2015 04-22 nije metoade frysk
TRANSCRIPT
De nije metoade Frysk yn it primêr ûnderwiis
Wim de Boer - Ate Grijpstra Idske Bangma – Lisa Boersma
Meartalich ûnderwiis, in stap foarút
22 april 2015
in digitale omjouwing (ynklusyf edukative games) foar it Frysk
Afûk/F.A./Stenden ûndersyk
Wurdearring fan it fak Frysk en it brûkte lesmateriaal
yn it primêr ûnderwiis
Rapportsifers fan learlingen foar it fak Frysk
• Nederlânsk as thústaal: 6,2• Frysk as thústaal: 8,3
Learlingen oer it fak Frysk
• 50% fynt it fak Frysk dreech• Frysktalige learlingen fine it fak wichtich• Guon learlingen fine it fak net leuk (saai, klinkt
net moai, lessen binne net leuk)
Learlingen: leuke aspektenfan it fak Frysk
• Faakst neamd: filmkes• Kreative opdrachten (kleurje, puzzels, spultsjes)• Leukste materialen: Tsjek, WitWat, Tomke (en
it wurkboek fan Studio F)
Learlingen: minst leuke aspekten
fan it fak Frysk
• Wurdsjes leare, lêze en skriuwe en grammatika• Te lange filmkes, selsstannich wurkje,
werhelling• It basisboek fan Studio F
Wat soenen learlingen graach wolle?
• Faakst neamd: spultsjes• Mear filmkes sjen• Mear kreative opdrachten• Gearwurkje / mei-inoar dingen dwaan: aktyf en
boartsjendewei leare• Gjin ynhâld? Ja: mear skiednis, mear oer Fryske
sporten, mear toetsing (!)
Online fragelist‘Mei iens’ oant ‘Hielendal mei iens’:
• mei kombinaasjegroepen wurkje• dúdlik wêze oan watfoar leardoel wurke wurdt• mooglikheden om te differinsjearjen• aktivearjende wurkfoarmen• learlinen foar ferskillende learlingen (tink oan: FR/NL-taligen)
• learlingen kinne yndividueel op eigen nivo wurkje oan stavering en tiidwurden• taalopdrachten mei libbensechte situaasjes• dosint wol learling optimaal op syn nivo betsjinje• Frysk ferbine mei oare talen (Ingelsk en Nederlânsk)• útdaagjende ynternetopdrachten, sa as Webquests• kreative opdrachten• ynstruksjefilmkes foar stavering en tiidwurden• edukative games• projektûnderwiis
Wurkgroepen
Wurkgroepen
• Yn elke wurkgroep sitte:– metoademakkers fan de
Afûk – kurrikulumekspert– eksperts fan Cedin en
NHL/Stenden– twa minsken út it pû
(dosint, taalkoördinator, direkteur)
• 4 kear in deidiel byinoar west
ûnderbou
middenbou
boppebou
DigiLine ûnderbou
DigiLine midden-
& boppe-
bou
Studio F digitaal
• Tematysk, oanslutend by de Studio F-tema’s en de metoaden yn de ûnderbou
• Soad materialen yn in digitaal platfoarm• Lessuggestjes keppele oan taaldoelen
DigiLine ûnderbou
BefrijingsdeiDoarpsfeestJierdeiKeningsdeiSinteklaas
BeroppenBerteDeistige rûtinesFamylje en freonenIten en drinken
Bisten/BistetúnMaitiidTiid en telleIt waar
FakânsjeKompjûter en tabletMuzyk, dûnsje/sjongeSportToaniel
ûnderbou
middenbou
boppebou
DigiLine ûnderbou
DigiLine midden-
& boppe-
bou
Studio F digitaal
• Op basis fan de tema’s en de opbou fan Studio F
• Gebrûk meitsjend fan oare learmiddelen
• Underdiel ‘taalfersoarging’ giet middels in adaptive game
Studio F digitaal
Subtema: Groep 5
Subtema: Groep 6
Subtema:Groep 7
Subtema:Groep 8
1. Feest Merke
Skoalreiske Jierdei Tradysjes
Spylje in merke nei oan de hân fan kaartsjes mei rollen (sa kin ek differinsjearre wurde) Sweedsk feestrinspul
Reklamespot meitsje foar ferskate lokaasjes/parken dêr’tst hinne kinst mei skoalreiske (toaniel) Reklame echt meitsje en bûten minsken ynterviewe; wêr kinne wy hinne op skoalreiske en wêrom?
