209 kapital 20 01 2011

TRETINA OD PODDR@UVAÎTE NA PARTIITE NE GI SAKAAT LIDERITE

GRUEVSKI I CRVENKOVSKI PA\AAT VO SOPSTVENITE REDOVI!� STRANA 7

NA ZATVORAWE, VTORNIK, 18.01.2011, 13.00~.

MBI 10 5,96%MBID 3,42%OMB 0,12%

EVRO/DENAR 61,50DOLAR/DENAR 46,20EVRO/DOLAR 1,31

NAFTA BRENT 97,22EURORIBOR 1,55%

2.332

2.382

2.432

2.482

2.532

2.582

12.1 14.1 16.1 18.1

MBI 10

INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (18.01)

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari... ~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

~etvrtok

~etv

rto

k.20

. ja

nua

ri.

201

1 | b

roj

209

| go

dina

1 |

cena

20

den.

| te

l. 2

55

14 4

1 | f

aks

. 2 5

8 14

40

� STRANA 4

� STRANA 2-3

OTKAKO GRCIJA GI UKINA BENEFICIITE ZA SVOITE FIRMI VO ZEMJAVA

INVESTITORITE BARAAT MAKEDONIJA DA BIDE IZZEMENAOD NOVATA GR^KA REGULATIVANA SREDBATA SO GR^KIOT ATA[E ZA TRGOVIJA, DIREKTORITE NA GR^KITE KOMPANII VO ZEMJAVA SE OBIDELE DA OBJASNAT DEKA UKINUVAWETO NA SUBVENCIITE ]E PREDIZVIKA SERIOZEN UDAR VRZ NIVNIOT BIZNIS, I ]E GO DOVEDE VO PRA[AWE KAPACITETOT ZA NOVI INVESTICII

6

VOVEDNIKKATERINA POPOSKASKAP BENZIN VO KRIZA � STRANA 2

Blago zaìvuvawe na pazarot na lizing vo 2011a� STRANA 11

Hugo Bos, Beneton, Versa~e i Kavali made in Srbija� STRANA 17

KOLUMNAALEKSANDAR JANÊSKI

STANISLAV PIGON

IINVESTICISKA MUZIKA

� STRANA 14

PO PORAZITELNITE PODATOCI ZA STRANSKITE INVESTICII VO 2010

VLADATA GODINAVA OÊKUVA DVE-TRI STRANSKI INVESTICII?!� STRANA 12-13

3 5

3

00

44

9

KOLUALEKSANDA

STANISLA

IINVESTMUZ

320 MILIONI EVRA ZA PATI[TA, HIDROCENTRALI, NO I ZA STARI DOLGOVI

VLATKO ÎNGOSKIGENERALEN DIREKTOR NA AD ELEM

Bez investicii vo energetikata ni se zakanuva kolaps!� STRANA 10

HU XINTAOPRETSEDATEL NA NR.KINA

Dominacijata na amerikanskiot dolar e minato!� STRANA 19

HPR

DDZA [TO I KOLKU ]E SE ZADOL@UVA MAKEDONIJA VO 2011?!

Navigator2 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

milijardi dolari vo vid na krediti pla-sirale Kineskata banka za razvoj i Kineskata eksport-import banka vo poslednite dve godini, kako svoeviden pridones vo borbata protiv globalnata kriza kaj zemjite vo razvoj. Spored istraùvaweto na “Fajnen{al tajms”, so toa Kina go zgolemi svoeto globalno vlijanie i ja prestigna Svetskata banka, koja isto taka vo periodot na krizata od 2008 do 2010 godina investira{e pove}e od 100 milijardi dolari vo razvoj na ekonomiite. Analiti~arite ob-jasnuvaat deka kineskite krediti se poatrak-tivni za zemjite vo razvoj, bidej}i polesno se odobruvaat, za razlika od Svetska banka, koja voobi~aeno bara mnogu uslovi i detalno ja razgleduva vladinata politika.110

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

Vladata vo 2011 godina so krediti od me|unarodnite finansiski institucii i so izdavawe evroobvrzni-ca planira da ja zadolì dràvata dopolnitelni 320 milioni evra. Od niv, 190 milioni evra se potrebni za pokrivawe na dupkata {to }e se pojavi vo bux-etot, bidej}i }e se potro{at pove}e pari otkolku {to }e se soberat od danoci i pridonesi, a so ostanatite 130 milioni evra }e se ot-pla}aat stari dolgovi, koi dostasuvaat godinava. Najgolem del od parite, okolu 315 milioni evra, }e bidat pozajmeni od str-anstvo, a samo pet milioni evra neto-zadolùvawe se planira da se ostvari na doma{en pazar, preku dràvni zapisi. Vladata ve}e obezbedi i kreditna linija od Me|unarodniot monetaren fond vo vred-nost od 480 milioni evra za slednite dve godini, no parite nema da se tro{at, osven ako ne se pojavat nega-tivni efekti vrz prihodite vo buxetot ili, pak, dokolku povtorno bezuspe{no zavr{i obidot za izdavawe evroob-vrznica.Najgolemata dilema me|u ekonomistite, koga e vo pra{awe zadolùvaweto na dràvata, e dali e podobro da se pozajmuva kapital na komercijalnite pazari, kade {to kamatnite stapki se voobi~aeno povisoki ili, pak, da se baraat krediti od me|unarodnite finan-siski institucii, kako {to se Svetskata banka, MMF, Evropskata investiciska banka (EIB) i Evropskata banka za obnova i razvoj (EBRD). Makedonskata Vlada o~igledno odlu~i da prakti-kuva kombinirana politika na zadolùvawe, bidej}i ne se otkaà od planot za izdavawe evroobvrznica, a vo najava se nekolku krupni

proekti koi treba da se finansiraat so pari i od me|unarodni institucii.

NAJMNOGU PARI OD EIB

Na j gol ema finan si ska poddr{ka vo naredniot period se o~ekuva od EIB, za investicii vo zna~ajni infrastrukturni proekti vo oblasta na patnata i èlezni~kata infrastruk-tura, energetikata, obra-zovanieto. Vo sferata na infrastrukturata EIB vr{i procenka na proektot za izgradba na Koridorot 10 i se o~ekuva vo sledniot period bordot na direktori da donese odluka dali i kolku pari }e investira vo ovoj proekt. Isto taka, se razgleduva fizibiliti studijata za Koridorot 8 za èlezni~kiot soobra}aj. Bankata najavi deka godi-nava e mo`no da obezbedi u{te edna kreditna linija za poddr{ka na malite i sredni kompanii vo Make-donija od 100 milioni evra, dokolku uspe{no se iscrpi ve}e postoe~kata. Osven EIB, poddr{ka za malite i sred-nite pretprijatija najavi i germanskata banka KFV, koja se o~ekuva da odobri 15 milioni evra za krediti preku Makedonskata banka za poddr{ka na razvojot (MBPR).Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, neodamna izjavi deka vo slednite nekolku godini o~ekuva fi-nansiska poddr{ka od EIB od okolu 300-400 milioni evra po isklu~itelno dobri

uslovi - rok na otplata od 25 godini so vklu~en grejs-period od pet godini i ka-matna stapka od okolu 1,5%. Se planira finansirawe na 2-3 pokrupni proekti, a toa se prugata kon Bugarija, {to }e vredi okolu 400 milioni evra i }e bide zaedni~ka investicija na EBRD i EIB, i gasifikacijata na zemjata, za {to povtorno zaedni~ki se dogovaraat da investiraat ovie dve banki. Kako {to najavi i potpre-tsedatelot na EIB, Dario Skanapieko, s$ u{te ima raboti koi treba da se dopreciziraat, a koi se odnesuvaat na finansiska-ta struktura na samiot proekt.

OD SVETSKA BANKA ÊKAME 50 MILIONI EVRA

Kako del od ~etirigodi{nata strategija za investirawe vo zemjava od 200 mili-oni evra do 2014 godina, Svetskata banka godinava }e ni odobri na koristewe okolu 50 milioni evra. Parite se nameneti za reformi na èleznicata, delovnoto opkruùvawe, pravoto i pravosudstvoto, katastarot za nedvi`nosti, za izgradba na regionalni i lokalni pati{ta i za uslo-veni pari~ni transferi za decata koi redovno posetu-vaat nastava vo u~ili{tata. Za godinava e najaven u{te eden proekt - za osiguru-vawe od prirodni nepogodi i katastrofi.Spored ekonomistite, Make-donija ima prostor da se

VALEKSANDAR JANEV

[email protected]

ZA [TO I KOLKU ]E SE ZADOL@UVA MAKEDONI

KATERINA [email protected] POPOSKApopp pp poska@k@@ apipp tal.com.mk

Ne treba mnogu da se raduva Vladata {to rastat prihodite od DDV na naf-teni derivati, kako {to raste cenata na benzinite vo zemjava. Toa moè da & se vrati kako bumerang na dràvnata kasa, vo momen-tot koga kompaniite }e go namalat proizvodstvoto za da gi namalat tro{ocite, a gra|anite }e gi parkiraat vozilata. Efektot moè da otide i vo druga nasoka – da porasnat cenite na mnogu proizvodi, {to za dràvanata kasa ne e problem, bidej}i i po taa osnova }e sobira pove}e prihodi od DDV. Ama, pra{aweto e do koga?Cenite na benzinite so poslednoto poskapu-vawe vivnaa nagore i go dostigna rekordot od 2008 godina. Litar benzin po cena od 77,5 denari e blisku od famoznite 80 denari od 2008 godina, no, toga{ cenata na surovata nafta na svetskite berzi iznesuva{e 147 dolari za barel, a ne 98 dolari, kako sega. Pra{aweto e {to }e se slu~i koga svetskata cena na naftata povtorno }e dostigne 150 dolari za barel. A, toa }e se slu~i, zatoa {to prog-nozite na analiti~arite se deka naskoro }e bide pominata psiholo{kata granica od 100 dolari za barel.ûdno e {to cenite na gorivata vo Makedonija rastat, iako pa|a vred-nosta na dolarot. Iako taa malku vlijae vrz nivoto na cenite na gorivata, sepak, poslednite meseci be{e klu~en faktor za rast na cenite. Ova e pove}e od apsurd!Tokmu ovie nelogi~nosti

SKAP BENZIN VO KRIZA

ÊTVRTOK 20 JANUARI 2011PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

upatuvaat na somne` deka Regulatornata komisija za energetika premnogu slobod-no (da ne re~am, politi~ki) ja opredeluva cenata na benzinite vo zemjava. Pove}e od o~igledno e deka najvero-jatno od godina vo godina se vodi razli~na politika koga se utvrduvaat cenite na benzinite.Gra|anite i firmite doprva treba da se podgotvat za cenovniot {ok ako se ost-varat najavite na svetskite analiti~ari deka godinava cenata na surovata nafta povtorno }e se prodava po 150 dolari za barel.Nikoj ne saka da zboruva, ni od Regulatornata komisija za energetika, ni od Vladata, za “zalo`ni~kata” formula za opredeluvawe na cenite na benzinite. Od ovaa nelogi~na formula trijat race so go-dini, pokraj dràvata, i naftenata kompanija Okta, na koja kupoproda`niot dogovor od pred 10 godini & obezbedi dolgogodi{na udob-nost na pazarot. Akcizata, DDV, dava~kite za ìvotna sredina i za polnewe na zadolìtelnite rezervi na nafta, kako i tro{ocite za transport i {pedicija drasti~no ja zgolemuvaat proizvodnata cena na ben-zinite, koja iznesuva 39,3 denari za litar. Na akciza otpa|aat 21,7 de-nari od proda`nata cena od 77,5 denari. Danokot na do-dadena vrednost e zna~ajna prihodna stavka vo buxetot, bidej}i se presmetuva na krajnata maloproda`na cena. Neverojatno e da se o~ekuva deka vo vakvi uslovi i dràvata i proizvoditelite }e se otkaàt od “slatkiot” del od kola~ot {to go soz-dava “crnoto zlato”.Vladata tvrdi deka }e vodi “konzistentna dano~na poli-tika” i nema da ja namaluva akcizata na benzinite. Vo red. No, ne moè da se ig-norira faktot deka rastot na cenite na derivatite gi poskapuva proizvodstvoto, transportot, ja podgreva inflacijata... Te{ko e da

veruvame deka so ovie ceni na benzinite, koi pretend-iraat da rastat u{te pove}e, }e ja “zauzdame” inflacijata na samo 2% od BDP. Zatoa, Vladata }e bide ispravena pred predizvikot da bara re{enie za cenovniot udar od naftata vrz ekonomi-jata. Tuka povtorno se otvora bolnoto pra{awe. Ima li ekonomijata alternativa na skapata nafta? Ima - ska-pata struja. Gas – nema. Gas-ifikacijata s$ u{te e samo proekt na hartija.Ministerstvoto za finansii isplanira deka Vladata vo buxetot za godinava od ak-ciza }e sobere 240 milioni evra (ovde vleguva i akci-zata za alkoholni pijalaci, cigari i avtomobili). Ubava suma. Ama vo Vladata treba da razmislat i tie pari da gi vratat vo ekonomijata, za rastot na cenata na naftata da ne bide tolku seriozen {ok za doma{nite kompanii. Ako ne se slu~i toa, na kompaniite ne im ostanuva ni{to drugo osven da ~ekaat popazarno formirawe na cenata na benzinite vo 2020 godina, koga istekuva fa-mozniot dogovor na dràvata so OKTA. Ako i toga{ ne izleze na videlina ne~ij drug interes!?

ALEKSANDAR [email protected]

320 MILIONI ZA PATI[TA, HNO I ZA STARI

N

VLADATA ]E IZDADE I EVROOBVRZNICAOsven kreditite od me|unarodnite institucii, izvesno e deka Vladata godinava }e izdade u{te edna evroobvrznica za finansirawe na buxetskiot deficit. Kako {to ve}e objavi “Kapital”, dokolku Makedonija odlu~i sega da izdade evroobvrznica na me|unarodniot finansiski pazar, so rok na dostasu-vawe od tri do pet godini, bi moèla da postigne godi{na kamata od okolu 6%.Cenata za izdavawe na evroobvrznica vo momentov e mnogu popovolna od kamatata od okolu 10% {to ja postigna Makedonija minatata godina, koga Vla-data najavi deka }e se zadolùva so nova evroob-vrznica. Uslovite na pazarot sega se podobreni, a Makedonija moè da dobie podobra cena, bidej}i ve}e ima garancija od 480 milioni evra, {to kako zaem gi obezbedi od MMF i podobren krediten rejting so stabilen izgled.

Navigator 3��NE IM BE[E DENOT�LIDERI �POBEDNIK

KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

IDEITE GO OBLIKUVAAT TEKOT NA ISTORIJATA

XON MAJNARD KEJNZBRITANSKI EKONOMIST

�

Deka nasledstvoto od maked-noskata kinematografija s$ u{te vredi moè da se potvrdi so dobroto rabotewe na Kinotekata na Makedonija. Imeno, denovive (od 19 do 23 januari) na programata na Kinotekata na Make-donija }e bidat prikaàni pet restavrirani makedonski filmovi. Zaslugata za obnovuvaweto na makedonskite antologii od sedmata umetnost slobodno moème da & ja pripi{eme na direktorkata na Kinotekata na Makedonija, Mimi \or-govska-Ilievska, koja voedno e i ~len na Komitetot na Evropskata asocijacija na kinoteki. Vo ramkite na revijata “No-vorestavrirani makedonski filmovi”, do nedela }e bi-dat prikaàni i filmovite

isto takvi se o~ekuvawata i na drugite opoziciski lideri, pa duri i na Ali Ahmeti, pa tie, sepak, }e se pojavat na sredbata. Ne za da u~estvuvaat vo {aradata za koja obvinuva Ta~i (pa i tie), tuku za da se obidat da promenat ne{to. Od razgovor nema {teta! Razo~aranosta od neuspe{nite liderski sredbi kaj site e ista. No, sekako, toa ne zna~i deka liderite treba da se amnestiraat od politi~kata odgovornost i da krenat race od obidite za iznao|awe re{enija. Ako e taka, toga{ slobodno neka krenat race i od politikata! Politi~ari koi sedat doma i odvreme-navreme samo komentiraat ne ni se potrebni!

Liderot na DPA, Menduh Ta~i, nikako da izleze od filmot na bojkot. Ne samo {to godina i pol toj i negovite prateni-ci ja bojkotiraat rabotata na Sobranieto (a zemaat plati), Ta~i redovno gi bojkotira i liderskite sredbi. Na povikot na pretsedatelot, \orge Ivanov, za nova lid-erska sredba na koja bi se izgradil me|upartiski kon-senzus za glavnite politi~ki pra{awa i predizvici koi n$ o~ekuvaat vo 2011 go-dina, Ta~i odgovori nega-tivno. Samo toj od pokanetite lideri nema da se pojavi na ru~ekot vo Jasen.Veli deka sredbata nemalo da ima nikakov konkreten ishod, }e bila neiskrena i }e se vodel manipulativen dijalog. Demek, o~ekuvawata na Ta~i za kapacitetite na lider-ite da izgradat zaedni~ki pozicii bile nikakvi. No,

D

� GUBITNIK

L

� MISLA NA DENOT

NASER SELMANI

Zdruènieto na novinari na Makedonija po~na da

se provetruva so potezite na novoto rakovodstvo, koe za po~etok gi ~isti tu`bite protiv novinarite

SALI BERIШA

Vrie na albanskata politi~ka scena, kade {to Vladata e

na udar na opozicijata i na javnosta, a poradi toa premi-erot ne bira zborovi za da spasi {to moè da se spasi

ZORAN STREZOSKI

Saemot za turizam vo Ohrid predizvika golem interes

vo regionot, pa treba da bide pozitivno iskustvo kako da se organiziraat nastani za razvoj na turizmot vo Makedonija

NIKOLA GRUEVSKI

Rejtingot na premierot padna na 16%, {to e naj-

nisko nivo otkako e na vlast od 2006 godina i pokaùva deka rezultatite ne se isti kako posakuvanite

NEOPRAVDANO OTSUTEN!

OBNOVA NA FILM-SKOTO NASLEDSTVO

IJA VO 2011?!

MIMI \ORGOVSKA-ILIEVSKA

Sugeriraat so kreditite od me|unarodnite finansis-ki institucii i parite od dràvnite zapisi i evroob-vrznicite da se finansiraat

proekti vo infrastrukturata, energetikata, obrazovanieto, zdravstvoto, no ne i platite na javnata administracija i drugite socijalni dava~ki,

bidej}i takvoto neproduktiv-no zadolùvawe ja doveduva dràvata vo opasnost eden den da ne moè da go otpla-}a dolgot.

MENDUH TAÎ

EVRA HIDROCENTRALI, DOLGOVI

MIMI \ORGOVSKA-ILIEVSKA

zadolùva i, u{te pove}e, ima golema potreba da go pravi toa za da investira vo kapitalni proekti koi }e ja izvle~at ekonomijata od kriza.

MENDUH TAÎ

Vladata vo 2011 godina so krediti od me|unarodnite finansiski institucii i so izdavawe evroobvrznica moè da ja zadolì dràvata 320 milioni evra. Od niv, 190 milioni evra se potrebni za pokrivawe na dupkata {to }e se pojavi vo buxetot, bidej}i }e se potro{at pove}e pari otkolku {to }e se soberat od danoci i pridonesi, a so ostanatite 130 milioni evra }e treba da se otpla}aat stari dolgovi koi dostasuvaat godina-va. Ne{to }e ostane i za kapitalni proekti

“Viza na zloto” na reìserot France [tiglic od 1959 godina; “Makedonskiot del od pekolot” na Vatroslav Mimica od 1971 godina; “Pod isto nebo”, vo reìja na Qubi{a Georgievski i Miomir Stamenkovi}-Miki, snimen vo 1964 godina i “Do pobedata i po nea” na @ivorad @ika Mitrovi} od 1966 godina.Izrabotkata na za{titni kopii na makedonski igrani i dokumentarni filmovi pret-stavuva dolgoro~en proekt na Kinotekata, dodeka naporite za aktuelizacija na na{eto audiovizuelno nasledstvo gi potkrepuva faktot {to proekciite za site filmovi se besplatni.

Navigator4 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

Gr~kite investitori vo zemjava lobiraat kaj gr~kiot trgovski ata{e, Olga Meveridu i kaj ambasadorkata Aleksandra Papado-

polu za Makedonija da bide izzemena od merkata na gr~kata Vlada koja se odnesuva na ukinuvawe na subvenciite za gr~kite kompanii vo zemjava. Na zaedni~kata sredba, koja pred dva dena se odrà vo gr~kata ambasada, direktorite na najgolemite gr~ki kompanii vo Makedonija se obidele da objasnat deka ukinuvaweto na subvenciite }e predizvika seriozen udar vrz nivniot biznis vo zemjava. “Kapital” doznava deka na sredbata, koja traela nekolku ~asa, prisus-tvuvale direktorite na @ito Luks, na Okta, na tekstilnata kompanija Vasidora, kako i u{te nekolku pretstavnici od tekstilnite fabriki vo zemjava koi se vo sopstvenost na gr~ki investitori. Se pretpostavuva deka nivnoto rabotewe }e bide najpogodeno od novata merka.

�� 3 FAKTI ZA... PROCENKI...

51PROCENT OD VK-UPNITE DEPOZITI VO BANKITE SE VO STRANSKA VALUTA, DODEKA OSTA-NATIOT DEL SE ÛVAAT VO DENARI

MILIJARDI EVRA IZNESUVA VKUP-NIOT DEPOZITEN POTENCIJAL VO BANKITE DO NOEMVRI MINA-TATA GODINA

3,4415

PROCENTI IZNE-SUVA GODI[NIOT PORAST NA DEPOZ-ITITE VO BANKITE ZAKLU^NO SO NOEMVRI

OTKAKO GRCIJA GI UKINA BENEFICIITE ZA SVOITE FIRMI VO ZEMJAVA

SOWA [email protected]

INVESTITORITE BARAAT MAKEDONIJA DA BIDE IZZEMENA OD NOVATA GR^KA REGULATIVA

� REGION 0-24 �

...NOVA OPREMA!Bujar Osmani na medicinska promocija vo âir

Specijalnata bolnica za ginekologija i aku{erstvo vo âir dobi nova medicinska oprema, kako del od golemiot tender

na Ministerstvoto za zdravstvo, a Osmani ja iskoristi posetata i napravi obikolka.

...ZASLUGAPretsedatelot Ivanov go odlikuva Fon Habsburg

So orden za zaslugi za Makedonija za negoviot isklu~itelen pridones za jakneweto na me|unarodnata polo`ba i ugled na

Makedonija i za promocija na evropskata idnina na zemjata, Ivanov go odlikuva doktor Oto fon Habsburg.

...BOGOJAVLENIE VO SKOPJEPrva sre}a za Qubi{a Xepi} od Volkovo

Qubi{a Xepi} od Volkovo be{e najsre}niot koj go fati svetiot krst vo vodite na rekata Vardar. Xepi}, koj tri

pati go fa}al krstot vo Volkovo, prvpat se prijavil da go fa}a krstot na centralnata manifestacija vo Skopje.

QUPÔ ZIKOV

...POGLED NA DENOT...

POÎTUVANI ÎTATELI, POVTORNO SE ÎTAME OD PONEDELNIK, 24 JANUARI 2011

Na sredbata so gr~kiot ata{e za trgovija, direktorite na gr~kite kompanii vo zemjava se obidele da objasnat deka ukinuvaweto na subvenciite }e predizvika seriozen udar vrz nivniot biznis, a i }e ja dovede vo pra{awe nivnata idnina vo zemjata i kapacitetot za novi investicii

��

HERMAN VAN ROMPUJ �pretsedatel na Sovetot na EU

EU ]E NAPRAVI SÈ [TO E POTREBNO ZA STABIL-NOST NA EVROZONATA

vropskata unija }e napravi s$ {to e potrebno da se garantira stabil-nosta na evrozonata i energetskata sig-urnost na ~len-kite, pora~uva pretsedatelot na Sovetot na EU,

Herman van Rompuj.“EU napravi mnogu vo borbata so finansiskata kriza i e podgotvena da napravi pove}e za da ja garantira stabilnosta na evrozonata. Osven toa, prioritet za EU ostanuva ener-getskata sigurnost - sozdavawe integriran evropski energetski pazar. Od toj pazar ne treba da bide isklu~ena nitu edna ~lenka”, naglasi Rompuj.

E

TEKSTILNITE FIRMI VE]E STAVIJA KLU^ NA VRATANekoi gr~ki firmi vo Makedonija od poodamna bile zapoznaeni so vakvite planovi na vladiniot vrv vo Grcija. Del od niv ve}e gi zatvorile svoite pogoni, a od neodamna klu~ e staven i na edna od najgolemite gr~ki kompanii vo zemjava, Jorgo tekstil, locirana vo Kavadarci.“Mesecov, vrabotenite vo ovaa konfekcija se àlea deka sopstvenikot Jorgos si zami-nal vo Grcija i ne gi isplatil. Sega gledam, gi raspu{tile rabotnicite, a fabrikata e zaklu~ena. Okolu {estotini gra|ani ostanaa na ulica”, veli na{iot izvor.Okolu 4.000 vraboteni ima vo gr~kite konfekcii vo zemjava, dodeka vkupniot broj vraboteni vo tekstilnata industrija iznesuva okolu 40.000, velat podatocite na Klas-terot za tekstil na Makedonija.

