24 > 31 oktober 2015als op één na grootste land qua oppervlakte biedt canada heel wat...
TRANSCRIPT
Studie verwezenlijkt ter gelegenheid
van de gezamenlijke economische
zending onder het voorzitterschap
van HKH Prinses Astrid, Vertegen-
woordigster van ZM de Koning
24 > 31 oktober 2015
canada
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
3
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Als op één na grootste land qua oppervlakte biedt Canada heel wat mogelijkheden
voor buitenlandse investeerders. Het grondgebied herbergt een indrukwekkende
hoeveelheid energiebronnen, waardoor deze sector onmiskenbaar van strategisch
belang is.
Canada is ook een innovatieve economie met toegespitste technologie in R&D.
Een groot aantal domeinen, waaronder lucht- en ruimtevaart, biotechnologie,
telecommunicatie en digitale animatie, trekken steeds meer internationale
talenten aan. Het land wordt bovendien beschouwd als één van de gemakkelijkste
om zaken in te doen.
Onze exporteurs tonen een stijgende interesse voor het westen van het land. Net als
de filmstudio’s van Vancouver, ook wel het Hollywood van het noorden genoemd,
en de teerzanden, zijn ook de provincies Alberta en Brits-Columbia sterk aan het
boomen. Ze worden door experts beschouwd als de economische locomotieven
voor het Canada van morgen.
De gezamenlijke economische zending zal zich concenteren op West-Canada,
meer specifiek Vancouver en Calgary. Met de verwachtte in voege treding van CETA,
een ambitieus breed akkoord tussen de Europese Unie en Canada, lijkt de timing
ideaal om de handelsdynamiek tussen beide landen nog te versterken.
Het is in deze context dat het Agentschap voor Buitenlandse Handel, in
samenwerking met zijn gewestelijke partners “Flanders Investment & Trade”,
“Brussel Invest & Export” en het “Agence wallonne à l’Exportation et aux
Investissements étrangers”, deze zending organiseert. We zijn ervan overtuigd
dat dit voor onze bedrijven de kans bij uitstek zal zijn om blijk te geven van hun
knowhow, zodat ze al hun troeven op de West-Canadese markt zullen kunnen
uitspelen.
Voorwoord
Fabienne L’Hoost
Adjunct-directeur-generaal
Marc Bogaerts
Directeur-generaal
Vo
or
wo
or
d
4
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Deze studie opteert voor een nationale aanpak en bespreekt het hele land, ondanks
het feit dat de gezamenlijke missie uitsluitend West-Canada aandoet. De aandacht
van de lezer zal niettemin regelmatig op de provincies Alberta en Brits-Columbia
gevestigd worden.
Als elfde grootste economie ter wereld kent Canada momenteel de sterkste groei
van de G7-landen. Hoewel het jaar 2015 er minder goed uitziet als gevolg van de
kwakkelende energieprijzen en de afnemende Chinese vraag, zou het BBP opnieuw
aanknopen met een groei van meer dan 2% vanaf 2016. Alberta en Brits-Columbia
dragen respectievelijk met 18,7% en 12,4% bij aan dit BBP.
Afgeremd door de energiesector lijkt de inflatie in het land op dit moment eerder
zwak. Om de economische vertraging sinds begin 2015 het hoofd te bieden heeft
de Canadese Nationale Bank beslist om haar monetaire politiek te versoepelen door
de basisrente dit jaar al twee keer te laten dalen. Bijgevolg verzwakte de Canadese
dollar ten opzichte van de Amerikaanse dollar en van de euro.
Als twaalfde exporteur en tiende importeur ter wereld is Canada sterk aanwezig
op de internationale scène. Het land maakt onder meer deel uit van NAFTA, nog
steeds de grootste vrijhandelszone. Het CETA-akkoord met de Europese Unie, dat in
voege zou moeten treden vanaf 2016, zou de link met het Oude Continent moeten
versterken en de bilaterale handel met 22,9% moeten laten stijgen.
De Canadese export en import groeiden allebei in 2014, met als resultaat een
handelsoverschot ten opzichte van de rest van de wereld. De voornaamste partner
van Canada zijn onbetwistbaar de Verenigde Staten, die goed zijn voor drie vierde
van de Canadese handel. De Europese Unie staat op een tweede positie, gevolgd
door China (in dalende mate) en Mexico. Merk op dat België de tiende klant was van
Canada in 2014.
Er zijn talrijke stimulansen om te investeren in Canada. Meerdere studies
portretteren het land als een ideale omgeving om zaken te doen. Het aantrekkelijk
fiscaal regime, de concurrentiële prijzen, de hoogopgeleide, multiculturele
ExEcutiVE summary
Ex
Ec
ut
iVE
su
mm
ar
ycanada
5
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
werknemers en de toegespitste R&D worden vaak als voorbeeld aangehaald.
Verschillende uitzonderlijk competitieve sleutelsectoren zullen tijdens de geza-
menlijke missie extra belicht worden. Deze studie behandelt er vijf van.
De energiesector neemt een kwart van de export voor haar rekening en ontleent
haar succes aan gediversifieerde bronnen in het land, die de grootste buitenlandse
investeringen aantrekken. Canada is ’s werelds vijfde petroleumproducent,
voornamelijk dankzij het benutten van haar teerzanden. Het land bezet bovendien de
derde plaats voor hernieuwbare energiebronnen. Met name zonne- en windenergie
zijn sterk in opkomst in Alberta en Brits-Columbia.
Vervolgens belichten we de ICT, filmindustrie en digitale media. Vancouver is het
derde belangrijkste filmcentrum van Noord-Amerika en de Canadese studio’s
worden geroemd om hun expertise in animatie en speciale effecten, met al
verschillende grote successen van de hedendaagse cinema op hun conto.
Als achtste grootste farmaceutische markt verricht Canada ook pionierswerk in
de life sciences. West-Canada ontwikkelde al revolutionaire medische apparaten,
dankzij haar superieure onderzoeksinfrastructuur.
We analyseren eveneens de lucht- en ruimtevaartindustrie, die op strategische
wijze bijdraagt aan de Canadese economie. Canada is wereldvermaard om haar
productie van vliegtuigen, dankzij een toespitste R&D.
Tot slot staan we kort stil bij de verschillende transportnetwerken die het immense
Canadese territorium moeten bedienen. Het aantal vervoerde reizigers en goederen
gaat in stijgende lijn, net als de bijbehorende logistieke diensten.
Na enkele sleutelcijfers (deel 1) en een macro-economische analyse van het land
(deel 2), zullen we de eerder aangehaalde vijf sectoren bekijken, waaronder de meest
dynamische van West-Canada (deel 3). Enkele recente Belgische succesverhalen
besluiten deze studie (deel 4).
Ex
Ec
ut
iVE
su
mm
ar
y
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
7
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
voorwoord 3
ExEcutivE summary 4
1. canada in EnkElE cijfErs 8
2. EconomischE gEgEvEns 12
2.1 Kernindicatoren 14
2.1.1 BBP 14
2.1.2 Inflatie 22
2.1.3 Rentevoeten 26
2.1.4 Wisselkoers 29
2.1.5 Overheidsfinanciën 30
2.2 Buitenlandse handel 32
2.2.1 Handelsrelaties 32
2.2.2 Export 36
2.2.3 Import 38
2.2.4 Balans van de lopende rekening 40
2.3 Directe buitenlandse investeringen 42
2.3.1 De troeven van het land voor investeerders 42
2.3.2 De DBI in cijfers 45
2.4 Risicobeoordeling 48
2.4.1 Risicobeoordeling volgens de Credendo Group 48
2.4.2 Andere risico-indicatoren 50
3. sEctoralE analysE 52
3.1 Energie 54
3.1.1 Fossiele energie 54
3.1.2 Hernieuwbare energie 60
3.2 ICT, film en digitale media 64
3.2.1 ICT 64
3.2.2 Film 67
3.2.3 Digitale media 70
3.3 Life sciences 74
3.3.1 Farmaceutische producten 74
3.3.2 Medische apparatuur 76
3.4 Lucht-en ruimtevaart 78
3.5 Transport 82
4. rEcEntE succEsvErhalEn 84
5. bronnEn 92
inhoud
inh
ou
ds
tab
El
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
9
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
1 Canada in enkele Cijfers
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
ca
na
da dEmoGraFiE
2 officiële talen: Engels en Frans
35.749.600 inwoners op 1 april 2015
36e meest bevolkte land ter wereld
51% van de Canadezen heeft een universitair diploma
67% van de Canadezen zijn christenen
41,7 jaar is de gemiddelde leeftijd
81% van de Canadezen leven in een stad
6,8% bedraagt de werkloosheidsgraad
EconomiE11e economische macht ter wereld gemeten op BBP
0,68 Eur = 1 cad, Canadese dollar (op 21 augustus 2015)
1,47 cad = 1 Eur (op 21 augustus 2015)
325 x
11
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
GEoGraFiE2e grootste land ter wereld, na Rusland
325 keer zo groot als België
8.891 km grens met de Verenigde Staten (de langste grens ter wereld tussen twee landen)
31.700 meren
9.970.610 km² (91% aarde en 9% water)
PolitiEK1 grondwettelijke, federale monarchie met parlementair systeem
3 territoria: de territoria Noord-Oosten, Nunavut en Yukon
10 provincies: Alberta, Brits-Columbia (bezocht tijdens de economische
zending), Prins Edwardeiland, Manitoba, New-Brunswick, Nova Scotia,
Ontario, Quebec, Saskatchewan en Newfoundland & Labrador
ca
na
da
in E
nK
El
E c
ijF
Er
s
EconomiE11e economische macht ter wereld gemeten op BBP
0,68 Eur = 1 cad, Canadese dollar (op 21 augustus 2015)
1,47 cad = 1 Eur (op 21 augustus 2015)
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
13
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
2 eConomisChe gegevens
14
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Het Bruto Binnenlands Product (BBP) van een land
kwantificeert de productie van rijkdom via haar eco-
nomische actoren (huishoudens, bedrijven en over-
heid). Het wordt vaak beschouwd als de belangrijk-
ste indicator om de gezondheid van een economie
in te schatten. Wij analyseren het Canadese BBP via
diverse invalshoeken.
nominaal bbP
Het Canadese BBP kent sinds 2009 een steeds toene-
mende groei. Deze bedroeg 1.975 miljard CAD in 2014
en zou in 2015 de grens van 2.000 miljard CAD moeten
overschrijden (2.023 miljard CAD) volgens voorspel-
lingen van de Economist Intelligence Unit (EIU).
Uitgedrukt in USD en gebruik makend van de gemid-
delde wisselkoers op de markt, bedroeg het Canadese
BBP 1.788 miljard USD in 2014. Voor 2015 zou dit
dalen naar 1.595 miljard USD. Deze daling is te wijten
aan de Canadese dollar die momenteel zwak staat ten
opzichte van de Amerikaanse dollar (zie 2.1.4 Wis-
selkoers). Het nominale BBP in USD zou vanaf 2016
weer stijgen en meer dan 2.000 miljard USD moeten
bedragen in 2019.
Volgens het IMF, dat het BBP uitgedrukt in USD ge-
bruikt als criterium, zou Canada de elfde grootste
economie ter wereld zijn. De Verenigde Staten staan
bovenaan de lijst van landen die het meeste rijkdom
NomiNaal BBP, iN loPeNde PrijzeN (iN miljardeN dollar)
Bron: EIU (juli 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
2.1 KErnindicatorEn
2 EconomischE GEGEVEns
2.1.1 bbP
20
20
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
19
20
08
20
09
20
11
20
12
20
13
20
10
20
05
20
07
20
06
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000VOORUITZICHTEN
NOMINAAL BBP IN USD
NOMINAAL BBP IN CAD
canada
15
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
produceren. Het podium wordt vervolledigd door
China en Japan.
BBP Per CaPitaCanada heeft de dertiende hoogste levensstandaard
ter wereld, gemeten volgens het BBP per capita. De
EIU schat dat iedere inwoner in 2014 voor 50.322 USD
aan waarde had gecreëerd, en voorspelt dat de grens
van 60.000 USD doorbroken zal worden in 2020.
Canada is bovendien het tweede hoogst scorende land
van de G7 in deze rangschikking, na de Verenigde Sta-
ten. De top drie bestaat uit Luxemburg, Noorwegen en
Qatar. Ook België maakt deel uit van de top 20, op een
zeventiende plaats.
reële groei van het BBPDe reële groei van het Canadese BBP versnelde in de
afgelopen jaren, met 1,9% in 2012, 2,0% in 2013 en
2,4% in 2014. Volgens Consensus Economics heeft
Canada tussen 2010 en 2013 de grootste groei op-
getekend van alle G7-landen, met een jaarlijks ge-
middelde van 2,6%.
Economen zijn het erover eens dat de groei minder
sterk zal zijn in 2015. Tijdens de persconferentie op
15 juli 2015 naar aanleiding van de publicatie van
het verslag over de monetaire politiek van de Cana-
dese Nationale Bank, verklaarde Stephen S. Poloz,
de Gouverneur van de Bank, het volgende: “Sinds de
publicatie van ons laatste verslag in april kende de
wereldeconomie een teleurstellende groei, wat ons
ertoe bracht om de schattingen voor de groei van
Canada in 2015 sterk naar beneden te herzien”.
rang land
1 verenigde staten
2 China
3 jaPan
4 duitsland
5 verenigd koninkrijk
6 frankrijk
7 Brazilië
8 india
9 italië
10 rusland
11 canada
12 zuid-korea
13 australië
14 sPanje
15 mexiCo
16 indonesië
17 nederland
18 turkije
19 saoedi-araBië
20 zwitserland
laNdeNklassemeNt volgeNs BBP
(schattiNgeN uit 2015, tegeN
loPeNde PrijzeN)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
Bron: IMF (januari 2015)
16
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
rang land
1 luxemBurg
2 noorwegen
3 Qatar
4 zwitserland
5 australië
6 denemarken
7 zweden
8 singaPore
9 verenigde staten
10 ijsland
11 nederland
12 oostenrijk
13 canada
14 ierland
15 finland
16 duitsland
17 bElgië
18 verenigd koninkrijk
19 nieuw-zeeland
20verenigde araBisChe
emiraten
Waar de groei in het begin van dit jaar nog op 1,9%
werd geschat, zal deze volgens de EIU uiteindelijk
niet meer dan 1,2% bedragen en zelfs slechts 1,1%
volgens de Canadese Nationale Bank. Het verslag
roept drie belangrijke factoren in om de herziening
naar beneden te duiden:
> De Canadese petroleumproducenten hebben hun
vooruitzichten op lange termijn bijgesteld wat de
petroleumprijs betreft en hebben bijgevolg hun
investeringsplannen beperkt.
> De Chinese economie helt over naar een
tragere groei, hetgeen de Canadese export voor
verschillende grondstoffen niet ten goede komt.
> Ook de overige export is gedaald sinds begin
2015, deels als gevolg van de vertraging van de
Amerikaanse economie in het eerste trimester.
Deze tendens werd echter niet bevestigd in het
tweede trimester.
Ook de nationale economie heeft volgens de Natio-
nale Bank momenteel een groei op twee snelheden.
De activiteiten gelieerd aan grondstoffen, al dan niet
energiegerelateerd, kennen een vertraging, terwijl de
rest van de economie een constante groei optekent.
Het Canadese BBP is gekrompen in het eerste se-
mester van 2015, maar de Nationale Bank verwacht
dat de groei zal hernemen in het derde en vierde se-
mester en dat de economie weer op volle kracht is
vanaf het eerste semester van 2017. De EIU schat
de jaarlijkse groei op 2,3% in 2016 en 2,4% in 2017.
laNdeNklassemeNt volgeNs BBP
Per caPita (schattiNgeN uit 2015,
tegeN loPeNde PrijzeN)
Bron: IMF (januari 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
17
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
20
20
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
19
20
08
20
09
20
11
20
12
20
13
20
10
20
05
20
07
20
06
-3VOORUITZICHTEN
-2
-1
0
1
2
3
4
3,2 2,6 2,0 1,2
-2,7
3,4 3,0 1,9 2,0 2,4 1,2 2,3 2,4 2,3 2,2 2,0
reële groei vaN het BBP, iN %
Bron: EIU (juli 2015)
reële groei vaN het BBP eN vooruitzichteN voor de laNdeN vaN de g7 iN %
Bron: Consenus Economics (april 2015)
Ita
lië
Du
itsl
an
d
Ver
enig
d K
onin
krijk
Ja
pa
n
Fra
nkr
ijk
Canada
Ver
enig
de
Sta
ten
-1
0
1
2
3
2,6 2,2 2,2 2,7 2,0 1,8 1,7 2,6 1,5 0,9 1,0 1,0 -0,5 0,5 GROEIVOORUITZICHTEN 2014-2016
GROEI 2010-2013
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
18
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Landbouw, bosbouw, visserij en jacht 1,6%
Productie10,6%
Mijnbouw, groeves, ontginning van petroleum en gas8,5%
Constructie7,2%
Openbare diensten2,4%
Immobiliëndiensten, verhuurdiensten12,6%
Financiën en verzekeringen6,8%
Gezondheidszorg en sociale assistentie6,8%
Openbare administratie6,7%
Groothandel5,6%
Detailhandel5,4%
Professionele diensten5,3%
Onderwijs5,2%
Andere diensten15,4%
BBP Per seCtor Het Noord-Amerikaanse classificatiesysteem (The
North American Classification System, NAICS) on-
derscheidt de verschillende goederen- en diensten-
groepen. De eerste wordt onderverdeeld in de pri-
maire en secundaire sector. De tertiaire sector komt
overeen met de diensten.
De primaire sector groepeert alle activiteiten voor
de exploitatie van natuurlijke rijkdommen zoals de
landbouw, de veeteelt, de visserij en de bosbouw.
Ze vertegenwoordigt 1,6% van het Canadese BBP in
2014, wat een daling ten opzichte van 2013 bete-
kent. De EIU voorziet geen evolutie in de komende
jaren.
