Бизнес регистрийн сангийн 2012 оны мэдээлэл Дундаж цалингийн түүвэр судалгааны 2012 оны 4 дүгээр улирлын дүн 

Өрхийн судалгааны 2012 оны 4­р улирлын танилцуулга 

Ажиллах хүчний судалгааны 2012 оны 4­р улирлын Танилцуулга 

Улсын дундажтай харьцуулсан үзүүлэлтүүд 

2013/03 

Статистикийн хэлтэс 

Улаангом хот 

Увс аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын 

танилцуулга

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

2 

АГУУЛГА Аргачлалын тайлбар  3 I.  Нийгмийн үзүүлэлт 

1.1 Хүн ам  4 1.2 Нийгмийн даатгал, халамж,нөхөн олговор  4 1.3 Хөдөлмөр  5 1.4 Эрүүл мэнд  8 1.5 Соёл  12 1.6 Гэмт хэрэг,шүүх  14 

II. Макро эдийн засгийн үзүүлэлт 2.1 Хэрэглээний бараа үйлчилгээний үнэ  15 2.2 Мөнгө зээл  19 2.3 Орон нутгийн төсвийн орлого  21 2.4 Орон нутгийн төсвийн зарлага  22 2.5  Орон нутгийн төсвийн өглөг,авлага  23 2.6 Гадаад худалдаа  24 

III. Эдийн засгийн салбарын үзүүлэлт 3.1 Аж үйлдвэр  24 3.2  Барилга  29 3.3  Хөдөө аж ахуй 3.3.1 Төллөлт төл бойжилт  29 3.3.2 Том малын зүй бусын хорогдол  30 3.3.2 Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний дундаж үнэ  31 3.4 Тээвэр холбоо  32 3.5 Цаг уурын байдал  33 3.6 Аюулт  үзэгдэл,ослын мэдээ  33 

Хүснэгтэн мэдээллүүд Аймгийн үндсэн үзүүлэлт  34­36 Улсын дундажтай харьцуулсан үзүүлэлт  37 Нийгмийн даатгал, нөхөн олговор  38­40 Бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийн тоо  40 Ажлын шинэ байрны мэдээ  41­46 Эрүүл мэнд  46­49 Гэмт хэрэг , шүүх  50­52 Хэрэглээний үнийн индекс  53 Зээл хадгаламж  54­58 Төсвийн орлого, зарлага, өглөг  60­62 Экспорт, импорт  63 Аж үйлдвэр  64­67 ХАА  68­74 Цаг уур  75 Бизнес регистрийн сангийн 2012 оны мэдээлэл  75­78 Дундаж цалингийн түүвэр судалгааны 2012 оны 4­р улирлын дүн        79­80 Өрхийн судалгааны 2012 оны 4­р улирлын танилцуулга  81­86 Ажиллах хүчний судалгааны 2012 оны 4­р улирлын танилцуулга        86­91 Хэрэглэгчдэд зориулсан лавлагаа  92

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

3 

Аргачлалын тайлбар: 

ОРОН НУТГИЙН ТӨСӨВ 

Төсвийн орлого зарлагын тооцоог Олон улсын Валютын сангийн стандарт ангиллаар 1995 оны 10­р сараас  эхлэн  гаргаж  байна.  Төсвийн  орлогын  мэдээг  аймгийн  Татварын  хэлтэс,  төсвийн  зарлага, санхүүжилтийн мэдээг СТС­ийн хэлтсээс гаргадаг. 

Төсвийн орлогын мэдээг хэрэглэгчдэд илүү тодорхой болгох зорилгоор аймгийн нийт төсвийн орлого, үүнээс  улсын  төвлөрсөн  төсөвт  төвлөрүүлэх  орлогын  төлөвлөгөөний  биелэлт,  орон  нутгийн  төсвийн орлого,  үүнээс  улсын  төсөвт  /аймгийн/  төвлөрүүлэх  орлогын  төлөвлөгөөний  биелэлт  гэж  салгаж харууллаа.    Төсвийн зарлагыг эдийн засгийн салбарын ангиллаар  гаргаж,  улсын төсвийн байгууллагууд, орон нутгийн төсвийн байгууллагууд гэж тус тусдаа гарсныг нэгтгэж орууллаа. 

ҮНЭ Аймгийн  төвийн  хүнсний  зах  дээр  борлогдож  байгаа  хөдөө  аж  ахуйн  гаралтай  хүнсний  бүтээгдхүүн, 

ноос, ноолуур, арьс шир зэрэг зарим бүтээгдхүүний зах зээлийн дундаж үнийг харуулав. Хэрэглээний үнийн индекс гэдэг нь өрх орлогоороо өөрсдийн хэрэгцээнд худалдан авсан,үйлчлүүлсэн 

хамгийн  чухал,  эн  тэргүүний  нийтлэг  хэрэгцээтэй  бараа,  үйлчилгээний  үнийн  өөрчлөлтийг  тэдгээрийн хэрэглээний зардалд эзлэх хувиар жигнэсэн дундаж юм. 

2012  оноос  эхлэн  хэрэглээний  сагсны  нэр  төрлийг  шинэчилж  213  нэр  төрөл  болгож  2010  оны 12­р сарын үнээр суурилан ХҮИ­ийг тооцож байна. 

АЖ ҮЙЛДВЭР Аж  ахуйн  нэгжүүдийг  эдийн  засгийн  үйл  ажиллагаагаар  нь  ангилахдаа  НҮБ­ын  эдийн  засгийн  үйл 

ажиллагааны Олон улсын стандарт ангиллыг мөрдөж байна. Аж үйлдвэрийн борлуулсан бүтээгдхүүн нь аж ахуйн нэгж, байгууллагын тайлангийн хугацаанд буюу 

гадагш гүйцэтгэсэн ажил, үйлчилгээний хэмжээ юм. Аж  үйлдвэрийн  нийт  бүтээгдхүүний  өсөлтийг  гол  нэр  төрлийн  бүтээгдхүүнийг  2005  оны  зэрэгцүүлэх 

үнээр үнэлж тодорхойлсон болно. Гол  нэр  төрлийн  бүтээгдхүүний  үйлдвэрлэл  нь  тухайн  бүтээгдхүүний  үйлдвэрлэлийн  биет  хэмжээг 

харуулна. 

ХӨДӨЛМӨР Ажилгүйчүүдийн  тоонд  олон  улсын  стандарт  ангиллын  дагуу  Монгол  улсын  хуулиар  зөвшөөрөгдсөн хөдөлмөрлөх  насны,  нөдөлмөр  эрхлэх  чадвартай,  цалин  хөлстэй  ажил  болон  хувиараа  хөдөлмөр эрхэлдэггүй,  тухайн  үед  ажиллахад  бэлэн,  цалин  хөлстэй  ажил  идэвхтэй  эрж,  хайж  байгаа  хөдөлмөр эрхлэлтийн албанд бүртгүүлсэн хүмүүс орно. 

ЭРҮҮЛ МЭНД Нялхсын нас баралт ( 1 хүртэл насны 1000 хүүхдэд ногдох) –ыг тухайн үед 1 хүртэлх насны нас барсан хүүхдийн тоог амьд төрсөн хүүхдийн тоонд харьцуулж тодорхойлдог. 

ГЭМТ ХЭРЭГ 18 ба түүнээс дээш насны 10000 хүнд ногдох бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоог гаргахдаа нийт бүртгэгдсэн 

гэмт хэргийн тоог жилийн дундаж 18 ба түүнээс дээш насны хүн амд харьцуулан тооцно ХАА­н САЛБАР 

Аймгийн ИТХ­ын 2002 оны ээлжит 8­р хуралдаанаар баталсан бүсүүд: Баруун бүс : Завхан, Наранбулаг, Өлгий, Өмнөговь, Тариалан, Ховд Хойт бүс : Бөхмөрөн, Давст, Сагил, Түргэн Зүүн бүс:  Зүүнговь, Малчин, Тэс, Хяргас Өмнөт бүс:Баруунтуруун, Зүүнхангай, Өндөрхангай, Цагаанхайрхан Төвийн бүс : Улаангом хот 

ТЭМДЭГЛЭГЭЭНИЙ ТАЙЛБАР : 1.  Саруудыг  ром тоогоор тэмдэглэв. ( I, II, III , IV, V..... г.м ) I­XII  жилийн эхний тухайн сарыг оруулсан өсөн нэмэгдэх дүнг харуулав. 2. Дараахь тэмдэглэлүүдийг ашиглав : 

... мэдээлэл байхгүй 0.0  маш бага тоо ­ гүйцэтгэл байхгүй Д ­ дахин 

3. Орон дэвшүүлэлтээс хамаарч зарим үзүүлэлтийн нийлбэр нь дүнтэйгээ, бүтцийг хувиар илэрхийлэхэд 100 хувиас бага зэрэг зөрөх тохиолдол байж болно.

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

4 

I.  НИЙГМИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД 

1.1  ХҮН АМ Энэ  оны  эхний  3  сарын  байдлаар  518  эхээс  521  хүүхэд  амьд  төрсөн  нь  өнгөрсөн  оны  мөн үеийнхээс төрсөн хүүхдийн тоо 46 – ээр буюу 9.7 хувиар илүү байна. Гэрийн төрөлт 3 гарсан нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 2 ­ оор цөөн байна. 

Хүн амын төрөлт  521 байгаа нь өмнөх 4 жилийн дунджаас 9.7 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна. Хүн амын нас баралт 111 гарч 1000 хүнд ноогдох 1.5 ноогдох нь болсон нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 8.3 хувиар буюу 1000 хүнд ноогдох нь 0.1 промилээр бага байна. 

Эхний  3  сард  1000  хүн  амд  ноогдох  цэвэр  өсөлт  5.5  байгаа  нь  өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  0.8 промилээр, өмнөх 4 жилийн дунджаас 0.6 промилээр тус тус өссөн үзүүлэлттэй байна 

1.2  НИЙГМИЙН ДААТГАЛ, ХАЛАМЖ, НӨХӨН ОЛГОВОР 

НДС­д шимтгэлээр 2519.7 сая төгрөг оруулахаас 2514.1 сая төгрөг оруулж төлөвлөгөөг 99.8  хувиар  биелүүлж,  0.2  хувиар  буюу  5.6  сая  төгрөгөөр  тасалсан  байна.  2012  оны  эхний  3 сартай харьцуулахад НДШ­ийн орлого 640.3 сая төгрөгөөр буюу 34.2 хувиар өссөн байна. 

Сангуудаар  авч  үзвэл  орлогын  төлөвлөгөөг  тэтгэмжийн  даатгалын  сангийн  орлого  0.2 хувиар,  тэтгэврийн  даатгалын  сангийн  орлого  1.6  хувиар  тус  тус  тасарч,  ЭМ  –ийн  даатгалын сангийн  орлого  0.6  хувиар,  ҮОМШӨ  даатгалын  орлого  0.7  хувиар,  ажилгүйдлийн  даатгалын сангийн орлого 34.3 хувиар тус тус өссөн байна. 

НДС­ийн  шимтгэлийн  орлогын  төлөвлөгөөг  Наранбулаг,  Өмнөговь,  Хяргас,  Улаангом сумууд 3.7–10.6 хувиар тасалж, бусад сумууд 0.3 – 15.3 хувиар давуулан биелүүлсэн байна. 

Сангуудаар авч үзвэл өнгөрсөн оны мөн үеэс тэтгэврийн даатгалын орлого 26.5 хувиар, ЭМД­н  сангийн  орлого  49.9  хувиар,  тэтгэмжийн  даатгалын  сангийн  орлого  103.5  хувиар, ҮОМШӨ­н сангийн орлого 47.9  хувиар  тус  тус өссөн бөгөөд ажилгүйдлийн даатгалын сангийн орлого 23.2 хувиар буурсан байна. 

4.8 тэрбум төгрөг тэтгэвэрт, 551.3 сая төгрөг ЭМД­ын санхүүжилтэнд зориулан зарцуулж тэтгэвэр тэтгэмжийг бүрэн олгосон байна. 

617 

495 440  475 

521 

134  151 102  121  111 

2009  I­III  2010 I­III  2011  I­III  2012  I­III  2013  I­III 

Төрөлт  Нас баралт 

0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 

2009 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

6.2 

4.5  4.4  4.7 5.5 

1000 хүн амд ноогдох ердийн  цэвэр өсөлт

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

5 

НДС 122.6  сая  төгрөгийн авлагатай  байгаа бөгөөд өнгөрсөн оноос 42.9  сая  төгрөгөөр буюу 53.8 хувиар өссөн байна. 

Тэтгэмжийн  даатгалын  сангаас  211.7  сая  төгрөг,  ҮОМШӨ­ний  даатгалын  сангаас  28.1 сая төгрөг, ажилгүйдлийн даатгалын сангаас 92.3 сая төгрөг, нийтдээ даатгалын сангуудаас 5.7 тэрбум төгрөг зарцуулсан бөгөөд өнгөрсөн оноос 2372.7 сая төгрөгөөр буюу 70.9 хувиар өссөн байна. 

Нийгмийн  халамжийн  сангаас  2013  оны  3­р  сард  20.0 мянган  хүнд 2.5  тэрбум  төгрөг зарцуулснаас  халамжийн  тэтгэвэрт  2187  хүнд  688.5  сая  төгрөг,  нөхцөлт  мөнгөн  тэтгэмжинд 1433  хүнд  118.4  сая  төгрөг,  нийгмийн  халамжийн  дэмжлэг  туслалцаа  шаардлагатай  иргэнд үзүүлэх хөнгөлөлт 126.0 сая, ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд үзүүлэх тусламжинд 182.3  сая,  улсын  төсвөөс  олгосон  тэтгэмж,  тусламжинд  / жирэмсэн,  хөхүүл  хүүхэдтэй  эхчүүд, алдар  цолтой  ахмадууд,  алдарт  эхийн  одонгийн  /  1415.7  сая  төгрөгийг  тус  тус  зарцуулсан байна. 

Асрамжийн  газар  нийт  21  хүн  асруулж  байгаа  бөгөөд  17  эмэгтэй,  3  хүүхэд  байна. Асрамжийн үйл ажиллагаанд нийт 61.5 сая төгрөгийг зарцуулсан байна. 1  хүнд 384.6 мянган  төгрөгийн нөхөн олговор олгогдсон байна. Өнгөрсөн оны мөн үеэс нөхөн олговорын мөнгө 1.3 мянган төгрөгөөр буюу 0.3 хувиар буурсан  байна. 

1.3  ХӨДӨЛМӨР 

Аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн албанд бүртгүүлсэн ажил идэвхитэй хайж  байгаа  ажилгүй хүний  тоо  1168  болж,  өнгөрсөн оны мөн  үеийнхээс  88.1  хувиар  буюу  547  хүнээр  өссөн  байна. Аймгийн хэмжээнд 646 эмэгтэй ажил идэвхитэй эрж байгаа нь ажилгүйчүүдийн 55.3 хувийг эзэлж байна. 

Оны  эхний  3  сарын  байдлаар  бүртгүүлсэн,  ажил  идэвхитэй  эрж  байгаа  ажилгүйчүүдийн тоо өмнөх 4 жилийн дунджаас 19.3 хувиар буюу 279 ажилгүйчүүдээр буурсан байна.

Тэтгэвэр , 84.5

Тэтгэмж, 3.7

ЭМД, 9.6

ЇОМШЄ, 0.5

Ажилгїйдэл, 1.6 

Нийгмийн даатгалын сангуудын зарцуулалт, бїтцээр, 2013 оны 3‐р сар 

0 

500 

1000 

1500 

2000 

2500 

2009 ­ 3 сар 

2010 ­ 3 сар 

2011 ­ 3 сар 

2012 ­ 3 сар 

2013 ­ 3 сар 

1758 

2223 

1185 

621 

1168 

Бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийн тоо, сүүлийн 5 жилээр

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

6 

Бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийг насны бүлгээр авч үзвэл 15.4 хувь нь 15­24 насны, 31,6 хувь нь  25­34  насны,  30.7  хувь  нь  35­44  насны,  22.3  хувь  нь  45­59  насны  ажилгүйчүүд  байна. Ажилгүйчүүдийн 21.8  хувь  нь  дээд,  10.7  хувь  нь  тусгай  дунд  болон мэргэжлийн  анхан шатны 60.9  хувь  нь  бүрэн  ба  бүрэн  бус  дунд  боловсролтой,  6.6  хувь  нь  бага  болон  боловсролгүй хүмүүс эзэлж байна. 

16 дээш насны арван мянган хүнд 246 ажилгүйчүүд ноогдож байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 90.9 хувиар өссөн байна. 

Хөдөлмөрийн албаны ажлын шинэ байрны 2013 оны 3­р сарын мэдээгээр 447 ажлын байр эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбар, ажил, мэргэжлийн ангилал, байгууллагын өмчийн болон хариуцлагын хэлбэрээр зарлагдсан байна. 

Ажлын  шинэ  байрыг  эдийн  засгийн  ангиллаар  авч  үзэхэд  8.5  хувийг  боловсруулах үйлдвэрлэл,  15.4  хувийг  барилга,  41.4  хувийг  төрийн  удирдлага  ба  батлан  хамгаалах  үйл ажиллагаа, албан журмын нийгмийн хамгаалалын салбар, 6.3 хувийг боловсролын салбар, 6.9 хувийг санхүүгийн болон даатгалын үйл ажиллагааны салбар эзэлж байна. 

ХАА, ойн аж ахуй, загас 

барилт, ан агнуур, 4.3% 

Боловсруулах үйлдвэрлэл 

8.5% 

Зочид буудал, байр, сууц болон нийтийн 

хоолны үйлчилгээ 2.2% 

Мэдээлэл, холбоо 1.3% 

Санхүүгийн болон даатгалын үйл ажиллагаа 

6.9% 

Удирдлагын болон дэмжлэг үзүүлэхүйл ажиллагаа 

4.9% 

Төрийн удирдлага ба батлан 

хамгаалах үйл ажиллагаа, албан журмын нийгмийн 

хамгаалал 41.4% 

Боловсрол 6.3% 

Урлаг, үзвэр, тогло ом наадам 

2.2% 

Үйлчилгээний бусад үйл ажиллагаа 

4.3% 

Ажлын шинэ байр,  салбараар 

Менежер 7.8% 

Мэргэжилтэн 42.1% 

Техникч болон туслах /дэд мэргэжилтэн 

3.8% Контор, үйлчилгэ эний ажилтан 

2.5% 

Худалдаа, үйлчил гээний ажилтан 

6.9% 

ХАА, ой, загас агнуурын ажилтан 0.7% 

Үйлдвэрлэл, бари лга, гар 

урлал, холбогдох ажил 

үйлчилгээний 17.9% 

Суурин төхөөрөмж, маш ин механизмын операторч, угсраг 

ч 0.4% 

Энгийн ажил мэргэжил 17.9% 

Ажлын шинэ байр, ажил мэргэжлийн ангилалаар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

7 

Хөдөлмөрийн  албаар  дамжин  сул  чөлөөтэй  байгаа  ажлын  байранд  232  хүн  ажилд зуучлагдан орсон байна. Ажилд зуучлагдан орсон хүмүүсийн 43.5 хувь нь эмэгтэйчүүд байна. 

Хөдөлмөрийн албаар дамжин шинэ ажлын байранд 113 хүн ажилд орсон байна. Ажилд орсон хүмүүсийн 63.7 хувь нь эмэгтэйчүүд байна. 

Шинэ ажлын байранд орсон хүмүүсийн 8.0 хувь нь менежер, 59.3 мэргэжилтэн, 4.4 хувь нь  контор,  үйлчилгээний  ажилтан,  8.0  хувь  нь  худалдаа,  үйлчилгээний  ажилтан,  4.4  хувь  нь үйлдвэрлэл,  барилга,  гар  урлал,  холбогдох  ажил  үйлчилгээний,  0.9 суурин  төхөөрөмж, машин механизмын операторч, угсрагч, 15.0 хувь нь энгийн ажил мэргэжилд ажилд орсон байна. 

ХАА, ойн аж ахуй, загас барилт, ан агнуур, 

8.1% Боловсруулах үйлдвэрлэл 

4.2% 

Барилга 13.8% 

Бөөний болон жижиглэн 

худалдаа, машин, мото циклийн засвар үйлчилгээ 

0.8% Санхүүгийн болон даатгалын үйл ажиллагаа 

11.6% 

Удирдлагын болон дэмжлэг үзүүлэх үйл 

ажиллагаа 8.9% 

Төрийн удирдлага  ба батлан хамгаалах үйл 

ажиллагаа, албан журмын нийгмийн 

хамгаалал 8.9% 

Боловсрол 11.2% 

Үйлчилгээний бусад үйл ажиллагаа 

12.3% 

Сул чөлөөтэй ажлын байранд ажилд орсон хүн, салбар, бүтцээр 

Менежер 8.0% 

Мэргэжилтэн 59.3% 

Контор, үйлчилгэ эний ажилтан 

4.4% 

Худалдаа, үйлчи лгээний ажилтан 

8.0% 

Үйлдвэрлэл, бар илга, гар 

урлал, холбогдох ажил 

үйлчилгээний 4.4% 

Суурин төхөөрөмж, маш ин механизмын операторч, угсраг 

ч 0.9% 

Энгийн ажил мэргэжил 15.0% 

Ажлын шинэ байранд ажилд орсон хүмүүс, ажил мэргэжлийн ангилалаар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

8 

1.4  ЭРҮҮЛ МЭНД 

Аймгийн  хэмжээнд оны эхний 3  сард нэг  хүртэлхи  насандаа 10 хүүхэд  эндэж, өмнөх оны мөн үеийн түвшинд байгаа бол 1 – 5 хүртэлхи насны хүүхдийн эндэгдэл 1 гарч, өмнөх оны мөн үеийнхээс  2  хүүхдээр  цөөн  байна.  Жирэмслэлт  болон  төрөлтийн  улмаас  эхийн  эндэгдэл гараагүй байна. 

5  хүртэлх насны  хүүхдийн эндэглийн  түвшин Цагаанхайрхан 400,  Хяргас 200, Зүүнговь 200, Тэс  133.3,  Тариалан  83.3,  Баруунтуруун  76.9  байгаа  нь  аймгийн  дунджаас  55.8  –  378.9 промилээр  өндөр,  Улаангом  сум  аймгийн  дунджаас  13.1  промилээр  бага,  бусад  сумдад гараагүй байна. 

0­1  хүртэлх  насны  хүүхдийн  эндэгдэл  10  гарч  нялхсын  эндэгдлийн  түвшин  19.2  байгаа  нь өнгөрсөн  оны  мөн  үеийн  түвшинд,  1000  амьд  төрөлтөд  ноогдох  эндэгдэл  өнгөрсөн  оны  мөн үеийнхээс  1.9  промилээр  буурсан  байна.  Өмнөх  4  жилийн  дунджаас  нялхсын  эндэгдлийн түвшин  11.4,  5  хүртэлх  насны  хүүхдийн  эндэгдлийн  түвшин  18  промилээр  тус  тус  буурсан байна. 

0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.0 21.1 

76.9 83.3 

133.3 200.0 200.0 

400.0 

0.0  200.0  400.0  600.0 

Өл Өх Хо Өг За Зх Бм Ма Сө Тү Да Нб Уг 

Аймгийн дундаж Бт Та Тэ Зг Хя Цх 

5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдлийн түвшин 2013 ­ 1­3 сар 

25.9 

50.5 

25 21.1  19.2 

30.8 

70.7 

27.3  27.4 21.1 

0 

10 

20 

30 

40 

50 

60 

70 

80 

2009 I‐III  2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

Нялхсын эндэгдэл 1000 амьд төрөлтөнд 

5 хүртэлх  насны хүүхдийн  эндэгдэл 1000 амьд төрөлтөнд

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

9 

Нялхсын  эндэглийн  түвшин  Цагаанхайрхан,  Хяргас,  Тэс,  Тариалан,  Баруунтуруун  сумдад аймгийн  дунджаас  57.7  –  380.8  промилээр  өндөр,  Улаангом  суманд  аймгийн  дунджаас  11.2 промилээр бага бусад сумдад гараагүй байна. Нийт  нас  баралтын  22.5  хувийг  эмнэлэгийн  нас  баралт  эзэлж  өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  1.1 пунктээр өссөн байна. 

Хорт хавдраар өвчлөгчдийн тоо 36 болж, 30 хүн нас барсан байна. 

Хорт хавдраар өвчлөгсдийн тоо өмнөх 3 жилийн дунджаас 12.5 хувиар өсч, нас барагсдын тоо 18.9 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна. 

0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.0 19.2 

76.9 83.3 

133.3 200.0 

400.0 

зг өл тү са өх хо өг за зх бм нб ма да уг 

Аймгийн дундаж бт та тэ хя цх 

Нялхсын эндэгдлийн түвшин 

1000 амьд төрөлтөөр 2013 I­III 

2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

17  12  12  9 

196 

182 196 

270 

Осол гэмтлийн нас баралт  Осол гэмтлийн өвчлөл 

0 

10 

20 

30 

40 

2010 I­III  2011  I­III 2012 I­III 

2013 I­III 

40 

32 39 

30 32 

27 

38 36 

Хорт хавдрын  нас баралт  Хорт хавдрын  өвчлөл 

Осол  гэмтлийн улмаас  9  хүн  нас барж,  өвчлөгчдийн тоо  270  байна.  Осол гэмтлийн  улмаас  нас барагчдын  тоо  өмнөх 3  жилийн  дунджаас 34.1  хувиар  буурч, өвчлөгчдийн  тоо  41.1 хувиар өссөн байна.

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

10 

Халдварт  өвчнөөр  өвчлөгчдийн  тоо  130  болж  өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  38.4  хувиар  буюу  81 гаралтаар буурсан байна. Эхний 3 сард  гарсан  халдварт өвчний  тоо өмнөх 4 жилийн эхний 3 сард гарсан халдварт өвчний дунджаас 47.9 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна. 

Хүн амд зонхилон тохиолдох халдварт өвчнүүд 2013 оны эхний 3 сар, нийт өвчинд эзлэх хувиар 

Хүн амд зонхилон тохиолдох халдварт өвчнийг хувиар авч үзвэл гепатит өвчин өмнөх оны мөн үед нийт халдварт өвчний 36.5 хувийг эзэлж байсан бол энэ оны 2 сарын байдлаар 15 хувиар буурч, харин БЗХӨ 8.7 хувиар өсч, салхинцэцэг 6.3 хувиар буурсан байна. 

362 

209  217  211 

130 

0 50 100 150 200 250 300 350 400 

2009  I­III  2010 I­III  2011  I­III  2012  I­III  2013  I­III 

Халдварт өвчний гаралт 

14.4 

46.1 

36.5 

21.5 

38.8 

22.1 

27.5 

36.2 

10.0 12.0 

19.4 

13.1 

0.0 

5.0 

10.0 

15.0 

20.0 

25.0 

30.0 

35.0 

40.0 

45.0 

50.0 

2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

Гепатит 

БЗХӨ 

Салхинцэцэг 

10000 хүн тутмаас 17.6 нь халдварт өвчнөөр  өвчилж  байгаа  бөгөөд Давст  /84.6/,  Зүүнговь  /34.4/, Улаангом  /25.9/,  Түргэн  /24.8/, Цагаанхайрхан  /20.5/,  Ховд  /18.2/ сумдад  аймгийн  дунджаас  0.6  –  67 продецимилиэр  дээгүүр,  Тэс  /15.6/, Өлгий  /14.2/,  Наранбулаг  /11.3/, Сагил  /9.2/, Малчин  /8.2/,  Тариалан /8/,  Өндөрхангай  /6.3/,  Өмнөговь /4.6/,  Баруунтуруун  /4/  сумдад аймгийн    дунджаас  2  –  13.6 продецимилиэр  доогуур  бусад сумдад гараагүй байна. 

84.6 34.4 

25.9 24.8 

20.5 18.2 17.6 15.6 14.2 11.3 9.2 8.2 8.0 6.3 4.6 4.0 

0.0 0.0 0.0 0.0 

да зг уг тү цх хо 

Аймгийн дундаж тэ өл нб са ма та өх өг бт бм за зх хя 

Нийт халдварт өвчин 10000 хүн амд, сумдаар /2013  I­III сар/

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

11 

Өнгөрсөн оны мөн үеэс тэмбүү 10, гахайн хавдар 9, Мөөгөнцөр 3, цусан суулга 3 гаралтаар нэмэгдэж, трихоминиаз 10, сүрьеэ 1, бруцеллёз 2, салхинцэцэг 24, хүйтэн 11, гепатит 49, хамуу 9, гаралтаар тус тус буурч, мэнэн өвчин өнгөрсөн оны мөн үеийн түвшинд буюу гараагүй байна. 

Гепатит 22% 

БЗХӨ 36% 

Мөөгөнцөр 7% 

Сүрьеэ 8% 

Гахайн хавдар 7% 

Бусад 20% 

Хүн амд зонхилон тохиолдох халдварт өвчнүүд 2013 1 ­ 3 сар 

Гепатит 37% 

БЗХӨ 27% 

Мөөгөнцөр 3% 

Сүрьеэ 6% 

Гахайн хавдар 0% 

Бусад 27% 

Хүн амд зонхилон  тохиолдох халдварт өвчнүүд 2012 1 ­ 3 сар 

5.4 

10.6 

6.4 

7.8 

6.4 

10.9 

3.9 

13.4 

10.4 

3.8 

0 

5 

10 

15 

2009 I‐III  2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

10000 хүнд зонхилон тохиолдох  халдварт  өвчнүүд сүүлийн 5 жилийн эхний 3 сар 

БЗХӨ  Гепатит 

Халдварт  өвчнөөр өвчлөгсдийн  22  хувь  нь гепатит,  36  хувь нь БЗХӨ, 8 хувь нь сүрьегээр, 7  хувь нь мөөгөнцөрөөр,  7  хувь  нь гахайн  хавдараар,  20  хувь нь  бусад  халдварт  өвчнөөр өвчилжээ.

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

12 

Амбулаториор 88.5 мянган хүнд  үзлэг  хийгдэж, 5.3 мянган хүн хэвтэн эмчлэгдсэн нь  өнгөрсөн оны  мөн  үеэс  амбулаториор  үйлчлүүлсэн  хүнээс  6.0  мянган  хүнээр  их,  хэвтэн  эмчлүүлэгчид өнгөрсөн оны мөн үеэс 30 хүнээр цөөн байна. Хувийн хэвшлийн 12 эмнэлэгээр энэ оны эхний 3 сард нийт 2340 хүн үзлэг, эмчилгээ оношлогоо хийлгэсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 254 хүнээр цөөн байна. Мөн хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагын үйлчилгээний орлого 23.6 сая төгрөг байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 5.6 сая төгрөгөөр буюу 19.2 хувиар буурсан байна. 

1.5  Соёл Аймгийн  хөгжимт  драмын театр  нийт  12.4 мянган  хүнд  50  тоглолтоор  үйлчилж  ажилласан  нь өнгөрсөн  оны мөн  үеэс  тоглолтын  тоо  21.9  хувиар  буурч,  үзэгчид  нь  9.7  хувиар  буурсан  бол орлого 72.1 хувиар өссөн байна. Хөгжимт драмын театрын тоглолтын тоо өмнөх 3  жилийн дунджаас 2.0  хувиар буурч,  үзэгчид 26.5 хувиар өссөн байна. 

Орон  нутгийг  судлах  музей  0.7  мянган  хүнд  үйлчилж  495.2  мянган  төгрөгийн  орлоготой ажилласан нь өнгөрсөн оны мөн үеэс үзэгчид 46.2, орлого нь 23.5 хувиар тус тус буурсан байна. Орон  нутгийг  судлах  музейн  орлого  өмнөх  3  жилийн  дунджаас  14.9  хувиар  нэмэгдсэн  бол үзэгчдийн тоо 30 хувиар буурсан байна. 

0.1  0.0  0.1  0.0  0.0 

1.9 

2.5 

1.3 1.6  1.5 

0.0 

0.5 

1.0 

1.5 

2.0 

2.5 

3.0 

2009 I‐III  2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

10000 хүнд зонхилон тохиолдох  халдварт  өвчнүүд сүүлийн 5 жилийн эхний 3 сар 

Мэнэн  Сүрьеэ 

14 

74 64 

50.0 3.4 

14.6 

11.3 12.4 

0.0 

2.0 

4.0 

6.0 

8.0 

10.0 

12.0 

14.0 

16.0 

0 

10 

20 

30 

40 

50 

60 

70 

80 

2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

Тоглолт /тоо/  Үзэгчид /мян.хүн/

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

13 

Төв номын сан 1.3 мянган байнгын уншигч, 7.1 мянган ирэгсдэд 9.5 мянган номоор үйлчилсэн байна.  Өмнөх  оны  мөн  үеэс  уншигчдын  тоо  18.2  хувиар  нэмэгдэж,  уншуулсан  ном  өнгөрсөн үеийн мөн үеийн түвшинд байна.. 

1.6  ГЭМТ ХЭРЭГ 

Оны  эхний 3  сард  бүртгэгдсэн  гэмт  хэргийн  тоо 58 болж  өнгөрсөн  оны мөн  үеэс 20.5 хувиар буурч, өмнөх 4 жилийн  дунджаас 30 гэмт хэргээр буюу 52.6 хувиар буурсан байна. 