“Ako se realizira prvi~nata najava, }e se soo~ime so serioz-ni problemi. ]e ni se blokira izvozot vo celost. Iskreno se nadevame deka ne{to }e se smeni”, izjavi neodamna Efti-mos Vasilopulos, sopstvenik na konfekcijata Vasidora vo Makedonija.Dosega, spored gr~kata pro-grama za pottiknuvawe na raz-vojot, dràvata finansira{e 30% od vkupnata investicija na investitorite nadvor od Grcija. Novata merka za ukinuvawe na subvenciite Grcija ja donese pod pritisok od svetskata ekonomska organizacija OECD, koja & naloì na gr~kata Vlada da ja prekine sorabotkata so site gr~ki investitori vo zemji so koi nema potpi{ano bilateralen dogovor za trans-parentnost na dano~nite poda-toci. Listata so takvi zemji e dolga, a Makedonija, koja e edinstvena zemja vo regionot, se nao|a na 40 mesto. Vo Stopan-skata komora na Makedonija velat deka gr~kite kompanii vo zemjava sega se nao|aat vo prili~no konfuzna sostojba i se neinformirani za novite slu~uvawa, za {to go izdejst-vuvale sostanokot vo gr~kata

ambasada vo zemjava.“Nie razgovaravme so gr~kiot ata{e vo zemjava i pobaravme da odrìme zaedni~ka pres-konferencija, kako bi ja objas-nile novonastanatata situacija. Se raboti za edna obvrska na Grcija vo ramkite na OECD i Evropskata unija, a toa e da se sprovede pogolema kontrola vrz finansiite na nivnite investi-tori vo stranstvo. Znaete, ima dve grupi zemji vo ramkite na OECD - takanare~eni “dano~ni raevi” i nekooperativni zemji, odnosno zemji so koi Grcija nema razvieni bilateralni dogovori so koi bi razmenu-vala finansiski informacii”, veli Qubica Nuri, direktor na Direkcijata za internaciona-lna poddr{ka pri Stopanskata komora na Makedonija. Nuri veli deka problemot e seriozen i se stravuva za idninata na gr~kite kompanii vo Makedonija i kolku tie }e imaat kapac-itet za novi investicii. Taa potencira deka Makedonija e na listata na Grcija poradi toa {to tamo{nata Vlada od-biva da go potpi{e dogovorot za izbegnuvawe na dvojnoto odano~uvawe, {to ostavalo somne` za manipulacija.

Politika / Pari / Dràva6 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

QUPÔ [VRGOVSKIZaludni se obukite i treninzite za podgotovka na javnite obviniteli,

koga nemame prostorni i ~ove~ki resursi

HABSBURG: IMATE PRAVO NA VA[ETO IME, NO POGLEDNETE JA REALNOSTA!

Fakt e deka bilateralnite pra{awa ne treba da vlijaat vrz evrointegraciite. Vie imate pravo da go izberete imeto na va{ata dràva,

no treba da ja poglednete i politi~kata realnost. Potrebno e da se iznajde re{enie za ova pra{awe.Ova go istakna Georg fon Habsburg, ambasador za ev-ropski pra{awa vo Vladata na zemjata-pretsedava~ so EU, Ungarija, i pora~a deka zemjata }e bide mnogu pouspe{na ako svoite viduvawa vo odnos na sporot za imeto, no i za napredokot vo odnos na reformite potrebni za pristapuvawe kon EU, gi prikaè na pozitiven na~in. Za toa, veli, klu~no e da se lobira i da se bide prisuten vo evropskite institucii i organizacii. Osvrnuvaj}i se na prioritetite na ungarskoto pretse-davawe, toj podvle~e deka me|u niv e i poddr{kata za procesot na pro{iruvawe na Unijata. Spored nego, so priemot na Hrvatska i na drugite zemji od Zapaden Balkan }e se ovozmoì stabilizacija na ovoj del od Evropa.

Zaludni se obukite i treninzite za podgo-tovka na javnite ob-viniteli, koi }e treba da ja prezemat ulogata

na istra`ni organi spored noviot Zakon za krivi~na postapka, koga elementar-nite uslovi ne se ispolneti, pora~uva dràvniot javen obvinitel, Qup~o [vrgovski. Toj veli deka toa {to treba da se prezeme e, pred s$, da se obezbedat prostorni i ~ove~ki resursi za obvin-itelite da moàt da ja primat svojata nova uloga."Dràvata treba da najde model i na~in na koj }e go finansira sproveduvaweto na Zakonot i toj buxet da ne vleguva vo buxetot na Javnoto obvinitelstvo. Nie izgotvivme strategija za tri godini, vo koja se vgradeni site na{i mislewa i potrebi vo pogled na finansiskite pretpostavki za implementacija na Zakonot. Toa ne se pari koi dràvata treba da ni gi dade na nas, tuku taa da gi ovozmoì siote preduslovi za imple-mentaci ja na Zakonot", veli obvinitelot [vrgovski.Toj dodava deka osobe-no mnogu }e treba da se vnimava vo

IZMENITE NA KRIVI^NATA POSTAPKA NÈ FATIJA NEPODGOTVENI

OBVINITELSTVOTO NEMA NI LU\E, NI KANCELARII ZA DA GO SPROVEDE ZAKONOT!

obvinitelstvata so pro{irena nadle`nost, na koi }e padne celata obvrska za sprovedu-vawe na Zakonot. Obvinitelot e skepti~en deka so ova tempo i angaìrawe koe dosega e prikaàno, periodot od dve godini e dovolen za imple-mentacija na Zakonot."Jas predlagav tri godini za implementacija na Za-konot. Ne velam deka nema da uspeeme, no najva`no e Vladata i drugite nadle`ni institucii da sfatat kolku e vaèn ovoj Zakon", dodava [vrgovski. I spored profesorot po krivi~no pravo, Gordan Ka-lajxiev, najteòk del vo implementacijata na Zakonot }e bide obezbeduvaweto na materijalniot del koj bara vloùvawe vo Obvinitelst-voto vo kadar i prostor."Nema nikakov progres vo zgolemuvawe na buxetot i od toj aspekt, se somnevam dali

ima seriozen pristap kon primenata na ovoj Za-kon ili se ostava pros-tor na toa deka }e se odloì negovata primena ili, pak, }e se primeni polovi~no i kilavo, koga }e se sfati deka Zakonot

vo celost nema da funkcioni-

BOLIVISKI KOKAIN VO MAKEDONIJA!

Policijata zapleni eden i pol kilogram boliviski kokain so 95-procentna

~istota i so maloproda`na cena od re~isi polovina mil-ion evra.Pratkata bila ispratena od Santa Kruz vo Bolivija, preku Frankfurt, a trebalo da stigne do Ohrid.Vo akcijata se uapseni ~etvori-cata narkodileri, makedonski dràvjani, koi ja pre~ekale pratkata i protiv koi se podneseni krivi~ni prijavi za trgovija so droga. Spored istragata, prijavenite na po~etokot na mesecov kupile 1.465 kilogrami kokain od izvesen Viktor Hugo Salvatiera Sespedes (lice koe e navedeno kako ispra}a~ vo ispratnicata) od Santa Kruz. Na 9 ovoj mesec carinskite slu`bi vo Germanija, na me|unarodniot aerodrom vo Frankfurt detektirale po{tenska pratka so koja se transportiral filter za voda za vodna pumpa, vo ~ija{to vnatre{nost bil sokrien kokainot. Pratkata bila ispratena od Bolivija so krajna destinacija Ohrid, Makedonija.

MARIJA [email protected]

ra", veli Kalajxiev. Spored profesorot, noviot zakon za javno obvinitelstvo, koj e vo podgotovka, moè da bide vo sudr so noviot ZKP, bidej}i na nego ne rabotat istite rabotni grupi. Mora da se vnimava site zakoni da bi-dat vo soglasnoost so ZKP, bidej}i, vo sprotivno, celiot koncept moè da propadne, pora~uva Kalajxiev. Od druga strana pak, Aka-demijata za sudii i javni obviniteli postojano or-ganizira treninzi i obuki so hrvatski eksperti, sudii i javni obviniteli, poradi sli~nosta na modelot na zakonot koj se primenuva i

vo ovaa zemja. "Zavr{eni se obukite na predava~ite, izgotveni se rabotnite materijali i }e se prodolì so inten-zivni obuki na obvinitelite. Dosega se napraveni nekolku podgotvitelni obuki", veli direktorot na Akademijata, Aneta Arnaudovska.Ministerot za pravda, Mi-hajlo Manevski, tvrdi deka s$ e podgotveno za noviot ZKP."Edukacijata e vo tek, a dokaz deka imame pari e faktot {to ovoj Zakon e poddràn od IPA-proektot 2009 so 1,5 milioni evra, od koi 400.000 evra se nameneti za nabavka na tehni~ka oprema za snimawe na raspravite vo sudnicite", veli Manevski. Zakonot za krivi~na postapka be{e izglasan vo sredinata na noemvri minatata godina i ima odloèna primena od dve godini.

HRVATSKA SOVETUVA: OBVINITELITE DA SE POMIRAT SO NOVATA ULOGA!Hrvatite sovetuvaat celosna promena na razmislu-vaweto najavniot obvinitel i negovo prilagoduvawe na novata istra`na uloga. Tie predupreduvaat deka voop{to ne e lesno, no obvinitelite }e mora da sfa-tat deka }e mora da sorabotuvaat so pravosudnata policija i sudiite. "Obvinitelstvoto i sudovite poslednite nekolku go-dini mnogu ja zajaknaa nivnata nezavisnost. Noviot ZKP go nudi tokmu toa - celosna nezavisnoost na pravosudnite organi", veli Damir Kos, sudija na Vrhoveniot sud od Hrvatska.

GABRIELA [email protected]

Antikorupciskata komisija podnese ~etiri inicijati-vi za krivi~no gonewe na ~etiri

funkcioneri. Profesor d-r Vesna Mirakovska, dekan na Tehni~kiot fakultet vo Bitola; Bo{ko Nelkovski, porane{en direktor na Nacionalnata agencija za Evropski obrazovni progra-mi i mobilnost; Bratislav Miti}, Marjan Krstevski i Idriz Seka, site porane{ni direktori na javnoto pret-prijatie Makedonija Pat, ja iskoristile svojata slu`bena dol`nost i se tovarat za nenamensko i nezakonsko ko-ristewe na dràvni pari.Dekanot na Tehni~kiot fak-ultet, Mirakovska, vo 2007 godina ovozmoìla pri-

SELAMI PODNESE ÊTIRI KRIVI^NI PRIJAVI

DR@AVNI FUNKCIONERI SO GODINI PRONEVERUVALE PARI!

hodite ostvareni od davawe pod zakup na dràvni ob-jekti da ne se upla}aat vo buxetot, potoa naplata na nadomestoci sprotivno na utvrdeniot cenovnik, odob-rila pe~atewe na indeksi, studentski legitimacii, pri-javi za ispit, obrasci i gi prodavala istite spro-tivno na zakonskite propisi. Mirakovska dozvolila pri-hodite od poslediplomskite studii da se raspredeluvaat isklu~ivo kako honorari, bez da zadrì del od sred-stvata za fakultetot, iako tro{ocite za organizirawe na studiite pa|aat na tovar na fakultetot. Poradi vakvo-to odnesuvawe na Mira-kovska, Antikorupciskata komisija, osven inicijativa za krivi~no gonewe, pod-nese i barawe za nejzino razre{uvawe. Komisijata podnese kriv-

i~na prijava i protiv porane{niot direktor na Nacionalnata agencija za evropski obrazovni pro-grami, Bo{ko Nelkovski. Toj izbiral pravni i fizi~ki lica bliski do nego i do rakovodstvoto na Agenci-jata, odobruval grantovi od 5.000 do 8.000 evra, od koi mu gi ispla}ale 80% od sumite na bliski rodnini i prijateli, a bez potrebnata dokumentacija.Krivi~ni prijavi dobija i porane{nite direktori na javnoto pretprijatie Makedonija pat. Bratislav Miti}, Marjan Krstevski i Idriz Ceka, od 2002-2009 go-dina storile krivi~no delo zloupotreba na slu`bena dolnost, pri {to rasprede-luvale sredstva od pretpri-jatijato za li~ni potrebi. Hasip Jusufi, direktor na pretprijatieto Komunalec vo

Gostivar, pak, bez sprovedu-vawe javni tenderi napravil nabavka na stoki i uslugi od 14.486.000 denari i si obezbedil finansiska korist od 250.000 denari.Selami upati i javna opom-ena do nekolku funkcioneri koi se nao|aat vo sostojba na sudir na interesi. Direk-torot na Makedonija pat, Goran Stojkovi}, s$ u{te e ~len na Sovetot na op{ina Kumanovo, a @aklina Max-unska izvr{uva funkcija na direktor na detska gradinka vo Kriva Palanka, dode-ka istovremeno e i ~len na op{tinskiot sovet na Palanka. Za sudir na in-teresi obvinet e i Adem Karaga, koj ne se otkaùva od istovremeno vr{ewe na funkciite ~len na Sovetot na op{tina Ki~evo i direktor na nacionalnata ustanova Albanski teatar-Skopje.

ZNM GO OSUDI NAPADOT NA FOTOREPORTEROT BANSKOLIEV

Zdruènieto na novinari na Makedonija (ZNM) denes najostro go osudi napadot vrz fotoreporterot na vesnikot "Nova Makedonija", Igor Banskoliev,

koj v~era na protestot na tutunarite pred Sobranieto be{e pogoden so kamen vo glavata dodeka gi izvr{uval profesionalnite dol`nosti. ZNM vo dene{nata pismena reakcija poso~uva deka sekoj ima neprikosnoveno pravo da protestira, me|utoa, nikoj nema pravo da gi spre~uva novinarite, fotore-porterite i snimatelite da gi sledat tie nastani, a u{te pomalku da ja naru{i nivnata bezbednost. Za da se spre~at vakvite napadi protiv mediumskite rabotnici vo id-nina, ZNM bara od nadle`nite or-gani da gi otkrijat i da gi kaznat odgovornite {to go predizivikaa ovoj incident, vo koj nas-trada fotoreporter.Od Sobranieto v~era soop{tija deka poradi frlaweto tvrdi pred-meti od tutunarite kon zgradata na Parlamen-tot bile skr{eni 21 staklo od 14 prozo-rci, dve roletni, a bile napraveni i vnatre{ni o{tetuvawa vo tri kancelarii i pogolem broj o{tetuvawa na fasadata.

Dodeka makedonskite javni obviniteli tvrdat �deka zakonskite izmeni se prerani, oti ni falat elementarni uslovi za rabota, stran-cite pora~uvaat da ne se sozdava revolt pro-tiv noviot zakon, koj bil neophoden

PREGLED VESTI�

PREGLED VESTI�

Politika / Pari / Dràva 7KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

Padot na rejtingot na vladeja~kata VMRO –DPMNE za 3%, spored najnovata anke-ta na IRI, za

analiti~arite e normalen i ne moè da se sfati kako drasti~en, no toa {to e zna~ajno e deka tuka se raboti za eden sistematski pad, za pove}e od 10 procentni poeni, od pred lokalnite i pretseda-telskite izbori vo 2009 godi-na do denes. Od fantasti~nite 38% doverba, VMRO-DPMNE padna na neceli 27%. Toa {to e u{te posimptomati~no e deka rejtingot na liderot Nikola Gruevski poslednava godina i pol ne samo {to padna mnogu pod toj na parti-jata, tuku i se dobliì na samo 7% razlika do toj na glavniot oponent, pretse-datelot na SDSM, Branko Crvenkovski. Ova, vo sekoj slu~aj, e vredno za analiza, smetaat politikolozite so koi razgovara{e “Kapital”. Ako pred edna godina soodno-sot me|u partiskite rejtinzi na VMRO–DPMNE i na SDSM bil dva i pol nasprema eden, sega toj iznesuva eden i pol nasprema eden. Ili vo brojki, 30% od ispitanicite vo dekemvri lani bi glasale za VMRO–DPMNE, a 12% za SDSM. Sega, VMRO–DPMNE bi dobila 27%, a SDSM 16% ili vo prateni~ki mesta – partijata na premierot Nikola Gruevski bi izgubila 10 pratenici, pa bi imala 63, a SDSM bi imal 39 namesto dosega{nite 27. Za prvpat, spored istraùvawata, pove-}e od polovina od gra|anite ili 53% od ispitanicite se protivat Nikola Gruevski povtorno da bide izbran za premier. Pred vonred-nite izbori vo 2008 godina Gruevski ne go sakaa samo 13% od izbira~ite, a fantasti~ni 66% smetaa deka toj treba da bide makedonski premier. Kaj Albancite, Ahmeti e vo ubedlivo vodstvo pred Ta~i, {to se tolkuva kako rezul-tat na relativno uspe{noto sprotistavuvawe na DUI na skandalot so kodo{kite dosieja. Liderot na DUI uìva poddr{ka kaj 8%, a Menduh Ta~i kaj samo 2%. Negativniot trend na vlasta se pokaùva i vo podatokot deka od septemvri do dekem-vri za celi 5% porasnal bro-jot na gra|anite koi smetaat deka Makedonija se dviì vo pogre{na nasoka, a gra|anite ne veruvaat nitu deka Gruevs-ki i VMRO-DPMNE imaat plan kako da ja izvadat Makedonija

TRETINA OD PODDR@UVA ITE NA PARTIITE NE SI GI SAKAAT LIDERITE

GRUEVSKI I CRVENKOVSKI PA\AAT VO SOPSTVENITE REDOVI!

KATERINA [email protected]

I GRUEVSKI ÊKA ATINA DA POPU[TI!

Od samiot po~etok posakuvam da se iznajde kom-promis koj za nas, odnosno za na{ite gra|ani, bi bil prifatliv i bi pominal na referendum.

Se razbira, sosema e jasno deka treba da e prifatliv i za Grcija. Se nadevam deka ovaa godina kaj drugata strana }e ima pove}e realna volja da se re{i ova pra{awe, koe pokraj toa {to }e n$ deblokira, }e gi otvori i portite za mnogu po{iroka sorabotka me|u dvete zemji. Ova go izjavi premierot Nikola Gruevski vo {estiot del od megaintervjuto za MIA.Spored Gruevski, edinstveniot napredok vo pregovor-ite zavisi od drugata strana. "Toga{ koga }e preov-lada ~ove~kata dimenzija, namesto nacionalisti~kata, ne{tata }e trgnat. Ako takva retorika po~ne da proveju-va vo Grcija, toga{ {ansite za kompromis drasti~no }e porasnat. S$ dodeka se vodi edna politika za doma, druga pred Evropa, nema da ima napredok. Duri i jas li~no vo eden period po~nav da veruvam deka kone~no imaat odluka da se re{i problemot. Za àl, po iz-javite na ministerot za nadvore{ni raboti, Drucas, od septemvri 2010 godina, so koi u{te edna{ gi povtori najradikalnite pozicii na negovata zemja, takvata moja nade` splasna. Tie izjavi negoviot premier nikoga{ ne gi demantira{e”, veli Gruevski.Toj istaknuva deka ne e optimist vo odnos na zakaànata sredba na 9 fevruari vo Wujork. Vo odnos na obvinuvawata deka odloùva i ne saka da go re{i sporot za imeto, Gruevski veli: "Me obvinuvaat tie koi dodeka bile na vlast ne go re{ile pra{aweto so Grcija. Crvenkovski gi menuva stavovite za imeto na sekoi {est meseci".

od ekonomskata kriza, vo us-lovi koga nevrabotenosta i ponatamu ostanuva najgolem problem. Site tie podatoci poznava~ite gi tolkuvaat kako pokazatel na toa deka vo Makedonija se povtoruva starata praktika – rejtingot na opozicijata se kreva, ne poradi aktivnosta i bogatst-voto so idei za nadminuvawe na problemite, tuku samo po-radi gubeweto na doverbata vo Vladata. Od druga strana, toa {to e zabeleìtelno e deka premierot ima re~isi 10% pomal rejting od toj na partijata, (rejtingot na Cr-venkovski e za 7% pomal od toj na SDSM), {to zna~i deka golem broj od ~lenstvoto ili od tie koi se glasa~i na taa opcija ne smetaat deka toj lider zasluùva da ja vodi partijata. Ako se pravat, pak, sporedbi, za razlika od evropskite dràvi ili SAD, kade {to liderite smetaat deka ako rejtingot im padne na pomalku od 50% toa e znak deka go gubat tloto pod nozete, kaj nas so godini vladeat lu|e so edvaj 30% poddr{ka, a brojot na neopredeleni sekojdnevno se zgolemuva. Pa, ottuka se otvora pra{aweto - kakov e kredibilitetot na na{ite lideri, za koi i tretina od poddrùva~ite na nivnite partii ne mislat deka zasluùvaat da bidat na taa funkcija.

NI VMRO–DPMNE, NI SDSM NE VERUVAAT VO ANKETATA!

Dvete najgolemi partii vo makedonskiot blok velat deka ne gi zagriùvaat podatocite od anketata. Premierot Gruevs-ki e zadovolen od toa {to e postojano me|u gra|anite, gradej}i so niv odnos na bliskost i smetaj}i na nivnata poddr{ka vo reformite. Padot na rejtingot na partijata ne go zagriùva, a u{te pomalku negoviot li~en.“Normalno e liderot da bide toj {to prv }e gi trpi udarite od gra|anite. Liderot e toj {to ja vodi partijata, pa toj ne samo {to gi ponesuva pobedite i naklonetosta, toj e prviot koj se nao|a na udar koga ima problemi. Niedna partija ne moè da ima kon-stanten rejting so godini po red. Sepak, na{ata poddr{ka kaj gra|anite e nesporno na-jgolema.”Za SDSM, pak, iako anketata go pokaùva i potvrduva seriozniot nadolen trend vo poddr{kata za VMRO–DPMNE, taa ne moè dokraj da bide verodostojna, oti u{te vo nea stoi deka SDSM bi izgubila na slednite izbori. SDSM tvrdi deka ne e taka.“Vo dene{na Makedonija, koga

GRCIJA NE OTSTAPUVA OD CRVENITE LINII

Priemot na Makedonija vo NATO e nevozmoèn bez prethodno zatvorawe na pra{aweto za imeto, a za Atina re{enie za sporot e ime so geografska

odrednica za sevkupna upotreba, izjavi gr~kiot minister za nadvore{ni raboti, Dimitris Drucas. "Takviot stav ne treba pogre{no da se tolkuva kako nedostig na èlba vo Atina za integracija na PJRM vo NATO", re~e Drucas na sostanok so {efovite na pres-kancelariite na gr~kite ambasadi i turisti~ki organizacii vo stranstvo. Drucas povtori deka Grcija ima konstruktiven stav za toa pra{awe i zatoa go povi-kuva rakovodstvoto vo Skopje da pokaè pogolema kon-struktivnost.

Dali najniskiot rejting na vladeja~kata VMRO–DPMNE i na �premierot Nikola Gruevski dosega signalizira tektonski pomes-tuvawa na politi~kata scena? SDSM i nejziniot lider, Branko Crvenkovki, od druga strana, pak, imaat porast na dover-bata kaj gra|anite, no dali tradicionalnata opredelenost na izbira~ite vo Makedonija da glasaat protiv, a ne za opre-delna politi~ka opcija }e bide i presudna na izborite koi }e sleduvaat (vonredni ili ne)

pove}e od 60% od gra|anite velat deka nema sloboda na govor, ne moè da bide dokraj relevantna niedna anketa i da se o~ekuva deka taa }e go izrazi vistinskoto mislewe na gra|anite. Nie sme ubedeni vo pobeda, i toa vo silna pobeda, i utre da se slu~at izbori”, veli potpretsedatelot na SDSM, Gordan Georgiev.

SIROMA[TIJATA GO IZEDE GRUEVSKI!?

Analiti~arite Vladimir Mi{ev i Rizvan Sulejmani ocenuvaat deka na padot na doverbata vo vladeja~kata partija, od 32% na 27%, vli-jaelo nere{avaweto na gor-livite problemi, kako {to se siroma{tijata, nevrabotenos-ta, zastojot vo evrointegraci-ite i pra{aweto so imeto. Sepak, Mi{ev naglasuva deka nitu edna politi~ka partija dosega ne uspeala vo tekot na 4-godi{noto vladeewe da ima 20% doverba.Rezultatite od anketite, ana-liti~arite gi objasnuvaat i so nedostig od alterna-tivni re{enija od strana na opozicijata.Spored Mi{ev i Sulejmani, ne smee da se zanemari golemiot broj neodredeni glasa~i, bidej}i toa e signal deka apatijata na glasa~ite }e prodolì da se zgolemuva dokolku partiite ne ponudat soodvetna politi~ka alterna-tiva. Kako i da e, i dvajcata velat deka s$ dodeka gra|anite ne se po~uvstvuvaat ekonomski sigurni, tie s$ pove}e }e bidat nezadovolni so aktuelnata vlast, a so toa i prakti~no vturnati kaj opozicijata.

Politika / Pari / Dràva8

PREGLED VESTI�


POLITIKATA IM GO IZEDE LEBOT NA TUTUNARITE

Problemite so otkupot na tutunot ostanuvaat, zatoa {to protestite na tutunarite i raspravata vo Sobranieto se pretvorija vo èstoka politi~ka

vojna. Nitu pratenicite, nitu zemjodelcite ne go ot-vorija su{tinskiot problem, a toa e proizvodstvoto na tutun nadvor od Zakonot za tutun. Toa, pak, zna~i deka vi{okot tutun godinava najverojatno }e ostane neotku-pen, a zemjodelcite }e baraat subvencii od dràvata i za ovie koli~ini. Spored podatocite od Ministerstvoto za zemjodelstvo, vo 2010 godina se proizvedeni 25.000 toni tutun, a vo 2009 godina okolu 23.000 toni, {to zna~i deka poradi subvenciite i dobrata otkupna cena lani se proizve-deni 2.000 toni tutun pove}e.No, za ova nikoj ne diskutira. SDSM i VMRO-DPMNE gi iskoristija tutunarite za sobirawe sitni politi~ki poeni i za èstoka me|upartiska kavga. Spored prate-nikot na VMRO-DPMNE, Vlatko \or~ev, najva`no e {to od 2006 godina dosega Vladata dala subvencii za zem-jodelcite vo iznos od 365 milioni evra, a vladata na SDSM 20 milioni evra.Spored opozicijata, pak, Vladata, namesto da pravi apsurdni sporedbi, treba podetalno da go razgleda problemot. “Ako Vladata zadovolstvoto na tutunarite vo 2009 godina moè{e da si go pripi{e kako svoja zasluga, sega neka ja prifati odgovornosta za prob-lemite na tutunarite”, pora~a Goran Sugarovski od SDSM. Na tutunoproizvoditelite ne im be{e dozvoleno da prisustvuvaat na sobraniskata sednica. Kire Nedelk-ovski od {trajkuva~kiot odbor izjavi deka pretsedate-lot na Sobranieto, Trajko Veqanoski, edna{ ne im odgovoril na baraweto da imaat svoj pretstavnik na sednicata. Toj e deciden deka tutunarite nema da ot-stapat od barawata za izmena na Zakonot vo delot na klasifikacijata na tutunot vo tri grupi i za prose~na cena od 192 denari.Veqanoski, pak, veli deka dobil pismo vo koe ne-malo nitu ime, nitu prezime i zatoa ne znael kogo da povika.Tutunarite priznavaat deka ovaa godina posadile pove}e tutun otkolku {to dogovorile so otkupnite pret-prijatija. “Ovaa godina proizvedov tri toni tutun. Dva dogovoriv da gi prodadam na otkupnite firmi, a eden ton mi ostanuva, bidej}i za nego nemam dogovor”, veli Spase Boìnovski, tutunoproizvoditel od Bitola.Nikoj ne go otvori ni pra{aweto za problemot so kat-egorizacijata na tutunot spored kvalitet, kade {to i dràvnite inspektori utvrdija deka otkupuva~ite ne go po~ituvaat Zakonot i kvalitetniot tutun go ocenuvaat so niski klasi za poniska cena.