De secundaire sector omvat alle activiteiten die als
einddoel hebben om een natuurlijke grondstof tot
een afgewerkt product te verwerken. Deze sector
droeg 28,6% bij tot het Canadese BBP, een verho-
ging met 3,2% ten opzichte van 2013. De vier be-
langrijkste activiteiten voor Canada zijn:
> productie
> winning van delfstoffen, olie en gas
> bouw
> nutsvoorzieningen (water, elektriciteit…)
In 2014 droeg de productie 10,6% bij tot het
nationale BBP, een stijging van 2,9%.
sectoriële sameNstelliNg vaN het BBP, 2014
Bron: Statistics Canada (2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
19
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
sEctorAandeel in
het BBP van 2013
Aandeel in het BBP van
2014
Wijziging in BBP tussen 2013/2014
PrimairE sEctor 1,8% 1,6% -6,3%
Landbouw, bosbouw, visserij en jacht 1,8% 1,6% -6,3%
sEcundairE sEctor 28,4% 28,6% 3,2%
Productie 10,5% 10,6% 2,9%
Mijnbouw, groeves, petroleum- en gasontginning 8,1% 8,5% 6,6%
Constructie 7,3% 7,2% 0,6%
Openbare diensten 2,5% 2,4% 0,4%
tErtiairE sEctor 69,8% 69,8% 2,4%
Immobiliëndiensten, verhuur- en leasingdiensten 12,5% 12,6% 2,8%
Financiën en verzekeringen 6,7% 6,8% 3,3%
Gezondheidszorg en sociale bijstand 6,8% 6,8% 1,7%
Openbare administratie 6,8% 6,7% 1,0%
Groothandel 5,5% 5,6% 4,9%
Detailhandel 5,4% 5,4% 3,5%
Professionele, wetenschappelijke en technische diensten 5,3% 5,3% 2,1%
Opleidingsdiensten 5,3% 5,2% 0,2%
Transport en opslag 4,1% 4,2% 4,5%
Informatie-industrie en culturele industrie 3,3% 3,2% 0,0%
Administratieve diensten, ondersteunende diensten, afvalbeheer,
reinigingsdiensten2,5% 2,5% 1,9%
Horeca 2,1% 2,1% 2,8%
Andere diensten (behalve de openbare administraties) 2,0% 2,0% 2,4%
Bedrijfsbeheer 0,7% 0,7% 0,6%
Kunst, evenementen en vrije tijd 0,7% 0,7% 0,6%
totaal 100,0% 100,0% 2,4%
Bron: Statistics Canada (2015)
Bijdrage aaN het NatioNale BBP Per sector eN evolutie
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
20
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
De ontginning van mijnen, olie en gas kende de
sterkste vooruitgang in 2014, zijnde 6,6%. Het jaar
2015 zal geen gelijkaardig succes opleveren. Het
maandelijks BBP rapport van mei 2015 (gepubliceerd
in augustus) maakte duidelijk dat de sector al zeven
opeenvolgende maanden achteruit ging. De olie- en
gassector worden nader besproken in deel 3.1.1.
De tertiaire sector, waaronder de diensten, verte-
genwoordigen 69,8% van het nationale BBP. De be-
langrijkste activiteiten draaien om onroerend goed
(12,6% van het BBP). Zeven andere rubrieken dra-
gen meer dan 5% bij aan het Canadese BBP:
> financiën en verzekeringen
> gezondheidszorg en sociale bijstand
> overheden
> groothandel
> detailhandel
> professionele diensten, wetenschappelijk en
technisch
> onderwijs
BBP Per ProvinCie Ontario is de meest productieve provincie, met een
output van 36,8% van het Canadese BBP. Quebec
komt op een tweede plaats, met een belang van
19,1%.
De twee provincies die bezocht worden naar aanlei-
ding van de gezamenlijke economische missie, Al-
berta en Brits-Columbia, bezetten respectievelijk de
derde en vierde plaats, met 18,7% en 12,4%. Boven-
dien toonden ze in 2014 de hoogste groei van alle
Canadese provincies: 4,4% en 2,6%.
Beide Westelijke provincies hebben een andere ver-
deling van het BBP over de verschillende sectoren
dan het nationale profiel.
In Alberta is de energiesector zeer dominant. In het
bijzonder de rubriek “Mijnbouw, olie- en gasontgin-
ning” zorgde in 2014 voor 27,4% van het provinciale
BBP, een stijging van 7,9% ten opzichte van 2013.
De dienstensector vertegenwoordigde 52,6%, ver-
sus 69,8% op nationaal niveau.
In Brits-Columbia vertegenwoordigde de tertiaire
sector zelfs 75,1% van het BBP in 2014. De rubriek
“onroerend goed, verhuur en leasing” droeg 17,7%
bij, tegenover 12,6% op nationaal niveau.
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
21
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Ontario36,8%
Quebec19,1%
Alberta18,7%
Brits-Columbia12,4%
Saskatchewan3,7%
Manitoba3,2%
Nova Scotia2,0%
Newfoundland en Labrador1,6%
New Brunswick1,6%
Prins Edwardeiland0,3%
Northwest Territories0,2%
Yukon0,1%
Nunavut0,1%
ProvinciE/tErritoriumAandeel in het BBP
in 2014
Verschil in BBP
tussen 2013/2014
Ontario 36,8% 2,3%
Quebec 19,1% 1,4%
albErta 18,7% 4,4%
brits-columbia 12,4% 2,6%
Saskatchewan 3,7% 1,4%
Manitoba 3,2% 1,1%
Nova Scotia 2,0% 1,6%
Newfoundland en Labrador 1,6% -2,9%
New Brunswick 1,6% 0,0%
Prins Edwardeiland 0,3% 1,3%
Northwest Territories 0,2% 6,8%
Yukon 0,1% -1,2%
Nunavut 0,1% 6,2%
Totaal 100,0% 2,4%
Bron: Statistics Canada (2015)
Bijdrage aaN het NatioNale BBP Per ProviNcie eN Per territorium, 2014
Bron: Statistics Canada (2015)
Bijdrage aaN het NatioNale BBP Per ProviNcie eN Per territorium eN evolutie
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
22
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Het is de taak van de Canadese Nationale Bank om
de monetaire politiek in goede banen te leiden en de
economische en financiële welvaart van het Cana-
dese volk veilig te stellen. Ze controleert de geldhoe-
veelheid en het krediet om de waarde van de Cana-
dese dollar en de koopkracht te behouden.
De bank moet onder andere de inflatie op een laag,
stabiel en voorspelbaar niveau houden. Deze inflatie
wordt vastgesteld in functie van de stijging van de
algemene consumptie-index gezien op 12 maan-
den, wat de belangrijkste schatting is van levens-
duurte voor de Canadezen.
De Canadese Nationale Bank en de Canadese over-
heid namen het jaar 1991 als referentiewaarde, die
sindsdien al vijf keer verlengd werd. Het huidige doel,
lopend tot eind 2016, is vastgelegd op 2%, zijnde het
midden van de gebruikte vork van 1% tot 3%.
De verzwakte groeiperspectieven in Canada hebben
het risico op dalende inflatie doen toenemen. De ge-
middelde jaarlijke stijging kwam uit op 1,9% in 2014,
maar zou verminderen tot 1,1% in 2015. Economen
verwachten dat de inflatie daarna opnieuw boven de
2% uitstijgt, volgens de EIU vanaf 2016, volgens de
Canadese Nationale Bank vanaf het eerste semester
van 2017.
VOORUITZICHTEN
20
20
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
19
20
08
20
09
20
11
20
12
20
13
20
10
20
05
20
07
20
06
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
2,2 2,0 2,1 2,4 0,3 1,8 2,9 1,5 1,0 1,9 1,1 2,2 2,2 2,1 2,0 2,0
2.1.2 inflatiE
jaarlijkse iNflatiegraad, iN %
Bron: EIU (juli 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
23
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
variatie Per onderdeel Het maandelijkse verslag verschenen op 17 juli 2015
toont aan dat de algemene consumptie-index met
1,0% was gestegen in de 12 maanden voorafgaand
aan juni 2015. Zeven van de acht voornaamste on-
derdelen zagen hun prijzen dalen. Dat er toch een al-
gemene stijging was, viel voornamelijk toe te wijzen
aan een prijsverhoging van de goederen gerelateerd
aan voedsel en onderdak.
De categorie “Transport” kende een deflatie (-2,6%),
voornamelijk als gevolg van dalende energieprijzen
(-9% in de loop van de afgelopen 12 maanden). De
prijs voor mazout, benzine en gas slonk met respec-
tievelijk 17,8%, 14,1% en 10,9%. Als we energie uit de
index halen bedroeg de Canadese inflatie 2,1%.
Wij zijN de caNadese NatioNale BaNk. Wij eNgagereN oNs om de Waarde vaN het geld te BesteNdigeN door de iNflatie oP eeN laag eN staBiel Niveau te BehoudeN.slogan van de Canadese nationale Bank
24
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Huisvesting26,8%
Transport19,1%
Voeding16,4%
Courante uitgaven, meubels, huishouduitrusting13,1%
Vrije tijd, opleidingen en lectuur10,9%
Kleding en schoenen6,1%
Gezondheidszorg en persoonlijke verzorging4,7%
Alcoholische dranken en tabakproducten2,9%
Alc
ohol
isch
e d
ran
ken
en
tab
akp
rod
uct
en
Voe
din
g
Cou
ran
te u
itg
ave
n, m
eub
els
en h
uis
hou
din
gu
itru
stin
g
Kle
din
g e
n s
choe
nen
Gez
ond
hei
dsz
org
en
per
soon
lijke
ver
zorg
ing
Vri
je t
ijd, o
ple
idin
gen
,le
ctu
ur
Tota
al
Tra
nsp
ort
Hu
isve
stin
g
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
1,0% 1,0% -2,6% 3,4% 3,1% 2,2% 0,3% 1,3% 3,7%
verschuiviNg vaN de oNderdeleN tusseN juNi 2014 eN juNi 2015
Bron: Rapport IPC (juli 2015)
relatief BelaNg vaN oNderdeleN iN de algemeNe coNsumPtie-iNdex
Bron: Rapport IPC (juli 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
25
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
variatie Per ProvinCieDe prijzen zijn in 9 van de 10 provincies gestegen
tussen juni 2014 en juni 2015. In Brits-Columbia
evolueerden de prijzen met 0,8%, iets minder dan
het nationale gemiddelde. Alberta daarentegen ken-
de een sterke stijging van gemiddeld 1,7%.
BENZINE -14,1%
AARDGAS -10,9%
MAZOUT -14,4%
ELEKTRICITEIT +3,2%
verschil iN eNergiePrijs
tusseN juNi 2014 eN juNi 2015
Bron: Rapport IPC (juli 2015)
26
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
De Canadese Nationale Bank (Bank of Canada – BOC)
voert haar monetaire politiek door in te spelen op de
rentevoeten op korte termijn.
Om dit te doen verhoogt of verlaagt de bank dag per
dag de spilrente van de financieringen. Het gaat over
de basisrentevoet waartegen de financiële instan-
ties geld lenen voor één dag. De nationale bank legt
een doelwaarde vast voor deze rentevoet, ook wel de
spilrente genaamd.
Een wijziging van de spilrente heeft gevolgen voor
het complete gamma aan interestvoeten op de
markt zoals ze worden vastgelegd door de banken
en heeft dus ook gevolgen voor de kredietprijs van de
consumenten, van immobiliën en bedrijven, evenals
voor de interestvoeten van bankdepots en andere
spaarproducten.
De interventies in de monetaire politiek zijn toe-
komstgericht. De aanpassingen van de spilrente
hebben immers steeds met enige vertraging hun
weerslag op de reële economie en ook hun gevolg
voor de inflatie wordt pas na een tijdje merkbaar.
De BOC stelt telkens haar vooruitzichten over de
evolutie van de economie en de inflatie bij, vooraf-
gaand aan beslissingen over de spilrente. Ze heeft er
een gewoonte van gemaakt om op acht vastgelegde
dagen per jaar aankondigingen te doen. In januari,
april, juli en oktober wordt dan tegelijkertijd ook het
trimestriële verslag over het monetaire beleid voor-
gesteld.
2.1.3 rEntEvoEtEn
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
27
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
datum PublicatiE
21 januari 2015 Spilrente en verslag over het monetair beleid
4 maart 2015 Spilrente
15 april 2015 Spilrente en verslag over het monetair beleid
27 mei 2015 Spilrente
15 juli 2015 Spilrente en verslag over het monetair beleid
9 september 2015 Spilrente
21 oktober 2015 Spilrente en verslag over het monetair beleid
2 december2015 Spilrente
20 januari 2016 Spilrente en verslag over het monetair beleid
9 maart 2016 Spilrente
13 april 2016 Spilrente en verslag over het monetair beleid
25 mei 2016 Spilrente
13 juli 2016 Spilrente en verslag over het monetair beleid
7 september 2016 Spilrente
19 oktober 2016 Spilrente en verslag over het monetair beleid
7 december 2016 Spilrente
kaleNder met aaNkoNdigiNgeN vaN de caNadese NatioNale BaNk voor 2015 eN 2016
Bron: BOC (augustus 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
28
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Met het oog op de slabakkende wereldconjunctuur
en in lijn met verschillende andere centrale banken
besloot de Canadese Nationale Bank om haar mo-
netair beleid in 2015 te versoepelen.
In januari verlaagde ze de spilrente met 25 basis-
punten als “verzekering tegen het risico dat de te-
rugkeer naar een economie op volle kracht, met een
stabiele inflatie van 2%, niet al te zeer op zich zou
laten wachten”, aldus Stephen S. Poloz, gouverneur
van de Canadese Nationale Bank. Deze beslissing
vertaalde zich in een dalende rentevoet over de hele
rendementscurve en een depreciatie van de Cana-
dese dollar.
De Canadese Nationale Bank kondigde op 15 juli een
nieuwe daling van 0,25% aan. De fincancieringsren-
tevoet bedraagt sindsdien 0,50%. Volgens de Cana-
dese Nationale Bank is “een nieuwe versoepeling van
de monetaire politiek noodzakelijk om de economie
te ondersteunen zodat deze opnieuw haar volledige
potentieel kan benutten en om de inflatie op een
duurzaam niveau te houden.”
Au
g 2
015
Okt
20
14
Nov
20
14
Dec
20
14
Ja
n 2
015
Feb
20
15
Ma
a 2
015
Ap
r 2
015
Mei
20
15
Ju
n 2
015
Jul
20
15
Ap
r 2
014
Mei
20
14
Ju
l 20
14
Au
g 2
014
Sep
20
14
Ju
n 2
014
Ja
n 2
014
Ma
a 2
014
Feb
20
14
0,00
0,25
0,50
0,75
1,00
1,25
1,50
21 januari 2015 15 juli 2015
sPilreNte, iN%
Bron: BOC (augustus 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
29
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Ju
l 20
15
Mei
20
15
Ju
n 2
015
Nov
20
14
Dec
20
14
Feb
20
15
Ma
a 2
015
Ap
r 2
015
Ja
n 2
015
Au
g 2
014
Okt
20
14
Sep
20
14
CAD/EUR
CAD/USD
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95
Tussen de zomer van 2014 en 2015 verloor de Canade-
se dollar op één jaar tijd 20% van haar waarde ten op-
zichte van de Amerikaanse buur. De munt kwam eind
januari 2015 terecht onder de grens van 0,80 USD.
Na een stagnatie en een korte inhaalbeweging tussen
midden-april en midden-mei, is de Canadese dollar
weer aan het zakken ten opzichte van de Amerikaanse
dollar. 1 CAD was eind augustus 2015 nog 0,76 USD
waard, het laagste niveau van het voorbije decennium.
Deze depreciatie van de Canadese dollar vindt haar
oorsprong in de monetaire versoepeling van de Cana-
dese Nationale Bank, meerbepaald in de twee opeen-
volgende verlagingen van de spilindex. Ze kan mede
verklaard worden door de aanhoudende daling van de
prijs per vat olie, dat eind augustus voor de eerste keer
sinds 2009 de 40 USD naderde.
1 CAD was 0,65 EUR waard in maart 2014, haar laag-
ste niveau ten opzichte van onze munt sinds november
2009. De Canadese dollar steeg vervolgens tot 0,75
EUR in april 2015. Nadien keerde de trend weer om en
heeft de CAD op vier maanden tijd 10% verloren. Een
Canadese dollar werd verhandeld aan 0,68 EUR op 21
augustus 2015, zijnde dezelfde prijs als een jaar ge-
leden.
2.1.4 wissElkoErs
Wisselkoers vaN de caNadese dollar (cad) t.o.v. de euro (eur) eN de
amerikaaNse dollar (usd), augustus 2014 tot augustus 2015
Bron: BOC (augustus 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
30
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
BegrotingsevenwiChtDe Canadese overheid registreerde elf opeenvol-
gende budgetoverschotten tot 2007-2008. Om het
hoofd te bieden aan de wereldwijde economische
en financiële crisis zette het toen een aanzienlijk
relanceprogramma in werking.
De Minister van Financiën, Joe Oliver, kondigde in
april aan opnieuw een federaal budgettair overschot
te zullen boeken voor het fiscaal jaar 2015 (dat
zich uitstrekt van maart 2015 tot april 2016), na
zes opeenvolgende jaren van overheidstekorten.
Het begrotingssaldo evolueerde van een tekort van
55,6 miljard CAD naar een verwacht overschot van
1,4 miljard CAD. Voor de komende jaren wordt een
budgettair evenwicht verwacht.
Canada’s Economisch Actieplan 2015 bouwt voort
op een gezond fiscaal beheer en op lage belastingen
om de gezinnen en bedrijven te ondersteunen.
overheidssChuldCanada heeft de laagste graad van federale over-
heidsschuld ten opzichte van het BBP van de landen
van de G7 en één van de laagste van de geïndustria-
liseerde G20-landen. Ze bedroeg 37,3% voor het jaar
2014-2015.
Op provinciaal niveau kent Quebec de zwaarste
overheidsschuld, met 50,1% van het BBP. In de laat-
ste 40 jaar werd er slechts zes keer een budget in
evenwicht of met een licht surplus genoteerd, terwijl
de cijfers 34 keer in het rood gingen. Ontario, eco-
nomisch gezien de tweede belangrijkste provincie,
kent een schuldgraad van 38,4%.
Brits-Columbia en Alberta horen dan weer tot de
beste leerlingen van de klas. De eerste heeft een
ratio van 16,9%, terwijl de tweede zelfs van een
overschot geniet van 2,9% van het BBP (gegevens
van 31 maart 2014).
2.1.5 ovErhEidsfinanciën
oNze overheid houdt haar Belofte om het federale Budget iN eveNWicht te BreNgeN. We zijN Nu iN staat om ook oNze Belofte te ver- WezeNlijkeN om de caNadese families te helPeN huN Budget iN eveNWicht te BreNgeN. stePhen harPer, eerste minister (eConomisCh aCtiePlan van 2015, gePuBliCeerd oP 21 aPril 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
31
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Bron: Ministerie van Financiën (2015)
20
19-2
02
0
20
16-2
017
20
17-2
018
20
18-2
019
20
13-2
014
20
15-2
016
20
14-2
015
VOORUITZICHTEN-6
-4
-2
0
2
4
6
-5,2 -2,0
1,4 1,7 2,6 2,6 4,8
Canada
Ver
enig
d K
onin
krijk
Ver
enig
de
Sta
ten
Du
itsl
an
d
Ja
pa
n
Fra
nkr
ijk
Ita
lië
0
20
40
60
80
100
120
140
127,3 110,4 87,4 81,0 79,7 49,7 37,3
federale PuBlieke schuld, iN % vaN het BBP
Bron: IMF (april 2015)
BegrotiNgssaldo, iN miljard cad
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
32
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Canada is internationaal gezien een onvermijdelijke
handelspartner. Volgens de Wereldhandelsorganisatie
was het land in 2014 de twaalfde goederenexporteur
en de tiende goederenimporteur ter wereld, waarmee
het een plaats hoger staat dan het voorgaande jaar. Ter
vergelijking, België bezette de dertiende plaats in beide
klassementen.