0.9  0.8  1.3  0.7 

329.6  314.9 

647.7 

495.2 

‐ 

100.0 

200.0 

300.0 

400.0 

500.0 

600.0 

700.0 

0 

0.2 

0.4 

0.6 

0.8 

1 

1.2 

1.4 

2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

Музейн үзэгчид /мян.хүн/  Орлого /мян.төг/ 

0.7 0.9 

1.1 1.3 

7.6 

9.8  9.5  9.5 

0 

2 

4 

6 

8 

10 

12 

0 

0.2 

0.4 

0.6 

0.8 

1 

1.2 

1.4 

2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

Уншигчид  /мян.хүн/  Уншуулсан  ном /мян.ш/ 

0 

20 

40 

60 

80 

100 

120 

2009 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

88  83 

110 

73 58 

Бүртгэгдсэн гэмт хэргийн  тоо Бүртгэгдсэн гэмт хэргийн  тоо

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

14 

Гэмт  хэргийн өнгөөр авч үзвэл өнгөрсөн оны мөн үеэс хүний амь эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг 68.8 хувиар өссөн бөгөөд, бусдын бие мах бодид гэмтэл учруулах хэрэг 56.3 хувиар өслөө. 

Өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг өнгөрсөн оны мөн үеэс 61.7 хувиар, үүнээс нийт хулгайн гэмт хэрэг 61.4 хувиар, малын хулгайн хэрэг 75.8 хувиар тус тус буурсан байна. 

Өмнөх оны эхний 3 сард гарч байгаагүй захиргааны журмын эсрэг гэмт хэрэг,  дээрмийн гэмт  хэрэг,  хүүхэд  гэр  бүл,  нийгмийн  ёс  суртахууны  эсрэг  гэмт  хэрэг  1­  3  тохиолдол  гарч, нийгмийн аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг 33.3 хувиар өссөн байна. 

Оны  эхний  3  сард  51  хүн  гэмт  хэрэгт  холбогдон  шалгагдсаны  5.9  хувь  буюу  3  нь эмэгтэйчүүд байна. Өнгөрсөн оны мөн үеэс  гэмт хэрэгт холбогдсон хүмүүсийн тоо 22.7 хувиар буурч, үүний дотор  эмэгтэйчүүдийн тоо 40.0 хувь буурсан байна. Гэмт хэрэгт 18 хүртэл насны 4 хүүхэд холбогдсон нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 33.3 хувиар илүү байна. Гэмт хэргийн улмаас иргэд байгууллагад 64.1 сая төгрөгийн хохирол учраад байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 60.5 хувиар буурсан байна. Нийт иргэд байгууллагад учруулсан хохирлын 50.7 хувийг нөхөн төлүүлсэн байна. 

Гэмт  хэргийн    41.4  хувь  нь  согтуугаар,  10.3  хувь  нь  бүлэглэж  үйлдэгдсэн  бөгөөд өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад согтуугаар үйлдэгдсэн гэмт хэрэг 84.6 хувь өсч, бүлэглэж үйлдэгдсэн гэмт хэрэг 68.4 хувиар буурсан байна. 

Шүүхээр 14 гэмт хэрэгт 49 хүн ял шийтгүүлсэн нь  таслуулсан гэмт хэргийн тоо  өнгөрсөн оны мөн үеэс 2.6 дахин , шийтгүүлсэн хүний тоо 20.4 хувиар өссөн байна. Шүүхээр таслуулсан гэмт хэргийн тоо өмнөх 4 жилийн дунджаас 16.9 хувиар, ял шийтгүүлсэн хүний тоо 2.9 дахин буурсан байна. Ял шийтгүүлсэн хүмүүсийн 57.1 хувь нь 17­35 насны залуучууд, 93.9 хувь нь эрэгтэйчүүд байна. Улаангом суманд 0­16 насны 1 хүүхэд шүүхээр ял шийтгүүлсэн байна. 

31 

21 17  16 

27 

47 

37 

60 

47 

18 2  4  4  2 

0 0 

10 

20 

30 

40 

50 

60 

70 

2009 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III

Хүний амь бие, эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг Өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг

Тээврийн хэрэгслийн ХАБ, ашиглалтын журмын эсрэг

58

30 42 36

14

104

47

80

59 49

2009 I-III 2010 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III

Шүүхээр таслуулсан гэмт хэрэг Ял шийтгүүлсэн хүний тоо

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

15 

Шүүхээр таслуулсан гэмт хэргийн 36.7 хувь нь бусдын эд хөрөнгө хулгайлах заалтаар, 16.3 хувь нь эд зүйлийг хууль бусаар хил нэвтрүүлэх, 10.2 хувь нь хууль бусаар Монгол улсын хилийг нэвтрэх, 10.2 хувь нь тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлын журам зөрчих, ойн тухай хууль зөрчих, бусдын бие мах бодод хөнгөн гэмтэл санаатай учруулах зүйл ангиар шийдэгдсэн байна. 

II.  МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД : 

2.1  Хэрэглээний үнийн индекс 

Сар  бүрийн  15­21  ний  байдлаар  хүн  амын  өргөн  хэрэглээний  12  бүлэг,  сагсны  213 нэрийн барааны үнийн өөрчлөлтийг судалж сарын инфляци тооцож байдаг.  Энэ оны 3­р сарын 15­31 нд  судлагдаж буй өргөн  хэрэглээний  бараа,  үйлчилгээний үнэ  тариф өнгөрсөн оны мөн үеэс 9.2, оны эхнээс 1.0, суурь оноос 25.0 хувиар өсч, өмнөх сараас 0.9 хувиар буурсан байна. 

Өмнөх сараас  13    бүтээгдэхүүний  үнэ  33­27300  төгрөгөөр  өсч,  12  бүтээгдэхүүний  үнэ  17­500 төгрөгөөр буурсан байна.

ХЭРЭГЛЭЭНИЙ БАРАА, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ҮНЭ, ТАРИФЫН ИНДЕКС 3-р сарын 21 ний байдлаар

2013-03 2013-03 2013-03 2013-03

2010-12 2012-03 2012-12 2013-02

ЕРӨНХИЙ ИНДЕКС 125.0  109.2  101.0  99.1

01. ХҮНСНИЙ БАРАА, СОГТУУРУУЛАХ БУС УНДАА 130.7  107.6  102.8  99.5

02. СОГТУУРУУЛАХ УНДАА, ТАМХИ, МАНСУУРУУЛАХ БОДИС  158.0  155.5  100.0  100.0

03. ХУВЦАС, БӨС БАРАА, ГУТАЛ  131.4  112.9  100.1  100.1 04. ОРОН СУУЦ, УС,ЦАХИЛГААН, ХИЙН БОЛОН БУСАД ТҮЛШ  115.1  106.6  97.2  93.1

05. ГЭР АХУЙН ТАВИЛГА, ГЭР АХУЙН БАРАА  130.4  111.5  100.9  100.9

06. ЭМ ТАРИА, ЭМНЭЛГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  124.5  111.7  103.9  100.0

07. ТЭЭВЭР 117.5  103.4  102.0  100.2

08. ХОЛБООНЫ ХЭРЭГСЭЛ, ШУУДАНГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  96.6  96.6  99.6  100.0

09. АМРАЛТ,ЧӨЛӨӨТ ЦАГ,СОЁЛЫН БАРАА,ҮЙЛЧИЛГЭЭ  106.1  103.2  100.7  98.7

10. БОЛОВСРОЛЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  117.9  110.0  100.0  100.0 11. ЗОЧИД БУУДАЛ, НИЙТИЙН ХООЛ, ДОТ.БАЙРНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭ 148.5 118.3 104.2 100.0

12. БУСАД БАРАА, ҮЙЛЧИЛГЭЭ  129.4  110.6  100.4  101.0 

‐6.9 

‐1.3 

‐1.0 

‐0.9 

‐0.5 

0.1 

0.2 

0.9 

1.0 

орон сууц,ус,цахилгаан,түлш 

амралт чөлөөт цаг,соёл 

холбооны хэрэгсэл шуудангийнүйлчилгээ 

Ерөнхий индекс 

хүнсний бараа, согтууруулах бус ундаа 

хувцас бөс бараа 

тээвэр 

Гэр ахуйн тавилга, гэр ахуйн бараа 

бусад бараа үйлчилгээ 

Аймгийн ХҮИ‐ийн 2013 оны 3‐р сарын өөрчлөлт,бүлгээр,хувиар 

Өмнөх  сараасаа хүнсний  бараа, согтууруулах  бус  ундааны барааны бүлгийн үнэ тариф 0.5,  орон  сууц,  ус цахилгааны  бүлгийн  үнэ 6.9,  амралт  чөлөөт  цаг, соёлын  барааны үйлчилгээний  бүлгийн  үнэ 1.3  хувиар  буурч,    хувцас бөс  бараа,  гутлын  бүлгийн үнэ  0.1,  гэр  ахуйн  барааны бүлгийн  үнэ  0.9,  тээврийн бүлгийн  үнэ  0.2,  бусад бараа  үйлчилгээний бүлгийн үнэ  1.0  хувиар  өсч бусад  бүлгийн  үнэ тогтвортой байлаа.

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

16 

Гол нэрийн барааны өсөлт, бууралтын хувь 

өмнөх сараас  ӨОМҮГ-с

гурил дээд зэрэг 0.0 9.1 гурил, 1-р зэрэг 0.0 12.5 хонины мах 0.0 8.3 үхрийн мах 8.3 8.3 адууны мах -10.0 -10.0 ямааны мах -6.0 -6.0 хиам 5.1 17.1 сүү -15.3 11.1 тараг 0.0 13.0 ургамлын тос 0.0 0.0 алим -5.5 0.0 мандарин 0.0 20.0 төмс 4.8 -8.3 байцаа 36.4 -33.3 лууван 25.0 25.0 манжин 4.8 -51.1

Бензин,А-80, 1 литр 0.0 5.9

Бензин,А-92, 1 литр 0.0 4.0

Дизелийн түлш , 1 литр

0.0 4.6 

1.0 

8.7 

0.1 

4.2 

1.0 0.6  2.3 

‐3.9 

0.1 ‐0.9 

‐5.0 

0.0 

5.0 

10.0 

2009.03  2010.03  2011.03  2012.03  2013.03 

Сүүлийн 5 жилийн 3‐р сарыг оны эх болон өмнөх сартай харьцуулсан индекс 

оны эхнээс  өмнөх сартай 

1.6 

0.3 

‐0.9 

‐2.0 

‐1.0 

0.0 

1.0 

2.0 

1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12 

2013 оны саруудын инфляцийн түвшин 

Өмнөх  сараасаа  үхрийн  мах  8.3, хиам  5.1,  төмс  4.8,  байцаа  36.4, лууван  25.0,  манжин  4.8  хувиар өсч,  адууны  мах  10.0,  ямааны мах 6.0, алим 5.5 хувиар буурсан байна. Өнгөрсөн оны мөн үеэс гурил 9.1­ 12.5,  хонь,  үхрийн  мах  8.3,  хиам 17.1,  сүү  11.1,  тараг  13.0, мандарин 20, лууван 25.0 хувиар өсч,адууны  мах  10,  ямааны  мах 6.0,  хүнсний  ногоо  8.3  ­  51.1 хувиар буурсан байна. 

2013 он гарсаар 1 дүгээр сард өргөн хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ тариф өмнөх сараасаа 1.6, 2­р сард 0.3 хувиар өсч, 3­ р сард 0,9 хувиар буурсан байна. 

Сүүлийн  5  жилийн  3 сарыг:  ­  оны  эхтэй харьцуулсан  индексээс харахад  2010  оны  3 сард  хамгийн  өндөр буюу  8.7  хувийн өсөлттэй ­  өмнөх  сартай харьцуулсан  индексээс харахад  хамгийн  өндөр өсөлт  нь  2010.03  сард 2.3 хувь байна.

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

17 

Өнгөрсөн  оны  мөн  үетэй  харьцуулснаар  барааны  бүлгүүдээр  үнийн  өөрчлөлтийг тооцож үзвэл : 

Хүнсний  бараа,  ундаа  усны  бүлгийн Хүнсний бараа,  үнэ  дүнгээрээ  7.6  хувь  өссөн  нь  талх,  гурил  будааны ундаа ус 7.6 %  бүлгийн  үнэ  8.8  %,  мах  махан  бүтээгдэхүүний  дэд 

Согтууруулах ундаа,  Согтууруулах  ундаа,  тамхины  бүлгийн  үнэ тамхи  55.5 % 

Хувцас,  гутал,  бөс  барааны  бүлгийн Хувас гутал бөс  үнэ  дүнгээрээ  12.5  хувь  өссөн  нь 

хөвөн  бөс  барааны  бүлгийн  үнэ  7.2, бараа, гутал 12.9 %  үүнээс  бүх  төрлийн  хувцасны  дэд  бүлгийн 

үнэ  13.7  %  үүнээс  жижиг  эдлэл  хэрэгслийн  дэд бүлгийн  үнэ  0.7,  гутлын  дэд  бүлгийн  үнэ  13.7  хувь өссөнтэй холбоотой байна. 

Орон  сууц,  түлш  цахилгааны  бүлгийн үнэ  дүнгээрээ  6.6  хувь  өссөн  нь 

Орон сууц , ус 6.6 %  орон  сууцны  засвар  үйлчилгээний  дэд бүлгийн  үнэ  2.7,  усан  хангамж  болон  орон  сууцны үйлчилгээний  бүлгийн  үнэ  7.2,  цахилгаан  болон  бусад түлшний  бүлгийн  үнэ  12.7  хувь  өссөнтэй холбоотой байна. 

Гэр  ахуйн  бараа,  тавилганы  бүлгийн үнэ  дүнгээрээ  11.5  хувь  өссөн  нь  гэрийн 

Гэр ахуйн бараа,  тавилганы  бүлгийн  үнэ  16.1  ,  цахилгаан  барааны тавилга 11.5 %  бүлгийн үнэ 1.6 ,гэр ахуйн шилэн эдлэл, сав суулганы 

барааны  бүлгийн  үнэ  10.1,  оёмол,  нэхмэл,  эдлэлийн үнэ 19.1, гэр ахуйн цэцэрлэгийн зориулалттай хөдөлмөрийн багаж хэрэгслийн бүлгийн үнэ 3.0, гэр ахуйн цэвэрлэгээний болон бусад жижиг барааны бүлгийн үнэ 15.6 хувь өссөнтэй холбоотой байна. 

Эм тариа, эмнэлгийн үйлчилгээ 11.7 % 

Тээврийн  бүлгийн  үнэ  дүнгээрээ  3.4  хувь  өссөн  нь Тээвэр 3.4  %  хувийн  тээврийн  хэрэгслийн  худалдан  авалтын  дэд 

бүлгийн  үнэ  4.4,тээврийн  хэрэгслийн  засвар  үйлчилгээний үнэ  3.5,тээврийн  үйлчилгээний  үнийн  дэд  бүлгийн  үнэ  1.9 хувь  өссөнтэй  холбоотой  байна. 

Холбооны үйлчилгээ  ­ 3.4 % 

Амралт  чөлөөт  цаг  соёлын  үйлчилгээний  бүлгийн  үнэ Амралт чөлөөт цаг  3.2 %  өссөн нь дуу дүрс, гэрэл зураг, мэдээлэл соёлын үйлчилгээ 3.2 %  боловсруулах тоног төхөөрөмжийн дэд бүлгийн үнэ 1.2, 

ном,сонин,бичгийн хэрэгслийн дэд бүлгийн үнэ 6.5 хувь өссөнтэй холбоотой байна. 

Боловсролын  Боловсролын  үйлчилгээний  бүлгийн  үнэ  дүнгээрээ үйлчилгээ 10.0 %  10.0  %  өссөн  нь  их  дээд  сургуулийн  төлбөр  10.0 

хувиар  өссөнтэй  холбоотой  байна. 

ЗБ нийтийн хоол,  Зочид  буудал,  нийтийн  хоол,  дотуур дотуур байрны  байрны  үйлчилгээний  бүлгийн  үнэ  18.3  % үйлчилгээ 18.3 %  өссөн  нь  нийтийн  хоолны  үйлчилгээний  дэд  бүлгийн 

үнэ  10.0  хувь,  зочид  буудлын  үнэ  81.8  хувь  өссөнтэй холбоотой  байна. 

Бусад бараа  Бусад  бараа  үйлчилгээний  бүлгийн  үнэ  дүнгээрээ үйлчилгээ 10.6 %  10.6  %  өссөн  нь  хувь  хүний  эд  зүйл  хэрэглэлийн 

дэд бүлгийн үнэ 8.4 , хувь хүнд хандсан үйлчилгээ  28.5 хувь өссөнтэй  холбоотой  байна. 

бүлгийн  үнэ  6.4,  сүү  сүүн  бүтээгдэхүүний  дэд  бүлгийн  үнэ 8.5,  жимс  жимсгэний  дэд  бүлгийн  үнэ  3.3,  саахар,чихрийн бүлгийн  үнэ  9.2,хүнсний бусад  бүтээгдэхүүний  бүлгийн  үнэ 12.5,  согтууруулах  бус  ундааны  дэд  бүлгийн  үнэ  21.5  хувь өссөнтэй  холбоотой  байна. 

Эм  тариа,  эмнэлгийн  үйлчилгээний  бүлгийн  үнэ  11.7  хувь өссөн  нь  эм  тариа  эмнэлгийн  хэрэгслийн  үнэ  14.0  хувиар өссөнтэй  холбоотой  банйа. 

Холбооны  үйлчилгээний  үнэ  тариф  3.4  хувь  буурсан  нь холбоо  шуудангийн  үйлчилгээний  үнэ  тариф  3.4  хувиар буурсантай  холбоотой  байна. 

дүнгээрээ  55.5  %  өссөн  нь  согтууруулах  ундааны  дэд бүлгийн  үнэ  45.4,  тамхины  дэд  бүлгийн  үнэ  68.9  хувь өссөнтэй  холбоотой  байна.  .

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

18 

Өргөн  хэрэглээний  11  бараа,  бүтээгдхүүний үнийг  7  хоног  бүрийн  3  дахь  өдөр  цуглуулж өөрчлөлтийг судалж байна.   2013 оны 3­р сарын 31 ний байдлаар Улаангом хотын хүнсний зах, дэлгүүрт худалдаалагдаж байгаа хүнсний гол нэрийн барааны үнийг дүнгээр нь өмнөх 2 дугаар сарын дундаж үнэтэй харьцуулахад 0.8  хувь буурсан байна.  Өмнөх сарын дундаж  үнээс хонины мах 8.6,  үхрийн мах  5.8  хувиар өсч,  ямааны мах 1.6, шингэн сүү 18.1  хувиар  буурсан байна. Махны дундаж үнэ: 

3­р сарын 1­3­р долоо хоногт махны үнэ хэвийн байснаа 4,5­р долоо хоногт өссөн байна. 

Гуравдугаар  сард  дунджаар  1  кг  хонины  мах  6660,  үхрийн  мах  6740,  ямааны  мах  4820,  1  л шингэн сүү 1607 төгрөгийн үнэтэй байсан байна. 

6500  6500  6500 

6800 

7200 

6500  6500  6500 

7000 

7000 

4700  4700  4700  5000 5000 

0 2000 4000 6000 8000 

I долоо хоног 

II долоо хоног 

III долоо хоног 

IV долоо хоног 

V долоо хоног 

Хонины мах, кг  Үхрийн мах , кг 

Ямааны ястай мах 

6000  6000 5000 

6700  6700 

4820 

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 

Үхрийн мах, кг Хонины мах, кг ямааны мах , кг

2012-3 р сарын дундаж үнэ, төг 2013-3 р сарын дундаж үнэ, төг 

1633 1903  1903 

1730 1980  1990 

0 

500 

1000 

1500 

2000 

2500 

Бензин, А80, 1 литр

Бензин, А92, 1 литр

Дизелийн түлш, 1 литр

2012-3 р сарын дундаж үнэ, төг 2013-3 р сарын дундаж үнэ, төг

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

19 

2.2 МӨНГӨ ЗЭЭЛ 

Монгол  банкны  эх  үүсвэрээр  7.6  тэрбум  төгрөг  зузаатгалаар  авч,  77.9  тэрбум  төгрөг гүйлгээнд  гаргаснаас  83.3  тэрбум  төгрөгийг  буюу  гаргасан  мөнгөний  106.9  хувийг  эргүүлэн татсан байна. 

Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад зузаатгалаар авсан мөнгө 0.5 тэрбум төгрөгөөр буюу 6.7  хувиар  буурсан бол  гүйлгээнд  гаргасан мөнгө 10.6  тэрбум  төгрөг  буюу 15.8  хувиар, гүйлгээнээс татсан мөнгө 8.9 тэрбум төгрөг буюу 12.1 хувиар тус тус өссөн байна. 

Зээлийн  өрийн  үлдэгдэл  87.1  тэрбум  төгрөгт  хүрч,  үүнээс  хугацаа  хэтэрсэн  зээлийн үлдэгдэл  194.6  сая  төгрөг  болж  ноднингийн  мөн  үеэс  бүх  зээлийн  үлдэгдэл  21.9  тэрбум төгрөгөөр  буюу  33.6  хувиар  өсч,  хугацаа  хэтэрсэн  зээл  57  сая  төгрөгийн  буюу  22.7  хувиар буурсан байна. 

141.8  сая  төгрөгийн  найдваргүй  зээл  байгаа  нь  нийт  зээлийн  өрийн  үлдэгдлийн  0.2 хувийг  эзэлж  байгаа  бөгөөд  өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  50.9  сая  төгрөгөөр  буюу  26.4  хувиар буурсан байна. 

Аж  ахуйн  нэгж,  иргэдэд  олгосон  зээлийн  үлдэгдэл  өмнөх  3  жилийн  дунджаас  44.6 тэрбум төгрөгөөр буюу 2 дахин өссөн байна. 

Зээлийн  өрийн  үлдэгдлийн  хэмжээгээр  ХААН,  Хас  банк  тэргүүлж  байгаа  бөгөөд тэдгээрийн зээлийн үлдэгдэл нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 81.2 хувьтай тэнцэж байна. 

Төрийн  банк нийт  зээлийн 0.06,  ХААН банк 0.22,  Хас  банкны 0.35,  Хадгаламж банкны 0.13 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл тус тус эзэлж байна. 

800 

1825 1725 

1400 

900 

1700  1600  1607 

0 200 400 600 800 

1000 1200 1400 1600 1800 2000 

Гурил,I зэрэг, кг, орос 

Элсэн чихэр, кг 

Цагаан будаа, кг 

Шингэн сүү, л 

2012­3 р сарын дундаж үнэ, төг  2013­3 р сарын дундаж үнэ, төг 

0.0 

20000.0 

40000.0 

60000.0 

80000.0 

100000.0 

2010  1‐3 сар 

2011  1‐3 сар 

2012  1‐3 сар  2013  1‐3 

сар 

26656.4  35724.3 

65189.5 

87125.0 

АЖ АХУЙН НЭГЖ, ИРГЭДЭД ОЛГОСОН  ЗЭЭЛИЙН ӨРИЙН ҮЛДЭГДЭЛ /Арилжааны  банкуудаар,сая  төгрөг/

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

20 

Иргэдийн хадгаламжийн үлдэгдэл 43.6 тэрбум төгрөг болж байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс  35  хувиар  буюу  11.3  тэрбум  төгрөгөөр  өсчээ.  Сүүлийн  4  жилийн  дунджаас  иргэдийн хадгаламжийн үлдэгдэл 23.6 сая төгрөгөөр буюу 2.2 дахин өссөн байна. 

Арилжааны  банкууд  иргэд,  аж  ахуй  нэгжид  нийт  19.6  мянган  зээлдэгчид  27.6  тэрбум төгрөгийн  зээлийг  олгосон  бөгөөд  төрлөөр  нь  авч  үзвэл  лизингийн  зээл  4.6  хувь,  хадгаламж барьцаалсан зээл 11.6 хувь, малчны зээл 5.8 хувь, бизнесийн зээл 29.4 хувь, орон сууцны зээл 3.8  хувь,  цалингийн    зээл  24.5  хувь,  тэтгэвэрийн  зээл  12.4  хувийг  тус  тус  эзэлж  байна.  Нийт олгосон зээлийг өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад зээлдэгчдийн тоо 32.4 хувиар, зээлийн хэмжээ 89.3 хувиар өссөн байна. 

11667.3  13132.9 

22869.6 

32297.0 

43605.8 

0.0 

10000.0 

20000.0 

30000.0 

40000.0 

50000.0 

2009 I ‐ III  2010  I ‐ III  2011 I ‐ III  2012 I ‐  III  2013 I ‐ III 

Хадгаламжийн үлдэгдэл  /сая.төгрөгөөр/ 

Хадгаламж банк 15.0% 

ХАА­н банк 63.0% 

Капитал банк 1.6% 

Хас банк 18.2% 

Төрийн банк 1.8% 

Голомт банк 0.4% 

Арилжааны банкуудын  нийт зээлийн үлдэгдэлд эзлэх хувь 2013 оны 1­3 сар 

0.98  1.11  1.09  0.99 1.30  1.18 

1.72  1.66  1.75 

1.19 

1.63 1.87 

0.00 

0.50 

1.00 

1.50 

2.00 

Хаан банк  Хадгаламж банк 

Хас банк  Төрийн банк 

Капитал банк 

Голомт банк 

Төгрөгийн хадгаламж, Зээлийн сарын дундаж хүү, /Арилжааны банкуудаар,  хувиар/ 

Төгрөгийн хадгаламжийн  сарын  дундаж хүү /хувиар  / 

Төгрөгийн зээлийн сарын дундаж хүү /хувиар  /

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

21 

2.3  ОРОН НУТГИЙН ТӨСВИЙН ОРЛОГО Улсын төвлөрсөн төсвийн шилжүүлэг, дэмжлэгийг оруулан тооцсоноор энэ оны эхний 3 

сард  аймгийн  төсөвт  4.1  тэрбум  төгрөг  оруулахаас  4.2      тэрбум  төгрөгийн  орлого  орж төлөвлөгөөний биелэлт 101.3 хувьтай, 52.4  сая төгрөгөөр давж биелэгдлээ. 

Улсын  төвлөрсөн  төсвийн  шилжүүлэг,  дэмжлэгийг  оруулалгүйгээр  аймаг  өөрөө  2.0 тэрбум  төгрөгийн  орлого  бүрдүүлэхээс  2.1  тэрбум  төгрөгийн  орлогыг  бүрдүүлж  төлөвлөгөөг 108.3 хувиар биелүүлж 8.3 хувиар буюу 162.6 сая төгрөгөөр давуулсан байна. 

Үүнээс  улсын  төвлөрсөн  төсөвт  839.0  сая  төгрөгийг  татвар,  орлогын  хэлбэрээр төвлөрүүлэхээс 949.2 сая төгрөгийг төвлөрүүлж төлөвлөгөөг 113.1 хувиар биелүүлж 13.1 хувиар буюу  110.2  сая  төгрөгөөр  давуулан  биелүүллээ.  Аймгийн  төсөвт өөрийн  орлогоор  1124.2  сая төгрөгийг төвлөрүүлэхээс 1176.6 сая төгрөгийг төвлөрүүлж төлөвлөгөөг 113.1 хувиар биелүүлж 13.1 хувиар буюу 52.4 сая төгрөгөөр давууллаа. 

Ноднингийн  мөн  үетэй  харьцуулахад  аймгийн  төвлөрүүлсөн  нийт  орлого  23.6  хувиар буюу 405.6 сая төгрөгөөр илүү, үүнээс улсын төвлөрсөн төсөвт төвлөрүүлсэн орлого 3.7 хувиар буюу  33.6  сая  төгрөгөөр,  аймгийн  төсөвт  төвлөрүүлсэн  орлого  46.2  хувиар  буюу  372.0  сая төгрөгөөр илүү байна. 

2013  оны  эхний  3  сард  улсын  төвлөрсөн  төсөвт  төвлөрүүлэх  орлогуудаас  ААНБ­ын орлогын  албан  татвар  37.4  хувиар,  нэмэгдсэн  өртгийн  албан  татварынх  10.1,  онцгой  албан татварын төлөвлөгөө 6.0 хувиар тус тус давж биелэгдлээ. 

Мөн  эхний  3  сард  аймгийн  төсөвт  төвлөрүүлэх  орлогуудаас  хувиараа  аж ахуй  эрхлэгч иргэний  орлогын  төлөвлөгөө  4.3  хувиар,  орлогын  бусад  татварын  төлөвлөгөө  35.9  хувиар, ойгоос  хэрэглээний  мод,  түлээ  ашигласны  төлбөр  40.2  хувиар,  агнуурын  нөөц  ашигласны төлбөр  80.8  хувиар,  түгээмэл  тархацтай  ашигт  малтмалын  нөөц  ашигласны  төлбөрийн төлөвлөгөө 51.9 хувиар, рашаан ус ашигласны төлбөр 56.9 хувиар, хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн төлөвлөгөө 80.0 хувиар тасарсан байна. 

Өнгөрсөн 2012  оны  эхний  3  сарын  гүйцэтгэлээс  зөвхөн  бусад орлогын албан  татварын орлого 32.0 хувиар  бага, бусад нэр төрлүүд 8.5 хувиас 5.0 дахин  илүү байна. 

Аймгийн төсвийн орлогын 75.4 хувийг тусламжийн орлогоор, 20,2 хувийг орлогын албан татвараар,  1,2  хувийг  татварын  бус  орлогоор,  0,3  хувийг  тусгай  зориулалтын  орлогоор,  2,0 хувийг бусад татвар хураамжаар, 0,9 хувийг өмчийн татвараар бүрдүүлсэн байна. 

Ноднингийн мөн үетэй харьцуулахад тусламжийн орлогын эзлэх хувь 1,5 пунктээр өсч, орлогын албан татварын эзлэх хувь 1.3 пунктээр буурсан байна. 

Орлогын албан татвар 

23.3%   мчийн татвар 1,0% 

Тусгай зориулалтын 

орлого 0,6 % 

Бусад  татвар 2,1% 

Татварын  бус орлого 1.3% 

Тусламжийн орлого 71.7 % 

Төсвийн орлогын бүтэц, хувиар, 2013 оны эхний 3 сар 

Сүүлийн 4 жилийн эхний 3 сарын байдлаас харахад аймгийн төсвийн орлогод тусламжийн орлогын эзлэх хувь өсч, орлогын албан татварын  эзлэх хувь буурсан байна. 

Орлогын албан татвар 

24.6 % 

Өмчийн татвар 1.1 % 

Тусгай зориулалтын 

орлого 0,6 %

Бусад татвар 2.3 % 

Татварын бус орлого 

1.2% 

Тусламжийн орлого 70.2 % 

Төсвийн орлогын бүтэц, хувиар, 2012 оны эхний 3 сар 

0.0 

10.0 

20.0 

30.0 

40.0 

50.0 

60.0 

70.0 

80.0 

2009 I‐III  2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

25.4 

40.3 

21.7  24.6  23.3 

69.2 

51.0 

73.9  70.2  71.7 

5.4 8.7 

4.4  5.2  5.0 

хувь

 

Орон нутгийн  төсвийн  орлогын бүтэц, онуудаар 

Орлогын  албан татвар  Тусламжийн орлого  Бусад орлого

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

22 

Аймгийн өөрөө бүрдүүлэх орлогын хэмжээ жил бүр тасралтгүй өсч ирсэн бөгөөд 2013 оны эхний 3 сарын гүйцэтгэлийг сүүлийн 4 жилийн дундажтай харьцуулахад 47.7 хувиар өссөн байна. 

Оны эхний 3  сард аймгийн  төсвийн нийт  зарлагад өөрөө бүрдүүлсэн орлогын эзлэх  хувь 19,6 хувь болж сүүлийн 4 жилийн дунджаас 1.9 пунктээр өндөр байна. 

Суурь  он  буюу  2005  оны  эхний  3  сартай  харьцуулахад  аймаг  өөрөө  бүрдүүлсэн  орлого 2013  оны  эхний  3    сард    7.8  дахин  өндөр,  энэ  хугацаанд  төсвийн  зарлага  5,7    дахин  өссөн байна. 

Орон нутгийн төсвийн орлого, зарлагын суурь оноос өсөлт, бууралт, хувиар 

ОРОН НУТГИЙН ТӨСВИЙН ЗАРЛАГА 

2.4  ОРОН НУТГИЙН ТӨСВИЙН ЗАРЛАГА 

Орон  нутгийн  төсвийн  болон  улсын  төсвийн  байгууллагуудын  дүнгээр  10.9      тэрбум төгрөгийн  зардал  гаргасан нь  өнгөрсөн  оны мөн үеэс 15.0  хувиар  бага  байна.  Нийт  зарлагын 57.1 хувийг цалин хөлсөнд, 6,2 хувийг эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын шимтгэлд, 18.5  хувийг урсгал шилжүүлэгт, 18.1 хувийг бусад зардалд зориулан зарцууллаа. 

949.4 

1318.9 1769.3  1720.2 

2125.8 

1308.5 

855.8 

2422.1  2696.5 

4154.8 

0.0 

1000.0 

2000.0 

3000.0 

4000.0 

5000.0 

2009 I‐III  2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

сая төгрөг 

Төсвийн орлогын өсөлт, бууралт, жил бүрийн эхний 3 сард 

Аймгийн төсвийн орлого  ОНТ­ийн орлого, тусламж 

15.8 

20.7  20.8 

13.5 

19.6 

0.0 

5.0 

10.0 

15.0 

20.0 

25.0 

2009 I‐III  2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

Аймгийн төсвийн зарлагад өөрөө бүрдүүлсэн орлогын эзлэх хувь, он бүрийн 

эхний 3 сараар 

2009 I­III / 2005 I­III 

2010 I­III / 2005 I­III 

2011 I­III / 2005 I­III 

2012 I­III / 2005 I­III 

2013 I­III / 2005 I­III 

Орлого  347.1  482.2  646.9  629.0  777.3 Зарлага  313.0  332.7  443.2  666.3  566.0

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

23 

Өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  цалин  хөлсний  зардлын  эзлэх  хувь  10.3  пунктээр  өсч,  бусад зардлын злэх хувь 9,0 пунктээр буурсан байна. 

