20121212 de groene amsterdammer - the austerians' terror regime

7/28/2019 20121212 de Groene Amsterdammer - The Austerians' Terror Regime

1/5

29-01-13 13:26De Groene Amsterdammer - Het schrikbewind van de austerians

Pagina 1 van 5http://www.groene.nl/2012/50/het-schrikbewind-van-de-austerians

downloadDe Groene klavers webwinkel cookies nieuwsbrief service & bezorging contact

colofon

12-12-2012

Het schrikbewind van de austeriansDE POLITIEK VOERT ECONOMISCH SYMBOOLBELEID

Nederland blijft maar bezuinigen terwijl de economie krimpt. Rutte II negeert

waarschuwingen en voorstellen van kritische economen. De business case voor meer

conducteurs en perronwachten. Deze agenda is zooo 2007.

JOOST RAMAER

Tweeten 3 0

LAATST REISDE ik met de trein vanuit Zwolle terug naar Amsterdam. De rit verliep comfortabel,

probleemloos en in vrijwel totale afzondering. De weinige passagiers kozen hun zitplaatsen op

maximale afstand van elkaar. Ook tijdens de overstap in Hilversum verspreidden zij zich over de

doodstille en verlaten perrons. Een conducteur vertoonde zich niet, net zo min trouwens als eerder die

dag op de heenreis, in een tjokvolle spitstrein. Wel is er cameratoezicht in de treinstellen, zo vertellen

de borden met de NS-huisregels in de gangpaden. Het treinpersoneel heeft geen toegang tot de

beelden, zo vermeldt de begeleidende tekst. Kennelijk vond iemand dat geruststellend klinken.

Politiek en politici zijn zo dominant aanwezig in het nieuws dat je snel vergeet hoe ver de overheid zich

uit de publieke ruimte heeft teruggetrokken, en hoe sterk wij ons gedrag daarop hebben aangepast.

Soms passeren er berichten, over een conducteur of treinreiziger die is gemolesteerd zonder dat

iemand ingreep. Zou het geen idee zijn, in de week waarin wij massaal de doodgetrapte grensrechter

Richard Nieuwenhuizen herdenken, een deel van het verloren terrein te heroveren met meer zichtbaar

aanwezige conducteurs en perronwachten? Altijd minstens met zn tween, zodat ze er nooit alleen

voorstaan? Fitte vijftigers en zestigers zijn geknipt voor dat werk: geduld, wijsheid en levenservaring

helpen in de omgang met lastige passanten. Natuurlijk zouden al die extra NSers veel geld kosten.

Maar we zouden ook twee vliegen in n klap slaan: n een veiliger en meer gastvrije publieke ruimte,

n extra werkgelegenheid. Ook voor de ouderen, die de komende jaren langer zullen moeten

doorwerken maar juist steeds moeilijker aan zinvol betaald werk komen.

Het zijn dit soort noties die je mist in het debat over de crisis in Nederland. Maandag stelde De

[email protected]

Like 4
http://www.groene.nl/zoek?search=&search_author=Joost%20Ramaerhttp://www.groene.nl/homehttp://www.groene.nl/download-de-groenehttp://www.groene.nl/klavershttp://www.groene.nl/webwinkelhttp://www.groene.nl/cookieshttp://www.groene.nl/newsletters/newhttp://www.groene.nl/servicehttp://www.groene.nl/contacthttp://www.groene.nl/sessiehttp://www.groene.nl/accounthttp://www.groene.nl/2012/50/het-schrikbewind-van-de-austerians#http://www.groene.nl/zoek?search=&search_author=Joost%20Ramaerhttp://twitter.com/search?q=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2012%2F50%2Fhet-schrikbewind-van-de-austerianshttps://twitter.com/intent/tweet?original_referer=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2012%2F50%2Fhet-schrikbewind-van-de-austerians&text=De%20Groene%20Amsterdammer%20-%20Het%20schrikbewind%20van%20de%20austerians&tw_p=tweetbutton&url=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2012%2F50%2Fhet-schrikbewind-van-de-austerianshttp://www.groene.nl/homehttp://www.groene.nl/colofonhttp://www.groene.nl/contacthttp://www.groene.nl/servicehttp://www.groene.nl/newsletters/newhttp://www.groene.nl/cookieshttp://www.groene.nl/webwinkelhttp://www.groene.nl/klavershttp://www.groene.nl/download-de-groene


