213 gim057

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

GRAFİK VE FOTOĞRAF

FOTOĞRAFTA IŞIK VE RENK KONTROLÜ

ANKARA 2007

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararıile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeliolarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarındaamaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretimmateryalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeyerehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmekve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıönerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine meslekiyeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerindenulaşılabilirler.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığındasatılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................iiGİRİŞ .......................................................................................................................................1ÖĞRENME FAALİYETİ– 1 ...................................................................................................31. IŞIK VE POZLAMA KONTROLÜ..................................................................................... 31.1.1. Filmin Duyarlılığı...........................................................................................................41.1.4. Enstantane / Diyafram Kombinasyonu...........................................................................71.1.5. Pozometre..................................................................................................................... 10

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 12ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 13

ÖĞRENME FAALİYETİ– 2 .................................................................................................152. HAREKET VE ÇEKİM HIZI KONTROLÜ .....................................................................15

2.1. Çekim Hızı .................................................................................................................. 152.2. Pan Tekniği ................................................................................................................. 16UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 18ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 20

ÖĞRENME FAALİYETİ– 3 .................................................................................................223. ALAN DERİNLİĞİ KONTROLÜ..................................................................................... 22

3.1. Odak Uzaklığı .............................................................................................................223.2. Objeden Uzaklık .........................................................................................................243.3. Netleme Noktası..........................................................................................................25UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 28ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 29

ÖĞRENME FAALİYETİ– 4 .................................................................................................314. FOTOĞRAF ÇEKİMİ UYGULAMALARI ......................................................................31

4.1. Gece Fotoğraf Çekimi.................................................................................................314.2. Dış Mekânda Fotoğraf Çekimi.................................................................................... 324.3. İç Mekânda Fotoğraf Çekimi ...................................................................................... 34UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 35ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 36

MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 38CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................40KAYNAKLAR....................................................................................................................... 43

İÇİNDEKİLER

ii

AÇIKLAMALAR

MODÜLÜN KODU 213GIM057ALAN Fotoğraf GrafikDAL/MESLEK Ortak AlanMODÜLÜN ADI Fotoğrafta Işık ve Renk Kontrolü

MODÜLÜN TANIMIFotoğrafta ışık ve rengin tanımının, ışık ve renk ile ilgilitemel kavramların ve uygulamaların yapılışının anlatıldığıöğrenme materyalidir.

SÜRE 40/16

ÖNKOŞULFotoğrafta Işık ve Kompozisyon modülünü almış olmak.Işık ve Renk Oluşumu modülünü almış olmak.

YETERLİK Fotoğraf makinesini kullanabilmek.

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç

Gerekli ortam ve araçlar sağlandığında, fotoğrafçılıkta temelkompozisyon kurallarına uygun, konum ve ölçeklendirmekurallarına göre, fotoğrafta ışık ve rengin kullanımına dikkatederek fotoğraf çekebileceksiniz.

Amaçlar:Uygun ortam sağlandığında;

1. Dış mekânda fotoğraf çekimi yaparken fotoğrafmakinenizin enstantane ve diyafram ayarlarınıyapabileceksiniz.

2. İç mekânda fotoğraf çekimi yaparken fotoğrafmakinenizin enstantane ve diyafram ayarlarınıyapabileceksiniz.

3. Gece fotoğraf çekimi yaparken fotoğraf makinenizinenstantane ve diyafram ayarlarını yapabileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam: Manuel fotoğraf makinesi, tripod, spotlar, fon perdesi,fotoğrafı çekilecek objeler veya figürler.

ÖÇLME VEDEĞERLENDİRME

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra verilen ölçmearaçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendinizideğerlendireceksiniz.Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( uygulamalısınav ) uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınızbilgileri ölçerek değerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Bir cismin fotoğrafının çekilebilmesi, yani ışığa karşı duyarlı film üzerinde birgörüntüsünün elde edilebilmesi için; bu cismin ya bir ışık kaynağı olması ya da yansıtmasıiçin aydınlatılması gereklidir. Aydınlatmada kullanılan ışık kaynakları doğal ışık kaynaklarıve yapay ışık kaynakları olmak üzere iki gurupta sınıflandırılır.

Doğal ışık kaynaklarının başında güneş ışığı ve gökyüzü gelir. Açık havada günışığının sağladığı aydınlatma, aslında güneşten gelen ışınlarla, göğün yansıttığı ışınlarıntoplamından ibarettir. Bulutlu bir günde ise bu iki aydınlatma kaynağı olan güneş vegökyüzü bir ışık kaynağı hâlinde birleşmişlerdir. Yapay ışık kaynaklarının verdiği ışıkmiktarı ve renk ısı derecesinin, durağan olmasına karşılık gün ışığının renk niteliği hiçbirzaman durağan değildir.

Renk ise, ışığın doğurduğu psikofiziksel bir olaydır. Doğadaki varlıkların kendilerineözgü renkleri yoktur; yani renksizdirler. Bu yüzden karanlıkta varlıkların renklerinigöremeyiz ancak bir ışık kaynağı olduğunda renkleri görebiliriz. Renk yapay ya da doğaltüm objelerden yansıyarak gelen ışınların göz ile algılanarak hissedildiği bir görüntüdür.