Canada is lid van de G7, de G20, de Wereldhandelsor-
ganisatie (WHO), de Noord-Atlantische Verdragsorga-
nisatie (NAVO), de Asia-Pacific Economic Cooperation
(APEC), de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS),
de Organisatie voor Economische Samenwerking en
Ontwikkeling (OESO), de Verenigde Naties (VN), de
Commonwealth en de Organisation internationale de la
Francophonie.
Canada heeft niet minder dan 44 vrijhandelsakkoorden
gesloten, die samen de helft van de wereldeconomie
vertegenwoordigen en bijna een kwart van alle landen
ter wereld aangaan.
De Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst, af-
gekort NAFTA, is van kracht sinds 1 januari 1994 en be-
helst de grootste vrijhandelszone ter wereld. De markt
van de Verenigde Staten, Canada en Mexico is goed voor
ongeveer 480 miljoen inwoners.
CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement,
in het Nederlands “Alomvattend economisch en com-
mercieel akkoord”) is het verdrag dat momenteel on-
derhandeld wordt tussen de Europese Unie en Canada.
De objectieven van dit akkoord zijn het stimuleren van
handel, het versterken van de economische relaties en
het creëren van werkgelegenheid. CETA voorziet onder
meer in het afschaffen van 99% van de douanerechten.
Volgens de schattingen zou het akkoord de Euro-Cana-
dese handel met 22,9% (of 25,7 miljard euro) laten toe-
nemen, het Europese BBP met 12 miljard euro en dat
van Canada met 8 miljard euro per jaar.
In oktober 2013 werd een politiek akkoord gesloten. De
onderhandelaars hebben hun werk vervolgens verdergezet
en het einde van de onderhandelingen werd aangekondigd
op de top EU-Canada van 26 september 2014. De tekst
van het akkoord is nog niet bindend op gebied van inter-
nationaal recht gezien de Europese Commissie en Canada
nog bezig zijn met hun juridisch onderzoek. Daarna wordt
de tekst ter goedkeuring voorgelegd aan de Europese
Raad en het Europese Parlement. Het CETA-akkoord zou
in de loop van het jaar 2016 van kracht moeten worden.
Acht doelstellingen in het kader van de overeenkomst zijn:
1. Het schrappen van douanerechten
2. Het toelaten dat EU-bedrijven aan Canadese open-
bare aanbestedingen deelnemen
3. Het versterken van de samenwerking in reglemente-
ring
4. Het beschermen van innovaties en traditionele Eu-
ropese producten
5. Het vereenvoudigen van de handel in diensten
6. Het aanmoedigen en beschermen van investeringen
7. Het verzekeren van een succesvolle samenwerking op
lange termijn
8. Het beschermen van de democratie, de consumenten
en het milieu
Voor meer informatie over het CETA-akkoord kan u te-
recht in de reglementeringsstudie “Exporteren naar Ca-
nada”, gepubliceerd door het Agentschap voor Buiten-
landse Handel.
2.2 buitEnlandsE handEl
2 EconomischE GEGEVEns
2.2.1 handElsrElatiEs
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
33
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
loPEndE vrijhandElsakkoordEn
Canada - Korea (sinds 1 januari 2015)
Canada - Honduras (sinds 1 oktober 2014)
Canada - Panama (sinds 1 april 2013)
Canada - Jordanië (sinds 1 oktober 2012)
Canada - Colombia (sinds 15 augustus 2011)
Canada - Peru (sinds 1 augustus 2009)
Canada - Europese Vrijhandelsassociatie (EVA) (sinds 1 juli 2009)
Canada - Costa Rica (sinds 1 november 2002)
Canada - Chili (sinds 5 juli 1997)
Canada - Israëlische Staat (sinds 1 januari 1997)
Canada - Verenigde Staten - Mexico: NAFTA (sinds 1 januari 1994)
afgEslotEn ondErhandElingEn vrijhandElsakkoordEn
Canada - Europese Unie: CETA (5 augustus 2014)
Canada - Oekraïne (14 juli 2015)
loPEndE ondErhandElingEn cEta
Canada - Guatemala, Nicaragua en El Salvador
Canada - India
Canada - Japan
Canada - Caribbean Community (CARICOM)
Canada - Marokko
Canada - Dominicaanse Republiek
Canada - Singapore
Canada - Trans-Pacific Partnership
Modernisering van het vrijhandelsakkoord tussen Canada en Costa Rica
voorafgaandE ondErhandElingEn
Verkennende onderhandelingen over de handelsrelaties tussen Canada – MERCOSUR
Verkennende onderhandelingen over de handelsrelaties tussen Canada – Turkije
Verkennende gesprekken met het oog op de onderhandeling van een vrijhandelsakkoord tussen Canada en de Filipijnen
Verkennende gesprekken met het oog op de onderhandeling van een vrijhandelsakkoord tussen Canada en Thailand
Bron: www.international.gc.ca/international/index.aspx?lang=eng (augustus 2015)
vrijhaNdelsakkoordeN vaN caNada
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
34
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
VOORUITZICHTEN
20
19
20
10
20
11
20
13
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
12
20
07
20
09
20
08
0
100
200
300
400
500
600
INVOER
UITVOER
een handelsBalans in evenwiChtSinds 2009 kennen de Canadese goederenexport en
-import een gelijkaardige evolutie. Volgens Statistics
Canada, steeg de uitvoer in 2014 met 10,3% en de
uitvoer met 7,8% (in CAD).
De volumes zijn respectievelijk gegroeid met 5,3% en
2,2% terwijl de prijzen stegen met 4,8% en 5,4%. De
handel van Canada met de rest van de wereld – met
andere woorden de waarde van de export ten opzichte
van de import – is gedaald met 0,9% in 2014 om zich
op 0,98 te vestigen (referentiejaar 2007).
Daar waar de handelsbalans van Canada tegenover
de rest van de wereld in 2013 een tekort vertoonde,
sloeg dit in 2014 om naar een overschot. De som-
bere vooruitzichten van de energiesector zouden
echter nieuwe handelstekorten kunnen veroorzaken
in 2015 en 2016.
stroom vaN de haNdel iN goedereN, iN miljard usd
Bron: EIU (juli 2015)
de eu-caNada-overeeNkomst heeft eeN groter Bereik daN het traNsatlaNtisch PartNerschaP.jayson meyers, voorzitter van de
exPortvereniging van Canada (l’eCho, 8 mei 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
35
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
VOORUITZICHTEN
20
19
20
10
20
11
20
13
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
12
20
07
20
09
20
08
-20
42,4 40,9
-5,9 -9,4
0,6
-11,2 -7,0
4,4
-7,3 -11,7
3,3 4,1
-0,3
-10
0
10
20
30
40
50
haNdelsBalaNs vaN goedereN, iN miljard usd
Bron: EIU (juillet 2015)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
36
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Per landDe Verenigde Staten zijn de belangrijkste klant van
Canada, goed voor drie kwart (76%) van de export.
De EU komt in 2014 op een tweede plaats met 8%,
gevolgd door China (4%), Japan (2%) en Mexico
(1%). België staat op de tiende positie wereldwijd
(0,7%) en op de vierde plaats binnen de EU (9,1%),
na het Verenigd Koninkrijk (derde klant ter wereld,
tussen China en Japan), en nek aan nek met Neder-
land en Italië.
De verkoop aan de Verenigde Staten steeg met 12%
in 2014 ten opzichte van 2013 om de kaap van 400
miljard CAD te overschrijden. De verkoop aan de EU
sprong zelfs met 15%. Deze verhogingen werden wel
deels geneutraliseerd door de dalende export naar
China (-5%).
De stijgende verkoop aan Europa is voornamelijk
toe te schrijven aan Italië, het Verenigd Koninkrijk
en België, volgens de Canadese Statistiekdienst. De
export naar ons land steeg met 39% in 2014 (versus
6% in 2013), één van de grootste stijgingen van de
klanten in de top 10.
Gebaseerd op het communautaire concept teke-
nen de gegevens van Eurostat een voorzichtigere
groei af van de Canadese export naar België in 2014
(4,5%). Deze cijfers worden uitgebreid voorgesteld
in het document “Handelsrelaties van België met
Canada”, uitgegeven door het Agentschap voor Bui-
tenlandse Handel.
Per ProduCtEen kwart van de Canadese exportomzet wordt ge-
genereerd door energieproducten. Olie is goed voor
72% hiervan en zorgt ook voor 18% van de totale
export. Gas en geraffineerde aardolieproducten ver-
tegenwoordigen respectievelijk 14% en 9% van de
Canadese energie-gerelateerde export.
De energie-gerelateerde export verhoogde in 2014
met 13,5%, als gevolg van een stijging van de vo-
lumes met 3,8% en van de prijzen met 9,4% op een
jaar tijd. De prijsdaling werd nochtans afgezwakt
door een koersdaling voor olieproducten in de loop
van het tweede semester 2014.
Naast de dominerende energie-uitvoer nemen nog
drie andere categorieën elk 10% van het geëxpor-
teerde volume voor hun rekening: auto’s en hun on-
derdelen, consumptiegoederen (voornamelijk farma
en voeding), metalen en niet-metaalhoudende mi-
nerale producten.
Per ProvinCie36% van de door Canada geëxporteerde goederen
zijn afkomstig van Ontario. Alberta en Brits-Colum-
bia bezetten respectievelijk de tweede en vierde
plaats, met 25% en 7%.
Voor de energie-gerelateerde producten draagt Al-
berta het leeuwendeel bij, met 67,8% van de export.
2.2.2 ExPort
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
37
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Bron: Statistics Canada (2015)
uitvoer Per laNd (2014)
Bron: Statistics Canada (2015)
Verenigde Staten76%
Europese Unie8%
China4%
Japan2%
Mexico1%
Rest van de wereld9%
exPort Per ProviNcie (2014)
Bron: Statistics Canada (2015)
exPort Per Product (2014), volgeNs het classificatiesysteem
vaN de Noord-amerikaaNse ProducteN (scPaN)
Ontario36%
Alberta25%
Quebec15%
Brits-Columbia7%
Saskatchewan7%
Manitoba3%
Newfoundland en Labrador3%
New Brunswick3%
Anderen1%
Petroleum en bitumen18%
Aardgas, vloeibaar aardgas en verwante producten3%
Geraffineerde petroleumproducten voor brandstoffen2%
Elektriciteit1%
Andere energieproducten1%
Voertuigen en onderdelen voor voertuigen14%
Consumentengoederen11%
Metaalproducten en niet-metalen minerale producten11%
Bosbouwproducten, constructie-en verpakkingsmateriaal 7%
Industriële en eenvoudige chemische producten, producten uit plastic of rubber7%
Landbouw- of visserijproducten, voedingswaren in tussenstadia van verwerking6%
Machines, materiaal en industriële onderdelen6%
Materiaal en onderdelen voor elektriciteit en elektronica5%
Vliegtuigen en ander materiaal of onderdelen voor transport4%
Ertsen en niet-metaalhoudende mineralen4%
Energieproducten
Niet-energetische producten
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
38
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Per landOok wat betreft de invoer lopen de Verenigde Sta-
ten op kop: 67% van alle goederen die de Canadese
grens oversteken is van het grote buurland afkom-
stig. De Europese Unie (9%) en China (7%) komen
respectievelijk op de tweede en derde plaats. Mexico
en Japan vervolledigen opnieuw de top vijf.
België staat op de dertiende plaats wereldwijd
(0,6%) en op een zesde plaats binnen de EU (6,4%),
achter Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Italië,
Frankrijk en Nederland.
Volgens de Canadese handelsstatistieken steeg de
import met 8% in 2014. De stijging was te wijten aan
een groei van 12% vanuit de Verenigde Staten en
9% uit de EU. De aankoop van Belgische producten
steeg met 25% in 2013 en met 13% in 2014.
Per ProduCtCanada importeert ieder jaar het equivalent van 100
miljard USD aan consumptiegoederen waardoor
deze sector op de eerste plaats komt te staan. In
deze enorme categorie vinden we het volgende terug:
> schoonmaakproducten, huishoudelijke apparaten,
net als diverse goederen en benodigdheden
> voeding, dranken en tabaksproducten
> kledij, schoenen en textielproducten
> farmaceutische producten en medicijnen
De tweede grootste categorie bestaat uit wagens en
onderdelen:
> banden, motoren en auto-onderdelen
> auto’s en lichte vrachtwagens
Het podium wordt vervolledigd door elektrisch en
elektronisch materiaal. Deze drie productgroepen
vertegenwoordigen samen 50% van de Canadese
import.
Per ProvinCieOntario is goed voor 58% van de nationale import.
Brits-Columbia en Alberta vertegenwoordigen res-
pectievelijk 9% en 6% van de Canadese aankopen,
goed voor de derde en vierde plaats.
2.2.3 imPort
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
39
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Verenigde Staten67%
Europese Unie9%
China7%
Mexico3%
Japan2%
Rest van de wereld12%
Bron: Statistics Canada (2015)
imPort Per laNd (2014)
Bron: Statistics Canada (2015)
imPort Per ProviNcie (2014)
Bron: Statistics Canada (2015)
iNvoer Per Product (2014)
Ontario58%
Quebec15%
Brits-Columbia9%
Alberta6%
Manitoba4%
New Brunswick3%
Saskatchewan2%
Nova Scotia2%
Anderen1%
Consumptiegoederen21%
Voertuigen en onderdelen voor voertuigen18%
Elektronisch en elektrisch materiaal en onderdelen12%
Machines, materiaal en industriële onderdelen10%
Metaalproducten en niet-metaalhoudende mineralen9%
Industriële en enkelvoudige chemische producten, producten uit plastic of rubber9%
Energieproducten9%
Bosbouwproducten, constructie- en verpakkingsmateriaal4%
Vliegtuigen, ander materiaal en onderdelen voor transport3%
Landbouw- en visserijproducten, voedingswaren in tussenstadia van productie3%
Ertsen en niet-methaalhoudende mineralen2%
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
40
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
De balans van de lopende rekening, het saldo van
de geldstromen van het land als gevolg van haar
internationale transacties van goederen, diensten,
overdrachten en inkomsten, is sinds 2009 sterk
negatief. Niet één onderdeel kende een surplus. In
2014 vond de enige uitzondering plaats, met name
de licht positieve goederenbalans.
De ineenstorting van de olieprijzen en de zwakke
Canadese dollar zijn bepalende factoren voor de
buitenlandse sector. De exportdaling van de energie-
gerelateerde sector zal het deficit op de lopende
rekening nog versterken, van 2,1% van het BBP in
2014 naar 3,4% in 2015. Maar de waardedaling van
de CAD zou vervolgens positief moeten uitpakken
voor de exporterende bedrijven, waardoor het tekort
op de balans van de lopende rekening de komende
jaren volgens berekening van de EIU zou moeten
verminderen tot 1,5% van het BBP in 2019.
2.2.4 balans van dE loPEndE rEkEning
Bijdrage vaN de verschilleNde oNderdeleN aaN de BalaNs vaN de loPeNde
rekeNiNg, iN miljard usd aaN coNstaNte PrijzeN
Bron: EIU (juli 2015)
VOORUITZICHTEN
20
19
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
08
20
09
20
11
20
12
20
13
20
10
20
07
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
BALANS VAN DE LOPENDE REKENING
TRANSFERBALANS
INKOMSTENBALANS
DIENSTENBALANS
GOEDERENBALANS
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
41
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
42
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Het Canadese Ministerie van Buitenlandse Zaken,
Handel en Ontwikkelingssamenwerking (www.inter-
national.gc.ca) helpt de Canadese ondernemingen
en organisaties om wereldwijd te opereren. Bovendien
moedigt Canada buitenlandse investeringen aan en
biedt het een resem concurrentiële voordelen. De slo-
gan “Investeren in Canada om uit te blinken in de hele
wereld” vat de gevoerde koers samen, waarvan de 7
krachtlijnen hierna volgend worden toegelicht:
een gastvrij ondernemingsklimaat Volgens verschillende gerenommeerde bronnen zo-
als Forbes Magazine en Bloomberg zou Canada het
meest gunstige land van de G20 zijn om zaken mee
te doen. Ook de EIU is het hiermee eens en voorspelt
dat Canada de titel van beste plaats om zaken te
doen binnen de G7 zal behouden voor ten minste de
komende vijf jaar. Deel 2.4 bespreekt het risico ge-
relateerd aan handel en investeringen met Canada.
hooggekwalifiCeerde werknemersCanada heeft het grootste arsenaal aan gekwalifi-
ceerde werknemers van alle OESO-landen. De helft
van de bevolking op werkgerechtigde leeftijd genoot
een hogere opleiding. Het onderwijssysteem telt een
honderdtal universiteiten, die studenten en onder-
zoekers uit de hele wereld aantrekken.
Drie Canadese grootsteden prijken op het lijstje van
tien steden met het meest beperkte risico ter wereld
wat betreft het aanwerven, tewerkstellen en her-
plaatsen van werknemers, volgens het consultancy
bureau Aon Hewitt.
In april 2013 richtte de overheid een “start-up visa
programma” op, met als doel het recruteren en on-
dersteunen van immigranten om nieuwe innovatieve
entiteiten op de rails te krijgen in Canada. Het land
voert een selectieve immigratiepolitiek.
2.3 dirEctE buitEnlandsE inVEstErinGEn
2 EconomischE GEGEVEns
2.3.1 dE troEvEn van hEt land voor invEstEErdErs
1 Canada
2 Verenigde Staten
3 Verenigd Koninkrijk
4 Duitsland
5 Frankrijk
6 Japan
7 Italië
klassemeNt vaN de g7-laNdeN iN
fuNctie vaN huN oNderNemiNgsklimaat
voor de Periode 2015-2019
Bron: EIU (mei 2015)
de tieN grootstedeN met het meest
BePerkte risico gerelateerd aaN
PersoNeelszakeN, 2013
Bron: Aon Hewitt 2013
Rangschikking Stad Index
1 New York 67
2 Singapore 70
3 Toronto 72
4 Londen 73
5 Montreal 73
6 Los Angeles 74
7 Kopenhagen 76
8 Hong Kong 76
9 Zürich 77
10 Vancouver 78
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
43
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
De meeste Canadese arbeidskrachten zijn boven-
dien meertalig en staan erom bekend goed in een
internationale context te kunnen werken. Canadese
werknemers genieten van een uitmuntende reputa-
tie voor het op tijd en binnen de voorziene budgetten
afleveren van projecten.
één van de meest Performante eConomieënZoals via verschillende indicatoren aangetoond in
deel 2.1 is Canada een sterke en stabiele economie.
