คำนำ พิมพ์ครั้งที่ 1

ตลาดการเงินนับเป็นกลไกที่สำคัญของประเทศ เนื่องจากเป็นแหล่งของการจัดสรรทรัพยากรทางการเงิน

หรือเงินทุน ระหว่างผู้ต้องการใช้ และผู้ที่ขาดแคลนเงินทุนเพื่อให้มีการใช้ทรัพยากรเงินทุนนี้อย่างเกิดประโยชน์สูงสุด

ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่บุคลากรที่เกี่ยวข้องในธุรกิจการเงินของประเทศต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการ

ทำงาน บทบาท และโครงสร้างของตลาดการเงิน รวมถึงการวิเคราะห์ผลตอบแทนและความเสี่ยงของการลงทุนใน

หลักทรัพย์ต่างๆเพื่อให้การบริหารกลุ่มหลักทรัพย์เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

หนังสือเรื่อง ตลาดการเงินและการลงทุนในหลักทรัพย์ จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นหนังสือประกอบการทดสอบ

หลักสูตรความรู้พื้นฐานสำหรับขึ้นทะเบียนเป็นผู้ขายหลักทรัพย์ (Single License) เพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลง

โครงสร้างของผู้ทำหน้าที่ติดต่อกับผู้ลงทุน ของสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ หนังสือ

เล่มนี้ประกอบไปด้วยสองหมวดหลัก โดยหมวดที่หนึ่ง เป็นการกล่าวถึงกลไกตลาดการเงินและหลักการลงทุนเบื้องต้น

จำนวน9บทไดแ้ก่ระบบการเงนิและโครงสรา้งตลาดการเงนิตลาดตราสารทนุตลาดตราสารหนี้ ตลาดการเงินระหว่าง

ประเทศผลตอบแทนและความเสี่ยงจากการลงทุนในหลักทรัพย์ข่าวสารข้อมูลเพื่อการตัดสินใจการวิเคราะห์หลักทรัพย์

การบริหารกลุ่มหลักทรัพย์ และการวางแผนการลงทุน สำหรับเนื้อหาในหมวดที่สอง จะกล่าวถึงความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับ

ตราสารและการประเมินมูลค่า ซึ่งประกอบด้วย4 บท โดยมีเนื้อหาครอบคลุมในเรื่องของ ตราสารทุน ตราสารหนี้

กองทุนรวมและหน่วยลงทุนและภาพรวมของตราสารอนุพันธ์และตลาดอนุพันธ์

คณะผู้จัดทำ ฝ่ายพัฒนาความรู้ผู้ประกอบวิชาชีพหลักทรัพย์ ศูนย์ส่งเสริมการพัฒนาความรู้ตลาดทุน

ขอขอบพระคุณ สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ ที่ให้การรับรอง ศูนย์ส่งเสริมการพัฒนา

ความรูต้ลาดทนุ ตลาดหลกัทรพัยแ์หง่ประเทศไทย เปน็สถาบนัจดัอบรม และทดสอบเพือ่ขึน้ทะเบยีนใบอนญุาตเปน็ผูข้าย

หลักทรัพย์(SingleLicense) นอกจากนี้ ผู้จัดทำขอขอบพระคุณ คุณพันธ์ศักดิ์ เวชอนุรักษ์ รองกรรมการผู้อำนวยการ

สถาบันกองทุนเพื่อพัฒนาตลาดทุน ศูนย์ส่งเสริมการพัฒนาความรู้ตลาดทุน และคุณจิราพร คูสุวรรณ ผู้ช่วยกรรมการ

ผูอ้ำนวยการสถาบนักองทนุเพือ่พฒันาตลาดทนุศนูยส์ง่เสรมิการพฒันาความรูต้ลาดทนุตลาดหลกัทรพัยแ์หง่ประเทศไทย