2.5  ТӨСӨВТ БАЙГУУЛЛАГУУДЫН ӨГЛӨГ, АВЛАГА 

Улсын төсвийн болон орон нутгийн төсвийн байгууллагуудын дүнгээр 2013 оны эхний 3 сард 359.1 сая төгрөгийн өртэй, 73.8 сая төгрөгийн авлагатай гарч, өмнөх сараасаа өглөг 232.3 сая төгрөгөөр буюу 2.8 дахин, авлага 1.5 сая төгрөгөөр буюу 2.1  хувиар өслөө. Өнгөрсөн оны мөн  үеэс  өглөг  33.3  хувиар  буюу  89.8  сая  төгрөгөөр  өсч,  авлага  28,9  хувиар  буюу  30,0  сая төгрөгөөр буурсан байна. 3  –  р  сарын  эцэст  245.3  сая  төгрөгийн  өр  шинээр  үүсч,  сарын  эцэст  231.8  сая  төгрөгийн цалингийн, 29.7 сая төгрөгийн НДШ­ийн, 4.1 сая төгрөгийн гэрэл цахилгааны, 46.2 сая төгрөгийн түлш,  халаалтын, 1,5 сая төгрөгийн цэвэр, бохир усны, 16.3 сая төгрөгийн тээвэр, шатахууны, 0.2  сая  төгрөгийн  шуудан  холбооны,  5.1  сая  төгрөгийн  албан  томилолтын,  1.8  сая  төгрөгийн хоолны, 10.6 сая төгрөгийн эмийн, 0.8 сая төгрөгийн урсгал засварын,  8.8 сая төгрөгийн бусад зардлын өртэй байна. 

Төсөвт байгууллагын өглөг сүүлийн 4 жилийн дунджаас 155.5 сая төгрөгөөр буюу 76.4 хувиар өссөн байна. 

Энэ  оны  3  дугаар  сарын  эцэст  байгаа  өрийн  хэмжээ  өмнөх  сараасаа  2.8  дахин нэмэгдэж 359.1 сая төгрөгт хүрсэн байна.

Цалин хєлс 46.8 %

НДШ 4.9 %

Бусад зардал 27.1 %

Урсгал шилжїїлэг

18.9 %

Хєрєнгє оруулалт

2,2 % 

Төсвийн зарлагын бүтэц, 2012 оны эхний 3 сард, хувиар 

Цалин хөлс 57.1 % 

НДШ 6.2 % 

Бусад зардал 18.1 % 

Урсгал шилжүүлэг 18.5% 

Хөрөнгө оруулалт 0.0 % 

Төсвийн зарлагын бүтэц, 2013 оны эхний 3 сард,  хувиар 

31.5 

338.7 

174.7 

269.3 

359.1 

0.0 

50.0 

100.0 

150.0 

200.0 

250.0 

300.0 

350.0 

400.0 

2009 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

Төсөвт байгууллагуудын өглөг, жил бүрийн  3 ­ р сарын эцэст, сая төгрөг

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

24 

2.6  ГАДААД ХУДАЛДАА 

Нийт  импорт  7514.4  мян.ам.долларт  хүрч  өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  1414.9 мян.ам.доллараар  буюу  15.8  хувиар  буурсан  байна.  115  тн  гурил,  3.8  мянган  тн  нефть бүтээгдэхүүн, 26955.2 мян,квт,цаг цахилгаан, 244 ш мебель тавилга, 117.6 тн овъёос, 1 ш мод хөрөөдөх машин, 158.4 мянган л чацарганы жүүс, 1 ш тусгай зориулалтын автомашин тус тус импортоор оруулсан  байна. 

Өнгөрсөн оны мөн үеэс импортоор оруулсан мебель тавилга 31.7 хувиар, авто бензин 34.1  хувиар,  овъёс 38.3  хувиар,  гурил 81.7  хувиар,   дизель түлш 46.4  хувиар тус тус буурсан байна. 

Нийт  экспорт  1.6  мянган  ам.  долларт  хүрч  өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  111.5  мян.  ам. доллараар  буюу 98.6 хувиар буурсан байна. Экспорт сүүлийн 4 жилийн дунджаас 99.6 хувиар буурсан байна. Эхний 3 сард 1 ш монгол гэр, 70 м2 эсгий гаргасан байна. 

III. ЭДИЙН ЗАСГИЙН САЛБАРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ 

3.1  АЖ ҮЙЛДВЭР 

Аж  үйлдвэрийн  салбарын  бүтээгдэхүүний  нийт  үйлдвэрлэл  2005  оны  зэрэгцүүлэх үнээр 898.7 сая төгрөг болж өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 30.4 хувиар буюу 393.1 сая төгрөгөөр буурч бууралт өмнөх сараасаа 8.1 хувиар саарсан байна. 

74.8 

126.8 

359.1 

0 

50 

100 

150 

200 

250 

300 

350 

400 

1  2  3 

сая т

өгрө

г 

сарууд 

Төсвийн өглөг, 2013 оны сар бүрийн эцэст, сая төгрөг 

395.1  507.9  508.9  113.1  1.6 

3756.7 

5372.8 

9280.1  8929.3 

7514.4 

0.0 

2000.0 

4000.0 

6000.0 

8000.0 

10000.0 

1  2  3  4  5 

Нийт импорт, экспорт 3 жилийн байдлаар /1 ­ 3 сар / 

Нийт импорт  /үнийн дүн, мян.ам дол/ 

Нийт экспорт /үнийн дүн, мян.ам дол/

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

25 

Аж үйлдвэрийн салбарын нийт бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл оны үнээр 1.7 тэрбум төгрөг болж,  өмнөх  оныхоос  556.6  сая  төгрөгөөр  буюу  25.0  хувиар  буурсан  байна.  Нийт үйлдвэрлэлтийн бууралтанд архины үйлдвэрлэлт, дулаан түгээлт, чацарганы тос, сироп, шүүс, жимсний чанамлын үйлдвэрлэлт, нүүрс олборлолтын бууралт түлхүү нөлөөлсөн байна. 

Нийт  үйлдвэрлэлтийн  50.3  эрчим  хүч  усан  хангамж  хувийг  33.4  хувийг  боловсруулах үйлдвэрлэл,16.3  хувийг уул уурхайн салбар эзэлж байна. 

Дэд салбараар тооцвол нийт үйлдвэрлэлтийн 26.6  хувийг  хүнс ундааны үйлдвэрлэлт, 48.7  хувийг  эрчим  хүч,  дулаан  түгээлт,  16.3  хувийг  уул  уурхайн  олборлолт,  2.8  хувийг  өлөн гэдэс  боловсруулалт,  1.6  хувийг  усан  хангамж,  3.4  хувийг  арьс  шир,  гутал  үйлдвэрлэл,  0.2 хувийг мод модон бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, 0.2 хувийг хувцас үйлдвэрлэл, 0.2 хувийг бусад боловсруулах үйлдвэрлэл эзэлж байна. 

Аж үйлдвэрийн салбарын бүтэц 

Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад аж үйлдвэрийн салбарт эзлэх эрчим хүч түгээлт, усан хангамжийн  салбар  14.4,  уул  уурхай  олборлолтын  салбар  1.9  пунктээр  өсч,  боловсруулах үйлдвэр 16.3 пунктээр буурсан байна. 

Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт /сая төг/

/2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр/ 

980.3 

1164.2 1147.1 

1291.8 

898.7 

0.0 200.0 400.0 600.0 800.0 

1000.0 1200.0 1400.0 

2009   I‐III  2010  I‐III  2011   I‐III  2012   I‐III  2013   I‐III 

50.3%

16.3 %

33.4% Эрчим хїч тїгээлт усан хангамж

Уул уурхай олборлолт

Боловсруулах їйлдвэр 

Эрчим хүч түгээлт 48.7% 

Уул уурхай 16,3 % 

хүнс ундааны үйлдвэрлэл 

26.6% 

Усан хангамж 1.6% 

Хувцас үйлдвэрлэл 

0.2% 

мод модон бүтээгдэхүүн 

0.2% 

арьс шир гутлын үйлдвэрлэл 

3.4% 

өлөн боловсруулалт 

2.8% 

бусад үйлдвэрлэл 

0.2%

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

26 

Өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  /зэрэгцүүлэх  үнээр  тооцсоноор  /  мах  махан  бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 12.0, бусад боловсруулах үйлдвэрлэл 53.1 хувиар өсч үүний дотор арьс шир гутлын үйлдвэрлэл  4.0д  өсч,  дулаан  түгээлт  5.7,  усан  хангамж  21.0,  нүүрс  олборлолт  12.5,  хүнс ундааны  үйлдвэрлэл  73.8  хувиар үүний  дотор  архи  ундааны  үйлдвэрлэл  90.9,  хүнсний  бусад бүтээгдэхүүний /чацарганы тос, сироп, варень/ үйлдвэрлэл 59.4 хувиар буурсан байна. 

Аж  үйлдвэрийн  салбарын нийт  үйлдвэрлэлт  оны  үнээр  1.7  тэрбум  төгрөг,  борлуулсан бүтээгдэхүүн  1.8  тэрбум  төгрөг  болж  борлуулалт өнгөрсөн  оны мөн  үеэс  30.4  хувиар  буурсан байна. 

Аж үйлдвэрийн салбарын зарим нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлтийг 2005 оны мөн  үетэй  харьцуулбал  талх 26.6д,  нүүрс  88.8  нарийн  боов  68.4,  дулаан  түгээлт  65.6,  өлөн боловсруулалт  5.1  хувиар  өсч,  түгээсэн  цэвэр  ус  10.5,  архи  ундаа  үйлдвэрлэл  78.8  хувиар буурсан байна. 

2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

Цахилгаан дулаан тҮгээлт, усан хангамж  32.0  35.9  50.3 

Уул уурхай олборлолт  14.2  14.4  16.3 

Боловсруулах Үйлдвэрлэл  53.8  49.7  33.4 

ДҮН  100.0  100.0  100.0 

Салбарын бҮтэц 

118.1 81.5  154.9  145.2 

206.0 292.3 

192.9 168.8 

100 

278.1 

314.3 

272.3 

100.6 

0 

50 

100 

150 

200 

250 

300 

350 

2005 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний өсөлт бууралт /2005 I­III =100%/ 

Эрчим хүч усан хангамж  уул уурхай 

боловсруулах  үйлдвэр 

100.0 

396.8 

487.3 

335.8 

21.2 

100.0 

189.6  161.5 230.2 

168.4 

0.0 

100.0 

200.0 

300.0 

400.0 

500.0 

600.0 

2005 I‐III  2010 I‐III  2011I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

Гол нэрийн бүтээгдэхүүний  өсөлт  бууралт 2005 I­III=100% 

архи  нарийн боов 

2005  оны  зэрэгцүүлэх үнээр  тооцсоноор  суурь  үнэ болох  2005  оноос боловсруулах үйлдвэрлэл 0.6, эрчим  хүч  усан  хангамж түгээлт  45.2  хувиар,  уул уурхай  олборлох  салбар  68.8 хувиар өссөн байна.

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

27 

2005 оны мөн үеэс импортын цахилгаан 82.3, цахилгааны хэрэглээ 76.1 хувиар өссөн байна. 

Аж үйлдвэрийн чиглэлийн 54 аж ахуйн нэгж 38 нэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн байна. Аж  үйлдвэрийн  бүтээгдэхүүний  гол  нэр  төрлийг  өнгөрсөн  оны  мөн  үетэй  харьцуулахад  10 нэрийн  бүтээгдэхүүний  үйлдвэрлэлтэнд  өсөлт  гарч,  16  нэрийн  бүтээгдэхүүний  үйлдвэрлэл

0.0 0.0 0.0 0.0

92.0

103.7 113.1

89.5

133.6

90.0

175.6

165.6

100.0

230.3

327.0

215.7

188.8

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

350.0

2005 I-III 2010 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 

гол нэрийн бүтээгдэхүүний өсөлт бууралт 2005 I-III=100%/ 

Цахилгаан  түгээсэн цэвэр ус  Дулаан  Нүүрс 

2.8д  2.6д  106.1  105.1 100.0 

11.7д 

20.9д 

15.2д 

26.6д 

0.0 

500.0 

1000.0 

1500.0 

2000.0 

2500.0 

3000.0 

2005 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

гол нэрийн бүтээгдэхүүний  өсөлт бууралт 2005 I­III=100% 

өлөн  талх

100

138.1

171.0 167.7 182.3

0.0 0.0 0.0 0.0

133.4

165.1 162.0 176.1

0 20 40 60 80

100 120 140 160 180 200

2005 I-III 2010 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III

Цахилгааны хэрэглээ 

импортын цахилгаан  үйлдвэрлэсэн цахилгаан

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

28 

буурч, өнгөрсөн оны мөн үед үйлдвэрлэгдэж байгаагүй  11 нэрийн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэж, үйлдвэрлэж байсан 4 нэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгдээгүй байна. 

Өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  зарим  гол  нэрийн  бүтээгдэхүүнээс  гэрийн  модон  тавилга 13.8д, пальто 10.5д, гутал 6.3д, чацарганы тос 5.0д, эмэгтэй хослол 3.3д, морин хуур 2.1д, талх 75.0, варень 66.7 шевро үйлдвэрлэлт 50.0  хувиар өслөө. 

Харин  өлөн  гэдэс  1.0,      дулаан  түгээлт  5.7,  дээл  6.8,  нүүрс  олборлолт  12.5,  тараг 17.6 цэвэр ус түгээлт 20.9, нарийн боов 21.5, булигар 25.0,  хивэг 32.1, чацарганы сироп 42.5, ор 50,0,  чацарганы шүүс  52.6,  гоймон  66.7,  хөх  шир  66.7,  хэрчсэн  гурил  71.3,  архи  93.7  хувиар буурч, хиамны үйлдвэрлэл өнгөрсөн оны түвшинд байна. 

Аж  үйлдвэрийн  салбарын  ажиллагсдын  тоо  488  болж  өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  3.4 хувиар буурч 1 ажиллагчийн хөдөлмөрийн бүтээмж  28.0 хувиар буурлаа. 

зарим нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт /биет хэмжээгээр/ 2009 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

дулаан  мянгкал  28.9  33.4  22.5  43.9  41.4 нүүрс  тн  11.8  20.5  29.1  19.2  16.8 архи  мян л  123.2  125.4  154.0  106.1  6.7 ундаа  мян л  8.7  15.0  0.0  0.0  0.9 нарийн боов  тн  47.6  62.9  59.7  79.2  62.2 өлөн  мян гог  37.6  54.6  51.8  20.8  20.6 гурил  тн  0  0  0  0.0  84.0 чацарганы тос  кг  65.1  60.6  56.5  13.0  65 чацарганы ш/с  мян л  0.6  1.7  1.4  1.9  0.9 чацарганы сироп  мян л  1.1  5.6  3.9  11.3  6.5 талх  тн  11.3  11.7  20.9  15.2  26.6 хэрчсэн гурил  тн  3.5  6.8  8.7  9.4  2.7 хиам  тн  1.3  1.3  1.3  1.2  1.2 цэвэр ус т/гээлт  мян л  127.6  120.4  135.8  148.1  117.2 

123.2  125.4 154 

106.1 

6.7 

47.6 

62.9  59.7 79.2 

62.2 

65.1 

60.6  56.5 

13.0 

65.0 

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 

2009 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

Зарим нэрийн бүтээгдэхүүний  үйлдвэрлэлт /биет хэмжээгээр/ 

архи /мян л/  нарийн боов /тн/  чацарганы тос  /кг/

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

29 

3. Барилга 

АЗЗА ХК 64.6 сая төгрөгийн зам, гүүрийн засварын ажил гүйцэтгэсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеэс  5.9  дахин  өссөн  байна.  Бусад  барилгын  гүйцэтгэгч  аж  ахуйн  нэгжүүд  оны  эхний  1­р улиралд үйл ажиллагаа эрхлээгүй байна. 

4.2  ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ 

4.2.1 Төллөлт, төл бойжилт 

Оны  эхний  эхийн  38.0  хувь  буюу  341.4  мянган  эх  мал  төллөж,  гарсан  төлийн  98.4  хувь буюу  336.5  мянган  төл  бойжиж  байна.  Өнгөрсөн  оны  мөн  үетэй  харьцуулахад    аймгийн хэмжээнд төл бойжилтын хувь 3.5 пунктээр бага, төлийн хорогдол 1.9  мянган толгойгоор өссөн байна. 

Өндөрхангай, Тэс, Хяргас, Малчин, Тариалан, Зүүнхангай, Баруунтуруун, Улаангом сумдын гарсан төлийн 95.8 – 98.3 хувь нь бойжсон нь аймгийн дунджаас 0.1 – 2.6 пунктээр бага байна. 

Нийт  5.3  мянган  төл  хорогдсоны    39  хувийг  хурга,  59  хувийг  ишигний  хорогдол  эзэлж байна. 

Баруунтуруун, Зүүнговь, Зүүнхангай, Наранбулаг, Сагил сумдын төллөлтийн хувь аймгийн дунджаас 1.8 ­ 13.1 хувиар бага, ялангуяа Тэс, Тариалан, Түргэн, Улаангом сумдын төллөлтийн 

11.3  11.7 

20.9 15.2 

26.6 

11.8 20.5 

29.1 

19.2 

16.8 8.7 

15.0 

0.0  0.9 

37.6 

54.6 51.8 

20.8  20.6 

0 

10 

20 

30 

40 

50 

60 

2009 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

Зарим нэрийн бүтээгдэхүүний  үйлдвэрлэлт /биет хэмжээгээр/ 

талх  /тн/  нүүрс /мян тн/  ундаа /мян л/  өлөн гэдэс  /мян гогцоо/ 

0.6 1.7  1.4  1.9 

0.9 1.1 

5.6 3.9 

11.3 

6.5 

0  0  0  0  0.0 0 

2 

4 

6 

8 

10 

12 

2009 I‐III  2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

Зарим нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт /биет хэмжээгээр/ 

чацарганы шүүс /мян л/  сироп /мян л/  алт олборлолт /кг/

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

30 

хувь 2.7 – 14.0  байгаа нь аймгийн дунджаас ихээхэн доогуур,  бусад  сумдын  төллөлтийн  хувь аймгийн дунджаас 2.2 ­ 34.2  хувиар их байна. 

4.2.2 Том малын зүй бусын хорогдол 

Оны  эхний малын 0.8  хувь  буюу  15.6 мянган  толгой мал  хорогдсон  нь  өнгөрсөн  оныхоос  2.1 дахин буюу 8.3 мянган толгойгоор өссөн байна. 

544.4 

314.6 

330.6  330.6  341.4 433.1 

191.0 

327.2  327.2 336.5 

0 

100 

200 

300 

400 

500 

600 

2009 III  2010 III  2011 III  2012 III  2013 III 

Төллөсөн эх ба бойжиж буй төл /мян.тол/

Төллөсөн эх Бойжсон төл

113.4

123.9

3.4 3.4 5.3

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

2009 III 2010 III 2011 III 2012 III 2013 III 

Хорогдсон төл /мян.тол/

Хорогдсон төл 

116.5 

337.9 

9.8  7.3  15.6 

0.0 

100.0 

200.0 

300.0 

400.0 

2009 III  2010 III  2011 III  2012 III  2013 III 

Том малын хорогдол /мян.тол/ тэмээ, 0.1  адуу, 3.8 

үхэр, 5.0 

хонь, 38.4 

ямаа, 52.7 

Нийт хорогдолд эзлэх хувь

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

31 

Нийт хорогдлын 38.4 хувийг хонь, 52.7 хувийг ямаа, 5.0 хувийг үхэр, 3.8 хувийг адуу, 0.1 хувийг тэмээний хорогдол тус тус эзэлж байна. 

Зүүнхангай  сумын  оны  эхний  малын  1.0  хувь,  Давст  сумын  1.2,  Өндөрхангай  4.6, Баруунтуруун 5.7  хувь нь хорогдож аймгийн дунджаас 0.1 – 4.9 пунктээр илүү, бусад  сумдын оны эхний малын хорогдол  0.2 – 0.7  пунктээр бага байна. 

4.2.3  Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний дундаж үнэ 

Малын үнэ:   2013 оны 03­р сарын 28­ны байдлаар  тус аймагт атны үнэ 1000.0 мянга, ингэний үнэ  775000,  өсвөр  насны  тэмээний үнэ  625000,  унаганаас  бусад насны  адууны  үнэ  587.5  – 1150.0 мянга,  бух,  тугалнаас  бусад  бүх  насны  үхрийн  үнэ  522.9  –  825.0  мянга,  хурга  ба  бүх насны хонины үнэ 45.0 – 165.0 мянга, ишиг бүх насны ямааны үнэ 35.0 – 150.0 мянган төгрөгний дундаж үнэтэй байна. 

Өмнөх сартай харьцуулахад гүүний үнэ 125.0, эр хонины үнэ 53.1, морины үнэ 33.3, эр эм борлонгийн  үнэ  4.2,  эр  ямааны  үнэ  12.3,  хурганы  үнэ  0.8,  эр  ба  эм  төлөгний  үнэ  1.8  мянган төгрөгөөр өсч, бусад  малын үнэ 10.4 – 400.0 мянган  төгрөгөөр тус тус буурчээ. 

Арилжаалагдаж байгаа бүх малын үнэ өнгөрсөн оны 3 сарын 28­ны байдлаас 7.8 – 111.7 хувиар өссөн байна. Үүний дотор өсвөр насны адууны үнэ 111.7,  гүүний үнэ 74.2, морины үнэ 74.1,  атны  үнэ  37.9,  ингэний  үнэ  37.8,  өсвөр  насны  тэмээний  үнэ  92.3,  шар  үхрийн  үнэ  36.2, үнээний үнэ 66.7,  өсвөр насны үхрийн үнэ 66.9, эр хонины үнэ 30.8 эм хонины үнэ 26.0, эр ба эм  төлөгний  үнэ  19.0,  хурганы  үнэ 47.2,    эр  ямааны  үнэ  32.9,  эм  ямааны  үнэ  31.4,  эр  ба  эм борлонгийн үнэ 7.8 хувиар тус тус өссөн байна. 

ХАА ­ н зарим бүтээгдэхүүн: Гол  нэрийн  бүтээгдэхүүн  болох  адууны  шир  20000,    хонины  арьс  6000,  ямааны  арьс 

10000, тэмээний мах 5000,  тэмээний шир 8000 төгрөгийн  дундаж үнэтэй байна. Өмнөх  оны  мөн  үеэс  адууны  шир  16.7,  ямааны  арьс  41.2,  хонины  арьс  42.9  хувиар 

буурсан байна. Өмнөх сараасаа хонины арьсний үнэ 40 хувиар, ямааны арьсны үнэ 50 хувиар, адууны ширний үнэ 42.9 хувиар буурсан байна. 

Газар тариалан болон бусад бүтээгдэхүүн : Задгай өвс тн нь  100.0 мянга, боодолтой өвс ш нь  3750, чацаргана кг нь 3500, сонгино кг 

нь  2000,  аргал  20.0  мянга,  хөрзөн  тн  нь  26.7  мянга,  түлээний  мод  м.  куб  нь  37.6  мянган төгрөгийн   дундаж үнэтэй байна. 

Өмнөх сартай харьцуулахад задгай өвсний үнэ  33.3 хувиар, чацаргана 36.4,  боодолтой өвс 12.8 хувиар буурч, түлээний мод 32.1 хувиар өссөн байна. 

18000 

0 

20000 24000 

20000 

7500  4750 11500 

23500 

0 0 5000 

10000 15000 20000 25000 30000 

2009 III  2010 III  2011 III  2012 III  2013 III 

Адуу, үхрийн ширний үнийн өсөлт, бууралт  /сүүлийн 5 жилээр/ 

адууны  үхрийн 

1500  500 

4000 

10500 

6000 3000 

10500 

16000  17000 

10000 

0 

5000 

10000 

15000 

20000 

2009 III  2010 III  2011 III  2012 III  2013 III 

Хонь ямааны арьсны үнийн өсөлт бууралт /сүүлийн 5 жилээр/ 

хонины  ямааны

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

32 

4.5. Тээвэр холбоо Зорчигч  тээврийн  үйл  ажиллагаа  эрхэлж  буй  аж  ахуйн  нэгж  байгууллага,  иргэд  14,2  мянган зорчигч  тээвэрлэж  10720.6  мян.хүн.км­ийн  зорчигч  эргэлт  хийснийг  өнгөрсөн  оны  мөн  үетэй харьцуулахад зорчигчдын тоо 0.7 хувиар өссөн бол зорчигч эргэлт нь 2 дахин өссөн байна. Ачаа тээврийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, иргэд 11.1 мян.тн ачаа тээвэрлэж 5689.8 мян.тн.км­ийн ачаа эргэлт хийснийг өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад тээсэн ачаа нь 32.1, ачаа эргэлт 80.9 хувиар тус тус өссөн байна. 

Холбооны  үйл  ажиллагаа  эрхэлж,  мэдээнд  хамрагддаг  аж  ахуйн  нэгж  газрууд  86.1  сая төгрөгийн орлоготой ажилласны 31.5  хувь нь хүн амаас орсон ба өнгөрсөн оны мөн үеэс нийт орлого нь 3.7 хувиар буюу 3.3 сая төгрөгөөр буурсан байна. Холбооны газраар үйлчлүүлсэн цахилгаан мэдээ 0.1 мян.ш, бичиг,  захидал, боодол 1,9 мян.ш байгаа ба эдгээр үзүүлэлтүүд өнгөрсөн оны мөн үеийн түвшинд байна. Аймгийн бүх сумдад үүрэн телефоны операторууд  үйл ажиллагааны явуулж байгаа ба тэдний хэрэглэгчдийн тоо өнгөрсөн оны мөн үеэс 4.6 хувиар өссөн байна. 

Үүрэн телефон хэрэглэгчдийн тоо  2011 I­III  сар 2012 I­III 

14500 

38000 

45000 

48000  40000 

80000 

45000 

22000 

57500 

100000 

0 

20000 

40000 

60000 

80000 

100000 

120000 

2009 III  2010 III  2011 III  2012 III  2013 III 

Задгай өвсний үнийн өсөлт бууралт /сүүлийн 5 жилээр/ 

ноолуур  задгай өвс 

24.6  47.2  8.4  11.1 

8.6 

11.1 

14.1  14.2 

0 

2 

4 

6 

8 

10 

12 

14 

16 

0 5 

10 15 20 25 

30 35 40 45 

50 

2010 I‐III  2011 I‐III  2012 I‐III  2013 I‐III 

Тээсэн ачаа мян.тн Зорчигчид мян.хүн 

2100 3000  2800 

6000 7200 

1450  2000 1300  1300  1500 0 

2000 

4000 

6000 

8000 

2009 III  2010 III  2011 III  2012 III  2013 III 

Хонины мах, үнээний сүүний үнийн өсөлт, бууралт /сүүлийн 5 жилээр/ 

хонины мах  үнээний сүү

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

33 

4.6  ЦАГ УУРЫН БАЙДАЛ 

Энэ  оны  3­р  сард  агаарын  дундаж  температур    Хяргас,  Сагил,  Улаангом,  Малчин, Баруунтуруун,  Давст,  Зүүнговь,  Тэс  сумдад  ­9.3  хэмээс  ­12.0  хэм  хүйтэн,  хөрсний  дундаж температур  Баруутуруун,  Малчин,  Сагил,  Хяргас,  Зүүнхангай,  Зүүнговь,  Тэс  сумуудад  ­9.2 хэмээс ­11.3 хэм хүйтэн байлаа. 

10 м/сек­ээс их салхитай өдөр Наранбулаг 19, Өмнөговь 16, Тэс, Зүүнхангайд байхгүй, бусад  сумдад  1­8  хоног  байв.  Баруунтуруунд  6,  Улаангом,Зүүнхангайд  4,  Тэсд  5  хоног тунадастай байж нийлбэрээрээ Баруунтуруунд 2.9 мм, Улаангомд 1.8 мм, Өндөрхангайд 2.0 мм, Сагилд 2.6 мм,  Цагаанхайрханд 1.6 мм, Түргэн 4.5 мм хур тунадас орсон байна. 

Цасны зузаан Малчин суманд 4 см, Баруунтуруунд 15, Хяргаст 11, Түргэнд 3,Зүүнговьд 7 см байна. 

Агаарын  чанарын  мэдээгээр  хүлцэх  агууламжаас  давсан  үзүүлэлт  одоогоор  гараагүй байна.  Өнгөрсөн оны мөн үеэс агаарт байх хүхэрлэг хийн хэмжээ 0,002 мг/м 3 , азотын давхар исэл 0,005,   мг/м 3 аар өссөн байна. 

4.7  АЮУЛТ ҮЗЭГДЭЛ, ОСЛЫН МЭДЭЭ 

Аймгийн ОБХ­ийн мэдээлснээр 2013 оны 1­р улиралд аймгийн хэмжээнд 2.5 ­  5.5 магнитудын газар хөдлөлт 5, шар усны үерийн 3, объектын гал түймэр 22, мал амьтны гоц халдварт өвчний 7,  үйлдвэрлэлийн  осол  /тээврийн  хэрэгслийн/  1,  хүчтэй салхи шуурганы  тохиолдол  6    гарсан байна.  Хүчтэй  салхи  шуурганы  улмаас  иргэдэд  16.7  сая  төгрөг,  зам  тээврийн  ослоос  350.0 мянган  төгрөгийн  ,  объектын  гал  түймрийн  улмаас  иргэд  байгууллагад  121.4  сая  төгрөгийн хохирол учирч 295.2 сая төгрөгийн эд хөрөнгийг авран хамгаалжээ. 

