vacibdir, eyni zamanda, ölkəmizlə tanıĢ olmaq üçün onlara imkan yaradılmıĢdır. Forum öz iĢini
yekunlaĢdırandan sonra bölgələrə səfərlər təĢkil edilmiĢdir. Dörd Ģəhərə səfərlər təĢkil edilmiĢdir. Qonaqlar
Naxçıvan, Lənkəran, Qəbələ və Gəncə Ģəhərlərinə təyyarələrlə uçdular. Yəni, bu da çox əlamətdar bir haldır.
Hər bir Ģəhərə təyyarə ilə uçdular. Orada bütün infrastruktur, mehmanxanalar vardır, tarixi yerlərlə tanıĢ oldular
və Azərbaycan haqqında daha da dolğun təəssürat əldə etdilər. Ona görə bu, çox gözəl formatdır və Ģadam ki,
Forumun yekunları çox müsbət oldu.
Bununla bərabər, bu il ərzində və keçən il çox ciddi hadisələr baĢ vermiĢ, Azərbaycanın dünyadakı
rolunu, yerini böyük dərəcədə artırmıĢdır. “Eurovision” mahnı müsabiqəsi. Biz “Eurovision”un Bakıda
keçirilməsinə təĢəbbüs göstərməmiĢdik. Sadəcə olaraq, müsabiqənin Ģərtləri belə idi ki, o, qalib olan
nümayəndələrin ölkəsində keçirilir. Yüksək səviyyədə keçirmiĢik. Bəlkə də ən yüksək səviyyədə keçirmiĢik. Öz
mədəniyyətimizi və reallıqlarımızı bütün Avropaya təqdim edə bilmiĢik.
BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçildik. Cəmi 20 il müstəqillik həyatını yaĢayan ölkə üçün bu, tarixi
nailiyyətdir. Yüz əlli beĢ ölkə bizi dəstəklədi. QoĢulmama Hərəkatına üzv olduq. Bu da siyasi cəhətdən çox
düzgün bir addım idi. Bu, yenə də bizim xarici siyasətimizin böyük qələbəsi idi. O təĢkilata üzv olmaq və üzv
olduqdan sonra cəmi bir il ərzində Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı, ərazi
bütövlüyü prinsipini rəhbər tutan qətnamənin qəbul edilməsinə nail olmaq çox böyük tarixi nailiyyətdir. Biz
cəmi bir il idi ki, o təĢkilatda fəaliyyət göstərirdik. Amma bu fəaliyyət o qədər fəal və Azərbaycana olan
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
215
münasibət o qədər müsbət idi ki, bir il ərzində 120 ölkə bizim mövqeyimizi dəstəkləmiĢdir. Bundan baĢqa,
Olimpiya Oyunlarında uğurlarımız. Biz dünya miqyasında aparıcı idman dövlətləri arasındayıq. Bu da reallıqdır.
Yəni, bütün bu uğurlar bizi sevindirir, düĢmənlərimizi isə məyus edir.
Əminəm ki, gələcək illərdə bu meyillər daha da güclənəcəkdir. Bizim hər bir qələbəmiz Ermənistanın
faciəsidir. Hər bir uğurumuz onların məyusluğudur. Bizim uğurlarımız hələ çox olacaqdır. Ən böyük uğur o
vaxt olacaqdır ki, Azərbaycan bayrağı ġuĢada və Xankəndidə dalğalanacaqdır. Mən buna əminəm, buna Ģübhə
etmirəm. Hər birimiz, hər bir vətəndaĢ o tarixi günü öz iĢi ilə yaxınlaĢdırmalıdır. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-11 oktyabr. - №228. - S. 1-4.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
216
Özbəkistan Prezidenti Ġslam Kərimovun Azərbaycana rəsmi səfəri
Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər
Bakı, 12 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 12-də sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Ġslam Kərimov mətbuata
bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı
- Hörmətli Ġslam Abduqəniyeviç!
Hörmətli qonaqlar!
Əziz dostlar!
Hörmətli cənab Prezident, Sizi Azərbaycan torpağında salamlamağa Ģadam. Biz Sizin səfərinizə çox
böyük əhəmiyyət veririk və əminəm ki, bu səfərin çox yaxĢı nəticələri olacaqdır.
Ölkələrimiz arasında münasibətlər çox dinamik, effektiv və səmərəli inkiĢaf edir. Sizin gözəl ölkənizə
rəsmi səfərlərimi xatırlayıram və Sizin tərəfinizdən mənə, mənim nümayəndə heyətimin üzvlərinə göstərilən
qonaqpərvərlik mənim üçün çox qiymətlidir. QarĢılıqlı səfərlər bütün istiqamətlər üzrə ikitərəfli münasibətlərin
fəal inkiĢafına Ģərait yaradır. Onlar bütün sahələrdə münasibətlərin inkiĢafına güclü təkan verir və dövlətlərimiz
arasında yaranan münasibətlər bizi çox sevindirir. Müstəqillik əldə edəndən sonra keçən 21 il ərzində
ölkələrimiz arasında həqiqətən dostluq, qardaĢlıq, strateji tərəfdaĢlıq münasibətləri yaranmıĢdır.
Biz beynəlxalq təĢkilatlarda da bir sıra istiqamətlər üzrə fəal qarĢılıqlı əlaqə saxlayırıq. Bu, mənim üçün
çox xoĢdur. Biz iĢtirak etdiyimiz bütün beynəlxalq qurumlarda, ilk növbədə BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatında,
Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatında, digər təĢkilatlarda bir-birimizi həmiĢə dəstəkləyirik. Keçən il BirləĢmiĢ
Millətlər TəĢkilatının Təhlükəsizlik ġurasına seçkilər zamanı Özbəkistandan aldığımız fəal dəstəyə görə çox
minnətdarıq. Ölkəmizə qardaĢcasına münasibətin daha bir təzahürü olan bu dəstək bizə çox lazım, bizim üçün
çox qiymətli idi. Biz Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin tənzimlənməsi məsələsində
Özbəkistanın prinsipial mövqeyinə görə də çox təĢəkkür edirik. 2008-ci ildə BMT-nin BaĢ Məclisində
Azərbaycanın irəli sürdüyü qətnamənin Özbəkistan tərəfindən dəstəklənməsi də Azərbaycan xalqı tərəfindən
yüksək qiymətləndirilmiĢdir. Biz də bütün beynəlxalq təĢkilatlarda qardaĢ Özbəkistanı həmiĢə dəstəkləmiĢik və
dəstəkləyəcəyik. BaĢqa sözlə desək, beynəlxalq arenada bu cür fəal qarĢılıqlı əlaqələr, dünya siyasəti
məsələlərinə dair mütəmadi fikir mübadiləsi, habelə bizim bu gün apardığımız fikir mübadiləsi də ölkələrimiz
və xalqlarımız arasında əlaqələrin çox möhkəm və səmimi olmasına dəlalət edir.
Əlbəttə, ölkələrimiz arasında münasibətlərin zəngin tarixi vardır. Xalqlarımız arasında dostluq,
əməkdaĢlıq, qarĢılıqlı dəstək münasibətləri çoxəsrlik tarixə malikdir. Biz münasibətlərimizi bu zəmin üzərində
qururuq. Bu gün biz qarĢılıqlı iqtisadi fəaliyyət məsələlərini, regional problemləri də ətraflı müzakirə etdik.
Təbii ki, bizim regionların öz spesifikası ilə yanaĢı, ortaq cəhətləri də çoxdur. Mənim fikrimcə, Özbəkistanın və
Azərbaycanın riskləri minimuma endirmək, əməkdaĢlıq və qarĢılıqlı anlaĢma ab-havasını möhkəmlətmək
siyasəti ölkələrimizin yerləĢdiyi regionlardakı dövlətlər arasında geniĢ əks-səda doğurur, habelə vəziyyətin
sabitləĢməsi məsələsində mühüm rol oynayır. Bu gün həm Özbəkistan, həm də Azərbaycan öz regionlarında
sabitləĢdirici rol oynayır. Ġndiki mərhələdə, bizim regionlarda potensial risklərin artdığı vaxtda bu rol xüsusi
əhəmiyyət kəsb edir. Buna görə də bizim ölkələrin yerləĢdiyi regionlarda hadisələrin proqnozlaĢdırıla bilməsi,
çox cəhətdən ölkələrimiz arasında qarĢılıqlı əlaqələrdən, fəal siyasi məsləhətləĢmələr aparılmasından asılıdır.
Biz də öz tərəfimizdən regionda etimad tədbirlərini möhkəmlətmək, daha yaxĢı qarĢılıqlı anlaĢmaya Ģərait
yaratmaq və mövcud problemləri tənzimləmək üçün bundan sonra da əlimizdən gələni etməyə çalıĢacağıq.
Kommunikasiya layihələri sahəsində irəli sürdüyümüz təĢəbbüslər də böyük əhəmiyyətə malikdir. Bakı-Tbilisi-
Qars dəmir yolu layihəsinin reallaĢması yeni, əvvəlkindən xeyli qısa, iqtisadi baxımdan səmərəli nəqliyyat
arteriyaları yaratmağa imkan verən nəqliyyat və kommunikasiya layihələri üçün tamamilə yeni Ģərait yaradır.
Həmçinin bu proseslər həmin layihələrə cəlb edilmiĢ ölkələr arasında qarĢılıqlı anlaĢma və əməkdaĢlıq üçün
daha yaxĢı Ģərait yaradacaqdır. Əslində biz Özbəkistanla birlikdə yeni magistral, yeni Ġpək Yolu tikirik. Bu yol
qitələri birləĢdirəcək, böyük nəqliyyat potensialını, bu potensialın ölkələrimiz üçün reallaĢmasını uzun illər
ərzində təmin edəcək, bizim regionda etimad tədbirlərini möhkəmlətməyə Ģərait yaradacaqdır.
Biz müĢtərək investisiya layihələrini nəzərdən keçirməyə hazırıq. Zənnimcə, bunun üçün yaxĢı imkanlar vardır.
Həm Özbəkistan, həm də Azərbaycan çox böyük iqtisadi və maliyyə potensialına, böyük texniki imkanlara
malik olan ölkələrdir. Hökumətlərarası Komissiyanın bu günlərdə keçirilmiĢ iclası da, mənim fikrimcə, iqtisadi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
217
əlaqələrin inkiĢaf yollarını müəyyən etmiĢdir. Hesab edirəm ki, ölkələrimiz arasında təəssüf ki, hələlik lazımi
səviyyədə olmayan əmtəə dövriyyəsinin həcminin artırılmasına dair müĢtərək layihələrin həyata keçirilməsində
bizim istehsalçıları dəstəkləməliyik.
Bu gün biz elm, mədəniyyət, təhsil sahələrində, humanitar sahədə əməkdaĢlıqla bağlı məsələlərlə
yanaĢı, həm də daha geniĢ planda, dünyada bu münasibətlərin necə qurulmalı olması məsələsini, humanitar
əməkdaĢlıq proseslərində bizim ölkələrin rolu və yeri məsələlərinə konseptual yanaĢmanı da hərtərəfli, çox
geniĢ müzakirə etdik. Bizim ortaq fikrimiz belədir ki, biz öz ölkələrimizdə milli mədəni irsimizi qoruyub
saxlamalı və möhkəmlətməliyik. Gənclər milli ruhda, öz dəyərlərinə, xalqlarımızın çoxəsrlik tarixi ərzində
formalaĢmıĢ dəyərlərə sədaqət ruhunda tərbiyə edilməlidir.
Sonda demək istərdim ki, müzakirə edilən mövzular və fikir mübadiləsi mövqelərimizin oxĢarlığını,
deyərdim ki, regional siyasət, dünya siyasəti məsələlərinə mövqeyimizin identikliyini və ölkələrimiz arasında
strateji tərəfdaĢlığı möhkəmlətmək əzmində olduğumuzu göstərdi.
Hörmətli Ġslam Abduqəniyeviç, ölkəmizə səfər etmək dəvətini qəbul etdiyinizə görə Sizə bir daha
təĢəkkür etmək istəyirəm. Sizə və xalqınıza xoĢbəxtlik və firavanlıq arzulayıram.
Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-13 oktyabr. - №230. - S. 2-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
218
Bakıda Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının XII zirvə toplantısı keçirilmiĢdir
Bakı, 16 oktyabr (AzərTAc). Azərbaycan daha bir mötəbər tədbirə ev sahibliyi etmiĢdir. Oktyabrın 16-
da Bakıda, Heydər Əliyev Mərkəzində Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının (ĠƏT) XII zirvə toplantısı keçirilmiĢdir.
Zirvə toplantısında ĠƏT-in üzvü olan ölkələrin dövlət baĢçıları, bir sıra ölkələr isə hökumət rəhbərləri və
parlament sədrləri ilə təmsil olunmuĢlar.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev zirvə toplantısında nitq söylədi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
nitqi
- Hörmətli xanımlar və cənablar!
Hörmətli nümayəndə heyətlərinin baĢçıları!
Əziz qonaqlar, əziz dostlar!
Mən sizin hamınızı Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram. Azərbaycana xoĢ gəlmisiniz!
Məni zirvə görüĢünün sədri seçdiyiniz üçün sizə minnətdaram. Sizi əmin etmək istəyirəm ki, Azərbaycan ECO-
nun sədri kimi əlindən gələni edəcək ki, təĢkilat daha da inkiĢaf etsin, konkret layihələr üzərində iĢləsin və
təĢkilata üzv olan ölkələr arasında dostluq, qardaĢlıq əlaqələri daha da geniĢlənsin.
Fürsətdən istifadə edərək, son iki il ərzində təĢkilata sədrlik etmiĢ Türkiyə Respublikasına və onun
rəhbərliyinə uğurlu fəaliyyət üçün minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.
Bizim zirvə görüĢümüz çox əlamətdar tarix ərəfəsində baĢ verir. 1992-ci ilin noyabrında ECO-ya yeni 7
üzv daxil olmuĢdur. Onlardan biri də Azərbaycan idi. Demək olar ki, o vaxtdan bu günə qədər təĢkilatın yeni
dövrü baĢlamıĢdır. Azərbaycan öz tərəfindən bütün dövrlərdə ECO təĢkilatının fəaliyyətinə böyük önəm
vermiĢdir və biz hesab edirik ki, ECO-nun uğurlu fəaliyyəti bütün üzv ölkələrin marağındadır. Çünki bizi həm
ortaq tarix, həm də iqtisadi və siyasi maraqlar birləĢdirir.
Ortaq tarixə gəldikdə, deyə bilərəm ki, xalqlarımız əsrlər boyu bir yerdə olmuĢ, yaĢamıĢ, yaratmıĢlar,
bir-birinə daim dayaq olmuĢlar. TəĢkilatımızın bu tarixi irs üzərində formalaĢması hesab edirəm ki, çox
əlamətdar hadisədir. Bizi ənənələrimiz, dinimiz – müqəddəs Ġslam dini birləĢdirir və biz çalıĢırıq ki, Ġslam
mədəniyyətinin təbliği üçün öz səylərimizi göstərək. 2009-cu ildə Bakı Ģəhəri “Ġslam mədəniyyətinin paytaxtı”
elan edilmiĢdi və biz bu Ģərəfli missiyanı uğurla yerinə yetirdik. 2018-ci ildə isə Azərbaycanın digər qədim
Ģəhəri – Naxçıvan Ģəhəri “Ġslam mədəniyyətinin paytaxtı” olacaqdır. Bu, islam dünyasının bizə olan böyük
etimadının və hörmətinin əlamətidir. Biz öz növbəmizdə dünyada islam həmrəyliliyinin gücləndirilməsi üçün
səylərimizi göstəririk. Bəzi ölkələrdə islamofobiya meyillərinin gücləndirilməsi bizi çox narahat edir, Ġslam
müqəddəslərinin təhqir olunması bizi haqlı olaraq hiddətləndirir. Biz öz növbəmizdə islamı sülh, qardaĢlıq,
mərhəmət dini kimi dünyaya daha da geniĢ Ģəkildə təqdim etməliyik. Hesab edirəm ki, təĢkilatımızın
istiqamətlərindən biri də bu olmalıdır.
TəĢkilata üzv olan ölkələr arasında siyasi əlaqələr də yüksək səviyyədədir. Biz beynəlxalq təĢkilatlarda
bir-birimizi qarĢılıqlı surətdə dəstəkləyirik. Keçən il təĢkilata üzv olan ölkələrin fəal iĢtirakı və dəstəyi ilə
Azərbaycan BMT Təhsükəsizlik ġurasına üzv seçilmiĢdir. Bu fürsətdən istifadə edərək, bizi dəstəkləyən bütün
qardaĢ ölkələri qeyd edirəm, onlara minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Azərbaycan da öz növbəsində ECO-ya
üzv olan ölkələrin milli maraqlarının müdafiəsi üçün bütün beynəlxalq arenalarda fəal iĢtirak edir. QarĢılıqlı
dəstək və qarĢılıqlı anlaĢma əlbəttə ki, təĢkilatımızı da gücləndirəcəkdir. Eyni zamanda, bizim üçün ən ağrılı
problem olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı ECO-ya üzv olan ölkələrin mövqeyini
yüksək qiymətləndiririk və bu mövqe bu gün müzakirə ediləcək sənədlərin tərkibinə salınıbdır. Bildiyiniz kimi,
uzun illərdir ki, ölkəmizin beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmıĢ ərazi bütövlüyü pozulub, Ermənistan
Azərbaycana qarĢı hərbi təcavüz etmiĢdir. Bu təcavüz və iĢğal nəticəsində torpaqlarımızın 20 faizi ermənilərin
iĢğalı altındadır, 1 milyondan artıq azərbaycanlı öz doğma Vətənində qaçqın-köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür.
Bizə qarĢı etnik təmizləmə siyasəti aparılmıĢdır. 1992-ci ildə ermənilər tərəfindən Xocalı soyqırımı
törədilmiĢdir ki, yüzlərlə günahsız insan, - onların arasında qadın, uĢaq, yaĢlı insanlar vardır, - qətlə
yetirilmiĢdir. Dünyada Xocalı soyqırımını soyqırımı kimi tanıyan artıq 3 ölkə vardır. Onlardan biri bizim qardaĢ
ölkəmiz, ECO-ya üzv olan Pakistandır və fürsətdən istifadə edərək, Pakistan xalqına və onun rəhbərliyinə bu
ədalətli mövqeyə görə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü danıĢıqlar mövzusu
olmayıbdır və ola da bilməz. BMT Təhlükəsizlik ġurası münaqiĢənin həlli ilə bağlı 4 qətnamə qəbul etmiĢdir və
o qətnamələrdə erməni silahlı qüvvələrinin iĢğal edilmiĢ torpaqlardan qeyd-Ģərtsiz çıxarılması nəzərdə
tutulurdu. Əfsuslar olsun ki, bu qətnamələr yerinə yetirilmir. Ancaq biz əminik ki, Azərbaycan öz ərazi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
219
bütövlüyünü, suverenliyini bərpa edəcək və iĢğaldan əziyyət çəkən bütün soydaĢlarımız doğma dədə-baba
torpağına, əzəli torpağına qayıdacaqlar.
Bir daha bu fürsətdən istifadə edərək, bizim haqlı mövqeyimizi dəstəkləyən bütün üzv ölkələrə
minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Əlbəttə, bu iĢğal və ədalətsizlik bizim iqtisadiyyatımıza da çox böyük
zərbə vurmuĢdur. Ancaq buna baxmayaraq, Azərbaycan iqtisadiyyatı son illər ərzində yüksələn xətlə inkiĢaf
edir. Son 8-9 il ərzində ümumi daxili məhsul 3 dəfə artmıĢdır, sənaye istehsalı da təxminən 3 dəfə - yəni 300
faiz artmıĢdır. Yoxsulluqla mübarizədə böyük uğurlar qazanılmıĢdır. Bu illər ərzində yoxsulluq 49 faizdən 7
faizə düĢmüĢdür, iĢsizlik 5,3 faiz, xarici borcumuz ümumi daxili məhsulun cəmi 7 faizini təĢkil edir. Beynəlxalq
reytinq agentlikləri Azərbaycanın kredit reytinqlərini artırıblar. Baxmayaraq ki, Avropada maliyyə və iqtisadi
böhran hələ ki, davam edir, Azərbaycanın kredit reytinqləri aparıcı reytinq agentlikləri tərəfindən artırılmıĢdır.
Rəqabətqabiliyyətliliyinə görə Azərbaycan dünya miqyasında layiqli yerlərdədir. Ġqtisadi islahatlar bizə imkan
verir ki, iqtisadiyyatımızı Ģaxələndirək və iqtisadiyyatın bütün sahələri inkiĢaf etsin, insanlar daha da yaxĢı
yaĢasınlar.
ECO-ya üzv olan ölkələrlə bizim ticarət dövriyyəmiz artır. Bu, çox sevindirici haldır. 2011-ci ildə bu
ticarət dövriyyəsi 38 faiz, 2012-ci ilin 9 ayında 20 faiz artmıĢdır. Yəni, bu, onu göstərir ki, təĢkilata üzv olan
ölkələrlə bizim çox səmərəli iqtisadi əlaqələrimiz vardır. Bu da təbiidir, çünki bizim siyasi əlaqələrimiz çox
yüksək səviyyədədir və iqtisadi sektor əlbəttə ki, bu səviyyəyə uyğun olmalıdır. Mən əminəm ki, bu zirvə
görüĢünün yekunları və qəbul ediləcək qərarlar aramızda olan ticarət dövriyyəsinin artırılmasına daha da böyük
təkan verəcəkdir və beləliklə, biz bir-birimizi iqtisadi yollarla, iqtisadi amillərlə daha da çox dəstəkləyəcəyik.
Ġki il bundan əvvəl ECO-nun Ġstanbulda keçirilən zirvə görüĢündə Azərbaycan söz vermiĢdi və öhdəlik
götürmüĢdü ki, ECO Bankının səhmdarına çevriləcəkdir, ECO Bankına üzv olacaqdır. Məmnuniyyət hissi ilə
deyə bilərəm ki, bu, artıq reallıqdır. Azərbaycan ECO Bankının səhmdarıdır və öz tərəfindən üzv olan ölkələrdə
həyata keçirilən vacib infrastruktur və iqtisadi layihələrdə fəal iĢtirak etmək əzmindədir. Həm bank vasitəsilə,
eyni zamanda, investor kimi. Hazırda Azərbaycan öz investisiyalarını ölkənin hüdudlarından kənara qoymağa
baĢlamıĢdır. Bu investisiyalar milyardlarla dollar səviyyəsindədir. Biz yeni bazarlara çıxmaq üçün araĢdırma
iĢləri aparırıq. Əlbəttə ki, investisiyanın qoyuluĢu üçün biz ilk növbədə özümüzə dost, qardaĢ bildiyimiz
ölkələrə üz tuturuq. Hesab edirəm ki, zirvə görüĢü çərçivəsində və ondan sonra nümayəndə heyətlərinin,
iqtisadiyyat nazirlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində qarĢılıqlı investisiyaların istiqaməti və həcmi haqqında daha
da geniĢ müzakirə aparıla bilər. Biz bunun tərəfdarıyıq.
Eyni zamanda, Azərbaycan region üçün vacib olan çox mühüm infrastruktur layihələrini icra edir.
Onların arasında əlbəttə ki, enerji infrastrukturunun yaradılması layihələri ön plandadır. Bizim təĢəbbüsümüzlə
son illər ərzində ĢaxələndirilmiĢ neft-qaz kəmərləri Ģəbəkəsi yaradılmıĢdır ki, hazırda enerji resurslarımızı
müxtəlif istiqamətlər üzrə dünya bazarlarına çıxarır. Çox Ģadam ki, bu təĢəbbüslər region ölkələrinin
marağındadır və regionda yerləĢən ölkələr də bu təĢəbbüsləri dəstəkləyirlər. Enerji sahəsində fəaliyyətimiz
əlbəttə ki, milli maraqlarımızı təmin edir, eyni zamanda, enerji təhlükəsizliyi məsələlərini də gücləndirir və bu
sahədə yeni imkanlar açılır.
Nəqliyyat sektorunda təĢəbbüslərimiz və fəaliyyətimiz hesab edirəm ki, ümumi maraqlarımıza xidmət
edir. Azərbaycan ġimal-Cənub və ġərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərinin fəaliyyəti üçün praktiki tədbirlər görür.
Bizim coğrafi vəziyyətimiz elədir ki, Azərbaycan təkcə coğrafi vəziyyətinə görə nəqliyyat sahəsində regional
mərkəzə çevrilə bilər. Bizim investisiyalarımız - yeni yaradılan dəniz limanları, dəmir yolu xətləri, avtomobil
yolları, hava nəqliyyatının təkmilləĢdirilməsi layihələri, əlbəttə ki, Bakını nəqliyyat mərkəzinə çevirmək üçün
gözəl imkanlar yaradır. Bu yaxınlarda tikintisi baĢa çatacaq Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu isə öz növbəsində,
ECO-ya üzv olan bütün ölkələrin xidmətində olacaqdır. Çünki bu dəmir yolu təkcə Azərbaycanı Türkiyə ilə
birləĢdirmir. Bu yol əslində qitələri birləĢdirir və əgər ECO-ya üzv olan ölkələrin xəritəsinə, bizim təĢkilatımızın
xəritəsinə baxsaq, görərik ki, bu yol hamımız üçün çox səmərəli, çox əhəmiyyətli olacaqdır. Bu, strateji
layihədir, geosiyasi və geoiqtisadi vəziyyəti böyük dərəcədə yaxĢılaĢdıracaq bir layihədir. Mən çox Ģadam ki, bu
layihə artıq yaxın zamanlarda reallaĢacaqdır.
Bir sözlə, əziz qonaqlar, bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan ECO-nun fəaliyyətinə çox böyük
önəm verir. ECO-nun fəaliyyəti bu günə qədər çox uğurlu idi. Bu təĢkilat dünya miqyasında öz layiqli yerini
tuta bilmiĢdir. TəĢkilata üzv olan ölkələrin böyük iqtisadi potensialının mövcudluğu bizi daha da gücləndirir.
Əminəm ki, növbəti mərhələlərdə konkret layihələr üzərində iĢləməyimiz təĢkilatı daha da gücləndirəcək və
iqtisadi, siyasi, mədəniyyət sahələrində təĢəbbüslərimiz ancaq və ancaq qarĢılıqlı etimadın gücləndirilməsinə
xidmət göstərəcəkdir.
Mən bir daha sizin hamınızı Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram. Əminəm ki, ECO-nun Bakı
zirvə görüĢü uğurlu olacaq və zirvənin nəticələri təĢkilatı daha da gücləndirəcəkdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
220
X X X
Zirvə toplantısının yekununda çıxıĢ edən Prezident Ġlham ƏLĠYEV dedi:
-Hörmətli nümayəndə heyətlərinin baĢçıları!
Hörmətli dostlar!
Mən sizin hamınızı bir daha Azərbaycanda salamlayıram və zirvə toplantısının nəticələrindən dərin
razılığımı bildirmək istəyirəm. Əminəm ki, Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının XII zirvə toplantısı təĢkilatımızın
çox vacib nailiyyətlərini xüsusi olaraq qeyd etdi. GiriĢ nitqimdə dediyim kimi, ECO-ya üzv olan yeddi dövlət
iyirmi ildir sürətlə inkiĢaf edən ölkəyə çevrilmiĢ və ümumi məqsədlərimizin həyata keçməsinə töhfə verir. Mən
fürsətdən istifadə edərək, təĢkilatımızı təsis edən dövlətlərə təĢəkkür etmək istəyirəm. Onların müdrikliyi,
yaradıcılıq baxıĢları təĢkilatımızı qarĢılıqlı inamın, qarĢılıqlı dəstəyin və fəal siyasi dialoqun olduğu bugünkü
vəziyyətə gətirib çıxarmıĢdır.