เป็นอย่างสูงที่ได้กรุณาส่งเสริมและสนับสนุนการจัดทำหนังสือเล่มนี้ให้ดำเนินไปจนประสบความสำเร็จ

ในโอกาสเดียวกันนี้คณะผู้จัดทำขอขอบพระคุณคณะผู้ตรวจสอบและปรับปรุงเนื้อหาซึ่งประกอบด้วย

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กัลปพฤกษ์ ผิวทองงาม และดร.วรวรรณ ชาญด้วยวิทย์ ภาควิชาเศรษฐศาสตร์

คณะวิทยาการจัดการมหาวิทยาลัยขอนแก่นตรวจสอบและปรับปรุงเนื้อหาในบทที่1ระบบการเงินและโครงสร้างตลาด

การเงินและบทที่4ตลาดการเงินระหว่างประเทศ

คณุสจัภา ทองประสาร รองผูอ้ำนวยการฝา่ยพฒันาบรษิทัจดทะเบยีน คณุรสัสยิา ศตวฒุ ิ รองผูอ้ำนวยการ

ฝ่ายสรรหาบริษัทจดทะเบียน-ในประเทศและ คุณรสริน วีรกุลรองผู้อำนวยการฝ่ายปฏิบัติการซื้อขายตลาดหลักทรัพย์

แห่งประเทศไทยตรวจสอบและปรับปรุงเนื้อหาในบทที่2ตลาดตราสารทุน

คุณสมชาย ชุนรัตน์ ผู้บริหารทีมบริหารกำลังคนฝ่ายทรัพยากรบุคคล และคุณศักดิ์สิทธิ์ สถิตย์พนาพร

ผู้บริหารทีมจ่ายดอกเบี้ยและไถ่ถอน ฝ่ายเงินฝากและตราสารหนี้ ธนาคารแห่งประเทศไทย ตรวจสอบและปรับปรุง

เนื้อหาในบทที่3ตลาดตราสารหนี้

สารบัญ

หมวดที่ 1 กลไกตลาดการเงินและหลักการลงทุนเบื้องต้น

บทที่ 1 ระบบการเงินและโครงสร้างตลาดการเงิน 1

1.1 ระบบการเงิน 2

1.1.1 เงินลงทุนและลักษณะของเงินลงทุน 2

1.1.2 ความส�าคัญของเงินลงทุน 3

1.1.3 การเคลื่อนไหวของเงินลงทุนในตลาดการเงิน 4

1.1.4 แหล่งที่มาของเงินลงทุน 5

1.1.5 การใช้เงินทุน 13

1.1.6 แนวทางการระดมเงินลงทุน 20

1.1.7 บทบาทหน้าที่ของระบบการเงิน 23

1.2 องค์กรก�ากับดูแลระบบการเงินไทย 26

1.2.1 บทบาทของรัฐบาลในตลาดการเงิน 26

1.2.2 บทบาทของกระทรวงการคลัง 32

1.2.3 บทบาทของธนาคารแห่งประเทศไทย 34

1.2.4 บทบาทของส�านักงานคณะกรรมการก�ากับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ 38

1.2.5 ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย 43

1.3 โครงสร้างตลาดการเงิน 48

1.3.1 การแบ่งประเภทของตลาดการเงิน 48

1.3.2 ภาพรวมของตลาดการเงิน 49

1.4 แนวคิดเกี่ยวกับตลาดการเงินที่ควรทราบ 52

1.4.1 แนวคิดเกี่ยวกับดุลยภาพ 52

1.4.2 ความสอดคล้องกันของรายได้กับภาระผูกพัน 53

1.4.3 ลักษณะที่พึงประสงค์ของตลาดการเงิน 54

1.5 ผู้ลงทุนในตลาดการเงิน 55

1.5.1 ประเภทของผู้ลงทุน 55

1.5.2 แนวคิดในการลงทุนของผู้ลงทุนทั้งสองประเภท 56

2.4 การช�าระราคาและการส่งมอบหลักทรัพย์ที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ฯ 110

