21. yüzyılın hastalığı: alerji
TRANSCRIPT
300 milyon astım
2025 ‘de + 100 milyon astım
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ
Her 5 çocuktan biri alerjik
Her 10 çocuktan biri astım
Toplam 4 milyon astım hastası
ULUSAL ALERJİ İMMÜNOLOJİ DERNEĞİ 2011 VERİLERİ
Yılda 7 milyar dolar
Yılda 4 milyon iş günü kaybı
700 milyon dolar üretim kaybı
ABD ASTIM EKONOMİYE YÜKÜ
ÇOCUKLARDA %80-90 ALERJİK
ERİŞKİNLERDE % 50-60 ALERJİK
ASTIM
Tekrarlayan
Bronş daralması
Öksürük, hırıltı
Nefes darlığı
ALERJİK BRONŞİT - ASTIM
Gece şiddetlenme
Öksürük nöbeti ile
Uykudan uyanma
Nefes darlığı
ÖKSÜRÜK / NEFES DARLIĞI
%40’ı
Egzersize bağlı astım atağı
FİZİKSEL OLARAKKISITLI
ASTIMLI ÇOCUKLAR
Hastalığa bağlı
Okul kaybı % 60
ASTIMLI ÇOCUKLARDA
İşe gidememe
Performans
Düşüklüğü
ERİŞKİNLERDE YAŞAM KALİTESİ
Fiziksel egzersiz ile
Öksürük
Nefes darlığı
HAREKET KISITLAMASI
DEPRESYON
1- İlaçla tedavi
2- Alerjik maddeden uzak durma
3- Aşı tedavisi (İmmünoterapi)
ALERJİK HASTALIK TEDAVİSİ
Kortizonlu
Sprey
ilaçlar
ASTIMIN İLAÇLA TEDAVİSİ
Alerji
Tedavi edilmeden
İlaçlar kesilince
Eskiye dönüş
BRONŞ İÇİ ALERJİK YANGIDA GEÇİCİ DÜZELME
Hapşırık
Burun kaşıntısı
Burun akıntısı
Burun tıkanıklığı
ALERJİK NEZLE
Dünya nüfusu%10-30
Üretkenlik %10 azalıyor
ALERJİK NEZLE
Yılda fazladan
3 doktor muayenesi
9 reçete
Ekonomiye yükü
ABD yılda 5.3 milyar dolar
ALERJİK NEZLE
İş gücü kaybı
Yaşam kalitesindedüşüş
BURUN TIKANIKLIĞI / BAŞAĞRISI
UYKU APNE SENDROMU
Gece boyu tekrarlayan
Nefes durmaları
ÇOCUKLARDA BURUN TIKANIKLIĞI
OKSİJENSİZ KALMA
100’lerce
Uyanma
KALİTESİZ UYKU
GECE BOYU
Gün içinde
Konsantrasyon kaybı
Okul başarısında düşme
Kortizonlu
Burun spreyleri
ALERJİK NEZLE TEDAVİSİ
Alerji
Tedavi edilmeden
İlaç kesildiğinde
Eskiye dönüş
BURUN İÇİ ALERJİK YANGIDA GEÇİCİ DÜZELME
ALERJİK MADDEDEN UZAK DURMAK NEYE KARŞI ALERJİ ?
ALERJİ TEDAVİSİ TEMELİ
EN SIK ALERJİ1. Ev tozu akarları ( House dust mite)2. Çayır çimeni poleni
DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE
Nemli (deniz kıyısı)
Sıcak iklimlerde
Ev tozu akarı fazla
İKLİM
ÇOK KURU İKLİMLER
Yüksek rakım
> 3000 metre
Ev tozu akarı az
Deniz kıyısı
Nemli iklim
Büyükşehir
İSTANBUL
EV TOZU AKARI ALERJİSİ% 90
İSTANBUL’DA YAŞAYANALERJİK ASTIMLI ÇOCUKLAR
EV TOZU AKARI (MITE)NEDİR?
Gözle görünmeyen
0.3 mikrometre
8 bacaklı
Böcek
ÖRÜMCEK AİLESİNDEN
Dişi bir akar
Yaşam süresinde
100 yumurta
25-30 yeni akar
1 gram tozda 19.000 akar
İlkbahar ve Sonbahar
Astım
Ataklarında artış
ÜREME AYLARI
Akarın vücut parçaları Dışkı parçacıklarına Kendi ağırlığının 200-400 katı kadar atık
ALERJİK REAKSİYON
Yüksek nem
Sıcak ortam
Yıl boyu yaşam
EN ELVERİŞLİ YAŞAM ALANI EVLER
Erişkin bir kişi günde 1.5 gr deri döküntüsü
1 milyon akarı beslemeye yeterli
ANA BESİN: İNSAN DERİ DÖKÜNTÜLERİ
Ev tozu akarlarını
Tümüyle yok etmek
MÜMKÜN DEĞİL !
ÇEVREMİZDEN
Azaldıkça
Alerjik hastalık
İyiye gider
AKAR MİKTARI
Akarları ÖLDÜRMEK
Dışkı ve atık parçaları UZAKLAŞTIRMAK
EV TOZU AKAR ALERJİSİNİ KONTROL YOLU
AKARLARIN ANA YAŞAM ALANI
HALILAR
Vakum yeterli değil !
