dokazi · 2017-05-10 · "Еkodozvola" d.о.о. dokaz uz zahtjev za izdavanje ekološke...

Datum: april 2017. godine

Broj protokola: 11/17

DOKAZI UZ ZAHTJEV

ZA IZDAVANJE EKOLOŠKE DOZVOLE ZA

MALU HIDROELEKTRANU „DUBOKA“ NA VODOTOKU DUBOKI POTOK, OPŠTINA KOTOR VAROŠ INSTALISANE

SNAGE 249 kW

INVESTITOR: „DSM ELEKTRUS“ d.o.o. Kotor Varoš (član 12. Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zaštiti životne sredine

(„Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 79/15))

U Banjaluci, april 2017. godine

"Еkodozvola" d.о.о.

Dokaz uz zahtjev za izdavanje ekološke dozvole 2



SADRŽAJ

RJEŠENJA I LICENCE

SADRŽAJ DOKAZA

UVOD

(A) OPIS POSTROJENJA I AKTIVNOSTI

(B) OPIS OSNOVNIH I POMOĆNIH SIROVINA, OSTALIH SUPSTANCI I ENERGIJE

KOJA SE KORISTI ILI KOJU PROIZVODI POSTROJENJE

(V) OPIS IZVORA EMISIJA IZ POSTROJENJA

(G) OPIS STANJA LOKACIJE NA KOJOJ SE NALAZI POSTROJENJE

(D) OPIS PRIRODE I KOLIČINE PREDVIĐENIH EMISIJA IZ POSTROJENJA U SVE

DIJELOVE ŽIVOTNE SREDINE (VAZDUH, VODA, ZEMLJIŠTE), KAO I

IDENTIFIKACIJA ZNAČAJNIH UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU

(Đ) OPIS PREDLOŽENIH MJERA, TEHNOLOGIJA I DRUGIH TEHNIKA ZA

SPRJEČAVANJE ILI, UKOLIKO TO NIJE MOGUĆE, SMANJENJE EMISIJA IZ

POSTROJENJA

(E) OPIS OSTALIH MJERA RADI USKLAĐIVANJA SA OSNOVNIM OBAVEZAMA

ODGOVORNOG LICA, POSEBNO MJERA NAKON ZATVARANJA POSTROJENJA

(Ž) OPIS MJERA PLANIRANIH ZA MONITORING EMISIJA U ŽIVOTNU SREDINU

(Z) OPIS ALTERNATIVNIH RJEŠENJA U ODNOSU NA PREDLOŽENU LOKACIJU I

TEHNOLOGIJU

(I) PLAN UPRAVLJANJA OTPADOM

(J) PRILOZI

NETEHNIČKI REZIME

OVJERA

KORIŠTENI PROPISI (ZAKONI, PRAVILNICI I STRUČNA LITERATURA)



UVOD

U savremenom svijetu energija dobijena iz mini hidroelektrana, sunca, vjetra i biomase se

smatra obnovljivom energijom, odnosno ovi izvori se tretiraju kao obnovljivi izvori energije koji

nemaju veliki negativan uticaj na okolinu. U vrijeme globalne recesije, povećanih potreba za

energijom i zagađenja okoline, svaka mogućnost za proizvodnju obnovljive energije je potrebna i

dobro došla.

Članice Evropske Unije su u brojnim raspravama i dokumentima promovisale usmjerenje prema

korištenju obnovljivih resursa u energetske svrhe, kao prioritetan zadatak (bijela knjiga o

obnovljivim energijama, Kyoto protokol itd.). Brojni su argumenti da se korištenjem alternativnih

energetskih izvora postižu globalni ekološki efekti, sigurnost isporuke energije i konkurentnost

na tržištu. Trenutno najaktuelniji ekološki zadatak je definisan u Okvirnoj Konvenciji o

klimatskim promjenama UN i njenom Kyoto protokolu, kojim su se zemlje članice obavezale da

do 2020. godine najmanje 20% od proizvedene električne energije vodi porijeklo iz obnovljivih

resursa.

Republika Srpska se svrstava u područja bogata hidroenergetskim potencijalom. Ukupan tehnički

iskoristiv hidroenergetski potencijal Republike Srpske iznosi oko 3200 MW instalisane snage i

9500 GWh/god prosječne godišnje proizvodnje električne energije. Od toga je iskorišćeno oko

2420 GWh/god. Energetski potencijal lokacija sa predvidivom instalisanom snagom ispod 0,5

MW (mikro i mini hidroelektrane) nije detaljno istražen na području Republike Srpske.

Narodna skupština Republike Srpske na 16. sjednici održanoj 13.-15.03.2012. godine, usvojila je

Prijedlog strategije razvoja energetike Republike Srpske do 2030. godine. Strategijom razvoja

energetike do 2030. godine po prvi put je na jedan sveobuhvatan način osmišljen razvoj

energetskog sektora zasnovan na principima održivog razvoja, oslanjanju na domaće resurse uz

nastojanje uključivanja obnovljivih izvora u što većoj mjeri za podmirivanje vlastitih energetskih

potreba, uz podsticanje i uvođenje mjera energetske efikasnosti. Strategija je rađena po

principima najbolje svjetske prakse, uvažavajući globalna svjetska kretanja u energetici,

legislativu Evropske Unije, Osnove energetske politike Republike Srpske i preporuke institucija

Republike Srpske.

Strategija razvoja energetike je potencijale korištenja obnovljivih izvora energije i efikasne

kogeneracije definisala kao opšti interes za Republiku Srpsku. Korištenjem obnovljivih izvora

energije i efikasnom kogeneracijom obezbjeđuje se smanjenje upotrebe fosilnih goriva i

negativnih uticaja na životnu sredinu, kao i efikasno korištenje energije, podstiče se razvoj novih

tehnologija, raznolikost izvora energije i povećava sigurnost snabdijevanja, te dugoročno

smanjuje zavisnost od uvoza energije.

Narodna skupština Republike Srpske donijela je Zakon o obnovljivim izvorima energije i

efikasnoj kogeneraciji („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 39/13) i Zakon o izmjenama i

dopunama Zakona o obnovljivim izvorima energije i efikasnoj kogeneraciji („Službeni glasnik

Republike Srpske“, broj 108/13), kojim je uredila oblast izgradnje malih hidroelektrana za

proizvodnju električne energije, te obavezala nadležne organe da uspostave vođenje registra

projekata iz obnovljivih izvora i u efikasnoj kogeneraciji, s ciljem podsticanja izgradnje ovakvih

sistema i garantovanja otkupne cijene proizvedene električne energije iz obnovljivih izvora.

Ministarstvo industrije, energetike i rudarstva Republike Srpske prema važećim zakonskim

propisima (Zakonom o energetici („Službeni glasnik RS“, broj 49/09), Zakon o obnovljivim

izvorima energije i efikasnoj kogeneraciji („Službeni glasnik RS“, broj 39/13)) je propisalo da je

izgradnja malih hidroelektrana od opšteg interesa za Republiku Srpsku, kad je u pitanju

proizvodnja i korišćenje obnovljivih izvora energije, naročito za slučaj kada se radi o malim

http://www.reers.ba/sites/default/files/Zakon_OIE_39_13.pdf

http://www.reers.ba/sites/default/files/Zakon_OIE_39_13.pdf

http://www.reers.ba/sites/default/files/Izmjene_Zakona_OIE_dec2013.pdf





domaćim privrednicima koji žele da izgrade energetsko postrojenje i ostvare pravo na podsticanje

proizvedene energije.

Prema prijedlogu izmjena i dopuna Prostornog plana Republike Srpske do 2025. godine

usvojenim na drugoj redovnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske 18.02.2015. godine,

odlukom broj 2/1-021-214/14 („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 15/15), kao najvišim

zvaničnim prostorno-planskim dokumentom, u dijelu Energetska infrastruktura i energetika, je

istaknuto da težište razvoja energetskog sektora u Republici Srpskoj treba da bude na domaćim,

obnovljivim izvorima energije. Maksimalno iskoristiti hidroenergetski potencijal vodotokova u

Republici Srpskoj kroz izgradnju hidroelektrana gdje god se pokaže njihova opravdanost sa

ekonomskog, ekološkog i socijalno-društvenog aspekta.

U ciljevima i koncepciji razvoja korišćenja obnovljivih energetskih izvora energije osnovni cilj

je:

(1) povećanje učešća energije iz obnovljivih energetskih izvora u ukupnom energetskom bilansu

Republike Srpske i

(2) proizvodnja opreme za korišćenje energije iz obnovljivih izvora.

Izgradnja malih hidroelektrana planirana je sa ciljem da se ubrza razvoj ruralnih područja, s

obzirom na to da se najveći dio lokacija nalazi u tim oblastima. Ukupan hidroenergetski

potencijal na svim slivovima u Republici Srpskoj procijenjen je na 341 MW, što odgovara

proizvodnji oko 1.500 GWh/god.

Prednosti izgradnje malih hidroelektrana su: snabdijevanje stanovništva električnom energijom iz

obnovljivog izvora, vodosnabdijevanje, uređenje vodotoka (uređenje bujica, sprečavanje

nanosa...), navodnjavanje, sportski i privredni ribolov i uređivanje sportskih i rekreacionih zona.

Izgradnja ove mini hidroelektrane predstavlja opšti interes u cilju poboljšanja snabdjevenosti

električnom energijom i stabilnosti energetskog sistema na području opštine Kotor Varoš.

Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske, rješavajući po

zahtjevu za prethodnu procjenu uticaja na životnu sredinu Investitora „DSM ELEKTRUS“ d.o.o.

Kotor Varoš, za izdavanje Rješenja o obavezi sprovođnja procjene uticaja na životnu sredinu za

MHE “DUBOKA” na vodotoku Duboki potok, opština Kotor Varoš, instalisane snage 249 kW, je

donijelo Rješenje broj 15.04-96-52/16 od 21.06.2016. godine, da:

1. Investitor „DSM ELEKTRUS“ d.o.o. Kotor Varoš, nije obavezan sprovoditi procjenu

uticaja, niti pribaviti Studiju uticaja na životnu sredinu za MHE “DUBOKA” na vodotoku

Duboki potok, opština Kotor Varoš, instalisane snage 249 kW.

2. Investitor „DSM ELEKTRUS“ d.o.o. Kotor Varoš, dužan je pokrenuti postupak za

izdavanje ekološke dozvole u Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i

ekologiju za postrojenje iz tačke 1. za aktivnost određenu ovim rješenjem i Lokacijskim

uslovima, u skladu sa odredbama člana 85. Zakona o zaštiti životne sredine.

3. Dokazi uz zahtjev za izdavanje ekološke dozvole moraju biti usklađeni sa Stručnim

mišljenjima Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite, Republičkog zavoda za zaštitu

kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa kao i sa mišljenjem Opštine Kotor Varoš.

Odgovorno lice pogona i postrojenja, u skladu sa Zakonom o zaštiti životne sredine („Službeni

glasnik Republike Srpske“, broj 71/12) i u skladu sa članom 12. Zakona o izmjenama i dopunama

Zakona o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS“, broj 79/15) i na osnovu člana 2. stav e,

Pravilnika o postrojenjima koja mogu biti izgrađena i puštena u rad samo ukoliko imaju ekološku

dozvolu („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 124/12) dužno je da podnese zahtjev za

izdavanje ekološke dozvole sa DOKAZIMA za predmetnu MHE „DUBOKA“, instalisane snage

249 kW.



Ekološku dozvolu za navedeno postrojenje izdaje Ministarstvo za prostorno uređenje,

građevinarstvo i ekologiju. S tim u vezi, investitor „DSM ELEKTRUS“ d.o.o. Kotor Varoš, se

obratilo preduzeću „EKODOZVOLA“ d.o.o. Banja Luka, sa zahtjevom za izradu DOKAZA za

izdavanje ekološke dozvole.

Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske je

preduzeću "EKODOZVOLA" d.o.o. Banja Luka, za obavljanje navedenih poslova, izdalo

Licencu broj 1 - E/07 od 23.12.2015. godine.

Osnovni podaci o investitoru:

Investitor „DSM ELEKTRUS“ d.o.o. Kotor Varoš

Adresa investitora Miloša Obrenovića bb

Kotor Varoš

Telefon, faks 065/491-768

Odgovorno lice Sandra Pačavra

Objekat mala hidroelektrana „DUBOKA“, instalisane snage

249 kW

Katastarske čestice k.č. 2833, K.O. Orahova i k.č. 2638, 2627, 2624, 71,

3, 10/1 i 10/2, k.o. Grabovica



(A) OPIS POSTROJENJA I AKTIVNOSTI

Investitor „DSM ELEKTRUS“ d.o.o. Kotor Varoš, je na osnovu Lokacijskih uslova,

broj 04/3-364-20/16 od 12.01.2017. godine izdatih od strane Odjeljenja za prostorno uređenje i

stambeno komunalne poslove, Opština Kotor Varoš pokrenuo aktivnosti za izgradnju male

hidroelektrane „DUBOKA“, opština Kotor Varoš, instalisane snage 249 kW. Ista će se nalaziti na

vodotoku Duboki potok, na zemljištu označenom kao k.č. 2833, K.O. Orahova i k.č. 2638, 2627,

2624, 71, 3, 10/1 i 10/2, k.o. Grabovica, opština Kotor Varoš.

Sastavni dio lokacijskih uslova su:

Izvod iz Prostornog plana opštine Kotor Varoš 2011 – 2030 godine,

Stručno mišljenje i urbanističko-tehnički uslovi za izgradnju male hidroelektrane

„DUBOKA“, na vodotoku Duboki potok, instalisane snage 249 kW, opština Kotor Varoš,

izrađeni od strane “AG PROJEKAT” d.o.o. Banja Luka, broj: 18-04/16 od decembra

2016. godine,

Zapisnik o izvršenom uviđaju na licu mjesta od 06.12.2016. godine, koji čini sastavni dio

Stručnog mišljenja i urbanističko-tehničkih uslova za izgradnju male hidroelektrane,,

Mišljenje načelnika opštine, broj: 02-014-88/16 od 13.05.2016. godine,

Kopije katastarskog plana, izdata od Republičke uprave za geodetske i imovinsko pravne

poslove Banja Luka, Područne jedinice Kotor Varoš, za zemljišne parcele označene kao

k.č. 2833, K.O. Orahova, k.č. 2638, 2627, 2624, 71, 3, 10/1 i 10/2, k.o. Grabovica,

Posjedovni listovi, izdati od Republičke uprave za geodetske i imovinsko pravne poslove

Banja Luka, Područne jedinice Kotor Varoš za zemljišne parcele označene kao k.č. 2833,

K.O. Orahova i k.č. 2638, 2627, 2624, 71, 3, 10/1 i 10/2, k.o. Grabovica,

Rješenje, Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike

Srpske, broj: 15.04-96-51/16 od 21.06.2016. godine, kojim se utvrđuje da za predmetni

objekat investitor nije obavezan sprovoditi postupak procjene uticaja na životnu sredinu

niti pribavljanja studije uticaja na životnu sredinu,

Zaključak, Javne ustanove “VODE SRPSKE” Bijeljina, broj: 01/3-BA.2-2970/16 od

25.05.2016. godine, kojim se daju vodne smjernice sa uslovima za izradu tehničke

dokumentacije,

Saglasnost Komunalnog preduzeća „BOBAS“ a.d. Kotor Varoš, broj: 1452/16 od

08.09.2016. godine,

Saglasnost na lokaciju MHERS a.d. Trebinje, ZP „Elektrokrajina“ a.d. Banja Luka, broj:

399/16-KB od 12.09.2016. godine,

Saglasnost “M:tel” a.d. Banja Luka, broj: 1-05/01-1-2160-1/16 od 12.09.2016. godine.



Opis postrojenja

Osnovni elementi predmetne MHE su:

vodozahvat,

transportni cjevovod i

mašinska zgrada.

VODOZAHVAT

Vodozahvat je smješten na dijelovima zemljišnih parcela označenih kao k.č. 2833, K.O. Orahova

i k.č. 2638, K.O. Grabovica, na vodotoku Duboki potok. Planirano je da vodozahvat bude

dimenzija 24,60 x 12,20 m. Zahvat vode se vrši na dnu tj. „Tirolskim“ zahvatom i glavnom

taložnicom, odakle će se upuštati u cjevovod pod pritiskom i odvoditi prema mašinskoj zgradi.

Planirano je da se ulazna građevina ukopa u zemlju i ona je nepravilnog oblika. Potrebno je da

bude građena od armiranog betona, kao i pokrivena betonskim pločama.

Objekat vodozahvata treba da sadrži:

tablasti zatvarač,

čeličnu rešetku,

cjevovod za pražnjenje (odlivanje) komore i

vodostanski preliv sa dolaznim (ulivnim) cjevovodom.

Tačne dimenzije ulazne građevine (vodozahvata) će biti definisane tehničkom dokumentacijom.

CJEVOVOD ukupne dužine profila

Planirana trasa postavljanja transportnog cjevovoda je duž postojećeg puta (od vodozahvata do

mašinske zgrade) u dužini od oko 1780 m i profila Ø 550 mm.

Trasa cjevovoda je u konstantnom padu, a ukupni pad od vodozahvata do mašinske zgrade je oko

107 m. Cjevovod će biti ukopan na dubini koja će biti određena projektnom dokumentacijom,

tako da neće biti vidljiv u prostoru, čime je isključena i mogućnost degradacije pejzažnih

karakteristika ovog područja.

MAŠINSKA ZGRADA

Planirana lokacija za izgradnju mašinske zgrade je na zemljištu označenom kao k.č. 10/2, K.O.

Grabovica i nalazi se neposredno uz vodotok Duboki potok. Ova lokacija je dakle, izabrana zbog

blizine rijeke i sigurnosti od plavljenja velikih voda. Planirano je da mašinska zgrada bude

dimenzija oko 11,10 m x 9,20 m, spratnosti P, ali tačne dimenzije će biti definisane tehničkom

dokumentacijom u zavisnosti od izbora opreme. Pristup parceli na kojoj je planirana mašinska

zgrada će biti detaljno definisana u glavnom projektu.

U objektu mašinske zgrade potrebno je da se nalazi odgovarajuća dizalica koja je potrebna za

izvođenje svih građevinsko – zanatskih radova, da se smjesti i ugradi sva potrebna oprema

(mašinska i elektrooprema za rad), a sve u skladu sa važećim propisima i standardima za

izgradnju i rad ove vrste postrojenja i u skladu sa tehničkom dokumentacijom.

Objekat mašinske zgrade treba da sadrži:

hidroagregat;

vertikalnu Pelton turbinu;

sinhroni, samopobudni generator bez čestica koji se spreže direktno na osovini turbine,

rasklopna oprema i

mrežni transformator za priključak na distributivni dalekovod.



Inženjersko-geološke karakteristike terena

Inžinjersko-geološke osobine terena su u direktnoj zavisnosti od litološkog sastava terena,

fizičkih osobina pojedinih litoloških članova, hidroloških, hidrogeoloških osobina, reljefa i sl.

Površinski dio terena na najvećem dijelu predmetnog prostora izgrađuju kvartarna tla različite, ali

relativno ne velike debljine, najčešće 1-10 metara. S obzirom na svoj položaj, to su tla od velikog

značaja u inžinjerskogeološkom smislu.