TəĢkilatımız əsasən iqtisadi gündəliyə üstünlük verir. Lakin bu gün dünyamız iqtisadi siyasəti geosiyasi
vəziyyətdən ayıra bilməyəcək dərəcədə mürəkkəbdir. Hamımız öz ölkələrimizi inkiĢaf etdirmək istəyirik. Üzv
ölkələr getdikcə regionda daha çox önəmli rol oynayırlar. Həmrəyliyimiz, ümumi səylərimiz, əlbəttə ki, bizi
yeni inkiĢafa, yeni uğurlara, xalqlarımızın rifahına gətirəcəkdir. Biz güclü iqtisadiyyat olmadan real müstəqilliyə
nail ola bilməyəcəyik. Möhkəm iqtisadi bünövrə, ciddi iqtisadi islahatlar olmadan XXI əsrdə insanlarımız üçün
yaxĢı yaĢayıĢ Ģəraiti yarada bilməyimiz çox çətin ola bilər. TəĢkilatımızın əsas məqsədlərindən biri
ölkələrimizdə olan iqtisadi inkiĢafı stimullaĢdırmaqdır. Çox böyük qürur hissi duyuruq ki, biz artıq ECO
Bankının üzvüyük. Bu maliyyə institutundan istifadə edərək biz ümumi inkiĢafımızda öz rolumuzu
oynayacağıq.
Azərbaycan üçün iqtisadi transformasiya artıq reallıqdır. Bu gün ölkəmiz çox güclü iqtisadi əsaslarla
inkiĢaf edən ölkədir. Özəl sektorun ümumi daxili məhsulda payı 80 faizdən artıqdır. Gələcək illərdə, əlbəttə,
iqtisadi islahatlarımız davam edəcəkdir. Üzv dövlətlərin dəstəyi inkiĢafımıza, təkmilləĢməyə, sürətlə irəli
getməyə daha yaxĢı kömək edəcəkdir. Hesab edirəm ki, bugünkü müzakirələr bizim ümumi kursumuza töhfə
verəcəkdir. Bu gün üzv ölkələr bir daha həmrəylik nümayiĢ etdirdilər. Dövlət və hökumət baĢçıları, nümayəndə
heyətlərinin rəhbərləri təĢkilatımızın gələcək inkiĢafı, regional məsələlərlə bağlı çox dəyərli fikirlər söylədilər,
dünya məsələlərinə, narahatlıq doğuran problemlərə toxundular. Mən çox Ģadam və nümayəndə heyətlərinin
baĢçılarına dünyada, regionda, ölkələrimizdə baĢ verən proseslərlə bağlı dəyərli fikirlərinə, ideyalarına görə
təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Çünki biz dünyanın bir hissəsiyik. Bizim birliyimiz nə qədər sıx olsa,
maraqlarımız da bir o qədər güclü Ģəkildə müdafiə olunacaqdır.
Bir daha üzv dövlətlərə iĢtirak etdiyimiz bütün beynəlxalq təĢkilatlarda Azərbaycana ümumi maraqlar,
ümumi etimad əsasında göstərdikləri dəstəyə görə təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Xalqlarımızın çox böyük
tarixi, zəngin mədəniyyəti, ənənələri vardır. Bu gün biz təĢkilatımızı dünyaya bir-birini dəstəkləyən, beynəlxalq
aləmdə siyasi iradə nümayiĢ etdirən, ümummilli maraqları müdafiə edən ölkələrin daxil olduğu bir təĢkilat kimi
təqdim edirik. ġübhəsiz, biz bir-birimizə birlikdə daha çox kömək edə bilərik, nəinki ayrı-ayrılıqda.
TəĢkilatımızın artıq böyük tarixi, ənənələri, dünya siyasi xəritəsində rolu vardır. Əminəm ki, növbəti illər
ərzində də biz hamımız ECO-nun gələcək inkiĢafına töhfələrimizi verəcəyik.
Növbəti illər ərzində Azərbaycan təĢkilatın sədri olaraq dəyərlərimizi daha çox təbliğ etmək,
tərəfdaĢlığımızı gücləndirmək və qarĢılıqlı ticarət səviyyəsini artırmaq məsələsində qurumun iĢinə töhfə vermək
üçün əlindən gələni edəcəkdir.
Hörmətli dostlar, bir daha sizi ölkəmizdə görməyə çox Ģadam. Ümidvaram ki, burada olduğunuz qısa
müddət sizin üçün çox xoĢ keçəcəkdir. Ümidvaram ki, sizinlə gələcəkdə də görüĢəcəyik. Beləliklə, zirvə
toplantısının gündəliyi sona çatdı. Ġcazənizlə, ECO-nun XII zirvə toplantısını bağlı elan edirəm.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-17 oktyabr. - №233. - S. 1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
221
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Bosniya və Herseqovinanın Rəyasət Heyətinin Sədri
Bakir Ġzetbeqoviç mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər
Bakı, 18 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 18-də sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Bosniya və Herseqovinanın Rəyasət Heyətinin Sədri Bakir
Ġzetbeqoviç mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
bəyanatı
Cənab Sədr!
Əziz qonaqlar, xanımlar və cənablar!
Bosniya və Herseqovinadan olan dostlarımızı, cənab Sədrin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətini
Azərbaycanda salamlamaqdan Ģadam. Bu, tarixi səfərdir. Bu, bizim münasibətlərimizin tarixində ilk yüksək
səviyyəli səfərdir. Əlaqələrimizin böyük potensialı, böyük gələcəyi vardır. Ümid edirəm ki, səfər ikitərəfli
münasibətlərin inkiĢafında mühüm mərhələ olacaqdır. Həmçinin əməkdaĢlığımızın tarixi kökləri vardır. Qırx il
əvvəl Sarayevo ilə Bakı arasında saziĢ imzalandı və onlar qardaĢlaĢmıĢ Ģəhərlər oldu. DüĢünürəm ki, biz hazırda
bu tarixi əlaqələri bərpa edirik. Əlbəttə ki, yeni mərhələdə - iki müstəqil dövlət səviyyəsində.
Bu gün biz ikitərəfli gündəliyimizdə olan məsələlərə dair geniĢ müzakirə apardıq. ġübhəsiz ki, siyasi
dialoq geniĢlənir. Biz Bosniya və Herseqovinaya BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilməyimizlə bağlı
göstərdiyi dəstəyə görə minnətdarıq. Biz də öz tərəfimizdən Sizin ölkənizi beynəlxalq təĢkilatlarda, beynəlxalq
forumlarda dəstəkləyirik.
Eyni zamanda, biz iqtisadi əməkdaĢlığın perspektivlərini də geniĢ müzakirə etdik. Tamamilə əminik ki,
əməkdaĢlığımızın bu sahəsinin çox parlaq gələcəyi vardır. Çünki biz indi iqtisadi sahədə daha fəal iĢləyəcəyik
və iĢgüzar dairələrin qarĢılıqlı fəaliyyətini və sərmayə imkanlarını tam həcmdə müəyyən edəcəyik. Əminəm ki,
bizim icra etdiyimiz birgə layihələr xalqlarımızın və ölkələrimizin rifahına xidmət edəcəkdir. Azərbaycan
ölkədən kənarda da çox fəal sərmayələr yatırır. Dost ölkələrə sərmayə qoyuluĢları, Ģübhəsiz, yüksək
dəyərləndirilir. Buna görə də, düĢünürəm ki, bu səfər iqtisadi əlaqələrin inkiĢafına yeni təkan verəcəkdir. Biz
bir-birimizi daha da yaxĢı tanıyacağıq. Biz indi elə bir dövrdəyik ki, bir-birimizi kəĢf edirik.
Bu gün, həmçinin regional vəziyyəti müzakirə etdik. Əlbəttə ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqiĢəsinin həlli bizim üçün əsas məsələdir. Uzun illərdir ki, bizim ölkə Ermənistanın iĢğalından
əziyyət çəkir. Bu, bir milyon azərbaycanlının doğma torpaqlarından sürgün edilməsi ilə nəticələnib. Biz etnik
təmizləmə, iĢğal ilə üzləĢdik. Ġyirmi ildən artıqdır ki, Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan ərazisinin 20
faizi ermənilərin iĢğalı altındadır. Beynəlxalq təĢkilatlar, o cümlədən BMT Təhlükəsizlik ġurası və BaĢ Məclisi
erməni hərbi birləĢmələrinin Azərbaycan torpaqlarından qeyd-Ģərtsiz və təxirə salınmadan çıxarılması ilə bağlı
bir çox qətnamə qəbul edib. Təəssüf ki, bu qətnamələr hələ də icra olunmur. Bu münaqiĢənin beynəlxalq hüquq
və ərazi bütövlüyü çərçivəsində tez bir zamanda həlli bütün ölkələr üçün əlveriĢli olacaqdır.
Bizim ölkələrin bir çox oxĢarlıqları vardır. Hər iki ölkə baĢqa bir dövlətin tərkibində yaĢayıb.
Müstəqilliyimizin əldə edilməsi bir sıra ciddi çağırıĢlar, problemlər və ölkələrimizə qarĢı təcavüz ilə müĢayiət
olunub. Biz təcavüz, iĢğal və dağıntılardan əziyyət çəkmiĢik. Bu, həmçinin bizi birləĢdirən cəhətdir. Həm
keçmiĢin xoĢ xatirələri, həm də 20 il əvvəl baĢ verənlər bizi birləĢdirir. Buna görə də biz bir-birimizi çox yaxĢı
baĢa düĢürük. Biz bir-birimizin problemlərini baĢa düĢürük, bir-birimizin ağrısını duyuruq. Ölkələrimiz arasında
fəal əməkdaĢlıq vətəndaĢ cəmiyyətlərimizdən gələn təbii çağırıĢdır. Qeyd etdiyim kimi, biz bir-birimizi yenidən
kəĢf etməkdəyik. Əminəm ki, biz regional əməkdaĢlığın nümunəsi olacaq tərəfdaĢlıq quracağıq.
Bu gün Xəzər və Balkan regionları bir-birinə daha da yaxınlaĢmaqdadır. Biz yeni infrastruktur layihələri, yeni
boru kəmərləri, regionları bir-birinə daha da sıx bağlayacaq dəmir yolu layihələri gercəkləĢdiririk. Azərbaycan
bu regional əməkdaĢlığın inkiĢafında çox maraqlıdır.
Bu gün biz cənab Sədr ilə enerji, xüsusən də təbii qaz sahəsində əməkdaĢlığın imkanlarını müzakirə
etdik. Azərbaycanın böyük ehtiyatları və potensialı vardır. Biz mühüm boru kəmərləri layihələri icra edirik. Bir
sözlə, əminəm ki, Bosniya və Herseqovina Sədrinin səfəri əlaqələrimizin tarixində ən mühüm səhifələrdən biri
olacaq, əməkdaĢlıq üçün yeni imkanlar açacaqdır. Nəticədə bizim ölkələr daha da yaxın olacaq və gələcəkdə biz
mühüm iĢlər görəcəyik. Bir daha, cənab Sədr, Azərbaycana “XoĢ gəlmisiniz!” deyirəm. Sizə ölkəmizdə
vaxtınızı xoĢ keçirməyinizi arzu edirəm.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-19 oktyabr. - №235. - S. 2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
222
Beyləqanda Aran və Yuxarı Qarabağ bölgələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlarla görüĢ keçirilmiĢdir
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev görüĢdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 30 oktyabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, oktyabrın 28-də Beyləqanda Aran və Yuxarı
Qarabağ bölgələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlarla görüĢ keçirilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev görüĢdə iĢtirak etmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı görüĢdə giriĢ nitqi söylədi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
giriĢ nitqi
- Həm Bakıda, həm bölgələrdə sahibkarlarla görüĢlərim mütəmadi xarakter daĢıyır. Bugünkü görüĢ də
bölgənin sahibkarları ilə keçirilir. Əminəm ki, müzakirə ediləcək məsələlər bu bölgənin biznes mühitinin
yaxĢılaĢdırılmasına öz töhfəsini verəcək və biz istədiyimizə nail olacağıq.
Son illərdə Azərbaycanın regionlarında böyük quruculuq iĢləri aparılır. Ġki Dövlət proqramı qəbul
edilmiĢdir. 2004-2008-ci illəri və 2009-2013-cü illəri əhatə edən Dövlət proqramları uğurla icra edilir. Böyük
həcmdə investisiyalar qoyulmuĢdur və bu proses davam etdirilir. 2004-cü ildən bu günə qədər 90 milyard
dollardan çox vəsait qoyulmuĢdur. Təkcə bu ilin doqquz ayında bu məbləğ 16 milyard dollara çatmıĢdır. Bu,
çox böyük rəqəmdir. Nəzərə alsaq ki, son illər ərzində hər il təxminən eyni məbləğdə investisiya qoyulur,
təsəvvür etmək çətin deyil ki, bu, nə qədər böyük əhəmiyyətə malik olan məsələdir.
Regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramı hesab edirəm ki, son illər ərzində ölkəmizi
hərtərəfli inkiĢaf etdirən əsas alət olmuĢdur. Bu proqram qəbul olunanda hədəflər də müəyyən edilmiĢdi və
hədəflər müxtəlif istiqamətləri əhatə edirdi. Ancaq bir sözlə demək mümkündür ki, əsas hədəf ölkə
iqtisadiyyatını Ģaxələndirmək idi və neft-qaz amilindən asılılığı azaltmaq məqsədləri daĢıyırdı. Hesab edirəm ki,
biz bu hədəflərə çatmıĢıq, bütün bölgələrdə quruculuq, abadlıq, infrastruktur iĢləri aparılır. Bölgələrlə Ģəhərlər
arasında, yəni paytaxt arasında fərq azalır. Bu gözəl nəticələri biz gündəlik həyatda, statistik göstəricilərdə də
müĢahidə edirik.
Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə 900 milyon manatdan çox vəsait ayrılmıĢdır. Təkcə bu il
bu məbləğ 200 milyon manatdır. Gələn il 300 milyon manat olacaqdır. Bu, bölgələrin inkiĢafına verilən ən
böyük töhfələrdən biridir. Çünki hər bir layihə ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsinə xidmət göstərir. Hər bir
layihə iqtisadiyyatımızın real sektoruna qoyulan investisiyalardır. Bu investisiyaların mahiyyəti ondan ibarətdir
ki, investisiyalar ilk növbədə dövlət siyasətinə uyğun Ģəkildə qoyulur, digər tərəfdən dövlətlə özəl sektor
arasında yeni, çox sağlam münasibətlər formalaĢır. Çünki Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə həyata
keçirilən layihələrin demək olar ki, hamısı həm dövlətin, həm özəl sektorun kapitalı hesabına həyata keçirilir.
Verilən güzəĢtli kreditlər və eyni zamanda, sahibkarların öz vəsaiti artıq bu tərəfdaĢlığı möhkəmləndirir.
Hesab edirəm ki, bizim təcrübəmiz dünya miqyasında çox dəyərlidir, çox uğurludur. Bu təcrübə onu göstərir ki,
dövlətlə özəl sektor arasında birlik var və mən dəfələrlə qeyd etmiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki, ölkənin
gələcək inkiĢafı sahibkarlığın uğurlu inkiĢafından asılı olacaqdır. Əlbəttə, bizim böyük enerji resurslarımız
vardır və biz bu resurslardan səmərəli Ģəkildə istifadə edirik. Yenə də deyə bilərəm ki, dünya miqyasında ən
səmərəli üsul və yanaĢma məhz Azərbaycandadır. Bizim təcrübəmiz öyrənilir. Xarici tərəfdaĢlarla enerji
sahəsində əməkdaĢlığımız nümunəvi xarakter daĢıyır. Çünki bir tərəfdən biz investorların investisiyalarını
lazımi Ģəraitdə, lazımi səviyyədə qoruyuruq. Digər tərəfdən, dövlət maraqlarını maksimum dərəcədə müdafiə
edirik. Bu sahədə əldə edilmiĢ təcrübə əlbəttə ki, baĢqa sahələrdə də tətbiq edilir. Son illər ərzində
Azərbaycanda qoyulan böyük həcmdə xarici sərmayələr daxili biznes mühitini də böyük dərəcədə
yaxĢılaĢdırmıĢdır.
Xarici sərmayələr nəticəsində icra edilən kontraktlarda iĢtirak etmiĢ Ģirkətlər gücləndi, böyüdü, öz
vəsaitini əldə etdilər və öz növbəsində ölkəmizin qeyri-neft sektorunun inkiĢafına maliyyə dəstəyini göstərmiĢ
oldular. Yəni, bu, vacib məsələlərdən biridir və gələcəkdə vacib məsələ kimi qalacaqdır. Ancaq bununla
bərabər, qeyri-neft sektorunun inkiĢafı bizim üçün prioritetdir və regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət
proqramlarının qəbul olunması və icra edilməsi məhz bu məqsədi daĢıyır. Deyə bilərəm ki, bu ilin statistik
göstəriciləri bir daha nümayiĢ etdirir ki, biz bu sahədə böyük uğurlara nail ola bilmiĢik. Doqquz ayda qeyri-neft
sektorumuz 10 faizdən çox artmıĢdır. Qeyri-neft sənayemiz 7 faizdən çox artmıĢdır. Beləliklə, ölkə
iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi prosesi davam etdirilir.
Kreditlərin verilməsi və dövlət tərəfindən layihələrin icrasına nəzarətin gücləndirilməsi öz müsbət
rolunu oynayır. Eyni zamanda, Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi tərəfindən hazırlanmıĢ müxtəlif layihələr üzrə biznes
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
223
planlar əlbəttə ki, sahibkarların iĢini də asanlaĢdırır. Çünki sahibkarlıqla məĢğul olmaq üçün təkcə ilkin kapital
kifayət etməz. Eyni zamanda, düĢünülmüĢ, sınaqdan keçmiĢ və beynəlxalq təcrübəyə əsaslanan biznes plan da
lazımdır. Dövlətimiz bu sahədə sahibkarlara öz yardımını əsirgəmir. Həm güzəĢtli kreditlər, eyni zamanda,
müxtəlif layihələrin uğurla icra edilməsi üçün tövsiyələrini verir, inkiĢaf etdiriləcək istiqamətləri müəyyən edir.
Eyni zamanda, sahibkarlara göstərilən dövlət dəstəyi və Prezident tərəfindən göstərilən dəstək əlbəttə ki,
sahibkarları həm ruhlandırır, həm də onlar üçün yeni gözəl Ģərait yaradır.
Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bölgə sahibkarlarının uğurlu fəaliyyəti üçün yerli icra orqanlarına da
mütəmadi qaydada göstəriĢlər verilir ki, sahibkarların fəaliyyətini dəstəkləsinlər, onların fəaliyyətini
gücləndirsinlər və onlar üçün bütün lazımi Ģəraiti yaratsınlar. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, ölkə
iqtisadiyyatının gələcək inkiĢafı sahibkarlığın inkiĢafından bilavasitə asılıdır.
Biz gələcək illər üçün yeni proqramlar hazırlayırıq. Bu da təbiidir. Çünki həyat yerində durmur. Deyə
bilərəm ki, 2004-2013-cü illəri əhatə edən iki Dövlət Proqramının uğurlu icrası nəticəsində bölgələrdə mövcud
olan əsas infrastruktur layihələri baĢa çatacaqdır. Bu layihələrin böyük əksəriyyəti artıq baĢa çatmıĢdır. Əvvəlki
illərdə müxtəlif sahələr üzrə mövcud olan problemlər artıq yoxdur. Bu problemlər artıq aradan qaldırılıb.
Vaxtilə elektrik enerjisi ilə təchizat narahatlıq yaradırdı. Artıq bu problem aradan qaldırılmıĢdır və beləliklə
sahibkarların fəaliyyəti, yeni müəssisələrin yaradılması üçün gözəl Ģərait vardır.
Yollarla bağlı problemlər öz həllini tapmaqdadır. Bütün magistral yollarda əsaslı təmir iĢləri davam
etdirilir, yaxud da ki, baĢa çatmıĢdır. ġəhərlərarası yollar təmir edilir. Biz indi kənd yollarının tikintisinə ciddi
Ģəkildə baĢlamıĢıq. Gələn illər ərzində bu proses davam etdiriləcəkdir.
QazlaĢdırma ilə bağlı məsələlər, kənd təsərrüfatı texnikasının çatıĢmazlığı sahibkarlığı əngəlləyən ən
böyük məsələ idi. Vaxtilə “Aqrolizinq”, “Aqroservis” dövlət Ģirkətlərinin yaradılması bu istiqamətdə atılan çox
önəmli addım idi. Dövlət öz tərəfindən texnikanı alır və lizinq Ģərtləri ilə sahibkarlara icarəyə verir. Yəni, bu
problemi də dövlət öz üzərinə götürmüĢdür. Eyni zamanda, kənd təsərrüfatında fəaliyyət göstərən sahibkarlar
torpaq vergisindən baĢqa bütün vergilərdən azaddırlar və onlara lazımi səviyyədə subsidiyalar verilir - həm
yanacaq, həm gübrə, güzəĢtli kreditlər. Dövlət dəstəyi, infrastruktur layihələrinin dövlət tərəfindən icra edilməsi
prosesi bu gözəl Ģəraiti yaradır. Sahibkarlar da öz növbəsində bu imkanlardan səmərəli Ģəkildə istifadə
etməlidirlər. Onların biznes fəaliyyəti geniĢləndirilməlidir. Ġlk növbədə, bu, onların özlərinə lazımdır. Eyni
zamanda, dövlətə, xalqa lazımdır. Çünki son illər ərzində regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət
proqramlarının icrası nəticəsində ölkəmizdə bir milyon yüz min yeni iĢ yeri açılmıĢdır ki, onların mütləq
əksəriyyəti bölgələrdə açılan iĢ yerləridir.
Beləliklə, iĢsizlik probleminin aradan qaldırılması istiqamətində çox böyük addım atılmıĢdır. Bu gün
Azərbaycanda iĢsizlərin sayı 5,3 faizdir. Dünya miqyasında bu, ən aĢağı göstəricilərdən biridir. ĠnkiĢaf etmiĢ
ölkələrin bəzilərində iĢsizliyin səviyyəsi 25 faizə çatmıĢdır. ĠĢsizlik kimi böyük bəlanı aradan qaldırmaq,
insanlara yeni Ģərait yaratmaq, yəni, iĢlə təmin etmək siyasəti deyə bilərəm ki, uğurla nəticələndi. ĠĢsizliyin
aradan qaldırılması bilavasitə yoxsulluğun azaldılmasına da xidmət göstərir. Bu sahədə də deyə bilərəm ki,
tarixi nailiyyətlər əldə edilibdir. On ildən az bir müddətdə yoxsulluğun səviyyəsi 5 dəfə aĢağı düĢmüĢdür,
hazırda 7 faizdən bir qədər çoxdur. Əminəm ki, görüləcək tədbirlər nəticəsində biz yoxsulluq kimi böyük bəlanı
ümumiyyətlə aradan götürəcəyik. ĠĢləmək istəyən hər bir insan iĢlə təmin edilməlidir. Əlbəttə, yeni iĢ yerlərinin
açılması bundan sonra yalnız sahibkarlığın inkiĢafı hesabına mümkün olacaqdır. Çünki dövlət qurumlarında
artıq bütün struktur islahatları demək olar ki, baĢa çatmıĢdır və dövlət sahəsində yeni iĢ yerlərinin açılması o
qədər də geniĢ vüsət ala bilməz, buna ehtiyac da yoxdur. Yəni, əsas iĢ yerləri özəl sektorda yaranacaqdır.
Nəzərə almalıyıq ki, Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət çox müsbətdir. Bəzi baĢqa ölkələrdən fərqli olaraq,
əhalimizin sayı artır, bu da çox müsbət haldır. Daha da sürətlə artmalıdır. Bu, öz növbəsində onu göstərir ki,
gələcəkdə iĢ yerlərinin açılması prosesi davam etdirilməlidir. Yenə də deyirəm, dövlət bu istiqamətdə öz
səylərini göstərəcəkdir. Gələcəkdə sahibkarların fəaliyyəti üçün bütün lazımi tədbirlər görüləcəkdir. Bayaq qeyd
etdiyim kimi, gələn il Sahibkarlığa Dəstək Fondunun xətti ilə 300 milyon manat kreditin verilməsi rekord
həddir. Bu günə qədər heç vaxt bu məbləğdə vəsait ayrılmamıĢdır. Hesab edirəm ki, növbəti bir neçə il ərzində
biz bu xətti saxlamalıyıq ki, 4-5 ildən sonra artıq verilən kreditlərin qaytarılması hesabına yeni sahibkarlara yeni
kreditlərin verilməsi mümkün olsun.
Sahibkarlığın inkiĢafı həm bölgələrdə, həm Ģəhərlərdə gedir. Ölkəmizin sənaye potensialının
gücləndirilməsi sahəsində böyük iĢlər görülür, böyük planlarımız vardır. Artıq bu planlar həyata keçirilir. Yeni
texnologiya parklarının yaradılması, yeni stimullaĢdırma tədbirlərinin görülməsi prosesi baĢlamıĢdır. Yaxın
gələcəkdə ölkə sənayesinin uğurlu və sürətli inkiĢafını daha da gücləndirmək üçün yeni stimullaĢdırıcı tədbirlər
nəzərdə tutulubdur. Yaxın gələcəkdə ictimaiyyət bu məsələlərlə bağlı məlumat əldə edəcəkdir. Biz sözlə, demək
istəyirəm ki, sahibkarlığın inkiĢafı dövlət siyasətidir və dövlət siyasəti kimi qalacaqdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
224
Sahibkarlar üçün Azərbaycanda analoqu olmayan Ģərait yaradılmıĢdır. Həm dövlət dəstəyi, maliyyə
dəstəyi, texniki və intellektual dəstək göstərilir. Sahibkarlar da sadəcə olaraq, bir daha demək istəyirəm ki, bu
imkanlardan səmərəli Ģəkildə istifadə etməlidirlər.
Kənd təsərrüfatı ilə bağlı qarĢımızda duran, sahibkarların qarĢısında duran əsas məsələ ərzaq
təhlükəsizliyimizi tam Ģəkildə daxili resurslar hesabına təmin etməkdir. Mən bu hədəfi bir neçə il əvvəl qarĢıya
qoymuĢdum. O vaxt özümüzü təminetmə əmsalı çox aĢağı səviyyədə idi. Ancaq biz həmiĢə qarĢımıza böyük
hədəflər, məqsədlər qoyuruq. Çünki uğura nail olmaq üçün baĢqa cür imkan olmayacaqdır.
Bir neçə il bundan əvvəl məsələ qoyuldu ki, biz ərzaq təhlükəsizliyimizi daxili imkanlarımız hesabına
təmin etməliyik. Deyə bilərəm ki, bu istiqamətlər üzrə böyük uğurlu yol keçmiĢik. Demək olar ki, hazırda əsas
ərzaq məhsulları Azərbaycanda 100 faiz istehsal olunur. O məhsullar ki, hələ idxalla bağlıdır, yəni, idxaldan
asılılığımız var, əminəm ki, yaxın gələcəkdə bu asılılıq da aradan qaldırılacaqdır, xüsusilə taxılçılıq sahəsində.
Bildiyiniz kimi, ilkin böyük fermer təsərrüfatlarının yaradılması layihələri bu bölgədə həyata keçirilir. Ağcabədi
və Beyləqan rayonlarında iri fermer taxılçılıq təsərrüfatları fəaliyyətə baĢlamıĢdır. Biz bu layihələrə böyük
ümidlərlə yanaĢırıq. Çünki bu layihələr pilot layihələrdir. Baxmayaraq ki, bu layihələr 5 min hektarı əhatə edir,
böyük layihələrdir, ancaq birinci təcrübədir. Bu təcrübənin uğurlu nəticələri, əlbəttə, hesab edirəm ki, bu
istiqamətdə atılacaq yeni addımlara gətirib çıxaracaqdır. Mən əminəm ki, təcrübə uğurlu olacaqdır. Gələn il biz
bu təcrübənin ilkin nəticələrini görəcəyik. Həm məhsuldarlıq böyük dərəcədə artmalıdır, bəlkə də orta
məhsuldarlıqdan iki dəfə çox olmalıdır. Eyni zamanda, yeni əkin sahələrinin dövriyyəyə buraxılması da ərzaq
təhlükəsizliyinin təmin edilməsində öz rolunu oynayacaqdır.
Dövlət siyasətinin icrası nəticəsində sahibkarlar üçün yeni imkanlar yaranır. Bu imkanları dövlət
yaradır, dövlət siyasəti yaradır. Bu seçilmiĢ istiqamətlər üzrə dövlət bütün səylərini səfərbər edir. Böyük fermer
təsərrüfatlarının yaradılması üçün texnika, suvarma sistemi, gübrələr, güzəĢtli Ģərtlərlə verilən kreditlər lazımdır.
Bütün bunları dövlət öz üzərinə götürür. Yəni, bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycanda sahibkarlar üçün
yaradılan Ģəraiti heç bir baĢqa ölkədə görmək mümkün deyildir. Sahibkarlar da birinci növbədə bundan istifadə
etməlidirlər, bunu qiymətləndirməlidirlər. Eyni zamanda, sahibkarlar sosial məsuliyyəti də dərk etməlidirlər və
hiss etməlidirlər.