Het land tekende de grootste economische groei op
van de G7 in het decennium 2004 tot 2013. Voor het
zevende opeenvolgende jaar heeft het Wereld Eco-
nomich Forum het Canadese banksysteem ook als
het meest betrouwbare ter wereld bestempeld.
een uitzonderlijke toegang tot marktenDankzij haar deelname aan NAFTA biedt Canada aan
investeerders toegang tot een markt van 480 miljoen
consumenten. Van de 20 grootste Canadese steden
zijn er 16 gevestigd op minder dan anderhalfuur rij-
den van de Verenigde Staten.
Eens CETA in werking zal treden openen zich ook de
poorten naar de EU, een dynamische markt die bijna
de helft van de wereldproductie aan goederen en
diensten genereert (zie deel 2.2).
een lage BelastingsdrukDankzij de verschillende belastingverlagingen voor
bedrijven die de overheid sinds 2006 doorvoerde,
heeft Canada momenteel de tweede laagste belas-
tingsdruk van de G7-landen. De federale inkomsten-
belasting voor bedrijven bedraagt 15%. In combina-
tie met de provinciale komt de werkelijke belasting
uit op gemiddeld 26,3%.
Volgens de door KPMG uitgevoerde studie “Competi-
tive Alternatives (2014)”, zijn de operationele kosten
van Canada de op één na laagste binnen de G7, na
Duitsland, maar wel 7,2% onder deze van de Verenig-
de Staten. Deze concurrentiepositie heeft Canada
voornamelijk in de digitale sector, R&D en de ver-
vaardiging van goederen en diensten voor bedrijven.
Ver
enig
dK
onin
krijk
Ja
pa
n
Du
itsl
an
d
Ca
na
da
Ita
lië
Ver
enig
de
Sta
ten
Bel
gië
Fra
nkr
ijk
0 39
,0%
34
,3%
34
,0%
32
,1%
30
,2%
27,
5%
26
,3%
20
,0%
10
20
30
40
50
Bron: OESO (2015)
BelastiNgstarief voor BedrijveN iN 2015
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
44
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
een ConCurrentiële r&d-omgevingCanada ondersteunt innovatie in de privé-sector via
verschillende kanalen:
> het Scientific Research and Experimental Deve-
lopment Tax Incentive Program (SR&ED)
> fiscale stimulansen vanuit de regio’s
> gerichte steun voor bepaalde sectoren (automo-
biel, lucht- en ruimtevaart,…)
> innovatiestimulerende steunprogramma’s bij
KMO’s
> regionale centra met aantrekkelijke voorwaarden
> een efficiënte bescherming op intellectuele
eigendom
> een open concurrentie voor het inzetten van digi-
tale informatie- en communicatietechnologieën
> transparantie bij het toewijzen van overheidsop-
drachten
> openheid voor immigratie van hooggekwalificeer-
de personeelsleden
> de laagste R&D-kosten binnen de G7, zelfs 10,7%
lager dan in de Verenigde Staten
Een internationale studie toonde de positieve bij-
drage van dit innovatiestimulerende beleid aan. De
Information Technology and Innovation Foundation
(ITIF) en de Kaufmann Foundation lanceerden een
mondiale index van het innovatiebeleid. In het rap-
port worden acht sectoren besproken waarin inno-
vatie de economische groei stimuleert. Vervolgens
wordt elk land gerangschikt op basis van hun pres-
taties ten opzichte van het gevoerde beleid. Canada
bevindt zich bij de beste leerlingen in zeven van de
acht sectoren. Daarmee staat het binnen de G7 op
kop in het stimuleren van de economische groei
door een innovatie-gerichte aanpak.
een hoge levensstandaardDe levenskwaliteit is een zeer belangrijke factor voor
buitenlandse investeerders die zich in het land vesti-
gen. Canada is één van de meest multiculturele lan-
den ter wereld, met gerenommeerde universiteiten en
een universeel systeem van gezondheidszorg. De ste-
den in het land zijn divers, proper en uitnodigend. De
steden bieden een brede waaier aan ontspannings-
mogelijkheden, maar zijn bovenal veilig, wat veel zegt
over de grote sociale stabiliteit binnen het land.
Volgens de “Beter Leven Index” (Better Life) van de
OESO kent Canada de hoogste levenskwaliteit bin-
nen de G7, en de tweede hoogste van de de G20. Op
wereldvlak zou het zelfs op een derde plaats komen,
volgens een HSBC-enquête gehouden onder expats.
1 Hong Kong
2 Australië
3 Canada
4 Nederland
5 Verenigde Arabische Emiraten
6 Verenigde Staten
7 Saoedi-Arabië
8 Verenigd Koninkrijk
algemeNe leveNskWaliteit
vaN exPats
Bron: HSBC (2012)
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
45
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
We spreken over directe buitenlandse investerin-
gen (DBI) als een onderneming minstens 10% van
het kapitaal van een buitenlandse onderneming
verwerft om er controle over uit te oefenen en het
beheer ervan te beïnvloeden. Deze operaties worden
meestal in twee grote groepen onderverdeeld: de
zogenoemde “greenfield”-investeringen, die als be-
doeling hebben een nieuwe onderneming op te rich-
ten, en de “brownfield”-investeringen of overnames
die ernaar streven de controle over een bestaande
onderneming over te nemen.
In de loop van het afgelopen decennium kende Cana-
da een belangrijke groei van zowel binnenkomende
(van het buitenland naar Canada) als van uitgaande
(van Canada naar het buitenland) Directe Buiten-
landse Investeringen. De binnenkomende voorraad
bedroeg 732 miljard CAD in 2014, twee keer meer
dan in 2004 (379 miljard CAD). De uitgaande DBI
kenden een even indrukwekkende stijging, van 449
miljard CAD in 2004 naar 829 miljard CAD in 2014.
De binnenkomende DBI-stroom werd groter dan de
uitgaande in 2013. Deze positieve balans werd be-
vestigd in 2014 en zou de komende jaren bestendigd
blijven.
VOORUITZICHTEN
UITGAANDE DBI
BALANS
BINNENKOMENDE DBI
-20
0
20
40
60
80
100
120
20
19
20
10
20
11
20
13
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
12
20
05
20
07
20
06
20
09
20
08
2.3.2 dE dbi in cijfErs
Bron: EIU (juli 2015)
stroom vaN directe BuiteNlaNdse iNvesteriNgeN iN miljard loPeNde usd
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
46
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Binnenkomende dBiHet landenklassement wordt aangevoerd door de
Verenigde Staten, die de helft van de Directe Buiten-
landse Investeringen voor hun rekening nemen. Daar-
na volgen drie Europese landen: Nederland (9,4%),
Luxemburg (7,3%) en het Verenigd Koninkrijk (6,6%).
België bezet de elfde plaats, met 0,8% van de DBI in
Canada.
29% van de binnenkomende DBI zijn gericht op de
productiesector, voornamelijk de bereiding van deri-
vaten van petroleum en steenkool, metaalproducten,
chemische producten en voedingsproducten. Op de
tweede plaats komt de mijnbouw en de petroleum- en
gasontginning. Investeringen in bedrijfsbeheer volgen
op een derde plaats.
Noord-Amerika50,6%
Europa34,3%
Azië en Oceanië11,7%
Centraal- en Zuid-Amerika2,7%
Afrika0,6%
Productie29%
Mijnbouw en ontginning van petroleum en gas21%
Management van maatschappijen en bedrijven17%
Financiën en verzekeringen12%
Groothandel8%
Detailhandel5%
Andere sectoren8%
Bron: Ministerie van Buitenlandse Zaken, Handel en Ontwikkelingssamenwerking Canada (2015)
BiNNeNkomeNde dBi Per coNtiNeNt, 2014
Bron: Ministerie van Buitenlandse Zaken, Handel en Ontwikkelingssamenwerking Canada (2015)
BiNNeNkomeNde dBi Per sector, 2014
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
47
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
uitgaande dBiDe Verenigde Staten zijn de belangrijkste bestemming
voor de Canadese DBI, met een aandeel van 42,2%.
Europa in haar geheel trekt een kwart aan. België ont-
ving 0,1% en bevindt zich zo op de 34ste plaats.
Voor de uitgaande DBI richt Canada zich voornamelijk
op de financiële en verzekeringssector. De sector die
onder meer activiteiten in mijnbouw en koolwater-
stoffen bevat komt op een tweede plaats met 18%,
gevolgd door diensten aan bedrijven met 15%. De
productie trekt 8% van de uitgaande DBI aan, voorna-
melijk dan in chemie en voeding.
Noord-Amerika62,5%
Europa23,1%
Azië en Oceanië8,4%
Centraal- en Zuid-Amerika5,8%
Afrika0,2%
Bron: Ministerie van Buitenlandse Zaken, Handel en Ontwikkelingssamenwerking Canada (2015)
uitgaaNde dBi Per coNtiNteNt, 2014
Financiën en verzekeringen38%
Mijnbouw en ontginning van gas en petroleum18%
Management van maatschappijen en bedrijven15%
Productie8%
Immobiliëndiensten, verhuurdiensten en leasing4%
Informatie-industrie, culturele industrie4%
Transport en opslag3%
Openbare diensten3%
Andere sectoren7%
Bron: Ministerie van Buitenlandse Zaken, Handel en Ontwikkelingssamenwerking Canada (2015)
uitgaaNde dBi Per sector, 2014
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
48
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Delcredere|Ducroire, Belgisch openbaar kredietverze-
keraar en lid van de Credendo Group, verzekert bedrij-
ven en banken tegen politieke en commerciële risico’s
van internationale handelstransacties die vooral be-
trekking hebben op uitrustingsgoederen, industriële
projecten, aannemingswerken en diensten aan on-
dernemingen. Daarnaast werkt de Credendo Group
voor deze risico’s samen met banken op basis van
risk-sharingschema’s. In het kader van die activiteit
stelt de Credendo Group een landenrangschikking op
volgens het risico dat ze voor de investeerders inhou-
den. Voor Canada zijn de conclusies zowel op politiek
als op commercieel vlak uitstekend.
uitvoerBewegingenDe “politieke risico’s” waaraan investeerders in Ca-
nada worden blootgesteld zijn miniem, zowel op kor-
te, middellange en lange termijn als voor de speciale
transacties (klasse 1 op 7). Met “politieke risico’s”
bedoelt men alle gebeurtenissen in het buitenland
die voor de verzekerde of debiteur overmacht vormen
zoals oorlogen, revoluties, natuurrampen, deviezen-
schaarste en willekeurige overheidsmaatregelen.
Het “commerciële risico” situeert zich in klasse A,
d.w.z. een zeer laag risico. Het gaat om het risico
dat de buitenlandse privédebiteur in gebreke blijft,
nl. dat hij niet aan zijn verplichtingen kan voldoen of
dat hij er zich aan onttrekt zonder wettige reden. Het
commerciële risico wordt niet alleen bepaald door
de microsituatie van de debiteur zelf, maar ook door
macro-economische systeemgebonden factoren
die de betalingscapaciteit van het geheel aan debi-
teuren in een land beïnvloeden.
Zowel voor exporttransacties met kortlopend krediet
als voor transacties met middellang/langlopend kre-
diet kan de Credendo Group in “open account” dek-
king verlenen tegen het politieke en het commerciële
risico, d.w.z. zonder dat een bankgarantie vereist is,
en zonder verdere bijzondere voorwaarden. De maxi-
male dekking werd door de Credendo Group voor het
land vastgelegd op 2.250 miljoen EUR voor de korte
termijn en de speciale transacties en op 2.250 mil-
joen EUR voor de middellange/ lange termijn en de
investeringen.
Conform de OESO-regeling is de maximale aflos-
singstermijn voor transacties op middellange en
lange termijn naar Canada vastgesteld op 5 jaar. Fi-
nancieringen van concessionele aard zijn uitgesloten.
direCte investeringenDe Credendo Group verzekert de investeringen in dit
land tegen het risico op oorlog, het risico op ontei-
gening, willekeurige overheidsmaatregelen en het
transferrisico i.v.m. de betaling van de dividenden
of de repatriëring van kapitaal. Die risico’s kunnen
afzonderlijk worden verzekerd, maar ook in alle mo-
gelijke combinaties. Alle aanvragen worden geval
per geval behandeld op basis van een gedetailleerde
analyse.
Het risico op oorlog omvat zowel het risico op een
extern conflict als het risico op binnenlands politiek
geweld. Het binnenlands politieke geweld omvat, op
zijn beurt, het extreme geval van een burgeroorlog,
maar ook de risico’s op terrorisme, burgeroproer,
sociaal-economische conflicten en raciale en etni-
2.4 risicobEoordElinG
2 EconomischE GEGEVEns
2.4.1 risicobEoordEling volgEns dE crEdEndo grouP
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
49
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
sche spanningen. Canada haalt hiervoor de beste
score van 1 op 7.
Het risico op onteigening en willekeurige overheids-
maatregelen heeft niet enkel betrekking op de ri-
sico’s op onteigening en het niet-nakomen van de
contractuele verbintenissen door de overheid, maar
ook op de risico’s die verband houden met de (slech-
te) werking van het gerechtelijke apparaat en de po-
tentiële negatieve gedragswijzigingen ten aanzien
van buitenlandse investeerders. Met een score van
1 op 7 boekt Canada het best mogelijke resultaat.
Het transferrisico is het risico dat voortvloeit uit een
gebeurtenis of een beslissing van de buitenlandse
overheid die de transfer van het bedrag van de door
de debiteur betaalde vordering verhindert. Met een
score van 1 op 7 rangschikt het land zich in de cate-
gorie van zeer lage risico’s.
Meer informatie is beschikbaar op
www.credendogroup.com.
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
50
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Tal van instellingen maken inschattingen van de
risico’s van zakendoen in een land. We geven hier
slechts een selectie van de bekendste.
> Volgens de “Global Competitiveness Report 2014-
2015” van het World Economic Forum staat Ca-
nada op een 15e plaats van de 148 staten die
gerangschikt worden op basis van hun concur-
rentiekracht. Daarmee doet het even goed als het
voorgaande jaar. België bezet de 18e positie. De
drie meest problematische factoren om zaken te
doen zijn toegang tot financiering, belastingsta-
rieven en de bureaucratie.
> Het land is als 14e geplaatst op 138 landen op het
vlak van gemak om handel mee te drijven, aldus
het “Global Enabling Trade Report 2014” van het
World Economic Forum. Het bevindt zich daarmee
tussen twee andere economische grootmachten:
Japan en de Verenigde Staten. België volgt op de
20ste plaats. Het rapport onderstreept dat de Ca-
nadese markt één van de meest toegankelijke is
van de ontwikkelde economieën. 89,4% van de
goederen die het land betreden zijn vrij van dou-
anerechten.
> Volgens de “Economic Freedom Index 2015” van
de Heritage Foundation staat Canada op een zesde
plaats van 177 landen met een score van 79,5 en
staat zo geboekstaafd als “mostly free”. Het bevindt
zich daarmee ruim boven het wereldgemiddelde.
> In de “Ease of Doing Business 2014” van de We-
reldbank, die onderzoekt hoe makkelijk handelsre-
laties onderhouden kunnen worden, bezet Canada
de 16e plaats op 185 landen, terwijl België op de
42ste plaats staat. Canada is het tweede beste land
om een bedrijf op te starten, na Nieuw-Zeeland.
> Canada heeft een ‘Triple A’-kredietstatus met sta-
biele perspectieven bij de drie belangrijkste kre-
dietbeoordeelaars (rating agencies) Standard and
Poor’s, Moody’s en Fitch. Slechts zeven andere
landen genieten dezelfde status.
> Volgens de EIU is Canada van de G7-landen het
meest aangewezen land om zaken te doen de
komende vijf jaar (2015-2019). Het gaat de Ver-
enigde Staten en het Verenigd Koninkrijk vooraf.
> Volgens Bloomberg is Canada in 2014 het beste
land om zaken te doen van de hele G20. Wereldwijd
moet het zelfs enkel Hong Kong laten voorgaan op
een lijst van 157 landen. Het land scoort hoog in
alle zes de categorieën, meerbepaald de kwaliteit
van het lokale klantenbestand zoals koopkracht
(1ste plaats), lage verborgen kosten zoals corrup-
tie, inflatie (1ste plaats) en de mate van economi-
sche integratie in de wereldeconomie (3de plaats).
2.4.2 andErE risico-indicatorEn
Ec
on
om
isc
hE
GE
GE
VE
ns
canada
51
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
53
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
3 seCtorale analyse
54
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Energie is van kapitaal belang voor de Canadese
economie. In 2014 genereerden de activiteiten van
deze sector 9,8% van het nationale BBP. Voor de
provincie Alberta steeg dat cijfer zelfs tot 30,2%.
Canada geldt als één van de belangrijkste producen-
ten én verbruikers van energie per inwoner ter we-
reld. De productie en het gebruik van betrouwbare en
duurzame energiebronnen bieden dus heel wat uit-
dagingen, maar tegelijkertijd ook veel mogelijkheden
voor de Canadezen.
Canada behoort ook tot de selecte groep geïndus-
trialiseerde landen met een netto-uitvoer aan ener-
gie. Daar waar de andere leden van de G7 op korte
termijn echter voor hoge risico’s staan qua energie,
kan Canada bovendien enorm grote en uitzonderlijk
gediversifieerde energiebronnen blijven bieden: pe-
troleum, gas, hydro-elektriciteit, kernenergie, zon-
ne-energie, windenergie, biomassa, energie uit golf-
slag, … Dankzij dit potentieel trekt Canada projecten
van wereldniveau aan, afkomstig van buitenlandse
investeerders, waaronder grote multinationals.
3 sEctoralE analysE
3.1.1 fossiElE EnErgiE
PetroleumVolgens de US Energy Information Agency was Ca-
nada in 2014 de 5de grootste producent van petro-
leum, met 4,3 miljoen vaten per dag. Dit volume ver-
tegenwoordigt 5% van de wereldproductie. Op flinke
afstand van het trio Verenigde Staten, Saoedi-Ara-
bië en Rusland staat Canada hiermee op hetzelfde
niveau als China en de Verenigde Arabische Emira-
ten. Het land herbergt bovendien 10,2% van de olie-
reserves van onze planeet, goed voor 172,5 miljard
vaten ruwe petroleum.
Nog volgens diezelfde bron was Canada ook de 1ste
uitvoerder ter wereld van ruwe petroleum en van
condensaten in 2013, met 2,7 miljoen vaten per
dag. Deze producten vertegenwoordigen 18% van de
Canadese export in 2014. Het Internationaal Ener-
gieagentschap verwacht dat de wereldwijde vraag
naar petroleum een groei van 14,1% zal kennen tus-
sen 2013 (90 miljoen vaten per dag ) en 2035 (102,8
miljoen vaten per dag).
Statistics Canada brengt maandelijks een rapport
uit over de beweging van ruwe petroleum binnen de
Canadese economie. De vooruitzichten betreffen zo-
wel de nationale productie als de invoer. Het verbruik
verwijst naar de leveringen aan de Canadese raffina-
derijen en de export.
