0

5

25

75

95

100

0

5

25

75

95

100

0

5

25

75

95

100

0

5

25

75

95

100

0

5

25

75

95

100

0

5

25

75

95

100

© Copyright for the text by Cyprian Klahs, 2014© Copyright for this edition by Wydawnictwo W drodze, 2014

RedaktorPaulina Jeske-Choińska

Łamanie komputeroweTeodor Jeske-Choiński

Projekt okładki i stron tytułowychMalwina Gruszecka

Fotografi a na I stronie okładki@ Daniel Wiedemann | Dreamstime.com

Fotografi a na IV stronie okadkiKrzysztof Nowak

ISBN 978-83-7033-944-9

Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze sp. z o.o. Wydanie I, 2014

ul. Kościuszki 99, 61-716 Poznańtel. 61 852 39 62, faks 61 850 17 82

www.wdrodze.pl sprzedaz@wdrodze.pl

�

DZIESIĘĆ SŁÓW

Albert Camus zapisał w swoich Notatnikach dziesięć najważ-niejszych dla niego słów: świat, cierpienie, ziemia, matka, ludzie, pustynia, honor, bieda, lato, morze. To dobra zaba-wa i świetnie ćwiczenie – spisać swój dekalog. Dokonując wyboru, patrząc na tę listę, można się czegoś dowiedzieć o samym sobie.

Moja lista jest częściowo zbieżna z tą, którą sporządził Camus: matka, morze, cierpienie. A dalej: przyjaźń, wier-ność, książka, muzyka, pokora, śmierć i… nadzieja. Być może z czasem ta lista będzie się zmieniała, niektóre słowa z niej wypadną, ich miejsce zajmą inne. Nie wyobrażam so-bie jednak, by miało na niej zabraknąć nadziei.

Dopóki mamy nadzieję, jesteśmy w drodze, żyjemy. I dopóki jesteśmy w drodze, dopóki idziemy – mamy na-dzieję. Na co? Właśnie – nie zawsze wiadomo, nie zawsze da się ją uchwycić w jakieś pojęcia. Wydaje się, że czasami jest to nadzieja po prostu. Jednak cokolwiek robimy, stoi za tym nadzieja. Od niej zależy, co i jak czynimy. Od niej też zależy to, kim jesteśmy. Powiedz mi, na co masz nadzieję, a powiem ci, kim jesteś.

* * *Jeśli jest prawdą, że popyt rodzi podaż, to zapotrzebowanie na nadzieję jest ogromne. Wystarczy choćby prześledzić li-stę książek z nadzieją w tytule: Pamiętniki nadziei, Nadzieja

poddawana próbom, Świadek nadziei, Przekroczyć próg nadziei, Świat ludzkiej nadziei, Nadzieja uczy inaczej…

Być może i ty potrzebujesz i szukasz nadziei. Być może znajdziesz ją dopiero wtedy, kiedy sam dla kogoś będziesz źródłem nadziei. Bo z nadzieją jest tak, że im bardziej się nią dzielisz, tym więcej jej masz.

U progu podróży: czym jest nadzieja?

�

W jedenastej księdze Wyznań święty Augustyn zastanawia się: „Czymże więc jest czas? Jeśli nikt mnie o to nie pyta – wiem. Jeśli pytającemu usiłuję wytłumaczyć, to nie wiem”. Podobnie można powiedzieć o nadziei: jeżeli mnie nikt nie dopytuje – wiem; gorzej, kiedy mam ją komuś objaśnić.

Czesław Miłosz w wierszu zatytułowanym Nadzieja pi-sze:

Nadzieja bywa, jeżeli ktoś wierzy,Że ziemia nie jest snem, lecz żywym ciałem,I że wzrok, dotyk ani słuch nie kłamie.A wszystkie rzeczy, które tutaj znałem,Są niby ogród, kiedy stoisz w bramie. Wejść tam nie można. Ale jest na pewno…

Tak wyobrażam sobie odpowiedź na pytanie o to, czym jest nadzieja: stoję w bramie ogrodu; jeszcze nie mogę do niego wejść, ale nie ma wątpliwości, że jest, a jego realność, bogactwo i piękno są pewne.

NIEBEZPIECZNA RZECZ

Lubię fi lm Skazani na Shawshank, fi lm o więzieniu i przy-jaźni, o sprawiedliwości i niesprawiedliwości, inteligencji i głupocie, o nadziei i pasji życia. Oglądałem go wiele razy,

�

choć można powiedzieć, że jest naiwny, że ma coś z bajki. Może właśnie dlatego go lubię.