Mən çox Ģadam ki, sahibkarlarımız bölgələrdə müxtəlif sosial layihələrdə iĢtirak edirlər. Bəziləri
məktəb tikintisi, bəziləri məktəb təmiri, bəziləri isə digər xeyriyyə iĢləri ilə məĢğuldurlar. Mən bunu
alqıĢlayıram. Hesab edirəm ki, dövlət tərəfindən sahibkarlara verilən güzəĢtlər, maliyyə dəstəyi və yaradılan
Ģərait onların bu iĢlərdə daha da fəal olmalarını təmin edəcəkdir. Bu gün isə biz bu bölgənin müxtəlif layihələri
haqqında danıĢacağıq.
X X X
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
225
Prezident Ġlham Əliyevin
yekun nitqi
- Biz bu yaxınlarda Nazirlər Kabinetinin toplantısında ölkəmizin 9 aylıq sosial-iqtisadi inkiĢafının
yekunlarını müzakirə etmiĢik. Bir daha deyə bilərəm ki, bu yekunlar çox gözəldir, ümidvericidir və əslində
gördüyümüz iĢləri tamamilə əks etdirir. Çünki hər bir statistik göstəricinin arxasında görülən iĢlər və
düĢünülmüĢ siyasət dayanır. Təsadüfi deyil ki, son illərdə, xüsusilə son iki il ərzində qeyri-neft sektoru daha da
sürətlə inkiĢaf etməyə baĢlamıĢdır. Bu, təsadüfi deyil, təbiidir. Çünki qeyri-neft sektorunun inkiĢafı üçün
müəyyən qədər vaxt lazım idi. Biz 2004-cü ildə birinci regional proqramı qəbul etdikdə məhz bu reallıqları
nəzərə alırdıq və bilirdik ki, niyyətimizi ifadə etmək, konkret layihələrə çevirmək üçün vaxt lazımdır. Biz çox
fəal iĢləmiĢik və düĢünülmüĢ iqtisadi islahatlar artıq öz gözəl nəticələrini verməkdədir.
Biz indi ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərini uğurla həll edirik. Baxmayaraq ki, heç bir dövrdə Azərbaycan
özünü əsas ərzaq məhsulları ilə təmin edə bilmirdi. Sovet dövründə vahid xalq təsərrüfatı kompleksi mövcud idi
və Azərbaycan əsas ərzaq məhsullarını baĢqa respublikalardan idxal edirdi. Biz üzüm, pambıq, meyvə, tərəvəz
məhsullarını ixrac edirdik. Ancaq ət, yağ, süd, quĢ əti, buğda – bütün bu məhsulları baĢqa respublikalardan
gətirirdik. Bugünkü vəziyyət onu göstərir ki, biz özümüzü əsas ərzaq məhsulları ilə ya tam Ģəkildə təmin
etmiĢik, ya da ki, bu məqsədə böyük dərəcədə yaxınlaĢmıĢıq. Ətlə bağlı məsələlər öz həllini tapmıĢdır və biz
özümüzü ətlə təxminən 100 faiz səviyyəsində təmin edirik. Gələcəkdə heyvandarlığın inkiĢafı nəticəsində bizdə
ixrac imkanı da yaranacaqdır.
Biz ixrac haqqında da geniĢ mənada fikirləĢməliyik. Biz ənənəvi ixrac məhsullarının həcmini
artırmaqla, eyni zamanda, əvvəlki illərdə idxal edilən malların gələcəkdə ixracı haqqında düĢünürük və bu
barədə müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Artıq burada deyildi, biz yaxın illərdə özümüzü quĢ əti ilə tam Ģəkildə
təmin edəcəyik. Bu da düĢünülmüĢ siyasət nəticəsində mümkün olmuĢdur. Çünki biz statistik göstəriciləri təhlil
edərkən görürdük ki, özümüzü quĢ əti ilə heç də yarıya qədər təmin edə bilmirik. Bu məqsədlə sahibkarlığın
inkiĢafı üçün kreditlərin verilməsi məhz bu istiqamətə yönəlmiĢdir. Hazırda icra olunan və gələcəkdə icra
ediləcək layihələr bu imkanı bizə yaradacaqdır. Yəni, biz özümüzü yüz faiz quĢ əti ilə təmin edəcəyik.
Biz heç vaxt özümüzü süd və süd məmulatları ilə təmin edə bilməmiĢdik. Bu gün də özümüzü təqribən 70 faiz
səviyyəsində təmin edirik. Ancaq əminəm ki, 1-2 ilə biz özümüzü bu məhsul üzrə də yüz faiz təmin edəcəyik.
Bildiyiniz kimi, bir neçə ildir ki, Azərbaycana cins mal-qara gətirilir. Bu da dövlət təĢəbbüsü idi. Buna böyük
ehtiyac var idi. Artıq bir neçə ildir ki, cins mal-qara gətirilir və beləliklə, bu, südçülüyün və heyvandarlığın
inkiĢafı üçün böyük bir dəstək olacaqdır. Mən çox Ģadam ki, dövlət tərəfindən göstərilən təĢəbbüsə sahibkarlar
da qoĢulmuĢlar. Artıq bir neçə yerdə, bir neçə rayonda sırf sahibkarların öz vəsaiti hesabına böyük fermalar,
heyvandarlıq kompleksləri tikilir və bu proses geniĢ vüsət almıĢdır. Eyni zamanda, bir neçə il bundan əvvəl
kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlı məsələləri təhlil edərkən gördük ki, məhsulların saxlanılması üçün bizdə
kifayət qədər Ģərait yoxdur. Yəni, nəinki müasir Ģərait, ümumiyyətlə Ģərait yoxdur. Beləliklə, soyuducu
anbarların tikintisinə qərar verildi və biz bu problemi qısa müddət ərzində həll etdik. Bu, həm sahibkarlığın
inkiĢafına verilən böyük dəstəkdir, eyni zamanda, qiymətlərin tənzimlənməsi üçün vacib olan vasitədir. Yəni,
deyə bilərəm ki, biz əsas problemləri 2 ilə aradan qaldırdıq. Amma kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının
artımını nəzərə alaraq, əlbəttə ki, soyuducu anbarların tikintisi davam etdirilməlidir. Həmçinin taxıl anbarlarının
tikintisi davam etdirilir və taxıl istehsalının, ərzaq buğdasının istehsalının artırılmasını nəzərə alaraq, yaxın
illərdə biz bu istiqamətə əlavə vəsaitin ayrılmasına da əlbəttə ki, baxacağıq.
Yəni, biz öz iqtisadi imkanlarımızla, öz gücümüzə yaradılan iqtisadi imkanlardan çox səmərəli Ģəkildə
istifadə edirik. Ġlk növbədə, ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi istiqamətində vəsaitlər yönəldilir. Eyni
zamanda, biz sosial məsələlərin həllinə də lazımi səviyyədə vəsait ayırırıq. Ġldən-ilə maaĢlar, pensiyalar artır.
Sovet vaxtından qalan əmanətlərə kompensasiya verilməsi prosesi baĢlamıĢdır və MDB məkanında ən qısa
müddət ərzində, yəni 2 ilə bu əmanətlər ən yüksək əmsalla qaytarılacaqdır.
Ölkə iqtisadiyyatı artıq dünya miqyasında rəqabət qabiliyyətli iqtisadiyyatlar arasındadır. YaxĢı
xatırlayıram ki, neft strategiyamızın ilkin illərində bəzi xarici təhlilçilər, müĢahidəçilər belə fərziyyələr irəli
sürürdülər ki, Azərbaycan neftdən asılı ölkəyə çevriləcəkdir, Azərbaycanda “holland sindromu” olacaqdır, yəni
iqtisadiyyat birtərəfli inkiĢaf edəcəkdir. Mən çox Ģadam ki, artıq bu söhbətlərdən əsər-əlamət qalmayıbdır.
Çünki bizim düĢünülmüĢ iqtisadi siyasətimiz artıq bütün dünyaya Azərbaycanın imkanlarını təqdim etdi. Davos
Ġqtisadi Forumunun hesablamalarına əsasən, - bu da dünya miqyasında ən mötəbər iqtisadi qurumlardan biridir,
– Azərbaycan iqtisadiyyatı rəqabət qabiliyyətliliyinə görə 46-cı yerdə, MDB məkanında birinci yerdədir. Bu,
real iqtisadi islahatların nəticəsidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
226
Ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi, sadəcə olaraq, bir xoĢ niyyət deyil, bu, artıq reallıqdır. Gələcək
illərlə bağlı bizim çox konkret, dəqiq düĢünülmüĢ konsepsiyamız, strategiyamız və konkret layihələrimiz vardır.
Hazırda yaranmaqda olan yeni, böyük sənaye mərkəzləri, böyük sənaye müəssisələri, texnologiya parkları artıq
bir neçə ildən sonra Azərbaycanın sənaye potensialını yüksək dərəcədə artıracaq və bundan sonrakı illərdə
iqtisadiyyatımız qeyri-neft sektorunun hesabına inkiĢaf etməlidir.
Bu Ģəraiti biz yaratdıq, yenə də deyirəm, düĢünülmüĢ iqtisadi siyasət nəticəsində. Bizim xarici dövlət
borcumuz ümumi daxili məhsulun təqribən 7-8 faizini təĢkil edir. Ġndi böhran içində olan ölkələrdə bu rəqəm
120-150 faizdir. Böhrana o qədər də çox məruz qalmayan inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə bu rəqəm 70-80 faizdir. Bizdə
cəmi 7-8 faizdir. Nəyə görə? Çünki biz lazım olmayan borcları götürmədik, populist vədləri icra etmək üçün,
necə deyərlər, borclanmadıq. Biz hər Ģeyi düĢünülmüĢ Ģəkildə edirik və elə edirik ki, gələcək nəsillər də bu
borcların qaytarılması ilə məĢğul olmasınlar. Ümumiyyətlə, mən hesab edirəm ki, yaxın gələcəkdə biz xarici
dövlət borcunu daha da aĢağı salmalıyıq, baxmayaraq ki, bu borcun böyük hissəsi beynəlxalq maliyyə
qurumlarının vəsaiti hesabına formalaĢmıĢdır. Bu vəsaitlər uzunmüddətli və aĢağı faizlə verilmiĢ vəsaitlərdir.
Yəni, bunları belə tələm-tələsik qaytarmağa o qədər də böyük ehtiyac yoxdur. Ancaq bununla bərabər, hesab
edirəm ki, növbəti illərdə dövlət xarici borcumuz daha da aĢağı düĢməlidir ki, biz bu problemi tamamilə aradan
götürək.
Bizim bütün statistik göstəricilərimiz ən yüksək səviyyədədir. Böhranlı illərdə, bir neçə il bundan əvvəl
baxmayaraq ki, neftin qiyməti kəskin Ģəkildə aĢağı düĢmüĢdü, Azərbaycan əhalisi bunu hiss etməmiĢdir. Yəni,
biz hansısa obyektiv səbəbləri gətirərək, nə manatın məzənnəsini aĢağı saldıq, nə qiymətlərin ĢiĢirdilməsinə
imkan verdik. Nəyə görə? Çünki bizim siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaĢıdır. Ġqtisadi islahatların
aparılması, ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi siyasətimizin təməlində də insan amili vardır. Ona görə, biz
təhlillər apararkən həmiĢə sosial və iqtisadi inkiĢafın yekunlarını təhlil edirik. Çünki bu iki məfhum ayrılmazdır.
Ancaq güclü sosial siyasət aparmaq üçün güclü iqtisadiyyat lazımdır. Ġqtisadiyyatımız güclüdür. Onun özəlliyi
və üstünlüyü ondan ibarətdir ki, iqtisadiyyatımız heç kimdən asılı deyildir. Biz heç bir xarici qurum qarĢısında,
necə deyərlər, borclu deyilik. Öz siyasətimizi özümüz aparırıq, o cümlədən siyasi müstəvidə və iqtisadi sahədə.
Yenə də deyirəm, borcun səviyyəsi o qədər aĢağıdır ki, ümumiyyətlə, biz bu barədə heç fikirləĢməyə bilərik və
öz iqtisadi imkanlarımızı böyük dərəcədə artırırıq. Bu gün bölgə sahibkarları ilə keçirilən bu müĢavirədə mən
bir daha vurğulamaq istəyirəm ki, əsas məqsədə çatmaq üçün bizə bir neçə il vaxt lazımdır ki, ərzaq
təhlükəsizliyimizi tamamilə təmin edək və gələcəkdə ixrac potensialımızı gücləndirək. Biz bu məsələlərlə
əlaqədar strategiyamızı artıq indidən müəyyən etməliyik. Mən əminəm ki, bir neçə ildən sonra əsas ərzaq
məhsullarının istehsalı bizdə böyük ixrac potensialı da yaradacaqdır.
Biz ixrac bazarlarına daha da böyük həcmdə çıxmalıyıq. Yeni bazarları aramalıyıq, araĢdırmalıyıq,
çıxmalıyıq ki, ixracın olmaması, yaxud da ki, məhdud olması bizim kənd təsərrüfatının ümumi inkiĢafını
əngəlləməsin. Çünki əgər, ixrac imkanlarımız olmasa və daxili bazar tamamilə təmin edilsə, o zaman kənd
təsərrüfatının inkiĢafında müəyyən durğunluq yarana bilər. Yəni, biz qabaqcadan bütün tədbirləri görməliyik ki,
kənd təsərrüfatının inkiĢafı daha da geniĢ vüsət alsın. Onu da qeyd etməliyəm ki, mən bir neçə il bundan əvvəl,
bu il və bu günlərdə görülən, gələn illərdə görüləcək tədbirlər nəticəsində kənd təsərrüfatının daha da sürətli
inkiĢafını gözləyirəm, bunu görürəm. Bu ilin 9 ayında kənd təsərrüfatı 6 faizdən çox artmıĢdır. Görülən tədbirlər
nəticəsində və bu gün sahibkarların çıxıĢlarında yeni layihələr haqqında verilən məlumat kənd təsərrüfatının
inkiĢafını daha da sürətləndirəcəkdir. Biz, bir daha demək istəyirəm ki, bu sahədə düĢünülmüĢ siyasət aparırıq.
Bu, həm iqtisadi inkiĢafdır, həm də sosial təminatdır, iĢsizliklə, yoxsulluqla mübarizədir, iqtisadiyyatın
Ģaxələndirilməsidir, ölkə potensialının gücləndirilməsidir. Çünki hər ölkənin gücünü müəyyən edən onun
iqtisadi dayaqlarıdır. Ġqtisadi dayaqlar olmadan, iqtisadiyyat asılı vəziyyətdə olan halda heç vaxt ölkə müstəqil
siyasət apara bilməz. Bizim müstəqil siyasətimizin təməlində, əlbəttə ki, Azərbaycan xalqının iradəsi dayanır,
eyni zamanda, öz gücümüzə güvənməyimiz dayanır. Biz öz gücümüzə, Azərbaycan xalqının istedadına,
zəhmətinə arxalanırıq. Ġqtisadiyyatımız nə qədər güclü olsa, bizim siyasi addımlarımız da o qədər cəsarətli və
uğurlu olacaqdır.
Mən əminəm ki, bölgə sahibkarları bütün vəzifələri yaxĢı baĢa düĢür və dövlət tərəfindən verilən
tapĢırıqları yerinə yetirəcəklər. Bu tapĢırıqları yerinə yetirməklə, ilk növbədə, öz maddi imkanlarını
geniĢləndirəcəklər, eyni zamanda, bölgədə yaĢayan insanlar üçün yeni iĢ yerlərinin, yeni gözəl Ģəraitin
yaradılması istiqamətində də səylərini göstərəcəklər. O ki qaldı dövlət siyasətinə, bir daha demək istəyirəm ki,
dövlət siyasəti bu istiqamətdə tamamilə aydındır, birmənalıdır. Sahibkarlığa alternativ yoxdur. Bazar
iqtisadiyyatı Azərbaycanda tam Ģəkildə bərqərar olunubdur. Ölkə iqtisadiyyatının 83 faizi özəl sektorda
formalaĢıb. Yəni, bu göstəricilər dövlət siyasətinin nə qədər düzgün olduğunu göstərir. Əminəm ki, dövlət
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
227
siyasəti bir tərəfdən, sahibkarların vətənpərvərliyi, məsuliyyəti və iĢgüzarlığı digər tərəfdən ölkəmizin uğurlu
inkiĢafını təmin edəcəkdir. Bütün bölgə sahibkarlarına yeni uğurlar və yeni gözəl layihələr arzulayıram.
Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-31 oktyabr. - №242. - S.1-3.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
228
Bakıda görkəmli opera müğənnisi Bülbülün abidəsi açılmıĢdır
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 31 oktyabr (AzərTAc). Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev oktyabrın 31-də
Bakıda, Bülbül prospektində görkəmli opera müğənnisi, SSRĠ Xalq Artisti Bülbülün xatirəsinə ucaldılmıĢ
abidənin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.
Azərbaycan musiqi ictimaiyyətinin tanınmıĢ nümayəndələri, xaricdən gəlmiĢ qonaqlar və müğənninin
ailə üzvləri dövlətimizin baĢçısını hərarətlə qarĢıladılar.
Prezident Ġlham Əliyev abidənin üzərindəki örtüyü götürdü.
Dövlətimizin baĢçısı abidənin önünə gül dəstəsi qoydu və çıxıĢ etdi.
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin
çıxıĢı
- Hörmətli xanımlar və cənablar!
Əziz dostlar, hörmətli qonaqlar!
Bu gün ölkəmizin həyatında çox əlamətdar bir gündür. Bu gün biz Azərbaycan xalqının böyük oğlu
Bülbülün abidəsinin açılıĢına toplaĢmıĢıq. Bu gözəl hadisə münasibətilə sizi ürəkdən təbrik edirəm.
Azərbaycan dövləti və Azərbaycan xalqı görkəmli Ģəxsiyyətlərinin xatirəsinə həmiĢə böyük hörmətlə
yanaĢmıĢdır. Görkəmli Ģəxsiyyətlərin xatirəsinə ucaldılmıĢ abidələr bunun bariz nümunəsidir.
Bülbül böyük Ģəxsiyyət, böyük sənətkar, Azərbaycan professional vokal sənətinin banisi idi. Onun ifasında
səslənən xalq mahnıları, muğam, klassik opera partiyaları Azərbaycan musiqisinin qızıl fondunu təĢkil edir. Əlli
ildən çoxdur ki, Bülbül aramızda deyildir. Ancaq xalqımızın qəlbində ona olan sevgi bu gün də yaĢayır. Bu
sevgi onun istedadına olan məhəbbət, onun nə qədər böyük sənətkar olduğunu bir daha əyani Ģəkildə göstərir.
Bülbül əsl milli müğənni, milli xanəndə, milli sənətkar idi. Onda vətənpərvərlik ruhu çox yüksək səviyyədə idi.
Bülbül, eyni zamanda, gözəl aktyor idi. Onun yaratdığı obrazlar bu gün də yaĢayır və bir çoxları üçün Koroğlu
obrazı məhz Bülbülün obrazı ilə eyniləĢdirilir. Gənc nəsil, orta nəsil və yaĢlı nəsil təbii ki, Koroğlu haqqında
düĢünəndə mütləq Bülbülün obrazı yada düĢür. Koroğlu partiyasının ifası demək olar ki, onun opera ifaçısı kimi
fəaliyyətinin zirvəsi idi.
Əlbəttə, Bülbülün yaradıcılığı haqqında bir vətəndaĢ, Azərbaycan xalq musiqisinə bağlı olan bir insan
kimi mən öz fikirlərimi bu gün bölüĢmək istəyirəm. Doğrudan da, onun təkrarolunmaz səsinin məlahəti
unudulmazdır. Onun ifasında səslənən mahnılar ölməz mahnılardır. Artıq əlli il keçdi, bundan sonra da əlli il,
yüz il keçəcək və Bülbülün sənəti, onun təkrarolunmaz səsi yaĢayacaq və bizim hamımızı sevindirəcəkdir.
Bülbül, eyni zamanda, böyük ictimai xadim, əsl Azərbaycan ziyalısı, öz xalqına, öz milli köklərinə bağlı və
həmçinin dünyaya açıq insan idi. O, Azərbaycanın musiqi sənətini sovet məkanında və dünyada təbliğ edirdi. O
illərdə xalqımızı dünyaya tanıtdırmaq üçün incəsənət, musiqi, ifaçılıq sənəti, ədəbiyyat yeganə bir vasitə idi.
Çünki Azərbaycan müstəqil deyildi və Azərbaycan xalqı, Azərbaycan diyarı haqqında dünyada və sovet
məkanında təsəvvürü məhz bizim görkəmli incəsənət xadimləri yaratmıĢlar. Bülbülün bu istiqamətdəki rolu çox
böyük idi.
Bülbülün adı hamımız üçün əzizdir. Onun adı Azərbaycanda əbədiləĢdirilib. Bu prospekt onun adını
daĢıyır. 1982-ci ildə ġuĢada və 1983-cü illərdə Bakıda Bülbülün ev-muzeyləri yaradılmıĢdır. Onun adını daĢıyan
musiqi məktəbi uzun illərdir ki, fəaliyyət göstərir. 1997-ci ildə ulu öndər Heydər Əliyevin Sərəncamı ilə
Bülbülün 100 illik yubileyini dövlət səviyyəsində qeyd etmək üçün xüsusi tədbirlər planı hazırlanmıĢ və icra
edilmiĢdir. O ildən baĢlayaraq bu günə qədər beynəlxalq Bülbül müsabiqəsi keçirilir və müsabiqənin
iĢtirakçıları bu gün bizim qonaqlarımızdır.
2007-ci ildə artıq mənim Sərəncamımla Bülbülün 110 illik yubileyi münasibətilə dövlət tədbirlər planı
hazırlanmıĢ və həyata keçirilmiĢdir. Bu il Bülbülün 115 illik yubileyi qeyd olunur. Bu gün isə onun abidəsi
Ģəhərimizin mərkəzində, onun yaĢadığı evin yaxınlığında ucaldılıb. Bu, əlbəttə, Azərbaycan xalqının və
dövlətinin onun xatirəsinə olan münasibətidir, eyni zamanda, bu, Azərbaycan mədəniyyətinə, görkəmli
Ģəxsiyyətlərin xatirəsinə olan böyük ehtiramın əlamətidir.
Bülbül ölkəmizin gözəl diyarında – Qarabağda dünyaya gəlmiĢdir, ġuĢada doğulmuĢdur. Qarabağın
gözəl təbiəti, havası, bulaqları, gözəl mənzərələri ona güc, ilham verirdi. Onun təkrarolunmaz səsi məhz
Qarabağ diyarının sərvətlərindən, nemətlərindən qaynaqlanırdı.
Onun doğulduğu ġuĢa Ģəhəri 20 ildən artıqdır ki, erməni iĢğalı altındadır. Ermənilər tərəfindən
azərbaycanlılara qarĢı etnik təmizləmə siyasəti törədilmiĢdir. Bu etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində bir
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
229
milyondan artıq azərbaycanlı öz doğma torpağında qaçqın, köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. Bizə qarĢı soyqırımı
törədilmiĢdir. Xocalı soyqırımı ki, artıq dünyanın üç ölkəsi bunu soyqırımı kimi rəsmən tanımıĢdır və bu proses
davam etdirilir.
Eyni zamanda, bizə qarĢı mədəni soyqırımı törədilmiĢdir. Bizim dini, tarixi, mədəni abidələrimiz
dağıdılmıĢdır. Onların içində Bülbülün, XurĢidbanu Natəvanın, Üzeyir Hacıbəylinin ġuĢadakı büstləri erməni
güllələri ilə deĢik-deĢik edilmiĢdir. O büstlər bu gün Ġncəsənət Muzeyində saxlanılır. GüllələnmiĢ bu büstlər
erməni vandalizminin Ģahidləridir. Bülbülün ġuĢadakı evi yarıdağılmıĢ vəziyyətdədir.
Yəni, bu, böyük faciədir, böyük dərddir. Ancaq mən əminəm ki, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü, öz
suverenliyini bərpa edəcəkdir. Bunu deməyə əsas verən müxtəlif amillər vardır. Ġldən-ilə artan gücümüz,
qüdrətimiz, beynəlxalq müstəvidə artan təsir imkanlarımız, beynəlxalq aləmin Azərbaycanın haqq iĢinə dəstək
olması, beynəlxalq hüquq normalarının Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləməsi və əlbəttə, bizim iqtisadi
qüdrətimiz qələbə gününü yaxınlaĢdırır. Mən əminəm ki, yaxın zamanlarda biz qələbə gününü qeyd edəcəyik.
Əlbəttə, bütün dünya ictimaiyyəti çalıĢır ki, məsələ sülh yolu ilə həll olunsun. Biz də bunun tərəfdarıyıq. Ancaq
eyni zamanda, biz istənilən varianta da hazırıq. Heç vaxt imkan vermərik ki, qədim Azərbaycan torpağında
ikinci erməni dövləti yaradılsın və mütləq ərazi bütövlüyümüzü bərpa edəcəyik. Ondan sonra Bülbülün,
Natəvanın, Üzeyir Hacıbəylinin abidələri yenə də ġuĢada qoyulacaqdır. Əminəm ki, biz o abidələrin açılıĢında
iĢtirak edəcəyik, və Xankəndidə, ġuĢada Azərbaycanın milli bayrağı qaldırılacaqdır.
Əziz dostlar, bu gözəl tarixi hadisə münasibətilə sizi bir daha ürəkdən təbrik edirəm. Bülbülün ailəsini,
onun yaxınlarını, bütün musiqi ictimaiyyətini bu gözəl hadisə münasibətilə təbrik edirəm, sizə cansağlığı,
uğurlar arzulayıram. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-1 noyabr. - №243. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
230
Bakıda “BakuTel-2012” XVIII Azərbaycan Beynəlxalq telekommunikasiya və
informasiya texnologiyaları sərgisi açılmıĢdır
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev sərgi ilə tanıĢ olmuĢdur
Bakı, 6 noyabr (AzərTAc). Noyabrın 6-da Bakı Sərgi Mərkəzində “BakuTel-2012” XVIII Azərbaycan
Beynəlxalq telekommunikasiya və informasiya texnologiyaları sərgisi açılmıĢdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva sərgi ilə tanıĢ
olmuĢlar.
“BakuTel” sərgisi Xəzər və Qafqaz regionlarında telekommunikasiya, o cümlədən informasiya
texnologiyaları sahəsində ən böyük tədbirdir. Artıq 18-ci dəfədir baĢ tutan “BakuTel” sərgisi keçirildiyi illər
ərzində telekommunikasiya bazarında mühüm hadisəyə çevrilmiĢdir. “BakuTel” sərgisinin beynəlxalq nüfuzu
BMT, Beynəlxalq Telekommunikasiya Ġttifaqının dəstəyi, həmçinin Ümumdünya Sərgi Sənayesi
Assosiasiyasının keyfiyyət niĢanı ilə təsdiq olunmuĢdur.
X X X
Sonra Prezident Ġlham Əliyev beynəlxalq jurnalist Bencamin Rahra müsahibə verdi.
- Sizi yenidən görmək çox xoĢdur. QarĢıdakı illərdə yeni yataqların istismara verilməsi və daha
çox kəmərlərin tikilməsi ilə Azərbaycan Avropanın mühüm enerji təchizatçısına çevriləcəkdir. Buna
baxmayaraq, hökumət əsas diqqəti iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsinə yönəldib. “Azərbaycan – gələcək
yüksək texnologiyalar mərkəzi” – Siz ölkənizi belə görürsünüz?
- Tamamilə doğrudur. Biz bunları planlaĢdırırıq. Belə ki, bizim son illərdə əldə etdiyimiz uğurlar,
iqtisadi yüksəliĢ göstərir ki, ölkəmizdə qeyri-energetika sektoru sürətlə inkiĢaf edir. Bu il enerji sektorunda bir
qədər azalmaya baxmayaraq, qeyri-energetika sektorunun inkiĢaf göstəricisi 10 faizdən çox təĢkil edib. Bu, bir
daha onu göstərir ki, neft və qazdan əldə edilən gəlirlərdən iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi üçün məqsədyönlü
Ģəkildə istifadə olunması özünü doğruldur. Əlbəttə ki, informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi bizim
üçün prioritet sahələrdən biridir. Çünki bu sahə inkiĢaf, biznes, təhsil, Ģəffaflıq, gələcəyə aparan yol deməkdir.
