232taj 03.06.2007. godine.doc) - dri.co.me o reviziji finansijskih izvjestaja za 2007 godinu... ·...

CRNA GORA

DRŽAVNA REVIZORSKA INSTITUCIJA

IZVJEŠTAJ

O REVIZIJI FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA ZA 2007. GODINU REPUBLIČKOG FONDA PENZIJSKOG I INVALIDSKOG

OSIGURANJA

Podgorica, jun 2008. godine

Izvještaj o reviziji finansijskih izvještaja Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja za 2007. godinu

2

Državna revizorska institucija (u daljem tekstu Institucija) na osnovu člana 4 Zakona o Državnoj revizorskoj instituciji i Odluke Kolegijuma nadležnog za reviziju Finansijskih izvještaja Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja, izvršila je reviziju Finansijskih izvještaja Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje za 2007. godinu. Revizija je izvršena u skladu sa Zakonom o Državnoj revizorskoj instituciji, Uputstvom o metodologiji rada Državne revizorske institucije, Poslovnikom Državne revizorske institucije i Međunarodnim standardima revizije za javni sektor (INTOSAI). Na osnovu Zapisnika o Zapisnika o Zapisnika o Zapisnika o reviziji finansijskih izvještajareviziji finansijskih izvještajareviziji finansijskih izvještajareviziji finansijskih izvještaja (u daljem tekstu Zapisnik)(u daljem tekstu Zapisnik)(u daljem tekstu Zapisnik)(u daljem tekstu Zapisnik) Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje (u daljem tekstu Fond), urađen je IZVJEŠTAJ O REIZVJEŠTAJ O REIZVJEŠTAJ O REIZVJEŠTAJ O REVIZIJI FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA VIZIJI FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA VIZIJI FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA VIZIJI FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA REPUBLIČKOG FONDA ZA PENZIJSKO I INVALIDSKO OSIGURANJE ZA 2007. GODINU (u REPUBLIČKOG FONDA ZA PENZIJSKO I INVALIDSKO OSIGURANJE ZA 2007. GODINU (u REPUBLIČKOG FONDA ZA PENZIJSKO I INVALIDSKO OSIGURANJE ZA 2007. GODINU (u REPUBLIČKOG FONDA ZA PENZIJSKO I INVALIDSKO OSIGURANJE ZA 2007. GODINU (u daljem tekstu Izvještaj)daljem tekstu Izvještaj)daljem tekstu Izvještaj)daljem tekstu Izvještaj),,,, koji je usvojio koji je usvojio koji je usvojio koji je usvojio Kolegijum III (nadležni Kolegijum Institucije)Kolegijum III (nadležni Kolegijum Institucije)Kolegijum III (nadležni Kolegijum Institucije)Kolegijum III (nadležni Kolegijum Institucije).... Izvještajem Izvještajem Izvještajem Izvještajem su obuhvaćeni svi bitni elementi na osnovu kojih je nadležni Kolegijum Institucije 05.05.2008. godine donio sljedeće

MIŠLJENJEMIŠLJENJEMIŠLJENJEMIŠLJENJE

SA PREDLOGOM PREPORUKA I MJERASA PREDLOGOM PREPORUKA I MJERASA PREDLOGOM PREPORUKA I MJERASA PREDLOGOM PREPORUKA I MJERA

Fond ima kvalitetno organizovanu i konzistentno strukturiranu elektronsku bazu podataka, kojom su obezbjeđene relevantne informacije za: efikasan postupak revizije, usklađenost poslovanja Fonda sa zakonima i drugim aktima i pripremu analitičke osnove na kojoj je zasnovana izrada Izvještaja. Saradnja odgovornih lica i zaposlenih u Fondu sa Institucijom predstavlja važan činilac koji je doprinio kvalitetu urađenog Izvještaja.

Revizijom je utvrđeno da ne postoje materijalno značajne pogreške ili odstupanja kod zvanično prezentiranih finansijskih izvještaja, kao ni povrede zakonskih propisa kojima se uređuje organizacija i djelatnost Fonda. Finansijske transakcije su potkrijepljene odgovarjućom dokumentacijom i zasnovane na odlukama organa upravljanja Fonda. Pored pozitivnog mišljenjapozitivnog mišljenjapozitivnog mišljenjapozitivnog mišljenja smatramo potrebnim da ukažemo i na one elemente koji mogu bitno poboljšati efikasnost i kvalitet izvještavanja, kao i aktivnosti Fonda u budućem periodu. U skladu sa primjedbama i iskazanim rezervama predložene su mjere i preporuke koje smatramo da će u dobroj mjeri koristiti Fondu, kao i efikasnijoj konsolidaciji sistema javne potrošnje u narednim godinama.

1. Djelatnost i1. Djelatnost i1. Djelatnost i1. Djelatnost i organizacija organizacija organizacija organizacija

Revizijom je obuhvaćena i kontrola donošenja opštih i drugih akata i konstatovano da je rad Upravnog odbora u skladu sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju i Poslovnikom o radu Upravnog odbora.

Služba interne revizije efikasno je organizovana i redovno obavlja poslove iz svoje nadležnosti. Uvidom u Izvještaje urađene od strane službe, kao i iz neposrednog razgovora sa rukovodiocem službe interne revizije, uvjereni smo da ova Služba doprinosi poboljšanju efikasnosti poslovonja Fonda.

Smatramo neophodnim da menadžment Fonda da prioritet aktivnostima Sektora za sprovođenje penzijskog i invalidskog osiguranja kako bi se, shodno članu 141. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, obezbjedio efikasan unos podataka po dostavljenim prijavama M-4 iz prethodnog perioda.

Revizijom je utvrđeno da se ne vodi uredno ažuriranje dokumenata u personalnim dosijeima, nedostaju obrasci prijava podataka za matičnu evidenciju o zaposlenim osiguranicima, kao i evidencije o prijavama za zdravstveno osiguranje. Za pojedina radna mjesta, predviđena aktom o sistematizaciji, angažuju se


3

radnici po ugovoru o djelu. Smatramo da je potrebno ukazati na mogućnost primjene Zakona o radu, kojim su uređeni radni odnosi, i koji pored zasnivanja radnog odnosa na neodređeno i određeno vrijeme, dozvoljava dopunski rad, rad sa nepunim radnim vremenom i posebnu vrstu ugovora o povremenim i privremenim poslovima. Kadrovska evidencija nije kompjuterski obrađena zbog nedostatka programa za kadrovsku evidenciju, te se može konstatovati da informatička tehnologija u ovom odeljenju nije iskorišćena na adekvatan način.

• Smatramo da je potrebno kompletirati i ažuriratiSmatramo da je potrebno kompletirati i ažuriratiSmatramo da je potrebno kompletirati i ažuriratiSmatramo da je potrebno kompletirati i ažurirati personalna personalna personalna personalna dosijea zaposlenih, urediti i održavati dosijea zaposlenih, urediti i održavati dosijea zaposlenih, urediti i održavati dosijea zaposlenih, urediti i održavati kadrovsku dokumentaciju i evidenciju iz domena radnih odnosa, kadrovsku dokumentaciju i evidenciju iz domena radnih odnosa, kadrovsku dokumentaciju i evidenciju iz domena radnih odnosa, kadrovsku dokumentaciju i evidenciju iz domena radnih odnosa, redovno prijavljivati i odjavljivati redovno prijavljivati i odjavljivati redovno prijavljivati i odjavljivati redovno prijavljivati i odjavljivati socijalno osiguranje zaposlenih i smanjiti broj angažovanih radnika po ugovoru o djelu za radna socijalno osiguranje zaposlenih i smanjiti broj angažovanih radnika po ugovoru o djelu za radna socijalno osiguranje zaposlenih i smanjiti broj angažovanih radnika po ugovoru o djelu za radna socijalno osiguranje zaposlenih i smanjiti broj angažovanih radnika po ugovoru o djelu za radna mjesta koja su predviđena sistematizacijom mjesta koja su predviđena sistematizacijom mjesta koja su predviđena sistematizacijom mjesta koja su predviđena sistematizacijom za prijem službenika na neodređeno ili određeno za prijem službenika na neodređeno ili određeno za prijem službenika na neodređeno ili određeno za prijem službenika na neodređeno ili određeno radno vrijemeradno vrijemeradno vrijemeradno vrijeme....

2. Finansiranje2. Finansiranje2. Finansiranje2. Finansiranje

Revizijom je utvrđeno da gotovinski tokovi, u najvećoj mjeri, odgovaraju stanju iskazanom u bruto bilansu. Naime, početno stanje gotovine i ostvareni prilivi u 2007 godini umanjeni za isplate u istom periodu, daju gotovinu koja je konfirmisana od strane komkomkomkomercijalnih banakaercijalnih banakaercijalnih banakaercijalnih banaka preko kojih Fond obavlja gotovinske transakcije. Kada su u pitanju gotovinski tokovi ocjenjujemo da :

• Gotovina na početku perioda, kao i na kraju perioda, ne uključuje depozit u iznosu od Gotovina na početku perioda, kao i na kraju perioda, ne uključuje depozit u iznosu od Gotovina na početku perioda, kao i na kraju perioda, ne uključuje depozit u iznosu od Gotovina na početku perioda, kao i na kraju perioda, ne uključuje depozit u iznosu od 115.000,00 115.000,00 115.000,00 115.000,00 €, oročen kod „Crnogorske komercijalne €, oročen kod „Crnogorske komercijalne €, oročen kod „Crnogorske komercijalne €, oročen kod „Crnogorske komercijalne banke“ ad, Podgorica po ugovoru br. banke“ ad, Podgorica po ugovoru br. banke“ ad, Podgorica po ugovoru br. banke“ ad, Podgorica po ugovoru br. 11729 od 09.08.2006. godine, uz kamatnu stopu od 1% na godišnjem nivou. 11729 od 09.08.2006. godine, uz kamatnu stopu od 1% na godišnjem nivou. 11729 od 09.08.2006. godine, uz kamatnu stopu od 1% na godišnjem nivou. 11729 od 09.08.2006. godine, uz kamatnu stopu od 1% na godišnjem nivou. Nakon izvršenih Nakon izvršenih Nakon izvršenih Nakon izvršenih korekcija iznos depozita po viđenju i oročenih depozita odgovara stanju gotovine na kraju perioda korekcija iznos depozita po viđenju i oročenih depozita odgovara stanju gotovine na kraju perioda korekcija iznos depozita po viđenju i oročenih depozita odgovara stanju gotovine na kraju perioda korekcija iznos depozita po viđenju i oročenih depozita odgovara stanju gotovine na kraju perioda u iznosu od 38.108.345,26 u iznosu od 38.108.345,26 u iznosu od 38.108.345,26 u iznosu od 38.108.345,26 €€€€1111....

• PremPremPremPrema izvještaju o novčanim tokovima, ostvareni prilivi sa kompenzacijama, bez priliva po osnovu a izvještaju o novčanim tokovima, ostvareni prilivi sa kompenzacijama, bez priliva po osnovu a izvještaju o novčanim tokovima, ostvareni prilivi sa kompenzacijama, bez priliva po osnovu a izvještaju o novčanim tokovima, ostvareni prilivi sa kompenzacijama, bez priliva po osnovu prodaje finansijske i nefinansijske imovine i priliva po osnovu uzetih kredita i pozajmica, na dan prodaje finansijske i nefinansijske imovine i priliva po osnovu uzetih kredita i pozajmica, na dan prodaje finansijske i nefinansijske imovine i priliva po osnovu uzetih kredita i pozajmica, na dan prodaje finansijske i nefinansijske imovine i priliva po osnovu uzetih kredita i pozajmica, na dan 31.12.2007. godine iznose 237.839.977,89 31.12.2007. godine iznose 237.839.977,89 31.12.2007. godine iznose 237.839.977,89 31.12.2007. godine iznose 237.839.977,89 €, a tekući i€, a tekući i€, a tekući i€, a tekući izdaci, bezzdaci, bezzdaci, bezzdaci, bez kapitalnih izdataka i kapitalnih izdataka i kapitalnih izdataka i kapitalnih izdataka i otplate otplate otplate otplate glavnice po uzetim kreditima i poglavnice po uzetim kreditima i poglavnice po uzetim kreditima i poglavnice po uzetim kreditima i pozajmicama, iznose 235.425.589,06zajmicama, iznose 235.425.589,06zajmicama, iznose 235.425.589,06zajmicama, iznose 235.425.589,06 €. €. €. €. Neto novčani tok po Neto novčani tok po Neto novčani tok po Neto novčani tok po osnovu tekućih transakcija je pozitivan i iznosi osnovu tekućih transakcija je pozitivan i iznosi osnovu tekućih transakcija je pozitivan i iznosi osnovu tekućih transakcija je pozitivan i iznosi 2.414.388,832.414.388,832.414.388,832.414.388,83 €€€€....

• Neto novčani tok po osnovu investiranja je pozitivan i iznosi 12.451.8Neto novčani tok po osnovu investiranja je pozitivan i iznosi 12.451.8Neto novčani tok po osnovu investiranja je pozitivan i iznosi 12.451.8Neto novčani tok po osnovu investiranja je pozitivan i iznosi 12.451.806,10 06,10 06,10 06,10 €. U novčani tok €. U novčani tok €. U novčani tok €. U novčani tok po osnovu investiranja uključeni su prilivi po osnovu prodaje nefinansijske imovine u iznosu od po osnovu investiranja uključeni su prilivi po osnovu prodaje nefinansijske imovine u iznosu od po osnovu investiranja uključeni su prilivi po osnovu prodaje nefinansijske imovine u iznosu od po osnovu investiranja uključeni su prilivi po osnovu prodaje nefinansijske imovine u iznosu od 36.786,16 36.786,16 36.786,16 36.786,16 €, po osnovu prodaje finansijke imovine u iznosu od 12.456.062,16 € i odlivi po €, po osnovu prodaje finansijke imovine u iznosu od 12.456.062,16 € i odlivi po €, po osnovu prodaje finansijke imovine u iznosu od 12.456.062,16 € i odlivi po €, po osnovu prodaje finansijke imovine u iznosu od 12.456.062,16 € i odlivi po osnovu kapitalnih izdataka u iznosu 41.042,22 osnovu kapitalnih izdataka u iznosu 41.042,22 osnovu kapitalnih izdataka u iznosu 41.042,22 osnovu kapitalnih izdataka u iznosu 41.042,22 €€€€....

• Skrećemo pažnju da u Izvještaju o novčanim tokovima, gotovina na početku 2007. godine veća Skrećemo pažnju da u Izvještaju o novčanim tokovima, gotovina na početku 2007. godine veća Skrećemo pažnju da u Izvještaju o novčanim tokovima, gotovina na početku 2007. godine veća Skrećemo pažnju da u Izvještaju o novčanim tokovima, gotovina na početku 2007. godine veća je od gotovine na kraju 2006. godine za iznos 1.100.000,00 je od gotovine na kraju 2006. godine za iznos 1.100.000,00 je od gotovine na kraju 2006. godine za iznos 1.100.000,00 je od gotovine na kraju 2006. godine za iznos 1.100.000,00 €, a odnosi se na oročeni depozit €, a odnosi se na oročeni depozit €, a odnosi se na oročeni depozit €, a odnosi se na oročeni depozit kod NLB Montenegro banke po ugovoru broj 201229 od 02.07. 2004. godinkod NLB Montenegro banke po ugovoru broj 201229 od 02.07. 2004. godinkod NLB Montenegro banke po ugovoru broj 201229 od 02.07. 2004. godinkod NLB Montenegro banke po ugovoru broj 201229 od 02.07. 2004. godine.e.e.e.

• Neto novčani tok po osnovu finansiranja je negativan , što znači da Fond u obračunskom periodu Neto novčani tok po osnovu finansiranja je negativan , što znači da Fond u obračunskom periodu Neto novčani tok po osnovu finansiranja je negativan , što znači da Fond u obračunskom periodu Neto novčani tok po osnovu finansiranja je negativan , što znači da Fond u obračunskom periodu nije koristio pozajmice za finansiranje svojih obaveza i da je u navedenom iznosu smanjio dug nije koristio pozajmice za finansiranje svojih obaveza i da je u navedenom iznosu smanjio dug nije koristio pozajmice za finansiranje svojih obaveza i da je u navedenom iznosu smanjio dug nije koristio pozajmice za finansiranje svojih obaveza i da je u navedenom iznosu smanjio dug prema bankama. prema bankama. prema bankama. prema bankama. Prilivi i odlivi po osnovu uzetih kratkoročnih krPrilivi i odlivi po osnovu uzetih kratkoročnih krPrilivi i odlivi po osnovu uzetih kratkoročnih krPrilivi i odlivi po osnovu uzetih kratkoročnih kredita i pozajmica u iznosu edita i pozajmica u iznosu edita i pozajmica u iznosu edita i pozajmica u iznosu 2.500.000,00 2.500.000,00 2.500.000,00 2.500.000,00 €, nijesu uključeni u novčani tok po osnovu finansiranja€, nijesu uključeni u novčani tok po osnovu finansiranja€, nijesu uključeni u novčani tok po osnovu finansiranja€, nijesu uključeni u novčani tok po osnovu finansiranja, što nije izmjenilo stanje , što nije izmjenilo stanje , što nije izmjenilo stanje , što nije izmjenilo stanje gotovine i gotovinskog suficita/deficita za 2gotovine i gotovinskog suficita/deficita za 2gotovine i gotovinskog suficita/deficita za 2gotovine i gotovinskog suficita/deficita za 2007007007007 godinu godinu godinu godinu. . . .

1 Izvještaj strana 15


4

• EEEEfikasnom depozitno kreditnom politikom Fonda ufikasnom depozitno kreditnom politikom Fonda ufikasnom depozitno kreditnom politikom Fonda ufikasnom depozitno kreditnom politikom Fonda u izvještajnom periodu ostva izvještajnom periodu ostva izvještajnom periodu ostva izvještajnom periodu ostvarena je rena je rena je rena je pozitivna pozitivna pozitivna pozitivna kamatna razlika u iznosu od 964.259,81 kamatna razlika u iznosu od 964.259,81 kamatna razlika u iznosu od 964.259,81 kamatna razlika u iznosu od 964.259,81 €.€.€.€.2222 U postupku revizije je usaglašeno stanje računa U postupku revizije je usaglašeno stanje računa U postupku revizije je usaglašeno stanje računa U postupku revizije je usaglašeno stanje računa Fonda na kraju poslovne godine sa stanjem računa kod poslovnih banaka, koje su svojim Fonda na kraju poslovne godine sa stanjem računa kod poslovnih banaka, koje su svojim Fonda na kraju poslovne godine sa stanjem računa kod poslovnih banaka, koje su svojim Fonda na kraju poslovne godine sa stanjem računa kod poslovnih banaka, koje su svojim komfirmacijama potvrdile stanje gotovine. komfirmacijama potvrdile stanje gotovine. komfirmacijama potvrdile stanje gotovine. komfirmacijama potvrdile stanje gotovine. Razlika u iznosu odRazlika u iznosu odRazlika u iznosu odRazlika u iznosu od 50,65 50,65 50,65 50,65 € odnosi se na devizni € odnosi se na devizni € odnosi se na devizni € odnosi se na devizni račun kod Podgoričke banke. Naplaćeni prihod po osnovu kamata na ukupno oročena sredstva u račun kod Podgoričke banke. Naplaćeni prihod po osnovu kamata na ukupno oročena sredstva u račun kod Podgoričke banke. Naplaćeni prihod po osnovu kamata na ukupno oročena sredstva u račun kod Podgoričke banke. Naplaćeni prihod po osnovu kamata na ukupno oročena sredstva u 2007. godini iznosi 1.610.472,27 2007. godini iznosi 1.610.472,27 2007. godini iznosi 1.610.472,27 2007. godini iznosi 1.610.472,27 € i stanje oročenih sredstava kod poslovnih banaka € i stanje oročenih sredstava kod poslovnih banaka € i stanje oročenih sredstava kod poslovnih banaka € i stanje oročenih sredstava kod poslovnih banaka potvrđeno je komfirmacijom. potvrđeno je komfirmacijom. potvrđeno je komfirmacijom. potvrđeno je komfirmacijom.