Riječni nanosi nalaze se uz riječne tokove, pretežno su šljunkovito-pjeskovitog do glinovitog

sastava izgrađujući ravne terene. Često je velika granulometrijska raznolikost ovih naslaga. Često

zbog malog podužnog nagiba riječnih tokova isti meandriraju i talože češće glinovite naslage, a

mjestimično i mulj. Glinovite naslage mogu biti debljine i do 7 metara. Na mjestima većeg pada

taloženi su grublji šljunčani nanosi. Glavna osobina ovih naslaga je veliko kolebanje fizičko-

mehaničkih osobina (granulometrijski, petrografski sastav, poroznost, vodopropusnost,

konsolidovanost i dr.).

Stabilnost terena, koje izgrađuju aluvijalne naslage je dobra. U obalnom području riječnih tokova

često je izražena horizontalna i vertikalna erozija, podlokavanje, odronjavanje, sufozija i sl. Niži

dijelovi terena uz riječne tokove često su plavljeni.

Potočni nanosi nalaze se uz potočne tokove. Različitog su granulometrijskog i petrografskog

sastava, poroznosti, vodopropunosti, uglavnom lože složen i konsolidovan materijal. Stabilnost

terena, koji izgrađuju potočni nanosi zavisi od niza činioca u svakom pojedinačnom slučaju.

Padinski nanos čini najčešće tanji ili deblji zastor na svim padinama različitog litološkog sastava

koji učestvuje u građi terena. Debljina ovih naslaga je različita, najčešće 1-10 metara. To su

ilovačasta tla, mjestimično pjeskovita, šljunkovita ili sa stijenskom drobinom. Slabije su

konsolidovana, različite poroznosti i vodopropusnosti, različitih fizičko-mehaničkih

karakteristika.

Na padinama većeg nagiba, u uslovima veće vlažnosti i većeg opterećenja česte su pojave

nestabilnosti. Takve terene treba pažljivo analizirati i istraživati, kako bi im se odredio način

korišćenja.

Kompleks neogenih, slabo vezanih glinovitih pješčara, lapora, pijeska, laporovitih glina i uglja

promjenljivih je fizičko-mehaničkih karakteristika.

Glinene naslage karakteriše nejednako slijeganje, nosivost je uglavnom mala, a na padinama

često klizanja i puzanja tla. Slične osobine imaju i glinoviti pješčari i sl. tla.

Kompleks jursko-krednog fliša heterogenog litološkog sastava, anizotropan, sa razvijenim

procesom erozije (duboke jaruge, površine brzog ispiranja). Raspadnut glineni materijal lako

podliježe kvašenju i klizanju.

Krečnjaci su najčešće raspucani, nejednako karstifikovani. Na padinama sa čestim siparima.

Stabilnost krečnjačkih terena je velika.

Magmatsko-sedimente komplekse (dijabaz-rožna formacija) je izrazito heterogen, iako ima

dijelova koji su homogeniji.

Nestabilnost padina je izražena, posebno u jače tektonski oštećenim dijelovima.

Serpentinit kao veća masa nalazi se na području planine Borje. U površinskom dijelu terena ove

stijene lako podliježu raspadanju, jako su raspucane i imaju pukotinsku poroznost. Na ravnom

terenu i na blagim padinama stabilnost je dobra, erozioni procesi se brzo razvijaju (jaruge,

soliflukcija).



Inžinjerskogeološka područja

Ravničarska područja duž riječnih tokova u površinskom dijelu terena izgrađuju nevezana i

poluvezna tla, interganularne poroznosti. Erodiranje ovih sedimenata je lako, bočna erozija često

izražena, stvaranje meandera, močvara te zasipanje površina riječnim nanosom. Stabilnost je

dobra.

Brežuljci i brda blagih padina, koje u površinskom dijelu terena najčešće izgrađuju glinovita tla,

su labilna.

Planinsko područje je značajno po vrlo izraženom reljefu, s dubokim riječnim padinama, i često

velikim nagibima riječnog dna. Sve ove karakteristike uslovljavaju intenzivan razvoj gotovo svih

oblika savremenih geoloških procesa. Na strmim padinama i liticama karbonatnih stijena česti su

sipari, u flišolikim stijenama jaruge erozone.

Klizišta su česta u dijabaz-rožnoj formaciji (Blatnica, Mladikovine), te serpentinitima i

tektonskim oštećenim i rastrošenim masama (Borje).

Klimatske karakteristike

Područje Opštine Kotor Varoš odlikuje se u predjelima do 700 m nadmorske visine umjereno-

kontinentalnom klimom sa specifičnostima naglih promjena pod uticajem planinske klime i klime

panonskog bazena. Ostali dijelovi područja imaju planinsku klimu, koja predstavlja varijantu

kontinentalne klime. Srednje mjesečne temperature kreću se od – 1,3° C (januar) do 20,2° C (juli,

avgust) dok srednja godišnja temperatura iznosi 10,5° C.

U sljedećoj tabeli dat je prikaz srednjih mjesečnih i godišnjih temperatura vazduha sa

Meteorološke stanice Kotor Varoš (226 m.n.m) u periodu 1971-1973. godine.

Od ostalih raspoloživih meteoroloških podataka, dobijenih od strane Republičkog

hidrometeorološkog zavoda iz Banjaluke, bitno je naglasiti i podatke o mjesečnim količinama

padavina. Prema ovom izvoru, Meteorološka stanica Kotor Varoš, koja je radila u periodu 1955-

1984. godine, je zabilježila sljedeće vrijednosti količina padavina u mm, i to: 1971. godine 834

mm; 1972. godine 1107 mm; 1973. godine 989 i 1974. godine 1357 mm.

God. M J E S E C I Prosj.

god. I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

1971 0,9 1,5 3,1 12,0 16,3 17,9 20,7 20,5 12,9 8,7 5,2 1,2 10,1

1972 -0,8 4,3 7,9 11,6 15,6 18,6 20,0 17,9 12,9 8,4 6,0 0,7 10,3

1973 -0,4 2,1 3,7 8,2 16,7 18,3 20,1 18,5 16,1 9,4 3,7 0,9 9,8

1974 0,8 3,7 5,9 10,2 15,8 18,1 19,9 18,8 13,6 9,4 5,3 0,6 10,2

Tabela 1. Pregled prosječnih vrijednosti temperatura vazduha na Meteorološkoj stanici

Kotor Varoš za period 1971-1974. godine

Prezentovane vrijednosti temperature vazduha pokazuju normalnu raspodjelu po mjesecima sa

izraženim maksimumom u ljetnim mjesecima (šesti, sedmi i osmi mjesec) i minimumom u

zimskim mjesecima (dvanaesti, prvi i drugi mjesec).

Imajući u vidu činjenicu da organizovanih osmatranja klimatskih elemenata nema od prestanka

rada Meteorološke stanice (1984. godine) neophodno je inicirati aktivnosti na obnavljanju stanice

i uspostaviti neophodna mjerenja i osmatranja.



Dopuna klimatskih karakteristika

U dokumentu Dokazi uz zahtjev za izdavanje ekološke dozvole navedno je da organizovanih

osmatranja klimatskih elemenata od prestanka rada Meteorološke stanice Kotor Varoš (1984.

godine) nije bilo, te da je neophodno inicirati aktivnosti na obnavljanju stanice i uspostaviti

neophodna mjerenja i osmatranja.

Prilikom izrade dokumentacije obratili smo se ovlaštenoj ustanovi Republičkom

hidrometeorološkom zavodu Banja Luka, za podatke o klimi područja Kotor Varoš, ali smo

dobili odgovor da u proteklom periodu od 1984. godine nije bilo organizovanih osmatranja do

sredine 2016. godine, kada je u opštini Kotor Varoš postavljena meteorološka stanica

tipa: 'OTT & Lambrecht' automatska meteorološka stanica, koja radi veoma kratko vrijeme i

još uvjek na osnovu njenih podataka ne mogu raditi bilo kakve godišnje analize sa podacima koji

bi bili reprezentativni za ovo područje.

Na sajtu : www.rhmzrs.com

Dostupan je finalni izvještaj: Klimatološka analiza za 2016. godinu, u kojem nije bila

obrađena ova meterološka stanica, jer nije radila tokom cijele godine .

Ovaj izvještaj se može preuzeti na:

http://rhmzrs.com/assets/images/meteorologija/klimatologija/Final_11.pdf

Generalno, prema podacima o klimi šireg područja koji su bili dostupni sa meteoroloških

stanica koje rade, a prema izvještajima dostupnim na zvaničnom sajtu : www.rhmzrs.com, i

analiza koje su rađene u zadnjoj dekadi za period od 2001. – 2010. godine:

Srednja temperatura je za posljednjih stotinu godina porasla za 0,8 oC, sa tendencijom ubrzanja,

pa je tako posljednja dekada 2001.-2010. godine, najtoplija u posljednjih 120 godina (srednja

dekadna temperatura), od kako se prate mjerenja. U toku posljednje dekade više puta su

zabilježeni novi rekordi u pogledu apsolutnih maksimalnih temperatura u svim mjesecima, a

posebno u ljetnom i zimskom periodu, kao i veliki skokovi i padovi temperatura, što ukazuje na

povećanu promjenljivost vremena. Sume padavina ne pokazuju bitnije promjene – one blago

rastu, ali režim padavina pokazuje s jedne strane - povećanje intenziteta padavina, tj. više

padavina u kraćim vremenskim intervalima, a s druge strane između tih intervala duže sušne

periode što je takođe posljedica gore konstatovane promjenljivosti vremena. Takođe, je uočljiv

sve veći uticaj mediteranskog režima padavina, tj. povećanje sume padavina u hladnijem periodu

godine, a smanjenje sume padavina u ljetnom periodu. Sve navedeno se odražava i na stabilnost

snježnog pokrivača. Broj dana sa snježnim pokrivačem se neznatno smanjuje, ali je stabilnost

snježnog pokrivača generalno manja zbog većih temperaturnih oscilacija i čestih epizoda naglog

topljenja snježnog pokrivača u toku zimske sezone. To smanjuje ulogu snijega kao akumulatora

vode na našim visokim planinama.

Ovo generalno utiče na bilans vode u zemljištu i podzemlju jer se, zahvaljujući povećanim

intenzitetima padavina i čestim epizodama naglog topljenja snijega, povećava količina vode koja

se odlijeva po površini zemlje i strmim padinama planina.

Možemo konstatovati da su evidentne promjene klime koje se dešavaju u zadnjoj dekadi, i da

ove promjene stanja nastaju uslijed djelovanja ljudskog faktora (građevinski radovi, sječa šuma i

sl.), kao i usljed trendova globalnih klimatskih promjena.

Imajući u vidu da u dužem vremenskom periodu od 1984. godine do 2016. godine

meteorološka stanica u Kotor Varošu nije radila, tako da nije bilo organizovanih osmatranja

klime ovog područja, nismo ni mogli koristiti svježije podatke o klimi ovog područja za izradu

Dokaza uz zahtjev za dobijanje ekološke dozvole, izuzev izvještaja klimatskih parametara šireg

područja Republike Srpske koji su dostupni na sajtu : www.rhmzrs.com .

http://www.rhmzrs.com/





Slika 1. Povećanje prosječne godišnje temperature u dekadi 2001–2010. u poređenju s

referentnim periodom 1961–1990., izraženo u °C

posljednjoj dekadi (2001–2010) u poređenju s referentnim periodom (1961–1990)

Slika 2. Prostorna distribucija godišnjeg suficita/deficita količina kišnih padavina u



Dopuna - Hidrološke karakteristike područja

Vodotok Duboki potok je lijeva pritoka Vrbanje. To je jedini lokalni naziv ovog vodotoka. Izvire

na južnim padinama Međugorja (1116 m n/v), ispod sela Bojići, na oko 1030 m n/v. Ojačava od

utoka izdašnog Gladnog vrela. Do ušća prima neuobičajeno mnoštvo potoka, potočića i

priobalnih vrela (sa obje strane korita). Dug je oko 8 km, a pedesetih godina prošlog vijeka na

njemu je bilo 5 mlinova (vodenica). Izuzetno je bogat izvorima pitke vode iz vrela i potoćića.

Između Mekota i Gradine, potok ulazi u duboki kanjon (po čemu je nazvan, kao i istoimeno selo

kroz koje protiče). Kanjon je na početku na 941 m n.v., a ispod planine Ježica (1276 m), tj.

kanjona zvanog Stijena (1200 m), dubina kanjona je 560 m. Ušće u Vrbanju je na velikoj krivini,

između Grabovičke rijeke i uzvisine Tovarnica, na nadmorskoj visini 430 m. (izvor:

www.wikipedia.org).

Kada je u pitanju vodotok Duboki potok , možemo konstatovati sa hidrološkog aspekta da se radi

o neizučenom hidrološkom slivu, jer na njemu nije postojala hidrološka stanica koja je radila duž

niz godina, niti su vršena duži niz mjerenja proticaja ovog podataka.

S tim u vezi u saradnji sa Republičkim hidrometerološkim zavodom Banja Luka, na vodotoku

Duboki potok, u septembru 2015. godine, nizvodno od planirane lokacije vodozhvata male

hidroelektrane odabran je poprečni profil na vodotoku Duboki potok, na kojem je izvršeno

postavljanje i baždarenje mjerne hidrološke letve za dnevno osmatranje – praćenje proticaja

vodotoka u toku godine, kroz različita vremenska razdoblja u toku godine.

U periodu od godinu dana (period od septembra 2015. godine – septembra 2016. godine) , vršena

su dnevna osmatranja i evidentirane vrijednosti dnevnih proticaja sa postavljene mjerne letve na

vodotoku Duboki potok, koji su korišteni za izradu Hidrološke studije vodotoka Duboki potok od

strane ovlaštene institucije Republički hidrometerološki zavod Banja Luka.

Imajući u vidu da se radi o dužem vremenskom periodu osmatranja vodotoka Duboki potok,

sama Hidrološka studija vodotoka Duboki potok je završena u martu mjesecu 2017. godine, i

ona nam sada daje sve potrebne hidrološke podatke za izradu projekta male hidroelektrane.

U nastavku dajemo izvode iz Hidrološke studije Duboki potok /RHMZ Banja Luka:

S obzirom da u predmetnom profilu na vodotoku Duboki potok nisu postojala dugogodišnja

osmatranja za potrebe analize hidroloških parametara Duboki potok izvršena je standardna

hidrološka obrada koristeći raspoložive podatake za HS Donji Obodnik (Vrbanja), i to:

Istorijat i osnovne karakteristike VS Donji Obodnik, Vrbanja

Kartografski prikaz sliva rijeke Vrbanje sa VS Donji Obodnik

Osnovni hidrološki parametri

Prosječna linija trajanja proticaja sa anvelopama maks. i min.

Unutargodišnji hod srednjih mjesečnih proticaja

Hidrogrami malih, srednjih i velikih voda sa tabelarnim pregledom

http://www.wikipedia.org/



Situacioni prikaz lokaliteta mjerenja Duboki potok



Kartografski prikaz sliva rijeke Vrbanje i profila Duboki potok



Takođe, u cilju provjere podataka urađena su simultana hidrometrijska mjerenja istovremeno na

vodotoku Duboki potok, i na rijeci Vrbanja gdje postoje automatske vodomjerne stanice VS

Donji Obodnik i VS Vrbanja, kako bi se korelativnim odnosom uspostavila veza između

izučenog sliva vodotoka Vrbanja i neizučenog sliva vodotoka Duboki potok ,kao što su mjerenja

obavljena:

Rezultati izvršenih mjerenja: 03.08.2016. godine

Lokacija mjerenja Rezultat Q (m3/s)

Vodozahvat MHE Stopan 1 4.08

VS Donji Obodnik 9.06

VS Vrbanja 15.8

Vodozahvat MHE Duboki

potok

0.165





VS Vrbanja 2.8


potok

0.082





VS Vrbanja 7.7


potok

0.101



0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

0.35

0.40

0.45

0.50

0.55

0.60

0.65

0.70

0.75

0.80

0.85

0.90

0.95

1.00

1.05

1.10

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 320 340 360

PR

OT

OK

Q

(m

3/s

)

TRAJANJE (DANI)

PROSJEČNE LINIJE TRAJANJA PROTOKA

QSR = 0,164 m3/s

SRQMIN =0,084m3/s

Duboki potok Vodotok: Duboki potok



Osnovni hidrološki parametri vodotoka Duboki potok u profilu MHE Duboki potok.

Srednji godišnji proticaji

Lokalitet / Vodotok Fsl.

(km2)

Qsr.god.

(m3/s)

MHE Duboki potok 15 0,164

Minimalni godišnji proticaji

Lokalitet / Vodotok SRQmin.

(m3/s)

MHE Duboki potok 0,084

Velike vode na profilu MHE „Duboki potok“

U nedostatku podataka sa samog sliva primenjena je jedna od adekvatnih metoda, čija je opšta

formula data relacijom:

gdje je: Qn - maksimalni proticaj neizučenog sliva (m

3/s)

An - površina neizučenog sliva (km2 )

n - koeficijent stepena redukcije

Regionalne analize anvelopa maksimalnih specifičnih oticaja na području sliva Save, ukazuju da

bi njegova vrijednost u području razmatranih površina slivova mogla da iznosi 0.55 do 0.60.

Razmatrajući i teorijske »Creagerove« krive maksimalnih specifičnih oticaja i uključujući u

analizu raspoložive rezultate istog ranga pouzdanosti i kvaliteta sa ovog područja (VS Vrbanja i

HE Bočac), zaključuje se da bi odgovarajuća vrijednost koeficijenta »n« iznosila 0.60.

Primenjujući gornju relaciju u slJedećoj tabeli su prikazane vrijednosti maksimalnih proticaja

različite vjerovatnoće pojave na profilu MHE Duboki potok.

Maksimalni godišnji proticaji

Lokalitet /

Vodotok

Q

maks.1/20

(m3/s)

Q maks.1/100

(m3/s)

MHE Duboki

potok 21 34

Analizom ekološki prihvatljivog protoka za HS Donji Obodnik koji iznosi 0,82 m3/s, uzimajući u

obzir da preporuke proračuna EPP za neizučene slivove gdje je

Qepp= 0,1 x Qsr za period maj – oktobar i

Qepp= 0,15 x Qsr za period novembar- april

Uzimajući u obzir korelativne odnose protoka u predmetnim profilima proračunat je



Qepp,Duboki potok = 0,15 x 0,164 = 0.025 m3/s

Lokacija MHE „DUBOKA“

Slika. Prikaz hidrološke mreže vodotoka Dubokog potoka iz Prostornog plana

opštine Kotor Varoš

Uslovi za arhitektonsko oblikovanje objekta

Prilikom projektovanja i izvođenja, posebnu pažnju posvetiti oblikovanju i materijalizaciji

objekta koje treba izvesti od građevinskih materijala po izboru projektanta, a koji su funkcionalno

i estetski primjenjivi za datu namjenu. Kvalitet ugrađenih materijala mora biti u skladu sa

odgovarajućim standardima i atestima.

Odnos prema objektima u okruženju

Neophodno je voditi računa o tome da se u toku izvođenja radova omoguće bezbjedonosni uslovi

i nesmetano funkcionisanje okolnog prostora.

Građevinske linije

Građevinske linije su definisane kotama.

Prilikom izrade tehničke dokumentacije, dozvoljena su minimalna odstupanja od definisanih

pozicija, a u skladu sa karakteristikama terena i specifičnom tehnologijom. To se posebno odnosi

na vodozahvatnu građevinu, imajući u vidu specifičnost objekta, koji je apsolutno uslovljen

tehnološkim procesom.