0 

5000 

10000 

15000 

20000 

25000 

CDMA Хэрэглэгч 

SKYTEL Хэрэглэгч 

MOBICOM Хэрэглэгч 

UNITEL Хэрэглэгч 

G mobile Хэрэглэгч 

2012 I‐III  2013 I‐III

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

34 

АЙМГИЙН НИЙГЭМ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЇНДСЭН ЇЗЇЇЛЭЛТЇЇД,

2013 ОНЫ ЭХНИЙ 3 САРД 

2009 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

Төрсөн хүүхдийн тоо  617  495  440  475  521 

0­ 5 насны хүүхдийн эндэгдэл, тоо  19  35  12  13  11 

1000 амьд төрөлтөнд ноогдох  30.8  70.7  27.3  27.4  21.1 

0­1 насны хүүхдийн эндэгдэл  16  25  11  10  10 

1000 амьд төрөлтөнд ноогдох  26  51  25  21  19 

Нас барсан хүний тоо  134  151  102  121  111 

Халдварт өвчний гаралт  362  209  217  211  130 

10000 хүнд ноогдох халдварт өвчин  45.5  27.0  29.0  28.3  17.6 

Бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоо  88  83  110  73  58

101.0 108.7 100.1 104.2 101.0 

1758  2223  1185  621  1168 

Банкны зээлийн үлдэгдэл, сая төг  26995.8  26656.4  35724.3  65189.5  87124.9 

Үүнээс: хугацаа хэтэрсэн  1448.5  1148.4  341.1  251.6  194.6 

Аймгийн төсвийн орлого, оны үнээр, сая төг  949.4  1318.9  1769.3  1720.2  2125.8 

Төсвийн зарлага, оны үнээр, сая төг  6005.5  6383.2  8503.2  12782.6  10858.9 

Төсвийн өглөг, сая төг  31.5  338.7  174.7  269.3  359.1 

1407.9  1733.9  2030.4  2225.5  1668.9 

114.5  118.8  98.5  111.0  69.6 

2005  оны зэрэгцүүлэх үнээр /сая төг/  980.3  1164.2  1147.1  1291.8  898.7 

Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний харьцуулсан хувь 

Хэрэглээний үнийн индекс, оны эхнээс хувь 

Бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийн тоо, сарын эцэст, хүн 

Аж үйлдвэрийн бүтээгдхүүн үйлдвэрлэл, оны үнээр, сая төгрөг 

Уул уурхай олборлох үйлдвэр  81.3  141.3  200.5  132.3  115.8 

Боловсруулах үйлдвэр  484.0  547.1  618.2  535.6  197.8 

Эрчим хүч, усан хангамж  415  475.8  328.4  623.9  585.1 

116.5  337.9  9.8  7.3  15.6 

үүнээс: өвчнөөр хорогдсон мал мян.тол  6.3  11.9  0.7  0.4  1.3

Бойжсон төл, мян.тол 433.1 191.0 321.1 327.2 336.5 

Хорогдсон том мал мян.тол

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

35 

( сумдаар ) 

Баруунтуруун  69.9  116.5  2276  5.7  4.3  4.3  5.1 Бөхмөрөн  42.2  70.1  178  0.2  13.0  13.0  21.5 Давст  18.3  116.6  787  1.2  19.7 Завхан  16.4  104.5  29  0.0  0.8  0.8  11.8 Зүүнговь  25.9  98.5  223  0.3  11.5 Зүүнхангай  18.1  90.5  1028  1.0  11.8 Малчин  20.7  105.6  506  0.4  1.3  1.3  35.1 Наранбулаг  18.5  85.3  964  0.7  0.9  0.9  22.6 Өлгий  21.8  123.9  10  0.0  3.0  3.0  22 Өмнөговь  18.1  69.1  24  0.0  2.6  2.6  22.2 Өндөрхангай  21.2  79.7  6135  4.6  0.4  0.4  27.3 Сагил  18.3  86.7  199  0.2  17 Тариалан  27.1  107.5  311  0.3  261.1  261.1  2.4 Түргэн  22.7  117.6  308  0.4  1.9  1.9  3.2 Тэс  37.4  111.6  977  0.4  4.1  4.1  3.0 Ховд  18.8  86.2  179  0.2  0.3  0.3  24.7 Хяргас  19.7  89.1  990  0.8  1.2  1.2  37.0 Цагаанхайрхан  19.3  96.0  334  0.3  2.2  2.2  29.7 Улаангом  1893.3  111.2  122  0.1  1371.5  1344.4  8.9 

БҮГД  2125.8  108.3  15580  0.8  1668.6  1641.5  336.5 2012 I­III  1720.2  75.9  7310  0.4  2225.5  2190.8  327.2 

ОНТ­ийн орлого, сая.төг 

Орлогын ТБ

 % 

Том малын 

хорогдолын 

тоо 

Оны эхний малд эзлэх хувь 

Бойжиж байгаа 

төл,мян. Тол 

Сумдын нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн үндсэн үзүүлэлтүүд, 2013 оны эхний 3 сар 

АҮ­ийн бүт.үйдл вэрлэлт сая төг, оны үнээр 

үүнээс: хувийн салбар ынх

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

36 

( Сумдаар) 

орлого, сая.төг  ТБ % 

Баруунтуруун  115.1  115.3  13  2  1  4.0  1  76.9 Бөхмөрөн  50.9  100.3  8  5  0  0.0  0  0.0 Давст  43.9  115.1  4  0  15  84.6  0  0.0 

Завхан  41.7  100.4  8  2  0  0.0  0  0.0 

Зүүнговь  57.8  104.1  5  4  9  34.4  1  200.0 

Зүүнхангай  52.3  105.8  9  4  0  0.0  0  0.0 

Малчин  50  101.6  7  2  2  8.2  0  0.0 

Наранбулаг  53.5  96.2  9  5  5  11.3  0  0.0 

Өлгий  57.7  112.7  3  3  3  4.6  0  0.0 

Өмнөговь  53.1  96.3  16  5  2  14.2  0  0.0 Өндөрхангай  72.5  109.1  12  4  2  6.3  0  0.0 

Сагил  46.8  102.6  3  5  2  9.2  0  0.0 

Тариалан  76.1  116.6  12  5  3  8.0  1  83.3 

Түргэн  41.9  101.7  1  5  5  24.8  0  0.0 

Тэс  93.8  114.3  15  10  8  15.6  2  133.3 Ховд  49  100.9  13  7  4  18.2  0  0.0 

Хяргас  48.2  89.4  5  4  0  0.0  1  200.0 

Цагаанхайрхан  50.2  106.9  5  6  4  20.5  2  400.0 

Улаангом  1459.6  95.8  373  33  65  25.9  3  8.0 

Бусад Бүгд  2514.1  99.8  521  111  130  17.6  11  21.1 

2012 I­III  1873.6  132.1  475  121  211  28.3  13  27.1 

Хүн амын төрөлт 

Хүн амын нас 

баралт 

10,0 мянган хүнд 

ноогдох халдва 

рт 

0­5 насны хүүхдийн эндэгдэл 

НДС­ийн 

Сумдын нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн үндсэн үзүүлэлтүүд, 2013 оны эхний 3 сар 

Халдвар т өвчний гаралт 

1000 амьд төрөлтөнд ноогдох

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

37 

МОНГОЛ УЛСЫН ДУНДАЖТАЙ ХАРЬЦУУЛСАН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД, 2013 оны эхний 3 сард 

2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III 

Улсын дундаж  18  17  16 

Аймгийн дундаж  25  21  19 

Улсын дундаж  28  31  33 

Аймгийн дундаж  25  17  13 

Улсын дундаж  5.7  6.5  6.8 

Аймгийн дундаж  5.6  6.5  7.1 

Улсын дундаж  1.5  1.6  1.5 

Аймгийн дундаж  1.3  1.7  1.5 

Улсын дундаж  4.2  4.9  5.3 

Аймгийн дундаж  4.3  4.8  5.6 Улсын дундаж  99.2  102.2  100.8 

Аймгийн дундаж  96.1  100.1  99.1 Улсын дундаж  108.0  115.3  109.8 

Аймгийн дундаж  103.8  113.2  109.2 Улсын дундаж  102.7  107.6  103.6 

Аймгийн дундаж  100.1  104.2  101.0 

Улсын дундаж  96.9  99.0  99.1 Аймгийн дундаж  99.0  99.0  98.4 Улсын дундаж  0.8  0.3  0.6 Аймгийн дундаж 0.6 0.4 0.8 Улсын дундаж  ­  ­  ­ 

Аймгийн дундаж  0.20  0.2  0.10 

Хэрэглээний үнийн үнийн индекс, өмнөх сартай харьцуулснаар Хэрэглээний үнийн үнийн индекс, өмнөх онтой харьцуулснаар 

Монгол улсын аж үйлдвэрийн салбарын  борлуулалтанд аймгийн эзлэх хувь 

Хэрэглээний үнийн үнийн индекс, жилийн эхтэй харьцуулснаар 

Төл бойжилтын хувь 

Зүй бусын хорогдлын оны эхний малд эзлэх хувь 

1000 хүнд ногдох цэвэр өсөлт 

ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД 

Нялхсын эндэгдэл, 1000 амьд төрөлт 

10.0 мянган хүнд ногдох гэмт хэрэг  / 18  аас дээш насны / 

1000 хүнд ногдох төрөлт 

1000 мянган хүнд ногдох нас баралт

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

38 

\ сая.төг \ 2012  2013  2013 I­III I­III  I­III  2012 I­III 

860.2  1548.8  180.1 Тэтгэврийн  Гүйцэтгэл  1205.0  1523.8  126.5 

1  даатгалын  Төлөвлөгөөний биелэлт  140.1  98.4  70.2 

сан  Олговол зохих тэтгэвэр  3376.6  4906.2  145.3 

Олгосон тэтгэвэр  2763.9  4833.6  174.9 ЭМД­ын орлогын төлөвлөгөө  362.2  611.9  168.9 

Э.М­ийн  Гүйцэтгэл  410.8  615.6  149.9 даатгалын  Төлөвлөгөөний биелэлт  113.4  100.6  88.7 сан  Олговол зохих тэтгэвэр  450.3  540.6  120.1 

Олгосон тэтгэвэр  377.4  551.3  146.1 

Тэтгэмжийн орлогын төлөвлөгөө  62.3  177.2  284.4 

Тэтгэмжийн  Гүйцэтгэл  86.9  176.8  203.5 даатгалын  Төлөвлөгөөний биелэлт  139.5  99.8  71.5 

сан  Олговол зохих тэтгэвэр  149.9  263.7  175.9 

Олгосон тэтгэвэр  176.1  211.7  120.2 

ҮОМШӨ­ий орлогын төлөвлөгөө  75.0  137.4  183.2 

ҮОМШӨ  Гүйцэтгэл  93.6  138.4  147.9 

даатгал  Төлөвлөгөөний биелэлт  124.8  100.7  80.7 

Олговол зохих тэтгэвэр  30.7  45.3  147.6 

Олгосон тэтгэвэр  16.5  28.1  170.3 

Ажилгүй­  Ажилгүйдлын орлого төлөвлөгөө  59.1  44.3  75.0 

лийн  Гүйцэтгэл  77.5  59.5  76.8 

даатгалын  Төлөвлөгөөний биелэлт  131.1  134.3  102.4 

сан  Олговол зохих тэтгэвэр  41.2  24.8  60.2 Олгосон тэтгэвэр  10.4  92.3  887.5 

6 Шимтгэлийн орлогын дүн  1873.8  2514.1  134.2 7 Шимтгэлийн төлөвлөгөөний биелэлт  132.1  99.8  75.5 8  НДС­ын зарлагын дүн  3344.3  5717.0  170.9 9  Авлага бүгд  79.7  122.6  153.8 

Үүнээс төсөвт байгууллага  10.3  15.4  149.5 

НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН САНГИЙН ЗАРЦУУЛАЛТ 

Тэтгэврийн орлогын төлөвлөгөө 

№  Үзүүлэлт 

2 

3 

5 

4 

НӨХӨН ОЛГОВОР ОЛГОЛТ, мян.төг 

Үүнээс эмэгтэй 

2012  I­III 

385.9 

1  1 

384.6 

Нөхөн олговорт хамрагдсан хүний тоо 

Тэтгэврийн хуулиар тогтоогдсон бүгд 

2013  I­III

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

39 

Халамжийн сангийн орлого бүгд  1987.7  3060.5 

Халамжийн сангийн зарцуулалт  бүгд  19759  1865.9  20042  2532.8 

Үүнээс: Халамжийн тэтгэвэр  1836  311.1  2187  688.5 

Нөхцөлт мөнгөн тэтгэмж  1308  133.9  1433  118.4 

Ахмад настан, ХБИ­дэд олгосон хөнгөлөлт  4482  121.8  4691  182.3 

Жирэмсэн болон хөхүүл хүүхэдтэй эхчүүд, алдарт эх, алдар цолтой ахмадад үзүүлсэн хөнгөлөлт  10515  1254.5  10647  1415.7 

АХҮТ­д асруулагч бүгд  21  48.9  21  61.5 

Үүнээс: Эмэгтэй  10  23.3  17  49.8 

Хүүхэд  2  4.6  3  8.7 

2012   I­III  2013  I­III 

НИЙГМИЙН ХАЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ, сая.төг 

Нийгмийн халамжийн дэмжлэг туслалцаа шаардлагатай иргэнд үзүүлэх хөнгөлөлт, 

тусламж 

хүний тоо 

1618  126 37.5  1084 

тэтгэмж сая.төг 

Асрамжийн үйл ажиллагаа 

тэтгэмж сая.төг хүний тоо 

2013 I­III 2012 I­III 

Тэтгэвэр авагчдын өсөлт 

бууралтын хувь 

Олгосон тэтгэвэрийн 

өсөлт бууралтын 

хувь Баруунтуруун  339  121782.5  359  219736.6  105.9  180.4 Бөхмөрөн  201  61099.8  206  112354.4  102.5  183.9 Давст  135  42439.3  147  80188.4  108.9  188.9 Завхан  199  62524  202  109689.9  101.5  175.4 Зүүнговь  241  78146.4  248  143743.5  102.9  183.9 Зүүнхангай  262  79099.6  251  139062.8  95.8  175.8 Малчин  260  86781.3  262  152143.4  100.8  175.3 Наранбулаг  400  123779.1  396  212877.9  99.0  172.0 Өлгий  189  61978.8  194  108792.6  102.6  175.5 Өмнөговь  376  119701.3  368  204296.2  97.9  170.7 Өндөрхангай  317  101230.2  314  173990  99.1  171.9 Сагил  184  59268.1  181  102455  98.4  172.9 Тариалан  330  106426.8  331  183835.2  100.3  172.7 Түргэн  209  67389.3  220  121572.1  105.3  180.4 Тэс  510  165354.9  501  282924.2  98.2  171.1 Ховд  243  80127  233  129182.3  95.9  161.2 Хяргас  201  265822.6  203  117377.6  101.0  44.2 Цагаанхайрхан  209  67407.6  211  118906.9  101.0  176.4 Улаангом  3205  1013521.1  3311  2120432.9  103.3  209.2 

Дүн  8010  2763879.7  8138  4833561.9  101.6  174.9 

НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН САНГААС ТЭТГЭВЭР АВАГЧДЫН ТОО, ОЛГОСОН ТЭТГЭВЭР, мян.төг 

Сумын нэрс 

2012 I­III  2013 I­III *100 

Тэтгэвэр авагчдын 

тоо 

Олгосон тэтгэвэр мян.төг 

Тэтгэвэр авагчдын 

тоо 

Олгосон тэтгэвэр мян.төг

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

40 

2013 I­III 2012 I­III 

Тэтгэмж авагчдын өсөлт 

бууралтын хувь 

Олгосон тэтгэмжийн 

өсөлт бууралтын 

хувь Баруунтуруун  22  4229.7  31  8877.7  140.9  209.9 Бөхмөрөн  9  2239.2  13  6306.7  144.4  281.6 Давст  2  600  7  1782.1  350.0  297.0 Завхан  9  3562.3  7  3773.1  77.8  105.9 Зүүнговь  22  6743.6  18  7700  81.8  114.2 Зүүнхангай  18  4770.8  7  4628.9  38.9  97.0 Малчин  6  3151.9  13  7017.8  216.7  222.7 Наранбулаг  27  11585.1  13  5941.7  48.1  51.3 Өлгий  17  6857.4  14  4673.3  82.4  68.1 Өмнөговь  19  7808.5  9  3454.7  47.4  44.2 Өндөрхангай  10  4116.9  11  10474.7  110.0  254.4 Сагил  9  3105.5  6  4655.8  66.7  149.9 Тариалан  32  9201.6  23  6517  71.9  70.8 Түргэн  11  3284  13  3426.9  118.2  104.4 Тэс  18  8883.1  21  6467.8  116.7  72.8 Ховд  12  4010.9  15  8698.3  125.0  216.9 Хяргас  7  2633.1  14  7457.7  200.0  283.2 Цагаанхайрхан  16  3431.9  7  6116.5  43.8  178.2 Улаангом  296  85925.3  310  103752.6  104.7  120.7 

Дүн  562  176140.8  552  211723.3  98.2  120.2 

НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН САНГААС ТЭТГЭМЖ АВАГЧДЫН ТОО, ОЛГОСОН ТЭТГЭМЖ, мян.төг 

Олгосон тэтгэмж мян.төг 

2012 I­III *100 

Сумын нэрс 

2013 I­III 

Тэтгэмж авагчдын 

тоо 

Олгосон тэтгэмж мян.төг 

Тэтгэмж авагчдын 

тоо 

БҮРТГЭЛТЭЙ АЖИЛГҮЙЧҮҮДИЙН ТОО, 2013 оны эхний 3 сар 

Бүгд  Үүнээс эмэгтэй 

Өмнөх сарын эцэст байсан ажилгүйчүүд  998  565 Тайлант сарын эцэст байгаа ажилгүйчүүд  1168  646 

1  1 181  116 368  203 358  203 261  124 

Ажилгүйчүүдийн тоо, боловсролоор 2012 он  2013 он  харьцуулсан 

III  III  хувь Ажилгүйчүүд бүгд  621  1168  188.1 ­ дээд  148  255  172.3 ­ тусгай дунд  31  73  235.5 ­ мэргэжлийн анхан шатны  46  52  113.0 ­ бүрэн дунд  252  476  188.9 ­ бүрэн бус дунд  99  235  237.4 ­ бага  42  68  161.9 ­ боловсролгүй  3  9  300.0 

Насанд хүрсэн 10.0 мян хүнд ноогдох хүн  129  246  190.9 

25­34 35­44 45­59 

Насны

 бүлгээр 

Хөгжлийн бэрхшээлтэй ажилгүйчүүд 15­24

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

41 

Бүгд  447  100.0 

1  ХАА, ойн аж ахуй, загас барилт, ан агнуур,  19  4.3 

2  Уул уурхай олборлолт  ­  ­ 

3  Боловсруулах үйлдвэрлэл  38  8.5 

4  Цахилгаан, хий, уур, агааржуулалт  ­  ­ 

5 Усны хангамж, бохир ус зайлуулах систем, хог хаягдлын менежмент болон цэвэрлэх үйл ажиллагаа 

­  ­ 

6  Барилга  69  15.4 

7  Бөөний болон жижиглэн худалдаа, машин, мотоциклийн засвар үйлчилгээ 

10  2.2 

8  Тээвэр ба агуулахын   үйл ажиллагаа  ­  ­ 

9  Зочид буудал, байр, сууц болон нийтийн хоолны үйлчилгээ  10  2.2 

10  Мэдээлэл, холбоо  6  1.3 

11 Санхүүгийн болон даатгалын үйл ажиллагаа  31  6.9 

12  Үл хөдлөх хөрөнгийн үйл ажиллагаа  ­  ­ 

13  Мэргэжлийн шинжлэх ухаан болон техникийн үйл ажиллагаа  ­  ­ 

14  Удирдлагын болон дэмжлэг үзүүлэх үйл ажиллагаа  22  4.9 

15 Төрийн удирдлага ба батлан хамгаалах үйл ажиллагаа, албан журмын нийгмийн хамгаалал 

185  41.4 

16  Боловсрол  28  6.3 

17  Хүний эрүүл мэнд ба нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаа  ­  ­ 

18  Урлаг, үзвэр, тоглоом наадам  10  2.2 

19  Үйлчилгээний бусад үйл ажиллагаа  19  4.3 

20 

Хүн хөлслөн ажиллуулдаг өрхийн үйл ажиллагаа, өрхийн өөрийн хэрэглээнд зориулан үйлдвэрлэсэн нэр төрлөөр нь салгаж тодорхойлох боломжгүй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ 

­  ­ 

21  Олон улсын байгууллага, суурин  ­  ­ 

Дүнд эзлэх хувь 

Ажлын шинэ байрны мэдээ, салбараар, 2013 оны 3 дугаар сард 

Д/д  Эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбар  Бүгд

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

42 

Бүгд  447  100.0 1  Менежер  35  7.8 2  Мэргэжилтэн  188  42.1 

3  Техникч болон туслах /дэд мэргэжилтэн  17  3.8 

4  Контор (office), үйлчилгээний ажилтан  11  2.5 

5  Худалдаа, үйлчилгээний ажилтан  31  6.9 

6  ХАА, ой, загас агнуурын ажилтан  3  0.7 

7  Үйлдвэрлэл, барилга, гар урлал, холбогдох ажил үйлчилгээний  80  17.9 

8  Суурин төхөөрөмж, машин механизмын операторч, угсрагч  2  0.4 

9  Энгийн ажил мэргэжил  80  17.9 

10  Зэвсэгт хүчний ажил, мэргэжил  ­  ­ 

Ажлын шинэ байрны мэдээ, ажил мэргэжлийн ангилалаар, 2013 

Дүнд эзлэх хувь Д/д  Ажил, мэргэжлийн ангиллаар  Бүгд 

үүнээс эмэгтэй Бүгд  113  72 

15­24  9  6 25­34  53  37 35­44  27  17 45­59  24  12 

Өмчийн  97  63 

Өмчийн оролцоотой  ­  ­ 

Төрийн хамтарсан  ­  ­ 

Өмчийн  11  6 

Өмчийн оролцоотой  ­  ­ 

Орон нутгийн хамтарсан  ­  ­ 

Монгол Улсын иргэний  5  3 

Хувийн хамтарсан  ­  ­ 

Хувийн гадаад улсын  ­  ­ 

Ажлын шинэ байранд ажилд орсон хүний тоо, насны бүлэг, байгууллагын өмчийн хэлбэрээр, хүйсээр, 2013 оны 3 дугаар сард 

Бүгд 

Насны

 бүлгээр 

Байгууллагын өм

чийн хэлбэрээр 

Төрийн 

Орон нутгийн 

Хувийн

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

43 

үүнээс эмэгтэй Бүгд  232  101 

15­24  31  18 25­34  81  32 35­44  63  30 45­59  57  21 

Өмчийн  134  55 

Өмчийн оролцоотой  ­  ­ 

Төрийн хамтарсан  ­  ­ 

Өмчийн  ­  ­ 

Өмчийн оролцоотой  ­  ­ 

Орон нутгийн хамтарсан  7  5 

Монгол Улсын иргэний  83  38 

Хувийн хамтарсан  ­  ­ 

Хувийн гадаад улсын  8  3 

Сул чөлөөтэй байгаа ажлын байранд ажилд орсон хүний тоо, насны бүлэг, байгууллагын өмчийн хэлбэрээр, хүйсээр, 2013 оны 3 дугаар сард 

Бүгд Насны 

бүлгээр 

Төрийн 

Орон нутгийн 

Хувийн 

Байгууллагын өмчийн хэлбэрээр 

Үүнээс эмэгтэй Бүгд  113  72 

1  Менежер  9  5 

2  Мэргэжилтэн  67  46 

3  Техникч болон туслах /дэд мэргэжилтэн  ­  ­ 

4  Контор (office), үйлчилгээний ажилтан  5  4 

5  Худалдаа, үйлчилгээний ажилтан  9  6 6  ХАА, ой, загас агнуурын ажилтан  ­  ­ 

7  Үйлдвэрлэл, барилга, гар урлал, холбогдох ажил үйлчилгээний  5  3 

8  Суурин төхөөрөмж, машин механизмын операторч, угсрагч  1  ­ 

9  Энгийн ажил мэргэжил  17  8 10  Зэвсэгт хүчний ажил, мэргэжил  ­  ­ 

Ажлын шинэ байранд ажилд орсон хүний тоо, ажил, мэргэжил, хүйсээр, 2013 оны 3 дугаар сард 

Д/д  Ажил, мэргэжлийн ангиллаар  Бүгд

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

44 

Үүнээс эмэгтэй 

Бүгд  113  72 

1  ХАА, ойн аж ахуй, загас барилт, ан агнуур,  ­  ­ 

2  Уул уурхай олборлолт  ­  ­ 3  Боловсруулах үйлдвэрлэл  6  3 

4  Цахилгаан, хий, уур, агааржуулалт  ­  ­ 

5 Усны хангамж, бохир ус зайлуулах систем, хог хаягдлын менежмент болон цэвэрлэх үйл ажиллагаа 

­  ­ 

6  Барилга  ­  ­ 

7  Бөөний болон жижиглэн худалдаа, машин, мотоциклийн засвар үйлчилгээ  11  6 

8  Тээвэр ба агуулахын   үйл ажиллагаа  ­  ­ 

9  Зочид буудал, байр, сууц болон нийтийн хоолны үйлчилгээ  ­  ­ 

10  Мэдээлэл, холбоо  ­  ­ 

11 Санхүүгийн болон даатгалын үйл ажиллагаа  ­  ­ 

12  Үл хөдлөх хөрөнгийн үйл ажиллагаа  ­  ­ 

13  Мэргэжлийн шинжлэх ухаан болон техникийн үйл ажиллагаа 

­  ­ 

14  Удирдлагын болон дэмжлэг үзүүлэх үйл ажиллагаа  ­  ­ 

15  Төрийн удирдлага ба батлан хамгаалах үйл ажиллагаа, албан журмын нийгмийн  80  55 

16  Боловсрол  16  8 

17  Хүний эрүүл мэнд ба нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаа  ­  ­ 

18  Урлаг, үзвэр, тоглоом наадам  ­  ­ 19  Үйлчилгээний бусад үйл ажиллагаа  ­  ­ 

20 

Хүн хөлслөн ажиллуулдаг өрхийн үйл ажиллагаа, өрхийн өөрийн хэрэглээнд зориулан үйлдвэрлэсэн нэр төрлөөр нь салгаж тодорхойлох боломжгүй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ 

­  ­ 

21  Олон улсын байгууллага, суурин төлөөлөгчийн үйл ажиллагаа  ­  ­ 

Ажлын шинэ байранд ажилд орсон хүний тоо, салбараар, хүйсээр, 2013 оны 3 дугаар сард 

Д/д  Эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбар  Бүгд

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

45 

Үүнээс эмэгтэй 

Бүгд  232  101 

1  ХАА, ойн аж ахуй, загас барилт, ан агнуур,  10  5 

2  Уул уурхай олборлолт  ­  ­ 3  Боловсруулах үйлдвэрлэл  5  4 

4  Цахилгаан, хий, уур, агааржуулалт  ­  ­ 

5 Усны хангамж, бохир ус зайлуулах систем, хог хаягдлын менежмент болон цэвэрлэх үйл ажиллагаа 

­  ­ 

6  Барилга  17  10 

7  Бөөний болон жижиглэн худалдаа, машин, мотоциклийн засвар үйлчилгээ  1  1 

8  Тээвэр ба агуулахын   үйл ажиллагаа  ­  ­ 

9  Зочид буудал, байр, сууц болон нийтийн хоолны үйлчилгээ  ­  ­ 

10  Мэдээлэл, холбоо  ­  ­ 

11 Санхүүгийн болон даатгалын үйл ажиллагаа  27  15 

12  Үл хөдлөх хөрөнгийн үйл ажиллагаа  ­  ­ 

13  Мэргэжлийн шинжлэх ухаан болон техникийн үйл ажиллагаа 

­  ­ 

14  Удирдлагын болон дэмжлэг үзүүлэх үйл ажиллагаа  11  1 

15  Төрийн удирдлага ба батлан хамгаалах үйл ажиллагаа, албан журмын  120  39 

16  Боловсрол  26  18 

17  Хүний эрүүл мэнд ба нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаа  ­  ­ 

18  Урлаг, үзвэр, тоглоом наадам  ­  ­ 19  Үйлчилгээний бусад үйл ажиллагаа  15  8 

20 

Хүн хөлслөн ажиллуулдаг өрхийн үйл ажиллагаа, өрхийн өөрийн хэрэглээнд зориулан үйлдвэрлэсэн нэр төрлөөр нь салгаж тодорхойлох боломжгүй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ 

­  ­ 

21  Олон улсын байгууллага, суурин төлөөлөгчийн үйл ажиллагаа  ­  ­ 

Эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбар  Бүгд Д/д 

Сул чөлөөтэй байгаа ажлын байранд  ажилд орсон хүний тоо, салбараар, хүйсээр, 2013 оны 3 дугаар сард

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

46 

Үүнээс эмэгтэй Бүгд  232  101 

1  Менежер  29  6 

2  Мэргэжилтэн  113  51 

3  Техникч болон туслах /дэд мэргэжилтэн  8  4 

4  Контор (office), үйлчилгээний ажилтан  2  1 

5  Худалдаа, үйлчилгээний ажилтан  10  8 6  ХАА, ой, загас агнуурын ажилтан  1  1 

7  Үйлдвэрлэл, барилга, гар урлал, холбогдох ажил үйлчилгээний  11  7 

8  Суурин төхөөрөмж, машин механизмын операторч, угсрагч  4 

9  Энгийн ажил мэргэжил  54  23 10  Зэвсэгт хүчний ажил, мэргэжил  ­  ­ 

Сул чөлөөтэй байгаа ажлын байранд ажилд орсон хүний тоо, ажил, мэргэжил, хүйсээр, 2013 оны 3 дугаар сард 

Д/д  Ажил, мэргэжлийн ангиллаар  Бүгд 

ТӨРӨЛТ, ЭХ, ХҮҮХДИЙН ЭНДЭГДЛИЙН ТОО 

Үзүүлэлтүүд  хэмжих нэгж  2012 1­3  2013 1­3  Зөрүү 

Төрсөн эхийн тоо  тоо  474  518  44 

үүнээс: гэртээ  тоо  5  3  ­2 Амьд төрсөн хүүхэд  тоо  475  521  46 Амьгүй төрсөн хүүхэд  тоо  3  4  1 

тоо  13  11  ­2 1000 амьд төрөлтөнд  27.4  21.1  ­6 

тоо  10  10  0 

1000 амьд төрөлтөнд  21.1  19.2  ­1.9 тоо  0  0  0 

100000 амьд төрөлтөнд  0  0  0.0 тоо  121  111  ­10.0 

1000 хүнд  1.6  1.5  ­0.1 тоо  26  25  ­1.0 

эзлэх хувь  21.5  22.5  1.0 тоо  6  9  3.0 

эзлэх хувь  23.1  36  12.9 өвчлөл  38  36  ­2.0 

нас баралт  39  30  ­9.0 өвчлөл  196  270  74.0 

нас баралт  12  9  ­3.0 

5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 

Хоног болоогүй нас баралт 

үүнээс: нялхсын эндэгдэл 

Эхийн эндэгдэл 

Нийт нас баралт 

Осол гэмтлийн 

үүнээс: эмнэлэгт 

Хорт хавдрын

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

47 

ХАЛДВАРТ ӨВЧНИЙ ГАРАЛТ, өвчний нэрээр 

Үзүүлэлтүүд  хэмжих нэгж  2012 I­III  2013 I­III Зөрүү 

тоо  211  130  ­81 

10000 хүн амд  28.3  17.6  ­10.7 

тоо  77  28  ­49 

10000 хүн амд  10.3  3.8  ­6.5 

тоо  0  0  0 

10000 хүн амд  0.0  0.0  0 

тоо  12  11  ­1 

10000 хүн амд  1.6  1.5  ­0.12 

тоо  10  1  ­9 

10000 хүн амд  1.3  0.1  ­1.2 

тоо  31  20  ­11 

10000 хүн амд  4.2  2.7  ­1.46 

тоо  9  19  10 

10000 хүн амд  1.2  2.6  1.36 

тоо  7  5  ­2 

10000 хүн амд  0.9  0.7  ­0.26 

тоо  6  9  3 

10000 хүн амд  0.8  1.2  0.41 

тоо  0  9  9 

10000 хүн амд  0  1.22  1.22 

тоо  18  8  ­10 

10000 хүн амд  2.4  1.1  ­1.34 

тоо  0  0  0 

10000 хүн амд  0  0  0 

тоо  0  0  0 

10000 хүн амд  0  0  0 

тоо  0  3  3 

10000 хүн амд  0  0.41  0.41 

тоо  41  17  ­24 

10000 хүн амд  5.5  2.3  ­3.21 

тоо  0  0  0 10000 хүн амд  0  0  0 

тоо  0  0  0 1000 хүн амд  0  0  0 

тоо  0  0  0 1000 хүн амд  0  0  0 

тоо  0  0  0 

1000 хүн амд  0  0  0 

Сальмонёллёз 

Бусад 

Гар хөл амын өвчин 

Нийт халдварт өвчин 

Гепатит 

Мэнэн 

Салхинцэцэг 

Бруцеллёз 

Мөөгөнцөр 

Гахайн хавдар 

Трихоманиаз 

Суулгалт халдвар 

Цусан суулга 

Боом 

Улаанууд 

Сүрьеэ 

Хамуу 

Хүйтэн 

Тэмбүү

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

48 

2010 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 2010 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 

Баруунтуруун 1 0 0  1  90.9  0.0  0.0  76.9 Бөхмөрөн 0 1 0  0  0.0  200.0  0.0  0.0 Давст 0 0 0  0  0.0  0.0  0.0  0.0 Завхан 0 0 0  0  0.0  0.0  0.0  0.0 Зүүнговь 2 0 0  0  250.0  0.0  0.0  0.0 Зүүнхангай 0 0 0  0  0.0  0.0  0.0  0.0 Малчин 1 0 0  0  125.0  0.0  0.0  0.0 Наранбулаг 1 0 0  0  111.1  0.0  0.0  0.0 Өлгий 1 0 0  0  111.1  0.0  0.0  0.0 Өмнөговь 0 1 1  0  0.0  45.5  55.6  0.0 Өндөрхангай 2 0 0  0  250.0  0.0  0.0  0.0 Сагил 0 1 0  0  0.0  250.0  0.0  0.0 Тариалан 1 0 1  1  52.6  0.0  43.5  83.3 Түргэн 1 0 0  0  100.0  0.0  0.0  0.0 Тэс 3 0 0  2  115.4  0.0  0.0  133.3 Ховд 1 1 1  0  125.0  83.3  250.0  0.0 Хяргас 1 0 0  1  83.3  0.0  0.0  200.0 Цагаанхайрхан 1 0 1  2  100.0  0.0  250.0  400.0 Улаангом 9 7 6  3  29.2  24.8  18.1  8.0 Дүн 25 11 10  10  50.5  25.0  21.1  19.2 

Сумдын нэр 

НЭГ ХҮРТЭЛХ НАСАНДАА ЭНДСЭН ХҮҮХДИЙН ТОО, сумаар 

Нас барсан 1 хүртэлх насны хүүхэд  1000 амьд төрөлтөнд ногдох нялхсын эндэгдэл

2010 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 2010 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 

Баруунтуруун 1 0 0  1  90.9  0.0  0.0  76.9 Бөхмөрөн 0 1 0  0  0.0  200.0  0.0  0.0 Давст 1 0 0  0  250.0  0.0  0.0  0.0 Завхан 0 0 0  0  0.0  0.0  0.0  0.0 Зүүнговь 2 0 0  1  250.0  0.0  0.0  200.0 Зүүнхангай 0 0 0  0  0.0  0.0  0.0  0.0 Малчин 1 0 0  0  125.0  0.0  0.0  0.0 Наранбулаг 1 0 0  0  111.1  0.0  0.0  0.0 

Өлгий 4 0 0  0  444.4  0.0  0.0  0.0 Өмнөговь 1 2 1  0  43.5  90.9  55.6  0.0 Өндөрхангай 3 0 0  0  500.0  0.0  0.0  0.0 Сагил 0 1 1  0  0.0  250.0  111.1  0.0 Тариалан 1 0 1  1  52.6  0.0  43.5  83.3 Түргэн 3 0 0  0  300.0  0.0  0.0  0.0 Тэс 3 0 0  2  115.4  0.0  0.0  133.3 Ховд 1 1 1  0  125.0  83.3  250.0  0.0 Хяргас 1 0 0  1  83.3  0.0  0.0  200.0 Цагаанхайрхан 2 0 1  2  200.0  0.0  250.0  400.0 Улаангом 10 7 8  3  32.5  24.8  24.2  8.0 

Дүн 35 12 13 11  70.7  27.3  27.4  21.1 

Сумдын нэр 

5 ХҮРТЭЛХ НАСАНДАА ЭНДСЭН ХҮҮХДИЙН ТОО, сумаар 

Нас барсан 5 хүртэлх насны хүүхэд  1000 амьд төрөлтөнд ногдох эндэгдэл

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

49 

2012­I­III  2013­I­III  13/12%  2012­I­III  2013­I­III  13/12%  2012­I­III  2013­I­III  13/12% 

Баруунтуруун  176  232  131.8  3  2  66.7  0  1 

Бөхмөрөн  147  113  76.9  1  5  500.0  1  2  200.0 

Давст  120  94  78.3  3  0  0.0  1  0 

Завхан  104  96  92.3  0  2  0  0 

Зүүнговь  106  105  99.1  4  4  100.0  1  1  100.0 

Зүүнхангай  135  144  106.7  8  4  50.0  0  2 

Малчин  107  126  117.8  2  2  100.0  0  0 

Наранбулаг  128  140  109.4  7  5  71.4  1  0  0.0 

Өлгий  84  120  142.9  6  3  50.0  1  2  200.0 

Өмнөговь  207  220  106.3  7  5  71.4  1  0  0.0 

Өндөрхангай  196  182  92.9  4  4  100.0  1  0  0.0 

Сагил  110  99  90.0  2  5  250.0  0  2 

Тариалан  242  180  74.4  8  5  62.5  0  0 

Түргэн  88  88  100.0  3  5  166.7  1  0 

Тэс  232  253  109.1  3  10  333.3  2  3 

Ховд  113  165  146.0  6  7  116.7  2  0 

Хяргас  106  108  101.9  1  4  400.0  0  2 

Цагаанхайрхан  107  121  113.1  8  6  75.0  2  4 

Улаангом  2538  2752  108.4  45  33  73.3  12  6  50.0 

Дүн  5046  5338  105.8  121  111  91.7  26  25  96.2 

Үүнээс: эмнэлэгт нас барсан хүний тоо 

Нас барсан хүний тоо Эмчлүүлсэн хүний тоо 

ЭМЧЛҮҮЛСЭН БОЛОН НАС БАРСАН ХҮНИЙ ТОО, 2013 оны 1­3 сарын мэдээ сумаар 

Вируст гепатит  Сүрье  Салхинцэ 

цэг Гахайн хавдар  Тэмбүү  Трихоман 

иаз 

Баруунтуруун  1  0  0  0  1  0  0 Бөхмөрөн  0  0  0  0  0  0  0 Давст  15  0  0  12  0  0  0 