3. Gotovinski suficit/3. Gotovinski suficit/3. Gotovinski suficit/3. Gotovinski suficit/deficitdeficitdeficitdeficit

Gotovinski deficit prije transfera iznosi 58.782.954,18 €. Iskazani deficit pokriven je transferima iz budžeta u iznosu 61.156.300,71 €, što je uticalo na povećanje gotovine u iznosu 2.373.346,53 € odnosno, ako se dodaju prilivi od prodaje finansijske i nefinansijske imovine u iznosu 12.492.848,32 € i oduzmu odlivi po osnovu otplate glavnice kredita iz prethodnog perioda u iznosu 15.668,34 €, gotovina je povećana u iznosu od 14.850.526,51 €. Ovako iskazano povećanje gotovine jednako je konfirmisanim podacima banaka o neto povećanju gotovine na kraju obračunskog perioda u iznosu 14.850.528,51 €, sa zanemarljivom razlikom od 2,00 €, odnosno zbiru neto povećanja oročenih depozita u iznosu 10.587.511,75 € i neto povećanju depozita po viđenju u iznosu 4.263.016,76 €3.

• Ukoliko se gotovinski deficiit prije transfera, u iznosu od 58.782.954,18 Ukoliko se gotovinski deficiit prije transfera, u iznosu od 58.782.954,18 Ukoliko se gotovinski deficiit prije transfera, u iznosu od 58.782.954,18 Ukoliko se gotovinski deficiit prije transfera, u iznosu od 58.782.954,18 €, uveća za iznos neto €, uveća za iznos neto €, uveća za iznos neto €, uveća za iznos neto povećanja obaveza od 3.478.768,03 povećanja obaveza od 3.478.768,03 povećanja obaveza od 3.478.768,03 povećanja obaveza od 3.478.768,03 € dobija se modifikovani gotovinski deficit u iznosu od € dobija se modifikovani gotovinski deficit u iznosu od € dobija se modifikovani gotovinski deficit u iznosu od € dobija se modifikovani gotovinski deficit u iznosu od 62.261.722,21 62.261.722,21 62.261.722,21 62.261.722,21 €, što znači da su transferi €, što znači da su transferi €, što znači da su transferi €, što znači da su transferi približno dpribližno dpribližno dpribližno dobroobroobroobro planirani, i da Fond planirani, i da Fond planirani, i da Fond planirani, i da Fond nije moraonije moraonije moraonije morao povećavati obaveze u iznosu od 3.478.768,03 povećavati obaveze u iznosu od 3.478.768,03 povećavati obaveze u iznosu od 3.478.768,03 povećavati obaveze u iznosu od 3.478.768,03 €. €. €. €.

4. Bilans stanja i ekonomski tokovi 4. Bilans stanja i ekonomski tokovi 4. Bilans stanja i ekonomski tokovi 4. Bilans stanja i ekonomski tokovi

Shodno Pravilniku, Fond nije u obavezi da sastavlja bilans stanja, ali radi sagledavanja stanja imovine, potraživanja i obaveza, kao i promjene neto vrijednosti kapitala urađen je bilans stanja u skladu sa strukturom podataka prikazanih u knjigovodstvenoj evidenciji Fonda. Napominjemo da su podaci Fonda ažurni, hronološki sređeni i konzistentni i kao takvi omogućili su sastavljanje relevantnih izvještaja. Podaci iz bruto bilansa Fonda, sistematizovani kroz tabelu bilansa stanja, pokazuju da je za 2007. godinu neto smanjena vrijednost aktive, umanjena za neto povećanje neizmirenih obaveza, dala smanjnje neto vrijednosti kapitala Fonda za iznos od 42.433.309,30 €. Odnos podataka iskazanih u bilansu stanja i ekonomskim i novčanim tokovima takođe potvrđuje nalaze revizije da je smanjena neto vrijednost kapitala za 42.433.309,30€. Rekapitulacijom gotovinskih i ekonomskih tokova u 2007. godini, odvojeni su gotovinski i ekonomski tokovi i izvršeno sabiranje rezultata po osnovu dva toka i dobijen isti rezultat4.


3 Izvještaj strana 22 4 Uočene su određene tehničke greške, u tabelama Izvještaja naznačene kao neobjašnjeni iznosi, vezane za dug prema Crnogorskoj komercijalnoj banci. Naime, na dan 01.01.2007 godine evidentirano početno stanje duga na računu 251100 – Crnogorska komercijalna banka u iznosu od 12.265,65 €. Na istom računu prikazane su obračunate obaveze nastale u 2007 godini od 500.000,00 €, tako da ukupno zaduženje iznosi 512.265,65 €. Plaćene obaveze u 2007 godini su prikazane u iznosu od 500.000,00 € i stanje obaveza iskazanih u bruto bilansu, po tom osnovu, na dan 31.12.2007 godine iznosi 12.265,65 €. Međutim, u izvještaju o novčanim tokovima prikazana je otplata prema Crnogorskoj komercijalnoj banci u iznosu od 10.668,34 €, pa bi po tom osnovu u evidenciji bruto bilansa otplata morala iznositi 510.668,34 €, a novo stanje na računu 251100 – Crnogorska komercijalna banka 1.597,31 €. Time bi se dobilo odgovarajuće stanje ukupnog duga po osnovu kreditinih transakcija od 1.011.331,16 €. Smatramo potrebnim da se ova greška otkloni u bruto bilansu i vašom evidencijom u potpunosti konfirmiše stanje gotovine.


5

Činjenica je da Fond nije mogao uticati na negativne rezultate i to:

• Depresijaciju nefinansijske imovine u iznosu od 107.860,90 €, koja predstavlja obračunsku kategoriju izvedenu na osnovu zakonski definisanih stopa amortizacije;

• Depresijaciju finansijske imovine u iznosu od 47.939.009,02 € koja je rezultat privatizacije imovine realizovane prodajom hartija od vrijednosti na tržištu kapitala;

• Najvećim dijelom na neto povećanje obaveza u iznosu od 9.254.054,44 €, koje su nastale kao obaveza plaćanja na osnovu zakonom ustanovljenih prava korisnika.

5. Konstatacije, tehničke greške i manji nedostaci5. Konstatacije, tehničke greške i manji nedostaci5. Konstatacije, tehničke greške i manji nedostaci5. Konstatacije, tehničke greške i manji nedostaci Institucija, u odnosu na iskazano stanje obaveza Fonda prema dobavljačima na dan 31.12.2007. godine u iznosu 204.866,93 €, izražava rezervuizražava rezervuizražava rezervuizražava rezervu, zbog činjenice da je na postavljeni zahtjev izvršena konfirmacija od 31,92% ukupno iskazanih obaveza po ovom osnovu. Pri tome, od ukupno konfirmisanog iznosa, dobavljači su za 20,05 % obaveza iskazali neslaganje sa evidencijom Fonda u 2007 godini. Revizijom je utvrđeno da nije bilo materijalno značajnih nepravilnosti u obračunu i isplati zarada i drugih ličnih primanja u 2007. godini. Revizijom je utvrđeno, da je prilikom pravdanja putnih naloga dokumentaciju trebalo dopuniti sa izvještajem o službenom putovanju i voditi računa da se poštuju propisani standardi prilikom pravdanja putnih naloga. Revizijom je utvrđeno, da uz fakture za izvršene usluge tekućeg održavanja opreme nema priloženih radnih naloga o izvršenoj usluzi. Uočene su određene slabosti u internom zavođenju dokumenata i njihovoj ovjeriUočene su određene slabosti u internom zavođenju dokumenata i njihovoj ovjeriUočene su određene slabosti u internom zavođenju dokumenata i njihovoj ovjeriUočene su određene slabosti u internom zavođenju dokumenata i njihovoj ovjeri, pa je neophodno poboljšati sistem kontrole utvrđen odgovarajućim internim procedurama toka dokumentacije. 6. Anketa i isplata penzija6. Anketa i isplata penzija6. Anketa i isplata penzija6. Anketa i isplata penzija Fond je izvršio značajnu racionalizaciju naknade koja se plaća Pošti za uslugu distribucije korisničkih prava i treba istaći da postoji tendencija da se isplate penzija vrše preko poslovnih banaka. Fond i u 2008. godini sprovodi aktivnosti u cilju smanjenja iznosa izdataka po osnovu naknada koje plaća Pošti Crne Gore na ime isplate penzija i drugih naknada po osnovu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja. U tom cilju, Fond je sačinio Ugovor sa poštom kojim je, pored smanjenja naknade, Pošta preuzela štampu čekova, koja je rađena u računskom centru Fonda. U cilju sagledavanja efikasnosti isplate korisničkih prava putem Pošte, Institucija je organizovala anketu na uzorku od 300 korisnika prava na teritoriji opštine Podgorica sa odgovarajućim upitima i indentifikacijom potpisa kod isplate korisničkih prava. Anketa je sprovedena u planiranom periodu5 i smatramo da je potrebno istaći sljedeće:

• Anketirana lica su najvećim dijelom iskazala zadovoljstvo kod isplate korisničkih prava. Posebno je naglašavana efikasnost i korektnost poštara, kao i pohvale u brzini i efikasnosti uručivanja novčanih sredstava.

• Anketari su uočili da je izuzetno veliki problem kod identifikacije adresa korisnika, koje su najvećim dijelom netačne ili ne postoje.

• Institucija skreće pažnju da postoji mogućnost da pojedini potpisi koji se nalaze na uputnicama, kao potvrdi prijema gotovine, ne budu potpisani od strane korisnika ili opunomoćenih lica.



6

7. Javne nabavke7. Javne nabavke7. Javne nabavke7. Javne nabavke

Revizijom su obuhvaćene javne nabavke većih vrijednosti izvršene u 2007. godini. Utvrđeno je da se pregledana dokumentacija, za okončane i tendere koji su u toku, vodi uredno i da za svaki tender postoje dokumenta koja su vezana za pojedinačne nabavke sa pratećim odlukama koje predviđa Zakon o javnim nabavkama. Revizijom, metodom uzorka, konstatovano je da je postupkom javnih nabavki zastupljeno načelo javnosti, konkurencije i ravnopravnosti ponuđača.

• Smatramo potrebnim da Fond blagovremeno, shodno Zakonu, donese plan javnih nabavki i da Smatramo potrebnim da Fond blagovremeno, shodno Zakonu, donese plan javnih nabavki i da Smatramo potrebnim da Fond blagovremeno, shodno Zakonu, donese plan javnih nabavki i da Smatramo potrebnim da Fond blagovremeno, shodno Zakonu, donese plan javnih nabavki i da putem javputem javputem javputem javnih nabavki obuhvati i pružanje usluga za održavanje računarske i programske opreme. nih nabavki obuhvati i pružanje usluga za održavanje računarske i programske opreme. nih nabavki obuhvati i pružanje usluga za održavanje računarske i programske opreme. nih nabavki obuhvati i pružanje usluga za održavanje računarske i programske opreme.

* ** ** ** * *

Isticanje i navođenje činjenica koje upućuju na određene nedostatke u radu Fonda, ima za cilj otklanjanje Isticanje i navođenje činjenica koje upućuju na određene nedostatke u radu Fonda, ima za cilj otklanjanje Isticanje i navođenje činjenica koje upućuju na određene nedostatke u radu Fonda, ima za cilj otklanjanje Isticanje i navođenje činjenica koje upućuju na određene nedostatke u radu Fonda, ima za cilj otklanjanje

tekućih nedostaka koji nemaju materijalnu značajnostekućih nedostaka koji nemaju materijalnu značajnostekućih nedostaka koji nemaju materijalnu značajnostekućih nedostaka koji nemaju materijalnu značajnost i uticaj na prethodno istaknut t i uticaj na prethodno istaknut t i uticaj na prethodno istaknut t i uticaj na prethodno istaknut pozitivan stav revizije pozitivan stav revizije pozitivan stav revizije pozitivan stav revizije

Fonda za 2007 godinuFonda za 2007 godinuFonda za 2007 godinuFonda za 2007 godinu. . . .

RUKOVODILAC KOLEGIJUMA IIIRUKOVODILAC KOLEGIJUMA IIIRUKOVODILAC KOLEGIJUMA IIIRUKOVODILAC KOLEGIJUMA III

dr Milan Dabović, član Senata


7

KOLEGIJUM III NADLEŽAN ZA ERVIZIJU REPUBLIČKOG FONDA PENZIJSKOG I INVALIDSKOG

OSIGURANJA

RUKOVODILAC KOLEGIJUMA

dr Milan Dabović, član Senatadr Milan Dabović, član Senatadr Milan Dabović, član Senatadr Milan Dabović, član Senata

KOORDINATOR REVIZIJE-DRŽAVNI REVIZOR

Stana Bešović, načelnik u Sektoru IIIStana Bešović, načelnik u Sektoru IIIStana Bešović, načelnik u Sektoru IIIStana Bešović, načelnik u Sektoru III

ČLAN KOLEGIJUMA

Dušan MrdDušan MrdDušan MrdDušan Mrdović, član Senataović, član Senataović, član Senataović, član Senata

DRŽAVNI REVIZOR

Veselin MilovićVeselin MilovićVeselin MilovićVeselin Milović

DRŽAVNI REVIZOR

Ljiljana BoljevićLjiljana BoljevićLjiljana BoljevićLjiljana Boljević

MLAĐI REVIZOR

Radovan PopovićRadovan PopovićRadovan PopovićRadovan Popović

PRIPRAVNIK

Ivana JovićevićIvana JovićevićIvana JovićevićIvana Jovićević


8


9

Uvod

Pravni osnov za vršenje revizije - Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja sadržan je u Ustavu

Crne Gore6, Zakonu o Državnoj revizorskoj instituciji7, Godišnjem planu revizije za 2008. godinu donešenom od strane Senata Državne revizorske institucije8, i Odluci o reviziji Finansijskih izvještaja Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja za 2007. godinu9. Revizija je izvršena u skladu sa Zakonom o Državnoj revizorskoj instituciji, Uputstvom o metodologiju rada Državne revizorske institucije10, Poslovnikom Državne revizorske institucije11 i Međunarodnim standardima revizije za javni sektor (INTOSAI).

Planiranje revizije – Revizija je planirana i sprovedena u skladu sa Međunarodnim standardima revizije

(INTOSAI), na način koji omogućava da se u razumnoj mjeri uvjerimo da finansijski izvještaji ne sadrže značajne materijalno pogrešne tvrdnje, kao i da su finansijske transakcije izvršene u skladu sa zakonskim propisima. Revizija je uključila ispitivanje, testiranje i prikupljanje dokaza, na bazi provjere uzoraka kojim se potvrđuju iznosi iskazani u finansijskim izvještajima. Revizija takođe, uključuje procjenu primijenjenih finansijskih načela, procjene koje su izvršene od strane menadžmenta, kao i procjene prezentovanih finansijskih izvještaja. Vjerujemo da sprovedena revizija predstavlja razumnu osnovu za izražavanje našeg mišljenja.

Predmet revizije - Predmet revizije su Finansijski izvještaji Republičkog fonda penzijskog i invalidskog

osiguranja za 2007. godinu. Shodno Pravilniku o načinu pripreme, sastavljanja i podnošenja finansijskih izvještaja Budžeta, vanbudžetskih fondova i jedinica lokalne samouprave12, Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja je u obavezi da Ministarstvu finansija dostavlja godišnje finansijske izvještaje na obrazcima 1, 2, 4 i 5 a to su:

1. Izvještaj o novčanim tokovima I – ekonomska klasifikacija. 2. Izvještaj o novčanijm tokovima II – funkcionalna klasifikacija. 3. Izvještaj o neizmirenim obavezama. 4. Izvještaj o konsolidovanoj javnoj potrošnji.

Napominjemo da revizija nije obuhvatila provjeru upravnih postupaka u vezi ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, koje vodi Fond u prvom i drugom stepenu.

Cilj revizije – Cilj revizije Finansijskih izvještaja Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja na dan

31.12.2007. godine je revizija usklađenosti poslovanja Fonda sa zakonima i drugim aktima čija se primjena značajno odražava na finansijske izvještaje. Osnovni cilj revizije odnosi se na valjanost finansijskih izvještaja u obračunskom periodu u dijelu istinitosti, objektivnosti i usklađenosti sa važećim računovodstvenim standardima i načelima, kao i usklađenost poslovanja Fonda sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju13, Zakonom o javnim nabavkama14 i drugim propisima iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja. Ovako postavljen cilj revizije vezan je za izricanje mišljenja o istinitosti i vjerodostojnosti finansijskih izvještaja Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja i pravilnosti (zakonitosti) izvršenja Finansijskog plana za 2007. godinu. Shodno tome, cilj revizije je posmatran kao:

1. Pravilnost finansijskih izvještaja. 2. Pravilnost poslovanja.

6 Sl. list CG, broj 01/07 7 Sl. list RCG, broj 28 / 04, 27 / 06 i 78 / 06 8 DRI: broj – 405-01-83, od 27.12.2007. godine 9 DRI-SR: bro j - 40114-03-37 od 18.01.2008. godine. 10 Sl.list RCG, broj 02/05 od 18.01.2005. godine 11 Sl.list RCG, broj 02/05 od 18.01.2005. godine 12 Sl. list RCG, broj 37 od 16.06. 2005. godine 13 Sl. list RCG broj 54/03, 39/04, 61/04, 79/04, 81/04, 29/05, 14/07,47/07. 14 Sl.list RCG broj 46/06


10

1. Opšti podaci Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja (u daljem tekstu Fond) je registrovan u Centralni registar Privrednog suda u Podgorici 16.05.2005. godine, pod registarskim brojem 8 / 0015542 / 001 kao USTANOVA, u skladu sa odredbama Zakona o privrednim društvima (SL.list RCG br. 6/02). Sjedište Fonda je u ulici Ivana Crnojevića broj 64, Podgorica, a organi Fonda su: Upravni odbor i Direktor. Upravni odbor je organ upravljanja Fonda. Upravni odbor Fonda ima 13 članova koje imenuje i razrješava Vlada. Članovi Upravnog odbora Fonda imenuju se na vrijeme od četiri godine. Upravni odbor donosi Statut i druga opšta akta, odluke o usklađivanju penzija i drugih prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, razmatra i usvaja godišnje i polugodišnje finansijske izvještaje o finansijskom poslovanju sa izvještajem o reviziji godišnjeg računa, odlučuje o prodaji imovine, odlučuje o zaključivanju ugovora u ime i za račun Fonda, odlučuje o kreditnom zaduživanju Fonda i obavlja i druge poslove utvrđene Statutom i drugim aktima. Revizijom je obuhvaćena i kontrola postupka donošenja opštih i drugih akata i konstatovano da je rad Upravnog odbora u skladu sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju i Poslovnikom o radu Upravnog odbora. Direktor Fonda predlaže poslovnu politiku, budžet i program rada Fonda, izvršava odluke Upravnog odbora, obezbjeđuje zakonitost u radu, poslovanju kao i sprovođenju Statuta i opštih akata i druge poslove predviđene aktima Fonda. Direktor Fonda se imenuje na period od četiri godine. U vrijeme vršenja revizije Direktor Fonda je mr Radoje Žugić, imenovan Odlukom Upravnog odbora15, uz prethodnu saglasnost Vlade16. Novčanim sredstvimana na računima, na osnovu kartona deponovanih potpisa, kolektivno su ovlašćena lica za punovažno potpisivanje uz upotrebu pečata i to: mr Radoje Žugić, direktor; mr Valentina Ivanović, pomoćnik direktora za ekonomsko finansijske poslove i Persa Kažić, načelnik odjeljenja za finansijski menadžment. 2. Djelatnost i organizacija U skladu sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju i Statutom Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja17, djelatnost Fonda u Crnoj Gori odnosi se na: obezbjeđenje efikasnog, racionalnog i zakonitog ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, donošenje godišnjeg budžeta Fonda, vođenje evidencije o godišnjim osiguranicima i korisnicima, vođenje evidencije o zaradama, odnosno osnovicama osiguranja na koje su uplaćeni doprinosi, o visini uplaćenog doprinosa osiguranika, kao i o isplaćenim penzijama, sastavljanje godišnjeg finansijskog iskaza i obezbjeđenje uslova za njegovu reviziju, dostavljanje nadležnom organu za prikupljanje javnih prihoda mjesečne izvještaje o uplaćenim doprinosima, obezbjeđenje i sprovođenje međunarodnih ugovora o penzijskom i invalidskom osiguranju, preduzimanje mjera za redovnu naplatu prihoda Fonda, organizovanje poslova za sprovođenje penzijskog i invalidskog osiguranja. U cilju efikasnog, racionalnog i uspješnog obavljanja poslova iz svoje nadležnosti i zakonitog sprovođenja penzijskog i invalidskog sistema Fond ima organizacione jedinice – sektore, službe i odjeljenja. Sektorima Fonda rukovode pomoćnici direktora, a službom rukovodilac službe. Odjeljenjima unutar sektora rukovode načelnici odjeljenja. Pojedini složeniji poslovi u Fondu obavljaju se po pravilu u okviru komisija i radnih tijela. Potrebu formiranja, sastav i zadatke, dinamiku i naknadu za rad u komisijama i radnim tijelima utvrđuje Direktor. U skladu sa članom 114. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, Upravni odbor je donio Statut i Odluku o izmjenama i dopunama Statuta, na koji je data saglasnost Vlade18. Statutom je uređena unutrašnja organizacija i način rada Fonda, osnove i način uređivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja. U skladu sa članom 9. i 16. Statuta, Upravni odbor je donio Poslovnik o radu Upravnog odbora i Odluku o utvrđivanju visine naknade za rad u organima Fonda. Na osnovu člana 28 Statuta, Upravni odbor je osnovao stalna radna tijela, i to: Komisiju za sistem penzijskog i invalidskog osiguranja19 i Komisiju za privatizaciju Fonda20.