Dakle, precizni gabariti planiranih sadržaja će biti definisani tehničkom dokumentacijom.

Veličina i oblik parcele

Predmetna MHE „DUBOKA“ se nalazi na građevinskim parcelama označenim kao k.č. 2833,

K.O. Orahova i k.č. 2638, 2627, 2624, 71, 3, 10/1 i 10/2, k.o. Grabovica, opština Kotor Varoš.



Uslovi za zaštitu od požara

U procesu rada i eksploatacije, MHE „DUBOKA“ će kontinualno pratiti i pridržavati se svih

mjera protivpožarne zaštite i zaštite na radu, a u slučaju bilo kakvih nepredviđenih incidenata

obustaviti rad postrojenja i pristupiti eliminisanju uzroka, te inoviranju zaštite objekata.

Neophodno je radi zaštite života i zdravlja radnika u svemu se pridržavati zaštitnih mjera u

skladu sa: Zakonom o zaštiti na radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 01/08, 13/10),

Zakonom o vodama („Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 50/06, 92/09), Zakonom o zaštiti

od požara („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 71/12) i svim njegovim izmjenama i

dopunama, i u skladu sa svim drugim zakonima, pravilnicima, uredbama koji regulišu ovu oblast,

a kojima se osigurava zaštita ljudi i sredstava.

Obavezno je poštovati Zakon o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS“, broj 71/12, 79/15).

Uslovi za zaštitu od elementarnih i nepogoda

Mjere zaštite od elementarnih nepogoda obuhvataju preventivne mjere kojima se sprječavaju

nepogode ili ublažava njihovo dejstvo, mjere koje se podrazumijevaju, u slučaju neposredne

opasnosti od elementarne nepogode, mjere zaštite kad nastupe nepogode, kao i mjere ublažavanja

i otklanjanja neposrednih posljedica. Pri projektovanju i eksploataciji objekta potrebno je

predvidjeti sve neophodne uslove za zaštitu od elementarnih nepogoda.

Uslovi priključenja na komunalnu infrastrukturu

Saobraćaj

Mala hidroelektrana MHE „DUBOKA“ planirana je na vodotoku Duboki potok, na zemljišnim

parcelama označenim kao k.č. 2833, K.O. Orahova i k.č. 2638, 2627, 2624, 71, 3, 10/1 i 10/2, k.o.

Grabovica, opština Kotor Varoš. Predmetnoj lokaciji se pristupa sa šumskog puta.

Vodosnabdjevanje

Vodosnabdjevanje predmetnog objekta male hidroelektrane za sanitarne potrebe nije predviđeno,

obzirom da je rad objekta potpuno automatizovan i osposobljen za rad bez posade.

Kanalizacija

U okruženju nema izgrađene kanalizacione mreže.

Elektroenergetika

Na lokaciji za izgradnju male hidroelektrane MHE „DUBOKA“ ne postoji elektroenergetska

infrastruktura koja bi ometala izvođenje planiranih radova.

Toplifikacija

U okruženju nema izgrađene toplifikacione mreže.

Telekomunikacije

Na razmatranoj lokaciji ne postoji telekomunikaciona infrastruktura koja bi ometala planiranu

izgradnju.

U blizini predmetne lokacije izgrađena je telekomunikaciona mreža.



(B) OPIS OSNOVNIH I POMOĆNIH SIROVINA, OSTALIH SUPSTANCI I

ENERGIJE KOJA SE KORISTI ILI KOJU PROIZVODI POSTROJENJE

Osnovne i pomoćne sirovine koje koristi ili koje postrojenje proizvodi:

Voda

Voda je tečnost bez mirisa i ukusa koja je prisutna skoro svuda: u okeanima, morima, rijekama i

jezerima. Nalazi se u gasovitom stanju u oblacima, u zamrznutom stanju u glečerima ili u velikim

podzemnim bazenima ispod krečnjačkih stijena. Vodu neprestano koristi živi svijet koji bez nje

ne može da živi. Ljudsko tijelo čini 72 odsto vode, pri čemu ono stalno unosi i izbacuje nove

količine vode. Presudna je za metabolizam u organizmu, pošto omogućuje varenje i kasnije

rastvaranje hrane u ćelijama, ali i čišćenje ćelija od otpada. Kako bi zadovoljila svoje ogromne

potrebe za vodom, ljudska civilizacija vodu crpi ispod zemlje, iz rijeka ili iz mora, a zatim je

putem vodovoda dovodi u gradove, do stanova i česmi. Sva voda, hemijski posmatrano, sačinjena

je od molekula H2O, tj. od dva atoma vodonika (H) i jednog atoma kiseonika (O). Električne

karakteristike i prostorni izgled ovog molekula su zaista specifične, što određuju mnoge od dobro

poznatih osobina vode.

Zbog svojih prirodnih karakteristika, koje se odnose na razvijen reljef, relativno bogatstvo

padavinama i dosta razvijenu hidrografsku mrežu, Republika Srpska se svrstava u oblasti bogatije

hidroenergetskim potencijalom. Prema podacima prikazanim u „Strategiji razvoja elektroprivrede

Republike Srpske“ definisano je sljedeće:

ukupan tehnički iskoristiv potencijal vodotoka u Republici Srpskoj, uključujući i granične

rijeke, iznosi 13505 GWh/god;

tehnički iskoristiv potencijal koji pripada RS iznosi 10027,5 GWh/god.;

iskorišćeni hidropotencijal RS je 2985,8 GWh/god i

preostali neiskorišteni hidropotencijal RS je 7041,7 GWh/god.

Na osnovu iznesenih podataka može se zaključiti da iskorišćeni hidropotencijal u Republici

Srpskoj iznosi oko 30% raspoloživog potencijala. Najveći dio neiskorištenog potencijala pripada

energetskim objektima snaga većih od 10 MW. Međutim, značajan je potencijal snage ispod 10

MW, tj. potencijal hidroenergetskih objekata koji imaju naziv „mini hidroelektrane”, i on iznosi

cca 1430 GWh.

Uopšteno, hidroelektrane su postrojenja za proizvodnju električne energije koje koriste snagu

vode. U hidroelektranama se kinetička i potencijalna energija vode pomoću lopatica u turbini

transformiše u mehaničku energiju rotacije, da bi se zatim preko vratila u hidrogeneratoru

pretvorila u električnu energiju. Ključni elemenat sistema je turbina, koja po konstrukciji može

biti različitih tipova.

Električna energija

Električna energija je jedan od oblika energije koji se proizvodi djelovanjem elektromagnetskog

polja na naelektrisanje.

Pored ove, strogo fizičke definicije, postoji opšte prihvaćena definicija da je električna energija

ono što se proizvodi u elektranama, prenosi dalekovodima i distribuira do potrošača, gdje se

koristi za rad kućanskih aparata, kancelarijske opreme, industrijskih mašina i omogućava

dovoljno energije kako za kućno tako i za komercijalno osvjetljenje, grijanje, kuvanje i

industrijske procese.



(V) OPIS IZVORA EMISIJA IZ POSTROJENJA

Pod pojmom „emisija” podrazumjeva se direktno ili indirektno ispuštanje supstanci, otpadnih

voda, zračenja, toplote, mirisa ili buke, koje proizvodi jedan ili više izvora u postrojenju, u

vazduh, vodu ili zemljište.

Izvori emisije iz predmetnog postrojenja se mogu klasifikovati na sljedeći način prema mjestu

emisije:

emisije u vazduh,

emisije u vodna tijela i zemljište,

emisija buke,

emisija čvrstog otpada...

Uticaji na životnu sredinu tokom pripreme i izgradnje zahvata

Uticaji na zemljište i vode

Izgradnja građevine predstavlja trajnu prenamjenu zemljišta zbog izgradnje MHE,

pristupnih i manipulativnih saobraćajnica.

Zbog smještaja objekta i ostale prateće logistike mora se preduzeti premještanje

površinskog plodnog sloja.

Tokom dopreme i otpreme materijala, građenja i montaže tj. korištenjem teretnih vozila i

građevinske mehanizacije, može doći do zagađenja zemljišta i podzemnih voda usljed

nekontrolisanog izlijevanja mašinskih ulja ili goriva. Veličina uticaja zavisi o količini

istekle tekućine, a najčešći uzrok tome su neodržavana vozila i mehanizacija, te ljudska

nepažnja.

Ukoliko se projektnom dokumentacijom ne riješi pitanje pratećih građevina

(saobraćajnica, sabirnih kanala...) tako da koeficijent izgrađenosti ne pređe 0,4, ostvarit će

se uticaj na zauzimanje zemljišta veći od predviđenog.

Dopuna po primjedbi:

Uticaj na vode u toku pripreme i izgradnje zahvata:

Projektnom dokumentacijom su predviđeni radovi unutar riječnog korita koji će se odvijati

prilikom izgradnje vodozahvata i dijela taložnice. Radovi koji su vezani za izgradnju cjevovoda i

mašinske zgrade se odvijaju na zemljištu izvan obale i riječnog korita vodotoka Duboki potok

tako da neće dolaziti do uticaja na vode. Trasa cjevovoda je projektovana dijelom šumskim

zemljištem, a dijelom postojećim lokalnim pristupnim putem.

U toku izgradnje vodozahvata, privremeno može da dođe do zamućenosti vode uslijed radova na

iskopu u koritu rijeke, kao i na obalama, zatim u toku nasipanja i ugradnje materijala. Takođe, u

fazi izgradnje, može da dođe do spiranja raznih materijala koji se koriste na gradilištu.

U površinske i podzemne vode mogu dospjeti određene količine suspendovanih čestica prilikom

izvođenja zemlјanih radova (iskopa, nasipanja i deponovanja), kao i opasne otpadne materije iz

građevinskih mašina i vozila uslјed njihove neispravnosti, kao i nemarnosti zaposlenog osoblјa.

U toku izvođenja građevinskih radova nizvodno od lokacije vodozahvata može doći do

zamućenja vode.

Zamućenje vode dovodi do smanjenja kiseonika rastvorenog u vodi što može vrlo nepovoljno da

utiče na ihtiofaunu tog dijela vodotoka Duboki potok.



Prilikom izvođenja ovih radova može doći do ispiranja finih frakcija pod dejstvom padavina.

Time će se zamutiti površinski tokovi. Pod istim uslovima dolazi do spiranja materijala prilikom

transporta ili sa privremenih deponija materijala.

Prilikom gradnje predmetne hidroelektrane do zamućenja vode može doći i ako angažovani

izvođač radova ne vodi računa da se deponije iskopanog materijala iz iskopa, kao i deponije

šljunka i pijeska pozicioniraju tako da u slučaju bujičnih padavina što manja navedenog

materijala dođe u predmetni vodotok.

Otpadne vode na gradilištu nastaju i pri pripremi betona ako se on priprema na mjestu ugradnje.

Priprema betona može biti u neposrednoj blizini gradnje (na vodozahvatu) sa pokretnim

agragatima ili da se dovozi gotov beton pripremljen u stalnoj bazi za proizvodnju betona izvan

prostora gradnje .

Otpadne materije, mašinsko ulje, gorivo i sl. mogu biti rasute zbog neispravnosti građevinskih

mašina i vozila ili nemarnosti osoblja i da . Iz tih razloga neophodno je predvidjeti mjere zaštite

pri rukovanju raznim mašinskim uljima i mazivima, naftnim derivatima kao i sakupljanje ulja i

maziva uz sprečavanje bilo kakvog ugrožavanja okolne flore i faune.

Dok traju građevinski radovi unutar vodotoka u toku izgradnje vodozahvata, taložnice i dr., može

doći do poremećaja ekoloških uslova i migracionih puteva malobrojnih akvatičnih organizama.

Nastajanje otpada

Tokom građenja objekata nastajat će različite vrste otpada (otpadna ulja, različita

ambalaža, željezo, miješani metali, ostaci građevinskog materijala) koji će opteretiti

životnu sredinu, ukoliko se ne osigura pravilno upravljanje otpadom.

Uticaji na vazduh Tokom građenja i uklanjanja građevinskog otpada, do uticaja na vazduh može doći kao

posljedica ispuštanja zagađujućih materija u vazduh iz vozila koja su Zakonom o zaštiti

vazduha (“Službeni glasnik RS”, broj 124/11), definisana kao pokretni emisijski izvori.

U bližoj okolini zahvata, u pogledu uticaja na vazduh, najznačajnija može biti emisija

prašine koja je dijelom posljedica građevinskih radova (čišćenje terena, iskopavanje,

nasipavanje i dr.), a dijelom nastaje dizanjem prašine s tla uslijed kretanja građevinskih

mašina i vozila. Emisija prašine zbog građevinskih radova na lokaciji variraće iz dana u

dan, zavisno od tipa i intenziteta građevinskih radova, te meteoroloških faktora.

Takođe, za vrijeme izvođenja radova će se javiti povećana emisija produkata

sagorijevanja gasova iz radnih mašina, velike zapremine motora koji će raditi više sati na

dan u kontinuitetu.

Uticaji na vizualni identitet krajolika Izgradnjom poslovnog objekta, manipulativnih saobraćajnica i ostalih pratećih objekata,

doći će do promjene izgleda mikrolokacije u odnosu na sadašnje stanje.

Uticaji uslijed emisije buke

Na gradilištu objekta može doći do pojave buke i to iz dva izvora:

buka koju proizvodi oprema na gradilištu (buldožeri, rovokopači, mješalice za beton i sl.);

buka koju proizvode transportna sredstva (kamioni-prikoličari, kiperi i sl.) prilikom

kretanja i istovara materijala.



Emisije u životnu sredinu tokom eksploatacije postrojenja

Emisija u vazduh

U toku perioda normalne eksploatacije energetskog kompleksa MHE „DUBOKA“ nema

opasnosti od emitovanja prašine i zagađivanja vazduha.

Emisija u vazduh predstavlja izbacivanje iz izvora u atmosferu produkata sagorijevanja motornih

vozila koja dolaze u krug predmetnog postrojenja prilikom obilaska postrojenja i zagađujuće

materije koje se emituju u vazduh u gasovitom obliku i u obliku vodene pare. Dolazak vozila na

lokaciju rijetko će se dešavati.

Postrojenje nema akumulaciju pa samim tim ni potapanja okolnog zemljišta, te se ne očekuje ni

promjena klime, jer se ne narušava okolina.

Iz gore navedenog se vidi da se na lokaciji preduzeća u toku odvijanja procesa rada ne očekuje

povećana emisija aerozagađenja tj. štetnih polutanata, obzirom da se radi o tehnologiji rada koja

ne sadrži određene izvore aerozagađenja u ekološki značajnoj mjeri.

Emisija u vodna tijela i zemljište

Do smanjenja vodotoka Duboki potok dolaziće na dijelu toka gdje se voda usmjerava putem

cjevovoda od vodozahvata do turbine (mašinske zgrade).

Na vodozahvatu biće izgrađeni objekti koji će omogućavati, „biološki minimum“ u cilju zaštite

cijelog ekosistema, kao minimalni srednji mjesečni protok devedesetpetpostotne obezbjeđenosti,

na osnovu člana 65. Zakon o vodama („Službeni glasnik RS“ broj 50/06). U toku eksploatacije

ovog hidroenergetskog objekta bezuslovno će se poštovati „biološki minimum“ u cilju zaštite

cijelog ekosistema, pogotovo u sušnom periodu, te provoditi mjere upravljanja vodnim resursima,

saglasno vodoprivrednoj dozvoli.

Vremenjaci koji se ulivaju poslije vodozahvata, obezbjeđuju dodatne količine vode u rijeci.

Kod odvijanja tehnološkog procesa rada javljaju se tehnološke i atmosferske otpadne vode.

Nezagađene tehnološke vode nastaju nakon izlaska vode iz turbine i one se odvodnom vodom

odvode u korito rijeke Duboki potok nizvodno od mašinske zgrade.

Atmosferske vode se javljaju sa krovnih i manipulativnih površina i odvode se u vodotok Duboki

potok.

Kod zemljišta kao osnovnog prirodnog elementa, posebno treba istaći da zemljište kao složeni

ekološki sistem reaguje na vrlo male promjene, u kom smislu dolazi i do degradacije njegovih

osnovnih karakteristika. Posebna činjenica nam nameće obavezu da se za svaki konkretan slučaj

istraži veliki broj mogućih uticaja, koji se mogu sistematizovati u dvije osnovne grupe:

zagađenja zemljišta i

degradacija zemljišta.

Na predmetnoj lokaciji, ne očekuje se zagađenje zemljišta. Negativnih uticaja na životnu

okolinu MHE ovog tipa nemaju, jer samo postrojenje u toku rada nema nikakav tehnološki otpad

značajan sa stanovišta ekologije.




U skladu sa primjedbom prikazaćemo odvojeno moguće uticaje na vode i zemljište:

Emisije u vodna tijela:

U toku izvođenja građevinskih radova dolaziće do emisija u vodna tjela usljed: - povećane sedimentacije i erozija izazvanih iskopnim radovima, što će uticati na

kvalitetu vode i prouzrokovati promjene stabilnosti obala vodotoka;

- zagađenja površinskih i podzemnih voda putem prosipanja ili odlaganja ulja i uljnih derivata, motornog ulja i sličnog otpadnog materijala koji potiče od uređaja i vozila na gradilištu;

- promjene u kvaliteti površinske vode zbog nekontrolisanog odlaganja iskopnog materijala;

- promjene u kvaliteti površinskih voda zbog nekontrolisanog odlaganja čvrstog otpada;

- promjene u kvaliteti površinskih i podzemnih voda zbog nekontrolisanog ispuštanja iz toaleta za radnike na gradilištu.

U toku izrade dokumenta Dokazi uz zahtjev za izdavanje ekološke dozvole, još uvjek nije bila

završena Hidrološka studija vodotoka Duboki potok, iako su rađena osmatranja i upisivani

dnevni nivoi proticaja vodotoka sa mjerne letve postavljene u koritu vodotoka, te uredno

bilježene vrijednosti u periodu od septembra 2015. – septembra 2016. godine. Uporedo su vršena

i simultana mjerenja vodotoka Duboki potok koji su korišteni za izradu analiza Hidrološke studije

vodotoka Duboki potok od strane ovlaštene institucije Republički hidrometerološki zavod Banja

Luka.

Imajući u vidu da se radi o dužem vremenskom periodu osmatranja vodotoka Duboki potok,

sama Hidrološka studija vodotoka Duboki potok je završena u martu mjesecu 2017. godine, i

ona nam sada daje sve potrebne hidrološke podatke za izradu projekta male hidroelektrane.

Izvodi iz dijela Hidrološke studije su već dati kao odgovor na primjedbu 2. i oni sadrže

hidrološke osobine vodotoka Duboki potok, podatke o srednjem godišnjem proticaju sa

rezultatima istraživanja.

Emisije u zemljište:







Degradacija zemljišta u ovom slučaju je nije značajna, obzirom da se ne radi o formiranju

akumulacije vode, nema trajnog potapanja zemljišta, a samim tim ni aktiviranja erozionih procesa

na obalama akumulacije. Značajnija degradacija zemljišta očekuje se uslijed zasijecanja obala

prilikom izgradnje vodozahvata, izgradnje pristupnog puta mašinskoj zgradi i korišćenja okolnog

zemljišta za potrebe komunikacije u toku izvođenja radova i formiranja gradilišta.