Hazırlanan bu modülde farklı ışık şartlarındaki fotoğraf çekimlerinde, istenilennitelikte bir fotoğraf çekebilmek için dikkat etmemiz gereken noktalar ile ilgili konuları elealacağız. Modül sonunda öğrendiğiniz bilgi ve beceriler ile istediğiniz nitelikte fotoğrafçekimleri yapabileceksiniz

GİRİŞ

3

ÖĞRENME FAALİYETİ– 1

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda uygun ortam sağlandığında, bir objeninüzerine gelen ışık durumuna ve diğer birçok unsura göre, ışığın doğru miktarda kullanımı iledüzgün bir fotoğraf elde edebileceksiniz.

Çevrenizde gözlem yaparak ışık oluşumunu inceleyiniz ve doğadaki ışık ve gölgedeğerlerini arkadaşlarınızla tartışınız.

1. IŞIK VE POZLAMA KONTROLÜ

Bir objenin üzerine gelen ışık, saate, hava durumuna ve diğer birçok unsura göredeğişiklik gösterir. Işığın doğru miktarda kullanımı ile düzgün bir fotoğraf elde edilir veobjenin beyazdan siyaha tüm tonları gözün algılamış olduğu gibi fotoğrafta belirir.

Pozlama, kadraja alınan görüntünün parlaklık derecesine yani objektiften içeriye ışığınhangi miktarda ve ne kadar süre ile girdiğine bağlıdır.

Şekil 1. 1: Farklı poz değerleri ile çekilen bir fotoğraf

AMAÇ

ARAŞTIRMA


4

Şekil 1. 2

1.1. Tanımlar

1.1.1. Filmin Duyarlılığı

Işık ve filmin dikkate alınması diyafram açıklığı ve enstantaneyi seçebilme derecesibüyük ölçüde varolan ışık koşullarına ve kullandığınız filmin türüne bağlıdır.

Örneğin, çok az ışıkta f8'in seçilmesi, doğru pozlandırma sağlamak için, olanaksızderecede yavaş bir enstantane gerektirecektir. Böylesine yavaş bir enstantanede, yavaşhareket eden bir figürün bile hareketini 'dondurmak' imkânsızlaşacaktır.

5

Şekil 1.3: Yavaş bir enstantane ile çekilmiş bir fotoğraf

Film Hızı Skalası

ASA 25 50 100 200 400 800 1600

DIN 15 18 21 24 27 30 33

ISO 25/15° 50/18° 100/21° 200/24° 400/27° 800/30° 1600/33°

ASA Amerikan Standards Association (ASA) tarafından belirtilen ölçüm skalası.Buna alternatif olarak, endüstriyel kuralları belirleyen Alman kurumu Deutsche IndustrieNorm’un (DIN) teklif ettiği bir metot bulunmaktadır. Buna göre ISO değeri, ASA değeri ileDIN değerinin derece ( sembolü ) / işareti ile ayrılarak birlikte kullanılmasından ibarettir.ISO (International Standards Organization ) değeri ile film hızını belirtmektedir. Örneğin:1600 ISO’ luk bir film doğru bir pozlama için çok az ışığa ihtiyaç duyar. Oysa, 25 ISO’ lukbir filmi aynı değerde pozlandırmak için 64 kat daha fazla ışık gerekir.

1.1.2. Diyafram Açıklığı

Objektiflerin f sayısıyla belirtilen diyafram ayarları (f durakları diye de bilinir)yalnızca pozlama süresini değil, netlik derinliğini de etkiler. Bir objektifin elle ya daotomatik olarak odaklandığı noktanın hem önünde ve hem arkasında oldukça keskin netliğesahip bir bölge bulunur - bu bölgeye netlik derinliği denir.

Keskin netlik bölgesi bütün objektiflerde vardır; fakat, bu bölgenin derinliği objetifintürüne ve diyaframına bağlıdır. Örneğin, geniş açılı objektiflerin cömert bir netlik derinliğivardır (netlik alanı) ve objektif açısı genişledikçe netlik derinliği artar. En geniş açılardaobjektifin netlik ayarını yapmak pratik olarak gereksizdir; çünkü, geniş netlik derinliğiçerçeve içindeki her şeyin net olmasını sağlar. Öte yandan, tele objektiflerin alan derinliğioldukça dardır. Bu objektifleri (ve teleobjektif zoomları) kullanırken, netlemeye çok dikkatetmemiz gerekir; çünkü bunlar çok fazla hata kaldırmaz.

6

Diyafram ve Netlik DerinliğiDiyafram açılığı, bütün farklı tip objektiflerde karakteristik netlik derinliğini etkiler.

Diyafram açıldıkça (f sayıları küçüldükçe) netlik derinliği azalır.