15 Odluka o imenovanju broj 3 od 14.01.2005. godine 16 Zaključak Vlade RCG broj 02-8902 od 24.12.2004. godine. 17 Statut Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja usvojen na sjednici Upravnog odbora 05.05.2004. godine 18 Zaključak Vlade RCG broj 03-136 od 24.01.2008 godine 19 Odluka o imenovanju komisije za sistem pemzijskog i invalidskog osiguranja broj 7 od 05.05.2004. godine 20 Odluka o imenovanju komisije za privatizaciju Fonda broj 6 od 05.05.2004 i broj 23 od 04.02.2005. godine


11

Organizacija Fonda se zasniva na funkcionalnom i teritorijalnom principu organizovanja sa jedinstvenim centralizovanim rukovođenjem u Centralnoj službi u Podgorici i područnim odjeljenjima u Podgorici, Baru, Kotoru, Herceg Novom, Cetinju, Nikšiću, Beranama i Bijelom Polju. Ukupan broj zaposlenih u Fondu je 236, odnosno 248 sa zaposlenim na određeno vrijeme i pripravnicima. Fond angažuje određeni broj lica, koje isplaćuje po ugovoru o djelu. U narednoj tabeli dat je pregled zaposlenih po godinama:

Revizijom je obuhvaćeno funkcionisanje pojedinih organizacionih službi : Službe interne revizije, Sektora za sprovođenje penzijskog i invalidskog osiguranja, Odjeljenja za sprovđenje inostranog osiguranja, Odjeljenja za obračun i isplatu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, Sektora za pravne, opšte i kadrovske poslove, Sektora za informacionu tehnologiju. Služba interne revizije – svoje aktivnosti zasniva na Godišnjem planu koji odobrava direktor Fonda. Služba

Interne revizije je funkcionalno odvojena jedinica Fonda i radi u skladu sa Pravilnikom o internoj reviziji. O svim izvršenim kontrolama sačinjeni su Izvještaji po organizacionim djelovima i Izvještaji o izvršenim revizijama za 2007.godinu. Uvidom u navedene Izvještaje i iz neposrednog razgovora sa Rukovodiocem službe interne revizije, revizor je stekao uvjerenje da ova Služba doprinosi poboljšanju efikasnosti poslovonja Fonda.

Sektor za sprovođenje penzijskog i invalidskog osiguranja – u Sektoru za sprovođenje penzijskog i

invalidskog osiguranja Fond vodi matičnu evidenciju o osiguranicima, obveznicima plaćanja doprinosa i korisnicima prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja. Podaci se unose u matičnu evidenciju21 na osnovu prijava podnešenih na propisanim obrascima, za osiguranike, korisnike prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja22. Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju23 propisana je obaveza Poreske uprave da dostavlja Fondu prijave M-4, za sve osiguranike zaposlene, za 2005. i buduće godine. Zbog nekonzistentnosti tehničkog funkcionisanja informacionih sistema sa Zakonom, donešena je nova Uredba o dostavljanju prijava podataka za utvrđivanje staža osiguranja, zarade i naknade zarada koje služe za utvrđivanje godišnjeg ličnog koeficijenta i visine uplaćenog doprinosa Republičkom fondu penzijskog i invalidskog osiguranja24, a koja je stupila na snagu 8.12.2007. godine. Shodno ovoj Uredbi prijave podataka za utvrđivanje staža osiguranja, zarade i naknade zarade koje služe za utvrđivanje godišnjeg ličnog koeficijenta i visine uplaćenog doprinosa (M-4 prijave), za osiguranike zaposlene, obveznici su dužni dostaviti Fondu PIO za 2005, 2006, 2007. godinu, i dalje do stvaranja uslova za primjenu propisa o objedinjenoj registraciji i sistemu izvještavanja o obračunu i naplati poreza i doprinosa. Kontrolu prijava M-4 za ovaj period vrši Fond, sprovodi postupak unosa podataka iz prijava u matičnu evidenciju i preduzima mjere prema obveznicima zbog nedostavljanja prijava, odnosno njihovog neblagovremenog dostavljanja25. Smatramo neophodnim da menadžment Fonda ovoj aktivnosti da prioritet u cilju prevazilaženja nastalog problema, kako bi se shodno članu 141. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, obezbjedio efikasan unos podataka po dostavljenim prijavama iz prethodnog perioda.

21 Pravilnik o obrazcima prijava podataka za matičnu evidenciju iz penzijskog i invalidskog osiguranja 22 U cilju konsolidovanja baze podataka aktivnih osiguranika i baze podataka korisnika prava, formirani su timovi koji su sveobuhvatnom analizom

definisali postojeće stanje i probleme u vezi podataka u bazi informacionog sistema pa su nakon evidentiranja problema, grešaka i nedostataka utvrđene mjere i način rada koje treba preuzeti. Urađena su detaljna uputstva o načinu i postupku rada u vezi kontrole, ispravke i kompletiranja podataka, koji su upućeni Područnim odjeljenjima.

23 Sl. list RCG broj 54/03, 39/04, 61/04, 79/04, 81/04, 29/05, 14/07,47/07. 24 Sl. list RCG broj 9 od 30.novembra 2007. godine 25 Izvještaj o radu odjeljenja za obradu podataka matične evidencije za 2007. godinu, broj 01-1545 od 04.02.2008. godine


12

Odjeljenje za sprovođenje inostranog osiguranja - U ovom odjeljenju, vrše se poslovi pripreme, kontrole i izrade nacrta rješenja u prvom stepenu o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja, koji se ostvaruju primjenom međunarodnih sporazuma, pravno-administrativni poslovi u vezi sa primjenom međunarodnih sporazuma o socijalnom osiguranju i ostvarivanje međunarodnog osiguranja u Fondu na osnovu sporazuma između Republike Crne Gore i Republike Hrvatske, Makedonije, Bosne i Hercegovine i Srbije.

Odjeljenje za obračun i isplatu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja - vrši obračun i isplatu prava iz

penzijskog i invalidskog osiguranja, kontroliše obračune, sprovodi sudsko-administrativne zabrane, refundira sredstva, izdaje uvjerenja o primanjima korisnika, formira i evidentira isplatne dosijee. U djelokrug rada ovog odjeljenja spada i sprovođenje administrativnih zabrana (razni oblici kredita i kupovina na odloženo plaćanje) i sudskih izvršenja. Prema Izvještaju o radu za 2007.godinu, kao i izjavi načelnika ovog odjeljenja, obezbijeđena su sredstva za isplatu za 107.420 civilnih, i 3.100 vojnih korisnika penzijskog prava. Odjeljenje za obračun i isplatu prava za 2007.god vršilo je obračun i isplatu prava 1.926 korisnika koji žive u inostranstvu, prema zaključenim sporazumima o socijalnom osiguranju i to: Hrvatska 884 korisnika, Makedonija 190 korisnika, Bosna i Hercegovina 821 korisnika, Bugarska 2 korisnika, Češka 1 korisnik, Austrija 7 korisnika, Njemačka 15 korisnika, Francuska 5 korisnika i SAD 1 korisnik. U skladu sa čl. 215 v Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, Fond je preuzeo obavezu isplate vojnih penzija u martu 2006. godine. Korisnicima koji su pravo ostvarili po vojnim propisima, a koji su se primjenjivali do dana stupanja na snagu ovog Zakona, po osnovu prava na starosnu, invalidsku i porodičnu penziju, prava na novčanu naknadu za tjelesno oštećenje i prava na dodatak za pomoć i njegu sa prebivalištem u Republici Crnoj Gori obezbeđuju se u istom obimu od dana stupanja na snagu ovog Zakona. Poseban problem predstavljaju osiguranici koji u skladu sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju (čl. 215v) ne mogu ostvariti ta prava zbog nemogućnosti dobijanja uvjerenja o prebivalištu, a što se uglavnom odnosi na izbjegla i raseljena lica. Iz ovih razloga, prema podacima ovog odjeljenja, 60 vojnih osiguranika ne može ostvariti pravo na isplatu penzije.

Sektor za pravne, opšte i kadrovske poslove – u sastavu ima tri odjeljenja: Odjeljenje za pravne poslove, Odjeljenje za kadrovske poslove i odjeljenju za opšte poslove.

U Odjeljenju za pravne poslove vrši se priprema predloga opštih i drugih akata koje donosi Upravni odbor, vodi se evidencija o imovini Fonda, pripremaju se i kontrolišu ugovori i sporazumi koje zaključi Fond i drugi poslovi iz djelokruga rada odjeljenja. U odjeljenju za kadrovske poslove vrše se poslovi prijema novozaposlenih, priprema pojedinačnih odluka i ugovora o radu, održavanje kadrovske evidencije zaposlenih, ažuriranje personalnih dosijea, prijavljivanje i odjavljivanje zaposlenih nadležnim službama za obavezno sociojalno osiguranje i drugi poslovi. U oblasti radnopravnih odnosa, poslovi se izvršavaju uz primjenu odredaba Zakona o radu26, Opšteg kolektivnog ugovora i Kolektivnog ugovora Republičkog Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja27.

Revizijom je utvrđeno da se uredno ne ažuriraju dokumenata u personalnim dosijeima, nedostaju obrasci prijava podataka za matičnu evidenciju o zaposlenim osiguranicima, kao i evidencije o prijavama za zdrastveno osiguranje. Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta stručne službe Fonda, za izvršavanje poslova iz djelokruga Fonda sistematizovano je 260 radnih mjesta. U stalnom radnom odnosu je 236 lica, broj zaposlenih na određeno vrijeme i pripravnika je 12 lica, dok je broj evidentiranih po ugovoru o djelu je 28 lica. Za pojedina radna mjesta, predviđena aktom o sistematizaciji, angažuju se radnici po ugovoru o djelu, što nije u skladu sa Zakonom o radu. Zakon o radu, kojim su uređeni radni odnosi, pored zasnivanja radnog odnosa na neodređeno i određeno

26 Sl.list RCG, broj 43/03 i 26/06 27 Kolektivni ugovor RF PIO od 27.12.2005; 01-195/2 od 23.01.2007; 01-354 od 23.07.2007 i ispravka od 30.08. 2007. godine


13

vrijeme, poznaje institut dopunskog rada, rada sa nepunim radnim vremenom i posebnu vrstu ugovora o povremenim i privremenim poslovima. Kadrovska evidencija nije kompjuterski obrađena zbog nedostatka programa za kadrovsku evidenciju, te se može konstatovati da informatička tehnologija u ovom odeljenju nije iskorišćena na adekvatan način. Potrebno je kompletirati i ažurirati dosijea zaposlenih, urediti i održavati kadrovsku dokumentaciju i evidenciju iz domena radnih odnosa, redovno prijavljivati i odjavljivati socijalno osiguranje zaposlenih i smanjiti broj angažovanih radnika po ugovoru o djelu za radna mjesta koja su predviđena sistematizacijom radnih mjesta.

U odjeljenju za opšte poslove vrše se poslovi koji se odnose na opšte, administrativne, tehničke i daktilografske poslove, primanje, klasifikaciju, raspoređivanje i otpremanje pošte, arhiviranje i čuvanje dokumentacije, obavljanje portirskih poslova i poslova telefonske centrale, prevoza i pružanja pojedinih ugostiteljskih usluga za potrebe Fonda, čišćenje i obezbeđivanje održavanja higijene u poslovnim prostorijama Fonda i druge poslove za potrebe Fonda. Za potrebe pružanja ugostiteljskih usluga-kafe kuvarice, angažovani su radnici po ugovoru o djelu iako su aktom o sistematizaciji predviđena ta radna mjesta. Za poslove zaštite i obezbeđenja Stručne službe Fonda takođe je angažovan radnik po ugovoru o djelu i ako su ti poslovi i radni zadaci predviđeni aktom o sistematizaciji poslova. Evidencija o potrošnji goriva za upotrebu službenih vozila vodi se na mjesečnoj osnovi, uz dostavu priloženih računa. Servisiranje i osiguranje službenih vozila vrši se preko ovlašćenih servisa za koje postoje sklopljeni ugovori od strane nadležnih u Fondu.

Sektor za informacionu tehnologiju - vrše se poslovi u okviru odjeljenja i to: Odjeljenje za sistemski softver i

obradu; Odjeljenje za projektovanje, razvoj i održavanje aplikativnog softvera; Odjeljenje za elektronsku arhivu. Postojeći IT sistem uslijed starosti opreme ne može da zadovolji potrebe poslovnih procesa Fonda. Projekat novog IT sistema, pokrenut od strane Svjetske banke, nije uspio, pa je Fond samostalno pokrenuo aktivnosti na modernizaciji IT sistema iz svojih sredstava, uz dobijenu saglasnost resornog i Ministarstva finansija, čija procijenjena vrijednost od strane Fonda iznosi oko 1.000.000,00 €28. Programom rada Fond-a za 2007.godinu koji je usvojen od strane Upravnog odbora29, Fond je radio na implementaciji projekta novog IT sistema, izradu softvera, ugradnju hardvera, izradu mreže-interno kabliranje, eksterno kabliranje i obuku zaposlenih. Fond je obezbijedio sredstva od Svjetske banke samo za dio opreme u vrijednosti od 20.000,00 €. Takođe, organizovana je obuka za zaposlene u Fondu, za rad na novim tehnologijama i finansirana iz sredstava Svjetske banke u vrijednosti oko 50.000,00 €.

3. Finansijski plan i sistam evidencije Budžet Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja, odnosno Finansijski plan, za 2007. godinu, uz pribavljeno Mišljenje Ministarstva finansija broj 03-8905/1 od 19.12.2006. godine, usvojen je Odlukom Upravnog odbora broj 116 od 22.12.2006. godine. Budžet Fonda za 2007. godinu je uravnotežen, tako su primici i izdaci Fonda planirani u iznosu od 200.712.000,00 €. U ukupnim planiranim primicima tekući prihodi (doprinosi za penzijsko invalidsko osiguranje i ostali prihodi) u iznosu od 136.376.000,00 € učestvuju sa 67,95%, dok donacije i transferi iz Budžeta Crne Gore učestvuju sa 32,05%. U strukturi planiranih izdataka najveće učešće imaju transferi za socijalnu zaštitu, odnosno izdaci po osnovu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, u iznosu 194.661.000,00 € ili 96,99%. Prilikom procjene izdataka za prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja imalo se u vidu i potencijalno povećanje ovih izdataka usljed usklađivanja, na osnovu statističkih podataka, u skladu sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju, koje se vrši dva puta godišnje. Budžetom Fonda za 2007. godinu planirana su i sredstva tekuće rezerve u iznosu od 150.000,00 €, namijenjena za hitne i neplanirane izdatke koji mogu nastati tokom 2007. godine. Budžet Fonda, shodno Pravilniku o jedinstvenoj klasifikaciji računa za Budžet Republike, budžete vanbudžetskih fondova i budžete opština,30 se planira i izvršava na jedinstven način u skladu sa računima

28 Dopis Fonda PIO Ministarstvu rada, zdravlja i socijalnog staranja broj 01-4238 od 12.09.2007. godine 29 Program rada za 2007. godinu broj 118 od 22.12.2006. godine 30 SL.list RCG, broj 37/05


14

dodijeljenim po ekonomskoj i funkcionalnoj klasifikaciji. Sistem evidencije Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja zasniva se na gotovinskoj osnovi, prema kojoj se evidencija transakcija ili događaja vrši u momentu prijema ili isplate gotovine. U poslovnim knjigama Fonda evidentira se nefinansijska imovina, finansijska imovina, obaveze, kapital i utvrđivanje rezultata poslovanja, primici i izdaci. Prihodi i rashodi se evidentiraju na osnovu gotovinskih transakcija u izvještajnom periodu nezavisno od momenta nastanka poslovnog događaja. Na korektivnim računima se vodi evidencija obračunatih a neisplaćenih rashoda i obračunatih a nenaplaćenih prihoda. Modifikovana gotovinska osnova se primjenjuje na evidenciju imovine, obaveza i kapitala. Potrebno je napomenuti da rashodi za amortizaciju nefinansijske imovine, razlike prihoda i rashoda usljed promjene vrijednosti nefinansijske imovine, kao i razlike prihoda i rashoda (kapitalni gubici i dobici) po osnovu prodaje i nabavke finansijske imovine, direktno terete sopstveni kapital – neto vrijednost. Direktno otpisivanje vrijednosti kapitala za navedene transakcije, opredijelilo je uvećanje poslovnog razultata Fonda iskazanog u bilansu uspjeha za 2007. godinu. 4. Gotovinski tokovi

Uvidom u promet komercijalnih računa kod poslovnih banaka, utvrđeno je da saldo gotovine – depoziti po viđenju na dan 31.12.2006. godine iznosi 218.285,32 €. Priliv sredstava u 2007. godini iznosi 250.185.605,49 €, a odliv sredstava 245.922.588,73 €, tako da saldo gotovina – depoziti po viđenju na dan 31.12.2007. godine iznosi 4.481.302,08 €.

Analitika gotovinskih transakcija koje su se dešavale u 2007. godini prikazana je u narednoj tabeli:

Konsolidovani promet dugovne strane na računima Fonda iznosi 276.205.645,74 € i jednak je prometu potražne strane u 2007. godini, sa zanemarljivom greškom od 2,00 €. Priliv sredstava obezbijeđen je uplatom doprinosa za penzijsko invalidsko osiguranje u iznosu 173.880.659,22 €, ostalih prihoda u iznosu 2.803.017,96 €, prihoda od prodaje nefinansijske imovine u iznosu 36.786,16 €, prihoda od prodaje finansijske imovine u iznosu 12.456.062,16 €, transfera budžeta u iznosu 61.156.300,71 € i pozajmica i kredita iz domaćih izvora u iznosu 2.500.000,00 €. Odlivi sredstava po osnovu tekućih izdataka iznosi 5.937.861,76 €, po osnovu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja 228.365.332,86 €, (uključeni su i doprinosi za zdravstvenu zaštitu penzionera), transfera institucijama, pojedincima i nevladinom sektoru 364.331,63 €, kapitalnih izdataka 41.042,22 €, dok izdaci po osnovu otplate duga iz prethodnog perioda iznose 698.731,23 €, pozajmice i krediti 75.000,00 € i otplata domaćim izvorima finansiranja 2.500.000,00 €.


15

4.1. Izvještaj o novčanim tokovima U skladu sa članom 5. Pravilnika o načinu pripreme, sastavljanja i podnošenja finansijskih izvještaja Budžeta, vanbudžetskih fondova i jedinica lokalne samouprave, Republički fond penzijskog i inalidskog osiguranja ima obavezu da Ministarstvu finansija dostavi Izvještaj o novčanim tokovima (obrazac INT–1), Izvještaj o novčanim tokovima (obrazac INT-2), Konsolidovani godišnji finansijski izvještaj i Izvještaj o neizmirenim obavezama. Fond je sačinio propisane izvještaje koje je, u postupku revizije, dostavio Državnoj revizorskoj instituciji31. Rok za dostavljanje finansijskih izvještaja Ministarstvu finansija je 31. mart tekuće godine za prethodnu godinu. Na osnovu člna 9. Statuta Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja, Upravni odbor usvaja godišnje i polugodišnje izvještaje o finansijskom poslovanju sa izvještajem o reviziji godišnjeg računa – finansijskih izvještaja. Stanje primitaka i izdataka upoređeno je sa kretanjem novčanih tokova u 2007. godini, sa ciljem analitičke interpretacije iskazane gotovine i verifikacije računske tačnosti izvršenih gotovinskih transakcija. Izvještaj o novčanim tokovima Fond je pripremio na osnovu podataka priliva i odliva koji su iskazani na gotovinskoj osnovi. Iskazano stanje depozita (depozita po viđenju i oročenih depozita) na kraju godine usaglašeno je sa stanjem računa kod poslovnih banaka, koje su svojim komfirmacijama potvrdile stanje gotovine.