TODOROV DA GO ODVRZE ]ESETO ZA ISTRA@UVA KI PROEKTI!

I PROFESORITE OD PRIVATNITE FAKULTETI BARAAT PARI

Pove}e pari od dràvata za raz-voj na naukata i za nau~ni proekti baraat i profe-sorite od privat-

nite fakulteti i univerziteti, otkako ministerot za obrazo-vanie, Nikola Todorov, na-javi izmeni vo Zakonot za visoko obrazovanie. Spored niv, novite kriteriumi za steknuvawe stepen doktor na nauki, redoven i vonreden profesor se prerigorozni, no i degradira~ki za akadem-skata fela. Za da se postigne visokiot plafon za objaveni nau~no-istraùva~ki trudovi, koj se bara za napredok vo akademskata kariera, velat, ministerot mora prvo da go odvrze }eseto."Nau~no-istraùva~kite proek-ti pretstavuvaat javen interes. Za niv dràvata treba da odvojuva sredstva, a kaj nas sega re~isi voop{to ne se predvideni buxetski sredstva za ovaa cel. Ako kolegite od dràvnite fakulteti se nezadovolni, nie sme dvojno nezadovolni. Od platite si izdvojuvame sredstva za da moème da dojdeme do rezul-tatite od istraùvawata, koi treba da bidat objaveni vo me|unarodni spisanija", veli Mersel Biqaqi, profesor na FON, potenciraj}i deka i ostanatite zakonski izmeni se neprifatlivi, zatoa {to vo golem del ja naru{uvaat av-tonomijata na univerzitetite.Profesorot Marijan Petreski od Amerikan kolex, koj lani MANU go proglasi za najdobar mlad istraùva~, veli deka gi poddrùva izmenite, no

VIKTORIJA [email protected]

Profesorite na privatnite fakulteti baraat pove}e proek- �ti finansirani od dràvata, za po nivnata realizacija da moàt da objavuvaat statii vo me|unarodni nau~ni spisanija. Dràvata ve}e dve godini ne finansira nau~ni proekti

potencira deka e neophodna pogolema finansiska poddr{ka od strana na dràvata."Definitivno, potrebno e dràvata da izdvoi pove}e pari za razvoj na naukata, zatoa {to eden istraùva~ki proces, realno, e mnogu skap. Ne e tolku golem problem obja-vuvaweto, kako {to e procesot da se dojde do rezultati. Iako gi poddrùvam najavenite re-formi, smetam deka barem na po~etokot treba da bidat malku porelaksirani. Na primer, prvo da se stavi akcent na posetata na konferencii, semi-nari i sli~no, kako eden vid stimulacija za istraùva~ite. Li~no mene, finansiski najm-nogu mi pomagale mentorite na doktorskite studii", veli Petreski, koj, sepak, dodava i deka ne treba da se ~eka samo na dràvni pari, tuku i da se aplicira na otvoreni me|unarodni proekti.Profesorite od privatnite fakulteti, koi ne sakaa javno da komentiraat, velat deka so poslednite izmeni koi gi turka resorniot minister na najneeti~ki na~in se kr{at akademskite prava i slobodi."Situacijava e tragikomi~na.

Gospodinot minister kako da ne znae deka prirodnite i tehni~kite fakulteti vo zemjava, bukvalno, nemaat hemikalii za profesorite da sprovedat ve`bi so studentite, a ka-moli oprema, laboratorii i materijali za istraùva~ki proekti. Ova ne se nikakvi reformi vo obrazovanieto, tuku politi~ko preìvuvawe na eden politi~ar", veli pro-fesor od privatnite fakulteti, koj insistira{e da ostane anonimen.Ministerot Nikola Todorov vo nekolku navrati kaà deka nema da otstapi od najavenite izmeni, i pokraj negoduva-wata od profesorite, ~ii stavovi, veli, se alibi za da se zatskrijat zad izmislenite problemi. "Profesorite ne moàt da kritikuvaat vo delot na nau~no-istraùva~kite trudovi, zatoa {to im e sram. Ako kaàt deka tri ili ~etiri trudovi se mnogu, }e im se smeat site okolni dràvi, osven Kosovo i Albanija. I za da ne go kaàt toa, velat, naru{ena ni e avtonomijata, ova se katastro-falni merki i sli~no. Prvoto alibi im be{e deka se potreb-

MERSEL BIQAQIPROFESOR NA UNIVERZITETOT FON

Nau~no-istraùva~kite proekti pretstavu-vaat javen interes i za niv pari treba da odvojuva dràvata. No, re~isi nikakvi buxetski sredstva ne se predvideni za ovaa cel. Ako kolegite od dràvnite fakulteti se nezadovolni, nie sme dvojno nezado-volni.

ni pari za da se objavat tru-dovite. Koga dokaàvme deka toa ne e taka, baraat pari za istraùvawata", re~e toj, potenciraj}i deka dràvata, sepak, }e im izleze vo presret na istraùva~ite so novi laboratorii, so nabavka na kompjuter za presmetuvawe so visoki performansi, koj ~ini eden milion evra, a najavi i internet-portal www.nauka.mk za celata nau~na baza vo zemjata. Od Ministerstvoto za obra-zovanie velat deka Zakonot e ist za site i novite odredbi i kriteriumi }e vaàt ed-nakvo i za privatnite i za dràvnite univerziteti.

Kompanii / Pazari / Finansii 9

PREGLED VESTI�


HOTELI METROPOL ]E GI ZGOLEMI PRIHODITE ZA 20%

Hoteli Metropol vo biznis-planot za ovaa godina predviduva rast na prihodite za 20%, sporedeno so 2010 godina. Vo biznis-planot, objaven od strana

na Makedonska berza, kompanijata gi pravi procenkite za ovaa godina vrz osnova na dosega{nite dogovori za prestoj na stranski gosti od Holandija, Finska i Iz-rael. Od Hoteli Metropol o~ekuvaat deka godinava }e gi zgolemat prihodite i od kongresniot turizam.Pokraj o~ekuvaniot rast na prihodite, od kompanijata velat deka za ovaa godina }e im se zgolemat rashodite, no samo za 10%, {to e rezultat na zalo`bata na kom-panijata da gi namali reìskite tro{oci. Od Hoteli Metropol najavuvaat deka godinava }e go namalat brojot na vraboteni, so {to na kompanijata }e & se namalat tro{ocite za vrabotenite.Vo 2011 godina kompanijata planira da ja doopremi kongresnata sala i spa-centarot, so {to }e ja zbogati ponudata za turistite.

MAKSTIL GODINAVA PLANIRA PRIHODI OD 97,7MILIONI EVRA

Najgolemiot proiz-voditel na ~elik vo zemjava, Mak-

stil, prihodite za ovaa godina gi proektira na 97,7 milioni evra, preku proizvodstvo na slabovi od 340.000 toni i debel lim od vkupno 320.000 toni. Za da go realizira predvidenoto, na Makstil }e mu trebaat 400.000 toni staro èlezo i 365.714 toni slab. Od kompanijata objasnuvaat deka vo proizvodstvoto }e go iskoristat staroto èlezo od Duferko, od okolu 260.000 toni, a ostatokot planiraat da go obezbedat od sopstveni izvori, del od Makedonija, od Kosovo, a delumno i od otpadocite koi im ostanuvaat od proizvodstvoto. Spored proekciite na kompanijata, tro{ocite za godinava najverojatno }e iznesuvaat 97,7 milioni evra, od koi 53,1 milioni evra ili 54,4% se za surovini i materijali. Makstil za energensi godi-nava planira da izdvoi okolu 23 milioni evra, za odrùvawe 6,5 milioni evra, a za plati na vraboten-ite 5,3 milioni evra. Za ostanatite tro{oci kompani-jata planira da potro{i re~isi 5 milioni evra.

]E SE SOVETUVAAT MAKEDONCITE KOI IMAT PRAVO NA GERMANSKI PENZII

Germanskoto penzisko osiguruvawe }e gi sovetuva Makedoncite koi dosega rabotele vo Germanija i koi ostvarile pravo na penzija. Na 8 i 9 fevruari vo

informativniot centar na grad Skopje, od 9 do 18 ~asot }e im se davaat soveti za penziite vo Skopje vrz osnova na Germansko-makedonskiotdogovor za socijalno osiguruvawe. Za ova sovetuvawe od Germanija }e dojdat dve sovetni~ki od Germanskoto penzisko osiguruvawe, a }e bidat prisutni i eksperti od Makedonskoto penzisko osiguruvawe, kako i preveduva~i na makedonski jazik. Organizatorot prepora~uva, vo in-

teres na vremeto, zainteresiranite da prijavat termin koga sakaat da se sovetuvaat na telefonot 15215.

Po re~isi dve-godi{no doc-newe, Elektrani na Makedonija najavuva deka hidrocentralata

Sveta Petka (Matka 2) treba da po~ne da proizveduva elektri~na energija leto-vo. Spored direktorot na dràvnite elektrani, Vlatko îngoski, proektot se real-iziral so zadovolitelna dinamika. Lo{iot teren i nedovolnoto iskustvo na izveduva~ot, slovene~kata kompanija Riko, bile glavnite pre~ki poradi koi proektot docnel. Sega bila vo tek izgradbata na teloto na branata, a treba da po~ne i montirawe na zafatnite cevkovodi niz teloto na branata.“Sveta Petka mnogu dobro napreduva. Imavme eden mnogu teòk period, vo koj postoeja i objektivni i sub-jektivni pri~ini. Se raboti za isklu~itelno teòk i opasen objekt i za mnogu teòk teren. Terenot kade {to se gradi elektranata moè da se sporedi so toj kade {to treba da se gradi elektranata ebren. Odevme mnogu bavno i sigurno za da ne se slu~i da imame pogolemi {teti”, objasnuva îngoski.

ZO[TO HEC SVETA PETKA DOCNI DVE GODINI?

Spored îngoski, izgrad-bata na ovaa hidrocentrala docni i poradi subjektivni pri~ini kaj investitorot Riko. “Znaete deka izveduva~ot

nikoga{ ne napravil brana. Ne navleguvam vo toa kako e izbran. Nie taa kompani-ja ja nasledivme. Kaj Riko se rabote{e za neiskustvo za rabota so vakov proekt. Grade`nite firmi, pak, nasred rabota im pobaraa povisoki ceni. I site tie raboti dove-doa do docnewe na proektot. Na krajot, najgolem problem be{e kvalitetot na rabotite. Nie vo nitu eden moment ne moèvme, nitu sakavme da otstapime od predvideniot kvalitet. Stanuva zbor za objekt koj e direktno nad Skopje i toa ne e za zanemaruvawe. Nema da dozvolime nekvalitetot da bide kompenzacija za brzinata”, objasnuva îngoski.Energetskite eksperti vo zem-java neodamna alarmiraa deka hidrocentralata Sveta Petka, koja se gradi kaj Matka, docni poradi toa {to se ru{ela ve}e izgradenata brana. îngoski priznava deka sru{ile del od izgradenoto, pravdaj}i se so nekvalitetnata izgradba na del od objektot. Od slovene~ki Riko, pak, doc-

neweto go pravdaat so drugi argumenti. Za “Kapital” velat deka problemite vo tekot na izgradbata bile rezultat na necelosnata i neprecizna tenderska dokumentzacija za izgradba na hidrocentral-ata. “Po te{kotiite so izgradbata na hidrocentralata Sveta Petka, koi se rezultat na izmeni i dopolnuvawa na proektot, promena na zakonite za gradbata, dopolnitelnite podgotovki na terenot, te{kata i sloèna geologija, koja ne be{e sodràna vo tenderskata dokumentacija, sega moàm da kaàm deka proektot se razviva spored o~ekuvawata. Zaedno so proektantite i podizveduva~ite, Riko prezede niza aktivniosti za re{avawe na tekovnite problemi za da ja zabrzame izgradbata. Go zgolemivme i timot, koj raboti vo tri smeni”, veli Polona Lov{in, portpa-rol na Riko.

LETOVO TREBA DA SE PU[TAT TURBINITE

I Vladata i ELEM, kako i izveduva~ot od Slovenija, se optimisti deka, Sveta Petka

HIDROCENTRALATA SVETA PETKA ]E VLEZE VO POGON LETOVO?!

DVE GODINI DOCNI IZGRADBATA NA TRETATA ELEKTRANA NA REKATA TRESKA

KATERINA [email protected]

Hidrocentralata Sveta Petka, koja docni re~isi dve godini, �treba da proizveduva 65 gigavati struja, a e del od hidrosis-temot na rekata Treska

}e po~ne da proizveduva struja za polovina godina.“O~ekuvam godinava HEC Sveta Petka da bide stavena vo upotreba. Pre~kite se ot-straneti i. Sega se montira branata", izjavi vicepremierot za ekonomski pra{awa, Vladi-mir Pe{evski. Spored proekciite na ELEM, elektranata treba{e da bide gotova u{te vo 2009 go-dina. Investicijata e vredna okolu 65 milioni evra.

HEC Sveta Petka e elektranata koja ne- �dostiga za optimalno iskoristuvawe na hidropotencijalot na rekata Treska.

POLONA LOV[INPORTPAROL NA RIKO, SLOVENIJA

Po te{kotiite so izgradbata na hidro-centralata Sveta Petka, koi bea re-zultat na izmenite i dopolnuvawata na proektot, promenata na zakonodavstvoto za gradba, dopolnin-itelnite podgotovki na terenot, te{kata i sloèna geologija, koja ne be{e sodràna vo tenderskata doku-mentacija, sega moàm da kaàm deka proek-tot se razviva spored o~ekuvawata.

Kompanii / Pazari / Finansii10 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

BERZANSKI INFORMACII

2.322

2.372

2.422

2.472

2.522

2.572

12/01/11 13/01/11 14/01/11 15/01/11 16/01/11 17/01/11 18/01/11

MBI 10

2.500

2.550

2.600

2.650

2.700

2.750

12/01/11 13/01/11 14/01/11 15/01/11 16/01/11 17/01/11 18/01/11

MBID

116,20

116,40

116,60

116,80

117,00

117,20

12/01/11 13/01/11 14/01/11 15/01/11 16/01/11 17/01/11 18/01/11

OMB

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 18.01.2011

ALK (2009) 1.431.353 4.371,81 390,18 11,20 1,00

BESK (2009) 54.562 7.000,00 341,43 20,50 0,20

GRNT (2009) 3.071.377 610,99 105,83 5,77 0,61

KMB (2009) 2.014.067 3.477,60 533,81 6,51 1,01

MPT (2009) 112.382 29.110,00 / / 0,81

REPL (2009) 25.920 40.000,00 5.625,12 7,11 0,80

SBT (2009) 389.779 3.300,69 211,39 15,61 0,75

STIL (2009) 14.622.943 203,00 0,11 1.835,78 2,84

TPLF (2009) 450.000 3.770,53 61,42 61,39 1,11

ZPKO (2009) 271.602 2.300,00 / / 0,30

P/BВкупно

издадени акции Просечна ценаНето добивка

по акција P/EХВ

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ 18.01.2011

Промет во ЕВРА

Број на трансакции

% на промена

обврзници 910.785 13 1.199,38

обични акции 248.050 141 144,07

Вкупно Официјален пазар 1.158.836 154 574,82

обични акции 30.980 38 62,67

Вкупно Редовен пазар 34.655 44 81,97

18.01.2011

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Тетекс Тетово 570,00 14 173.280Универзална Инвестициона Банка 550,00 12,24 79.750

Стопанска банка Скопје 400,00 11,11 226.000

РЖ Услуги Скопје 270,00 9,75 15.390

Макстил Скопје 203,00 9,49 473.599

Град. институт Македонија Скопје 3001 -59,99 15.005Топлификација Одржување 17900 -0,56 17.900

0 0,00 0,00 0

0 0,00 0,00 0

0 0,00 0,00 0

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Комерцијална банка Скопје 3477,6 2,28 4.680.849

Топлификација Скопје 3770,53 7,87 4.664.146

Алкалоид Скопје 4.371,81 6,23 2.553.136

Македонски Телеком Скопје 549,38 2,41 1.214.685

Гранит Скопје 610,99 7,42 953.152

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ

18.01.2011АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

18.01.2011АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

Име на компанијата

Просечна цена (МКД)

%Износ (МКД)

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Отворен инвестициски фондНето-имот на

фонд (ден.) 1М 3М 6М YTD 1YПодатоците се однесуваат за

ILIRIKA JIE 30.869.061,67 7,02% 14,77% 13,24% 4,85% 4,00% 17.01.2011

ILIRIKA GRP 38.651.349,61 1,57% 6,84% 15,19% -0,07% 11,65% 17.01.2011

Иново Статус Акции 18.549.010,83 3,24% 6,12% -0,99% 3,80% -12,16% 17.01.2011

KD Brik 32.964.706,96 2,50% 6,00% 12,39% 0,91% 13,46% 17.01.2011

KD Nova EU 27.641.622,54 1,88% 6,76% 6,25% 2,78% -1,95% 17.01.2011

КБ Публикум балансиран 25.294.991,41 2,51% 4,07% 5,56% 1,99% 1,63% 17.01.2011

18.01.2011

Ovaa Vlada zaze-ma stav deka ne moè pove}e da se prodolì so eden nesakan de-ceniski trend, a

toa, za àl, be{e da ne se odvojuvaat sredstva za in-vesticii vo novi energetski objekti. Dokolku prodolìme taka, nie }e koristime evtina struja u{te kratok period i gra|anite dotoga{ }e bidat sre-}ni i zadovolni. No, po taa faza }e imame kriti~na sos-tojba vo koja ili }e treba 50% od strujata koja ja koristime da uvezuvame po enormno visoki ceni ili }e ni kolabira celiot energetski sistem. Toa nema da moème da go popravime ni za 20 godini, bidej}i za eden najednostaven energetski objekt potrebni se minimum ~etiri godini za da se izgradi. Zatoa, cenite na energijata mora da bidat realni, za da moàt da ovozmoàt silen i kontinuiran investiciski ciklus, - veli @ivko ingoski vo intervju za izdanijata na Kapital Media Grup, koe vo celost }e bide objaveno vo najnoviot broj na magazinot "Kapital".Spored îngoski, energijata e klu~na za ekonomskiot raz-voj na zemjata. “Bez sigurni, dolgoro~ni i stabilni izvori na energija i proizvodstveni

BEZ INVESTICII VO ENERGETIKATA NI SE ZAKANUVA KOLAPS!

VLATKO ÎNGOSKI, GENERALEN DIREKTOR NA AD ELEM

Dokolku prodolìme da ne izdvojuvame sredstva za investicii }e dojdeme vo kriti~na sostojba vo koja ili }e treba 50% od strujata da ja uvezuvame po enormno visoki ceni ili }e ni kolabira celiot energetski sistem

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, vtorниk - 18.01.2011)

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII �KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI �NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI �KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

MAKEDONSKA BERZA

MBI-10 PORASNA ZA 6%, PROMETOT ZA [EST PATI

Trguvaweto na Makedon-skata berza vo vtornikot potseti na vremeto od

berzanskiot bum vo tekot na 2007 godina. Osnovniot berzanski indeks MBI-10 ostvari rast od 5,96%, zgol-emuvaj}i ja svojata vrednost od 145,51 indeksni poeni na duri 2.585,19 indeksni poeni. Rastot na MBI-10 go slede{e i indeksot na javnoposedu-vanite dru{tva MBID, koj ja zgolemi vrednosta za 3,42%, na 2.732,34 indeksni poeni. Edinstveno indeksot na ob-vrznici OMB padna za 0,12% i sega e na nivo na 116,91 indeksni poeni. Vkupniot berzanski promet zabeleà silen rast, {est pati pogolem sporedeno so prometot od ponedelnikot. Vo ramkite na trguvaweto, prometot dostigna vrednost od 73,4 milioni denari, odnosno pove}e od eden mil-ion evra. Vo strukturata na prometot, so 76% ili so 56 milioni den-ari dominiraa obvrznicite. So promet od 53,7 milioni denari, najtrguvana be{e ~et-vrtata emisija na obvrznici za denacionalizacija.Akciite i ovojpat bea atrak-

tivni za investitorite. Najgolem promet, re~isi identi~en, ostvarija akciite na Komercijalna banka i na Toplifikacija. I dvete kom-panii trguvaweto go zavr{ija so promet od 4,6 milioni denari. Komercijalna ban-ka istrguva 1.346 akcii, a Toplifikacija 1.237 akcii. Akcijata na Alkaloid, pak, vo vtornikot ostvari vkupen promet od 2,5 milioni den-ari i istrguvani 584 akcii po prose~na cena od 4.371,8 denari. Od redovniot pazar, za in-vestitorite najinteresna be{e akcijata na Makedon-ski Telekom. Se kupija i prodadoa vkupno 2.211 akcii, vo vrednost od 1,2 milioni denari.Od 32 hartii od vrednost, kolku {to bea istrguvani zav~era, rast na cenata ima{e kaj duri 27. Najgolem rast od 14% ima{e akcijata na Teteks od Tetovo. Pad ima{e kaj ~etiri hartii od vrednost. Najgolem gubitnik be{e akcijata na Gradeèn institut Makedonija, ~ija cena se namali za 59,99%. Neprome-neta ostana cenata samo na edna hartija od vrednost.

BIQANA ZDRAVKOVSKA-STOJÊVSKA

[email protected]

kapaciteti ne moè da se zamisli podolgoro~en ekonom-ski razvoj. Problemot e {to vo energetikata rabotite ne odat tolku brzo. Koga se zboruva za investicija vo energetikata, stanuva zbor za milionski sumi i za dolgi rokovi za re-alizacija”, veli îngoski, koj potencira deka sega{niot Up-raven odbor na ELEM si post-avil prioritet sekoja godina da se investiraat 40 milioni evra, a vo izminatite tri godini bile investirani 120 milioni evra vo energetskiot sistem.Pra{an dali cenata na strujata e realna ili ne, ingovski veli deka toa e mnogu te{ko da se kaè. “Strujata e kako i koj bilo drug proizvod. Ako imate pogolema potro{uva~ka, cenite na strujata }e porasnat. Sosema drugo pra{awe e naselenieto, odnosno doma}instvata. Na{ata cel e za gra|anite da obez-bedime i ispora~ame energija po najprifatlivi ekonomski uslovi”.[to se odnesuva, pak, na in-dustrijata vo Makedonija, koja, za razlika od site ostanati evropski zemji, pla}a poskapa struja od naselenieto, îngov-ski objasnuva deka toa e taka zaradi toa {to Makedonija po Ustavot e socijalna zemja koja se griì za socijalnite sos-tojbi na gra|anite, no i zaradi lo{iot tarifnik od porane{na Jugoslavija, koj datira u{te od 1977 godina, koga se smetalo deka gra|anite mora da pla}aat najniska cena na strujata.

“No, ovoj tarifen sistem poste-peno treba da se menuva. Mis-lam deka ve}e se po~nati promeni i tokmu so toj nov tarifen sistem postepeno to-varot treba poramnomerno da se raspredeluva me|u kompani-ite i gra|anite. Industrijata treba da ima pri-fatliva cena. Ne velam deka taa treba da bide ni povisoka, ni poniska, no treba da bide prifatliva cena, za da moàt kompaniite da imaat pomali tro{oci, da se razvivaat i da imaat pogolem broj vrabotu-vawa i na toj na~in direktno da ja zgolemuvaat ekonomskata mo} na gra|anite, za da bidat

istite vo mo`nost da pla-}aat poskapa struja”, objasnuva îngoski.[to se odnesuva do proek-tot êbren i Gali{te, în-goski smeta deka toa e eden od najzna~ajnite proekti za Makedonija. îngoski veli deka ne znae zo{to pa|aat tenderite za êbren i Gali{te, no e ubeden deka ne treba da se menuvaat tenderskite uslovi. “Proektot i tenderot ne se lo{i. Lo{i se vremiwata za realizacija. Jas o~ekuvam deka ako sega se ob-javi u{te edna{ tenderot deka, }e ima pogolema zainteresira-nost”, smeta îngovski.

17.03.2010 11

Kompanii / Pazari / Finansii 11KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

Рочности преку ноќ 1 нед. 1 мес. 3 мес.