Завхан  0  0  0  0  0  0  0 Зүүнговь  9  0  1  0  7  0  0 Зүүнхангай  0  0  0  0  0  0  0 Малчин  2  0  2  0  0  0  0 Наранбулаг  5  2  1  0  0  0  0 Өлгий  3  0  0  0  0  3  0 Өмнөговь  2  1  1  0  0  0  0 Өндөрхангай  2  2  0  0  0  0  0 Сагил  2  0  0  0  0  0  0 Тариалан  3  2  0  0  0  1  0 Түргэн  5  3  0  1  0  0  0 Тэс  8  8  0  0  0  0  0 Ховд  4  3  1  0  0  0  0 Хяргас  0  0  0  0  0  0  0 Цагаанхайрхан  4  3  0  0  0  1  0 Улаангом  65  4  5  4  1  14  8 Дүн  130  28  11  17  9  19  8 

Халдварт өвчнөөр өвчлөгчид 

бүгд 

үүнээс 

ХАЛДВАРТ ӨВЧНӨӨР ӨВЧЛӨГЧДИЙН ТОО, 2013 оны 1­3 сарын дүн,

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

50 

БҮРТГЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРГИЙН ТОО хэргийн төрөл  2012 ­ I­III  2013 ­ I­III  хувь 

Бүртгэгдсэн хэрэг бүгд  73  58  79.5 Гэмт хэргийн илрүүлэлтийн хувь  48.4  35.7  73.8 Үндэсний аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг  3  3  100.0 Хүний амь бие, эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг  16  27  168.8 Үүнээс: Хүнийг санаатай алах  1 

Бусдыг болгоомжгүй алах Бусдыг амиа хорлоход хүргэх  1 Бусдын бие, махбодид гэмтэл учруулах  16  25  156.3 

Хүний эрх, эрх чөлөө, алдар хүнд, нэр төрийн эсрэг Хүүхэд гэр бүл, нийгмийн ёс суртахууны эсрэг гэмт хэрэг  3 

Иргэдийн улс төрийн болон бусад эрх чөлөө эсрэг гэмт хэрэг Өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг  47  18  38.3 Нийт хулгайн гэмт хэрэг  44  17  38.6 

Үүнээс: Иргэдийн өмчийн хулгай  9  8  88.9 Малын хулгай  33  8  24.2 Тээврийн хэрэгслийн хулгай  1 Бусад хулгайн хэрэг  1  1  100.0 

Булаалт Дээрэм  1 Залилан  3 Завших, үрэгдүүлэх Бусад Аж ахуйн нэгжийн эсрэг гэмт хэрэг 

Үүнээс: Эд зүйлс хууль бусаар хил нэвтрүүлэх Нийгмийн аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг  3  4  133.3 

Үүнээс: Танхай  3  4  133.3 Хүн амын эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг Байгаль хамгаалах журмын эсрэг гэмт хэрэг  1  1  100.0 

Үүнээс: Ой хээрийн түймэр тавих Тээврийн хэрэгслийн ХАБ, ашиглалтын журмын эсрэг Захиргааны журмын эсрэг гэмт хэрэг  2 Шүүн таслах ажиллагааны эсрэг гэмт хэрэг Албан тушаалын гэмт хэрэг Цэргийн албаны эсрэг гэмт  1 Компьютерийн мэдээллийн аюулгүй байдлын эсрэг Бусад Гэмт хэрэгт холбогдсон сэжигтэн, яллагдагчид  66  51  77.3 Үүнээс: Эмэгтэй  5  3  60.0 

18 хүртэл насны хүүхэд  3  4  133.3 Төрийн албан хаагч 

Иргэд байгууллагад учруулсан хохирол, сая.төг  162.4  64.1  39.5 Хохирол нөхөн төлөлт  101.1  32.5  32.1 Хэрэг үйлдэхдээ: Бүлэглэсэн  19  6  31.6 ­ согтуугаар  13  24  184.6 ­гудамж, талбайд  3  7  233.3 Шүүхээр таслуулсан гэмт хэрэг  36  14  38.9 ял шийтгүүлсэн хүний тоо  59  49  83.1

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

51 

Баруунтуруун  0  3  2  1  1 

Бөхмөрөн  5  1  1 Давст  3  0 Завхан  0  2  1  1  1 

Зүүнговь  2  0 Зүүнхангай  3  0 Малчин  3  0 Наранбулаг  3  2  1  1  1 

Өлгий  0  0 Өмнөговь  1  6  5  1  1 Өндөрхангай  4  1  1 Сагил  6  3  2  2  1 

Тариалан  5  1  1 Түргэн  0  0 Тэс  6  7  4  1  2 Ховд  3  1  1  1 

Хяргас  1  2  2 Цагаанхайрхан  0  1  1 Улаангом  28  28  2  1  12  9  7  1  3 Бусад газар  0 

Дүн  73  55  1  0  2  1  4  25  15  8  7  0  0  0  7 

Бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоо, сумдаар 

Сумууд 

2012 I­III бүх хэрэг 

2013 I­III бүх хэрэг 

Гарсан хэргийн гол өнгө 

Хүн амь 

Учрал 

Хүчин 

Дээрэм 

Танхай 

Залилан 

Бусад 

И.Э.Ч.Э.М.Э 

эсрэг 

Бүх өмчийн 

хулгай 

Иргэдийн 

өмчийн хулгай 

Малын хулгай 

Бусад хулгай 

Булаалт 

Шүүхээр ял шийтгүүлсэн хүн,сумаар,насны бүлгээр,хүйсээр 

0‐16  17‐35  36‐60  эр  эм 

Баруунтуруун  0 

Бөхмөрөн  0 Давст  2  1  1  2 Завхан  0 Зүүнговь  1  1  1 Зүүнхангай  0 Малчин  1  1  1 Наранбулаг  3  2  1  3 Өлгий  1  1  1 Өмнөговь  1  1  1 Өндөрхангай  4  2  2  4 Сагил  0 Тариалан  1  1  1 Түргэн  1  1  1 Тэс  8  6  2  8 Ховд  0 Хяргас  0 Цагаанхайрхан  0 Улаангом  26  1  12  13  23  3 

Дүн  49  1  28  20  46  3 

Сумууд хүний тоо 

насны бүлэг  хүйс

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

52 

Шүүхээр таслагдсан хүн,хэргийн төрөл,сумаар 126  145  261  215  216  98  89  175  211  254  185  96  99 

Баруунтуруун Бөхмөрөн Давст  2 Завхан Зүүнговь  1 Зүүнхангай Малчин  1 Наранбулаг  1  1  1  1 Өлгий  1 Өмнөговь  1 Өндөрхангай  4 Сагил Тариалан  1 Түргэн  1 Тэс  5  1  4  2 Ховд Хяргас Цагаанхайрхан Улаангом  2  5  1  3  1  1  4  4  1  1  3 

Дүн  3  18  1  5  1  1  5  8  5  1  1  1  4 

галт зэвсэг,тэсэрч 

дэлбэрэх бодис хууль бусаар хадгалах, 

биедээ авч явах 

бусд

ын эд

 хөр

өн 

гийг

 хул

гайл

ах 

прокурорын хяналт, шүүх, цагдан  хорих, хорих ангиас 

оргох 

ТХХАБ болон 

ашиглалтын журам зөрчих 

Бусдын бие мах бодод хүндэтвэр гэмтэл 

санаатай учруулах 

Сумууд 

хүчи

н 

Ойн

 тух

ай хуу

ль зөр

чих 

Худа

л мэд

үүлэ

г өгө

х  Бусдын бие мах бодод хүнд гэмтэл санаатай учруулах 

Бусдын бие мах бодод хөнгөн гэмтэл 

санаатай учруулах 

Зам тээврийн ослын үед 

жолооч үүргээ биелүүлэхгүй байх, зугатаах 

Хууль бусаар Монгол улсын хил нэвтрэх 

Эд зүйлийг хууль 

бусаар хил нэвтрүүлэх

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

53 

ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ҮНИЙН ИНДЕКС     2013 ­ 3 сар

2013-03 2013-03 2013-03 2013-03

2010-12 2012-03 2012-12 2013-02

ЕРӨНХИЙ ИНДЕКС  125.0  109.2  101.0  99.1

01. ХҮНСНИЙ БАРАА, СОГТУУРУУЛАХ БУС УНДАА  130.7  107.6  102.8  99.5

01.1 ХҮНСНИЙ БАРАА  130.4  106.7  103.2  99.8 01.1.1 ТАЛХ, ГУРИЛ, БУДАА  112.8  108.8  100.5  99.9 01.1.2 МАХ , МАХАН БҮТЭЭГДЭХҮҮН  199.1  106.4  113.4  99.9 01.1.4 СҮҮ,СҮҮН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ӨНДӨГ  114.7  108.5  95.2  93.0 01.1.5 ТӨРӨЛ БҮРИЙН ӨӨХ, ТОС  100.7  100.0  100.0  100.0 01.1.6 ЖИМС, ЖИМСГЭНЭ  140.3  103.3  93.2  96.2

01.1.7 ХҮНСНИЙ НОГОО  116.2  95.6  111.0  110.7 119.7 109.2 100.0 100.0

01.1.9 ХҮНСНИЙ БУСАД БҮТЭЭГДЭХҮҮН  162.2  112.5  100.3  100.0 01.2 СОГТУУРУУЛАХ БУС УНДАА  135.3  121.5  98.0  95.3 

01.2.1  БҮХ ТӨРЛИЙН КОФЕ, ЦАЙ, КАКАО  138.3  132.7  95.3  90.9 132.4  112.0  101.0  100.0

02. СОГТУУРУУЛАХ УНДАА, ТАМХИ, МАНСУУРУУЛАХ БОДИС  158.0  155.5  100.0  100.0

02.1 СОГТУУРУУЛАХ УНДАА  145.9  145.4  100.0  100.0 02.1.1  АРХИ, СПИРТ  148.9  148.4  100.0  100.0 02.1.3  ШАР АЙРАГ  111.8  111.8  100.0  100.0

02.2 ТАМХИ  174.5  168.9  100.0  100.0 03. ХУВЦАС, БӨС БАРАА, ГУТАЛ  131.4  112.9  100.1  100.1

03.1 ХУВЦАС, БӨС БАРАА  129.6  112.5  100.2  100.1 03.1.1 ХӨВӨН, БӨС, БАРАА  113.0  107.2  100.7  100.0 03.1.2 БҮХ ТӨРЛИЙН ХУВЦАС  133.0  113.7  100.4  100.4 03.1.3 ЖИЖИГ ЭДЛЭЛ ХЭРЭГСЭЛ  102.5  100.7  96.7  96.4

03.2 ГУТАЛ  135.5  113.7  100.0  100.0 04. ОРОН СУУЦ, УС,ЦАХИЛГААН, ХИЙН БОЛОН БУСАД ТҮЛШ  115.1  106.6  97.2  93.1

04.1 ОРОН СУУЦНЫ БОДИТ ТҮРЭЭС  100.0  100.0  100.0  100.0 04.2 ОРОН СУУЦНЫ ТЕХНИКИЙН БОЛОН ЗАСВАРЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  114.7  102.7  100.0  100.0 04.3 УСАН ХАНГАМЖ БОЛОН ОРОН СУУЦНЫ БУСАД ҮЙЛЧИЛГЭЭ  117.2  107.2  100.0  100.0 04.4 ЦАХИЛГААН, ХИЙН БОЛОН БУСАД ТҮЛШ  116.3  112.7  93.3  84.5

05. ГЭР АХУЙН ТАВИЛГА, ГЭР АХУЙН БАРАА  130.4  111.5  100.9  100.9 133.5 116.1 101.4 100.0

05.2 ГЭР АХУЙН ОЁМОЛ, НЭХМЭЛ ЭДЛЭЛ  176.9  119.1  112.2  109.0 05.3 ГЭР АХУЙН ЦАХИЛГААН БАРАА  111.0  101.6  100.3  100.0

05.4 ГЭР АХУЙН ШИЛЭН ЭДЛЭЛ, САВ СУУЛГА  159.9  110.1  101.3  100.9 127.4 103.0 100.0 100.0

119.7 115.6 97.1 100.0

06. ЭМ ТАРИА, ЭМНЭЛГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  124.5  111.7  103.9  100.0

06.1 ЭМ ТАРИА, ЭМНЭЛГИЙН ХЭРЭГСЭЛ  129.7  114.0  104.6  100.0 06.2 АМБУЛАТОРЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  101.0  100.0  100.0  100.0 06.3 ЭМНЭЛЭГТ ХЭВТЭЖ ҮЗҮҮЛСЭН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  100.0  100.0  100.0  100.0

07. ТЭЭВЭР  117.5  103.4  102.0  100.2

07.1 ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙН ХУДАЛДАН АВАЛТ  100.1  104.4  100.0  100.0 07.2 ХУВИЙН ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙН ЗАСВАР, ҮЙЛЧИЛГЭЭ  130.1  103.5  104.1  100.0 07.3 ТЭЭВРИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  119.2  101.9  100.3  100.7

08. ХОЛБООНЫ ХЭРЭГСЭЛ, ШУУДАНГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  96.6  96.6  99.6  100.0

08.1 ХОЛБООНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭ, ШУУДАНГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  96.6  96.6  99.6  100.0

09. АМРАЛТ,ЧӨЛӨӨТ ЦАГ,СОЁЛЫН БАРАА,ҮЙЛЧИЛГЭЭ  106.1  103.2  100.7  98.7 100.4 101.2 100.0 100.0

09.2 ЧӨЛӨӨТ ЦАГ,СОЁЛЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  102.4  100.0  100.0  100.0 09.3 НОМ,СОНИН,БИЧГИЙН ХЭРЭГСЭЛ  113.3  106.5  101.5  97.1

10. БОЛОВСРЛЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  117.9  110.0  100.0  100.0

10.1 БОЛОВСРОЛЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  117.9  110.0  100.0  100.0

11. ЗОЧИД БУУДАЛ, НИЙТИЙН ХООЛ, ДОТ.БАЙРНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭ 148.5 118.3 104.2 100.0

11.1 НИЙТИЙН ХООЛНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭ  146.2  110.0  105.1  100.0 11.2 ЗОЧИД БУУДАЛ ДОТУУР БАЙРНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭ  160.0  181.8  100.0  100.0

12. БУСАД БАРАА, ҮЙЛЧИЛГЭЭ  129.4  110.6  100.4  101.0 12.1 ХУВЬ ХҮНД ХАНДСАН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  127.3  108.4  100.5  101.1 12.2 ХУВЬ ХҮНИЙ ЭД ЗҮЙЛ, ХЭРЭГЛЭЛ  149.2  128.5  100.0  100.0 12.3 САНХҮҮГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ  100.0  100.0  100.0  100.0

09.1 ДУУ,ДҮРС,ГЭРЭЛ ЗУРАГ, МЭДЭЭЛЛИЙГ БОЛОВСРУУЛАХ ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ 

01.2.2  РАШААН УС, УНДАА, ЖИМСНИЙ БОЛОН НОГООНЫ ШҮҮС

05.6 ГЭР АХУЙН ЦЭВЭРЛЭГЭЭНИЙ БОЛОН БУСАД ЖИЖИГ БАРАА, ГЭРИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ

БАРААНЫ БҮЛГЭЭР

01.1.8 СААХАР, ЖИМСНИЙ ЧАНАМАЛ, ЗӨГИЙН БАЛ, ЧИХЭР, ШОКОЛАД

05.1 ГЭР АХУЙН ТАВИЛГА, ХЭРЭГСЭЛ, ХИВС БОЛОН ШАЛНЫ БУСАД ДЭВСГЭР

05.5 ГЭР АХУЙ, ЦЭЦЭРЛЭГИЙН ЗОРИУЛАЛТТАЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БАГАСЖ ХЭРЭГСЭЛ

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

54 

Гол нэрийн барааны үнэ 2013 он 3­р сар, 7 хоногоор 

I  II  III  IV  V 

Гурил,I зэрэг, кг  900  900  900  900  900  133.3  100.0  900 

Хонины мах, кг  6500  6500  6500  6800  7200  136.8  108.6  6700 Үхрийн мах , кг  6500  6500  6500  7000  7000  135.9  105.8  6700 

Ямааны ястай мах  4700  4700  4700  5000  5000  135.5  98.4  4820 

Элсэн чихэр , кг  1700  1700  1700  1700  1700  133.3  100.0  1700 

Цагаан будаа , кг  1600  1600  1600  1600  1600  133.3  100.0  1600 Шингэн сүү, л  1833  1633  1567  1500  1500  126.9  81.9  1607 Ноолуурын үнэ , 1 кг  40000  40000  40000  40000  40000  133.3  100.0  40000 Бензин, А­80, 1 литр  1730  1730  1730  1730  1730  133.3  100.0  1730 Бензин, А­92, 1 литр  1980  1980  1980  1980  1980  133.3  100.0  1980 Дизелийн түлш, 1 литр  1990  1990  1990  1990  1990  133.3  115.0  1990 

Сарын дундаж өсөлт % 

Өмнөх сарын 

дунджаас өссөн, 

буурсан% 

Сарын дундаж үнэ 

БАНКНЫ КАССЫН ОРЛОГО, ЗАРЛАГА, ЗЭЭЛ, ХАДГАЛАМЖ, 

( сая төгрөг) 

Банкны зузаатгалаар авсан  8170.0  7625.0 Кассын орлого  74332.3  83291.3 Банкинд эргүүлэн татсан  8327.9  9006.7 Кассын зарлага  67350.0  77978.9 Зээлийн өрийн үлдэгдэл  65189.5  87125.0 Үүнээс хугацаа хэтэрсэн  251.6  194.6 

Найдваргүй зээл  192.7  141.8 Хадгаламжийн үлдэгдэл  32297.0  43605.8 

ХУГАЦАА ХЭТЭРСЭН ЗЭЭЛ, ТҮҮНИЙ ХУВЬ, Арилжааны банкуудаар, сая төгрөг 

Нийт зээлэнд эзлэх хувь Банкны нэр 

Хадгаламж банк  44.0  17.5  0.62  0.13 ХАА­н банк  169.5  119.4  0.38  0.22 Капитал банк  ­  1.9  ­ Хас банк  36.1  54.9  0.29  0.35 Төрийн банк  2.0  0.9  0.19  0.06 Голомт банк  ­  ­  ­ 

ДҮН  251.6  194.6  0.39  0.22 

Банкны нэр 

Хас банк  4430.0  7084.8  12437.0  15877.4 Хадгаламж банк  844.2  1265.5  7108.2  13078.2 Шуудан банк  ­  ­  ­  ­ Голомт банк  ­  ­  ­  355.5 ХАА­н банк  20850.3  26993.7  44233.3  54866.5 Төрийн банк  531.9  380.3  1053.8  1584.1 Капитал банк  ­  ­  357.2  1363.3 Бадрангуй кредит ББСБ  ­  ­  ­  ­ 

Дүн  26656.4  35724.3  65189.5  87125.0 

2012 1­3 сар  2013 1­3 сар  Харьцуулсан хувь 

93.3 112.1 

134 77 

Үзүүлэлт 

74 135 

108.2 116 

2012 1­3 сар  2013 1­3 сар  2012 1­3 сар  2013 1­3 сар 

2013  1­3 сар 2012  1­3 сар 2010  1­3 сар  2011  1­3 сар 

АЖ АХУЙН НЭГЖ, ИРГЭДЭД ОЛГОСОН ЗЭЭЛИЙН ӨРИЙН ҮЛДЭГДЭЛ /Арилжааны банкуудаар,сая төгрөг/

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

55 

ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БАНКУУДААР 2013 оны 3  сар 

д/д  Мэдээ 

1  Төгрөгийн хадгаламжийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

2  Төгрөгийн зээлийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн 

1  Лизингийн зээл  1119  657.8  910  686.7  4878  2069.2  3493  1690.9 2  Хадгаламж барьцаалсан зээл  1755  1844.8  1828  2142.1  2186  2260.7  2654  2948.2 3  Цалингийн зээл  1438  2102.4  1984  4170.8  4350  14583.6  4373  19950.1 4  Тэтгэврийн зээл  4490  1003.1  6854  1818.1  2909  2821.4  2823  4681.3 5  Малчны зээл  704  722.8  789  1086.7  3118  2914.3  2970  3422.3 6  Хэрэглээний зээл  88  275.7  300  602.0  289  1165.4  978  2626.6 7  Төслийн зээл  5  17.0  204  363.2  28  323.5 8  Хөрөнгө оруулалтын зээл  7  200.0  11  407.7  60  1080.3  74  1643.7 

9  Орон сууц, хашаа байшингийн зээл  113  370.4  11  294.2  335  4361.5  280  4456.7 

10  ХАА­н зээл  4  5.8  4  6.0  54  37.0  43  32.8 

11 

Бизнэсийн зээл /Бизнесийн, Ченжийн, Зээлийн шугам, Бөөний, бичил бизнесийн зээл/  288  2166.4  210  4421.9  1622  12576.6  13090.3 

12  Үнэт зүйл барьцаалсан зээл 13  Картын зээл 14  Бүлгийн зээл 15  Бусад 16  Нийт дүн  10011  9366.0  12901  15636.2  20005  44233.3  17716  54866.5 16  1 ам.доллар / төгрөгөөр / 

ХААН 

20.6 

11.8. 

Зээлийн бүтээгдэхүүн 

Олгосон зээл /өссөн дүнгээр, сая.төг/  Зээлийн өрийн үлдэгдэл, сая.төг 2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар  2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар 

1401.32 

ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БАНКУУДААР 2013 оны 3  сар 

д/д  Мэдээ 

1 Төгрөгийн хадгаламжийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

2 Төгрөгийн зээлийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн 

1  Лизингийн зээл  286  186.1  548  366.8  1012  479.3  1103  616.4 2  Хадгаламж барьцаалсан зээл  358  320.2  786  542.5  335  384.8  875  552.3 3  Цалингийн зээл  210  453.6  605  2417.8  580  2101.2  927  5207.8 4  Тэтгэврийн зээл  2645  808.2  2715  1385.6  2188  1546.5  2048  2629.2 5  Малчны зээл  180  222.4  289  507.2  515  541.1  720  1033.7 6  Хэрэглээний зээл  2  0.6  182  85.8  68  42.1  181  75.9 7  Төслийн зээл  194  480.3  221  886.1  336  895.1 8  Хөрөнгө оруулалтын зээл  4  181.0  7  284.3  16  448.3  34  924.1 

9 Орон сууц, хашаа байшингийн зээл  15  90.9  9  74.7 

10  ХАА­н зээл  2  1.1  1  0.1 

11 

Бизнэсийн зээл /Бизнесийн, Ченжийн, Зээлийн шугам, Бөөний, бичил бизнесийн зээл/  35  44.1  36  86.3  146  163.6  86  137.0 

12  Үнэт зүйл барьцаалсан зээл 13  Картын зээл 14  Бүлгийн зээл 15  Бусад  15  107.6  32  374.3  70  423.0  103  931.8 16  Нийт дүн  3929  2804.0  5200  6050.5  5168  7108.2  6423  13078.2 16  1 ам.доллар / төгрөгөөр / 

ХАДГАЛАМЖ 

19.86 

13.31 

Зээлийн бүтээгдэхүүн 

Олгосон зээл /өссөн дүнгээр, сая.төг/  Зээлийн өрийн үлдэгдэл, сая.төг 2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар  2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар 

1410.32

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

56 

ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БАНКУУДААР 2013 оны 3  сар 

д/д  Мэдээ 

1 Төгрөгийн хадгаламжийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

2 Төгрөгийн зээлийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн 

1  Лизингийн зээл  8  4.8  106  50.6 2  Хадгаламж барьцаалсан зээл  8  25.4  11  31.5 3  Цалингийн зээл  21  30.6  36  65.7 4  Тэтгэврийн зээл  97  172.1  129  389.3 5  Малчны зээл 6  Хэрэглээний зээл  21  95.7  86  298.6 7  Төслийн зээл 8  Хөрөнгө оруулалтын зээл 

9 Орон сууц, хашаа байшингийн зээл  5  73.2 

10  ХАА­н зээл 

11 

Бизнэсийн зээл /Бизнесийн, Ченжийн, Зээлийн шугам, Бөөний, бичил бизнесийн зээл/  18  138.0  58  454.3 

12  Үнэт зүйл барьцаалсан зээл 13  Картын зээл 14  Бүлгийн зээл 15  Бусад 16  Нийт дүн  0  0.0  173  466.6  0  0.0  431  1363.3 16  1 ам.доллар / төгрөгөөр / 

КАПИТАЛ 

19.57 

15.6 

Зээлийн бүтээгдэхүүн  2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар  2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар 

1410.32 

Олгосон зээл /өссөн дүнгээр, сая.төг/  Зээлийн өрийн үлдэгдэл, сая.төг 

ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БАНКУУДААР 2013 оны 3  сар 

д/д  Мэдээ 

1 Төгрөгийн хадгаламжийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

2 Төгрөгийн зээлийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн 

1  Лизингийн зээл  160  100.4  254  196.1  1082  704.9  829  569.8 2  Хадгаламж барьцаалсан зээл  241  231.2  422  463.8  279  263.0  432  479.9 3  Цалингийн зээл  23  49.6  27  104.3  97  178.0  87  199.9 4  Тэтгэврийн зээл 5  Малчны зээл  7  5.4 6  Хэрэглээний зээл  82  129.3  147  227.6  325  420.2  357  508.1 7  Төслийн зээл  26  147.3  173  1851.3  119  1248.7 8  Хөрөнгө оруулалтын зээл 

9  Орон сууц, хашаа байшингийн зээл  3  60.5  21  583.7  127  1510.7  185  2813.7 

10  ХАА­н зээл  2  1.5 

11 

Бизнэсийн зээл /Бизнесийн, Ченжийн, Зээлийн шугам, Бөөний, бичил бизнесийн зээл/ 

174  1227.5  275  3400.7  851  7423.8  923  9835.4 

12  Үнэт зүйл барьцаалсан зээл 13  Картын зээл  19  15.2  23  49.8  23  10.7  115  136.1 14  Бүлгийн зээл 15  Бусад  12  35.5  6  26.7  26  67.5  24  85.8 16  Нийт дүн  740  1996.5  1175  5052.6  2992  12437.0  3071  15877.4 16  1 ам.доллар / төгрөгөөр / 

ХАС 

21.03 

13.06 

2013 1­3 р сар Зээлийн бүтээгдэхүүн  2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар 

1410.32 

Олгосон зээл /өссөн дүнгээр, сая.төг/  Зээлийн өрийн үлдэгдэл, сая.төг 2012 1­3­р сар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

57 

ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БАНКУУДААР 2013 оны 3  сар 

д/д  Мэдээ 

1 Төгрөгийн хадгаламжийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

2 Төгрөгийн зээлийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн 

1  Лизингийн зээл  1  26.1  1  11.4 2  Хадгаламж барьцаалсан зээл  12  109.9  8  17.7  18  127.7  13  45.6 3  Цалингийн зээл  4  6.8  2  3.0  16  35.6  15  24.8 4  Тэтгэврийн зээл  50  21.6  67  59.8  55  19.4  68  53.9 5  Малчны зээл 6  Хэрэглээний зээл  1  15.0  2  17.6 7  Төслийн зээл  2  16.7  2  305.6 8  Хөрөнгө оруулалтын зээл  1  84.1 

9  Орон сууц, хашаа байшингийн зээл  9  243.7  4  174.3  24  410.4  32  833.4 

10  ХАА­н зээл 

11 

Бизнэсийн зээл /Бизнесийн, Ченжийн, Зээлийн шугам, Бөөний, бичил бизнесийн зээл/ 

15  49.5  2  82.5  60  333.9  42  292.0 

12  Үнэт зүйл барьцаалсан зээл 13  Картын зээл 14  Бүлгийн зээл 15  Бусад 16  Нийт дүн  90  431.4  84  352.2  177  1053.8  175  1584.1 16  1 ам.доллар / төгрөгөөр / 

ТӨРИЙН 

14.3 

11.86 

Зээлийн бүтээгдэхүүн 

1410.32 

Олгосон зээл /өссөн дүнгээр, сая.төг/  Зээлийн өрийн үлдэгдэл, сая.төг 2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар  2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар 

ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БАНКУУДААР 2013 оны 3  сар 

д/д  Мэдээ 

1  Төгрөгийн хадгаламжийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

2 Төгрөгийн зээлийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн 

1  Лизингийн зээл  5  5  7  6.9 2  Хадгаламж барьцаалсан зээл  4  15.8  6  26.8 3  Цалингийн зээл  13  49.1  35  130.4 4  Тэтгэврийн зээл 5  Малчны зээл 6  Хэрэглээний зээл 7  Төслийн зээл 8  Хөрөнгө оруулалтын зээл 

9 Орон сууц, хашаа байшингийн зээл  6  191.4 

10  ХАА­н зээл 

11 

Бизнэсийн зээл /Бизнесийн, Ченжийн, Зээлийн шугам, Бөөний, бичил бизнесийн зээл/ 

12  Үнэт зүйл барьцаалсан зээл 13  Картын зээл 14  Бүлгийн зээл 15  Бусад 16  Нийт дүн  0.0  0.0  22  69.5  0  0  54  355.5 16  1 ам.доллар / төгрөгөөр / 

ГОЛОМТ 

14.12 

22.4 

Зээлийн бүтээгдэхүүн 

1410.32 

Олгосон зээл /өссөн дүнгээр, сая.төг/  Зээлийн өрийн үлдэгдэл, сая.төг 2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар  2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

58 

ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БАНКУУДААР 2013 оны 3  сар 

д/д  Мэдээ 

1  Төгрөгийн хадгаламжийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

2 Төгрөгийн зээлийн жилийн дундаж хүү /хувиар/ 

Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн  Зээлд/тоо  Дүн 

1  Лизингийн зээл  1565  944  1725  1259  6973  3280  5539  2946 2  Хадгаламж барьцаалсан зээл  2366  2506  3056  3207  2818  3036  3991  4084 3  Цалингийн зээл  1675  2612  2652  6775  5043  16898  5473  25579 4  Тэтгэврийн зээл  7185  1833  9733  3436  5152  4387  5068  7754 5  Малчны зээл  884  945  1078  1594  3640  3461  3690  4456 6  Хэрэглээний зээл  172  406  651  1026  682  1628  1604  3527 7  Төслийн зээл  225  645  0  0  600  3117  485  2773 8  Хөрөнгө оруулалтын зээл  11  381  18  692  77  1613  108  2568 

9 Орон сууц, хашаа байшингийн зээл  125  675  36  1052  501  6374  517  8443 

10  ХАА­н зээл  4  6  4  6  58  40  44  33 

11 

Бизнэсийн зээл /Бизнесийн, Ченжийн, Зээлийн шугам, Бөөний, бичил бизнесийн зээл/  512  3487  541  8129  2679  20498  1109  23809 

12  Үнэт зүйл барьцаалсан зээл  0  0  0  0  0  0  0  0 13  Картын зээл  19  15  23  50  23  11  115  136 14  Бүлгийн зээл  0  0  0  0  0  0  0  0 15  Бусад  27  143  38  401  96  491  127  1018 16  Нийт дүн  14770.0  14598.0  19555.0  27627.6  28342.0  64832.3  27870.0  87124.9 16  1 ам.доллар / төгрөгөөр / 

НИЙТ 

­ 

­ 

Зээлийн бүтээгдэхүүн 

Олгосон зээл /өссөн дүнгээр, сая.төг/  Зээлийн өрийн үлдэгдэл, сая.төг 2013 1­3 р сар 2012 1­3­р сар  2013 1­3 р сар  2012 1­3­р сар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

59 

АЙМГИЙН НЭГДСЭН ТӨСВИЙН ОРЛОГО, оны үнээр, сая төгрөг 

Төлөвлө гөө 

Гүйцэт гэл 

2013 I­III   / 2012 I­III 

ТБ % 

ОРОН НУТГИЙН ТӨСВИЙН ОРЛОГО БА ТУСЛАМЖИЙН ДҮН  2696.5  4102.4  4154.8  154.1  101.3 А.  УРСГАЛ ОРЛОГО  804.6  1124.2  1176.6  146.2  104.7 

1. Татварын орлого  772.5  1072.0  1123.7  145.5  104.8 

1.1  Орлогын албан татвар  663.2  934.5  968.4  146.0  103.6 а. Хувиараа аж ахуй 

эрхлэгчдийн  7.8  9.4  9.0  115.4  95.7 

б. Мал бүхий иргэний  ­  ­  ­ в. Орлого тодорхойлох 

боломжгүй иргэний  4.7  4.6  5.1  108.5  110.9 

г. Цалингийн ашиг  601.0  867.8  920.5  153.2  106.1 

д. Бусад  49.7  52.7  33.8  68.0  64.1 1.2. Өмчийн татвар  47.0  43.5  66.5  141.5  152.9 