Mən çox məmnunam ki, hər il ölkəmizdə “BakuTel” sərgisi və eyni zamanda, bu gün Bakıda VII
Ġnternet Ġdarəçilik Forumu keçirilir ki, bütün bunlar da Azərbaycanda bu sahədə görülmüĢ iĢləri əks etdirir.
Ġnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi böyük potensiala malikdir. Bizim bu sahəyə dəstək
göstərilməsi ilə bağlı dövlət siyasətimiz vardır. Eyni zamanda, özəl sektor da bu sahədə çox fəal iĢtirak edir. Biz
informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsinin inkiĢafına görə bölgədə artıq aparıcı ölkəyə çevrilmiĢik
və gələcəkdə də bu mövqeyimizi saxlamaq və ĠKT bazarında qlobal oyunçulardan birinə çevrilmək əzmindəyik.
- Azərbaycan mobil telefon istifadəçilərinin sayına görə ən yüksək göstəricilərdən birinə malikdir.
Son 20 il ərzində internetin bütün dünyanı bir araya gətirməsi kibercinayətkarlıq, terrorizm, hakerlik
risklərini artırır. Bəzi ekspertlər iddia edirlər ki, din, su və ərazi məsələlərindən sonra müharibələrə
səbəb olacaq növbəti amil internet ola bilər. Azərbaycan internetdən fayda və təhlükələr arasında necə
balans yarada bilər ki, əhalinin internetdən istifadəsində məhdudiyyətlər qoyulmasında ittiham
olunmasın?
- Bilirsiniz, inkiĢafımızın hazırkı mərhələsində məqsədimiz internet istifadəçilərimizin dünya
informasiyasını əldə etmək imkanlarını artırmaqdan ibarətdir. Azərbaycanda internetdən istifadə tam azaddır.
Hazırda internet istifadəçilərinin sayı 65 faizdən çoxdur. Ġndi biz Azərbaycanın hər bir kəndinin belə
geniĢzolaqlı internet xidməti ilə təmin edilməsi üçün yeni sistem yaradırıq. Buna görə də informasiyanın sərbəst
əldə olunması bizim əsas məqsədimizdir. Hazırda kibertəhlükəsizlik, azadlıqlar, qanun və bu kimi məsələlərin
tənzimlənməsi bizim gündəliyimizdədir. Bakıdakı Ġnternet Forumunun müzakirə mövzularından biri də məhz
azadlıqlar - ifadə azadlığı, informasiya azadlığı, insanların Ģəxsi azadlıqları, eyni zamanda, təhlükəsizlik və
hüquqi baza arasında balansı müəyyən etmək olacaqdır. DüĢünürəm ki, bu Forumdakı müzakirələr bununla
bağlı bəzi yeni ideyalar yaradacaq və əlbəttə ki, biz bu yeni ideyalardan faydalanacağıq. Həmçinin, biz
dünyadakı aparıcı ölkələrin bununla bağlı təcrübəsini də öyrənəcəyik. Onlar bu problemlərin həllini necə
görürlər, dünyanın aparıcı demokratik dövlətləri bu məsələləri necə həll edəcəklər? Bütün bunlar bizim üçün
çox önəmlidir.
- Ölkənizin əldə etdiyi uğurlar, – bunu baĢqa sözlə, Xəzərdə Silikon Sahillərin yaradılması da
adlandırmaq olar, – Qərb və xarici investorlara hansı imkanları təklif edir?
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
231
- Biz beynəlxalq sərmayədarlar üçün açığıq. Azərbaycanda çox yaxĢı investisiya mühiti var və
adambaĢına düĢən birbaĢa xarici investisiyanın həcminə görə ölkəmiz keçmiĢ sovet məkanında ən yüksək
yerdədir. Biz neft və qaz sektoru, ĠKT, infrastruktur, tikinti sahələrinə investisiya qoyuluĢunda daha çox
maraqlıyıq. ġahidi olduğunuz kimi, hazırda Bakıda turizm infrastrukturuna investisiyalar qoyuluĢunda böyük
canlanma vardır. Demək olar ki, hər ay yeni beĢulduzlu otellər açılır. Biz xarici Ģirkətlərin ölkəmizdə turizm
sahəsinə investisiya qoymalarını alqıĢlayırıq. Biz, eyni zamanda, xarici investisiyaların stimullaĢdırılması üçün
də iĢlər görürük. Bizim hökumətimiz dövlət büdcəsi hesabına ĠKT sektorunda çox mühüm investisiya
layihələrini maliyyələĢdirir. Məqsəd yalnız hüquqi-normativ baza yaratmaq deyil, eyni zamanda, özəl sektorun
da bu infrastruktur layihələrində iĢtirakını təmin etməkdir. “BakuTel”də iĢtirak edən dünya Ģirkətlərinin sayının
artması da Azərbaycan bazarının cəlbedici olmasının yaxĢı göstəricisidir. Azərbaycan ĠKT-nin inkiĢafına görə
artıq regionda lider dövlətə çevrilib və əlbəttə ki, bu mövqe gələcəkdə daha da güclənəcəkdir.
- Sizin qarĢınıza qoyduğunuz məqsədlər nədən ibarətdir? Növbəti illərdə nə qədər investisiya cəlb
etməyi nəzərdə tutursunuz?
- Bilirsiniz, rəqəmlərlə bağlı konkret nəsə demək çətindir. Bizim strateji yanaĢmamız bundan ibarətdir
ki, ĠKT sektoru neft və qaz sektorundan sonra biznes mühiti, gəlir əldə edilməsi baxımından ikinci sektor
olmalıdır. Bilirsiniz ki, neft və qaz ehtiyatları tükənən sərvətdir. ĠKT sektoru isə sonsuz inkiĢaf potensialına
malikdir. Ona görə də bu sahə qarĢıdakı 20 ildə iqtisadiyyatımızın aparıcı, bəlkə də ən əsas sahələrindən biri ola
bilər. Bu baxımdan biz bu sahəyə özəl fondlardan milyardlarla ABġ dolları məbləğində investisiya cəlb
olunacağına ümid edirik və dövlətimiz yerli Ģirkətlərlə birgə prosesdə iĢtirak edəcəkdir.
- Sizə uğurlar arzulayırıq. Minnətdaram.
- TəĢəkkür edirəm.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-7 noyabr. - №248. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
232
Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin 20 illik yubileyinə həsr olunmuĢ təntənəli
mərasim keçirilmiĢdir
Prezident Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 7 noyabr (AzərTAc). Noyabrın 7-də Buta sarayında Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin
(MOK) 20 illik yubileyi münasibətilə təntənəli mərasim keçirilmiĢdir.
Azərbaycan dövlətinin baĢçısı, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak
etmiĢdir.
Dövlətimizin baĢçısı mərasimdə nitq söylədi.
Prezident Ġlham Əliyevin
nitqi
- Hörmətli xanımlar və cənablar, əziz dostlar!
Bu gün ölkəmizin tarixində çox gözəl, əlamətdar bir gündür. Biz bu gün Milli Olimpiya Komitəsinin 20
illik yubileyini qeyd edirik. Bizimlə bərabər bu bayramı qeyd etmək üçün gəlmiĢ bütün qonaqları səmimiyyətlə
salamlayıram.
Ġyirmi il əvvəl Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi yaradıldı. Hamımız yaxĢı bilirik ki,
müstəqilliyimizin ilk illəri nə qədər ağır keçmiĢdir. Müstəqilliyimizin ilk illərində ölkədə gedən xoĢagəlməz
proseslər, xaos, böhran, anarxiya, iqtisadi tənəzzül istər-istəməz idman sahəsinə də öz mənfi təsirini
göstərmiĢdir.
1993-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəliĢindən sonra bütün sahələrdə olduğu kimi,
idman sahəsində də uğurlar baĢlamıĢdır. Dövlət siyasəti ortaya qoyulmuĢdur və bütün sahələrdə olduğu kimi,
idman sahəsində də biz uğurlara nail ola bilmiĢik.
Milli Olimpiya Komitəsinin tarixi müstəqilliyimizin tarixi ilə üst-üstə düĢür. Müstəqilliyin bərpasından
bir il sonra Milli Olimpiya Komitəsi yaradıldı. Demək olar ki, 1990-cı illərin ortalarından baĢlayaraq bu günə
qədər Azərbaycanda idman sahəsində, Olimpiya hərəkatı sahəsində çox böyük iĢlər görülmüĢdür.
Müstəqilliyimizin ilk illərində ölkəmizi tərk etmiĢ tanınmıĢ idmançılar, məĢqçilər, idman mütəxəssisləri Vətənə
qayıtdılar. Təlim-məĢq prosesi üçün çox gözəl Ģərait yaradılmıĢdır. Ġdmanın müxtəlif növlərinin inkiĢafı üçün
konkret addımlar atılmıĢdır, federasiyaların rəhbərliyi gücləndirilmiĢdir. Nazirlik, Milli Olimpiya Komitəsi,
federasiyalar, idman cəmiyyətləri, klublar bir ailə kimi fəaliyyətə baĢlamıĢ və beləliklə, idman uğurlarımızı
ĢərtləndirmiĢdir.
Doğrudan da, əgər biz idmanın iyirmi il ərzində inkiĢaf tarixinə nəzər salsaq görərik ki, idman
uğurlarımızı ardıcıllıqla artırmıĢıq. Eyni zamanda, beynəlxalq əlaqələrimiz də geniĢlənir, möhkəmlənir. Bu gün
bu bayramda iĢtirak etmək üçün Azərbaycana gəlmiĢ müxtəlif ölkələrin nümayəndələri bizim əziz
qonaqlarımızdır. Onların Azərbaycana gəliĢi, eyni zamanda, beynəlxalq əlaqələrimizin nə qədər geniĢ və zəngin
olduğunu göstərir.
Azərbaycan Beynəlxalq və Avropa Olimpiya komitələrinin fəal üzvüdür. Azərbaycan artıq idman
dövlətidir. Bizim uğurlarımız beynəlxalq idman qurumları tərəfindən qiymətləndirilir. Ġdmanın, Olimpiya
hərəkatının inkiĢafına verilən beynəlxalq dəstək və qiymət çox yüksək səviyyədədir. Beynəlxalq Olimpiya
federasiyalarının dəstəyi ilə ölkəmizdə çoxsaylı idman yarıĢları, o cümlədən Avropa və dünya çempionatları,
həm Olimpiya, eyni zamanda, qeyri-Olimpiya idman növləri üzrə çempionatlar keçirilmiĢdir. Sentyabr-oktyabr
aylarında ilk dəfə olaraq 17 yaĢadək qadınlar arasında futbol üzrə dünya birinciliyi Bakıda, Azərbaycanda çox
yüksək səviyyədə keçirilmiĢdir. Deyə bilərəm ki, bu təcrübə bizə imkan verəcəkdir ki, gələcəkdə bundan da
böyük beynəlxalq yarıĢlara ev sahibliyi edək.
Azərbaycanda bütün beynəlxalq idman yarıĢları yüksək səviyyədə keçirilir. Bizim qonaqpərvərliyimiz,
eyni zamanda, təĢkilatçılıq imkanlarımız, təĢkilatçılıq qabiliyyətimiz çox nadir bir mühit yaradır. Ən önəmlisi
ondan ibarətdir ki, bütün yarıĢlarda iĢtirak edən idmançılar üçün çox gözəl Ģərait yaradılır. Həm gözəl idman
infrastrukturumuz, Olimpiya kompleksləri vardır, eyni zamanda, Bakı Ģəhəri gözəlləĢir, abadlaĢır və Bakıya
gələn qonaqların sayı artır. Çox Ģadam ki, onların arasında idmançıların sayı ildən-ilə artır.
Biz idmanın inkiĢafına geniĢ prizmadan yanaĢırıq və kompleks tədbirlər görülür. Əlbəttə, ilk növbədə, dövlət
siyasəti bu istiqamətdə çox uğurla aparılır. Dövlət siyasətinin nəticəsidir ki, bu gün biz Azərbaycanı dünya
birliyinə idman dövləti kimi təqdim edə bilirik. Təsadüfi deyildir ki, 2012-ci il Azərbaycanda “Ġdman ili” elan
edilmiĢdir. Bu, özlüyündə bir göstəricidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
233
Ġdmanla məĢğul olan, idmanın inkiĢafına cavabdehlik daĢıyan bütün qurumlar, bir daha qeyd etmək
istəyirəm ki, vahid siyasət çərçivəsində fəaliyyət göstərirlər. Deyə bilərəm ki, Azərbaycan o nadir ölkələrdəndir
ki, burada idman nazirliyi, Olimpiya Komitəsi, federasiyalar, idman cəmiyyətləri arasında heç bir anlaĢılmazlıq
yoxdur. Əksinə, maksimum dərəcədə qarĢılıqlı anlaĢma və qarĢılıqlı dəstək vardır. Çünki bu, bizim ümumi
iĢimizdir.
Ġdman, demək olar ki, əksər ölkələrin ictimai həyatında önəmli bir amilə çevrilibdir. Ġdman yarıĢlarında,
xüsusilə Olimpiya oyunlarında ölkələr bir-biri ilə yarıĢırlar. Təsadüfi deyildir ki, idman sahəsində əldə edilən
uğurlar bilavasitə ölkələrin inkiĢaf göstəricilərinə də uyğundur. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrdə, adətən idman da inkiĢaf
edir. Azərbaycan inkiĢafda olan bir dövlət kimi idman sahəsində də böyük nailiyyətlərə çata bilibdir.
Dövlət siyasəti idmanın təbliği, idmanla məĢğul olmaq üçün Ģəraitin yaradılması, maarifləndirmə, gənc nəslin
yetiĢdirilməsi kimi mühüm sahələri əhatə edir. Onların arasında yeni idman infrastrukturunun yaradılması
xüsusi yer tutur. Mən çox Ģadam ki, vaxtilə Milli Olimpiya Komitəsinin təĢəbbüsü kimi yaranmıĢ bu proqram
artıq ölkə üzrə geniĢ vüsət almıĢdır. Birinci olimpiya idman kompleksi Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən
2000-ci ildə Bakıda ucaldılmıĢdır. Ondan sonra Azərbaycanda 35 regional olimpiya kompleksi tikilib istifadəyə
verilib, 8 kompleksin tikintisi davam edir. Beləliklə, yaxın gələcəkdə elə bir Ģəhər qalmayacaqdır ki, orada
müasir, ən yüksək standartlara cavab verən Olimpiya Ġdman Mərkəzi olmasın. Bu mərkəzlərdə həm peĢəkar
idmançılar məĢq edirlər, eyni zamanda, bölgə gəncləri, uĢaqlar, yeniyetmələr idman bölmələrinə gələrək öz
peĢəkarlığını artırırlar.
Mən çox Ģadam ki, gözəl gənc nəsil yetiĢir. Gənclərimiz bizi sevindirir. Yeniyetmələr arasında birinci
Ümumdünya Olimpiya Oyunlarında Azərbaycan gəncləri çox yüksək nəticə göstərmiĢlər və dünya miqyasında
11-ci yerə layiq olmuĢlar. Bu, doğrudan da böyük və tarixi nailiyyətdir. Çünki bu, onu göstərir ki, idman
sahəsində ardıcıllıq vardır. Gənc nəsil yetiĢir, tanınmıĢ idmançıların uğurlu çıxıĢları, onların nümunələri gənclər
üçün, uĢaqlar üçün bir örnəkdir və onlar da çempionlara oxĢamaq istəyirlər. Bu da çox önəmli amildir.
Biz Azərbaycanda elə bir mühit yaratmıĢıq ki, idmançı olmaq hazırda çox Ģərəfli bir peĢə və Ģərəfli bir iĢdir.
Olimpiya, dünya, Avropa çempionlarımız, sözün əsl mənasında, bizim qəhrəmanlarımızdır və cəmiyyətdə
onlara olan sevgi, məhəbbət və hörmət çox yüksək səviyyədədir. Bu, dövlət siyasəti olaraq, eyni zamanda,
cəmiyyətdə idmana, idmançılara olan müsbət münasibətin təzahürüdür. Bu gün idmançılarımız cəmiyyətimizin
çox dəyərli üzvləridir.
Mən çox Ģadam ki, bizim görkəmli idmançılarımız – Olimpiya, dünya, Avropa çempionlarımız həyatda
nümunədirlər. Bu, belə də olmalıdır. Çünki onların hərəkətləri, fəaliyyəti, Vətənə olan bağlılığı, eyni zamanda,
gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda yetiĢdirilməsinə xidmət göstərir.
Regional Olimpiya komplekslərinin fəaliyyəti çox uğurludur, geniĢdir və bu, kadr potensialının əsas
mənbəyidir. Bölgələrimizdə çox istedadlı gənclər, uĢaqlar vardır. Ġndi onlara idmanla məĢğul olmaq üçün Ģərait
yaradılıbdır. Onlar bu Ģəraitdən səmərəli Ģəkildə istifadə edirlər və etməlidirlər. Bizim idmanla, Olimpiya
hərəkatı ilə bağlı siyasətimiz çox məqsədyönlüdür. Azərbaycan Olimpiya hərəkatının fəal üzvüdür, Olimpiya
hərəkatının ideallarını bölüĢür. Olimpiya Oyunları dünyanın ən böyük beynəlxalq tədbiridir. Ölkələrin orada
iĢtirakının sayına görə, eyni zamanda, Olimpiya Oyunları zamanı hökm sürən dostluq, qardaĢlıq, qarĢılıqlı
anlaĢma mühiti nadir xarakter daĢıyır. Dünyada ikinci belə beynəlxalq tədbir, beynəlxalq yığıncaq yoxdur ki, bu
dərəcədə xeyirxahlıq, mərhəmət, sülh, dostluq ideyalarını özündə ehtiva etsin. Olimpiya Oyunları dünya
miqyasında nadir və təkrarolunmaz bir formatdır. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında uğurla
iĢtirak edir və idman Ģöhrətini daim yüksəklərdə saxlayır.
Bizim müstəqil dövlət kimi Yay Olimpiya Oyunlarında iĢtirakımız 1996-cı ildən baĢlanmıĢdır və əgər
dinamikaya nəzər salsaq görərik ki, hər dəfə uğurlarımızı artırmıĢıq. Bizim komandamız 1996-cı ildə bir, 2000-
ci ildə üç, 2004-cü ildə beĢ, 2008-ci ildə yeddi, 2012-ci ildə isə, 10 medal – onlardan 2-si qızıl, 2-si gümüĢ və 6-
sı bürüncdür,- qazanmıĢdır. Ölkələrin cədvəlində Azərbaycan London Yay Olimpiya Oyunlarında 30-cu yerə
layiq görülmüĢdür, medalların sayına görə 24-cü, Avropa ölkələri arasında 15-ci, müsəlman ölkələri arasında isə
3-cü yeri tutmuĢdur. Bu, doğrudan da böyük və tarixi nailiyyətdir. Bu, Azərbaycanda idman və Olimpiya
hərəkatı sahəsində görülmüĢ iĢlərin bariz nümunəsi, ölkəmizin uğurlu inkiĢafının göstəricisidir.
Azərbaycan dünyada dinamik inkiĢaf edən, müasir, gənc ölkə kimi tanınır. Bizim iqtisadi uğurlarımız
artıq bütün beynəlxalq iqtisadi aləmə tanıĢdır. Azərbaycanda iqtisadi sahədə müĢahidə olunan bu inkiĢafın
dünyada analoqu yoxdur. Çünki 8-9 il ərzində iqtisadi sahədə 3 dəfə - 300 faizlik artım, doğrudan da, dünya
miqyasında nadir bir göstəricidir. Bütün baĢqa sahələrdə, - siyasi islahatlar, sosial müdafiə, müasir informasiya-
kommunikasiya texnologiyalarının Azərbaycanda tətbiqi, – bütün bu sahələrdə biz qabaqcıl yerlərdəyik. Bu
günlərdə Bakıda Beynəlxalq Ġnternet Ġdarəçilik Forumu keçirilir və müxtəlif qitələrdən, ölkələrdən 1000-dən
artıq qonaq vardır. Mənim beynəlxalq telekommunikasiya qurumlarının rəhbərləri ilə keçirdiyim görüĢlər bir
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
234
daha onu göstərir ki, Azərbaycanda bu sahədə əldə edilən uğurlar bölgə üçün nümunədir. Azərbaycan bu sahədə
regional liderdir. Azərbaycanda olan internet azadlığı bir çox ölkələrdə yoxdur. Bizim təcrübəmiz bölgədə artıq
öyrənilir. Ġnternet və informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində əldə edilən uğurlar, qoyulan
investisiyalar və gələcək planlarımız beynəlxalq təĢkilatlar tərəfindən yüksək qiymətləndirilir.
Yəni, istənilən sahəyə baxsaq görərik ki, hər bir sahə üzrə konkret proqramlar, konkret icra müddəti və
eyni zamanda, bütün istiqamətlər üzrə gələcəyə, müasirliyə, inkiĢafa doğru konkret konseptual yanaĢmalar
vardır. O cümlədən idman sahəsində. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, idman cəmiyyətimizin ayrılmaz
hissəsidir. Mən Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti və ölkə Prezidenti kimi çox istəyirəm ki, Azərbaycanda
idmanla məĢğulolma prosesi kütləvi xarakter alsın. Artıq kütləvilik artır, ancaq istənilən səviyyədə deyildir. Hər
bir vətəndaĢ, hər bir gənc mütləq idmanla məĢğul olmalıdır. Çünki ilk növbədə, idman sağlamlıq, sağlam həyat
tərzi deməkdir. Ġdmançıların mütləq əksəriyyəti yüksək insani keyfiyyətlərə malikdir. Eyni zamanda, idman
mədəniyyətdir və idmanla məĢğul olan insan özünü rahat, çox əmin hiss edir. Biz çalıĢmalıyıq ki, sağlam
gənclər yetiĢsin. Sağlamlıq məsələlərinin həllində idmanın çox böyük rolu vardır.
Əlbəttə, bütün baĢqa sahələrdə olduğu kimi, ekoloji vəziyyət, təmiz hava, keyfiyyətli qida, təmiz içməli
su – bütün bu məsələlər Azərbaycanda öz həllini tapır, o cümlədən idman sahəsində. Bütün bu amillər bir
məqsədə xidmət edir ki, Azərbaycan vətəndaĢı yaxĢı yaĢasın, rifah içində yaĢasın, sağlam olsun və öz xalqına,
öz Vətəninə sədaqətlə xidmət etsin.
Bir sözlə, idman, yenə də deyirəm, sadəcə olaraq yarıĢ, sadəcə olaraq hansısa bir qələbə deyildir. Hər
dəfə milli bayrağımız qaldırılanda, dövlət himnimiz səslənəndə hər bir vətənpərvər Azərbaycan vətəndaĢı qürur
hissi ilə bu gözəl anları yaĢayır. Çünki ölkənin qələbəsi, idmançıların qələbəsi, bizim uğurlarımız hər bir
vətənpərvər vətəndaĢı sevindirir. Ancaq idman sadəcə olaraq idman yarıĢlarında əldə edilən qələbə deyildir.
Ġdmanın cəmiyyətdə çox geniĢ, çoxĢaxəli təsiri vardır. Bir daha qayıtmaq istəyirəm əvvəlki fikrə, adətən inkiĢaf
etmiĢ ölkələrdə idman da inkiĢaf edir və inkiĢafdadır. Yəni idmanın inkiĢafı ölkələrin ümumi inkiĢafının
göstəricisidir.
Baxmayaraq ki, müstəqilliyimizin cəmi iyirmi bir yaĢı vardır, bizim dövlətimiz özünü təsdiq edə bilib.
Azərbaycana beynəlxalq aləmdə çox böyük hörmət vardır. Beynəlxalq aləm bizi dəstəkləyir və keçən il BMT
Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz bunun bariz nümunəsidir. 155 ölkə namizədliyimizi dəstəkləyərək bizə öz
hörmətini, inamını və etimadını göstərmiĢdir. Bu gün Azərbaycan dünyada gedən qlobal proseslərdə fəal iĢtirak
edir. Yəni, biz həm regional çərçivələrdə, həm beynəlxalq arenada çox fəal iĢlər görürük. Bizim birmənalı,
müstəqil siyasətimiz, uğurlu iqtisadi islahatlarımız vardır. Sadaladığım bütün bu amillərin arasında idmanın da
öz mühüm yeri vardır.
Mən Ģübhə etmirəm ki, bundan sonrakı illərdə də idman və Olimpiya hərəkatı Azərbaycanda sürətlə
inkiĢaf edəcəkdir.
Hazırda Bakıda tikilməkdə olan yeni, müasir, böyük Olimpiya obyektləri, idman qurğuları siyasətimizin
nə qədər böyük və düĢünülmüĢ olduğunu bir daha göstərir.
Hazırda Bakıda yeni Olimpiya Stadionu inĢa edilir. YetmiĢ min yerlik bu stadion bölgənin ən böyük və
ən müasir Olimpiya Stadionu olacaqdır. Hazırda böyük tutumlu Gimnastika Sarayı tikilir. Bu yaxınlarda yeni,
müasir Su Ġdman Növləri Sarayı tikilməyə baĢlamıĢdır. Bu il, eyni zamanda, idman yarıĢları üçün lazım olan ən
böyük Bakı “Crystal Hall” tikilmiĢdir. Bölgələrdə stadionlar, idman obyektləri tikilir. Yəni, bu sahədə iĢlərimiz
bundan sonra da davam etdiriləcək və biz elə idman infrastrukturu yaradacağıq ki, istənilən beynəlxalq yarıĢı
Bakıda keçirmək mümkün olsun. Bizim hədəfimiz də məhz bundan ibarətdir. Ümid edirəm ki, biz bu
istiqamətdə də hədəfimizə çatacağıq.
Mən hesab edirəm ki, növbəti Olimpiya Oyunlarına qədər biz, bizim üçün ənənəvi olmayan idman
növlərində də uğurlar qazanmalıyıq.
Hər bir Olimpiya Oyunlarının yekunları, uğurları və bəzi hallarda yaĢanan məyusluq, eyni zamanda,
gələcək fəaliyyətimiz üçün də bir yol göstəricisidir. Çünki həm uğurlar, həm məğlubiyyətlər bizi, necə deyərlər,
öyrətməlidir ki, bizim üçün ənənəvi idman növlərində uğurlarımızı artıraq, bizim üçün yeni olan idman
növlərində də peĢəkar kadrları yetiĢdirmək üçün hansı addımları ataq.
Hesab edirəm ki, London Yay Olimpiya Oyunları medalların sayına, idmançılarımızın çıxıĢlarına görə
doğrudan da böyük qiymətə layiqdir. On medal qazanılıb. Ancaq hamımız yaxĢı bilirik ki, ən azı beĢ medal da
qazanılmalı idi. Ġdmançılarımız buna yaxın idi. Bəzi medalların əyarları daha da üstün olmalı idi. Biz bunu, bəzi
Olimpiya oyunlarındakı məqamları yaxĢı xatırlayırıq. Ancaq bəzi hallarda ədalətsizlik bizi yoldan
çəkindirməməlidir. Biz daha böyük əzmlə və iradə ilə çalıĢmalıyıq ki, uğurlarımızı artıraq.
Bu gün Bakıda Milli Olimpiya Komitəsinin 20 illik yubileyi qeyd olunur. Bu yubiley tədbirləri artıq bir neçə
gündür ki, Bakıda qeyd olunur.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
235
Bu gün bu ziyafətdə bizim qonaqlar, bizim görkəmli idmançılar, idman ictimaiyyətinin nümayəndələri
toplamıĢlar.
Mən bir daha bütün idman ictimaiyyətini, bütün Azərbaycan xalqını bu gözəl hadisə münasibətilə
ürəkdən təbrik edirəm.
Ġdmançılara yeni qələbələr, yeni uğurlar arzulayıram.
Sağ olun!
“Xalq qəzeti”. - 2012.-9 noyabr. - №250. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
236
Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılmasının 20 illiyinə həsr olunmuĢ
təntənəli mərasim keçirilmiĢdir
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 16 noyabr (AzərTAc). Noyabrın 16-da Buta sarayında Yeni Azərbaycan Partiyasının
yaradılmasının 20 illiyinə həsr olunmuĢ təntənəli mərasim təĢkil edilmiĢdir.
Azərbaycan Prezidenti, Yeni Azərbaycan Partiyasının sədri Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva
mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.
