25 6 · ซ กิตติกรรมประกาศ....

แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ

ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

โดย

นายณฏฐวฒน องคศรบญ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาพฒนศกษา

ภาควชาพนฐานทางการศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

GUIDELINES TO DEVELOP TEXTILE PRODUCTS FOR SUPPORTING CAPACITY

TO COMPETITION OF OTOP ENTREPRENEUR IN CHIANGMAI PROVINCE

By

Mr. Nuttawat Angkasiribul

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Education Program in Development Education

Department of Education Foundations

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2013

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “แนวทางการพฒนา

ผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา

“หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม” เสนอโดย นายณฏฐวฒน องคศรบญ เปนสวนหนงของ

การศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนศกษา

……...........................................................

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

1. อาจารย ดร.ลยง วระนาวน

2. ผชวยศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ

3. ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

.................................................... ประธานกรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย)

............/......................../..............

.................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ

(รองศาสตราจารย พนตารวจเอก ดร.นพรจ ศกดศร) (อาจารย ดร.ลยง วระนาวน)

............/......................../.............. ............/......................../..............

.................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ) (ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม)

............/......................../.............. ............/......................../..............

สำนกหอ


ง

52260306 : สาขาวชาพฒนศกษา

คาสาคญ : แนวทางการพฒนา , กลมหตถกรรมผา , หนงตาบล หนงผลตภณฑ

ณฏฐวฒน องคศรบญ : แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ

ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อ. ดร. ลยง

วระนาวน , ผศ.ดร. ธรศกด อนอารมยเลศ , ผศ. ดร. ไชยยศ ไพวทยศรธรรม. 108 หนา.

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษา 1) ระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ

เสรมสรางความสามารถในการแขงขน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง

ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

2) ศกษาปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ

ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม 3) ศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล

หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ตวอยางสาหรบการวจยเชงปรมาณ จานวน 196 คน เครองมอทใชในการวจยเปน

แบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ (frequency) คารอยละ (percentage) คาเฉลย ( x )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรป และตวอยางสาหรบการวจยเชงคณภาพ

จานวน 9 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสมภาษณ การวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT

Analysis) และการสนทนากลมยอย

ผลการวจยพบวา

1. ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ

ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม อยในระดบมาก

2. ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ

กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม อยในระดบมาก

3. ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ดานการบรหารจดการ ดานการมสวนรวม

ดานภาวะผนาของกลม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดานทรพยากร สงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล

หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดรอยละ 79.30

4. แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ

กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสรปตองไดการสนบสนนจาก ภาครฐ เอกชน

องคการปกครองสวนทองถน และกลมหตถกรรมผา โดยการสนบสนน เรยงตามลาดบความสาคญดงน ตลาดสาหรบ

จาหนายสนคา เงนทน รปแบบลวดลาย ความร วสด อปกรณ และเทคโนโลย

ภาควชาพนฐานทางการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ลายมอชอนกศกษา......................................................... ปการศกษา 2556

ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1........................................2........................................3....................................

สำนกหอ


ฉ

52260306 : MAJOR: DEVELOPMENT EDUCATION

KEYWORD: GUIDELINES TO DEVELOP , ENTREPRENEUR , OTOP

NUTTAWAT ANGKASIRIBUL: GUIDELINES TO DEVELOP TEXTILE PRODUCTS FOR

SUPPORTING CAPACITY TO COMPETITION OF OTOP ENTREPRENEUR IN CHIANGMAI PRORINCE.

THESIS ADVISOR: LUYONG VEERANAVIN, Ph.D. , ASST. PROF. THIRASAK UNAROMLERT, Ph.D. AND

ASST. PROF. CHAIYOS PAIWITHAYASIRITHAM, Ed.D. 108 pp.

The purposes of the research are : 1) the factors that affect product development cloth. To strengthen

competitiveness. The results of product development and cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises

group cloth "One Tambon One Product" Mai 2) study the factors that affect the outcome of product development

cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group cloth "One Tambon One Product" Mai 3) study how

products cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group cloth "One Tambon One Product" Chiang

Mai. 196 samples for quantitative research and qualitative research, for example, 9 of the instruments used in this

study was a questionnaire and an interview. The statistics used in data analysis including frequency, percentage,

mean, standard deviation analysis of strengths, weaknesses, opportunities and threats (SWOT Analysis) and group

discussion. Data were analyzed using program computer.

The resulte were:

1. Factors affecting product development cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group

cloth "One Tambon One Product" Mai overall level. Considering the high level found in every aspect.

2. Outcome of product development cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group cloth

"One Tambon One Product" Mai overall level. Considering the high level found in every aspect.

3. Factors Affecting the Development of cloth. Management. The involvement. Leadership of the group.

Learning local wisdom. And resources. Affect the outcome of product development cloth. To strengthen the

competitiveness of enterprises group cloth "One Tambon One Product" Chiang Mai. It can predict the outcome of

product development cloth 79.30 percent.

4. Approach to product development cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group cloth

"One Tambon One Product" Chiang Mai. Conclusion must be supported by the private sector, local administration

organizations. And cloth. Favorably In order of importance as follows. Markets for products, capital equipment,

knowledge of design patterns and technology.

Department of Education Foundation Graduate School, Silapakorn University

Student’s signature.......................................... Academic Year 2013

Thesis Advisors’ signature 1.............................................2...............................................3...........................................

สำนกหอ


ซ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสาเรจไดดวยความกรณาจาก อาจารย ดร.ลยง วระนาวน อาจารยทปรกษา

วทยานพนธทไดกรณาใหความชวยเหลอ แนะนา แกไขขอบกพรองตาง ๆ ดวยความเอาใจใสอยางด

ตลอดจน รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย ประธาน ผชวยศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ

กรรมการสอบวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม กรรมการสอบวทยานพนธ

และรองศาสตราจารย พนตารวจเอก ดร.นพรจ ศกดศร ผทรงคณวฒ ทไดใหคาแนะนาและตรวจแกไข

วทยานพนธใหถกตองสมบรณยงขน ผวจย ขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน และ

ขอขอบพระคณคณาจารยภาควชาพนฐานทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกทาน

ทประสทธประสาทวชาความรและประสบการณตาง ๆ เสมอมา

ขอขอบพระคณเพอนนกศกษาสาขาวชาพฒนศกษา พ เพอน นอง ทคอยเปนกาลงใจ ตลอดจน

ครอบครวองคศรบญ ทสนบสนนใหความชวยเหลอจนวทยานพนธฉบบนเสรจสมบรณดวยด

คณประโยชนและคณงามความดอนเนองมาจากวทยานพนธฉบบนขอมอบแดบดา มารดา

คณครอาจารย ผประสทธประสาทวชาความรและผมพระคณทกทาน

สำนกหอ


ฌ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย....................................................................................................................... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ.................................................................................................................. ฉ

กตตกรรมประกาศ........................................................................................................................ ซ

สารบญตาราง............................................................................................................................... ฎ

บทท

1 บทนา................................................................................................................................. 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา......................................................................... 1

วตถประสงคของการวจย................................................................................................ 9

ขอบเขตการวจย.............................................................................................................. 9

คานยามศพทเฉพาะ........................................................................................................ 11

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ............................................................................................. 11

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ.......................................................................................... 12

แนวคดหนงตาบล หนงผลตภณฑ.................................................................................. 12

แนวคดเกยวกบภมปญญาทองถน................................................................................... 19

แนวคดเกยวกบวสาหกจชมชน....................................................................................... 24

แนวคดเกยวกบการบรหารจดการองคกรชมชน............................................................. 29

แนวคดเกยวกบเศรษฐกจชมชน...................................................................................... 31

แนวคดการพฒนาผลตภณฑ........................................................................................... 33

แนวคดการแขงขนทางธรกจ.......................................................................................... 34

ขอมลและบรบทจงหวดเชยงใหม................................................................................... 37

งานวจยทเกยวของ.......................................................................................................... 42

กรอบแนวคดในการวจย................................................................................................. 50

3 วธดาเนนการวจย............................................................................................................... 51

ขนตอนการดาเนนการวจย............................................................................................. 51

ประชากรและกลมตวอยาง............................................................................................. 51

ตวแปรทศกษา............................................................................................................... 52

สำนกหอ


ญ

บทท หนา

เครองมอทใชในการวจย............................................................................................... 53

การสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอ...................................................................... 54

การเกบรวบรวมขอมล................................................................................................... 55

การวเคราะหขอมล........................................................................................................ 56

4 ผลการวเคราะหขอมล.............................................................................................................. 58

ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม........................................ 59

ตอนท 2 ผลการศกษาระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ

เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา

“หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม................................................................ 61

ตอนท 3 ผลการศกษาระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง

ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง

ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม.......................................................................................... 68

ตอนท 4 ปจจยทสงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง

ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง

ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม........................................................................................... 75

ตอนท 5 แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน

การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”

จงหวดเชยงใหม.............................................................................................................. 78

5 สรปผลการวจย อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ..................................................... 82

สรปผลการวจย.............................................................................................................. 82

การอภปรายผล............................................................................................................... 83

ขอเสนอแนะ.................................................................................................................. 85

ขอเสนอแนะทวไป......................................................................................................... 85

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป.......................................................................... 86

รายการอางอง............................................................................................................................ 95

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก รายชอผทรงคณวฒ........................................................................................ 90

สำนกหอ


ฎ

บทท หนา

ภาคผนวก ข ดชนชวดความสอดคลองของเครองมอเพอการวจย...................................... 92

ภาคผนวก ค เครองมอเพอการวจย..................................................................................... 98

ประวตผวจย............................................................................................................................. 108

สำนกหอ


ฎ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 จานวน และรอยละ ปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม..........................................60

2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ

กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม.....62



กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

ดานการบรหารจดการ............................................................................................63




ดานการมสวนรวม.............................................................................................. ...64




ดานภาวะผนาของกลม...........................................................................................65




ดานการเรยนรภมปญญาทองถน............................................................................66



กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”จงหวดเชยงใหม ดานทรพยากร...67




ดานวเคราะหจดแขงจดออน โอกาสและอปสรรค.............................................. ...68

สำนกหอ


ฏ


9 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑ


กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม.....69




ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ.............................................................70




ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ........................................................71




ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด................................................72



กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานศกยภาพ

แรงงานและทรพยากรมนษย..................................................................................73



กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความพรอม

ตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน.........................................74



กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการสรางทม

และการทางานเปนทม...........................................................................................75

สำนกหอ


ฐ


16 คาสมประสทธสหสมพนธของปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผากบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง

ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา

“หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม.......................................................76

17 การวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนของปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ


กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม..........................77

18 จานวนขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา...................................................79

สำนกหอ


บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ประเทศไทยมระบบเศรษฐกจแบบเปด (Open Economy) มาโดยตลอดสอดคลองกบ

กระแสการเปลยนแปลง จากวกฤตการณทางเศรษฐกจทตอเนองมาตงแตกลางป 2540 เปนตนมา

เปนหวงเวลาทประเทศชาตกาลงเผชญปญหาวกฤตทางเศรษฐกจ และประชาชนทกระดบประสบ

ปญหาตางๆ ปญหาหนงทประชาชนระดบรากหญาซงเปนคนกลมใหญของประเทศถกรมเรา คอ

ปญหาความยากจน รฐบาลจงไดประกาศสงครามกบความยากจน ตงแตป พ.ศ.2544 เพอให

ประชาชนของประเทศมงานทา สรางรายไดเพม สรางความเขมแขงแกชมชน สงเสรมภมปญญา

ของทองถนและการพฒนาทรพยากรมนษย จงไดมการจดใหมโครงการ "หนงตาบลหนง

ผลตภณฑ" โดยมหลกการ พนฐาน 3 ประการ คอ ภมปญญาทองถนสสากล (Local Yet Global)

พงตนเองและคดอยางสรางสรรค (Self-Reliance-Creativity) และการสรางทรพยากรมนษย

(Human Resource Development) เพอใหแตละชมชนไดใชภมปญญาทองถน ในการพฒนาสนคา

โดยรฐพรอมทจะเขาชวยเหลอในดานความรสมยใหม และการบรหารจดการ (Knowledge

Management) เพอเชอมโยงสนคาจากชมชนสตลาดทงในประเทศ และตางประเทศดวยระบบ

รานคา เครอขายและอนเตอรเนต เพอสงเสรมและสนบสนนกระบวนการพฒนาทองถน สราง

ชมชนใหเขมแขงพงตนเองได ใหประชาชนมสวนรวมในการสรางรายไดดวยการนาทรพยากร ภม

ปญญาในทองถนมาพฒนาเปนผลตภณฑและบรการทมคณภาพ มจดเดนและมลคาเพม เปนท

ตองการของตลาด ทงในและตางประเทศ โดยผลตภณฑไมไดหมายถงตวสนคาเพยงอยางเดยวแต

เปนกระบวนการทางความคดรวมถงการบรการ การดแล การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม การรกษาภมปญญาไทย การทองเทยว ศลปวฒนธรรม ประเพณ การตอยอดภมปญญา

ทองถน การแลกเปลยนเรยนร เพอใหกลายเปนผลตภณฑทมคณภาพ มจดเดนจดขายทรจกกน

แพรหลายไปทวประเทศและทวโลก

โครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ จงเปนนโยบายหลกของรฐบาลในการเพมอาชพและ

รายไดใหกบชมชนในระดบรากหญา ซงประกอบไปดวยผรบผดชอบทงในสวนของกระทรวง

ทบวง กรม และฝายสนบสนนทเปนภาคเอกชน และถอเปนรปแบบของการกระจายรายไดสชมชน

ทดทสดรปแบบหนง สวนการบรหารจดการ และสนบสนนการปฏบตงาน ประกอบดวยกจกรรม

สนบสนนการกระจายสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑ ซงกาหนดใหเหมาะสมกบความตองการของ

1

สำนกหอ


2

ตลาดในแตละระดบ และบรณาการแผนการประสานงาน เพอใหเกดระบบเชอมโยงการผลต การ

ถายทอดเทคโนโลย การออกแบบ การเงน จนกระทงถงระบบการตลาดซงเปนความสาคญทจะ

ผลกดนใหโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ สามารถสรางรายไดใหกบประชาชนไดอยางย งยน

จงมความจาเปนจะตองศกษาวจยและพฒนาวสาหกจชมชนในดานการผลต บรรจภณฑ การบรหาร

จดการ และระบบการเชอมโยงทางธรกจ เพอสนบสนนการกระจายสนคาผลตภณฑในโครงการ

หนงตาบล หนงผลตภณฑ ใหเหมาะสมกบความตองการของตลาดในแตละระดบ และสามารถ

รองรบรปแบบการพฒนาโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑใหมประสทธภาพเปนไปตามนโยบาย

ของรฐบาลไดในระยะตอไป

จากขอมลการจดทะเบยนวสาหกจชมชนของสานกงานเลขานการคณะกรรมการสงเสรม

วสาหกจชมชน (สลคช.) ในป 2551 (30 ตลาคม 2551) มวสาหกจชมชนทวประเทศจานวน 57,845

แหง และมสมาชกจานวน 967,464 ราย ตอมาในป 2554 (18 กมภาพนธ 2554) มจานวนวสาหกจ

ชมชนเพมขนเปน 70,003 แหง (สานกเลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน, 2554)

แสดงใหเหนวาวสาหกจชมชนเปนธรกจชมชนทไดรบความสนใจจากชมชนทองถน

จากรายงานการวจยของกรมสงเสรมการเกษตร พบวาวสาหกจชมชนประสบปญหา

1) ดานผนาและสมาชกวสาหกจชมชนทมลกษณะขาดการทบทวนตนเองและเรยนรทนในชมชน

ขาดการบรหารจดการความร นาภมปญญาทองถนมาตอยอดพฒนา 2) ดานการบรหารจดการ ขาด

ทกษะในการบรหารจดการองคกร การผลตและการตลาด มกทาตามกระแส กจกรรมททาไม

สอดคลองกบความตองการของตลาด สนคามคณภาพและปรมาณไมสมาเสมอ ไมมการควบคม

มาตรฐานตอเนอง ขาดตลาดในการจาหนายสนคาทแนนอน 3) ดานการเสรมหนนการสงเสรม

วสาหกจชมชนมกเปนสตรสาเรจ ไมคานงถงความเหมาะสมและความตองการของพนท (สกญญา

อธปอนนต และคณะ, 2550 : 21-23) ซงสอดคลองกบการศกษาของวฒชาต สนทรสมย (2550 : 47-

48) วาวสาหกจชมชนสวนใหญประกอบธรกจในแบบเดมๆ ผลตบนพนฐาน ปจจยการผลตและ

ความชานาญทตนมอย ผลตภณฑของวสาหกจชมชนสวนใหญเปนผลตภณฑอาหารพนบานและ

ของทระลก มผลตภณฑบางสวนทมรปแบบซาๆกน ไมมความหลากหลายของผลตภณฑ ขาดความ

เขาใจในกระแสนยมหรอพฤตกรรมของผซอในตลาด ทาใหแบบผลตภณฑไมตรงกบความ

ตองการของตลาด ขาดความรและทกษะในการพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑ การทาวจยและ

นวตกรรมผลตภณฑใหมๆ ออกสตลาดมนอยมาก

จงเหนไดวาปญหาสาคญของวสาหกจชมชนคอ การผลตทไมตรงตามความตองการของ

ตลาด อนเนองจากผประกอบการวสาหกจชมชนขาดความรในเรองดงกลาว อกทงไมรวธการนาทน

ภมปญญาและทนตางๆ ในชมชนมาพฒนาผลตภณฑของตนเอง ซงนนคอการสรางมลคาเพมของ

สำนกหอ


3

สนคาโดยใชเอกลกษณไทยหรอภมปญญาทองถนของสนคาของไทยยงมนอยและมเฉพาะผผลตใน

วงจากด ขาดการออกแบบและการมยหอหรอแบรนดทเปนของไทย เนองจากสนคาของไทยสวน

ใหญเปนลกษณะการรบจางผลตหรอผลตสนคาทมมลคาไมสงนก จงสะทอนใหเหนวาประเทศไทย

ยงขาดการออกแบบและการสรางแบรนดทเปนของไทยโดยตรง ดงนนในการสรางมลคาเพมใหกบ

สนคาไทยใหมากขนจงจาเปนตองพฒนาการออกแบบและการมยหอของไทยใหกาวหนาตอไป

และในปจจบนยงตองรบจางผลตโดยใชแบรนดตางประเทศ (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2550: 10-11) ในฐานะทประเทศไทยเปนประเทศทรารวยทาง

วฒนธรรมและพรอมดวยบคลากรทมพรสวรรครอบดาน เราจาเปนตองแสวงหาวธการทจะ

เชอมโยงศกยภาพเหลานเขาดวยกน เพอแปรสนทรพยทางวฒนธรรมใหกลายเปนคณคาทาง

เศรษฐกจและการพฒนาทย งยนตอไป แสดงใหเหนวาผประกอบการวสาหกจชมชนบางสวนยงขาด

ความคดสรางสรรคในการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑชมชนและการสรางนวตกรรม

ดงน นจงควรมการสงเสรมทกษะความสามารถของผประกอบการวสาหกจชมชนให

ไดรบการสงเสรมความรดานความคดสรางสรรค เพอใหพวกเขาสามารถประยกตใชภมปญญา

ทองถนในการสรางเพมมลคาใหกบผลตภณฑชมชนเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค

กลมเปาหมาย รวมทงการพฒนาความสามารถในการแขงขนอนเปนการพฒนาวสาหกจชมชนซง

สงผลตอเศรษฐกจชมชนทเขมแขงและยงยน ทาใหพวกเขาสามารถพฒนาไปสการเปน

ผประกอบการในระดบทสงขน และนาพาประเทศไทยไปสเศรษฐกจสรางสรรคทย งยนไดจรง

การดาเนนงานเชงยทธศาสตรในการเชอมโยงจากทองถนสสากลในการพฒนา คณภาพ

มาตรฐานผลตภณฑ OTOP ไปสตลาดทงในประเทศและตางประเทศ กระทรวงมหาดไทยจงได

กาหนดให “ การสงเสรมอาชพผลตสนคา OTOP ” เปนนโยบายเรงดวนทสาคญ เพอสรางอาชพ

และรายไดใหกบประชาชนในชมชนทองถน โดยมอบหมายใหกรมการพฒนาชมชน สงเสรมและ

พฒนาเศรษฐกจชมชนใหเขมแขงอยางย งยนเปนรากฐานเศรษฐกจ ของประเทศ ซงเรมจากการ

รวมกลมของประชาชนระดบฐานรากในการจดการทรพยากรทมอย ในทองถนใหเปนผลตภณฑ

และบรการทมคณภาพไดมาตรฐาน มเอกลกษณเฉพาะทองถนซงเปนแนวทางหนงในการสรางพลง

การพงตนเอง และชวยเหลอกนของชมชน เพอแกไขปญหาการประกอบอาชพทงในระดบบคคล

ระดบครวเรอน ระดบกลม ชมชน หมบาน ตาบล ตลอดจนเครอขายกลมอาชพตางๆใหม

ความสามารถในการบรหารจดการ ตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สามารถพฒนา ตอยอด

ไปถงระดบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ตอไป

0ภาพรวมหตถกรรมผาและผลตภณฑผาจงหวดเชยงใหม0 ตลาดหตถกรรมในภาคเหนอสวน

ใหญเปนการจาหนายในรปของผลตภณฑประเภทเสอผาสาเรจรป ของทระลกจากผาหรอผลตภณฑ

สำนกหอ


4

จากผา ผประกอบการหตถกรรมอาจจะตองเผชญการแขงขนกบคแขงทสาคญโดยเฉพาะจน ม

ตนทนตาและคาจางแรงงานทถกกวาไทยมากสวนอนเดย มพนฐานความเปนวฒนธรรมทสามารถ

นามาเปนจดขายใหกบตลาดตางประเทศได รวมถงความละเอยด ความประณตของงานนอกจาก

จากนประเทศทใหมนาจบตามองสาหรบตลาดคแขงขน หตถกรรมผา คอ ประเทศปากสถาน หรอ

อฟกานสถาน เปนตน ซงคแขงขนดงกลาวจะมวตถดบพนฐานทเปนผาฝายของประเทศ ซงอาจจะ

กระทบตอผประกอบการไทยได ดงนนเพอความไมประมาทไทยจงตองเรงหามาตรการอน ๆ เพอ

รองรบกบการแขงขนไมวาจะเปนการพฒนาคณภาพของสนคาใหสงขนหรอการเรงกระจายการ

สงออกสนคาไปยงตลาดใหม ๆ ทงนเพอลดความเสยงจากการพงพาตลาดใดตลาดหนงมากเกนไป

หตถกรรมจงหวดเชยงใหม ผประกอบการยงมองวาหตถกรรมในจงหวดเชยงใหมยงม

ความไดเปรยบคแขงขนตางประเทศ เนองจากความชานาญ ทกษะทางดานการผลต การใชความ

ประณต ละเอยดออน การยอมส ฟอกสตาง ๆ ราคาทจาหนายอยในตลาดระดบปานกลาง รวมถง

วฒนธรรมความเปนลานนา ทผสมผสานกบการผลต และการออกแบบทเปนเอกลกษณ ซงผผลต

เชยงใหมถอวามความโดดเดนกวาอยางมาก สวนดานแรงงานกยงถอวามราคาไมแพง หากเทยบกบ

ทกษะ ฝมอของแรงงาน แตขอเสยเปรยบของหตถกรรมผาเชยงใหม ทไมสามารถแขงขนกบตลาด

เชน จน อนเดยได นาจะเปนในการกาลงการผลตทมจากด เพราะงานหตถกรรมผาเนนความ

ละเอยด ประณตเปนสาคญจงตองใชเวลาในการทาผลตคอนขางมาก ดงนนในการรบคาสงซอของ

ลกคาจงมจานวนคอนขางจากด ผประกอบการจงตองมการบรหารจดการเพอใหสามารถแขงขนใน

ตลาดโลกใหได การสงขายหตถกรรมผาทอเชยงใหมตลาดในประเทศนน มทงรปแบบทขายใน

ตลาดทองถน และขายในตลาดตางจงหวด ตลาดทองถนในเชยงใหม ไดแก ตลาดวโรรส (กาด

หลวง) ไนทบารซา ถนนคนเดน ตลาดตางจงหวด ไดแก จงหวดกรงเทพมหานคร อบลราชธาน

อดรธานสราษฏรธาน เปนตน รปแบบการจาหนายในตลาดตางจงหวดจะมพอคาคนกลางไปรบถง

ชมชนท ผลตผาทอมอหรอบางกลมตองจดสงสนคาใหลกคา ซงขนอยกบขอตกลงการซอขายแลว

นาไปขายตามหางสรรพสนคาหรอตามสถาน ททองเทยวตาง ๆ เพอใหลกคาสามารถซอหาได

โดยงาย เปนการเขาถงลกคาโดยตรงอกรปแบบททา คอ สงสนคาทผลตใหกบผประกอบการ และ

ผประกอบการจะทาการตดตราสนคาของบรษทเอง (OEM: Original Equipment Manufacturer)

สวนใหญรปแบบดงกลาวจะเปนในตลาดกรงเทพมหานคร สาหรบรปแบบการจาหนายสนคา

หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมในตลาดตางประเทศ ผประกอบการสวนใหญจะเปนผผลตสนคา

ใหกบคคาตางประเทศ จากนนจะทาการสงออกสนคาไปยงกลมคคา เพอใหคคาทาการตดตราสนคา

(Brand Name) ของบรษทเอง หรอเรยกวา เปนการทาการคารปแบบ OEM (Original Equipment

Manufacturer)

สำนกหอ


5

ประวตเรองราวความเปนมาของผาและผลตภณฑผาจงหวดเชยงใหม ผาทอ เปนหตถกรรม

พนบานทสบทอดกนมาอยางแพรหลายจากรนสรน และมอยท วทกภาคของประเทศไทยไมวาจะ

เปนภาคกลาง ภาคใต ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอ ซงในอดตการทอผา สวนใหญจะทา

การผลตเพอการใชสอยภายในครวเรอน และหากเหลอจากการใชสอยกนาไปขาย ซงแตกตางจาก

ปจจบนการทอผาสวนใหญเปนการผลตเพอการขาย เปนอาชพสรางรายไดใหกบครอบครว หรอ

ชมชน ซงผาทอหรอผลตภณฑผาในแตละทองถนจะมความแตกตางกน ขนอยปบสภาพภมศาสตร

รปแบบลวดลาย เอกลกษณ วตถดบ วฒนธรรม ประเพณ ทสบทอดมาจากตนกาเนด สาหรบจงหวด

เชยงใหม ถอเปนแหลงทมชอเสยงในดานฝมอการทอผาเมองเหนอทสาคญแหลงหนง โดยแหลงทอ

ผาพนเมองทสาคญไดแก อ.เมอง อ.สนกาแพง อ.สนทราย อ.ดอยสะเกด อ.จอมทอง อ.แมรม อ.ฮอด

และ อ.แมแจม สาหรบจงหวดเชยงใหม ผาหรอผลตภณฑผาสวนใหญจะเปนผาพน ไมมลวดลาย

หรออาจเปนลายงาย ๆ เชน ลายตาราง สวนการทอผาทมลวดลายสวยงามสวนใหญเปนลายเฉพาะ

ของกลมคน เชน ลายน าไหล ของไทลอ ซนลวะ ซนยาง เปนตนทาใหผาทอของเชยงใหมม

หลากหลาย จนยากทจะกาหนดวาผาแบบใด ลายอยางไรเปนเอกลกษณทแทจรงของเชยงใหม

ปจจบนผาทอของเชยงใหมทเปนทนยมมอยหลายแหง คอ ตนจกแมแจมผาทอ บานไรไผงาม และ

ผาไหมสนกาแพง เปนตน

ผลตภณฑผาทอจงหวดเชยงใหม 1) ผาซนตนจก แมแจม : เปนผาซนตนจกททอมอและทา

กนมาตงแตสมยโบราณมลายโบราณเชน ลายละกอนหลวงขนเชยงแสน และลายประยกต เปน

ผาถงทม 3 สวน คอสวนหวซนคอสวนบนสดจะเปนสขาวหรอแดง สวนตวซนอยตรงกลางและ

สวนตนซนทมลายจกซงเปนลายโบราณ บนพนส แดงเปนลวดลายทประณตสวยงาม 2) ผาทอ

กะเหรยง (ผาทอกเอว) ดอยเตา : ผาฝายทอกเอวยอมสธรรมชาตงานฝมอกะเหรยงทสบทอด

วฒนธรรมการยอม สธรรมชาตบนเสนฝายและทอเปนผนหนาแคบ ดวยเทคนคการทอทใช "กเอว"

โดยใชฝายโยงเสาหรอรวบานกบเอวของผทอ ผนผาของชาวกะเหรยงจะมลวดลายทงดงามเปน

เอกลกษณ 3) ผาทอยอมสธรรมชาตตดเยบมอ แมแจม และฮอด : จากผาทอยอมสธรรมชาตทผลต

ขนเอง ไดมการตดเยบเปนเสอ ผา เครองนงหมดวยเทคนคการเยบมอแบบพนบาน ทสวยงามและม

ความเรยบงายนาสวมใส 4) ผาทอยอมสมะเกลอและผาทอฝายปนมอ ฮอด : ดวยภมปญญาการผลต

สงทอพนบานทสบทอดกนมายาวนาน ของชาวบานในเขตอาเภอฮอดมการผลตเสนดายฝายดวย

การปนดวยมอและการยอม สมะเกลอทใหสโทนน าตาลถงดาทาใหสามารถสรางสรรคผนผาท

งดงามดวยส สรร และเสนใยทงดงาม 5) ผลตภณฑแปรรปผาฝายยอมสธรรมชาต หางดง สน

กาแพง : ผผลตสงทอททาการผลตสงทอพนบานทสวยงามมองเหนความสาคญในการ เพมมลคา

และรปแบบจงไดประสานการทางานรวมกนกบชางตดเยบเสอผาในชมชนทมฝมอ ทาใหเกดการ

สำนกหอ


6

แปรรปผลตภณฑผาทอยอมสธรรมชาตเปนผลตภณฑตางๆ เชน กระเปาเสอผา และเครองนงหม

หลากหลายชนด ทสวยงามเหมาะสาหรบการใชงานในชวตประจาวน และ6) ผากญชงเขยนเทยน

มง ดอยปย ชาวมงไดสบทอดวธการผลตเสนใยจากตนกญชง หรอ มาง เพอถกทอเปนเครองนงหม

และเครองใชในงานประเพณวฒนธรรมมาจากบรรพบรษผาเขยนเทยนมง เปนผาทอทผลตดวยมอ

ทกขนตอนนบตงแตผลตเสนใยทอเปนผนผา บรรจงเขยนลวดลายเอกลกษณโบราณของชาวมงลง

บนผนผาแลวจงยอมดวยสครามจากตนหอม เปนผาทมลวดลายงดงามสามารถใชงานไดทงการ

ประดบตกแตงในบานเรอนจน ถงตดเยบเปนเครองนงหม

ดวยเหตนขาพเจาในฐานะนกศกษาสาขาวชาพฒนศกษาซงมการนาเอาการศกษาไปพฒนา

ทกดาน จงมความสนใจทจะทาวจยเกยวกบ แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ

เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลม “หนงตาบลหนงผลตภณฑ” จงหวด