ҮХЭХөрөнгийн, бууны татвар  30.9  25.5  42.8  138.5  167.8 

авто өөрөө явагч хэрэгслэлийн  16.1  18.0  23.7  147.2  131.7 

1.4.  Бусад татвар  62.3  94.0  88.8  142.5  94.5 а. Улсын тэмдэгтийн хураамж  17.4  23.2  32.3  185.6  139.2 б. Газрын төлбөр  20.1  19.0  25.3  125.9  133.2 в. Ойгоос хэрэглээний мод, 

түлээ ашигласны төлбөр 7.4  20.9  12.5  168.9  59.8 

г. Хайгуулын болон ашиглалтын лицензийн төлбөр  8.5 

е. Агнуурын нөөц ашигласны төлбөр  0.2  5.2  1.0  500.0  19.2 

ё. Түгээмэл тархацтай а/м бусад нөөц ашигласны төлбөр 

1.2  5.2  2.5  208.3  48.1 

ж. Рашаан ус ашигласны төлбөр  2.1  6.5  2.8  133.3  43.1 

Хог хаягдлын үйлчилгээний хураамж  2.0  0.4  20.0 Хөрөнгө борлуулсны орлого  12.0  12.0  100.0 

и. Алтны үнийн өсөлтийн албан татвар 2. Татварын бус орлого  32.1  52.2  52.9  164.8  101.3 а. Хувьцааны ноогдол ашиг  ­  ­  ­ б. Хүү торгуулийн орлого  11.9  14.7  16.1  135.3  109.5 в. Төсөвт газрын өөрийн орлого г. Нэр заагдаагүй орлого  20.2  37.5  36.8  182.2  98.1 

5.4 

2013 он I­III   сар 

д. Ашигт малтмалын нөөцийн төлбөр 

Харьцуулсан хувь 

2012 он 

I­III  сар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

60 

АЙМГИЙН НЭГДСЭН ТӨСВИЙН ОРЛОГО, оны үнээр, сая төгрөг 

Төлөвлө гөө 

Гүйцэт гэл 

2013 I­III   / 2012 I­III 

ТБ % 

Б. ХӨРӨНГИЙН ОРЛОГО  0.0  0.0  0.0 хөрөнгө худалдсаны орлого  0  ­  ­ 

В. ТУСЛАМЖИЙН ОРЛОГО  1891.9  2978.2  2978.2  157.4  100.0 а. НӨАТ­ын шилжүүлэг  ­  ­  ­ б. Улсын төсвийн санхүүгийн 

дэмжлэг  1891.9  2978.2  2978.2  157.4  100.0 

Улсын төсвийн санхүүжилт  11499.8  8634.8  8714.5  75.8  100.9 Эрүүл мэндийн даатгал  318.8  207.6  207.6  65.1  100.0 

УЛСЫН ТӨВЛӨРСӨН ТӨСӨВТ ТӨВЛӨРYYЛЭХ ОРЛОГЫН ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ БИЕЛЭЛТ, оны үнээр, сая төг 

Төлөвлө гөө 

Гүйцэт гэл 

2013 I­III   / 2012 I­III 

ТБ % 

БҮГД ДҮН  915.6  839.0  949.2  103.7  113.1 ААНБ­ын орлогын а/татвар  129.9  57.0  78.3  60.3  137.4 нэмэгдсэн өртгийн татвар  316.7  326.4  359.4  113.5  110.1 онцгой албан татвар  454.0  441.6  467.9  103.1  106.0 

хувьцааны ноогдол а/татвар  0  0.0 Ашигт малтмалын нөөцийн 

төлбөр  12.2  12.0  29.3  240.2  244.2 

Агаарын бохирдлын төлбөр  2.8  2.0  14.3  510.7  715.0 

АЙМГИЙН ТӨСВИЙН ОРЛОГО, сая төгрөг 

Төлөвлө гөө 

Гүйцэт гэл 

2013 I­III   / 2012 I­III 

ТБ % 

Аймгийн төсвийн орлого  1720.2  1963.2  2125.8  123.6  108.3 Улсын төвлөрсөн төсөвт  915.6  839.0  949.2  103.7  113.1 Аймгийн төсөвт  804.6  1124.2  1176.6  146.2  104.7 

цалин хөлс түүнтэй адилтгах орлого  ­ 

Харьцуулсан хувь 

2012 

он I­III 

сар  2013 он I­III   сар 

2012 

он I­III 

сар  2013 он I­III   сар  Харьцуулсан хувь 

Харьцуулсан хувь 2012 

он I­III 

сар  2013 он I­III   сар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

61 

УЛС, ОРОН НУТГИЙН ТӨСВИЙН ЗАРЛАГА, оны үнээр  (сая төгрөг) 

2012 I­III сар 

2013 I­ III  сар 

БҮХ ЗАРЛАГЫН ДҮН  12782.6  12898.6  10858.9  84.2  85.0  100.0  100.0 Цалин хөлс  5987.5  6451.1  6205.1  96.2  103.6  46.8  57.1 НДШ  625.6  710.2  675.0  95.0  107.9  4.9  6.2 Бусад зардал  3469.8  3000.4  1970.5  65.7  56.8  27.1  18.1 Урсгал шилжүүлэг  2419.4  2720.5  2008.4  73.8  83.0  18.9  18.5 Хөрөнгө оруулалт  280.4  0.0  2.2  0.0 Замын сан  16.2  0.0 

Их засвар  ­  ­  ­ Төсөвт         Өглөг  269.3  359.1  133.3 байгуу­ын    Авлага  103.8  73.8  71.1 БҮХ ЗАРЛАГААС: Орон нутгийн төсвийн зарлага  2073.3  2690.8  3182.9  118.3  153.5 

Төсвийн зарлага, салбараар С   Нийтийн е\ үйлчилгээ  2214.9  2690.8  2094.8  77.9  94.6  17.3  19.3 Барилга хот байгуулалт  157.4  43.6  25.9  59.4  16.5  1.2  0.2 л   Боловсролын салбар  6749.0  5011.6  3855.7  76.9  57.1  52.8  35.5 б   Эрүүл мэндийн салбар  2893.2  743.8  629.4  84.6  21.8  22.6  5.8 а    Соёл, спорт, аялал жуулчлал  449.1  373.1  83.1  0.0  3.4 

р    Хүн ам хөгжил, НХС  81.5  19.7  18.3  92.9  22.5  0.6  0.2 Нийгмийн хэв журам, 

аюулгүй байдал  268.8 

а    ХАА, ой агнуур  57.1  0.0  0.4  0.0 

а    Ус цаг уур, байгаль орчин  220.0  0.0  1.7  0.0 

р    Бусад үйл ажиллагаа  298.2  9.9  8.1  81.8  2.7  2.3  0.1 АЖИЛЛАГСАДЫН ТОО 

Б  Ү  Г  Д  5020  3896  3896  100.0  77.6 Удирдах  408  344  344  100.0  84.3 Гүйцэтгэх  3024  2221  2221  100.0  73.4 Үйлчлэх  1267  1005  1005  100.0  79.3 Гэрээт ажилтан  321  326  326  100.0  101.6 * Төсвийн зардалд Улсын төсөвт өгсөн шилжүүлгийг оруулаагүй 

Зарлагын төрөл 

2012 оны

 I­III 

сар 

2013 оны I­ III  сар  Дүнд эзлэх 

хувь, % ТБ % Гүйцэт 

гэл Төлөв лөгөө 

2013 I­III /  2012 I­III

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

62 

ТӨСӨВТ БАЙГУУЛЛАГЫН ӨГЛӨГ, 3 ­ р сарын эцэст \ нэр төрлөөр, мянган төгрөг \ 

Нийт өглөг  126809.6  359140.5  283.2 

Цалин хөлс  71557.6  231752.2  323.9 НДШ  6996.8  29759.2  425.3 ЭМДШ Гэрэл цахилгаан  1667.2  4062.1  243.6 Түлш, халаалт  31019.1  46226.2  149.0 Цэвэр бохир ус  1111.2  1511.2  136.0 Тээвэр, шатахуун  7490.7  16341.6  218.2 Шуудан холбоо  ­  242.7 Албан томилолт  1418.9  5131.4  361.6 Хоол  200.0  1806.0  903.0 

Эм  1075.0  10641.9  989.9 

Бусад зардал  4473.1  8809.4  196.9 Урсгал засвар  783.3 Байрны түрээс  ­  ­ Өглөг үүссэн өдрөөр нь : 

31­60  өдөр  87225.1  243278.8  278.9 

61­120 өдөр  25547.1  83576.9  327.1 

121 өдрөөс дээш  14037.4  32284.8  230.0 

3­ р сард төлөгдсөн өр  12982.1 

Шинээр бий болсон өр  245313.0 

Өсөлт, бууралт хувь 

Нэр төрөл  Эхний үлдэгдэл 

Эцсийн үлдэгдэл

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

63 

ЭКСПОРТ, ИМПОРТ, гол нэрээр 

2013 1 сар 

Тоо хэмжээ 

үнийн дүн /мян.ам доллар / 

Тоо хэмжээ 

үнийн дүн /мян.ам доллар / 

2012 1 сар  *100 

Нийт экспорт /үнийн дүн, мян.ам дол/  ­  113.1  ­  1.61 Үхрийн мах /тн/ Адууны мах /тн/  42.7  113.1 Монгол гэр ш  1  0.83 Чулуулгын дээж /тн/ Эсгий  /м2/  70  0.78 

Нийт импорт /үнийн дүн, мян.ам дол/  ­  8929.3  ­  7514.4  84.2 Тоосго /мян.шир/ Гурил /тн/  630  160  115  35.9  18.3 Авто бензин /тн/  2909  3645.2  1916.6  2619.4  65.9 Дизель түлш /тн/  3517  4829.4  1883.6  2798.3  53.6 Цемент /тн/ Ачааны авто, машин, чиргүүл /тоо/  1  2.7  1  1.08  100.0 Суудлын авто машин, фурган /ш/ Автобус /ш/ Радиатор /тн/ Үнс зайлуулагч төхөөрөмж /ш/ Цахилгаан /мян.квт.цаг/  26955.2  1517.14 Хивэг /тн/  155  19.7  0.0 Хорголжин тэжээл /тн/ Бөөрөнхий сонгино /тн/ Мотоцикль /ш/ Мебель тавилга  357  43.1  244  29.9  68.3 Овъёс /тн/  190.7  24.6  117.6  20.35  61.7 Асфальт /тн/ Лонх /мян.ш/ Иогурт /тн/  0.1  0.57 Өндөг /ш/  18.5  1.61 Жимс, Жимсгэнэ /тн/  2  5.05 Жигнэмэг /тн/  4  15.32 Хатуу чихэр /тн/  10.9  24.2  4.6  15.48  42.2 Ургамлын тос /л/ Ундаа, Жүүс /мян.л/  48  0.08 Хөц будаа /тн/ Хүүхдийн будаа /тн/ Гоймон /тн/ Мод хөрөөдөх машин /ш/  4  21.9  1  5.79  25.0 Экономайзер, ЭТ­344  2  86 Циклон батарейный БЦ­2­7х( 5+3 )  2  72.5 Суулгац /ш/ Шингэний нөөцлүүр /ш/ Төмөр хоолой /тн/ Улаанбуудай / тн / Банз /м3/ Ир, туузан хөрөөний /ш/ Хэлхээ таслагч /ш/ Лист /тн/ Арматур /тн/ Швеллеры /тн/ Двутары /тн/ Хүнсний ногоо  / тн /  0.1  0.25 Рашаан /мян.л/ Аяга, шаазан /мян.ш/ Автокран /ш/ Талх, нарийн боовны төхөөрөмж /ш/ Моторын тос /тн/ Тосол /тн/ 1­Угол /тн/ Торх ба төмөр гангаар хийсэн нөөцлүүр /ш/ Бүхээг, тээврийн хэрэгслийн /ш/ Чацарганы жүүс /мян.л/  158.4  448.2 

Гол нэр төрөл 

2012  2 сар  2013  3 сар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

64 

сая төг 

1 Эрчим хүч түгээлт усан хангамж  838.8  415.0  475.8  328.4  623.9  585.1 үүнээс: дулаан  811.7  396.6  458.4  308.8  602.5  568.2 

цахилгаан  0.0  0.0  0.0  0.0  0.0 усан хангамж  27.1  18.4  17.4  19.6  21.4  16.9 

2 Уул уурхайн олборлолт  272.3  81.3  141.3  200.5  132.3  115.8 үүнээс: алт 

нүүрс  272.3  81.3  141.3  200.5  132.3  115.8 давс 

3 Боловсруулах үйлдвэр  557.8  484.0  547.1  618.2  535.6  197.8 

3а  Хүнс ундааны үйлдвэрлэл  444.1  418.9  451.2  531.1  490.2  128.3 

үүнээс: мах загас  8.2  2.7  2.7  3.3  2.5  2.8 сүү сүүн бүтээгдэхүүн  1.4  1.3  0.0  0.0  0.9  0.7 

гурил гурилан бүтээгдэхүүн  331.3  37.4  50.3  50.5  140.4  87.5 ундаа архи  83.1  370.8  384.7  466.8  327.7  29.7 

хүнсний бусад бүтээгдэхүүн  20.1  6.7  13.5  10.5  18.7  7.6 3б  бусад боловсруулах үйлдвэрлэл  113.7  65.1  95.9  87.1  45.4  69.5 

Үүнээс: хувцас үйлдвэрлэлт  3.9  0.7  1.3  1.3  2.2  1.8 Мод модон бүтээгдэхүүний 

үйлдвэрлэлт  2.3  0.0  0.0  0.0  3.2  1.7 барилгын материалын 

үйлдвэрлэлт  0.0  0.0  0.0  0.0  0.0  0.0 арьс шир гутлын үйлдвэрлэл  57.2  8.0  12.7  8.1  8.2  32.5 өлөн боловсруулалт  46.7  56.4  81.9  77.7  31.2  30.9 бусад боловсруулах 

үйлдвэрлэлт  3.6  0.0  0.0  0.0  0.6  2.6 Бүгд  1668.9  980.3  1164.2  1147.1  1291.8  898.7 

Борлуулатын орлого  /оны үнээр/  1818.8  1615.3  2103.8  2430.0  2614.5  1818.8 Ажиллагсдын тоо  ­  323  400  383  505  488 

Хөдөлмөрийн бүтээмж /сая төг/  3.0  2.9  3.0  2.6  1.8 

Аж үйлдвэрийн салбарын 2013 оны эхний 3 сарын нийт бүтээглэхүүн үйлвэрлэлт 

№  Салбарын ангилал НБ, оны 

үнээр, 2013 I­III 

2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр 

2009 I­III  2010 I­III  2011 I­III  2012 I­III  2013 I­III

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

65 

1  Эрчим хүч түгээлт усан хангамж  93.8  178.2  123.0  141.0  50.3  100.0 үүнээс: дулаан  94.3  184.0  124.0  143.3  96.8 

цахилгаан  #DIV/0!  0.0 усан хангамж  79.0  86.2  97.1  91.8  3.2 

2  Уул уурхайн олборлолт  87.5  57.8  82.0  142.4  16.3  100.0 үүнээс: алт  0.0 

нүүрс  87.5  57.8  82.0  142.4  100.0 давс 

3  Боловсруулах үйлдвэр  36.9  32.0  36.2  40.9  33.4 3а Хүнс ундааны үйлдвэрлэл  26.2  24.2  28.4  30.6  100.0 

үүнээс: мах загас  112.0  84.8  103.7  103.7  1.8 сүү сүүн бүтээгдэхүүн  53.8  0.3 гурил гурилан бүтээгдэхүүн  62.3  173.3  174.0  234.0  74.6 ундаа архи  9.1  6.4  7.7  8.0  18.7 хүнсний бусад бүтээгдэхүүн  40.6  72.4  56.3  113.4  4.5 

3б бусад боловсруулах үйлдвэрлэл  153.1  79.8  72.5  106.8  100.0 Үүнээс: хувцас үйлдвэрлэлт  81.8  138.5  138.5  257.1  3.4 Мод модон бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт  2.0 барилгын материалын 

үйлдвэрлэлт  0.0 арьс шир гутлын үйлдвэрлэл  396.3  401.2  255.9  406.3  50.3 өлөн боловсруулалт  99.0  39.8  37.7  41.1 бусад боловсруулах үйлдвэрлэлт  3.2 Бүгд  69.6  78.3  77.2  91.7  100.0 Борлуулатын орлого  /оны үнээр/  69.6  74.8  86.5  112.6 Ажиллагсдын тоо  96.6  127.4  122.0  151.1 Хөдөлмөрийн бүтээмж /сая төг/  72.0  61.5  63.3  60.7 

харьцуулсан хувь 

№  Салбарын ангилал

харьцуулсан хувь салбарын

хувийн жин 2013 I­III / 2012 I­III 

2013 I­III / 2011 I­III 

2013 I­III / 2010 I­III 

2013 I­III / 2009 I­III

дэд салбарын

хувийн жин

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

66 

Аж їйлдвэрийн салбарын бїтээгдэхїїн їйлдвэрлэлт

хувь

1 Дулаан мян гкал 28.9 33.4 22.5 43.9 41.4 94.3

2 Цахилгаан мян квтц 0 0 0 0 0

3 алт кг 0 0 0 0 0 4 нїїрс мян тн 11.8 20.5 29.1 19.2 16.8 87.5 5 Гурил мян тн 0 0 0 0 84 6 нарийн боов тн 47.6 62.9 59.7 79.2 62.2 78.5 7 архи мян л 123.2 125.4 154 106.1 6.7 6.3 8 ундаа мян л 8.7 15 0 0 0.9 9 гоймон тн 0 4 1 1.5 0.5

10 чацарганы шїїс мян л 0.6 1.7 1.4 1.9 0.9 47.4 11 чацарганы тос кг 65.1 60.6 56.5 13 65 500.0 12 чацарганы сироп мян л 1.1 5.6 3.9 11.3 6.5 57.5 13 варень кг 0.1 0.3 0.0 30 50 166.7 14 иоджуулсан давс тн 0.7 0.2 0 0 0 15 талх тн 11.3 11.7 20.9 15.2 26.6 175.0 16 хэрчсэн гурил тн 3.5 6.8 8.7 9.4 2.7 28.7 17 тараг мян л 0 0 0 1.7 1.4 82.4 18 витавит жїїс мян л 1.8 1.5 1.9 0 0 19 зайрмаг мян ш 0 0 0 0 0 20 ингэний хоормог мян л 2.1 0 0 0 0 21 хиам тн 1.3 1.3 1.3 1.2 1.2 100.0 22 мах кг 0 0 0 0 30 23 єлєн гэдэс мян гог 37.6 54.6 51.8 20.8 20.6 99.0 24 цэвэр ус тїгээлт мян куб м 127.6 120.4 135.8 148.1 117.2 79.1 25 зїсмэл м куб 0 0 0 0 0 26 шалны банз куб м 0 0 0 0 0 27 модон эдлэл мян тєг 0 0 1228 0 0 28 дээл ш 47 46 53 59 55 93.2 29 эм хослол хос 4 6 15 3 10 333.3 30 костюм пиджак хос 3 0 5 0 0 31 ажлын хувцас ш 0 45 3 3 0 0.0 32 сурагч форм ш 0 0 0 0 0 33 пальто ш 2 0 3 2 21 1050.0 34 булигар мян кв м 0.8 0.4 0.6 0.4 0.3 75.0 35 шевро мян кв м 0.5 0.3 0.4 0.4 0.6 150.0 36 хєх шир тн 0.2 0.3 0.3 0.3 0.1 33.3 37 гутал хос 260 394 227 208 1318 633.7 38 эсгий м 0 0 0 0 0 39 гэрийн хєшиг ш 0 0 0 0 0 40 хєнжил ш 0 0 0 0 0 41 гэрийн бїрээс ш 0 0 0 1 0 0.0 42 шохой тн 0 0 0 0 0 43 замын хавтан мян ш 0 0 0 0.0 0 44 тоосго мян ш 0 0 0 0 0 45 борьдюр мян ш 0 0 0 0 0 46 вакум цонх кв м 0 0 0 0 0 47 Дээврийн хавтан кв м 0 0 0 0 0 48 цэвэр ус мян л 0 0 3.7 0 0 49 гэрийн мод ком 0 0 0 0 0 50 хивэг тн 0 0 0 85 57.7 67.9 51 ор ш 0 0 0 6 3 50.0 52 тавилга мян тєг 0 0 0 1.3 18 1384.6 53 печень тн 0 0 0 0 0 54 торт тн 0 0 0 0 1.1 55 блок мян ш 0 0 0 0 0 56 морин хуур ш 0 0 0 6 13 216.7 57 ширээ  ш 0 0 0  20  0 0.0 58 сандал ш 0 0 0  10  31 310.0 59  хувцасны шкаф ш  0  0  0  5  0 0.0 60  ногооны консерв  тн  0  0  0  0  0.1 61  бялуу  тн  0  0  0  0  2.2 62  эсгий гутал  хос  0  0  0  0  8 63  арвайн гурил  тн  0  0  0  0  0.4 64  платье  ш  0  0  0  0  20 65  хатааз  ш  0  0  0  0  5 66  өмд  ш  0  0  0  0  5

2013 I-III 2012 I-III

їйлдвэрлэсэн бїтээгдэхїїний нэр ¹ хэмжих

нэгж

їйлдвэрлэсэн бїтээгдэхїїн /биет хэмжээгээр/

2009 I-III сар

2010 I-III сар

2011 I-III сар

2012 I-III сар

2013 I-III сар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

67 

Аж їйлдвэрийн салбарын бїтээгдэхїїн їйлдвэрлэлт

хувь

1 Дулаан мян гкал 19.4 22.5 11.3 28.2 24.7 87.6

2 Цахилгаан мян квтц 0 0 0 0 0

3 алт кг 0 0 0 0 0 4 нїїрс мян тн 8.6 12.6 5.8 14.2 10.6 74.6 5 Гурил мян тн 0 0 0 0 53.5 6 нарийн боов тн 40.8 54.6 46.5 66.3 48.5 73.2 7 архи мян л 93.8 82.5 106.2 94.4 0 0.0 8 ундаа мян л 7.5 15 0 0 0.1 9 гоймон тн 0 0 0 1.5 0.5 33.3

10 чацарганы шїїс мян л 0 0.3 1.4 1.3 0.5 38.5 11 чацарганы тос кг 39 52.6 56.5 13 4 30.8 12 чацарганы сироп мян л 0.5 4.2 1 11.1 4.9 44.1 13 варень кг 0.1 0.2 0.0 30 15 50.0 14 иоджуулсан давс тн 0 0.2 0 0 0 15 талх тн 8.1 3 8.3 8.9 18.2 204.5 16 хэрчсэн гурил тн 3.5 3.9 4 6.8 1.1 16.2 17 тараг мян л 0 0 0 0.9 0.9 100.0 18 витавит жїїс мян л 1 1 1.2 0 0 19 зайрмаг мян ш 0 0 0 0 0 20 ингэний хоормог мян л 1.3 0 0 0 0 21 хиам тн 0.3 1.1 1.1 0.8 0.8 100.0 22 мах тн 0 0 0 0 0 23 єлєн гэдэс мян гог 37.6 30.1 43.3 20.8 19.5 93.8 24 цэвэр ус тїгээлт мян куб м 89.7 80.6 86.5 98.5 79 80.2 25 зїсмэл м куб 0 0 0 0 0 26 шалны банз куб м 0 0 0 0 0 27 модон эдлэл мян тєг 0 0 0 0 0 28 дээл ш 42 39 48 54 35 64.8 29 эм хослол хос 2 3 14 3 10 333.3 30 костюм пиджак хос 2 0 4 0 0 31 ажлын хувцас ш 0 40 0 0 0 32 сурагч форм ш 0 0 0 0 0 33 пальто ш 1 0 1 0 20 34 булигар мян кв м 0.8 0.4 0.3 0.4 0.3 75.0 35 шевро мян кв м 0.5 0.3 0.2 0.4 0.6 150.0 36 хєх шир тн 0.2 0.3 0.1 0.3 0.1 33.3 37 гутал хос 170 320 140 153 891 582.4 38 эсгий м 0 0 0 0 0 39 гэрийн хєшиг ш 0 0 0 0 0 40 хєнжил ш 0 0 0 0 0 41 гэрийн бїрээс ш 0 0 0 1 0 42 шохой тн 0 0 0 0 0 43 замын хавтан мян ш 0 0 0 0.0 0 44 тоосго мян ш 0 0 0 0 0 45 борьдюр мян ш 0 0 0 0 0 46 вакум цонх кв м 0 0 0 0 0 47 Дээврийн хавтан кв м 0 0 0 0 0 48 цэвэр ус мян л 0 0 0 0 0 49 гэрийн мод ком 0 0 0 0 0 50 хивэг тн 0 0 0 0 41.6 51 ор ш 0 0 0 6 0 52 тавилга ш 0 0 0 0 1 53 печень тн 0 0 0 0 0 54 торт тн 0 0 0 0 0.8 55 блок мян ш 0 0 0 0 0 56 морин хуур ш 0 0 0 6 8 133.3 57 ширээ  ш 0 0 0  20  0 0.0 58 галын єр ш 0 0 0  10  0 0.0 59  хувцасны шкаф ш  0  0  0  5  0 0.0 60  ногооны консерв  тн  0  0  0  0  0.1 61  бялуу  тн  0  0  0  0  1.4 62  эсгий гутал  хос  0  0  0  0  8 63  арвайн гурил  тн  0  0  0  0  0.4 64  платье  ш  0  0  0  0  20 65  хатааз  ш  0  0  0  0  5 66  өмд  ш  0  0  0  0  5

2013 I-II 2012 I-II

їйлдвэрлэсэн бїтээгдэхїїний нэр ¹ хэмжих

нэгж

їйлдвэрлэсэн бїтээгдэхїїн /биет хэмжээгээр/

2009 I-II сар

2010 I-II сар

2011 I-II сар

2012 I-II сар

2013 I-II сар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

68 

МАЛ ТӨЛЛӨЛТ, малын төрлөөр, жил бүрийн эхний 3сарын байдлаар мян.тол

2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III

Бүгд 324.2 330.5 341.4 40.4 41.5 38.0 Ингэ 0.6 1.0 1.0 12.5 18.4 17.5 Гүү 0.1 0.3 0.5 0.6 1.6 2.3 Үнээ 1.6 3.0 3.5 4.0 6.9 7.7 Эм хонь 163.4 161.5 159.2 41.1 41.5 35.4 Эм ямаа 158.5 164.9 177.2 46.4 48.5 47.1

МАЛ ТӨЛЛӨЛТ, малын төрлөөр, жил бүрийн эхний 3сарын байдлаар

толгой

2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 

Баруунтуруун 1521 301 5029 9.2 1.9 29.2 Бөхмөрөн 25048 16205 21746 66.0 44.4 53.5 Давст 16586 19176 19866 54.8 67.0 68.4 Завхан 8815 12107 11779 38.1 51.6 41.6 

Зүүнговь 14405 18712 11546 53.4 68.1 34.7 Зүүнхангай 6159 10904 12025 15.3 27.3 24.9 Малчин 32946 36902 35817 71.4 81.8 72.1 Наранбулаг 21581 19012 22618 41.4 36.3 35.7 

Өлгий 15871 15036 22106 60.2 58.8 72.2 Өмнөговь 15851 12302 22202 37.1 28.0 40.2 Өндөрхангай 22111 41125 28399 41.6 76.2 47.1 Сагил 14708 15578 17224 29.4 34.0 36.2

. . . Тариалан 0 4169 2428 0.0 12.5 6.1 Түргэн 11247 17748 3197 32.5 53.6 9.7 Тэс 20383 2191 3151 19.5 2.1 2.7 Ховд 10813 7734 24877 29.2 21.2 59.0 

Хяргас 35935 31305 38417 71.7 63.8 70.3 Цагаанхайрхан 23256 28252 29952 61.7 72.5 68.3 Улаангом 27040 21800 9027 43.9 36.1 14.0

Аймгийн дүн 324276 330559 341406 40.4 41.5 38.0

Төллөсөн хээлтэгч Төллөлтийн хувь

Сумын нэр Төллөсөн хээлтэгч Төллөлтийн хувь

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

69 

ТӨЛ БОЙЖИЛТ, малын төрлөөр, жил бүрийн эхний 3 сарын байдлаар мян.тол

2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III

Бүгд 321.1 327.2 336.5 99.0 99.0 98.4 Ингэ 0.6 1.0 1.0 99.7 99.3 98.9 Гүү 0.1 0.3 0.4 90.1 96.0 96.1 Үнээ 1.6 2.9 3.5 99.4 99.2 97.8 Эм хонь 161.9 160.1 157.2 99.1 99.0 98.7 Эм ямаа 156.9 162.9 174.4 98.9 98.9 98.2

ТӨЛ БОЙЖИЛТ, малын төрлөөр, жил бүрийн эхний 3 сарын байдлаар

толгой

2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 2011 I-III 2012 I-III 2013 I-III 

Баруунтуруун 1524 294 5055 98.5 97.7 98.1 Бөхмөрөн 25000 15547 21497 99.8 95.8 98.7 Давст 16304 19102 19759 98.3 99.6 99.5 Завхан 8846 12105 11779 99.8 100.0 100.0 

Зүүнговь 14403 18600 11539 100.0 99.4 99.3 Зүүнхангай 5997 10623 11842 97.4 97.4 98.3 Малчин 32810 36758 35078 99.6 99.6 97.9 Наранбулаг 21466 19011 22623 99.5 100.0 100.0 

Өлгий 15872 15017 22030 100.0 99.9 99.7 Өмнөговь 15527 12307 22204 97.9 99.8 99.6 Өндөрхангай 21449 40699 27296 97.0 99.0 95.8 Сагил 14612 15472 16972 99.3 99.3 98.5 

Тариалан 0 4107 2386 98.5 98.3 Түргэн 11074 17681 3148 98.5 99.6 98.5 Тэс 20314 2078 3036 99.7 94.8 96.4 Ховд 10757 7531 24714 99.5 97.4 99.3 

Хяргас 35848 30889 36986 99.8 98.7 96.3 Цагаанхайрхан 22404 27818 29692 96.3 98.5 99.1 Улаангом 26911 21601 8872 99.5 99.1 98.3

Аймгийн дүн 321118 327240 336508 99.0 99.0 98.4

Бойжуулсан төл Бойжилтын хувь

Сумын нэр Бойжуулсан төл Бойжилтын хувь

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

70 

ТЄЛЛЄСЄН ЭХ, сумдаар

ингэ гїї їнээ хонь ямаа

Баруунтуруун 29.2 98.1 5029 10 108 295 2241 2375

Бєхмєрєн 53.5 98.7 21746 1 4 37 10208 11496

Давст 68.4 99.5 19866 5 1 388 10052 9420

Завхан 41.6 100.0 11779 389 13 3226 8151

Зїїнговь 34.7 99.3 11546 23 31 539 6059 4894

Зїїнхангай 24.9 98.3 12025 . 23 82 6007 5913

Малчин 72.1 97.9 35817 10 18 179 22126 13484

Наранбулаг 35.7 100.0 22618 196 4 128 10664 11626

Єлгий 72.2 99.7 22106 106 13 77 7369 14541

Ємнєговь 40.2 99.6 22202 71 26 85 6000 16020

Єндєрхангай 47.1 95.8 28399 56 26 223 14191 13903

Сагил 36.2 98.5 17224 3 2 197 8794 8228

.