2/5



Nederlandsche Bank haar vooruitzichten naar beneden bij. De Nederlandse economie zal dit jaar

krimpen met n in plaats van 0,6 procent, en volgend jaar met 0,6 procent, in plaats van de eerder

verwachte groei met datzelfde minimale percentage. Groeien doet de economie pas weer in 2014, maar

dan zal het bruto binnenlands product volgens DNB nog steeds 1,7 procent lager uitkomen dan in 2008.

Nederland presteert daarmee beduidend slechter dan Duitsland, Belgi en Frankrijk, merkt DNB-

directeur Job Swank op inNRC Handelsblad. En welke conclusie trekt Swank? Nederland moet alles

op alles zetten om het begrotingstekort alsnog te reduceren tot de drie procent van het bbp die in de

eurozone als maximum geldt, de grens die door alle eurolanden al jaren met voeten wordt getreden.

Dat betekent dus extra ombuigen of bezuinigingen naar voren halen.

Nederland blijft geregeerd worden door austerians. De term is afgeleid van austerity, de Engelse

benaming voor een economisch beleid dat op een crisis voornamelijk reageert met sanering van de

publieke financin. In zijn eerder dit jaar verschenen boekEnd This Depression Now! verbaast de

Amerikaanse econoom en Nobelprijswinnaar Paul Krugman zich over de moderne herrijzenis van de

austerians, ofschoon uitvoerig is komen vast te staan dat hun aanpak de Grote Depressie vanaf 1929

heeft verdiept en verergerd.

VVD, CDA, PVDA, D66, GroenLinks, ChristenUnie en SGP ook in Nederland heeft een historisch unieke

monstercoalitie van links tot rechts zich op zulk beleid vastgelegd. SP en PVVzijn de enige dissidenten.

Het regeerakkoord van Rutte I, het Catshuis-akkoord, het Kunduz-akkoord en het regeerakkoord van

Rutte II kozen hoofdzakelijk voor steeds verdere bezuinigingen en vooral lastenverzwaringen op

de korte termijn, met gelijktijdige veronachtzaming van de noodzakelijke hervormingen die de

Nederlandse economie op de lange termijn gezonder moeten maken. Met voorbijgaan aan de adviezen

van een groeiend koor van economen en instituten als Centraal Planbureau, Internationaal Monetair

Fonds en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling.

Tot dat koor behoren Bas Jacobs en Ivo Arnold van de Erasmus Universiteit Rotterdam en Lans

Bovenberg van de Universiteit van Tilburg. Rutte II zette eindelijk stappen in de goede richting, zo

erkennen zij alle drie. Het nieuwe kabinet sleutelt aan de woningmarkt, de arbeidsmarkt, de

pensioenen en de almaar stijgende kosten van de gezondheidszorg. Maar het blijft een politiek van te

laat en te weinig. Dit is zooo de agenda van 2007, verzucht Jacobs. Wij roepen al vijftien jaar dat er

in die dossiers knopen moeten worden doorgehakt. Arnold stoort zich net als Jacobs aan de eenzijdige

focus op het cyclische begrotingstekort: Nederland is en blijft financieel een van de meest solide

eurostaten. Neem liever maatregelen die de overheidsfinancin op de middellange termijn cht sterk

verbeteren.

NEDERLAND heeft vooral een balans robleem zo stelden de drie economen in een serie artikelen


3/5



in hun vakbladESB, op hun blogs en de opiniepaginas van de kranten: hoge schulden waar te weinig

bezittingen tegenover staan. Onze gezamenlijke hypotheeklast behoort tot de hoogste ter wereld,

afgezet tegen de omvang van de bevolking. Oorzaak is de fiscale subsidiring van het eigen

woningbezit via de hypotheekrenteaftrek, die de Britten niet voor niets al in de jaren tachtig geleidelijk

afschaften, tijdens een oplopende conjunctuur. Nu de waarde van onze woningen daalt, komen steeds

meer hypotheken onder water te staan.