เชยงใหม

คาถามการวจย

1. ระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน

การแขงขน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ

แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม อยใน

ระดบใด

2. ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน

การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ม

ปจจยใดบาง

3. แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน

ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม เปนอยางไร

วตถประสงคของการวจย

1. ศกษาระดบปจจย ทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เ พอเสรมสราง

ความสามารถในการแขงขน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง

ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”

จงหวดเชยงใหม

สำนกหอ


7

2. ศกษาปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง



3. ศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ

แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

ขอบเขตการวจย

การวจยครงนเปนการศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม ซงมขอบเขตการวจยดงน

ประชากรและกลมตวอยาง

1) ขอมลเชงปรมาณ ไดแก

1.1 ประชากร (Population) ไดแก กลมหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมทงหมด 384 กลม

1.2 กลมตวอยาง (Sampling) ไดแก ผประกอบการหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 196

กลม ไดมาโดยตารางกาหนดขนาดของกลมตวอยางของเครซและมอรแกน (Krejcie and Morgan,

1970: 608-609)

2) ขอมลเชงคณภาพ ผใหขอมลสาคญ (Key informants) จานวน 9 คน ประกอบดวย

2.1 ประธานกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 2 คน

2.2 กรรมการกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 4 คน

2.3 สมาชกกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 2 คน

2.4 พฒนากรจงหวดของจงหวดเชยงใหม 1 คน

ตวแปรทศกษา

ตวแปรตน คอ ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ประกอบดวย

1. ดานการบรหารจดการ

2. ดานการมสวนรวม

3. ดานภาวะผนาของกลม

4. ดานการเรยนรภมปญญาทองถน

5. ดานทรพยากร

สำนกหอ


8

ตวแปรตาม คอ ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ประกอบดวย

1. ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ

2. ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ

3. ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด

4. ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย

5. ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน

6. ดานการสรางทมและการทางานเปนทม

นยามศพทเฉพาะ

หตถกรรมผา หมายถง เครองใชทสรางขนดวยมอเปนหลกใชเปนสงของสนองความ

เชอถอทางดานประเพณ ใชเพอความสวยงามสนองความสขทางจตใจและเปนเครองมอในการ

ประกอบอาชพ ซงเกดจากฝมอชางเพยงคนเดยวหรอมากกวาหนงคนโดยนาวตถดบทมอยตาม

ธรรมชาตมาประดษฐเปนเครองมอเครองใช เพอประโยชนใชสอยในชวตประจาวน งานหตถกรรม

จะมการพฒนารปแบบไปตามการพฒนาฝมอของชาง ทสงสมประสบการณ และสบทอดความร

ความชานาญ จากรนหนงไปสอกรนหนง ซงตองใชระยะเวลาและทกษะ สงผลใหงานหตถกรรมม

ความงามและมคณคาทางศลปะ งานหตถกรรมจงกลายเปนงานศลปหตถกรรม ซงมความสมพนธ

เกยวเนองกนจนไมอาจแยกออกจากกนได

หนงตาบล หนงผลตภณฑ หมายถง แนวทางประการหนง ทจะสรางความเจรญแกชมชน

ใหสามารถยกระดบฐานะความเปนอยของคนในชมชนใหดขน โดยการผลตหรอจดการทรพยากรท

มอยในทองถน ใหกลายเปนสนคาทมคณภาพ มจดเดนเปนเอกลกษณของตนเอง ทสอดคลองกบ

วฒนธรรมในแตละทองถน สามารถจาหนายในตลาดทงภายในและตางประเทศ โดยมหลกการ

พนฐาน 3 ประการ คอ การเพมขดความสามารถในการแขงขน วสาหกจชมชน และภมปญญา

ทองถน

การเสรมสรางความสามารถในการแขงขน หมายถง การเพมประสทธภาพในการใช

ประโยชนจากแรงงาน ทรพยากรทมอยเพอใหเกดตนทนทตาทสด โดยมงความแขงแกรงของกลม

ใหมความมนคง

แนวทางการพฒนา หมายถง หลกปฏบตเพอยดถอเปนแนวทางในการดาเนนชวต

กฎระเบยบ ขอบงคบ กฎหมาย ซงถอวาเปนหลกทเราจะนามาประกอบเปนแนวทางในการดาเนน

ชวตของเรา ใหเกดความเจรญ กาวหนา และมความมนคง

สำนกหอ


9

ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา หมายถง สงทมผลตอการพฒนา

ผลตภณฑหตถกรรมผาใหเกดประโยชนสงสดโดยปจจยเหลานนสงผลโดยตรงตอการพฒนากลม

ไดแก ดานการบรหารจดการ ดานการมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลมดานการเรยนรภมปญญา

ทองถน และดานทรพยากร

ดานการบรหารจดการ หมายถง การวางแผน การกาหนดเปาหมาย การมอบหมายงาน การ

วดและประเมนผล ตลอดจนการสนบสนนและสงเสรมใหบคลากร และสมาชกเขารวมประชม /

อบรม / สมมนา และศกษาดงาน

ดานการมสวนรวม หมายถง การมสวนรวมในการวางแผนนโยบาย กฎระเบยบ การ

ตรวจสอบ ตลอดจนการประเมนผล

ดานภาวะผนาของกลม หมายถง การมวสยทศน สามารถตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ

การมอบหมายงานไดตรงตามความสามารถของบคคล สรางความรวมมอภายในกลม และมความ

ยตธรรม

ดานการเรยนรภมปญญาทองถน หมายถง สรางเครอขายเพอแลกเปลยนความร ตลอดจน

การไดรบการสนบสนนใหมการอบรม ขอมลขาวสาร ตลอดจนวสดอปกรณ

ดานทรพยากร หมายถง การมโครงสราง ขอบเขตอานาจแตละหนาทชดเจน และมการ

บรหารงานทมประสทธภาพ

ผลของการพฒนาหตถกรรมผา หมายถง สงทเกดขนภายหลงการปฏบตปจจยตาง ๆ โดยม

ผลตอการพฒนาในดานตาง ๆ โดยการพฒนาเหลานนสงผลตอการดาเนนกจการของกลม ไดแก

ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ ดาน

ความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย ดานความ

พรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน และดานการสรางทมและการทางาน

เปนทม

ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ หมายถง การออกแบบบรรจภณฑใหเปนท

นาสนใจเพอเพมมลคาใหผลตภณฑ ตลอดจนการควบคมการผลตและตนทน

ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ หมายถง มการนาเทคโนโลยมาใชในขนตอน

ตาง ๆ อยางเหมาะสม

ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด หมายถง มการกาหนดแผนทางการ

ตลาด และเปาหมายในการจาหนายอยางมออาชพ

สำนกหอ


10

ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย หมายถง มการวางแผนกาลงพลอยางมความ

เหมาะสม มความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายแรงงานเปนอยางด ตลอดจนการบรหารคาตอบแทน

อยางสมเหตสมผล

ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน หมายถง มการ

วางแผนเชงกลยทธทางการเงนอยางรดกม มกระบวนการแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ

ดานการสรางทมและการทางานเปนทม หมายถง การทากจกรรมเปนกลมภายในองคกรทง

ดานเอกสารตาง ๆ ททาการรองขอ หรอรบการสนบสนนตองผานการเหนชอบ ตลอดจนการ

รวมกนบรหารงาน และงบประมาณอยางมประสทธภาพ

ผประกอบการหตถกรรมผา หมายถง ประธาน กรรมการ เลขานการ สมาชก ของกลม

หตถกรรมผา จงหวดเชยงใหม

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.ทาใหทราบถงปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม และสามารถนาไปปรบใชในการพฒนารปแบบตาง ๆ ได

2.ทาใหทราบถงผลของการพฒนาหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม ซงอาจจะเปนประโยชน

แกผทมความสนใจและความตองการศกษางานวจยทมความคลายคลงกน

3.ทาใหทราบถงจดแขงจดออน โอกาส และปญหา ของกลมหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม

สำนกหอ


บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

ในการศกษาวจยเรอง การพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน

การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา หนงตาบล หนงผลตภณฑ จงหวดเชยงใหม ผวจย

ไดทาการศกษา ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการวจย ซงประกอบดวย

ประเดนดานตางๆ ดงน

1. แนวคดหนงตาบล หนงผลตภณฑ

2. แนวคดเกยวกบภมปญญาทองถน

3. แนวคดเกยวกบวสาหกจชมชน

4. แนวคดเกยวกบการบรหารจดการองคกรชมชน

5. แนวคดเกยวกบเศรษฐกจชมชน

6. แนวคดการพฒนาผลตภณฑ

7. แนวคดการแขงขนทางธรกจ

8. ขอมลกลมหตถกรรมผาในจงหวดเชยงใหม

9. การวเคราะหองคการโดยใช SWOT Analysis

10. งานวจยทเกยวของ

1. แนวคดเกยวกบโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ

1.1 ความเปนมาของโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ

โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑเกดจากการประชมรวมกนของกรมการพฒนา

ชมชน กระทรวงมหาดไทยกบผวาราชการจงหวดโออตะ ประเทศญปน ซงเปนตนแบบโครงการ

หนงหมบาน หนงผลตภณฑ (One Village One Product or OVOP) ซงถอวาประสบความสาเรจ

อยางมาก เพราะสามารถกระตน สรางพลงของชมชนและพฒนาการผลตทองถนดวยมมมองใน

ระดบสากล

หมบานโอยามาเปนตนกาเนดของหนงหมบาน หนงผลตภณฑเปนชมชนทมพนท

การเกษตรจากด ไมมอตสาหกรรมหลก ตงอยหางไกลจากเขตเมอง ซงเปนศนยกลางของจงหวด

โออตะ ซงในป 2504 ชาวบานในหมบานรวม 1,000 ครวเรอน ไดรเรมโครงการ “บวยใหมและ

11

สำนกหอ


12

เกาลด” (New Plum and Chestnut or NPC) เปนโครงการสงเสรมการเพาะปลกบวยและเกาลด ใน

รปแบบการเกษตรผสมผสานเพราะบวยและเกาลดเปนพชทเหมาะกบสภาพพนทและภมอากาศของ

หมบาน และกอใหเกดรายไดคอนขางสงแกชาวบานเพราะบวยและเกาลดใหอตราผลตอบแทนสง

กวาขาว (ซงเปนพชหลกดงเดมของทองถน) ถงรอยละ 40 และใชแรงงานนอยกวาการปลกขาว

โครงการนมพฒนาการ 3 ระยะ คอ

ระยะท 1 (2504-2507) เปนชวงแรกของการสงเสรมการปลกบวยและเกาลดแทน

การปลกขาว ซงขดกบนโยบายการเกษตรของภาครฐในขณะนนทสงเสรมใหการเกษตรกรปลกขาว

เหตทเกษตรกรไมยอมปลกขาวนนเปนเพราะขาวใหรายไดต า จงไดมาปรบแปรรปสนคาเกษตรโดย

คนหนมสาวของชมชน

ตอมาในระยะท 2 (ป 2508-2511) ผนาหมบานเกรงวาเมอชาวบานมรายไดสงขนแลวจะ

เกยจคราน จงตองจดกจกรรมใหคนหนมสาวมโอกาสไดไปดงานตางประเทศ เพอเปนการสราง

แรงจงใจใหขยนทางานแลว ยงเปนการเปดโลกทศนของชาวบาน ซงเปนการพฒนาทรพยากร

มนษยอกทางหนง

สวนระยะท 3 (ป 2512 เปนตนมา) การพฒนาหมบานเนนการปรบสภาพแวดลอมใหนา

อยอาศยและสรางสงอานวยความสะดวกตางๆ เชน ศนยวฒนธรรม ศนยขอมลชมชน เปนตน

เพอใหคนในชมชนมคณภาพชวตทดขน

หมบานโอยามานบเปนตนแบบของการพฒนาชมชนดวยคนในชมชนเองและยงเปน

การพฒนาทรพยากรมนษยใหรเรมสรางสรรค พงพาตนเองและพฒนาสงแวดลอมดวย ซงการ

พฒนาชมชนของหมบานโอยามานเปนผลใหรฐบาลยนยอมใหดาเนนนโยบายทแตกตางกนในแต

ละทองถน เพอใหสอดคลองกบความตองการของคนในชมชนเพราะคนในชมชนยอมทราบถง

ความตองการทแทจรงของตนเองไดดกวาคนภายนอก

รปแบบการพฒนาของหมบานโอยามาไดถกนาไปปรบใชเปนนโยบายการพฒนา

ของจงหวดโออตะในป พ.ศ. 2522 โดยผวาราชการจงหวด นายโมรฮโกะ ฮรามทซ (Morihiko

Hiramatsu) และแพรกระจายทวทกหมบานและเมองภายในจงหวดในป 2523 โออตะเปนจงหวด

เลก ๆ บนเกาะควช (Kyushu) ตงอยทางตอนใตของประเทศญปนใกลกบประเทศไตหวนและเกาหล

เปนเขตทประชาชนยากจนและลาหลง เนองจากโออตะมพนททาการเกษตรเพยงรอยละ 10 และม

โอกาสในการพฒนาอตสาหกรรมหลกนอยกวาจงหวดอน ทาใหประสบปญหาการอพยพยายถน

ของแรงงาน

การพฒนาผลตภณฑหนงหมบาน หนงผลตภณฑของโออตะเปนกระบวนการทม

ลกษณะเฉพาะตวและเปนการพฒนาจากภายในซงเปนกระบวนการทมรากเหงาคอ มไดเกดจาก

สำนกหอ


13

นโยบายรฐ (ทงในระดบชาตและภมภาค) แตเกดจากการรเรมและผลกดนของคนในชมชน การ

พฒนาจากภายในของหนงหมบาน หนงผลตภณฑ คอการสรางอรรถประโยชนสงสดจากทรพยากร

ในทองถนเพอปรบปรงมาตรฐานความเปนอยของคนในชมชนโดยยงคงกลนอายของสงแวดลอม

ทางธรรมชาต การวดความเจรญเตบโตของภมภาคไดถกปรบเปลยนจากการคานงถงผลตภณฑมวล

รวมประชาชาต (GNP) หรอรายไดของประชาชนในจงหวด เปนความพอใจมวลรวมประชาชาต

(GNS) หรอความพอใจของประชาชนในจงหวด

1.1 แนวคดพนฐานหรอหลกปรชญาหนงหมบาน หนงผลตภณฑ ประกอบดวย 3

ประการคอ

1.1.1 คดระดบโลกแตทาระดบทองถน หรอภมปญญาทองถนสสากล (Local to

Global) คอผลตสนคาทคงกลนสและวฒนธรรมทองถนทสามารถเขาถงรสนยมของผบรโภค

ทวประเทศและทวโลก ยงเปนสนคาทมเอกลกษณโดดเดนเฉพาะถนมากเพยงไรกจะยงมชอกอง

โลกไดเพยงนน ดงนนการผลตสนคามใชเพยงเพอสนองความตองการของชมชนเทานนแตตอง

คานงถงมาตรฐานในระดบประเทศหรอสากลดวย

1.1.2 เปนอสระ พงพาตนเอง คดอยางสรางสรรค (Self-reliance and Creativity)

กลาวคอ กจกรรมตางๆ ตองมาจากความตองการของคนในชมชนโดยตรงคอ ประชาชนในทองถน

เปนผตดสนใจวาจะพฒนาสนคาใดเขารวมโครงการ (สามารถเลอกไดมากกวา 1 ชนด) สวน

หนวยงานรฐมหนาทเพยงใหการสนบสนนเทคโนโลยและการตลาดเทานน ซงลกษณะดงกลาวน

ทาใหหนงหมบาน หนงผลตภณฑเปนมากกวาโครงการสงเสรมการผลตสนคาทมลกษณะเฉพาะ

เทานน แตยงครอบคลมถงกระบวนการฟนฟชมชนดวย

1.1.3 การพฒนาทรพยากรมนษย (Human Resource Development) ซงเปน

เปาหมายสงสดของหนงหมบาน หนงผลตภณฑแรงขบเคลอนทแทจรงของการพฒนาภมภาค คอ

“มนษย” ซงจาเปนอยางยงทจะตองมความกลาทาทาย มวสยทศนกวางไกลจงจะสามารถเปนผนา

กระบวนการพฒนาในแตละชมชนได อนจะทาใหเศรษฐกจของภมภาคพฒนาไปไดอยางอตโนมต

และเปนธรรมชาต ดงนนคาวา “ผลตภณฑ” ไมไดหมายถง “สนคา” เทานน แตหมายถงผลตผลจาก

ความสามารถของมนษย ซงสะทอนถงการสรางทรพยากรมนษยดวย

ในชวงแรกของการพฒนาผลตภณฑหนงหมบาน หนงผลตภณฑในจงหวดโออตะ

พบวา ประชากรในโออตะมรายไดตอหวตาสดในเกาะควช และประสบปญหาการอพยพของ

ประชากร โดยเฉพาะคนรนใหม เมอหนงหมบาน หนงผลตภณฑผานการพฒนา จนกระทงตรา

สนคาโออตะ (Oita Brand) เรมเปนทรจกไปทวประเทศ ประชากรจงหวนกลบคนทองถนและม

รายไดเพมเปน 2 เทา คอ 80,000 บาทตอคนตอเดอน จากเดมทอยในระดบ 40,000 บาทตอคนตอ

สำนกหอ


14

เดอน ในขณะทจานวนผลตภณฑซงขนทะเบยนภายใตโครงการหนงหมบาน หนงผลตภณฑได

เพมขนจากเดม 143 ชนดในป 2523 เปน 336 ชนด ในป 2544 และมลคาการจาหนายผลตภณฑ

เพมขนจาก 35.9 พนลานเยน เปน 141 พนลานเยน ในชวงเวลาดงกลาว

สวนหมบานโอยามาทเปนตนแบบของโออตะมผลตภณฑกวา 100 ชนด จนไดขนชอวา

หมบานรอยผลตภณฑ (One Village Hundred Product) มสนคาเกษตรขนพนฐาน เชน เหด ผก

เปนตน จนกระทงถงผลตภณฑอาหารแปรรป เชน ขนมปง ไสกรอก สมนไพร แปรรป เปนตน และ

ยงมศนยรวมสนคาทองถน “กาโนฮานา กาเทน” (Kanohana Garten) ซงขายสนคาชมชนใหกบ

นกทองเทยวและรบซอสนคาชมชนจากคนในชมชนและชมชนอนๆ ศนยรวมสนคาเปนจดททาให

เกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางผซอและผขายดวย ปจจบนรปแบบหนงหมบาน หนงผลตภณฑ

ไดแพรขยายไปกวา 3,000 ทองถนทวประเทศญปน รวมทงประเทศตางๆ ในอาเซยน ไดแก จน

ฟลปฟนส มาเลเซย อนโดนเซย ไทย กมพชา ลาว มองโกเลย และสหรฐอเมรกา แมวธการ

นาไปใชแตกตางกนไปในแตละประเทศ แตมจดประสงคของการนาไปใชคลายคลงกนคอเพอ

กระตนเศรษฐกจระดบทองถน เพมจตสานกของคนในชมชน พฒนาคณภาพของผลตภณฑทองถน

และขยายโอกาสทางการตลาดจนกระทงสามารถสงออกได (กตต ลมสกล, 2549)

บทเรยนของโออตะทมาของหนงตาบล หนงผลตภณฑ เขาคดและจดการกนโดยการ

ทาวสาหกจชมชน ไมใชทาธรกจชมชน เพราะทนนเตมไปดวยความคดสรางสรรคและมการ

ดาเนนการทง 7 องคประกอบของสงทเราเรยกวาวสาหกจชมชน ทนนเปนแหลงทองเทยวสาคญ ทา

ใหขายผลตภณฑทองถนใหนกทองเทยวไดอยางมากมาย (เสร พงศพศ, 2546 : 45)

2. สาระของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ

ป 2544 รฐบาลไดแถลงนโยบายตอรฐสภา เสนอโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ

(One Tambon One Product) โดยกาหนดนโยบาย ยทธศาสตรและแผนแมบทการดาเนนงานหนง

ตาบลหนงผลตภณฑ กาหนดมาตรฐานและหลกเกณฑการคดเลอกและขนบญชผลตภณฑดเดนของ

ตาบล รวมทงสนบสนนใหการดาเนนงานเปนไปตามนโยบาย ยทธศาสตรและแผนแมบทอยางม

ประสทธภาพ (กรมเศรษฐกจระหวางประเทศ 2548: 1) เปนโครงการกระตนธรกจประกอบการ

ทองถนโดยมเปาหมายจะสนบสนนผลตภณฑลกษณะเฉพาะทผลตและจาหนายในทองถนแตละ

ตาบล มงพฒนาศกยภาพชมชนใหแตละชมชนมสนคาทเปนเอกลกษณมตลาดรองรบ ขยายผลไปส

ธรกจทย งยนโดยกาหนดหลกการพนฐาน 3 ประการคอ 1) สนบสนนภมปญญาทองถนสสากล

2) พงพาตนเองและคดอยางสรางสรรคใหเปนเอกลกษณของชมชนทไมซ าแบบกบคนอน 3) สราง

ทรพยากรมนษย มงผลตคนทมความคดกาวไกล มความสามารถการวางแผนการตลาด ใชแนวคด

การตลาดนาการผลตใหสอดคลองกบความตองการของลกคา (เสาวณ จลรชนกร, 2547 :1) ดงนน

สำนกหอ


15

โครงการนจงเปนแนวทางประการหนงทจะสรางความเจรญแกชมชนใหสามารถยกระดบ ฐานะ

ความเปนอยของคนในชมชนใหดขน โดยการผลตหรอจดการทรพยากรทมอยในทองถนให

กลายเปนสนคาทมคณภาพ มจดเดนเปนเอกลกษณของตนเองทสอดคลองกบวฒนธรรมในแตละ

ทองถน สามารถจาหนายในตลาดทงภายในและตางประเทศ (วกพเดย 2554)

3. การคดสรรสดยอดหนงตาบลหนงผลตภณฑ

คณะอนกรรมการไดกาหนดใหมการคดสรรสดยอดหนงตาบลหนงผลตภณฑ กาหนด

กรอบการคดสรรสนคาไวดงน (เสาวณ จลรชนกร และคณะ 2547: 2-3)

3.1 สามารถสงออกไดโดยมความแกรงของตราสนคา

3.2 ผลตอยางตอเนองและคณภาพคงเดม

3.3 ความมมาตรฐานโดยมคณภาพและสรางความพงพอใจแกลกคา

3.4 มประวตความเปนมาของผลตภณฑ

การคดสรรสดยอดหนงตาบลหนงผลตภณฑไทย ประกอบดวยปจจยตาง ๆ ทงในดาน

หลกเกณฑทวไปและหลกเกณฑเฉพาะกลมผลตภณฑ โดยกาหนดคะแนนรวมไว 100 คะแนน

ไดแก หลกเกณฑดานการผลตและความเขมแขงของชมชน ดานตวผลตภณฑและดานมาตรฐาน

ผลตภณฑ ซงจะนามากาหนดระดบสนคาออกเปน 5 ระดบ ตามคาคะแนนดงน

ระดบ 5 ดาว (ไดคะแนนตงแต 90 คะแนนขนไป) เปนสนคาทมคณภาพมาตรฐาน

หรอมศกยภาพในการสงออก

ระดบ 4 ดาว (ไดคะแนนระหวาง 70-89 คะแนน) เปนสนคาทมศกยภาพเปนท

ยอมรบระดบประเทศและสามารถพฒนาสสากลได

ระดบ 3 ดาว (ไดคะแนนระหวาง 50-69 คะแนน) เปนสนคาระดบกลางทสามารถ

พฒนาสระดบ 4 ดาวได

ระดบ 2 ดาว (ไดคะแนนระหวาง 30-49 คะแนน) เปนสนคาทสามารถพฒนาสระดบ

3 ดาว มการประเมนศกยภาพเปนระยะ

ระดบ 1 ดาว (ไดคะแนนตากวา 30 คะแนน) เปนสนคาทไมสามารถพฒนาสระดบ 2

ดาวได เนองจากมจดออนมากและยากตอการพฒนา

4. จดออนของโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ

กตต ลมสกล (2549: 53) กลาววา โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑมลกษณะการพฒนา

ทไมสอดคลองกบปรชญาของหนงหมบาน หนงผลตภณฑของประเทศญปน เพราะสนคาโอทอ

ปเปนการพฒนาจากภายนอกและไมไดเกดจากการคดหรอรเรมของคนในชมชน ทาใหการพฒนา

ไปผกตดกบการสนบสนนของภาครฐเปนหลกมากกวาการพงพาของคนในชมชน ทสาคญคอ

สำนกหอ


16

กระบวนการดาเนนงานไมสอดคลองกบหลกปรชญาหนงหมบาน หนงผลตภณฑทง 3 ประการ

ดงน

4.1 สนคาโอทอปทเปนการนาภมปญญาจากทองถนสตลาดสากลยงไมเพยงพอ คอ

ผลตภณฑไมแตกตางและขาดเอกลกษณเฉพาะถน ขาดความคดรเรมใชวตถดบทองถนนอยหรอไม

ใชเลย ผลตภณฑขาดเรองราวเพอสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑ ขาดการตความหมายทถกตอง

ของคาวา “ภมปญญาทองถน” การพฒนาดานการออกแบบผลตภณฑยงมนอยและภมปญญาในดาน

การผลตจาเปนตองไดรบการตอยอดทางดานความร เทคโนโลยและผลตภณฑ ตองการการพฒนา

รปแบบใหเขากบสมยนยม

4.2 การพงพาตนเองและความรเรมยงมนอยมาก สวนใหญจะรอคอยการชนาและ

สนบสนนของภาครฐคอ มการจดตงกลมในชมชนเพยงรอยละ 60 และเกดจากการรเรมของภาครฐ

จานวนรอยละ 40

4.3 ขาดการพฒนาดานคนและนโยบายของสนคาโอทอปยงเนนการผลตเปนสาคญ

4.4 ผลประโยชนของสนคาโอทอปยงกระจกตวในกลมชมชนกาวหนาเทานนประกอบ

กบหนวยงานทองถน ขาดขอมลเชงลกดานศกยภาพของชมชน ทาใหไมสามารถวางแผนของแตละ

ชมชนไดอยางถกตอง

4.5 ตองเขาใจเขาถงและพฒนา ในการพฒนาผลตภณฑของชมชนตองคานงถงมาตรฐาน

ในระดบประเทศหรอสากล โดยยดมนบนพนฐานของทรพยากรทองถนและตองเขาใจดวยวา

ผลตภณฑในทศนะของหนงหมบาน หนงผลตภณฑ หมายถง ผลตภณฑทเกดจากความสามารถ

และศกยภาพของทรพยากรมนษยและการพฒนาของคนในชมชนเปนหลก ทสาคญคอตองพยายาม

ทดงความโดดเดนหรอเอกลกษณเฉพาะทองถนมาผกกบตวผลตภณฑ ซงคนในทองถนจะตอง

คนหาสงทมคณคาของทองถนและนาวฒนธรรมมาใชเพอผลตผลตภณฑทมมลคาสง เพอไมใหเกด

การผลตทซ าซอนกนเหมอนทเปนอยในขณะน

สวนดานการสนบสนนของภาครฐ ควรปรบเปลยนบทบาททเนนเทคโนโลยและ

การตลาดมากกวาสนบสนนดานเงนทน พรอมกบปรบกระบวนทศนของวสาหกจชมชนทนาไปส

การพงพาของคนในชมชน ดวยการบมเพาะเพอการสรางจตสานกและกระตนใหกลมวสาหกจ

ชมชน ตระหนกวาตนเองสามารถคดได ทาได สรางความเชอมนในตนเอง เกดความกลาคดรเรม

ความอตสาหะและยนหยดไดดวยตนเองในทสด นอกจากนควรมการแลกเปลยนเรยนรระหวาง

สนคาโอทอปกบปรชญาของหนงหมบาน หนงผลตภณฑและจดคณะไปดงานทจงหวดโออตะอยาง

ตอเนอง เพอทจะไดเขาใจปรชญาทแทจรงของหนงหมบาน หนงผลตภณฑทปจจบนกลายเปน

ตนแบบใหประเทศตาง ๆ ในเอเชยนาไปศกษาและประยกตใช

สำนกหอ


17

การพฒนาวสาหกจชมชนใหสาเรจจะตองใหความสาคญดานพฒนาคนมากกวา พฒนา

ดานสนคา จงควรมการจดฝกอบรม สมมนาจากผเชยวชาญสาขาตางๆ เพอใหคนในชมชนสามารถ

นาความรทไดไปตอยอดและพฒนารปแบบการพฒนาของชมชนแตละแหงได ขณะเดยวกนควรม

การประดษฐคดคนเครองมอหรอเครองจกรขนาดเลกสาหรบใชงานของกลมตางๆใหมากขน เพอ

ชวยเพมประสทธภาพการผลตเพราะในปจจบนกลมตางๆ ยงขาดแคลนเครองมอทเหมาะสมและ

ขาดผใหความสนใจในเรองน และภาครฐควรจดตงศนยฝกอบรมใหกบชาวบานผผลตรายยอย เพอ

เตรยมความพรอมในการรบนวตกรรมใหมๆ ขอสงเกตอกประการหนง คอ การพฒนาผลตภณฑ

ของชมชนควรมงไปทศทางทสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑ และเนนการพฒนากงกลางระหวาง

ภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมหรอมงไปสอตสาหกรรมการแปรรปผลผลตเกษตรใหมาก

ขน สวนในจงหวดทมแหลงทองเทยว ควรพฒนาควบคไปกบการพฒนา สนคาโอทอปหรอพฒนา

แหลงจาหนายสนคาทองถน เชน รานอาหาร ภตตาคาร ฯลฯ เพอเพมรายไดใหกบคนในชมชน

สาระสาคญทไดจากการศกษาโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ ทาใหทราบถงทมาของ

โครงการทไดจากตนแบบโครงการหนงหมบาน หนงผลตภณฑของจงหวดโออตะ ประเทศญปน ท

มแนวคดพนฐานคอ 1) ภมปญญาทองถนสสากล 2) เปนอสระ พงพาตนเองและคดสรางสรรค 3)

การพฒนาทรพยากรมนษย และนามาประกาศเปนนโยบายรฐบาลเมอป 2544 โดยมการดาเนนการ

มาอยางตอเนอง

แตทผานมาพบปญหาวา การนาภมปญญาจากทองถนสตลาดสากลยงไมเพยงพอ การ

พงพาตนเองและความรเรมยงมนอยมาก เพราะชมชนรอคอยการสนบสนนจากรฐเปนสวนใหญ

ขาดการพฒนาทรพยากรมนษยเนนแตการผลต ยงไมมการกระจายผลประโยชนอยางทวถง ขาดการ

วเคราะหศกยภาพของชมชนจงวางแผนไมถกตอง ชมชนขาดความเขาใจในแนวคดพนฐานของ

โครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ เกดการผลตสนคาซ าๆกน ในสวนของภาครฐควรสนบสนน

ดานเทคโนโลยและการตลาด รวมทงปรบความคดของวสาหกจชมชนใหพงพาตนเอง ตองให

ความสาคญดานพฒนาคน จงควรมการจดฝกอบรม สมมนาจากผเชยวชาญสาขาตางๆ เพอใหคนใน

ชมชนสามารถนาความรทไดไปตอยอดและพฒนา ควรมงสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑ

ดงนนในการศกษาครงนจงมงพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอให

ผลตภณฑชมชนทเกดขนเปนไปตามแนวคดหนงตาบลหนงผลตภณฑทง 3 ประการ คอ 1) ภม

ปญญาทองถนสสากล 2) เปนอสระ พงพาตนเองและคดอยางสรางสรรค และ 3) การพฒนา

ทรพยากรมนษย ท งนการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑชมชนตองอาศยแนวคดเศรษฐกจ

สรางสรรคเปนทศทางในการพฒนาผลตภณฑชมชน วสาหกจชมชนและเศรษฐกจชมชน ซงเปน

เศรษฐกจระดบฐานรากและนาพาไปสการพฒนาเศรษฐกจในระดบมหภาคประเทศชาตตอไป

สำนกหอ


18

2. แนวคดเกยวกบภมปญญาทองถน

เมอกลาวถงภมปญญาทองถน นนคอการเรยนร หรอการสงสมความรจากประสบการณ

ความคด ความเชอตางๆ ทาใหภมปญญาทองถนกลายเปนปจจยสวนหนงของการดารงชวตของ

ผคน เปนสงทแสดงออกถงวฒนธรรมของชมชนนน ๆ สามารถสราง แปรรป สงประดษฐตางให

กลายเปนนวตกรรม เพอพฒนาชมชน สรางคณคาใหกบสงคม จงขอนาเสนอ ดงน

2.1 ความหมายของภมปญญาทองถน

1. ภมปญญา

คาวา ภมปญญา (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2541: 36) ตรงกบคาศพท

ภาษาองกฤษวา wisdom ซงมความหมายวา ความร ความสามารถ ความเชอความสามารถทาง

พฤตกรรม และความสามารถในการแกไขปญหาของมนษย

ปรชา อยตระกล (2541: 84) กลาววา ภมปญญาเปน เรองทสงสมกนมาตงแตอดต และ

เปนเรองของการจดการความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาตแวดลอม คนกบสงเหนอ

ธรรมชาต โดยผานกระบวนการทางจารตประเพณ วถชวต การทามาหากนและพธกรรมตางๆ

เพอใหเกดความสมดลระหวางความสมพนธเหลาน เปาหมายกคอ เพอใหเกดความสขทงในสวนท

เปนชมชน หมบานและในสวนทเปนปจเจกของชาวบานเอง หากเกดปญหาทางดานความไมสมดล

กนชน กจะกอใหเกดความไมสงบสขเกดปญหาในหมบานและชมชน

2. ภมปญญาทองถน

ภมปญญาชาวบาน (Popular wisdom) เปนองคความร ความสามารถของชาวบานทสง

สมสบทอดกนมาอนเปนศกยภาพ หรอความสามารถทจะใชแกปญหาปรบตว เรยนร และมการสบ

ทอดไปสคนรนใหม หรอคอ แกนของชมชนทจรรโลงชมชนใหอยรอดจนถงปจจบน

รตนะ บวสนธ (2552: 28) ไดใหความหมายภมปญญาทองถนวา เปนกระบวนการปรบ

เปลยนแปลงการดาเนนชวตของบคคลทอยในทองถน โดยสามารถดาเนนชวตไดอยางสงบสข

สอดคลองกบสภาพสงคมทปรบปรงไปแตละยคสมย

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544: 5) ไดใหความหมายของ ภมปญญา

ทองถนไววา องคความร ความสามารถ และทกษะของคนไทย อนเกดจากการสงสมประสบการณท

ผานกระบวนการเรยนร เลอกสรร ปรงแตง พฒนา และถายทอดสบ ตอกนมาเพอใหแกปญหาและ

พฒนาวถชวตของคนไทยใหสมดลกบสภาพแวดลอม และเหมาะสมกบยคสมย

สำนกหอ


19

สรปไดวา ภมปญญานน เกดจากรากฐานทางความคด ความเชอองคความรตาง ๆ รวมไป

ถงวฒนธรรมประเพณทเกดขนในทองถน สกระบวนการสบทอด เชอมโยงจากประสบการณการ

จากรนหนงไปสรนหนงภายในระบบสงคม มาปรบปรง ปรบใช พฒนาวถการดาเนนชวต ภายใน

สงคม หรอชมชนของตน

2.2 ลกษณะของภมปญญาทองถน

ภมปญญาไทยแบงออกเปน 2 ระดบ คอ ระดบชาต และระดบทองถนไวดงน

1. ภมปญญาระดบชาต คอ ภมปญญาทพฒนาสงคมไทยใหรอดพนจากวกฤตการณตาง ๆ

ในอดต การเสยเอกราช การสรางเสรมความวฒนาถาวร ใหกบชาตตราบจนทกวนน เชน กรณการ

กอบกเอกราชของพระนเรศวรมหาราช การปองกนตนเองไมใหตกเปนเมองขนสมยยคลา

อาณานคม เปนตน

2. ภมปญญาระดบทองถน คอ ภมปญญาระดบทองถน หรอทเราเรยกกนภมปญญาชาวบาน

เปนภมปญญาทเกดขนเฉพาะทองถน เพอแกปญหาทเกดขนในทองถนนน เปนพนความรของ

ชาวบานในการคดแกปญหาในชวตของตนเอง หรอสตปญญาอนเกดจากการเรยนร สงสมถายทอด

ประสบการณทยาวนานของผคนในทองถน ซงไดใชชวตถาวรเปนปาเขา น า ปลา ฟา นก ดน หญา

สตวปา พช แมลง และธรรมชาตรอบตว เปนองคความรทงหมดของพวกเขา แนวคด

2.3 ประเภทของภมปญญา

ภมปญญาชาวบานเปนองคความรทสะสมขนมาจากประสบการณของชวต และสงคมใน

สภาพแวดลอมทแตกตางกน และถายทอดกนมาเปนวฒนธรรม ของแตละทองถนในประเทศไทย

ซงมความหลากหลายแตไมแตกตางกนมากนก เนองจากมพนฐานเดยวกนนน คอ ความเชอ ศาสนา

และวถชวตของอาชพเกษตรกรรม ซงสรปสภาพภมปญญาชาวบานได ดงน

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544: 6) ไดแบงประเภทของภมปญญาไทยไว

ดงน

1. ดานเกษตรกรรม ไดแก ความสามารถในการผสมผสานองคความรทกษะและเทคนค

ดานการเกษตร กบเทคโนโลยโดยการพฒนาพนฐาน คณคาด งเดม ซงคนสามารถพงตนเองใน

สภาวการณตาง ๆ ได เชน การทาเกษตรแบบผสมผสาน การแกปญหาการเกษตรดานการตลาด การ

แกปญหาดานการผลต และการรจกปรบใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบการเกษตร เปนตน

2. ดานอตสาหกรรม และหตถกรรมไดแก การรจกประยกตใชเทคโนโลยสมยใหมในการ

แปรรปผลต เพอการบรโภคอยางปลอดภยประหยด และเปนธรรม อนเปนกระบวนการใหชมชน

สำนกหอ


20

ทองถน สามารถพ งตนเองทางเศรษฐกจได ตลอดท งการผลต และการจาหนายผลผลตทาง

หตถกรรม เชน การรวมกลมของกลมโรงงาน ยางพารา กลมโรงส กลมหตถกรรม

3. ดานการแพทยแผนไทยไดแก ความสามารถในการจดการปองกน และรกษาสขภาพของ

คนในชมชน โดยเนนใหชมชนสามารถพงพาตนเองทางดานสขภาพ และอนามยได เชน ยาจาก

สมนไพร อนมอยหลากหลาย การนวดแผนโบราณ การดแลและรกษาสขภาพแบบพนบาน

4. ดานการจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมไดแก ความสามารถเกยวกบการ

จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทงการอนรกษ และพฒนาและการใชประโยชนจาก

ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมอยางสมดล และยงยน เชน การบวชปา การสบชะตาแมนา การ

ทาแนวปะการงเทยม การอนรกษปาชายเลน การจดการปาตนนา และปาชมชน เปนตน

5. ดานการธรกจชมชน ไดแก ความสามารถในดานการสะสม และบรหารกองทน และ

สวสดการชมชน ทงทเปนเงนตรา และโภคทรพย เพอสรางความมนใจใหแกชวต ความเปนอยของ

สมาชกในกลม เชน การจดการกองทนในรปของสหกรณออมทรพย รวมถงความสามารถในการจด

สวสดการในการประกนคณภาพชวตของคนใหเกดความมนคง สงคม และวฒนธรรม โดยการตง

กองทนสวสดการ รกษาพยาบาลของชมชน และการจดระบบสวสดการชมชน

6. ดานศลปกรรม ไดแก ความสามารถในการสรางสรรคผลงานทางดานศลปะสาขา

ตางๆ เชน จตรกรรม ประตมากรรม นาฏศลป ดนตร ทศนศลป คตศลป การละเลนพนบานและ

นนทนาการ

นอกจากน วชต นนทสวรรณ (2547: 74-85) จาแนกภมปญญาชาวบานไว 3 ลกษณะ คอ

1. ภมปญญาจากการใชชวตในธรรมชาต เนอหาของภมปญญาคอการอธบาย

ปรากฏการณธรรมชาต ความสมพนธระหวางชวตกบธรรมชาต ในลกษณะของกฎเกณฑทพง

ปฏบตและขอหามทไมใหชาวบานปฏบต เชน ความเชอถอตอธรรมชาตตาง ๆ เรองของผ ททาให

เกดสภาวะสมดลของการอยรวมกนระหวางคนกบธรรมชาต

2. ภมปญญาจากประสบการณการอยรวมกน ภมปญญาแบบนมพฤตกรรมตามแบบแผน

ของสงคม มกฎเกณฑบอกวาอยางนนด อยางนไมด มระบบความสมพนธของการอยรวมกนอยาง

สนตเปนหลก มความเขาใจอนจจงของชวตเปนสงสด รปธรรมทแสดงออก คอความเชอเรองบรรพ

บรษ เชน ป ยา พธกรรมตาง ๆ เปนตน

3. ภมปญญาจากประสบการณเฉพาะดาน เชน ภมปญญาจากประสบการณการทามาหา

กนในดานตาง ๆ ภมปญญาดานการรกษาโรค เปนตน

สำนกหอ


21

2.4 ลกษณะการเรยนรภมปญญา

ลกษณะการเรยนรตามธรรมชาตของมนษยนนมดงน

1. การลองผดลองถก จากประสบการณการลองผดลองถกมนษย กสะสมความรความ

เขาใจของตนไวแลวถายทอดสงตอใหลกหลานเผาพนธของตน นาน ๆ เขาสงทประพฤตปฏบตก

กลายเปนจารตธรรมเนยม หรอขอหามในวฒนธรรมของกลมคนนน ๆ ไป

2. การลงมอกระทา มนษยเรยนรดวยการลงมอกระทาจรงในสถานการณจรง สงแวดลอมท

มอยจรง เชน การปลกพช สรางบาน ตอสกบภยอนตราย การเรยนร และสะสมประสบการณตาง ๆ

ไวในสถานการณจรง ปฏบตจรงแลวสงตอไปยงรนลกหลานแบบคอยเปนคอยไป ไดกลายเปน

ธรรมเนยมหรอวถปฏบต

3. การสาธต การสงสอนดวยการเลาและการสรางองคความรไวเปนลายลกษณ การ

ถายทอดความร การเรยนรจากการทาจรงไดพฒนาการตอมาจนเปนการสงตอแดคนรนหลง ใน

รปแบบการสาธตวธการ การสงสอนดวยการบอกเลา โดยทวไปการถายทอดภมปญญาของชาวบาน

ทกภมภาคจะนยมใช สองวธน ในกรณทเปนศลปะวทยาการระดบทมความซบซอน หรอลกซงจะ

ใชวธลายลกษณ ในรปของตารา หรอผกเปนวรรณกรรมคากลอน และตานาน เปนตน การถายทอด

ทงโดยวาจา และลายลกษณหรอการสาธตไมมอะไรตายตว แตจะปรบเปลยนไปตามเหตปจจยทอย

ในการรบร ของผทเปนเจาของวฒนธรรม

4. พธกรรม การเรยนรโดยพธกรรมนกลาวโดยทางจตวทยา พธกรรมมความขลงศกดสทธ

และมอานาจโนมนาวใหคนทมสวนรวมรบเอาคณคา และแบบอยางพฤตกรรมทตองการเนนเขาไว

ในตว เปนการตอกย าความเชอ กรอบศลธรรมจรรยาของกลมชน แนวปฏบต และความคาดหวง

โดยไมตองใชการจาแนกแจกแจงเหตผล แตใชศรทธา ความขลงความศกดสทธของพธกรรมเปน

ตวสรางกระแสความเชอและพฤตกรรมทพงประสงค

5. ศาสนา ทงในดานหลกธรรมคาสอน ศล และวตรปฏบต ตลอดจนพธกรรม และกจกรรม

ทางสงคมทมวดเปนศนยกลางของชมชนในเชงการเรยนร ลวนมสงตอกย าภมปญญาทเปน

อดมการณแหงชวต ใหกรอบและบรรทดฐานความประพฤต และใหความมนคงอบอนทางจตใจ

เปนทยดเหนยวแกคนในการเผชญชวต สถาบนทางศาสนาจงมอทธพลตอการเรยนรของคนทอย

รวมกนเปนหมเหลา

6. การแลกเปลยนความรและประสบการณ ระหวางกลมคนทแตกตางกนทงในทางชาต

พนธ ถนฐาน ททากน รวมไปถงการแลกเปลยนกบคนตางวฒนธรรม ทาใหกระบวนการเรยนร

ขยายตวมความคดใหม วธการใหมเขามาผสมกลมกลนบางขดแยงบาง แตทาใหเกดการเรยนร

หลากหลายกวางขวางทงในดานสาระรปแบบและวธการ

สำนกหอ


22

7. การผลตซ าทางวฒนธรรม ในการแกปญหาทงทางสงแวดลอม ทางเศรษฐกจและทาง

สงคมไดมคนพยายามเลอกเฟนเอาความเชอและธรรมเนยมปฏบตทสบทอดกนมาในสงคม

ประเพณมาผลตซ าทางวฒนธรรม ใหตองกบฐานความเชอเดม ขณะเดยวกนกแกปญหาในบรบท

ใหมไดระดบหนง การผลตซ าทางวฒนธรรม จงเปนกระบวนการเรยนรอกลกษณะหนง ทเกดขน

ตลอดเวลาในสงคมไทย

8. ครพกลกจา เปนกระบวนการเรยนรอกวธหนงทมมาแตเดม และยงมอยตอไปในทน วธ

ครพกลกจา เปนการเรยนรทานองแอบเรยน แอบเอาอยาง แอบลองทาด ตามแบบอยางทเฝาสงเกต

อยอยางเงยบ ๆ แลวรบเอามาเปนของตน เมอสามารถทาไดจรง วธนเปนวธธรรมชาตธรรมดาของ

คนในการเรยนรจากผอน วธการเรยนรนมความเปนธรรมชาตในวสยมนษย และเปนทางหาความร

ทางหนงทมประสทธภาพและเปนการสงเสรมกระบวนการเรยนรทเปนผลดอกทางหนงได

3. แนวคดเกยวกบวสาหกจชมชน

เมอกลาวถง วสาหกจชมชนนนเปนเรองททาการจดการใหมใหมแบบแผน มระบบ ม

ขนตอนมากยงขน ซงเปนระบบการดาเนนกจกรรมทมความหลากหลาย เชอมโยงเขาดวยกน เปน

การเสรมกนแบบบรณาการ เพอใหผคนพ งพาตนเอง เนนวธคดและกระบวนการเรยนรเปน

กระบวนการสรางสรรคทางเศรษฐกจและสงคม แตในสวนของธรกจชมชน มความคลายคลงกน

โดยธรกจชมชนเปนแนวทางการพฒนาชมชนใหมความเขมแขง เนนการบรหารจดการ เปนสวน

สาคญในการลดสภาวะปญหาทไมสามารถแกไขไดในระดบครอบครว เชน ปญหายาเสพตด ปญหา

โรคเอดส และปญหาตาง ๆ ฯลฯ โดยไดรบความรวมมอทงภาครฐ และภาคเอกชน ซงธรกจชมชนม

บทบาทสาคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศ

3.1 ความหมายของธรกจชมชน

ณรงค เพชรประเสรฐ (2542: 89) ไดใหความหมายของธรกจชมชนวา หมายถงกจกรรม

ทางเศรษฐกจของชมชนทตองการไดกาไร โดยมลกษณะทเปนกจกรรมทางเศรษฐกจ ของชมชน

หรอ ธรกจของชมชน จะตองเปนองคกร หรอหนวยธรกรรมทสมาชกชมชนครอบครองและ

ควบคมไดหรอกรรมสทธสวนใหญเปนของสมาชกชมชน

ปารชาต วลยเสถยร (2546: 96-98) ไดใหความหมายวา กจกรรมทบคคลหรอองคกรใน

ชมชนมสวนรวมเปนเจาของกจกรรม หรอชวยดาเนนงานบางสวนหรอทงหมด โดยประสานความ

รวมมอกบหนวยงานตางๆ มการเรยนร และการจดการรวมกน เพอดาเนนการในกจกรรมการผลต

สำนกหอ


23

การแปรรป การคา และการบรการทมงพฒนาเศรษฐกจของชมชนไดอยางสอดคลองกบสงคม

วฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมชมชน กรมพฒนาธรกจการคา

สรปไดวา ธรกจชมชน คอ กจกรรมทบคคลในชมชนมสวนเปนเจาของกจกรรม โดย

ประสานความรวมมอกบหนวยงานตาง ๆ มการเรยนรและการจดการรวมกน เพอดาเนนการใน

กจกรรมการผลต การแปรรป การคา และการบรการทมงพฒนาเศรษฐกจของชมชนไดอยาง

สอดคลองกบสงคม วฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมของชมชน อนจะนาไปสชวต

ความเปนอยทด และการพฒนาทย งยน

3.2 ความสาคญของธรกจชมชน

ธรกจชมชนมความสาคญ และมสวนชวยในการพฒนาประเทศท งในดานเศรษฐกจ

การเมอง และสงคม แตบทบาทของธรกจชมชนในการพฒนาจะแตกตางกนไปตามประเภทของ

ธรกจนน ๆ ธรกจชมชนมความสาคญหลายประการ ดงน (สานกมาตรฐานการศกษา 2545: 14-15)

1. เปดโอกาสใหมการประกอบการธรกจชมชนเปนชองทาง และโอกาสสาหรบผทมความ

ตองการในการประกอบธรกจดวยตนเองรวมกบสมาชกคนอน ถงแมจะมฐานะเปนลกจาง ก

มสวนในการเปนเจาของประกอบการดวยเชนกน สมาชกในชมชนทมความสามารถ มความคด

รเรม มแนวความคดรเรมทสรางสรรคสามารถหาประสบการณ และพสจนความสามารถโดยเขา

รวมประกอบธรกจชมชนซงใชเงนทนนอย เนนการสรางงานในทองถนเปนสาคญ และม

ประสบการณเพมมากขนในอนาคต ธรกจชมชนขนาดเลกกสามารถจะพฒนาไปสการประกอบการ

ธรกจทมขนาดใหญตอไปได

2. กอใหเกดการจางงาน การพฒนาธรกจชมชนทาใหเกดการวาจางงานในทองถนมการ

พฒนาฝมอแรงงานอยางตอเนองพรอมกน ไปดวยแทนการทถกวาจางใหเปนแรงงานไรฝมอ ทงน

เพราะทกคนมสวนเปนเจาของกจการ จงสามารถใชกจการทมเปนเครองมอในการพฒนาฝมอ

แรงงานของตนเองตามตองการยกเวน แตจะมความพงพอใจทจะทางานในเฉพาะสวนทตนมความ

ชานาญเทานน

3. สงเสรมการพฒนาธรกจอตสาหกรรม ธรกจอตสาหกรรมขนาดใหญบางประเภท

จาเปนตองอาศยวตถดบ หรอชนสวนประกอบจากหลาย ๆ แหลง เพอนามาผลตสนคาใน

อตสาหกรรมประเภทนน ธรกจชมชนจงเปนแหลงทชวยในการผลตชนสวนประกอบเหลาน และ

นาสงใหกบธรกจขนาดใหญอกทหนง เพอผลตเปนสนคาทไดมาตรฐานตอไป โดยในระยะแรก

ธรกจชมชนไดรบประโยชนจากการฝกอบรม และทกษะทจาเปนสาหรบการผลต สวนธรกจขนาด

ใหญทมาวาจางใหรบชวงผลตตอกลดตนทน อยางไรกตามลกษณะ เชนอาจจะมประโยชนเพยงใน

สำนกหอ


24

ระยะเรมตน เพราะในระยะยาวธรกจขนาดใหญ อาจจะยายฐานการผลตไปยงประเทศทคาแรงถก

กวา

4. สรางความเขมแขงใหแกชมชน ธรกจชมชนยงมจานวนเพมมากขนเทาใด จะกอใหเกด

การกระจายอานาจทางเศรษฐกจไปสกลมผประกอบการ และกลมคนเพมมากยงขนเทานน เกดการ

กระจายรายไดสชนกลมอนอยางทวถง ธรกจชนชนยงชวยลดปญหาของสงคม อตราการวางงานลด

นอยลง เพราะมการวาจางงานในธรกจชมชน ปญหาคนไมมงานทานอยลง เนองจากประชาชนม

รายไดซงสงผล ทาใหปญหาอาชญากรรมลดลงดวย ความมนคงของประเทศจะมเพมขน ประชาชน

มความเปนอยทสขสบาย มรายไดด และมงานทา

5. ลดปญหาสงคมทเปนภยคกคามประเทศชาต กลาวคอ ถาหากธรกจชมชนบรรลเปาหมาย

สมาชกในชมชนมรายไดเพมขน ชมชนมความเขมแขง ปญหาสงคมตางๆ ทมอยในขณะนไมวา

ปญหายาเสพตดในหมเยาวชน ปญหาโรคเอดส ปญหาโสเภณเดก ปญหาการมเพศสมพนธกอนวย

อนสมควร ปญหาความรนแรงในครอบครว ปญหาสงคมอนเกดจากครอบครวแตกแยก จะไดรบ

การบรรเทาพรอมกนไปดวย ชวยใหเกดเปนสงคมทมความรมเยนเปนสข

ลกษณะของธรกจชมชนจากคาจากดความ หรอความหมายของธรกจชมชน ทกลาวมา จะ

เหนวาธรกจชมชนนนเปนธรกจทใชเงนลงทนในระยะเรมตนไมมากนก หากแตเนนการสรางงาน

ในทองถนเพมมากขนเปนหลก รายไดจากการขายอาจไมจาเปน ตองสงนกในระยะเรมแรกโดยม

เปาหมายเพอใหทกคนสามารถอยไดเปนสาคญ ธรกจชมชนโดยทวไปมลกษณะสาคญดงน

3.3 ลกษณะของธรกจชมชน

สนนท นนทกจจามร (2546: 14) จากคาจากดความ หรอความหมายของธรกจชมชน ท

กลาวมา จะเหนวาธรกจชมชนนน เปนธรกจทใชเงนลงทนในระยะเรมตนไมมากนก หากแตเนน

การสรางงานในทองถนเพมมากขนเปนหลก รายไดจากการขายอาจไมจาเปน ตองสงนกในระยะ

เรมแรก โดยมเปาหมายเพอใหทกคนสามารถอยไดเปนสาคญ ธรกจชมชนโดยทวไปมลกษณะ

สาคญดงน

1. เปนธรกจขนาดเลก มความคลองตวในการบรหาร ผบรหารหรอตวแทนกลมสามารถ

ตดสนใจในธรกจไดทนทและรวดเรว เพราะการบรหารงานทไมซบซอน สามารถตดสนใจ ปรบตว

ใหเขากบสถานการณ หรอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและตลาด ตลอดการเปลยนแปลงทเกดขน

จากสมาชกของกลมไดอยางรวดเรว

2. รายไดจากยอดขายในระยะเรมตนไมมากนก ธรกจชมชนจะทาการจาหนายสนคาและ

บรการ หรอผลตสนคาในปรมาณทสามารถคมทน และไดกาไร เพอแบงใหแกสมาชกตามปกต โดย

สำนกหอ


25

คานงถงตลาดทมอยเปนสาคญ จงทาใหรายไดจากยอดขายไมมากนก แตเพยงพอทจะทาใหธรกจ

ดาเนนกจการอยไดอยางราบรน และมผลในการสรางงานใหแกสมาชก เพอชวยเสรมการดารงชพ

ใหอยได

3. ตนทนในการดาเนนกจการตาธรกจชมชนนนดาเนนงาน โดยเนนใหคนมงานทา แตใน

สภาพการทางานทเปนมตรและมความสข จงไมจาเปนตองจายคาจางมาก ในขณะเดยวกน

ตนทนจดหาอปกรณและเครองใชไปตามความจาเปนในการประกอบธรกจ แตเนนการประหยดไม

ฟ มเฟอย

4. การตดตอ และการใหบรการกบลกคาเปนไปอยางใกลชด ธรกจชมชนสวนใหญ

ดาเนนงานโดยสมาชกในชมชน ซงทาใหการตดตอสอสารกบลกคาเปนไปในลกษณะเปนกนเอง

และการเปนเพอนบาน ชวยใหทราบความตองการของลกคาโดยตรง สามารถแกไขปญหาทเกด

ขนกบลกคาไดทนทวงท

5. การเรมตนธรกจทาไดงาย ธรกจชมชนสามารถเรมตนไดงาย โดยคณะบคคลทไมใช

เครอญาต มวตถประสงคทจะทาธรกจรวมกนเพอประโยชนของกลมและชมชน การทมบคคล

จานวนหนงสนใจทาธรกจรวมกน มผลทาใหปญหาเงนทนไมเปนอปสรรค เพราะใชเงนลงทนไม

มาก ทกคนเปนสมาชก ไมมเจาของผขาดแตเพยงผเดยว แตอาจจะมตวแทนของกลมทไดรบเลอก

ใหทาหนาทบรหารจดการ หรอเปนตวแทนทไดรบการยอมรบจากสมาชก

3.4 ประเภทของธรกจชมชน

สนนท นนทกจจามร (2546: 15) กลาววา ธรกจชมชนเหมอนกบธรกจทวทมการจดแบง

ธรกจออกเปนประเภท ตามการประกอบการ 4 ประเภท ดงน

1. ธรกจการผลต หมายถง การผลตสนคา โดยการนาเอาวสด หรอสนคาบางชนดมาแปรให

เปนสนคาใหม มรปแบบใหม ธรกจชมชนทดาเนนการดานการผลต จะทาการผลตในครวเรอน ซง

อาศยวตถดบทมอยในทองถน อาทเชน เครองปนดนเผา ผลตเครองจกสาน ทอผา อตสาหกรรมจาก

ไม หรอธรกจชมชน ททาการผลตในขบวนการทตองอาศยคนงานจานวนหนง เชนการผลตวนเสน

การผลตซอวในทองถน เปนตน ธรกจชมชนททาการผลตเองอาจจะดาเนนการจาหนายสนคาทผลต

เองได หรออาจจะขายสนคาทผลตไดใหกบพอคาคนกลาง หรอตวแทนจาหนายสนคาตอไป

2. ธรกจคาปลก หมายถง กจการททาการขายสนคาใหถงมอผบรโภค ณ จดททาการขาย

สนคาทนยมจาหนายใหกบผบรโภคจะไดแก สนคาอปโภค สนคาบรโภคทกชนด ตงแตของใช

จาเปนในบาน เชน ยาสฟน สบ ผงซกฟอก หรอสนคาประเภทอาหาร ยาสามญประจาบาน จนถง

สนคาประเภทของเดกเลน เครองเขยน เปนตน ธรกจประเภทนเนนการรวมทนของสมาชก โดยม

สำนกหอ


26

วตถประสงคเพอจดหาสนคามาจาหนายในบรรดาสมาชก และผทไมไดเปนสมาชก เพอลด

คาใชจายจากการทจะตองซอจากพอคาคนกลางทกาหนดอตรากาไรไวสง

3. ธรกจคาสง หมายถง กจการทดาเนนการรบซอสนคาจากผผลตเปนจานวนครงละมากๆ

และนาสนคานนมาขายตอใหกบพอคาปลกหลาย ๆ รายตอไปธรกจคาสงนสามารถทจะทาการซอ

สนคาจากผผลตไดทกประเภท ไมวาจะเปน โรงสขาว อาหารแปรรป อาหารกระปอง เสอผา

รองเทา เครองประดบ ธรกจประเภทน อาจจะนบไดวาเปนธรกจชมชนขนาดใหญ และมความ

มนคงพอสมควรแลว

4. ธรกจบรการ หมายถง ธรกจบรการ หมายถง การรวมกลมของสมาชก เพอประกอบ

ธรกจบรการ คอ สนคาทไมสามารถจบตองได แตสามารถสรางความพงพอใจใหแกผรบบรการ

ตวอยางของธรกจบรการไดแก บรการนวดแผนไทย และอบสมนไพร บรการทองเทยวเชงอนรกษ

ทงในทางวฒนธรรม และ ธรรมชาต เปนตนความหมายของเศรษฐกจชมชน

4. แนวคดเกยวกบการบรหารจดการ

ปจจยในการบรหารจดการ เพอใหบรรลตามวตถประสงคประกอบดวย

1. คน (Man) เปนทรพยากรบคคลทมความสาคญ ทจะกอใหเกดผลสาเรจของกจการ ทงใน

แงของปรมาณงานและคณภาพงาน

2. เครองจกร (Machine) เปนเครองจกรอปกรณทซอมาอยางพถพถน เพอใชปฏบตงานให

เกดประโยชนสงสดและคมคา

3. เงนทน (Money) เปนปจจยสาคญทจะหลอเลยง และเอออานวยใหกจกรรมของกลม

ดาเนนไปอยางไมตดขด

4. วสดสงของ (Material) ถอเปนปจจยทมมลคาสง เพราะวตถดบ และสงเหลานจะมการ

จดหามาใชในการดาเนนงานการผลตตลอดเวลา

ซงการบรหารจดการจะทาใหการดาเนนกจกรรม เปนไปตามเปาหมายทกาหนดไว

นอกจากนนการจดการกบสงใดสงหนง ยอมทจะตองอาศยทกษะทางการบรหารงาน หรอกจกรรม

เหลานนดวย

โรเบรต แอล แคทส (Robert L.Katz) ไดแบงทกษะทจาเปนสาหรบผบรหารไว 3 ประการ

ไดแก

1. ทกษะดานเทคนค (Technical Skill) เปนการมงใหฝายจดการมความร ความเขาใจและ

ความสามารถในการทางานทใชฝมอ หรอท Fayol กลาวไววา เรองการผลตเปนเรองของความ

สำนกหอ


27

เชยวชาญเฉพาะสาขาอาชพ การจดการระดบตน จาเปนตองมความสามารถดานนมาก เพอสามารถ

เปนทปรกษา และสาธตวธการตาง ๆ ในกลมทตนรบผดชอบไดเรยนร

2. ทกษะดานมนษย (Human Skill) งานดานนจดกระทากบมนษยโดยตรง ฉะนนการทจะ

ทาใหบคคลทรวมงานอยรวมมอในการทางานจาเปนตองเขาใจ เรองความเปนมนษยเปนอยางด

เขาใจถงสาเหตตาง ๆ ทผลกดนใหแสดงพฤตกรรมในรปแบบตาง ๆ มความสามารถในการวธการ

ตาง ๆ จงใจใหสมาชกในองคกรอยากทางาน มวธการทจะโนมนาวเปลยนแปลงพฤตกรรมของ

บคคลทรวมงานใหมทศทางทพงประสงค ฉะนนทกษะดานมนษย จงเปนสงสาคญทฝายจดการทก

ระดบจาเปนตองปลกฝงและพฒนาขน เพอใหเกดความรวมมอรวมแรงรวมใจอยางดจากสมาชกใน

องคกรทตนรบผดชอบ

3. ทกษะดานความคด (Conceptual Skill) ทกษะนเกยวกบความสามารถในการมอง

องคการในภาพรวม เปนการพจารณาถงหนาทตาง ๆ ในองคกรและผลกระทบจากสงแวดลอม

ภายในและภายนอกทมตอองคกร ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ สงคมและ