1.1.3. Enstantane

Fotoğraf makinesinin, saniyelerle ve saniyenin kesirleriyle işaretlenmiş bir kadranlakontrol edilen enstantane ayarı, diyafram açıklığı ile birlikte film üzerine ne kadar ışıkdüşeceğini belirler. Ama, daha da önemlisi, enstantane ayarı, hareketli ya da durağankonuların net ve keskin detaylı olarak mı yoksa belli bir izlenimi ifade edercesine bulanıkolarak mı kaydedileceğini belirler.

Obtüratör açıkken fotoğraf makinesinin hareket etmesiyle oluşabilecek istenmeyentitremelerden kaçınmak için, yeterince yüksek bir enstantane hızı kullanmalısınız. Eğer,makinenizi bir üçayak üstüne oturtursanız, makinenin titreme tehlikesi ortadankalkacağından, saniyeler süren uzun enstantaneler kullanabilirsiniz. Buna karşın makineyielinizde tutuyorsanız genel kural, hiç değilse objektifinizin odak uzaklığına denk birenstantane seçmektir.

Yani ,Odak uzaklığı Enstantane hızı 50mm'lik objektif için;

90-135mm'de 250mm'de 1/60 sn. ya da üstü 1/125 ya da üstü 1/250 ya da üstü enstantane kullanın.

Bu kuralın nedenlerinden biri objektiflerin uzunlaştıkça daha ağırlaşması, diğeri isemakinedeki en küçük hareketin objektifin uç noktası uzaklaştıkça daha fazla kaymaya sebepolmasıdır.

7

Şekil 1. 4: Odak uzaklıkları ve açıları

1.1.4. Enstantane / Diyafram Kombinasyonu

Filmi doğru şekilde pozlandırmak için diyafram ne kadar açıksa o kadar az süre yani okadar hızlı bir çekim hızı gerekir. Tersi durumda ise, diyafram kısıldığında, obtüratör dahauzun süre açık kalmak zorundadır.

Her farklı, fakat eş değer olan enstantane/diyafram kombinasyonunda gerçekleşenpozlama aynıdır. Maksimum diyafram açıklıkları daha geniş olan objektifler “hızlı” olaraknitelendirilir ve daha hızlı çekimlere olanak tanır

.Örneğin: f/16 gibi küçük bir diyafram açıklığı 1/15 gibi uzunca bir enstantaneye

ihtiyaç duyarken, aynı pozlama f/ 11 açıldığında 1/30 enstantane ile gerçekleşebilir. Böyleceçekim süresini azaltmak için ışığın gireceği açıklığı iki katına çıkarmış oluruz. Bu da EşDeğerlik Kanunu olarak adlandırılmaktadır.

8

Şekil 1. 5: Yüksek enstantanede çekilmiş bir fotoğraf

9

Şekil 1. 6: Hareketin dondurulması

Şekil 1. 7: Örnek fotoğraf

10

Şekil 1. 8: Örnek fotoğraf

1.1.5. Pozometre

Belirli bir durumda var olan ışığın miktarını ölçen pozometre artık her modernfotoğraf makinesinde bulunmaktadır. Pozometre bir bilgisayarmış gibi kabul edilebilir.Sistem ışık miktarını (parlaklık ) ölçerek seçmiş olduğunuz pozlama değerlerinin doğru olupolmadığını belirtir. Otomatik moda ise makine bu hesaplamaların tamamını kendisi yapar.

Şekil 1. 9: Sonbahar ışığında çekilmiş bir görüntü

11

Şekil 1.10: Örnek fotoğraf

12

UYGULAMA FAALİYETİ

Evinizin yakınındaki durağan bir yeri güneşli bir havada fotoğraflayınız.

Kullanılacak Araç ve Gereçler

Manuel fotoğraf makinesi

Film

Fotoğrafını çektiğiniz obje

İşlem Basamakları Öneriler

Manuel fotoğraf makinenize filminizitakınız.

Filmin dişlilere tam olarak geçtiğindenemin olunuz.

Filminiz 100 ASA değerinde olmasınadikkat ediniz.

Açık havada fotoğraf çekeceğiniz içinfilminizin ışığa duyarlığının 100 ASAdeğerinde olması sizin için yeterliolacaktır.

Enstantane değerini 125 olarakayarlayınız.

Fotoğrafını çektiğniz obje durağanolduğu için 125 enstantane kullanmanızyeterli olacaktır.

Diyafram açıklığınızı f/11 olarakayarlayınız.

Diyafram açıklığınızı f/11 olarakseçildiğinde filminizin koyulukderecesini ayarlamış olacaksınız.

Alan derinliğini ayarlayınız. Fotoğrafını çektiğiniz objenin hangibölümünün net olmasını istiyorsanız alanderinliğinizi ona göre ayarlayınız.

Pozometre kullanınız. Fotoğrafını çektiğiniz objeyi aydınlatanışık miktarını kontrol ediniz. Yeşil ışığıyakaladıktan sonra deklanşöre basınız.

Yukarıdaki işlemleri tamamladığınızda çevrenizin artistik bir fotoğrafını çekmişolacaksınız.