Uticaj na zemljište se ogleda kroz gubitak površine zemljišta izgradnjom objekata, sa tim u vezi

ne očekuje se značajan uticaj na promjenu kvaliteta zemljišta.

Do zagađenja zemljišta može doći indirektno, ukoliko se otpadne materije, mašinsko ulje gorivo

i sl. rasipaju zbog neispravnosti građevinskih mašina i vozila ili nemarnosti osoblja ili se

nepročišćene površinske i sanitarne vode upuštaju u tlo.

Privremena zauzimanja površina, posebno za privremena odlagališta iskopanog materijala iz

iskopa, za privremene deponije građevinskog materijala najvećim dijelom se mogu lokacijski

usmjeravati tako da ne stvaraju nepovoljne uticaje.

Zatvaranjem i rekultivacijom gradilišta negativan uticaj na zemljište svest će se na najmanju

moguću mjeru.

Emisija buke

Najveći problem uticaja buke prilikom korištenja predmetnog postrojenja male hidroelektrane

potiče iz bučnih dijelova opreme postrojenja (turbina, generator, transformator), koja se može

kretati do 70 dB(A) zavisno od proizvođača opreme. S obzirom, da se turbina nalazi ispod

mašinske zgrade, širenje buke van mašinske zgrade je zanemarivo. Generator i transformator

proizvode zanemarivu količinu buke.

Emisija nastanka i zbrinjavanja čvrstog otpada

Pri radu predmetnog objekta (postrojenja) neće biti negativnih uticaja na životnu okolinu, jer

samo postrojenje u toku rada ne proizvodi nikakav čvrsti tehnološki otpad.

U toku rada predviđeno je automatsko upravljanje predmetnom hidroelektranom (nema

zaposlenog osoblja na lokaciji), nema dežuranja, pa nema ni komunalnog otpada.

Nakon remonta i redovnih radova na održavanju hidroelektrane vršiće se prikupljanje,

selektovanje i adekvatno konačno zbrinjavanje otpadnih ulja i čvrstog energetskog otpada. Sve

otpadne materije koje je moguće reciklirati, sakupljaće se i predavati licenciranim firmama za

upravljanje tim materijama. Konačno odlaganje otpada vršit će se na adekvatan način.

Upravljanje otpadnim materijama vršit će se shodno propisima iz oblasti upravljanja otpadom.

U skladu sa Pravilnik o kategoriji, ispitivanju i klasifikaciji otpada („Službeni glasnik Republike

Srpske”, broj 19/15).

Pojava incidenata

S obzirom, da je postrojenje projektovano prema savremenim principima, ne očekuju se incidenti

većeg obima u smislu većeg uticaja na životnu sredinu i ugrožavanja zdravlja ljudi.

Incidentne situacije male vjerovatnoće pojava za ovaj sistem objekata su procurivanja ulja iz

transformatora, iz sistema regulacije, sistema za podmazivanje ležajeva ili nekog goriva ili ulja iz

građevinskih mašina ili prevoznih sredstava.

Projektom pojedinih dijelova sistema hidroelektrane predviđene su mjere za smanjenje

vjerovatnoće nastanka incidenta, kao i mjere za smanjenje posljedica.

Opasnosti od procurivanja ulja iz transformatora i sistema regulacije i podmazivanja moraju se

isključiti i projektom predvidjeti izgradnja prijemnih tankvana, rezervoara za čisto i prerađeno

ulje.



(D) OPIS STANJA LOKACIJE NA KOJOJ SE POSTROJENJE NALAZI

Radi sagledavanja svih elemenata na lokaciji, izlaskom na teren je izvršen pregled sadržaja u

okolini parcele, objekata, pregled dostavljene dokumentacije i razgovor sa Investitorom, na

osnovu čega su dobijeni značajni elementi potrebni za analizu izvedenih rješenja predmetnog

postrojenja, sa stanovišta uticaja na životnu sredinu.

Duboki potok je lijeva pritoka Vrbanje. To je jedini lokalni naziv ovog vodotoka. Izvire na

južnim padinama Međugorja (1116 m n/v), ispod sela Bojići, na oko 1030 m n/v. Ojačava od

utoka izdašnog Gladnog vrela. Do ušća prima neuobičajeno mnoštvo potoka, potočića i

priobalnih vrela (sa obje strane korita). Duga je oko 8 km, a pedesetih godina prošlog vijeka na

njoj je bilo 5 mlinova (vodenica). Izuzetno je bogata izvorima pitke vode iz vrela, potoćića i

potoka, koji se razlijevaju na sve četiri strane svijeta. Između Mekota i Gradine, rijeka ulazi u

duboki kanjon (po čemu je nazvana, kao i istoimeno selo kroz koje protiče). Na početku kanjona

razina rijeke je na 941 m n/v, a ispod Ježice (1276 m n/v), tj. pod vrhom litice zvane Stijena

(1200 m n/v), niža je i preko 560 m. Ušće u Vrbanju je u njenoj velikoj krivini, između

Grabovičke i Tovarničke visije, na oko 430 m n/v.

Predmetnoj lokaciji se pristupa sa šumskog, neasfaltiranog, pristupnog puta.

Predmetna lokacija vodozahvata se nalazi na prostoru gdje nema naseljenih stambenih objekata.

Okolne parcele čini šumsko i poljoprivredno zemljište.

Na pomenutim parcelama nema naseljenih stambenih objekata.

Teren je na pomenutim parcelama jednim svojim dijelom u nagibu od istoka prema zapadu.

Takođe, posmatrajući cjelokupno područje, teren je u padu od parcele gdje je planiran

vodozahvat do planirane mašinske zgrade, s obzirom na činjenicu da se predmetna lokacija nalazi

uz vodotok Duboki potok. Visinska razlika između pomenutih parcela je oko 107 m.n.v.

U blizini predmetne lokacije nema izgrađenih: zdravstvenih, stambenih, poslovnih, sportsko

rekreacionih, kulturnih, vjerskih objekata, škola i dječijih vrtića.

Mašinska zgrada

Vodozahvat

https://bs.wikipedia.org/wiki/Vrbanja_(rijeka)



Satelitski prikaz lokacije MHE „DUBOKA“



FOTOGRAFIJE SA LOKACIJE

Predmetna lokacija na kojoj je planirana izgradnja mašinske zgrade

Predmetna lokacija na kojoj je planirana izgradnja vodozahvata



(D) OPIS PRIRODE I KOLIČINE PREDVIĐENE EMISIJE IZ POSTROJENJA U SVE

DIJELOVE ŽIVOTNE SREDINE (VAZDUH, VODA, ZEMLJIŠTE) KAO I

IDENTIFIKACIJA ZNAČAJNIH UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU

Pod pojmom „emisija” podrazumijeva se direktno ili indirektno ispuštanje supstanci, otpadnih

voda, zračenja, toplote, mirisa ili buke, koje proizvodi jedan ili više izvora u postrojenju, u

vazduh, vodu ili zemljište.

Uticaji na životnu sredinu, postrojenja MHE, se dijeli na dva dijela i to:

- tokom pripreme i izgradnje postrojenja i

- tokom rada prostrojenja.

Izvori emisije iz predmetnog postrojenja se mogu klasifikovati na sljedeći način prema mjestu

emisije:

emisije u vazduh,

emisije u vodna tijela i zemljište,

emisija buke,

emisija čvrstog otpada...

Emisije u životnu sredinu tokom eksploatacije postrojenja

Emisija u vazduh

Emisija u vazduh je izbacivanje iz izvora u atmosferu produkata sagorijevanja motornih vozila

koja dolaze u krug predmetnog postrojenja prilikom obilaska postrojenja i zagađujuće materije

koje se emituju u vazduh u gasovitom obliku i u obliku vodene pare. Dolazak vozila na lokaciju

rijetko će se dešavati.

Postrojenje nema akumulaciju, pa samim tim ni potapanja okolnog zemljišta, te se ne očekuje ni

promjena klime, jer se ne narušava okolina.

Iz gore navedenog se vidi da se na lokaciji u toku odvijanja procesa rada ne očekuje povećana

emisija aerozagađenja tj. štetnih polutanata, obzirom da se radi o tehnologiji rada koja ne sadrži

određene izvore aerozagađenja u ekološki značajnoj mjeri.

Emisija u vodna tijela i zemljište

Do smanjenja vodotoka Duboki potok dolaziće na dijelu toka gdje se voda usmjerava putem

cjevovoda od vodozahvata do turbine (mašinske zgrade).

Na vodozahvatu biće izgrađeni objekti koji će omogućavati, ekološki prihvatljiv protok koji se

utvrđuje na osnovu hidroloških osobina vodnog tijela za karakteristične sezone, kao i minimalni

srednji mjesečni protok devedesetpetpostotne obezbjeđenosti, na osnovu člana 65. Zakon o

vodama („Službeni glasnik RS“ broj 50/06). U toku eksploatacije ovog hidroenergetskog objekta

bezuslovno će se poštovati „biološki minimum“ u cilju zaštite cijelog ekosistema, pogotovo u

sušnom periodu, te provoditi mjere upravljanja vodnim resursima, saglasno vodoprivrednoj

dozvoli.

Vremenjaci koji se ulivaju poslije vodozahvata, obezbjeđuju dodatne količine vode u vodotoku.

Kod odvijanja tehnološkog procesa rada javljaju se tehnološke i atmosferske otpadne vode.

Nezagađene tehnološke vode nastaju nakon izlaska vode iz turbine i one se odvodnom vodom

odvode u korito rijeke Duboki potok nizvodno od mašinske zgrade.

Atmosferske vode se javljaju sa krovnih i manipulativnih površina i odvode se u rijeku Duboki

potok.









Na predmetnoj lokaciji, ne očekuje se zagađenje zemljišta. Negativnih uticaja na životnu

okolinu MHE ovog tipa nemaju, jer samo postrojenje u toku rada nema nikakav tehnološki

otpad značajan sa stanovišta ekologije.

Emisija buke

Najveći problem uticaja buke prilikom korištenja predmetnog postrojenja male hidroelektrane

potiče iz bučnih dijelova opreme postrojenja (turbina, generator, transformator), koja se može

kretati do 70 dB(A), zavisno od proizvođača opreme. S obzirom da se turbina nalazi ispod

mašinske zgrade, širenje buke van mašinske zgrade je zanemarivo. Generator i transformator

proizvode zanemarivu količinu buke.

Emisija nastanka i zbrinjavanja čvrstog otpada

Pri radu predmetnog objekta (postrojenja) neće biti negativnih uticaja na životnu okolinu, jer

samo postrojenje u toku rada ne proizvodi nikakav čvrsti tehnološki otpad.

U toku rada predviđeno je automatsko upravljanje predmetnom hidroelektranom (nema

zaposlenog osoblja na lokaciji), nema dežuranja, pa nema ni komunalnog otpada.

Nakon remonta i redovnih radova na održavanju hidroelektrane vršiće se prikupljanje,

selektovanje i adekvatno konačno zbrinjavanje otpadnih ulja i čvrstog energetskog otpada. Sve

otpadne materije koje je moguće reciklirati, sakupljaće se i predavati licenciranim firmama za

upravljanje tim materijama. Konačno odlaganje otpada vršiće se na adekvatan način.

Upravljanje otpadnim materijama vršiće se shodno propisima iz oblasti upravljanja otpadom.

U skladu sa Pravilnik o kategoriji, ispitivanju i klasifikaciji otpada („Službeni glasnik Republike

Srpske”, broj 19/15). Tokom izgradnje i eksploatacije predmetnog postrojenja na predmetnoj

lokaciji se javljaju sljedeće vrste otpada, koje su date u tabelama 3 i 4.

Tabela 3. - Kategorije otpada koje se javljaju na predmetnoj lokaciji tokom izgradnje postrojenja

ŠIFRA NAZIV OTPADA

08 01 Otpadi od proizvodnje, formulacije, snabdijevanja i upotrebe i uklanjanja

boja i lakova

08 01 11* otpadna boja i lak koji sadrže organske rastvarače i druge opasne

supstance

08 01 12 otpadna boja i lak drugačiji od onih navedenih u 08 01 11

08 01 99 otpadi koji nisu drugačije specifikovani

13 01 Otpadna hidraulična ulja

13 01 11* sintetička hidraulična ulja

13 02 Otpadna motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 02 06* sintetička motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 02 08* ostala motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 07 Otpadi od tehničkih goriva

13 07 01* pogonska goriva i dizel

13 07 02* benzin

15 01 Ambalaža (uključujući posebno sakupljenu ambalažu u komunalnom

otpadu)

15 01 06 miješana ambalaža



15 01 10* ambalaža koja sadrži ostatke opasnih supstanci ili je kontaminirana opasnim

supstancama

15 01 11* metalna ambalaža koja sadrži opasan čvrst porozni matriks, uključujući i

prazne boce pod pritiskom

15 02 Apsorbenti, materijali za filtere, krpe za brisanje i zaštitna odjeća

15 02 02*

apsorbenti, materijali za filtere (uključujući filtere za ulje koji nisu drugačije

specifikovani), krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koji su kontaminirani opasnim

supstancama.

15 02 03 apsorbenti, materijali za filtere, krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koja je

drugačija od 15 02 02

17 01 Beton, cigla, pločice i keramika

17 01 01 beton

17 01 02 cigle

17 01 03 pločice i keramike

17 04 Metali i njihove legure

17 04 03 gvožđe i čelik

17 04 07 miješani metali

17 04 11 kablovi drugačiji od onih navedenih u 17 04 10

17 05 Zemlja, kamen i muljeviti otpad iskopan bagerom

17 05 03* zemlja i kamen koji sadrže opasne supstance

17 05 04 zemlja i kamen drugačiji od onih navedenih u 17 05 03

17 05 05* muljeviti otpad iskopan bagerom koji sadrži opasne supstance

17 05 06 muljeviti otpad iskopan bagerom drugačiji drugačiji od onog navedenog u 17

05 05

20 Opštinski otpadi (kućni otpad i slični komercijalni i industrijski otpadi),

uključujući odvojeno sakupljene frakcije

20 01 01 papir i karton

20 01 02 staklo

20 01 08 biorazgradivi kuhinjski i otpad iz restorana

20 01 38 drvo drugačije od onog navedenog u 20 01 37

20 01 39 plastika

20 01 40 metali

20 01 99 ostale frakcije koje nisu drugačije specificirane

20 03 01 miješani komunalni otpad

NAPOMENA: Vrste otpada označene zvjezdicom (*) označavaju vrste opasnog otpada koji moraju

zbrinjavati ovlaštena lica za zbrinjavanje opasnog otpada.

Tabela 4.- Kategorije otpada koje se javljaju na predmetnoj lokaciji tokom eksploatacije postrojenja

ŠIFRA NAZIV OTPADA

13 01 Otpadna hidraulična ulja

13 01 11* sintetička hidraulična ulja

13 02 Otpadna motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 02 06* sintetička motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 02 08* ostala motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

15 01 Ambalaža (uključujući posebno sakupljenu ambalažu u komunalnom

otpadu)

15 01 06 miješana ambalaža

15 01 10* amabalaža koja sadrži ostatke opasnih supstanci ili je kontaminirana opasnim

supstancama

15 01 11* metalna ambalaža koja sadrži opasan čvrst porozni matriks, uključujući i

prazne boce pod pritiskom



15 02 Apsorbenti, materijali za filtere, krpe za brisanje i zaštitna odjeća

15 02 02*

apsorbenti, materijali za filtere (uključujući filtere za ulje koji nisu drugačije

specifikovani), krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koji su kontaminirani opasnim

supstancama.

15 02 03 apsorbenti, materijali za filtere, krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koja je

drugačija od 15 02 02

20 03 Ostali opštinski otpad

20 03 99 opštinski otpadi koji nisu drugačije specifikovani NAPOMENA: Vrste otpada označene zvjezdicom (

*) označavaju vrste opasnog otpada koji moraju zbrinjavati

ovlaštena lica za zbrinjavanje opasnog otpada.

Za pravilno upravljanje otpadom mora se donijeti Plan za upravljanje otpadom u skladu sa

Zakonom o upravljanju otpadom („Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 111/13) i

Pravilnikom o načinu skladištenja, pakovanja i obilježavanja opasnog otpada („Službeni glasnik

Republike Srpske“, broj 49/15).

Pojava incidenata

S obzirom da je postrojenje projektovano prema savremenim principima, ne očekuju se incidenti

većeg obima u smislu većeg uticaja na životnu sredinu i ugrožavanja zdravlja ljudi.

Incidentne situacije male vjerovatnoće za ovaj sistem objekata su procurivanja ulja iz

transformatora, iz sistema regulacije, sistema za podmazivanje ležajeva ili nekog goriva ili ulja iz

građevinskih mašina ili prevoznih sredstava.

Projektom pojedinih dijelova sistema hidroelektrane predviđene su mjere za smanjenje

vjerovatnoće nastanka incidenta, kao i mjere za smanjenje posljedica.

Opasnosti od procurivanja ulja iz transformatora i sistema regulacije i podmazivanja moraju se

isključiti i projektom predvidjeti izgradnja prijemnih tankvana, rezervoara za čisto i prerađeno

ulje.



(Đ) OPIS PREDLOŽENIH MJERA, TEHNOLOGIJA I DRUGIH TEHNIKA ZA

SPREČAVANjE ILI, UKOLIKO JE TO MOGUĆE, SMANJENJE EMISIJE IZ

POSTROJENJA

U toku razmatranja i odlučivanja po zahtjevu za Prethodnu procjenu uticaja na životnu sredinu,

Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju je u skladu sa članom 65. Zakona

o zaštiti životne sredine dostavilo zahtjev sa dokumentacijom na mišljenje Ministarstvu zdravlja i

socijalne zaštite, Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Republičkom zavodu za

zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, kao i Opštini Kotor Varoš, koja su dostavili

svoja mišljenja:

Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite u svom mišljenju broj 11/08-012-227/16 od 31.05.2016.

godine, navodi da se iz dostaviljene Prethodne procjene za predmetni objekat se uočava da je

predlagač prethodne studije rizika i posljedice po zdravlje dobro opisao. Uticaj narušenih

primarnih i sekundarnih ekoloških standarda vremenom se mogu negativno odraziti na javno

zdravlje i u epidemiološkoj slici stanovništva, zbog čega se prema zakonskoj regulativi u izradi

Dokaza uz zahtjev za izdavanja ekološke dozvole veća pažnja treba posvetiti:

sveobuhvatnoj procjeni potencijalnih rizika po segmentima životne sredine koji se mogu

registrovati za ovaj objekat na svim kritičnim kontrolnim tačkama, a koje će izrađivač

studije detaljnije razraditi,

kontroli i nadzoru nad trenutnim („nultno“) stanjem životne sredine zahtjeva da se urade

prethodna mjerenja i kasnije dopunjavaju, provjeravaju i upoređuju sa izmjerenim

parametrima monitoringa vazduha, vodotoka, podzemnih voda i izvorišta voda za piće,

evaluaciji efekata koja će se odnositi na dugoročnu izmjenjenost stanja u životnoj sredini

i načinu izvještavanja nadležnih organa za javno zdravlje.