Благајнички записи 4,00% СКИБОР 2,77% 3,64% 4,35% 5,34%

Ломбарден кредит 5,50% МКДОНИА

Извор: НБРМ

КУРСНА ЛИСТА Банка

Среден курс 3м 6м 12м 24м 36м

во денари Стопанска 5,50% 6,25% 6,50% 9,15% 9,65%

ЕМУ евро 61,5033 Комерцијална 5,50% 6,50% 6,80% 9,60% 10,00%

САД долар 46,2049 НЛБ Тутунска 5,00% 6,30% 6,70% 9,50% 9,70%

В.Британија фунта 73,5597

Швајцарија франк 47,8476

Канада долар 46,8097 EUR USD GBP CHF

Австралија долар 45,9975 61,6 46,9 73,7 48,5Извор: НБРМ

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Држава Валута

РочностКАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

Lizing-pazarot godinava nema da doìvee ponatamo{en pad, no nema da ima ni

zna~itelen rast, prog-noziraat od lizing-kompaniite vo zemjava. Spored niv, relaksiranata monetarna politika i na-maluvaweto na kamatnite stapki kaj bankite }e ima svoe vlijanie i na uslovite pod koi }e se nudi lizin-got ovaa godina. So eden zbor, gra|anite moàt da o~ekuvaat podobri uslovi za lizing, no duri vo tekot na vtorata polovina od godinata.Pri~ina za vakviot stav e {to, spored lizing-kom-paniite, s$ u{te e rano za kakov bilo optimizam, bidej}i odobruvaweto na lizingot najmnogu zavisi od individualniot bonitet na sekoj potencijalen klient. “S$ u{te e mnogu te{ko da se predvidi kakva }e bide sostojbata na lizing-pazar-ot i dali }e ima mo`nost za podobruvawe na us-lovite za lizing. Prvata polovina od godinata nie, kako i pogolem del od os-tanatite lizing-kompanii, }e rabotime spored uslo-vite od minatata godina. Duri vo vtorata polovina mo`ni se nekoi promeni koi }e zavisat od prethod-no ostvarenite rezultati, no ne samo kaj lizing-kom-paniite, tuku i kaj bankite i kaj drugite finansiski institucii”, veli Sa{a Boko, direktor na S Leasing.Toj veli deka i vo regionot

BLAGO ZA@IVUVAWE NA PAZAROT NA LIZING VO 2011

LIZING-KOMPANIITE SO UMEREN OPTIMIZAM ZA GODINAVA

Lizing-pazarot godinava nema da doìvee ponatamo{en pad, no nema da ima ni zna~itelen rast, prognoziraat od lizing-kompaniite vo zemjava. Spored niv, relaksiranata monetarna politika i namaluvaweto na kamatnite stapki kaj bankite }e ima svoe vlijanie i na uslovite pod koi }e se nudi lizingot ovaa godina. So eden zbor, gra|anite moàt da o~ekuvaat podobri uslovi za lizing, no duri vo tekot na vtorata polovina od godinata

METODI [email protected]

nema nekoi pozna~ajni signali za nekoj silen rast na lizing-pazarot i prog-nozira deka ovaa godina }e bide za nijansa podobra od minatata. Sli~ni se o~ekuvawata za 2011 godina i kaj drugite lizing-kompanii.“Toa e posledica na faktot {to potencijalot na slo-bodni pari~ni sredstva kaj fizi~kite lica za u~estvo za nov avtomobil e ve}e potro{en na nabavkite na polovni avtomobili od str-anstvo izminatata godina, a otsustvoto na investicis-ki aktivnosti kaj pravnite lica e vo korelacija so op{tata ekonomska sostojba vo zemjata. Isto taka, ne treba da se zaboravi deka postoi op{to vlo{uvawe na platnata disciplina i deka u~estvoto na lo{i plasmani e zgolemeno kaj site finansiski subjekti na pazarot”, veli Maja Lape-Trajkova, direktor na NLB Lizing, koj mina-tata godina ja zavr{i so namaleni plasmani od 14% vo sporedba so 2009 godina ili vkupni neto-plasmani od 8,5 milioni evra.

MINATATA GODINA VO ZNAK NA KRIZATA

Spored kompaniite, lizing-pazarot kaj nas ja pomina 2010 godina vo znakot na ekonomskata kriza, koja po~na kon krajot na 2008 godina i za koja optimisti~ki se o~ekuva{e deka }e go doìvee svojot vrv vo 2009 godina. “Za àl, vo 2010 godina, kako rezultat na recesija-ta, lizing-pazarot zabeleà najmal plasman dosega, sporedeno so prethodnite godini. Toa glavno moè da se pripi{e na ogrom-

TELEKOM SLOVENIJA OD PRVI FEVRUARI ]E GI NAMALUVA PLATITE NA VRABOTENITE

FARMACEVTSKATA KOMPANIJA ALKALOID PRIMENI NAJSOVREMEN PODATOÊN SISTEM

Vrabotenite vo Telekom Slovenija od prvi fevruari }e zemaat

poniski plati, pi{uvaat slovene~kite mediumi. Spored {pekulaciite, pla-tite na site vraboteni vo kompanijata najverojatno }e se namaluvaat od 10% do 20%.Na po~etokot od ovaa godina Telekom Slovenija najavi deka planira da gi krati tro{ocite od raboteweto, a so toa da

gi namali i tro{ocite za vrabotenite. Dràvniot Telekom najavi deka za ovaa godina planira da ostvari dobivka od 28 mil-ioni evra. Zasega e nejasno dali ovie promeni vo Telekom Slovenija se rezultat na informaciite deka gru-pacijata najverojatno gi preplatila investiciite na Kosovo i vo Makedonija, Ipko i One. Telekom Slovenija vo

Makedonija, pokraj mo-bilniot operator One, go poseduva i fiksniot i in-ternet-provajderot On-net, kako i digitalnata televiz-ija Bum TV. So kupuvaweto na Kosmofon i sinxirot prodavnici Germanos, prezedoa pove}e od 700.000 korisnici vo mobilnata i okolu 30.000 korisnici vo fiksnata telefonija. Ovie biznisi na operatorot mu donesoa prihod od 66 mil-ioni evra.

Alkaloid KONS DOOEL Skopje, firma-}erka na Alkaloid AD

Skopje, go implementira{e najsovremeniot podato~en informacionen sistem SAP, svetski lider vo ERP (Enterprise Resourse Planning) sistemite. So ova, Alkaloid AD Sko-pje zasega e edinstvenata makedonska kompanija koja go primenuva najkomplek-snoto svetsko re{enie za integriran sistem za

upravuvawe so podatocite vo sektorite finansii, kontroling, upravuvawe so materijali i magacini, kako i so proda`bata i distribucijata. Sistemot go vgradil proekten tim od 40 eksperti od razli~ni oblasti, vraboteni vo Alkaloid KONS, Alkaloid AD i hrvatskata softverska kompanija b4b. Od Alka-loid o~ekuvaat deka so primenta na ovoj sistem }e imaat pogolema efikasnost

vo raboteweto, kako na Al-kaloid KONS DOOEL, taka i na mati~nata kompanija so negovite povrzani sub-jekti.

niot pad na proda`bata na novi vozila poradi novite regulativi za uvoz na polovni vozila, no, sekako, i na recesijata, koja i toa kako gi pogodi kompaniite. Vo smisla na pazarnite dvièwa, uslovite koi gi nudi na{ata kompanija sekoga{ gi prilagoduvame kon momentalnite tren-dovi”, velat od Hypo Alpe Adria lizing, ~ii vkupni plasmani za 2010 godina iznesuvaa pove}e od 4 mil-ioni evra, beleèj}i pad od 70% vo odnos na 2009 godinaSpored Trajkova, pak, edna od pri~inite za ovoj pad, sporedeno so prethod-nata godina, leì i vo promenite na zakonskata regulativa vo domenot na uvoz na polovni vozila i promenata na na~inot na

presmetuvawe na akcizi. “Tokmu toa pretstavuva{e najgolem problem, odnosno dovede do naru{uvawe na pazarot na novi avtomo-bili, {to rezultira{e so golem pad na proda`bata na novi avtomobili i enormno zgolemen uvoz na polovni vozila so sta-rost do 15 godini”, veli Trajkova.Kako posledica na toa, spored Trajkova, sleduva{e zna~itelno namaluvawe na novite plasmani kaj site lizing-kompanii, bidej}i finansiraweto na vozila ima udel i do 80% od vkup-nite plasmani.“Dopolnitelen negativen efekt se pojavi i vo dom-enot na replasman na odze-menite i vrateni vozila na lizing, bidej}i novonasta-natata situacija so pad na

proda`bata na novi avto-mobili predizvika kore-kcija na pazarot, odnosno namaluvawe na nivnite ceni”, smeta Trajkova.Celata taa sostojba kaj nekoi kompanii rezultira{e i so promeni vo strukturata na finan-sirawe po pat na lizing kaj vozilata i opremata.“Vo strukturata na plas-mani na NLB Lizing vo 2010 godina dojde do promeni, vo smisla na zgolemuvawe na u~estvoto na segmentot tovarni vozi-la i oprema na smetka na segmentot patni~ki avtomo-bili. Na primer, vo 2010 godina 55% od plasmanite se odnesuvale na avtomo-bili, sporedeno so 68% vo 2009 godina. Segmentot na tovarni vozila, pak, pretstavuva{e 28% od plas-

manite minatata godina, sporedeno so 18% vo 2009 godina, {to se objasnuva so restriktivnata kreditna politika na bankite, koja gi naso~i klientite kon finansirawe na ovoj tip osnovni sredstva preku lizing. Finansiraweto na oprema iznesuva{e 17% od plasmanite, sporedeno so 14% vo 2009 godina”, veli Trajkova.Za 2011 godina lizing-kompaniite se nadevaat i o~ekuvaat deka }e ima kon-solidirawe na proda`bata na avtomobili, no i deka istovremeno }e ima i razvoj na drugite segmenti vo finansiaraweto preku lizing, taka {to predvidu-vaat deka strukturata na lizing ovaa godina bi bila blago promeneta vo polza na avtomobilite.

Fokus12 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

ALEKSANDRA [email protected]

PO PORAZITELNITE PODATOCI ZA STRANSKITE INVESTICII VO 2010

ELENA JOVANOVSKA

Makedonskata Vlada vo tekot na 2011 godina o~ekuva realizacija na s amo d v e - t r i stranski inves-ticii, so {to

prakti~no ja potvrdi procenkata na UNKTAD deka Makedonija ne e na listata tranziciski zemji koi godinava }e bidat atrak-tivni destinacii za stranskite investitori. Ministerot bez resor, zadolèn za stranski investicii, Vele Samak, za "Kapital" veli deka Makedonija vlegla vo potesen izbor na zemji za nekolku seriozni investitori, poradi {to "se nadeva na s$ pove}e pozitivni odluki vo korist na Makedonija vo tekot na 2011 i 2012 godina". “Godinata ja zatvorivme so drasti~no zgolemen broj tekovni proekti vo sporedba so 2009 go-dina. Makedonija vleze kako edna od dve ili tri zemji vo tesen krug za izbor. Imavme zgolemen broj poseti od firmi, {to pokaùva deka sme na prav pat. Za nekoi proekti sme pri kraj i se nade-vame deka }e moème da objavime pozitivni vesti vo bliska idnina", veli Samak. Toj ne saka{e da komentira na {to se dolì skromniot priliv od 132,5 milioni evra stranski investicii vo zemjava za prvite deset meseci od godinata. Edinst-veno {to veti e deka "Vladata }e prodolì so reformskite pro-cesi vo nasoka na privlekuvawe stranski investicii".

Vladata vo bux-etot za 2011 godina proek-tira priliv na 240 mil-ioni e vra stranski in-

ALEKSANDRA [email protected]

VLADATA GODINAVA OÊKUVA DVE-TRI STRANSKI INVESTICII?!

Pogolem del od dràvite na Balkanot minatata godina ja zavr{ija so namalen priliv na stranski inves-ticii. Pad za prv pat po

deset godini zabeleà Slovenija. Vo Hrvatska prilivot na stranski kapi-tal ima trend na opa|awe, kako i vo Crna Gora. Edinstveno proekciite na Srbija se optimisti~ni.Spored podatocite na Centralnata banka na Slovenija, vkupnata vrednost na stranskite investicii minatata

POMALKU VLO@ENI PARI NA BALKANOT VO 2010 GODINA

PAD NA STRANSKITE INVESTICII VO SLOVENIJA, HRVATSKA I CRNA GORA

godina e namalena za 6,6%, a padna i vrednosta na slovene~kite inves-ticii vo stranstvo. Od 10,5 mili-jardi direktni stranski investicii, 49,1% se na investitori od Avstrija. No, stranskite investitori imaat udeli vo samo 4,7% od slovene~kite firmi. Ekonomistite smetaat deka delumnoto povlekuvaweto na stran-skite investitori e normalna po-java vo ekonomska kriza, no nekoi predupreduvaat na tradicionalnata konzervativnost i zatvorenost na Slovenija kon stranskiot kapital, osobeno vo bankarskiot sektor. Najgolemite stranski investicii vo Slovenija se vo osiguruvawe i

finansiski uslugi, farmacevtskata i avtomobilskata industrija. Vo Hrvatska, pak, vo prvite devet meseci od 2010 godina e zabeleàn pad na stranskite investicii od 31,5% vo odnos na istiot period 2009. Ovoj pad e prodolènie na trendot {to po~na vo 2009 godina. Najgolemi investicii se zabeleàni vo grade`ni{tvoto, prerabotuva~kata industrija, trgovi-jata, nedvi`nostite i prevozot i skladiraweto. Spored podatocite na Hrvatskata stopanska komora, vo prvata polovina od 2010 godina se investirani 645,8 milioni evra, {to e za 32% pomalku od istiot

period vo 2009. Toa e najnisko polugodi{no nivo na stranski in-vesticii vo poslednite {est godini. No, istovremeno rastat hrvatskite investicii vo stranstvo i vo prvite {est meseci vo 2010 godina tie bea 210,3 milioni evra, {to e 3,3 pati pove}e od istiot period 2009 godina. Najmnogu pari se odleale vo Srbija i Velika Britanija za proizvodstvo na hrana i pijalaci.Spored podatocite na Centralnata banka na Crna Gora, neto-prilivot na direktni stranski investicii vo periodot od januari do av-gust 2010 godina iznesuval 385,2 milioni evra, {to e za 16,6%

pomal od istiot period vo 2009 godina. Kako pri~ina se naveduva dokapitalizacijata i proda`bata na malcinskiot paket-akcii na Elektrostopanstvoto na Crna Gora. Najgolemiot priliv na direktni stranski investicii e ostvaren so vloùvawa vo doma{nite kompanii i banki vo iznos od 216,6 milioni evra, {to e za 3,8% pomalku vo odnos na istiot period vo 2009.Edinstveno Srbija ima rast na stranskite investicii za 2010 go-dina, a o~ekuvawata za godinava se dvojno pogolemi. Spored poslednite podatoci vo prvoto polugodie od minatata godina vo Srbija vlegle

vesticii.Vo posledniot izve{taj na Orga-nizacijata za trgovija i razvoj, UNKTAD, objaven vo juli minatata godina, Makedonija be{e stavena

me|u zemjite so najmalku SDI vo Jugoisto~na Evropa. Vo toj izve{taj se potencira deka stranskite in-vesticii vo zemjava kontinuirano pa|aat od 2007 godina. Vo 2009 godina tie iznesuvale 248 milioni dolari, t.e. najmalku vo regionot. Toa e na isto nivo so Kirgistan, Azerbejxan i Taxikistan. Lo{ata situacija ja potvrduva i Narodnata banka vo posledniot izve{taj, spored koj vo prvite deset meseci godinava vo dràvata vlegle samo 132,5 milioni evra stranski in-vesticii.

[TO PREDVIDUVA UNKTAD?Organizacijata za trgovija i razvoj godinava o~ekuva rast na

stranskite direktni investicii vo svetot na nivo od 1,3 do 1,5 iljadi milijardi dolari, {to e porast za 8%-25% vo odnos na realiziranite 1,2 iljadi milijardi dolari vo 2010 godina. Direktnite stranski investicii vo svetot minatata godina porasnale za 1%, na 1,22 iljadi miljardi dolari, a nositeli na rastot bile zemjite vo tranzicija i zemjite vo razvoj.Razvienite zemji minatata godina ne uspeaja da se vratat na rastot na stranskite investicii koj be{e zabeleàn prethodnite godini. Najnovite podatoci na UNKTAD pokaùvaat deka prilivot na stran-

ski investicii vo ovie ekonomii minatata godina se namalil za 7%, na 527 milijardi dolari, i pokraj silnata ekonomija vo odredeni zemji.Najzabeleìtelno, vo SAD stran-skite direktni investicii poras-nale za pove}e od 40%, sporedeno so nivoto od 2009 godina, na vkupna vrednost od okolu 56 milijardi dolari, {to e edinstven rast na investicii me|u razvienite ekonomii. Vo Evropa padot na stranskite direktni investicii be{e pooostar, a zemjite bea podeleni vo dve grupi. Vo prvata se Holandija i Luksemburg, koi zabeleàa zna~itelen pad kako

VELE SAMAKMINISTER BEZ RESOR, ZADOL@EN ZA STRANSKI INVESTICII"Imavme zgolemen broj poseti od firmi, {to pokaùva deka sme na prav pat. Za nekoi proekti sme pri kraj i se nadevame deka }e moème da objavime pozitivni vesti vo bliska idnina."

Makedonija e na evropskoto dno spored prilivot na stranski investicii. Ja nema ni na listata na me|unarodni organizacii koi notiraat koi zemji }e bidat atraktivni za investitorite. Optimist, se ~ini, e samo Vladata, koja vo 2011 godina o~ekuva 240 milioni stranski direktni investicii

��

TOP 10 DIREKTORSKI SKANDALIKTORSKI SKANDALI

no.5 13KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

NI ZATVORSKATA KAZNA NE JA SOBORI MARTA STJUART OD MEDI-UMSKATA SCENA�� Marta Stjuart odleà pet meseci zatvor

poradi somnitelna proda`ba na akciite na Imklon sistems vo vrednost od 228.000 dola-ri. Na listata so obvinenija bea navedeni zavera, finansiska malverzacija i la`no svedo~ewe za dogovorot za berzansko trguvawe so nejziniot li~en broker, Petar Bacanovi~

Marta Stjuart e "èna-zmej, koja se izgore od sopstveniot ogan", napi{aa brojni amer-ikanski mediumi za

skandalot {to ja dovede do zat-vorskite kelii. Tie go identifi-kuvaa zmejot so patot koj Stjuart go pomina za da se iska~i na vrvot vo amerikanskiot medi-umski biznis, a oganot so nejzi-noto neo~ekuvano zavr{uvawe vo zatvor.Marta Stjuart se “pojavi” vo 1976 godina, koga osnova{e sopstvena ketering-kompanija. Na javnosta & stana poznata so prvata kniga za kulinarski specijaliteti vo 1982 godina i so magazinot "@ivotot na Marta Stjuart" vo 1993 godina. So toa taa stana sinonim za uspe{nata amerikanska delovna èna. Vo 1997 godina stana pre-tsedatel i izvr{en direktor na kompanijata Omnimedia-@ivotot na Marta Stjuart. Sepak, samo eden pogre{en ~ekor vo delovniot svet be{e do-

volen za da ja naru{i perfekcionisti~kata slika za nea. Vo 2004 godina zavr{i zad re{etki, obvineta za zavera, opstrukcija na procedurite na agencijata za trgu-vawe so akcii na Wujor{kata berza i za la`no svedo~ewe pred Javnoto obvinitel-stvo za dogovorot za berzansko trguvawe so nejziniot bro-

ker, Petar Bacano-vi~. Vo januari 2004 go-

dina amer-ikanskoto

Javno obvini-telstvo podnese devet krivi~ni prijavi za proda`ba na akcii od biotehnolo{kata kompanija Imklon sistems vo vrednost od 228.000 dolari, koi Stjuart gi pro-

dade samo eden den pred Regulatornata zdravst-vena komisija da go od-bie lekot za kancero-geni zaboluvawa "er-bituks", {to predizivka ogromen pad na akciite na ovaa kompanija. Ako se dokaè{e nejzi-nata vina za site de-vet obvinenija, Stjuart moè{e da pomine duri 30 godini vo zatvor.Spored listata na tele-fonski razgovori, koja Ob-vinitelstvoto & ja priloì na porotata vo wujor{kiot sud, Stjuart razgovarala so brokerot Bacanovi~

od kompanijata Meril Lin~ samo 11 minuti

pred da se slu~i ogromniot pad

na akciite na Imklon. Asistentot na Bacanovi~, Daglas Fenjuil, gi prodava{e akciite na Stjuart vo Imklon za 60 dolari po akcija. So ova, taa uspea da za{tedi okolu 45.000 dolari. No, Stjuart ne e edinstveniot ak-ter vo trguvaweto so ovie akcii toj den. Izvr{niot direktor na Imklon, Semjuel Vaskal, zaraboti kazna zatvor od sedum godini za bankarska izmama, opstrukcija na vladeewe na pravoto, zavera i vnatre{no trguvawe na okolu 12 milioni dolari, koi gi zaraboti od proda`ba na negoviot paket akcii od Imklon. Iako Bacanovi~ se javuva i vo ovoj slu~aj, kade {to }erkata na Vaskal, Aliza, uspea da ostvari profit od 2,5 milioni dolari, toj ostana ed-instveniot {to be{e osloboden od site obvinenija. Spored Ob-vinitelstvoto, brokerot samo si ja vr{el rabotata.Advokatskiot tim na Stjuart odli~no si ja zavr{i rabota. Vtoriot element so koj odbra-nata uspea da ja minimizira kaznata be{e nejzinoto svedo~ewe pred porotata, koe ne otkri informacii koi ve}e ne & bea poznati na porotata i na celata amerikanska javnost. Spored niv, obvinenieto za izmama od Regula-tornata komisija za bezbednost i razmena go prekr{uva osnovnoto ~ovekovo pravo za sloboda na izrazuvawe. Za vreme na sudskiot proces, advokatite na potenciraa deka Marta Stjuart e obvineta poradi nejzinata uloga vo ameri-kanskiot biznis-svet, a ne poradi toa {to napravila. Po zavr{uvaweto na edno od naja-traktivnite sudewa vo istorijata na wujor{kiot sud, so ogromno prisustvo na mediumi, javnosta koja ja podrùva{e "ènata- zmej", biznismeni, Obvinitelstvoto & dade minimalna kazna zatvor od samo pet meseci, koi Stjuart gi odleà vo enskiot zatvor vo Virxinija, koj pove}e nalikuva na mesto za odmor, otkolku na zatvorska }elija.Marta Stjuart nesomneno go pot-vrdi svojot prekar, {to & go dadoa mediumte. Iako "ènata- zmej" se izgore od sopstveniot ogan, za mnogu kratko vreme uspea da se izdigne na vrvot vo amerikanskiot korporativen svet. Denes, "zmejot" gordo ~ekori niz amerikanskite ulici. Za samo {est godini Stjuart go pro{iri svojot biznis vo izdava~kata dejnost so objavuvawe na svoite “vkusni” kulinarski specijaliteti vo svojot magazin. Gi zgolemi i brojot na televiziski {ou-programi, internet-uslugi, maloproda`ba. Denes, taa poseduva 50% od akciite na Omnimedia-@ivotot na Marta Stjuart.Spored poslednite statisti~ki podatoci, vo tretiot kvartal od 2010 godina Omnimedia ostvari prihod od 49,7 milijardi dolari. Upravniot odbor prognozira rast na profitot od najmalku 10% do krajot na 2011 godina.

prodolùva

rezultat na nesigurnite prilivi od transakcii na finansiskite filijali. Vo vtorata grupa se Ir-ska i Italija, koi poradi golemiot dràven dolg imaa namalen priliv na stranski investicii.Zna~itelno namaluvawe na stran-skite investicii ima i vo Germanija i vo Francija. Vo grupata razvieni zemji so namalen priliv na stranski investicii lani e i Japonija.