Тариалан 6.1 98.3 2428 8 8 22 1070 1320

Тїргэн 9.7 98.5 3197 2 . 60 1460 1675

Тэс 2.7 96.4 3151 3 3 172 2012 961

Ховд 59.0 99.3 24877 57 7 113 7300 17400

Хяргас 70.3 96.3 38417 13 2 178 21976 16248

Цагаанхайрхан 68.3 99.1 29952 18 180 300 13782 15672

Улаангом 14.0 98.3 9027 8 9 456 4647 3907

Аймгийн дїн 38.0 98.4 341406 979 465 3544 159184 177234

2012 I - III 41.5 99.0 330559 964 305 2963 161453 164874

Бїгд

Тєллєсєн эх

Їїнээс Сумын нэр Тєллєл-

тийн хувь

Бойжил- тын хувь

ХОРОГДСОН БА БОЙЖСОН ТЄЛ. сумдаар

ботг о

унаг а

тугал хурга ишиг ботго унага тугал хурга ишиг

БТ 96 2 13 30 51 5055 10 106 282 2219 2438

БЄ 287 3 111 173 21497 1 4 34 10113 11345

Да 107 59 48 19759 5 1 388 9993 9372

За 0 11779 389 13 3226 8151

Зг 87 2 10 41 34 11539 21 31 530 6058 4899

Зх 205 3 75 127 11842 23 79 5934 5806

Ма 739 1 2 6 287 443 35078 9 16 173 21839 13041

Нб 5 1 4 22623 195 4 128 10660 11636

Єл 76 26 50 22030 106 13 77 7343 14491

Єг 82 26 56 22204 71 26 85 6002 16020

Єх 1190 19 318 853 27296 56 26 204 13917 13093

Са 252 2 4 36 210 16972 3 193 8758 8018

Та 42 17 25 2386 8 8 22 1053 1295

Тї 49 20 29 3148 2 60 1440 1646

Тэ 115 7 77 31 3036 3 3 165 1935 930

Хо 163 3 50 110 24714 54 7 113 7250 17290

Хя 1431 1 757 673 36986 13 2 177 21219 15575

Цх 260 4 12 7 103 134 29692 14 168 293 13679 15538

Уг 158 6 52 100 8872 8 9 450 4595 3810

5344 11 18 79 2089 3147 336508 968 447 3466 157233 174394

3388 9 7 51 1335 1986 327240 955 298 2912 160132 162943

бойжиж байгаа тєл

Їїнээс Дїн

Хорогдсон тєл

Їїнээс Дїн

Сум

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

71 

ЗҮЙ БУС ХОРОГДСОН ТОМ МАЛЫН ТОО, малын төрлөөр жил бүрийн 4 сарын 1-ны байдлаар

2011 III 2012 III 2013 III 2011 III 2012 III 2013 III

Бүгд 9.8 7.3 15.6 0.6 0.4 0.8

Тэмээ 0.00 0.00 0.00 0.1 0.1 0.0

Адуу 0.7 0.5 0.6 1.1 0.8 0.9 Үхэр 0.7 0.5 0.8 0.8 0.5 0.7

Хонь 4.3 3.0 6.0 0.6 0.4 0.6

Ямаа 4.2 3.3 8.2 0.6 0.4 1.0 

ЗҮЙ БУС ХОРОГДСОН ТОМ МАЛЫН ТОО, малын төрлөөр жил бүрийн 4 сарын 1-ны байдлаар

2011 III 2012 III 2013 III 2011 III 2012 III 2013 III 

Баруунтуруун 200 184 2276 0.5 0.4 5.7 Бөхмөрөн 349 277 178 0.4 0.2 0.2 Давст 1070 335 787 1.2 0.3 1.2 Завхан 12 81 29 0 0 0.0 

Зүүнговь 262 157 223 0.1 0 0.3 Зүүнхангай 762 360 1028 0.8 0.3 1.0 Малчин 159 207 506 0.1 0.1 0.4 Наранбулаг 236 88 964 0.2 0.04 0.7 

Өлгий 10 8 10 0 0.01 0.0 Өмнөговь 276 102 24 0.2 0.1 0.0 Өндөрхангай 1753 1288 6135 1.2 0.7 4.6 Сагил 142 243 199 0.1 0.1 0.2 

Тариалан 415 429 311 0.6 0.5 0.3 Түргэн 1262 1084 308 0.9 0.8 0.4 Тэс 454 454 977 0.1 0.2 0.4 Ховд 339 672 179 0.2 0.4 0.2 

Хяргас 461 325 990 0.4 0.2 0.8 Цагаанхайрхан 1209 562 334 1.1 0.5 0.3 Улаангом 402 454 122 0.3 0.07 0.1

Аймгийн дүн 9773 7310 15580 0.6 0.4 0.8

Сумын нэр Хорогдсон мал /толгой/  Оны эхний малд хорогдлын 

эзлэх хувь 

Хорогдсон мал/ мян.тол/  Оны эхний малд хорогдлын эзлэх хувь

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

72 

ӨВЧНӨӨР ХОРОГДСОН МАЛЫН ТОО, сумаар жил бүрийн 4 сарын 1-ны байдлаар

2011 III 2012 III 2013 III 2011 III 2012 III 2013 III

Бүгд 0.7 0.4 1.3 7.0 5.8 8.2

Тэмээ 0.0 0.0 - -

Адуу 0.1 0 0.06 14.3 0.0 10.0 Үхэр 0 0 0.1 0.0 0.0 12.5

Хонь 0.3 0.2 0.5 7.0 6.7 8.3

Ямаа 0.3 0.2 0.6 7.1 6.1 6.8 

ӨВЧНӨӨР ХОРОГДСОН МАЛЫН ТОО, сумаар жил бүрийн 4 сарын 1-ны байдлаар

2011 III 2012 III 2013 III 2011 III 2012 III 2013 III 

Баруунтуруун 20 12 233 11.4 6.5 10.2 Бөхмөрөн - 12 - - 4.3 - Давст 40 8 12 3.7 - 1.5 Завхан 11 6 1 - - 3.4 

Зүүнговь 1 - 56 - - 25.1 Зүүнхангай 84 47 99 11.0 13.1 9.6 Малчин 1 10 83 - 3.2 16.4 Наранбулаг 10 12 - - - - 

Өлгий - 1 - - - - Өмнөговь 84 3 - - 2.9 - Өндөрхангай - 38 654 - - 10.7 Сагил 50 39 32 - 2.9 16.1 

Тариалан 61 68 72 - 15.9 23.2 Түргэн 85 41 15 6.7 3.8 4.9 Тэс 33 15 6 - 3.3 - Ховд 14 - 0 4.1 - - 

Хяргас 30 61 18 6.5 18.8 1.8 Цагаанхайрхан 161 16 3 13.3 2.8 - Улаангом - 36 0 - - -

Аймгийн дүн 685 425 1284 7.0 5.8 8.2

Сумын нэр Өвчнөөр хорогдсон мал 

/толгой/ Зүй бусын хорогдолд өвчний 

хорогдлын эзлэх хувь 

Өвчнөөр хорогдсон мал/мян.тол/ 

Зүй бусын хорогдолд өвчний хорогдлын эзлэх хувь

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

73 

ХОРОГДСОН ТОМ МАЛЫН ТОО, малын төрлөөр 

Сумын нэр 

Баруунтуруун  184  5.7  2276 0 221 169 731 1155 Бөхмөрөн  277  0.2  178 0 21 30 56 71 Давст  335  1.2  787 1 2 40 240 504 Завхан  81  0.0  29 1 0 0 10 18 Зүүнговь  157  0.3  223 0 15 40 83 85 Зүүнхангай  360  1.0  1028 0 25 18 424 561 Малчин  207  0.4  506 2 10 16 174 304 Наранбулаг  88  0.7  964 1 0 5 378 580 Өлгий  8  0.0  10 0 0 0 5 5 Өмнөговь  102  0.0  24 0 9 1 6 8 Өндөрхангай  1288  4.6  6135 0 121 233 2441 3340 Сагил  243  0.2  199 0 12 24 71 92 Тариалан  429  0.3  311 0 6 17 132 156 Түргэн  1084  0.4  308 0 12 15 125 156 Тэс  454  0.4  977 3 39 80 526 329 Ховд  672  0.2  179 1 10 22 52 94 Хяргас  325  0.8  990 0 65 47 383 495 Цагаанхайрхан  562  0.3  334 0 11 8 113 202 Улаангом  454  0.1  122 1 11 15 34 61 Дүн  7310  0.8  15580  10  590  780  5984  8216 

2012 ­III 

оны эхний 

малд 

эзлэх хувь 

бүгд Үүнээс 

тэмээ  адуу  үхэр  хонь  ямаа 

ӨВЧНӨӨР ХОРОГДСОН МАЛ, сумдаар 

Баруунтуруун  233 0 10 22 83 118 219 Бөхмөрөн  0 0 0 0 0 0 5 Давст  12 0 0 2 5 5 13 Завхан  1 1 0 0 0 0 28 Зүүнговь  56 0 4 7 30 15 51 Зүүнхангай  99 0 5 5 44 45 173 Малчин  83 0 1 0 29 53 21 Наранбулаг  0 0 0 0 0 0 88 Өлгий  0 0 0 0 0 0 0 Өмнөговь  0 0 0 0 0 0 6 Өндөрхангай  654 0 32 50 254 318 1022 Сагил  32 0 0 9 14 9 34 Тариалан  72 0 0 2 30 40 60 Түргэн  15 0 2 3 4 6 44 Тэс  6 0 0 1 5 0 242 Ховд  0 0 0 0 0 0 85 Хяргас  18 0 4 1 8 5 133 Цагаанхайрхан  3 0 0 0 1 2 24 Улаангом  0 0 0 0 0 0 0 Дүн  1284  1  58  102  507  616  2248 

сумын нэр  бүгд Үүнээс 

хорогдсон 

хээлтэгч 

адуу  үхэр  хонь  ямаа тэмээ

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

74 

ХАА-Н БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ДУНДАЖ ҮНЭ, төг 

буур  тол  1025000 ат  тол  725000  1000000  1000000  100.0  137.9 ингэ  тол  566667  775000  136.8 

тол  325000  625000  192.3 тол 

азарга  тол  1350000  1150000 морь  тол  450000  750000  783333  104.4  174.1 гүү  тол  387500  550000  675000  122.7  174.2 

тол  277500  587500  211.7 тол 

бух  тол  825000 шар  тол  587500  1200000  800000  66.7  136.2 үнээ  тол  470000  800000  783333  97.9  166.7 

тол  313333  533333  522917  98.0  166.9 тол 

хуц  тол  165000 эр хонь  тол  117333  100000  153077  153.1  130.5 эм хонь  тол  79375  111667  100000  89.6  126.0 

эр ба эм төлөг  тол  50000  57625  59480  103.2  119.0 тол  44167  45000  101.9 

ухна  тол  150000 эр ямаа  тол  73889  85833  98182  114.4  132.9 эм ямаа  тол  52500  68000  69000  101.5  131.4 

эр ба эм борлон  тол  37500  36250  40417  111.5  107.8 ишиг  тол  35000 

хэмжих нэгж 

2012 оны 3 сар 

2013 оны 2сар 

2013 оны 3 сар 

2013III/2 013 II*100 

тэмээ 

нас 

гүйцсэн 

өсвөр нөсны 

ботго 

адуу 

2013 III/2012 III*100 

үхэр  нас 

гүйцсэн 

өсвөр насны 

тугал 

хонь 

нас 

гүйцсэн 

өсвөр насны 

унага 

нас 

гүйцсэн 

хурга 

ямаа  нас 

гүйцсэн

ХАА-Н БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ДУНДАЖ ҮНЭ, төг 

тэмээний  кг  5000  4500  5000  111.1 тахианы  кг гахайны  кг 

өндөг  ш  250  300  ­ зөгийн бал  кг  20000  20000  20000  100.0 ингэний  л гүүний  л 

богийн  л  1800  1500 тэмээний ноос  кг ноолуур  кг  48000 бодын хөөвөр  кг бодын хялгас  кг тэмээний шир  ш  8000 адууны шир  ш  24000  35000  20000  57.1  83.3 үхрийн шир  ш  23500  24000  ­ хонины арьс  ш  10500  10000  6000  60.0  57.1 ямааны арьс  ш  17000  20000  10000  50.0  58.8 хонины ноос  кг улаан буудай  тн  575000  425000  500000 

Задгай өвс  тн  57500  150000  100000  66.7  173.9 Боодолтой өвс  ш  3180  4300  3750  87.2  117.9 хужир шүү  тн  90000  46667  57500  63.9 Өргөст хэмх  кг Сонгино  кг  2500  2500  2000  80.0  80.0 Чацаргана  кг  4500  5500  3500  63.6  77.8 

Үхрийн нүд  кг

м3  28306  28438  37563  132.1  132.7 

тн  20000  20000  100.0 тн  26668  26666  100.0 

2013 оны 2 сар 

2013III/20 13 II*100 

2013 III/2012 III*100 

Мал, амьтны гаралтай бүтээгдэхүүн 

мах ба бусад 

бүтээгдэхүүн 

2013 оны 3 сар 

хэмжих нэгж 

2012 оны 3 сар 

түлээний мод 

аргал 

сүү 

ноос, хөөвөр, хялгас, арьс, шир 

хөрзөн 

ХАА­н бусад  бүтээгдэхүүн 

газар тариалан

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

75 

IV.  Бизнесийн регистрийн сан 

Аж ахуйн нэгж, байгууллагын регистрийн аймгийн санд 2012 оны жилийн эцсийн байдлаар 1132 аж ахуйн нэгж, байгууллага бүртгэлтэй байгаагийн 86.8 хувь буюу 983 нь үйл ажиллагаа явуулж байна.  Бизнес  регистрийн  санд  бүртгэлтэй,  үйл  ажиллагаа  явуулж  байгаа  аж  ахуйн  нэгж, байгууллагын 503  буюу 51.2 хувь нь Улаангом хотод ногдож байна. 

Дундаж 

Хам

гийн их 

Хам

гийн бага 

­30­аас хүйтэрсэн 

хоногийн тоо 

Дундаж 

Хам

гийн их 

Хам

гийн бага 

­40­аас хүйтэрсэн 

хоногийн тоо 

Хам

гийн их хурд 

10 м/с ­ээс их 

салхитай   хоногийн 

тоо 

хур тундас, м

м 

хур тундастай 

хоногийн тоо 

Дундаж зузаан, см 

Нягт г/см

 

Цасны

 дундаж зузаан 

/см/ 

Баруунтуруун  ­10.6  5.3  ­27.1  0  ­9.7  10.2  ­32.9  ­  15  2  2.9  6  15.0  0.22  10 Бөхмөрөн  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­ Давст  ­10.0  5.5  ­28.4  ­  ­8.2  11.0  ­29.3  ­  12  1  0.6  3  ­  ­  ­ Завхан  0.4  14.4  ­18.9  ­  2.3  36.0  ­24.4  ­  40  6  ­  0  ­  ­  ­ Зүүнговь  ­11.4  2.5  ­31.6  3  ­10.6  3.2  ­32.9  ­  12  3  0.2  1  7  0.12  6 Зүүнхангай  ­7.4  10.0  ­21.5  ­  ­10.4  16.0  ­30.2  ­  6  ­  6.0  4  ­  ­  ­ Малчин  ­9.7  8.1  ­27.0  ­  ­9.2  7.4  ­28.8  ­  19  3  0.3  1  4  ­  6 Наранбулаг  0.3  14.9  ­20.1  ­  3.4  37.4  ­24.5  ­  20  19  ­  0  ­  ­  ­ Өлгий  0.4  14.7  ­20.6  ­  3.4  37.4  ­24.5  ­  20  19  ­  ­  ­  ­  ­ Өмнөговь  ­0.7  12.8  ­20.7  ­  0.8  28.4  ­22.7  ­  24  16  0.8  2  ­  ­  ­ Өндөрхангай  ­4.0  7.4  ­17.9  ­  ­5.0  23.0  ­25.3  ­  22  4  2.0  3.0  ­  ­  ­ Сагил  ­9.4  10.2  ­29.8  ­  ­9.9  12.5  ­33.1  ­  20  2  2.6  3  ­  ­  ­ Тариалан  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­  ­ Түргэн  ­7.4  8.3  ­22.0  ­  ­6.7  15.0  ­27.2  ­  14  3  4.5  2  3  ­  ­ Тэс  ­12.0  2.7  ­29.2  ­  ­11.3  7.5  ­32.1  ­  7  ­  2.7  5  ­  ­  ­ Ховд  1.8  17.5  ­20.0  ­  4.3  33.5  ­20.0  ­  10  1  0  1  ­  ­  ­ Хяргас  ­9.3  3.6  ­26.5  0  ­10.7  5.5  ­32.7  0  12  1  0.0  1  11  0.30  10 Цагаанхайрхан  ­3.6  9.2  ­16.8  ­  ­3.4  16.5  ­20.0  0  14  2  1.6  1  ­  ­  ­ Улаангом  ­9.6  10.7  ­31.7  1  ­7.6  17.5  ­33.9  ­  18  1  1.8  4  ­  ­  ­ 

Сумын нэр 

Цас 

ЦАГ УУРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД, 3­р сар 

Агаарын t o  Хөрсний t o  Салхи  Хур тундас 

АГААР ДАХЬ БОХИРДУУЛАГЧ БОДИСЫН АГУУЛАМЖ, жил бүрийн эхний 3 дугаар сарын байдлаар 

Д/д  Он сар  Үзүүлэлт Сарын дундаж /мг/м 3 / 

Хамгийн их /мг/м 3 / 

ХА­с давсан хувь 

Хэмжилтий н тоо 

/хоногоор/ 

1  Хүхэрлэг хий­ SO 2  0.003  0.007  ­  44 

2  Азотын давхар исэл ­NO2  0.028  0.050  ­  44 

3  Нүүрстөрөгчийн дутуу исэл ­CO2  ­  ­  ­  ­ 

1  Хүхэрлэг хий­ SO2  0.005  0.017  ­  62 

2  Азотын давхар исэл ­NO2  0.033  0.068  ­  62 

3  Нүүрстөрөгчийн дутуу исэл ­CO2  0.49  1.68  ­  62 

2012 оны 3­р сар 

2013 оны 3­р сар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

76 

Бизнес регистрийн санд бүртгэлтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллагын тоо  өнгөрсөн  оноос  117­оор  буюу  11.9  хувиар  нэмэгдсэн  байна.    Санд  байгаа  ААНБ­г хариуцлагын  хэлбэрээр  авч  үзвэл    61.9  хувь  нь  ХХК,  1.3  хувь  нь  ХК,  15.4  хувь  нь  төсөвт байгууллага, 0.8 хувь нь нөхөрлөл, 13.9 хувь нь хоршоо, 0.3 хувь нь төрийн болон орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газар, 6.3 хувь нь ТББ, 0.1 хувь нь бусад байгууллага байна. 

Регистрийн санд 2012 оны жилийн эцсийн байдлаар бүртгэлтэй, үйл ажиллагаа явуулаагүй 149 аж  ахуйн  нэгж,  байгууллага  байгаагийн  45  буюу  30.2  хувь  нь  үйл  ажиллагаагаа  эхлээгүй,  59 буюу 39.6  хувь нь  түр  зогссон, 29 буюу 19.5  хувь  нь хаяг  тодорхойгүй  буюу олдохгүй,16 буюу 10.7 хувь нь бүрэн зогссон аж ахуйн нэгж, байгууллагууд байна. 

Хуулийн этгээд аж ахуйн нэгж, байгууллагын тоо, сумаар, үйл ажиллагаа эрхлэлтээр 

эхлээгүй  түр зогсоосон 

бүрэн зогсоосон  бусад 

1  2  3  4  5  6  7 ДҮН  1132  983  149  45  59  16  29 

Баруунтуруун  57  55  2  2 Бөхмөрөн  24  22  2  1  1 Давст  19  17  2  2 Завхан  25  21  4  4 Зүүнговь  23  20  3  3 Зүүнхангай  18  17  1  1 Малчин  29  28  1  1 Наранбулаг  27  25  2  1  1 Өлгий  22  21  1  1 Өмнөговь  31  28  3  1  2 Өндөрхангай  45  40  5  1  2  2 Сагил  17  16  1  1 Тариалан  24  23  1  1 Түргэн  31  30  1  1 Тэс  34  33  1  1 Ховд  29  23  6  4  1  1 Хяргас  34  33  1  1 Цагаанхайрхан  30  28  2  2 Улаангом  613  503  110  37  46  4  23 

А 

сумын нэр  Бүгд 

үүнээс 

Үйл ажиллагаа явуулж байгаа 

Үйл ажиллагаа явуулаагүй 

үүнээс:

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

77 

эхлээгүй  түр зогсоосон 

бүрэн зогсоосон  бусад 

1  2  3  4  5  6  7 

1132  983  149  45  59  16  29 

130  130  0  0  0  0  0 

дан  130  130  0 

оролцоотой 

оролцоотой хамтарсан 

34  33  1  0  1  0  0 

дан  34  33  1  1 

оролцоотой 

оролцоотой хамтарсан 

968  820  148  45  58  16  29 

дан  966  819  147  45  57  16  29 

хамтарсан  2  1  1  1 

гадаадын үүнээс: 

хувийн 

үүнээс: 

Бүгд 

орон нутгийн өмчийн 

үүнээс: 

бүгд 

Хуулийн этгээд аж ахуйн нэгж, байгууллагын тоо, өмчийн хэлбэр, үйл ажиллагаа эрхлэлтээр 

үүнээс: 

Үйл ажиллагаа явуулж байгаа 

бүгд  үүнээс: өмчийн хэлбэр 

ААНБ­ын тоо бүгд 

А 

Үйл ажиллагаа явуулаагүй 

үүнээс: 

төрийн өмчийн 

Бүгд 

эхлээгүй  түр зогсоосон  бүрэн зогсоосон  бусад

1 1132 983 149 45 59 16 29

хувьцаат компани 2 16 13 3 3

Хязгаарлагдмал хариуцлагатай зомдани

3 721 608 113 39 44 8 22

Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар

4 2 2 0

Орон нутгийн өмчин үйлдвэрийн газар

5 1 1 0

Хоршоо 6 153 137 16 6 7 1 2

Зарим гишүүд нь бүрэн хариуцлагатай нөхөрлөл

7 3 3 0

Бүх гишүүд нь бүрэн хариуцлагатай нөхөрлөл

8 10 5 5 3 1 1

Хувиараа эрхлэх аж ахуй 9

Төсөвт байгууллага 10 151 151 0

Төрийн бус байгууллага 11 74 62 12 2 6 4 Бусад 12 1 1 0 

Үйл ажиллагаа явуулж байгаа 

Үйл ажиллагаа явуулаагүй 

үүн

ээс: 

Бүгд

ААНБ-ын тоо бүгд 

үүнээс:

Хуулийн этгээд, аж ахуйн нэгж,байгууллагын тоо, хариуцлагын хэлбэр, үйл ажиллагаа эрхлэлтээр

байгууллагын хэлбэр м/д 

үүнээс

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

78 

эхлээгүй  түр зогсоосон  бүрэн зогсоосон  бусад

1 2 3 4 5 6 7 1132 983 147 45 58 16 28

Хөдөө аж ахуй, ан агнуур, ойн аж ахуй 211 172 39 15 10 8 6

Загас барилт

Уул уурайн олборлох үйлдвэр 5 4 1 1 Боловсруулах үйлдвэр 124 96 28 8 16 1 3

Цахилгаан, хий үйлдвэрлэл, ус хангамж 7 7 0

Барилга 35 25 10 3 7 Бөөний болон жижиглэн худалдаа, гэр ахуйн барааны засварлах үйлчилгээ 370 326 44 14 13 4 13

Зочид буудал зоогийн газар 24 21 3 1 1 1 Тээвэр агуулахын аж ахуй, холбоо 20 15 5 2 2 1

Санхүүгинй гүйлгээ хийх үйл ажиллагаа 10 8 2 2 

Үл хөдлөх хөрөнгө, түрээс, бизнесийн үйл ажиллагаа 30 28 2 1 1

Төрийн удирдлага,батлан хамгаалах,албан журмын нийгмийн даатгалын үйл ажиллагаа

42 42 0

Боловсролын үйл ажиллагаа 65 63 2 1 1 Эрүүл мэнд,нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаа

100 94 6 1 5

Нийгэм, бие хүнд үзүүлэх бусад үйлчилгээ 86 81 5 2 1 2

Хүн хөлслөн ажиллуулдаг өрхийн аж ахуй Олон улсын байгууллагын үйл ажиллагаа

Хуулийн этгээд аж ахуйн нэгж, байгууллагын тоо, эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбарын ангилал, үйл ажиллагаа эрхлэлтээр 

Бүгд 

үүнээс 

Үйл ажиллагаа явуулж байгаа

эдийн засгийн үйл ажиллагааны чиглэл

А 

Үйл ажиллагаа явуулаагүй 

үүнэ

эс:

ААНБ-ын тоо бүгд 

үүнээс:

хувь

ца

ат к

ом

пан

и

Хя

згаа

рл

агд

ма

л

хари

уцл

агат

ай

зом

да

ни

Тө р

ийн ө м

чит 

үйл

двэ

рий

н г

аза

р

Ор

он

нут

гийн 

өмчи

н үй

лд

вэр

ийн

га

зар

Хо

рш

оо

За

рим

ги

шүү

д н

ь бүр

эн

хари

уцл

агат

ай

нө хө р

лө л

Бү х

гиш

үүд

нь

бү р

эн

хари

уцл

агат

ай

нөхөр

лөл

Тө сө в

т б

айгу

улл

ага

Тө р

ийн

бус

б

айгу

улл

ага

Бус

ад 

Баруунтуруун  55  1  42  5  6  1 Бөхмөрөн  22  12  4  5  1 Давст  17  9  1  5  2 Завхан  21  12  3  6 Зүүнговь  20  7  8  5 Зүүнхангай  17  11  1  5 Малчин  28  12  9  1  5  1 Наранбулаг  25  13  7  5 Өлгий  21  9  6  5  1 Өмнөговь  28  17  6  5 Өндөрхангай  40  27  1  4  5  3 Сагил  16  9  2  5 Тариалан  23  1  8  5  8  1 Түргэн  30  12  1  10  5  2 Тэс  33  14  10  9 Ховд  23  13  3  5  2 Хяргас  33  19  8  5  1 Цагаанхайрхан  28  16  5  1  5  1 Улаангом  503  11  346  1  40  2  4  52  46  1 

Бүгд  983  13  608  2  1  137  3  5  151  62  1 

үүнээс: 

Үйл ажиллагаа явуулж байгаа хуулийн этгээд ААНБ­ын тоо,сум,хариуцлагын хэлбэрээр 

Бүгд сумын нэр

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

79 

V.  ДУНДАЖ ЦАЛИН 

Ажиллагчдын дундаж цалингийн 2012 оны 4 дүгээр улирлын түүвэр судалгаанд аймгийн 

хэмжээнд нийт 40 аж ахуй нэгж, байгууллага  хамрагдлаа. Судалгаанд 3.6 мянган ажиллагчид 

хамрагдсаны 2.1 мянга буюу 58.2 хувь нь эмэгтэйчүүд байна. 

Судалгаанд  хамрагдсан  аж  ахуйн  нэгж,  байгууллагын  ажиллагчдын  сарын  дундаж 

цалин 521.9 мянган төгрөг болж, өмнөх 2012 оны 3 дугаар улирлыхаас 15.9 хувиар өссөн байна. 

Энэ улирлын ажиллагчдын сарын дундаж цалинг өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 174.4 

мянган төгрөгөөр буюу 50.2 хувиар нэмэгдлээ. 

жил бүрийн 4 дүгээр улирлын байдлаар 

2012  X­ XII  2012  X­ XII 2010  X­ XII  2011  X­ XII  2012  X­ XII  Эрэгтэй  Эмэгтэй 2010  X­ XII  2011  X­ XII 

Улсын дундаж  379.4  450.3  598.5  627  572.6  157.7  132.9 

Баруун бүс  311.6  351.2  508.5  496.4  518.2  163.2  144.8 Баян­Өлгий  287.9  311  428.3  451.5  406.5  148.8  137.7 Говь­Алтай  305  375.1  575.9  548.4  600.7  188.8  153.5 Завхан  321.9  360.2  544.9  543.3  545.8  169.3  151.3 Увс  348.7  347.5  521.9  516.4  525.8  149.7  150.2 Ховд  306  369.1  495.1  442.5  536.8  161.8  134.1 

Хангайн бүс  369.6  421.5  584.6  618.4  561.5  158.2  138.7 Архангай  351.3  371.7  573.2  613.2  542.5  163.2  154.2 Баянхонгор  353.4  398.4  544.8  553.6  539.2  154.2  136.7 Булган  368.5  383.7  581.7  545.4  605  157.9  151.6 Орхон  417.7  503.9  656  762.6  586.3  157.1  130.2 Өвөрхангай  347  389  547.5  551.9  545  157.8  140.7 Хөвсгөл  296.3  318  448.3  419.8  475.6  151.3  141 

Төвийн бүс  391.4  474.8  616.7  663.9  562.2  157.6  129.9 Говьсүмбэр  556.6  639.5  815.1  870.8  712.4  146.4  127.5 Дархан  431.1  506  652.9  712.6  558  151.4  129 Дорноговь  356.3  365.8  552.4  519.3  587.9  155  151 Дундговь  368.2  384.4  550.9  542.6  555.5  149.6  143.3 Өмнөговь  430.5  531.3  623.2  679.3  542.2  144.8  117.3 Сэлэнгэ  307.7  457.4  595.1  625  572.5  193.4  130.1 Төв  320.3  347.3  492.2  485.8  497.3  153.7  141.7 

Зүүн бүс  346.1  373.9  509.7  507.9  511.6  147.3  136.3 Дорнод  377  407.8  561.7  584.8  538.2  149  137.7 Сүхбаатар  312  350.9  475.5  447.8  512.6  152.4  135.5 Хэнтий  267.6  313.9  419.9  416.5  423.5  156.9  133.8 

Улаанбаатар  416.4  510.1  652.2  684.5  624.7  156.6  127.9 

Аймаг, нийслэл 

АЖ АХУЙ НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН АЖИЛЛАГЧДЫН САРЫН ДУНДАЖ ЦАЛИН, бүс, аймаг, нийслэлээр 

Сарын дундаж цалин, мян.төг  %  %

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

80 

Эрэгтэй  ажиллагчдын  сарын  дундаж цалин  2012  оны  4  дүгээр  улиралд  516.4 мянган төгрөг болж эмэгтэйчүүдийнхээс 54.4 мянган төгрөгөөр буюу 8.7 хувиар илүү байна. 

Төрийн удирдлага, батлан хамгаалах салбарын ажиллагчдын сарын дундаж цалин 2012 оны 4 дүгээр  улиралд 575.3 мянган  төгрөг  болж  аймгийн дунджаас 53.4 мянган  төгрөгөөр их, бусад салбарууд аймгийн дунджаас 38.9 ­ 343.9 мянган төгрөгөөр бага байна. 

Судалгаанд  хамрагдсан  аж  ахуйн  нэгж,  байгууллагын  дүнгээр  удирдах  ажилтан, менежерүүдийн цалин мэргэжилтэн, инженер техникийн ажиллагсдаас 5.5 – 5.7 хувиар, энгийн ажил мэргэжлийн ажиллагсдаас 69.2 хувиар илүү байна. 

2012  X­XII 2012  I­ III  2012  IV­VI  2012  VII­IX  2012  X­ XII  2012 VII­IX  *100 

Аймгийн дундаж  390.2  436.8  450.2  521.9 Үүнээс: 

Хөдөө аж ахуй, ан агнуур, ойн аж ахуй  ­  ­  ­  ­ 

Уул уурхай, олборлох үйлдвэр  ­  ­  ­  ­ 

Боловсруулах үйлдвэр  217.1  223.6  223.6  223.6 

Цахилгаан, хий үйлдвэрлэл, усан хангамж  304.5  403.3  403.3  403.3 

Барилга  320.2  320.2  294.1  294.1 Бөөний болон жижиглэн худалдаа, гэр ахуйн барааны засварлах үйл ажиллагаа  229.5  229.5  258.3  258.3 

Зочид буудал, зоогийн газар  221.6  221.6  195.8  195.8 

Тээвэр, агуулахын аж ахуйн, холбоо  191  191  215.5  215.5 

Санхүүгийн гүйлгээ хийх үйл ажиллагаа  540.3  540.3  483  483 

Үл хөдлөх хөрөнгө, түрээс, бизнесийн бусад үйл ажиллагаа  183.3  183.3  178  178 

Төрийн удирдлага, батлан хамгаалах, нийгмийн даатгал  503.3  503.3  575.3  575.3 

Боловсрол  413.6  413.6  455.3  455.3 Эрүүл мэнд, нийгмийн халамж  440.5  440.5  467  467 

Нийгэм, бие хүнд үзүүлэх бусад үйлчилгээ  332.4  332.4  430  430 

АЖ АХУЙ НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН АЖИЛЛАГЧДЫН САРЫН ДУНДАЖ ЦАЛИН, салбараар 

100.0 

100.0 

100.0 

­ 

­ 

100.0 

115.9 

100.0 

100.0 

100.0 

100.0 

100.0 

100.0 

100.0 

100.0 

Сарын дундаж цалин, мян.төг Салбар 

2012  X­XII 2012  I­ III  2012  IV­VI  2012  VII­IX  2012  X­ XII  2012 VII­IX  *100 

Аймгийн дундаж  390.2  436.8  450.2  521.9 Үүнээс: Хууль тогтоогч, төрийн ба төрийн бус байгууллагын удирдах ажилтан, менежер  497.6  577.3  591  638.9 

Мэргэжилтэн  485.4  560.4  567.2  605.2 Инженер, техникийн ажилтан  404.9  408.1  422.5  591.8 Бичиг хэргийн туслах ажилтан  265.3  367  349.5  465.9 Үйлчилгээний ба худалдааны ажилтан  288.1  306.5  308.3  407.7 Хөдөө аж ахуйн болон загасны аж ахуйн ажилтан  150  0.0  0.0  0.0 

Үйлдвэрийн ба худалдааны ажилчин  183.7  190.3  227.5  181.6 Машин тоног төхөөрөмжийн операторч угсрагч  312  392.4  403  477.9 Энгийн ажил, мэргэжил  294.2  321.2  388.2  442.3 

Сарын дундаж цалин, мян.төг Салбар 

118.6 113.9 

140.1 133.3 132.2 

79.8 

115.9 

0.0 

АЖ АХУЙ НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН АЖИЛЛАГЧДЫН САРЫН ДУНДАЖ ЦАЛИН, ажил мэргэжлийн ангилалаар 

108.1 

106.7

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

81 

VI.  ӨРХИЙН ОРЛОГО, ЗАРЛАГА 

Өрхийн  нийгэм,  эдийн  засгийн  2012  оны  4  дүгээр  улирлын  дүнгээр  нэг  өрхийн  сарын  дундаж мөнгөн  орлого  780,8 мянган  төгрөг  болж  өмнөх  оны мөн  үеийнхээс  225,4 мянган  төгрөг  буюу 40,6 хувиар нэмэгдлээ. Өмнөх оны мөн үеийнхээс нэг өрхийн сарын дундаж мөнгөн орлогод цалин хөлсний эзлэх хувь 6.1  пунктээр  нэмэгдэж,  тэтгэвэр  тэтгэмж,  нөхөн  олговорынх  3.4  пункт,  хөдөө  аж  ахуйн үйлдвэрлэлийн орлогынх 1.8 пункт, бусад орлогынх 0.8 пункт, хөдөө аж ахуйн бус үйлдвэрлэл, үйлчилгээний орлогынх 0.1 пунктээр буурчээ. Үнийн нөлөөллийг  арилган  тооцвол,  нэг  өрхийн  сарын  дундаж  бодит мөнгөн  орлогын  хэмжээ 2012 оны 4 дүгээр улиралд 684.9 мянган төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 129.5 мянган төгрөгөөр буюу 23.3 хувиар өслөө. 