Overheden en centrale banken houden de rente extreem laag, in de hoop dat consumenten en

bedrijven geld blijven lenen en zo de bestedingen op peil houden. Dat doen zij slechts mondjesmaat en

de commercile banken zijn ook niet bepaald scheutig met goedkope kredieten die hebben zo hun

eigen problemen. Bovendien treft de lage rente particuliere spaarders en pensioenfondsen.

Consumenten en pensioenfondsen proberen daarom te ontschulden, door extra te sparen, af te lossen

op hypotheken, pensioenpremies te verhogen en pensioenen te verlagen. Dat geld spenderen zij niet,

waardoor bedrijven hun omzet zien verminderen en hetzelfde gaan doen: contanten hamsteren in

afwachting van betere tijden. Ook de banken delen in de misre. De hypotheken vormen hun grootste

balanspost, en die financieren zij met de spaartegoeden van hun klanten. Tussen die twee gaapt een

groeiend gat, mede door de lage rente.

Voeg daarbij de steeds strengere kapitaaleisen aan banken en pensioenfondsen, om een nieuw

systeemfalen als in 2008 te voorkomen, en het beeld is compleet: iedereen ontschuldt vooral.

Waarom moet de overheid dat dan ook doen? vraagt Bas Jacobs zich vertwijfeld af. De koopkrachtkrimpt voor het vierde jaar achtereen, cumulatief met zon vier procent, constateerde hij eind

september inESB. Dat komt vooral door de lastenverzwaringen onder Rutte, bij elkaar 16,75 miljard

euro voor de periode 2011-2013. De bestedingen van Nederlandse consumenten blijven gelijk, terwijl

die van de overheid volgend jaar afnemen met 0,75 procent. Ondanks 4,25 procent meer export en

3,25 procent meer investeringen van bedrijven groeit ons bbp daardoor in 2013 slechts met een

magere 0,75 procent, schreef hij toen, voordat DNB haar groeiramingen verder naar beneden bijstelde.

Zowel consumenten als bedrijven zijn vooral bezig met het verminderen van hun financile risicos,constateert Arnold. Dan moet de overheid juist zorgen voor een investeringsimpuls. Verdere

bezuinigingen en lastenverzwaringen werken averechts in zon klimaat, als gevolg van wat economen

uitverdieneffecten noemen. Lagere bestedingen leiden bijvoorbeeld tot lagere belastinginkomsten,

die de beoogde opbrengst van de publieke kortingen weer grotendeels tenietdoen. Het Kunduz-

akkoord mikte op dertien miljard euro saldoverbetering van publieke inkomsten en uitgaven in 2015.

Door de uitverdieneffecten bleef daar slechts vijf miljard van over, zo betoogden Jacobs en Bovenberg

inESB van 11 mei.

Rutte II wil vooralsnog niet extra gaan bezuinigen, zoals Swank van DNB adviseert. Maar wat de


4/5



kritische economen blijven missen is een integrale visie op de Nederlandse economie. Ook dit kabinet

toont onvoldoende oog voor het op orde brengen van de financile architectuur, stelden Jacobs en

Bovenberg begin november op het economenblog MeJudice. Tegenover de hoge hypotheekschuld

staan veel hogere pensioenbesparingen. Bovenberg en zijn Amsterdamse collega-hoogleraar Arnoud

Boot lanceerden een plan om de pensioenfondsen de hypotheken van de banken te laten overnemen,

zonder de pensioenen verder aan te tasten. Bas Jacobs behoort tot de ondertekenaars van een

economenvoorstel om de Nederlandse woningmarkt weer op gang te brengen, door zowel het

eigenwoningbezit als de huurmarkt aan te pakken. De Vereniging Eigen Huis en

woningcorporatiekoepel Aedes presenteerden een vergelijkbaar plan. Waarom neemt de politiek die

voorstellen niet gewoon over?