ZEMJITE VO RAZVOJ ZAZDRAVUVAAT

Prilivot na stranski investicii vo zemjite vo razvoj porasna za okolu 10%, na 525 milijardi dolari, vo 2010 godina, blagodarenie na relativno brzoto zakrepnuvawe. Dvojno se zgolemi vrednosta na prekugrani~nite investicii.No, zad op{tiot zaklu~ok postojat zna~itelni razliki.Dodeka Latinska Amerika i Ju`na, Isto~na i Jugoisto~na Azi-ja doìveeja zna~itelen rast na prilivot na stranski investicii, Zapadna Azija i Afrika prodolìja so nadolniot trend.Stranskite investicii vo Afrika, koi go dostignaa vrvot vo 2008 godina, pridviùvani od bumot so resursite, verojatno }e go prodolàt opa|a~kiot trend od prethodnata godina. UNKTAD procenuva deka investiciite vo ovoj region padnale za 14% na 50 milijardi dolari. Nadolniot trend na prilivot na stranski investicii vo Severna Afrika se stabilizira, dodeka vo Ju`na Afrika ostana na nivoto od 2009 godina.Blagodarenie na pozicijata kako lider vo globalnoto ekonomsko zakrepnuvawe, stranskite investicii kon Ju`na, Isto~na i Jugoisto~na Azija zna~itelno se zgolemija, na-dminuvaj}i gi drugite regioni vo razvoj. Po padot od 17% vo 2009 godina, prilivot vo ovoj region porasna za okolu 18% vo 2010 go-dina, dostignuvaj}i 275 milijardi dolari, poradi ogromnite prilivi na investicii vo Singapur, Hong Kong, Kina, Indonezija, Malezija i Vietnam. Vkupniot priliv na stranski inves-ticii vo Zapadna Azija, 57 mili-jardi dolari, prodolì da bide pod vlijanie na globalnata ekonomska kriza i pokraj stabilnoto ekonom-sko zakrepnuvawe zabeleàno kaj

ekonomiite vo regionot. EKONOMIITE VO TRANZICIJA GO ZAPREA PADOT

Ekonomiite vo tranzicija od Jugoisto~na Evropa i Komonvel-tot na nezavisni dràvi – CIS - zabeleàa marginalen porast na prilivot na direktni stranski investicii od okolu 1% vo 2010 godina i dostignaa nivo od 71 milijardi dolari, sporedeno so padot od okolu 40% prethodnata godina. Prilivot na stranski investicii

vo Jugoisto~na Evropa go prodolì svojot pad i vo 2010 godina se namali za 31%, kako rezultat na slabite investicii vo zemjite od EU. Nasproti toa, ekonomiite na CIS zabeleàa rast na prilivot na stranski investicii za 5%, bla-godarenie na povisokite ceni na proizvodite, pobrzoto ekonomsko zakrepnuvawe i podobruvaweto na berzite. Stranskite investitori vo ruskata federacija s$ pove}e celat kon brzoraste~kite lokalni potro{uva~ki pazari.

okolu 600 milioni evra stranski investicii, a proekciite na Vladata se deka za cela 2010 godina tie }e iznesuvaat vkupno dve milijardi evra, {to pretstavuva rast spore-deno so 1,5 milioni evra od 2009 godina. Za ovaa godina Srbija o~ekuva dvojno pove}e stranski investicii od lanskite proekcii.Spored direktorot na Agencijata za stranski investicii i promocija na izvozot (SIEPA), Boìdar Laganin, vo 2011 godina Srbija o~ekuva priliv na stranski investicii od 4 milijardi dolari. Spored nego, postojat golem broj proekti so sredna golemina ~ija realizacija e izvesna i se o~ekuva da se ostvari

vo tekot na godinava, najverojatno so po~etokot na grade`nata sezona. Laganin navede deka stranski in-vesticii se o~ekuvaat prvenstveno vo avtomobilskata i elektronskata industrija.“Ovde ne mislam samo na pret-stojnata privatizacija na Telekom, tuku mislam i na realizacijata na proekti od informati~ko-komu-nikaciska tehnologija, za koi ve}e podolgo vreme razgovarame”, izjavi direktorot na SIEPA.Od zemjite na Balkanot koi pos-ledni vlegoa vo Evropskata unija pad beleì Romanija, dodeka, pak, spored poslednite podatoci vo noemvri, stranskite investicii

bile vo nagoren tren.Vo Romanija stranskite direk-tni investicii vo prvite 11 meseci od 2010 godina iznesu-vaa 2,269 milijardi evra, {to e pomalku za 25,5% od istiot period vo 2009 godina. Stran-skite direktni investicii vo Bugarija iznesuvaa 895 milioni evra vo periodot od januari do noemvri 2010 godina, velat od Nacional-nata banka na Bugarija.Samo vo noemvri stran-skite investicii vo Bugarija iznesuvale 50 milioni evra, vo sporedba so 42 milioni evra vo noemvri 2009 godina.

�� Slovenija minatata godina beleì pad na stran-skite investicii za prv pat od 2001 godina. Vo Hrvatska i Crna Gora ima trend na opa|awe. Edinstveno proekciite na Srbija se optimisti~ni.

RASTOT NA STRANSKITE INNVESTICII ]E ZAVISI OD ZAKREPNUVAWETO NA RAZVIENITE ZEMJI Za 2011 godina UNKTAD procenuva deka direkt-nite stranski investicii vo svetot }e se dviàt na nivo od 1,3 i 1,5 iljadi milijardi dolari. Podobrenata makroekonomska sostojba vo 2010 godina go zajakna korporativniot profit na multinacionalnite kompanii i ja zgolemi vred-nosta na akciite. Ovie povolni uslovi, zaedno so raste~kata biznis-doverba, vo 2011 godina }e pridonesat za pretvorawe na rekordnite sumi gotovina na ovie multinacionalni kompanii, koi iznesuvaat od 4 do 5 iljadi milijardi dolari, vo novi investicii. Kako {to se veli vo izve{tajot, i multinacionalnite kompanii }e se soo~at so zgolemen pritisok za da napravat strate{ki investicii, koi }e gi zacvrstat nivnite biznis-planovi vo postkrizniot period. Prezemaweto i spojuvaweto na kompanii {irum svetot isto taka se o~ekuva da porasne vo 2011 godina.

EUROÊMBERS: INVESTICIITE VO EVROPA ]E RASTAT Vo 2011 godina se o~ekuva podobruvawe na investiciskata klima, kako i rast na investiciite vo pove}eto dràvi od Evropskata unija. Ova se o~ekuvawata i prognozite za rastot na investiciite vo Evropa, koj go objavi evropskata stopan-ska komora Euro~embers, kako rezultat na ispituvaweto me|u 70.500 kompanii-~lenki.Za godinava se predviduva zadrùvawe na nivoto na inves-ticii, dodeka 30% od ispitanicite smetaat deka godinava ni pretstoi rast na investiciite vo Evropa.Gledano po dràvi, najpozitivni rezultati i o~ekuvawa za rastot na investiciite vo 2011 godina vo izve{tajot na Euro~embers se navedeni za Germanija i Francija. “Vo Germanija rastot moè da se objasni blagodarenie na rastot na doma{nata i stranskata pobaruva~ka na germanski proizvodi i kompanii i nivnata zgolemena konkurentnost. Vo Francija, pak, postepenoto zgolemuvawe na investiciite vo 2010 godina }e prodolì i vo 2011 godina, kako rezultat na padot na kamatnite stapki i olabavuvaweto na monetarnata politika”, se veli vo izve{tajot od Euro~embers.Italijanskite firmi se mnogu pooptimisti~ni vo o~ekuvawata za 2011 godina. Pove}e od polovina od ispitanicite pred-viduvaat rast na investiciite, blagodarenie na zgolemenata doma{na pobaruva~ka. O~ekuvawata, pak, za [panija i za Velika Britanija se deka rastot na investiciite godi-nava bavno }e napreduva. Pozitivni salda kaj investiciite godinava o~ekuvaat i Latvija, Malta i Polska, a najgolemi promeni, pak, od godina vo godina o~ekuvaat Germanija, Es-tonija i Latvija.Trite zemji so najniski o~ekuvawa za bilansot na stran-ski investicii vo 2011 godina, spored izve{tajot na Euro~embers, se Grcija, Hrvatska i [panija, kako i Por-tugalija. Vakvite negativni o~ekuvawa se pod vlijanie na pomalata stranska i doma{na pobaruva~ka, kako i poradi dostapnosta i cenata na kapitalot.

240 milioni evra stranski inves-ticii o~ekuva Vladata vo 2011

godinava

1,22 iljadi milijardi dolari iznesu-vaa SDI vo svetot vo 2010 godina

na Marta Stjuart. Sepak, samo eden pogre{envo delovniot svet be{

volen za da ja nperfekcionistislika za nea. Vgodina zavr{re{etki, obvinzavera, opstrna proceduriagencijata zavawe so akcWujor{kata berzla`no svedo~ewJavnoto obvistvo za dogovoberzansko trso nejzinio

ker,Bavja2

dinaikan

Javno otelstvo podneskrivi~ni priproda`ba naod biotehnolokompanija Isistems vo vrod 228.000 dkoi Stjuart g

dade samo eden deRegulatornata zdvena komisija da bie lekot za kageni zaboluvawbituks", {to predogromen pad na ana ovaa kompanise dokaè{e nata vina za sivet obvinenija, moè{e da pomin30 godini vo zatvSpored listata nafonski razgovori, kvinitelstvoto & ja pna porotata vo wujosud, Stjuart razgovso brokerot Baca

od kompanijata Lin~ samo 11

pred da seogromnio

zari.

n tren.anskite direk-vo prvite 11godina iznesu-rdi evra, {to5,5% od istiot godina. Stran- investiciinesuvaa 895 vo periodot oemvri 2010Nacional-

Bugarija.vri stran-i vo Bugarija milioni evra, vo2 milioni evra vo odina.

ran-Vo r

. i~ni.

i, i,ajot, i lemenoi }e gi t period. svetot

Komentari / Analizi14 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

ALEKSANDAR JANÊSKI STANISLAV PIGONALEKSANDAR JANÊSKI STANISLAV PIGON

promeni mnogu naskoro? Ves-tite se deka investiciskiot bum doa|a, taka?JANÊSKI: Taka e. Mnogu vladini oficijalni lica zboruvaat za toa, a i nekoi mediumi izvestuvaat za mo`ni golemi proekti od ener-getskiot sektor. Na primer, eden e proektot za desetina hidroelektrani, nare~en “Vardarska dolina”, koj so kineska investicija od pove-}e od milijarda evra moè da stane “Ki-neska dolina”. Golema vest ima{e vo nekoi mediumi i za edna iranska kompanija koja moèbi }e investi-rala vo Makedonija. Na krajot na minatata godina novoizbraniot pretsedatel na Sovetot na stranski investi-tori, koj e konsultant i ekspert za stran-ski investicii, dade nekolku izjavi za golem investiciski proekt koj doa|a nadvor od EU. Kako i da e, toj ne otkri koja e golemata petrohemiska kompanija {to ja pretstavuva. Toj re~e deka slednite 3 godini }e ima stag-nacija, a ne bum na investiciite.PIGON: No, direktorot na Invest Makedonija ima poinakvo mislewe. Jasno kaà na tele-vizija deka vo prvata polovina na 2011 godi-na }e zapo~nat najmalku 4 proekti. Avstriska, italijanska, amerikans-ka i indiska kompanija }e bidat tie koi vo prvata polovina od narednata godina }e investiraat vo Make-donija. Interesno e {to toj ni{to ne kaà za iranskata kompani-ja, koja mediumite ja najavija kako golem proekt na pretsedatelot na Sovetot na stranski inves-titori.JANÊSKI: Ova zna~i deka nema dolgo da ~ekame za da slu{neme nov koncert na investiciska muzika vo Makedonija. Moèbi }e treba da po~ekame dodeka se pojavi pretsedatelot na Sovetot na stranski investitori pov-torno vo dràvata i da

objasni pove}e vo detali za planiranite aktivnosti za 2011 godina. Edno e sigurno. Vo 2011 godina vo Makedonija prodolùvame da privleku-vame stranski investicii so golem orkestar i mnogu dirigenti. Dali so reper-toarot }e privle~at publika, sega-zasega te{ko odi. Sre}a, imame prijateli koi sakaat da pomognat. PIGON: Da, tehni~kite progra-

mi za poddr{ka se od golema korist. Toa e ve}e jasno. Neodamna USAID go odobri proektot vo vrednost od 5,2 milioni dolari za poddr{ka na investiciskiot razvoj i unapreduvawe na izvozot vo Makedonija. Komponentata A na ovoj proekt e direktno povrzana so stranskite in-vesticii i izvozot. No, ako makedonskite mediumi se vo

pravo deka pretsedatelot na Sovetot na stranski investi-tori moèbi ja pretstavuva iranskata kompanija, ova mene mi izgleda kako nekakov vid eksperimentalna muzika. Amerikanskite konsultanti, finansirani od amerikanska-ta Vlada, }e sorabotuvaat so konsultanti ili eksperti koi moèbi rabotat za iranska kompanija? Zaedno, tie }e ja pomagaat makedonskata Vlada

za da go zgolemi izvozot i da donesat pove}e investicii. Kako li }e se sviri ovaa iransko-amerikanska muzika vo Makedonija?JANÊSKI: Nezavisno od seta tehni~ka pomo{ i sovetnici, nema dilema koj e dirigen-tot na ovoj koncert. Prvite denovi od ovaa godina vi-soka vladina delegacija be{e vo poseta na eden od

najstrate{kite investiciski proekti, koj e vo faza na implementacija. Tie na lice mesto se uverija i potvrdija deka proektot TAV, koj e 120 milioni evra vredna rekon-strukcija na dvata aerodromi vo Skopje i Ohrid, odi i podobro od planiranoto i }e bide gotov vo noemvri. Prethodno ima{e informacii i za turskata o~na klinika {to se gradi vo Skopje deka

isto taka e vo finalna faza. Ova zna~i da bideme podgotveni za mnogu turska muzika! Ubavo }e “legne” na srce, zaedno so tur-skite serii koi se hit vo Makedonija!PIGON: Hahaha. Ot-voraweto na aero-dromot , kako {to e planirano, ve}e nekolku pati be{e potvrdeno i ova e fantasti~na vest za Makedonija. Od ova {to mi go kaùva{ izgleda vladinite oficijalni lica mo-èbi }e gi promenat svoite naviki. Porano, pra{awata za imple-mentacija na inves-ticiskite proekti gi prefrlaa na adresa na stranskite investitori. Sega proveruvaat s$ sami i gi potvrduvaat faktite. JANÊSKI: [to se odnesuva do aero-dromite, toa e vtoro i najvisoko nivo na nadzor. Prvoto go pravi Ministerstvoto za transport i vrski. Za eden milion evra, preku javen oglas, tie angaìraa holandska konsultantska kom-panija za dve godini, koja }e dava konsul-tantski, arhitektonski i inènerski uslugi i }e sledi dali e s$ vo

soglasnost so dogovorot za koncesija.PIGON: Bravo. Dvojna prover-ka. No, za àl, finalnata ocenka za muzikata doa|a sekoj mesec od NBRM, koga se objavuvaat podatocite za prilivot na stranski direktni investicii. Ne gledam mnogu veselba vo Makedonija vo odnos na poslednite objaveni podatoci?

INVESTICISKA MUZIKA

PIGON: Vo godi-nite na gole-mata ekonomska kriza vo 30-te godini na 20-ot vek, ruskiot

kompozitor Josif [ilinger emigriral vo SAD i stanal mnogu poznat po svojata eksperimentalna muzika. Toj gi iznenadil lu|eto koga objasnil kako gi koristi grafikonite na dvièwe na cenite na akciite na berzite i gi pretvora vo muzi~ka melodija. Lu|eto mislele deka negovata muz-ika e inspirirana od Bah i Mocart, no faktot e deka, vpro~em, taa ja prikaùva ekonomskata realnost. JANÊSKI: Bi bilo in-teresno da se slu{ne kakva muzika bi se komponirala vrz osnova na podatocite od momentalnata kriza vo Evropa. Ne{to me|u gr~ka i irska balada? Vo makedon-skata ekonomska realnost, edna od najdiskutiranite to~ki se stranskite direktni investicii. Ako grafikonite za stranskite investicii vo Makedonija poslednite 4 godini bea inspiracija za nekoj kompozitor, kakva li muzika bi dobile?PIGON: Situaci jata so stranskite investicii vo Makedonija poslednite go-dini potsetuva na muzikata na eden drug kompozitor, Xon Kejx, koj ima napi{ano edno muzi~ko par~e koe se vika "4’33’’". Za ovaa muzika e potreben golem orkestar i dirigent koj }e dade znak za po~etok. I potoa... ni{to ne se slu{a 4 minuti i 33 sekundi. Zo{to? Zatoa {to kompozitorot smetal deka orkestarot treba da sedi i da ne pravi ni{to. Se slu{a samo “zvuk” na ti{ina. Ne{to sli~no se slu~uva i vo Makedoni-ja: ima golem promotiven orkestar, mnogu solisti i dirigenti, no se slu{a malku vistinska investi-ciska muzika. No, ova }e se

JANÊSKI: Seriozna e muzikata, nema fanfari. Interesno e kako glasno be{e svirena turskata in-vesticiska muzika. Poda-tocite za stranskite inves-ticii po zemji za prvite 9 meseci pokaùvaat vkupno investicii od 111,38 mil-ioni evra, od koi samo 6,27 milioni evra doa|aat od Turcija! Ova moè da e znak za golem priliv na pari od Turcija vo pos-ledniot kvartal na 2010 godina i vo 2011 godina ili moème da o~ekuvame interesen model na finan-sirawe na turskite inves-ticii vo Makedonija.PIGON: Aleksandar, fi-nansiskite kombinacii kaj stranskite investicii nikoga{ ne se objavu-vaat vo javnost s$ dodeka proektot ne se slu~i. Taka, kompanijata moè da e od dràva A, no parite moè da dojdat od dràva B, a proektot da ima glavna finansiska poddr{ka od vladata na dràvata prima~ na investicijata. Da napravam muzi~ka komparacija. Najpopu-larniot “Turski mar{“ ne be{e komponiran vo Turcija, tuku vo Avstrija, od genijalniot kompozitor Mocart. JANÊSKI: Sten, kako i da e. Makedonskite gra|ani poslednive godini se iznaslu{aa investi-ciska muzika. Grinfild-investicii, slobodni zoni, tehnolo{ko-industriski razvojni zoni, ekonomski promotori, nepoznati i poznati, imeni i bezi-meni stranski investitori, milioni, milijardi evra i dolari. Mnogu muzika, no i mnogu potro{eni pari. Sepak, vis tinski koncert na klasi~na muzika e daleku pogolemo zadovolstvo od koncertite na investicis-ka muzika koi s$ po~esto gi ima vo Makedonija.

DIJALOZI NA ÊTIRI NOZE

K O M E R C I J A L E N O G L A S

4 FEVRUARI 2011 - SPECIJALEN PRILOG

BIZNIS KONSALTING

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: [email protected]; TEL: 02 2551 441;LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI

KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

� MAKEDONSKITE KONSULTANTI ZA SU[TINATA NA INOVATIVNOSTA KAKO NOV KONCEPT VO DELOVNOTO RAZMISLUVAWE I DELUVAWE

� KAKO EFIKASNO DA GO INTEGRIRATE MARKETINGOT I SOCIJALNITE MEDIUMI VO RABOTEWETO VO NASOKA NA ZGOLEMENA PRODA@BA I POGOLEMA PREPOZNATLIVOST NA VA[ATA KOMPANIJA?

� KOLKU ^INI IMPLEMENATCIJATA NA ODREDEN STANDARD?

� JAVNO - PRIVATNO PARTNERSTVO - POTENCIJALI, MO@NOSTI ZA KOMPANIITE, ZAKONSKA RAMKA, SOVETI

ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJAL-NIOT PRILOG BIZNIS KONSALTING KOJ KE IZLEZE NA 4 FEVRUARI 2011 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

K O M E R C I J A L E N O G L A SK O M E R C I J A L E N O G L A S

Balkan / Biznis / Politika16 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

Turcija beleì zna~itelen ekonom-ski rast zatoa {to pove}e sektori gi zgolemuvaat proiz-

vodstvoto i izvozot. I vo 2010 godina, koja be{e krizna za mnogu ekonomii vo svetot, turskite kom-panii gi osvojuvaa svetskite pazari.Najuspe{en region be{e Antalija, od kade {to izvezot na sveò ovo{je i zelen~uk porasna za 35% vo odnos na 2009 godina. Najizvezuvan zemjodelski proizvod se domatite. Uniite na zemjodelskite izvoznici vo ovaa oblast se nadevaat deka rastot }e prodolì i vo 2011 godina. “Izvozot na domati vo 2010 godina porasna za 24%. Unijata }eprodolì da ja zado-voluva pobaruva~kata na me|unarodnite pazari so visokokvalitetni zemjodels-ki proizvodi, sigurni pak-uvawa i visokotehnolo{ki sistemi za poddr{ka", izjavi pretsedatelot na Unijata za sveò ovo{je i

zelen~uk, Mustafa Sati~i.Izvozot od Antalija pre-thodnata godina nadmina 512 milioni dolari. Ovaa godina, spored oficijalni izvori, se o~ekuva izvozot da iznesuva 600 milioni dolari.

VRTOGLAVO RASTE SEKTOROT ZA UKRASNI CVE]IWA

Me|u sektorite koi gi nadminaa o~ekuvawata za 2010 godina e proizvodst-voto na ukrasni cve}i-wa. Antalija u~estvuva so

80% vo vkupniot izvoz na ukrasni cve}iwa od Tur-cija. Sektorot zaraboti 56 milioni dolari od izvozot minatata godina, {to e ednakvo na 15% rast, a predviduvawata za 2011 godina iznesuvaat prihod od 60 milioni dolari.Pretsedatelot na uni-jata, Osman Bagdatlioglu, ovoj rast go sporeduva so sostojbite vo grade`niot sektor vo dràvata.Me|u pazarite na koi zna~itelno e zgolemen tur-skiot izvoz se i Azerbej-

xan, Turkmenistan i Irak. "Planirame da soz-dademe dolgotrajni pazari vo zemjite kade {to grade`niot sektor pokaùva sli~en razvoj", izjavi Bagdatlioglu.

CENATA NA PAMUKOT]E RASTE

Antalija ostvaruva zgole-meni izvozni prihodi i poradi rastot na cenata na pamukot. Iako ima{e odreden pad vo prihodite od pamukot vo 2010 godi-na, sepak, pobaruva~kata

se zgolemi, so {to se pojavija prognozi deka cenata na pamukot moè da se zgolemi i do 30% godinava.Pretsedatelot na Unijata na izvoznici na tekstil i tekstilni surovini vo Antalija, Azize Kalka-van, izjavi deka mina-tata godina imale vkupna zarabotka od izvoz od 110 milioni dolari. Za godi-nava predviduvaat izvozot da iznesuva 130 milioni dolari.So zabele{ka deka pa-mukot e “belo zlato", ne samo za Turcija, tuku i za mnogu drugi zemji, Kalkavan izjavi deka zgole-menata pobaruva~ka na pamuk i, kako

posledica na toa, poras-tot na cenite, }e imaat direktno vlijanie vrz proda`bata na pamu~na obleka narednata godina.Spored ekspertite, se o~ekuva zemjodelskite proizvoditeli da go naso~at vnimanieto kon proizvodstvoto na pamuk vo 2011 godina.

MUSTAFA SATIÎ PRETSEDATEL NA UNIJATA ZA

SVE@O OVO[JE I ZELENÛKIzvozot na domati vo 2010 godina porasna za 24%. Unijata }e prodolì da ja zadovoluva pobaruva~kata na me|unarodnite pazari so visokokvalitetni zemjodelski proizvodi, sig-urni pakuvawa i visokotehnolo{ki sistemi za poddr{ka.

Kon krajot na ovoj mesec vo Bugarija }edopatuva kineska

delegacija za podetalno da se razraboti mo`nosta za proizvodstvo na vagoni, najavi bugarskiot minister za soobra}aj, Aleksandar Cvetkov.“Kon krajot na mesecov }epristigne delegacija od Kina za da ja razgledame mo`nosta za proizvod-stvo na vagoni vo na{ata

zemja”, re~e Cvetkov pred bugarskite mediumi.Spored negovite zbo-rovi, Bugarskata dràvna èleznica planira da go obnovi vozniot park i do krajot na ovaa godina da se podnovi so 30 do 40 novi vagoni za spiewe.Ministerot Cvetkov pri obra}aweto

kon novinarite najavi i kredit od me|unarodnite finansiski institucii za restrukturirawe na ovaa dràvna kompanija.

KINEZITE ]E PRAVAT VAGONI VO BUGARIJA

Albanskiot Parlament po èstokite diskusii i tenzi~na atmosfera,

ispolneta so obvinuvawa i personalni navredi, go iz-glasa ukazot na pretsedate-lot Bamir Topi za promeni vo Vladata. Promenite sleduvaa po ostavkata na vicepremierot i minister za ekonomija, Ilir Meta, koj e obvinet za korupcija.So mnozinstvo glasovi,

odnosno so 72 glasa "za” od vkupno 140 pratenici (opozicijata ne glasa{e) izglasan e Nasip Na~o za minister za ekonomija, trgovija i energetika, dodeka aktuelniot {ef na diplomatijata, Edmon Haxinasto, otsega e i zamenik-pretsedatel na Vladata. I dvajcata se od Socijalisti~koto dvièwe za integracija na Meta,

pomaliot koaliciski partner vo Vladata na Demokratskata partija na Sali Beri{a.

ALBANSKIOT PARLAMENT GO IZGLASA UKAZOT ZA PROMENI VO VLADATA

Hrvatskata Vlada do krajot na ovaa nedela treba da pretstavi 30

novi investiciski proekti {to }e ja pridviàt ekonomijata, a nivnata vrednost dostignuva 13,8 milijardi evra, prenesuva portalot Dnevnik.hr.Proektite se prifateni u{te vo septemvri mina-tata godina i me|u niv centralno mesto zazema

izgradbata na nov patni~ki terminal na aerodromot Pleso vo Zagreb, za {to e planirano da se izdvojat 300 milioni evra.Poedine~no, najgolema vrednost ima proektot èlezni~ka pruga Rieka-Karlovac-Zagreb-Koprivni-ca-Botovo, koj se procenuva na 3,65 milijardi evra.Za Peqe{kiot most se predvideni 320 milioni

evra.Vo proektite za razvoj na turizmot najgolem proekt e Brioni riviera, ~ija vred-nost se procenuva na 895 milioni evra. Vladata me|u javnite proekti vo turiz-mot gi stavi i proektite Preluk na Kvarnerskiot breg, hrvatskiot olimp-iski centar Bjelolasica i sportsko-rekreativniot centar Bijela kosa.

PROEKTI NA HRVATSKATA VLADA VO VREDNOST OD 13,8 MILIJARDI EVRA

Germanskiot proizvedu-va~ na vozila Mer-cedes Benc }e inve-

stira 35 milioni evra vo Turcija ovaa godina, izjavi izvr{niot direktor na ovaa kompanija.[efot na Mercedes Benc Turk, Volf Diter Kurc, istakna deka vo 2010 go-dina vo Turcija investi-rale 30 milioni evra, a planot za ovaa godina

e investiciite da se zgolemat na 35 milioni evra.“Vo periodot od 2009-2010 glavno investiravme vo na{ata fabrika vo Istanbul. Sega, so 25 milioni evra }e razvi-eme pogon za proizvodstvo na kamioni i }e odvoime 5 milioni za podobru-vawa vo fabrikata vo Istanbul. Ostatokot od

sredstvata }e gi isko-ristime za dopolnuvawe na buxetot predviden za istraùvawa i razvoj.”Mercedes Benc Turk e os-novana vo 1967 godina i ottoga{ ima investirano pove}e od 670 milioni evra vo Turcija.Minatata godina ovaa firma uspea da prodade 12.300 vozila, {to e re-kord na site vremiwa.