Akarlarının %95’i
Yerde kalır
ELEKTRİK SÜPÜRGESİ
Akarları öldürür
Atıklar uzaklaştırılamaz
Atıklara alerji
YÜKSEK ISIDA BUHARLI TEMİZLİK
FAYDASIZ !
HAVA TEMİZLEYİCİLER
Toz veya Sprey
Akarları öldürür
Atıklar uzaklaştırılamaz
ÖNERİLMEZ !
KİMYASAL AKAR KONTROLÜ
Parlak silinebilir zemin Islak temizlik
HALILAR KALDIRILMALI !
15 günde bir
60 Derece Sıcak Suda
Yıkanmalıdır
KİLİM
• HEPA Filtreli ( 0.3 mikron - %99.9) • Elektrik Süpürgesi
GENEL EV TEMİZLİĞİ
Akar miktarı en fazla
Sıcak ve bol besin
Bol deri döküntüsü
YATAK VE YATAK ODASI
GECE YATINCA ŞİDDETLENİR !
ALERJİK ASTIM
Yatağın derinlerinde
Pamuk
Yün dolguda
Fazla
EV TOZU AKARLARI
FAYDASIZ !
YÜZEYSEL TEMİZLİK
• Yatak / Hasta
• Akar geçirmeyen
• Engel koymak
AKAR KONTROLÜ
• Fermuarlı
• Plastik / Vinil
• Sıkı pamuk kumaş
• 2 -3 ayda bir
• 60 yıkama şart !
ALERJİ KILIFLARI
Normal çarşaflar
En az haftada bir kere
60 yıkama
ALERJİ KILIFI ÜZERİNE
• Akarların yerleştiği objeleri
• YIKAYARAK
• Akarı ve AtıklarınıUzaklaştırma
AKAR KONTROLÜ SON ADIM
İKİ İŞLEV :
1. Akarı öldürme
2. Akar ve dışkı parçalarını uzaklaştırma
YÜKSEK SICAKLIKTA YIKAMA
Akarlar en az 60 de ölür
Yıkama > 60 yapılmalı
Soğuk suda yıkama ile
%10 akar canlı
YIKAMA NASIL OLMALI?
Akarlar ölür
Atıklar
Uzaklaştırılmazsa
ALERJİ DEVAM EDER !
UZUN DURULAMA ŞART !
Akarları ölür
Atıklar
Uzaklaştırılamaz !
KURU TEMİZLEME
DERİN DONDURUCU (24 Saat)
ATIKLAR UZAKLAŞTIRILAMAZ !
DÜŞÜK ISI ve NEM AKARLARI ÖLDÜRÜR !
Çarşaflar Battaniyeler Oyuncaklar Kilimler Yastıklar Perdeler
YIKANMASI ZORUNLU EŞYALAR
Nem ölçer
Optimal nem
% 40-45
AKAR YAŞAMI > % 55 NEM
Ev içi Rutubeti
Akar miktarı
KALABALIK ŞEHİRLER VE BALKONSUZ APARTMANLAR
Ev içinde
ÇAMAŞIR KURUTMA
Ev içi nem oranı artışı
Ev tozu akar miktarı artışı
KAPALI ALANDA ÇAMAŞIR KURUTMA
KURUTMA
Çamaşırlardaki
HAV ve TOZ AZALIR
NEM ARTMAZ !
ÇAMAŞIR KURUTMA MAKİNESİ
• ALERJİ Yİ
• AZALTIR
• TAMAMEN YOK EDEMEZ !
ÇEVRE ÖNLEMLERİ
TOZSUZ YAŞAM
İMKANSIZ !
İMMÜNOTERAPİ (AŞI TEDAVİSİ)
DUYARSIZLAŞTIRMA
3. BASAMAK ALERJİ TEDAVİSİ
CİLT ALTI İĞNE AŞI: 100 yıllık geçmiş
Aşırı alerjik reaksiyon riski yüksek
Girişimsel !
Tercih az !
İKİ ÇEŞİT AŞI UYGULAMA
Yüksek doz alerjen
Dil altından emdirilir
Güvenli bir yöntem
Alerjik reaksiyon riski yok !
SUBLİNGUAL (DİLALTI) AŞI TEDAVİSİ
• ÇOCUKLARDA ALERJİ BÜYÜDÜKÇE GEÇMEZ !
• UYGUN YÖNTEMLERLE KONTROL ALTINDA TUTULUR!
ALERJİ BİR KEZ GELİŞTİĞİNDE
KONTROL ALTINDA TUTMANIN TEK VE EN ETKİN YOLU
ALERJİK MADDEDEN KORUNMA (ÖMÜR BOYU)
DİL ALTI DAMLA AŞI TEDAVİSİ (3-5 YIL)
ZOR VE UZUN
BİR SÜREÇ
ALERJİ GELİŞMEDEN
ENGELLENMELİ !
ANNE / BABADA
ALERJİ
POTANSİYEL ALERJİK ÇOCUK
EV TOZUNDAN KORUNMALI !
GENETİK RİSK (+) ÇOCUK
Halısız bir ev
Özel alerji kılıfları
Çarşaflar
60 sıcak suda yıkama
DOĞUMDAN İTİBAREN
ALERJİSİZ ÖZGÜR ÇOCUKLAR