13

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında, iki tip test sorusu vardır. Doğru-yanlış vedoldurmalı cümleler. Her cümleyi dikkatle okuyunuz. İfadede belirtilen fikir doğru ise cevapkâğıdınızda ilgili maddenin önüne

( D ), yanlış ise ( Y ) harfini yazınız. Ayrıca aşağıdaki cümlelerde bazı önemlisözcüklerin arası boş bırakılmıştır. Boş yerleri doğru sözcüklerle doldurunuz.

1. ( ) Bir objenin üzerine gelen ışık, saate, hava durumuna ve diğer birçok unsura göredeğişiklik gösterir.

2. ( ) Filmi doğru şekilde pozlandırmak için diyafram ne kadar açıksa o kadar az süreyani o kadar hızlı bir çekim hızı gerekir.

3. ( ) Otomatik moda ise makine bu hesaplamaların tamamını kendisi yapar.

4. ( ) Geniş bir diyafram açıklığı ve kısa bir enstantane süresi ile alan derinliği azalır vehareket “dondurulmaz”.

5. ( ) Obtüratör açıkken fotoğraf makinesinin hareket etmesiyle oluşabilecekistenmeyen titremelerden kaçınmak için, yeterince yüksek bir enstantane hızıkullanmanıza gerek yoktur.

6. ( ) ASA Amerikan Standards Association (ASA) tarafından belirtilen ölçümskalasıdır.

7. ( ) Diyafram açıldıkça (f sayıları küçüldükçe) ………………………... azalır.

8. ( ) Her farklı, fakat eş değer olan …………………./ diyafram kombinasyonundagerçekleşen pozlama aynıdır.

9. ( ) Maksimum diyafram açıklıkları daha geniş olan ……………………. “hızlı”olarak nitelendirilirler ve daha hızlı çekimlere olanak tanırlar.

10. ( ) Kısık bir ………………………… ve uzun bir enstantane zamanı ile daha genişbir alan net olarak fotoğraflanabilir.


14

DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ

UYGULAMALI TEST

Evinizin yakınındaki durağan bir yeri çeşitli hava koşullarında fotoğraflayın ve dahasonra fotoğrafları kıyaslayarak aralarındaki en iyi olanının değerlerini tespit ediniz.

ÖğrencininAdı SoyadıUygulama: Farklı hava koşullarında fotoğraf çekimi.Açıklama: Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınızbecerileri EVET ve HAYIR kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır1. Malzemeleri temin ettiniz mi?2. Filminizin ASA değerine dikkat ettiniz mi?3. Fotoğraf makinenize filminizi doğru bir şekilde taktınız mı?4. Fotoğraf makinenizin enstantane ayarını doğru yaptınız mı?5. Fotoğraf makinenizin diyafram ayarını doğru yaptınız mı?6. Fotoğrafınızı çekmeden pozometre kullanımına dikkat ettiniz

mi?7. Fotoğrafınızı çekmeden alan derinliğine dikkat ettiniz mi?8. Fotoğraflarınız arasında en iyi olan değerleri tespit ettiniz mi?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “EVET” lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor. “HAYIR” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.Tamamı EVET ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz.

15


Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, hareketin film üzerine yansıtılmasındaenstantanenin rolünü kavrayıp istenilen nitelikte fotoğraflar çekebileceksiniz.

Bir manzarayı nasıl fotoğraflayacağınızı düşünürken farklı enstantane ve diyaframayarları yaparak hangisinin daha uygun olduğunu inceleyerek arkadaşlarınızla tartışınız.

2. HAREKET VE ÇEKİM HIZI KONTROLÜ

2.1. Çekim Hızı

Bir objenin hareketini dondurmak için hızlı bir enstantane değeri kullanmakgerekirken, objenin hareketini akışkan bir biçimde, hareket duygusu ile aktarmak içinseyavaş bir değer seçilmelidir. Üçüncü bir seçenek ise “Pan Tekniği” kullanmaktır.

Şekil 2.11


AMAÇ

ARAŞTIRMA

16

Şekil 2.12: Hareket duygusunun yansıtılması

2.2. Pan Tekniği

Bu teknik, objeyi hareketi boyunca deklanşöre basılı şekilde fotoğraf makinesi iletakip etmeyi gerektirir.

Pan tekniğini kullanmak, fotoğrafta hareket duygusu yaratmak için oldukça etkili biryöntemdir. Bu teknik düşük enstantane hızında ve fotoğraf makinesinin obje ile aynı olanhızı ile prova yapmayı gerektirir.

Şekil 2.13: Hareket fotoğrafı

17

Şekil 2.14: Hareket fotoğrafı

18


Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda hareketli bir otomobilin hareketini dondurmuşolacaksınız.

Kullanılacak Araç Gereçler

Manuel fotoğraf makinesi Film Fotoğrafını çekeceğiniz obje

İşlem Basamakları Öneriler Manuel Fotoğraf makinenize filminizi

takınız. Filmin dişlilere tam olarak geçtiğinden

emin olun. Filminiz havanın durumuna göre 800

ASA değerinde olmasına dikkat ediniz. Açık havada fotoğraf çekeceğiniz için

filminizin ışığa duyarlığının 800 ASAdeğerinde olması sizin için yeterliolacaktır.