Sa javnozdravstvenog aspekta za opasnosti, principi prevencije i predostrožnosti koji su

navedeni u studiji treba dopuniti sa podacima:

radi se o objektu koji je potencijalni zagađivač koji može uzrokovati ekološku katastrofu

(npr. usljed curenja mineralnih ulja iz turbina) i stoga je monitoring površinske vode na

kojoj je mini hitroelektrana neophodan i iz razloga što se samo na osnovu njega izvode

zaključci i sukcesivno izmjeniti sadržaj ekološke dozvole i obavezne parametre

monitoringa evidentirati promjene tokom gradnje objekta i kasnije tokom eksploatacije, te

upoređivati sa osnovnim stanjem kroz monitoring;

za klimatske promjene posljednje dekade (temperaturne promjene, vodeni talog, ruža

vjetrova, sušni period) za predmetno područje;

sekundarni prolongirani uticaj će se odraziti na povećanje nivoa registrovanog stepena

nejonizujućih zračenja (elektromagnetno zračenje), izmjene klime kraja, nestašicu ili

preusmjeravanje vode i namjene zemljišta zbog čega bioakumulacija štetnih materija u

životnoj sredini treba biti registrovana i praćen trend izmjena koji se samo na osnovu

izvršenih ispitivanja može utvrditi;

u Dokazima uz zahtjev za izdavanje ekološke dozvole treba se dati prijedlog isplaniranih

frekvencija ispitivanja parametara radi utvrđivanja „nultog“ stanja kvaliteta vode prema

Uredbi o kvalifikaciji voda i kategorizaciji vodotoka u RS i Zakonu o vodama („Službeni

glasnik Republike Srpske“, broj 50/06), te kako će se kontrolisati parametri kvaliteta

vode;

za obavještavanje stanovništva postavljanjem pisanih zabrana o upotrebi površinske vode

rijeke;

promjene u vezi sa prebacivanjem ili gubitkom dijela vode, ribljeg fonda, flore i faune;

navesti Plan upravljanja otpadom tokom perioda gradnje, koncesije i po prestanku rada



objekta u skladu sa procjenjenim količinama kategorisanih vrsta otpadnih materija i

rizicima;

sanitarne otpadne vode odlagati u septičke jame sa pražnjenjem na šest mjeseci u skladu

sa zakonskim regulativom;

u slučaju da voda u sanitarnim čvorovima nije higijenski ispravna u skladu sa zakonskom

regulativom, obavezno mora stajati natpis „Voda nije za piće“, a zaposlenima

obezbijediti higijenski ispravnu vodu za piće;

razraditi scenarije za potencijalna vanredna stanja (ljudski faktor, elementarne nepogode

manjih i većih razmjera) i predložiti mjere smanjenja negativnih posljedica po životnu

sredinu i zdravlje stanovništva koji moraju biti komplementarni sa opštinskim planovima

za elementarne nepogode i sprečavanje razornih posljedica po stanovništvo i zajednicu

uopšte;

razraditi poseban plan vertikalne i horizontalne odgovornosti u slučaju nastanka bilo

koje vrste akcidenta i predložiti mjere prevencije.

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede nije dostavilo mišljenje na predmetni

elaborate i ako im jezahtjev sa dokumentacijom uredno dostavljen 19.05.2016. godine.

Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa u svom mišljenju broj

07/1.20,30/625-357/16 od 17.06.2016. godine, navodi na osnovu pregleda ponuđene

dokumentacije da se predmetna MHE ne nalazi u prostoru planirnom za zaštitu.

Opština Kotor Varoš u svom mišljenju broj 04/9-370-64/16 od 14.06.2016. godine, navodi da je u

okviru prethodne procjene izražena cjelokupna problematika uticaja na životnu sredinu i

analizirana u okviru nekoliko posebnih cjelina kroz koje su obuhvaćene osnove za istraživanje,

opisivanje i vrednovanje postojećeg stanja, kompletna analiza uticaja i neophodne mjere zaštite.

Na osnovu cjelokupne analize Opština u svom mišljenju konstatuje da su uticaji MHE „Duboka“

značajni i trajni, posebno zbog toga što će se zajedno sa ostalim MHE veliki dio vodotoka

Duboki potok biti na biološkom minimumu, ali i da se specificiranim mjerama mogu dovesti u

prihvatljive granice, pa se može konstatovati da se realizacijom predmetnog projekta mogu

obezbijediti potrebni uslovi za zaštitu životne sredine uz maksimalno odgovorno ponašanje

investitora, provođenjem svih mjera zaštite definisanih prethodnom procjenom i realizacijom

propisanog monitoringa. Takođe, projekat uz poštovanje svih navedenih mjera zaštite životne

sredine definisanih u okviru prethodne procjene, svešče negativne uticaje u smislu uticaja na

životnu sredinu na prihvatljiv nivo, tako da se može konstatovati da je predmet i projekat

bezbjedan u smislu uticaja na životnu sredinu te opština daje pozitivno mišljenje uz poštovanje

navedenih činjenica.

Analizom dostavljene dokumentacije iz člana 64. kao i razmotrenih mišljenja shodno članu 65.,

utvrđeno je da je predloženi koncept MHE „Duboka“ na vodotoku Duboki potok uz sagledavanje

svih relevantnih topografskih, morfoloških, geoloških, hidroloških i drugih uslova predmetnog

prostora može zadovoljiti tražene kriterijume za zaštitu životne sredine, uz striktno poštovanje

zakonskih mjera u fazi izgradnje, fazi eksploatacije kao i u fazi remonta predmetnog projekta.



Opšti uslovi za zaštitu životne sredine:

Preduzeće je dužno da tokom rada i prestanka rada predmetnog postrojenja, ispuni opšte uslove

zaštite životne sredine, tako da se:

ne ugrožava niti ometa zdravlje ljudi i ne predstavlja nesnosnu/pretjeranu smetnju za ljude

koji žive na području uticaja postrojenja ili za okolinu zbog emisija: supstanci, buke,

mirisa, vibracija i toplote ili saobraćaja iz postrojenja ili prema postrojenju;

obavezno vrši redovne periodične preglede uslova radne sredine i kontrolu primjene mjera

za zaštitu radne i životne sredine;

prostor u koji se smještaju sve mašine, uređaji i transportni sistemi za tehnološki proces,

moraju imati pod obrađen tako da omogućava normalnu postavku tehnologije. Pri obradi

poda, treba voditi računa o sljedećim njegovim karakteristikama: nosivost, horizontalna

nivelacija i završna obrada. Nosivost poda se definiše opterećenjem koje mašine vrše na

tlo, bilo sopstvenom težinom, bilo udarima i vibracijama koje nastaju pri radu turbine i

generatora;

sva predviđena mašinska oprema i instalacije moraju odgovarati važećim jus-standardima

i normama kvaliteta. Sva ugrađena oprema i instalacije moraju biti zaštićene

odgovarajućim premazima, te ispitana probama na odgovarajući pritisak i nepropusnost

izolacije;

preduzimaju neophodne mjere za sprečavanje nesreća i ograničavanje njihovih posljedica;

preduzmu sve odgovarajuće preventivne mjere tako da se spriječi zagađenje;

energetski i prirodni resursi efikasno koriste;

preduzmu neophodne mjere za sprečavanje nesreća/incidenata i ograničavanje njihovih

posljedica;

preduzmu neophodne mjere nakon prestanka rada postrojenja da bi se izbjegao bilo kakav

rizik od zagađenja i da bi se lokacija na kojoj se postrojenje nalazi vratila u

zadovoljavajuće stanje, što znači da su ispunjeni svi standardi kvaliteta životne sredine

koji su bitni za lokaciju poslovnog objekta, naročito oni koji se tiču zaštite zemljišta i

vode;

radi sprečavanja pristupa neovlašćenim licima postrojenju MHE postaviti zaštitnu ogradu

sa kapijom koja se zaključava i tablama na kojima je jasno napisano upozorenje o

opasnosti koja postoji u blizini postrojenja, održavati u ispravnom stanju;

pridržavanje svih mjera za sprečavanje, smanjivanje, ublažavanje ili sanaciju štetnih

uticaja u toku izgradnje i eksploatacije propisanih prethodnom studijom uticaja na životnu

sredinu.

Mjere prevencije za svođenje upotrebe sirovine, vode i energije na minimum:

prilikom nabavke opreme za rad vršiti odabir opreme kojom će se osigurati: optimalna

potrošnja sirovina i energije, minimalan nivo emisija i olakšati pravilan rad i održavanje;

vršiti redovan remont i održavanje opreme na lokaciji poslovnog objekta.

Mjere smanjenja emisija u vazduh tokom građenja postrojenja:

Kod organizovanja gradilišta i izvođenja radova u toku izgradnje koristiti savremenu

praksu i sredstva te predvidjeti korištenje uređaja, vozila i postrojenja koja su, prema

evropskim standardima, klasifikovana u kategoriju sa minimalnim uticajem na okolinu;

U toku izvođenja radova na izgradnji objekata kao energent za građevinske mašine



koristiti niskosumporna goriva, kod kojih je sadržaj sumpora ispod 1%;

Potreba da se obezbijedi kontinuitet procesa izgradnje, uslovljava najčešće skladištenje

znatnih količina agregata na deponijama. Ove deponije su najčešće izvor difuznog

zagađenja prašinom, budući da najsitnije frakcije bivaju nošene vazdušnim strujanjima.

Uređenje deponije i održavanje optimalne vlažnosti agregata predstavljaju osnovni

preduslov za eliminisanje ovih efekata;

Neminovna posljedica izvođenja građevinskih radova (iskop, utovar i istovar materijala)

je i disperzija lebdećih čestica i zagađenje vazduha sa njima, pa je potrebno da se tokom

izvođenja tih radova primjenjuju sve mjere neophodne da bi disperzija lebdećih čestica u

vazduhu bila što manja;

Prilikom utovara iskopanog materijala u sušnom periodu potrebno je kvašenje da bi se

postigla njegova vlažnost od 6% i izdvajanje prašine svelo na minimum;

Zbog zaštite od prašine pri transportu kamionima primjeniti postupak orošavanja vodom;

Pristupne i druge gradilišne puteve potrebno je redovno održavati i kvasiti vodom i to

2 do 4 puta u toku dana ukoliko je podloga zemljana sa habajućim slojem pijeska. Takođe

pri izgradnji pristupnih puteva voditi računa o tome da se što je moguće manje naruši

izgled okoline;

Prilikom izgradnje postrojenja nije predviđeno miniranje, a ukoliko se ukaže potreba za

tim, primjeniti propise koji su predviđeni za ovu vrstu radova.

Mjere smanjenja emisija u vazduh tokom korišćenja postrojenja:

U toku eksploatacije predmetnog postrojenja nisu potrebe mjere zaštite vazduha, jer je

tehnološki proces proizvodnje električne energije takav da nema uticaja na vazduh.

Mjere smanjenja negativnog uticaja na vode i zemljište tokom građenja postrojenja:

Nije dozvoljeno izvođenje radova kojim bi se remetio ili mijenjao pravac vodotoka, kao

ni radovi na regulaciji riječnog korita bez prethodne saglasnosti nadležnih institucija;

Za građevinske radnike, na lokaciji obezbjediti pokretne prenosne ekološke sanitarne

nužnike, koje treba u saradnji sa najbližom komunalnom službom redovno održavati i

prazniti;

Na gradilištima i za transport opreme i materijala isključivo koristiti tehnički ispravnu

mehanizaciju i prevozna sredstva;

Zabranjena je distribucija goriva na predmetnom lokalitetu, zbog mogućnosti zagađenja

životne sredine;

Na predmetnoj lokaciji potrebno je postaviti posudu za adsorbens (piljevina, pijesak,

ekopor), u slučaju prosipanja nafte i naftinih derivata. Otpad nastao upijanjem nafte i

naftinih derivata posebno odlagati i tretirati kao opasan otpad u dogovoru sa nadležnom

službom;

Uspostaviti sistem adekvatnog upravljanja otpadnim vodama već u fazi organizacije

gradilišta tako da se prilazne saobraćajnice i manipulativne površine izgrade tako da bude

obezbijeđen odvod površinskih voda i prilagođena predviđenoj frekvenciji i teretu

transportnih vozila koji će se kretati na navedenoj lokaciji;

Dobrom organizacijom i nadzorom minimizirati mogućnost incidentnog zagađenja vode

zbog nemarnosti osoblja;

Višak materijala nakon izgradnje predmetnog postrojenja ne smije se istresati u vodotok;

Površine na lokaciji redovno čistiti i održavati urednim;

Obavezno se pridržavati smjernica (provođenje mjera upravljanja vodnog resursa) i



uslova koji su dati u vodoprivrednoj saglasnosti – dozvoli;

Pravilno odlaganje komunalnog otpada (u skladu sa propisima) do preuzimanja od strane

nadležne komunalne službe;

Zaštititi površine osjetljive na eroziju sredstvima stabilizacije koja sprečavaju eroziju i

nanošenje erodiranog materijala u vodotok. Ovo se odnosi prije svega na obale potoka na

kojima će se izvoditi najveći obim građevinskih radova;

U slučaju pojave erozivnih procesa poduzeti hitne mjere stabilizacije tla;

Sav materijal od iskopa koji neće biti upotrebljen u toku građevinskih aktivnosti mora biti

deponovan na za to predviđenim lokacijama i zaštićenim od pojave erozije;

Preduzimati aktivnosti u cilju zaštite postojeće vegetacije. Postojeću vegetaciju treba

maksimalno sačuvati;

Kvalitetnija zemlja iz iskopa se može koristiti za rekultivaciju okolnog zemljišta i nasipa,

tako da se sav materijal od iskopa, koji neće biti upotrebljen u toku građevinskih

aktivnosti, deponuje na za to predviđenim lokacijama i zaštiti od erozije;

Izbjegavati degradaciju tla izvan projektom definisanog prostora, te zasjecanje nagiba,

uzimanje građevinskog materijala iz padina podložnih klizanju, uz primjenu najbolje

raspoložive tehnologije i inženjerske tehnike.

Mjere smanjenja negativnog uticaja na vode i zemljište tokom upotrebe postrojenja

Zagađenja voda i zemljišta, u toku normalnog rada i ispravnosti uređaja hidroelektrane, ne bi

trebalo biti, ali da bi se to postiglo moraju se ispoštovati sljedeće mjere zaštite vodotoka od

eventualnih zagađenja:

Odgovarajućim hidrološkim analizama za protoke pri malim, srednjim i velikim vodama,

kao i za garantovani ekološki prihvatljiv, protok i njegovo tačno definisanje;

Pratiti promjene u vezi sa prebacivanjem ili gubitkom dijela vode, ribljeg fonda, flore i

faune;

Potreba kontinuiranog praćenja, kako tokom izgradnje, tako i tokom eksploatacije,

posebno se odnosi na monitoring obezbjeđivanja garantovanog ekološki prihvatljivog

protoka iza pregradnog profila, sa pokazateljima kvantitativnih i kvalitativnih parametara

dotekle vode na uređeni mjerni profil;

Poštovanje vodoprivrednog i biološkog minimuma u cilju zaštite kompletnog ekosistema,

pogotovo u supšim periodima i njegovo praćenje automatskim mjernim instrumentima;

Izrada upustva režima rada sa posebnim prikazom za period malih i velikih voda;

Praćenje hidroloških parametara (vodostaja, protoka) automatskim vodomjernim

stanicama na lokaciji vodozahvata i mašinske zgrade;

Kvalitet vode po izlasku iz hidroeletrane treba biti bar istog kvaliteta vode koji se u

nju upušta;

Sprovoditi mjere zaštite vode u slivu uklanjanjem potencijalnih zagađivača, sprečavanjem

degradacije obradivog zemljišta, kontrolom eksploatacije šuma i izvođenjem

antierozivnih radova;

Provođenje mjera upravljanja vodnog resursa saglasno vodoprivrednoj dozvoli;

Pravilno urediti privremenu deponiju plutajućeg nanosa, u smislu pozitivnih načela zaštite

životne sredine, ili prikupljeni otpad odlagati u namjenske kontejnere veće zapremine, do

preuzimanja sakupljenog otpada od strane nadležne komunalne službe;

Onemogućiti pristup deponiji neovlašćenim licima i spriječiti nekontrolisano raznošenje

sakupljenog otpada;

Izvršiti izdvajanje korisnih komponenti iz plutajućeg nanosa (npr. drvo);

Izvršiti analizu fizičko - hemijskih parametara mulja iz taložnika u toku probnog rada



postrojenja. Ako ispuštanje mulja u vodotok Duboki potok i rezultati analize njegovih

fizičko - hemijskih parametara ukazuju na mogućnost negativnih uticaja mulja na kvalitet

vode, potrebno je primjeniti drugu mjeru zbrinjavanja, kao što je odlaganje istog na

sanitarnoj deponiji;

Atmosferske vode sa krovnih i manipulativnih površina voditi kanalizacionom mrežom

do korita vodotoka koji prolazi pored predmetne lokacije, a služi kao recipijent

atmosferskih voda sa okolnog zemljišta;

Ispod transformatorskog postrojenja mašinske zgrade, kao i ispod turbine izgraditi

nepropusne tankvane, uljne bazene zapremine dovoljne da mogu primiti svo eventualno

iscurjelo turbinsko ili izolaciono ulje iz transformatora u mašinskoj zgradi;

U cilju zaštite kvalitete vode predmetnog vodotoka, koja se koristi za druge svrhe,

Investitor je dužan tokom izgradnje i rada objekta obavještavati stanovništvo, postavljati

pisane zabrane o upotrebi površinske vode u slučaju zagađenja i izvještavati Agencije za

vode u Republike Srpske o izmjenjenosti kvaliteta vode koje su nastupile;

Pošto u predmetnom objektu - mašinskoj zgradi nije predviđen stalni boravak ljudi, nema

potrebe za sanitarnim čvorom, tako da nema ni sanitarnih otpadnih voda, niti potrebe za

izgradnjom septičke jame.

Mjere za sprečavanje/smanjenje nastanka otpada uz mjere upravljanja otpadom:

Najstrože je zabranjeno deponovanje bilo koje vrste otpada na predmetnoj lokaciji. Sav

višak zemlje, nastao u fazi pripreme terena, mora se ukloniti sa lokacije i deponovati na

mjesto i pod uslovima koje utvrdi nadležna komunalana služba;

Napraviti Plan upravljanja otpadom, u skladu sa članom 22. Zakona o upravljanju

otpadom („Službeni glasnik RS“, broj 111/13);

Kontrolisati provođenje Plana upravljanja otpadom od strane odgovornog lica;

Otpad prikupljati i klasifikovati prema Katalogu otpada i zbrinjavati ga sa ovlaštenom

institucijom;

Imajući u vidu karakter objekta i njegov način funkcionisanja, može se konstatovati da iz

predmetnog objekta nema produkcije otpada koji bi mogao biti predmet procesa povrata

korisnog materijala iz otpada ili zbrinjavanja istog;

Redovno kontrolisati uljnu jamu lociranu ispod transformatora, da nije došlo do

procurivanja ulja iz istog. U slučaju pojave ulja u uljnoj jami, istu očistiti od ulja i otpad

zbrinuti u skladu sa Pravilnikom o načinu skladištenja, pakovanja i obilježavanja opasnog

otpada („Službeni glasnik RS“, broj 49/15), kao i izvršiti zamjenu transformatora.