2.5 ดัชนีราคาหุ้น 113

2.5.1 ประเภทของดัชนีราคาหุ้น 113

2.5.2 ดัชนีราคาหุ้นตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย 114

2.5.3 ดัชนีกลุ่มอุตสาหกรรม 114

2.5.4 ดัชนีSET50 116

2.5.5 ดัชนีSET100 116

2.5.6 ดัชนีราคาSETHD 117

2.6 การดูแลของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยในช่วงซื้อขายหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย 118

2.6.1 การก�ากับดูแลการซื้อขายของตลาดหลักทรัพย์ฯ 118

2.6.2 สัญลักษณ์ในการซื้อขายหลักทรัพย์ 123

2.6.3 การปิดซื้อขายเป็นการชั่วคราว 124

2.6.4 มาตรการส�ารองกรณีระบบการซื้อขายหลักทรัพย์ของตลาดหลักทรัพย์ฯขัดข้อง 125

บทที่ 3 ตลาดตราสารหนี้ 127

3.1 บทบาทและประโยชน์ของตลาดตราสารหนี้ 128

3.1.1 บทบาทของตลาดตราสารหนี้ 128

3.1.2 ประโยชน์ของตลาดตราสารหนี้ 129

3.2 องค์ประกอบของตลาดตราสารหนี้ 130

3.2.1 ตลาดแรก 130

3.2.2 ตลาดรองของตราสารหนี้ 132

3.2.3 ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในตลาดตราสารหนี้ 136

3.3 การลงทุนในตลาดตราสารหนี้ 138

3.3.1 การลงทุนในตลาดแรก 138

3.3.2 การลงทุนในตลาดรอง 140

3.3.3 การลงทุนทางอ้อม 140

3.4 หลักเกณฑ์และวิธีการซื้อ/ขายตราสารหนี้ 141

3.4.1 ระบบการซื้อขายตราสารหนี้ของสมาคมตลาดตราสารหนี้ไทย 141

3.4.2 ระบบการซื้อขายและการช�าระราคาของตลาดตราสารหนี้ 141

3.4.3 ความหมายของชื่อตราสารหนี้ 144

6.2 ประสิทธิภาพการกระจายข้อมูลข่าวสารเพื่อการตัดสินใจลงทุนในตลาดการเงิน 219

6.2.1 ข่าวสารข้อมูลและการท�างานที่มีประสิทธิภาพของตลาด 219

6.2.2 ระดับของความมีประสิทธิภาพของตลาด 221

6.2.3 ประสิทธิภาพของตลาดเมื่อตลาดมีต้นทุนในการผลิตข้อมูลข่าวสาร 222

6.2.4 ความไม่เท่าเทียมกันของข้อมูลข่าวสาร 222

6.3 ความจ�าเป็นของการเปิดเผยข้อมูล 224

6.4 การใช้ข้อมูลวงในและการสร้างราคาอันเป็นเท็จ 226

6.5 วิธีการรวบรวมแบ่งกลุ่มและแนวทางในการวิเคราะห์ข้อมูลทางการเงิน 227

6.5.1 วิธีการรวบรวมข้อมูลทางการเงิน 227

6.5.2 การแบ่งกลุ่มข้อมูลทางการเงิน 228

6.5.3 ข้อมูลปัจจัยพื้นฐาน 228

บทที่ 7 การวิเคราะห์หลักทรัพย์ 239

7.1 ความหมายและประเภทของการวิเคราะห์หลักทรัพย์ 239

7.1.1 ความหมายของการวิเคราะห์หลักทรัพย์ 239

7.1.2 ประเภทของการวิเคราะห์หลักทรัพย์ 240

7.2 การวิเคราะห์หลักทรัพย์โดยใช้ปัจจัยพื้นฐาน 241

7.2.1 ภาพรวมของการวิเคราะห์หลักทรัพย์โดยใช้ปัจจัยพื้นฐาน 241

7.2.2 ขั้นตอนการวิเคราะห์หลักทรัพย์โดยใช้ปัจจัยพื้นฐาน 242