Het rapport vermeldt een productie van 202,3 mil-
joen m³ in 2013 en 217,9 miljoen geproduceerde m³
in 2014, goed voor respectievelijk 3,49 miljoen vaten
en 3,76 miljoen vaten per dag. Deze cijfers liggen
aanzienlijk lager dan de cijfers van de internationale
instanties. Volgens de CAPP (Canadian Association
of Petroleum Producers) zou de productie van pe-
troleum (enkel in ruwe versie) 3,9 miljoen vaten per
dag moeten bereiken in 2015 en stijgen van 4,6 mil-
joen vaten per dag in 2020 naar 5,3 miljoen vaten
per dag in 2030.
De verdeling per provincie toont het overwicht van
Alberta, dat in 2014 voor 77,4% van de totale natio-
nale productie van het zwarte goud zorgde.
3.1 EnErGiE
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
55
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
CANADA
VAE
CHINA
RUSLAND
SAOEDI-ARABIË
VERENIGDE STATEN
2
4
6
8
10
12
14
16
02
013
198
9
199
1
199
5
199
7
199
9
20
01
20
03
20
05
20
07
20
09
20
11
199
3
1979
198
3
198
1
198
7
198
5
Productie vaN ruWe Petroleum eN aNdere vloeiBare
BraNdstoffeN, iN miljoeN vateN/dag
Bron: US Energy Information Agency (2015)
flux vaN ruWe Petroleum eN equivaleNte ProducteN, iN duizeNdeN m³
Bron: Statistics Canada (2015)
UITVOER
LEVERING AAN RAFFINADERIJEN
INVOER
PRODUCTIE
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
0
Mei
20
15
Au
g 2
011
Nov
20
11
Mei
20
12
Au
g 2
012
Nov
20
12
Feb
20
13
Mei
20
13
Au
g 2
013
Nov
20
13
Feb
20
14
Mei
20
14
Au
g 2
014
Nov
20
14
Feb
20
15
Feb
20
12
Mei
20
10
Nov
20
10
Au
g 2
010
Mei
20
11
Feb
20
11
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
56
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
PetroleumProductie Per ProviNcie, iN miljoeN m³
Bron: Statistics Canada (2015)
de teerzanden van alBerta Sinds enkele jaren hebben de niet-conventionele
koolwaterstoffen het klassieke petroleum van de
troon gestoten in Canada, met name dankzij de teer-
zanden. Deze dragen sindsdien voor meer dan de
helft bij aan de petroleumrijkdom van het land en ver-
snelden de productiegroei die de laatste twee decen-
nia plaatsvond.
De teerzanden bestaan uit compact, viskeus bitumen,
gemengd met zand, klei en water en vormen de 3de
grootste geëxploiteerde of bewezen voorraad ter we-
reld van het zwarte goud. Bovendien zijn ze goed voor
97,5% van de totale petroleumreserves van Canada
(167,2 miljard van de 172,5 miljard beschikbare vaten).
De teerzanden kunnen op twee manieren worden
ontgonnen, in functie van de diepte van de voorraden
onder het aardoppervlak: via traditionele mijnbouw of
via boringen.
Deze industrie is met 514.000 direct of indirect ver-
wante banen één van de belangrijkste werkgevers van
het land. Tot hiertoe werd er al voor zo’n 217 miljard
CAD geïnvesteerd, waarvan 33 miljard in 2013.
20
14
20
08
20
09
20
11
20
12
20
13
20
10
20
00
20
07
20
06
20
05
20
04
20
03
20
02
20
01
50
0
100
150
200
250
ALBERTA
SASKATCHEWAN
ATLANTISCHE PROVINCIES
BRITS-COLUMBIA
NOORDWESTELIJKE GEBIEDEN
MANITOBA
ONTARIO
ANDERE*
(*) Ingevolge de bepalingen van de wet op statistieken wordt de verdeling per provincie niet gespecifieerd voor 2013 en 2014. Enkel de cijfers van Alberta zijn beschikbaar.
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
57
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
De teerzanden dragen sterk bij tot de welvaart van
de streek. Alberta produceerde 1,9 miljoen vaten per
dag in 2013 en 2,2 miljoen vaten in 2014. Dit volume
zou nog 5 keer zo groot moeten worden in de komen-
de 25 jaar, volgens de voorspellingen van de CAPP.
Sinds enkele maanden heeft deze euforie echter een
deuk gekregen. Volgens het studiebureau Wood Mc-
Kenzie werden talrijke exploitatieprojecten bevroren
als reactie op de val van de petroleumkoersen sinds
de zomer van 2014. De ambities gebaseerd op de
teerzanden werden herzien en niet minder dan 60
miljard CAD aan investeringen werden uitgesteld. De
productiekosten van petroleum op basis van teer-
zand liggen aanzienlijk hoger dan de kosten bij klas-
sieke exploitatie.
Het nieuwe project Fort Hills, waar ook het Belgische
bedrijf Cofely Fabricom (zie 4. Recente succesver-
halen) bij betrokken is, omvat een investering van
13 miljard CAD en zou desondanks toch begin 2017
starten zoals initieel voorzien.
Productie vaN Petroleum via de teerzaNdeNiNdustrie iN alBerta,
iN miljoeN vateN Per dag
Bron: Le Monde/Canadian Association of Petroleum Producers (2015)
de teerzaNdeN vormeN eeN strategische voorraad voor caNada, Noord-amerika eN de Wereldmarkt. caNada gaat de uitdagiNgeN aaN die verBoNdeN zijN aaN de exPloitatie vaN deze olieBroNNeN eN eNgageert zich oP Politiek vlak om oP eeN veraNtWoorde maNier te oNtgiNNeN, door de toePassiNg vaN alle reglemeNteriNg eN door geBruik te makeN vaN techNologische iNNovaties.Bron: CaPP
BORINGEN
TOTALE PRODUCTIE
MIJNBOUW
1
0
2
3
4
5
20
29
20
11
20
13
20
17
20
19
20
21
20
23
20
25
20
27
20
15
20
05
20
09
20
07
VOORUITZICHTEN
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
58
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
gasVolgens het US Energy Information Agency was Ca-
nada in 2012 de 4de grootste producent ter wereld
van aardgas, met 5.129 miljard voet³, wat overeen
komt met 145,3 miljard m³. Daarbij moet Canada
de twee reuzen uit deze sector laten voorgaan, met
name de Verenigde Staten en Rusland. Canada ver-
tegenwoordigt 4,7% van de wereldproductie, ver-
gelijkbaar met het niveau van Iran, China en Qatar.
Daarnaast was het land ook de 4de grootste uitvoer-
der ter wereld, met 4.118 miljard voet³.
Volgens CAPP en het Internationaal Energieagent-
schap zou Canada 14,1 miljard voet³ per dag aan
aardgas hebben geproduceerd in 2013, het equiva-
lent van 145,79 miljard m³.
Daarnaast publiceert Statistics Canada maandelijks
een verslag van het transport en de distributie van
aardgas. Net zoals voor het petroleum zijn de cijfers
in dat verslag beduidend bescheidener dan die van
de internationale instanties.
De algemene tendensen zijn echter gelijkaardig: na
een daling in 2012 en 2013 (ten opzichte van 2011),
steeg de Canadese productie van aardgas opnieuw
in 2014. Deze groei bedroeg 4,1% volgens de natio-
nale gegevens. De bijdrage van de provincie Alberta
is ook hier doorslaggevend met 71,2% in 2014.
Productie vaN aardgas iN miljardeN m³
Bron: Statistics Canada (2015)
20
14
20
13
20
10
20
12
20
11
40
0
80
120
160
20
60
100
140
ALBERTA
BRITS-COLUMBIA, YUKONEN NOORDWESTELIJKEGEBIEDEN
SASKATCHEWAN
NOVA SCOTIA
ANDERE
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
59
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
kernenergieCanada was gedurende vele jaren de grootste produ-
cent van uranium, waarbij het tot 22% van de wereld-
productie voor zijn rekening nam. Sinds 2009 staat
het land op de 2de plaats, na Kazachstan.
In 2013 werd er 9.332 ton uranium geproduceerd, met
een geschatte waarde van 1,2 miljard CAD. Deze ac-
tiviteit zou beduidend moeten toenemen vanaf 2015,
sinds de ingebruikname van de nieuwe mijn Cigar
Lake.
Op 1 januari 2012 kende Canada een reserve van
490.000 ton uranium, goed voor 9% van de totale
wereldreserves. Enkel de voorraden van Australië, Ka-
zachstan en Rusland zijn nog groter.
De Canadese reserves situeren zich voornamelijk in
het noorden van de provincie Saskatchewan, waar
zich de belangrijkste hoogwaardige voorraden ter
wereld bevinden. Algemeen gezien ligt het effectieve
uraniumgehalte van deze voorraden 10 tot 100 hoger
dan gemiddeld. Recordhouder is de mijn McArthur
River, waarvan de gemiddelde uraniumconcentratie
18% bereikt. Deze site is bovendien de grootste ter
wereld wat productie betreft en zorgt op zijn eentje
voor meer dan 80% van de Canadese activiteit in deze
sector.
Bijna 85% van het Canadese uranium wordt uitge-
voerd, naar de Verenigde Staten, Europa en Azië. De
resterende productie wordt aangewend voor de CAN-
DU-reactoren. Dat zijn kernreactoren die werken op
natuurlijk uranium en op dit moment zorgen voor 15%
van de verbruikte elektriciteit in Canada.
Volgens de World Nuclear Association zou in de toe-
komst de rol van Canada in de wereldwijde vraag naar
uranium toonaangevend moeten blijven.
Productie vaN aardgas, iN miljard kuBieke voet
Bron: US Energy Information Agency (2015)
QATAR
CHINA
CANADA
IRAN
RUSLAND
VERENIGDE STATEN
5.000
0
10.000
15.000
20.000
25.000
20
11
198
5
198
7
199
1
199
3
199
5
199
7
199
9
20
01
20
03
20
05
20
07
20
09
198
9
1979
198
3
198
1 sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
60
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
3.1.2 hErniEuwbarE EnErgiE
Om tegemoet te komen aan de stijgende vraag naar
energie en tegelijkertijd de milieu-impact van de
broeikasgassen te verlagen heeft Canada geen an-
dere keuze dan te diversifiëren in zijn energiebron-
nen. Hierbij wordt vooral gemikt op de elektriciteits-
sector, gezien Canada de 6de grootste verbruiker van
elektriciteit ter wereld is.
De ontwikkeling van duurzame technologieën is dan
ook een prioriteit voor Canada. De regering onder-
steunt de opkomende “bio-economie” via zijn beleid
en via gerichte stimulerende maatregelen, van be-
lastingverlagingen en sensibiliseringsprogramma’s
tot een reglementering die de markt moet onder-
steunen. In verschillende provincies wordt de ont-
wikkeling van de sector aangedreven door belangrij-
ke engagementen op lange termijn voor de aankoop
van schone energie.
Over heel het land lopen projecten om natuurlijke
energiebronnen te ontsluiten en steeds meer bui-
tenlandse investeerders vinden de weg naar Canada.
Het land biedt hen inderdaad talrijke mogelijkheden
over de volledige productieketen: technologische
ontwikkeling, aanvoer van brandstoffen, productie,
opslag en distributie.
“Investeren in Canada” vat de concurrentiële voor-
delen van Canada op het gebied van hernieuwbare
energie samen in vier punten:
> de rijkdom aan natuurlijke grondstoffen
> een uitgestrekte regionale en binnenlandse markt
> genereuze federale en gouvernementele
incentives
> toegespitste R&D en innovatie
Canada staat volgens het Internationaal Energie-
agentschap derde op de wereldranglijst voor her-
nieuwbare energie. 65% van de geproduceerde ener-
gie is al afkomstig uit hernieuwbare energiebronnen
(gegevens uit 2012) en dit aandeel stijgt jaar na jaar.
De belangrijkste Canadese bron van hernieuwbare
energie is de elektriciteit uit waterkrachtcentrales.
Andere bronnen zoals biomassa en de energie af-
komstig uit golfslagbewegingen dragen verder bij
tot een versterking van het aandeel groene energie
in de totale elektriciteitsproductie. De snelst groei-
ende groene bronnen zijn wind- en zonne-energie.
zonne-energie Volgens CanSIA, de koepelvereniging van de zonne-
industrie in Canada (www.cansia.ca), bezit het land
de benodige grondstoffen en aantal zonne-uren om
met succes fotovoltaïsche zonne-energiecentrales
te bouwen en te exploiteren, zelfs op het niveau van
de wereldleiders in deze sector.
Het potentieel aan fotovoltaïsche zonne-energie
is aanzienlijk gestegen. In 2013 bedroeg de totale
geïnstalleerde capaciteit 1.210 MW. Volgens de voor-
spellingen van CanSIA zal de Canadese markt een
aanzienlijke groei blijven kennen en tegen 2025 haar
capaciteit kunnen verdrievoudigen. Omdat het een
relatief nieuwe technologie is hangt de performantie
van deze fotovoltaïsche systemen vooral af van de
R&D in deze materie. Daarom beschikt Canada over
talrijke onderzoeksinstituten en performante centra
voor het testen van nieuwe materialen.
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
10.204 mw
61
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Volgens CanWEA, de Canadese vereniging van wind-
energie (www.canwea.ca), kende deze energietak
in 2014 een bliksemsnelle vooruitgang, dankzij 37
opgestarte projecten waardoor het totale geïnstal-
leerde vermogen steeg met 1.871 MW. Er werden
windmolenparken gebouwd in Ontario, Quebec, Al-
berta, Nova Scotia en op Prince Edward Island.
Canada komt daarmee op de 5de plaats wereldwijd
wat betreft nieuwe windenergiecentrales. Het jaar
2014 werd afgesloten met een totale capaciteit van
bijna 9.700 MW. Dit komt overeen met ongeveer 4%
van de totale energiebehoefte van het land, goed
voor de energievoorziening van meer dan 2 miljoen
Canadese huishoudens.
De doelstelling is om tegen 2016 een capaciteit van
12.000 MW te bereiken en minimum 20% van de to-
tale energieproductie uit wind te halen tegen 2025.
Het doorvoeren van deze strategie zal zorgen voor:
> verschillende investeringen voor in totaal 79 mil-
jard CAD, die van Canada een belangrijke wereld-
speler zullen maken binnen de industrie van wind-
energie, waarvan de waarde op 1,8 miljard CAD
wordt geschat.
> de creatie van minimum 52.000 kwalitatieve en
voltijdse banen, waarvan veel in landelijke gebie-
den
> 165 miljoen CAD jaarlijkse inkomsten via de ge-
meenten
> een bijkomende productiecapaciteit aan schone
energie van 55.000 MW, die de elektriciteitsnet-
werken kan consolideren en stroomonderbre-
kingen kan voorkomen
> een stabilisatie van de elektriciteitsprijzen
> ongeveer 17 megaton minder uitgestote broei-
kasgassen in Canada.
windenergie
Bron: CANWEA (juni 2015)
totale caPaciteit iN caNada
(juNi 2015)
0,9 mW
489 mW
1471 mW
258 mW
221 mW
3927 mW
2883mW
55mW
204mW
392mW
294mW
9,2mW
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
62
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
De windenergie-industrie is goed uitgebouwd in
Alberta en neemt een steeds belangrijkere plaats
in op de elektriciteitsmarkt, omdat zij schone en
hernieuwbare energie biedt in aanvulling op andere
energiebronnen en zo bijdraagt aan de diversificatie
van de productiemethodes in deze provincie.
Het eerste commerciële windmolenpark van Cana-
da, vandaag in handen van TransAlta, werd in 1993
gebouwd in Cowley Ridge ten zuiden van Alberta.
Alberta heeft de 3de grootste windenergieproductie
van Canada, goed voor 1.471 MW. De windmolenpar-
ken produceren voldoende om 625.000 gemiddelde
huishoudens van elektriciteit te voorzien.
In Alberta is de elektriciteitsmarkt vrij en ongeregu-
leerd, waardoor eender wie er aan de slag kan, op
voorwaarde dat het project voldoende inkomsten
genereert om de rentabiliteit ervan te verzekeren. Er
is echter een blijvende onzekerheid over de elektri-
citeitsprijs, waardoor de financiering en uitwerking
van projecten steeds moeilijker wordt.
Het document “WindVision 2025: A Strategy for Al-
berta” van CanWEA stelt twee beleidsvernieuwingen
voor die de windenergie-industrie moeten helpen
om volgende obstakels te overwinnen:
> een norm over schone energie die zou opleggen
dat de elektriciteit verkocht door particuliere be-
drijven een maximale uitstoot van broeikasgas-
sen mag teweegbrengen, uitgedrukt in aantal ton
koolstofdioxide per megawattuur
> een stijging van 15 CAD per ton op de koolstof-
prijs, opgelegd aan grote vervuilers volgens het
reglement van Alberta op de uitstoot van speci-
fieke gassen (Specified Gas Emitters Regulation)
De regering van Alberta werkt ook aan een strategie
over hernieuwbare en vervangende energie, die de
provincie moet toelaten om in de running te blijven
voor investeringen in de windmolensector. Alberta is
goed geplaatst om profijt te halen uit zijn aanzien-
lijke windenergiebronnen, zijn gespecialiseerde ar-
beiders en de ervaring van onafhankelijke elektrici-
teitsproducenten. Deze windenergie kan niet alleen
zorgen voor grote hoeveelheden bijkomende schone
elektriciteit voor de inwoners van Alberta, maar ook
voor het stimuleren van de economie in landelijke
gebieden én voor een vermindering van de uitgesto-
ten broeikasgassen.
in alBerta (Bron: Canwea)
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
63
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Dankzij het immense potentieel aan windenergie kan
Brits-Columbia al voldoen aan de stijgende energie-
vraag binnen de uitstootvrije elektriciteitsproduc-
tie. Tegelijkertijd biedt de industrie nieuwe banen en
voordelen aan de lokale leefgemeenschappen.
Het eerste windmolenpark van deze provincie werd
geopend in november 2009. Vandaag telt Brits-Co-
lumbia een totale actieve windenergieproductie van
bijna 500 MW, de 4de grootste van Canada, waarmee
voor 2% aan de totale energiebehoefte wordt voldaan.
De energiebehoeften van Brits-Columbia zouden te-
gen het einde van het decennium stijgen, met name
als gevolg van de uitbreiding van de gas- en mijn-
sectoren en van nieuwe installaties voor vloeibaar
aardgas (LNG – Liquified Natural Gas). De regering
van Brits-Columbia heeft aangekondigd de “meest
ecologische LNG” ter wereld te willen produceren,
waarmee zo veel mogelijk schone energie zal wor-
den gebruikt om de LNG-fabrieken van elektriciteit te
voorzien. Daarnaast worden ook toekomstmogelijk-
heden gecreëerd voor onafhankelijke elektriciteits-
producenten.
Het document “WindVision 2025: A Strategy for
British Columbia” van CanWEA toont aan dat Brits-
Columbia meer elektriciteit moet genereren om te
voldoen aan haar behoeften. Daarnaast beantwoordt
de windenergie volledig aan de huidige doelstellingen
van de provincie wat betreft schone energie en aan de
vraag van de burgers voor de productie van duurzame
elektriciteit, met weinig uitval en zonder uitstoot.