Mjere zaštite od buke i vibracija u toku izgradnje objekta:

Prilikom izgradnje postrojenja nije predviđeno miniranje, a ukoliko se ukaže potreba za tim,

primjeniti propise koji su predviđeni za ovu vrstu radova. Buka najnepovoljnije efekte ima na

samom gradilištu i tu se eliminiše upotrebom odgovarajuće opreme (zaštita antifonima i

štitnicima na ušima). Buka utiče i na obližnju okolinu (ljudi u okolnim naseljima, stoka) i zbog

toga je potrebno provoditi sljedeće mjere za smanjenje ili potpuno eliminisanje buke:

Građevinske radove koji bi proizvodili veliku buku izvoditi u određenim vremenskim

intervalima prema propisima i standardima,

Zabraniti korišćenje građevinskih mašina u noćnom periodu i ograničiti ih na radne sate i

dane u sedmici,

U slučaju da nivo buke prekorači dozvoljene vrijednosti, zabraniti korištenje mehanizacije

koja proizvodi nedozvoljenu buku, odnosno koristiti modernu i ispravnu mehanizaciju,

Izmjerena vrijednost nivoa buke na pogonskim i radnim mašinama na sličnim gradilištima

nalazi se na granicama 80-85 dB, pa je potrebna odgovarajuća zaštita radnika na gradilištu



(ušni čepići i štitnici za uši).

Mjere zaštite od buke i vibracija u toku eksploatacije objekta:

U cilju sprečavanja emisije prekomjerne buke iz objekata hidrocentrale potrebno je

redovno praćenje ispravnosti i održavanje tehničkih standarda instalisane opreme i

postrojenja;

Iz predmetnog objekta (mašinske zgrade) se ne očekuje emitovanje buke preko

dozvoljenog nivoa. Ukoliko se dokaže povećan nivo buke, potrebno je predložiti rješenje

za smanjenje iste, kao što je podizanje zelenog pojasa uz pravilan odabir i dispoziciju

drvoreda i drugog zelenila u cilju formiranja zaštitnih barijera. Uređaji i postrojenja koja

emituju buku moraju biti atestirani, tako konstruisani ili izolovani da u spoljnu sredinu ne

emituju buku preko dozvoljenog nivoa koji je regulisan Pravilnikom o dozvoljenim

granicama zvuka i šuma („Službeni list SRBiH“, broj 46/89).

Mjere zaštite flore i faune tokom građenja objekta:

U toku građenja vodozahvata potrebno je iskrčiti svu vegetaciju sa površina na kojima će

se graditi objekti. U cilju zaštite vegetacije i nepotrebnog uništavanja biljnog fonda na

ovom području neophodno je ograničiti krčenje vegetacije i kretanje građevinskih mašina,

mehanizacije i transportnih sredstava isključivo u prostoru odobrenom po Glavnom

projektu;

Posječeno drveće i biomasu iskoristiti prije svega za proizvodnju različitih drvnih polu -

ili gotovih proizvoda pa tek onda za energetske potrebe;

U cilju zaštite okoline faune i njenog što manjeg uznemiravanja koristiti tehnički ispravnu

mehanizaciju sa što manjim stepenom emisije štetnih produkata sagorijevanja, buke i

vibracije, te organizacijom gradilišta i faznim načinom izgradnje vodozahvata omogućiti

prolaze, pristupe pojilištima, hranilištima i sl.;

Što veći dio objekta realizovati u koritu za velike vode tj. na suvom, a zatim u

malovodnom dijelu godine pod zaštitom privremenih zagata, a zatim realizovati dio

objekta koji se nalazi u početnom dijelu korita;

Zbog zaštite ribljih vrsta organizacija gradilišta se mora obaviti uz sljedeće uslove:

1. Radovi unutar vodotoka se moraju obavljati tako da se izbjegava zamućivanje

vode u što većoj mjeri, jer je posljedica zamućenja vode smanjenje količine

rastvorenog kiseonika u vodi što, može imati velike posljedice po živi svijet

vodotoka;

2. Zbog navedenog radove unutar vodotoka, koji dovode do zamućenja vode treba

izvoditi u etapama i to tako da se prekida sa radovima do potpunog izbistrenja

vodotoka, više puta u toku radnog sata;

3. Sve vrijeme tokom građenja mora se obezbjediti nesmetana protočnost korita,

kako ne bi bile ugrožene ribe na nizvodnim dionicama;

4. Sve aktivnosti na gradilištu koje imaju interakcije sa ribljim populacijama moraju

se obavljati u kordinaciji s ribolovačkom organizacijom i inspektorom za

ekologiju;

5. Prilikom izvođenja radova, a i u fazi projektovanja, posebnu pažnju treba posvetiti

mogućim rješenjima migracije riba (riblje staze, riblji liftovi i metode

poribljavanja);



6. Pridržavati se svih mjera zaštite voda, jer one ujedno predstavljaju i mjere za

zaštitu akvatičnih organizama;

7. Pridržavati se mjera zaštite zagađenja vazduha, jer one ujedno predstavljaju i

mjere zaštite flore i faune.

Mjere zaštite flore i faune tokom eksploatacije objekta:

Na objektu vodozahvata predvidjeti objekte za prelaz riba tzv. riblje staze. Njihov zadatak

bi bio da omoguće nesmetanu longitudinalnu migraciju riba. Riblje staze treba da

obezbjede nesmetani prelaz iz jedne akvatorije u drugu;

Pristup tim objektima mora da bude fizičkim preprekama onemogućen nesavjesnim

pojedincima, koji bi mogli da zloupotrijebe te objekte za krivolov;

Obaveza monitoringa ribljih populacija;

U saradnji sa lokalnim ribolovačkim društvom kontinualno pratiti stanje riblje populacije

u nizvodnom i uzvodnom dijelu rječice i uzeti aktivno učešće u poribljavanju, tj.

obnavljanju ribljeg fonda;

Poremećaj migracionih puteva (prvenstveno uzvodno), kao i prirodne ravnoteže i prirast

ihtiofaune i druge akvatične organizme, utvrdiće se u Zakonu o slatkovodnom ribarstvu i

Zakonu o zaštiti prirode i biće neophodno uraditi plan sanacije i redovnog godišnjeg

vještačkog poribljavanja i održavanja autohtonih vrsta;

Eventualne poremećaje prirodne ravnoteže prirodnog prirasta treba pratiti i održavati na

optimumu (odnos salmonoidnih i ciprinidnih vrsta riba i sl.);

Održavati sistem za sprečavanje prodiranja riba u postrojenje hidroelektrane;

Odabrati turbine sa zaštitom za ribe (koncepcija: odvraćanje riba od kretanja u pravcu

turbina), što je prema savremenim standardima izgradnje takvih objekata u zemljama sa

najvišim zahtjevima očuvanja ekološkog okruženja;

Konstruktivno - arhitektonskim rješenjima vodozahvata, taložnika i vodne komore, prije

dovodnog cjevovoda, potrebno je riješiti ulazak riblje mlađi u sistem hidroelektrane;

Na pregradnim mjestima potrebno je izgraditi tzv. objekte koji će omogućavati, ekološki

prihvatljiv protok koji se utvrđuje na osnovu hidroloških osobina vodnog tijela za

karakteristične sezone, kao i minimalni srednji mjesečni protok devedesetpetpostotne

obezbjeđenosti, na osnovu člana 65. Zakon o vodama, tako da se u toku eksploatacije

ovog hidroenergetskog objekta bezuslovno poštuje vodovodni i biološki minimum u cilju

zaštite cijelog ekosistema, pogotovo u sušnom periodu, te provoditi mjere upravljanja

vodnim resursima, saglasno vodoprivrednoj dozvoli.

U pogledu zaštite flore i faune, kao i cjelokupnog akvatičnog ekosistema vodotoka

Duboki potok, neophodno je definisati objekte, parametre i lokalitete za uspostavljanje

trajnog monitoringa, kako u toku izvođenja radova, tako i u fazi eksploatacije, u okviru

kojeg detaljno treba opisati mjere zaštite voda, šuma i zemljišta;


U skladu sa primjedbama dopunićemo mjere zaštite flore i faune tokom građenja i eksploatacije

objekta, sa analizom brojnosti vrsta i njihovih populacija , specifičnosti staništa i slično.

SPECIFIČNOST STANIŠTA



Orografske karakteristike

Istraživano područije, na kojem je planirana gradnja male hidroelektrane visinski posmatrano,

pripada brdsko - planinskom pojasu, čija nadmorska visina se kreće od 430 do 1300 metara.

Istočni dio područija karakteriše planina Borja sa izraženim, izlomljenim reljefom i uskih dolina,

ispresjecanih mnogobrojnim vodotocima, od kojih je najznačajnija rijeka Vrbanja. Više

nadmorske visine su zastupljene u jugoistočnom dijelu područja, dok je sjeverozapadni dio

područija sa znatno nižim nadmorskim visinama.

Lokacija male hidroelektrane se nalazi najvećim dijelom u šumskom području. Reljef ovog

šumskog područija karakterišu oštri grebeni i strme zategnute padine sa dubokim i uskim

dolinama. Teren je najviše izložen jugozapadu, jugu i jugoistoku, a manjim dijelom su

zastupljene sjeverne ekspozicije. Kao rezultat ovakve reljefne izraženosti česte su pojave bujičnih

tokova.

Geološke karakteristike

Istraživano područije po geotektonskoj podjeli Jugoslavije (Silošek 1971) se nalazi u planinskoj

zoni unutrašnjih Dinarida, tj. zahvata dijelove centralne ofiolitske zone i prelazne zone

paleozojskih škriljica i mezozojskih krečnjaka.

U okviru dijela centralne ofiolitske zone, preovladava markantna serija rožnjaka, zatim po

prostranstvu ograničeni ultramafiti, masiva Borja, te sedimenti miocena u dolinama Vrbanje.

U seriji rožnjaka trijasko jurske starosti dolaze još glinci, grauvakni pješčari, laporoviti i

silifikovani krečnjaci, konoglomerati.

Ultramafite predstavljaju peridotiti, amfiboliti, amfibolitski škriljci, zatim dijabazi i spiliti.

Periodotiti se nalaze na istaknutijim vrhovima. Sedimente miocena čine slatkovodni krečnjaci,

laporci, pješčari, konglomerati i glinci. U jedinici paleozojskih škriljaca i mezozojskih krečnjaka

nalaze se jursko-kredna i gornjo-kredna flišna serija. Jursko-kredni fliš je vrlo heterogenog

sastava i izrađen je od različitih krečnjaka ( kalkarenita, pjeskovitih i laporovnih mikrita,

laporovitih arenita ( laporaca, glinaca, pješčara i konglomerata).

EKOLOŠKO - VEGETACIJSKE KARAKTERISTIKE

Prema Ekološko - vegetacijskoj rejonizaciji Bosne i Hercegovine, ovo šumsko područje pripada

Pripanonskoj oblasti, Sjeverozapadnobosansko područje.

Najveći dio rejona zauzimaju šume bukve i jele sa smrčom (Piceo – Abieti - Fagetum), smrča

izostaje u nižim predjelima izloženim uticajima klime Panonskog basena. Unutar ovih šuma

znatne površine zauzimaju sekundarne zajednice jele i smrče (Abieti – Piceetum illyricum) a

sasvim neznatno i šume bijelog bora i smrče (Piceo – Pinetum illyricum), te sekundarne šume

bukve (Fagetum montanum illyricum).

U nižim predjelima rasprotranjene su pretežno šume bukve (Fagetum montanum illyricum), a na

toplim položajima šume kitnjaka i običnog graba (Querco – Carpinetum), orografski uslovljene

šume kitnjaka (Quercetum – patraeae montanum).

U kanjonu rijeke, na stjenovitim strmim padinama, zastupljene su termofilne fitocenoze, čisto

reliktnog karaktera: šume bukve i gluhača (Aceri obtusati – Fagetum), šume lipe i javora (Aceri –

Tilietum mixtum), a na nižim i najtoplijim položajima šume bijelog graba (Carpinetum

orientalis).



VRSTE I BROJNOST ZAŠTIĆENIH VRSTA

Šumsko - gazdinstvo “ Vrbanja “ Kotor Varoš je tokom druge polovine 2016. godine u

širem području koje pokriva ovo gazdinstvo, izvršilo brojanje ugroženih vrsta biljaka, a

njihove rezultata sa lokacijama nalazišta istih dajemo u nastavku, iz čega se može vidjeti da nisu

prisutne u dijelu gdje je planirana gradnja male hidroelektrane.

RIJETKE I UGROŽENE VRSTE

Tabela br 1.

Privredna jedinica Odjel Odsjek Rijetka vrsta Indikator: Brojnost

(opis stanja u odnosu na

prethodnu kontrolu)

,,Kordača,,

13

,,a,,

Ruscus

aculeatus

Brojno stanje biljke BODLjIKAVA

VEPRINA u odnosu na prethodnu godinu je nešto VEĆE , a razlog su

uglavnom vremenske prilike (neprilike)

Opis:

Lokacije: Glog

Stanišne prilike:

1. Matični supstrat: kiselo silikatne i silikatno – karbonatne stjene.

2. Osnovni tip zemljišta: kiselo smeđa ilimerizovana duboka zemljište na kiselim silikatnim i silikatno

karbonatnim stjenama.

3. Sastojinske prilike: Dominantna vrsta bukva.

Prisutna je jedna vrsta:

1. Ruscus aculeatus (BODLjIKAVA VEPRINA)

Postavljena je ploha (10 x 10 m)

Snimanje stanja (prebrojevanje ) vršeno je na cijeloj površini plohe.

Rezultati:

,,OP 5,, (10 x 10)

3.Vrsta: Ruscus aculeatus (BODLjIKAVA VEPRINA)

Na cijeloj površini plohe nalazi se šest gromolikih skupina.

Ista vrsta na plohi se javlja i pojedinačno.

Pokrivenost 45 %,

Brojnost: 680 biljaka

Pojedinačno na cijeloj površini plohe imamao 30 biljaka.

1. Stanje na plohi 5: Ruscus aculeatus (BODLjIKAVA VEPRINA)

- Obraslost površine: 45 %

- Broj biljaka ( na stalnoj oglednoj plohi, 10h10) : 680




Tabela br 2.


(opis stanja u odnosu na prethodnu

kontrolu)

,,Uzlomac,,

23

,,a,,

Ilex aquifolium

Brojno stanje biljke BOŽIKOVINA u

odnosu na prethodnu godinu je nešto VEĆE , a razlog su uglavnom vremenske prilike

(neprilike)

Opis:

Lokacije: Lom, Jasenova kosa

Stanišne prilike:


5. Osnovni tip zemljišta: kiselo smeđa ilimerizovana duboka zemljište na kiselim silikatnim i silikatno karbonatnim

stjenama.



2. Ilex aquifolium (BOŽIKOVINA)


Snimanje stanja (prebrojavanje) vršeno je na cijeloj površini plohe.

Rezultati:

,,OP 4,, (10 x 10m)

3. Ilex aquifolium (BOŽIKOVINA)

Pokrivenost 65 %, Brojnost: 250 biljaka

Stanje na plohi 4:

1. Vrsta: Ilex aquifolium (BOŽIKOVINA)

- Obraslost površine: 65 %

- Broj biljaka ( na stalnoj oglednoj plohi, 10 x 10 m) : 250

Napomena:

2. Na oglednoj plohi ,,OP4,, Ilex aquifolium (BOŽIKOVINA) nalazi se i u različitim fazama razvoja, od podmladka

do faze formiranog žbuna.




Tabela br 3.



kontrolu)

,,Vrbanja,,

21/1

,,c,,

Sorbus aucuparia

Brojno stanje biljke JAREBIKA u odnosu

na prethodnu godinu je nešto veće, a razlog

su uglavnom vremenske prilike (neprilike)

Opis:

Lokacije: Goletine (granični dio sa Teslićem)

Stanišne prilike:


8. Osnovni tip zemljišta: kiselo smeđe zemljište na kiselim silikatnim i silikatno karbonatnim stjenama.

9. Sastojinske prilike: Kultura crnog bora


1. Sorbus aucuparia (Jarebika)

Postavljena je ploha (10h10 m)


Rezultati:

,, OP 2,, (10x10)

1. Vrsta: Sorbus aucuparia (Jarebika)


Stanje na plohi 2:

Vrsta: Sorbus aucuparia (Jarebika)

Pokrivenost 30 %,

Broj biljaka ( na stalnoj oglednoj plohi, 10h10m) : 60 biljaka

Napomena: 1. Na oglednoj plohi Sorbus aucuparia (Jarebika) nalazi se u razvojnoj fazi podmlatka, guštika do faze

letvenjaka.



RIJETKE I UGROŽENE VRSTE Tabela br 4.



kontrolu)

,,Vrbanja,,

21/1

,,h,,

Rosa glutinosa

Brojno stanje biljke LjEPLjIVLjA RUŽA u

odnosu na prethodnu godinu je nešto veće, a

razlog su uglavnom vremenske prilike (neprilike)

Opis:

Lokacije: Goletine (granični dio sa Teslićem)

Stanišne prilike:




2. Rosa glutinosa (ljepljiva ruža)



Rezultati:

,, OP 6,, (10x10)

12. Vrsta: Rosa glutinosa (ljepljiva ruža)

Na cijeloj površini plohe nalazi se više gromova ove vrste.

Svaki grm čini više individua sa zasebnim korjenovim sistemom.

Vršeno je brojanje biljaka na cijeloj površini plohe.


Stanje na plohi 6:

Vrsta: Rosa glutinosa (ljepljiva ruža)

Pokrivenost 35 %,

Broj biljaka ( na stalnoj oglednoj plohi, 10 x 10m) : 82 biljaka




Tabela br 5.



prethodnu kontrolu)

,,Vrbanja,,

21/1

,,c,,

Teucrium

montanum

Brojno stanje biljke TRAVE IVE u

odnosu na prethodnu godinu je nešto

VEĆE , a razlog su uglavnom vremenske prilike (neprilike)

Opis:

Lokacije: Goletine ( granični dio sa Teslićem)

Stanišne prilike:



15. Sastojinske prilike: Dominantna vrsta je c. bor pretežno pojedinačna stabla ili stabla u manjim

grupama.


1. Teucrium montanum ( Trava Iva).

Zatečena u fazi optimalnog cvjetanja.


Snimanje stanja vršeno je na 5 elementarnih površina (1x1m).

Rezultati:

P1 (1h1)

Vrsta: Teucrium montanum ( Trava Iva )


Napomena:

Višegodišnja biljka formira busenove. Ima ih 7 ( u busenovima nisu pojedinačno brojane biljke)

P2 (1h1)



Napomena:




P3 (1h1)



Napomena:


P4 (1h1)


Pokrivenost 20 %, Brojnost: 4 biljke.

Napomena:


P5 (1h1)


Pokrivenost 30 %, Brojnost: 6 biljaka.

Napomena:

Višegodišnja biljka formira busenove. Ima ih 6, ( u busenovima nisu pojedinačno brojane biljke)

Stanje na plohi 1:


- Obraslost površine : 28% (30 + 35 + 25 + 20 + 30)

- Broj biljaka ( na pet elementarnih površina) : 33

- Broj biljaka ( na stalnoj oglednoj plohi, 10h10 m) : 184

Napomena:

Na navedenoj oglednoj plohi u dosta velikom broju nalazi se i Genista ovata.




Tabela br 6.



prethodnu kontrolu)

,,Uzlomac,,

23

,,a,,

Ruscus

hipoglossuum

Brojno stanje biljke VEPROVINA

MEKOLISNA u odnosu na prethodnu

godinu je nešto VEĆE , a razlog su

uglavnom vremenske prilike (neprilike)

Opis:

Lokacije: Lom, Jasenova kosa

Stanišne prilike:


17. Osnovni tip zemljišta: kiselo smeđa ilimerizovana duboka zemljište na kiselim silikatnim i silikatno

karbonatnim stjenama.