Jacobs pleit ervoor met de opbrengst van de afbouw van de hypotheekrenteaftrek de belasting op

arbeid te verlagen, zodat bedrijven weer mensen aannemen. Dan dalen de werkloosheid n de WW-

uitkeringen, een bezuiniging die wel ten goede komt aan de economie. Rutte II verlaagt de

ontslagvergoedingen, en de duur en hoogte van de WW-uitkering. Dat is goed, maar maak ook oudere

werknemers minder duur schaf bijvoorbeeld automatische periodieken af. De loonstructuur is het

grootste probleem van de Nederlandse arbeidsmarkt, vindt Jacobs. De overheid zou de kansen

moeten vergroten voor ouderen om werk te vinden.

HETZELFDE geldt voor de kosten van de gezondheidszorg het moeilijkste van de grote dossiers,

denkt Jacobs. Het kabinetsplan om de hogere inkomens drastisch hogere zorgpremies te laten betalen,

sneuvelde op een volksopstand onder deVVD-aanhang. Maar volgens Jacobs is een correctie op de

solidariteit in de zorg onvermijdelijk. Solidariteit bestaat bij de gratie van uitsluiting, zegt hij. Je kunt

niet solidair zijn met iedereen. Dan wordt het systeem onbetaalbaar, en brokkelt het politieke

draagvlak af. Het kabinet zal de burgers moeten leren wennen aan een eigen bijdrage naar

draagkracht in de zorgkosten, linksom of rechtsom. Wie meer zelf kan betalen, zal meer moeten

betalen. Als de zorgkosten doorgroeien op het huidige niveau maken ze in 2050 27 procent van hetbbp uit, tweenhalf keer zo veel als nu.

Het dossier dat het meest opzichtig blijft liggen is dat van de banken. Nooit waren bankiers zo

impopulair, maar de politiek benut die kans niet. De Verenigde Staten dwongen hun banken fors af te

schrijven op toxic assets zoals rommelhypotheken. De eurozone liet dat na. De Nederlandse banken

hebben voor tientallen miljarden aan leegstaande kantoren op hun balansen staan. Tot dusver nemen

zij hun verliezen niet. De politiek voert te veel symboolbeleid, vindt Jacobs. Hogere banken

transactiebelastingen, en een bankierseed. Maar wat moeten we nou met die banken? Zijn ze te groot?Moeten we het zakenbankieren afscheiden van sparen en kredietverlening?


5/5



Ja, concludeerden Engeland en de VS. Beide landen voerden nieuwe wetten in van die strekking.

Maandag presenteerden zij het sluitstuk van deze strengere aanpak. Dreigen hun wereldwijd

opererende grootbanken ooit opnieuw om te vallen, dan komen hun moederholdings onder curatele

van de toezichthouders die zullen zorgen voor een ordelijke liquidatie. De topmanagers zullen dan

worden ontslagen en de rekening zal worden verhaald op de aandeel- en obligatiehouders van die

banken, niet op overheden en belastingbetalers, zoals in 2008 en 2009 gebeurde.

Sinds maandag zijn multinationale grootbanken niet langer too big to fail. Nooit eerder besloten de

belangrijkste bancaire toezichthouders op aarde tot zon nauwe samenwerking. De VS en het Verenigd

Koninkrijk herbergen twaalf van de 28 global systemically important financial institutions oftewel

GSifis die de wereld telt. Hun nieuwe aanpak zal daarom vanzelf de maatstaf worden voor het

bankentoezicht elders. Nederland hoeft die alleen maar over te nemen. Wat let de austerians? Plannen

te over, die ruim baan maken voor nieuwe conducteurs.

Tweeten 3 0Like 4
http://www.groene.nl/2012/50/het-schrikbewind-van-de-austerians#http://twitter.com/search?q=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2012%2F50%2Fhet-schrikbewind-van-de-austerianshttps://twitter.com/intent/tweet?original_referer=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2012%2F50%2Fhet-schrikbewind-van-de-austerians&text=De%20Groene%20Amsterdammer%20-%20Het%20schrikbewind%20van%20de%20austerians&tw_p=tweetbutton&url=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2012%2F50%2Fhet-schrikbewind-van-de-austerians

20121212 de groene amsterdammer - the austerians' terror regime

Documents