31 Dopis Fonda broj od 03/40114-37/03 od 10.03.2008. godine


16

Revizijom je izvršeno upoređivanje prometa dugovne i potražne strane komercijalnih računa po poslovnim bankama sa INT obrazcem koji je uradio Fond za 2007. godinu. Provjerom je ustanovljeno da promet iskazan u INT obrazcu, prema evidenciji na gotovinskoj osnovi, odgovara prometu iskazanom na računima kod komercijalnih banaka. U narednoj tabeli dat je pregled gotovine – depozita po viđenju po poslovnim bankama i gotovina u blagajni:

Gotovina - depoziti po viđenju 01.01.2007. godine iznose 218.285,32 €, a 31.12.2007. godine 4.481.302,08 €, pa je neto povećanje depozita po viđenju u 2007. godini iznosilo 4.263.016,76 €. Pored toga, revizijom je sistematizovan pregled oročenih depozita kod poslovnih banaka i prikazan u narednoj tabeli:

U postupku revizije utvrđeno je da sredstva po oročenim depozitima 01.01.2007. godine iznose 23.154.532,21 €, a 31.12.2007. godine 33.742.043,96 €. Neto povećanje oročenih depozita u 2007. godini iznosi 10.587.511,75 €. Skrećemo pažnju da u Izvještaju o novčanim tokovima, gotovina na početku 2007. godine veća je od gotovine na kraju 2006. godine za iznos 1.100.000,00 €, a odnosi se na oročeni depozit kod NLB Montenegro banke po ugovoru broj 201229 od 02.07. 2004. godine. Sredstva su oročena na osnovu Zaključka Vlade i Odluke o davanju saglasnosti na zalog depozita Fonda PIO, kao obezbjeđenje potraživanja Banke od Bay Shiping LTD na period od 7 godina, odnosno do konačne naplate potraživanja. Urgencijom Fonda, dugoročni depozit oročen na period od 7 godina, pretvoren je u kratkoročni depozit s rokom dospjeća 26.08. 2008. godine. U iznos gotovine na početku perioda, kao i u iznos gotovine na kraju perioda nije uključen depozit od 115.000,00 €, oročen kod „Crnogorske komercijalne banke“ ad, Podgorica po ugovoru br. 11729 od 09.08.2006. godine, uz kamatnu stopu od 1% na godišnjem nivou, do izmirenja svih obaveza po ugovorima o kreditu odobrenih radnicima Fonda. Nakon izvršenih korekcija Iznos depozita po viđenju i oročenih depozita odgovara stanju gotovine na kraju perioda u iznosu od 38.108.345,26 €.


17

Revizijom je konstatovano da su računi Fonda i obavljene transakcije u komercijalnim bankama sljedeći: Crnogorska komercijalna banka - Fond PIO je na dan 31.12.2007. godine imao oročenih sredstava u iznosu od 15.242.043,96

€ i to po ugovorima:

Ugovor broj 8900/1 od 01.10.2004. godine na iznos 11.127.043,96 €. Na navedeni ugovor je zaključen Anex ugovora 1,2,3,4,5,6, i 7, kojima se mijenja član 1. a koji se odnosi na iznos deponovanih sredstava. Sredstva se deponuju kao namjenski depozit za obezbjeđenje kratkoročnog kredita broj 9600 od 01.10.2004. godine. Anexsom broj 7. od 09.03.2007. godine su precizirani uslovi oročavanja sredstava i to:

rok oročavanja : 31.12.2007. godine

kamatna stopa: 7% na godišnjem nivou

način vraćanja: jednokratno.

Ugovor o namjenskom depozitu broj 11729 od 09.08.2006. godine (11-3492/2 od 11.08.2006. godine) na iznos od 115.000,00 €, kao namjenski depozit za odobrenje kredita radnicima Fonda PIO pod sledećim uslovima:

rok oročavanja depozita: do izmirenja svih obaveza po ugovorima o kreditu radnicima PIO. kamatna stopa 1% na godišnjem nivou.

Ugovor o oročenom depozitu broj 23808 od 21.12.2007. godine (01-5844) na iznos 4.000.000,00 € kao oročeni depozit. Anex broj 1. na Ugovor o oročenom depozitu broj 23808 od 21.12.2007. godine, kojim se mijenja član 1 i sredstva se deponuju kod Banke kao namjenski depozit za obezbjeđenje kredita po Ugovoru broj 952-88-117 od 17.12.2007. godine

rok oročavanja depozita: 15.04.2008. godine

kamatna stopa: 7% na godišnjem nivou.

Podgorička banka - Fond PIO je na dan 31.12.2007. godine imao oročenih sredstava u iznosu 3.000.000,00 € i to po ugovorima:

Ugovor o nenamjenskom oročavanju sredstava broj 130-97-368-8 od 14.12.2005. godine na iznos od 800.000,00 €, odnosno Anexom broj 1 od 17.03.2006. godine mijenja se član 1. ugovora, tako da oročena sredstva iznose 1.100.000,00 € i predstavljaju kolateral po Ugovoru o kreditu 00-420-0100487.0 od 17.03.2006. godine. Anexom br.01-1218/2 od 19.03.2007. godine se mijenjaju i uslovi oročavanja:

rok oročavanja 19.03.2008. godine kamatna stopa 4 % godišnje.

Ugovor o namjenskom oročavanju sredstava broj 11981 od 17.08.2006. godine na iznos 700.000,00 €. Depozit po ovom ugovoru predstavlja kolateral po ugovoru o kreditu broj 00-420-0100487-0 od 17.03.2006. godine. Anexom 1. ugovora sredstva se oročavaju pod sljedećim uslovima:

rok oročavanja 19.03.2008. godine,

nominalna kamatna stopa 4% na godišnjem nivou,

efektivna kamatna stopa 4% godišnje.

Ugovor o nenamjenskom oročavanju sredstava broj 5578 od 18.04.2007. godine na iznos 500.000,00 € na ime oročavanja slobodnih novčanih sredstava. Anexom broj 1. od 03.05.2007. godine oročena nenamjenska sredstva se oročavaju namjenski i predstavljaju kolateral po ugovoru broj 00-420-01-00631.7 pod sledećim uslovima:

rok oročavanja 13.04.2008. godine,

nominalna kamatna stopa 4% na godišnjem nivou,



18

Ugovor o nenamjenskom oročavanju sredstava broj 00-432-1300096.0 od 26.09.2006. godine na iznos 300.000,00 € na ime oročavanja slobodnih novčanih sredstava. Anexom od 27.04.2007. godine oročena nenamjenska sredstva se oročavaju namjenski i predstavljaju kolateral po ugovoru broj 00-420-01-00631.7. Anexom od 01.06.2007. godine se stavlja van snage danom izmirenja obaveza po ugovoru broj 00-420-01-00631.7 pod sledećim uslovima:

rok oročavanja 15.04.2008. godine, nominalna kamatna stopa 4,29% na godišnjem nivou, efektivna kamatna stopa 4% godišnje.

Ugovor o nenamjenskom oročavanju sredstava broj 00-432-1300097.8 od 28.06.2007. godine na iznos od 400.000,00 € na ime oročavanja slobodnih novčanih sredstava pod sledećim uslovima:

rok oročavanja do 27.06.2008. godine

nominalna kamatna stopa 12M EURIBOR na dan zaključenja Ugovora

efektivna kamatna sopa 4,50% godišnje.

Atlasmont banka - Fond PIO je na dan 31.12.2007. godine imao oročenih sredstava u iznosu 910.000,00 € i to po ugovorima:

Ugovor o oročenom namjenskom depozitu br. 5051300000000015202 od 16.07.2007. godine u iznosu 200.000,00 € kao oročeni namjenski depozit – kolateral pod sljedećim uslovima:

rok otplate depozita : 360 dana, do 04.07.2008. godine

kamatna stopa: 7%.

Ugovor o oročenom depozitu br. 83/06 od 13.01.2006. godine na iznos 300.000,00 € pod sljedećim uslovima:

rok otplate depozita 01.04.2008. godine

kamatna stopa : 7% godišnje.


Ugovor o oročenom depozitu broj 505130557000011202 od 29.11.2006. godine na iznos 400.000,00 € kao oročeni depozit. Anexom broj I iznos deponovanih sredstava je 410.000,00 €. Anexom broj II mijenja se rok vraćanja depozita i to:

rok vraćanja: 15.04.2008. godine, kamatna stopa: 7% godišnje, efektivna kamatna stopa 7% godišnje.

Prva banka Crne Gore - Fond PIO je na dan 31.12.2007. godine imao oročenih sredstava u iznosu 11.665.000,00 € i to po ugovorima:

Ugovor o oročavanju sredstava broj 3646 od 23.09.2004. godinei Aneksom ugovora broj 3646/8 od 26.03.2007. godine na iznos od 50.000,00 € pod sljedećim uslovima:

rok vraćanja: 26.09.2008. godine.

kamatna stopa: 7% godišnje.

Ugovor o oročavanju sredstava broj 2145 od 01.08.2006. godine i Anex ugovora na iznos od 2.000.000,00€ pod sledećim uslovima,

rok vraćanja: 26.09.2008. godine

kamatna stopa: 6,5 % godišne

Ugovor o oročavanju sredstava broj 2655 od 14.09.2006. godine na iznos 1.000.000,00 € pod sledećim uslovima:

rok vraćanja: 26.09.2008. godine


19

kamatna stopa: 6,5 % godišnje

Ugovor o oročavanju sredstava broj 2783 od 26.09.2006. godine na iznos 500.000,00 € pod sledećim uslovima:

rok vraćanja: 26.09.2008. godine.

kamatna stopa:6,57% godišnje.

Ugovor o oročavanju sredstava broj 2893 od 04.10.2006. godine na iznos 550.000,00 € pod sledećim uslovima:

rok vraćanja: 26.09.2008. godine. kamatna stopa: 6,5% godišnje.


rok vraćanja: 26.09.2008. godine. kamatna stopa: 6.5% godišnje.

Ugovor o oročavanju sredstava broj 278/06 od 28.11.2006. godine na iznos 1.000.000,00 € pod sledećim uslovima:

rok vraćanja: 26.09.2008. godine. kamatna stopa: 6.5% godišnje.

Svi gore navedeni ugovori se stavljaju van snage i zaključuje se Ugovor broj 2796 od 10.05.2007. godine na iznos 6.100.000,00 €, kojim se objedinjavaju gore navedena sredstva sa kamatnom stopom od 7% na godišnjem nivou.

Ugovor o oročavanju sredstava broj 3120 od 12.06.2006. godine na iznos 165.000,00 € pod sledećim uslovima: oročavaju se slobodna novčana sredstva na ime finansiranja beskamatnih kredita za penzionere, na 12 mjeseci, odnosno do 12.06.2008. godine. Ugovor o oročavanju sredstava broj 3292 od 12.06.2007. godine na iznos 900.000,00 € pod sledećim uslovima:

rok vraćanja: 21.07.2008. godine. kamatna stopa: 8% godišnje.



NLB Montenegro banaka - Fond PIO je na dan 31.12.2007. godine imao oročenih sredstava u iznosu 2.910.000,00 € i to po

ugovorima:

Ugovor o oročavanju sredstava broj 201-272 od 05.07.2006. godine na iznos 500.000,00 € pod sledećim uslovima:


Ugovor o oročavanju sredstava broj 201-229 od 26.07.2007. godine na iznos 1.100.000,00 € pod sledećim uslovima:


Oročeni depozit u iznosu 1.100.000,00 €, odnosi se na oročeni depozit kod NLB Montenegro banke po ugovoru broj 201229 od 02.07. 2004. godine. Sredstva su oročena na osnovu Zaključka Vlade i Odluke Upravnog odbora o davanju saglasnosti na zalog depozita Fonda PIO, kao obezbjeđenje potraživanja Banke od Bay Shiping LTD na period od 7 godina, odnosno do konačne naplate potraživanja. Urgencijom Fonda, dugoročni depozit oročen na period od 7 godina je pretvoren u kratkoročni depozit s rokom dospjeća 26.08. 2008. godine.


20

Ugovor o oročavanju sredstava broj 201-92 od 26.03.2007. godine na iznos 200.000,00 € pod sledećim uslovima:


Ugovor o oročavanju sredstava broj 2134 od 30.03.2007. godine na iznos 160.000,00 € pod sledećim uslovima: sredstva iz ovog ugovora služe kao obezbjeđenje po kreditima do otplate beskamatnih pozajmica u cjelosti. Na sredstva iz ovog ugovora se ne obračunava kamata. Ugovor o oročavanju sredstava broj 201-973 od 28.11.2006. godine na iznos 400.000,00 € pod sledećim uslovima:


Ugovor o oročavanju sredstava broj 201-350 od 21.12. 2007. godine na iznos 550.000,00 € pod sledećim uslovima:

rok vraćanja: 15.04. 2008. godine. kamatna stopa: 5,75% godišnje.

HYPO ALPE ADRIA BANKA - Fond PIO je na dan 31.12.2007. godine imao oročenih sredstava u iznosu 15.000,00 € i to po

ugovoru:

Ugovor o namjenskom depozitu broj 01-2191 od 20.04. 2007. godine na iznos 15.000,00 € pod sledećim uslovima: radi obezbjeđenja Ugovora o poslovnoj saradnji broj 15411 od 16.02.2007. godine, koji je banka sklopila u cilju odobravanja beskamatnih kredita penzionerima. Ovaj depozit se tretira kao beskamatni.

Prema izvještaju o novčanim tokovima, ostvareni prilivi sa kompenzacijama, bez priliva po osnovu prodaje finansijske i nefinansijske imovine i priliva po osnovu uzetih kredita i pozajmica, na dan 31.12.2007. godine iznose 237.839.977,89 €, a tekući izdaci, bez kapitalnih izdataka, otplate duga iz prethodnog perioda i otplate glavnice po uzetim kreditima i pozajmicama, iznose 235.425.589,06 €, tako da neto novčani tok po osnovu tekućih transakcija je pozitivan i iznosi 2.414.388,83 €. Neto novčani tok po osnovu investiranja je pozitivan i iznosi 12.451.806,10 €. U novčani tok po osnovu investiranja uključeni su prilivi po osnovu prodaje nefinansijske imovine u iznosu od 36.786,16 €, po osnovu prodaje finansijke imovine u iznosu od 12.456.062,16 € i odlivi po osnovu kapitalnih izdataka u iznosu 41.042,22 €.

Neto novčani tok po osnovu finansiranja je negativan i iznosi 15.668,34 €, što znači da Fond u obračunskom periodu nije koristio pozajmice za finansiranje svojih obaveza i da je u navedenom iznosu smanjio dug prema bankama. Prilivi i odlivi po osnovu uzetih kratkoročnih kredita i pozajmica u iznosu 2.500.000,00 €, nijesu uključeni u novčani tok po osnovu finansiranja, a što nije izmjenilo stanje gotovine i gotovinskog suficita/deficita za 2008 godinu.

. 4.2 Gotovinski suficit / deficit Izvještaj o konsolidovanoj javnoj potrošnji prikazuje iznos ostvarenog deficita ili suficita kao rezultat razlike između ukupnih primitaka, ne uključujući transfere iz Budžeta i prihode od prodaje imovine, i ukupnih izdataka prikazan je u narednoj tabeli:


21


22

Gotovinski deficit Fonda u 2007. godini izveden je iz podataka koji su prikazani u prethodnoj tabeli. Gotovinski deficit prije transfera iznosi 58.782.954,18 €. Iskazani deficit pokriven je transferima iz budžeta u iznosu 61.156.300,71 €, što je uticalo na povećanje gotovine u iznosu 2.373.346,53 € odnosno, ako se dodaju prilivi od prodaje finansijske i nefinansijske imovine u iznosu 12.492.848,32 € i oduzmu odlivi po osnovu otplate glavnice kredita iz prethodnog perioda u iznosu 15.668,34 €, gotovina je povećana u iznosu od 14.850.526,51 €. Ovako iskazano povećanje gotovine jednako je konfirmisanim podacima banaka o neto povećanju gotovine na kraju obračunskog perioda u iznosu 14.850.528,51 €, sa zanemarljivom razlikom od 2,00 €, odnosno zbiru neto povećanja oročenih depozita u iznosu 10.587.511,75 € i neto povećanju depozita po viđenju u iznosu 4.263.016,76 €. 4.3 Modifikovani gotovinski suficit / deficit Modifikovani gotovinski suficit / deficit predstavlja razliku gotovinskog suficita / deficita i neto povećanja obaveza u toku fiskalne godine. Neto povećanje obaveza Fonda u 2007. godini iznosi 3.478.768,03 € i prikazano je u sljedećoj tabeli:

Ukoliko se gotovinski deficiit prije transfera, u iznosu od 58.782.954,18 €, uveća za iznos neto povećanja obaveza od 3.478.768,03 € dobija se modifikovani gotovinski deficit u iznosu od 62.261.722,21 €, što znači da su transferi približno dobro planirani, i da Fond nije morao povećavati obaveze u iznosu od 3.478.768,03 €. 5. Odnos planiranog i izvršenog budžeta Upravni odbor Fonda, na osnovu člana 116 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju i člana 9 Statuta Fonda, donio je Odluku o usvajanju Budžeta Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja za 2007. godinu broj 116 od 22.12.2006. godine, uz prethodno pribavljeno Mišljenje Ministarstva finansija, dopis broj 03-8905/1 od 19.12.2006. godine. Planom priliva i odliva sredstava za 2007. godinu u iznosu od 200.712.000,00 €. planiran je uravnotežen budžet. Pregled planiranih i ostvarenih priliva i odliva prikazan je u sljedećoj tabeli:

U 2007. godini primici su planirani u iznosu 200.712.000,00 €, a ostvareni u iznosu 250.332.826,21 € ili više za 24,72%. Izdaci su planirani u iznosu 200.712.000,00 €, a izvršeni u iznosu od 235.482.299,70 €, odnosno izvršenje je veće za 17,32% od plana. Kada posmatramo ostvarene primitke i izvršene izdatke vidimo da je ostvaren višak primitaka u iznosu 14.850.526,51 €, što odgovara povećanju gotovine u 2007 godini.


23

PREGLED PLANIRANIH I OSTVARENIH PRILIVA I IZDATAKA

-

50,000,000.00

100,000,000.00

150,000,000.00

200,000,000.00

250,000,000.00

300,000,000.00

2002 2003 2004 2005 2006 2007

Doprinosi+ostalo Budžet-transferi Prihod od privatizacije Ukupno planirani primici Ukupno ostvareni primici

Odstupanja planiranih i ostvarenih primitaka Fonda u periodu od 2002 do 2007 godine pokazuje da je plan primitaka za 2002, 2003 i 2004 godinu precijenjen, dok su planirani primici u odnosu na ostvarene za 2005, 2006 i 2007 godinu u značajnoj mjeri podcijenjeni. Niži nivo primitaka u periodu od 2002 do 2005 godine najvećim dijelom je rezultat nižeg nivoa prenešenih transfera od strane budžeta Vlade, tako da je Fond za finansiranje obaveza većim dijelom koristio privatizacione prihode. Od 2005 transferi iz budžeta Vlade značajno su povećani, pa Fond nije morao koristiti u većoj mjeri prihode od privatizacije za finansiranje tekućih obaveza, što se odrazilo na povećanje gotovinskih depozita. Tokom 2006 i 2007 godine gotovina obezbjeđena, kroz proces privatizacije, prodajom hartija od vrijednosti Fonda, skoro je ekvivalentna povećanju gotovine na računima Fonda.