Alberta Brits-Columbia
Aantal actieve windmolenparken 37 5
Aantal windmolens 941 217
Totaal actief vermogen (MW) 1.471 489
Gemiddeld vermogen per windmolen (MW) 1,49 2,25
Bron: CanWEA (2015)
WiNdeNergie iN cijfers voor alBerta eN Brits-columBia (decemBer 2014)
in Brits-ColumBia (Bron: Canwea)
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
64
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
3 sEctorialE analysE
3.2 ict, Film En diGitalE mEdia
3.2.1 ict
De ICT Branch (informatie- en communicatietech-
nologie) stelde in oktober 2014 een profiel op van de
Canadese sector. Het NAICS (North American Indus-
try Classification System – Noord-Amerikaans clas-
sificatiesysteem voor industrie) identificeert vier
onderliggende sectoren:
Productie van ICT
> Informaticamateriaal en toebehoren
> Communicatiemateriaal
> Audio- en videomateriaal
> Elektronische componenten
> Magnetische en optische dragers
ICT-groothandel
Software- en informaticadiensten
> Software-ontwikkelaars
> Ontwikkelaars van informaticasystemen en
aanverwante diensten
> Gegevensverwerking, hosting en aanverwante
diensten
> Herstelling en onderhoud van elektronica en van
precisiemateriaal
Communicatiediensten
De ICT-sector telt ongeveer 37.000 ondernemin-
gen en bestaat vooral uit kleine bedrijfjes, waarvan
87,6% actief in software en informaticadiensten.
In 2013 telden 32.000 van deze bedrijven (86% van
het totale aantal) minder dan 10 werknemers, terwijl
slechts 80 bedrijven meer dan 500 personeelsleden
in dienst hadden.
De sector is goed voor ongeveer 531.000 banen, of
3% van de nationale tewerkstelling. In de onderlig-
gende sectoren zijn software en informaticadien-
sten goed voor 61,7% van deze tewerkstelling, die
een stijging van 4,7% telde in 2013. De werknemers
binnen de ICT-sector zijn hoog opgeleid. In 2013 had
47,2% van deze groep een universitair diploma be-
haald. Daarnaast behoren deze werknemers tot de
best betaalde personeelsleden, met een inkomen
dat gemiddeld 48% hoger ligt dan het doorsnee in-
komen van een Canadese werknemer. De onderlig-
gende sectoren software en informaticadiensten
evenals de productie van communicatiemateriaal
kunnen qua lonen de hoogste cijfers optekenen.
De gegenereerde inkomsten stegen in 2013 met
2,7% naar 160 miljard CAD, een groei die voorname-
lijk te danken valt aan de sector software en infor-
maticadiensten (+5,6%). Tussen 2007 en 2013 kon
een forse groei van 19,8% worden geregistreerd,
waarbij de inkomsten stegen van 133,4 miljard CAD
naar 159,9 miljard CAD. De onderliggende sector van
de productie kende een aanzienlijke achteruitgang
van 46,1%, terwijl de andere sectoren vooruitgang
boekten.
De ICT-sector droeg met 65 miljard CAD voor 4,4%
bij aan het Canadese BBP in 2013.
De sector blijft de grootste afnemer van R&D-dien-
sten in Canada. In 2013 bedroegen uitgaven in deze
richting 5 miljard CAD, ofwel 31,8% van de totale
privé-uitgaven aan R&D in het hele land.
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
65
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
iNkomsteN Per oNderliggeNde sector, iN miljard cad
Bron: Industry Canada, Canadian ICT Statistical Overview
BBP Per oNderliggeNde ict-sector (2013)
Bron: Industry Canada, Canadian ICT Statistical Overview
20
13
20
10
20
07
20
08
20
09
20
12
20
11
100
0
200
50
150
Communicatiediensten
Software en informaticadiensten
Groothandel
Productie
Communicatiediensten47%
Software en informaticadiensten39%
Groothandel8%
Productie6%
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
66
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
De exportcijfers van de Canadese ICT-sector be-
droegen 21,8 miljard CAD in 2013, een daling van
14,8% tegenover 2007.
Software en informaticadiensten, evenals de com-
municatiediensten, stegen in diezelfde periode, met
respectievelijk 25,0% en 11,1%. ICT-diensten maken
momenteel de helft uit van de gehele sector (11,6
miljard CAD), waarbij ze de ICT-producten ter waarde
van 10,6 miljard CAD voorafgaan.
Deze laatste kenden overigens een achteruitgang
van 39,8% tegenover 2007. De ICT-goederen die in
Canada geproduceerd worden blijven gericht op de
export, voor 81%. Twee derde daarvan gaat naar de
Verenigde Staten (66,4% in 2013) en 10,6% is be-
stemd voor de EU.
exPort
ict-uitvoer, iN miljard cad
Bron: Industry Canada, Canadian ICT Statistical Overview
TOTAAL
COMMUNICATIEDIENSTEN
SOFTWARE EN INFORMATICADIENSTEN
GOEDEREN
10
20
30
0
20
13
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
07
20
07
25,6 25,222,7
20,6 22 21,822,3
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
67
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
3.2.2 film
De studie “Global Entertainment and Media Outlook
2014-2018” van PricewaterhouseCoopers voorziet
dat de wereldwijde uitgaven voor de filmindustrie te-
gen 2018 zullen stijgen tot 112,6 miljard USD. Noord-
Amerika blijft de grootste afzetmarkt voor dit soort
entertainment, met 43,7 miljard CAD aan uitgaven.
De CMPA of Canadian Media Production Association
(www.cmpa.ca) analyseerde het profiel van de Ca-
nadese filmsector voor de periode 2013-2014.
In 2014 brachten de Canadese producties inkom-
sten tot 5,9 miljard CAD op en stelden ze meer dan
125.000 mensen te werk.
De sector van de onafhankelijke producties, voor-
namelijk gevestigd in Ontario, Quebec en Brits-
Columbia, is dynamisch en goed ontwikkeld in Ca-
nada. Vancouver, bijgenaamd het Hollywood van het
Noorden, is het derde grootste filmcentrum van het
Noord-Amerikaanse continent, na Los Angeles en
New York. De stad dient met 250 draaidagen per jaar
al lang als decor voor televisieseries (X-files, Star-
gate,…) en films (Scary Movie, Twilight, I Robot, …).
In de laatste 5 jaren steeg het aantal langspeelfilms
dat uitkwam in de zalen, terwijl het aantal producties
afnam (84 in 2014, tegenover 108 in 2013).
Het gemiddelde budget van Engelstalige producties
steeg tot 7 miljoen CAD (tegen gemiddeld 4 miljoen
in het voorbije jaar), terwijl het budget van Fransta-
lige producties stabiel bleef met ongeveer 2,8 mil-
joen CAD.
2013 (in miljoen
CAD)
2014 (in miljoen
CAD)
Aandeel in 2014
Groei Aantal banen
Onafhankelijke televisieproducties 2.230 2.290 39% 2,7% 49.100
Buitenlandse producties en productiediensten 1.740 1.830 31% 5,2% 39.100
Binnenlandse radioproducties 1.400 1.360 23% -2,9% 29.200
Filmproducties 361 376 6% 4,2% 8.100
Totaal 5.731 5.856 100% 2,2% 125.500
Bron: CMPA (2015)
iNkomsteN vaN de caNadese Producties
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
68
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Canadese inCentives…Langspeelfilms zijn dure producties met een hoog
risico. De financiering is doorgaans afkomstig van
verschillende bronnen. De bijdrage van buitenlandse
investeerders is aanzienlijk gestegen van 16% naar
30% van het totale budget, in de periode 2010-2014.
De industrie kan zich ook ontwikkelen dankzij de
steun van de federale, provinciale en lokale regerin-
gen. Deze moedigen de investeringen door Canade-
se en buitenlandse investeerders aan via belasting-
kredieten, die in 2014 goed waren voor 27% van het
totale budget.
> Op federaal niveau laat een belastingkrediet de
bedrijven toe om 25% te besparen op de toegelaten
personeelskosten, voor een maximum van 15%
van de totale productiekost. Een belastingkrediet
voor diensten in de Canadese filmproductie
ten belope van 16% van de toegelaten
personeelskosten in Canada is eveneens voorzien,
zonder maximumbedrag.
> In Alberta biedt het mediafonds subsidies aan die
25% tot 30% van de toegelaten productiekosten
dekken.
> In Brits-Columbia laat het belastingkrediet ter
bevordering van de filmindustrie de bedrijven
toe om 35% van de toegelaten personeelskosten
terug te vorderen, met een maximum van 21%
van de totale productiekosten. Dit gaat gepaard
met een regionaal krediet, een krediet voor
“uitgestelde plaatsing” en een opleidingskrediet.
Het belastingkrediet op de productiediensten laat
69
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
bedrijven toe om 33% van de personeelskosten
terug te vorderen, zonder maximumbedrag. Een
regionaal krediet en een krediet voor afgelegen
locaties zijn eveneens mogelijk.
De participatieve financiering, ook wel gekend als
socio financement of crowdfunding, is een nieuwe
tendens in de sector. Daarbij wordt beroep gedaan op
een groot aantal personen om een bijdrage te leveren
en op die manier fondsen binnen te halen voor uit-
eenlopende doeleinden (kunsten, nieuwe technolo-
gie, gezondheid, welzijn …). Het CMF (Canada Media
Fund) lanceerde in 2013 een website voor participa-
tieve financiering ten behoeve van de Canadese pro-
ducenten: crowdfunding.cmf-fmc.ca/fr. Zij hebben
momenteel een dertigtal crowdfunding platforms in
hun beheer.
… en BelgisCheDe productie van een film vereist aanzienlijke finan-
ciële middelen. Een van de financieringsbronnen in
België voor de productie of coproductie van films is
het systeem van de tax shelter. Het betreft een fis-
cale stimulans die in 2004 door de federale regering
werd gelanceerd met de bedoeling de productie van
audiovisuele en cinematografische producties aan
te moedigen.
Een bedrijf dat wenst te investeren door een audio-
visuele productie te steunen kan via dit mechanisme
genieten van een fiscale vrijstelling van 310% op het
geïnvesteerde bedrag. De wetgever beperkt op die
manier het financiële risico voor de investeerders.
Alle binnenlandse bedrijven en Belgische afdelingen
van buitenlandse bedrijven kunnen genieten van dit
fiscaal voordeel, behalve televisiedistributiebedrij-
ven en bedrijven waarvan het hoofddoel de ontwik-
keling en productie van audiovisuele werken is.
De productie moet een audiovisueel werk zijn dat
onder één van volgende categorieën valt:
> een fictiefilm (lange, gemiddelde en korte
duurtijd), een documentaire of een animatiefilm
voor bioscopen
> een animatieserie voor televisie
> een documentaire voor televisie
> een langspeelfilm voor televisie
> een kinder- of jeugdreeks
De nieuwe, strengere wet op de tax shelter werd van
kracht op 1 januari 2015, na goedkeuring door de
EU. Alle kaderakkoorden die sinds die datum werden
ondertekend zullen onderworpen zijn aan deze nieu-
we wet. De oude wet blijft van toepassing voor alle
akkoorden ondertekend vóór 1 januari 2015.
Voor meer informatie kan u terecht op deze site:
www.taxshelter.be.
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
70
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
3.2.3 digitalE mEdia
De consumenten zijn getuige geweest van een ex-
plosie in het media-aanbod, aangedreven door de
opkomst van internet en het groeiende succes van
smartphones en andere met internet verbonden
apparaten. Deze digitale wereld geeft aan enter-
tainmentbedrijven en media de mogelijkheid om de
gebruikers telkens weer nieuwe ervaringen voor te
stellen, die tegemoet komen aan hun behoeften en
immer evoluerende verwachtingen. De inhoud wordt
steeds mobieler, gepersonaliseerder en toegankelij-
ker via tal van kanalen en toestellen.
De Canadese digitale media is aan een steile opmars
bezig. Canada wordt gezien als een van de wereldlei-
ders in de ontwikkeling van videogames, animatie-
spelletjes en visuele effecten. De sector breidt zich
ook uit naar domeinen als website development, social
networking, onderwijs, gezondheidszorg en reclame.
De media-industrie stelt 50.000 mensen te werk en
genereert een jaarlijkse inkomst van rond de 7,5 mil-
jard CAD. Het land is dan ook één van de belangrijkste
investeringsbasissen voor de bedrijven uit de sector.
videogamesDe Canadese industrie voor videogames beschikt
over nieuwe technologieën en platformen, die tel-
kens heel wat ontwikkelingsmogelijkheden bieden
voor buitenlandse investeerders. Canada is een
vooraanstaande speler in de wereldwijde industrie
van videogames, zowel qua omvang van de sector
als wat betreft de budgetten van de gebruikte bron-
nen en het aanwezige talent.
In 2012 droegen de 329 videogamestudio’s van Cana-
da voor meer dan 2,3 miljard CAD bij aan het BBP van
het land. Met 16.500 voltijdse werknemers is de Cana-
dese videogamesindustrie de 3de grootste ter wereld.
Een paar Canadese titels die het meeste succes ken-
den zijn onder meer “Assassin’s Creed” (Ubisoft),
“Mass Effect” (EA/BioWare) en “FIFA Soccer” (EA
Sports).
animatie en digitale effeCtenAnimatie en digitale effecten liggen aan de basis
van de wereldwijde groei van de filmindustrie. De
20 meest succesvolle films aller tijden hebben hun
succes mede te danken aan visuele effecten of aan
hoogstaande animaties. Tegenwoordig kunnen de
visuele effecten van een langspeelfilm tot 30% van
het totale productiebudget opslorpen.
De special effects en de animaties zijn steeds geso-
fisticeerder en omvatten uiteenlopende technieken.
Het is een complex werk, waarvoor specialisten op
verschillende gebieden nodig zijn: belichting, ka-
drering, … De bedrijven in deze sector hangen gro-
tendeels af van projecten van grote filmstudio’s,
waardoor de personeelsbehoeften onvoorspelbaar
zijn en sterk kunnen variëren.
De Canadese sector is op internationaal niveau ge-
kend voor zijn creativiteit en zijn innovatieve karak-
ter. Heel wat bedrijven uit Canada waren betrokken
bij succesvolle films en zelfs bij oscarkandidaten,
zoals “Life of Pi”, “The Amazing Spider-Man” en
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
71
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
“Pacific Rim”. De Canadese studio’s zijn ook bijzon-
der aanwezig in de productie van commerciële re-
clame, van populaire tv-series zoals “Game of Thro-
nes”, “The Walking Dead” en “Falling Skies”, en van
tekenfilmseries voor kinderen zoals “Ninja Turtles”
en “My little pony”.
Tot de belangrijkste studio’s in Brits-Columbia en an-
dere westelijke provincies horen: BioWare (EA), Cap-
com, DeNA, Digital Domain 3.0., Disney Interactive,
Electronic Arts (EA), GameHouse, GREE, Hothead
Games, Image Engine, Kabam, Kixeye, Microsoft
Game Studios, Method Studios, Moving PictureCom-
pany, Namco Bandai Games, Next Level Games, Relic
Entertainment (SEGA), Prime Focus World, Rainma-
ker Entertainment, Satellite Animation Studios, Sony
Pictures Imageworks, United Front Games…
dankzij talent…Canada telt een aantal internationaal gerenom-
meerde opleidingscentra voor digitale media, ani-
matie, videogame development en visuele effecten.
Elk jaar komen er duizenden talentvolle afgestu-
deerden bij op de arbeidsmarkt waar al veel ervaren
werkkrachten actief zijn in de Canadese digitale in-
dustrie.
L’École des arts numériques, de l’animation et du
design de Montreal (Centre NAD), OCAD University
in Ontario, Sheridan College in Toronto, het Centre
for Digital Media en de Emily Carr University of Art
and Design in Vancouver zijn slechts enkele van de
talrijke scholen actief in de digitale media die voor-
aanstaande opleidings- en researchprogramma’s
aanbieden.
… en ConCurrentiële PrijzenCanada biedt de laagste exploitatiekosten en het
meest aantrekkelijke fiscale kader van alle G7-lan-
den voor wat betreft digitaal entertainment. De ont-
wikkelingsstudio’s voor videogames in Canada ge-
nieten algemeen gesproken een voordeel van 23,8%
tegenover hun tegenhangers in de Verenigde Staten,
volgens een studie van KPMG.
Deze voordelen zijn onder meer het gevolg van de
financiële stimulansen die worden aangeboden aan
de digitale bedrijven in het land.
Een eerste reeks maatregelen zijn aanzienlijke fi-
nanciële stimulansen in het kader het programma
voor wetenschappelijk onderzoek en experimentele
ontwikkeling (RS&DE) van Canada. Deze vergoeden
bedrijven die de wetenschappelijke aspecten en de
technologie verbonden aan de gamesindustrie voor-
uit stuwen.
Een tweede reeks maatregelen gaat uit van ver-
schillende provincies, die bedrijven welke aan de
toelatingscriteria beantwoorden vergoedbare belas-
tingkredieten bieden voor digitale interactieve mul-
timediaproducten, in functie van het aantal mede-
werkers en de uitgaven in marketing en distributie.
In Brits-Columbia zijn er drie gekende types belas-
tingkrediet:
> het belastingkrediet voor visuele effecten of
digitale animatie, dat bedrijven toelaat om
17,5% terug te vorderen van de toegelaten
personeelskosten direct gelinkt aan activiteiten
in digitale animatie of visuele effecten, zonder
maximumbedrag
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
72
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
> het belastingkrediet voor interactieve digitale me-
dia, waarmee bedrijven tot 17,5% van de toegela-
ten personeelskosten kunnen terugvorderen
> het belastingkrediet van het “kapitaalrisicopro-
gramma”, waarmee bedrijven 30% van de aan-
koop van aandelen van een EBC (eligible business
corporation) kunnen terugvorderen.
het suCCes van vanCouverVancouver wordt beschouwd als koploper op gebied
van speciale effecten en 3D-animatie. Een dertigtal
studio’s beheersen de totale markt en stellen onge-
veer 5.000 personen te werk. Filialen van Europese
en Amerikaanse reuzen als Sony Picture Image-
works, Pixar en Motion Picture Company zijn er ge-
vestigd naast onafhankelijke lokale bedrijven, oor-
spronkelijk opgericht voor post-productiewerk.