การเมอง (ธงชย สนตวงศ 2531: 12) กลาววา การบรหารจดการทดผบรหาร หรอเจาของกจการทก

คน จะตองทาหนาทจดการในระบบงาน และระบบคนใหสามารถประสานทางานรวมกนอยางม

ประสทธภาพ

4.1 ความสาคญของการบรหารจดการชมชน

การบรหารจดการชมชนมความสาคญอยางยง ตอความสาเรจของชมชนกลาวคอ ชมชนใด

มการบรหารจดการทดยอมนามา ซงความสาเรจ ปจจบนการบรหารจดการชมชนมงสจดเนนท

สาคญ 5 ประการ ไดแก (เสนห จยโต 2551: 9-11)

1. ชวยสรางชมชนสความเปนเลศ (Excellence) เปนการใหความสาคญกบการบรหาร

จดการชมชน เพอสรางความเปนเลศ หรอความเปนทหนงไมเปนสองรองใคร การบรหารจดการ

ชมชนดงกลาวจะมงสการกาหนดวสยทศน กลยทธ ภารกจหรอพนธกจ และวตถประสงคให

สอดคลองสมพนธกนอยางเปนระบบ และมงสการจดทาแผนกลยทธในระยะยาว การบรหารจดการ

ชมชนจงมลกษณะเปนพลวตทมการเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมอยตลอดเวลา

2. ชวยทาใหชมชนอยไดในยคโลกาภวฒน (globalization) มพฒนาการตดตอสอสารได

อยางรวดเรวและตนทนตา มผลทาใหเกดอคอมเมรช (e-Commerce) ซงหมายถง การทาวสาหกจ

ชมชนโดยใชสออเลกทรอนกส หรอธรกรรมพาณชยอเลกทรอนกส ทาใหสะดวก รวดเรว และ

ประหยดคาใชจายในการดาเนนงานมากขน มการจาแนกกลมผรบบรการตามความตองการมากขน

มการรวมกลมชมชนในลกษณะพนธมตรเครอขายมากขน และมการเปลยนแปลงเทคโนโลยท

สำนกหอ


28

รวดเรวกวาเดม ดงนน การบรหารจดการชมชนจงตองปรบตวใหสอดคลองตอโลกาภวฒน โดยใช

โลกาภวฒนมาเปนเครองมอทใชในพฒนาชมชนใหเกดการพฒนาทสมดลและยงยน ในขณะทบาง

ชมชนใชโลกาภวฒนมาเปนตวทาลาย และสรางความเสอมใหกบชมชน

3. ชวยทาใหชมชนมการพฒนาตามเปาหมายทจดกาหนดไว ถาระดบเปาหมายการพฒนา

ชมชนอยทการพฒนาเศรษฐกจพอเพยง และการพฒนาเศรษฐกจฐานความร ดงนน การบรหาร

จดการชมชนจงตองคดคนหาวธการ เพอทาใหชมชนมวถชวตแบบพอเพยง รวมทงสรางภมปญญา

ทองถนและชมชนสสากล เปาหมายของการพฒนาชมชนอยทการพฒนาสงคมเขมแขงและสบสาน

ศลปวฒนธรรมไทย ดงนนการบรหารจดการชมชนจงตองคดคนหาวธการ เพอทาใหสงคมมความ

เขมแขง โดยเรมจากครอบครวเขมแขง ชมชนเขมแขง องคการเขมแขง และประเทศชาตเขมแขง

เปนตน

4. ชวยทาใหชมชนสามารถปรบเปลยนสแนวคดใหมไดรวดเรว กลาวคอ เปนการบรหาร

จดการในยคใหม (millennium management) ชมชนจงตองมการปรบตว และเปลยนแปลง

ตลอดเวลาทเรยกวา การบรหารจดการเปลยนแปลงชมชน เปนตน

5. ชวยทาใหชมชนสามารถจดการความหลากหลายของประชากร (demographic) โดย

มงเนนการบรหารความแตกตางของบคคลในชมชน ไมวาจะเปนเรอง เชอชาต สผว เพศ ชนกลม

นอย กลมผดอยโอกาส กลมคนพการ กลมคนทเปนพวกเดยวกน และกลมคนทแตกตาง การบรหาร

จดการความหลากหลายของประชากร เปนการพยายามดงศกยภาพความหลากหลาย เพออยรวมกน

แบบมความสขสมานฉนท ในขณะเดยวกนกพยายามหาทางลดปญหาอปสรรคทเกดจากความ

หลากหลายทจะเปนตวบนทอนประสทธภาพการทางาน แสดงความแตกแยกในชมชน 6

5. แนวคดเกยวกบเศรษฐกจชมชน

ณรงค เพชรประเสรฐ (2542: 88) ไดกลาวไววา เศรษฐกจชมชน หมายถง กจกรรมทาง

เศรษฐกจของชมชน อนประกอบดวยกจกรรมทางการผลต กจกรรมซอขายและการบรโภคของ

ชมชน และกจกรรมทกอใหเกดคาจาง คาเชาและกาไรของชมชน

พทยา วองสกล (2542: 6-9) ไดเสนอแนวคดของเศรษฐกจชมนไววา เศรษฐกจชมชนเปน

แนวคดทตงอยบนหลกความชวยเหลอ พงพงกนของสมาชกในชมชน ยดถอการมสวนรวมและ

สรางศกยภาพในการพฒนาตนเองของชมชน เอาชมชนเปนเปาหมายในการกระจายรายได สราง

สวสดการชมชนเปนหลกมากกวาการแบงดอกเบยจากการประกอบธรกจรวมกน จงกลาวไดวา

เศรษฐกจชมชนนน เปนระบบการจดการชวตความเปนอยของชมชน โดยเฉพาะในดานการผลต

สำนกหอ


29

การบรโภค การจดสรรแบงปนทรพยากรและรายได การจดการทรพยากร และทนชมชนให

สามารถอยไดอยางเพยงพอ พงตนเองได และเปนฐานราก สาหรบเศรษฐกจมหภาคในฐานะระบบ

เลกกบระบบใหญทสมพนธกน อยางเกอหนนและพงพาอาศยกน

5.1 ระบบเศรษฐกจชมชน

1. องคประกอบ

กจกรรมตาง ๆ ในวถชมชนลวนสมพนธแบบบรณาการโดยธรรมชาต ไมวาจะเปนการ

ทามาหากน การอยรวมกน พธกรรมและจารตประเพณ อยางไรกด เพอใหเกดความเขาใจในทศนะ

วชาการ อาจแยกออกเปนระบบยอยทสมพนธกนและเกอกลกนในระบบเศรษฐกจชมชน

เปรยบเสมอนพช สตว ดน น า แรธาต อนเปนความหลากหลายทางชวภาพ ระบบเศรษฐกจชมชน

ประกอบดวยระบบยอย คอ

1.1 ระบบทรพยากร การจดการสงแวดลอม ดน ปา น า ทนธรรมชาตของชมชน ระบบ

วถยงชพ การผลตเพอเลยงตวองและการจดการสวนเกน การเกษตรผสมผสาน หตถกรรม การคา

ขายภายในชมชน

1.2 ระบบการจดสรร และแบงปนทรพยากรและรายได ทงในระหวางสมาชกชมชน

และกบหนวยงาน บคคลภายนอก ทงของรฐหรอเอกชน

1.3 ระบบสขภาพ การดแลสขภาพตวเองในวถการกน การอย การทางาน ซงเปนทงการ

ปองกนและรกษา

1.4 ระบบทน การสะสม การออมทนทเปนเงน ผลผลต ทรพยากร เพอเปนตนทน เปน

ทนหมนเวยน และเปนฐานสวสดการ

1.5 ระบบสวสดการ การจดการใหเกดความมนคงในดานตาง ๆ วนนและวนหนา

1.6 ระบบวสาหกจชมชน การจดการกจกรรมทางเศรษฐกจ การผลต การแปรรป การ

บรโภค การตลาด อยางเปนระบบและแบบผนกพลง (synergy)

2. การจดการทรพยากรและทนชมชน (เสร พงศพศ 2548: 112-114)

ระบบเศรษฐกจชมชนเปนการจดการทรพยากรและทนชมชน ซงมลกษณะและ

เปาหมายทสาคญ 6 ประการ คอ

2.1 การผลต ตงแตการผลตขนพนฐานไปถงการแปรรป การดาเนนการเปนกลมรวมกน

เปนวสาหกจชมชน

สำนกหอ


30

2.2 การบรโภค การผลตเพอตอบสนองความจาเปน และความตองการของชมชนและ

ทองถน และสงออกสวนทเหลอไปนอกชมชน ผลตและแปรรป เพอทดแทนการนาเขาจากนอก

ชมชนเทาทจะทาได

2.3 การตลาด การจดการการผลตใหเหมาะสมกบศกยภาพของชมชนและการตลาด

สามารถแยกแยะผลผลตทเหมาะสมสาหรบตลาดแตละประเภท

2.4 การลงทน เนนทการทาวสาหกจชมชน โดยการระดมทนจากสมาชกในชมชน

เพอใหเกดการมสวนรวมและเปนเจาของ

2.5 การออม การออมรปแบบตาง ๆ เพอเปนทนและสวสดการ

2.6 สวสดการ การจดการใหเกดความมนคง อยางนอยความจาเปนขนพนฐานดวยปจจย

ทเกดจากการจดการระบบเศรษฐกจ ทาใหอยไดอยางมศกดศร มโอกาสเรยนรและพฒนาตนเอง

6. แนวคดเกยวกบการพฒนาผลตภณฑ

การพฒนากลมผลตภณฑ เปนสงจาเปนอยางยงตอการขายสนคาผลตภณฑหตถกรรม

เพราะผซอมกจะไมชอบความจาเจ และการพฒนาคณภาพสนคาหตถกรรม ซงแตละชนดยอมจะม

ความแตกตางกนไปตามลกษณะเฉพาะตวของสนคานน ๆ เชน สนคาทมประโยชนทางดานการใช

สอย นอกจากจะตองมรปแบบใหม สวยงามแลวนน จะตองมความคงทนดวย สวนสนคาทเปนของ

ระลก กจะตองเนนถงวสดทใชสอยในทองถนนน ๆ เพอใหเหนถงเอกลกษณเฉพาะตว และสงท

ขาดไมได คอ ความประณต พถพถนในการผลต สวนสนคาประเภททใชในดานการตกแตง และ

เครองประดบชนดตาง ๆ นน จะตองเนนทงดานความงดงามของศลปะและรปแบบ ซงจะตอง

เปลยนแปลงไปตามยคสมยนยม นอกจากพฒนารปแบบใหมความแปลกใหมแลว สงทควรคานงถง

คอ การนาเอาเทคนคการผลตสมยใหมรวมทง เครองมอทสมยใหมเขามาชวย เพอใหผลตภณฑนน

มคณภาพด และตนทนการผลตทไมสงจนเกนไป

ธารงรตน มงเจรญ (2547: 14-15) กลาววา แนวคดการบรโภค และการผลตทเปลยนแปลง

ไป เนองจากประชาชนใหความสนใจเรอง สงแวดลอมกนมากขน ประเทศทพฒนาแลว จงใหความ

สนใจกบปญหานเปนอยางมาก โดยใหความรกบประชาชนในการเลอกซอผลตภณฑ ความตองการ

eco product สาหรบประเทศทพฒนาแลว จงมอตราสงมาก นอกจากนนภาครฐของประเทศเหลาน

ตางชวยกนผลกดนใหใช eco product โดยการเอานโยบายของรฐมาเปนตวกาหนด เชน

งบประมาณในการจดซอของรฐตองพจารณา eco product กอนเปนอนดบแรก เปนตน

สำนกหอ


31

6.1 การพฒนาผลตภณฑ

ผลตภณฑ หรอ Product ซงเปนองคประกอบแรกของสวนผสมทางการตลาด (marketing

mix or 4’Ps) มการศกษาและทาความเขาใจอยางถองแทในเรองผลตภณฑ จงเปนพนฐานในการ

เรยนรทางดานวชาดานการตลาด ซงจะเปนพนฐานในการไปประยกตใชในดานการบรหารและการ

จดการทางการตลาดใหประสบความสาเรจตอไป

ผลตภณฑชมชน คอ เปนผลตภณฑจากลมอาชพในหมบาน การพฒนาผลตภณฑซงใช

วตถดบ ซงเปนทรพยากรของทองถนนน ๆ เปนการลดปญหาการอพยพยายถนฐานไปสเมองใหญ

ซงถอไดวาเปนการสรางเศรษฐกจชมชนใหเกดขน ทงยงเปนแนวคดทสอดคลองกบการพฒนา

เศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ และเปนเครองมอท

กระตนใหเกดกระบวนการเรยนรของประชาชน ทาใหเกดการพฒนาเศรษฐกจอยางตอเนอง

คาวา “ผลตภณฑ” ไมไดหมายถงตวสนคาเพยงอยางเดยวเทานน แตเปนกระบวนการทาง

ความคด รวมถง การบรหารดแลอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การรกษาภมปญญา

ไทย การทองเทยว ศลปวฒนธรรม ประเพณ การตอยอดภมปญญาทองถน และการแลกเปลยนการ

เรยนร เพอใหกลายเปนผลตภณฑทมคณภาพ มจดเดน จดขาย เปนทรจกกนอยางแพรหลายไปทว

ประเทศ และทวโลก

7. แนวคดการแขงขนทางธรกจ

7.1 แนวคดการแขงขนทางธรกจ

แนวทางในการแขงขนทางธรกจ

41) สภาพการแขงขนภายในตวธรกจนนเอง4 คอคแขงตางๆทมอยแลว เหนๆ หนากนอย

อนนกคอใครดใครอย เรยกวาทาดวยกน ขายของใหกบลกคากลมเดยวกน เชนCoke กบ Pepsi

เปนตน

2) สภาพการแขงขนจากภายนอกธรกจนน4 คอ คแขงทอาจจะกระโดดเขามารวมสงเวยน

ดวยในอนาคตการจะปองกนคแขงทจะเขามา กตองอาศยความทธรกจไดดาเนนการมากอน เชน

ผลตของจานวนมากๆ ทาใหเกด4การ ประหยดเนองจากขนาด (Economic of Scale) ทาใหม Profit

Margin ตา4 จนกระทงไมเกดการจงใจใหผอนโดดเขามาแขงขนดวยเนองจากไมคมคาความเสยง

หรออาจจะพยายามทาใหสนคามตรายหอททรงพลง มความแตกตางในสนคาอนเปนเอกลกษณ

เฉพาะซงคแขงไมสามารถทาได (มลขสทธ หรอมสทธบตรคมครอง) ลกคาไมตองการเปลยนไป

สำนกหอ


32

ซอสนคาจากผอนเนองจากม4ตนทนใน การเปลยนแปลงกระบวนการ (Switching Cost) มการ

คมครองจากรฐบาล เชน สมปทาน เปนตน

3) สภาพแรงกดดนจากคแขงทางออมหรอสนคาทดแทน จรงๆแลวกเปนธรกจทไมไดอย

ในอตสาหกรรมเดยวกน แตอตสาหกรรมนนสามารถทากาไรไดมากมาย จนเปนทชาเลองมองของ

คนอนทอยนอกระบบ วนหนงเขากอาจจะอยากกระโดดเขามามสวนรวมขายของทดแทนเพอทาเงน

บาง ผทจะอยไดจะตองมสนคาทมประสทธภาพสงกวา มลกษณะเดนกวา ทไมสามารถถกทดแทน

ไดโดยงายจากสนคาประเภทอน

4) อานาจตอรองจากผขายวตถดบใหกบธรกจ4 เชน หากมผจาหนายวตถดบชนดนนอยราย

หรอเปนของจาเปนทตองซอ ไมสามารถซอจากคนอนได หรอธรกจจะตองเสยเงนในการ

เปลยนแปลงกระบวนการหากตองการเปลยนวตถดบเมอเปนดงนแลว ผขายวตถดบกเลนตวขน

ราคาเอามากๆ หรอไมตงใจสารองวตถดบนนไวใหมเพยงพอใชในยามตองการ อาจจะเกดความ

ขาดแคลนไดงายเมอจาเปน

5) อานาจตอรองจากผซอ4 ในกรณนเชนถาผซอเปนผซอรายใหญเพยงรายเดยว หรอ

สามารถซอสนคาจากใครกไดเพราะไมไดมลกษณะเดน หรอใชไดเหมอนกนโดยไมตองแปลง

กระบวนการ (ไมม Switching Cost หรอมแตนอยมาก) หรอเปนสนคาทผซออาจจะมาผลตเองได ก

อาจจะขอตอรองราคาใหมสวนลดไดมากๆ

อานาจหรอแรงกดดนทงหาประการน หากมมากอยลอมรอบธรกจ กจะทาใหดาเนนงาน

ไดอยางลาบาก ตองคอยจดการหลบหลกเลยงใหเกดปญหานอยทสด รกษาลกคาไวใหไดมากทสด

พอรเตอรกไดคดตอไปถงความไดเปรยบในการแขงขนทางธรกจ เขาไดเขยนหนงสออก

เรองหนงเกยวกบความไดเปรยบในเชงแขงขน ชอวา Competitive Advantage ซงไดกลาวหลกการ

ไววา หากตองการใหธรกจสามารถแขงขนไดแลวจะตองใสใจในสง 3 อยางตอไปน

1) สรางความแตกตาง (Differentiation) คอ สนคาหรอบรการทธรกจผลตขนมานน จะตอง

มความแตกตางทอาจจะไมสามารถหาไดจากสนคาทวไปของผอนหรอมการเพมศกยภาพหรอ

ประสทธภาพของผลตภณฑ จนทาใหสามารถตงราคาขายทแพงกวาคแขงได

2) การมตนทนการผลตทตา (Cost Leadership) หากธรกจมตนทนทตาแลว กยอมจะดารง

อยในตลาดการแขงขนไดแมวาจะม Profit Margin ทต า ซงลกษณะเชนนจะทาใหคแขงอนไมอยาก

ทจะเขามาแขงขนดวย เพราะวาไมคมกบความเสยงในการอยรอดเพอตลาดแขงขน ธรกจทมตนทน

การผลตตาเองแตอยมากอน และอยเพยงผเดยวในตลาด จะสามารถอยไดเนองจากมลกคาจานวน

มาก ทาใหกาไรสทธทสรางขนไดนนเปนจานวนทสง

สำนกหอ


33

3) การเจาะจงในตลาด (Focus) คอ การทธรกจมงเนนผลตสนคาหรอบรการใหกบตลาด

เฉพาะสวน อาจจะเรยกวาเปนตลาดเฉพาะสวน (Niche Market) กได เมอเปนดงนแลว ดวยสนคา

และบรการทจาเพาะดงนนแลว จะทาใหสามารถตงราคาขายไดสง เนองจากลกคาจาเปนตองซอจาก

ธรกจนน และไมตองการเสยงทจะซอจากผอนอก

7.2 แนวคดการวเคราะหการแขงขนในธรกจโดยใชทฤษฏภยคกคามจาก 5 ดาน

การวเคราะหการแขงขน จะใชทฤษฏของ Michal E.Porter ซงเปนการวเคราะหภยคกคาม

จาก 5 ดาน (5 – Forces Model) ทสงผลกระทบตอการบรหารงานองคกร คอ

1. ระดบการแขงขนระหวางธรกจเดม หลายๆอตสาหกรรมทอยในระบบเศรษฐกจแบบเสร

ยอมมการแขงขนกนสง เชน การแขงขนในดานราคา การนาเสนอผลตภณฑใหม การสรางความ

แตกตางในตวผลตภณฑ ความเขมขนของภาวการณแขงขน ซงจะมมากนอยเพยงใดยอมเปนผลจาก

ปฏกรยาของปจจย จานวนคแขงขนในตลาดนนๆ ความเจรญเตบโตของตลาด ตนทนคงทสง และ

สนคาหรอบรการ ไมมความแตกตางกนหรอไมมตนทนในการเปลยนแปลง

2. อปสรรคจากคแขงขนทเขามาใหม คแขงขนรายใหมทมศกยภาพสงเมอเขาส

อตสาหกรรมใด ยอมมผลกระทบตอการดาเนนงานของผประกอบการรายเดม ทงนเพราะคแขงราย

ใหมไดเขามาพรอมกบกาลงการผลตทเหนอกวาและศกยภาพในการแยงชงสวนแบงการตลาด

(Market Share) ของผประกอบการรายเดม แตการเขามาในอตสาหกรรมกมอปสรรคหลายประการ

ทปดกนคแขงรายใหมไมใหเขาสตลาด เชน การประหยดตนทนตอหนวย การสรางความแตกตาง

ในตวผลตภณฑ ตนทนทเกดจากความเปลยนแปลง ความตองการเงนทน เปนตน

3. อานาจตอรองของผขายปจจยการผลต อาจมผลกระทบตอศกยภาพการทากาไรของ

กจการไดหลายแนวทาง คอการขนราคาสนคาทเปนสนคาประกอบหรอวตถดบ การลดคณภาพของ

สนคาหรอบรการทนาเสนอตอลกคาในอตสาหกรรมนน สถานการณททาใหเกดอานาจการตอรอง

สาหรบผขายปจจยการผลตมหลายประการ เชน ผขายปจจยการผลตนอยราย หาสนคาทดแทนได

ยากหรอไมมสนคาทดแทน ความสาคญของสนคาหรอบรการของผขายปจจยการผลตทมตอผซอ

ผขายปจจยการผลตสรางความแตกตางในตวผลตภณฑสงหรอการกอใหเกดตนทนทสง

4. อานาจการตอรองของผซอ ผซอสนคาหรอบรการในอตสาหกรรม อาจใชอานาจตอรอง

กบผประกอบการไดหลายวธ เชน การลดขอสนคาหรอบรการ การลดปรมาณการซอสนคาจาก

อตสาหกรรมนนๆ เปนตน ปจจยทจะทาใหผซอมอานาจตอรองมหลายประการ เชน การซอใน

ปรมาณทมาก กลมผซอมการรวมตวกนเพอสรางอานาจตอรอง สนคาหรอบรการของผขายไมม

ความแตกตาง และผซอมความร มขอมลขาวสารเกยวกบโครงสรางตนทนของผขาย

สำนกหอ


34

5. อปสรรคจากผลตภณฑหรอบรการททดแทน การมสนคาทดแทนยอมกอใหเกด

ผลกระทบตอตวสนคาทขายอยเดมในตลาด ทงนเพราะหากผบรโภคทาการเปรยบเทยบราคาสนคา

จะเหนไดวา สนคาทดแทนมราคาทถกกวามาก ดงนน การทจะแขงขนกบสนคาทดแทนได ตอง

พยายามสรางความแตกตางในตวผลตภณฑ รกษาคณภาพ เพมคณคาในตวผลตภณฑและภาพพจน

ในการศกษาครงน ไดทาการวเคราะหการแขงขนในธรกจ โดยใชทฤษฏภยคกคามจาก

5 ดาน (Five Forces Model) มาใชในการวเคราะหสภาวะแวดลอมของอตสาหกรรมใหกบรานโบว

ซปเปอรมาเกต เพอศกษาสภาวะการแขงขนของคแขงขนรายเดม และคแขงรายใหม อานาจของ

ผขายรายปจจยการผลตและผซอ และอปสรรคจากสนคาทดแทนของอตสาหกรรม ทมผลกระทบ

ตอการเพมขดความสามารถของรานโบว ซปเปอรมาเกต ดงนน การวเคราะหการแขงขนในธรกจ

สามารถนามาเปนพนฐานในการกาหนดกลยทธ เพอเตรยมความพรอมขององคกรใหทนตอ

สภาพแวดลอมตาง ๆ ได

8. ขอมลกลมหตถกรรมผาในจงหวดเชยงใหม

8.1 ความเปนมา

กลมหตถกรรมผาในเชยงใหม เกดจากการรวมตวกนเปนกลมแมบาน โดยใชเวลาวางจาก

การเกษตรมาทางานปกผา การถกเสอ ถกชายลกไม เปนผลตภณฑทเกดจากภมปญญาทองถน ทม

ความถนดและความผกพนกบผาพนเมองทสบทอดกนมาตงแตบรรพบรษ จนเรยกไดวา ยายสอน

แม แมสอนลก พสอนนอง ในจาหนายในชวงแรกผลตภณฑหตถกรรมผาถกนาไปวางขายในแหลง

ตาง ๆ ของจงหวดเชยงใหม เชน ไนทบาซาร ถนนคนเดน ตลาดนดจาหนายสนคาทจดโดยทาง

ราชการหรอเอกชน รวมถงการจดงานของกรมสงเสรมอตสาหกรรมทจดเปนประจาทกป ผซอ

มองเหนรปแบบใหม ๆ ทพฒนาปรบปรงใหเหมาะสม ทงดานคณภาพดมความสวยงาม ทาใหม

ผสนใจตดตอสงซอเพมมากขน นบเปนเวลา 10 กวาป ผลตภณฑของกลมหตถกรรมผาในจงหวด

เชยงใหมหลายกลมจงอยในระดบแนวหนา เปนทยอมรบทงในประเทศและตางประเทศ ไดรบการ

รบรองเปนผลตภณฑหนงตาบลหนงผลตภณฑ ระดบ 5 ดาว ไดรบการรบรองใหเปนผลตภณฑทใช

เครองหมายเชยงใหมแบรนด โดยใชผลตภณฑภายใตชอทางการคาตาง ๆ เปนแหลงศกษาดงาน

ของกลมวสาหกจชมชน กลมแมบานเกษตรกร องคกรและชมชนจากทวประเทศ

สำนกหอ


35

ในป 2551 สานกงานอตสาหกรรมจงหวดเชยงใหม กรมสงเสรมอตสาหกรรม ไดคดเลอก

กลมหตถกรรมผาและกลมวสาหกจชมชนเขารวมโครงการพระราชดาร ภายใตโครงการพฒนา

พนทอาเภอดอยเตา อนเนองมาจากพระราชดารของสมเดจพระนางเจา ฯ พระบรมราชนนาถ โดยม

วตถประสงคเพอใหเกดธรกจอตสาหกรรมชมชน เปนการเพมทกษะแกราษฎรใหสามารถผลต

ชนงานไดตามความตองการของผซอ คนในชมชนมงานทาและมอาชพเสรมหลงจากทางานดาน

การเกษตร ไดจดอบรมการพฒนาทกษะการทอผาและพฒนาวตถดบเสนใยธรรมชาต การทา

ผลตภณฑจากผา เพอเปนการขยายฐานการผลต โดยการรบชวงเชอมโยงการตลาดและการผลต

สงเสรมการรบงานผลตอตสาหกรรมและหตถกรรมผาทอ ผลตภณฑจากผา ประสานรปแบบและ

ความตองการจากกลมผซอไปสกลมผผลตชมชนในพนทอาเภอดอยเตา ทาใหชมชนในอาเภอดอย

เตามการพฒนาฝมอดขน มรายไดจากงานหตถกรรมผาฝายทอมอ มการรวมกลมทสามารถพงพา

ตนเองได ผลตภณฑตนฝาย ประเภทงานปกและงานถก เชน ผามาน ผาปโตะและผารองจานลาย

ลกแกวปกดอกกหลาบพนป ปลอกหมอน ปลอกหมอนอง ผามานประตหนาตาง ทใสกลอง

กระดาษ ผาเชดมอตกตา ผาเชดปาก ทเสยบเอกสาร ของใชตกแตงบาน เสอผาสาเรจรป เปนตน

ทงนเปนผลตภณฑทเกดจากใจ ตอเตมการสานฝนจากเสนฝายเสนนอย เรยงรอยผานเขมทถายทอด

ดวยสองมอดวยความตงใจ สรางสรรคลวดลายลงบนผนผา เปนผลตภณฑอนประณตงดงาม ม

คณคาตรงใจผพบเหน เปนของฝากของใชทประทบใจทงผใหและผรบ

8.2 โครงสรางของกลม

ชอกลมของผประกอบการ คอ กลมหตถกรรมผา เชน ตดเยบเสอผาฝายสาเรจรป ทา

กระเปาจากผาฝาย ของทระลกตาง ๆ มประสบการณในการทางานมาแลวหลายป ในการทางานนน

ผประกอบการไดบรหารงานรวมกบสมาชกภายในกลมในการผลตสนคา

ผประกอบการไดจดหาวตถดบเองโดยซอจากตลาดและแหลงวตถดบในตางจงหวด

วตถดบทจดซอ เชน ผา ดาย อปกรณตาง ๆ ในการออกแบบผลตภณฑนน

ผประกอบการผลตสนคาตามแบบของผวาจางและคดคนแบบเองทงหมด ระยะเวลาในการ

ปฏบตงานหรอผลตสนคาของผประกอบการคอ จะทางานทบานของตนเองในการทางานนน

ผประกอบการมลกจางอก 10 – 15 คน หรออยในรปแบบสมาชก

สำนกหอ


36

แหลงจาหนายสนคา

แหลงทจาหนายสนคาของผประกอบการ คอ จะมผมาซอถงสถานทและจาหนายในการจด

งานแสดงสนคาตาง ๆ

สถานทในการบรหารธรกจงานหตถกรรมผา

สถานทตงของแหลงผลตสนคาของผประกอบการอยทบานของผประกอบการเปนสวน

ใหญสาเหตทตงสถานประกอบการทบาน เพราะประหยดคาใชจาย ใกลตลาด สถานทจา หนาย

และการขนสงสะดวก

การจดการดานการผลตของผลตภณฑหตถกรรมผา

ผลตภณฑทผประกอบการผลต คอ เสอผาฝายสาเรจรป ทากระเปาจากผาฝาย ของทระลก

ตาง ๆ วตถดบทใชในการผลตคอผาฝายทอมอ กลวธในการผลตของผประกอบการ คอ นาผาฝาย

ไปฟอกส แลวนามาตดเยบตามแบบ และผประกอบการจะมการตรวจสอบสนคาทกครงกอนทจะ

นาสงลกคา

การจดการดานการตลาดของผลตภณฑหตถกรรมผา

ในการผลตสนคาของผประกอบการ ไดคานงถงในเรองการตอบสนองความตองการของ

ผบรโภคและเพอใหไดยอดจาหนายมากทสด ผประกอบการไดมตราสนคาเปนของตนเองและ

เกณฑในการตงชอและตราสนคาของผประกอบการจะพจารณาจากการตงชอตามเจาของและ

ปจจบนกจการมบรรจภณฑสาหรบสนคาซงเปนบรรจภณฑแบบงาย แตยงขาดรายละเอยดทตอง

ระบตามมาตรฐาน ผประกอบการคดวาบรรจภณฑมประโยชนตอธรกจของกจการคอ จะเพมราคา

สนคา และลกคาสวนใหญจะเปนลกคาทวไป ทซอไปเพอสวมใส หรอนาไปเปนของฝาก สวน

คาแนะนาในตวผลตภณฑจะมลกคาใหคาแนะนาในเรองการตดเยบ และผประกอบการคดวาจะ

พฒนาสนคาตามคาแนะนาของลกคาทางดานการกาหนดราคาสนคา ผประกอบการไดกาหนดราคา

สนคาเอง โดยคานวณราคาจาก ตนทนการผลต คาแรง ความตองการของตลาด กาลงซอของลกคา

และคณภาพสนคา ซงในการกาหนดราคาสนคาขางตนผประกอบการยงไมไดคดรวมกบราคาคา

ขนสงสวนในดานการสงเสรมการตลาดนน ผประกอบการไดมการจดทาสอโฆษณาในดาน

นตยสารและใบปลว แผนพบ ผประกอบการไดมการสงเสรมการขายใหแกลกคาโดยใชวธลด แลก

แจก แถม เมอลกคาซอในจานวนมาก ๆ โดยกจการไดทาการสงเสรมการขายใหกบทงผบรโภค

ผคาปลกและผคาสง

การจดการดานการประชาสมพนธของผลตภณฑหตถกรรมผา

เมอผลตสนคาเสรจผประกอบการไดมการประชาสมพนธเพอจาหนาย โดยการนาสนคาไป

แสดงตามงานแสดงสนคา เชน งาน OTOP และผานสอสงพมพตาง ๆ เชน หนงสอพมพวารสาร

สำนกหอ


37

บทความ คาใชจายในการประชาสมพนธสนคา คอ สอสงพมพ คาใชจาย 500 บาทตอครงปญหาท

พบในการประชาสมพนธสนคา คอ เงนทนในการประชาสมพนธ และกจการยงไดทากจกรรม

ชวยเหลอเพอสาธารณชน เชน การใหทน การใหวทยาทานความร ซงกจการเปนแหลงศกษาดงาน

และฝกอบรมแกนกเรยน นกศกษาและบคคลทวไป ตลอดจนการเขารวมงานวนพเศษตาง ๆ เชน

วนงานเทศกาลสนคาทางเกษตร งานกาชาดตาง ๆ งานแสดงสนคา เปนตน

ดานการมสวนในการพฒนาจงหวดชยงใหม

สภาพเศรษฐกจของจงหวดเชยงใหม ผลตภณฑหตถกรรมผามสวนทาใหรายไดของจงหวด

มากขน ผลตภณฑมวลรวมของจงหวดเชยงใหม (GPP) ป พ.ศ. 2555 มมลคา 120,972 ลานบาท

มาจากภาคเกษตร 20,052 ลานบาท (รอยละ 17) และนอกภาคเกษตร 100,921 ลานบาท (รอยละ 83)