Enstantane değerini 1/500veya1000olarak ayarlayınız.

Fotoğrafını çektiğiniz obje hareketliolduğu için 1/1000 enstantanekullanmanız gerekli olacaktır.


Diyafram Açıklığınızı f/8 olarakseçildiğinde odaklanan obje ve 2/3’ü net,bunun dışında kalan bölümler fluolacaktır.

Alan Derinliği Fotoğrafını çektiğiniz objeyi kadrajınmerkezine alarak alan derinliğinizi onagöre ayarlayın.

Pozometre Kullanımı Fotoğrafını çektiğiniz objeyi aydınlatanışık miktarını kontrol ediniz. Yeşil ışığıyakaladıktan sonra deklanşöre basınız.


19

Şekil 2.15: Yarış arabası fotoğrafı

20


ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEBu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak ölçünüz.

(Aşağıdaki cümlelerde boş yerleri doğru kelimelerle doldurunuz.)

1. Bir objeyi hareketi boyunca deklanşöre basılı şekilde fotoğraf makinesi ile takipetmeye………………………………….denir.

2. Bir objenin hareketini dondurmak için hızlı bir …………………..………değerikullanmak gerekir.

3. Belirli bir durumda var olan ışığın miktarını ölçen ………………………. Sistem ışıkmiktarını (parlaklık ) ölçerek seçmiş olduğunuz pozlama değerlerinin doğru olupolmadığını belirtir.

4. 4 .Objektiflerin f sayısıyla belirtilen …………………………. ayarları (f durakları diyede bilinir) yalnızca pozlama süresini değil, netlik derinliğini de etkiler.

5. Filmin ışığa karşı olan duyarlığına ………………….denir.

6. Geniş bir diyafram açıklığı ve kısa bir enstantane süresi ile alan derinliği azalır vehareket ………………………………..

7. Kısık bir diyafram ve uzun bir enstantane zamanı ile daha ……………………… biralan net olarak fotoğraflanabilir.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız. Tamamı doğru ise bir sonraki değerlendirme ölçeğine geçiniz.


21


UYGULAMALI TEST

Güneşli havada bisikletle giden birçocuğun hareket duygusunu aktaracak şekilde birfotoğraf çekiniz.

ÖĞRENCİNİNADI SOYADI

Uygulama: Hareketi vurgulayıcı fotoğraf çekimi.

Açıklama: Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınızbecerileri EVET ve HAYIR kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır1. Malzemeleri temin ettiniz mi?2. Filminizin ASA değerine dikkat ettiniz mi?3. Fotoğraf makinenize filminizi doğru bir şekilde taktınız mı?4. Fotoğraf makinenizin enstantane ayarını doğru yaptınız mı?5. Fotoğraf makinenizin diyafram ayarını doğru yaptınız mı?6. Fotoğrafınızı çekmeden pozometre kullanımına dikkat ettiniz


DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “EVET” lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor.”HAYIR” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.Tamamı “EVET” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz.

22


Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, hareketin film üzerine yansıtılmasındaalan derinliğinin önemini kavrayıp istenilen nitelikte fotoğraflar çekebileceksiniz.

Bir koşucuyu nasıl fotoğraflayacağınızı düşünürken farklı enstantane ve diyaframayarları yaparak hangisinin daha uygun olduğunu inceleyerek arkadaşlarınızla tartışınız.

3. ALAN DERİNLİĞİ KONTROLÜ

Alan derinliği “bir fotoğrafta kabul edilebilir derecede net olan alan”dır. Gerçektesadece netlediğimiz nesne ile fotoğraf makinesine netlenen nesneyle aynı uzaklıkta olanobjeler net olarak görüntülenirler. Her durumda daha arkada veya önde olan nesnelerdekabul edilebilir ölçüde net olacaklardır, ancak burada alan derinliğinin etkisi devreyegirmektedir.

3.1. Odak Uzaklığı

Herhangi bir noktada alan derinliği ayarı kullanılan objektife bağlıdır. 28 mm’lik birobjektifle çekilen fotoğrafın tamamı net olurken 400 mm’lik bir objektif kullanıldığındaodaklanan nokta net çevresi flu olacaktır.


AMAÇ

ARAŞTIRMA

23

Şekil 3.16: Alan derinliği vurgulanmış doğa resmi

Şekil 3.17

24

Şekil 3.18: Geniş açı objektifle çekilmiş doğa resmi

3.2. Objeden Uzaklık

Objeye yaklaştıkça alan derinliği azalır. Aşırı derecede yaklaşılarak çekilen birfotoğrafta kabul edilebilir netlik alanı milimetrelerle ölçülecek düzeyde olacaktır. Öteyandan bir şehrin uzaktan çekimi sırasında alan derinliği fazla olacaktır.