4. Ruscus hipoglossuum ( VEPROVINA MEKOLISNA )


Snimanje stanja vršeno je na 5 elementarnih površina (1h1m).

Rezultati:

P1 (1h1)

1. Vrsta: Ruscus hipoglossuum ( VEPROVINA MEKOLISNA )


P2 (1h1)



P3 (1h1)




Pokrivenost 45 %, Brojnost: 55 biljke

P4 (1h1)


Pokrivenost 47 %, Brojnost: 65 biljke

P5 (1h1)



Stanje na plohi 3:

1. Vrsta - Ruscus hipoglossuum ( VEPROVINA MEKOLISNA )

- Obraslost površine: 52 % (80 + 30 + 45 + 47 + 60)

- Broj biljaka ( na pet elementarnih površina) : 362

- Broj biljaka ( na stalnoj oglednoj plohi, 10x10 m) : 3764



Lovišta

Na području opštine Kotor Varoš registrovana su tri lovačka udruženja: ,,Uzlomac“ iz Kotor

Varoša, ,,Jelovka“ iz Maslovara i „Borčići“ iz Šipraga. Lovačka udruženja su najmasovnija

udruženja građana koja broje oko 600 članova – lovaca u prosjeku po oko 200 članova svako

udruženje.

Područje opštine Kotor Varoš je podijeljeno na tri lovišta kojima gazduju ova udruženja .

Lovišta naseljavaju sljedeće vrste divljači: mrki medvjed, divlja svinja, srneća divljač, vuk,

lisica, zec, jazavac, kuna, djelimično fazan, lještarka grlica, prepelica i druga sitna divljač.

Ovakvi prirodno geografski uslovi predstavljaju veoma dobru osnovu lovišta za stanište,

brojnost i kvalitet autohtonih vrsta divljači, kao i povoljne uslove za reprodukciju iste do punog

kapaciteta lovišta.

Kapaciteti lovišta za divljač koja ih naseljava, po sada važećim lovnoprivrednim osnovama,

iznosi za mrkog medvjeda 30 komada, divljih svinja 200 komada, srneće divljači oko 730

komada , zeca 2000 komada itd. Procjena je da kapacitet lovišta još uvijek nije dostigla srneća divljač i zečija koja je i

prirodno najugroženija, zatim divlja svinja koja je zakonom nezaštićena. Zbog toga, korisnici

lovišta – lovačka udruženja godišnjim planom odstrela planiraju manje odstrelne kvote u odnosu

na planirane po lovnoj osnovi kao dugogodišnjem planu gazdovanjlja lovištem. Tako umanjene

planirane kvote se uglavnom i izvrše. Zbog nepreciznosti proljetnog prebrojavanja divljači u

lovištu kao osnovnog načina utvrđivanja brojnog stanja, podaci o trenutnoj brojnosti

divljači u lovištu su upitni.

Sadašnji način gazdovanja lovištima ne može obezbijediti uslove za pun kapacitet divljači u

lovištima, a od lovstva država odnosno zajednica nema neke ekonomske koristi.

Korisnik lovišta ima obavezu uređenja lovišta, izgradnjom lovno uzgojnih i lovnotehničkih

objekata zaštite divljali, obezbjeđenjem čuvanja mira u lovištu od zaraznih bolesti, pomoć u

elementarnim nepogodama i planskim gazdovanjem divljači i lovištem, a sve u cilju opstanka i

povećanja brojnosti do punog kapaciteta i održavanje zdravih i kvalitetnih primjerka.

Odstrijeljenu divljač koristi lovac koji je odstreli i naknadu za istu plaća lovačkom udruženju čiji

je član. Za štetu koju nanosi zaštićena divljač, korisnik lovišta, Republika i Opština plaćaju

oštećenom odštetu u iznosima od po 30% korisnik lovišta, 30% Opština i 40% Republika.

Ribolov



Na području opštine Kotor Varoš postoje Sportsko - ribolovna društva koja okupljaju

ribolovce. Jedna od redovnih aktivnosti društva je i poribljavanje rijeke Vrbanje i njenih pritoka.

Dobar kvalitet vode Duboki potok u gornjem toku, potvrđuje prisustvo riječnog raka, peša i

potočne pastrmke. U gornjem toku su zastupljene sljedeće vrste ribe:

- potočna pastrmka, poribljava se godišnje u većim količinama, veći primjerci se

mogu naći i u toku Vrbanje,

- peš, teško ga je uočiti u koritu rijeke iako je prije bio svakodnevna pojava,

- krkuša, ova riblja vrsta nije ugrožena,

- pliska,bjelica, vrste bijele ribe koje ne rastu preko 10 (cm), ima je u velikim

količinama i apsulutno nije ugrožena vrsta.

Poseban problem za očuvanje flore, faune, raznovrsnosti biodiverziteta i akvatičnih eko-

sistema predstavlja izvlačenje šumskih sortimenata potocima tj. riječnim koritima što dovodi do

zamućenja vode i ugibanja.

Mjere zaštite pejzaža za vrijeme izgradnje:

Ograničiti krčenje i skidanje vegetacije samo na površinama gdje je to neophodno;

Objekti HE (mašinska zgrada) treba da budu minimalnih gabarita u kojima je moguće

razviti predviđeni proces proizvodnje;

Projektom prilagoditi materijalizaciju objekata MHE (u spoljnoj obradi izbjegavati

upotrebu vidljivog betona, lima, plastičnih materijala i sl.), a za oblaganje predvidjeti

prirodne materijale (kamen, drvo) kako bi se objekat uklopio u prirodno okruženje;

Poslije završetka izgradnje svih objekata obavezno sprovesti mjere rekultivacije i sanacije

terena, na način da podsjeća na prvobitno stanje. Oko glavnih pregradnih objekata, prostor

hortikulturno urediti na način da se vizuelno oplemeni. Obale predmetne rječice urediti i

fitosanaciono obezbjediti radi što skladnijeg uklapanja objekta u okruženje;

Trase budućih dalekovoda kojima će MHE biti spojena sa glavnim vodovima

elektroenergetskog sistema moraju biti projektovani uz minimalno narušavanje prirodnih i

ambijentalnih vrijednosti;

Novoizgrađeni cjevovod treba ukopati, a kanal vratiti u prvobitno stanje, za stabilizaciju

korita koristiti biološke metode za osiguranje obala;

Pri projektovanju predvidjeti maksimalno korišćenje postojećih pristupnih puteva koji se

nakon završetka radova moraju vratiti u prvobitno stanje;

Sav višak zemlje, nastao u fazi pripreme terena, mora se ukloniti sa lokacije i deponovati

na mjesto i pod uslovima koje utvrdi nadležna komunalana služba;

Nije dozvoljeno izvođenje radova kojim bi se remetio ili mijenjao pravac vodotoka, kao

ni radovi na regulaciji riječnog korita bez prethodne saglasnosti nadležnih institucija;

Zabranjuje se izvođenje bilo kojih drugih radova osim predviđenih projektom.

Mjere zaštite pejzaža za vrijeme eksploatacije:

Uređenje obala i održavanje čistoće površinskih voda i obale doprinijeće uklapanju i

prihvatljivosti objekata sistema u prostoru;

Implementacija kvalitetnog projekta pošumljavanja uz isključivo unošenje autohtonih

vrsta sa razvijenim korjenovim sistemom, koji bi istovremeno obezbijedio protiverozionu

zaštitu i dobro uklapanje i prihvatljivost novoformiranih objekata u ambijentalnu cjelinu.

Mjera za zaštitu zdravlja ljudi:

Postavljanjem pisanih zabrana obavjestiti stanovništvo o zabrani upotrebe površinske

vode za piće;



Investitor je dužan obezbijediti i vršiti redovan godišnji monitoring sa akreditovanim

Centrom za zračenje Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske, kako bi se

obezbijedilo praćenje nivoa i jačine elektromagnetnih zračenja;

Tokom gradnje radnicima se treba obezbijediti lična i kolektivna zaštita na radu i

zdravstvena zaštita u nadležnoj zdravstvenoj ustanovi;

U slučaju da voda u sanitarnim čvorovima nije higijenski ispravna u skladu sa zakonskim

regulativom, obavezno mora stajati natpis „Voda nije za piće“, a zaposlenima obezbijediti

higijenski ispravnu vodu za piće ;

Razraditi scenarije za potencijalna vanredna stanja (ljudski faktor, elementarne nepogode

manjih i većih razmjera) i predložiti mjere smanjenja negativnih posljedica po životnu

sredinu i zdravlje stanovništva koji moraju biti komplementarni sa opštinskim planovima

za elementarne nepogode i sprječavanje razornih posljedica po stanovništvo i zajednicu

uopšte;

Razraditi poseban plan vertikalne i horizontalne odgovornosti u slučaju nastanka bilo koje

vrste akcidenta i predložiti mjere prevencije.

Mjere zaštite prirodnih i kulturnih bogatstava:

Ukoliko se u toku izvođenja radova naiđe na arheološki lokalitet, a za koji se pretpostavlja

da ima status kulturnog dobra, o tome obavjesti Republički zavod za zaštitu kulturno-

istorijskog i prirodnog nasljeđa i preduzeti sve mjere kako se kulturno dobro ne bi oštetilo

do dolaska ovlašćenog lica.

Ukoliko se u toku izvođenja radova naiđe na prirodno dobro koje je geološko-

paleontološkog ili minerološko-petrografskog porjekla, a za koje se pretpostavlja da ima

status spomenika prirode, obavjestiti Republički zavod za zaštitu kulturno istorijskog i

prirodnog nasljeđa i preduzeti sve mjere kako se prirodno dobro ne bi oštetilo do dolaska

ovlašćenog lica.

Mjere koje se poduzimaju u slučaju incidenta:

Pod incidentnim situacijama mogu se smatrati nepovoljni događaji nastali tokom eksploatacije

sistema, bilo zbog havarija ili zbog djelovanja više sile. Postoji mogućnost nesreća koje se mogu

dogoditi tokom izgradnje i tokom korišćenja hidroelektrane koji mogu ugroziti zdravlje i živote

ljudi, odnosno izazvati znatnije materijalne štete u prostoru. Njihovo dešavanje je praktično

moguće u svakoj fazi i tokom izgradnje i tokom korišćenja hidroelektrane.

Sa gledišta planiranog sistema posebno su bitne sljedeće incidentne situacije:

Prilikom gradnje objekata hidroelektrane, potrebno je pribaviti ateste svih materijala koji

se ugrađuju u navedeni objekat;

Za izvođenje radova na izgradnji objekta potrebno je obezbijediti stručni kadar koji

posjeduje verifikaciju izdatu od nadležne institucije;

Prilikom projektovanja, gradnje i funkcionisanja pomenutog objekta potrebno je

primjeniti sva zakonska rješenja iz oblasti zaštite od požara kako u oblasti građevinarstva,

tako i u oblasti elektro i mašinskih instalacija, a na izvedeno stanje je potrebno pribaviti

ateste od ovlaštene institucije;

U okviru odabira lokacije potrebno je poštovati smjernice i uputstva koja izdaje resorno

Ministarstvo;

U slučaju proboja i isticanja transformatorskog ulja predvidjeti izgradnju betonske uljne

jame koja može da primi svu količinu ulja bez rasipanja u slučaju ekstremnog isticanja;

Na gradilištu je potrebno raspolagati sa neutralizirajućim sredstvima za eventualno

prolivena goriva i maziva;

U svrhu zaštite od požara potrebno je stalno provoditi mjere zaštite od požara, imati

ispravna sredstva za zaštitu od požara i osposobiti ljude za postupanje u slučaju požara, a



sve u skladu sa Zakonom o zaštiti od požara („Službeni glasnik RS“, broj 74/12);

Ukoliko se izgradnjom objekta pojavi bilo koji negativan uticaj na zdravlje ljudi i životnu

sredinu obavezno izvršiti obavještavanje u skladu sa odredbama Zakona o zaštiti životne

sredine („Službeni glasnik RS“, broj 71/12) i nadležnostima Ministarstva zdravlja i

socijalne zaštite Republike Srpske;

Tokom eksploatacije postrojenja poštovanje garantovanog ekološkog prihvatljivog

protoka je jedan od krucijalnih faktora zaštite cijelog eko sistema, naročito u sušnom

periodu. U slučaju niskog vodostaja koji bi mogao prvo ugroziti utvrđeni tehnološki

minimum turbine, obustaviti rad MHE. Prema tome potrebno je uspostaviti monitoring

sistema režima voda i sistema internog nadzora i obezbijediti bezuslovno osiguranje

ispuštanja garantovanog ekološkog prihvatljivog protoka i biološkog minimuma, te

provoditi mjere upravljanja vodnim resursom;

U slučaju zatvaranja postrojenja, obaveza odgovornog lica je da brzo, efikasno i ekološki

prihvatljivo dovede vodotok potoka i zemljište predmetne lokacije u prvobitno stanje ili

ga pripremi za izgradnju nekog drugog poslovnog objekta;

Tačno definisati ko će biti zadužen da prati i osmatra objekte hidroelektrane u fazi

izgradnje i eksploatacije voda, odnosno zaštitu biodiverziteta, i ko treba upravljati

sistemom obavještavanja i uzbunjivanja u slučaju incidentnih situacija.

Zahtjevi za praćenje emisija uz određivanje metodologije i učestalosti mjerenja:

Monitoring kvaliteta vodotoka Duboki potok, mora biti obezbijeđen na dvije lokacije,

uzvodno i nizvodno od zahvata građevinskih radova u koritu vodotoka, kako bi se mogli

pratiti uticaji izvođenja tih radova na kvalitet vode. Parametri kvaliteta vode koji se budu

pratili moraju obavezno da uključuju mutnoću, koncentraciju rastvorenog kiseonika i

temperaturu vode;

Monitoring zemljišta mora biti obezbjeđen kao nulti monitoring originalnog zemljišta iz

okruženja hidroelektrane za minimalno tri uzorka za analizu kvaliteta zemljišta. U slučaju

eventualnih incidenata prosipanja i iscurivanja ulja, maziva, naftinih derivata i njihovog

kontakta sa zemljištem, potrebno je izvršiti detaljne analize zemljišta i obavezno sprovesti

sanaciju i rekultivaciju zagađenog područja;

Monitoring otpadnih materija podrazumjeva praćenje količine i vrste otpada i

organizovano zbrinjavanje u okviru implementacije Plana upravljanja otpadom. Potrebno

je redovno pratiti akumuliranu količinu mulja u prostoru taložnika. U toku probnog rada

postrojenja potrebno je izvršiti analizu fizičko – hemijskih parametara mulja i ukoliko se

konstatuje mogućnost negativnog uticaja mulja na kvalitet površinske vode rijeke,

potrebno je preduzeti druge mjere zbrinjavanja mulja;

Monitoring pogona i agregata vršiti sofisticiranim programskim sistemom koji služi za

vođenje, nadzor i daljinsko upravljanje i čime je omogućena vizuelizacija nad radom

agregatnih jedinica i opreme. U slučaju nastanka anomalija u radu agregata postoji

alarmna svjetlosna i zvučna signalizacija kao i zaštita na osnovu kojih dolazi da

zaustavljanja agregata. U slučaju kvarova nastalo stanje identifikovaće se na lokalnom

ormaru pomoću alarmne signalizacije, a programska struktura će nastalo stanje

registrovati u pismenoj formi na računaru;

Monitoring hidrološkog režima podrazumjeva kontrolu nad dotokom i korišćenjem vode

u funkciji programskog mjerenja nivoa vode na ulaznoj građevini, a time i obezbjeđivanje

ekološki prihvatljivog protoka. Ovu kontrolu vršiti elektronski pomoću instalirane mjerne

sonde na vodozahvatnoj komori.

U toku trajanja ekološke dozvole potrebno je vršiti:



Monitoring kvaliteta vode vršiti dva puta u toku kalendarske godine, u različitim

godišnjim dobima, pri malim i srednjim proticajima vode;

Monitoring kvaliteta ulja i maziva vršiti pri svakoj nabavci robe.

Zbog eliminacije rizika od zagađenja PCB-om (polihlorisani bifenil) obavezno tražiti

specifikaciju proizvođača u kojoj mora biti navedeno da roba ne sadrži isti;

Monitoring kvaliteta transformatorskih i hidrauličnih ulja vršiti pri svakoj nabavci robe.

Periodično se moraju vršiti ispitivanja i analize ulja u transformatorima kao i kontrola

transformatora. Učestalost uzimanja i ispitivanja uzoraka ulja u okviru preventivne,

periodične kontrole pored toga što zavisi od grupe kvaliteta kojoj ulje pripada, zavisi i od

veličine i značaja transformatora za elektroenergetski sistem;

Monitoring kvaliteta vazduha u toku izvođenja radova vršiti kontinuirano u skladu sa

Uredbom o vrijednostima kvaliteta vazduha („Službeni glasnik RS“, broj 124/12);

Monitoring ukupnog nivoa buke vršiti periodično u toku izgradnje postrojenja, a u toku

eksploatacije postrojenja najmanje jednom u tri godine, u ljetnom i zimskom u skladu sa

Pravilnikom o dozvoljenim granicama intenziteta zvuka i šuma („Sl.l. SR BiH“ broj

46/89).



(E) OPIS OSTALIH MJERA RADI USKLAĐIVANjA SA OSNOVNIM OBAVEZAMA

ODGOVORNOG LICA, POSEBNO MJERA NAKON ZATVARANJA POSTROJENJA

Preduzetim mjerama, koje su predmet ovih Dokaza o uticaju na životnu sredinu, planirana mini

hidroelektrana, u pogledu planova i tehničkih rješenja zaštite životne sredine ispunjava propisane

uslove u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode (˝Službeni glasnik Republike Srpske˝, broj 20/14),

Zakonom o zaštiti životne sredine (˝Službeni glasnik RS˝, broj 71/12, 79/15), Zakonom o zaštiti

vazduha (˝Službeni glasnik Republike Srpske˝, broj 124/11), Zakonom o upravljanju otpadom

(˝Službeni glasnik Republike Srpske˝, broj 111/13, 106/15) i Zakonom o vodama (˝Službeni

glasnik Republike Srpske˝, broj 50/06), te odgovarajućim podzakonskim aktima.

Odgovorno lice u slučaju nesreće je Sandra Pačavra, koja je dužna preduzeti sve preventivne

mjere neophodne za sprečavanje incidenata i ograničiti njihov uticaj na ljude i životnu sredinu.

Odgovorno lice prezentuje preduzete preventivne mjere nadležnom organu ili prilikom

inspekcijskog pregleda.