(5,000,000.00)

-

5,000,000.00

10,000,000.00

15,000,000.00

20,000,000.00

25,000,000.00

2002 2003 2004 2005 2006 2007

Prihod od privatizacije Razlika primitaka i izdataka

Planirani izdaci Fonda u 2002, 2003 i 2004 godinu su značajno precijenjeni, dok za 2005, 2006 i 2007 godinu planirani izdaci su podcijenjeni u odnosu na njihovo izvršenje. Podaci o ostvarenim razlikama pokazuju da je Fond u 2002 i 2003 godini ostvario povećanje gotovine, u 2004 godini iskazao smanjnje gotovine, i u 2005 godine likvidnost Fonda je dovedena do nivoa koji je obezbjedio izvršenje planiranih obaveza. 6.Bilans stanja, realni i gotovinski tokovi Fonda za 2007. godinu Shodno Pravilniku, Fond nije u obavezi da sastavlja bilans stanja, ali radi sagledavanja stanja imovine, potraživanja i obaveza, kao i promjene neto vrijednosti kapitala urađen je bilans stanja u skladu sa strukturom podataka prikazanih u knjigovodstvenoj evidenciji Fonda. Da bi obezbjedili logičnu konzistentnost podataka, poslovne događaje Fonda za 2007 godinu podjelili smo u tri međusobno povezane tabele i to:

• Bilans stanja Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje za 2006 i 2007 godinu; • Odnos bilansa stanja i realnih i novčanih tokova Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje

u 2007 godini. • Rekapitulacija gotovinskih i ekonomskih tokova u 2007 godini.

Navedene tabele su sistematizovane na sljedeći način:


24


25

a) Prva tabela označena kao bilans stanja Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja i sređena je na osnovu podataka iz bruto bilansa, pri čemu dobijen rezultat po formuli NV = A – O i oznake predstavljaju: NV -neto vrijednost, A –aktiva, O – obaveze. Polazeći od iskazanih vrijednosti u bilansu stanja dobija se:

Neto smanjena vrijednost aktive umanjena za neto povećanje neizmirenih obaveza dala je smanjnje

neto vrijednosti za iznos od 42.433.309,30 €.

b) Druga tabela označena kao odnos bilansa stanja i ekonomskih i novčanih tokova pokazuje korespodentnu vezu usaglašavanja iznosa iz bilansa stanja sa gotovinskim i novčanim tokovima, koja takođe potvrđuje nalaze revizije, potvrđujući smanjenje neto vrijednosti za 42.433.309,30€.

c) Trećom tabelom, označenom kao rekapitulacija gotovinskih i ekonomskih tokova u 2007 godini, odvojeni su gotovinski i ekonomski tokovi i izvršeno sabiranje rezultata po osnovu dva toka, tako da je dobijen isti rezultat.

Pretpostavljamo da su greške i neobjašnjeni iznosi vezani za dug prema Crnogorskoj komercijalnoj banci gdje je na dan 01.01. i 31.12.2007 godine evidentirano početno i krajnje stanje duga na računu 251100 – Crnogorska komercijalna banka u iznosu od 12.265,65 €. Ovo upućuje da nije bilo otplate duga prema Crnogorskoj komercijalnoj banci koji je iskazan u tabeli gotovinskih tokova.32. Bez obzira na prethodnu manjkavost, umanjenje neto vrijednosti iznosi 42.433.309,30 €. Ovaj rezultat je suma pozitivnog gotovinskog rezultata u iznosu 14.850.526,51 € i umanjenja vrijednosti aktive i povećanja obaveza u

32 Na istom računu prikazane su obračunate obaveze nastale u 2007 godini od 500.000,00 €, tako da ukupno zaduženje iznosi 512.265,65 €. Plaćene obaveze u 2007 godini su prikazane u iznosu od 500.000,00 € i stanje obaveza iskazanih u bruto bilansu, po tom osnovu, na dan 31.12.2007 godine iznosi 12.265,65 €. Međutim, u izvještaju o novčanim tokovima prikazana je otplata prema Crnogorskoj komercijalnoj banci u iznosu od 10.668,34 €, pa bi po tom osnovu u evidenciji bruto bilansa otplata morala iznositi 510.668,34 €, a novo stanje na računu 251100 – Crnogorska komercijalna banka 1.597,31 €. Time bi se dobilo odgovarajuće stanje ukupnog duga po osnovu kreditinih transakcija od 1.011.331,16 €. Smatramo potrebnim da se ova greška otkloni u bruto bilansu i u potpunosti konfirmiše stanje gotovine. Institucija iskazuje rezervu za navedeni iznos i u Izvještaju je tretira kao greške i neobjašnjene razlike. Navedene konstatacije su izvedene kroz ukrštanjem podataka iz INT obrasca i bruto bilansa i neophodno je da Fond izvrši provjeru podataka i otkloni nedostatak, koji ne mora biti identičan pretpostavljenim navodima.


26

iznosu 57.275.447,40 €. Činjenica je da je Fond kroz adekvatno upravljanje gotovinom kompenzirao negativne rezultate na koje nije mogao uticati i to:

• Depresijaciju nefinansijske imovine u iznosu od 107.860,90 € koja predstavlja obračunsku kategoriju, izvedenu na osnovu zakonski definisanih stopa amortizacije;

• Depresijaciju finansijske imovine u iznosu od 47.939.009,02 € koja je rezultat privatizacije imovine realizovane prodajom hartija od vrijednosti na tržištu kapitala;

• Najvećim dijelom na neto povećanje obaveza u iznosu od 9.254.054,44 €, koje su nastale kao obaveza plaćanja na osnovu zakonom ustanovljenih prava korisnika.

6.1. Nefinansijska imovina Nefinansijsku imovinu Fonda čine građevinski objekti (stanovi, upravne zgrade i kancelarijski prostor), zemljište, oprema i zalihe. Direktor Fonda je rješenjem broj 01-5567 od 06.12.2006. godine formirao komisiju za popis sredstava i izvora sredstava Fonda. Urađen je Izvještaj o izvršenom popisu sredstava i izvora sredstava na dan 31.12.2007 godine, koji nije usvojen od strane organa upravljanja Fonda jer nije formiran Upravni odbor do momenta izrade Izvještaja, a sve fakture o nabavci osnovnih sredstava uredno se zavode u knjigu faktura. Revizijom je utvrđeno da je popis urađen u skladu sa zakonskim propisima i rekapitulacija stanja imovine data je u narednoj tabeli:

Osnovna sredstva se iskazuju po nabavnoj vrijednosti. Nabavnu vrijednost čini fakturna vrijednost nabavljenih sredstava, uvećana za sve troškove nastale do njihovog stavljanja u upotrebu. Fond nije vršio revalorizaciju nefinansijeke imovine, pa je Upravni odbor, a na predlog komisije, donio odluku o pokretanju i sprovođenju postupka za utvrđivanje tržišne vrijednosti zemljišta i poslovnih objekata koji su u vlasništvu Fonda33. Stanje nefinansijske imovine, odnosno nabavna vrijednost umanjena za ispravku vrijednosti, na dan 01.01.2007. godine iznosi 2.454.480,84 €, dok na dan 31.12.2007. godine 2.346.619,94 € i manja je za 107.860,90 €. Amortizacija osnovnih sredstava izvršena je u skladu sa Pravilnikom o razvrstavanju materijalne i nematerijalne imovine po grupama i metodama za utvrđivanje amortizacije budžetskih i vanbudžetskih korisnika, razvrstavajući sredstva po grupama osnovnih sredstava i koristeći propisane stope amortizacije. Amortizacija se obračunava počevši od narednog mjeseca za novonabavljena osnovna sredstva, a za ostala osnovna sredstva obračunom na vrijednost osnovnih sredstava utvrđenu krajem prethodne godine. Zemljište ne podliježe amortizaciji, dok za zgrade, kancelarijski prostor i stanove je izvršena amortizacija po stopi od 4%, a za opremu po stopama od 20% i 10% zavisno od vrste opreme koja se amortizuje. Za iznos obračunate amortizacije umanjuju se sopstveni izvori, odnosno neto kapital. Zemljište je iskazano po nabavnoj vrijednosti i nije vršena revalorizacija vrijednosti u 2007. godini. Vrijednost

zemljišta iskazana je u istom iznosu kao početno stanje, tj. nema promjene vrijednosti i iznosi 34.230,99 €.

33333333 Razlog: knjigovodstvena vrijednost značajno odstupa od tržišne vrijednosti


27

Građevinski objekti (zgrade, kancelarijski prostor i stanovi) čija sadašnja vrijednosti na dan 01.01.2007. godine iznosi 2.009.018,78 €, a na dan 31.12.2007. godine 1.890.215,34 € i manja je za 118.803,44 €. Nabavke u 2007 godini iznose 22.701,72 € i odnose se na izvođenje građevinskih radova, na stambenom objektu. Ovi radovi ugovoreni su šoping metodom. Smanjenje vrijednosti građevinskih objekata Izvršeno je isknjižavanjem iznosa od 53.962,41 €. Ova promjena vezana je za Odluku broj 40 od 05.05.2005. godine, o ustupanju poslovnih prostorija Udruženju penzionera Andrijevica u vrijednosti od 17.694,25 € i na konačan otkup stana u iznosu od 36.268,16 €.

Oprema - sadašnja vrijednost na dan 01.01.2007. godine iznosi 303.498,27 €, a na dan 31.12.2007. godine

350.217,21 €. Vrijednost opreme je povećana, odnosno izvršena je nabavka osnovnih sredstava u 2007. godini u iznosu od 126.286,36 €. Nabavke se odnose na: nabavku kompjuterske opreme u vrijednosti 672,75 €, nabavku vozila po ugovoru broj 01-2804 od 05.06.2007. godine čija je fakturna vrijednost 17.100,00 €. Vozilo je nabavljeno u zamjenu za tri polovna vozila koja je Fond procijenio u iznosu od 10.000,00 €. Plaćanje u iznosu od 17.100,00 € izvršeno kompenzacijom u iznosu 10.000,00 € i preko žiro računa u iznosu 7.100,00 €. Fond posjeduje ugovore o procjeni vozila, ( 01-2807, 01-2806 i 01-2808 od 05.06. 2007. godine ) Odluku Upravnog odbora o nabavci putničkog vozila za potrebe Stručne službe , Ugovor o kupoprodaji vozila i fakturu koja prati nabavku. Vozilo Audi 6 3.0 TDI nabavljeno od Firme Porshe Leasing Podgorica u iznosu 52.341,45 €. Vozilo je uzeto u finansijski lizing na 60 mjeseci počev od 25.07 2007. godine do 15.06.2012 godine. Nabavka vozila je vršena putem tendera, shodno Zakonu o javnim nabavkama. Predmet lizinga, odnosno vozilo, ostaje u vlasništvu prodavca i ne može se prenijeti u korist korisnika lizinga do isteka ugovora o lizingu tj. otplate predmeta lizinga. Predmet lizinga priznaje se kao osnovno sredstvo u knjigama korisnika lizinga prema važećim zakonskim propisima. Fond je, kao primaoc lizinga dobio od davaoca lizinga Ovlašćenje za korišćenje vozila. Vrijednost vozila iznosi 52.341,45 €. Plaćanje izvršeno avansom u iznosu od 9.839,62 €, a iznos od 35.120,00 € predstavlja kredit, odnosno lizing sa kamatom u iznosu od 8.102,20 €. Za ukupan iznos sredstva od 52.341,45 € povećana su osnovna sredstva i kapital, i stvorene su obaveze prema davaocu lizinga. Dati avans u iznosu 9.839,62 € i 5 plaćenih mjesečnih anuiteta (glavnica i kamata) po 720,37 €, u 2007. godini iskazani su kao kapitalni izdataka u znosiu 13.441,47 €. Izvršen je prenos sitnog inventara u osnovna sredstva, koja ispunjavaju uslove da se klasifikuju kao osnovna sredstva u iznosu 56.172,16 €.

Smanjenje vrijednosti osnovnih sredstava u iznosu 305.802,76 € se odnosi na otpis osnovnih sredstava po Odluci Upravnog odbora, a na osnovu izvještaja o popisu broj 39 od 30.03.2007. godine u iznosu 231.346,22 € i po ugovoru broj 01-2805 o prodaji opreme Termoinženjering Podgorica u iznosu 3.300,00 €, čija je nabavna vrijednost 74.456,54 €.

Zalihe kancelarijskog materijala, sitnog inventara i hrane iskazuju se po nabavnoj vrijednosti, koju čine neto

fakturna vrijednost i zavisni troškovi nabavke. Ukupne nabavke u 2007. godini iznosie 79.222,58 €.

Zalihe sitnog inventara: - početno stanje 97.605,86 - nabavke u 2007. god. 28.855,09 - prenos na osnovna sredstva (56.172,16) - otpis na kraju obrač. perioda (5.323,89) - stanje na dan 31.12.2007. god. 64.964,90

Zalihe kancelarijskog materijala: - početno stanje 10.126,94 - nabavke u 2007. god. 50.367,49 - bordero (53.502,93) - stanje na dan 31.12.2007. god. 6.991,50

Za iznos nabavljenih zaliha zadužuju se odgovarajući računi zaliha, a odobravaju sopstveni izvori imovine. Utrošak se evidentira na teret sopstvenih izvora uz odobrenje odgovarajućih računa zaliha.


28

6.2 Finansijska imovina Finansijska imovina iskazana je kroz gotovinu, potraživanja i finansijske plasmane.

Novčana sredstva – predstavljaju gotovinu na računima kod poslovnih banaka i u blagajni. Novčana sredstva

su iskazana u nominalnoj vrijednosti u eurima. Sredstva na deviznim računima, preračunavaju se u euro prema važećem kursu na datum bilansiranja. Novčanim sredstvima na računima raspolažu pojedinačno lica ovlašćena za punovažno potpisivanje uz upotrebu pečata na osnovu uredno popunjenog kartona deponavanih potpisa. Revizor je usaglasio stanje na računima na kraju poslovne godine sa stanjem računa kod poslovnih banaka, koje su svojim komfirmacijama potvrdile stanje gotovine. Razlika u iznosu od 50,65 € odnosi se na devizni račun kod Podgoričke banke.

Blagajna - se sastoji od glavne blagajne, blagajne za gorivo i blagajne za poštanske usluge (frankerice).

Uvidom u dnevnik blagajne, iz glavne blagajne se vrše isplate na ime dnevnica, prevoza i smještaja i ostalih troškova (troškovi po osnovu konzumacije jela i pića) nastalih na službenim putovanjima u zemlji i inostranstvu, isplate sredstava za otpremnine, jubilarne nagrade i druge nagrade zaposlenim na osnovu rješenja direktora, isplate sredstava po osnovu odobrenih stambenih kredita i isplate gotovinskih računa male vrijednosti za sitne popravke i nabavke sitnog inventara. Navedene isplate vršene su na osnovu priloženih računa kojima se pravdaju izdaci, kao i ostale prateće dokumentacije potpisane od strane ovlašćenog lica. Revizijom je utvrđeno da je prilikom pravdanja putnih naloga dokumentaciju potrebno dopuniti sa izvještajem o službenom putovanju i obračun i pravdanje troškova po osnovu službenih putovanja vršiti u skladu sa Uredbom o naknadama i drugim primanjima državnih službenika i namještenika34. Iz blagajne za gorivo vrši se uplata akontacije za gorivo AD „Jugopetrol“ Kotor. Vozači službenih vozila, uz otvorene putne naloge i naloge za gorivo, pravdaju potrošnju goriva po pređenim kilometrima, evidentiranim u putnim nalozima i ovjerenim od strane rukovodioca sektora. Fond ne posjeduje interni akt, kojim bi se limitirala mjesečna potrošnja goriva i potpunije pratila ekonomičnost potrošnje. Iz blagajne pošte „frankerice“ Fond akontativno mjesečno uplaćuje određeni iznos sredstava namijenjen za poštanske pošiljke. Aparat „frankerica“ evidentira pošiljke, određene težine, i na taj načn se pravdaju izvršene uplate. Potraživanja za obveznice – Stanje potraživanja za obveznice stare devizne štednje na dan 01.01.2007.

godine iznosi 327.116,00 €, a na dan 31.12.2007. godine 19.948,00 €. U 2007. godini na Fond je

34 Sl. list RCG, broj 24/05, 42705 i 70/06


29

prenešena vrijednost obveznica u iznosu od 619.948,00 €, kojima su kupci izvršili plaćanje prodatih akcija Fonda na javnom tenderu u iznosu od 599.982,00 € i na berzi u iznosu 374,10 €. Knjigovodstvena vrijednost prodatih akcija iznosi od 927.116,00 €, tako da je po ovom osnovu umanjena vrijednost finansijske aktive u iznosu od 307.168,00 €.

Stanje obveznica za restituciju na dan 01.01.2007. godine iznosi 1.370.790,00 €, a na dan 31.12.2007. godine 1.007.427,00 € ili manje za 363.363,00 €. U 2007. godini Fond je prodao akcije na javnom tenderu u vrijednosti od 1.000.000,00 € i na berzi u iznosu od 2.674.370,00 € i iste su plaćene obveznicama za restituciju u iznosu 3.674.370,00 €. Pored toga, stanje obveznica za restituciju u 2007 godini umanjeno je po dopisu 01-2015 u iznosu 4.032.733,00 € i po ugovoru broj 01-1861 u iznosu 5.000,00 €. Obaveza u iznosu od 4.032.733,00 izvršena je od strane Fonda po osnovu zakonske obaveze da se procenat prihoda ostvarenih po osnovu prodaje akcija, po svim modelima privatizacije, prenosi Fondu za restituciju. Obaveza Fonda u iznosu 4.032.733,00 € obuhvata kumulirani dug za 2006. godinu do 10.04.2007. godine. Obveznicama za restituciju u iznosu od 5.000,00 € izvršeno je plaćanje Ministarstvu finansija za nepokretnost u mjestu Slatina na putu Šavnik – Žabljak po Odluci Upravnog odbora broj 30 od 08.03. 2007. godine i ugovoru broj 01-1861. Kupljenu nepokretnost Fond PIO je stavio na raspolaganje Udruženju penzionera Šavnik

Hartije od vrijednosti – predstavljaju finansijske plasmane namijenjene prodaji na tržištu kapitala, a sastoje se

od prenijetih akcija društvenih preduzeća i učešća u kapitalu banaka. U poslovnim knjigama Fonda ovi plasmani su prikazani po nominalnoj vrijednosti na osnovu izvještaja Centralne depozitarne agencije.

Finansijski plasman namijenjeni prodaji na dan 01.01.2007. godine iznose 174.400.875,12 €, dok na dan 31.12.2007. godine 134.500.574,18 €, odnosno došlo je do smanjenja finansijske aktive po ovom osnovu u iznosu od 39.900.300,94 €. U 2007. godini po obračunima prodaje, prodato je akcija na berzi čija nominalna vrijednost iznosi 11.787.781,15 € za obveznice restitucije u iznosu 2.674.370,00 €, obveznice stare devizne štednje u iznosu 19.965,71 € i gotovom novcu u iznosu 374,10 €. Ukupna prodaja akcija na berzi iznosi 2.694.709,81 €. Putem prodaje akcija na javnom tenderu u 2007. godini, a po sklopljenim ugovorima, prodato je akcija čija nominalna vrijednost iznosi 26.995.295,14 €. Akcije su prodate za gotov novac u iznosu 10.565.874,91 €, obveznice stare devizne štednje u iznosu 599.982,00 € i obveznice restitucije 1.000.000,00 €. Ukupna prodaja akcija na javnom tenderu iznosi 12.165.856,91 €.

Fond je na tržište iznio akcije u nominalnom iznosu od 38.783.076,29 €, i za isti znos je umanjen akcijski kapital i potraživanja po osnovu akcija od privrednih društava. Tržišna vrijednost ponuđenih akcija od strane Fonda iznosila je 14.860.566,72 €. Ovaj iznos naplaćen je u gotovom novcu u iznosu od 10.540.066,04 €, obračunat je a nenaplaćen prihod u iznosu 25.808,87 €, dok je iznos od 4.294.317,71 € plaćene obveznicama za staru deviznu štednju i restituciju. Iznos od 25.808,87€ stvorena su potraživanja od MN Speciality Stells Limited – Engleska i odobrena pasivna vremenska


30

razgraničenja za obračunati a nenaplaćeni prihod. Po osnovu godišnjeg usklađenja sa Centranom depozitarnom agencijom akcijski kapital je umanjen za iznos od 1.117.224,65 €.

Pregled prodatih akcija iz portfelja Fonda na berzi i putem javnog tendera prikazan je u narednim tabelama:

Finansijski plasmani evidentirani na računu 1123 predstavljaju ispravku vrijednosti akcija u vlasništvu Fonda za privredna društva koja su u postupku stečaja ili za koja je okončan stečajni postupak iz prethodnog perioda. Ispravka vrijednosti iznosi 9.606.571,47 €, dok usklađivanje sa Centralnom depozitarnom agencijom u 2007. godini iznosi 7.368.181,08 €. Proizilazi ukupna ispravka vrijednosti na dan 31.12.2007. godine iznosi 16.974.748,55 €. Finansijski plasmani evidentirani na računu 1124 odnose se na DOO”PIO” Ulcinj sa početnim stanjem u iznosu od 901.400,74 €. U skladu sa Odlukom Upravnog odbora Fonda broj 108 od 27.10.2005. godine osnovano je “ PIO” DOO Ulcinj. Fond je kao osnivački ulog prenio osnovna sredstva, sitan inventar i zalihe u vrijednosti 212.000,00 €. U toku 2006. godine izvršena je procjena navedenog uloga i utvrđena nova vrijednost od 901.400,74 €.