Şekil 3.19: Şehir resmi

25

3.3. Netleme Noktası

Alan derinliği yaklaşık olarak netleme noktasının 1/3 kadar ön tarafını ve 2/3’ü kadararka kısmını kapsamaktadır. İyi bir alan derinliği elde etmek için,

Örneğin: Bir manzara resmi çekerken fotoğrafın ön tarafından yaklaşık 1/3’üne denkgelen kısmını netleyiniz ve küçük bir diyafram açıklığı kullanınız.

Şekil 3.20: Çiçek resmi

Şekil 3.21: Doğa resmi

26

Şekil 3.22: Netleme noktasını vurgulayıcı fotoğraf örnekleri

27

Şekil 3.23: Netleme noktasını vurgulayıcı öğrenci çalışmalarından örnekleri

28


Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda, bir manzarayı fotoğrafının ön tarafındanyaklaşık 1/3’üne denk gelen kısmını net olacak şekilde fotoğraflamış olacaksınız.



Film

Fotoğrafını çekeceğiniz obje


Manuel Fotoğraf makinenize filminizitakınız.

Filmin dişlilere tam olarak geçtiğindenemin olun.

Filminiz havanın durumuna göre 100ASA veya 200 ASA değerindeolmasına dikkat ediniz.

Açık havada fotoğraf çekeceğiniz içinfilminizin ışığa duyarlığının 100 ASAveya 200 ASA değerinde olması siziniçin yeterli olacaktır.

Enstantane Değerini 250 olarakayarlayınız.

Fotoğrafını çektiğiniz obje durağanolduğu için 250 enstantane kullanmanızgerekli olacaktır.

Diyafram Açıklığınızı f/11 olarakayarlayınız.

Diyafram Açıklığınızı f/11 olarakseçildiğinde odaklanan obje ve kadrajaaldığınız bölüm net olacaktır.

Alan Derinliği Fotoğrafını çektiğiniz objeyi kadrajınmerkezine alarak alan derinliğinizi onagöre ayarlayın.

Pozometre Kullanımı Fotoğrafını çektiğiniz objeyi aydınlatanışık miktarını kontrol ediniz. Yeşil ışığıyakaladıktan sonra deklanşöre basınız.


29


Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında her cümleyi dikkatle okuyunuz. İfadede belirtilenfikir doğru ise cevap kâğıdınızda ilgili maddenin önüne

( D ), yanlış ise ( Y ) harfini yazınız.

1. ( ) Objeye yaklaştıkça alan derinliği artar.

2. ( ) Bir şehrin uzaktan çekimi sırasında alan derinliği artar.

3. ( ) 28 mm’lik bir objektifle çekilen fotoğrafın tamamı net olur.

4. ( ) 400 mm’lik bir objektif kullanıldığında odaklanan nokta net çevresi flu olacaktır.

5. ( ) Aşırı derecede yaklaşılarak çekilen bir fotoğrafta kabul edilebilir netlik alanı

santimetrelerle ölçülecek düzeyde olacaktır.

DEĞERLENDİRME



30


UYGULAMALI TEST

Yağışlı bir havada, yağmurun hareketini donduracak şekilde bir manzara fotoğrafıçekiniz.

ÖğrencininAdı SoyadıUygulama: Hareketi dondurucu ve alan derinliğini vurgulayıcı fotoğraf çekimiAçıklama: Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınızbecerileri EVET ve HAYIR kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır1. Malzemeleri temin ettiniz mi?2. Filminizin ASA değerine dikkat ettiniz mi?3. Fotoğraf makinenize filminizi doğru bir şekilde taktınız mı?4. Fotoğraf makinenizin enstantane ayarını doğru yaptınız mı?5. Fotoğraf makinenizin diyafram ayarını doğru yaptınız mı?6. Fotoğrafınızı çekmeden pozometre kullanımına dikkat ettiniz


DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet” lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor.”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleritekrarlayınız.Tamamı “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz.

31


Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda uygun tasarım atölyesi sağlandığında,renk çemberini hatasız olarak çizip boyayabileceksiniz.

Çevrenizde gözlem yaparak renk oluşumunu inceleyiniz ve doğadaki renkleriarkadaşlarınızla tartışınız.

4. FOTOĞRAF ÇEKİMİ UYGULAMALARI

4.1. Gece Fotoğraf Çekimi

Gece, ışığın yetersiz olduğu ortamlardır. Gece hareketli objelerin fotoğrafçekimlerinde kesinlikle flaş kullanılmalıdır. Eğer gece hareketsiz bir objenin fotoğrafınıçekiyorsanız flaş kullanmanıza gerek olmayabilir. Fotoğraf makinelerinin flaşları iki cinstir:Makinelerin entegre parçası olan gömme flaş ünitesi (Kompakt makinlerde çok yaygındır);ve makinenin üstündeki özel bir 'yuvaya' takılan ayrı flaş ünitesi (SLR'lerde çok yaygındır;bazı kompaktlara da takılabilir). Ayrıca gece fotoğraf çekimlerinde ASA değeri yüksek birfilm ve tripot kullanılmalıdır.