Sykje op internet nei sûne traktaasjes; meitsje in affysje / poster; lit se sjen Resept kieze, boadskippen dwaan, traktaasje meitsje; kin yn in grutter perspektyf setten wurde: traktearje op in feest (suggestjes feesten en resepten jaan)
Ferkiezing: wat is it moaiste feest? yn groepkes betinke hoe’tst dat presintearje kinst; kin ek in lokaal feest wêze, of in feest út in oar lân; boarnen: byb en ynternet (suggestjes jaan) Ynterview beppe of … yn de klasse; freegje nei feestjes fan doe; betink fragen
Boartsje mei Wat foar spultsje
Klanken (& letters)
Rymje In groep wurden en 2 of 3 wurden; set de wurden dy’t rymje byinoar
Hokker wurd is it?
Lit in wurd hearre; selektearje it wurd datst hearst
Wurden
Goed staverje
Letters ynfolje (f,/v, s/z oefeningen)
Letterfolch-oarder
Meitsje in wurd fan de letters
Tiidwurden NL tiidwurd oersette nei FY
Wurdskat Ferbyn in NL wurd mei it FY wurd (en oarsom)
Boartsje mei Wat foar spultsjeSinnen
Diktee In koarte sin; selektearje dat watst heard hast
In koarte sin; skriuw de sin op
Wurdfolch-oarder
Meitsje in wurd fan de letters
Betsjutting
Sprekwurden In omskriuwing fan in siswize – ferbine mei de siswize
Ynterferinsjes Tiidwurd- folchoarder
ûnderbou
middenbou
boppebou
DigiLine ûnderbou
DigiLine midden-
& boppe-
bou
Studio F digitaal
• Midden en boppebou• Oanslute op de tema’s fan w.o.• In soad materialen yn de digitale
omjouwing, mei derby taalaktiviteiten, keppele oan it ERK
• Didaktyske kaarten foar leararen en helpkaarten foar de bern
DigiLine midden-
& boppe-
bou
Jo ideeën?
• Kies in groepke:– Lisa: Studio F digitaal (mb/bb)– Idske: DigiLine ûnderbou– Ate: DigiLine (mb/bb)
• 3 fragen:– Wat fine jo posityf, wêr wurde jo entûsjast fan?– Wat snappe jo net?– Wêr moatte wy om tinke?
Meihelpe? Op ’e hichte bliuwe?
Tank!
Basisprincipes voor een hedendaagse taaldidactiek
• werken vanuit betekenisvolle activiteiten, authentieke taken
• rijke interactie (veel taalaanbod én veel kansen om taal te produceren)
• communicatief handelen én erover reflecteren• motivatie• uitdaging • inspelen op verschillen tussen leerlingen
Van den Branden (2010)
Oare ynspirearjende oanpakken• Translanguaging: fleksibel en funksjoneel gebrûk fan meardere talen, gjin
strakke grinzen• Wurkje mei ‘ankers en rûtines’: Learkrêft bringt wat yn, wat bern ‘grypt’-
belibbingswrâld bern. Rûtine: ‘fertelstoel’, ‘redaksje-oerlis’• ‘Ontwikkelingsgericht onderwijs’: Vygotsky, Zone van de naaste ontwikkeling :
tema (6 wiken mei aktiviteiten sa as spul, byldzjend, petear) • Taalfoarming ‘taalrondes’: strukturearre rûntepetearen• ‘Kansrijke Taal’: 1 learomjouwing yntegraal (taal en wrâldoriïntaasje)
pedagogysk en didaktysk hanneljen• ‘Verhalend ontwerp/ ‘storytelling’: yntegraal (taal en wrâldoriïntaasje) yn in
trochrinnend ferhaal • ‘Onderzoeken & ontwerpen:’ eksperimintearje, ûntwerpen fan in produkt,
ûndersyksfraach opstelle• ‘Ruimte voor leren’: yntervinsje projekt ferbinen fan taal en learen, (2)
projekten p. jier: oriïntearje, ideeën útwurkje, útfiering, presintearje