อตราการขยายตวทางเศรษฐกจ เฉลยรอยละ 3.36 รายไดประชากรประมาณ 76,388 บาทตอคนตอป

(สานกงานจงหวดเชยงใหม, 2556)

9. การวเคราะหองคการโดยใช SWOT Analysis

9.1 ความหมาย

SWOT Analysis เปนการวเคราะหสภาพองคการหรอหนวยงานในปจจบน เพอคนหาจด

แขง จดเดน จดดอย หรอสงทอาจเปนปญหาสาคญในการดาเนนงานสสภาพทตองการในอนาคต

SWOT เปนตวยอทมความหมายดงน

1. Strengths - จดแขงหรอขอไดเปรยบ

2. Weaknesses - จดออนหรอขอเสยเปรยบ

3. Opportunities - โอกาสทจะดาเนนการได

4. Threats - อปสรรค ขอจากด หรอปจจยทคกคามการดาเนนงานขององคการ

หลกการสาคญของ SWOT กคอการวเคราะหโดยการสารวจจากสภาพการณ 2 ดาน คอ

สภาพการณภายในและสภาพการณภายนอก ดงนนการวเคราะห SWOT จงเรยกไดวาเปนการ

วเคราะหสภาพการณ (Situation Analysis) ซงเปนการวเคราะหจดแขง จดออน เพอใหรตนเอง

(รเรา) รจกสภาพแวดลอม (รเขา) ชดเจน และวเคราะหโอกาส-อปสรรค การวเคราะหปจจยตาง ๆ

ทงภายนอกและภายในองคกร ซงจะชวยใหผบรหารขององคกรทราบถงการเปลยนแปลงตาง ๆ ท

เกดขนภายนอกองคกร ทงสงทไดเกดขนแลวและแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคต รวมทง

สำนกหอ


38

ผลกระทบของการเปลยนแปลงเหลานทมตอองคกรธรกจ และจดแขง จดออน และความสามารถ

ดานตาง ๆ ทองคกรมอย ซงขอมลเหลานจะเปนประโยชนอยางมากตอการกาหนดวสยทศน การ

กาหนดกลยทธและการดาเนนตามกลยทธขององคกรระดบองคกรทเหมาะสมตอไป

9.2 ประโยชน

วเคราะห SWOT เปนการวเคราะหสภาพแวดลอมตาง ๆ ทงภายนอกและภายในองคกร ซง

ปจจยเหลานแตละอยางจะชวยใหเขาใจไดวามอทธพลตอผลการดาเนนงานขององคกรอยางไร จด

แขงขององคกรจะเปนความสามารถภายในทถกใชประโยชนเพอการบรรลเปาหมาย ในขณะท

จดออนขององคกรจะเปนคณลกษณะภายใน ทอาจจะทาลายผลการดาเนนงานโอกาสทาง

สภาพแวดลอมจะเปนสถานการณทใหโอกาสเพอการบรรลเปาหมายองคกรในทางกลบกน

อปสรรคทางสภาพแวดลอมจะเปนสถานการณทขดขวางการบรรลเปาหมายขององคกร ผลจาก

การวเคราะห SWOT นจะใชเปนแนวทางในการกาหนดวสยทศน การกาหนดกลยทธ เพอให

องคกรเกดการพฒนาไปในทางทเหมาะสม

9.3 ขนตอนและวธการดาเนนการทา SWOT Analysis

การวเคราะห SWOT จะครอบคลมขอบเขตของปจจยทกวาง ดวยการระบจดแขง จดออน

โอกาสและอปสรรคขององคกร ทาใหมขอมล ในการกาหนดทศทางหรอเปาหมายทจะถกสราง

ขนมาบนจดแขงขององคกร และแสวงหาประโยชนจากโอกาสทางสภาพแวดลอม และสามารถ

กาหนดกลยทธทมงเอาชนะอปสรรคทางสภาพแวดลอมหรอลดจดออนขององคกรใหมนอยทสด

ได ภายใตการวเคราะห SWOT นน จะตองวเคราะหทงสภาพแวดลอมภายในและภายนอก องคกร

โดยมขนตอนดงน

9.4 การประเมนสภาพแวดลอมภายในองคกร

การประเมนสภาพแวดลอมภายในองคกร จะเกยวกบการวเคราะหและพจารณาทรพยากร

และความสามารถภายในองคกร ทกๆ ดาน เพอทจะระบจดแขงและจดออนขององคกรแหลงทมา

เบองตนของขอมลเพอการประเมนสภาพแวดลอมภายใน คอระบบขอมลเพอ การบรหารท

สำนกหอ


39

ครอบคลมทกดาน ทงในดานโครงสราง ระบบ ระเบยบ วธปฎบตงาน บรรยากาศในการทางานและ

ทรพยากรในการบรหาร(คน เงน วสด การจดการ รวมถงการพจารณาผลการดาเนนงานทผานมา

ขององคกรเพอทจะเขาใจสถานการณและผลกลยทธกอนหนานดวย

1. จดแขงขององคกร (S-Strengths) เปนการวเคราะหปจจยภายในจากมมมองของผทอย

ภายในองคกรนนเองวาปจจยใดภายในองคกรทเปนขอไดเปรยบหรอจดเดนขององคกรทองคกร

ควรนามาใชในการพฒนาองคกรได และควรดารงไวเพอการ เสรมสรางความเขมแขงขององคกร

2. จดออนขององคกร (W-Weanesses) เปนการวเคราะห ปจจยภายในจากมมมองของผท

อยภายในจากมมมองของผทอยภายในองคกรนน ๆ เองวาปจจยภายในองคกรทเปนจดดอย ขอ

เสยเปรยบขององคกรทควรปรบปรงใหดขนหรอขจดใหหมดไป อนจะเปนประโยชนตอองคกร

9.5 การประเมนสภาพแวดลอมภายนอก

ภายใตการประเมนสภาพแวดลอมภายนอกองคกรนน สามารถคนหาโอกาสและอปสรรค

ทางการดาเนนงานขององคกรทไดรบผลกระทบจากสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทงในและระหวาง

ประเทศทเกยวกบการดาเนนงานขององคกร เชน อตราการขยายตวทางเศรษฐกจ นโยบาย การเงน

การงบประมาณ สภาพแวดลอมทางสงคม เชน ระดบการศกษาและอตรารหนงสอของประชาชน

การตงถนฐานและการอพยพของ ประชาชน ลกษณะชมชน ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม ความ

เชอและวฒนธรรม สภาพแวดลอมทางการเมอง เชน พระราชบญญต พระราชกฤษฎกา มต

คณะรฐมนตร และสภาพแวดลอมทางเทคโนโลย หมายถง กรรมวธใหมๆและพฒนาการทางดาน

เครองมอ อปกรณทจะชวยเพม ประสทธภาพในการผลตและใหบรการ

1. โอกาสทางสภาพแวดลอม (O-Opportunities) เปนการวเคราะหวาปจจยภายนอกองคกร

ปจจยใดทสามารถสงผล กระทบประโยชน ทงทางตรงและทางออมตอการดาเนนการขององคกร

ในระดบมหาภาค และองคกรสามารถฉกฉวยขอดเหลานมาเสรมสรางให หนวยงานเขมแขงขนได

2. อปสรรคทางสภาพแวดลอม (T-Threats) เปนการวเคราะหวาปจจยภายนอกองคกรปจจย

ใดทสามารถสงผล กระทบในระดบมหภาคในทางทจะกอใหเกดความเสยหายทงทางตรงและ

ทางออม ซงองคกรจาตองหลกเลยง หรอปรบสภาพองคกรใหม ความแขงแกรงพรอมทจะเผชญแรง

กระทบดงกลาวได

สำนกหอ


40

9.6 ระบสถานการณจากการประเมนสภาพแวดลอม

เมอไดขอมลเกยวกบ จดแขง-จดออน โอกาส-อปสรรค จากการวเคราะหปจจยภายในและ

ปจจยภายนอกดวยการประเมนสภาพ แวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอกแลว ใหนาจด

แขง-จดออนภายในมาเปรยบเทยบกบ โอกาส-อปสรรค จากภายนอกเพอดวาองคกร กาลงเผชญ

สถานการณเชนใดและภายใตสถานการณ เชนนน องคกรควรจะทาอยางไร โดยทวไป ในการ

วเคราะห SWOT ดงกลาวน องคกร จะอยในสถานการณ 4 รปแบบดงน

1. สถานการณท 1 (จดแขง-โอกาส) สถานการณนเปนสถานการณทพงปรารถนาทสด

เนองจากองคกรคอนขางจะมหลายอยาง ดงนน ผบรหารขององคกรควรกาหนดกลยทธในเชงรก

(Aggressive - Stratagy) เพอดงเอาจดแขงทมอยมาเสรมสรางและปรบใชและฉกฉวยโอกาสตางๆ ท

เปดมาหาประโยชนอยางเตมท

2. สถานการณท 2 (จดออน-ภยอปสรรค) สถานการณนเปนสถานการณทเลวรายทสด

เนองจากองคกรกาลงเผชญอยกบอปสรรคจากภายนอกและมปญหาจดออนภายในหลาย ประการ

ดงนน ทางเลอกทดทสดคอกลยทธ การตงรบหรอปองกนตว (Defensive Strategy) เพอพยายามลด

หรอหลบหลกภยอปสรรค ตางๆทคาดวาจะเกดขน ตลอดจนหามาตรการทจะทาใหองคกรเกดความ

สญเสยทนอยทสด

3. สถานการณท 3 (จดออน-โอกาส) สถานการณองคกรมโอกาสเปนขอไดเปรยบดาน

การแขงขนอยหลายประการ แตตดขดอยตรงทมปญหาอปสรรคทเปนจดออนอย หลายอยางเชนกน

ดงนน ทางออกคอกลยทธการพลกตว(Turnaround-Oriented Strategy) เพอจดหรอแกไขจดออน

ภายในตางๆ ให พรอมทจะฉกฉวยโอกาสตางๆทเปดให

4. สถานการณท 4 (จดแขง-อปสรรค) สถานการณนเกดขนจากการทสภาพแวดลอมไม

เอออานวยตอการดาเนนงาน แตตวองคกรมขอไดเปรยบทเปนจดแขงหลายประการ ดงนนแทนท

จะรอจนกระทงสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไป กสามารถทจะเลอกกลยทธการแตกตว หรอขยาย

ขอบขายกจการ(diversification Strategy) เพอใชประโยชนจากจดแขงทมสรางโอกาสในระยะยาว

ดานอนๆแทน

สำนกหอ


41

9.7 ขอพจารณาในการวเคราะห SWOT มดงน

1. ควรวเคราะหแยกแยะควรทาอยางลกซง เพอใหไดปจจยทมความสาคญจรง ๆ เปน

สาเหตหลก ๆ ของปญหาทแทจรง กลาวคอ เปนปจจยทมประโยชนในการนาไปกาหนดเปน

นโยบาย ตลอดจนสามารถนาไปกาหนดกลยทธ ทจะทาใหองคการ/ชมชนบรรลเปาหมายทเปน

ผลลพธขนสดทาย (Result) ไดจรง

2. การกาหนดปจจยตาง ๆ ไมควรกาหนดของเขตของความหมายของปจจยตาง ๆ ไมวาจะ

เปน จดออน (W) หรอ จดแขง (S) หรอ โอกาส (O) หรอ อปสรรค (T) ใหมความหมายคาบเกยวกน

จาเปนอยางยงทจะตองตดสนใจ และชชดวาปจจยทกาหนดขนมานนเปนปจจยในกลมใด ทงน

เพราะปจจยทอยตางกลมกน กตองสมควรทจะนาไปกาหนดกลยทธทตางกนออกไป

ขอด – ขอเสย ของการทา SWOT Analysis

ขอด เทคนคการวเคราะห SWOT ถกนามาใชอยางแพรหลายในการวเคราะหสถานการณ

ตางๆ ทางธรกจและการบรหารเชงกลยทธ เนองจากเปนเทคนคทเขาใจงาย ไมซบซอน ใหความ

สะดวกเปนอยางมากสาหรบผทนา SWOT มาใช และสามารถนาไปประยกตใชในสถานการณดาน

ตางๆ มากมาย เชน การตดสนใจเลอกเมอมทางเลอกหลาย ๆ ทาง การกาหนดความสาคญกอนหลง

ของเหตการณ การบรหารความเปลยนแปลงทตองการใหเกดขน การวเคราะหและแกปญหาในการ

ดาเนนการ การวเคราะหโครงการเรมใหม การเพมประสทธภาพการทางานใหสงขน การสราง

กระบวนการเรยนรใหม เปนตน

ขอเสย ของการใช SWOT กมอยไมนอยเชนกน เมอเปรยบเทยบกบประโยชนและความ

หลากหลายในการประยกตใชงาน เชน โอกาสผดพลาดเกดจาก คณภาพของขอมลทนามาใช

วเคราะห ทกษะ ประสบการณ และความเขาใจในความรพนฐานของเทคนค SWOT ของผวเคราะห

ตองทบทวน SWOT เปนระยะ ๆ เพอตรวจสอบสภาพวา เหตการณและปจจยตาง ๆ ทนามาใชเปน

ขอมลพนฐาน ยงเหมอนเดมหรอมการเปลยนแปลงไปแลวหรอไม

สำนกหอ


42

10. งานวจยทเกยวของ

10.1 งานวจยในประเทศ

นภาพร เครอมา (2551: บทคดยอ) ไดศกษางานวจยเรอง การจดการธรกจผาตามแนว

ทฤษฏเศรษฐกจพอเพยงของกลมธรกจชมชนบานขางน า ตาบลลวงเหนอ อาเภอดอยสะเกด จงหวด

เชยงใหม ซงผลตภณฑของกลมไดรบการคดเลอกใหเปนผลตภณฑเดนระดบหาดาว และระดบสาม

ดาว ในการคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย นอกจากนยงไดรบใบอนญาตการใช

เครองหมายรบรองมาตรฐานระบบการผลตสนคาเกษตรชมชนจากกรมสงเสรมการเกษตร กลมฯ

ไดจดการธรกจตามแนวทฤษฏเศรษฐกจพอเพยงใน 4 ดาน คอ ดานการจดการทวไป กลมฯจะจาง

แรงงานจากสมาชกกลมฯ ทมทกษะฝมอในการตดเยบผาและยดเปนอาชพหลก ดานการเงนกลมฯ

ไดรบการสนบสนนจากหนวยงานทงภาครฐ และเอกชน ในดานงบประมาณ วสดอปกรณ และการ

ฝกอบรม การจดการดานการผลต กลมฯไดทาเทคโนโลยทเหมาะสมและมประสทธภาพผสมผสาน

กบภมปญญาทองถนมาใชในการผลตผลตภณฑ การผลตจะไมสตอกผลตภณฑมากเกนไป และ

ผลตผลตภณฑทหลากหลายเพอกระจายความเสยง การจดการดานการคลาด กลมฯ ไดพฒนา

ผลตภณฑทหลากหลายเพอกระจายความเสยง การจดการดานการตลาด กลมฯ ไดพฒนาผลตภณฑ

ใหมคณภาพและใหบรการทดแกลกคาอยางเสมอตนเสมอปลาย โดยมความซอสตยสจรต ไมเอา

เปรยบลกคา ปรบปรงบรการใหประทบใจลกคาและมการพฒนาผลตภณฑเสมอๆ กลมฯทาธรกจ

ไมเนนกาไรระยะส น มการสรางเอกลกษณใหแกผลตภณฑโดยมตราสญลกษณของกลมฯ การ

จดการดานบคคล กลมฯไดสงเสรมใหสมาชกพฒนาความรอยางสมาเสมอ โดยเขารบการอบรม

ทกษะดานการตดเยบ สมาชกกลมฯ มความสามคค และชวยกนทางาน ไมมการเอาเปรยบกน ทา

ธรกจเทาทกาลงของกลมฯ มสมาชกกลมฯ ไดรบผลประโยชนจากการรวมกลมมรายไดจากการ

ทางาน และไดรบการชวยเหลอในดานการเงน

พระศกด กตศรวรพนธ2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง การศกษาและพฒนาบรรจภณฑ

เครองปนดนเผาจงหวดอบลราชธานในโครงการ หนงตาบล หนงผลตภณฑ พบวา 1) ผลงาน

ออกแบบบรรจภณฑแนวทางท 3 เปนผลงานทควรนาไปผลตจรง 2) แบบบรรจภณฑทไดพฒนา

แลว สามารถแกปญหาของบรรจภณฑเดมได และยงเปนการลดตนทน การผลตจากบรรจภณฑเดม

และ 3) กลมเปาหมายและผจาหนายมความพงพอใจมาก กบบรรจภณฑทพฒนาแลว และยงม

ประสทธภาพการใชงาน สามารถปองกนสนคาไมใหแตกเสยหายได

สำนกหอ


http://www.thailis.or.th/tdc/basic.php?query=พระศกด%20%20กตศรวรพนธ&field=1003&institute_code=0&option=showindex_creator&doc_type=0

43

ปภงกร วงศชดวรรณ (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง การพฒนาเครอขายระหวางภาครฐ

ภาคเอกชน และภาคชมชน เพอการพฒนาผลตภณฑแบบครบวงจรภายใตนโยบายหนงตาบล หนง

ผลตภณฑ ของจงหวดตาก พบวา กลไกการบรหารจดการโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑของ

จงหวดตาก มโครงสรางการบรหารทชดเจน มการปรบอตรากาลงใหสอดคลองกบหนวยงานทอย

ในแตละพนท ปจจยทเออตอความสาเรจของจงหวดตาก คอ กระตนใหหนวยงานตาง ๆ ทางาน

รวมมอกนในลกษณะบรณาการ โดยเนนความเปนเมองประวตศาสตร และเนนจดขายในเรองของ

การทองเทยวโดยเชอมโยงกบรฐวสานกจชมชนรวมถงสนคา OTOP

นภา ทองกอน2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจยทสงผลสาเรจตามเปาหมายของโครงการ

หนงตาบล หนงผลตภณฑ ของผผลตสนคา OTOP ในเขตพนทจงหวดราชบร พบวา ความสาเรจ

ของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ของผผลตสนคา OTOP ในเขตพนทจงหวดราชบร อยใน

ระดบสงทงโดยภาพรวม และรายดาน คอดานการสรางรายไดพนเสนความยากจนตามเกณฑ จปฐ.

ดานการพฒนาคณภาพชวต และดานการสรางความเขมแขงของชมชน ชดตวแปรอสระทง 7 ตว คอ

ประสบการณในการผลตสนคา สอทใชใน การประชาสมพนธ การมสวนรวมในกจกรรมของ

เครอขาย แหลงจาหนายสนคาประจา การไดรบการสนบสนนดานงบประมาณ การไดรบการ

ฝกอบรม และมาตรฐานสนคาทไดรบ มความสมพนธกบความสาเรจตามเปาหมายของโครงการ

หนงตาบล หนงผลตภณฑ ในระดบคอนขางตา ตวแปรทสามารถทานายตวแปรความสาเรจตาม

เปาหมายของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ไดดทสดคอการมสวนรวมในกจกรรมของ

เครอขาย สามารถทานายความสาเรจตามเปาหมายโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ไดรอยละ

6.00 ปญหา และอปสรรคทสาคญในการดาเนนงานโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ คอตลาด

เพอจาหนาย การประชาสมพนธ และเงนทน

พงษสนต ตนหยง2 (2551: บทคดยอ) การพฒนากลยทธการตลาดของสนคาหนงตาบล หนง

ผลตภณฑในจงหวดนครปฐม พบวา ในทกกลมสนคาจะเนนในเรองคณภาพสนคาเปนหลก โดยม

ความคดทวาถาคณภาพสนคาดแลวกจะทาใหสามารถขายได แตกมสนคาสมนไพรทไมใชอาหาร

และยาทพบปญหาในเรองการรบรองมาตรฐานจากองคการอาหารและยา และมความคดทวาถาตอง

ทาตามขนตอนเพอใหไดคณภาพจะทาใหตนทนสนคาสงขนอาจสงผลทาใหความสามารถในการ

แขงขนลดลง สวนการทาตลาดโดยสวนใหญจะใชกลยทธการบอกปากตอปากเพราะงายและไม

สำนกหอ


http://www.thailis.or.th/tdc/basic.php?query=นภา%20%20%20%20%20ทองกอน&field=1003&institute_code=0&option=showindex_creator&doc_type=0

http://www.thailis.or.th/tdc/basic.php?query=พงษสนต%20%20ตนหยง&field=1003&institute_code=0&option=showindex_creator&doc_type=0

44

ตองลงทนมาก สวนวธอน ๆ กใชโฆษณาในหนงสอพมพ โทรทศน และวทย พบไดในกลมสนคา

เครองประดบตกแตง และสนคาศลปะประดษฐและของทระลก เนองจากเปนสนคาทใชความคด

สรางสรรคประกอบกบการประชาสมพนธของทางรฐบาลทาใหสอเหลานใหความสนใจในการ

นาเสนอ ซงกชวยใหเปนทรจกมากขนทาใหขายสนคาไดเพมขน สวนปญหาและอปสรรคในการ

พฒนาเมอมองในมมของผประกอบการแลวจะพบปญหาใหญ ๆ คอ เรองการทาตลาดไมวาจะเปน

ตลาดทยงไมกวาง รฐใหการสนบสนนไมเพยงพอ มคแขงมาก เรองเงนทนทมปญหา ตวสนคาเสย

งายโดยเฉพาะสนคาอาหาร และบรรจภณฑทตองพฒนา สวนมมมองของผเชยวชาญนนกบอกไววา

ปญหาใหญ ๆ คอ คณภาพทยงไมผานการรบรองมาตรฐานจากองคการอาหารและยา โดยเฉพาะ

สนคาประเภทอาหาร เรอง บรรจภณฑทแตละกลมมการลงทนนอย และกลมสมาชกยงไมมความ

เขมแขงและความสามคคทมากพอ

สมาล ศรสมาน2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง ความสมพนธระหวางการมสวนรวม

สนบสนนขององคการบรหารสวนตาบลกบผลการจดระดบสนคาชมชน หนงตาบล หนงผลตภณฑ

ในจงหวดพระนครศรอยธยา พบวา 1) การมสวนรวมสนบสนนทง 4 ดาน ไดแกดานการวางแผน

ดานการดาเนนกจกรรม ดานการตรวจสอบและตดตามประเมนผล และดานการรวมรบ

ผลประโยชนขององคการบรหารสวนตาบล ทงโดยรวมและรายดาน อยในระดบปานกลาง 2) ผล

การจดระดบคณภาพสนคาหนงตาบล หนงผลตภณฑ ป พ.ศ. 2550 ของจงหวดพระนครศรอยธยา ม

ผลตภณฑสนคาทไดรบการคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย ป พ.ศ. 2550 ระดบ

คณภาพ 3 – 5 ดาว ของระดบประเทศ จานวน 95 ผลตภณฑ จาก 376 ผลตภณฑ คดเปนรอยละ 52

โดยสนคาระดบ 3 ดาว มจานวนมากสด ระดบ 4 ดาว และ 5 ดาว มจานวน ลดหลนลงมาตามลาดบ

3) การมสวนรวมสนบสนนขององคการบรหารสวนตาบลในรายดานการวางแผน ดานการดาเนน

กจกรรม ดานการตรวจสอบและการตดตามประเมนผล ดานการรวมรบผลประโยชน ม

ความสมพนธในลกษณะคลอยตามกนกบผลการจดระดบคณภาพสนคาชมชนหนงตาบล หนง

ผลตภณฑ ประเภทอาหาร ประเภทผาและเครองแตงกาย ประเภทของใชและของประดบตกแตง

ประเภทศลปะประดษฐและของทระลก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนผลตภณฑ OTOP

ทเหลอ ไดแก ประเภทเครองดมและประเภทสมนไพรทไมใชอาหาร พบวา ไมมความสมพนธกบ

การมสวนรวมสนบสนนของ อบต. อยางมนยสาคญทางสถต .05

สำนกหอ


http://www.thailis.or.th/tdc/basic.php?query=สมาล%20%20%20ศรสมาน&field=1003&institute_code=0&option=showindex_creator&doc_type=0

45

สจตรา จองโพธ2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง การดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลต

สนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธาน พบวา 1) กลมผผลตสนคาทงสามกลมม

ระดบการดาเนนงานเชงธรกจในดานการผลต การตลาด การเงนและบญช และการบรหารในระดบ

มากความคดเหนในสภาพการเนนงานดานการผลตมากทสด รองลงมาคอ ดานการตลาด การ

บรหารการเงนและบญชตามลาดบ 2) กลมผผลตสนคาหนงตาบล หนงผลตภณฑทงสามกลมม

ปญหาการดาเนนงานเชงธรกจในดานการผลต การตลาด การเงนและบญช และการบรหารในระดบ

นอย ซงเรยงตามลาดบปญหาการดาเนนงานดานการผลตมากทสด รองลงมาคอดาน การตลาด

การเงนและบญช และการบรหาร ตามลาดบทเปนเชนนอาจเปนเพราะการดาเนนงานของกลม

ผผลตสนคาหนงตาบลนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธานเปนไปตามโครงสรางของการ

ดาเนนงานเชงธรกจซงมการวเคราะหกระบวนการผลต การตลาด การบรหาร การเงนและบญช

กอนดาเนนงานจงทาใหปญหาการดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลตสนคาหนงตาบลหนง

ผลตภณฑในจงหวดอบลราชธานในภาพรวมอยในระดบนอย 3) กลมผผลตสนคาหนงตาบล หนง

ผลตภณฑทมเพศตางกนมระดบการดาเนนงานเชงธรกจไมแตกตางกน 4) กลมผผลตสนคาหนง

ตาบล หนงผลตภณฑทมเพศตางกนมปญหาการดาเนนงานเชงธรกจไมแตกตางกน

จรยา จตรเจรญ (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอความสาเรจของโครงการ

หนงตาบล หนงผลตภณฑ ของกลมอาชพ อาเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ พบวา ปจจย

สนบสนนทกดานสงผลตอความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ และจากการ

วเคราะหคาการถดถอยพหคณ พบวา ปจจยพนฐานสวนบคคลทสามารถพยากรณความสาเรจของ

โครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ของกลมตวอยางมเพยงดานระยะเวลาในการเขารวมกลม สวน

ปจจยสนบสนนม 2 ดานทสามารถพยากรณความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ คอ

ดานการบรหารจดการกลม และดานความรความเขาใจในงานหนงตาบล หนงผลตภณฑ

สมบรณ แกวกระบล2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง กระบวนการพฒนาภมปญญาชาวบาน

เครองปนดนเผาของชมชนเกาะเกรดเพอนาไปส หนงตาบล หนงผลตภณฑดเดน พบวา เกาะเกรด

มบรบทชมชนทเออตอการพฒนาภมปญญาชาวบานเครองปนดนเผาจนไดรบการพจารณาคดเลอก

ใหเปนผลตภณฑหนงตาบลหนงผลตภณฑดเดน มหลายองคประกอบ ไดแก ลกษณะภมศาสตร

ชาตพนธ ประวตชมชน ภมปญญาเครองปน ดนเผา ผนาชมชน การรวมกลมในชมชน เกาะเกรดม

สำนกหอ


http://www.thailis.or.th/tdc/basic.php?query=สจตรา%20%20จองโพธ&field=1003&institute_code=0&option=showindex_creator&doc_type=0

http://www.thailis.or.th/tdc/basic.php?query=สมบรณ%20แกวกระบล&field=1003&institute_code=0&option=showindex_creator&doc_type=0

46

ประวตศาสตรทเกยวของกบการเปน เสนทางการคาตงแตสมยอยธยาเพราะเปนเสนทางเรอสนคา

เดนทางผาน และชาวเกาะเกรดสวนใหญเปนชาวมอญทม ภมปญญาชาวบานเครองปนดนเผาเปน

องคความรทตดตวเมอครงอพยพหนทพพมามากบพระเจาตากสนมหาราช ไดพฒนาสงสม

เครองปนดนเผาจนเปนอาชพ และเปนแหลงผลตเครองปนดนเผาทสาคญของไทย ผนวกกบการม

ผนาชมชนทมวสยทศนทจะฟนฟภมปญญาเครองปนดนเผาเพอแกปญหาวกฤตตางๆ ดวยการพงพา

ความรทมในชมชนเกาะเกรดเอง ทาใหบรบทชมชนดงกลาวเออตอการพฒนาภมปญญาชาวบาน

เครองปนดนเผาใหไดรบการยอมรบ และยงเปนอาชพทสรางรายไดใหกบชมชนจนถงทกวนน

กระบวนการพฒนาเครองปนดนเผาของชมชนเกาะเกรด พบวา มกระบวนการพฒนาดงน 1) การ

พฒนาคน เพราะคนคอกลไกสาคญของการเปลยนแปลงตางๆ เรมจากการรวมกลมเปนการเตรยม

สมาชกใหไดรบความรสรางความเขาใจใหตรงกนในการพฒนาภมปญญา ชาวบานเครองปนดนเผา

พฒนาผนาชมชน การเสยสละเวลาของสมาชกเพอรวมกจกรรมตางๆ ของกลม เปนตน 2) การ

พฒนาผลตภณฑ ไดแก วตถดบ (ดน) จะตองมการกรองเอาเฉพาะ เนอดนบรสทธเพอใหรปทรง

เครองปนเรยบสวยงาม รปแบบมการผลตเครองปนดนเผาในขนาดทเลกลง เปลยนจากการผลต

เครองใชในครวเรอนมาเปนการผลตเปนเครองประดบตกแตงและของทระลก ลวดลายจะม

หลากหลายและละเอยดออน สสนเครองปนดนเผาของเกาะเกรด มการพฒนาสจากดงเดมสสมแดง

มาเปนสดาอมแดง (สนาก) จนกระทงลาสดไดสดาเงา เหมอนเคลอบมกนบเปนพฒนาการเครอง

ปนดนทเหนเดนชดอกอยางหนง เพราะการนาเทคโนโลยมาใชในการพฒนาโดยเตาแกส สามารถ

เพมอณหภมใหสงขนจะไดผลตภณฑสดา เปนตน 3) การกระจายสนคา กลมหตถกรรม

เครองปนดนเผาหมท 1 ไดกระจายสนคาไปกบลกคาทเปนนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาต

ทเดนทางมาทองเทยวภายในเกาะเกรด เนองจาก การทองเทยวแหงประเทศไทยประกาศใหเปน

แหลงทองเทยว ทาใหการประชาสมพนธไปยง สอตางๆ เพมขน การออกรานและการสาธตการปน

เครองปนดนเผาตามโครงการทรฐบาลจดขน นอกจากนยงไดรวมแสดงสนคาตามหางสรรพสนคา

และมการประชาสมพนธผานทางอนเทอรเนตของผประกอบการ และทางเวบไซตของการ

ทองเทยว เปนตน

วระยทธ คงพบลยกจ2 (2550: บทคดยอ) ศกษาเรอง การดาเนนงานโครงการหนงตาบลหนง

ผลตภณฑ : กรณศกษากลมอาชพทาน าพรกไทยพนบานตราวงทอง ตาบลทาวงทอง อาเภอเมอง

สำนกหอ


http://www.thailis.or.th/tdc/basic.php?query=วระยทธ%20คงพบลยกจ&field=1003&institute_code=0&option=showindex_creator&doc_type=0

47

พะเยา จงหวดพะเยา พบวา ทางกลมใหความสาคญกบการดาเนนงานในดานการบรหารการเงนเปน

อนดบท 1 รองลงมา คอ การดาเนนงานดานการจดการ การผลต และการตลาด ผลการดาเนนงาน

ดานการจดการ พบวา กลมอาชพทานาพรกไทยพนบานตราวงทองมการวางแผนการดาเนนงานราย

6 เดอน โดยมงเนนการเพมยอดขาย มการมอบหมายหนาทแกสมาชกเปนครงคราว ควบคมการ

ทางานโดยใชเวลาในการทางานและปรมาณงานทกาหนดให นอกจากนยงมการประเมนผลสมาชก

จากความรความสามารถ และจายคาตอบแทนตามความยากงายของงานททา ดานการผลต พบวา

กลมอาชพทาน าพรกไทยพนบานตราวงทองมการวางแผนการผลตโดยกาหนดใหผลตจานวนเทา

เดมทกรอบการผลต วตถดบสวนใหญเปนวตถดบภายในทองถนทมกจดซอจากผขายรายเดม ใน

การควบคมการผลตพบวา ทางกลมมการควบคมและตรวจสอบคณภาพโดยใชเครองมอมาตรฐาน

ของกลมเปนสาคญ นอกจากน ผลตภณฑของทางกลมยงไดรบการแตงตงเปนสนคาสดยอดหนง

ตาบลหนงผลตภณฑ ระดบ 4 ดาว ประจาป พ.ศ. 2547 ดานการตลาด กลมทาน าพรกไดมการพฒนา

รปแบบสนคาอยเสมอ แตเปนการพฒนาในลกษณะตามคแขงขนโดยราคาสนคาทตงไวจะเทยบเทา

กบผขายรายอนๆ ในตลาด ไมมการกาหนดกลมลกคาเปาหมายทชดเจน ดานชองทางการจด

จาหนาย สวนใหญจาหนายโดยผานคนกลาง นอกจากนพบวา กลมทาน าพรกยงใหความสนใจใน

การสงเสรมการตลาดนอยมาก ดานการบรหารการเงน กลมทาน าพรกตราวงทองมแหลงเงนทน

โดยการระดมทนจากสมาชกและไดรบการสนบสนนอปกรณในการผลตจากหนวยราชการ คอ

องคการบรหารสวนตาบล กรมสงเสรมการเกษตรและสหกรณ และกลมยงขาดประสบการณใน

การการจดทางบการเงนโดยทมการจดทาเพยงงบกาไรขาดทนเทานน ในดานรายรบทางกลมไดรบ

ชาระคาสนคาเปนรายงวดจากลกคาทาใหกลมประสบปญหาดานการขาดเงนทนหมนเวยน และ

สวนใหญทางกลมไมมหนสนคางชาระ

พจนา เอองไพบลย (2550: บทคดยอ) ศกษาเรอง การพฒนารปแบบกระบวนการเรยนรใน

ชมชนเพอการพฒนาทย งยน พบวา กระบวนการเรยนรในชมชน ททาใหชมชนมศกยภาพในการ

คดและปฏบตเพอการแกไขปญหาและการพฒนาดานนเวศ เศรษฐกจ และสงคมชมชน ใหดขน

และมความสมดล ประกอบดวย 8 ขนตอน คอ การทบทวนความยากลาบากในชวต การตรวจสอบ

ถงสาเหตวกฤตของกลมแกนนาชมชน การกระตนคนในชมชนไดความตระหนกในสถานการณท

สำนกหอ


48

เปนปญหาของชมชน การหาทางเลอกในการแกไขปญหา การปฏบตตามทางเลอก การประเมนผล

ยอนกลบ การพฒนาความเชอมนใหเกดขน และการบรณาการเขาสชวต

10.2 งานวจยตางประเทศ

ซอก โซเปยกตรา (Sok Sopheaktra, 2008: บทคดยอ) ศกษาเรอง สนคาประจาตาบลเมอง

โออตะ พบวา ใชเวลากวา25 ป โดยดาเนนการอยางตอเนอง เกดจากแนวความคดทจะแกไขปญหา

ความยากจนและการมงานทาของแมบานเกษตรกร เนองจากเมองโออตะ เปนเมองทชาวญปนม

ความรสกวาเปนบานนอก อยใตสดของเกาะกวชวใต ทาใหเปนเมองทไมมผใดสนใจ ดงนน

ชาวเมองโออตะมแนวความคดทจะสรางความนาสนใจใหแกบานเมองของตน โดยนาทรพยากรใน

พนทบวกกบภมปญญาทองถน มาพฒนาและสรางมลคาเพม จากนนกพฒนาสนคา OVOP สราง

มลคาเพมเปนแบรนดเนมของโออตะเอง จนเมองโออตะกลายเปนเมองทมชอเสยงดาน OVOP แผ

กระจายไปทวโลก หลกการพฒนา OVOP ของผบรหารเมองโออตะ คอ แทนทจะคานงเพยง

ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต ใหคานงถงความพอใจมวลรวมประชาชาตดวย โดยมแนวคด

พนฐานหลก 3 ประการ คอ 1) ภมปญญาทองถนสสากล 2) พงตนเอง และคดอยางสรางสรรค และ

3) การสรางทรพยากรมนษย โดยกาหนดแนวทางแหงความสาเรจ 6 ประการ คอ 1) การสราง

จตสานก 2) การคนหามรดกทมคณคาของทองถน 3) ความอตสาหะคอพนฐานของพลง 4) การ

สรางมลคาเพมของผลตภณฑ 5) การสรางความมนคงดานการตลาด และ 6) การพฒนาคน

นาตาล ซาดา (Nathalie Sajda, 2001: บทคดยอ) ศกษาเรอง ความเปนไปไดของโครงการ

การพฒนาชนบทหนงตาบลหนงผลตภณฑ (OTOP) และการพฒนาซงเปนยทธศาสตรการพฒนา

ชมชนแออด โดยเลอกชชนแออดคลองเตย ในใจกลางเมองกรงเทพมหานคร พบวา สามารถนามา

ปรบใชโดยการศกษารวมกบบรบททองถนและลกษณะทางวฒนธรรมไทยตามดวยการปรบเปลยน

ความคดเหนเดมของ OTOP เปนโครงการหนงสลมหนงตาบล (OSOP)

ราเดยส ออบดอล กาเดอ (Radiah Abdul Kader, 2000: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจย

ความสาเรจของผ ประกอบการธรกจขนาดเลกในชนบทภายใตโครงการหนงอาเภอหนง

อตสาหกรรมในประเทศมาเลเซย พบวา ปจจยภายนอกมมากกวาและโดดเดนกวา ปจจยภายในท

เออตอการประสบความสาเรจทางธรกจของผประกอบการ โดยการวเคราะหปจจยภายนอกทงหมด

บทบาททสาคญของรฐบาลในการสงเสรมความสาเรจของธรกจขนาดเลกซงรฐบาลควรใหความ

ชวยเหลอรวมถงสภาพแวดลอมทดทเออตอผประกอบการขนาดเลกในชนบทอยางตอเนอง

สเตนนง และคณะ (Stenning and other, 2008: 5-20) ศกษาเรอง กลยทธทจะสรางการ

เชอมโยงความผกพนและการกระตนใหเกดทนทางสงคม พบวา การพฒนาศกยภาพชมชนและการ

สำนกหอ


49

สรางความร และใชงานรวมกนและนาไปสความสามารถทเพมขนของชมชน โครงสรางนโยบาย

ในการประสบความสาเรจในการแนะนาชมชนใหเพมมลคาทสงขน งานวจยนจะสารวจ

กระบวนการเหลานโดยดทการพฒนา จากประสบการณของ Oyama – machi แมแบบสรางแรง

บนดาลใจจากหนงหมบานหนงผลตภณฑ (OVOP) การเชอมทนทางสงคมสงผลกระทบตอชมชน

เมอการพฒนาศกยภาพและการสรางความรและใชงานรวมกนและตามดวยการเปดตวมลคาเพม

สงขนของชมชน เชน การประมลผลผลตใหมทางการเกษตร เทคนควธการคดและออกแบบของ

ชมชน

ดาฮ สาวต (Dyah Savitri, 2008: 21-30) ไดศกษาแนวทางการพฒนาฟนฟชนบททย งยน

ของโครงการ OVOP ซงมวตถประสงคเพอแสดงใหเหนถงการเตบโตและการเคลอนไหวของ

OVOP ซงเปนกลยทธเพอใหบรรลผลสาเรจในการพฒนาทย งยนในระดบภมภาค จากการเปดเผย

ของโออตะในป 1970 ซงเลอกผลตผลทางการเกษตรและการบรการเปนผบกเบกกลยทธการฟนฟ

ของชนบทภายใตการเคลอนไหว OVOP นอกจากนยงมการวจยทม วตถประสงคอกตวอยางหนง

ของโครงการ OVOP คอ การดาเนนกลยทธตราสนคาของการเกษตร ในการบรรลการพฒนาท

ย งยนของชนบทในสภาพแวดลอมทกระจายตวของตราสนคาการเกษตรทถอวามบทบาทสาคญใน

การเจรญเตมโตทางเศรษฐกจ ทนาเสนอมลคาเพมในการตลาด โดยสรางความแตกตางของ

ผลตภณฑ นอกจากนกลยทธนยงดาเนนการใน Kono Hana Garten ของโออตะ และ Bato เมองชวา

ตะวนออกของอนโดนเซยดวย ซงเผยเหนวา OVOP มศกยภาพและเปนกลยทธทมประสทธภาพ

ทางสงคมและเศรษฐกจในวงกวาง ความแตกตางระหวางเขตเมองงและชนบทในประเทศกาลง

พฒนาผานการพฒนาขบเคลอนโดยชมชน นอกจากนในตลาดทมการแขงขนมความจาเปนของ

ผลตภณฑตองแตกตางจากผอน สรป โครงการ OVOP สงเสรมใหประชากรในทองถน นาความคด

รเรมเกยวกบปจจยภายนอกในการพฒนาผานคนในชมชนโดยนาความคดรเรมมาพฒนาใหเกด

ความยงยนของคนในชมชน และชมชนชนบทอาจจะฟนฟรกษากลยทธการสรางและขยายตวอยาง

ตอเนอง ในชมชนชนบทแหงนโดยฟนฟและเปดโอกาสไมใหถกจากด เฉพาะสาหรบประเทศท

กาลงพฒนาอยางเดยว

เอนจก และคณะ (Njuki and other, 2007: บทคดยอ) ไดศกษาวถชวตของเกษตรกรรายยอย

ของชายแอฟรกนซงมกมขอจากด เนองจากความยากจน การเขาถงตลาดและทกษะของ

ผประกอบการในการเพมมลคาใหกบผลตภณฑยงมขอจากดอย จากการเตบโตขนอยางรวดเรว ใน

สำนกหอ


50

ประเทศและระดบภมภาคและตลาดไดนาเสนอโอกาสทางการตลาดใหมใหแกเกษตรกรรายยอย

เพอจดหาวตถดบและการตลาดใหมมลคาสงขน สมมตรายไดและความสมพนธทางธรกจทดขน

ใหแกเกษตรกร แตการเขาถงเหลานตลาดยงตองยกระดบทมนยสาคญในเงของคณภาพของ

ผลตภณฑ ปรมาณและการจดการธรกจ รวมถงวจยและพฒนา องคกรไดยอมรบวาตอนนมการ

ปรบปรงการเขาถงตลาดและการเสรมสรางความสามารถของเกษตรทยากจนเพอกระจายทรพยากร

และเชอมโยงเขาดวย ตลาดซงมความทาทายเรงดวนทสดในภาคเกษตรรายยอย ในปจจบนจะเนน

วธการและขนตอนทสาคญในการสรางกาลงการผลตของกลมเกษตรกร และชมชนการประเมน

โอกาสทางการตลาด , การพฒนาตลอดจนผลกาไร ในขณะทวถชวตยงคงมความยงยน กรณศกษา

ในมาลาวและยกนดา วธการทจะอธบายและวเคราะหบทเรยนหลงจากกรณศกษาเหลาน วธการ

ประสบความสาเรจในการเชอมโยงเกษตรกรรายยอยสาหรบตลาดในประเทศ การวจยระบวาความ

พยายามเหลานจะตองมการชวยกนพฒนาตลาดทจะชวยใหเกษตรกรแขงขนกบตลาดในภมภาค

และระหวางประเทศได การวจยยงวเคราะหบทบาทของการเสรมสรางขดความสามารถของ

เกษตรกรทจะเขาใจตลาดรวมถงวธการและบทบาทขององคกรเกษตรกร ใหมความเชอมโยงทม

ประสทธภาพของเกษตรกรรายยอย กวาปทงานวจยทางการเกษตรและพฒนาองคกรไดทาอยางม

นยสาคญ ความคบหนาเกยวกบการเพมผลผลตทางการเกษตรและการสงเสรมเกษตรกรขนาดเลกท

ปลกพชอาหารและทาปศสตวใหมความแขงแรงอยางย งยน จากหลกฐานการเจรญเตบโตและ

ประสบการณ แสดงใหเหนวาประสบความสาเรจอยางย งยนในการเจรญเตบโตทางการเกษตร

ผลผลตทใชขนอยกบวกฤตการขยายตวและโอกาสทางการตลาด

จเรยนา อมมาคลาเต ชดม (JULIANA IMMACULATE CHIDUMU, 2006: บทคดยอ) ได

ศกษาผลกระทบตอความมนคงดานอาหารและรายไดในครวเรอนของ “หนงหมบานหนง

ผลตภณฑ (OVOP)” กรณ BVUMBWE ใน Thyolo อาเภอมาลาว มาลาวเปนหนงในประเทศท

อาหารไมปลอดภยและยากจนทสดในโลกตามรายงานการพฒนามนษยของ UNDP (2004)

เกษตรกรรมเปนแรงผลกดนของเศรษฐกจของมาลาวและรฐบาลของประเทศมาลาวเปนแกนนาใน

เรองความปลอดภยของอาหารโดยการนาโครงการทเรยกวาหนงหมบานหนงผลตภณฑ (OVOP)

ในป 2003 ซงมวตถประสงคทสาคญ คอ การลดความยากจนโดยนาความเปนชมชนใหมอสระทาง

เศรษฐกจ แตไมมความพยายามในการประเมนโครงการและกจกรรมททา ดวยเหตนจงมชองวาง

สำนกหอ


51

เกดขน การศกษาในครงนจงไดดาเนนในพนทของ OOP Bvumbwe ใน Thyolo อาเภอมาลาว เพอ

ประเมนผลกระทบจากโครงการหนงหมบานหนงผลตภณฑ (OVOP) จากรายไดของเกษตรกร

ผประกอบการและความมนคงทางดานอาหาร ขอมลเบองตนทเกบรวบรวมจากผประกอบการท

ไดรบผลประโยชนและไมไดรบผลประโยชนจานวนทงหมด 80 คน ของโครงการหนงหมบาน

หนงผลตภณฑ (OVOP) ผทไดรบผลประโยชนจากโครงการม 52 คน โดย 40 คน ไดรบเลอกวาเปน

ผประกอบการทเปนระบบ และ อนๆ อก 40 คนจากการเกบรวบรวมโดยการสมจากผทไดรบ

ผลประโยชน ทไมอยในพนทโดยเกบรวบรวมขอมลในเดอนเมษายน 2006 โดยการใช

แบบสอบถามแบบมโครงสรางและมงเนนการสนทนากลม การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชง

พรรณนา ได-สแควร , t-test และ Ordinary Least Squared วธการถดถอยพหคณ การปรบ Likert ถก

นามาใชกบเกษตรในอตราการรบรถงผลกระทบของ OVOP เกยวกบกจกรรมในฟารม ผล

การศกษาพบวาความแตกตางอยางมนยสาคญในระดบรายไดของเกษตรกรทใชในครวเรอน

ระหวางผทรบผลประโยชนและไมไดรบผลประโยชนจาก OVOP พบวาผทไดรบผลประโยชนจาก

OVOP จะดกวาในแงของความมนคงดานอาหารในครวเรอนทเพมขนของประชาการซงเปนการ

กระจายความเสยงและการเขาถงอาหารซงไดบรรลถงรายไดเกษตรกรทสงขน อยางไร กตาม

ลกษณะทางเศรษฐกจ และสงคมของเกษตรกรไมเพยงพอทจะอธบายความแตกตางในรายไดของ

เกษตรกร การวจยในครงนอนมานไดวามปจจยอนๆ ท เกยวของอยางใกลชดกบการเกษตรและการ

ผลตรวมถงการมสวนรวมในโครงการ OVOP และขนาดครวเรอนพบวา มการเพมขนของรายได

เกษตรกรทรวมในโครงการ OVOP น

สำนกหอ


52

กรอบแนวคดในการวจย

ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ผวจยสงเคราะหใหเขากบบรบทของ

กลมผลตภณฑผาของจงหวดเชยงใหม ดงแสดงไดดงกรอบแนวคด ดงน

แผนภมท 1 กรอบแนวคดการวจย

ปจจยภายใน

การบรหารจดการ

การมสวนรวม

ภาวะผนาของกลม

การเรยนรภมปญญาทองถน

ทรพยากร

ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา

ความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ

ความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ

ความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด

ศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย

ความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน

และตลาดเงน

การสรางทมและการทางานเปนทม

แนวทางการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผาเพอเสรมสราง

ความสามารถในการแขงขน

SWOT Analysis

บทท 3

วธการดาเนนการวจย

การศกษาการวจยเรอง แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอ

เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวด

เชยงใหม มวตถประสงค ไดแก 1) ศกษาปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ

เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง

ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม 2) ศกษาผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม และ3) ศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม โดยมวธดาเนนการวจย ดงน

ขนตอนในการดาเนนการวจย

เพอใหการวจยดาเนนการไปดวยความเรยบรอย และบรรลวตถประสงค ผวจยจงไดกาหนด

ขนตอนของการดาเนนการวจย และระเบยบวจยดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง

2. ตวแปรทศกษา

3. เครองมอทใชในการวจย

4. วธการสรางเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

5. การเกบรวบรวมขอมล

6. การวเคราะหขอมล

ประชากรและกลมตวอยาง

1) ขอมลเชงปรมาณ ไดแก

1.1 ประชากร ไดแก กลมหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมทงหมด 384 กลม ขอมลสถต

พทธศกราช 2556 (สานกงานพฒนาสงคม จงหวดเชยงใหม, 2556)

53

54

1.2 กลมตวอยาง ไดแก ผประกอบการหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 196 กลม ไดมา

โดยตารางกาหนดขนาดของกลมตวอยางของเครซและมอรแกน (Krejcie and Morgan, 1970: 608-

609) โดยทาการสอบถามประธานกลมทง 196 กลม

2) ขอมลเชงคณภาพ ผใหขอมลสาคญ (Key informants) จานวน 9 คน ประกอบดวย

2.1 ประธานกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 2 คน

2.2 กรรมการกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 4 คน

2.3 สมาชกกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 2 คน

2.4 พฒนากรตาบลของจงหวดเชยงใหม 1 คน

ตวแปรทศกษา

ตวแปรตน คอ ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ประกอบดวย

1. ดานการบรหารจดการ

2. ดานการมสวนรวม

3. ดานภาวะผนาของกลม

4. ดานการเรยนรภมปญญาทองถน

5. ดานทรพยากร

ตวแปรตาม คอ ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ประกอบดวย

1. ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ

2. ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ

3. ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด


5. ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน

6. ดานการสรางทมและการทางานเปนทม

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชสาหรบการวจยเชงปรมาณ

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณสาหรบการวจยครงน คอ แบบสอบถาม

(Questionnaire) แบงออกเปน 4 ตอน ดงน

55

ตอนท 1 แบบสอบถามปจจยสวนบคคลเพอสอบถามลกษณะสวนบคคล ไดแก เพศ อาย

ตาแหนง ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน ลกษณะคาถามเปนคาถามปลายเปด เปนแบบ

สารวจรายการ (Checklist)

ตอนท 2 แบบสอบถามปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เ ปน

แบบสอบถามชนดมาตรสวนประเมนคา (Rating Scale) ตามแนวคดของลเครท (Likert’s Rating

Scale) ม 5 ระดบ ดงน

5 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมากทสด

4 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมาก

3 หมายถง มการปฏบตอยในระดบปานกลาง

2 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอย

1 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอยทสด

ตอนท 3 แบบสอบถามผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เปนแบบสอบถามชนด

มาตรสวนประเมนคา (Rating Scale) ตามแนวคดของลเครท (Likert, 1974) ม 5 ระดบ ดงน

5 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมากทสด

4 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมาก

3 หมายถง มการปฏบตอยในระดบปานกลาง

2 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอย

1 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอยทสด

ตอนท 4 ขอเสนอแนะ เปนแบบสอบถามปลายเปด (Open Ended)

เครองมอทใชสาหรบการวจยเชงคณภาพ

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพสาหรบการวจยครงน คอ แบบ

สมภาษณ โดยใชการวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis )

56

การสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอ

การสรางแบบสอบถามเพอใหการดาเนนการศกษาครงน สามารถตรวจสอบวดไดตรงตาม

กรอบแนวคดของการศกษา และบรรลวตถประสงคททวางไว ผวจยไดดาเนนการสรางเครองมอ โดยม

ขนตอน ดงน

การสรางเปนแบบสอบถาม

1. ศกษาจากเอกสาร ตารา งานวจย ทเกยวของ ปรกษาผเชยวชาญ เกยวกบขอมลในการ

สรางเครองมอ เพอเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม

2. นาขอมลทไดจากการศกษามาประมวล เพอกาหนดเปนโครงสรางของเครองมอ และ

ขอบเขตของเนอหา

3. สรางแบบสอบถามตามขอบเขตของเนอหา ครอบคลมตามวตถประสงคของการวจย และ

ตามรายละเอยดของนยามศพทเฉพาะของตวแปร

4. นาแบบสอบถามทผวจยสรางขน เสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธ

5. นาแบบสอบถามทผวจยสรางขน เสนอผทรงคณวฒจานวน 3 ทาน ตรวจสอบความ

ครอบคลมครบถวนของเนอหาในประเดนสาระสาคญตรงตามพฤตกรรมทตองการวด ความเหมาะสม

ของสานวนภาษา พจารณาปรบปรงแกไข หาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective

Congruence : IOC) เพอนามาปรบปรงแกไข โดยมเกณฑการใหคะแนนดงน (พวงรตน ทวรตน 2543 :

117) ไดคาความเทยงตรงของแบบสอบถามทงฉบบเทากบ 0.919

มความเหมาะสมสอดคลอง ให +1 คะแนน

ไมสอดคลอง ให -1 คะแนน

ไมแนใจ ให 0 คะแนน

NR

IOC ∑=

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงค

∑R แทน ผลรวมระหวางคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด

N แทน จานวนผเชยวชาญทงหมด

6. นาแบบสอบถามทไดไปทาการหาคาความเชอมนของเครองมอ(Reliability)โดยนา

แบบสอบถามไปทดลองใช (Try Out) กบกลมทดลองทไมใชกลมตวอยาง จานวน 30 คน และหาคา

57

ความเชอมนของแบบสอบถาม โดยหาคา สมประสทธแอลฟา(α - Coefficient) ตามวธของครอนบาค

(Cronbach) โดยใชสตรดงน (พวงรตน ทวรตน 2543 : 118)

−

−= ∑

2

2

11 t

i

ss

kkα

เมอ α แทน คาสมประสทธความเชอมน

k แทน จานวนของเครองมอ

∑ 2is แทน ผลรวมของความแปรปรวนของแตละขอ

2ts แทน ความแปรปรวนของคะแนนรวม

ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา

เทากบ .919 จาแนกตามตวแปรไดดงน

1. ดานการบรหารจดการ ไดคาความเชอมนเทากบ .913

2. ดานการมสวนรวม ไดคาความเชอมนเทากบ .897

3. ดานภาวะผนาของกลม ไดคาความเชอมนเทากบ .876

4. ดานการเรยนรภมปญญาทองถน ไดคาความเชอมนเทากบ .911

5. ดานทรพยากร ไดคาความเชอมนเทากบ .913

ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เทากบ .912 จาแนกตามตวแปรไดดงน

1. ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ ไดคาความเชอมนเทากบ .897

2. ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ ไดคาความเชอมนเทากบ .877

3. ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด ไดคาความเชอมนเทากบ .867

4. ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย ไดคาความเชอมนเทากบ .901

5. ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน ไดคาความ

เชอมนเทากบ .903

6. ดานการสรางทมและการทางานเปนทม ไดคาความเชอมนเทากบ .904

การสรางเปนแบบสมภาษณ

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพสาหรบการวจยครงน คอ แบบ

สมภาษณ โดยเทคนคการวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis )โดยการ

สงเคราะหจากวรรณกรรมทเกยวของ ตลอดจนการศกษาในสวนของเชงปรมาณมากาหนดเปน

ประเดนในการซกถาม

58

การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน

การเกบรวบรวมขอมลสาหรบการวจยเชงปรมาณ

1. การเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถาม

1.1 ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากรถงกลมหตกรรมผา เพอขอ

ความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล

1.2 ขอความรวมมอจากผตอบแบบสอบถาม โดยผวจยอธบายและชแจงรายละเอยด

เกยวกบวตถประสงคของแบบสอบถาม และวธการเกบขอมลแกผตอบแบบสอบถามเปนรายบคคล

ตลอดจนการรบแบบสอบถามกลบคนดวยตนเอง

1.3 ผวจยนาแบบสอบถามมาตรวจดความสมบรณในแตละขอ และนบจานวน

แบบสอบถามใหครบตามทตองการ ถาพบวาแบบสอบถามชดใดผตอบแบบสอบถามทาไมครบทก

ขอ กจะทาการเกบเพมเตม เมอไดขอมลครบ 196 ชด ผวจยจะนาขอมลไปวเคราะหตามวธทางสถต

ตอไป

การเกบรวบรวมขอมลสาหรบการวจยเชงคณภาพ

1. การเกบรวบรวมขอมลจากแบบสมภาษณ

1.1 ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากรถงผทรงคณวฒทจะทาการ

สมภาษณ เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล

1.2 ขอความรวมมอจากผทรงคณวฒโดยการสมภาษณกลมยอย รวบรวมขอมลและทา

การนาเสนอผลการสมภาษณในรปแบบความเรยง

การวเคราะหขอมล

การวจยครงน ใชการวเคราะหขอมล ดงน

1.วเคราะหขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม โดยใชคาความถ (frequency)

และคารอยละ (percentage)

2.การศกษาปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา แปลความหมายโดยใชวธ

นาคาเฉลยในแตละระดบมาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมาย โดยใชชวงของคาเฉลยเปน

เกณฑในการแปลความหมาย ตามแนวคดของเบสท (Best, 1981) ดงน

59

คาเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมากทสด

คาเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมาก

คาเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบปานกลาง

คาเฉลย 1.50 - 2.50 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอย

คาเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอยทสด

3.การศกษาผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา แปลความหมายโดยใชวธนา

คาเฉลยในแตละระดบมาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมาย โดยใชชวงของคาเฉลยเปนเกณฑ

ในการแปลความหมาย ตามแนวคดของเบสท (Best, 1981) ดงน

คาเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมากทสด

คาเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมาก

คาเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบปานกลาง

คาเฉลย 1.50 - 2.50 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอย

คาเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอยทสด

4. วเคราะหปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม โดยใชการวเคราะหใชวธการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (stepwise

multiple regression analysis)

5. การวเคราะหขอคาถามปลายเปดใชการวเคราะหเนอหา (content analysis) แลว

เขยนเปนความเรยง

6. แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ

แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม จากการ

สมภาษณกลมยอยโดยเทคนคการวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis )

และสรปประเดนทสาคญแลวนาเสนอในรปของการบรรยายความเรยง

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจย และการนาเสนอผลการวเคราะหขอมลในการ

วจย เรอง “แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน

ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม” ผวจยไดสง

แบบสอบถามใหกลมตวอยาง จานวน ทงสน 196 คน ไดรบการตอบกลบคนมาครบทกฉบบ คดเปน

รอยละ100 เมอไดขอมลจากแบบสอบถามนามาวเคราะหและเสนอผลการวเคราะหขอมล จาแนกเปน 5

ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ผลการศกษาระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ


ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

ตอนท 3 ผลการศกษาระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง



ตอนท 4 ปจจยทสงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง



ตอนท 5 ขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา

ตอนท 6 แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ


60

61

ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จานวน 196 คน จาแนกตาม เพศ อาย ตาแหนง ระดบ

การศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน โดยหาคาความถ (frequency) และรอยละ (percentage) ดง

รายละเอยดใน ตารางท 1

ตารางท 1 จานวน และรอยละ ปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

สถานภาพ จานวน (คน) รอยละ

1. เพศ

ชาย

หญง

45

151

22.96

77.04

รวม 196 100.00

2. อาย

25 - 30 ป

31 - 35 ป

36 - 40 ป

41 - 45 ป

46 - 50 ป

51 - 56 ป

56 - 60 ป

61 ป ขนไป

7

29

5

35

91

18

9

2

3.57

14.80

2.55

17.86

46.43

9.18

4.59

1.02

รวม 196 100.00

3. ตาแหนง

ประธาน

คณะกรรมการ

สมาชก

106

72

18

54.08

36.74

9.18

รวม 196 100.00

62

ตารางท 1 จานวน และรอยละ ปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม (ตอ)

สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จานวน (คน) รอยละ

4. ระดบการศกษา

ป.1 – ป.4

ประถมศกษา (ป.6)

มธยมศกษาตอนตน (ม.3)

อนปรญญา/ปวส.