Şekil 4.24: Flaş kullanılmadan çekilen fotoğraf

Örneğin:Gece sabit duran bir heykelin fotoğrafını çekerken filmimizin ASA değeri 1600,

enstantane değerimiz 30, diyafram açıklığımız ise 5.6 olmalıdır.


AMAÇ

ARAŞTIRMA

32

4.2. Dış Mekânda Fotoğraf Çekimi

Fotoğrafın bir ışık-gölge oyunu olduğunu düşünürsek, dış mekânda fotoğraf çekimini;havanın kapalı veya açık olması, güneşli olması, yağışlı olması gibi etmenler etkilemektedir.Belirttiğimiz bu nedenler bizim filmimizin ASA değerini seçmemizi, Enstantane değerimizi,diyafram açıklığımızı belirlememizi etkileyecek faktörlerdir.

Şekil 4.25: Flaş kullanılmadan sisli bir havada çekilen fotoğraf

33

Örneğin: Sisli bir havada manzara fotoğrafınıçekerken;

Filmimizin ASA değeri 800 Enstantane değerimiz 30 Diyafram açıklığımız ise 5.6 olmalıdır.

Şekil 4.26: Güneşli bir havada çekilen fotoğraf

Örneğin: Güneşli bir havada manzara fotoğrafını çekerken;

Filmimizin ASA değeri 200 Enstantane değerimiz 125 Diyafram açıklığımız ise 11 olmalıdır.

Şekil 4.27: Dış mekânda çekilen fotoğraf

34

4.3. İç Mekânda Fotoğraf Çekimi

İç mekân fotoğraf çekimleri de tıpkı gece çekimlerinde olduğu gibi ışığın yetersizolduğu ortamlardır. Fotoğraf çekimlerinde ASA değeri yüksek bir film ve mutlaka flaşkullanılmalıdır.

Şekil 4.28: İç mekânda çekilen fotoğraf

35


Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda alan derinliğini karenin tamamına uygulamış vekışın güneşli bir havada güzel bir doğa manzarası çekmiş olacaksınız.



Film



Manuel fotoğraf makinenize filminizitakınız.

Filmin dişlilere tam olarak geçtiğindenemin olun.

Filminiz havanın durumuna göre 100ASA veya 200 ASA değerinde olmasınadikkat ediniz.

Açık havada fotoğraf çekeceğiniz içinfilminizin ışığa duyarlığının 100 ASAveya 200 ASA değerinde olması siziniçin yeterli olacaktır.

Enstantane değerini 250 olarakayarlayınız.

Fotoğrafını çektiğiniz obje durağanolduğu için 250 enstantanekullanmanız gerekli olacaktır.


Diyafram Açıklığınızı f/22 olarakseçildiğinde odaklanan obje ve kadrajaaldığınız bölüm net olacaktır.

Alan derinliğini ayarlayınız. Fotoğrafını çektiğiniz objeyi kadrajınmerkezine alarak alan derinliğinizi onagöre ayarlayın.

Pozometre kullanınız. Fotoğrafını çektiğiniz objeyi aydınlatanışık miktarını kontrol ediniz. Yeşil ışığıyakaladıktan sonra deklanşöre basınız.


36


Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak ölçünüz.

Bu faaliyet kapsamında; aşağıdaki cümlelerde boş yerleri doğru kelimeler iledoldurunuz.

1. Fotoğraf çekimlerinde ASA değeri yüksek bir ……….. ve mutlaka ………..kullanılmalıdır.

2. Gece hareketsiz bir objenin fotoğrafını çekiyorsanız ………… kullanmanıza gerekolmayabilir.

3. Gece fotoğraf çekimlerinde ASA değeri yüksek bir film ve ……………kullanılmalıdır.

4. Fotoğraf makinelerinin flaşları ……………. cinstir.

5. İç mekân fotoğraf çekimleri de tıpkı gece çekimlerinde olduğu gibi ……………….yetersiz olduğu ortamlardır.

DEĞERLENDİRME



37


UYGULAMA TESTİ

Güneşli bir havada, uçurtma uçuran bir çocuğun hareket duygusunu donduracakşekilde bir fotoğraf çekiniz.



Film


ÖğrencininAdı SoyadıUygulama: Hareketi dondurucu ve alan derinliğini vurgulayıcı fotoğraf çekimi

Açıklama: Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınızbecerileri EVET ve HAYIR kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme ölçütleri Evet Hayır1. Malzemeleri temin ettiniz mi?2. Filminizin ASA değerine dikkat ettiniz mi?3. Fotoğraf makinenize filminizi doğru bir şekilde taktınız mı?4. Fotoğraf makinenizin enstantane ayarını doğru yaptınız mı?5. Fotoğraf makinenizin diyafram ayarını doğru yaptınız mı?6. Fotoğrafınızı çekmeden pozometre kullanımına dikkat ettiniz


DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet” lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor.”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınızTamamı “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz.

38

MODÜL DEĞERLENDİRME

Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki uygulamayı yaparak değerlendiriniz.

Performans Testi (Yeterlik Ölçme)

Güneşli bir havada, yarışmadaki koşucuların hareket duygusunu yansıtacak şekilde birfotoğraf çekiniz.