Sinds de opening in Vancouver in 2009 heeft Sony
hier onder meer ”The Smurfs” en “The Amazing
Spider-man” gerealiseerd. De studio-oppervlakte
werd intussen verdubbeld en biedt plaats aan 4.000
artiesten, tegenover amper een twintigtal in 2009.
vaNcouver is eeN oNWeerstaaNBare BestemmiNg voor de hollyWoordstudio’s, daNkzij de 3 “ t’s”: taleNt, tax credit eN time zoNe – dezelfde als die iN los aNgeles. jason dowdeswell, direCteur Bij sony PiCtures
imageworks (sePtemBer 2012)
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
73
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
caNada has demoNstrated a deeP uNderstaNdiNg of the digital media aNd game iNdustries. ...this makes it a Perfect choice for our first steP forWard iN estaBlishiNg our gloBal NetWork. ...thaNks to its great taleNt Pool, leadiNg-edge academic aNd research iNstitutioNs aNd Pro-BusiNess federal aNd ProviNcial goverNmeNts.hajime nakatani, voorzitter van namCo Bandai studios inC. (aPril 2013)
74
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
3 sEctoralE analysE
3.3 liFE sciEncEs
3.3.1 farmacEutischE ProductEn
De Canadese farmaceutische industrie stelde in 2013
bijna 27.000 personen te werk en telde 490 bedrijven.
De waarde van de nationale jaarlijkse productie aan
farmaceutische producten bedroeg 7,7 miljard CAD
tussen augustus 2013 en augustus 2014.
Een deel van deze bedrijven is actief in R&D, met het
oog op de commercialisatie van gepatenteerde in-
noverende of verbeterde producten, terwijl anderen
zich focussen op de verbetering van generische ge-
neesmiddelen. Daarnaast is er ook een nieuwe on-
derliggende sector in opkomst die zich richt op bio-
logische producten.
Tussen 2001 en 2013 verdubbelde nagenoeg de ver-
koop van geneesmiddelen op Canadees grondgebied.
In 2013 vertegenwoordigde de verkoop een bedrag
van 22,0 miljard CAD, goed voor 2,5% van het ver-
kochte volume ter wereld, waardoor Canada als 8ste
grootste geneesmiddelenmarkt gerangschikt staat.
89% van deze verkopen gebeurt via detailhandels en
11% via de ziekenhuizen. De merkproducten waren
goed voor 76% van de totale verkoop en voor 37%
van de verkoop op voorschrift. De andere verkochte
producten zijn generische geneesmiddelen. De ver-
schillende regeringen kwamen tussen voor 42% van
de uitgaven aan geneesmiddelen, de rest viel ten
laste van de verzekeringen en van particulieren.
Meer dan de helft van de Canadese geneesmidde-
len zijn bestemd voor de export, voornamelijk naar
de Verenigde Staten. 62,3% van de nationale markt
wordt bevoorraad via de invoer, waarvan 43% af-
komstig uit de Europese Unie en 33% uit de Verenig-
de Staten. Tussen 2001 en 2012 steeg de waarde
van de farmaceutische uitvoer en invoer in Canada
met respectievelijk 136% en 93%.
De tien grootste namen ter wereld uit de farmaceuti-
sche sector zijn in Canada aanwezig met activiteiten
in R&D, productie, marketing en productontwerp.
Volgens Industry Canada worden zij aangetrokken
door de R&D infrastructuur van zeer hoge kwaliteit,
door de aanwezigheid van voldoende hoog opgeleide
arbeidskrachten, een eenvoudige toegang tot grote
afzetmarkten en door de financiële steun van de
openbare sector.
Canada speelt ook een leidende rol op het gebied van
life sciences. Het stijgende aantal migranten, vooral
in de westelijke provincies, en de veroudering van de
bevolking laten de vraag naar gezondheidszorg toe-
nemen.
De activiteiten gelinkt aan life sciences zijn verspreid
over het hele land, maar er zijn toch bepaalde con-
centratiepolen rond grote steden in Ontario, Quebec
en in Brits-Columbia. De provincie Alberta is vooral
actief in de biotechnologie (voor bijvoorbeeld gezond-
heidszorg en landbouw) en de medische technologie.
Hierna volgen enkele analyses van de onderliggende
sectoren farmaceutische producten en medische ap-
paratuur.
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
75
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
verkooP vaN geNeesmiddeleN iN caNada (iN miljard cad)
Bron: Statistics Canada (2014)
caNadese haNdel iN farmaceutische ProducteN (iN miljard cad)
Bron: Statistics Canada (2014)
De farmaceutische industrie geniet namelijk van
openbare steun via de CIHR (Canadian Institutes of
Health Research), het overheidsfonds belast met in-
vesteringen in deze sector. De CIHR kent jaarlijks een
financiering van meerdere honderden miljoenen CAD
toe en ondersteunt meer dan 14.000 onderzoekers
en stagiaires.
20
13
20
07
20
08
20
10
20
11
20
12
20
09
20
04
20
06
20
05
0
5
10
15
20
25
15,2 16,3 17,6 19,5 20,4 21,8 22,1 21,6 21,6 22,0
HANDELSTEKORT
IMPORT
EXPORT
2
4
6
8
10
12
14
16
0
20
13
20
08
20
07
20
06
20
05
20
09
20
10
20
11
20
12
20
04
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
76
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
De farmaceutische R&D-sector is bijzonder inten-
sief en staat op de tweede plaats na de ICT. In 2014
stonden 20 farmaceutische en biotechnologische
bedrijven op de lijst van de 100 ondernemingen die
in Canada het meest aan R&D spendeerden.
De uitstekende reputatie van het Canadese onder-
zoek situeert zich vooral op het gebied van car-
diovasculaire problemen, metabolisme, neurowe-
tenschappen, oncologie, infectieziekten, vaccins,
stamcellen, regeneratieve geneeskunde, genomica
en de technologie van antistoffen.
In de westelijke provincies bevinden zich het Centre
for Drug Research and Development in Brits-Colum-
bia, dat zich bezighoudt met het commercialiseren
van universitair onderzoek en Genome Alberta, een
openbare instelling zonder winstbejag dat onder-
zoeks- en samenwerkingsprojecten op gebied van
genomica lanceert, financiert en beheert.
3.3.2 mEdischE aPParatuur
De Canadese industrie van medische apparatuur is
zeer dynamisch en houdt zich bezig met het ont-
werpen en produceren van apparatuur die de laat-
ste toepassingen uit andere sectoren integreren,
zoals biotechnologie, hoogtechnologisch materiaal,
micro-elektronica, telecommunicatie en software-
ontwikkeling.
De Canadese markt kan in volgende segmenten
worden opgedeeld (in % aandeel van de totale ver-
kopen):
> diagnoseapparatuur (25,8%)
> verbruiksgoederen (15,3%)
> hulpmiddelen voor patiënten (12,3%)
> orthopedische producten en prothesen (11,8%)
> orthodontologische producten (6,9%)
> overige producten (27,8%), met onder andere
rolstoelen, oftalmologische instrumenten,
anesthesietoestellen, dialyseapparaten,
bloeddrukmeters, endoscopietoestellen,
ziekenhuisuitrusting, …
De medische instrumenten afkomstig uit West-
Canada omvatten onder meer:
> een reductiemiddel voor de behandeling van re-
fractaire angina, de trans-catheter-klep en het
weefsel Peri Patch MC, ontworpen en geprodu-
ceerd door Neovasc Inc. (Vancouver)
> de systemen voor digitale radiografie van Imaging
Dynamics Company, Ltd. (Calgary)
> de C-leg, een knieprothese die wordt gecontro-
leerd via een microprocessor, ontwikkeld door
een Canadese ingenieur aan de Universiteit van
Alberta
Deze onderliggende sector omvat 1.500 bedrijven
en stelt 35.000 mensen te werk. Nordion, Novadaq
Technologies, Titan Medical en enkele gerenom-
meerde multinationals (Baxter, Johnson & Johnson,
Zimmer Medtronic en Roche) zijn allemaal vertegen-
woordigd in Canada. De industrie wordt in absolute
aantallen gedomineerd door kmo’s, terwijl de multi-
nationals de grootste marktaandelen hebben.
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
77
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
de 10 BelaNgrijkste markteN voor medische iNstrumeNteN (2012)
Bron: Espicom, The World Medical Market Book 2013 / Investir au Canada
De wereldmarkt van medische instrumenten, die
grotendeels in handen is van de Verenigde Staten,
werd in 2012 geschat op 327,7 miljard USD. Cana-
da staat op de 9de plaats met 6,8 miljard USD, een
marktaandeel van 2,1%.
In 2012 bedroeg de Canadese uitvoer van deze sec-
tor 1,8 miljard CAD (volgens de schattingen 1,9 mil-
jard in 2013) en de invoer 5,4 miljard CAD.
Dankzij NAFTA hebben de Canadese bedrijven een
belastingvrije toegang tot de grootste markt voor
medische instrumenten ter wereld. De Verenigde
Staten zijn dan ook de belangrijkste handelspart-
ner van Canada, goed voor 50,9% van de invoer en
64,7% van de uitvoer van medisch materiaal. China
en Duitsland zijn de 2 volgende handelspartners.
Innovatie is essentieel voor deze sector. De bedrijven
besteden dan ook gemiddeld 12% van hun jaarlijkse
inkomsten aan de ontwikkeling, het op punt stel-
len en commercialiseren van nieuwe producten. Er
wordt heel wat researchwerk verricht in de Canadese
universiteiten, instituten, technologie-incubators en
ziekenhuizen.
Zo concentreert het Medical Image Analysis Labora-
tory van de Simon-Fraser University in Brits-Colum-
bia zich op de ontwikkeling van nieuwe technologie
voor beeldanalyse van de hersenstructuren. Het Al-
berta Centre for Advanced Micro Nano Technology
Products is een ander voorbeeld uit West-Canada.
Dit centrum biedt zijn klanten via hun kantoren in
Edmonton en Calgary toegang tot uitrusting, instal-
laties en kennis van wereldniveau, evenals toegang
tot een heel netwerk van organisaties die de ontwik-
keling van microtechnologie en nanotechnologie on-
dersteunen.
Rangschikking Land Geschatte verkoop (in miljard USD) Marktaandeel (in %)
1 Verenigde Staten 118,9 36,3
2 Japan 32,4 9,9
3 Duitsland 23,1 7,0
4 China 14,1 4,3
5 Frankrijk 13,5 4,1
6 Groot-Brittannië 9,9 3,0
7 Italië 8,6 2,6
8 Rusland 6,8 2,1
9 Canada 6,8 2,1
10 Brazilië 5,3 1,6
Wereldtotaal (67 landen) 327,7 100,0
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
78
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
3 sEctoralE analysE
3.4 lucht- En ruimtEVaart
De Canadese lucht- en ruimtevaartindustrie draagt
op aanzienlijke en strategische wijze bij aan de natio-
nale economie. Industry Canada en AIAC (Aerospace
Industries Association of Canada - www.aiac.ca),
werkten samen aan het in 2015 verschenen rapport
“The State of the Canadian Aerospace Industry”.
In 2014 droeg de sector voor 29 miljard CAD bij aan
het Canadese BBP en genereerde het 27,7 miljard
CAD, waarmee Canada 5de staat op de OESO-ranglijst
van lidstaten. De 700 bedrijven actief in de lucht- en
ruimtevaartindustrie stellen rechtstreeks 76.000
mensen te werk, waarvan 43% in de productie en
30% als onderzoeker, technicus of ingenieur.
De activiteiten in de sector zijn als volgt verdeeld:
> Productie: 73%
> Onderhouds-, herstel- en revisiediensten (OHR):
27%
Deze twee onderliggende sectoren kenden een
aanzienlijke groei in het voorbije decennium met
respectievelijk 29% en 37% tussen 2004 en 2014.
West-Canada draagt voor 14% bij aan het directe
BBP via de productie, waarvan de meeste activiteiten
zich concentreren in Ontario. De verschillende OHR-
diensten zijn in deze regio dan weer goed voor 44%
van het BBP.
De lucht- en ruimtevaartsector is in Canada sterk
gericht op R&D. In 2014 werd hierin 1,8 miljard
CAD geïnvesteerd, een stijging van 60% op tien
jaar tijd. De intensiteit van de R&D ligt in deze
sector 5 keer zo hoog als het gemiddelde in de hele
productiesector. Canada rangschikt zich op een 3de
plaats wereldwijd wat betreft de concentratie aan
lucht- en ruimtevaartgerelateerde R&D.
Het land staat ook op de 3de plaats ter wereld voor
de productie van burgervliegtuigen. De geschatte
groei van deze activiteit wordt geschat op 22%
voor de periode 2014-2021 – ter vergelijking: op
wereldniveau bedraagt deze slechts 11%. Bovendien
staat Canada:
> 1ste in de productie van vluchtsimulators, helikop-
termotoren en turbopropellers
> 2de in de productie van business jets en regionale
vliegtuigen
> 3de in de productie van vliegtuigen in het algemeen
en motoren voor de burgerluchtvaart
80% van de Canadese lucht- en ruimtevaartproduc-
tie wordt uitgevoerd, voornamelijk naar de Verenigde
Staten (62%), Europa (23%) en Azië (8%). De klan-
ten komen uit zeer uiteenlopende subsectoren.
57% van de uitvoer heeft te maken met de toeleve-
ringsketen (motoren, landingsgestellen, avionica -
toegepaste elektronica in de luchtvaart - en andere
onderdelen). Vliegtuigen en helikopters zijn goed
voor 39% en de simulatoren staan voor 4%.
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
79
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Regio Productie OHR-diensten
Quebec 56% 18%
Ontario 23% 24%
Westelijke provincies 14% 44%
Atlantische provincies 7% 14%
uitvoer vaN de lucht- eN
ruimtevaartiNdustrie Per
coNtiNeNt (2014)
Bron: Statistics Canada (2014)
uitvoer vaN de lucht- eN ruimtevaartiNdustrie Per Productcategorie (2013)
Bron: Statistics Canada (2014)
aaNdeel iN het directe BBP
vaN de caNadese lucht- eN
ruimtevaartiNdustrie, Per regio
Bron: Industry Canada (2014)
Verenigde Staten62%
Europa23%
Azië8%
Rest van de wereld7%
39% Vliegtuigen en helikopters
Simulatoren4%
Supply Chain57%
Motoren28%
Landingsgestellen7%
Avionica9%
Andere onderdelen13%
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
80
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Canada is wereldwijd vermaard voor zijn
luchtvaartopleidingen met 2.000 scholen die een
pilotenopleiding aanbieden. De geografie van het
land en zijn gevarieerde klimaat bieden immers een
geschikte omgeving om de vereiste vaardigheden
als piloot te verwerven.
sterkste PuNteN vaN caNada
(ProducteN eN dieNsteN) oP lucht- eN
ruimtevaartgeBied:
Bron: Investir au Canada – Industrie aérospatiale (2014)
> Commerciële vliegtuigen en business jets
> Helikopters
> Vliegtuigen voor gewoon luchtverkeer en voor
vrachtverkeer
> Vliegtuigmotoren
> Avionica
> Vliegtuigonderdelen
> Vluchtsimulatoren
> Systemen voor het landingsgestel
> Hoogwaardige productie van composietmateriaal
> Onderhouds-, herstel-, en revisiediensten voor
cellen, motoren en onderdelen
> Diensten in verband met satellieten, robotica en
de ruimtevaartindustrie
BelaNgrijkste BedrijveN iN de
Westelijke ProviNcies:
Bron: Investir au Canada – Industrie aérospatiale (2014)
> Asco Aerospace Canada Ltd
> Avcorp
> Boeing Canada
> Cascade aerospace (IMP Group)
> Vector Aerospace (Airbus Group)
> General Dynamics Canada
> Magellan Aerospace
> MDA
> Pratt & Whitney Canada (P&WC)
> StandardAero
> Viking Air Ltd
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
81
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
82
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
3 sEctoralE analysE
3.5 transPort
De Canadese sector van goederentransport, opslag
en logistieke diensten komt overeen met code 48-49
van het NAICS (North American Industry Classificati-
on System). In 2014 vertegenwoordigde deze sector
4,2% van het BBP (een stijging van 4,5% tegenover
2013), bijna 700.000 banen en meer dan 9 miljoen
CAD aan investeringen.
De vraag naar transport, opslag en logistieke dien-
sten komt vanuit alle sectoren van de Canadese
economie. Zij is daarom rechtstreeks afhankelijk van
de economische activiteiten en de structuur van de
handelstransacties in het land, zowel intern, grens-
overschrijdend (met de Verenigde Staten) als inter-
nationaal.
Het binnenlandse transport van goederen gebeurt
voornamelijk per vrachtwagen en per trein, terwijl
het internationale transport vooral via de lucht- en
zeevaart verloopt.
wegtransPortDe subsector van het vrachtwagenvervoer omvat
een groot aantal kleinere transporteurs die in on-
deraanneming werken en eigenaars die voor eigen
rekening rijden. Daarnaast zijn er ook grotere bedrij-
ven die over een wagenpark beschikken en volledige
logistieke diensten aanbieden.
sPoorwegtransPortDe Canadian National Railway Company (CN) en het
spoorwegbedrijf Canadian Pacific (CP) staan in voor
het grootste deel van het binnenlandse spoorweg-
transport. Ze bieden diensten aan als multimodaal
vervoer, logistiek en douaneafhandeling.
Het totale volume aan getransporteerde goederen
via het spoornetwerk steeg met 2,3% in 2013, goed
voor 300,4 miljoen ton, vooral te danken aan de uit-
voer van energieproducten.
transPort over zeeVancouver is de grootste Canadese haven voor de in-
ternationale containerhandel. De haven neemt 54%
van het nationale totaal voor zijn rekening en loopt
daarmee ruim voor op Montreal (29%), Halifax (9%)
en Prince Ruper (7%).
caNada is BijzoNder goed gePlaatst om de haNdelsoPPortuNiteiteN teN volle te BeNutteN die de verschilleNde zich oNtWikkeleNde ecoNomieëN BiedeN, eN het laNd is ook eeN toegaNgsPoort tot Noord-amerika. het BiNNeNlaNdse traNsPortNetWerk is goed oNtWikkeld eN er WordeN uiteeNloPeNde dieNsteN aaNgeBodeN. Naast het efficiëNte traNsPortNetWerk zorgeN ook de toegaNgshaveNs eN de zogeNaamde haNdelscorridors voor eeN oPtimale comPetitiviteit. statistiCs Canada (oktoBer 2013)
sE
ct
or
al
E a
na
lys
Ecanada
83
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
luChtvraChtHet vliegtuigtransport wordt in Canada vooral ge-
bruikt voor bederfelijke producten, waardevolle goe-
deren of dringende bestellingen. Niet minder dan 11
luchtvaarttransporteurs bedienen Noord-Canada,
dat van deze leveringsmethode afhankelijk is om het
hele jaar door bevoorraad te kunnen worden.
In 2014 steeg het passagiersverkeer met 5,4%, de 5de
verhoging op rij sinds de economische vertraging van
2009. Het totale volume van geloste en ingeladen lucht-
vracht op de Canadese luchthavens steeg met 2,7%.
Hoewel de sector van het binnenlandse verkeer de
grootste blijft (60% van het personenvervoer en 43%
van het goederentransport), kende het internatio-
nale verkeer de sterkste groei.