7.2.3 การวิเคราะห์เศรษฐกิจ 245

7.2.4 การวิเคราะห์อุตสาหกรรม 252

7.2.5 การวิเคราะห์บริษัท 264

7.2.6 แนวคิดการประเมินมูลค่าหลักทรัพย์ 340

7.3 การวิเคราะห์ทางเทคนิค 341

7.3.1 ความหมายและหลักการของการวิเคราะห์ทางเทคนิค 341

7.3.2 ข้อสมมติฐานในการวิเคราะห์หลักทรัพย์ทางเทคนิค 342

7.3.3 ทฤษฎีดาว 342

7.3.4 แนวโน้มและเส้นแนวโน้ม 344

7.3.5 ข้อควรพิจารณาเกี่ยวกับการวิเคราะห์ทางเทคนิค 347

9.5 แนวคิดการสร้างและการบริหารกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน 428

9.5.1 การสร้างกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน 428

9.5.2 การบริหารกลุ่มหลักทรัพย์ 429

9.6 การติดตามและวัดผลการลงทุนและการปรับเปลี่ยนกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน 430

9.6.1 การเปลี่ยนแปลงสถานภาพส่วนตัวของผู้รับค�าปรึกษา 430

9.6.2 การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมการลงทุน 430

9.6.3 การเปลี่ยนแปลงของเครื่องมือหรือตราสารทางการเงินประเภทใหม่ๆ 431

9.7 ตัวอย่างการให้ค�าแนะน�าการลงทุนที่เหมาะสม 431

9.8 ขอบเขตการท�าหน้าที่ของผู้แนะน�าการลงทุนในการให้ค�าแนะน�าการลงทุนที่เหมาะสม 432

หมวดที่ 2 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับตราสารและการประเมินมูลค่า

บทที่ 10 ตราสารทุน 437

10.1 ลักษณะของตราสารทุน 437

10.1.1หุ้นสามัญ 437

10.1.2หุ้นบุริมสิทธิ 439

10.1.3หน่วยลงทุน 442

10.1.4 ใบส�าคัญแสดงสิทธิ 442

10.1.5 ใบส�าคัญแสดงสิทธิอนุพันธ์ 444

10.1.6 ใบแสดงสิทธิในผลประโยชน์ที่เกิดจากหลักทรัพย์อ้างอิงไทย 445

10.2 ผลตอบแทนและความเสี่ยงจากการลงทุนในตราสารทุน 446

10.2.1ความเสี่ยงจากการลงทุน 446

10.2.2ผลตอบแทนจากการลงทุนในตราสารทุน 448

10.2.3ความสัมพันธ์ระหว่างความเสี่ยงและผลตอบแทนจากการลงทุน 457

10.3 การประเมินมูลค่าตราสารทุน 459

10.3.1ความหมายของมูลค่า 460

10.3.2ตัวแปรที่มีส่วนในการก�าหนดมูลค่าตราสารทุน 461

10.3.3วิธีการประเมินมูลค่าตราสารทุน 462

10.3.4การประเมินมูลค่าของใบส�าคัญแสดงสิทธิ 470

10.4 ภาษีที่เกี่ยวข้องกับการลงทุนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย 476

12.1.4ผู้ที่มีส่วนร่วมในการจัดการกองทุนรวม 531

12.1.5ข้อก�าหนดด้านการลงทุนของกองทุนรวม 534

12.1.6ลักษณะการลงทุนของกองทุนรวม 537

12.1.7ค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้องกับการบริหารกองทุน 538