Kullanılacak Araç ve Gereçler

Manuel fotoğraf makinesi Film Fotoğrafını çekeceğiniz obje

Uygulama: Hareketi yansıtıcı ve alan derinliğini vurgulayıcı fotoğraf çekimiAçıklama: Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınızbecerileri EVET ve HAYIR kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır1. Malzemeleri temin ettiniz mi?2. Filminizin ASA değerine dikkat ettiniz mi?3. Fotoğraf makinenize filminizi doğru bir şekilde taktınız mı?4. Fotoğraf makinenizin enstantane ayarını doğru yaptınız mı?5. Fotoğraf makinenizin diyafram ayarını doğru yaptınız mı?6. Fotoğrafınızı çekmeden pozometre kullanımına dikkat ettiniz mi?7. Fotoğrafınızı çekmeden alan derinliğine dikkat ettiniz mi?

DEĞERLENDİRME

Modül değerlendirmede kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet” lerkazandığınız becerileri ortaya koyar. “Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.

Bu değerlendirme sonucuna göre bir sonraki faaliyeti uygulamaya geçebilirsiniz.

Fotoğrafta Işık ve Renk Kontrolü modülünü bitirme değerlendirmesi içinöğretmeninizle iletişim kurunuz.

MODÜL DEĞERLENDİRME

39

MODÜL DEĞERLENDIRME SORULARI

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğrı ifadeleri getiriniz.

1. Bir objenin hareketini ………………..için hızlı bir enstantane değeri kullanmakgerekir.

2. Fotoğrafta………….. fotoğraf çerçevesine giren objeleri göze …………. gelecekşekilde düzenleme işidir.

3. İç mekân fotoğraf ………………………..bir film ve mutlaka ….....kullanılmalıdır.

4. Alan derinliği yaklaşık olarak netleme noktasının …………………..tarafını ve………………………………….kısmını kapsamaktadır.

5. Tele objektifler ile 300 mm veya 600 mm ile çok ………………alan derinliğine sahipfotoğraflar çekilir.

6. ISO (International Standards Organization ) değeri ile……………………………belirtmektedir.

7. Bir objenin üzerine gelen ışık, …………… , ……………………… ve diğer birçokunsura göre değişiklik gösterir.

8. …………………doğru miktarda kullanımı ile düzgün bir fotoğraf elde edilirve……………… beyazdan siyaha tüm tonları gözün algılamış olduğu gibi fotoğraftabelirir.

9. Kısık bir diyafram ve …………………………zamanı ile daha geniş bir alan netolarak fotoğraflanabilir.

10. Diyafram açılığı, bütün farklı tip objektiflerde karakteristik…………………derinliğini etkiler

40

CEVAP ANAHTARLARI

DEĞERLENDİRME TESTİ-1 CEVAP ANAHTARI

1 D2 D3 D4 Y5 Y6 D7 NETLİK DERİNLİĞİ8 ENSTANTANE9 OBJEKTİFLER

10 DİYAFRAM

UYGULAMA TESTİ-1 CEVAP ANAHTARI

1 200 ASA2 FİLM DİŞLİLERE GEÇECEK3 604 85 YEŞİL IŞIK6 OBJE NET7 EVET

UYGULAMA TESTİ-1I CEVAP ANAHTARI


CEVAP ANAHTARLARI

41

DEĞERLENDİRME TESTİ-1I CEVAP ANAHTARI

1 PAN TEKNİĞİ2 ENSTANTANE3 POZOMETRE4 DİYAFRAM5 ASA6 DONDURULUR.7 GENİŞ

UYGULAMA TESTİ-1II CEVAP ANAHTARI

1 400 ASA2 FİLM DİŞLİLERE GEÇECEK3 304 5.65 YEŞİL IŞIK6 OBJE NET7 EVET

DEĞERLENDİRME TESTİ-1II CEVAP ANAHTARI

1 Y2 D3 D4 D5 Y

UYGULAMA TESTİ-1V CEVAP ANAHTARI


42

DEĞERLENDİRME TESTİ-1V CEVAP ANAHTARI

1 FİLM- FLAŞ2 FLAŞ3 TRİPOD4 İKİ5 IŞIĞIN

MODÜL DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI

1 Dondurmak2 Kompozisyon- hoş3 ASA değeri yüksek- flaş4 1/3 kadar ön - 2/3’ü kadar arka5 Sınırlı6 Film hızını7 Saate, hava durumuna8 Işığın - objenin9 Uzun bir enstantane

10 Netlik

43

KAYNAKLAR

GERMEN Murat, Sayısal Günlük

Çeşitli Sayılardan REFO Fotoğraf Sanatı Dergisi

Çeşitli Sayılardan Fotoğraf Dergisi

David GIBBON, Classic Color Photography

Kodak, NATIONAL GEOGRAPHIC

http://www.fotograf.net/tr/index.html

www.fotoğrafya.net.

www.kamera arkasi.com

www.fotoğraf.com

www.fotobas.net.

KAYNAKLAR

213 gim057

Education