Meer informatie is te vinden op de websites van volgende organisaties:
> Office des transports du Canada (OTC): www.otc-cta.gc.ca/fra
> Air Transport Association of Canada (ATAC): www.atac.ca
> Association des chemins de fer du Canada (ACFC) : www.railcan.ca
> Alliance canadienne du camionnage: www.cantruck.ca
> Canadian Shipowners Association (CSA): www.shipowners.ca
> Supply Chain Management Association (SCMA): www.sclcanada.org
luchtverkeer iN caNada, 2014
Bron : Statistics Canada (2015)
Aantal passagiers Vracht
In miljoenen Groei
2013/2014
Groei
2009/2014
In ton Groei
2013/2014
Binnenlandse sector 78,9 4,9% 22% 480.000 2,8%
Grenssector
(Verenigde Staten)
26,0 5,3% 26,5% 230.000 -1,9%
Internationale sector 25,7 7,1% 31,4% 390.000 5,3%
Totaal 130,6 5,4% 24,6% 1.100.000 2,7%
sE
ct
or
al
E a
na
lys
E
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
85
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
4 reCente suCCesverhalen
86
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
asco
Als tweede grootste Belgische luchtvaartbedrijf ont-
wikkelt, produceert en assembleert Asco metalen
hoge precisie componenten. Dankzij zijn specialisa-
tie in harde metalen zoals titanium werd het bedrijf
wereldleider in onder meer de rails waarop de vleu-
gelkleppen in de vleugels bewegen, in landingsge-
stellen en in dragende onderdelen van de motoren.
Dit familiebedrijf vierde in 2014 zijn 60ste verjaardag.
Oorspronkelijk bouwde Asco vervangonderdelen
voor de gepantserde voertuigen van het leger. De
omschakeling naar de luchtvaart begon eind jaren
’70 met de levering van onderdelen voor Airbus. De
knowhow van het bedrijf zorgde er daarna voor dat
ze ook aan andere grote constructeurs konden le-
veren (Boeing, Bombardier, Embraer, Dassault, …)
voornamelijk voor de civiele industrie, maar ook voor
militaire programma’s.
De hoofdzetel van Asco is gevestigd in Zaventem,
maar de groep heeft ook drie filialen in het buiten-
land: Asco Deutschland (in Gedern), Asco Aerospace
Canada (in Vancouver) en sinds 2015 Asco Aeros-
pace USA (in Stillwater, Oklahoma). Daarnaast zijn er
ook verkoopbureaus in Brazilië en Frankrijk, evenals
een ontwerpafdeling in Seattle. De groep stelde in
2014 in totaal 1.383 personen te werk.
Vorig jaar genereerde Asco een omzet van 307,9
miljoen EUR, goed voor een jaarlijkse groei van 6%
en een nettowinst van 3,3 miljoen EUR. Met een door
de constructeurs goed gevuld orderboekje op zak
ambieert het bedrijf voor 2015 een omzet van 323,3
miljoen EUR en een winst van 3,5 miljoen EUR.
Asco Aerospace Canada Ltd werd in 2003 opgericht
om dichter bij zijn klanten te komen. Vanuit Vancou-
ver werkt dit filiaal voornamelijk als onderaanne-
mer van Boeing, waarvan de fabrieken in Seattle op
slechts enkele uren afstand liggen.
Het filiaal heeft 160 medewerkers die in een mo-
derne infrastructuur onder andere onderdelen voor
de Amerikaanse straaljager F-35 maken. In juli 2014
was Asco Aerospace Canada laureaat voor de BASE
(Bombardier Achieving Supplier Excellence) prijs van
Bombardier als erkenning voor de kwaliteit van de
geleverde producten en de stipte leveringen.
www.asco.be
sector: luchtvaart
alles veraNdert heel sNel. er zijN NieuWe sPelers gekomeN eN de oPdrachtgevers “BekNiBBeleN” steeds meer om echte BodemPrijzeN te verkrijgeN. iN deze coNtext heBBeN Wij oNze reddiNg te daNkeN aaN oNze sNelle reactietijdeN, oNze flexiBiliteit eN oNs aaNPassiNgsvermogeN. Christian Boas, afgevaardigd
Bestuurder van asCo
(l’eCho, 24 juni 2014)
4 rEcEntE succEsVErhalEn
rE
cE
nt
E s
uc
cE
sV
Er
ha
lE
ncanada
87
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
88
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
cE+t PowEr
De groep CE+T Power is wereldleider op gebied van
elektrische stroomconversie. “Constructions Elec-
troniques + Télécommunication” werd in 1934 op-
gericht vlakbij Luik. Sinds de jaren ’60 specialiseerde
het bedrijf zich in krachtige elektronica en ontwik-
kelde einde jaren ’80 de modular inverter (elektro-
nische schakeling die gelijkstroom omzet in wis-
selstroom – ook DC/AC-convertor of power inverter
genoemd).
Sinds meer dan 20 jaar concentreert de R&D zich
op de ontwikkeling van modular inverters in paral-
lelschakeling, ontworpen na onderzoek door hoog-
opgeleide ingenieursploegen en technici.
CE+T Power geniet de steun van het Waals Gewest
via Meusinvest, van SRIW en voor onderzoek en ont-
wikkeling. Dankzij deze gebundelde krachten vanuit
de openbare en privésector heeft CE+T een zeer
vooruitstrevende technologie op de markt kunnen
brengen, waarvan producten zijn afgeleid met de
hoogste duurzaamheid, het hoogste rendement en
de hoogste flexibiliteit.
Ce+ t Power ook aanwezig in CanadaAls 100% Waals bedrijf is CE+T vooral naar het bui-
tenland getrokken om dichter bij zijn klanten te
staan. Deze uitbreiding gebeurde zowel via handels-
kantoren als via grote installaties met productie- en
R&D-capaciteit.
CE+T is sinds 2007 aanwezig in Noord-Amerika via
het filiaal CE+T America. De groep richt zich op de
Canadese industrie actief in telecom, transport,
elektriciteitsproductie en -distributie, petrochemi-
sche industrie en datacentra.
In Canada worden CE+T Power-producten gebruikt
door Bell Canada, Rogers Telecom, TELUS, Hydro-
Quebec en BC Hydro. Het bedrijf is ook een technolo-
gisch partnerschap aangegaan met de Noord-Ameri-
kaanse groep Alpha Technologies uit Vancouver voor
de integratie van zijn modular inverters in de tele-
comsector. Deze associatie ging gepaard met inves-
teringen in gemeenschappelijke projecten in België
waardoor ook hier nieuwe banen gecreëerd werden.
sector: elektriciteit eN elektroNica
rE
cE
nt
E s
uc
cE
sV
Er
ha
lE
n
canada
89
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
een groeiPerCentage met twee Cijfers…Het zakencijfer van de Belgische eenheid over-
schreed de 30 miljoen EUR in 2014, waarvan meer
dan 81% via de export. Dankzij een wereldwijde
openheid en een erkende technologische expertise
kon CE+T Power een uitvoerstijging van 7% opteke-
nen (berekend op driejaarlijkse basis).
Het geconsolideerde zakencijfer voor Canada be-
draagt 2,3 miljoen CAD voor 2014. Dit zou in 2015
moeten oplopen tot 4,5 miljoen CAD; en het lijkt er
op dat deze schatting zich zal concretiseren, gezien
het veelbelovend begin van het jaar.
In België en Luxemburg telt het bedrijf een honderd-
tal medewerkers, met daarnaast nog zo’n 60 perso-
neelsleden in de installaties in India, China en de VS.
Samen met zijn industriële partners, de universi-
teiten, verschillende onderzoekscentra en de steun
van het Waals Gewest kan CE+T zeer performante
oplossingen voorleggen, zowel qua volume als qua
efficiëntie, om zo zijn leiderspositie te behouden.
www.cet-power.com
ce+t PoWer Werd door het Bureau frost & sullivaN iN 2014 erkeNd als Wereldleider iN modular iNverters voor Niet-herNieuWBare eNergie. oP dit momeNt zijN We er oNs vaN BeWust dat oNze techNologie iN caNada Nog veel kaN BijdrageN, WaNt de Behoefte aaN eeN verzekerde eNergietoevoer voor kritische toePassiNgeN Blijft toeNemeN. het imPlemeNtereN vaN iNformatica oP alle domeiNeN vereist meer eNergie, maar ook eeN verzekerde voediNg vaN deze uitrustiNg via dc/ac iNverters, WaarvaN de BeschikBaarheidsgraad 99,9999% moet BedrageN. daarom iNvestereN We iN oNze uitBreidiNg vaN ce+t america, BiNNeN de Nafta zoNe. olivier BomBoir,
direCteur Business develoPment
van Ce+t Power
rE
cE
nt
E s
uc
cE
sV
Er
ha
lE
n
Bron: Xavier Bartholomé, Marketing Manager
CE+T Power
90
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
coFEly-Fabricom
Cofely Fabricom is het Belgische filiaal van de Franse
groep Engie (voorheen GDF Suez), met hoofdzetel in
Brussel. Het bedrijf heeft meer dan 60 jaar ervaring
en knowhow op gebied van technische installaties
(elektriciteit, instrumentatie, mechaniek, indus-
triële loodgieterij, automatisatie, process control,
…). Tegenwoordig is de groep actief in 5 grote mark-
ten: infrastructuur, tertiaire sector, industrie, ener-
gie en olie & gas.
Cofely Fabricom en haar filialen draaien samen een
jaarlijks zakencijfer van 1,2 miljard EUR en stellen
7.300 personen te werk. Eén derde van de activitei-
ten gebeurt op internationaal niveau.
In september 2013 opende Cofely Fabricom een fa-
briek in Edmonton (provincie Alberta), dankzij een
investering van 20 miljoen CAD (ongeveer 14 mil-
joen EUR). Hier zullen modulaire constructies wor-
den gebouwd. Cofely Fabricom is hiermee niet aan
zijn proefstuk toe. Al in de jaren ’80 begon de groep
in Gent en daarna in Hoboken dit soort modules te
bouwen voor offshore sites van grote Europese pe-
troleumbedrijven.
Dankzij een capaciteit van 140 modules per jaar
kreeg het Canadese filiaal deze zomer zijn eerste
contract te pakken bij het Koreaanse bedrijf SK E&C.
Het betreft het exploitatieproject van de teerzanden
op de site Fort Hills, zo’n 600 km ten noorden van
Edmonton. Aandeelhouders zijn Suncor en Total.
Cofely Fabricom gaat voor deze reuzegrote open-
luchtmijn complexe industriële modules bouwen
volgens het “plug and play”-principe, waarbij elek-
trische uitrusting en instrumenten al voorgeïnstal-
leerd, bekabeld en voorgetest zijn. Ter plaatse hoeft
alles dan enkel nog worden aangesloten.
De opdracht omvat initieel de bouw van 80 modules,
voor een totaal bedrag van 15 à 16 miljoen USD. Daar-
mee is de activiteit van de fabriek minstens tot midden
2016 verzekerd. Het twintigtal personeelsleden van
het Canadese filiaal van Cofely Fabricom zijn alvast
aan de slag. Zij zullen binnenkort vervoegd worden
door een honderdtal arbeiders voor de uiteindelijke
productie. 5 Belgische medewerkers gaan ter plaatse
om de Canadezen met hun expertise bij te staan.
De West-Canadese fabriek rekent op een zakencijfer
van 50 miljoen CAD in de komende jaren en hoopt
dat bedrag te verhogen naar 100 miljoen CAD binnen
dit en 5 jaar.
www.cofelyfabricom-gdfsuez.com
sector: eNergie
Wij kuNNeN geNieteN vaN 30 jaar ervariNg eN eeN BeWezeN oPeratioNele kWaliteit oP dit geBied, Waardoor We iN staat zijN om oNze modules “safely, oN time, oN Budget & every time” te levereN. didier lhuillier,
Ceo van Cofely faBriCom inC.
Canada (2014)
daNkzij oNze euroPese ervariNg kuNNeN Wij Nu WerkeN oP de eNorme Werf vaN fort hills. miChel hanson,
President van Cofely
faBriCom oil,
gas & Power
(l’eCho, 8 augustus 2015)
rE
cE
nt
E s
uc
cE
sV
Er
ha
lE
ncanada
91
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
Exmar
Exmar is een Belgisch bedrijf met hoofdzetel in Ant-
werpen, dat gespecialiseerd is in het transport over
zee van vloeibaar gas. De operationele activiteiten
van Exmar kunnen in vier domeinen worden onder-
verdeeld:
> transport van liquified petrol gas (LPG): butaan,
propaan, ammoniak
> transport van liquified natural gas (LNG -
aardgas)
> offshore-diensten (ontwerp, ontwikkeling, bouw
en beheer van installaties voor de verwerking,
opslag en overslag van petroleum en gas)
> andere diensten zoals het technische beheer van
schepen, het verzekeren ervan…
De groep realiseerde in 2014 een zakencijfer van
384,5 miljoen USD, een daling van 5,3% tegenover
2013. Toch ligt de winst hoger dan verwacht in de
loop van de eerste 6 maanden van 2015. De groep is
optimistisch en verwacht ook goede resultaten voor
de rest van het jaar, in het bijzonder voor de LPG-
activiteiten.
Exmar maakt deel uit van een internationaal consor-
tium dat werkt aan een enorm project voor het vloei-
baar maken en transporteren van gas in Brits-Colum-
bia, op de westelijke oever van de zeegeul Douglas
Channel. De drie hoofdrolspelers van dit project, dat
“Douglas Channel LNG” werd gedoopt, zijn de Franse
groep EDF Trading Limited (filiaal van de reus EDF),
AtlasGas (Canadese specialist in energie-infrastruc-
tuur) en Edemitsu Kosan, een Japanse raffinage-
groep. De uiteindelijke beslissing over de investering
in het project zal eind 2015 worden genomen.
Het aardgas zal via een pijpleiding van West-Cana-
da naar de installatie worden gevoerd om het daar
vloeibaar te maken. De initiële capaciteit bedraagt
0,55 miljoen ton per jaar. Exmar zal verantwoor-
delijk zijn voor het vloeibaar maken van het gas in
een drijvende fabriek van het type “Caribbean FLNG”
voor de verwerking van LNG – een wereldpremière.
Het LNG zal vervolgens van Canada naar Azië worden
getransporteerd, waar de vraag naar koolwaterstof-
fen bijzonder groot is.
www.exmar.be
sector: gas
exmar gaat zijN grote ervariNg iN drijveNde lNg-iNstallaties iNzetteN om dit Project te lateN ProfitereN vaN zijN goedkoPe eN sNelle techNiekeN om gas vloeiBaar te makeN. de site is goed Beschermd, Beschut tegeN ijsWater eN iN Perfecte overeeNstemmiNg met de filosofie vaN exmar. het is de ideale Plaats om lNg te levereN aaN de aziatische markt. Bart lavent, managing direCtor
van exmar lng infrastruCture
(l’eCho, 30 januari 2015)
rE
cE
nt
E s
uc
cE
sV
Er
ha
lE
n
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
93
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
5 Bronnen
94
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
onzE PartnErs
flandErs invEstmEnt & tradE
www.flandersinvestmentandtrade.com
brussEl invEst & ExPort
www.invest-export.irisnet.be
agEncE wallonnE à l’ExPortation Et aux invEstissEmEnts étrangErs
www.awex.be
fod buitEnlandsE ZakEn
diplomatie.belgium.be
canadEsE bronnEn
forEign affairs, tradE and dEvEloPmEnt canada
www.international.gc.ca
statistics canada
www.statcan.gc.ca
industry canada
www.ic.gc.ca
bank of canada
www.bankofcanada.ca
canadian association of PEtrolEum ProducErs
www.capp.ca
canadian association of solar EnErgy
www.cansia.ca
canadian wind EnErgy association
www.canwea.ca
canadian mEdia Production association
www.cmpa.ca
studiE voor téléfilm canada:
”survol dE l’industriE canadiEnnE du cinéma: 2012-2015” (autEur: moniquE lafontainE)
www.telefilm.ca
aErosPacE industriEs association of canada
www.aiac.ca
br
on
nE
ncanada
95
AgentschAp voor buitenlAndse hAndel
intErnationalE bronnEn
world tradE organisation
www.wto.org
intErnational monEtary fund
www.imf.org
organisatiE voor EconomischE samEnwErking En ontwikkEling
www.oecd.org
wErEldbank
www.worldbank.org
EuroPEsE commissiE
ec.europa.eu
Eurostat
epp.eurostat.ec.europa.eu
crEdEndo grouP
www.credendogroup.com
thE Economist intElligEncE unit
www.eiu.com
world Economic forum
www.weforum.org
intErnational EnErgy agEncy
www.iea.org
u.s. EnErgy information administration
www.eia.gov
world nuclEar association
www.world-nuclear.org
l’Echo
www.lecho.be
lE mondE
www.lemonde.fr
l’ExPrEss
www.lexpress.fr
classE ExPort
www.classe-export.com
lE monitEur du commErcE intErnational
www.lemoci.com
ZakEnlunch gEorganisEErd door bEci oP 9 juni 2015:
PrEsEntatiE van dE canadEsE ambassadEur in bElgië En luxEmburg, Z.E. dEnis robErt:
”lEs raisons d’un PartEnariat florissant Et fructuEux”
www.beci.be
br
on
nE
n
Hoewel alles in het werk werd gesteld om nauwkeurige en actuele informatie te geven, kunnen noch het Agentschap voor Buitenlandse Handel, noch zijn partners (Flanders Investment & Trade, Brussel Invest & Export en het Agence wallonne à l’Exportation et aux Investissements étrangers) verantwoordelijk worden gesteld voor fouten, weglatingen en leugenachtige verklaringen. Ze kunnen evenmin verantwoordelijk worden gesteld voor het gebruik of de interpretatie van de informatie in deze studie. Deze studie heeft niet de bedoeling advies te verstrekken.
PUBLICATIEDATUM: oktober 2015
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Marc BogaertsAUTEUR: Nicolas PreillonGRAFISCHE VORMGEVING EN UITVOERING: Oskar D
GEDRUKT OP PAPIER MET EEN FSC-LABELDEZE STUDIE IS OOK BESCHIKBAAR OP: www.abh-ace.beREPRODUCTIE GEGEVENS (OF TEKST) IS TOEGELATEN MITS BRONVERMELDING
agEntschaP voor buitEnlandsE handEl
Montoyerstraat 31000 BrusselTel.: +32 2 206 35 11www.abh-ace.be
fod buitEnlandsE ZakEn, buitEnlandsE handEl En ontwikkElingssamEnwErking
Karmelietenstraat 151000 Brussel Tel.: +32 2 501 81 11diplomatie.belgium.be
flandErs invEstmEnt & tradE
Koning Albert II-laan, 371030 BrusselTel.: +32 2 504 87 11www.flandersinvestmentandtrade.com
brussEl invEst & ExPort
Louisalaan, 500, bus 41050 BrusselTel.: +32 2 800 40 00www.invest-export.irisnet.be
agEncE wallonnE à l’ExPortation Et aux invEstissEmEnts étrangErs
Saincteletteplein, 21080 BrusselTel.: +32 2 421 82 11www.awex.be