MERCEDES BENC ]E INVESTIRA 35 MILIONI EVRA VO TURCIJA

Izvozot na zemjodelski proizvodi od Antalija lani nadmina 512 milioni dolari, a ovaa godina se o~ekuva da dostigne 600 milioni dolari

��

TURSKIOT IZVOZ RU[I REKORDI SO DOMATI, PAMUK I CVE]IWA

ANTALIJA E NAJUSPE[NIOT REGION VO TURCIJA

OD TURSKITE RUDNICI IZVADENO ZLATO VREDNO 800 MILIONI DOLARI

Vkupnata vrednost na zlatoto izvadeno od turskite rudnici iznesuva re~isi 800 milioni dolari vo 2010 godina, prodolùvaj}i go rastot vo ovaa

granka od 2001 godina. So rabota po~nuvaat i dva novi rudnici, od koi se o~ekuva dvojno da go zgolemat proizvodstvoto do krajot na ovaa godina.Spored neodamne{nite podatoci od Asocijacijata na rudarite na zlato, ima pet kompanii za iskopuvawe na zlato vo Turcija, koi iskopale 17 toni zlato vo vrednost od 800 milioni dolari. Od toa, 8,6 toni se iskopani od rudnikot Ki{ladag vo oblasta U{ak.Generalniot koordinator na Asocijacijata, Muhterem Kose, izjavi deka vkupnoto koli~estvo iskopano zlato vo Turcija e samo 10% od vkupnite rezervi. Kose zabeleà deka sektorot za proizvodstvo na zlato e vo centarot na vnimanieto izminatite nekolku godini. Ekspertite smetaat deka vkupnite rezervi na zlato vo rudnicite iznesuvaat okolu 6.500 toni.

AZIZE KALKAVANPRETSEDATEL NA UNIJATA NA IZVOZNICI NA TEKSTIL I TEKSTILNI SUROVINIMinatata godina imale vkupna zarabotka od izvoz od 110 mil-ioni dolari. Za godinava pred-viduvaat izvozot da iznesuva 130 milioni dolari.

Balkan / Biznis / Politika 17KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

HUGO BOS, BENETON, VERSAÊ I KAVALI MADE IN SRBIJA

TEKSTILEN BUM

Hugo Bos nedelava e vo poseta na Pirot, turskata Xinsi Istanbul nagolemo se podgotvuva da otvori pogon so 500 vraboteni vo Leskovac, a italijanski Beneton najverojatno }e sorabotuva so ni{ka fabrika

��

VESNA [email protected]


Poznatite tekstilni brendovi sakaat da gi iskoristat investiciskite prednosti na Srbija �i evtinata rabotna raka.

Germanskiot moden brend Hugo Bos, poz-natata turska kom-panija Xinsi Istanbul i italijanskiot gigant

Beneton ja osvojuvaat tekstil-nata industrija vo Srbija. Pretstavnici od Hugo Bos nedelava se vo poseta na fabrikata Prvi maj vo Pirot, kade {to }e gi razgledaat mo`nostite za sorabotka. Ovie razgovori gi iniciraa srpskoto Ministerstvo za ekonomija i regionalen raz-voj i Ministertsvoto za loka-lna samouprava, vo obid da ja spasat poznatata pirotska fabrika, koja do neodamna se nao|a{e pred ste~aj.Nejziniot sega{en sopstvenik i lokalnata samouprava se vo potraga po strate{ki partner.“Za ~etiri meseci Prvi maj od Ministerstvoto za ekonomija i regionalen razvoj dobi pove}e pari otkolku {to op{tinata dobi od republikata. Pred toa Prvi maj be{e na rabot na provalija i mu se zakanuva{e ste~aj. Sega }e imavme prazni hali i rabotnici koi ne rabotat”, izjavi pretsedatelot na op{tina Pirot, Vladan

Vasi}.Osven Pirot, koj moèbi }ezaìvee od Hugo Bos, u{te poizvesno e deka Leskovac }eima benefit od vlezot na poznatata turska kompanija za proizvodstvo na garderoba od teksas, Xinsi Istanbul, koja se podgotvuva da otvori pogon vo ovoj grad i da vraboti 500 tekstilci. Turskata kompanija e del od Juliteks sistemi, koja raboti za modnite ku}i

Versa~e, Kavali, Fere, Sko~ i Soda. Minatata godina ja zavr{ija so dobivka od 11 milioni evra.“Probnoto proizvodstvo }e po~ne naskoro, so 50 rabot-nici, vo fabrikata Leteks, koja e pred ste~aj, dodeka sopstvenikot na Xinsi, Tan-er Bujuk~an, ne kupi dobro so~uvana fabrika, {to }ese slu~i mnogu nabrzo”, iz-javi pretstavnikot na kom-

panijata vo Srbija, Nenad Cvetkovi}.Vo prvite dve godini tur-skata kompanija }e inve-stira tri milioni evra vo konfekcijata koja {to }e ja kupi. Najseriozno vo igra e fabrikata Sintetika, koja ima najso~uvani pogoni. Ako biznisot trgne dobro, ovaa investicija }e bide daleku pogolema, a isto taka }e se zgolemi i potrebata od

vrabotuvawe novi rabot-nici.

BENETON VO NI[?Poznatata italijanska kom-panija Beneton najverojatno }ebide nov sopstvenik na tek-stilnata industrija Niteks od Ni{. Pritoa, dràvata }e go subvencionira sekoe novoot-voreno rabotno mesto so iz-nos od ~etiri do 10.000 evra. Zasega, nikoj od nadle`nite vo gradot Ni{ i od Niteks

ne ja potvrdija oficijalno ovaa informacija.Sigurno e samo deka pret-stavnici od Beneton minatata godina go posetija Niteks.“O~igledno e deka Beneton saka da sorabotuva so Ni-teks, a vo koj oblik, doprva bi trebalo da se razgovara. No, vo Ni{ i vo Minister-stvoto za ekonomija vladee mislewe deka perspektivata na Niteks e vo Beneton”, izjavi fabri~ki sindikalen lider.Deka postoi golema mo`nost Niteks da vleze vo sistem na edna golema evropska tek-stilna kompanija potvrdi i direktorot na Kancelarijata za lokalen ekonomski razvoj, Milan Ranxelovi} .“Toa }e bide golemo iznenadu-vawe. Taka }e finalizirame u{te edna golema rabota, so koja }e ja popravime neuspe{nata i propadnata privatizacija na Niteks. Svojot zbor treba da go dade i Agencijata za stranski investicii i promocija na izvozot (SIEPA) vo vrska so subvenciite za rabotni mesta, a toa {to e sigurno e deka Niteks po ovoj poteg }e vraboti mnogu pove}e rabotnici otkolku {to ima sega”, izjavi Ranxelovi}.


Svet / Biznis / Politika18 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

�SVET 0-24 �

...USPE[EN REFERENDUMJuèn Sudan ja proglasi nezavisnosta!

Monitoring-misijata na EU oceni deka referendumot za nezavisnost na Juèn Sudan e kredibilen i dobro orga-

niziran, vo presret na postavuvaweto na temelite na nova, demokratska, najmlada dràva vo svetot.

...PROPADNATI PLANOVII NASA bankrotira{e?!

Amerikanskata agencija za vselenski istraùvawa (NASA) go izvesti Kongresot deka nema pari za proizvodstvo na

raketata za prevoz na teòk tovar vo vselenskata orbita.

...POSTIGNAT DOGOVORNemirite zavr{ija, rabotnicite vo Fiat zadovolni

Vrabotenite vo fabrikite na Fiat vo Italija gi zavr{ija protestite i postignaa dogovor so kompanijata za zgol-

emuvawe na investiciite vo sopstvenata dràva, namesto vo stranskite fabriki na Fiat.

VASE [email protected]

Po silnoto zazdravu-vawe na turizmot vo 2010 godina, koe do-nese podobri rezul-tati od o~ekuvanite,

Svetskata turisti~ka orga-nizacija (UNWTO) prognozira deka globalniot turizam go-dinava }e zabeleì rast od samo 4% do 5%. Izminatava godina me|unarodniot tur-izam porasna za 6,7%, so 935 milioni turisti, najmnogu blagodarenie na silniot rast vo Azija i na ekonomskoto zazdravuvawe vo Evropa i SAD. Za razlika od lani, vo 2009 godina e zabeleàn pad od 4%, pi{uva vo izve{tajot na UNWTO.“Se zabeleùva tempo na rast koe e o~ekuvano i vo dolgoro~nite prognozi. Pre-dizvik za 2011 godina osta-nuva da bide konsolidacijata na toj rast”, veli generalniot sekretar na UNWTO, Taleb Rifai. Iako vo momentov globalniot turizam povtorno se nao|a vo faza na rast, Rifai na-pomenuva deka merkite za {tedewe i povisokite danoci vo Evropa moè da imaat negativno vlijanie vrz patu-

vawata. Toj predupredi i deka turisti~kiot rast ovaa godina }e zabavi zaedno so pobavniot rast na svetskata ekonomija, a najgolemo vlijanie }e ima borbata protiv dol`ni~kata kriza vo Evropa. Minatata godina najbavno zazdravuvawe na turizmot e zabeleàno tokmu vo Evropa, koja moè da primi pove-}e od polovina od svetskite turisti, a ima{e stapka na rast od samo 3%.

2010 - DOBRA GODINA ZA GLOBALNIOT TURIZAM

Globalniot turizam vo 2010 godina zabeleà silna obno-va, a najmnogu be{e pottiknat od turisti~kata aktivnost na lu|eto od brzoraste~kite ekonomii od Azija, Sredniot Istok i od amerikanskiot kontinent. Vo site regioni se zabeleùva zgolemuvawe na turistite, no vo izve{tajot na Svetskta turisti~ka orga-nizacija se veli deka rastot vo Evropa i vo Afrika e minimalen.“Zazdravuvaweto na svetskiot turizam pretstavua dobra vest, osobeno za zemjite vo razvoj, na koi im se potrebni prihodi i otvorawe novi rabotni mesta vo ovoj sektor”, veli Rifai.

Azija e prviot region kade {to turizmot zna~itelno zazdravi, pa tamu se zabeleùva najsi-len rast vo 2010 godina, od 13%. Brojot na me|unarodnite turisti vo Azija dostigna nov rekord, pa minatata godina iznesuva{e 204 milioni, {to pretstavuva zna~itelno zgolemuvawe od 181 milioni turisti vo 2009 godina. Na Sredniot Istok brojot na stranskite turisti se zgolemi za 14% i iznesuva{e 60 mil-ioni. Turizmot na amerikan-skiot kontinent porasna za 8%, na 151 milioni stranski

turisti. Vo 2010 godina na-jsilen rast turizmot beleì vo Ju`na Amerika, na {to vlijae{e i podobruvaweto na ekonomijata vo SAD.Vo Afrika se zabeleùva rast od 6% na turizmot, a evidentirani se 49 milioni stranski turisti minatata godina, najmnogu kako rezultat na Svetskoto prvenstvo vo fudbal. Evropa, koja otseko-ga{ be{e prva destinacija za stranskite turisti, so 471 milion turisti, vo 2010 godina zabeleà rast od samo 3%.

Vo 2010 godina me|unarodniot turizam porasna za 6,7%, najmnogu blagodarenie na silniot rast vo Azija i ekonomskoto zazdravu-vawe vo Evropa i SAD. Vo 2011 godina se o~ekuva pobaven rast.

��

SO POBAVNO ZAZDRAVUVAWE OD LANI

GLOBALNIOT TURIZAM GO-DINAVA ]E PORASNE 4%-5%

Vo 2010 godina Azija zabeleà najgolem �rast vo turizmot, so zgolemuvawe od 13% na me|unarodnite turisti

“Celta na Srbija e do krajot na 2011 godina da dobie status na kandidat za ~lenstvo vo Evrop-skata unija i, u{te pova`no, da bide odreden datumot za po~etok na pregovorite za pristapuvawe vo proletta 2012 godina. 2011 go-dina e i godinata vo koja }e po~ne dijalogot so Pri{tina, od koj se o~ekuva brzo da bidat postignati vidlivi rezultati.”

BO@IDAR \ELI]vicepremier na Srbija zadolèn za evrointegracija

� DVA, TRI ZBORA“SAD e odgovorna za kibernetskiot napad vrz iranskata nuklearna programa, {to vo noemvri gi o{teti iranskite centrifugi za proizvodstvo na zbogaten ura-nium. Postojat dokumenti koi go dokaùvaat u~estvoto na SAD vo kibernetskiot napad preku kompjut-erskiot virus Staksnet, so cel da se zabavi nuklearnata programa na Iran.”

SAID XALILIiranski pregovara~ za nuklearnata programa

“Por{e naskoro moè da po~ne proizvodstvo na avtomobili vo fabriki vo Azija i SAD, a mo`no e i prefrluvawe na del od montaàta vo Kina. Upravata na Por{e ovaa godina }e rasprava dali }e montira vozila vo Azija ili vo Severna Amerika. Najva`na rabota e vozilata da se proizveduvaat spored tehnologijata na Por{e, a kade }e se proizveduvaat pove}e ne e va`no.”

MATIJAS MILERglaven izvr{en direktor na Por{e

Svet / Biznis / Politika 19KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

Kako gledate na momental-nata sostojba vo kinesko-amerikanskite odnosi? Koi oblasti gi smetate za najnade`ni za zaedni~ka sorabotka me|u Kina i SAD? U{te na po~etokot na 21 vek, blagodarenie na obid-ite na dvete strani, ki-nesko-amerikanskiot odnos vo golema mera uìva{e stabilen rast. Od doa|aweto na Barak Obama, odrùvame blizok odnos so razmena na poseti, sostanoci, telefon-ski razgovori i pisma. Se soglasivme da izgradime pozitiven, korporativen i jasen kinesko-amerikanski odnos i zaedno go vteme-livme mehanizmot za kinesko-

amerikanskite strate{ki i ekonomski dijalozi. Vo poslednite dve godini Kina i SAD izvr{ija prakti~na sorabotka vo pove}e oblasti, vklu~uvaj}i gi ekonomijata, trgovijata, energijata, ìvo-tnata sredina, antiteroriz-mot, policijata i kulturata. Dvete zemji odràa tesna sorabotka i koordinacija pri re{avawe na golemite me|unarodni i regionalni problemi i razgleduvawe na globalnite predizvici, kako {to se klimatskite promeni i me|unarodnata finansiska kriza. Strate{koto zna~ewe i globalnoto vlijanie na kinesko-amerikanskite odnosi se vo porast. Nema poreknu-

vawe deka postojat odrede-ni razliki i ~uvstvitelni pra{awa me|u nas. Dvete strani treba da se obidat da ja zadràt vistinskata na-soka vo razvojot na odnosite, da ja zgolemat razmenata, da ja olesnat me|usebnata do-verba, da baraat zaedni~ka osnova dodeka gi otstranu-vaat razlikite, soodvetno da se spravat so razlikite i ~uvstvitelnite problemi i zaedni~ki da go promoviraat dolgotrajniot, poznat i sta-bilen razvoj na odnosite.I pokraj golemit rast na stranskite ivesticii vo Kina, odredeni amerikan-ski kompanii se poàlija na kineskata biznis-klima.

Neposredno pred ~etiridnevnata poseta na SAD, kineskiot pretsedatel, Hu Xintao, dade intervju za amerikanskite dnevni vesnici "Volstrit ùrnal" i "Va{ington post". “Kapital” gi prenesuva stavo-vite i gledi{tata na Kina za odnosite so SAD, biznis-klimata, finansiskata kriza i ulogata na juanot vo svetskata valutna politika...

�� Neposredno pred ~etiridnevnata poseta na SAD,k k H X j

r r rr��

DOMINACIJATA NA AMERIKAN-SKIOT DOLAR E MINATO!

HU XINTAOPRETSEDATEL NA NARODNA REPUBLIKA KINA

Kakvi ~ekori prezema Kina za da obezbedi ednakvi uslovi na igra za ameri-kanskite i stranskite kompanii vo Kina?Stranskite investicii se vaèn del od osnovnata kineska dràvna politika. Vo poslednata decenija od vlezot vo Svetskata trgovska organizacija, Kina celosno gi ispolni obvrskite so ukinuvawe na site doma{ni zakoni i regulativi koi ne bea vo soglasnost so pravilata na STO i na stranskite kompanii im dade nacionalen tretman. Nivnite inovacii, proizvod-stvoto i biznis-operaciite go uìvaat istiot tretman kako i kineskite pretpri-jatija. Politi~kite merki koi gi vovede k i n e s k a t a Vlada protiv me|unarod-nata finan-siska kriza, i s t o t a k a ovozmoìja dobri uslo-vi za rast nasi t e pre t -prijatija voKina, vklu-~uvaj}i gi i stranskite.Kakvi zaklu~oci smetate deka moè da se izvle~at od me|unarod-nata finan-siska kriza od 2008 go-dina? Kakvi efikasni merki prezede Kina za da go ublaì udarot od krizata?Me|unarodnata finansiska kriza pokaà otsustvo od regulirawe na finansiskite inovacii. Nejzinata osnovna pri~ina leì vo seriozni defekti od postoe~kiot fin-ansiski sistem. Tie se glavno slednite: prvo, me|unarodniot finansiski sistem ne be{e vo ~ekor so razvojot na ekonomskata i finansiska globalizacija i ne be{e sposoben da se spravi so rizicite i predizvicite pre-dizvikani od masivnite fi-nansiski aktivnosti. Vtoro, me|unarodnite finansiski institucii ne uspeaja celosno da go prikaàt promenliviot status na zemjite vo razvoj vo svetskata ekonomija i finan-sii. Treto, me|unarodniot fi-nansiski sistem nema{e do-volno resursi i sredstva da se spravi so me|unarodnata

finansiska kriza i treba da se izgradat mehanizmi za spasuvawe. Me|unarodnata finansiska kriza predizvika nepredvideni te{kotii vo Kina. Za da odgovori na ovie predizvici i za da go odrì postojaniot i relativno brz rast na ekonomijata, Kina vedna{ ja prilagodi svojata makroekonomska politika, re{itelno ja prifati proak-tivnata fiskalna politika i umerenoto olesnuvawe na monetarnata politika, iz-raboti plan za pottiknuvawe na doma{nata pobaruva~ka i za stimulacija na ekonomski-ot rast, zna~itelno gi zgole-mi vladinite investicii, sprovede industrisko pris-posobuvawe, kako i golem del od planovite za nejzi-

no zaìvuvawe, energi~no gi promovira{e nau~nite pronajdoci i tehnolo{kite unapreduvawa, ja zgolemi socijalnata pomo{ i vo-vede poaktivna politika na vrabotuvawe. Kako rezultat na ova, na{ata ekonomija vo 2009 i 2010 godina odrà stabilen i relativno brz rast i pridonese za ekonom-skoto zakrepnuvawe na re-gionalno i svetsko nivo. Vo idnina, Kina }e se naso~i kon razvojot na nau~niot sektor i }e se fokusira na zabrzana transformacija na ekonomskata razvojna {ema. [to mislite, kakva }e bide idnata uloga na amerikan-skiot dolar vo svetot? Ka-kov e Va{iot stav za juanot kako me|unarodna valuta? Postojat mislewa deka so ova moè da se zapre in-

flacijata vo Kina.Momentalniot me|unaroden valuten sistem e proizvod na minatoto. Kako glavna rezerv-na valuta, amerikanskiot dolar se koristi vo golem del od globalnata trgovija, kako i vo najgolem del od inves-ticiite i finansiskite tran-sakcii. Monetarnata politika na SAD ima golemo vlijanie vrz globalnata likvidnost i prilivot na kapital, taka {to likvidnosta na ameri-kanskiot dolar bi trebalo da se odrì na razumno i stabilno nivo. Potrebno e dolgo vreme za nekoja na-cionalna valuta da stane op{toprifatena vo svetot. Kina ostvari zna~aen pri-dones kon svetskata ekonomija vo pogled na vkupnoto ekonom-

sko proizvod-stvo i trgov-ija, a juanot odigra uloga vo razvojot na svetskata ekonomija. No, zaìvuvaweto na juanot kako me|unarodna v a l u t a } e bide prili~no dolg proces. Tekovnite pi-lot-programi za koristewe na juanot vo me|unarodna-ta trgovija iinvesticis-kite transak-cii pretsta-vuvaat konk-reten ~ekor koj Kina go prezema za daodgovori na

me|unarodnata fnansiska kriza, so cel da se unapredi trgovijata i da se olesnat investiciite. Ovie programi dobro se vklopuvaat vo pobaruva~kata na pazarot, {to moè da se zabeleì spored brziot porast na ovie transakcii.Kina usvoi paket-plan za da ja spre~i inflacijata, koj vklu~uva i prilagoduvawe na kamatnata stapka. Usvoivme reìm na fluktuira~ki kurs, zasnovan na ponudata i pobaruva~kata na pazarot. Promenite vo devizniot kurs se rezultat na brojni faktori, vklu~uvaj}i ja i ramnoteàta me|u me|unarodnoto pla}awe i ponudata i pobaruva~kata na pazarot. Vo ovaa smisla, inflacijata ne moè da bide glaven faktor vo odreduvawe na politikata na devizniot kurs.

Momentalniot me|unaroden valuten sistem e proizvod na minatoto. Kako glavna rezervna valuta, amerikanskiot dolar se koris-ti vo golem del od globalnata trgovija, kako i vo najgolem del od investiciite i finansiskite transakcii. No, Kina ostvari zna~aen pridones kon svetskata ekonomija vo pogled na vkup-noto ekonomsko proizvodstvo i trgovija, a juanot odigra uloga vo razvojot na svetskata ekonomija. Sepak, zaìvuvaweto na juanot, kako me|unarodna valuta, }e bide prili~no dolg proces

��

Feqton20 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

1717

Pred pomalku od eden mesec internet-kom-panijata Meebo obezbedi do-

polnitelni 27,5 milioni dolari od investiciite na Khola Ventures, so {to vkupnata suma od inves-ticii dostigna 70 mil-ioni dolari. Kompanijata s$ u{te ne zazela del od teritorijata na Twitter, no raka na srce, parite investirani vo nea in-diciraat deka taa gazi po nagorna traektorija. Iako originalno be{e lansiran kako svrzuva~ka platforma za servisite so instant-poraki, pos-lednive godini alatkata Meebo Bar, koja se poja-vuva na golem broj in-ternet-stranici so razni sodrìni (onlajn-vesnici i sli~no) ovozmoì kom-panijata u{te podlaboko da navleze vo vodite na advertajzingot, od kade {to se o~ekuva da izvle~e golem profit. Inaku, Meebo e vo redot na internet-servisi za brzi poraki. Na koris-nicite stranicata im ovozmoùva pristap do smetkite od uredite koi gi koristat za instant-poraki (Skype, MSN, Facebook chat i sli~no) i niv gi agregira na svojata platforma. Preku eliminacija na potrebata od soodveten softver, Meebo osobeno dobro im sluì na korporativnite korisnici koi nemaat dozvola na rabotniot kompjuter da instaliraat aplikacii za “~atuvawe”. Pet-{est godini po red stariot Meebo zabeleùva{e neverojat-en rast, do 2009 godina, koga stranicata stana s$ pove}e prifatena me|u korisnicite na socijal-nite mreì. Denes, kom-panijata tvrdi deka ima pove}e od 40 milioni korisnici mese~no,

PETAR [email protected]

SÉ NA EDNO MESTONAJGOLEMITE INTERNET-KOMPANII VO SVETOT: MEEBO

PRIKAZNI OD WALL STREET

Stiv Xobs, koj se izbori so rak na pankreasot i izvr{i transplan-tacija na crniot

drob vo 2009 godina, zede u{te edno neo~ekuvano otsustvo od svojata direk-torska funkcija vo Epl (Apple). So ova povtorno porasna neizvesnosta za negovoto zdravje i idninata na najvrednata tehnolo{ka kompanija vo svetot, spored pazarnata kapitalizacija vo momentov. Vo tekot na dolgata i siroma{na so

informacii debata za zdravjeto na Stiv Xobs, sekoga{ se pojavuvaat dve paralelni scenarija za toa {to }e se slu~i dokolku generalniot direktor na Epl predvreme ja napu{ti rabotata.Od edna strana, toa e pra{aweto {to }e se slu~i so Epl vo bliska idnina. Taa problematika be{e pomalku ili pove}e ostavena vo miruvawe za vreme na poslednite dva itni medicinski slu~ai poradi koi Xobs

zede privremeni otsustva - Epl potpevnuva{e bez nikoga{ da se zasrkne. Da, cenata na akciite padna. No, pod vodstvo na glavniot operativen direk-tor, Tim Kuk, Epl navis-tina ne napravi pauza. Pretstavi novi proizvodi, vraboti novi direktori, menaxira{e komplicirani ponudi na proizvodi i seto toa dodeka Xobs be{e vo razli~ni stadiumi od zakrepnuvaweto.Najgolemoto pra{awe zasega e {to }e se slu~uva

doprva, otkako se ost-vareni site dosega{ni planovi na Xobs. Izgledite tuka se mnogu pomali od optimisti~ki.“Sekoj {to misli deka Epl moè da prodolì ponata-mu bez Stiv se laè sebe-si”, veli porane{en direk-tor vo Epl, koj ne e ne{to osobeno naklonet kon Xobs, no, bez ogled na toa, ima stravopo~it kon sposob-nosta na glavniot izvr{en direktor naizmeni~no da gi {armira i zastra{i svoite potr~kovci.

a spored analiti~kata kompanija Quantcast, brojot na korisnici na Meebo na globalno nivo dostignuva brojka od 190 milioni lu|e. Iako golem del od fin-ansiskite informacii za kompanijata ostanuvaat nepoznati, vo Silikon-skata Dolina, trgnuvaj}i od trguvaweto na nejzinite akcii na internet-berzata Sharespost, ja procenuvaat ovaa internet-kompanija na 185 milioni dolari.