Pozajmice i krediti – sastoje se od kredita datih privrednim društvima, akontacija i kredita datih radnicima i

penzionerima.

Date privrednim društvima u iznosu od 47.623,45 € se odnose na plasmane iz ranijeg perioda.


31

Date akontacije radnicima – u 2007. godini iznose 44.630,00 €, pravdane su tokom obračunskog perioda, pa nema potraživanja po tom osnovu na dan 31.12.2007. godine. Dati krediti radnicima – na dan 01.01.2007. godine iznose 430.816,98 € ( krediti dati u prethodom periodu), a na dan 31.12.2007. godine 415.559,50 €. U 2007. godini dati su krediti zaposlenim radnicima Fonda u iznosu od 75.000,00 €, i teretili su izdatke obračunskog perioda, a potraživanja prema radnicima evidentirana su u iznosu 48.543,00 €. Razlika zaduženja radnika i iznosa odobrenih kredita nastala je zbog dodjeljivanja kredita pod povoljnim uslovima. Krediti zaposlenim odobreni su na period od 25 godina uz kamatnu stopu 1% na godišnjem nivou. Iznosi potraživanja za dodijeljene kredite umanjeni su za iznos plaćenih doprinosa za stambenu izgradnju u visini od 2% za svaku godinu radnog staža. Dodijeljeni krediti su takođe umanjeni i po osnovu složenosti, uspješnosti i odgovornosti za 40%, s tim što ukupno umanjenje (po oba osnova) dodijeljenog kredita ne može biti veće od 70%. Fond je kao obezbjeđenje kredita stavio administrativnu zabranu na dio mjesečne zarade korisnika kredita. Odlukom Upravnog odbora broj 34 od 11.03. 2005 godine dato je ovlašćenje direktoru Fonda da može službenicima Stručne službe koji se u svom radu ističu posebnim znanjem, sposobnostima i rezultatima rada, osim načina propisanih Pravilnikom o rješavanju stambenih potreba službenika, rješavati stambena pitanja i poklonom u skladu sa odredbama člana 61 Zakona o etažnoj svojini. Ugovore o datim kreditima, potpisane od strane direktora Fonda, prate i Odluke o odobravanju sredstava takođe potpisane od strane direktora Fonda. U 2007. godini po osnovu otplate i vraćenih stambenih kredita, datih zaposlenim, u iznosu od 63.800,00€, odnosi se i na vraćene stambene kredite pod povlašćenim uslovima. Naime, ugovorom, a u skladu sa članom 9 Pravilnika, utvrđeno je da se kod izmirenja duga u cjelosti, obaveza po osnovu datih kredita umanjuje za 50%. Dati krediti penzionerima - Stanje potraživanja po osnovu datih kredita penzionerima na dan 01.01.2007. godine iznosi 529.495,56 €, a vraćeni krediti u 2007. godini iznose 35.526,29 €. Krediti penzionerima odobreni su na period od 15 – 20 godina uz kamatnu stopu 1% godišnje. Fond je kao sredstvo obezbjeđenja stavio administrativnu zabranu na dio mjesečne penzije korisnika.

Depoziti oročeni kod poslovnih banaka – na dan 01.01.2007. godine iznose 23.154.532,21 €, a na dan

31.12.2007. godine 33.742.043,96 €. Neto povećanje oročenih depozita iznosi 10.587.511,75 €. Odlukom Upravnog odbora broj 90 od 15.11.2007. godine, Upravni odbor Fonda daje saglasnost na ugovore o oročenim depozitima Fonda kod poslovnih banaka. Oročena sredstva služe kao kreditna podrška (kolateral) za pokriće tekućih troškova isplate penzijskih davanja. Naplaćeni prihod po osnovu kamata na ukupno oročena sredstva u 2007. godini iznosi 1.610.472,27 €. Stanje oročenih sredstava kod poslovnih banaka potvrđeno je komfirmacijom.

Ostala potraživanja - odnose se na zakup iz prethodnog perioda u iznosu od 195.781,29 €; potraživanja iz

perioda 1996, 1997 i 1998 godine po osnovu člana 15 Zakona u iznosu 3.870.377,81 €; potraživanje od Ministarstva rada u iznosu 14.721,41 €; Centar “Igalo” u iznosu 34.849,78 € i potraživanje od “Termoinženjering” Podgorica po Ugovoru broj 01-1476/8 od 16.04. 2007. godine i Odluke o prodaji opreme u iznosu 3.300,00 €. Potraživanja u iznosu od 3.870.377,81 € su proistekla iz Zakona o obavezama Federacije za penzije boraca i Zakona o Vojsci Jugoslavije.

Potraživanja po osnovu kamata


32

Evidencija po osnovu potraživanja za kamate se vrši na osnovu kamatnih listova dobijenih od poslovnih banaka. Kamatni listovi nijesu zavedeni u djelovodnik Fonda, nijesu odobreni i ovjereni od strane ovlašćenog lica. Efekti od kamata ( aktivne i pasivne kamate za period januar – decembar 2007. godine) - U 2007. godini Fond je kontinuirano oročavao sredstva kod poslovnih banaka, kaja su služila kao kolateral za isplatu penzijskih davanja i održavanje tekuće likvidnosti. Po osnovu deponovanih sredstava odobravani su revolving i overdraft krediti za isplatu penzija. Navedenim ugovorima Fond održava tekuću likvidnost, na način što banke isplaćuju penzije i druge novčane naknade korisnika, koji su ta prava ostvarili kod Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja. Banke vrše isplate penzija i drugih naknada, kada Fond dostavi potrebne podatke za isplatu penzija. Na taj način Fond, za isplatu penzija i drugih naknada, vrši pozajmicu od banaka, koju evidentira kao izdatak za penzije i druge naknade u trenutku vraćanja datih pozajmica bankama. Fond, kao korisnik pozajmica, vrši prenos sredstava po uzetim pozajmicama na žiro račun banke, a evidentira u svojim knjigama isplatu penzija i drugih nakanada. Po osnovu ovih sredstava koje je Fond povlačio tokom 2007. godine, banke su obračunavale pasivne kamate koje su teretile rashode Fonda. Obračun aktivnih i pasivnih kamata Fonda prikazan je u narednoj tabeli:

U prethodnoj tabeli iskazan je obračun aktivnih kamata Fonda u 2007. godini u iznosu 1.614.555,71 €, gdje je uključena i kamata obračunata na depozite po viđenju u iznosu 49.186,93 €. Prema podacima iz tabele Fond je u izvještajnom periodu ostvario pozitivnu kamatnu razliku u iznosu od 964.259,81 € kao rezultat depozitno kreditne politike.

Potraživanja po osnovu prodatih akcija na dan 31.12.2007 godine iznose 302.352,91 €. Početno stanje na

dan 01.01.2007 godine iznosi 362.005,16 €, dok je promet u 2007. godini iznosio 25.808,87 €, a ispravku vrijednosti iz prethodnog perioda 85.461,12€. Ova potraživanja se sastoje od:

• UPP“ Saleks“ za Ad mašinopromet-Podgorica 37.901,84 • „MN Speciality“ (za „Radvent“ Nikšić) 25.808,87 • Džarić Miomir (za „Prevoz“ Pljevlja) 157.020,03 • „Gradske XBP“ (za Rudnik mrkog uglja Berane) 63.712,29 • Miljanović Miladija (za Podgorica expres) 51.000,00 • Ostala potraživanja 52.371,00 • Ispravka vrijednosti (stanje iz prethodne godine ) (85.461,12)

6.3 Obaveze Početno, krajnje stanje i struktura obaveza sa neto promjenama u 2007 godini prikazani su u narednoj tabeli:


33

Stanje obaveza Fonda na dan 01.01.2007. godine iznosi 65.889.024,93 €, a na kraju obračunskog perioda 75.143.079,37 €, odnosno neto povećanje obaveza u 2007. godini iznosi 9.254.054,44 €. U strukturi ukupnih obaveza najviše učestvuju obaveze proistekle po osnovu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja sa 49,26%. Obaveza iz prethodnog perioda učestvuju sa 48,08% i nijesu prikazane u Izvještaju o neizmiranim obavezama u 2007. godini35. Obaveze za bruto zarade i doprinose na teret poslodavca – se odnose na porez na zarade i prirez na porez,

za 2006 i 2007 godinu. Obaveze prema dobavljačima – se odnose na obaveze po osnovu nabavke materijala i usluga i po osnovu

tekućag održavanja. Za obaveze Fonda prema dobavljačima, a u cilju usaglašavanja stanja obaveza i potraživanja na dan 31.12.2007. godine, Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja, na zahtjev Državne revizorske institucije, uputio je dopis dobavljačima da potvrde stanje na dan 31.12.2007. godine. Institucija, u odnosu na iskazano stanje obaveza Fonda prema dobavljačima na dan 31.12.2007. godine u iznosu 204.866,93 €, izražava rezervu, zbog činjenice da je na postavljeni zahtjev izvršena konfirmacija od 31,92% ukupno iskazanih obaveza po ovom osnovu. Pri tome, od ukupno konfirmisanog iznosa 20,05 % dobavljača iskazalo je neslaganje sa evidencijom Fonda u 2007 godini.

Obaveze za kamate na kredite i pozajmice - Po evidenciji Fonda stanje neizmirenih obaveza po osnovu

kamata na dan 01.01.2007. godine iznosi 55.009,08 €, obračunate obaveze u 2007. godini po osnovu kamata na uzete kredite i pozajmice iznose 1.100.171,19 €, plaćene obaveze u 2007. godini 1.101.263,68 €, tako da je revizijom potvrđeno krajnje stanje na dan 31.12.2007. godine u iznosu od 53.916,59 €.

Na računima obaveza po osnovu kamata, Kod Crnogorske komercijalne banke u iznosu od 1.018.171,19 € uključen je obračun provizije na isplaćene penzije po protokolu broj 01-5530 od 04.12.2007. godine u iznosu 250.000,00 € i obračun provizije na isplaćene penzije u 2007. godini po računu 08/2007 u iznosu 199.875,29 €. Ukupno provizije evidentirane na ovom računu iznose 449.875,29 €. Plaćene obaveze po osnovu kamata kod CKB u 2007. godini iznose 569.004,31 €, što je povećalo promet računa u obračunskom periodu, ali nije promijenilo saldo računa.

Obaveze po osnovu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja - Po osnovu obaveza proisteklih po osnovu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja stanje duga na dan 31.12.2007. godine iznosi 37.014.883,33 € i to:

1. za doprinose za zdravstvenu zaštitu penzionera iz 2006 i 2007 godine u iznosu

11.389.558,56 €; 2. penzije za XII mjesec 2007. godine u iznosu 24.402.276,48 €; 3. penzije u inostranstvu za XII mjesec 2007. godine u iznosu 145.287,44 €; 4. vojne penzije za XII mjesec 2007. godine u iznosu 977.339,23 € i 5. za usluge poštanske štedionice u iznosu 100.426,07 €

Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja nije vršio ukalkulisavanje obaveza po osnovu tužbe Saveza udruženja penzionera Crne Gore protiv Države Crne Gore i Fonda zbog neusklađivanja penzija u periodu jul 2002. godine – decembar 2003. godine. Naime, Zaključkom Vlade Crne Gore broj 03-10251 od 07.12.2007. godine, Fond je zadužen da korisnicima prava iz

35 Državna revizorska institucija je prihvatila da stanje obaveza iz prethodnog perioda ne uključuje u korekcije gotovinskog deficita zbog vremena njihovog nastanka koji se odnosi na period prije 2007 godine, i kao takve uticale bi na izvedeni rezultat u tim periodima.


34

penzijskog i invalidskog osiguranja do kraja decembra 2007. godine izvrši vanrednu isplatu u visini iznosa neto primanja za novembar 2007. godine i drugu vanrednu isplatu do kraja aprila 2008. godine u visini sredstava isplaćenih u decembru 2007. godine. Formirana je komisija koja će utvrditi iznos potencijalnog ostatka duga, modalitete i dinamiku realizacije. Ovim Zaključkom je regulisano da će potrebna sredstva za navedene isplate obezbijediti Ministarstvo finansija i Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja iz sredstava depozita namijenjenih za otplatu obaveza iz prethodnog perioda. Fond je uradio rekapitulaciju potrebnih sredstava za vanrednu isplatu po Zaključku Vlade po bankama u iznosu od 16.115.556,48€. Ovu obavezu izvršilo je Ministarstvo finansija direktnom uplatom sa računa Trezora, i to:

11.12.2007. godine 5.500.000,00

13.12.2007. godine 10.000.000,00

17.12.2007. godine 615.556,48

Obaveze po uzetim kreditima i pozajmicama - Stanje neizmirenih obaveza po osnovu kredita i pozajmica na

dan 01.01.2007. godine iznosi 1.026.999,50, a na dan 31.12.2007. godine iznosi 1.021.999,50 €. Uzeti i vraćeni krediti i pozajmice u iznosu 2.500.000,00 € nijesu uključeni u Izvještaj o novčanim tokovima, osim otplate duga iz prethodnog perioda Fondu za razvoj u iznosu od 5.000,00 €. Odlukom Upravnog odbora broj 89 od 15.11. 2004. godine Upravni odbor daje saglasnost na kreditna zaduženja Fonda do nivoa ukupno oročenih depozita kod poslovnih banaka.

Obaveze iz prethodnog perioda – na dan 31.12.2007. godine iznose 36.875.360,39 € i odnose se na obaveze

za zdravstvenu zaštitu penzionera u iznosu 35.875.360,39 €, obaveze prema poštanskoj štedionici u iznosu od 50.287,63 € i na obaveze za penzije iz 2004. godine u iznosu od 201.602,14 €.

6.4. Izvori finansiranja – neto kapital odnosno izvore sredstava čine sopstveni izvori kapitala, učešće u kapital drugih pravnih lica i rezultat, kao višak prihoda (dobit) ili manjak prihoda (gubitak). U narednoj tabeli dat je pregled promjena na kapitalu :

Identifikovane promjene u prethodnoj tabeli ukazuju na identičan rezultat koji je iskazan kao visina neto kapitala Fonda u 2007 godini, kao i rezultat koji je iskazan u bilansu ekonomskih tokova. Revizorsko testiranje podataka u vezi bilansnih promjena u 2007 godini, učvrstilo je stav Institucije o uticaju aktivnih vremenskih razgraničenja na ukupne efekte u kretanju kapitala Fonda u 2007 godini.36

36 Razlike koje se pojavljuju u bilansiranju od 2.251,33 € nijesu materijalno značajne i ne utiču na validnost iskazanih ocijena.


35

7. Izvještaj o neizmirenim obavezama Fond je pripremio Izvještaj o neizmirenim obavezama, u skladu sa Pravilnikom, koji je u postupku revizije dostavio Državnoj revizorskoj instituciji i prikazan je u narednoj tabeli:

Izvještaj o neizmirenim obavezama prikazuje iznos neizmirenih obaveza na dan 31.12.2007. godine po osnovu obaveza za tekuće izdatke, obaveza po transferima za socijalnu zaštitu, obaveza po transferima institucijama pojedincima nevladinom i javnom sektoru, obaveza za kapitalne izdatke, obaveza po pozajmicama i kreditima, po osnovu otplate dugova i obaveze iz rezervi. Stanje obaveza na dan 31.12.2006. godine iznosi 35.503.161,20€ , a obaveza na dan 31.12.2007. godine 39.015.829,21 €. U izvještaju nijesu uključene obaveze Fonda iz prethodnog perioda već samo obaveze nastale u 2007. godini. Tako da u stanje obaveza na dan 31.12.2006. godine nijesu uključene obaveze iz prethodnog perioda u iznosu 30.386.863,73 €, pa je tabelom iskazano stanje obaveza na kraju izvještajnog perioda manje za 36.127.250,16 €. Prema zvještaju o neizmirenim obavezama koji je dostavio Fond neto povećanje obaveza iznosi 3.512.668,01 €. Obaveze po transferima za socijalnu zaštitu na kraju izvještajnog perioda iznose 37.014.879,18 € i odnose na:

Ukupan dug Fonda po osnovu doprinosa za zdravstvenu zaštitu penzionera iznosi 47.264.918,95 €. Dug Fonda po osnovu doprinosa za zdravstvenu zaštitu penzionera u iznosu 35.875.360,39 € odnosi se na obaveze Fonda iz prethodnog perioda i nije uključen u Izvještaj o neizmirenim obavezama, a iznos od 11.389.558,56 € na obaveze iz tekućeg perioda. U cilju usaglašavanja stanja obaveza i potraživanja na dan 31.12.2007. godine


36

Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja uputio je, na zahtjev Državne revizorske institucije, dopis Republičkom fondu za zdravstveno osiguranje. S obzirom da Republički fond za zdravstveno osiguranje nije pružio tražene informacije, to Institucija izražava rezervu u dijelu evidentiranih obaveza Fonda, koje se odnose na obaveze po osnovu doprinosa za zdravstvenu zaštitu penzionera. 8. Prihodi Izvori finansiranja Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja su: doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje, transferi budžeta Republike i drugi izvori u skladu sa članom 146. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju. Prihodi se evidentiraju na osnovu gotovinskih transakcija u izvještajnom periodu nezavisno od momenta nastanka poslovnog događaja. Planirani prihodi u 2007. godini iznose 200.712.000,00 €, a izvršeni su u iznosu 250.332.826,15 €, ili za 24,72% više u odnosu na plan. U poređenju sa 2006. godinom, veći su za 21,73% ili 44.683.297,39 €. U narednoj tabeli dat je pregled planiranih i ostvarenih prihoda:

8.1. Prihodi po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje Prihodi po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, planirani su za 2007. godinu u iznosu 135.376.000,00 €, a ostvareni u iznosu 173.880.659,16 € i veći su za 28,44%, i u strukturi ukupno ostvarenih prihoda učestvuju sa 69,46%. U poređenju sa ostvarenim prihodima u 2006. godini, koji iznose 139.292.514,36 €, veći su za 24,83% ili za 34.588.144,80 €. U narednoj tabeli, a na osnovu podataka dobijenih od Fonda, dat je pregled osiguranika prema osnovama osiguranja:


37

Implementacijom prihodnog modela, prihodi od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje se naplaćuju preko Poreske uprave. Centralna banka Crne Gore dostavlja izvode o dnevnim promjenama na računima po uplatiocima Poreskoj upravi sa grupe računa 820-81 gdje se evidentiraju doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje. Poreska uprava vrši prenos sredstava sa obračunskih računa na Centralni račun državnog trezora uz dostavljanje izjave primaoca o strukturi javnih prihoda po kodovima. Trezor dnevno vrši pražnjenje računa u korist Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja. Prihodi su, u najvećem dijelu, ostvareni od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje zaposlenih u realnom sektoru (privredi) u iznosu 99.789.291,50 € i u ukupno ostvarenim prihodima učestvuju sa 39,86% i u odnosu na prihode ostvarene u 2006. godini veći su za 23,93% ili za 19.266.849,15 €. Prihodi od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje iz javnog sektora, u 2007. godini ostvareni su u iznosu od 62.167.458,68 € i za 31,01% veći su od planiranih, a za 11.710.658,42 € ili 23,21% su veći od ostvarenih prihoda u prethodnoj godini. Prihodi po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje koje uplaćuju fizička lica po osnovu obavljanja samostalne djelatnosti, fizička lica koja su vlasnici poljoprivrednog i šumskog zemljišta i fizička lica koja ostvaruju prihode od autorskih prava i po ugovoru o djelu, planirani su u iznosu od 5.379.000,00 €, a izvršeni u 2007. godini u iznosu od 9.587.693,14 €. U poređenju sa ostvarenim prihodima, po ovom osnovu, u 2006. godini veći su za 35,41% ili za 2.507.448,34 €. Navedeni prihodi u strukturi ukupnih prihoda Fonda učestvuju 3,83%. Prihodi od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje po osnovu dobrovoljnog osiguranja, planirani su u iznosu od 649.000,00 €, a izvršeni u 2007. godini u iznosu od 815.118,76 € i veći su za 25,60%. U poređenju sa ostvarenim prihodima u 2006. godini koji iznose 947.401,41 €, manji su za 13,96% ili 132.282,65 €. Ostali doprinosi, odnose se na doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje za novozaposlena lica. Planirani prihodi po ovom osnovu za 2007 godinu iznose 158.000,00 €, a ostvareni u iznosu od 363.417,51 €, što je za 130,01% veće od plana. U poređenju sa ostvarenim prihodima u 2006. godini koji iznose 285.625,54 €, veći su za 27,24% ili 77.791,97 €. Doprinos za novozaposlene je prihod po osnovu Uredbe o poreskim olakšicama za zapošljavanje određenih kategorija nezaposlenih lica37, gdje su utvrđene poreske olakšice za pravna lica i preduzetnike koji zaposle određene kategorije nezaposlenih lica, a koja se primjenjuje do 31.decembra 2007. godine. Doprinosi iz reprograma nijesu planirani u 2007. godini a ostvareni su u iznosu 1.154.987,66 €. Shodno Uredbi38, prihodi po osnovu doprinosa iz reprograma se odnose na izmirivanje obaveza po osnovu doprinosa nastalih do 31.decembra 2003. godine, putem reprogramiranja obaveza u vremenu od jedne do pet godina. Prema izvještaju Ministarstva finansija39, a na zahtjev Državne revizorske institucije, kojim je traženo da se usaglasi stanje prihoda po evidenciji Fonda i Ministarstva finansija, prenešena sredstva Republičkom fondu penzijskog i invalidskog osiguranja u 2007. godini, po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, iznose 159.540.849,23 €. Prilivi Fonda, po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje (uključujući i doprinose iz reprograma) iznose 173.880.659,16 €. Razlika između prenešenih sredstava od strane Ministarstva finansija i priliva Fonda po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje iznosi 13.184.822,27 €. Navedena razlika se odnosi na naplaćene prihode po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje putem kompenzacija u iznosu 13.179.949,45 € i to od: • Pošte Crne Gore u iznosu 1.420.419,91 €, • Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje u iznosu 10.643.762,51 €, • Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja u iznosu 383.889,69 €, a na ime doprinosa na

zarade zaposlenih u Stručnoj službi Fonda, i • Privrednih društava iz realnog sektora u iznosu 731.877,31 €.