12.1.8ประเภทของกองทุน 539

12.1.9ผลตอบแทนของการลงทุนในกองทุนรวม 553

12.1.10สิทธิประโยชน์ทางภาษีของกองทุนรวมและผู้ลงทุนในกองทุนรวม 554

12.1.11กลยุทธ์การลงทุนห้าประการของกองทุนรวม 554

12.1.12ข้อควรระวังในการลงทุนผ่านกองทุนรวม 556

12.2 กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ 556

12.2.1นโยบายการลงทุนของกองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ 557

12.2.2ข้อแตกต่างระหว่างกองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพกับกองทุนรวมทั่วไป 557

12.2.3ผู้ลงทุนที่เหมาะสมที่จะลงทุนในกองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ 558

12.2.4 เงื่อนไขของการลงทุนในกองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ 558

12.2.5สิทธิประโยชน์ทางภาษีจากการลงทุนในกองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ 559

12.2.6ข้อดีและข้อควรระวังในการลงทุนผ่านกองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ 561

12.3 กองทุนรวมหุ้นระยะยาว 562

12.3.1นโยบายการลงทุนของกองทุนรวมหุ้นระยะยาว 562

12.3.2ข้อแตกต่างของกองทุนรวมหุ้นระยะยาวกับกองทุนรวมทั่วไป 563

12.3.3ผู้ลงทุนที่เหมาะสมที่จะลงทุนในกองทุนรวมหุ้นระยะยาว 563

12.3.4 เงื่อนไขของการลงทุนในกองทุนรวมหุ้นระยะยาว 563

12.3.5สิทธิประโยชน์ทางภาษีจากการลงทุนในกองทุนรวมห้นุระยะยาว 564

12.3.6ข้อดีและข้อควรระวังในการลงทุนผ่านกองทุนรวมหุ้นระยะยาว 566

12.3.7การเปรียบเทียบการลงทุนในกองทุนรวมRMFและกองทุนรวมLTF 567

12.4 กองทุนส�ารองเลี้ยงชีพ 568

12.4.1ความหมายของกองทุนส�ารองเลี้ยงชีพ 568

12.4.2ส่วนประกอบของกองทุนส�ารองเลี้ยงชีพ 568

12.4.3สถานะของกองทุนส�ารองเลี้ยงชีพ 569

12.4.4ข้อบังคับกองทุน 570

12.9 การลงทุนในกองทุนรวม 608

12.9.1ปัจจัยที่ควรค�านึงถึงก่อนการลงทุนในกองทุนรวม 608

12.9.2ขั้นตอนการลงทุนในกองทุนรวม 616

12.9.3กลยุทธ์การลงทุนในกองทุนรวมของผู้ลงทุน 620

12.9.4ช่องทางการติดตามผลการด�าเนินงานของกองทุนรวม 621

ภาคผนวก1กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพในประเทศสิงค์โปร์ 625

ภาคผนวก2การลงทุนในกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ 627

ภาคผนวก3กองทุนรวมทองค�า 638

บทที่ 13 ภาพรวมของตราสารอนุพันธ์และตลาดอนุพันธ์ 643

13.1 ประวัติความเป็นมาของตราสารอนุพันธ์และโครงสร้างตลาดอนุพันธ์ในประเทศไทย 644

13.1.1ประวัติความเป็นมาของตราสารอนุพันธ์ 644

13.1.2 โครงสร้างตลาดอนุพันธ์ในประเทศไทย 645

13.2 นิยามของตราสารอนุพันธ์ 647

13.3 ประเภทของตราสารอนุพันธ์ 648

13.3.1ประเภทของตราสารอนุพันธ์จ�าแนกตามประเภทของสินค้าอ้างอิง 648

13.3.2ประเภทของตราสารอนุพันธ์ตามลักษณะพันธะผูกพันของสัญญา 648

13.4 ประโยชน์โดยทั่วไปของตราสารอนุพันธ์ 650

13.5 ตราสารอนุพันธ์ทางการเงิน 651

13.6 ลักษณะของตลาดตราสารอนุพันธ์ 651

13.7 ผู้ค้าในตลาดตราสารอนุพันธ์ 653