ปรญญาตร

6

26

40

24

100

3.06

13.27

20.41

12.24

51.02

รวม 196 100.00

5. รายไดเฉลยตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท

5,001 – 10,000 บาท

10,001 – 20,000 บาท

20,001 – 30,000 บาท

30,001 – 40,000 บาท

40,001 – 50,000 บาท

50,001 บาทขนไป

3

10

53

27

44

34

25

1.53

5.10

27.04

13.78

22.45

17.35

12.75

รวม 196 100.00

จากตารางท 1 พบวา สวนใหญเปนเพศหญง จานวน 151 คน คดเปนรอยละ 77.04 และ

เปนเพศชาย จานวน 45 คน คดเปนรอยละ 22.96 มอายระหวาง 46 - 50 ปมากทสด จานวน 91 คน

คดเปนรอยละ 46.43 รองลงมา อายระหวาง 41 - 45 ป จานวน 35 คน คดเปนรอยละ 17.86 และ

61 ป ขนไป นอยทสด จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 1.02 ตาแหนง ประธาน มากทสด จานวน 106

คน คดเปนรอยละ 54.08 รองลงมา คณะกรรมการ จานวน 72 คน คดเปนรอยละ 36.73 และสมาชก

นอยทสด จานวน 18 คน คดเปนรอยละ 9.18 ระดบการศกษาระดบปรญญาตรมากทสด จานวน

100 คน คดเปนรอยละ 51.02 รองลงมา มธยมศกษาตอนตน (ม.3)จานวน 40 คน คดเปนรอยละ

20.41 และป.1 – ป.4 นอยทสด จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 3.06 รายไดเฉลยตอเดอน 10,001 –

63

20,000 บาท มากทสด จานวน 53 คน คดเปนรอยละ 27.04 รองลงมา 30,001 – 40,000 บาท จานวน

44 คน คดเปนรอยละ 22.45 และตากวา 5,000 บาท นอยทสด ตากวา 5,000 บาท

ตอนท 2 ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน

การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”


ในการว เคราะหปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม ผวจยวเคราะหโดยใชคาเฉลย ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน )D.S( แลวนา

คาเฉลยไปเปรยบเทยบกบตามเกณฑ ตามแนวคดของเบสท ดงตารางท 2

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลม

หตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม

(n = 196)

ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ

1. ดานการบรหารจดการ )X( 1

2. ดานการมสวนรวม )X( 2

3. ดานภาวะผนาของกลม )X( 3

4. ดานการเรยนรภมปญญาทองถน )X( 4

5. ดานดานทรพยากร )X( 5

4.03

3.96

4.01

3.86

3.91

0.49

0.56

0.49

0.51

0.50

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

1

3

2

5

4

รวม )X( tot 3.94 0.36 มาก

จากตารางท 2 พบวา ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 3.94, D.S = 0.36) เมอพจารณาเปนรายดาน

พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานการบรหารจดการ มคาเฉลยมากทสด ( X = 4.03, D.S =

0.49) รองลงมาคอ ดานภาวะผนาของกลม ( X = 4.01, D.S = 0.49) และดานการเรยนรภมปญญา

ทองถน มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.86, D.S = 0.51)

64

เมอวเคราะหปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ

ในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

ดงตารางท 3 - ตารางท 8



หตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการบรหารจดการ

(n = 196)


ดานการบรหารจดการ

1. มการวางแผนกาหนดจานวนบคลากรในขนตอนตางๆ

ของการผลตใหเพยงพอ และเหมาะสมกบปรมาณงาน

2. มการมอบหมายงานทเหมาะสมกบความสามารถของ

บคลากร

3. มการสนบสนนและสงเสรมใหบคลากร และสมาชกเขา

รวมประชม / อบรม / สมมนา และศกษาดงาน

4. มการกาหนดเปาหมายและผลการปฏบตงานของ

บคลากรทชดเจน

5. มการวดและประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรท

กาหนดไว อยางสมาเสมอ

4.02

4.14

3.95

3.97

4.03

0.63

0.56

0.68

0.66

0.63

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

3

1

5

4

2

รวม 4.02 0.49 มาก

จากตารางท 3 พบวา ดานการบรหารจดการ โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 4.02,

D.S = 0.49) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยมการมอบหมายงานท

เหมาะสมกบความสามารถของบคลากร มคาเฉลยมากทสด ( X =4.17, D.S = 0.69) รองลงมาคอ

คาตอบแทนพเศษทาใหมเงนเพมขนและเหลอเกบ ( X = 4.14, D.S = 0.56) และมการสนบสนน

และสงเสรมใหบคลากร และสมาชกเขารวมประชม / อบรม / สมมนา และศกษาดงาน มคาเฉลย

นอยทสด ( X = 3.95, D.S = 0.68)

65

ตารางท 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม

ผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง

ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการมสวนรวม

(n = 196)


ดานการมสวนรวม

1. บคลากรมสวนรวมในการวางแผนการดาเนนงานของ

กลม

2. บคลากรมสวนรวมในการกาหนดกฎระเบยบ ขอบงคบ

ของกลม

3. บคลากรไดเขารวมประชมทกลมจดขน

4. บคลากรมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทกลมจดขน

5. บคลากรมสวนรวมในการประเมนผลการดาเนนงาน

ของกลม

6. บคลากรมสวนรวมในการตรวจสอบการดาเนนงานของ

กลม

7. บคลากรมสวนรวมของกลมในการเสนอขอบกพรอง

ในการดาเนนงานหรอกจกรรมของกลม เพอนาไป

ปรบปรงแกไขพฒนา

3.97

3.88

3.90

4.01

3.96

3.98

4.03

0.66

0.74

0.67

0.69

0.74

0.73

0.78

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

3

7

6

2

5

4

1

รวม 3.96 0.56 มาก

จากตารางท 4 พบวา ดานการมสวนรวม โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X =3.96, D.S =

0.56) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยบคลากรมสวนรวมของกลมในการ

เสนอขอบกพรอง ในการดาเนนงานหรอกจกรรมของกลม เพอนาไปปรบปรงแกไขพฒนา ม

คาเฉลยมากทสด ( X = 4.03, D.S = 0.78) รองลงมาคอ บคลากรมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทกลม

จดขน ( X = 4.01, D.S = 0.69) และบคลากรมสวนรวมในการกาหนดกฎระเบยบ ขอบงคบ ของ

กลม มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.88, D.S = 0.74)

66



หตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานภาวะผนาของกลม

(n =196)


ดานภาวะผนาของกลม

1. ผนาของกลมมวสยทศนและความคดกวางไกลในการ

บรหารองคกร

2. ผนาของกลมมความสามารถในการตดสนใจใน

ปญหาตางๆ ในสภาวการณทกดดนได

3. ผนาของกลมมความสามารถในการมอบหมายงาน

ใหกบบคลากรไดอยางเหมาะสม

4. ผนาของกลมมความสามารถสรางความรวมมอใหเกด

การทางานภายในกลมระหวางบคลากรในการทางาน

5. ผนาของกลมมทกษะการสอสารทมประสทธภาพ

ชดเจน เขาใจได

6. ผนาของกลมมการใชอานาจโดยตงอยบนหลก

คณธรรม

7. กลมมทกษะในการทางานเปนทม

8. กลมสามารถทาใหบคลากรในทมมความกระตอรอรน

ในการทางานเพอใหงานนนสาเรจตามเปาหมาย และ

เปนการพฒนาการทางานอยางสมาเสมอ

4.04

3.99

4.02

4.05

4.00

3.97

4.03

4.08

0.79

0.75

0.68

0.69

0.64

0.63

0.62

0.63

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

3

7

5

2

6

8

4

1

รวม 4.02 0.49 มาก

จากตารางท 5 พบวา ดานภาวะผนาของกลม โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 4.02,

D.S = 0.49) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยกลมสามารถทาใหบคลากร

ในทมมความกระตอรอรนในการทางานเพอใหงานนนสาเรจตามเปาหมาย และเปนการพฒนาการ

ทางานอยางสมาเสมอ มคาเฉลยมากทสด ( X = 4.08, D.S = 0.63) รองลงมาคอ ผนาของกลมม

ความสามารถสรางความรวมมอใหเกดการทางานภายในกลมระหวางบคลากรในการทางาน

67

( X = 4.05, D.S = 0.69) และผนาของกลมมการใชอานาจโดยตงอยบนหลกคณธรรม มคาเฉลยนอย

ทสด ( X = 3.97, D.S = 0.63)



ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน

(n = 196)


ดานการเรยนรภมปญญาทองถน

1. กลมไดรบความรวมมอ จากเครอขายภายนอกชมชน

เปนอยางด

2. กลมมการสรางเครอขายเพอมการแลกเปลยนเรยนร

กบกลมอนๆ

3. กลมไดรบการสนบสนนดานวชาการจากหนวยงานท

เกยวของอยางตอเนอง

4. กลมไดรบการสนบสนนดานวสดอปกรณจาก

หนวยงานทเกยวของ อยางตอเนอง

5. กลมไดรบการสนบสนนดานการอบรมและการศกษา

ดงานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง

6. กลมไดรบการสนบสนนขอมลขาวสารจากหนวยงาน

ทเกยวของ

7. กลมไดรบขอเสนอแนะในการปรบปรง การ

ดาเนนงานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง

3.90

3.88

3.87

3.79

3.82

3.81

3.92

0.65

0.69

0.75

0.79

0.69

0.74

0.79

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

2

3

4

7

5

6

1

รวม 3.86 0.51 มาก

จากตารางท 6 พบวา ดานการเรยนรภมปญญาทองถน โดยภาพรวม อยในระดบมาก

( X = 3.93, D.S = 0.49) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยกลมไดรบ

ขอเสนอแนะในการปรบปรง การดาเนนงานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง มคาเฉลยมาก

ทสด ( X = 3.92, D.S = 0.79) รองลงมาคอ กลมไดรบความรวมมอ จากเครอขายภายนอกชมชน

68

เปนอยางด ( X = 3.90, D.S = 0.65) และกลมไดรบการสนบสนนดานวสดอปกรณจากหนวยงานท

เกยวของ อยางตอเนอง มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.79, D.S = 0.79)



ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานทรพยากร

(n = 196)

ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ระดบ

ดานทรพยากร

1. มการแบงโครงสรางองคกรเปนสวนงานตางๆ อยาง

ชดเจน

2. มการกาหนดขอบเขตอานาจหนาทของ

คณะกรรมการและสมาชกอยางชดเจน

3. มการกาหนดกฎระเบยบขอบงคบในการดาเนนงาน

อยางชดเจน

4. มระบบการตดตอสอสารทมประสทธภาพระหวาง

ประธาน กรรมการ และสมาชกทหลากหลาย

5. มการรบรขอมลขาวสารทงภายในและภายนอก

องคกรอยางเสร

6. ประธาน กรรมการ และสมาชกกลมมความรวมมอ

รวมใจในการปฏบตงาน

7. มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณและวสด

อปกรณตางๆ สาหรบการดาเนนกจกรรมตางๆ อยาง

เหมาะสม

3.97

3.87

4.05

3.94

3.75

3.89

3.88

0.73

0.72

0.71

0.79

0.67

0.72

0.80

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

2

6

1

3

7

4

5

รวม 3.91 0.50 มาก

จากตารางท 7 พบวา ดานทรพยากร โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 3.91, D.S = 0.50)

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยมการกาหนดกฎระเบยบขอบงคบในการ

ดาเนนงานอยางชดเจน มคาเฉลยมากทสด ( X = 4.22, D.S = 0.63) รองลงมาคอ มการแบง

69

โครงสรางองคกรเปนสวนงานตางๆ อยางชดเจน ( X = 3.97, D.S = 0.73) และมการรบรขอมล

ขาวสารทงภายในและภายนอกองคกรอยางเสร มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.75, D.S = 0.67)

ตอนท 3 ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ


ในการว เคราะหระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม ผวจยวเคราะหโดยใชคาเฉลย ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน )D.S( แลวนา

คาเฉลยไปเปรยบเทยบกบเกณฑตามแนวคดของเบสท ดงตารางท 8

ตารางท 8 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ

เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล

หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม

(n = 196)

ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ

1. ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ )Y( 1

2. ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ )Y( 2

3. ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด )Y( 3

4. ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย 4( )Y

5. ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน

และตลาดเงน 5( )Y

6. ดานการสรางทมและการทางานเปนทม 6( )Y

3.96

3.88

3.87

3.92

3.90

3.86

0.45

0.59

0.54

0.40

0.50

0.65

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

1

4

5

2

3

6

รวม )Y( tot 3.90 0.41 มาก

จากตารางท 8 พบวา ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาเพอเสรมสรางความสามารถ


โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 3.90, D.S = 0.41) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบ

มากทกดาน โดยดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ มคาเฉลยมากทสด ( X = 3.96,

70

D.S =0.45) รองลงมาคอ ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย ( X = 3.92, D.S = 0.40) และ

ดานการสรางทมและการทางานเปนทม มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.86, D.S = 0.65)

เมอวเคราะหผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ

แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหมในแตละ

ดานเปนรายขอยอยไดผลการวเคราะหขอมล ดงตารางท 10 - ตารางท 15

ตารางท 10 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา

เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง

ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ

(n = 196)


ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ

1. การทดสอบตลาด/การหาขอมลเกยวกบความตองการ

ของลกคาเพอนามาใชในการพฒนาผลตภณฑ

2. การออกแบบผลตภณฑตามความตองการของลกคา

3. การพฒนาผลตภณฑใหมทมความแตกตางและเพม

มลคาใหผลตภณฑ

4. การออกแบบบรรจภณฑเพอเพมมลคาใหผลตภณฑ

5. การควบคมคณภาพของผลตภณฑ

6. การควบคมตนทนการผลต

3.99

3.97

3.90

3.94

3.94

4.01

0.63

0.64

0.69

0.62

0.58

0.60

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

2

3

6

5

4

1

รวม 3.96 0.45 มาก

จากตารางท 10 พบวา ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ โดยภาพรวม อยในระดบ

มาก ( X = 3.96, D.S = 0.45) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยการควบคม

ตนทนการผลต มคาเฉลยมากทสด ( X =4.01, D.S = 0.60) รองลงมาคอ การทดสอบตลาด/การหา

ขอมลเกยวกบความตองการของลกคาเพอนามาใชในการพฒนาผลตภณฑ ( X = 3.99, D.S = 0.63)

และการพฒนาผลตภณฑใหมทมความแตกตางและเพมมลคาใหผลตภณฑ มคาเฉลยนอยทสด

( X = 3.90, D.S = 0.69)

71



ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ

(n = 196)

ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ระดบ

ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ

1. มการนาระบบสารสนเทศขนพนฐานมาใชในการ

ดาเนนธรกจ

2. มการสรางฐานขอมลเพอใชในการดาเนนธรกจ

3. มการพฒนาระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรกจ

3.88

3.84

3.92

0.74

0.68

0.67

มาก

มาก

มาก

2

3

1

รวม 3.88 0.59 มาก

จากตารางท 11 พบวา ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ โดยภาพรวม อยใน

ระดบมาก ( X = 3.88, D.S = 0.59) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยมการ

พฒนาระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรกจ มคาเฉลยมากทสด ( X = 3.92, D.S = 0.67) รองลงมา

คอ มการนาระบบสารสนเทศขนพนฐานมาใชในการดาเนนธรกจ ( X = 3.88, D.S = 0.74) และม

การสรางฐานขอมลเพอใชในการดาเนนธรกจ มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.84, D.S = 0.68)

72



ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรม

การตลาด

(n = 196)


ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด

1. มการกาหนดการแบงสวนตลาดและกาหนดตลาด

เปาหมาย

2. มการวางแผนทางการตลาด

3. มการกาหนดกลยทธดานผลตภณฑ

4. มการกาหนดกลยทธดานราคา

5. มการพฒนาชองทางการจดจาหนาย

6. มการวางแผนการสงเสรมการตลาด

7. มการเสนอขายสนคาอยางมออาชพ

3.79

3.85

3.96

3.90

3.80

3.92

3.85

0.70

0.65

0.61

0.67

0.79

0.76

0.75

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

7

4

1

3

6

2

5

รวม 3.87 0.54 มาก

จากตารางท 12 พบวา ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด โดยภาพรวม อย

ในระดบมาก ( X = 3.87, D.S = 0.54) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยม

การกาหนดกลยทธดานผลตภณฑ มคาเฉลยมากทสด ( X = 3.96, D.S = 0.61) รองลงมาคอ มการวาง

แผนการสงเสรมการตลาด ( X = 3.92, D.S = 0.76) และมการกาหนดการแบงสวนตลาดและ

กาหนดตลาดเปาหมาย มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.79, D.S = 0.70)

73



ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย

(n = 196)


ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย

1. มการวางแผนกาลงคนเพอรองรบการเตบโตของธรกจ

2. มการสรรหาและคดเลอกพนกงานทมศกยภาพ

3. มการวางแผนการฝกอบรมและพฒนาพนกงานตาม

สมรรถนะ

4. มการพฒนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานของ

พนกงาน

5. มการบรหารคาจาง เงนเดอน และคาตอบแทน

6. มความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายแรงงานและการ

คมครองแรงงาน

7. มการสอสาร สงงาน มอบหมาย และควบคมการทางาน

3.83

3.96

3.93

3.93

3.93

3.89

3.92

0.76

0.76

0.75

0.64

0.63

0.61

0.69

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

7

1

4

3

2

6

5

รวม 3.91 0.50 มาก

จากตารางท 13 พบวา ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย โดยภาพรวม อยในระดบ

มาก ( X =3.91, D.S = 0.50) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยมการสรรหา

และคดเลอกพนกงานทมศกยภาพ มคาเฉลยมากทสด ( X =3.96, D.S = 0.76) รองลงมาคอ มการ

บรหารคาจาง เงนเดอน และคาตอบแทน ( X = 3.93, D.S = 0.63) และมการวางแผนกาลงคนเพอ

รองรบการเตบโตของธรกจ มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.83, D.S = 0.76)

74



ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา

ตลาดทน และตลาดเงน

(n = 196)


ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาด

ทน และตลาดเงน

1. การจดการเชงกลยทธ

2. การบรหารการเปลยนแปลง

3. การแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ

4. การพฒนาองคกรอยางตอเนอง

3.86

3.94

3.95

3.90

0.63

0.59

0.64

0.65

มาก

มาก

มาก

มาก

4

2

1

3

รวม 3.91 0.50 มาก

จากตารางท 14 พบวา ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาด

เงน โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 3.91, D.S = 0.50) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยใน

ระดบมากทกขอ โดยการแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ มคาเฉลยมากทสด ( X = 3.95,

D.S = 0.64) รองลงมาคอ การบรหารการเปลยนแปลง ( X = 3.94, D.S = 0.59) และการจดการ

เชงกลยทธ มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.86, D.S = 0.63)

75



ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการสรางทมและการทางานเปนทม

(n = 196)


ดานการสรางทมและการทางานเปนทม

1. การเขยนแผนธรกจเพอขอการสนบสนนทางการเงน

2. การจดทาเอกสารการดาเนนงานทตองใชเพอขอความ

ชวยเหลอทางธรกจ

3. การบรหารการเงนและงบประมาณอยางเปนระบบ

3.86

3.87

3.85

0.82

0.76

0.66

มาก

มาก

มาก

3

1

2

รวม 3.86 0.65 มาก

จากตารางท 15 พบวา ดานการสรางทมและการทางานเปนทมโดยภาพรวม อยในระดบ

มาก ( X = 3.86, D.S = 0.65) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยการจดทา

เอกสารการดาเนนงานทตองใชเพอขอความชวยเหลอทางธรกจ มคาเฉลยมากทสด ( X =3.87, D.S =

0.76) รองลงมาคอ การบรหารการเงนและงบประมาณอยางเปนระบบ ( X = 3.87, D.S = 0.76) และ

การเขยนแผนธรกจเพอขอการสนบสนนทางการเงน มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.86, D.S = 0.82)

76

ตอนท 4 ปจจยทสงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ

ในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวด


ในการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผากบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ

แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ผวจยใช

การวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product correlation coefficient)

ดงรายละเอยดในตารางท 16

ตารางท 16 คาสมประสทธสหสมพนธของปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม

ผากบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ

แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวด


1X 2X 3X 4X 5X 6X totX totY

1X 1

2X .909** 1

3X .841** .990** 1

4X .687** .928** .971** 1

5X .635** .900** .952** .998** 1

6X .862** .888** .923** .963** .899** 1

totX .862** .995** .999** .961** .939** .961** 1

totY .768** .646** .475** .672** .721** .672** .984** 1

**มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตารางท 16 พบวา ความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผา ดานการมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดาน

ทรพยากร มความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคาความสมพนธกนใน

ทางบวกหรอมความสมพนธกนในลกษณะทคลอยตามกนทกค

77

ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผากบผลของการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา

“หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม มความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .01 โดยมคาความสมพนธกนในทางบวกหรอมความสมพนธกนในลกษณะทคลอยตามกนท

( =xyr .984) เมอพจารณารายดาน พบวา

ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ดานการบรหารจดการ ดานการม

สวนรวม ดานภาวะผ นาของกลม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดานทรพยากร ม

ความสมพนธกนทางบวกสงทกคกบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม มความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทกดาน

การวเคราะหปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ


ผวจยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (stepwise multiple regression analysis)

พจารณาตามตวแปรทเขาสมการตามลาดบความสาคญ ดงรายละเอยดตามตารางท 18

ตารางท 17 การวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนของปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ


หตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

ตวแปรทานาย R R2 Adj R2 R2 change b B t

ดานการบรหารจดการ ( 1X ) .840 .705 .621 .705 .697 .646 9.513**

ดานการมสวนรวม ( 2X ) .823 .712 .633 .689 .586 .720 9.118**

ดานภาวะผนาของกลม ( 3X ) .821 .765 .688 .021 .406 .739 7.218**


( 4X ) .844 .781 .654 .566 .633 .632 8.214**

ดานทรพยากร( 5X ) .862 .793 .623 .321 .524 .547 9.321**

Constant (a) = 3.012 S.E = .032 Over all F = 12.036**

**มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

78

จากตารางท 17 พบวา ตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการ คอ ปจจยทมผลตอผลของการ

พฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ดานการบรหารจดการ ดานการมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลม

ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดานทรพยากร โดยทดานการบรหารจดการ ไดรบการคดเลอก

เขาสมการเปนลาดบท 1 สามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาไดรอยละ 70.50

โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณเทากบ .840 คาประสทธภาพในการทานาย เทากบ .705

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ 9.513 ดานดานการมสวนรวม เปนตว

แปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 2 สามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑ

หตถกรรมผา ไดเพมขนรอยละ 0.7 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ

9.118 ดานภาวะผนาของกลม เปนตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 3 สามารถ

ทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดเพมขนรอยละ 5.3 อยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ 7.218 ดานการเรยนรภมปญญาทองถน เปนตวแปรทไดรบการ

คดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 4 สามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ได

เพมขนรอยละ 1.6 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ 8.214 และดาน

ทรพยากร เปนตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 5 สามารถทานายผลของการ

พฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดรอยละ 79.30 หรอเพมขนรอยละ 1.2 อยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ 9.321 มคาความคลาดเคลอนมาตรฐานในการทางานเทากบ .032

และสามารถเขยนเปนสมการการวเคราะหถดถอยพหคณ ในรปคะแนนดบและคะแนนมาตรฐานได

ดงน

ในรปคะแนนดบ

1 2 3 4 5Y = 3.012+.697(X ) .586(X ) .406(X ) .633(X ) .524(X )+ + + +

ในรปคะแนนมาตรฐาน

1 2 3 4 5(X ) (X ) (X ) (X ) (X )

ˆ .646 .720 .739 .632 .547Z Z Z Z Z Z= + + + +

79

ตอนท 5 ขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา ตารางท 18 จานวนขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา

ขอเสนอแนะ จานวน

1. รฐบาลควรสงเสรมการจดจาหนาย 25

2. รฐบาลควรสนบสนนเงนทน 17

3. หนวยงานตาง ๆ ควรสนบสนนเทคโนโลย ลวดลาย 8

4. หนวยงานราชการควรใหความรเกยวกบการบรหารจดการ 6

จากตารางท 18 จานวนขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา แนะนาวา รฐบาล

ควรสงเสรมการจดจาหนาย มากทสด (จานวน 25 คน) รองลงมาคอ รฐบาลควรสนบสนนเงนทน

(จานวน 17 คน) ลาดบทสามคอ หนวยงานตาง ๆ ควรสนบสนนเทคโนโลย ลวดลาย (จานวน 8 คน)

และลาดบทส คอ หนวยงานราชการควรใหความรเกยวกบการบรหารจดการ (จานวน 6 คน) ตามลาดบ

ตอนท 6 แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน

ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

จากการสมภาษณผทรงคณวฒทง 9 ทาน และการวเคราะห SWOT (SWOT Analysis )

สามารถสรปผลการวเคราะหเชงคณภาพไดดงน

จดแขง

1. ผลตภณฑของผประกอบการมเอกลกษณ เพราะผประกอบการเปนผคดคนแบบเอง

2. ผประกอบการเนนการผลตสนคาทตอบสนองความตองการของลกคา ซงจะเนนการใช

วตถดบทมคณภาพและไดมาตรฐาน

3. ผลตภณฑของผประกอบการไดรบการรบรองคณภาพจากหนวยงานรบรองคณภาพ คอ

โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ

4. ผประกอบการจะมการสงเสรมการขายใหกบผคาปลก ผคาสง และผบรโภคทซอสนคา

จานวนมาก โดยการ ลด แลก แจก แถม อยตลอดเวลา

5. การสรางการรบรในเรองของผลตภณฑแกผบรโภคนน ผประกอบการจะนาผลตภณฑ

ไปแสดงตามงานตาง ๆ เชน ถนนคนเดนวนเสารและวนอาทตย

80

6. ผประกอบการมชองทางในการจดจาหนายผลตภณฑทแนนอนและไววางใจได

7. ผประกอบการมตราสนคาเปนของตนเองทสรางความเปนเอกลกษณใหกบผลตภณฑ

8. ราคาของผลตภณฑมความเหมาะสมกบทองตลาดและราคาตนทนการผลต

9. ผประกอบการมชองทางในการจดจาหนายผลตภณฑทไววางใจไดคอ มรานคาของ

ตวเองมตวแทนจา หนายจานวน 2-3 ราย และการฝากขายตามรานคาในเขตชมชน

10.ผประกอบการมสถานทในการผลตใกลแหลงชมชน ทา ใหสะดวกตอการกระจายสนคา

11. ผลตภณฑของผประกอบการไดรบการรบรองคณภาพจากหนวยงานรบรองคณภาพ คอ

มาตรฐานผลตภณฑชมชน

12. ผประกอบการมการสงเสรมการขายใหกบผบรโภค ผคาปลก และผคาสง ทซอสนคา

จานวนมาก โดยการลดราคาสนคาใหอยตลอดเวลา

13. ในการสรางการรบรในเรองของผลตภณฑผประกอบการจะนาผลตภณฑไปแสดงตาม

งานตาง ๆ และการประชาสมพนธผานสอวทย

14. ผประกอบการมตราสนคา ทสรางความเปนเอกลกษณของตนเอง

จดออน

1. ผประกอบการไมมบรรจภณฑของตนเองทาใหขาดรปแบบทเปนเอกลกษณของบรรจภณฑ

2. ผประกอบการมการประชาสมพนธทางดานการตลาดคอนขางนอย ทา ใหผลตภณฑไม

คอยเปนทรจกของผบรโภค

3. ผประกอบการยงขาดงบประมาณในการพฒนาบรรจภณฑและการสงเสรมการตลาด

4. การออกแบบผลตภณฑยงไมตรงกบความตองการของผบรโภค

5. ผประกอบการยงขาดแคลนทรพยากรบคคลทมความรความสามารถทางดานนอย

6. สถานทในการผลตผลตภณฑไมไดอยในแหลงชมชนหรอแหลงธรกจ

7. ผประกอบการยงไมมตราสนคาเปนของตนเอง ทา ใหผบรโภคยงรจกไมทวถง

8. ผประกอบการไมมงบประมาณทางดานการประชาสมพนธและการสงเสรมทางการตลาด

9. ผประกอบการยงขาดทนสนบสนนทางดานการพฒนารปแบบของบรรจภณฑ

โอกาส

1. ปจจบนคนในสงคม หนมาใหความสนใจในการใสเสอผาพนเมองมากขน

2. รฐบาลมนโยบายสนบสนนและพรอมชวยเหลอผประกอบการธรกจขนาดกลางและ

ขนาดยอมอยางจรงจง ไมวาจะเปนทางดานการผลต หรอการจดจาหนาย

81

3. ปจจบนมหนวยงานของทางภาครฐและเอกชน เขามามบทบาททางดานการชวยเหลอ

ผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอมมากขนไมวาจะเปนดานการผลตการตรวจสอบ

คณภาพสนคา การจดจาหนายการจดหาแหลงเงนทน เปนตน

5.ปจจบนคนในสงคมตระหนกและเหนความสาคญของหตถกรรมมากขน

6. ปจจบนกระแสทางดานสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑกาลงมาแรง ถาผประกอบการม

การนาเสนอผลตภณฑในรปแบบทแปลกใหมใหกบผบรโภค กอาจจะทาใหเกดลกคารายใหม ๆ

ขนมา และทาใหยอดการผลตเพมขนตามมาดวย

อปสรรค

1. จากสภาวะเหตการณการเมองและเศรษฐกจทมการเปลยนแปลงและไมแนนอน สงผล

ทาใหตนทนในการผลตมราคาสงขน

2. ผลตภณฑเลยนแบบไดงายทาใหผประกอบการจาเปนตองสรางความแตกตางรวมทง

สรางการรบรในตราสนคาใหกบผบรโภคมากขนกวาเดม

3. ผประกอบการมคแขงขนจานวนมากรายเพราะผลตภณฑททาการผลตออกมานนมการ

เลยนแบบกนไดงาย และใชวตถดบตลอดจนขนตอนการผลตทคลาย ๆ กนทาใหผบรโภคไม

สามารถแยกแยะผลตภณฑทผลตออกมานนได

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ

การศกษาการวจยเรอง แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม มวตถประสงคเพอศกษา 1) ระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม

ผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา

เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง

ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม 2) ศกษาปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ


ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม 3) ศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง


จงหวดเชยงใหม ตวอยางสาหรบการวจยเชงปรมาณ จานวน 196 คน และตวอยางสาหรบการวจยเชง

คณภาพ จานวน 9 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามและแบบสมภาษณ สถตทใชในการ

วเคราะหขอมล ไดแก คาความถ (frequency) คารอยละ (percentage) คาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบน

มาตรฐาน (S.D) การวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis) และการ

สนทนากลมยอย

สรปผลการวจย

จากการวเคราะหแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ


สรปขอคนพบการวจยไดดงน

1. ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ

แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดย

ภาพรวม อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานการ

บรหารจดการ มคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอ ดานภาวะผนาของกลม และดานการเรยนรภม

ปญญาทองถน มคาเฉลยนอยทสด

82

83

2. ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน

ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม

อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานความสามารถใน

การพฒนาผลตภณฑ มคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอ ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย

และดานการสรางทมและการทางานเปนทม มคาเฉลยนอยทสด

3. ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ

ในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ม

ความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคาความสมพนธกนในทางบวกหรอม

ความสมพนธกนในลกษณะทคลอยตามกนท

4. ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ดานการบรหารจดการ ดาน

การมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดานทรพยากร สงผลตอ

ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ

ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสามารถทานาย

ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดรอยละ 79.30


ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสรปตองได

การสนบสนนจาก ภาครฐ เอกชน องคการปกครองสวนทองถน และกลมหตถกรรมผา โดยการ

สนบสนน เรยงตามลาดบความสาคญดงน ตลาดสาหรบจาหนายสนคา เงนทน รปแบบลวดลาย ความร

วสด อปกรณ และเทคโนโลย

การอภปรายผล

จากผลการวเคราะหขอมลสามารถอภปรายผลการวจยไดดงน

1. ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ

แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดย

ภาพรวม อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานการ

บรหารจดการ มคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอ ดานภาวะผนาของกลม และดานการเรยนรภม

ปญญาทองถน มคาเฉลยนอยทสด สจตรา จองโพธ0 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง การดาเนนงานเชง

ธรกจของกลมผผลตสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธาน พบวา 1) กลมผผลต

สนคาทงสามกลมมระดบการดาเนนงานเชงธรกจในดานการผลต การตลาด การเงนและบญช และ

การบรหารในระดบมากความคดเหนในสภาพการเนนงานดานการผลตมากทสด รองลงมาคอ ดาน


84

การตลาด การบรหารการเงนและบญชตามลาดบ 2) กลมผผลตสนคาหนงตาบล หนงผลตภณฑทง

สามกลมมปญหาการดาเนนงานเชงธรกจในดานการผลต การตลาด การเงนและบญช และการ

บรหารในระดบนอย ซงเรยงตามลาดบปญหาการดาเนนงานดานการผลตมากทสด รองลงมาคอ

ดาน การตลาด การเงนและบญช และการบรหาร ตามลาดบทเปนเชนนอาจเปนเพราะการ

ดาเนนงานของกลมผผลตสนคาหนงตาบลนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธานเปนไปตาม

โครงสรางของการดาเนนงานเชงธรกจซงมการวเคราะหกระบวนการผลต การตลาด การบรหาร

การเงนและบญชกอนดาเนนงานจงทาใหปญหาการดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลตสนคาหนง

ตาบลหนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธานในภาพรวมอยในระดบนอย 3) กลมผผลตสนคาหนง

ตาบล หนงผลตภณฑทมเพศตางกนมระดบการดาเนนงานเชงธรกจไมแตกตางกน 4) กลมผผลตสน

คาหนงตาบล หนงผลตภณฑทมเพศตางกนมปญหาการดาเนนงานเชงธรกจไมแตกตางกน

2. ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน

ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม

อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานความสามารถใน

การพฒนาผลตภณฑ มคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอ ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย

และดานการสรางทมและการทางานเปนทม มคาเฉลยนอยทสด ซอก โซเปยกตรา (2008:

บทคดยอ) ศกษาเรอง สนคาประจาตาบลเมองโออตะ พบวา ใชเวลากวา25 ป โดยดาเนนการอยาง

ตอเนอง เกดจากแนวความคดทจะแกไขปญหาความยากจนและการมงานทาของแมบานเกษตรกร

เนองจากเมองโออตะ เปนเมองทชาวญปนมความรสกวาเปนบานนอก อยใตสดของเกาะกวชวใต

ทาใหเปนเมองทไมมผใดสนใจ ดงนน ชาวเมองโออตะมแนวความคดทจะสรางความนาสนใจ

ใหแกบานเมองของตน โดยนาทรพยากรในพนทบวกกบภมปญญาทองถน มาพฒนาและสราง

มลคาเพม จากนนกพฒนาสนคา OVOP สรางมลคาเพมเปนแบรนดเนมของโออตะเอง จนเมองโออ

ตะกลายเปนเมองทมชอเสยงดาน OVOP แผกระจายไปทวโลก หลกการพฒนา OVOP ของ

ผบรหารเมองโออตะ คอ แทนทจะคานงเพยงผลตภณฑมวลรวมประชาชาต ใหคานงถงความพอใจ

มวลรวมประชาชาตดวย โดยมแนวคดพนฐานหลก 3 ประการ คอ 1) ภมปญญาทองถนสสากล 2)

พงตนเอง และคดอยางสรางสรรค และ 3) การสรางทรพยากรมนษย โดยกาหนดแนวทางแหง

ความสาเรจ 6 ประการ คอ 1) การสรางจตสานก 2) การคนหามรดกทมคณคาของทองถน 3) ความ

อตสาหะคอพนฐานของพลง 4) การสรางมลคาเพมของผลตภณฑ 5) การสรางความมนคงดาน

การตลาด และ 6) การพฒนาคน

3. ปจจยดานการบรหารจดการ ดานการมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลม ดานการเรยนร

ภมปญญาทองถน และดานทรพยากร สงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ

85


ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดรอย

ละ 79.30 จรยา จตรเจรญ (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอความสาเรจของโครงการ

หนงตาบล หนงผลตภณฑ ของกลมอาชพ อาเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ พบวา ปจจย

สนบสนนทกดานสงผลตอความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ และจากการ

วเคราะหคาการถดถอยพหคณ พบวา ปจจยพนฐานสวนบคคลทสามารถพยากรณความสาเรจของ

โครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ของกลมตวอยางมเพยงดานระยะเวลาในการเขารวมกลม สวน

ปจจยสนบสนนม 2 ดานทสามารถพยากรณความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ คอ

ดานการบรหารจดการกลม และดานความรความเขาใจในงานหนงตาบล หนงผลตภณฑ


ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสรปตองได

การสนบสนนจาก ภาครฐ เอกชน องคการปกครองสวนทองถน และกลมหตถกรรมผา โดยการ

สนบสนน เรยงตามลาดบความสาคญดงน ตลาดสาหรบจาหนายสนคา เงนทน รปแบบลวดลาย ความร

วสด อปกรณ และเทคโนโลย ราเดยส ออบดอล (2009: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจยความสาเรจของ

ผประกอบการธรกจขนาดเลกในชนบทภายใตโครงการหนงอาเภอหนงอตสาหกรรมในประเทศ

มาเลเซย พบวา ปจจยภายนอกมมากกวาและโดดเดนกวา ปจจยภายในทเออตอการประสบ

ความสาเรจทางธรกจของผประกอบการ โดยการวเคราะหปจจยภายนอกทงหมด บทบาททสาคญ

ของรฐบาลในการสงเสรมความสาเรจของธรกจขนาดเลกซงรฐบาลควรใหความชวยเหลอรวมถง

สภาพแวดลอมทดทเออตอผประกอบการขนาดเลกในชนบทอยางตอเนอง

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอเสรมสราง

ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

ผวจยมขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางในการบรหารงานของกลมหตถกรรมผา ใหมประสทธภาพ

มากขนและเปนแนวทางในการศกษาวจยตอไป ดงน

ขอเสนอแนะทวไป

จากการศกษา แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอเสรมสราง

ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ผวจย

มขอเสนอแนะทวไป ดงน

86

1. รฐบาลควรสนบสนนโครงการอยางตอเนอง จดใหมโครงการผลตภณฑชมชนใน

หมบานมการประชาสมพนธสนคาอยางตอเนอง จดใหมศนยแสดงสนคา เพอเปนทรจกของ

ประชาชน และภาคเอกชน

2. การหาแหลงเงนทน/วตถดบ/ทรพยากรธรรมชาตมาใชในการผลต โดยสวนใหญเปน

วตถดบในชมชน หากเปนของภายนอกชมชนราคาจะสง ซงจะมผลตอตนทนทสงขน การจดหา

ตลาดจาหนายสนคาทงภายในและภายนอกประเทศเปนสงสาคญในการทาการตลาด เนองจากหาก

สนคามคณภาพแตไมมทจดจาหนาย การประกอบธรกจกเปลาประโยชน

3. การจดตงกลมผลตสนคาในชมชนในรปแบบสหกรณ จะเปนการรวมตวทมผลทาใหการ

ดาเนนธรกจมความเปนระเบยบ ขนตอนมการ ตรวจสอบคณภาพผลตภณฑทผลตขนมา

4. บรรจภณฑมความจาเปนในการชวยพฒนารปแบบบรรจภณฑของสนคาใหมราคามาก

ขน หากจดหาวทยากรของรฐมาใหความรและคาแนะนา/ชวยพฒนาฝมอและทกษะในการผลต จะ

ทาใหสนคามคณภาพมากขน

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป

1. ควรมการวจยเกยวกบปจจยสวนประสมทางการตลาดทสงผลตอการตดสนใจซอ

ผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอการตอบสนองความความพงพอใจของลกคาตอไป

2. ควรมการวจยเกยวกบพฤตกรรมการซอผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมของ

ลกคา เพอศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมการซอผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมกบ

ปจจยสวนบคคลของลกคา เพอการตอบสนองทางการตลาดของลกคาเพอการเพมยอดการจาหนาย

ตอไป

87

บรรณานกรม

กตต ลมสกล. (2549). ผาทอพนเมอง. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร.

โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ. (2555, มนาคม). ความเปนมาโครงการหนงตาบล

หนงผลตภณฑ. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.otopweb.com/foffice/history.asp.

จรยา0 จตรเจรญ. (2551). ปจจยทสงผลตอความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ของ

กลมอาชพ อาเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหา

บณฑต สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยพระนคร.

รตนะ บวสนธ. (2552). ความรเรองผาและเสนใย (ฉบบปรบปรงใหม). กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

นภา ทองกอน0. (2551). ปจจยทสงผลสาเรจตามเปาหมายของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ

ของผผลตสนคา OTOP ในเขตพนทจงหวดราชบร. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหา

บณฑต สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม.

ปารชาต วลยเสถยร. (2546). การบรหารการตลาด การวเคราะหกลยทธ และการตดสนใจ.

พมพครงท 5. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ปรชา อยตระกล. (2541). การบรหารการผลต และการปฏบตการ. กรงเทพฯ: ดวงกมลสมย.

พวงรตน ทวรตน.วธการวจยพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ:สานกทดสอบ

ทางการศกษาและจตวทยา,2540.

พงษสนต ตนหยง. (2551). การพฒนากลยทธการตลาดของสนคาหนงตาบล หนงผลตภณฑใน

จงหวดนครปฐม. รายงานการวจย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม.

วฒชาต สนทรสมย และศรหทย ใหมมงคล. (2550). การจดการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

ในประเทศ. จนทบร: มหาวทยาลยบรพา.

วชต นนทสวรรณ. (2547). ภมปญญาชาวบาน กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วระยทธ คงพบลยกจ. (2550). การดาเนนงานโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ : กรณศกษากลม

อาชพทานาพรกไทยพนบานตราวงทอง ตาบลทาวงทอง อาเภอเมองพะเยา จงหวดพะเยา.

วทยานพนธปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาการจดการทวไป บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย.

สกญญา อธปอนนต0. (2550). กลยทธการพฒนาวสาหกจชมชน เพอการพงตนเอง . กรงเทพฯ:

กรมสงเสรมการเกษตร.



http://www.dric.nrct.go.th/login.php?page=search&topic=author&search_input=สกญญา%20อธปอนนต

88

สจตรา จองโพธ0. (2551). การดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลตสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑใน

จงหวดอบลราชธาน. วทยานพนธปรญญาการบรหารองคการและการจดการมหาบณฑต

สาขาวชาบรหารธรกจ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.

เสนห จยโต. (2551). การจดการสนคาเสอผา. กรงเทพฯ: สายธาร.

สนนท นนทกจจามร. (2546). ธรกจชมชน กรงเทพฯ: วสทธพฒนา.

สานกเลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน. (2554). วสาหกจชมชน. กรงเทพฯ: คร

สภาลาดพราว.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2550). แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 10 พ.ศ. 2550- 2554. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2554, มนาคม). โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ.

(ออนไลน). แหลงทมา : http://www.suphanburi.go.th /html/policy08.htm.

เสร พงศพศ. (2546). แหลงขอมลอตสาหกรรมในครอบครว และหตถกรรมไทย. สพรรณบร:

ฝายสงเสรมอตสาหกรรม.

เสาวณ จลรชนกร. (2547). เครองมอสาหรบเตรยมไหมกอนทอ. กรงเทพฯ: สายธาร.

สจตรา จองโพธ. (2550). การดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลตสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑใน

จงหวดอบลราชธาน. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาสงคมศาสตรเพอ

การพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.

สมาล ศรสมาน. (2550). ความสมพนธระหวางการมสวนรวมสนบสนนขององคการบรหารสวน

ตาบลกบผลการจดระดบสนคาชมชน หนงตาบล หนงผลตภณฑในจงหวด

พระนครศรอยธยา. วทยานพนธปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาการจดการทวไป

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา.

Best,John W. Research in Education, 4thed.New Jersey : Prentice –Hall,Inc.,1981.

Cronbach, Lee J. Essentials of psychology Testing. 3rd ed. New York : Harper &

Row Publishers,1974.

Krejcie, Robert V. and Morgan, Earyle W. “Determining sample size for research activities.”

Educational and Psychological Measurement, 8, 1 (Novemeber 1970): 607-610.

Sok Sopheaktra. (2000). Personal management and human resource, Tokyo: Mc Graw-Hill.

Radiah Abdul Kader (2000), Mikroekonomi: Teori Harga, Prentice Hall, Pearson Education

Malaysia Sdn Bhd.


ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

รายชอผทรงคณวฒ

91

รายชอผทรงคณวฒในการตรวจสอบเครองมอวจย

1. รองศาสตราจารย ดร.นรนทร สงขรกษา

ตาแหนง ประธานอานวยการโครงการผนกกาลงการเปดสอนหลกสตรปรญญาเอก

2. อาจารย ดร.สายสดา เตยเจรญ

ตาแหนง รองผอานวยการฝายยทธศาสตรและประกนคณภาพ สานกหอสมดกลาง

มหาวทยาลยศลปากร

3.อาจารยสาธต จนทรวนจ

ตาแหนง หวหนาภาควชาพนฐานทางการศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยศลปากร

ภาคผนวก ข

ดชนชวดความสอดคลองของเครองมอเพอการวจย

93

ขอท ขอคาถาม ผทรงคณวฒ

IOC 1 2 3


1. มการวางแผนกาหนดจานวนบคลากรในขนตอนตางๆ

ของการผลตใหเพยงพอ และเหมาะสมกบปรมาณงาน 1 1 1 3

2. มการมอบหมายงานทเหมาะสมกบความสามารถของ

บคลากร 1 1 1 3

3. มการสนบสนนและสงเสรมใหบคลากร และสมาชก

เขารวมประชม / อบรม / สมมนา และศกษาดงาน 1 1 1 3

4. มการกาหนดเปาหมายและผลการปฏบตงานของ

บคลากรทชดเจน 1 1 1 3

5. มการวดและประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรท

กาหนดไว อยางสมาเสมอ 1 1 1 3


1. บคลากรมสวนรวมในการวางแผนการดาเนนงาน 1 1 1 3

2. บคลากรมสวนรวมในการกาหนดกฎระเบยบ ขอบงคบ

ของกลม 1 1 1 3

3. บคลากรไดเขารวมประชมทกลมจดขน 1 1 1 3

4. บคลากรมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทกลมจดขน 1 1 1 3

5. บคลากรมสวนรวมในการประเมนผลการดาเนนงาน


6. บคลากรมสวนรวมในการตรวจสอบการดาเนนงาน


7. บคลากรมสวนรวมของกลมในการเสนอขอบกพรอง

ในการดาเนนงานหรอกจกรรมของกลม เพอนาไป

ปรบปรงแกไขพฒนา

1 1 1 3


1. ผนาของกลมมวสยทศนและความคดกวางไกลในการ

บรหาร 1 1 1 3

94


IOC 1 2 3

2. ผนาของกลมมความสามารถในการตดสนใจในปญหา

ตางๆ ในสภาวการณทกดดนได 1 1 1 3

3. ผนาของกลมมความสามารถในการมอบหมายงาน

ใหกบบคลากรไดอยางเหมาะสม 1 1 1 3

4. ผนาของกลมมความสามารถสรางความรวมมอใหเกด

การทางานภายในกลมระหวางบคลากรในการทางาน 1 1 1 3

5. ผนาของกลมมทกษะการสอสารทมประสทธภาพ

ชดเจน เขาใจได 1 1 1 3

6. ผนาของกลมมการใชอานาจบนหลกคณธรรม 1 1 1 3

7. กลมมทกษะในการทางานเปนทม 1 1 1 3

8. กลมสามารถทาใหบคลากรในทมมความกระตอรอรน

ในการทางานเพอใหงานนนสาเรจตามเปาหมาย และ

เปนการพฒนาการทางานอยางสมาเสมอ

1 1 1 3


1. กลมไดรบความรวมมอ จากเครอขายภายนอกชมชน

เปนอยางด 1 1 1 3

2. กลมมการสรางเครอขายเพอมการแลกเปลยนเรยนรกบ

กลมอนๆ 1 1 1 3

3. กลมไดรบการสนบสนนดานวชาการจากหนวยงานท

เกยวของอยางตอเนอง 1 1 1 3

4. กลมไดรบการสนบสนนดานวสดอปกรณจาก

หนวยงานทเกยวของ อยางตอเนอง 1 1 1 3

5. กลมไดรบการสนบสนนดานการอบรมและการศกษา ด

งานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง 1 1 1 3

6. กลมไดรบการสนบสนนขอมลขาวสารจากหนวยงานท

เกยวของ 1 1 1 3

7. กลมไดรบขอเสนอแนะในการปรบปรง การดาเนนงาน

จากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง 1 1 1 3

95


IOC 1 2 3

8. กลมไดรบการสนบสนนดานการอบรมและการศกษา ด

งานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง 1 1 1 3

ดานทรพยากร ( สมรรถนะองคกร )

1. มการแบงโครงสรางองคกรเปนสวนงานตางๆ อยาง

ชดเจน 1 1 1 3

2. มการกาหนดขอบเขตอานาจหนาทของคณะกรรมการ

และสมาชกอยางชดเจน 1 1 1 3

3. มการกาหนดกฎระเบยบขอบงคบอยางชดเจน 1 1 1 3

4. มระบบการตดตอสอสารทมประสทธภาพระหวาง

ประธาน กรรมการ และสมาชกทหลากหลาย 1 1 1 3

5. มการรบรขอมลขาวสารทงภายในและภายนอกองคกร

อยางเสร 1 1 1 3

6. ประธาน กรรมการ และสมาชกกลมมความรวมมอรวม

ใจในการปฏบตงาน 1 1 1 3

7. มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณและวสด อยาง

เหมาะสม 1 1 1 3

96


IOC 1 2 3

ความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ


ของลกคาเพอนามาใชในการพฒนาผลตภณฑ 1 1 1 3

2. การออกแบบผลตภณฑ และคณภาพผลตภณฑตาม

ความตองการของลกคา 1 1 1 3


มลคาใหผลตภณฑ 1 1 1 3

4. การออกแบบบรรจภณฑเพอเพมมลคาใหผลตภณฑ 1 1 1 3

5. การควบคมคณภาพของผลตภณฑ 1 1 1 3

6. การควบคมตนทนการผลต 1 1 1 3

ความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ


ดาเนนธรกจ 1 1 1 3

2. มการสรางฐานขอมลเพอใชในการดาเนนธรกจ 1 1 1 3

3. มการพฒนาระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรกจ 1 1 1 3

ความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด


เปาหมาย 1 1 1 3

2. มการวางแผนทางการตลาด 1 1 1 3

3. มการกาหนดกลยทธดานผลตภณฑ 1 1 1 3

4. มการกาหนดกลยทธดานราคา 1 1 1 3

5. มการพฒนาชองทางการจดจาหนาย 1 1 1 3

6. มการวางแผนการสงเสรมการตลาด 1 1 1 3

7. มการเสนอขายสนคาอยางมออาชพ 1 1 1 3

97


IOC 1 2 3

ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย

1. มการวางแผนกาลงคนเพอรองรบการเตบโตของธรกจ 1 1 1 3

2. มการสรรหาและคดเลอกพนกงานทมศกยภาพ 1 1 1 3


สมรรถนะ 1 1 1 3


พนกงาน 1 1 1 3

5. มการบรหารคาจาง เงนเดอน และคาตอบแทน 1 1 1 3

6. มความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายแรงงานและการ

คมครองแรงงาน 1 1 1 3

7. มการสอสาร สงงาน มอบหมาย และควบคมการทางาน 1 1 1 3

ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และ

ตลาดเงน

1. การจดการเชงกลยทธ 1 1 1 3

2. การบรหารการเปลยนแปลง 1 1 1 3

3. การแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ 1 1 1 3

4. การพฒนาองคกรอยางตอเนอง 1 1 1 3

ดานการสรางทมและการทางานเปนทม

1. การเขยนแผนธรกจเพอขอการสนบสนนทางการเงน 1 1 1 3


ชวยเหลอทางธรกจ 1 1 1 3

3. การบรหารการเงนและงบประมาณอยางเปนระบบ 1 1 1 3

ภาคผนวก ค

เครองมอเพอการวจย

99

แบบสอบถาม

เรอง แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ


คาชแจง

แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอศกษาแนวทางในการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม

ผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ หนงตาบลหนงผลตภณฑ ซง

แบบสอบถามประกอบดวย ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน

การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

ตอนท 3 ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ


ตอนท 4 ปญหา อปสรรค ในการดาเนนกจการของทานคออะไร

ขอใหทานกรอกขอมลในแบบสอบถามใหตรงตามความเปนจรง เพอนาไปใชในการศกษา

แนวทางในการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมเสรางความสามารถในการแขงขนของ

ผประกอบการ ผลจากการตอบแบบสอบถามของทานจะถกนาไปวเคราะหผลในภาพรวม จะไม

สงผลเสยตอทานใดๆ ทงสน ผวจยขอขอบพระคณในการอนเคราะหขอมลเปนอยางสง

100

คาชแจง กรณาใสเครองหมาย หรอกรอกขอมลทตรงกบความเปนจรงของทานมากทสด

ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

1.1 เพศ

ชาย หญง

1.2 ทานอาย

ตากวา 25 ป 25 – 30 ป 31 – 35 ป

36 – 40 ป 41 – 45 ป 46 – 50 ป

51 – 55 ป 56 – 60 ป 61 ปขนไป

1.3 ทานปฏบตหนาทในตาแหนง

ประธาน

คณะกรรมการ

สมาชก

1.4 ระดบการศกษาของทาน

ป.1 – ป.4 ประถมศกษา (ป.6) ม ธ ย ม ศ ก ษ า

ตอนตน (ม.3)

มธยมศกษาตอนปลาย (ม.6)/ปวช. อนปรญญา/ปวส.

ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

1.5 รายไดตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท 5,001 – 10,000 บาท 10,001 – 20,000

บาท

20,001 – 30,000 บาท 30,001 – 40,000 บาท 40,001 – 50,000

บาท

50,001 บาทขนไป

101

ตอนท 2 ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ


รายละเอยด

ระดบ

มาก

ทสด มาก

ปาน

กลาง นอย

นอย

ทสด


1 มการวางแผนกาหนดจานวนบคลากรในขนตอน

ตางๆของการผลตใหเพยงพอ และเหมาะสมกบ

ปรมาณงาน

2 มการมอบหมายงานทเหมาะสมกบความสามารถ

ของบคลากร

3 มการสนบสนนและสงเสรมใหบคลากร และสมาชก

เขารวมประชม / อบรม / สมมนา และศกษาดงาน

4 มการกาหนดเปาหมายและผลการปฏบตงานของ

บคลากรทชดเจน

5 มการวดและประเมนผลการปฏบตงานของบคลากร

ทกาหนดไว อยางสมาเสมอ


1 บคลากรมสวนรวมในการวางแผนการดาเนนงาน

2 บคลากรมสวนรวมในการกาหนดกฎระเบยบ

ขอบงคบ ของกลม

3 บคลากรไดเขารวมประชมทกลมจดขน

4 บคลากรมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทกลมจดขน

5 บคลากรมสวนรวมในการประเมนผลการดาเนนงาน

ของกลม

6 บคลากรมสวนรวมในการตรวจสอบการดาเนนงาน

ของกลม

7 บคลากรมสวนรวมของกลมในการเสนอ

ขอบกพรอง ในการดาเนนงานหรอกจกรรมของกลม

เพอนาไปปรบปรงแกไขพฒนา

102


ระดบ

มาก

ทสด มาก

ปาน


นอย

ทสด


1 ผนาของกลมมวสยทศนและความคดกวางไกลใน

การบรหาร

2 ผนาของกลมมความสามารถในการตดสนใจใน

ปญหาตางๆ ในสภาวการณทกดดนได

3 ผนาของกลมมความสามารถในการมอบหมายงาน

ใหกบบคลากรไดอยางเหมาะสม

4 ผนาของกลมมความสามารถสรางความรวมมอให

เกดการทางานภายในกลมระหวางบคลากรในการ

ทางาน

5 ผนาของกลมมทกษะการสอสารทมประสทธภาพ

ชดเจน เขาใจได

6 ผนาของกลมมการใชอานาจบนหลกคณธรรม

7 กลมมทกษะในการทางานเปนทม

8 กลมสามารถทาใหบคลากรในทมมความ

กระตอรอรนในการทางานเพอใหงานนนสาเรจตาม

เปาหมาย และเปนการพฒนาการทางานอยาง

สมาเสมอ


1 กลมไดรบความรวมมอ จากเครอขายภายนอกชมชน

เปนอยางด

2 กลมมการสรางเครอขายเพอมการแลกเปลยนเรยนร

กบกลมอนๆ

3 กลมไดรบการสนบสนนดานวชาการจากหนวยงาน

ทเกยวของอยางตอเนอง

4 กลมไดรบการสนบสนนดานวสดอปกรณจาก

หนวยงานทเกยวของ อยางตอเนอง

103


ระดบ

มาก

ทสด มาก

ปาน


นอย

ทสด

5 กลมไดรบการสนบสนนดานการอบรมและ

การศกษา ดงานจากหนวยงานทเกยวของอยาง

ตอเนอง

6 กลมไดรบการสนบสนนขอมลขาวสารจาก

หนวยงานทเกยวของ

7 กลมไดรบขอเสนอแนะในการปรบปรง การ

ดาเนนงานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง

ดานทรพยากร ( สมรรถนะองคกร )

1 มการแบงโครงสรางองคกรเปนสวนงานตางๆ อยาง

ชดเจน

2 มการกาหนดขอบเขตอานาจหนาทของ

คณะกรรมการและสมาชกอยางชดเจน

3 มการกาหนดกฎระเบยบขอบงคบอยางชดเจน

4 มระบบการตดตอสอสารทมประสทธภาพระหวาง

ประธาน กรรมการ และสมาชกทหลากหลาย

5 มการรบรขอมลขาวสารทงภายในและภายนอก

องคกรอยางเสร

6 ประธาน กรรมการ และสมาชกกลมมความรวมมอ

รวมใจในการปฏบตงาน

7 มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณและวสด

อยางเหมาะสม

104

ตอนท 3 แนวทางในการพฒนาผลตภณฑและหตถกรรมผาเพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน


ระดบ

มาก

ทสด มาก

ปาน


นอย

ทสด

1. ความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ


ของลกคาเพอนามาใชในการพฒนาผลตภณฑ

2. การออกแบบผลตภณฑ และคณภาพผลตภณฑตาม

ความตองการของลกคา


มลคาใหผลตภณฑ

4. การออกแบบบรรจภณฑเพอเพมมลคาใหผลตภณฑ

5. การควบคมคณภาพของผลตภณฑ

6. การควบคมตนทนการผลต

2. ความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ


ดาเนนธรกจ

2. มการสรางฐานขอมลเพอใชในการดาเนนธรกจ

3. มการพฒนาระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรกจ

3. ความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด


เปาหมาย

2. มการวางแผนทางการตลาด

3. มการกาหนดกลยทธดานผลตภณฑ

4. มการกาหนดกลยทธดานราคา

5. มการพฒนาชองทางการจดจาหนาย

6. มการวางแผนการสงเสรมการตลาด

7. มการเสนอขายสนคาอยางมออาชพ

105


ระดบ

มาก

ทสด มาก

ปาน


นอย

ทสด


1. มการวางแผนกาลงคนเพอรองรบการเตบโตของธรกจ

2. มการสรรหาและคดเลอกพนกงานทมศกยภาพ


สมรรถนะ


พนกงาน

5. มการบรหารคาจาง เงนเดอน และคาตอบแทน

6. มความรความเขาใจเกยวกบกฏหมายแรงงานและการ

คมครองแรงงาน

7. มการสอสาร สงงาน มอบหมาย และควบคมการทางาน

5. ความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน

1. การจดการเชงกลยทธ

2. การบรหารการเปลยนแปลง

3. การแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ

4. การพฒนาองคกรอยางตอเนอง

6. การสรางทมและการทางานเปนทม

1. การเขยนแผนธรกจเพอขอการสนบสนนทางการเงน


ชวยเหลอทางธรกจ

3. การบรหารการเงนและงบประมาณอยางเปนระบบ

106

ตอนท 4 ปญหา / อปสรรค และขอเสนอแนะ แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา

เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง

ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

4.1 ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

4.2 ขอเสนอแนะ

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

*** ขอขอบคณเปนอยางสงทสละเวลาในการตอบแบบสอบถาม ****

117

แบบสมภาษณสาหรบสมาชกกลมหตถกรรมผา

เรอง แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอสงเสรมความสามารถในการแขงขน

ของผประกอบการ “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

108

ประวตผวจย

ชอ – สกล นายณฏฐวฒน องคศรบญ

สถานทอยปจจบน 1551/5 ถนนพหลโยธน แขวงเสนานคม เขตจตจกร กรงเทพมหานคร

สถานททางานปจจบน 1551/5 ถนนพหลโยธน แขวงเสนานคม เขตจตจกร กรงเทพมหานคร

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2526-2532 โรงเรยนสตรวรนาถบางเขน ชนประถมศกษาป.1-ป.6

พ.ศ. 2532-2535 โรงเรยนโยธนบรณะ ชนมธยมศกษาม.1-ม.3

พ.ศ. 2535-2538 โรงเรยนเซนตจอหนโปลเทคนค ปวช.1-3

พ.ศ. 2540-2544 มหาวทยาลยพายพ ศลปศาสตรบณฑต (ดรยางคศลป)

พ.ศ. 2551-2556 มหาวทยาลยศลปากร ศกษาศาสตรมหาบณฑต (พฒนศกษา)

ประวตการทางาน

พ.ศ. 2547-ปจจบน ประกอบธรกจสวนตว

25 6 · ซ กิตติกรรมประกาศ....

Documents