37 Uredba o poreskim olakšicama za zapošljavanje određenih kategorija nezaposlenih lica, Sl. list RCG, broj 21/07. 38 Uredba o naplati dospjelih a neplaćenih poreza i doprinosa i drugih javnih prihoda, SL. list RCG broj 24 od 08.04.2004. godine 39 Podaci Ministarstva finansija po dopisu broj 03/40114/ 37726 od 22.04.2007. godine


38

Razlika u iznosu 4.872,82 € objašnjena je od strane Fonda40, a odnosi se na uplatu doprinosa po osnovu dobrovoljnog osiguranja, koja nije vršena preko uplatnih računa. Kompenzacioni nalozi nijesu sprovedeni preko računa kod komercijalnih banaka, a mjesečno se, u skladu sa Protokolom41, dostavljaju pregledi Poreskoj upravi sa podacima o uplatnim računima, poreskom identifikacionom broju, iznosu i datumu sprovedene kompenzacije. Izjave o kompenzaciji, kao dokumenat o finansijskm transakcijama, nijesu zavedene u djelovodnik Fonda ili u internoj dostavnoj knjizi. Kontrolu pravilnosti obračuna, uplate i evidenciju vrši Poreska uprava, nadležna za poslove javnih prihoda u skladu sa Zakonom o poreskoj administraciji42 kojim se utvrđuje poreski postupak. 8.2. Ostali prihodi Ostali prihodi, planom za 2007. godinu, predviđeni su u iznosu od 1.000.000,00 €, a ostvareni u iznosu od 2.803.017,96 € i veći su za 180,30%. Ovi prihodi su veći u odnosu na ostvarene prihode u 2006. godini za 40,45%, a u strukturi ukupnih prihoda učestvuju sa 1,12%. Ostali prihodi se odnose na prilive ostvarene po osnovu kamata na oročene depozite u iznosu 1.610.474,27 €, prihode od akcija i udjela u dobiti u iznosu 24.362,07 €, prihode po osnovu naplaćenih kazni i kamata za neblagovremeno plaćanje doprinosa u iznosu 876,42 €, prihode po osnovu pretplate penzija u iznosu 74.962,69 €, prihode od otplate kredita datih penzionerima i zaposlenim u iznosu 54.520,41 €, prihode po osnovu refundacije penzija iz inostranstva u iznosu 655.324,05 € i ostale prihode u iznosu 382.498,05 €. 8.3.Prihodi po osnovu prodaje nefinansijske i finansijske imovine Prihodi po osnovu prodaje nefinansijske imovine u iznosu 36.786,16 € se odnose na : - prihod od prodaje imovine od strane Pivare “Trebjesa” iz Nikšića koja se nalazila u Sarajevu i Čapljini u

iznosu 26.786,16 € i - prihod od prodaje osnovnih sredstava u iznosu od 10.000,00 €, naplaćen putem kompenzacie. Prihodi Fonda po osnovu prodaje finansijske imovine u 2007. godini iznose 12.456.062,16 € i odnose se na: - prodaju akcija na javnom tenderu u iznosu 10.539.682,45 €, - prodaju akcija na berzi u iznosu 359,10 €, - prodaju obveznica stare devizne štednje u iznosu 509.917,83 €, - uplatu Ulcinjske rivijere u stečaju, po Odluci broj 662 od 08.06.2007. godine u iznosu od 1.402.599,19 € i - prodaje akcije fizičkim licima u iznosu 3.503,59 €.

8.4. Transferi iz Budžeta Prihodi u iznosu od 61.156.300,71 €, odnose se na sredstva dobijena iz Budžeta Države po osnovu besteretnih davanja – transfera u skladu sa članom 146. i 147. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju. Budžetom Fonda za 2007. godinu, navedena sredstva, planirana su u iznosu od 64.336.000,00 €, a izvršena su 95,06%. U odnosu na 2006. godinu veća su za 12,57%. 9. Izdaci Izdaci Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja odnose se na: izdatke po osnovu penzija (starosne invalidske i porodične), novčane naknade za tjelesno oštećenje, naknade za pogrebne troškove, dodatke za pomoć i njegu, doprinose za zdravstveno osiguranje penzionera, troškove ocjenjivanja invalidnosti, troškove isplate penzija i troškove organa koji upravljaju Fondom. Izdaci se evidentiraju na gotovinskoj osnovi,

40 Dopis Fonda broj 03-40114/37/27 od 23.04.2008. godine 41 Protokol sačinjen između Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja i Poreske uprave o dostavljanju podataka o izvršenim

kompenzacijama broj 03/1-17863 i 01-6325/2 od 13.12.2004. godine 42 Zakon o poreskoj administraciji, Sl. list RCG broj 65/01, 80/04, 29/05.


39

prema kojoj se evidencija transakcija ili događaja vrši u momentu isplate gotovine. U narednoj tabeli dat je pregled planiranih i ostvarenih izdataka u 2007. godini :

Planirani izdaci Fonda u 2007. godini iznose 200.712.000,00 €, a izvršeni 235.482.299,70 €, ili za 17,32% više u odnosu na plan. U poređenju sa 2006. godinom, veći su za 19,78% ili 38.890.633,65 €. 9.1. Izdaci po osnovu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja Ukupno planirana sredstva po osnovu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja u 2007. godini iznose 194.661.000,00 €. Ostvareni izdaci iznose 228.365.332,86 € i veći su za 17,31% u odnosu na planirana sredstva, a za 39.811.829,24 € veći su od ostvarenih izdataka u 2006. godini, ili 21,11% . U strukturi ukupnih rashoda Fonda, ovi rashodi učestvuju sa 96,98%. Rashodi po osnovu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja obuhvataju rashode za penzije (starosne, invalidske, porodične, penzije u stranim zemljama i vojne penzije), naknade, dodatke i rashode po osnovu doprinosa za zdravstvenu zaštitu penzionera. U narednoj tabeli dat je pregled rashoda i broj korisnika po strukturi prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja:


40

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

45,000

BROJ KORISNIKA PRAVA PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANJA

Starosna penzija 39,771 41,214 41,473 41,850

Invalidska penzija 26,147 25,539 25,455 25,004

Porodična penzija 27,115 26,238 26,549 26,838

Naknade 15,042 14,559 12,907 12,380

Dodaci 2,173 2,004 1,828 1,715

2004 2005 2006 2007

Izdaci po osnovu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja (uključujući i doprinose za zdravstvenu zaštitu penzionera), pokazuju rastujući trend, odnosno u 2005. godini ovi izdaci su veći u odnosu na prethodnu godinu za 6,33%, u 2006. godini za 9,99% i u 2007. godini za 21,11%. Visoka stopa rasta sredstava namjenjenih za isplatu korisničkih prava u 2007. godini dijelom je rezultat isplate vojnih penzija, koje u strukturi ukupnih isplata učestvuju sa 5,92%. Istovremeno broj korisnika prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja (uključujući i korisnike prava po osnovu naknada i dodataka) postepeno se smanjivao i to za 0,63% u 2005. godini, 1,22% u 2006. godini i za 0,39% u 2007. godini. Izdaci za penzije Ukupni izdaci po osnovu penzija u 2007. godini iznose 192.823.221,42 €. Obračun penzija se vrši u računskom centru Fonda, nakon što odjeljenje likvidature unese sve izmjene po osnovu odbitaka (za odobrene kredite, alimentacije, izvršena sudska rešenja). Računski centar obračun penzija dostavlja sektoru finansija koji upućuje obračune na isplatu Pošti Crne Gore i poslovnim bankama, u zavisnosti od izjave korisnika. Ukupan iznos sredstava odobrenih Pošti pravda se vraćanjem uputnice Fondu za isplaćene i neisplaćene penzije i ostala korisnička prava po osnovu penzijskog i invalidskog osiguranja (u daljem tekstu korisnička prava). U 2007. godini Pošta je za 1.097 korisnika prava vratila uputnice za neisplaćena korisnička prava u vrijednosti od 137.141,34 €. Na uputnicama je naznačen razlog zbog kojeg nijesu isplaćena sredstva (korisnik odsutan, promjena adrese, smrt korisnika i drugi). Za uplaćene penzije preko poslovnih banaka, odnosno tekućih računa korisnika, Fond nema bližih podataka o podizanju sredstava. U 2007. godini iplaćene su penzije za novembar mjesec (dio) i decembar mjesec 2006. godine u iznosu 14.970.259,69 €, dok je obračunate penzije za decembar mjesec 2007. godine Fond evidentirao kao obavezu na dan 31.12.2007. godine. Isplate vanrednih penzija, po osnovu usklađivanja penzija u periodu jul 2002. godine – decembar 2003. godine, izvršilo je Ministarstvo finansija iz sredstava Budžeta, shodno Zaključku Vlade broj 03-10251 od 07.12.2007. godine, a na osnovu dostavljenog obračuna od strane Fonda, pa izdatak u iznosu 16.115.556,48 € nije teretio poslovanje Fonda.

Starosne penzije – u ukupnim izdacima Fonda učestvuju sa 41,08%. Finansijskim planom za 2007. godinu izdatak po osnovu starosnih penzija je predviđen u iznosu 75.945.000,00 €, a isplaćen u iznosu 96.727.216,07 € i veći je za 27,36% u odnosu na plan. Isplaćene starosne penzije u 2007. godini su veće za 15,87% od isplaćenih penzija u 2006. godini ili za 13.249.714,75 €. Starosne penzije u 2007. godini isplaćene su za 41.850 korisnika ovog prava.

Invalidske penzije – u ukupnim izdacima Fonda učestvuju sa 18,44%. Finansijskim planom za 2007. godinu izdatak po osnovu invalidskih penzija je predviđen u iznosu 36.118.000,00 €, a isplaćen u iznosu 43.422.399,48 €, što je više za 20,22% u odnosu na plan. Isplaćene invalidske penzije u 2007. godini su veće za 16,14% od isplaćenih penzija u 2006. godini ili za 6.035.015,35 €. Invalidske penzije isplaćuju se korisnicima koji su trajno, djelimično ili u potpunosti izgubili radnu sposobnost.


41

Porodične penzije - u ukupnim izdacima Fonda učestvuju sa 16,92%. Finansijskim planom za 2007. godinu izdatak po osnovu porodičnih penzija je predviđen u iznosu 33.356.600,00 €, a isplaćen u iznosu 39.837.650,39 € i veći je za 19,43% u odnosu na planirani. Isplaćene porodične penzije u 2007. godini su veće za 15,92% od isplaćenih penzija u 2006. godini ili za 5.470.955,24 €. Penzije isplaćene korisnicima u stranim zemljama - u ukupnim izdacima Fonda učestvuju sa 0,71%. Finansijskim planom za 2007. godinu izdatak po osnovu penzija isplaćenih korisnicima u stranim zemljama je predviđen u iznosu 1.100.000,00 €, a isplaćen u iznosu 1.671.254,23 € i veći je za 51,93% u odnosu na plan. Isplaćene penzije korisnicima u stranim zemljama u 2007. godini su veće za 13,62% od isplaćenih penzija u 2006. godini ili za 401.508,40 €. U narednoj tabeli dat je pregled po mjesecima isplaćenih sredstava i broj korisnika penzij isplaćenih u stranim zemljama:

Isplate penzija u „ostale zemlje“ se odnose na isplate penzija, korisnicima u Srbiji, Bugarskoj, Austriji, Njemačkoj, Francuskoj i Češkoj, a na osnovu potpisanih sporazuma između država. Vojne penzije - u ukupnim izdacima Fonda učestvuju sa 4,74%. Finansijskim planom za 2007. godinu izdatak po osnovu vojnih penzija je predviđen u iznosu 12.300.000,00 €, a isplaćen u iznosu 11.164.701,25 €, i manji je za 9,23%. Vojne penzije u prvom tromjesečju 2007. godine, obračunavale su se u Beogradu, a zatim Fond preuzima bazu podataka i obračun penzija vrši u računskom centru. Penzije se u cjelosti isplaćuju preko poslovnih banaka. Vojne penzije se obračunavaju, shodno članu 10. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju.

Izdaci za naknade - u ukupnim izdacima Fonda učestvuje sa 2,87%. Finansijskim planom za 2007. godinu izdatak po osnovu naknada je predviđen u iznosu 6.192.600,00 €, a isplaćen u iznosu 6.768.934,65 € i veći je za 9,31% u odnosu na plan. Isplaćene naknade u 2007. godini su veće za 15,48% od isplaćenih naknada u 2006. godini ili za 907.447,90 €. Rashodi za naknade se odnose na naknade za pogrebne troštove u iznosu od 1.561,583,29 €, naknade za tjelesno oštećenje u iznosu od 2.759.832,76 €, privremene naknade nezaposlenim i zaposlenim invalidima II i III kategorije u iznosu od 2.444.831,20 € i po Zaključku Vlade u iznosu 2.687,40 €.

Izdaci za dodatke - u ukupnim izdacima Fonda učestvuje sa 1,72%. Finansijskim planom za 2007. godinu izdatak za dodatke je predviđen u iznosu 2.648.800,00 €, a isplaćen u iznosu 4.046.252,45 € i veći je za 52,76% u odnosu na plan. Isplaćeni dodaci u 2007. godini su veći za 59,58% u odnosu na 2006. godinu ili za 1.510.669,19 €. Rashodi po osnovu dodatka odnosi se na dodatak za spomenicu u iznosu od 76.131,80 €, dodatak za tuđu njegu i pomoć i na ime jednokratne pomoći penzionerima po Zaključku Vlade43 u iznosu 1.096.080,00 €. Isplata po Zaključku Vlade, a shodno Odluci Upravnog odbora Fonda broj 24 od 08.03.2007. godine , odnosi se na novčanu pomoć od po 20 € mjesečno, za tri mjeseca, a na ime plaćanja troškova električne energije, penzionerima čija su primanja niža od 100,00 €. Izdaci za doprinos za zdravstveno osiguranje penzionera - u ukupnim izdacima Fonda učestvuje sa 10,50%. Finansijskim planom za 2007. godinu izdatak po osnovu doprinosa za

43 Zaključak Vlade RCG broj 03-116 od 22.02.2007. godine


42

zdravstvenu zaštitu penzionera je predviđen u iznosu 27.000.000,00 €, a isplaćen u iznosu 24.726.924,34 € i manji je za 8,42% u odnosu na plan. Isplaćeni doprinosi u 2007. godini su veći za 4,53% od isplaćenih doprinosa u 2006. godini ili za 1.071.817,16 €. Doprinos za zdravstvenu zaštitu penzionera, obračunava se na neto penzije i naknade shodno Zakonu o socijalnom osiguranju po stopi od 19%.

10.2. Izdaci za rad Fonda Ostvareni izdaci, za rad Fonda u 2007. godini iznose 6.418.235,61 €, i za 8,77% više u odnosu na planirane. U odnosu na ostvarene izdatke u 2006. godini manji su za 8,79% ili za 618.408,84 €. Njihovo učešće u ukupnim izdacima Fonda iznosi 2,73%. U ostvarenim izdacima, namijenjenim za rad Fonda, najveće učešće imaju bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca sa 31,88% i rashodi za materijal i usluge sa 38,84%. Bruto zarade i ostala lična primanja – Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja izdatke za bruto

zarade i ostala lična primanja i naknade zaposlenim iskazao je u iznosu 2.360.670,21 € i, u odnosu na ostvarene izdatke u 2006. godini, veći su za 5,40% ili 120.933,18 €.

Revizijom pravilnosti i tačnosti obračuna zarada i naknada zaposlenih u Fond, utvrđeno je da se zarde i naknade obračunavaju na osnovu Zakona o radu, Opšteg kolektivnog ugovora i Kolektivnog ugovora Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja, kojim su uređena prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih u Fondu. Zakon o porezu na dohodak fizičkih lica, Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju, Zakon o doprinosima za obavezno penzijsko osiguranje, Uputstvo o načinu obračunavanja i plaćanja poreza i doprinosa iz i na lična primanja su propisi koje je Fond primjenjivao kod obračuna poreza i doprinosa na lična primanja. Na ime neto zarada u 2007. godini Fond je isplatio iznos od 1.305.003,42 €. Obračun neto zarada se vrši na osnovu najniže cijene rada iskazane u bruto iznosu. Promjena cijene rada u 2007. godini je vršena bez prethodno donešene odluke od strane organa Fonda.44 Koristeći podatke isplaćenih neto zarada u 2006. godini, indikator kretanja prosječnih neto zarada po zaposlenom u 2007. godini je 109,0869, odnosno prosječana zarada u Fondu je povećana za 9,09%. Fond je u 2007. godini na ime ličnih primanja zaposlenim, isplatio naknade za ishranu u iznosu 71.163,98 €, naknadu za godišnji odmor u iznosu 37.800,00 €, naknade za prevoz u iznosu 73.179,70 €, naknadu za jubilarne nagrade koje pripadaju radnicima za 10, 20 i 30 godina rada u Fondu shodno članu 41 Kolektivnog ugovora45 u iznosu 5.716,00 €, naknade po osnovu otpremnine, shodno Odluci46 i Sporazuma o prestanku radnog odnosa u iznosu 49.139,06 €, naknade članovima Upravnog odbora za rad u organima Fonda u iznosu 63.712,15€ i naknade za rad u komisijama u iznosu 13.513,06 €. Revizijom je utvrđeno da nije bilo materijalno značajnih nepravilnosti u obračunu i isplati zarada i drugih ličnih primanja u 2007. godini.

Izdaci za materijal - u 2007. godini iznose 461.869,00 € i manji su za 11,77% u odnosu na prethodnu godinu. Ovi izdaci se odnose na izdatke za kancelarijski materijal, sitan inventar, publikacije, časopise i glasila, materijal za proizvodnju i usluge za potrebe odmarališta u Ulcinju, ostali materijal i izdatke za usluge u bifeu. Izdaci za nabavku materijala za proizvodnju i usluge, za potrebe odmarališta u Ulcinju, u ukupnim izdacima za materijal učestvuju sa 78,27% i iznose 361.500,00 €. Nabavke kancelarijskog materijala i sitnog inventara vršene su u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama, a u većini slučajeva plaćanje je vršeno putem kompenzacija.