төгрөг 

2011 X­XII  2012 X­ XII 

2012 X­XII /  2011 X­ XII  % 

МӨНГӨН ОРЛОГО­ БҮГД  555370.4  780768.5  140.6 Цалин хөлс  244592.8  391244.4  160.0 Тэтгэвэр тэтгэмж, нөхөн 

олговор  135178.2  163052.2  120.6 Хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн орлого  53138.7  60569.0  114.0 Хөдөө аж ахуйн бус 

үйлдвэрлэл, үйлчилгээний орлого 

70690.3  100189.1 141.7 

Бусад орлого  50770.4  65713.8  129.4 

1.  НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ МӨНГӨН  ОРЛОГО, жил бүрийн 4­р улирлын байдлаар

2.  НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ОРЛОГЫН БҮТЭЦ, улсын дунжаар 2012 оны 4-р улирлын байдлаар 

хувь 2011 X-XII I-III IV-VI VII-IX X-XII 

Орлого Бүгд 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

1. Мөнгөн орлого бүгд 89.2 90.8 90.9 91.5 91.6 

Цалин хөлс 39.3 43.8 44.8 48.5 45.9 

Тэтгэвэр тэтгэмж, нөхөн олговор 21.7 18.9 19 20 19.1 

Хувийн аж ахуйн орлого 20 16.5 18.2 16.5 18.9 

Бусад 8.2 11.6 8.9 6.5 7.7 2. Бусдаас үнэгүй авсан хүнсний болон хүнсний бус бүтээгдэхүүн 3.6 4.0 3.4 3.1 3.3 3. Өөрийн хувийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн хүнсний бүтээгдхүүн 7.2 5.2 5.7 5.4 5.1

2012 Орлогын төрөл

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

82 

3.  НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ОРЛОГО  эх үүсвэр, байршлаар, 2012 оны 4­р улирлын байдлаар 

төгрөг 

Орлогын төрөл  Улсын дундаж  Нийслэл  Аймгийн төв  Сумын 

төв  Хөдөө 

ОРЛОГО  БҮГД  852266.7  1021937.9  828033.6  719300.5  651784.7 1.Мөнгөн орлого бүгд  780768.5  988080.0  780932.3  654014.2  490011.6 

Цалин хөлс  391244.4  560886.5  401310.7  355994.0  109161.0 

Тэтгэвэр тэтгэмж, нөхөн олговор  163052.2  183342.7  172052.7  146049.4  128623.1 

Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн орлого  58377.1  3724.5  20133.4  37386.3  198176.9 

Газар тариалангийн үйлдвэрийн орлого  2191.9  573.6  4753.7  3955.8  2579.1 

Хөдөө аж ахуйн бус үйлдвэрлэл, үйлчилгээний орлого 

100189.1  165773.1  97095.9  46995.5  17804.6 

Бусад орлого  65713.8  74296.5  85585.9  63633.2  33666.9 

2. Бусдаас үнэгүй авсан хүнсний  болон хүнсний бус бүтээгдэхүүн 

28003.7  29487.2  26399.2  17392.0  32365.1 

3. Өөрийн хувийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн хүнсний бүтээгдэхүүн 

43494.5  4370.7  20702.1  47894.3  129408.0 

4.  НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ОРЛОГЫН БҮТЭЦ, эх үүсвэр, байршлаар, 2012 оны 4­р улирлын байдлаар 

Хувь 

Орлогын төрөл  Улсын дундаж  Нийслэл  Аймгийн 

төв Сумын төв  Хөдөө 

ОРЛОГО  БҮГД  100.0  100.0  100.0  100.0  100.0 1.Мөнгөн орлого бүгд  91.6  96.7  94.3  90.9  75.1 

Цалин хөлс  45.9  54.9  48.5  49.5  16.7 Тэтгэвэр тэтгэмж, нөхөн 

олговор  19.1  17.9  20.8  20.3  19.7 

Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн орлого  6.8  0.4  2.4  5.2  30.4 

Газар тариалангийн үйлдвэрийн орлого  0.3  0.0  0.6  0.6  0.4 

Хөдөө аж ахуйн бус үйлдвэрлэл, үйлчилгээний орлого 

11.8  16.2  11.7  6.5  2.7 

Бусад орлого  7.7  7.3  10.3  8.8  5.2 

2. Бусдаас үнэгүй авсан хүнсний  болон хүнсний бус бүтээгдэхүүн 

3.3  2.9  3.2  2.4  5.0 

3. Өөрийн хувийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн хүнсний бүтээгдэхүүн 

5.1  0.4  2.5  6.7  19.9

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

83 

Нэг өрхийн сарын дундаж мөнгөн зарлага 2012 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар 739.6 мянган төгрөг болж өмнөх оны мөн үеэс 190.7 мян. төгрөг буюу 34.7  хувиар өссөн байна. Нэг өрхийн мөнгөн  зарлага  ингэж  өсөхөд  хүнсний  бус  бараа,  үйлчилгээний  болон  бусад  зарлага  153.1 мянган төгрөг буюу 41.1 хувиар өссөн нь нөлөөлжээ. Үнийн нөлөөллийг арилган тооцвол, нэг өрхийн сарын дундаж бодит мөнгөн зарлагын хэмжээ 2012 оны 4 дүгээр улиралд 648.8 мянган төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 99.9 мян. төгрөг буюу 18.2 хувиар өссөн байна. Өмнөх  оны  мөн  үеийнхээс  нэг  өрхийн  сарын  дундаж  мөнгөн  зарлагад  хүнсний  бус  бараа, үйлчилгээний  болон  бусад  зарлагын  эзлэх  хувь  3.2  пунктээр  нэмэгдэж,  харин  бусдад  өгсөн бэлэг тусламжийнх 0.6 пункт, хүнсний бүтээгдхүүний зарлагынх 2.6 пунктээр буурчээ. 

5.   НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ОРЛОГО, өрхийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байдлаар, хот, хөдөө, бүсээр, суурьшлаар 2012 оны  4­р улирлын байдлаар 

төгрөг 

Нийт өрхөөр  Цалинтай ажил эрхэлдэг өрх * 

ХАА­н бус үйлдвэрлэл үйлчилгээ эрхэлдэг өрх 

Улсын дундаж  852266.7  1015930.0  1168939.0 Хот  953930.3  1064473.0  1261986.0 Хөдөө  674606.0  860154.9  856165.3 

Бүс Баруун  750200.8  948611.3  1162963.0 Хангай  638619.6  897971.1  1025464.0 Төв  811208.6  922524.2  868202.0 Зүүн  776826.4  792181.3  999154.2 Улаанбаатар  1021937.9  1120936.0  1327786.0 

Суурьшил Улаанбаатар  1021937.9  1120936.0  1327786.0 Аймгийн төв  828033.6  948934.4  1141727.0 Сумын төв  719300.5  847125.2  883815.9 Хөдөө  651784.7  877314.0  816325.4 

*­Өрхийн аль нэг гишүүн нь цалинтай ажил эрхэлдэг өрхөөр авав 

т г р г  

Зарлагын төрөл  2011 X­XII  2012 X­XII  2012 X­XII / 2011 X­XII  % МӨНГӨН ЗАРЛАГА­ БҮГД  548939.8  739649.3  134.7 1. Хүнсний бүтээгдэхүүний зарлага  162860.8  200341.8  123.0 

Үүнээс : Мах, махан бүтээгдхүүн  49396.3  68661.0  139.0 Гурил, гурилан 

бүтээгдхүүн  42757.5  46463.3  108.7 2. Хүнсний бус бараа, үйлчилгээний болон бусад зарлага 

372127.0  525255.8  141.1 

Үүнээс : Тээвэр  40288.4  60453.2  150.1 Холбоо  23210.9  31865.4  137.3 

3. Бусдад өгсөн бэлэг тусламж  13952.0  14051.7  100.7 

6.  НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ МӨНГӨН  ЗАРЛАГА, жил бүрийн 4­р улирлын байдлаар

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

84 

7.  НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ЗАРЛАГЫН БҮТЭЦ, улсын дунжаар 2012 оны 4-р улирлын байдлаар 

хувь 2011 X-XII I-III IV-VI VII-IX X-XII 

Зарлага Бүгд 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

1. Мөнгөн зарлага  бүгд 89.0 90.7 89.7 90.3 91.1 

Хүнсний бүтээгдэхүүний зарлага 26.4 28.0 27.9 27.3 24.7 Хүнсний бус бараа , үйлчилгээний 

болон бусад зарлага 60.3 59.6 60.0 61.0 64.7 

Бусдад өгсөн бэлэг, тусламж 2.3 3.1 1.8 2.0 1.7 2. Бусдаас үнэгүй авсан хүнсний болон хүнсний бус бүтээгдэхүүн 3.7 4.0 3.9 3.5 3.5 3. Өөрийн хувийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн хүнсний бүтээгдхүүн 7.3 5.3 6.4 6.2 5.4

2012 Зарлагын төрөл 

8.   НЭГ   РХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ЗАРЛАГА т р  л,  байршлаар, 2012 оны 4‐р улирлын байдлаар 

т г р  г 

Зарлагын төрөл  Улсын дундаж  Нийслэл  Аймгийн төв  Сумын 

төв  Хөдөө 

Зарлага бүгд  811147.5  975022.8  783348.1  742668.5  590973.5 

1. Мөнгөн зарлага бүгд  739649.3  941164.9  736246.8  677382.2  429200.4 Хүнсний бүтээгдэхүүний 

зарлага  200341.8  281098.5  176566.9  174686.3  97039.0 

Хүнсний бус бараа , үйлчилгээний зарлага  446332.4  540093.1  474156.0  427781.0  269340.2 

Бусад зарлага  78923.4  109805.7  70105.9  57374.1  45159.0 

Бусдад өгсөн бэлэг, тусламж  14051.7  10167.6  15418.0  17540.8  17662.2 

2. Бусдаас үнэгүй авсан хүнсний болон хүнсний бус бүтээгдэхүүн 

28003.7  29487.2  26399.2  17392.0  32365.1 

3. Өөрийн хувийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн хүнсний бүтээгдэхүүн 

43494.5  4370.7  20702.1  47894.3  129408.0

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

85 

Өрхийн нийгэм эдийн засгийн 2012 оны 4 дүгээр улирлын судалгааны дүнгээр  жишсэн нэг хүнд ногдох дундаж мөнгөн орлого улсын дунджаар 205.4 мянган төгрөг, баруун бүсийн дунджаар 160.1 мянган төгрөг болов. Нэг хүнд ногдох сарын дундаж бодит мөнгөн орлогын хэмжээ ( үнийн нөлөөллийг арилган тооцвол ) амьжиргааны доод түвшнээс хангайн бүсэд 37.7 хувь, баруун бүсэд 38.5 хувь, төвийн бүсэд 70.4 хувь, зүүн бүсэд 75.3 хувь, Улаанбаатар хотод 94.8 хувь их байна. Нэг хүнд ногдох сарын дундаж бодит мөнгөн орлогын хэмжээ ( үнийн нөлөөллийг арилган тооцвол ) амьжиргааны доод түвшнээс улсын дунджаар тооцоход 70.1 хувь, төвийн бүс 70.4 хувь, зүүн бүс 75.3 хувь, Улаанбаатар хотод 94.8 хувь өндөр байхад баруун бүсэд 37.7 хувь буюу хамгийн бага хувьтай байна. 

9.   НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ЗАРЛАГЫН БҮТЭЦ, төрөл, байршлаар, 2012 оны 4‐р улирлын байдлаар 

ХУВЬ 

Зарлагын төрөл  Улсын дундаж  Нийслэл  Аймгийн 

төв Сумын төв  Хөдөө 

Зарлага бүгд  100.0  100.0  100.0  100.0  100.0 

1. Мөнгөн зарлага бүгд  91.1  96.5  94.0  91.2  72.6 Хүнсний бүтээгдэхүүний 

зарлага  24.7  28.8  22.5  23.5  16.4 

Хүнсний бус бараа , үйлчилгээний зарлага  55.0  55.4  60.5  57.6  45.6 

Бусад зарлага  9.7  11.3  9.0  7.7  7.6 Бусдад өгсөн бэлэг, 

тусламж  1.7  1.0  2.0  2.4  3.0 

2. Бусдаас үнэгүй авсан хүнсний болон хүнсний бус бүтээгдэхүүн 

3.5  3.0  3.4  2.3  5.5 

3. Өөрийн хувийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн хүнсний бүтээгдэхүүн 

5.4  0.5  2.6  6.5  21.9 

10. НЭГ ХҮНД НОГДОХ САРЫН ДУНДАЖ БОДИТ МӨНГӨН ОРЛОГО, АМЬЖИРГААНЫ ДООД ТҮВШИНТЭЙ ХАРЬЦУУЛСНААР, бүсээр 

Хүн амын амьжиргааны доод түвшин \ 2012 оны 4 сарын 1­ээс мөрдсөн\, төг 

Нэг хүнд ногдох сарын дундаж / үнийн нөлөөллийг арилган тооцсон /  бодит мөнгөн орлого, 2012 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар, төг 

Бодит орлого  % АДТ 

Улсын дундаж  120806  205435  170.1 

Баруун  115600  160084  138.5 

Хангай  116800  160807  137.7 

Төв  117500  200168  170.4 

Зүүн  113000  198079  175.3 

Улаанбаатар  126500  246455  194.8

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

86 

VII.  2012 ОНЫ 4 –Р УЛИРАЛД ЯВАГДСАН “ АЖИЛЛАХ ХҮЧ ” – НИЙ СУДАЛГААНЫ ҮР ДҮН 

Ажиллах хүчний судалгааны 2012 оны 4­ р улирлын дүнгээр аймгийн хэмжээнд ажиллах хүч буюу 15 ба түүнээс дээш насны эдийн засгийн идэвхитэй хүн ам 35,4 мянга байгаагаас 31,5 мянган хүн ам ажил эрхэлж, 3,9 мянган хүн ажил эрхлээгүй байна. 

Ажилгүйдлийн  түвшин  2012  оны  4­р  улиралд  11,0  хувьд  хүрч  өнгөрсөн  оны  мөн  үеэс  2,6 хувиар  өсч,  сүүлийн  3  жилийн  дунджаас  3,9  хувиар  бага  байна.  Увс  аймгийн  ажилгүйдлийн  түвшинг улсын дундажтай харьцуулахад 3,1 хувиар өндөр байна. 

2012  оны  4­р  улирлын  байдлаар  УВС  аймагт  35,4  мянган  эдийн  засгийн  идэвхитэй  хүн  ам байгаа бөгөөд энэ нь өмнөх оны мөн үеэс 8,8  хувиар бага байна. Эдийн  засгийн идэвхитэй хүн амын тоо сүүлийн 3 жилийн дунджаас 10,8 хувиар бага байна. 

Эдийн  засгийн идэвхитэй  хүн  амын тоо  гэдэгт 2012 оны 4­р улирлын  байдлаар  бүтээгдхүүн, үйлчилгээг  үйлдвэрлэхэд  ажиллах  хүчээ  нийлүүлж  байгаа  ажиллагсад,  нийлүүлэхэд  бэлэн  байгаа ажилгүйчүүдийг  хамааруулах  бөгөөд  ЭЗИХА­ын  бууралтын  дийлэнхи  нь  ажиллагсадын  тооны бууралтаас шалтгаалсан байна. 

0 50000 

100000 150000 200000 250000 300000 

Улсын дундаж 

Баруун  Хангай  Т  в  З    н Улаанбаатар 

Нэг хүнд ногдох сарын дундаж орлого, АДТ, бүсээр, 2012 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар 

Х  н амын амьжиргааны доод т  вшин  \ 2012 оны 4 сарын 1‐ээс м  рдс  н\, т  г Нэг х  нд ногдох сарын дундаж  /   нийн н  л    ллийг арилган тооцсон / бодит м  нг  н орлого, 2012 оны 4 д  гээр улирлын байдлаар,  т  г 

Ажиллах хүчний судалгааны үндсэн үр дүн, 2012 оны 4 дүгээр улиралд 

2009 X­XII  2010 X­XII  2011 X­XII  2012 X­XII 

40,2 40,1 38,8 35,4 

36,3 33,4 35,6 31,5 3,9 6,7 3,2 3,9 

АХОТ %  78,5 79,2 76,5 82,6 

9,7 16,6 8,4 11,0 

12,8 9,4 7,0 7,9 

Ажилгүйдлийн түвшин, % 

Эдийн засгийн идэвхитэй хүн амын тоо, мян. Хүн 

Улсын дундаж ажилгүйдлийн түвшин,  % 

Ажиллагсадын тоо, мян. Хүн Ажилгүй иргэдийн тоо, мян. Хүн

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

87 

2012  оны  4  –  р  улирлын  байдлаар  УВС  аймагт  31,5  мянган  ажиллагсад  байгаа бөгөөд өнгөрсөн оны мөн үеэс 11,5 хувиар, сүүлийн 3 жилийн дунджаас 10,3 хувиар бага байна. 

Эдийн засгийн салбаруудад ажиллаж буй ажиллагсадын тоогоор баруун аймгуудаас БаянӨлгий, Завхан, Ховд аймгуудын дараа 4­д тооцогдож байна. 

Хүснэгт 1.    Ажиллах хүчний судалгааны дүнгээр, by results of LFS

15 БА ТҮҮНЭЭС ДЭЭШ НАСНЫ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ИДЭВХИТЭЙ ХҮН АМЫН ТОО, бүс, аймаг, жил бүрийн 4 дүгээр улирлын байдлаар

ECONOMICALLY ACTIVE OF THE POPULATION AGED 15 YEARS

AND OVER, by region, aimags and the Capital, as a 4 th quarter of selected years 

мян.хүн/ thous. persons Аймаг aimags and the Capital 2010 X-XII 2011 X - XII 2012 X - XII 

БҮГД  TOTAL  1129,8  1104,3  1106,0 

ДҮН  subtotal  179,5  195,7  174,9 Баян­Өлгий  Bayan­ulgii  40,7  47,4  45,4 Говь­Алтай  Govi­Altai  30,0  27,7  25,0 Завхан  Zavkhan  33,6  39,8  34,5 Увс  Uvs  40,1  38,8  35,4 Ховд  Khovd  35,1  42,0  34,6 

ДҮН  subtotal  249,6  247,4  250,4 Архангай  Arkhangai  43,5  50,9  43,7 Баянхонгор  Bayankhongor  37,3  34,3  32,9 Булган  Bulgan  31,3  31,1  28,0 Орхон  Orkhon  37,5  35,9  41,3 

Өвөрхангай  Ovorkhangai  42,3  42,5  50,4 Хөвсгөл  Khovsgol  57,7  52,7  54,1 

ДҮН  subtotal  218,7  205,0  193,8 Говьсүмбэр  Govisumber  5,2  5,7  4,0 Дархан­Уул  Darkhan­uul  42,4  36,5  38,4 Дорноговь  Dornogovi  29,8  17,5  23,2 Дундговь  Dundgovi  24,2  21,3  19,4 Өмнөговь  Omnogovi  28,3  25,3  24,1 Сэлэнгэ  Selenge  49,8  46,8  43,2 Төв  Tov  39,0  51,9  41,5 

ДҮН  subtotal  76,7  90,8  85,1 Дорнод  Dornod  28,3  31,1  24,4 

Сүхбаатар  Sukhbaatar  26,9  24,5  28,4 Хэнтий  Khentii  21,5  35,2  32,3 

Улаанбаатар  Ulaanbaatar  405,3  365,4  401,8 * " Ажиллах хүчний судалгаа" ­ гаар тооцож гаргав. 

Баруун бүс              west region 

Хангайн бүс        Khangai  region 

Төвийн бүс       Central region 

Зүүн бүс           East region 

Улаанбаатар      Ulaanbaatar

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

88 

2012 оны 4­ р  улирлын  байдлаар УВС аймагт 15­ аас дээш насны, ажил  хөдөлмөр эрхлээгүй,  ажил  хөдөлмөр  эрхлэхэд  бэлэн  байсан,  ХХҮХ­т  бүртгүүлж  болон  бүртгэлгүйгээр ажил хайсан, ажил эрхлэх  боломжтой 3,9 мянган ажилгүйчүүд байгаа бөгөөд энэ нь  өнгөрсөн оны мөн үеэс 21,9 хувиар өсч, сүүлийн 3 жилийн дунджаас 15,2 хувиар буурсан байна. 

Ажилгүй иргэдийн  тоогоор баруун бүсдээ 2­д, БаянӨлгий аймгийн дараа тооцогдож байна. 

Хүснэгт 2.  Ажиллах хүчний судалгааны дүнгээр, by results of LFS 

15 БА ТҮҮНЭЭС ДЭЭШ НАСНЫ АЖИЛЛАГСАДЫН ТОО, бүс, аймаг, жил бүрийн 4 дүгээр улирлын байдлаар

EMPLOYED OF AGED 15 YEARS AND OVER

by region, aimags and the Capital, as a 4 th quarter of selected years 

мян.хүн/ thous. persons Аймаг aimags and the capital 2010 X-XII 2011 X - XII 2012 X - XII 

БҮГД TOTAL 1023,7 1026,9 1018,2 

ДҮН subtotal 158,8 176,3 154,0 Баян­Өлгий Bayan-ulgii 39,9 43,6 36,4 Говь­Алтай Govi-Altai 24,7 24,9 21,3 Завхан Zavkhan 27,7 34,9 33,0 Увс Uvs 33,4 35,6 31,5 Ховд Khovd 33,1 37,3 31,8 

ДҮН subtotal 221,3 228,6 230,5 Архангай Arkhangai 40,1 48,7 40,8 Баянхонгор Bayankhongor 35,7 31,5 31,4 Булган Bulgan 24,3 29,0 26,6 Орхон Orkhon 29,6 32,3 36,6 

Өвөрхангай Ovorkhangai 38,8 38,2 49,7 Хөвсгөл Khovsgol 52,8 48,9 45,4 

ДҮН subtotal 198,5 194,8 177,6 Говьсүмбэр Govisumber 4,8 5,6 3,8 Дархан­Уул Darkhan-uul 38,3 34,9 31,9 Дорноговь Dornogovi 27,9 17,1 22,5 Дундговь Dundgovi 21,1 18,8 18,1 Өмнөговь Omnogovi 21,2 21,0 22,9 Сэлэнгэ Selenge 49,3 46,8 40,5 Төв Tov 35,9 50,6 37,9 

ДҮН subtotal 66,4 78,0 78,0 Дорнод Dornod 23,1 28,1 23,1 

Сүхбаатар Sukhbaatar 22,8 22,1 25,8 Хэнтий Khentii 20,5 27,8 29,1 

Улаанбаатар Ulaanbaatar 378,7 349,2 378,1 

Зүүн бүс           East region 

Улаанбаатар      Ulaanbaatar 

Баруун бүс              west region 

Хангайн бүс        Khangai  region 

Төвийн бүс       Central region

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

89 

Ажиллах хүчний оролцооны түвшин / хөдөлмөрийн насны нийт хүн амд эдийн засгийн идэвхитэй хүн амын эзлэх хувь /  82,6 хувь болж өмнөх оны мөн үеэс 6,1 хувиар, сүүлийн 3 жилийн дунджаас 4,5 хувиар тус тус өссөн байна. АХОТ нь улсын дунджаас 21,0 хувиар, бүсийн дунджаас 7,2 хувиар тус тус дээгүүр байна. 

Хүснэгт 3.  Ажиллах хүчний судалгааны дүнгээр, by results of LFS

15 БА ТҮҮНЭЭС ДЭЭШ НАСНЫ АЖИЛГҮЙ ИРГЭДИЙН ТОО,бүс, аймаг, жил бүрийн 4 дүгээр улирлын байдлаар

UNEMPLOYED OF AGED 15 YEARS AND OVER

by region, aimags and the Capital, as a 4 th quarter of selected years 

мян. хүн/ thous. persons Аймаг aimags and the Capital 2010 X-XII 2011 X - XII 2012 X - XII 

БҮГД TOTAL 106,1 77,4 87,8 

ДҮН subtotal 20,7 19,4 20,9 Баян­Өлгий Bayan-ulgii 0,8 3,8 9,0 Говь­Алтай Govi-Altai 5,3 2,8 3,7 Завхан Zavkhan 5,9 4,9 1,5 Увс Uvs 6,7 3,2 3,9 Ховд Khovd 2,0 4,7 2,8 

ДҮН subtotal 28,3 18,8 19,9 Архангай Arkhangai 3,4 2,2 2,9 Баянхонгор Bayankhongor 1,6 2,8 1,5 Булган Bulgan 7,0 2,1 1,4 Орхон Orkhon 7,9 3,6 4,7 

Өвөрхангай Ovorkhangai 3,5 4,3 0,7 Хөвсгөл Khovsgol 4,9 3,8 8,7 

ДҮН subtotal 20,2 10,2 16,2 Говьсүмбэр Govisumber 0,4 0,1 0,2 Дархан­Уул Darkhan-uul 4,1 1,6 6,5 Дорноговь Dornogovi 1,9 0,4 0,7 Дундговь Dundgovi 3,1 2,5 1,3 Өмнөговь Omnogovi 7,1 4,3 1,2 Сэлэнгэ Selenge 0,5 0,0 2,7 Төв Tov 3,1 1,3 3,6 

ДҮН subtotal 10,3 12,8 7,1 Дорнод Dornod 5,2 3,0 1,3 

Сүхбаатар Sukhbaatar 4,1 2,4 2,6 Хэнтий Khentii 1,0 7,4 3,2 

Улаанбаатар Ulaanbaatar 26,6 16,2 23,7 Улаанбаатар      Ulaanbaatar 

Баруун бүс              west region 

Хангайн бүс        Khangai  region 

Төвийн бүс       Central region 

Зүүн бүс           East region

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

90 

Увс аймагт ажилгүйдлийн түвшин 2012 оны 4­р улиралд 11,0 хувьд хүрч өнгөрсөн оны мөн үеэс 2,6 хувиар өсч, сүүлийн 3 жилийн дунджаас 0,6 хувиар буурсан байна. Ажилгүйдлийн түвшингээр тус аймаг улсын дунджаас 3,1 хувиар дээгүүр, баруун бүсийн дунджаас 0,9 хувиар доогуур байна. 

2012 оны 4 дүгээр улирлын ажилгүйдлийн түвшингээр баруун бүсдээ Баян­Өлгий, Говь­ Алтай аймгуудын дараагаар 3 дугаарт тооцогдож байна. 

Хүснэгт 4.    Ажиллах хүчний судалгааны дүнгээр, by results of LFS 

АЖИЛЛАХ ХҮЧНИЙ ОРОЛЦООНЫ ТҮВШИН, бүс, аймаг, жил бүрийн 4 дүгээр улирлын байдлаар

LABOUR FORCE PARTICIPATION RATE, by regions,aimags and the Capital,

as a 4 th quarter of selected years 

ХУВЬ / PERCENTAGE Аймаг aimags and the Capital 2010 X-XII 2011 X - XII 2012 X - XII 

БҮГД TOTAL 61,3 64,2 61,6 

ДҮН subtotal 72,1 74,0 75,4 Баян­Өлгий Bayan-ulgii 74,4 71,6 80,8 Говь­Алтай Govi-Altai 80,7 82,6 83,8 Завхан Zavkhan 64,8 66,9 65,8 Увс Uvs 79,2 76,5 82,6 Ховд Khovd 64,5 77,3 68,1 

ДҮН subtotal 67,0 69,2 69,5 Архангай Arkhangai 78,4 83,5 75,5 Баянхонгор Bayankhongor 66,3 69,5 69,6 Булган Bulgan 79,0 76,7 67,1 Орхон Orkhon 55,8 58,8 63,1 

Өвөрхангай Ovorkhangai 59,0 62,7 74,9 Хөвсгөл Khovsgol 70,3 67,7 67,0 

ДҮН subtotal 69,0 73,3 64,7 Говьсүмбэр Govisumber 52,9 63,6 48,7 Дархан­Уул Darkhan-uul 58,4 65,6 56,6 Дорноговь Dornogovi 74,6 51,5 62,9 Дундговь Dundgovi 68,5 69,2 67,9 Өмнөговь Omnogovi 71,1 74,1 65,7 Сэлэнгэ Selenge 74,3 79,4 64,5 Төв Tov 74,7 90,9 76,3 

ДҮН subtotal 49,6 62,1 60,5 Дорнод Dornod 45,5 56,6 49,2 

Сүхбаатар Sukhbaatar 66,1 68,2 73,8 Хэнтий Khentii 41,6 63,6 61,3 

Улаанбаатар Ulaanbaatar 54,0 54,3 52,7 Улаанбаатар      Ulaanbaatar 

Баруун бүс              west region 

Хангайн бүс        Khangai  region 

Төвийн бүс       Central region 

Зүүн бүс           East region

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

91 

Увс аймгийн 2012 оны 4 дүгээр улирлын ажилгүйдлийн түвшинг улс болон бүсийн дундажтай харьцуулсан график 

Хүснэгт 5.  Ажиллах хүчний судалгааны дүнгээр, by results of LFS 

АЖИЛГҮЙДЛИЙН ТҮВШИН, бүс, аймаг, нийслэлээр, жил бүрийн 4 дүгээр улирлын байдлаар

UNEMPLOYMENT RATE,

by region, aimags and the Capital, as a 4 th quarter of selected years 

ХУВЬ / PERCENTAGE Аймаг aimags and the Capital 2010 X-XII 2011 X - XII 2012 X - XII 

БҮГД TOTAL 9,4 7,0 7,9 

ДҮН subtotal 11,6 9,9 11,9 Баян­Өлгий Bayan-ulgii 1,9 8,0 19,7 Говь­Алтай Govi-Altai 17,8 10,0 14,7 Завхан Zavkhan 17,5 12,2 4,5 Увс Uvs 16,6 8,4 11,0 Ховд Khovd 5,9 11,1 8,2 

ДҮН subtotal 11,4 7,6 8,0 Архангай Arkhangai 7,9 4,3 6,5 Баянхонгор Bayankhongor 4,2 8,3 4,5 Булган Bulgan 22,4 6,7 5,1 Орхон Orkhon 21,1 10,0 11,4 

Өвөрхангай Ovorkhangai 8,3 10,1 1,5 Хөвсгөл Khovsgol 8,5 7,3 16,0 

ДҮН subtotal 9,2 5,0 8,4 Говьсүмбэр Govisumber 7,1 1,9 4,2 Дархан­Уул Darkhan-uul 9,6 4,5 16,9 Дорноговь Dornogovi 6,3 2,4 3,1 Дундговь Dundgovi 12,8 11,7 6,9 Өмнөговь Omnogovi 25,1 17,1 5,2 Сэлэнгэ Selenge 0,9 0,0 6,2 Төв Tov 7,9 2,5 8,6 

ДҮН subtotal 13,5 14,0 8,3 Дорнод Dornod 18,4 9,6 5,2 

Сүхбаатар Sukhbaatar 15,2 9,8 9,1 Хэнтий Khentii 4,8 20,9 9,9 

Улаанбаатар Ulaanbaatar 6,6 4,4 5,9 

Баруун бүс              west region 

Хангайн бүс        Khangai  region 

Төвийн бүс       Central region 

Зүүн бүс           East region 

Улаанбаатар      Ulaanbaatar 

12,8 

9,4 

7,0  7,9 

9,7 

16,6 

8,4 11,0 

8,3 

11,6 9,9 

11,9 

0 

2 

4 

6 

8 

10 

12 

14 

16 

18 

2009 X­XII  2010 X­XII  2011 X ­ XII  2012 X ­ XII

хувь

 

Ажилгүйдлийн  түвшин, сүүлийн  4 жилийн 4 дүгээр улирлаар, бүс, улс, аймгийн дундаж 

УЛСЫН ДУНДАЖ  УВС АЙМАГ БҮСИЙН ДУНДАЖ

Аймгийн нийгэм эдийн засгийн байдлын танилцуулга 2013 / 03 

92 

Хэрэглэгчдэд зориулсан лавлагаа: 

Аймгийн Статистикийн хэлтсээс гаргаж буй дараахь мэдээлэл, танилцуулга, тооллого, түүвэр судалгааны үр дүнг WWW.NSO.MN хаягаар орж УВС аймгийг сонгох болон аймгийн ЗДТГ‐т байрлуулсан электрон самбарыг ашиглан үзэж, холбогдох мэдээллээ авч болно. Үүнд : 

Ажиллах хүчний судалгааны / АХС /  2007‐ 2008 , 2009 , 2010, 2011 оны жилийн эцсийн байдлаар болон 2012 оны улирлаар гарсан үр дүнгийн танилцуулга Өрхийн нийгэм  эдийн засгийн түүвэр судалгааны /ӨНЭЗС / үр дүн, 2009, 2010, 2011 оны жилийн үр дүн болон 2012 оны улирлын үр дүн, / ҮСХ‐оос зарлагдсан хугацаагаар /, мөн 2011 оны ядуурлын байдлын дүн Аж ахуйн нэгжийн тооллогын үр дүн, аймгуудаар, сумдаар, 2010 он Ажиллагсдын тоо, дундаж цалингийн судалгааны үр дүнгүүд 2012 онд явагдсан тооллого, судалгааны танилцуулга / Хөдөө аж ахуйн тооллого, далд эдийн засгийн судалгаа, цаг уурын хүндрэл бэрхшээлийг даван туулж байгаа байдал, НАХ, хөрөнгө оруулалтын судалгаа / 2009, 2010, 2011 оны мал тооллогын дүнгийн танилцуулга, үйлдвэр үйлчилгээний салбаруудын хөгжил сэдэвт танилцуулга, Хүн ам, өрхийн төлөв байдал сэдэвт танилцуулга, судалгааны ажил 

Улс, аймгийн мэдээлэл авах хаяг: http://web.nso.mn/portal/indexc.php?v=20 Мэдээллийн сангаас авах бол:  www.1212.mn Увс аймгийн Статистикийн хэлтсийн ажилтнуудтай  харилцах хаяг : stat_uvs@yahoo.com  / албаны хаяг / 

Утас:  70453316, 70452322