Prezident Ġlham Əliyev mərasimdə nitq söylədi.
Prezident Ġlham Əliyevin
nitqi
- Əziz Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvləri!
Əziz dostlar!
Bu gün çox əlamətdar bir gündür. Bu gün biz Yeni Azərbaycan Partiyasının yaranmasının 20 illik
yubileyini qeyd edirik. Bu kürsüdən partiyamızın bütün üzvlərini bu gözəl bayram münasibətilə ürəkdən təbrik
edirəm, partiyanın hər bir üzvünə cansağlığı, yeni uğurlar arzulayıram.
Ġyirmi il əvvəl – 1992-ci il noyabrın 21-də gənc respublikamızda çox əlamətdar hadisə baĢ vermiĢdir.
Tarixi hadisə baĢ vermiĢdir. Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi və sədrliyi ilə Naxçıvanda Yeni Azərbaycan
Partiyasının təsis konfransı keçirilmiĢdir. Bu, doğrudan da tarixi hadisə idi. Deyə bilərəm ki, gənc dövlətimiz
üçün dönüĢ nöqtəsi idi. Çünki müstəqilliyimizin ilk ayları, ilk illəri hamımızın yaxĢı xatirindədir. Çox ağır,
faciəvi illər idi. O vaxtkı iqtidarın müstəqilliyi saxlamaq üçün gücü çatmırdı. Eyni zamanda, biz müharibə
Ģəraitində yaĢayırdıq və cəbhədə hərbi uğursuzluqlar əlbəttə ki, cəmiyyətimizi böyük dərəcədə sarsıtmıĢdı.
1992-ci ilin mayında ġuĢa və Laçının iĢğala məruz qalması əlbəttə ki, çox böyük faciə idi. Ancaq 1992-ci ilin
ortalarında hakimiyyətə gəlmiĢ yeni iqtidar ölkəmizi daha da bərbad vəziyyətə qoymuĢdu. O vaxtkı iqtidarın
bacarıqsızlığı, peĢəkarsızlığı, xəyanəti nəticəsində demək olar ki, müstəqilliyimiz əldən gedirdi. Ölkədə gedən
xoĢagəlməz proseslər, böhran, iqtisadi tənəzzül, siyasi sabitsizlik demək olar ki, müstəqilliyimizə böyük
zərbələr vurmuĢdu. Belə bir Ģəraitdə cəmiyyətimizin parlaq simaları, ziyalılar, cəmiyyətimizdə böyük hörmətə
malik olan insanlar ulu öndər Heydər Əliyevin ətrafında birləĢərək Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması
haqqında qərara gəlmiĢlər.
Təsis konfransının Naxçıvanda keçirilməsi də onunla əlaqədar idi ki, o vaxtkı iqtidar bu tədbirin Bakıda
keçirilməsinə imkan yaratmadı. Bu gün özünü demokrat adlandıran, ancaq 20 il ərzində demokratiyanın nə
olduğunu anlamayan o vaxtkı iqtidar imkan vermədi ki, adi demokratik proses paytaxtda həll olunsun. Ancaq
buna baxmayaraq, partiyamızın ideyaları, ulu öndərin müdrikliyi, onun cəmiyyətdəki nüfuzu və rolu partiya
qarĢısında heç bir maneənin mövcudluğunu nəzərdə tutmurdu. Qısa müddət ərzində Yeni Azərbaycan Partiyası
ümumxalq partiyasına çevrilmiĢdir. Yarandıqdan bu günə qədər partiyamız çox böyük, Ģərəfli və uğurlu yol
keçmiĢdir. Bu gün sıralarımızda 600 minə yaxın üzv vardır. Partiyamızın xarici əlaqələri çox geniĢdir və bu
əlaqələr gündən-günə geniĢlənir. Ölkə daxilində mövqelər çox möhkəmdir. Partiyamız demək olar ki,
cəmiyyətimizin bütün təbəqələrini, bütün yaĢ qruplarını birləĢdirir. Yeni Azərbaycan Partiyası, sözün əsl
mənasında, ümumxalq partiyasıdır. Əminəm ki, növbəti illərdə də partiyamız liderlik qabiliyyətini özündə
saxlayacaqdır. Bu gün partiyamız Cənubi Qafqazın ən böyük siyasi qüvvəsidir. 1990-cı illərin əvvəllərində isə
vəziyyət yenə də demək istəyirəm ki, çox ağır idi. Partiyamızın iqtidara gəlməsi zəruri və labüd idi. Ancaq biz
onu da yaxĢı xatırlayırıq ki, Yeni Azərbaycan Partiyası müxalifət partiyası kimi yaradılmıĢdı. Ancaq özünü
müxalifət adlandıran indiki qüvvələrdən fərqli olaraq heç vaxt öz dövlətinə, xalqına müxalifətdə olmamıĢdır.
Bizim partiyamız və onun üzvləri bütün dövrlərdə dövlətçiliyə sadiq olmuĢdur.
Partiyamızın ilk addımları da Azərbaycanda siyasi sabitliyin bərpasına yönəldilmiĢdi. Təsadüfi deyildir
ki, 1993-cü ilin yayında -Azərbaycanda vətəndaĢ müharibəsi baĢlanan dövrdə cəmiyyətimizin bütün ümidləri
yenə də Heydər Əliyevin dühası ilə bağlı idi. O vaxt xalqın tələbi ilə hakimiyyətə gələn ulu öndər qısa müddət
ərzində vəziyyəti sabitləĢdirdi və bu, imkan verdi ki, ölkəmiz inkiĢaf yoluna qədəm qoysun. O ildən bu günə
qədər Azərbaycan yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedir.
Ölkəmizdə çox ciddi islahatlar aparıldı. Bütün xoĢagəlməz halların qarĢısı alındı, sabitlik bərpa edildi,
vətəndaĢ müharibəsinə son qoyuldu. Azərbaycan dünya birliyinə inteqrasiya etməyə baĢladı. Bizim xarici
siyasətimiz nəhayət ki, məqsədyönlü siyasətə çevrildi və bu gün bu siyasət davam etdirilir. O illərdə vacib olan
islahatlar bu gün də ölkəmizin inkiĢafına xidmət göstərir. Həm demokratik, siyasi islahatların dərinləĢməsi, eyni
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
237
zamanda, iqtisadi sahədə islahatlar demək olar ki, bugünkü Azərbaycan reallıqlarını Ģərtləndirir. Eyni zamanda,
onu da qeyd etməliyəm ki, Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması Azərbaycanda əslində siyasi sistemin
yaradılması demək idi. Çünki o vaxta qədər bizdə siyasi sistem mövcud deyildi. Yeni Azərbaycan Partiyasının
siyasi mədəniyyəti, siyasi mübarizə qaydalarının təbliği, ümumiyyətlə, siyasətin sivil yollarla aparılması
ideyaları da cəmiyyətdə böyük əks-səda yaratdı və cəmiyyət tərəfindən dərhal dəstəkləndi. Biz bu ideyalara bu
gün də sadiqik. Bütün siyasi mübarizələri sivil qaydalarla aparırıq və bütün siyasi məsələlərdə daim qələbə
qazanırıq.
Yeni Azərbaycan Partiyası və onun nümayəndələri bütün prezident, parlament və bələdiyyə seçkilərində
böyük üstünlüklə qələbə qazanmıĢlar. Bu, partiyamızın ümummilli partiya olduğunu bir daha sübut edir.
1990-cı illərdə köklü iqtisadi və siyasi islahatlar zəruri idi. Ancaq o illərdə islahatların hansı istiqamətdə getməsi
haqqında müxtəlif fikirlər var idi. Xarici siyasət, onun istiqamətləri ilə bağlı müxtəlif fikirlər var idi. Ulu
öndərin müdrikliyi hər bir istiqamət üzrə çox konkret və dəqiq proqramın formalaĢmasında çox mühüm rol
oynamıĢdır. Biz bu gün bu yolla gedirik. Bu gün Heydər Əliyev siyasəti davam etdirilir və əlbəttə ki,
zənginləĢdirilir. Azərbaycanın uğurlu inkiĢafının təməli məhz o illərdə qoyulmuĢdur.
Azərbaycanda böyük infrastruktur layihələri həyata keçirilməklə, biznes mühitini yaxĢılaĢdırmaqla,
xarici investorları ölkəmizə dəvət etməklə də biz demək olar ki, iqtisadi sahədə böyük uğurlar əldə etmiĢik.
Təsadüfi deyildir ki, bu gün Azərbaycan dünya miqyasında iqtisadi cəhətdən ən sürətlə inkiĢaf edən ölkə kimi
tanınır. Siyasi sabitlik baxımından Azərbaycan bir çox ölkələr üçün örnəkdir, nümunədir.
Əslində, dövlətçiliyimizin, həm siyasi, həm iqtisadi və ideoloji sahələrdə əsasları 1990-cı illərin
ortalarında qoyulmuĢdur. Ulu öndərin baxıĢları real konkret proqramlarda öz əksini tapmıĢdır. Bizim
ideologiyamızın formalaĢması çox mühüm məsələ idi. Çünki biz onilliklər ərzində Sovet Ġttifaqının tərkibində
yaĢamıĢdıq. Əlbəttə, ideoloji çərçivələr çox məhdud idi. Yeni, gənc müstəqil ölkəmizin ideoloji əsaslarının
formalaĢdırılması məsələsi çox böyük əhəmiyyət kəsb edirdi.
Biz o illəri yaxĢı xatırlayırıq və müxtəlif istiqamətlərdə humanitar məsələlərin həlli, Azərbaycan dilinin
təbliği ilə bağlı ulu öndərin tarixi xidmətləri vardır. Azərbaycan dilini dövlət dili kimi təsdiqləmək məsələləri də
məhz onun təĢəbbüsü ilə həyata keçirilmiĢdir. Azərbaycançılıq fəlsəfəsi, ilk növbədə Heydər Əliyevin təĢəbbüsü
idi və bu ideologiya bütün cəmiyyəti birləĢdirir. Bu ideologiya həm tarixə, həm də müasirliyə əsaslanır. Həm
tarixi keçmiĢimizi özündə ehtiva edir, eyni zamanda, bizim bu sahədə bugünkü siyasətimizi əhatə edir. Bu
istiqamətdə atılan addımlar dünya tərəfindən artıq bilinir və təqdir edilir.
Yəni, hər bir istiqamət üzrə möhkəm əsaslar qoyulmuĢ və biz bu gün bu əsaslar üzərində inkiĢaf edirik.
Əlbəttə, Yeni Azərbaycan Partiyasının və onun üzvlərinin bu iĢlərdə çox böyük zəhməti, rolu olmuĢdur. Mən
çox Ģadam ki, partiyamız bu gün də inkiĢafdadır. Əlbəttə, mən çox sevinirəm ki, partiyamızın sıraları geniĢlənir.
Eyni zamanda, gənc nəslin partiyamıza axını məni çox sevindirir. Yəni, partiyamızın ideyaları, partiya
üzvlərinin hərəkətləri, bizim ciddi siyasi məsələlərin həllində rolumuz, eyni zamanda, beynəlxalq nüfuzumuz
əlbəttə ki, cəmiyyətimizin üzvlərini partiyaya daxil olmaq üçün həvəsləndirir.
Biz hesab edirik ki, bu proses bundan sonra da getməlidir. Əlbəttə, partiyamızın çox möhkəm dayaqları,
çox güclü əsasları vardır. Ancaq həyat inkiĢaf edir, həyat yerində durmur və biz əlbəttə ki, partiya daxilində
dünyada gedən prosesləri izləyirik və partiyamızın fəaliyyətinin yeni formalarının axtarıĢındayıq, onları tətbiq
edirik. Bu, bizə imkan verəcək ki, Yeni Azərbaycan Partiyası Azərbaycanın siyasi arenasında daim üstünlük
təĢkil etsin.
Əlbəttə, həqiqət ondan ibarətdir ki, bu gün siyasi müstəvidə bizə rəqib ola biləcək siyasi qüvvə yoxdur.
Ancaq bu, o demək deyil ki, biz arxayınlaĢmalıyıq və yeni iĢ metodları haqqında fikirləĢməməliyik. Biz daim
axtarıĢda olmalıyıq, daim yenilikləri tətbiq etməliyik. Ölkəmizin uğurlu inkiĢafını təmin etmək üçün partiyanın
hər bir üzvü öz fəal iĢi ilə töhfəsini verməlidir.
Biz bu gün Azərbaycanda böyük məsələləri həll edirik. Həm ölkə daxilində, həm regionda, həm xaricdə,
dünya birliyində gedən proseslərdəki rolumuz artmaqdadır. Bizim xarici siyasət konsepsiyamızı da ulu öndər
Heydər Əliyev qurmuĢdur. Bu konsepsiya bu gün uğurla icra edilir.
Azərbaycan dünya miqyasında böyük hörmətə malik olan ölkəyə çevrilibdir. Bunun əyani sübutu keçən
il BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimizdir. Böyük rəqabət Ģəraitində, eyni zamanda, böyük dəstəklə biz bu
yerə layiq olmuĢuq. Bir il ərzində Azərbaycan dünyada gedən qlobal məsələlərin həllində fəal rol oynayıb. Bu
rol dünya birliyi tərəfindən qiymətləndirilir. Təhlükəsizlik ġurasına üzv olarkən bəyan etdiyim yanaĢmamız, -
yəni, biz ədaləti və beynəlxalq hüququ müdafiə edəcəyik, - həyatda öz əksini tapır. Bizim namizədliyimizi 155
ölkə dəstəkləmiĢdir. Bu hadisə xarici siyasətimizin nə qədər düzgün və səmərəli olduğunun bariz nümunəsidir.
Eyni zamanda, QoĢulmama Hərəkatına üzv olarkən biz dünya birliyinin mütləq əksəriyyətinin dəstəyini
qazanmıĢıq.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
238
Bu dəstək dərhal QoĢulmama Hərəkatının zirvə görüĢündə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ
münaqiĢəsi ilə bağlı reallığı, beynəlxalq hüququ, Azərbaycan mövqeyini əks etdirən qətnamədə də öz əksini
tapmıĢdır.
Mən xarici siyasətimizin əsas istiqamətləri haqqında öz fikirlərimi kifayət qədər geniĢ bildirmiĢəm,
bunu təkrar etməyə ehtiyac yoxdur. Sadəcə, qeyd etmək istəyirəm ki, xarici siyasətimizin əsas istiqaməti
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həllidir. Biz öz səylərimizi davam etdirəcəyik və
davam etdiririk. Bir daha demək istəyirəm ki, mövqeyimiz çox möhkəmdir, beynəlxalq hüquqa, tarixə, ədalətə
və artan gücümüzə əsaslanır. Biz danıĢıqları aparırıq, eyni zamanda, hərbi gücümüzü artırırıq və artıracağıq.
Bu gün Ermənistan ilə Azərbaycan arasında yaranmıĢ uçurum artıq çox böyükdür, gündən-günə geniĢlənir.
Azərbaycan ildən-ilə güclənir və möhkəmlənir. Ermənistan isə ildən-ilə zəifləyir və tənəzzülə uğrayır.
Ermənistandan baĢqa ölkələrə müĢahidə olunan kütləvi köç, insanların köçməsi bunun əyani sübutudur.
Biz Ermənistanı təcrid etmək üçün bundan sonra da səylərimizi göstərəcəyik. Bu siyasətin nəticələri vardır. Biz
bu nəticələri görürük. Ermənistanın iĢğalçı siyasətini bütün beynəlxalq təĢkilatlarda bundan sonra da ifĢa
edəcəyik. Bizim dünyadakı dostlarımızın sayı artır. Bizimlə əməkdaĢlıq etmək istəyən ölkələrin sayı artır. Biz
indi xarici ölkələrə müxtəlif istiqamətlər üzrə investisiya qoyuluĢuna baĢlamıĢıq. Bu, yeni prosesdir. Biz bu
prosesi gücləndirəcəyik. Beləliklə, bütün dünya ölkələri ilə siyasi və iqtisadi əlaqələr gələcəkdə daha da
möhkəm olacaqdır. Artıq üç ölkə Xocalı soyqırımını soyqırımı kimi rəsmən tanımıĢdır. Bu proses artıq
baĢlanmıĢdır və davam etdiriləcəkdir. ÇalıĢmalıyıq ki, Xocalı soyqırımını maksimum dərəcədə müxtəlif
ölkələrdə soyqırımı kimi tanıtdıraq. Yəni, ortamüddətli və uzunmüddətli perspektiv baxımından Azərbaycanın
ərazi bütövlüyünün bərpası heç kimdə Ģübhə doğurmur. Nə bizdə, nə də ki, bu məsələ ilə məĢğul olan
vasitəçilərdə. Məhz ona görə də biz hesab edirik ki, son zamanlar beynəlxalq vasitəçilər məsələnin həllində daha
da böyük fəallıq göstərirlər. Çünki hamı yaxĢı bilir ki, Azərbaycanın artan siyasi- iqtisadi və hərbi gücü
məsələnin birdəfəlik Azərbaycanın xeyrinə həll olunmasına gətirib çıxaracaqdır.
Biz, bir daha demək istəyirəm ki, danıĢıqlar prosesində iĢtirak edirik. Ancaq bununla bərabər bütün
baĢqa tədbirləri görürük, bütün baĢqa variantlara hazırıq. Azərbaycanın, bir daha demək istəyirəm ki, çox
möhkəm hüququ, tarixi və siyasi əsasları vardır. Mən Ģübhə etmirəm ki, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa
edəcəkdir. Bu məsələnin həlli məhz bu prinsiplər əsasında ola bilər.
O ki qaldı xarici siyasətimizin digər istiqamətləri ilə bağlı olan məsələlərə, bütün məsələlər öz həllini
tapır. Bakıda, demək olar ki, hər həftə keçirilən bütün beynəlxalq tədbirlər, beynəlxalq forumlar, Humanitar
Forum, Ġnternet Ġdarəçilik Forumu, digər mədəni tədbirlər ölkəmizi və paytaxtımızı nəinki regional mərkəzə
çeviribdir, - bu, artıq keçmiĢdə qalıbdır,- ölkəmizi qlobal dünya xəritəsində ciddi mərkəzə çeviribdir. Çünki hər
Ģey müqayisədə ölçülür. Biz görürük ki, inkiĢaf etmiĢ ölkələrin bəziləri hansı ağır vəziyyətdədir. O ölkələrdə
gedən prosesləri, kütləvi iğtiĢaĢları gündə televiziya vasitəsilə izləyirik. On minlərlə nümayiĢçi küçələrə axıĢır.
On minlərlə insan öz etirazını bildirir.
Düzdür, onlar çox böyük kobudluq və qəddarlıqla döyülür və əzilir. Bunu da biz televiziya kanalları ilə
görürük. Əlbəttə ki, buna dözmək olmaz. Biz inkiĢaf etmiĢ ölkələri çağırırıq ki, onlar bu məsələdə daha da
təmkinli olsunlar. Ġnsanlara bu qədər əzab, iĢgəncə vermək olmaz. Ġnsanlar küçələrə öz etirazını bildirmək üçün
çıxırlar. Ancaq bunun qarĢısında onları dəyənəklə vurmaq, qazla zəhərləmək, necə deyərlər, əzmək
yolverilməzdir. Bu, demokratik normalara zidd olan hərəkətlərdir. Özünü demokratik və demokratiyanın beĢiyi
adlandıran ölkələri belə görəndə, doğrudan da biz təəccüb edirik. Azərbaycan bu baxımdan nümunə ola bilər.
Hər bir baĢqa sahədə olduğu kimi, bu sahədə də nümunə ola bilər. Azərbaycanda bütün bu məsələlər sivil,
mədəni qaydalarla həllini tapır. Bu məsələlər öz həllini ancaq bu yolla tapmalıdır. Yəni, bu kütləvi narazılığın
səbəbləri vardır. Səbəb olmasa, bu qədər insan küçələrə axıĢmaz. Səbəb də aydındır və bəllidir. Uzun illər
iqtisadi əsaslar olmadan böyük xərclər etmiĢ, borclanmıĢ və ondan sonra borcları qaytara bilməyən, bir-birini
əvəzləyən iqtidarlar populist vədlər verməklə faktiki olaraq gələcək nəsillərin ciblərinə girmiĢ və böyük
dərəcədə borclanmıĢlar. ĠnkiĢaf etmiĢ bəzi ölkələrin xarici dövlət borcu ümumi daxili məhsulun 100 faizinin
üstündədir. Bu, əslində o deməkdir ki, bu ölkələr artıq iflasa uğrayırlar. Azərbaycanda isə bu rəqəm 7-8 faizdir.
Bəzi inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə iĢsizliyin səviyyəsi 25 faizdir. Gənclər arasında 50 faizə çatır. Azərbaycanda isə
iĢsizlik 5,3 faiz, yoxsulluq isə 7,6 faizdir. Beynəlxalq nüfuza malik olan əsas reytinq agentlikləri inkiĢaf etmiĢ
ölkələrin kredit reytinqlərini aĢağı salır, Azərbaycanın kredit reytinqlərini qaldırırlar. Yəni, Azərbaycan
iqtisadiyyatı rəqabətqabiliyyətli iqtisadiyyatdır. Makroiqtisadi sabitliyə görə Azərbaycan dünya miqyasında
birinci onluqdadır. Bütün bunlar statistik göstəricilərdir. Bunu inkar etmək olmaz. Bunu nəzərə almamaq olmaz.
Bu, reallıqdır. Bu reallıq bir daha onu göstərir ki, seçdiyimiz yol düzgün yoldur. Bu yol 1992-ci ilin noyabrında
baĢlamıĢdır. Əgər o vaxt Yeni Azərbaycan Partiyası yaranmasaydı və Azərbaycan xalqı növbəti dəfə öz
müdrikliyini göstərib ulu öndər Heydər Əliyevi hakimiyyətə dəvət etməsəydi, ölkəmizin inkiĢafı tam baĢqa
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
239
istiqamətdə gedə bilərdi. Hansı istiqamətdə gedə bilərdi? Bunu bu gün biz özünü müxalifət adlandıran
elementlərin hərəkətlərində görə bilərik. Əgər onlar iqtidarda qalsaydı, bəlkə də Azərbaycan dünya xəritəsindən
çoxdan silinmiĢdi. Çünki onların cəmi bir il ərzində talançı, rüsvayçı, biabırçı hərəkətləri artıq Azərbaycan
xalqını o həddə çatdırmıĢdı ki, bir il də dözə bilməyərək onları süpürüb tarixin arxivinə göndərmiĢdir.
1992-ci ildə əslində bugünkü reallıqların əsasları qoyulmuĢdur və biz bunu unutmamalıyıq, bunu daim
xatırlamalıyıq. Heydər Əliyev siyasətinin gücü, eyni zamanda, ondan ibarətdir ki, ondan sonrakı dövrdə -
doqquz il ərzində bu siyasət yaĢayır. Azərbaycan xalqının qəlbində onun xatirəsinə olan hörmət və məhəbbət
yaĢayır. Azərbaycanın hər bir bölgəsində onun tərəfindən baĢlanmıĢ islahatlar özünü büruzə verir.
Əlbəttə, Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvləri, biz hamımız ulu öndərin siyasi xəttinə sadiq qalaraq onun
siyasətini müasir dünyada aparmaq üçün öz səylərimizi qoymuĢuq. Bu, təbiidir, bu elə də olmalıdır. Ancaq əsas
məsələ ondan ibarətdir ki, biz bu siyasətdən kənara çıxmamıĢıq. Baxmayaraq ki, bizə qarĢı təzyiqlər də,
təxribatlar da oldu. Biz o illəri yaxĢı xatırlayırıq. 2003-2005-ci illərdə əslində qanuni seçilmiĢ hakimiyyəti
devirmək cəhdləri olmuĢdur. O cəhdlərin bir ucu xarici antiazərbaycan dairələrinə gedib çıxır. Biz o tarixi yaxĢı
bilirik. Ancaq Azərbaycan cəmiyyəti və Azərbaycan iqtidarı o vaxt böyük müdriklik, təmkin və qətiyyət
göstərərək müstəqil Azərbaycanın uğurlu inkiĢafını qorudu, müdafiə etdi.
Əgər kiminsə xəstə beyninə yenə də gücümüzü sınamaq fikri gələrsə, biz hər zaman layiqli cavab
verməyə hazırıq. Biz, yenə də deyirəm, Azərbaycan xalqının iradəsinə əsaslanaraq öz siyasətimizi aparırıq və bu
siyasət nəticə etibarilə konkret rəqəmlərlə, konkret iĢlərlə ölçülür. Bizim iĢlərimizin böyüklüyü o qədərdir ki,
onları gizlətmək mümkün deyildir. Bakıya gələn hər bir qonaq Bakıya heyran qalır, Bakıya vurulur. Bakıda
gedən inkiĢafı görməmək mümkün deyildir. Adam gərək gözünü bağlasın ki, bunu görməsin.
Bölgələrdə də vəziyyət çox müsbətdir, ürəkaçandır - hər yerdə canlanma, hər yerdə inkiĢaf, quruculuq,
abadlıq. Ən önəmlisi ondan ibarətdir ki, Azərbaycan cəmiyyətində bu islahatların aparılması üçün çox böyük
həvəs, çox böyük maraq, cəmiyyətdə böyük ruh yüksəkliyi vardır. Rayonlar arasında sağlam rəqabət aparılır.
Mən rayonlarda tez-tez oluram. Görürəm ki, hər bir rayonda fəallar, icra hakimiyyətinin nümayəndələri
çalıĢırlar ki, onların rayonu daha da gözəl, abad olsun. Yəni, bizim inkiĢafımız və əslində bütün iĢlərə yanaĢma
tərzimiz budur.
Ġqtisadi vəziyyətimiz çox möhkəmdir. Biz neçə gün əvvəl 2013-cü ilin büdcəsinin layihəsi müzakirə
olunarkən bir daha ictimaiyyət gördü ki, bizim nə qədər böyük planlarımız vardır. Mən iqtisadi sahədə
gələcəkdə heç bir problem görmürəm, bu, mümkün deyildir. Biz ancaq və ancaq inkiĢaf yolu ilə gedəcəyik.
Siyasi sabitlik tam Ģəkildə bərqərar olunubdur. Sosial məsələlər uğurla həll edilir. Mən xarici siyasətlə bağlı
bayaq qeyd etdim, BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilmək artıq özlüyündə bir göstəricidir. Bundan əlavə nə
isə deməyə ehtiyac yoxdur.
Əlbəttə, bizim enerji siyasətimiz çox müsbətdir, uğurludur. Bu siyasətin təməlini də ulu öndər
qoymuĢdur. Onun qətiyyəti, müdrikliyi və uzaqgörənliyi sayəsində biz bu gün 1994-cü ildə imzalanmıĢ
kontraktın bəhrəsini görürük və ondan sonrakı dövr ərzində onun tərəfindən böyük mübarizə Ģəraitində, böyük
təzyiqlər altında neft kəmərlərinin çəkiliĢi təĢəbbüsləri və reallaĢması artıq yeni reallığı ortaya qoydu. Bu gün
neft və qaz resurslarımız təkcə ölkəmizin enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün deyil, Avropanın enerji
təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün öz rolunu oynamağa baĢlamıĢdır. Bu istiqamətdə gələcək illərdə daha da
böyük addımlar atılacaqdır. Artıq böyük və güclü zəmin vardır. Bizim tərəfimizdən irəli sürülmüĢ yeni
təĢəbbüslər, yeni boru kəmərləri layihələri Azərbaycanın bundan sonrakı onilliklər ərzində uğurlu və sürətli
inkiĢafını təmin edəcəkdir.
Bir sözlə, əgər bugünkü vəziyyəti təhlil etsək və gələcək planlarımızı buna əlavə etsək, görərik ki,
Azərbaycan bundan sonra ancaq inkiĢaf yolu ilə gedəcəkdir.
Gələcəklə bağlı planlarımız çox konkretdir, dəqiqdir. Bu planlar qəbul edilmiĢ proqramlarda öz əksini
tapmıĢdır. “Azərbaycan-2020” proqramı qəbul edilmiĢdir. Orada hər Ģey açıq-aydın göstərilir. Gələcək inkiĢafla
bağlı cəmiyyətdə də fikir ayrılığı yoxdur. Biz bundan sonra da müasir dövlət kimi inkiĢaf edəcəyik. Ən qabaqcıl
texnologiyaları Azərbaycana gətirəcəyik. Bu yaxınlarda keçirilən VII Ġnternet Ġdarəçilik Forumu özlüyündə bir
göstəricidir. Azərbaycanda bütün azadlıqlar - söz azadlığı, vicdan azadlığı, mətbuat azadlığı, internet azadlığı
vardır. GörüĢdüyüm bütün dəyərli qonaqlar bunu qeyd edir və gördüyümüz iĢləri yüksək qiymətləndirirlər.