44 Direktor Fonda i Predsjednik sindikalne organizacije Fonda su 25.03.2008. godine donijeli Odluku broj 01-4771 o promjeni najniže cijene

rada koja se primjenjuje za obračun zarada zaposlenih u Fondu od 01.03.2008. godine. 45 Kolektivni ugovor Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja broj 01-4952 od 27.12.2005, 01-195/2 od 23.01.2007. godine

01-3546 od 23.07.2007. i ispravka od 30.08. 2007. godine 46 Odluka Savjeta Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja broj 28. od 17.10.2003. godine


43

Izdaci za službena putovanja- u 2007. godini iznose 80.525,08 € i u strukturi izdataka namijenjenih za rad Fonda učestvuju sa 1,25%. Ovi rashodi se odnose na isplate dnevnica za službena putovanja, materijalne troškove, troškove smještaja, ishrane i prevoza nastalim na službenim putovanjima u zemlji i inostrnstvu. Isplaćene naknade po osnovu službenih putovanja u zemlji iznose 68.389,07 €, dok isplaćene naknade po osnovu službenih putovanja u inostranstvu iznose 12.136,01 €. Revizijom je utvrđeno da je prilikom pravdanja putnih naloga dokumentaciju potrebno dopuniti sa izvještajem o službenom putovanjui i voditi računa da se poštuju propisani standardi prilikom pravdanja putnih naloga.

Izdaci za reprezentaciju – izvršeni su u iznosu od 24.487,13 € i veći su od planiranih izdataka u 2007. godini

za 28,88%, odnosno manji u odnosu na 2006. godinu za 14,28%. U strukturi izdataka namijenjenih za rad Fonda učestvuju sa 0,38%.. Uvidom u knjigovodstvenu dokumentaciju, metodom uzorkovanja utvrđeno je da se izvršena plaćanja odnose na nabavku i izradu reprezentativnog materijala i za pokriće biznis kartice Fonda, po Ugovoru o izdavanju i korišćenju kreditne kartice47. Plaćanja su vršena na osnovu ispostavljenih računa – otpremnica, koji ne sadrže specifikaciju isporučene robe, i koja su uredno ovjerena od strane ovlašćenih lica u Fondu.

Izdaci za energiju i gorivo – odnose se na utrošenu električnu energiju Stručne službe i područnih jedinica

Fonda u iznosu od 81.270,32 € i utrošak goriva za službena vozila u iznosu 11.500,00€. Plaćanja su, u većini slučajeva, vršena je putem kompenzacija. Opšta služba vodi evidenciju o pređenim kilometrima po vozilu, a pravdanje utrošenog goriva se vrši na osnovu putnih naloga i računa, ovjerenih od strane rukovodioca sektora.

Izdaci za telefonske usluge i usluge interneta – u iznosu od 139.815,69 € se odnose na izdatke po osnovu

korišćenja fiksnih i mobilnih telefona i internet usluga. Potrošnja impulsa po osnovu korišćenja mobilnih telefona za službene potrebe limitirana je određenim iznosom u cilju racionalizacije operativnih izdataka Fonda. Izdaci po osnovu korišćenja internet usluga odnosi se na zakup linka i mjesnog voda. Plaćanje ovih izdataka, u većini slučajeva, vršena je putem kompenzacija.

Izdaci za poštanske usluge – Ukupni izdaci Fonda u 2007. godini za poštanske usluge iznose 1.194.727,00 €

i veći su od planom prediđenih sredstava za 13,24%, a približno isti u odnosu na prethodnu godinu. Ovi izdaci se odnose na izdatke Fonda za usluge koje pruža Pošta Crne Gore vezane za isplate penzija i naknada, odnosno novčanih primanja iz penzijskog i invalidskog osiguranja za korisnike Fonda, preko dostavne mreže Pošte na teritoriji Crne Gore. Ukupne isplate u 2007 godini iznose 1.563.190,84 € i to: 1.152.923,23 € tekuća godina, 410.267,61 € prethodna godina, i ostale poštanske usluge 41.803,98 €.

Izdaci Fonda po osnovu usluga koje pruža Pošta Crne Gore, a na ime isplate penzija i drugih nakanada, u strukturi rashoda za rad Fonda učestvuju sa 17,96%, odnosno u ukupnim rashodima Fonda sa 0,49%. Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja zaključio je Ugovor o isplati penzija i naknada korisnicima prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, na teritoriji Republike Crne Gore48 sa Poštom Crne Gore DOO Podgorica o isplati penzija i drugih nakanada iz penzijskog i invalidskog osiguranja za korisnike Fonda. Navedenim ugovorom naknada za izvršene usluge koje pruža Pošta je iznosila 0,95 € po uputnici, pa su mjesečni računi iznosili oko 126.000,00 €. Anexom I Ugovora, mijenja se visina naknade za isplatu korisničkih prava (u ugovoru se koriste termini „ličnih primanja“) i utvrđuje kao zbir koji se sastoji od: iznosa dobijenog primjenom 0,75 % na ukupan iznos sredstava koja se isplaćuju korisnicima Fonda i fiksnog iznosa od 50.000,00 € mjesečno, koji predstavlja naknadu troškova pošte po osnovu osiguranja, obezbjeđenja i troškova radne snage. Ovakvim načinom obračuna nakanade, ispostavljene fakture od strane Pošte su iznosile oko 110.000,00 €. Anexom II Ugovora49, naknada za isplatu ličnih primanja utvrđuje se kao zbir iznosa dobijenog primjenom 0,75% na

47 Ugovor o izdavanju i korišćenju kreditne kartice broj 01-2292 od 26.04.2007. godine 48 Ugovor o isplati penzija i naknada preko uputnica Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja Podgorica na teritoriji RCG, broj 01-

6971 od 25.12.2003. godine 49 Anex II Ugovora o isplati penzija i naknada preko uputnica RFPIO Podgorica na teritoriji RCG broj 01-5508 od 29.12.2006. godine


44

ukupan iznos sredstava koji se isplaćuje korisnicima, a koji na mjesečnom nivou ne može biti veći od 55.000,00 € i 50.000,00 € kao fiksnu naknadu troškova Pošte. Iznos mjesečnih računa, obračunatih po navedenom Anexu je iznosio oko 105.000,00 €. Anexom III Ugovora50, naknada za isplatu ličnih primanja za period jul – septembar 2007. godine, utvrđuje se kao zbir iznosa dobijenog po osnovu 0,75% na ukupan iznos sredstava koji se isplaćuje korisnicima Fonda, koji na mjesečnom nivou ne može biti veći od 45.000,00 € i 50.000,00 € kao fiksnu naknadu troškova Pošte. Iznos mjesečnih računa, obračunatih po navedenom Anexu je iznosio oko 95.000,00 €. Za period oktobar- decembar 2007. godine, koji je regulisan navedenim Anexom, naknada za isplatu ličnih primanja utvrđuje se kao zbir iznosa dobijenog po osnovu 0,75% na ukupan iznos sredstava koji se isplaćuje korisnicima, koji na mjesečnom nivou ne može biti veći od 39.000,00 € i 50.000,00 € kao fiksnu naknadu troškova Pošte. Iznos mjesečnih računa sveden je na 89.000,00 €. Fond je izvršio značajnu racionalizaciju naknade koja se plaća Pošti za uslugu distribucije korisničkih prava, a treba istaći da postoji tendencija da se isplate penzija vrše preko poslovnih banaka. Fond i u 2008. godini sprovodi aktivnosti u cilju smanjenja iznosa izdataka po osnovu naknada koje plaća Pošti Crne Gore na ime isplate penzija i drugih nakanada po osnovu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, pa je sačinio Ugovor sa Poštom kojim je, pored smanjenja naknade, Pošta preuzela štampu čekova, koja je do sada rađena u Računskom centru Fonda.

Ugovorom, koji je primjenjivan u 2007. godini, članom 12. Pošta je u obavezi, da odmah po saznanju pismeno obavijesti Fond o promjenama koje imaju uticaja na isplatu ličnih primanja, i to: smrti korisnika; promjeni adrese korisnika, punomoćju ili promjeni pnomoćja i ostalim promjenama koje mogu uticati na korišćenje prava na penziju ili naknadu. U cilju sagledavanja efikasnosti isplate korisničkih prava putem Pošte, Institucija je organizovala anketu na uzorku od 300 korisnika prava na teritoriji opštine Podgorica sa odgovarajućim upitima i identifikacijom potpisa kod isplate korisničkih prava. Anketa je sprovedena u planiranom periodu51 i smatramo da je potrebno istaći sljedeće:

- Anketirana lica su najvećim dijelom iskazali zadovoljstvo kod isplate korisniučkih prava.

Posebno je naglašavana efikasnost i korektnost poštara, kao i pohvale u brizini i efikasnosti uručivanja novčanih sredstava.

- Anketari su uočili da je izuzetno veliki problem kod identifikacije adresa korisnika, koje su najvećim dijelom netačne ili ne postoje.

- Institucija skreće pažnju da postoji mogućnost da potpisi koji se nalaze na uputnicama, kao potvrdi prijema gotovine, nijesu potpisani od strane korisnika ili opunomoćenih lica.

Izdaci za proviziju i bankarske usluge –se odnose na bančine provizije za redovne finansijske transakcije i

iznose 334.829,24 € i u strukturi izdataka za rad Fonda učestvuju sa 5,22%. Ovi rashodi su veći za 167,76% ili za 209.780,88 € od rashoda ostvarenih po ovom osnovu u 2006. godini. U narednoj tabeli dat je prikaz plaćenih bankarskih provizija i promet sredstava po bankama, koji je osnovica za obračun provizije:

Provizija u iznosu 7.679,79 €, plaćena je brokerskim kućama na ime usluga vezanih za promet hartija od vrijednosti.

50 Anex III Ugovora o isplati penzija i naknada preko uputnica RFPIO Podgorica na teritoriji RCG broj 01-2226 od 23.04.2007.godine 51 Anketu su obavili studenti iz Crne Gore


45

Izdaci za ugovorene usluge – u ukupnom iznosu od 163.687,86 €, a odnose se na konsultanske usluge, izradu projekata i studija u iznosu 13.823,00 €, usluge usavršavanja zaposlenih u iznosu 6.355,76 €, usluge prevođenja, štampanja i umnožavanja u iznosu 33.288,21 €, usluge revizije u iznosu 11.700,00 €, osiguranje vozila u iznosu 2.590,77 €, osiguranje imovine u iznosu od 2.000,00 € osiguranje lica u iznosu 9.187,80 €, ostale usluge u iznosu 255,00 € i izdaci po ugovoru o djelu u iznosu 49.910,00 €. Uvidom u knjigovodstvenu dokumentaciju utvrđeno je da je plaćanje vršeno prenosom sredstava na račune dobavljača i da postoji validna dokumentacija o nastalim poslovnim promjenama. Revizijom je utvrđeno da je Fond isplaćivao naknade po osnovu ugovora o djelu za poslove koji su u nadležnosti Fonda.

Izdaci za tekuće održavanje – se odnose na tekuće održavanje objekata u iznosu od 113.386,92 € i na

tekuće održavanje opreme u iznosu od 177.729,50 €. Tekuće održavanje objekata, vršeno je shodno Odluci Upravnog odbora o pokretanju postupka nabavke, neposrednim pozivom na dostavljanje ponuda (šoping metodom). Izvršen je izbor najpovoljnije ponude za izvođenje zanatsko građevinskih radova i zaključivanjem ugovora sa izvođačem radova. Plaćanje je vršeno dijelom putem uplate avansa, a dijelom po završetku radova i ispostavljanju faktura. Tekuće održavanje opreme odnosi se na izdatke po osnovu kontrole i održavanja protivpožarnih aparata, održavanje mašine za frankiranje pošte, popravku parking rampe i održavanje i servisiranje službenih vozila. Revizijom je utvrđeno, da uz fakture za izvršene usluge održavanja nema priloženih radnih naloga o izvršenoj usluzi.

Izdaci za kamatu – u iznosu od 651.388,39 € odnose se na plaćene kamate po osnovu uzetih kredita i

pozajmica. Izdaci za rentu – u iznosu od 46.435,55 €, odnose se na zakup poslovnog prostora, a na osnovu ugovora o

zakupu, za potrebe područnih jedinica u Podgorici, Baru, Herceg Novom i Rožajama. Ostali izdaci – odnose se na komunalne naknade u iznosu 12.390,33 € (utrošak vode, odvoz smeća i naknada

za korišćenje građevinskog zemljišta), izdatke po osnovu pravosnažnih sudskih rešenja u iznosu 68.214,50 €, sudske takse i ostale izdatke u iznosu 14.884,50 €.

Transferi institucijama, pojedincima i nevladinom sektoru – Izdaci po ovom osnovu, u iznosu od

364.331,63 €, odnose se na sredstva odobrena odlukama Upravnog odbora, Sindikatu Fonda radi učestvovanja predstavnika Fonda na sportsko rekreativnom susretu u Ulcinju, sredstva data kao pomoć Savezu udruženja penzionera u Podgorici i sredstva za finansiranje savjetnika za praćenje realizacije ugovora o kupoprodaji akcija Kombinata aluminijuma Podgorica.

Kapitalni izdaci – u iznosu 41.042,22 €, odnose se na nabavku kompjuterske opreme u vrijednosti 672,75 €,

na nabavku vozila u iznosu 30.541,47 € i objekta na Žabljaku u iznosu 9.828,00 €. Vozilo, po ugovoru broj 01-2804 od 05.06.2007. godine čija je fakturna vrijednost 17.100,00 € je nabavljeno u zamjenu za tri polovna vozila koja je Fond procijenio u iznosu od 10.000,00 €. Plaćanje u iznosu od 17.100,00 € izvršeno kompenzacijom u iznosu 10.000,00 €, a preko žiro računa u iznosu 7.100,00 €. Fond posjeduje ugovore o procjeni vozila, ( 01-2807, 01-2806 i 01-2808 od 05.06. 2007. godine ) Odluku Upravnog odbora o nabavci putničkog vozila za potrebe Stručne službe , Ugovor o kupoprodaji vozila i fakturu koja prati nabavku. Vozilo Audi 6 3.0 TDI nabavljeno od Firme Porshe Leasing Podgorica, uzeto u finansijski lizing na 60 mjeseci počev od 25.07 2007. godine do 15.06.2012 godine. Kao izdatak na kapitalne izdatke odnosi se dati avans u iznosu 9.839,62 € i 5 plaćenih mjesečnih anuiteta (glavnica i kamata) po 720,37 €, što znači da je u 2007. godini ukupni izdatak po ovoj nabavci iznosio 13.441,47 €.

Pozajmice i krediti - iznose 75.000,00 €, dok je po istom osnovu iskazano potraživanja prema radnicima u

iznosu 48.543,00 €. Razlika zaduženja radnika i iznosa odobrenih kredita nastala je zbog njihovog dodjeljivanja pod povoljnim uslovima za rješavanje stambenih potreba zaposlenih. Krediti zaposlenim odobreni su na period od 25 godina uz kamatnu stopu 1% na godišnjem nivou.

U 2007. godini izvršena je otplata duga iz prethodnog perioda u iznosu od 698.731,23 €, a odnosi se na plaćanje provizije iz prethodnog perioda poslovnoj banci i plaćanje obaveza Pošti Crne Gore.


46

10. Sudski sporovi Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja, prema informacijama odgovornih lica, pravnih zastupnika Fonda, na dan 31.12.2007. godine ima veći broj aktivnih sudskih sporova. Predmeti, gdje se Fond pojavljuje kao tužilac, a radi se o predmetima koji su rezultat preplate penzije, ili nekog drugog prava, čija vrijednost gdje se iznos duga može utvrditi iznosi 1.219.183,03 €, se u većini slučajeva okončavaju donošenjem presude u sudskom postupku u korist Fonda. Predmeti gdje se Fond pojavljuje kao tuženik, čine predmeti koji su posledica neusklađivanja penzija za period od 01.07.2002. godine do 31.12.2003. godine. Po predmetu koji je vođen po tužbi Saveza udruženja penzionera Crne Gore, koji je predstavljao sve penzionere, zaključeno je sudsko poravnanje, kojim su regulisana međusobna prava i obaveze po osnovu neusklađivanja penzija za navedeni period. Znatan broj predmeta su posljedica otvaranje stečajnog postupka ili privatizacija privrednih društava, gdje Fond ima udjela u vlasničkom kapitalu. Značajan broj predmeta, čine predmeti koji su posljedica oglašavanja neustavnim odredbe članova 194, 195 i 196 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, kao i predmeti koji su posljedica neblagovremenog odlučivanja o nekom od prava korisnika i nepostupanja po ugovorom preuzetim obavezama. Vrijednost sporova po predmetima, gdje se iznos duga može utvrditi na dan 31.12.2007. godine iznosi 1.893.870,83 €. Takođe, Fond vodi određeni broj sudskih sporova za koje nije naznačena vrijednost spora, kao i određeni broj sporova gdje se ne može predvidjeti ishod. 11. Javne nabavke Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta Stručne službe Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja, član 7. u Sektoru za pravne, kadrovske i opšte poslove – Odjeljenje za pravne poslove, definiše poslove javnih nabavki za potrebe Fonda, raspisivanje tendera, pripreme mjesečnih planova nabavki i godišnjih izvještaja o nabavkama koje finansira Fond. Načelnik odjeljenja za pravne poslove učestvuje u realizaciji postupaka javnih nabavki i u radu komisija za javne nabavke. Revizijom su obuhvaćene javne nabavke većih vrijednosti izvršene u 2007. godini. Utvrđeno je da se pregledana dokumentacija za okončane i tendere koji su u toku, vodi uredno i da za svaki tender postoje dokumenta koja su vezana za pojedinačne nabavke sa pratećim odlukama koje predviđaju Zakon o javnim nabavkama52 i drugi propisi. Nabavka softvera, čija je procijenjena vrijednost 600.000,00 €, gdje je korišćen „ otvoreni postupak“ nabavke je poništena iz razloga što Fond nije prethodno donio, shodno članu 27. Zakona, plan javnih nabavki. Nabavka službenog vozila, čija je vrijednost 43.900,00 €, korišćen je „otvoreni postupak“ nabavke na koji se prijavio se jedan ponuđač. Potpisan je ugovor o nabavci vozila putem finansijskog lizinga na rok otplate od 60 mjesečnih rata, uz troškove kamate u iznosu 8.431,42 €. Nabavka građevinsko zanatskih radova, za potrebe područnih odjeljenja, u vrijednosti 29.530,68 € „šoping metodom“, kao i nabavka radova za instaliranje internet mreže i video nadzora u vrijednosti 24.162,66 €. Revizijom, metodom uzorka, konstatovano je da je postupkom javnih nabavki zastupljeno načelo javnosti, konkurencije i ravnopravnosti ponuđača. Potrebno je da Fond blagovremeno, shodno Zakonu, donese plan javnih nabavki i da putem javnih nabavki obuhvati i pružanje usluga za održavanje računarske i programske opreme. 12. Projekat unapređenja sistema penzione administracije u Crnoj Gori Svjetska banka (IDA afilijacija Svjetske banke) Ugovorom broj 3919 YF od 11.juna 2004. godine odobrila je sredstva za Projekat „Unapređenje sistema penzione administracije u Crnoj Gori“ u iznosu 3.500.000,00 SDR (specijalnih prava vučenja). Projekat se finansira iz kredita Svjetske banke i dijelom iz Budžeta Crne Gore. U 2007. godini, na osnovu podataka dobijenih od Kancelarije za tehničku podršku projektima Svjetske banke, Projekat je finansiran u iznosu 704.754,13 € i to 526.108,91 € iz sredstava kredita i 178.645,22 € iz sredstava Budžeta Crne Gore. U narednoj tabeli dat je pregled utrošenih sredstava na realizaciji Projekta unapređenja sistema penzione administracije u Crnoj Gori

52 Sl. list RCG, broj 46/06


47

* * *

Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja je obezbijedio, kroz elektronsku bazu podataka i dokumentaciju prezentiranu revizorima na terenu, sve relevantne informacije za efikasno vršenje revizije i pripremu analitičke osnove na kojoj je zasnovana izrada Zapisnika i Izvještaja. Veoma dobra saradnja odgovornih lica i zaposlenih u Fondu sa Državnom revizorskom institucijom, kao važan činilac efikasnom radu, je doprinijela kvalitetu izvršene revizije, kao i tome da je revizija izvršena u razumnom roku. RUKOVODILAC KOLEGIJUMA III dr Milan Dabović, član Senata

232taj 03.06.2007. godine.doc) - dri.co.me o reviziji finansijskih izvjestaja za 2007 godinu... ·...

Documents