IME SMISLENO ZA VREME NA RUÊK

Kompanijata Meebo e osnovana

vo septemvri 2005 godina, od strana na Sendi Xen, Set Sternberg i Ilejn Veri, a nejzinoto sedi{te se nao|a vo Mauntajn vju, Ka-lifornija. Iako osnova~ite ve}e dve godini prethodno rabotele na drugi proekti, tie edna{ nedelno se sre}avale za da go procenat progresot i da gi smislat direkciite na proektot vo potencijal, koj go narekle Meebo. Za toa vreme, dene{niot izvr{en direk-tor i guru na biznisot, Set Sternberg, duri go izu~il i programskiot jazik za internet-dizajn HTML. Inaku, imeto na kompani-jata nema nikakvo zna~ewe.

Oficijalnata prikazna od osnova~ite, koja moè da se najde na internet-stranicata, veli deka edno popladne, dodeka go ~ekale ru~ekot vo nekoj restoran, trojcata tvorci na Meebo po~nale so smisluvawe na mo`ni imiwa za nivnata ideja. Site potencijalni imiwa gi zapi{ale na hartija, a Ilejn insisti-rala imeto da po~nuva na bukvata M. Listata dostig-nala 50 imiwa. Igraj}i si so izgovarawe na imiwata, so cel da gi pronajdat tie koi najdobro se speluvaat, stignale do imeto Meebo, koe nema nikakvo zna~ewe, osven, kako {to velat,

sekoga{ se izgovara so nasmevka. Svojot po~eten kapital Meebo go dobi od inves-ticiskata firma Sekvoja kapital, na 15 dekemvri 2005 godina. Slednata godi-na kompanijata lansira{e widget nare~en meebo me, koj na korisnicite im dozvoli da vgradat verzija od Meebo na nivnata per-sonalna internet-stranica. Dopolnitelno, vo mesec oktomvri istata godina, kompanijata sklu~i dogovor za partnerstvo so onlajn-muzi~kata prodavnica Amie Street, so cel taa da gi vklu~i nivnite widgets na sekoja stranica od

STIV XOBS POVTORN

Meebo zabeleà neverojaten rast vo 2009 godina, koga strani-cata stana s$ pove}e prifatena me|u korisnicite na socijal-nite mreì. Denes kompanijata tvrdi deka ima pove}e od 40 milioni korisnici mese~no, a spored analiti~kata kompanija Quantcast, brojot na korisnici na Meebo na globalno nivo dostignuva brojka od 190 milioni lu|e

�� Liderot na Epl po vtor pat vo poslednive 2-3 godini }e otsustvuva od firmata poradi zdravstveni problemi. ]e uspee li kompanijata u{te edna{ da bleska i bez nego?

nejzinite korisnici.Vo septemvri 2007 go-dina kompanijata soop{ti deka stranicata po~na so poddr{ka na transfer na podatoci i dokumneti me|u korisnicite. Faktot deka ova ja napravi stranicata u{te poefektivna, do krajot na godinata stana prido-bivka i za korisnicite na operativniot sistem Linuks, koi dobija svoja verzija na Meebo. Bidej}i ovie podobruvawa vetuvaa svetla idnina, Meebo stana vidliv kaj investitorite i vo 2008 godina se zdobi so dopol-nitelni 25 milioni dolari vo svojot kapital. Vo noemvri taa godina Meebo ja lansira{e svojata aplikacija za Android, a naredniot mesec vo svojata dostapnost gi vklu~i i servisot za brzi poraki na Myspace, kako i najaktuel-niot Facebook chat. Iako za nekoi kompanii sorabot-kata so iPhone e primarna, Meebo go lansira{e svojot softver-dvojnik za iPhone i iPad duri vo fevruari minatata godina, a za Blackberry duri vo septem-vri 2010 godina. Vo 2009 godina kompanijata ne be{e mnogu aktivna vo smisla na inovacii, no, bidej}i privle~e golem del korisnici, verojatno i se trude{e da ostane {to pove}e fokusirana na pro{iruvawe na svojata prepoznatlivost. Edinst-veno na krajot na godinata se pojavi Meebo Bar, gaxet koj ovozmoùva korisnikot da se sluì so Meebo od dolniot del na internet-stranicata, no so podobru-vawata koi se slu~ija mi-natata godina, na videlina izleze izvonredna alatka za reklamirawe, za koja }e stane zbor podocna. Vo maj minatata godina originalniot servis Meebo Rooms, eden od najstarite servisi koj go lansira{e kompanijata vo 2007 go-dina, be{e prekinat za{to kompanijata veruva{e deka toj pove}e ne se vklopuva so nivnata osnovna misija

� Preku Preku MeeboMeebo do site prijateli od do site prijateli od Skype, Messinger, GoogleSkype, Messinger, Google talk......

� Xobs formalno ja zadrà Xobs formalno ja zadrà izvr{nata funkcija vo Epl, a ne-izvr{nata funkcija vo Epl, a ne-gova zamena }e bide operativniot gova zamena }e bide operativniot direktor, Tim Kukdirektor, Tim Kuk

Feqton 21KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

za povrzuvawe na korisnic-ite so nivnite prijateli. Starite “sobi” ostanaa onlajn, no sega se edinstveno dostapni za korisnicite koi gi dodale vo nivnata lista na prijateli, pred servi-sot da prekine so rabota. Reakciite kon promenata kaj korisnicite bea izvonredno negativni, pa mnogumina opi{uvaa deka “sobite” bile edinstveno mesto koe im ovozmoùvalo da krei-raat listi so najva`nite prijatelstva, {to bilo i bazi~na pri~ina za nivnoto koristewe na Meebo. Iako vo kompanijata najavuvaa deka }e gi razgledaat site mo`nosti za vra}awe ili, pak, sozdavawe nov servis nalik Meebo Rooms, zasega ostanuva neizvesna idninata na ovoj neaktiven servis.Vo godinata koga Meebo go

Soop{tenieto dojde den pred kompanijata od Ka-lifornija da gi objavi rezultatite od posledniot kvartal. Isto taka, toa be{e objaveno na denot koga amerikanskata berza be{e zatvorena poradi komemorativniot rodenden na Martin Luter King. Bez znaewe za kakov nastan go-vori soop{tenieto, ne vre-di ni{to toa {to izjavata doa|a vo den koga paza-rite vo SAD se zatvoreni. Investitorite na Epl imaa cel den da gi pro~itaat vestite. Dvata kontakti napi{ani na soop{tenieto }e nemaa ni{to vredno da kaàt za reporterite koi }e gi pobaraat. Drug problem e toa {to

soop{tenieto na Epl voop{to ne e soop{tenie, tuku pove}e e imejl od Stiv Xobs do vraboten-ite, adresirani kako “tim”. Vo prvite redovi pi{uva: “Po moe barawe, bordot na direktori mi garantira medicinsko otsustvo za da moàm da se fokusiram na svoeto zdravje. ]e prodolàm kako glaven izvr{en direktor i }e bidam involviran vo glavnite strategiski odluki na kompanijata”. Pri poslednoto negovo zaminuvawe Xobs postavi i vremenska granica za nego-voto zazdravuvawe. Ova e nedefinirano. Negovoto os-tanuvawe na mestoto glaven izvr{en direktor e ne{to

nalik bole`liv despot na dràva, koj ne se otkaùva od svojata titula dodeka patuva vo stranstvo baraj}i medicinski tretman. Se razbira, toj s$ u{te e glaven izvr{en direktor. S$ dodeka negoviot iPhone raboti, Xobs moè da bide involviran vo “glavnite startegiski odluki”, bez razlika kade se nao|a.Xobs veli deka pobaral Tim Kuk “da bide odgo-voren za site dnevni operacii na Epl”. Edin-stveniot interesen zbor tuka e “site”. Kuk ve}e e odgovoren za dnevnite operacii na Epl, kako {to Xobs poso~i i prethodno. Potpolnosta na izjavata ja reflektira potrebata nekoj

da vladee so naredbite od sekoja golemina. “Epl e dràva”, zabeleùvaat nekoi direktori koi veru-vaat deka Xobs e nezamen-liv. “Kako takva, potreben & e lider”.No, i pokraj zagriènosta za zdravjeto na Xobs, biznisot na Epl cveta. Vo poslednive fiskalni godini proda`bata na kompani-jata se zgolemi pove}e od dvojno, na 65,2 milijardi dolari, a profitot re~isi trojno, na 14 milijardi dolari. Minatata godina Epl go nadmina i Majkro-soft vo pazarnata kapital-izacija i stana najvrednata tehnolo{ka kompanija vo svetot. Vo petokot, pred soop{tenieto za zaminu-

pridobi najgolemiot broj svoi korisnici, 2009 godina, kompanijata ja dobi i nagra-data Think Social, koja mu ja dodeli timot na Think Social, neprofitnata inicijativa posvetena na razvivawe na prednostite na socijalnite mreì. Lani, Meebo se na-kiti i so titulata “Najè{ka kompanija od Silikonskata Dolina”, kako del od listata Lead 411.

KAKO SE REKLAMIRA NA MEEBO?

Platformata za poraki na

Meebo e bazirana na be-splatniot softver so otvo-ren kod Libpurple, kreiran od programerite na Pidgin. Sepak, Meebo e unikatna ideja. Spored edno intervju so direktorot Sternberg, Meebo naj~esto go koristat mladi lu|e, a najmnogu e koristen od popu-lacijata do 25-godi{na vozrast. Sepak, Sternberg otkriva deka demograf-skite podatoci govorat za golema diverzifikacija na

korisnicite na Meebo. Od amerikanskite vojnici vo Irak, na koi ova im be{e edinstven na~in za razgo-vor so nivnite familii osven preku telefon, pa s$ do prodava~i kako unclesamsdeals.com, koi preku Meebo razgovaraat so svoite mu{terii. Inaku, vo drugo intervju od 2006 godina Sternberg potvrduva deka dotoga{ Meebo ne napravil profit. Nadeìte koi gi objas-nuva vo intervjuto s$ toa {to denes ve}e pretsta-vuva realnost, a toa e advertajzingot. Vo Meebo reklamiraweto go donese novata alatka Meebo Bar. Komunikaciskata plat-forma na stranicata na tie koi vodat biznis im ovozmoùva da stignat do svoite klienti i na kreativen na~in, preku Meebo Bar, da im prene-sat golem del od nivnite reklamni poraki. Na ist na~in, pak, korisnicite moàt da ja spodelat sodrìnata na rekla-mata so svoite prijateli niz mreàta. Ovaa alatka na korisnicite im ovozmoùva da spodelu-vaat sodrìni na stotici stranici za sodrìni niz Internet, vklu~itelno TV Guide, magazinot Slate, TMZ, CafeMom, Entertain-ment Weekly i drugi.Prvo, Meebo vi nudi ednostaven na~in na obrabotka na va{ata virtuelna izlo`bena vitrina, so sodrìni koi gi nao|ate niz zdruènata mreà na stotici inter-net-stranici. Potoa, preku prenesuvawe na kakva bilo kreativna sodrìna na stranicata na va{iot partner, so ednostavno vle~kawe so glu{ecot, Meebo ovozmoùva da go zdobiete vnimanieto na va{ite kupuva~i so bogati sliki, zvuci i emocii.Site zainteresirani moàt da dobijat dopolnitelni podatoci za ovoj na~in na reklamirawe i na samata internet-stranica, na koj se prika~eni videa koi ja objasnuvaat prednosta na Meebo Bar.

Vo naredniot broj na “Kapital” }e ~itate za internet-kompanijata Digg, koja operira so socijal-nata mreà za vesti

NO ZAMINA NA BOLEDUVAWE

�� Iako golem del od finansiskite informacii za kompani-jata ostanuvaat nepoznati, vo Silikonskata Dolina, trgnu-vaj}i od trgu-vaweto na nejzinite akcii na internet-ber-zata Sharespost, ja procenuvaat ovaa internet-kompanija na 185 milioni dolari

Po~ituvani ~itateli,Feqton vo Kapital: Najgolemite internet kompanii vo svetot. Doznajte za toa kako Fejsbuk, Gugl, Amazon i ostanatite, od pretpriema~ki potfati bazirani na inovativnosta i kreativnosta na svoite osnova~i, za samo nekolku godini stanaa globalni kom-panii {to “teàt” desetici milijardi dolari.

SET STERNBERGPred Meebo, Stern-berg rabotel vo IBM. Toj e roden vo 1979 godina vo Konektikat, a na Univerzitetot Jejl zav{il politi~ki nauki vo 2001 godina. Po diplomiraweto, po~nal so rabota vo Oddelot za spojuvawa i akvizicii na IBM. Ja napu{til kompanijata so cel da posetuva nas-tava na biznis-{kolata vo Stenford. Sepak, koga po~nala negovata vtora godina od studi-ite, toj ve}e go po~nal proektot Meebo i se otkaàl od {koloto. Denes raboti “ful tajm” vo sopstvenata kompanija kako generalen izvr{en direktor.

INVESTITORI JAFCO VENTURES, � KTB VENTURES, � TIME WARNER INVESTMENTS, � SEQUOIA CAPITAL, � DRAPER FISHER JURVETSON, � TRUE VENTURES, � KHOLA VENTURES �

� Trojcata osnova~i na Trojcata osnova~i na MeeboMeebo - ILEJN, SENDI I SETILEJN, SENDI I SET

� Od minatata godina Od minatata godina MeeboMeebo e dosta- e dosta-pen i na pen i na iPhoneiPhone i na i na BlackberryBlackberry

vaweto, akciite go dostignaa svojot vrv od 348,48 dolari na NASDAQ, {to e pove}e od ~etiri pati od mestoto na koe bea pred dve godini.

Sepak, v~era akciite zabeleàa blag pad na amerikanskata berza, a na berzata vo Frankfurt akciite na Epl padnaa za 6,4% i iznesuvaa 239,5 evra.

� Akcijata na Epl padna za 6,4% po Akcijata na Epl padna za 6,4% po objavata deka Xobs zaminal na objavata deka Xobs zaminal na boleduvaweboleduvawe

FunBusiness22 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

-

Svetskiot rodenden na umetnosta vo ponedelnikot, na 17 janu-ari, za prv pat se proslavi i vo na{ata dràva, so celod-nevni programski aktivnosti vo

Mladinskiot kulturen centar. Blagodare-nie na ovoj nastan i nie bevme del od ovaa me|unarodna manifestacija koja se odrùva vo pove}e od dvaesetina evrop-ski zemji i koja so globalen radioprenos sekoja godina emituva brojni koncerti, art-performansi i instalacii, programi za deca...Mladinskiot kulturen centar na edno mesto gi sobra mladite oboàvateli na likovnata umetnost, na pi{aniot zbor, no tie koi sakaa da slu{nat eden malku porazli~en zvuk. Vo galerijata na MKC be{e otvorena izlo`bata na Kaliopi

Ilievska, so naslovot “Li~na legenda”, i na Mila Ivanovska, naslovena kako “Razgovor so mojata du{a (moeto ogle-dalo)”. Izlo`bata be{e prosledena so videoproekcija na videomaterijal, koj bil sozdaden vo vremeto koga nastanu-vale delata.“Prikaznite za avgust” gi raskaà Dejan Velkovski. Toa {to be{e promovirano e kratok prikaz na qubovta, videna niz o~ite na eden sonuva~. Ova e zbirka ciklizirani raskazi, koi se povrzani so otsonuvaweto na edna qubovna prikazna. Sepak, qubovnata prikazna koja doprva }e ja otsonuva avtorot Dejan Velkovski }e bide tokmu negovata, bidej}i ovaa manifestacija so globalni razmeri be{e dovolno inspirativen moment za nego, pa vo stilot na {ou-emisijata

“S$ za qubov” ja pobara rakata na svo-jata sakana.Slovene~kiot film “Pejza` 2”, vo koj igraat Marko Mandi}, Petar Musevski i Janez Ho~evar, be{e prikaàn vo kinoto Frosina. Filmot ja raskaùva prikaz-nata za sitnite kradci Sergej i Pole, koi sakaj}i da pobegnat samo so slikata so pejzaòt na eden penzioniran general, uspevaat po nekoja slu~ajnost da zemat i eden mnogu doverliv dokument. Ako krajot go krasi deloto, toga{ bi moèlo da se kaè deka nastapot na trioto Toni Kitanovski (gitara), Izet Kizil (perkusii) i na Kostas Teodo-ridu (kontrabas) be{e odli~en na~in za zaokruùvawe na “Rodendenot na umetnosta”. So ovoj zaedni~ki koncert na muzi~ari od tri razli~ni dràvi,

PROSLAVA NA UMETNOSTA VO MKC

SLAVENICI NA RODENDENOT N

PR-KATASTROFA ILI DOBRO SMISLEN SPIN?

Pieweto kafe e tradicionalna navika na ogromen broj lu|e. Za nekogo toa e lo{a navika, {tetna po zdravjeto, no, zatoa, visti-n-skite kafexii ne ~itaat nikakvi predupreduvawa, dodeka so golema

slast go pijat svoeto prvo kafe vo denot, koe voobi~aeno e i prvata fizi~ka aktivnost po stanuvaweto od krevet.Biznisot so kafe na svetsko nivo e ogromen, odli~no razvien i mnogu konkurenten. Postojat desetici globalni kompanii vo ~ija dejnost e proizvodstvoto, pakuvaweto i proda`bata na kafe, a i u{te eden mal milion lokalni i regionalni pretprijatija koi opstojuvaat na svoite pazari. Sepak, i pokraj ovoj galimatijas od proizvoditeli na kafe, postoi samo edno mesto kade {to pieweto na ovoj pijalak od ednostavna navika ili zavisnost preminuva vo hedonizam. Toa se kafuliwata na Star-baks kafe.Sinxirot od kafuliwa na Starbaks e unikaten

i ogromen, a bez razlika dali se nao|ate vo Wujork, Tokio ili moèbi Solun, uìvaweto vo ~a{a od cenetiot pijalak vi e zagaran-tirano.

KONTROVERZNOTO LOGO NA STARBAKSGodinava se navr{uva ~etvrtata decenija od formiraweto na kompanijata. Aktuelnoto ra-kovodstvo na Starbaks kafe re{i rodendenot da go proslavi so mal redizajn na logoto. “Niz 40-godi{nata istorija sirenata be{e na{iot za{titen znak. So novoto logo vnesovme sosema mali promeni vo nejziniot lik, sakaj-}i da dademe do znaewe deka ni e grià za na{ata bogata tradicija”, izjavi pretsedatelot, a voedno i izvr{en direktor na Starbaks kafe, Hauard [ulc.No, [ulc podzaboravi da objasni zo{to se izvadeni bukvite od novoto logo na kompanijata, so koi {to be{e ispi{ano imeto na brendot. Navidum mala i nebitna promena vo dizajnot, koja, pak, predizvika lavina od reakcii na pasioniranite qubiteli na Starbaks.Samo eden ~as po pres-konferencijata na koja [ulc go prezentira{e noviot dizajn na logoto, nekolku stotici aktivni ~lenovi na klubot na

oboàvateli na Starbaks gi ispratija kritikite do menaxmentot, so posredstvo na virtuelnite mreì Fejsbuk i Tviter.“Koj e tap~oto vo va{iot marketing-sektor koj se seti od novoto logo da go izostavi svetski poznatoto ime na proizvodot? Ovoj va{ klient, korisnik na zlatna ~lenska karta, ne e zadovelen”, be{e napi{ano na profilot na Fejsbuk na MimiKats, eden od prvite postovi so koi{to be{e iskaàno nezadovolstvoto od dizajnerskoto re{enie na novoto logo.Brojkata na vakvi i sli~ni komentari za samo eden den dostigna nekolku iljadi, a moèa da se pro~itaat i interesni mislewa vo koi sosema nedvosmisleno be{e istaknata lojal-nosta na potro{uva~ite kon brendot, nivnata predanost kon kafeto, no i razo~aruvaweto od realiziranite promeni.“Otstranuvaweto na Starbaks od novoto logo mene mi nema smisla. Jas sum redoven posetitel na kafuliwata u{te odamna. Pla-}av visoki smetki za taksi za da uspeam za vreme na pauzata da dojdam do Starbaks, a ne retko stoev i vo natrupan sneg, ~ekaj}i vo golemata redica za da dojdam do {ankot. Ne razbiram zo{to e ovaa promena. Razmislete

deka so staroto logo dobivavte besplatna reklama na sekoja ~a{ka, sekoj den”, se veli vo komentarot na eden od razo~aranite ido-lopoklonici na Starbaks.Iako ima i nekolku komentari so koi se odobruva postapkata na menaxmentot, sepak, vo ogromen razmer preovladuvaat negativnite kritiki. Od ova se dobiva vpe~atok deka na Stabaks im se slu~ila vistinska PR-katastrofa. No, postojat navestuvawa deka seto toa e del od golemiot master plan.“Promenata na logoto predizvika golem broj reakcii i nie o~ekuvame da se razvie dolga diskusija”, istakna portparolot na kompanijata, Deb Trevino.Zna~i, dokolku pretpostavime deka se raboti

SRЃAN IVANOVIЌ [email protected]

BIZNIS I ZADOVOLSTVO: STARBAKS KAFE

Niz 40-godi{nata istorija sirenata be{e na{iot za{titen znak. So novoto logo vnesovme sosema mali promeni vo nejziniot lik, sakaj}i da dademe do znaewe deka ni e grià za na{ata bogata tradicija, izjavi pretsedatelot, a voedno i izvr{en direktor na Starbaks kafe, Hauard [ulc. No, [ulc podzaboravi da objasni zo{to se izvadeni bukvite od novoto logo na kompanijata, so koi {to be{e ispi{ano imeto na brendot. Navidum mala i nebitna pro-mena vo dizajnot, koja, pak, predizvika lavina od reakcii na pasioniranite qubiteli na Starbaks

��

So globalnata proslava na rodendenot na umetnosta, Makedonija im se priklu~i na zemjite koi pove}e od dve de-cenii preku najrazli~ni manifestacii slavat vo imeto na umetnosta

��

3,3 milijardi dolari e vrednosta na bren-

dot na Starbaks kafe

Logoto na Starbaks niz istorijata �

DEJAN VELKOVSKI � - qubov kon umetnosta i umetnost za qubov

FunBusiness 23KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK

Iako muzi~kata industrija s$ u{te ne izlegla od krizata i padot na proda`bata na cedeata s$ u{te raste, sepak, {to se odnesuva na muzi~ka 2011 godina

moè da se o~ekuva bogata ponuda od muzi~arite, a ostanuva na publikata da odlu~i {to }e konsumira od nea. Pod pritisokot na recesijata vo 2010 godina bile prodadeni 12% pomalku vleznici za koncerti. Zatoa, za 2011 godina ima najavi za nivno poevtinu-vawe, barem {to se odnesuva za Amerika. Vo tekot na minatata godi-na vo Britanija bile zatvoreni 60 prodavnici za cedea. Ova se dolì na toa {to na lu|eto ne im e va`no dali imaat originali ili ne, pa, bidej-}i na Internet ima s$, ottamu gi simnuvaat pesnite i albumite, besplatno ili poevtino otkolku da otidat vo prodavnica i da go kupat. Servisite kako Spotify i iTunes, (koi na diskografijata & zadavaat golemi glavobolki) i ponatamu se nedostapni vo regionot kaj nas, pa besplatnoto simnuvawe od Internet ni e nedostapno. No, nelegalnoto simnuvawe od Internet s$ u{te ne moè da gi ubie muzi~kite albumi. Iako se retki, vo svetot s$ u{te postojat lu|e koi gi baraat, sakaat, kupuvaat i slu{aat originalnite cedea. Dobra, vozbudliva i intrigantna, nova i stara, od klasika i xez, preku bluz i kantri, do rok, rap, pop i elektronska muzika, golemi hitovi, interesni i navistina brilijantni albumi ne nedostigaa vo 2010, a nema da nedostigaat nitu vo 2011 godina. I pokraj postepeniot pad na proda`bata na cedea i porastot na legalnite MP3 simnuvawa od Internet, muzi~kiot al-bum ostanuva pogonskoto gorivo na diskografijata.

Muzi~arite rabotat so polna parea. Born this way na Lejdi Gaga, ~ie izleguvawe se o~ekuva naprolet, nesomneno e najo~ekuvaniot album na godinata. Ako se vistiniti i najavite za nov album na Madona, toga{ presmetkata na “starata” i “novata” kralica na pop-muzika-ta na top-listite i vo mediumite navistina }e bide mnogu interesna. No, za konfrontacijata da bide u{te poin-

teresna, tuka doa|a i noviot album na Britni Spirs, koj se o~ekuva da bide objaven vo mart. Koga bi stanalo zbor za najbarani izdanija, so ili bez nelegalni simnuvawa od Internet, definitivno tuka “vladeat” hip-hop yvezdite i raperite, posebno na ameri-kanskiot pazar. Se najavuva sorabotka me|u Kanie Vest i Xej Zi so naslov Watch the

Throne, a novi dela treba da objavat Lil Vejn, Doktor Dre, Bisti Bojs... Vo Britanija se o~ekuva ne{to novo i od The Streets i Dizzee Rascala. U{te nekolku “vojni” na muzi~ko tlo moè da ja zainteresiraat publikata. Vo mart R.E.M. go najavuvaat albumot Collapse into now, snimen vo studio vo Berlin, koj go opi{uvaat kako eden izrazeno rokerski album na koj povtorno }e gostuva Pati Smit. Direktni konkurenti na R.E.M. }e bidat U2 so albumot Songs of Ascent. R.E.M i U2 nema sami da ja vodat ovaa “bitka”, bidej}i n$ o~ekuva nov album na Coldplay. No, rok-muzikata za 2011 godina ima u{te aduti. Se {u{ka za mo`ni novi albumi na Red Hot Chilli Pepers, Nickelback, potoa i Aerosmith. Novi albumi }e izdadat Franc Ferdinand i Duran Duran, All you need is now vo produkcija na Mark Ronson.