Beynəlxalq Telekommunikasiya TəĢkilatının baĢ katibi, Ġnterneti idarə edən təĢkilatın baĢ katibi, digər
nümayəndələr - onların hamısı Azərbaycanda bu sahədə gedən prosesləri yüksək qiymətləndirmiĢlər. Ancaq
elələri də tapıldı ki, ölkəmizə təxribat törətmək üçün gəlmiĢdilər. Onların təxribat xarakterli missiyasının üstü
açıldı. Elə qüvvələr – ermənipərəst, antiazərbaycan və islamofobiya qüvvələri var ki, uğurlarımızı qəbul edə,
inkiĢafımızı həzm edə bilmirlər. Elə qüvvələr var və biz onları tanıyırıq. Ancaq onların səyləri və bizə qarĢı
qarayaxma kampaniyaları heç bir səmərə verməyəcəkdir. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycanda
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
240
gedən inkiĢafı gizlətmək və görməmək olmaz. Biz açıq cəmiyyət yaratmıĢıq. Bizdə bütün azadlıqlar vardır.
Bu gün Azərbaycanda internet istifadəçilərinin sayı 65 faizə çatmıĢdır və biz hər bir kəndə internet xətləri
çəkirik. Belə olan halda, hansı mətbuat azadlığının boğulmasından söhbət gedə bilər?! Bu, yalandır, bu,
böhtandır. Bu böhtanları yayan, xüsusilə, yüksək vəzifə tutan insanlar utanmalıdırlar ki, onlar böhtanla, yalanla
məĢğul olurlar. Onsuz da bugünkü dünyada heç nəyi gizlətmək mümkün deyildir. Bəlkə 10 il, 20 il bundan
əvvəl nəyisə demək, hansısa ölkə haqqında rəy yaratmaq daha da asan idi. Bu gün bu, mümkün deyildir.
Azərbaycana yüz minlərlə, milyonlarla xarici qonaq gəlir. Azərbaycan dünyaya çıxıbdır. Biz beynəlxalq
təĢkilatlarda fəal iĢtirak edirik. Bütün müasir prosesləri izləyirik və bizə sərfəli olan məsələləri Azərbaycanda
həll edirik. Ona görə, bu böhtanlar, bu Ģər, bu iftira bizə yapıĢmır. Ancaq bu nəyi göstərir? Ancaq onu göstərir
ki, bizə qarĢı mübarizə bundan sonra da aparılacaqdır və bu mübarizənin müxtəlif mərkəzləri vardır. Bu barədə
mən əvvəllər də demiĢəm, bu gün də istəyirəm ki, cəmiyyət də, partiya üzvləri də bilsinlər. Birinci, erməni
lobbisi bizim əsas düĢmənimizdir. Mən bunu bir neçə dəfə demiĢəm, bir daha demək istəyirəm, heç kimdən
çəkinmədən, bizim düĢmənimiz erməni lobbisidir. Çünki Ermənistan bir ölkə kimi heç bir əhəmiyyət daĢımır.
O, faktiki olaraq müstəmləkədir, forpostdur, xaricdən idarə olunan, qədim Azərbaycan torpağında süni Ģəkildə
yaradılmıĢ bir ərazidir. Erməni lobbisi isə bizim əsas düĢmənimizdir və biz də onlar üçün əsas düĢmənik.
Əslində, bizim onlarla düĢmənçiliyimiz onların bizə qarĢı olan düĢmənçiliyindən qaynaqlanır.
Ġkinci, antiazərbaycan mərkəzi, islamofobiya xəstəliyinə düçar olmuĢ qurumlardır, dairələrdir. Onlar da
vardır. Əfsuslar olsun ki, onların sayı getdikcə artır. Onların sayının artması bəzi ölkələrdə keçirilmiĢ seçkilərdə
də özünü əyani Ģəkildə göstərir.
Seçkilərin nəticələrinə baxmaq kifayətdir ki, islamofobiya qüvvələrinin reytinqinin artmasını görmək
mümkün olsun. Gənc, dinamik inkiĢaf edən, heç kimdən asılı olmayan, müstəqil siyasət aparan, müasir
müsəlman ölkəsi Azərbaycan onlar üçün problemə çevrilib, yəni onların stereotiplərinə sığmır. Onların
stereotipləri dünyada müsəlmanları geridə qalmıĢ millət, xalq kimi göstərməkdir. Ġslam müqəddəslərinin təhqiri,
bizə qarĢı təxribat xarakterli addımların məqsədi məhz ondan ibarətdir ki, savadsız kütləni hərəkətə gətirsin və
ondan sonra kütləvi informasiya vasitələri hesabına onların timsalında dünyaya göstərsin ki, bax, müsəlmanlar
belədirlər. Biz bilirik ki, nədir bunun təməlində. Bu, sadəcə olaraq, hansısa qəzetin öz təĢəbbüsü, yaxud da ki,
sərt addım deyildir. Bu, vaxtı seçilmiĢ təxribat xarakterli addımlardır, dünyada müsəlmanlara qarĢı mənfi fikri
daha da möhkəmləndirmək və geniĢləndirməkdir. Əfsuslar olsun ki, savadsız təbəqələr bu təxribatlara uyurlar,
buna uymamalıdırlar. Biz mübarizəni sivil yollarla aparırıq və biz sübut etməliyik və edəcəyik ki, müsəlman
aləmində inkiĢaf var, müasirlik var, mərhəmət var, dözümlülük var ki, bəzi ölkələrdə bu, artıq çatmır.
Əlbəttə, bu qüvvələrin çərçivələrinə bugünkü Azərbaycan elə bil ki, uyğun gəlmir. Necə ola bilər ki,
qısa müddət ərzində, iqtisadi-maliyyə böhranına baxmayaraq, Azərbaycan inkiĢaf edir, burada bütün dinlərin
nümayəndələri bir ailə kimi yaĢayır?! Tolerantlıq, humanitar məsələlərin həlli üçün beynəlxalq tədbirlər keçirilir
və özlüyündə Azərbaycan nümunə göstərir ki, müxtəlif xalqların, dinlərin nümayəndələri bir yerdə, dostluq,
qardaĢlıq Ģəraitində necə yaĢamalıdır. Dərhal bizə qarĢı o mərkəzlərdən də hücumlar, təzyiqlər, təxribatlar
baĢlayır və biz bunun təzahürlərini müxtəlif formalarda görürük.
Digər dairələr vardır ki, sadəcə olaraq, kimsə özünü dünya xəritəsində ləyaqətli aparmağa
öyrəĢməyibdir. ÖyrəĢiblər ki, müstəmləkə olsun, metropoliya olsun və bu təfəkkürlə yaĢayırlar. Görəndə ki,
özünün, necə deyərlər, ləyaqətini həmiĢə saxlayan, heç kimin qarĢısında baĢ əyməyən, müstəqil siyasət aparan
ölkə var, bu da bəziləri üçün bir problemə çevrilir. Yenə bu mərkəzdən də bizə qarĢı hücumlar, təzyiqlər
baĢlayır. Mən nəyə görə bunu deyirəm? Mən bunu deməklə birinci növbədə fikirlərimi bildirmək istəyirəm və
mənim dediklərim, sadəcə olaraq, hər hansı bir emosiyalara əsaslanan sözlər deyildir. Bu, mənim son bir neçə il
ərzində apardığım dərin təhlilin nəticəsidir. Burada təhlil aparmaq üçün məndə kifayət qədər geniĢ imkanlar var
və beynəlxalq təmaslar, görüĢlər, məlumat müxtəlifliyi və sair. Yəni, bu, mənim, necə deyərlər, Ģüurlu seçimim
və fikrimdir. Ona görə ki, bizim cəmiyyətdə də bu cür addımlara çox da böyük reaksiya verilməsin. Çünki üç
mərkəz olmasın, beĢ mərkəz olsun, biz öz yolumuzla gedəcəyik, öz bildiyimizi edəcəyik. Çünki bizim, yenə də
deyirəm, güclü dayaqlarımız vardır. Bu da Azərbaycan xalqıdır.
Bizim artıq güclü dövlətimiz vardır - müstəqil Azərbaycan dövləti. Bizim dəqiq konsepsiyamız, inkiĢaf
proqramımız vardır. Bu proqramın reallaĢması nəticəsində Azərbaycan inkiĢaf etmiĢ ölkələrin sırasına daxil
ediləcəkdir. Əgər gələcəklə bağlı fikirlərimizi bir cümlə ilə ifadə etsək deməliyik: Biz inkiĢaf etmiĢ ölkəyə
çevrilməliyik! ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrin meyarları vardır. Bunları bilirik və biz hər bir istiqamət üzrə o meyarlara
çatmalıyıq - həm siyasi, iqtisadi islahatlar, sosial siyasət və digər istiqamətlərdə. Buna nail olmaq üçün həmiĢəki
kimi, cəmiyyətimiz bir nöqtəyə vurmalıdır və cəmiyyətimizin aparıcı siyasi qüvvəsi olan Yeni Azərbaycan
Partiyası növbəti 20 il ərzində, əlbəttə ki, öz iĢini uğurla aparmalıdır, müasir qaydalarla, müasir üsullarla! Ancaq
biz öz iĢimizi möhkəm tarixi və ideoloji əsaslar üzərində qurmalıyıq.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
241
Bir daha, əziz dostlar, bu gözəl hadisə münasibətilə sizi təbrik edirəm. Yeni Azərbaycan Partiyasının
bütün üzvlərinə cansağlığı, xoĢbəxtlik arzulayıram. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-17 noyabr. - №256. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
242
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Sinqapura dövlət səfəri
Ali qonağın Ģərəfinə
Bakı, 21 noyabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, noyabrın 21-də Sinqapur Respublikasının
Prezidenti Toni Tanın adından bu ölkədə dövlət səfərində olan Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham
Əliyevin Ģərəfinə rəsmi nahar verilmiĢdir.
Dövlət baĢçıları rəsmi naharda nitq söyləmiĢlər.
Prezident Ġlham Əliyevin
nitqi
- Zati-aliləri cənab Prezident!
Əziz dostlar!
Cənab Prezident, hər Ģeydən öncə, mənə və nümayəndə heyətimin üzvlərinə göstərdiyiniz səmimi
qonaqpərvərliyə və gözəl ölkənizə səfərə dəvət etdiyinizə görə Sizə minnətdarlığımı bildirmək istərdim.
Dünəndən bəri ölkənizin müstəqillik illərində əldə etdiyi inkiĢaf və tərəqqi mənə böyük təəssürat bağıĢlayır. Bu
gün Sinqapur inkiĢaf, sosial müdafiə, investisiya imkanları və beynəlxalq aləmə açıq olmaq baxımından
dünyada lider ölkələrdən biridir.
Xalqlarımız və ölkələrimiz arasında bir çox bənzərliklər vardır. Azərbaycan da inkiĢaf etməkdə olan
müstəqil ölkədir. Bizim üçün müstəqillik illərində keçid dövrü güclü dövlətçilik, eyni zamanda, bazar
iqtisadiyyatı və yaxĢı investisiya imkanları deməkdir. Ölkənizin nümunəsi yenicə müstəqil olan ölkələr üçün
olduqca cəlbedicidir. Buna görə də ölkələrimiz arasındakı əməkdaĢlıq təbii olaraq sürətlə və uğurla inkiĢaf edir.
Digər bənzərlik isə Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, ölkələrimizin çoxmədəniyyətli olmasıdır. Bu, ölkələrimizin
əldə etdiyi ən böyük müsbət keyfiyyətlərdən biridir. Müxtəlif etnik və dini qrupların nümayəndələrinin sülh
Ģəraitində birgə yaĢaması ənənələri regionda həqiqətən olduqca xüsusi bir mühit yaradır. Sinqapur kimi
Azərbaycan da multikulturalizm prinsiplərinə yüksək dəyər verir. Buna görə də bizim cəmiyyətlərimiz bütün
insanlara öz iradələrini ifadə etməyə, eləcə də sülh və əmin-amanlıq Ģəraitində yaĢamağa imkanlar yaradır.
Təbiidir ki, ölkələrimiz arasındakı münasibətlər olduqca uğurla inkiĢaf edir və mən deyərdim ki, siyasi əlaqələr
çox güclüdür. Mənim ölkənizə ilk dövlət səfərim siyasi əlaqələrimizin bir təzahürüdür. Biz bir çox sahələrdə və
müxtəlif beynəlxalq təĢkilatlar çərçivəsində fəal Ģəkildə iĢləyir və əməkdaĢlıq edirik. Keçən ilin oktyabrında
Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik ġurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi zamanı bizə verdiyi dəstəyə, həmçinin
QoĢulmama Hərəkatına üzv ölkələrin sammiti zamanı Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin
ərazi bütövlüyü prinsipləri əsasında həlli ilə bağlı qəbul edilən qətnaməyə səs verdiyinizə görə ölkənizə təĢəkkür
edirəm. Biz bu siyasi dəstək əlamətlərinə görə Sizə təĢəkkür edirik. Biz də öz növbəmizdə bütün beynəlxalq
təĢkilatlarda Sinqapuru dəstəkləməyə davam edəcəyik.
Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi regional təhlükəsizlik və sabitliyə ən böyük təhlükədir. Əfsuslar olsun ki,
müstəqilliyimiz Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən iĢğal olunması,
azərbaycanlılara qarĢı etnik təmizləmə və 1 milyon soydaĢımızın öz doğma Ģəhər və kəndlərindən qovulması, öz
vətənində qaçqın və məcburi köçkünə çevrilməsi ilə nəticələnən bu münaqiĢə ilə qeyd olundu. Beynəlxalq
ictimaiyyət bu münaqiĢənin həlli ilə bağlı öz yanaĢmasını ifadə edib və bu münaqiĢə ərazi bütövlüyü və
beynəlxalq hüquq prinsipləri əsasında həllini tapmalıdır. BMT Təhlükəsizlik ġurası Ermənistan qoĢunlarının
Azərbaycan ərazilərindən dərhal və qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasını tələb edən 4 qətnamə qəbul edib. Əfsuslar olsun
ki, bu qətnamələr yerinə yetirilmir. Buna görə də QoĢulmama Hərəkatına üzv ölkələrin sammiti zamanı
Sinqapurun yekdil dəstəyi ədalətə və beynəlxalq hüquqa dəstək əlaməti idi. Ona görə də düĢünürəm ki, biz
gələcəkdə fəal Ģəkildə əməkdaĢlıq etməyi və siyasi əlaqələrimizi gücləndirməyi davam etdirəcəyik.
Cənab Prezident, bu imkandan istifadə edərək mən dialoqumuzu davam etdirmək üçün Sizi bir daha münasib
bildiyiniz vaxtda Azərbaycana dövlət səfərinə dəvət edirəm. Bu gün biz həm də iqtisadi əməkdaĢlıq
perspektivlərini müzakirə etdik. Siz çıxıĢınızda bu əməkdaĢlığın müsbət nümunələrini qeyd etdiniz. Bizim,
həqiqətən də yaxĢı nümunələrimiz vardır. “SOCAR” və “Keppel” arasındakı əməkdaĢlığın artıq uzun tarixi və
ənənələri mövcuddur. Ġndi isə bu əməkdaĢlıq yeni sahələri əhatə edərək uğurla inkiĢaf edir. Azərbaycanda
tərsanə inĢası bizə regiondakı bütün dövlətlərin faydalana biləcəyi güclü Xəzər donanmasını yaratmağa imkan
verəcəkdir. Biz qədim Ġpək Yolu üzərində yerləĢirik. Azərbaycan ilə Avropa arasında dəmir yolu xəttinin inĢası
və bunun Xəzər dənizi vasitəsilə Asiya regionunu birləĢdirməsi, yüklərin daĢınması üçün əlavə gəmilərin
alınması - bütün bunlar bizim regionun inkiĢafına töhfəmiz olacaqdır. DüĢünürəm ki, tarixi Ġpək Yolunun
bərpası bu regionda yerləĢən bütün ölkələr üçün çox vacibdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
243
Biz, həmçinin iqtisadi əlaqələri geniĢləndirməyi və bu sahədə qarĢılıqlı faydalı biznes əlaqələrinin
inkiĢaf etdirilməsi üçün digər imkanları da araĢdırmağı düĢünürük. Fikrimcə, ölkələrimizin biznes dairələri bir
araya gəlməli və müxtəlif istiqamətlərdə məsələləri müzakirə etməlidirlər. Azərbaycan inkiĢaf edir, cənab
Prezident, Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, ümumi daxili məhsulun artımı çox sürətlə gedir və son 9 ildə bu, 300
faiz təĢkil edib. Daha çox Sinqapur Ģirkətlərini həm investor, həm də podratçı qismində Azərbaycana iĢləməyə
dəvət etmək üçün çoxlu imkanlar vardır. Biz də öz növbəmizdə investisiya planlarımızla bağlı yeni imkanları
nəzərdən keçiririk. Sizin ölkəniz bunun üçün ən əlveriĢli məkanlardan biridir. Çünki müstəqillik illərində Siz
çox güclü iqtisadiyyat qurmağa nail olmusunuz. Qeyd etdiyim kimi, müxtəlif mədəniyyətlərə malik cəmiyyət,
siyasi baxımdan sabit vəziyyət. Ona görə də indi Sinqapur artıq bütün dünya üçün çox məna kəsb edir. Sizin
transformasiyanız və uğurunuz əvvəldə qeyd etdiyim kimi, transformasiyaya, eləcə də bu potensialdan öz
xalqları və qonĢuları üçün istifadə etməyə ehtiyacı olan bir çox ölkələr üçün yaxĢı nümunədir.
Bizim, həmçinin humanitar, mədəni mübadilə və təhsil sahələrində əməkdaĢlıqla bağlı böyük planlarımız vardır.
ġadam ki, gənc azərbaycanlılar sizin universitetlərinizdə təhsil alırlar və ümid edirəm ki,
Azərbaycandan bir çox insanlar sizin ölkənizə təhsil almağa və müxtəlif sahələrdə yaxĢı mütəxəssis olmağa
gələcəklər.
Cənab Prezident, mən bir daha Sizə səmimi qonaqpərvərliyə və dəvətinizə görə təĢəkkürümü bildirmək
istərdim. Dünən axĢam və bu gün gördüklərimin məndə necə yüksək təəssürat yaratdığını bir daha qeyd etmək
istərdim. Sizi və xalqınızı bu böyük uğura görə təbrik etmək istəyirəm. Sizə və Sinqapur xalqına ən xoĢ
arzularımı çatdırır, yeni nailiyyətlər diləyirəm.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-23 noyabr. - №261. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
244
Milli Olimpiya Komitəsində 2012-ci ilə yekun vurulmuĢ, idmançılara və
məĢqçilərə mükafatlar təqdim olunmuĢdur
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 18 dekabr (AzərTAc). Dekabrın 18-də Milli Olimpiya Komitəsində (MOK) 2012-ci ilə yekun
vurulmuĢ, idmançılara və məĢqçilərə mükafatlar təqdim olunmuĢdur.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı
Mehriban Əliyeva mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.
MOK-un Ġcraiyyə Komitəsinin iclas salonuna toplaĢanlar Prezident Ġlham Əliyevi hərarətlə qarĢıladılar.
Dövlətimizin baĢçısı mərasimdə nitq söylədi.
Prezident Ġlham Əliyevin
nitqi
- Əziz dostlar, ənənəvi olaraq biz ilin sonunda sizinlə görüĢürük. Ġlin idman yekunlarına baxırıq,
fərqlənən idmançıları mükafatlandırırıq. Bu ənənə bu gün də davam etdirilir. Artıq uzun illərdir ki, hər ilin
sonunda bu ənənəvi görüĢlər keçirilir.
2012-ci il baĢa çatır. Bütövlükdə, 2012-ci il ölkəmiz üçün həm idman sahəsində, həm də baĢqa
sahələrdə çox uğurlu il olmuĢdur. Deyə bilərəm ki, ölkə qarĢısında duran bütün əsas vəzifələr bu il də icra
edilmiĢdir. Ġqtisadiyyatımız uğurla inkiĢaf etmiĢdir. Sosial məsələlərin bir çoxu həllini tapmıĢdır. Uzun illərdir
ki, sovet dövründən dondurulmuĢ vəziyyətdə qalan əmanətlər vətəndaĢlara qaytarılmağa baĢlanmıĢdır. Yəni, biz
bütün sahələrdə inkiĢafı, yenilikləri görürük. Əlbəttə, güclü iqtisadi potensial bizə imkan verəcəkdir ki,
gələcəkdə idman sahəsinə daha da böyük həcmdə investisiyalar qoyaq.
Ġqtisadiyyatımız indi daha çox qeyri-neft sektoru hesabına inkiĢaf edir. Bu da təbiidir. Bir neçə il
bundan əvvəl qarĢıya məhz belə vəzifə qoyulmuĢdu. Bu ilin yekunlarına görə, - qeyri-neft iqtisadiyyatımız hələ
ki, dəqiq hesablamalar aparılır, - görünür ki, təxminən 10 faiz artacaqdır. Bu, çox böyük göstəricidir. Bu, onu
göstərir ki, iqtisadiyyatımız artıq çoxĢaxəli iqtisadiyyat kimi inkiĢaf edir. Bildiyiniz kimi, bu il neft sahəsində
hasilatda müəyyən tənəzzül olmuĢdur. Mən bu barədə fikirlərimi, iradlarımı bildirmiĢdim. Çox Ģadam ki, artıq
neft sahəsində də sabitləĢmə dövrü baĢlamıĢdır. Bir müddət bundan əvvəl mən bu məsələ ilə bağlı Nazirlər
Kabinetinin toplantısında fikirlərimi açıq Ģəkildə bildirdim ki, ictimaiyyət də bilsin. Bütövlükdə, bu məsələdə
dönüĢ yaranmalı idi. Mən çox Ģadam ki, bizim əsas tərəfdaĢımız olan bp Ģirkəti bu fikirlərə, bu iradlara çox
böyük məsuliyyətlə yanaĢmıĢdır. Bu gün səhər bp Ģirkətinin prezidenti mənimlə görüĢdə Ģirkətin gələcək illər
üçün planlarını açıqladı. Mən çox Ģadam ki, bu planların arasında neft hasilatının sabitləĢdirilməsi məsələləri ön
planda dayanır. Bu, onu göstərir ki, bizim aramızda olan əməkdaĢlıq, doğrudan da, güclü əsaslar üzərində
qurulubdur. Gələn ildən baĢlayaraq iqtisadiyyatımızın əsas sahəsi olan neft sənayesində sabitləĢmə olacaqdır.
Bundan sonra dayanıqlı neft hasilatı uzun illər təmin ediləcəkdir.
Nə üçün mən bu barədə fikirlərimi bildirirəm? Ona görə ki, bu gün bu görüĢ baĢ tutdu. Eyni zamanda,
ona görə ki, mənim iradlarımdan sonra Azərbaycanı istəməyən xarici qüvvələr, erməni lobbisi və əfsuslar olsun
ki, onlarla bir düĢərgədə olan daxili müxalifət bu məsələni böyük dərəcədə qabarıq Ģəkildə büruzə verməyə
çalıĢmıĢdı. Sanki Azərbaycanda neft sənayesində hər hansı bir ciddi problem vardır. Sanki Azərbaycan ilə,
SOCAR ilə onun tərəfdaĢları arasında hansısa problemlər vardır. Problemlər ola bilər. Ancaq bizim
üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki, bu problemlər aĢkarlanır, biz vaxtında öz fikirlərimizi bildiririk.
TərəfdaĢlarımız da iradlarımıza böyük maraqla və böyük məsuliyyətlə yanaĢırlar. Sadəcə olaraq, demək
istəyirəm ki, bizi istəməyən qüvvələr, daxili qüvvələr, satqınlar, həmin o adamlar ki, idmançılarımızın London
Yay Olimpiya Oyunlarında ilk günlərdə qızıl medal əldə edəbilməməsindən sevinən və ondan sonra oyunların
yekunlarına görə ermənilərlə bərabər məyus olan daxili müxalifət sevinməsin. Erməni lobbisi, bizi istəməyən,
Azərbaycanın uğurlu inkiĢafını istəməyən xarici qüvvələr sevinməsin.
Azərbaycan iqtisadiyyatı güclü iqtisadiyyatdır. Neft-qaz sektorumuz iqtisadiyyatın dayağıdır. Yenə də
qeyd etmək istəyirəm ki, bu sahədə Azərbaycan rəhbərliyinin qətiyyəti, tərəfdaĢlarımızın məsuliyyəti və bp-
SOCAR münasibətlərinin düzgün istiqamətdə davam etdirilməsi nəticəsində xoĢagəlməz meyllərin qarĢısı alındı
və gələn ildən baĢlayaraq neft-qaz sektorunda sabit iqtisadi inkiĢaf təmin ediləcəkdir.
Gələn il bütövlükdə ölkəmizin inkiĢafı üçün çox əlamətdar il olacaqdır. Çünki gələn il bir neçə nəhəng
layihənin təməlini qoyacağıq. O layihələr ki, onların hər biri özlüyündə meqalayihədir. O layihələrin icra
edilməsi üçün böyük vəsait qoyulacaqdır. Vəsaitin böyük hissəsi xarici tərəfdaĢlar tərəfindən qoyulacaqdır.
Yəni, ölkə iqtisadiyyatına investisiya axını təmin ediləcəkdir. Beləliklə, bu, bizə imkan verəcəkdir ki, iqtisadi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
245
gücümüzü artıraq və humanitar sahəyə, idmana, mədəniyyətə, sosial məsələlərin həllinə daha da böyük vəsait
ayıraq.
Ġlin idman yekunlarına gəldikdə, hamımız görürük ki, 2012-ci il idmançılarımız üçün çox uğurlu il
olmuĢdur. Təsadüfi deyildi ki, biz 2012-ci ili idman ili elan etmiĢdik. Bu, idmana dövlət tərəfindən ola diqqətin
təzahürüdür. Eyni zamanda, biz doğrudan da ilin əvvəlində bu qərarı verərkən idmançılardan qələbələr, uğurlar
gözləyirdik. Ġdmançılar ümidlərimizi doğrultdular. 2012-ci ildə idmançılar tərəfindən müxtəlif beynəlxalq
yarıĢlarda 700-dən çox medal qazanılmıĢdır. Onlardan 255-i qızıl medaldır.
Ġdmançılarımız ölkəmizi beynəlxalq arenalarda ləyaqətlə təmsil etmiĢlər. Ölkəmizdə bir neçə mötəbər
beynəlxalq yarıĢ keçirilmiĢdir. Mən onların içərisində qızlar arasında futbol üzrə dünya çempionatını xüsusilə
qeyd etmək istəyirəm. Çünki bu, bizim üçün birinci təcrübə və çox uğurlu təcrübə idi. Çünki həm FĠFA, həm
UEFA-nın prezidentləri Azərbaycanda keçirilmiĢ bu çempionatı yüksək qiymətləndirmiĢlər. Çempionat üç
həftəyə yaxın keçirilmiĢdir və bütün məsələlər yüksək səviyyədə həll olunmuĢdur. Biz bütün təĢkilati
məsələlərdə həmiĢə olduğu kimi, yüksək səviyyədə idik. Bu çempionat tarixə artıq ən uğurlu çempionatlardan
biri kimi daxil edilibdir. Azərbaycanda digər beynəlxalq tədbirlər də keçirilir. Artıq biz bu prosesə öyrəĢmiĢik.
Hər həftə demək olar ki, hər hansı bir beynəlxalq tədbir keçirilir. Azərbaycanda beynəlxalq tədbirlərin
keçirilməsi bir daha ölkəmizin idman ölkəsi olduğunu göstərir.
Bu il, eyni zamanda, biz idman infrastrukturunun yaradılması ilə bağlı səylərimizi davam etdirmiĢik. Ġl
ərzində iki regional Olimpiya mərkəzi istifadəyə verilmiĢdir - Cəlilabadda və Astarada. Beləliklə, bölgələrdə
tikilmiĢ Ġdman Olimpiya komplekslərinin sayı 35-ə çatdı. Səkkiz kompleksdə tikinti iĢləri davam etdirilir. Bir
neçə kompleksin tikintisi nəzərdə tutulur. Beləliklə, bir neçə ildən sonra hər bir rayon mərkəzində, hər bir
Ģəhərdə müasir Olimpiya obyektləri yaradılacaqdır.