U toku rada proizvodnog objekta, u cilju svođenja negativnih uticaja u bližoj i daljoj okolini na

propisani nivo, neophodno je pridržavati se svih navedenih mjera zaštite, sa posebnim osvrtom na

sljedeće preporuke:

Zaštitu podzemnih voda i zemljišta, od zagađenja nekontrolisanim odlaganjem čvrstog

otpada, riješiti odvajanjem po vrsti i pravovremenim odvoženjem na, za to predviđenu,

deponiju;

U skladu sa požarnim opterećenjem objekta, izvršiti instalisanje hidrantske mreže i

odgovarajućeg broja protivpožarnih aparata;

Kod gradnje ili dogradnje objekata, predvidjeti odgovarajuću izolaciju od buke, pa prema

tome birati građevinske materijale sa što većom zvučnom izolacijom;

Sve površine koje ne budu prekrivene betonom, ozeleniti na odgovarajući način;

Daljom izgradnjom objekta, kasnije i njegovim funkcionisanjem, ne ugroziti režim

postojećih podzemnih i površinskih voda;

Standardne mašinske instalacije moraju biti atestirane i ispitane na probni pritisak i

kompaktnost izolacije;

Sakupljanje otpada na lokaciji poslovnog objekta riješiti putem namjenskih kontejnera, a

isti odvoziti od strane ovlaštenog preduzeća (sklopiti ugovor sa ovlaštenim preduzećima);

U skladu sa pravilnikom o metodologiji i načinu vođenja registra postrojenja i

zagađivača („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 92/07), shodno članovima 3. i

8. i podacima navedenim u tabeli broj 2, a prema formatu propisanom u tabeli broj

3 (iz gore navedenog pravilnika), odgovorno lice ovog dužno je, nadležnom organu

uprave za poslove zaštite životne sredine, dostaviti izvještaj do 30. juna tekuće

godine za predhodnu godinu izvještavanja.



Mjere nakon zatvaranja postrojenja:

Preduzeti sve mjere koje su zahtjevane ili će se zahtjevati prema zakonima koji su ili će

biti na snazi.

U slučaju preuređenja postrojenja ili dogradnje novih pomoćnih objekata, vršiti ugradnju

konstruktivnih materijala koje ne sadrže toksične ili radioaktivne elemente.

Na okolinski prihvatljiv način, koristiti sve raspoložive mjere u cilju uklanjanja otpada.

U slučaju promjene namjene lokaliteta, Investitor je dužan izvršiti rekultivaciju terena i

predmetni lokalitet dovesti u prvobitno stanje u skladu sa posebnim Projektom o

rekultivaciji.

Otpad koji bi nastao prilikom rušenja postrojenja, zbrinuti na propisani način.

Izvršiti fizičko uklanjanje postrojenja i objekata.

Na kraju izvršiti fizičko poravnavanje terena i oplemeniti izgled i pejsaž lokacije

zasijavanjem i zasađivanjem odgovarajućih biljnih vrsta.

Cilj navedenih mjera je dovođenje navedene lokacije u prvobitno stanje čime će se obnoviti biljni

i životinjski svijet, dobiće se prirodan pejsaž i izgled lokacije, odnosno vratiće se stari izgled i

stanje životne sredine na predmetnoj lokaciji.



(Ž) OPIS MJERA PLANIRANIH ZA MONITORING EMISIJA U ŽIVOTNU

SREDINU

Sve planirane mjere monitoringa imaju za cilj smanjenje emisija zagađujućih materija u

vazduh, vodu i zemljište, čime se smanjuje uticaj navedenog postrojenja na životnu sredinu.

Ukoliko se u toku rada objekta pojave veće emisije od propisanih u pojedinim Pravilnicima,

potrebno je odmah pristupiti njihovom smanjenju i sanaciji eventualnog zagađenja ili

zaustavljanju samog rada dok se ne otklone izvori prevelike emisije. O navedenim incidentima

odgovorno lice je dužno obavjestiti nadležni organ.

Tabela 5. - Mjere planirane za monitoring emisija u životnu sredinu

Opis mjere Učestalost

Organizovati obuku svih zaposlenih i voditi zapise o obuci i

podizanju svijesti zaposlenih o unapređenju radnih procedura

u cilju prevencije zagađivanja.

Svakih 6 mjeseci

Voditi dnevnik u koji se upisuju podaci važni za rad objekata,

a naročito podaci o količini i načinu deponovanja

produkovanog otpada i potrošnji vode. Sastavni dio dnevnika

mora biti: dokumentacija o tehničko – tehnološkoj

opremljenosti objekata, količini potrošene električne

energije, podaci o godišnjoj količini otpada i o preduzetim

mjerama po zahtjevima iz ekološke dozvole i eventualno po

zahtjevima inspekcije za zaštitu životne sredine i

vodoprivredne inspekcije.

Mjesečno i godišnje

Satove za električnu energiju na lokaciji objekta redovno

očitavati i zapisivati podatke. Vršiti redovne analize podataka

o utrošku energije, pratiti efekte sprovođenja aktivnosti i

mjera iz Plana u pogledu smanjenja utroška, te voditi zapise o

ovome. Analizirati i ekonomske efekte postignute

smanjenjem utroška kroz naknade koje se plaćaju.

Svaki mjesec

Napraviti sumarni izvještaj o svim prethodno navedenim

mjerama za monitoring nastanka otpada i emisija.

Jednom godišnje

Sam monitoring plan ima preventivni značaj u sprečavanju zagađenja životne sredine i

blagovremenom reagovanju. Osnovni cilj koji se mora ispuniti kroz proces monitoringa je da se

smanji emisija zagađujućih materija i njihov uticaj na životnu sredinu i zdravlje ljudi, da se

smanje količina otpada, da se obezbijedi i promoviše što veći procenat ponovne upotrebe,

reciklaže nastalih produkata, kao i bezbjedno odlaganje otpada. U programu praćenja stanja životne sredine neophodno je provoditi sljedeće mjere:

kontrola buke u okruženju,

kontrola kvaliteta vazduha,

kontrola kvaliteta vode i ekološki prihvatljivog protoka,

kontrola kvaliteta zemljišta,

praćenje nivoa i jačine elktromagnetnog zračenja,

monitoring stanja otpadnih materija.

Ukoliko se u toku rada jave veće emisije od propisanih u pojedinim Pravilnicima obavezno

odmah pristupiti njihovom smanjenju i sanaciji eventualnog zagađenja ili zaustavljanju samoga



rada objekta, dok se ne otklone izvori prevelike emisije. O navedenim incidentima odgovorno

lice je dužno obavjestiti nadležni organ.

Tabela 6. Plan monitoringa

Napomena:

1. Monitoring (monitoring emisije buke u okruženje, monitoring kvaliteta vazduha,

monitoring kvaliteta vode i ekološki prihvatljivog protoka, monitoring kvaliteta

zemljišta, monitoring praćenja nivoa i jačine elektromagnetnog zračenja) vrši ovlaštena

institucija.

MHE „DUBOKA“ Program monitoringa i merenja značajnih aspekata životne

sredine

R.br. Aspekt životne sredine - medij i

mjesto uzorkovanja

Zakon / Propis

Učestalost mjerenja

1. MONITORING EMISIJE BUKE Pravilnik o dozvoljenim granicama intenziteta

zvuka i šuma (“Sl. list BiH“, broj 46/89).

- jednom u toku izgradnje

postrojenja

- jednom u tri godine u toku

eksploatacije postrojenja.

2. MONITORING KVALITETA

VAZDUHA

Uredba o vrijednostima kvaliteta vazduha

(„Službeni glasnik RS“, broj 124/12).

- jednom u toku izgradnje

postrojenja

-u toku eksploatacije

postrojenja, po zahtjevu

inspektora

3.

MONITORING KVALITETA

VODE

Pravilnik o uslovima za ispuštanje otpadnih

voda u površinske vode („Službeni glasnik

RS“, broj 44/01).

- jednom za vrijeme izvođenja

građevinskih radova, po jedan

uzorak prije i poslije zahvata

građevinskih radova,

- dva puta godišnje u toku

eksploatacije (nakon remonta

postrojenja ili čišćenja

vodozahvata)

MONITORING EKOLOŠKI

PRIHVATLJIVOG PROTOKA

Zakon o vodama („Službeni glasnik RS“, broj

50/06).

Kontinualno

4. MONITORING KVALITETA

ZEMLJIŠTA

Zakon o zaštiti prirode (''Službeni glasnik RS''

broj 20/14) U slučaju incidentnih situacija

5.

MONITORING PRAĆENJA

NIVOA I JAČINE

ELEKTROMAGNETNOG

ZRAČENJA

Pravilnik o izvorima nejonizujućeg zračenja

od posebnog interesa

(„Službeni glasnik RS“ broj 112/05)

Pravilnik o zaštiti od elektomagnetskih

polja do 300 GHz („Službeni glasnik RS“,

broj 112/05)

Jednom godišnje za vrijeme

rada

6. MONITORING STANJA

OTPADNIH MATERIJA

Zakonom o upravljanju otpadom (˝Službeni

glasnik RS, broj 111/13)

Pravilnik o kategoriji, ispitivanju i

klasifikaciji otpada („Službeni glasnik RS”,

broj 19/15)

Mjesečno



2. Monitoring stanja otpadnih materija vrši Investitor prema Planu upravljanja otpadom,

koristeći tabele date u prilogu istog.



(Z) OPIS ALTERNATIVNIH RJEŠENJA U ODNOSU NA PREDLOŽENU

LOKACIJU I TEHNOLOGIJU

Kod izbora lokacije, Investitor se odlučio za odabranu lokaciju, ne prezentujući druga

moguća alternativna rješenja. Izabrana lokacija je rezultat određene procjene za uspješnu

eksploataciju predmetne hidroelektrane, koji je prilagođen situaciji na terenu i postojećim

objektima u okruženju.

U koncepciji rješenja, razmatrano je rješenje za što bolje iskorištenje vode i za smanjenje

specifične investicije tako da se u glavnom projektu može pojaviti rješenje sa dva agregata

umjesto jednog. Ovo rješenje bi imalo bolje iskorištenje velike vode koja bi se inače prelijevala, a

kod malih voda bi imali veći stepen iskorištenja, jer bi radio samo jedan agregat. Ovakvim

rješenjem ništa se ne bi mijenjalo u pogledu uticaja predmetne hidroelektrane na okolinu samo bi

se ista voda efikasnije iskoristila.

U dosadašnjoj praksi preduzeće „DSM ELEKTRUS“ d.o.o. Kotor Varoš nije obavljalo planiranu

djelatnost, ali se rukovodilo pozitivnom praksom u ovoj oblasti, te je na tim principima i

formiralo politiku zaštite životne sredine i načela djelovanja u zaštiti okoline.

Preduzimanjem ovog zahvata, preduzeće se opredjelilo za obavljanje djelatnosti u skladu sa

pozitivnim zakonima iz domene zaštite životne sredine i zaključcima koji će se utvrditi rješenjem

nadležne institucije, odnosno uslovima i ograničenjima koji će biti sadržani u odobrenju za

upotrebu objekta.

Obzirom na predviđeno vrijeme trajanja eksploatacije, Investitor se opredjelio za stalno praćenje

savremenih tehnologija i metoda rada, uz stalni neposredni kontakt s lokalnom zajednicom koji

će uključivati i izvještavanje javnosti o mogućim problemima vezanim uz zaštitu životne sredine.

Obzirom na položaj lokacije zahvata i planirani tehnološki proces, odnosno nemogućnosti

prekograničenog uticaja realizacije zahvata na okolinu i globalnog uticaja na životnu sredinu,

ocijenjeno je opravdanim izuzimanje ovog poglavlja iz sadržaja Dokaza.

Zaštita životne sredine, a posebno zaštita pejzažnih vrijednosti, vazduha kao i podzemnih i

površinskih voda predstavlja trajnu i važnu zadaću nosioca zahvata.

Iz navedenog se vidi da preduzeće želi provoditi politiku zaštite životne sredine na postojećoj

lokaciji.

Vezano uz izradu Dokaza i prihvaćanje ovog Zahtjeva, prije izdavanja ekološke dozvole,

Investitor će upoznati lokalnu javnost s Dokazima, planiranim mjerama na smanjenju emisija i

usklađivanju s najboljim raspoloživim tehnikama.



(I) PLAN UPRAVLJANJA OTPADOM

Sakupljeni otpad se mora sortirati prema vrsti i lagerovati u odgovarajuće posude -

kontejnere odvoza od strane ovlaštenog preduzeća za zbrinjavanje otpada.

Prema članu 22. Zakona o upravljanju otpadom („Službeni glasnik RS“, broj 111/13, 106/15):

(1) za sva postrojenja za koja se izdaje ekološka dozvola priprema se i donosi plan upravljanja

otpadom (što je obaveza proizvođača otpada), koji sadrži:

a) dokumentaciju o otpadu koji nastaje u procesu rada postrojenja, kao i o otpadu čije se

iskorišćenje vrši u postrojenju ili čije odlaganje obavlja postrojenje (vrste, sastav i

količine otpada),

b) mjere koje se preduzimaju u cilju smanjenja proizvodnje otpada, posebno opasnog

otpada,

v) postupke i načine razdvajanja različitih vrsta otpada, posebno opasnog otpada i otpada

koji će se ponovo koristiti, radi smanjenja količine otpada za odlaganje i

g) način skladištenja, tretmana i odlaganja otpada.

(2) Plan upravljanja otpadom priprema ovlašćeno pravno lice koje ispunjava uslove za obavljanje

djelatnosti iz oblasti zaštite životne sredine.

(3) Plan upravljanja otpadom, zajedno sa ostalim dokazima, prilaže se uz zahtjev za izdavanje

ekološke dozvole u skladu sa propisom koji reguliše zaštitu životne sredine.

(4) Plan upravljanja otpadom ažurira se svakih pet godina.

Lice odgovorno za upravljanje otpadom iz stava 1. tačka ž, člana 31. Zakona o upravljanju

otpadom („Službeni glasnik RS“, broj 111/13) dužno je da:

a) organizuje sprovođenje i ažuriranje plana upravljanja otpadom iz člana 22. ovog zakona,

b) predlaže mjere prevencije, smanjenja, ponovnog iskorišćenja i reciklaže otpada i

v) prati sprovođenje zakona i drugih propisa o upravljanju otpadom i izvještava organe

upravljanja.

U cilju prevencije nastanka otpada, te njegovog zbrinjavanja, na lokaciji poslovnoga objekta,

redovno se moraju provoditi sljedeće aktivnosti i postupci, a koji su razrađeni u prethodnim

tačkama. Posebno izdvajamo sljedeće mjere i postupke:

pravilno sortiranje nastaloga otpada, na određenom mjestima platoa, bez rasipanja po

platou i van lokacije, te održavanje urednosti radnih i manipulativnih površina,

sakupljanje komunalnog, opasnog i dr. otpada u namjenski kontejner i redovan odvoz na

deponiju ili zbrinjavanje od strane ovlaštenih operatera,

sklopiti ugovor o redovnom odvoženju i zbrinjavanju otpada sa ovlaštenim operaterom.

Polazeći od Zakonom date definicije da se pod otpadom podrazumjevaju materijali koji nastaju

u obavljanju proizvodne, uslužne ili druge djelatnosti, predmeti isključeni iz upotrebe kao i

otpadne materije koje nastaju u potrošnji, a mogu se neposredno ili uz odgovarajuću doradu i

preradu upotrebljavati kao sirovine u proizvodnji ili kao poluproizvodi, proizlazi konstatacija da

je otpad iz procesa rada, neophodno selektivno odlagati i transportovati do preduzeća koja se

bave reciklažom.



(J) PRILOZI

Investitor raspolaže sljedećom dokumenacijom:

Lokacijski uslovi broj 04/3-364-20/16 od 12.01.2017. godine za izgradnju male

hidroelektrane „DUBOKA“, instalisane snage 249 kW, na vodotoku Duboki potok, na

teritoriji opštine Kotor Varoš, investitora „DSM ELEKTRUS“ d.o.o. Kotor Varoš, izdati

od strane Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike

Srpske;

Rješenje broј 15.04-96-52/16 od 21.06.2016. godine da investitor „DSM ELEKTRUS“

d.o.o. Kotor Varoš nije obavezan sprovoditi procjenu uticaja, niti pribaviti Studiju uticaja

na životnu sredinu za MHE „DUBOKA”, na vodotoku Duboki potok, opština Kotor

Varoš, snage 249 kW, izdato od strane Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo

i ekologiju Republike Srpske;

Zaključak o izdavanju vodnih smjernica od JU „Vode Srpske“ Bijeljina, Republika

Srpska, broj 01/3-ВА.2-2970-1/16 od 25.05.2016. godine;

Saglasnost MHERS Trebinje, ZP „Elektrokrajina“ a.d. Banja Luka, broj 399/16 – KV od

12.09.2016. godine;

Saglasnost komunalnog preduzeća „Bobas“ a.d. Kotor Varoš, broj 1452/16, od

08.09.2016. godine;

Saglasnost „Mtel“ a.d. Banja Luka, broj 1-05/01-1-2160-1/16, od 12.09.2016. godine.



NETEHNIČKI REZIME

Radi sagledavanja svih elemenata na lokaciji, izlaskom na teren je izvršen pregled

sadržaja u okolini parcele, objekata, pregled dostavljene dokumentacije i razgovor sa

Investitorom, na osnovu čega su dobijeni značajni elementi potrebni za analizu izvedenih rješenja

predmetnog postrojenja, sa stanovišta uticaja na životnu sredinu.

U cilju podnošenja zahtjeva za izdavanje ekološke dozvole za poslovni objekat, u skladu sa

Zakonom o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 71/12, 79/15),

obrađeni su podaci o: investitoru, lokaciji, planiranim aktivnostima u vezi rada objekta,

infrastrukturi, uticaju na životnu sredinu, predložene mjere za smanjenje uticaja i monitoring i

mjere koje se moraju ispuniti u fazi izgradnje, fazi eksploatacije i na kraju korištenja predmetnog

objekta. Ovaj zahtjev nije obrađivao uslove Zaštite na radu i Zaštite od požara.

Realizacijom predviđenih mjera zaštite životne sredine, koje su predložene u ovim Dokazima,

omogućava se zaštita životne sredine na nivou koji zadovoljava tražene standarde, tako da se,

eksploatacijom predmetnog objekata, ne očekuju prekogranični uticaji na životnu sredinu.

Na osnovu uvida u stanje na terenu, te priložene informacije i uslove za rad objekata,

konstatujemo da se na opisanoj lokaciji, uz poštovanje predviđenih mjera zaštite lokacije,

ugrožavanje životne sredine može svesti na dozvoljenu mjeru, odnosno procesom rada predmetna

mini hidroelektrane neće ugroziti kvalitet okolne životne sredine, niti stanovništvo, prirodna i

kulturna dobra u bližoj i daljoj okolini lokacije.

Na osnovu svega navedenog, smo mišljenja, da se, nakon ispunjavanja uslova navedenih u

ovim Dokazima, može izdati Ekološka dozvola za MHE „DUBOKA“ na vodotoku Duboki

potok, instalisane snage 249 kW, koja će se nalaziti u opštini Kotor Varoš, na zemljištu

označenom kao k.č. 2833, K.O. Orahova i k.č. 2638, 2627, 2624, 71, 3, 10/1 i 10/2, K.O.

Grabovica, Investitora „DSM ELEKTRUS“ d.o.o. Kotor Varoš.

OVLAŠĆENI STRUČNI SARADNICI:

Ljubinko Kostić, dipl.inž.maš . _____________________

Ljubislavka Vukojević, dipl.inž.građ. _____________________

Dragoljub Sember, dipl.inž.el. _____________________

Draško Bogdanović, dipl.inž.tehnol. _____________________

Svetlana Pavičić, dipl.inž.tehnol. _____________________

Dalibor Kljajić, dipl.inž.polj. _____________________

Branka Pekez, dipl.ekol. _____________________

Direktor:

_____________________________

Ljubinko Kostić, dipl. inž. maš.

dokazi · 2017-05-10 · "Еkodozvola" d.о.о. dokaz uz zahtjev za izdavanje ekološke...

Documents