Sleduva i u{te edno obedinuvawe na grupata Blondie. Vra}awe vo studioto planiraat i The White Stripes. No, vra}aweto koe e najposakuvano i najnetrpelivo se ~eka e toa na Ejmi Vajnhaus, no ne se znae kolku e taa podgotvena za toa. S$ na s$, interesni i mnogu hrabri predviduvawa i najavi

od muzi~arite. Kolku }e se prodade }e pokaè finansiskata volja na narodot i nivniot muzi~ki

sluh i vkus.

Makedonija, Grcija i Turcija, simboli~no pokaàa deka muzikata navistina nema granici i deka i na ovoj na~in moè da se formira edno evropsko muzi~ko semej-stvo. Ova trio za prv pat se ima poja-veno na muzi~kata scena vo 2003 godina,

kako ~lenovi na sostavot na nivniot zaedni~ki prijatel Teodosij Spasov. Nivnata kreativna izvedba na koncer-tite se dolì na me|usebnata doverba, qubopitnost i strast kon toa {to moè da se nare~e muzi~ka misla.

MUZI^KI NAJAVI ZA 2011

INTERNETOT SÉ U[TE NE GI UBIL ALBUMITE

NA UMETNOSTA

za marketin{ki spin, toga{ re{enieto na Starbaks e uspe{no. Ovaa storija predizvika ogromno vnimanie vo mediumite i gi natera klientite da komentiraat. Ova odi pod raka so teoretskata maksima deka ne postoi lo{ marketing, dobro e samo dodeka lu|eto zbo-ruvaat za tvojot proizvod.Sli~no iskustvo minatata godina imaa i marketing-guruata na Gap, koi od “vedro nebo”, bez nikakva najava go promenija logoto na kompanijata. I toga{ ovaa dizajnerska “{ega” be{e prosledena so niza reakcii, {to rezultira{e so brza promena na mis-leweto vo redovite na rakovodstvoto. Novoto logo be{e povle~eno za samo edna nedela. Ostanuva da po~ekame dali i od Starbaks }e go storat istoto?

INDIJA E NOVATA STANICANA STARBAKS

Vo momentov Starbaks ima 16.858 proda`ni mesta, locirani vo 50 dràvi. 11.000 od pro-davncite se na teritorijata na SAD, kade {to, pak, vo 2008 godina, vo ekot na finansiskata kriza bea zatvoreni pove}e od 700 od niv. Otkako po krajot na 2010 godina e obezbedena stabilnosta na Starbaks, menaxmentot objavi golemi investicii vo Indija, zemjata vo koja mnogu malku se pie kafe. No, ohrabreni od

ogromnot uspeh vo Kina, kade {to kafuli-wata na Starbaks doìveaja neviden uspeh, direktorite na sinxirot se re{eni da si ja probaat sre}ata i vo vtorata dràva vo svetot po brojot na ìteli.“Sekoga{ e predizvik da se otide na nov i sosema nepoznat pazar i rabotata da se po~ne od samiot po~etok. Indija e noviot proekt na Starbaks”, pi{uva na internet-stranicata na kompanijata, so {to e potvrdeno deka slednata golema investicija, proceneta na pove}e od 100 milioni dolari, }e bide realizirana vo Indija. Starbaks e globalen i mnogu popularen brend, so proceneta pazarna vrednost od 3,3 milijardi dolari i rast na kapitalot od 2% vo 2010 godina. Tokmu ovie impozantni brojki se dovolen materijal za razmisluvawe koga e vo pra{awe i logoto na kompanijata, koe ispadna deka im bilo premnogu bitno na kupuva~ite. Starbaks e mesto za uìvawe i opu{tawe. Lu|eto {to na pauzite go pijat svoeto kafe, re~isi kako po Pavlov refleks reagiraat na slikata koja im dava ~uvstvo na mir, kratok, no presuden vo dnevnite zadolènija. Ovoj psiholo{ki moment verojatno doprva }e treba da se prou~uva i da se vidi zo{to tolku mnogu imeto na Starbaks, koe sega e izvadeno od logoto, im nedostiga na kafexiite.

I pokraj recesijata, krizata i Internetot od koja strada muzi~kata industrija, se o~ekuva bogata muzi~ka 2011 godina. Situacijata na muzi~kata scena se o~ekuva da ja zgusnat albu-mite na Lejdi Gaga, Madona i Britni Spirs, a dokolku sobere sili (i se otrezni) i Ejmi Vajn-haus bi moèla da se najde na ovoj spisok

��

K O M E R C I J A L E N O G L A SK O M E R C I J A L E N O G L A S

VЕSЕЛАТА VДОVИЦАФ.Леhаr (опеrета)21.01.2011

Почеток: 20:00 ч.МАКЕДОNSКА ОПЕRА И БАЛЕТ

"Koj e tap~oto vo va{iot marketing-sektor koj se seti od novoto logo da go izostavi svetski poznatoto ime na proizvodot? Ovoj va{ klient, korisnik na zlatna ~lens-ka karta, ne e zadovolen", be{e napi{ano na profilot na Fejsbuk na MimiKats, eden od prvite postovi so koi {to be{e iskaàno nezadovolstvoto od dizajnerskoto re{enie na novoto logo. Brojkata na vakvi i sli~ni komentari za samo eden den dostigna nekolku iljadi

��

Vo kafuliwata na � STARBAKS mu{teriite mnogu ~esto ~ekaat vo red i po polovina ~as za da dojdat do posaku-vanoto kafe

a nema da nedostigaat nitu vo 2011 godina. I pokraj postepeniot pad na proda`batana cedea i porastot na legalnite MP3 simnuvawa od Internet, muzi~kiot al-bum ostanuva pogonskoto gorivo nadiskografijata.

need is now vo produkcija wSleduva i u{te ednogrupata Blondie. Vraplaniraat i The Wvra}aweto koe e najnetrpelivo se ~eVajnhaus, no ne se zpodgotvena za toa. S$ mnogu hrabri predv

od muzi~arite. Ko}e pokaè fina narodot i

sluVra}aweto na Ejmi Vajnhaus e Vra}aweto na Ejmi Vajnhaus e �najo~ekuvano za 2011 godinanajo~ekuvano za 2011 godina

Britni Spirs na- �javi nov album

“novata i “starata” �pop-kralica }e si gi izmerat silite

MKC – del od globalniot festival na umetnosta �

24 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOKRabota / Osiguruvawe / Nabavki

TRANSPORT, NABAVKI I LOGISTIKAIzvor: DnevnikObjaveno: 11.01.2011Cementarnica USJE AD Skopje bara da vraboti REFERENT ZA NABAVKI. Vrabotuvaweto e za neopredeleno rabotno vreme, so probna rabota od 6 meseci, so polno rabotno vreme. Izbraniot kandidat }e bide zadolèn za nabavka na materi-jali i uslugi od lokalniot i me|unarodnite pazari, istraùvawe na pazarot i identifikuvawe na potencijalni novi dobavuva~i, izrabotka na pora~ki za nabavki, poddr{ka i koordinacija na planovite za sproveduvawe na uslovite vo dogovorite za nabavki, sledewe na trendovite na pazarot, identifikacija i koordinirawe na razli~ni transporti na lokalniot i me|unarodniot pazar za potrebite na kompanijata. 1. Potrebni kvalifikacii: - VSS/VII stepen, ekonomski, ma{inski, elektro ili tehnolo{ki fakultet - So ili bez rabotno iskustvo. Prethodno rabotno iskustvo vo oblasta na nabavki/ logistika }e se smeta za prednost - Odli~no poznavawe na angliski jazik - Odli~no ponavawe na Microsoft aplikacii Kandidatite treba da gi ispolnu-vaat i op{tite uslovi predvideni so zakon. Kandidatite treba da ja priloàt i slednava dokumentacija: 1. Pismo za aplicirawe na oglasot 2. Biografija na angliski jazik (CV ) 3. Dokaz za zavr{eno obrazovanie 4. Dokaz za poznavawe na Angliski jazik. Oglasot trae 10 (deset) dena od denot na objavuvaweto. Dokumentacijata treba da se dostavi najdocna do 26.01.2011 godina na adresa: Cementarnica USJE AD Skopje, ul. Prvomajska bb, 1000 Skopje – Slu`ba za ~ove~ki resursi i kadrovski raboti, ili na e-mail: [email protected]. Izborot na kandidatot za vrabotuvawe }e se izvr{i najdocna do 28.02.2011 god. Site aplikacii }e se smetaat za strogo doverlivi.

NEDVI@NOSTIIzvor: DnevnikObjaveno: 14.01.2011KAM Market objavuva oglas za SORABOTNIK ZA NEDVI@NOSTI. Predlaga teritorijalen makro i mikro plan za otvarawe na novi marketi; Sorabotuva so op{tinskite oddelenija za urbanizam i gi prou~uva detalnite urbanisti~ki planovi; Podgotvuva i predlaga sklu~uvawe na dogovori za kupuvawe na novi lokacii i delovni prostorii; Gi sledi site tenderi, oglasi i drugi izvestuvawa koi se odnesuvaat na gradbata na objekti i lokacii na marketi. - Potrebni kvalifikacii: 1. VSS – prednost Arhitektonski, Gradeèn ili Ekonomski fakultet; 2. Najmalku 5 godini rabotno iskustvo vo oblasta (prednost agencii za nedvi`nosti ili op{tinski oddelenija za urbanizam); 3. Odli~no poznavawe na kompjuterski (MS Office) programi; Kandidatite treba da bidat komunikativni i prilagodlivi podgotveni za rabota pod pritisok, sposobni za rabota vo dinami~na rabotna atmosfera i da se timski orientirani. Nie nudime rabota vo evropski orientirana firma, atraktivna plata, steknuvawe iskustvo kako del od profesionalen tim, kako i mo`nost za profesionalno usovr{uvawe i napredok vo karierata. Zainteresiranite moàt da apliciraat so dostavuvawe na kratka biografija (CV ) na makedonski jazik na podolnata e-po{ta ili adresa. Rokot za prijavuvawe e najdocna do 23.01.2011 god. Samo izbranite kandidati }e bidat kontaktirani. KAM Dooel, ul. Industriska bb, (Tovarna), 1000 Skopje; [email protected]; www.kam.com.mk.

DELOVNO SOVETUVAWE/KONSULTANSTVOIzvor: Dnevnik Objaveno: 14.01.2011Agencijata za katastar na nedvi`nosti – Edinica za Upravuvawe so Proektot Katastar na Nedvi`nosti i Registracija, povtorno ja objavuva Pokanata za Izrazuvawe na Interes za konsultantski uslugi –INDIVIDUALEN KONSULTANT, za izrabotka na Predlog koj }e gi ispita uslovite za vospostavuvawe na Fond za obe{teti vo R. Makedonija i izrabotka na nacrt regulativa koja bi go vklu~ila prepora~aniot pristap. Zainteresiranite konsultanti treba da dostavat Pismo za izrazuvawe interes, CV na angliski jazik i ostanati informacii, najdocna do 04 Fevruari 2011 na adresa: Agency for Real Estate Cadastre, Project management unit, Ms. Tatjana Cenova Mitrevska, St. Trifun Hadzi Janev 10, 1000 Skopje, R. Macedonia; e-mail: [email protected]

Izbor na aktuelni oglasi

25KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK Obuki / Finansii i smetkovodstvo

PRIMEKO nudi kvalitetno PROFESIONALNO OBRAZOVANIE, so ponuda na kursevi koi se aktuelni i neophodni za raboteweto na kompaniite od oblastite na finansiskiot menaxment, korporativnite finansii, smetkovodstvo i dr., vo zavisnost od barawata na klientite.

1. Finansiski menaxment (cel kurs) 45 ~asa / cena 16.000 den + DDV.

Kursot po Finansiski menaxmenmt e namenet na biznis sektorot za unapreduvawe na korporativniot menaxment i korporativnite finansii. Finansiskiot menaxment nudi odgovori na pogolem broj na pra{awa povrzani so raboteweto i fiinansiraweto na pretprijatijata. Celokupnata aktivnost na pretprijatieto moè da se pretstavi kako zbir na investicioni, finansiski i operativni aktivnosti i to~no determinirani sredstva i izvori za nivno izvr{uvawe. Povrzuvaweto na aktivnostite i donesuvawe na pravilni odluki za postignuvawe na optimum, pretstavuva glavna zada~a na finansiskiot menaxer.

2. Analiza na finansiski izve{tai i relativno vrednuvawe na kompaniite 8 ~asa / cena 4.900 den+DDV

Celta na ovoj kurs e da se obezbedi podobro razbirawe na finansiskite izve{tai od korisnicite na finansiskite izve{tai, so cel da se olesni podobruvaweto na proce-sot na odlu~uvawe. Kursot se fokusira na vlijanieto na razli~nata primena na smetkovodstvenite metodi i procen-ite na finansiskite izve{tai, so posebno naglasuvawe na efektot od smetkovodstvenite izbori vrz objavenite dobivki, akcionerskata glavnina, izve{tajot na pari~ni tekovi i razli~nite merewa na raboteweto na kompanijata (vklu~uvaj}i gi, no i ne ograni~uvaj}i se na finansiskite koeficienti).

3. Interna revizija 8 ~asa/ cena 12.000 den+DDV Soglasno izmenite na Zakonot za trgovski dru{tva i novite

~lenovi od 415-a, b, v i g (Slu`ben vesnik na RM, br. 47 od 09.04.2010 godina), opredelena e obvrskata za organizirawe na slu`ba za vnatre{na revizija, so to~no determinirani obvrski i nadle`nosti. Kursot e namenet za akcionerskite dru{tva koe se golemi trgovci, kako i na dru{tva ~ii akcii kotiraat na berza, odnosno dru{tva koi soglasno so Zakonot za hartii od vrednost se so posebni obvrski za izvestuvawe, i se dol`ni da organiziraat slu`ba za vnatre{na revizija, kako nezavisna organizaciska edinica vo dru{tvoto.

Kursot e dizajniran za po~etnici – za zdobivawe na kvalifikacija i prekvalifikacija odnosno celosno osposobuvawe za rabota vo finansiskoto smetkovodstvo.Kursevite se nameneti za kandidati so SSS I VSS.Nastavata se realizira vo mali grupi od eksperti od dadenite oblasti sledena so soodveten raboten materijal.

Upisot e vo tek.Informacii sekoj raboten den od 09 – 20 ~asot.

Ruzveltova 6, 1000 Skopjetel/ faks 02/ 3213-409 , 02/ 3215-026 e-mail: [email protected]; [email protected] www.kds.com.mk

KURS ZA FINASISKO SMETKOVODSTVO

(72 ÂSA)

26 KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOKObuki / Menaxment / HR

Po {esnaesetgodi{no iskustvo za obuka na profilot sekretar KDS go nudi Kursot za Offi ce Manager spored Programata koja gi sledi svetskite standardi, a voedno prilagodena na makedonskite delovni i drugi subjekti. Kursot e namenet za kandidati so SSS I VSS. Nastavata se realizira vo mali grupi od eksperti od dadenite oblasti sledena so soodvete

KURS ZA OFFICE MANAGER (96 ÂSA)Kursot gi opfa}a slednite oblasti :Funkcija na sekretarot vo organizacijata; Koordinacija i orga-nizacija na rabotata; Komunikaciski ve{tini; Rabotna i delovna etika; Osnovi na arhivskoto, administrativnoto i pravnoto rabo-tewe; Osnovi na komerircijalnoto i finansisko rabotewe; Delovna pismena komunikacija i kultura na govor; Delovna korespodencija na angliski jazik; Primena na informaciona tehnologija vo kancela-riskoto rabotewe; Protokol i bonton vo sekretarskata profesija.

Upisot e vo tek.Informacii sekoj raboten den od 09 – 20 ~asot.

Ruzveltova 6, 1000 Skopjetel/ faks 02/ 3213-409 02/ 3215-026 e-mail: [email protected]; [email protected] www.kds.com.mk

OBUKA: MENAXMENT NA NEVLADINI ORGANIZACII (NVO)

Vremetraewe: 2 meseci/ 2 pati nedelno h 2 ~asa (vkupno 32 ~asa) Sleden termin: 1 fevruari 2011OBUKATA E NAMENETA ZA MLADI LU\E SO ILI BEZ RABOTNO ISKUSTVO KOI IMAAT INTERES ZA RABOTA VO NEVLADINI ORGANIZACII (NVO) VO MAKEDONIJA ILI VO STRANSTVO. OBUKATA JA SPROVEDUVAAT ISKUSNI NVO PROFESIO-NALCI I AKTIVISTI, I PRETSTAVUVA DINAMIÊN SPOJ NA TEORETSKA I PRAKTI^NA RABOTA.

OBUKATA OPFAЌA: voved vo gra|ansko op{testvo i rabotata na nevladinite �organizacii, me|unarodni, regionalni i lokalni iskustva, zna~eweto na me|unarodnoto civilno op{testvo (civil society) i negoviot podem vo izminatite decenii, goleminata i funkcioniraweto na me|unarodnoto civilno op{testvo, istorija na gra|anskoto organizirawe vo Makedonija, registra- �cija i normativna ramka za rabota na NVO sektorot, zna~ewe na NVO sektorot vo Republika Makedonija, odnosite na NVO sektorot so javnite institucii, privatniot sektor, mediumite i gra|anite, finansirawe na NVO sektorot, oblasti na anga`man na NVOi,voved vo osnovnite koncepti i termini od zna~ewe za �menaxmentot vo NVO sektorot: proekti, donatori, fandrejzing, volonterstvo, korporativna odgovornost, me|unarodna sorabotka, op{testven aktivizam, itn.osnovni na odnosi so donatori, voved vo upravuvawe so �proekti, zapoznavawe so rabotata na uspe{ni NVO, itn. menaxirawe na proekti, obezbeduvawe na finansii za proekti, �menaxment vo procesite na me|unarodna sorabotka, vodewe na regionalni i me|unarodni proekti, voved vo Evropskite fondo-vi i nivnosto zna~ewe za NVO sektorot vo Makedonija, itn.

CENA:Cena za eden u~esnik e 4,000 den (+DDV). Mo`no e pla}awe na rati. Na krajot na obukata sekoj u~esniк dobiva sertifikat.

NAÎN NA PRIJAVUVAWE: Prijavete go va{eto u~estvo na telefonite: 02 3 103 673 / 02 5 296 589,ili elektronski na [email protected]

Direktor na obukata e Dr. Risto Karajkov. Dr. Karajkov ima doktorat po me|unaroden razvoj od Univerzitetot vo Bolowa, Italija. Negovite istraùva~ki sorabotki vklu~uvaat i prestoj pri presti`niot Center for Civil Society Studies na Johns Hopkins University, vo SAD, kako i na UNU WIDER vo Helsinki. Dr. Karajkov ima pove}e od 10-godi{no iskustvo vo NVO sektorot vo Makedonija, regionot, i po{iroko.

ZABELE[KA: PO@ELNO E (NO NE NEOPHODNO) UÊSNICITE NA OBUKITE DA IMAAT OSNOVNI POZNAVAWA NA ANGLISKI JAZIK I RABOTEWE SO KOMPJUTER.

27KAPITAL / 20.01.2011 / ÊTVRTOK Tenderi / Konferencii i saemi

Analiza na finansiski izve{tai i relativno vrednuvawe na kompaniitJanuari 2011Primeko Business & Personal Coaching Januari 2011Ksantika, Agencija za komunikaciiFinansiska edukacija za kreditni òngleriJanuari 2011

Sinergija PlusKurs za ofis menaxerJanuari 2011KDSInterna revizija Januari 2011PrimekoObuka za odnosi so javnostJanuari 2011ITC Konsalting

Relaxed Management (Tailor Made Training)Januari 2011 Ksantika,Agencija za komunikaciiRe{enie za va{ata finansiska idninaSekoj PonedelnikSinergija PlusChoose your perfect job. Start creating your future today!!!

Internet marketingJanuari 2011ITC KonsaltingCreative communication (Tailor Made Training)Januari 2011 Ksantika,Agencija za komunikaciiGet prepared for a Job Interview!!!21.01.11CS Global

Obuki za NET programirawe22.01 - 22.07.11PSM FondacijaKurs za smetkovodstvoJanuari 2011KDSNau~i i zbogati se!Januari 2011Sinergija PlusKorporativen Angliski Jazik

24.01.11CS GlobalObuka za protokol i etikecija24.01 - 28.01.11Akademija za protokol

Za pove}e informacii odete na www.no.net.mk

Vodi~ za neformalno obrazovanie - Aktuelni obuki

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA

DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. Univerzitet Sv. Kiril i Metodij

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKAПe~atewe u~ebnici, u~ebni pomagala, glasnici, �vesnici, monografii, ukori~uvawe na bilteni, slu`beni vesnici i sl.Link: � https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt-egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=4a2c7c8f-20a8-474b-9ff3-51848-b9a825a&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. Op{tina Gazi Baba

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKAObezbeduvawe na uslugi od mobilna telefonija �za potrebite na administracijata i Sovetot na Op{tina Gazi Baba.Link � : https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt-egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=daf3ff68-7a87-4e1d-b3b1-4767266-fcd47&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. AD Elektrani na Makedonija - Skopje

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKANabavki na materijali i sredstva �za ambulantite vo REK Bitola.Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt- �egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=dd9c15cd-f8e9-482b-8d79-4-b07925d1ce8&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: Op{tina Karpo{1.

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKARekonstrukcija na bolni~ki prostorii za �vr{ewe dijaliza vo Op{ta Gradska bolnica „8mi Septemvri’’.Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcure- �mentIntegration/PublicAccess/Dossie/dosi-eRPP.aspx?EntityId=25ae1fcc-2bd4-481d-8418-e43dab08fc6d&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. JPKD “KOMUNALEC” - Strumica

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKAZdravstveni uslugi i analizi. �Link: � https://e-nabavki.gov.mk/eProcure-mentIntegration/PublicAccess/Dossie/dosi-eRPP.aspx?EntityId=77ffe87a-187e-4f02-ac00-729828968dc1&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: Op{tina Karpo{1.

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKAIzveduvawe na priklu~ok kon centralniot �toplifikaciski sistem na gradot, dislokacija na podzemen vod D2 po ul.„Pra{ka” (kaj Granit).Link � : https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt-egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=746bc61b-8acb-418b-bc9c-893-e44eaeb4b&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: Regulatorna 1. komisija za energetika na Republika Makedonija

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKAAvio bileti. �

Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcure- �mentIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieRPP.aspx?EntityId=5344e95c-2500-4863-bf05-839-c0978d188&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. Javno pretprijatie za javni parkirali{ta Parkinzi na Op{tina Centar Skopje

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKANabavka i isporaka na hardver i softver za �parking sistemi so avtomatska naplata za zon-sko parkirawe i informati~ka i druga oprema.Link: � https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt-egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=7dc9502b-335a-4a92-8e85-1-cd16de1eb3f&Level=2

KAPITAL TENDERI


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. JZU Univerzitetska Klinika za ginekologija i aku{erstvo Skopje

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKASterilni hirurшki rakavici. �Link: � https://e-nabavki.gov.mk/eProcure-mentIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieRPP.aspx?EntityId=506656e4-d19c-4c71-97d6-49-cebb09dd41&Level=2

Od 2 do 6 mart 2011 godina vo Republika Hrvatska

„GAST 2011” VO SPLIT

Vo periodot od 2 do 6 mart 2011 godina, Stopanskata komora na Makedonija, organizira u~estvo i poseta na makedonski kompanii na Me|unarodniot saem za hrana, pijaloci, kafe, hotelska i ugostitelska oprema, turizam i mebel „GAST 2011” vo Split, @wan, Republika Hrvatska.

Stopanskata komora na Makedonija vo sorabotka so Splitskiot saem organizira �u~estvo na makedonskite kompanii na zaedni~ki nacionalen {tand po privilegirani uslovi (20% popust za ureden {tand i 25% za neureden {tand, kako i besplatna stran-ica vo Katalogot na saemskite izlaga~i). Za site posetiteli od zemjava obezbedeni se besplatni vleznici za Saemot.

Na 35.000 metri kvadratni izlo`bena povr{ina „GAST 2011„ e edna od najgolemite �specijalizirani saemski manifestacii i klu~no mesto kade {to se sre}avaat mnogu-brojni proizvoditeli i trgovci od oblasta na prehranata, pijalocite, hotelska i ugos-titelska oprema. Isto taka, GAST e vo biznis-krugovite poznat i kako mesto za dogov-arawe i logistika za turisti~kata sezona.

Stopanskata komora na Makedonija gi pokanuva site zainteresirani makedonski kom- �panii svoeto u~estvo za poseta i izlagawe na Me|unarodniot saem „GAST 2011„ da go prijavat najdocna do 31.1.2011 godina. Poop{irni podatoci i prijavniot list moè da se prezemat od veb-portalot na Stopanskata komora na Makedonija: www.mchamber.mk

KONTAKT:Venera AndrievskaTel: 3244037Faks:3244088E-adresa: [email protected]

TOP 100

VO FEVRUARI 2011 ^ITAJTE VOSPECIJALNI PRILOZI

ZA SITE INFORMACII JAVETE SE NA:TEL. 02 2551 441 LOK 102 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKIILI ISPRATETE E-MAIL NA: [email protected] KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

TELEKOMUNIKACII KONSALTING ZDRAVI I AKTIVNI TRANSPORT I LOGISTIKA

28 JANUARI 2011 - SPECIJALEN PRILOG

TELEKOMUNIKACII

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: [email protected]; TEL: 02 2551 441;LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI

KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

� PAMETNI TELEFONI - KOI MO@NOSTI GI NUDAT I KAKO DA SE STAVAT VO FUNKCIJA NA BIZNISOT

� MOBILNITE UREDI - KANAL ZA DISTRIBUCIJA NA INFORMACII,PONUDI I PREDNOSTI

� NOVIOT SVET NA MOBILNI APLIKACII

� ZAJAKNUVA VRSKATA ME\U FINANSISKITE INSTITUCII I MOBILNITE OPERATORI- [TO E SLEDNO?

ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJAL-NIOT PRILOG TELEKOMUNIKACII KOJ KE IZLEZE NA 28 JANUARI 2011 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

209 kapital 20 01 2011

Documents