Bakı Ģəhərində yeni tikilmiĢ idman obyektləri istifadəyə verildi, təmir edildi. Tofiq Bəhramov adına
Respublika stadionu əsaslı təmir edildi. Hesab edirəm ki, tarixdə birinci dəfə belə əsaslı təmir iĢləri
görülmüĢdür. Ġndi stadion bütün beynəlxalq standartlara cavab verir. “Səkkizinci kilometr” stadionu. Hələ ki, o
stadionun Ģərti olaraq adı “Səkkizinci kilometr”dir. Yəqin ki, bu ada baxmaq lazımdır. Bu gözəl idman
obyektinə hər hansı bir gözəl ad verilə bilər. O da təhvil verildi. Ölkəmizdə indi böyük gimnastika kompleksi
tikilir. Bu yaxınlarda su idman növləri sarayı tikilməyə baĢlanmıĢdır. Keçən il böyük Olimpiya stadionunun
təməli qoyuldu. Artıq bu sahədə bu il praktiki addımlar atılmağa baĢlanmıĢdır. Bu Olimpiya stadionu bölgənin
ən böyük idman obyekti olacaqdır.
Yəni idman infrastrukturunun yaradılması istiqamətində, doğrudan da, çox böyük iĢlər görülmüĢdür.
Bütün bu iĢlər böyük vəsait tələb edir. Əlbəttə, bütün bu vəsaitin yükü, bu maliyyə yükü dövlət büdcəsinin
üzərinə düĢür. Biz hər il investisiya proqramına baxarkən idman obyektlərinin tikintisi üçün kifayət qədər böyük
məbləğlər nəzərdə tuturuq. Əlbəttə, bu proseslər gələn illərdə də davam etdiriləcəkdir.
Bu il biz, eyni zamanda, Milli Olimpiya Komitəsinin 20 illik yubileyini qeyd etdik. Bu da çox əlamətdar
hadisədir. Müxtəlif ölkələrdən gəlmiĢ qonaqlar bizimlə bərabər bu gözəl Ģənliklərdə iĢtirak etmiĢlər. Biz iyirimi
ildir beynəlxalq Olimpiya ailəsinin üzvüyük və bu ailədə öz yerimizə malikik. Bu gün həm ümumdünya, həm
Avropa federasiyaları ilə əlaqələrimiz artır. Beynəlxalq və Avropa Olimpiya komitələrinin bizə münasibəti çox
müsbətdir. Azərbaycanda idman sahəsindəki uğurları onlar daim qeyd edirlər. Ġyirmi illik yubiley bizə imkan
verdi ki, görülmüĢ iĢləri bir daha təhlil edək, uğurlarımızla öyünək, eyni zamanda, çatıĢmayan cəhətləri,
qüsurları aradan götürək ki, daha da böyük nəticələrə imza ata bilək. Əlbəttə, 2012-ci ilin idman tədbirlərindən
danıĢarkən London Yay Olimpiadası haqqında danıĢmamaq mümkün deyildir. Bu Olimpiada da tarixdə
qalacaqdır. Bu Olimpiya Oyunlarında idmançılarımız ən böyük uğurları qazanmıĢlar, bütün xalqımızı
sevindirmiĢlər, Azərbaycanı idman dövləti kimi aparıcı dövlətlərin sırasına daxil edə bilmiĢlər. On medal - 2
qızıl, 2 gümüĢ, 6 bürünc medal bizim tarixi nailiyyətimizdir. Olimpiya Oyunlarından artıq bir neçə ay keçir və
hələ ki, xarici həmkarlarla görüĢlərdə bu məsələ vurğulanır, Azərbaycanın uğurları haqqında fikir mübadiləsi
aparılır. Məni bu günə qədər həmkarlarım - dövlət və hökumət baĢçıları bu uğurlar münasibətilə təbrik edirlər.
Əlbəttə ki, bu, çox gözəl hadisədir. Hər bir Azərbaycan vətəndaĢının qəlbini qürur hissləri ilə dolduran bir
məsələdir. Bu qələbəyə görə, əlbəttə, biz hamımız idmançılara, onların məĢqçilərinə, idman mütəxəssislərinə
minnətdarıq.
Eyni zamanda, bu qələbənin əldə edilməsində Azərbaycanda idman sahəsində görülən iĢlər də az rol
oynamır. Bizdə idman siyasəti dövlət tərəfindən aparılır. Bütün müvafiq qurumlar - həm dövlət qurumları və
ictimai qurumlar, Gənclər və Ġdman Nazirliyi, Milli Olimpiya Komitəsi, federasiyalar, klublar, cəmiyyətlər və
idman ictimaiyyəti bir ailə kimi fəaliyyət göstərir.
Ġdmanın kütləviliyinin təmin edilməsi üçün Olimpiya Oyunlarında uğurlar çox böyük rol oynayır. Çünki
bu, gəncləri, uĢaqları idman bölmələrinə gətirmək üçün həvəsləndirici bir amildir. Biz görürük ki, hər uğurdan,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
246
Olimpiya Oyunlarında əldə edilmiĢ hər qələbələrdən sonra idman bölmələrinə uĢaqların axını güclənir. Biz
doğrudan da elə etməliyik ki, hər bir gənc idmanla məĢğul olsun. ġərt deyil ki, o mütləq idmançı olsun. Amma
sağlamlığı möhkəmləndirmək, fiziki mədəniyyəti qaldırmaq üçün mütləq idmanla məĢğul olmaq lazımdır.
Mən bütün gəncləri bir daha bu kürsüdən idmanla məĢğul olmağa səsləyirəm. Ġndi demək olar ki, hər bir yerdə
idmanla məĢğul olmaq üçün imkanlar vardır. Fiziki cəhətdən sağlam olan insanlar, adətən mənəvi cəhətdən də
böyük keyfiyyətlərə malikdirlər. Mən çox Ģadam ki, idmançılarımız məiĢətdə də, yəni, adi həyatda da öz
davranıĢları ilə gənclər üçün nümunədirlər.
Olimpiya Oyunlarındakı qələbə, doğrudan da tarixi qələbədir. Biz dünya miqyasında 30-cu, Avropada
15-ci, islam aləmində isə üçüncü yerə layiq görülmüĢük. Artıq bir neçə dəfə mən idmançıları bu böyük qələbə
münasibətilə təbrik etmiĢəm, bir daha təbriklərimi bildirmək istəyirəm.
Nəhayət, ilin sonunda Azərbaycana bir Ģad xəbər gəldi. Dekabrın 8-də Romada Avropa Olimpiya
Komitəsinin BaĢ Assambleyasında birinci Avropa Olimpiya Oyunlarının 2015-ci ildə Bakıda keçirilməsi
haqqında qərar qəbul edilmiĢdir. Bu da tarixi qərardır. Ġlk növbədə, ona görə ki, bu, birinci Avropa Olimpiya
Oyunları olacaqdır. Bu günə qədər baxmayaraq ki, Olimpiya hərəkatı tarixən Avropa məkanından baĢlamıĢdır
və Olimpiya Oyunlarının bərpası da müasir dövrdə yenə də Avropa qitəsində baĢ vermiĢdir, - Avropa Olimpiya
Oyunları heç vaxt keçirilməmiĢdir. Birinci oyunların keçirilməsi özlüyündə ciddi bir addımdır, Olimpiya
hərəkatında bir dönüĢdür. Bu oyunların bizə həvalə edilməsi, bu məsuliyyətin bizə tapĢırılması əlbəttə ki, böyük
tarixi əhəmiyyətə malik olan bir hadisədir.
Mən bu münasibətlə Azərbaycan xalqını dərhal təbrik etmiĢdim. Bir daha demək istəyirəm ki, bu
qərarın qəbul edilməsində bir neçə mühüm amil öz rolunu oynamıĢdır, ilk növbədə, ölkəmizin inkiĢafı. Ġyirmi
bir ildir ki, biz müstəqil dövlət kimi yaĢayırıq. Tarix baxımından bu qısa müddət ərzində özümüzü dünya
xəritəsində inkiĢafda olan, dinamik, müasir ölkə kimi təsdiq edə bilmiĢik. Bizim beynəlxalq nüfuzumuz
həddindən artıq yüksək səviyyədədir. Bu nüfuzun təzahürüdür ki, biz BMT Təhlükəsizlik ġurasına 155 ölkənin
dəstəyi ilə seçilmiĢik, yəni, dünyada bundan yuxarı beynəlxalq qurum yoxdur. Bizim bütün ölkələrlə ikitərəfli
əlaqələrimiz də çox müsbətdir. Eyni zamanda, əgər təkcə beynəlxalq nüfuzumuz olsaydı, iqtisadi imkanımız
olmasaydı çətin ki, bu məsuliyyətli iĢ bizə tapĢırılardı. Əlbəttə, ölkəmizin iqtisadi inkiĢafı böhranlı illərdə də
davam etmiĢdir. Ġndi Avropanın bir neçə ölkəsində ciddi böhran davam edir. Yəni, bu böhranın sonu görünmür
və vaxt keçdikcə daha da çox ölkələr bu böhrandan əziyyət çəkir. Artıq bir neçə ildir ki, bu proseslər gedir və bu
böhranlı illərdə Azərbaycan ildən-ilə iqtisadi nailiyyətlərlə bütün Avropanı təəccübləndirir. Nəinki bizim
statistik rəqəmlərə görə bu, belədir, eyni zamanda, dünyanın aparıcı reytinq agentlikləri aparıcı Avropa
ölkələrinin bir neçəsinin reytinqini aĢağı salarkən Azərbaycanın kredit reytinqlərini qaldırırlar.
Yəni, bu inkiĢafı görməmək, bunu hiss etməmək mümkün deyildir. Əlbəttə, bu qərarın qəbul edilməsində bizim
iqtisadi imkanlarımız və gələcək iqtisadi inkiĢafımız da az rol oynamamıĢdır. Bizim artıq beynəlxalq tədbirlərin
keçirilməsində təcrübəmiz, dünya, Avropa çempionatlarının keçirilməsi, bu il “Eurovision” mahnı yarıĢını ən
yüksək səviyyədə keçirməyimiz də, idman qurğularımızın mövcudluğu da əlbəttə ki, bu qərarın qəbul
edilməsində öz rolunu oynamıĢdır. Olimpiya Oyunlarının keçirilməsi üçün lazım olan idman obyektləri artıq ya
tikilib, ya tikilməkdədir. Biz bütün bu iĢləri bəri baĢdan görmüĢük.
Əlbəttə, biz istəyirdik ki, Azərbaycanda belə böyük mötəbər tədbir keçirilsin və fikirləĢirdik ki, bu
tədbirin keçirilməsi üçün bizdə güclü idman infrastrukturu olmalıdır. Ancaq bu tədbirin keçirilib -
keçirilməməsindən asılı olmayaraq, biz bu idman qurğularını onsuz da yaratmalı idik və yaradırıq. Ancaq artıq
idman infrastrukturumuz belədir ki, biz istənilən oyunları burada keçirə bilərik, xaricdən gələn istənilən sayda
idmançıları burada yerləĢdirə bilərik. Bakıda son iki il ərzində istifadəyə verilmiĢ yeni mehmanxanalar, istirahət
zonaları, idman qurğuları, əlbəttə ki, bu qərarın qəbul edilməsində öz rolunu oynamıĢdır. Çünki bu qərarın qəbul
edilməsindən əvvəl, əlbəttə, qiymətləndirici missiya da göndərilmiĢdir. Avropa Olimpiya Komitəsinin üzvləri
Bakıya gəlmiĢ, vəziyyətlə tanıĢ olmuĢlar. Bu qərarın qəbul edilməsi bu amillərin əsasında mümkün olmuĢdur.
Mən tam əminəm ki, bizim uğurlu çıxıĢlarımız, idmançılarımızın qələbələri, xüsusilə London Yay Olimpiya
Oyunlarındakı qələbələr bu qərarın qəbul edilməsində öz rolunu oynamıĢdır.
Mən əminəm ki, biz bu oyunları yüksək səviyyədə keçirəcəyik. Ancaq onu da bilməliyik və ictimaiyyət
də bilməlidir ki, Olimpiya Oyunlarını, yəni, Yay və QıĢ böyük Olimpiya Oyunlarının keçirilməsinə hazırlıq
dövrü təxminən 6-7 il olur. Misal üçün, gələn ilin sentyabr ayında 2020-ci ilin Olimpiya Oyunlarının paytaxtı
müəyyən ediləcəkdir. Yəni, kim olursa–olsun, o ölkənin hazırlanması, bütün bu məsələləri həll etmək üçün 6-7
il vaxt lazım olacaqdır. Bizim vaxtımız cəmi iki ildir. Ancaq bizim templərimiz də çox yüksəkdir. Yəni,
dünyada ikinci belə ölkə yoxdur ki, bu templərlə inkiĢaf etsin. Ġki il əlbəttə ki, çox az bir vaxtdır. Amma mən
əminəm ki, bütün lazımi tədbirlər, texniki, təĢkilati məsələlər öz həllini tapacaq və birinci Avropa Olimpiya
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
247
Oyunları tarixə düĢəcəkdir. Təkcə ona görə yox ki, bu, birinci oyunlardır, ona görə ki, bu, ən yaxĢı oyunlar
olacaqdır.
Əminəm ki, əlbəttə, bizim ictimaiyyətimiz və ilk növbədə Azərbaycanın idman ictimaiyyəti bu
oyunların hazırlanmasında çox fəal rol oynayacaqdır. Biz indi artıq təĢkilati məsələlərin həlli ilə məĢğuluq. Bu,
böyük iĢ olacaqdır, böyük fədakarlıq, zəhmət tələb edəcəkdir. Ancaq yenə də deyirəm, bizim böyük, mötəbər
tədbirlərin keçirilməsində təcrübəmiz yaxĢıdır və biz bu təcrübədən istifadə edib ən yaxĢı oyunları keçirəcəyik.
Əziz dostlar, mən bir daha, sizi əldə edilmiĢ uğurlar münasibətilə ürəkdən təbrik etmək istəyirəm.
Ənənəvi olaraq bu gün biz idmançılarımızı mükafatlandıracağıq və eyni zamanda, qarĢıdan gələn Yeni il
bayramı və Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü münasibətilə sizi təbrik edirəm, sizə cansağlığı,
idmançılara yeni ildə yeni qələbələr arzulayıram. Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-19 dekabr. - №283. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
248
Balaxanıda Bakı bərk məiĢət tullantılarının yandırılması zavodu istifadəyə verilmiĢdir
Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir
Bakı, 19 dekabr (AzərTAc). Dekabrın 19-da Balaxanıda Bakı bərk məiĢət tullantılarının yandırılması
zavodu istifadəyə verilmiĢdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev zavodun açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir.
Ġqtisadi inkiĢaf naziri ġahin Mustafayev dövlətimizin baĢçısına məlumat verdi ki, müəssisənin tikintisi
ölkəmizdə ekoloji vəziyyətin yaxĢılaĢdırılmasına dair kompleks tədbirlər planı çərçivəsində həyata
keçirilmiĢdir. Zavod 2008-ci ildə Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi ilə Fransanın “Cnim” Ģirkəti arasında imzalanan
müqaviləyə əsasən inĢa edilmiĢdir. Bu sahədə dünyanın ən aparıcı Ģirkətlərindən biri olan və 50 illik təcrübəyə
malik “Cnim” bir çox ölkələrdə, xüsusilə də Avropada 120-dən çox bu tipli zavod tikmiĢdir. Müəssisənin təməli
2009-cu il noyabrın 3-də Prezident Ġlham Əliyev tərəfindən qoyulmuĢdur.
Bildirildi ki, 20 hektar ərazidə inĢa olunan və illik emal gücü 500 min ton məiĢət tullantısı və 10 min ton
tibbi tullantı təĢkil edən bu zavodun 20 illik istismarı da “Cnim” tərəfindən həyata keçiriləcəkdir.
Prezident Ġlham Əliyev müəssisəni iĢə saldı.
Prezident Ġlham ƏLĠYEV mərasimdə çıxıĢ edərək dedi:
- Əziz dostlar.
Hörmətli xanımlar və cənablar.
Mən sizi Balaxanıda tikilmiĢ bərk məiĢət tullantılarının yandırılması zavodunun açılıĢı münasibətilə
ürəkdən təbrik etmək istəyirəm. Bu, gözəl hadisədir. Bu kiçik filmdə zavodun tikilməsi ilə bağlı bəzi məqamlar
göstərilmiĢdir. Üç il bundan əvvəl - 2009-cu ilin noyabr ayında bu yerdə zavodun təməl daĢı qoyuldu. Çox
Ģadam ki, qısa müddət ərzində belə nəhəng sənaye müəssisəsi yaradılmıĢdır. Bu zavodun tikintisində iĢtirak
etmiĢ bütün qurumlara, bütün Ģirkətlərə dərin minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.
Zavodun dəyəri, yəni, qoyulan investisiyanın həcmi 365 milyon avrodur. Onun bir hissəsi Ġslam ĠnkiĢaf
Bankı tərəfindən kredit Ģəklində verilmiĢdir. Qalan hissə isə Azərbaycanın dövlət büdcəsi hesabına
formalaĢdırılmıĢdır.
Zavodun tikintisində Fransanın böyük təcrübəyə malik olan “Cnim” Ģirkətinə xüsusi minnətdarlığımı
bildirmək istəyirəm. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bu Ģirkətlə əməkdaĢlığımız bundan sonra da davam
edəcəkdir. Çünki 20 il ərzində zavodun idarə edilməsi “Cnim” Ģirkətinə həvalə edilmiĢdir. Mən çox Ģadam ki,
Fransanın böyük Ģirkəti olan “Cnim” ilə Azərbaycan arasında belə iĢgüzar münasibətlər qurulmuĢdur. Mən bu
ilin sentyabr ayında Fransanın aparıcı Ģirkətləri ilə “Medef”də görüĢdə bir daha gördüm ki, Azərbaycan ilə
əməkdaĢlıq etmək, biznes əlaqələrini geniĢləndirmək üçün hər iki tərəfdə böyük maraq vardır və böyük
imkanlar açılır. Fransa Ģirkətləri uzun illərdir ki, Azərbaycanda uğurla fəaliyyət göstərirlər. Ġstər energetika,
istərsə də qeyri-neft, tikinti, nəqliyyat sektorlarında, kosmik sənaye müəssisələrinin inkiĢafında bizə kömək
göstərirlər. Bu böyük investisiya tutumlu müəssisənin yaradılması da Fransa Ģirkəti tərəfindən icra edilmiĢdir.
Zavodun tikintisinə böyük ehtiyac var idi. Çünki bu kiçik filmdə göstərildiyi kimi, bu ərazi ekoloji fəlakət
zonası idi. Bakı sakinləri yaxĢı bilirlər ki, uzun onilliklər ərzində bu bölgədə yığılan tullantılar faktiki olaraq
Ģəhərimizin ekoloji vəziyyətinə çox böyük zərbə vurmuĢdur. MəiĢət tullantılarının burada yığılması və bir çox
hallarda yandırılması ekoloji vəziyyəti daha da gərginləĢdirirdi. Bu ərazinin üzərində daim tüstü buludları var
idi. Bu tüstü Bakını bürüyürdü, bunun insanların sağlamlığına, Ģəhərimizin ekoloji vəziyyətinə çox mənfi təsiri
olmuĢdur. Bir neçə il bundan əvvəl bütövlükdə Bakının və AbĢeron yarımadasının ekoloji vəziyyətinin
yaxĢılaĢdırılması üçün kompleks tədbirlər görülməyə baĢlanmıĢ və onların içərisində bu zavodun tikintisi xüsusi
yer tutmuĢdur. Azərbaycan dövləti bu istiqamətdə öz siyasətini davam etdirir. Çünki bizim üçün insanların
sağlamlığı hər Ģeydən üstündür.
Ġnsanların sağlamlığının təmin edilməsi üçün kompleks tədbirlər görülür. Son illər ərzində
Azərbaycanda, xüsusilə Bakıda ağacəkmə kampaniyası geniĢ vüsət almıĢdır. Artıq bu, kampaniya deyildir. Bu,
artıq dövlət siyasətidir. On milyondan çox ağac əkilmiĢdir.
Bakının və bütün Ģəhərlərin təmiz içməli su ilə təmin edilməsi üçün konkret layihələr icra edilir. Bu
layihələrin əsas hissəsi, yəni, mütləq əksəriyyəti gələn ilin sonuna qədər baĢa çatacaqdır. Beləliklə, hər bir
Ģəhərdə, hər bir rayon mərkəzində əhali keyfiyyətli, Dünya Səhiyyə TəĢkilatının standartlarına uyğun olan
içməli su ilə təmin ediləcəkdir ki, bu da tarixi nailiyyət olacaqdır. Ġki il bundan əvvəl Oğuz-Qəbələ-Bakı su
kəmərinin istismara verilməsi Bakı Ģəhərində içməli su ilə təminatı böyük dərəcədə yaxĢılaĢdırılmıĢdır və bu
istiqamətdə əlavə tədbirlər görülür. Tədbirlər nəticəsində vəziyyət daha da yaxĢılaĢacaqdır. Yəni, bu zavodun
tikintisi böyük siyasi istiqamətin və eyni zamanda, sosial istiqamətin tərkib hissəsidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
249
Bu zavodda Avropada mövcud olan ən sərt ekoloji normalar, meyarlar tətbiq edilir. Bu zavod ekoloji
cəhətdən demək olar ki, dünya miqyasında ən öncül yerlərdədir. Eyni zamanda, burada ən müasir texnoloji
proses də yaradılmıĢdır. Texnoloji cəhətdən yüksək avadanlıq gətirilmiĢ, quraĢdırılmıĢ və bu proses demək olar
ki, tam Ģəkildə avtomatlaĢdırılmıĢdır.
Zavodun istismara düĢməsi və daha əvvəl tikilməsi nəticəsində müəssisənin ətrafında digər obyektlərin
yaradılması üçün konkret tədbirlər görülmüĢdür. Buraya gəlməzdən əvvəl mən yaxınlıqda yerləĢən çeĢidləmə
zavodunun fəaliyyəti ilə tanıĢ olmuĢam. Məhz “Cnim” tərəfindən tikilmiĢ bu müəssisənin nəticəsi olan
çeĢidləmə zavodu da mühüm funksiya daĢıyır. Eyni zamanda, zavodun tikintisi dövründə belə bir fikir yarandı,
təĢəbbüs irəli sürüldü ki, Balaxanıda texnologiya parkı yaradılsın və bu gün o texnologiya parkının təməl daĢı
qoyulacaqdır. Yəni, gözəl bir təĢəbbüsün görün nə qədər böyük təsiri vardır və burada yüzlərlə iĢ yeri
açılmıĢdır. Burada iĢləyən iĢçilərin əksəriyyəti yerli vətəndaĢlardır və getdikcə yerli kadrların sayı artacaqdır.
Onlar yüksək maaĢ alırlar. Yəni, bu zavodun tikintisi kompleks tədbirlərin görülməsində bizə kömək göstərir.
Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, zavodun tikintisi ilə bağlı Balaxanıda sosial layihə də həyata keçirilmiĢdir.
Balaxanı qəsəbəsinin içməli su ilə təchizatı üçün yeni layihə icra edilməyə baĢlamıĢ və yaxın zamanlarda baĢa
çatacaqdır. Bu layihənin dəyəri təqribən 10 milyon manat ətrafındadır. Bu layihə onu göstərir ki, biz məsələlərə
kompleks Ģəkildə yanaĢırıq, qarĢıya qoyulan hədəfə uğurla çatırıq.
Mən əminəm ki, uzun illər bundan sonra zavod səmərəli Ģəkildə fəaliyyət göstərəcəkdir. Zavodun
istehsal gücü 500 min tondur. Bakı Ģəhərində bəzi məlumatlara görə, daha çox məiĢət tullantıları yığılır və
istisna edilmir ki, gələcəkdə zavodun sahəsi geniĢlənə bilər. Buna imkan da vardır. Əsas məsələ bundan sonra
ondan ibarətdir ki, məiĢət tullantılarının yığılması, çeĢidlənməsi, yandırılması və təkrar emala verilməsi
prosesini biz bir-biri ilə uzlaĢdıraq. Hazırda biz məsələnin son mərhələsini həll etdik. ÇeĢidləmə, yandırma,
təkrar emal. Amma bu prosesin ilkin mərhələsi hələ ki, bizim tələblərimizə cavab vermir. Ona görə mən həm
Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə, həm Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinə tapĢırıq verirəm ki, yaxın zamanlarda təkliflər
hazırlansın. Evdən çıxan tullantının idarə olunması, daĢınması, yığılması və buraya gətirilməsi, yandırılması bir
proses kimi təĢkil edilməlidir ki, biz Bakıda bu məsələni birdəfəlik həll edək və bu təcrübə ondan sonra baĢqa
Ģəhərlərdə də tətbiq edilməlidir.
Zavodda 37 meqavat gücündə elektrik stansiyası da fəaliyyət göstərir. Bu da çox gözəl hadisədir. Bir
neçə meqavat zavodun fəaliyyəti üçün sərf olunacaq, qalan 33 meqavat isə Ģəhər Ģəbəkəsinə veriləcəkdir ki, bu
da bizim enerji balansımızın bərpa olunan enerji ilə daha çox təmin edilməsi üçün vacibdir. Bilirsiniz ki, bizim
zəngin neft-qaz yataqlarımız vardır. Bizim qazımız 100 il bundan sonrakı dövr üçün bizə və xarici istehlakçılara
çatacaqdır. Buna baxmayaraq, biz bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması ilə məĢğuluq. Bu yaxınlarda
Füzulidə 25 meqavat gücündə Su Elektrik Stansiyasının tikintisi baĢa çatmıĢdır. Bu elektrik stansiyasının
tikintisi əlbəttə ki, bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması iĢində çox gözəl bir hadisədir.
Eyni zamanda, bir daha demək istəyirəm ki, burada bütün beynəlxalq ekoloji normalar da nəzərdə
tutulur. Beləliklə, bu zavodun istismara verilməsi nəticəsində Azərbaycan qlobal ekoloji məsələlərin həllinə
kiçik də olsa öz töhfəsini vermiĢ olur. Bu gün, eyni zamanda, Balaxanı texnologiya parkının təməl daĢı
qoyulacaqdır.
Bu istiqamətdə kompleks tədbirlər görülür. Texnologiya parklarının bundan sonrakı uğurlu fəaliyyəti
üçün əlavə tədbirlər paketi hazırlanır. Bu məsələnin qanunvericilik bazası hazırlanır və yaxın zamanlarda dövlət
texnoloji parkların daha səmərəli fəaliyyət göstərməsi üçün əlavə güzəĢtlər paketi təklif edəcəkdir. Beləliklə, bir
neçə yerdə böyük sənaye kompleksləri yaradılacaqdır - Sumqayıtda, Balaxanıda, Qaradağ rayonunda və digər
yerlərdə.
Texnologiya parklarının ixtisaslaĢması prosesi də artıq müəyyən edilibdir - yüksək Texnologiya Parkı,
Kimya Texnologiya Parkı və Balaxanı Texnologiya Parkı. Hər biri öz sahəsini əhatə edir və bu parklarda yeni
yaradılacaq müəssisələr ölkəmizin sənaye potensialının güclənməsinə xidmət göstərəcəkdir. Çünki bir neçə dəfə
qeyd etdiyim kimi, əsas məqsədimiz sənaye istehsalını artırmaq, neft amilindən asılılığı azaltmaq və qeyri-neft
sektorunu inkiĢaf etdirməkdir. Bu istiqamətdə böyük nailiyyətlər əldə edilibdir. Bu ilin yekunları onu göstərir.
Hələ ki, dəqiq rəqəm yoxdur, ancaq ilkin rəqəm onu göstərir ki, qeyri-neft iqtisadiyyatımız təxminən 10 faiz
artmıĢdır, qeyri-neft sənayemiz təqribən 7-8 faiz arta bilər. Bu, əvvəlki dövrdə sənayeləĢmə istiqamətində
görülmüĢ tədbirlər nəticəsində mümkün olmuĢdur.