Andy Dufresne, niesłusznie skazany, po dwóch miesią-cach spędzonych w karcerze mówi, że pozwoliła mu prze-trwać zachowana w pamięci muzyka Mozarta, że dzięki niej nie stracił nadziei. Jego przyjaciel, Red, który w więzieniu spędził już pół wieku, mówi, że nadzieja to niebezpieczna rzecz, może opętać człowieka. Potem jednak, gdy wychodzi na wolność, gdy czuje się zagubiony w obcym świecie, w li-ście od przyjaciela czyta: „Pamiętaj, Red, nadzieja to dobra rzecz, może najlepsza ze wszystkich. A takie nie umierają ni-gdy”. I kiedy Red wyrusza na spotkanie z Andym, w jego gło-wie kołacze się nieustannie to jedno słowo: nadzieja. Mówi:

Jestem tak podniecony, że nie mogę usiedzieć w miejscu ani myśleć. Takie podniecenie może czuć tylko wolny człowiek. Wolny człowiek u progu podróży, której kres jest niepew-ny. Mam nadzieję, że przepuszczą mnie przez granicę. Mam nadzieję, że uścisnę przyjacielowi dłoń. Mam nadzieję, że Pacyfi k jest tak błękitny, jak w moich snach. Mam nadzieję!

Wolny człowiek, który ma nadzieję u progu wielkiej po-dróży!

CEL

Papież Benedykt XVI w encyklice Spe salvi (Nadzieja zba-wienia) pisze, że cel jest źródłem nadziei; to, do czego dą-

żymy, określa, jak idziemy. „Teraźniejszość, nawet uciążli-wą, można przeżywać i akceptować, jeśli ma jakiś cel i jeśli tego celu możemy być pewni, jeśli jest to cel tak wielki, że usprawiedliwia trud drogi” (Spe salvi, 1).

MATERIAŁ NA DUSZĘ

„Nadzieja to materiał, z którego wykonano może naszą duszę”, napisał Gabriel Marcel, francuski fi lozof, którego temat nadziei bardzo absorbował, a jedna z jego książek, Homo viator, została opatrzona podtytułem: Wstęp do meta-fi zyki nadziei. Dusza utkana z nadziei! Tak, tak sobie tę ma-terię wyobrażam: lekka, delikatna, przejrzysta, zwiewna, a równocześnie mocna, pewna, niezniszczalna.

KOTWICA

W symbolice chrześcij ańskiej znakiem nadziei jest kotwica. Źródło tego znaczenia znajduje się w Liście do Hebrajczy-ków (6,19). Autor listu pisze: „uciekliśmy się do uchwyce-nia zaofi arowanej nadziei”. A potem dodaje: „Trzymajmy się jej jak bezpiecznej i silnej dla duszy kotwicy, która prze-nika poza zasłonę, gdzie Jezus jako poprzednik wszedł za nas…”. „Poza zasłonę”, to znaczy do nieba, do Boga, do jedności z Nim. I choćby naszym życiem miotały fale, choćby wstrząsały nami burze, jesteśmy nierozerwalnie związani z niebem. To jest już faktem, to się już stało. Te-

�

raz chodzi o to, byśmy się tej kotwicy trzymali – żeby ona nas trzymała.

Wymowny jest gdański pomnik poległych stoczniow-ców: trzy krzyże z zawieszonymi na nich kotwicami – na-dzieje ukrzyżowane! Ale ukrzyżowanie nieodwołalnie pro-wadzi do zmartwychwstania!

PIERZASTE STWORZENIE

Od lat noszę w pamięci wiersz Emily Dickinson, przetłu-maczony na polski przez Stanisława Barańczaka:

„Nadzieja” jest tym upierzonymStworzeniem na gałązceDuszy – co śpiewa melodieBez słów i nie milknące…

Najbardziej może zadziwia mnie i porusza to poetyckie porównanie nadziei do maleńkiego ptaka, którego nawet sro-gie nawałnice nie zdołają spłoszyć, a który „tak wielu zdo-łał ogrzać i nakarmić”, niczego w zamian nie żądając, choć sam nieraz konał z głodu, jak dalej opisuje nadzieję poetka.

MISTERIUM

Gabriel Marcel używa sformułowania „tajemnica nadziei”. Natychmiastowe skojarzenie: „tajemnica wiary”, słowa wy-

powiadane podczas każdej mszy świętej. Po łacinie brzmi to: mystérium fídei. Właśnie: mystérium! Odnosi się to do Eu-charystii, ale też do samej wiary – sama wiara jest miste-rium. Podobnie możemy powiedzieć o nadziei – i ona jest misterium! A misterium ma to do siebie, że się go nie poj-muje, ale się w nie wchodzi. W misterium trzeba się zanu-rzyć, pozwolić mu się ogarnąć.

Spis treści

U progu podróży: czym jest nadzieja? ............................... 7

Trzy etapy życia: pisnął, wrzasnął, zgasnął ...................... 15

 Pisnął ................................................................................... 18

 Wrzasnął ............................................................................. 28

 Zgasnął ............................................................................... 61

Tam i z powrotem, czyli o nawróceniu .............................. 77

Po drugiej stronie .................................................................. 91

0

5

25

75

95

100

0

5

25

75

95

100

0

5

25

75

95

100

0

5

25

75

95

100