Bu zavodun və digər yeni böyük və kiçik müəssisələrin yaradılması nəticəsində biz uzunmüddətli
dayanıqlı iqtisadi inkiĢafı təmin edəcəyik. Əlbəttə, enerji resursları bizə ilkin kapitalın yaradılmasında kömək
göstərmiĢdir. Ancaq biz iqtisadi siyasətimizi elə aparmalıyıq ki, sanki bizdə neft, qaz yoxdur. Yalnız iqtisadi
inkiĢaf, islahatlar, texnoloji prosesin təkmilləĢməsi, müasir texnologiyaların gətirilməsi, investorlar üçün yaxĢı
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
250
investisiya Ģəraitinin yaradılması və xarici aparıcı Ģirkətlərlə uğurlu əməkdaĢlığımız qarĢıya qoyduğumuz
məqsədlərə çatmaq üçün bizə kömək göstərəcəkdir.
Qeyd etmək istəyirəm ki, son illər ərzində mən bir çox açılıĢlarda iĢtirak etmiĢəm. Yüzlərlə, bəlkə də
daha da çox, indi onları saymaq üçün çox vaxt lazım olacaqdır. Ancaq onların içində bu zavodun fəaliyyətə
baĢlaması xüsusi yer tutur. Çünki bu zavoda qoyulan vəsait qeyri-neft sektoruna dövlət tərəfindən qoyulan ən
böyük investisiyalardan biridir. Bu zavodun fəaliyyəti nəticəsində Bakının ekoloji vəziyyəti böyük dərəcədə
yaxĢılaĢdırılacaqdır. Ġnsanların sağlamlığına çox böyük töhfə olacaqdır. Xarici əməkdaĢlıq baxımından bu zavod
da çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, bu sahədə aparıcı Ģirkət olan “Cnim”
Ģirkəti ilə biz uzunmüddətli əməkdaĢlığa baĢlamıĢıq. Eyni zamanda, bu zavod Azərbaycan dövlətinin sosial
siyasətini açıq-aydın göstərir. Bu sosial siyasəti bundan sonra da uğurla aparmaq üçün bizim iqtisadi gücümüz
olmalıdır. Çünki mən qeyd etdim, həm Ġslam ĠnkiĢaf Bankı öz maliyyə dəstəyini, Dünya bankı öz tövsiyələrini
verdi, ancaq əsas maliyyə yükü Azərbaycan büdcəsinin üzərinə düĢmüĢdür. Yəni, iqtisadi inkiĢaf elə olmalıdır
ki, bundan sonrakı illərdə də biz sosial məsələlərin həllinə bax belə böyük dəstəyi verə bilək.
Mən bir daha əziz dostlar, sizi və bütün Bakı sakinlərini bu gözəl hadisə münasibətilə ürəkdən təbrik etmək
istəyirəm. Bu zavodun tikintisində iĢtirak etmiĢ bütün insanları təbrik etmək, onlara öz minnətdarlığımı
bildirmək istəyirəm. Əminəm ki, xarici tərəfdaĢlarla əməkdaĢlığımız bundan sonra da uğurla davam
etdiriləcəkdir.
Sağ olun.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-20 dekabr. - №284. - S.1-2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
251
Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev “Rossiya-24” telekanalına müsahibə vermiĢdir
Bakı, 25 dekabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham
Əliyev dekabrın 22-də “Rossiya-24” telekanalının aparıcısı Evelina Zakamskayaya müsahibə vermiĢdir.
AzərTAc müsahibənin mətnini təqdim edir.
- Salam, cənab Prezident!
- Salam!
- Sağ olun ki, bu gün bizi burada, Bakıda qəbul edirsiniz. Cənab Prezident, biz ilə yekun vururuq.
BaĢa çatmaqda olan ildə Azərbaycanın həyatını hansı hadisələr müəyyən etmiĢdir? Bu il Azərbaycan
üçün necə keçmiĢdir?
- Bütövlükdə il uğurlu olmuĢdur. Biz ölkənin qarĢısında qoyduğumuz bütün məsələləri həll edə bilmiĢik
və ümumiyyətlə, gələcəyə də nikbin baxırıq. Çünki həm iqtisadi, həm sosial, həm də xarici siyasət sahəsində
istədiklərimizə nail olmuĢuq. Əlbəttə, iqtisadiyyat hər Ģeyin əsasıdır. Biz Ģadıq ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı öz
inkiĢafını davam etdirmiĢdir. Bizə xüsusilə xoĢdur ki, iqtisadiyyatı Ģaxələndirməyə, ümumiyyətlə desək, neft-
qaz sektorundan asılılığı azaltmağa nail olmuĢuq və qeyri-neft iqtisadiyyatı təxminən 10 faiz artmıĢdır.
Ġnflyasiya bir faiz civarındadır. Əhalinin real gəlirləri 10 faizdən çox artmıĢdır. Yəni, burada əhalinin rifahının
artması da göz qabağındadır. ĠĢsizlik daha da azalaraq təxminən 5,2 faizə, yoxsulluq 6 faizə düĢmüĢdür.
Azərbaycan iqtisadiyyatına təqribən 22 milyard dollar sərmayə qoyulmuĢdur və bunun çox hissəsi daxili
investisiyalardır. Bu da onu göstərir ki, yerli Ģirkətlər üçün biznes mühiti onlara artıq Azərbaycanda da fəal
sərmayə qoymaq imkanı verir.
- Bu gün qeyri-xammal sektorunun hansı istiqamətləri Azərbaycan iqtisadiyyatının artımını
təmin edir?
- Bizim üçün bu istiqamətdə prioritet sahə iqtisadiyyatımızın rəqabət qabiliyyətinin təmin edilməsi və
iĢsizliyin azaldılmasıdır. Buna görə də biz bu proseslərə iki mövqedən yanaĢırıq. Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatın
çox böyük potensiala malik olan nəhəng sektorudur. Kənd təsərrüfatının inkiĢafı həm də gələcəkdə məĢğulluğun
təmin edilməsi deməkdir. Bu sahədə ixrac potensialı kifayət qədər böyükdür. Əsas qida məhsulları üzrə biz bir
ildən, maksimum iki ildən sonra özümüzü tam təmin edəcəyik. Bundan sonra isə artıq xarici bazarlara çıxıĢ
prosesi baĢlanacaqdır.
Texnoloji istiqamətlərin inkiĢafı baxımından bizim üçün prioritet sahə, əlbəttə, informasiya-
kommunikasiya texnologiyaları sektorudur. Əgər bütün iĢlər plan üzrə getsə, o cümlədən hava Ģəraiti imkan
versə, fevral ayında biz Azərbaycanın ilk telekommunikasiya peykini buraxacağıq, bunun üçün bütün hazırlıq
iĢlərini tamamlamıĢıq. Biz artıq kosmik sənaye yaratmıĢıq və bu istiqamətdə çox fəal irəliləyirik. Bundan əlavə,
əlbəttə, geniĢmiqyaslı sənayeləĢmə proqramını həyata keçiririk. Yaxın vaxtlarda texnoparkların yaradılması
üçün olduqca güzəĢtli vergitutma paketi qəbul ediləcəkdir. Hesab edirik ki, orta və kiçik sahibkarlıqla yanaĢı,
böyük sənaye komplekslərinin də inkiĢaf etdirilməsi gələcəkdə neft-qaz sektorundan asılılığı tamamilə aradan
qaldırmağa imkan verəcəkdir.
- Siz bu hədəfləri hansı dövr üçün müəyyən edirsiniz? Bu, neçə ildən sonra mümkün olacaqdır və
bu asılılıq necə azaldılacaqdır?
- “Azərbaycanın inkiĢafı-2020” proqramı qəbul edilmiĢdir. Biz hazırda həyata keçirdiyimiz bütün
planları iyirminci ilə qədər tamamilə reallaĢdırmaq niyyətindəyik. Bütövlükdə son 10 ildən az müddətdə biz
iqtisadiyyatın həcmini üç dəfə artırmağa nail olmuĢuq. Ümumi daxili məhsul 300 faiz artmıĢdır. QarĢıdakı 10
ildə biz ÜDM-in ikiqat artırılmasını planlaĢdırırıq. Bu, əsasən qeyri-neft sektorunun hesabına həyata
keçiriləcəkdir.
- Azərbaycan Ģirkətləri, Azərbaycan iqtisadiyyatı xarici bazarlara çıxmağı planlaĢdırırmı?
- Ġnvestisiyalar baxımından biz hazırda çox böyük bir sərmayə layihəsi – Türkiyədə neft-kimya və neft
emalı kompleksi layihəsini həyata keçiririk. Bu kompleks bizə təxminən 17 milyard dollar sırf Azərbaycan
investisiyaları hesabına baĢa gələcəkdir. Gürcüstanda, Ukraynada da fəal sərmayə qoyuruq, Ġsveçrədə,
Rumıniyada sərmayə qoymağa baĢlamıĢıq, lap yaxın vaxtlarda isə Rusiyada investisiya proqramlarına
baĢlamıĢıq. Belə ki, Rusiyada iri investisiya layihələri – daĢınmaz əmlaka və Rusiyanın ən iri kommersiya
strukturlarının səhmlərinə sərmayə qoyacağıq. Azərbaycan Ģirkətləri Rusiyada kənd təsərrüfatı məhsullarının
emalına da sərmayə qoymağa baĢlamıĢlar, artıq ilk layihələr vardır. Belə ki, xarici investisiyalarımızın spektrini
geniĢləndiririk və siz tamamilə haqlı olaraq qeyd etdiniz ki, bu, zəruridir. Ona görə ki, bu gün Azərbaycan
bazarı bizim dövlət investisiyaları üçün bir qədər azlıq edir.
- Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin, iqtisadi münasibətlərin bugünkü vəziyyətini Siz qısaca
necə ifadə edərdiniz? Xatırlayıram ki, iki ay bundan əvvəl ölkələrimiz azad ticarət haqqında saziĢ
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
252
imzalanmasının 20 illiyini qeyd etmiĢlər. Bu, bizim müstəqil ölkələrimiz arasında diplomatik
münasibətlər yaradılandan sonra imzalanmıĢ ilk diplomatik, hüquqi sənəd idi.
- Elədir. Bütövlükdə bizim münasibətlər çox dinamik, müsbət inkiĢaf edir. Biz həllini tələb edən bütün
məsələləri həll etmiĢik. Sonuncu bu cür mühüm məsələ dövlət sərhədi haqqında müqavilə idi. Əlbəttə, bu, qonĢu
ölkələr arasında, istənilən qonĢu ölkələr arasında, xüsusən vaxtilə vahid dövlətin tərkib hissələri olmuĢ ölkələr
arasında çox mühüm sənəddir. Bundan əlavə, siyasi məsləhətləĢmələr sahəsində biz daim bütün səviyyələrdə
dialoq aparırıq. Münasibətlərimiz tərəfdaĢ münasibətləridir. Hər iki tərəf onları strateji tərəfdaĢların
münasibətləri kimi səciyyələndirir. Yəni, bu ifadə münasibətlərin bütün kompleksini əhatə edir. Ġqtisadi sahədə
əmtəə dövriyyəsinin strukturu da yaxĢılaĢır. Azərbaycana idxalın həcminə görə Rusiya birinci yerdədir. Yəni,
biz ən çox Rusiyadan mal idxal edirik. Əlbəttə, Rusiya ilk növbədə, bizim kənd təsərrüfatı məhsulları üçün çox
mühüm bazardır. Humanitar sahədə çox iĢlər görülür. Məsələn, bu il Moskva Dövlət Universitetinin filialının
artıq yeni binasının açılmasını qeyd edərdim.
- Üç il bundan əvvəl Sizinlə görüĢdə regional inteqrasiya proseslərini, postsovet məkanında
inteqrasiya proseslərini Ģərh edərək demiĢdiniz ki, bu təcrübəni diqqətlə öyrənmək və müĢahidə etmək
lazımdır. Bu təcrübə Sizin üçün cəlbedici olmuĢdurmu?
- Biz mümkün qədər çox sayda ölkə ilə fəal qarĢılıqlı əlaqə yaratmaq əzmindəyik. Məsələn, son dövrün
mühüm məqamlarından biri kimi Azərbaycanın QoĢulmama Hərəkatı təĢkilatına daxil olmasını qeyd etmək
istərdim. Hesab edirəm ki, bu, çox vacib, lazımlı, vaxtında atılmıĢ və əlamətdar addımdır. Bununla biz ilk
növbədə, özümüzün dünya üçün açıq olmağımızı vurğulayırıq, çünki həmin təĢkilatda çoxlu sayda ölkələr
birləĢir. Digər tərəfdən, biz dünyadakı gələcək proseslərdə Azərbaycanın mövqeyini vurğulayırıq. Ġqtisadi
inteqrasiyaya gəlincə, biz, əlbəttə, ilk növbədə məqsədəuyğunluqdan çıxıĢ edirik. Bu inteqrasiyanın bizə əlavə
iqtisadi səmərə gətirəcəyini gördüyümüz yerlərdə biz, əlbəttə, fəal iĢtirak edirik. Ġnteqrasiyanın bizə ya heç nə
gətirməyəcəyini, ya da bizi hətta geri çəkə biləcəyini gördüyümüz yerlərdə biz yetərincə təmkinli mövqe
tuturuq. Nümunə kimi deyə bilərəm ki, Azərbaycan indiyə qədər Dünya Ticarət TəĢkilatının üzvü olmamıĢdır,
hərçənd bizi oraya çox fəal dəvət edirlər. Lakin biz hər Ģeyi “lehinə” və “əleyhinə” götür-qoy edirik. Əlbəttə,
“lehinə” olan məqamlar da çoxdur, biz hamımız bunu çox gözəl bilirik, hesab etmiĢik ki, bizim iqtisadiyyatın
inkiĢafının indiki mərhələsində bu, bizim kənd təsərrüfatına, fermerlərə, xüsusi sahibkarlığa və yerli istehsala
ziyan vurar.
- Elə düĢünməyin ki, mən təbliğat aparıram, lakin məsələn, Gömrük Ġttifaqı və ya Vahid Ġqtisadi
Məkan sizə nə ilə ziyan vura bilər?
- Məsələ ondadır ki, bunun nə ilə ziyan vura biləcəyini düĢünmək lazımdır. Lakin biz bunu əsas
götürürük ki, bu bizə nə kimi kömək edə bilər. Bax burada, açığını deyirəm, biz hələlik özümüz üçün elə bir
səmərə görməmiĢik. Digər tərəfdən, bizim ölkənin iqtisadi vəziyyəti yetərincə sabitdir. Kifayət qədər valyuta
ehtiyatlarımız var, iqtisadiyyatımız ĢaxələndirilmiĢdir, ölkəmiz tamamilə özünü təmin etmək iqtidarındadır,
zəngin təbii yataqlar, ĢaxələnmiĢ neft-qaz kəmərləri Ģəbəkəsi, əlveriĢli coğrafi mövqe, nəqliyyat logistikası
vardır. Bu yerdə rusların yaxĢı bir məsəli yada düĢür: “YaxĢıdan yaxĢısını axtarmağa dəyməz”. Buna görə də
əgər biz nəyisə daha yaxĢı etmək üçün həqiqətən real perspektivlər olduğunu görsək, əlbəttə, istənilən birliyə
daxil olacağıq və bu mənada bizdə heç bir tabu yoxdur.
- Amma hələlik “qoĢulmama” – Sizin mövqeyinizdir, eləmi?
- Ümumiyyətlə, elədir.
- Siz Rusiya ilə əməkdaĢlığın formalarından biri, əməkdaĢlığın mühüm istiqamətlərindən biri
kimi onunla siyasi məsləhətləĢmələri xatırlatdınız. Rusiya Dağlıq Qarabağ məsələsinin tənzimlənməsində
müstəsna dərəcədə maraqlıdır, ən yaxın qonĢular arasında sülh və əmin-amanlıq olmasında müstəsna
dərəcədə maraqlıdır. Lakin bu mövzuda diskussiya əvvəlki kimi gərgin olaraq qalır. Siz bu məsələdə ilin
yekunlarını necə qiymətləndirirsiniz?
- Mən bu ilin yekunlarını mənfi yekunlar kimi qiymətləndirirəm. Ona görə ki, uzun illər ərzində
danıĢıqlar prosesi bu il durğunluq mərhələsinə qədəm qoymuĢdur. Bizim fikrimizcə, bunun əsas səbəbi məhz
ondan ibarətdir ki, erməni tərəfi status-kvo vəziyyətini bütün vasitələrlə saxlamaq istəyir. Onlar münaqiĢənin
tənzimlənməsini istəmirlər, çünki tənzimləmə iĢğalın ləğv edilməsini nəzərdə tutur. Bu gün təkcə Dağlıq
Qarabağ deyil, həm də heç vaxt Dağlıq Qarabağ vilayətinin tərkibində olmamıĢ yeddi rayon da iĢğal altındadır.
Həmin rayonlarda erməni əhalisi yaĢamamıĢ, azərbaycanlı əhali yaĢamıĢdır. Yəni, onlar hamısı oradan
qovulmuĢdur. Bu gün Ermənistanın həmin əraziləri iĢğal etməsinə haqq qazandırması getdikcə mürəkkəbləĢir.
Buna görə də status-kvonun dəyiĢməsi münaqiĢənin tənzimlənməsi üçün əsas ilkin Ģərtdir.
Müsbət məqamlara gəldikdə, - həmiĢə, hətta çıxılmaz vəziyyətdə də nə isə yaxĢı məqamlar axtarmağa
çalıĢmaq lazımdır, - mən Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin – Rusiya, Fransa və ABġ-ın rəhbərlərinin status-
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
253
kvonun qəbuledilməz olması barədə bəyanatlarını qeyd etmək istərdim. Status-kvonu dəyiĢmək üçün
Azərbaycan ərazilərinin iĢğaldan azad edilməsinə baĢlamaq zəruridir. Bu proses baĢlayan kimi, əminəm,
danıĢıqlar prosesinə yeni təkan veriləcəkdir. Ermənistanın hər Ģeyi olduğu kimi saxlamaq və danıĢıqlar
prosesində indiki vəziyyətə görə məsuliyyəti Azərbaycanın üstünə yıxmaq cəhdlərinə isə haqq qazandırmaq
olmaz. Təbliğat baxımından onlar bəlkə də, hələlik hər Ģeyə görə bizi təqsirləndirə bilərlər. Lakin məsələnin
mahiyyətinə baxsaq, hesab edirəm ki, Azərbaycanın mövqeyi həmiĢə ardıcıl, prinsipial olmuĢ və beynəlxalq
hüququn prinsip və normalarına əsaslanmıĢdır. Yeri gəlmiĢkən, 2008-ci ildə Ermənistan özü Moskvada bizimlə
və Rusiya tərəfi ilə birlikdə Mayndorf bəyannaməsini imzalamıĢdır. Məhz həmin sənəddə yazılmıĢdır ki, qərar
beynəlxalq təĢkilatların qətnamələrinə və qərarlarına əsaslanmalıdır. Bu cür qətnamələr və qərarlar isə istənilən
qədərdir. BMT Təhlükəsizlik ġurası erməni iĢğalçı qüvvələrinin bizim ərazidən çıxarılmasını tələb edən dörd
qətnamə qəbul etmiĢdir. Bütün sənədlərdə Helsinki Yekun Aktına da istinadlar vardır. Helsinki Aktında
xalqların təyini-müqəddərat hüququ ərazi bütövlüyünün pozulması demək deyildir. Helsinki Aktının sənədlərini
diqqətlə oxusaq, xalqların təyini-müqəddəratını məhz ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həyata keçirmək
nəzərdə tutulur.
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bütün dünya tərəfindən tanınmıĢdır. Dağlıq Qarabağ həm tarixən, həm də
hüquqi və siyasi baxımdan Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. 2009-cu ilin sonunda Minsk qrupunun həmsədrləri
tərəfindən təklif edilən formul Azərbaycan tərəfindən qəbul olunmuĢ və Ermənistan tərəfindən rədd edilmiĢdir.
Sonrakı danıĢıqlar prosesində bu dəqiq formulun Ģəklini dəyiĢən məqamlar baĢ vermiĢdir. Nəticədə bu vəziyyət
erməni tərəfinə spekulyasiya etməyə imkan vermiĢdir: guya Azərbaycan nədəncə imtina etmiĢdir. Bu, həqiqətə
əsla uyğun deyildir. Biz nizamlamada ən çox marağı olan tərəfik. Ona görə ki, bizim ərazilərimiz iĢğal
altındadır və bizim qaçqınlar doğma evlərinə qayıda bilmədiklərinə görə əziyyət çəkirlər.
- Əgər, Sizin dediyiniz kimi, qarĢı tərəf sadəcə hər Ģeyi olduğu kimi saxlamaq istəyirsə, danıĢıqlar
üçün Siz daha nə qədər vaxt müəyyən edirsiniz?
- Hələlik biz ümid edirik ki, vasitəçilik funksiyasını öz üzərinə götürmüĢ ölkələr bu prosesdə daha fəal
iĢtirak edəcəklər və təhlükəsizlik tədbirlərinin təmin edilməsi prosesində deyil, məhz tənzimləmə prosesində
iĢtirak edəcəklər. Axı, təhlükəsizlik tədbirlərinin əlavə təminatı danıĢıqlar prosesinə ziyan vura bilər. Çox vaxt
bizi onda təqsirləndirməyə çalıĢırlar ki, Azərbaycan etimad tədbirlərinin möhkəmlənməsini istəmir, Azərbaycan
təmas xəttində möhkəm atəĢkəs rejimi yaradılmasını istəmir. Lakin əvvələn, atəĢkəs rejimi iki tərəfdən pozulur.
Digər tərəfdən, danıĢıqlar prosesinin mahiyyətini təĢkil edən iĢğala son qoyulması məsələsi həll edilmədən, bu
yolda irəliləyiĢ olmadan hər hansı baĢqa tədbirləri o qədər vacib təsəvvür etmirik. Əsas məsələ budur ki,
vasitəçilər danıĢıqlar prosesinin mahiyyəti sahəsində fəal iĢ aparsınlar. Bunun nə qədər davam edəcəyini zaman
göstərər. Mən hər hansı proqnozlar verməyə çətinlik çəkirəm. Lakin hesab edirəm ki, bu status-kvo vəziyyəti
bizim üçün nə qədər ağır olsa da, Ermənistan üçün eyni dərəcədə təhlükəlidir. Ona görə ki, əgər onlar regionda
qüvvələrin tarazlığı və ümumiyyətlə, regionda vəziyyət baxımından heç olmasa, ortamüddətli perspektivi,
məsələn, Azərbaycanın güclənməsi perspektivini götür-qoy etsələr, aydın olar ki, 5-10 ildən sonra onların
vəziyyəti indikindən daha ağır olacaqdır. Azərbaycanla düĢmənçilik etmək və bizim torpaqlarımızı iĢğal altında
saxlamaq onlar üçün çətin və müəyyən dərəcədə təhlükəli olacaqdır. Əgər onlar hazırda Dağlıq Qarabağda
yaĢayan adamların bundan sonra da təhlükəsiz Ģəraitdə yaĢamasını istəyirlərsə, iĢğalçı qüvvələrin bizim ərazidən
çıxarılması prosesini baĢlamalıdırlar.
- Cənab Prezident, təklif edirəm ki, bir qədər də yalnız sülh yolu ilə, incikliksiz həll edilən
mübahisələr barədə danıĢaq. Mən idmanı nəzərdə tuturam. Əvvələn, Azərbaycanı təbrik etmək istərdim:
London Olimpiadasında Siz, mənim fikrimcə, tarixdə ən yaxĢı nəticə göstərdiniz – 10 medal. GüləĢçilər
Azərbaycan üçün, yeri gəlmiĢkən, elə Rusiya üçün də medalların əsas təchizatçıları oldular. Bu gün
idmançılar üçün hansı Ģərait yaradılır və Siz QıĢ Olimpiadasına necə hazırlaĢırsınız?
- Əlbəttə, QıĢ Olimpiadasına ümidlərimiz çox deyil. Biz hələ qıĢ idmanı növlərini inkiĢaf etdirməliyik.
Axı hər halda Azərbaycan cənub ölkəsidir. Lakin London Olimpiadasının nəticələri, əlbəttə, bizi sevindirir,
ruhlandırır və bu nəticələr çoxillik gərgin iĢlə təmin edilmiĢdir. Biz həqiqətən tarixi uğur qazanmıĢ, ümumi
komanda hesabında 30-cu yeri və Avropada 15-ci yeri tutmuĢuq. Lakin bu il, lap yaxın vaxtlarda daha bir
mühüm, mən deyərdim ki, tarixi qərar qəbul edilmiĢdir – ilk Avropa Olimpiya Oyunlarının Bakıda keçirilməsi
haqqında qərar. Bildiyiniz kimi, indiyə qədər heç vaxt Avropa Olimpiya Oyunları keçirilməmiĢdir. Düzdür,
Olimpiya Oyunlarının təməli Avropada qoyulmuĢ və baron de Kuberten tərəfindən Avropada bərpa edilmiĢdir.
Lakin nədənsə, baĢqa qitə oyunlarından fərqli olaraq Avropa Oyunları heç vaxt keçirilməmiĢdir. Bu oyunların
keçirilməsi haqqında qərar qəbul ediləndə mən çox Ģad oldum ki, Avropa idman ailəsi bu oyunların Bakıda
keçirilməsinə böyük üstünlüklə səs vermiĢdir. Odur ki, biz hazırlaĢırıq. Böyük oyunlardan fərqli olaraq Avropa
Oyunlarına hazırlaĢmaq üçün cəmi iki il vaxtımız var. Böyük oyunlara 6-7 il hazırlaĢırlar, lakin biz 2015-ci ildə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────
254
birinci Avropa Olimpiya Oyunlarını keçirmək ümidindəyik. Bununla biz həm də, ümumiyyətlə desək, idman
nailiyyətləri və olimpiya hərəkatının inkiĢafı mərkəzinə çevriləcəyik.
- Mən onu əlavə etmək istərdim ki, bu, Azərbaycanı Avropanın bir hissəsi kimi tanımaq
deməkdir, çox cəhətdən siyasi əhəmiyyətli qərardır.
- Əlbəttə, elədir. Siz tamamilə haqlısınız, bu, Azərbaycanı Avropanın bir hissəsi kimi tanımaq
deməkdir. Ona görə ki, yəqin siz də bilirsiniz, indiyə qədər Azərbaycanın Avropanın bir hissəsi olub-olmaması
barədə diskussiyalar Avropada, o cümlədən Azərbaycanda da davam edir. Bizim coğrafi mövqeyimiz elədir ki,
bu barədə iki fikir ola bilər və prinsip etibarilə hər iki fikir məqbuldur. Biz həm Avropa ġurası TəĢkilatının, həm
də Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının iĢtirakçısıyıq. Ona görə ki, biz bu qitələrin qovuĢduğu məkanda yerləĢirik və
düĢünürəm ki, bu qərar olduqca ölçülüb-biçilmiĢ, müdrik, düzgün qərardır. Yeri gəlmiĢkən, fürsətdən istifadə
edib, bizim namizədliyimizi fəal dəstəklədiyinə görə Rusiya Olimpiya Komitəsinə təĢəkkür etmək istərdim. Bu
dəstək təkcə bizim namizədliyimizin lehinə səs verməkdə deyil, həm də çox fəal mənəvi dəstəkdə ifadə
olunmuĢdur. Buna görə biz rusiyalı dostlarımıza çox təĢəkkür edirik.
- Bu ona görədir ki, Rusiyada Azərbaycana qonaq gəlməyi çox istəyirlər.
- Mən düĢünürəm ki, bu məhz sizinlə danıĢdığımız məsələlərə görə belədir. Bizim ölkələrimiz arasında
münasibətlər həqiqətən çox müsbət istiqamətdə inkiĢaf edir və onların çox möhkəm təməli vardır.
- Sizə uğurlar arzulayıram. Çox sağ olun. Bilirəm ki, bizdə, Rusiyada qarĢıdan gələn doğum günü
münasibətilə təbrik etmək qəbul olunmamıĢdır. Lakin biz Sizinlə hər gün görüĢmədiyimizə görə, hər
halda özümə rəva görürəm ki, Sizi təbrik edim, Ģəxsən Sizə və ailənizə ən xoĢ arzularımı bildirim.
- Sağ olun. Çox sağ olun. Mən də fürsətdən istifadə edərək bütün rusiyalıları qarĢıdan gələn Yeni il
münasibətilə təbrik etmək istəyirəm. Hamınıza xoĢbəxtlik, cansağlığı, firavanlıq arzulayıram.
“Xalq qəzeti”. - 2012.-26 dekabr. - №289. - S.2.