การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

โดย

วาทเรอตรทรงธรรม พลบพลา

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ ภาควชาหลกสตรและวธสอน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

โดย วาทเรอตรทรงธรรม พลบพลา

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ ภาควชาหลกสตรและวธสอน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE DEVELOPMENT OF LEARNING ACHIEVEMENT ON LIFE SAFETY OF THE FOURTH GRADE STUDENTS TAUGHT BY PROBLEM BASED LEARNING APPROACH

By Songtharm Plubplar

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF EDUCATION

Department of Curriculum and Instruction Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2010

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ” เสนอโดย วาทเรอตรทรงธรรม พลบพลา เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ

……........................................................... ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.สเทพ อวมเจรญ 2. อาจารย ดร.ประเสรฐ มงคล 3. รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.วชรา เลาเรยนด) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (ศาสตราจารยพเศษกาญจนา คณารกษ) (ผชวยศาสตราจารย ดร.สเทพ อวมเจรญ) ............/......................../.............. ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (อาจารย ดร.ประเสรฐ มงคล) (รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย) ............/......................../.............. ............/......................../..............

ง

50253403 : สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ คาสาคญ : การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน / ผลสมฤทธทางการเรยน ทรงธรรม พลบพลา : การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : ผศ.ดร.สเทพ อวมเจรญ, อ.ดร.ประเสรฐ มงคล และ รศ.ดร.คณต เขยววชย . 206 หนา. การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลองแบบแผนการวจยแบบหนงกลมทดสอบกอน-หลง (one group pretest-posttest design) โดยมวตถประสงคการวจยเพอ 1) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และ 2) ศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ปการศกษา 2553 จานวน 54 คน โดยการสมอยางงาย เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย แผนการจดการเรยนร แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอ การจดการเรยนร การวเคราะหขอมลใชคารอยละ (% ) คาเฉลย ( ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการทดสอบคาท (t–test) แบบ dependent. ผลการวจยพบวา 1) ผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กอนและหลงการจดการเรยนรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนร ( = 27.39, S.D. = 3.73) สงกวากอนเรยน ( = 19.56, S.D. = 2.77) และ 2) ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมากทกดาน เมอพจารณารายดานพบวานกเรยนเหนดวยในระดบมาก ลาดบท 1 คอ ดานบรรยากาศในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน.( = 2.85, S.D. = 0.16) ลาดบท 2 คอ การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน.( = 2.81, S.D. = 0.19) และลาดบท 3 คอ ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน.( = 2.78, S.D. = 0.24).

ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553 ลายมอชอนกศกษา................................................................ ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ...................... 2. ...................... 3. ......................

จ

50253403 : MAJOR : CURRICULUM AND SUPERVISION KEY WORDS : PROBLEM BASED LEARNING / LEARNING ACHIEVEMENT SONGTHUAM PLUMPLAR : THE DEVELOPMENT OF LEARNING ACHIEVEMENT ON LIFE SAFETY OF THE FOURTH GRADE STUDENTS TAUGHT BY PROBLEM BASED LEARNING APPROACH. THESIS ADVISORS : ASST.PROF.SUTEP UAMCHAROEN, Ed.D., PRASERT MONGKOL, Ed.D., AND ASSOC.PROF.KANIT KHEOVICHAI, Ed.D. 206 pp. The purposes of this experimental research with one group pretest posttest design were 1) to compare learning achievement on life safety of the fourth grade students before and after being taught by problem based learning approach and 2) to investigate the students’ opinions toward the instruction with Problem Based Learning approach. The sample consisted of 54 fourth grade students of Nakdeeanuson School, Maung, Samutprakam Province. The research instruments used for gathering data were : an instructional plan, an achievement test, and a questionnaire. The statistical analysis employed were percentage (%), mean ( ), standard deviation (S.D.) and t-test dependent. The research findings of this research were as follows 1) The learning achievement on life safety of the fourth grade students before and after being taught by problem based learning approach were statistically significant different at .05 level. The learning achievement scores after being taught were higher than before being taught by problem based learning approach ( = 27.39, S.D. = 3.73). ( = 19.56, S.D. =2.77) and 2) The students’ opinions toward Problem Based Learning approach were at a high agreement level in all aspects. The students strongly agreed with the learning atmosphere ( = 2.85, S.D. = 0.16), the learning activities ( = 2.81, S.D. = 0.19) and the learning usefulness respectively ( = 2.78, S.D. = 0.24). Department of Curriculum and Instruction Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2010 Student’s signature ………………………………………………………… Thesis Advisors’ signature 1. …….…………… 2. ….……………… 3. ………….………

ฉ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธเลมนสาเรจไดดวย เพราะไดรบความเมตรตาและความกรณาอยางสงจากผ ชวยศาสตราจารย ดร .สเทพ อวมเจรญ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผ ใหคาปรกษา คาแนะนา ชแนะ ควบคมดแลและตดตามการดาเนนการวจยจนวทยานพนธเสรจสมบรณ อาจารย ดร.ประเสรฐ มงคล และ รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย กรรมการผควบคมวทยานพนธ คอยชวยเหลอและใหคาแนะนาทเปนประโยชนอยางมากสาหรบผ วจย กราบขอบพระคณ ผ ชวยศาสตราจารย ดร.วชรา เลาเรยนด ประธานกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ และศาสตราจารย พเศษ กาญจนา คณารกษ ผทรงคณวฒทเมตตากรณาอยางยงทใหคาปรกษา และแกไขขอบกพรองของวทยานพนธ ซงทาให วทยานพนธเลมนสมบรณยงขน กราบขอบพระคณผ เชยวชาญทตรวจสอบเครองมอสาหรบการวจยในครงน ไดแก ดร.สรย แกวเศษ ศกษานเทศกชานานการ นาย อะกบ สะไหน ศกษานเทศกชานานการพเศษ นายสนนท วงศทองเหลอ ศกษานเทศกชานานการ ทกรณาใหคาแนะนาดานเนอหา ภาษาและขนตอนสรางและปรบปรงเครองมอซงทาใหมคณภาพในการวจยครงน ขอบคณผบรหารคณะครและนกเรยน โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ระดบชนประถมศกษาปท 4 ทใหความอนเคราะหและรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลเพอใชในการวจย ขอบคณเพอน ๆ รน “50” พ ๆ และนอง ๆ สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ ทรวมเปนกาลงใจและใหความชวยเหลอแนะนาในการวจยจนประสบความสาเรจเปนวทยานพนธฉบบสมบรณได กราบขอบพระคณอยางยงตอ คณพอพร และคณแมสนย พลบพลา ทคอยใหกาลงใจ สนบสนน ชวยเหลอและใหคาแนะนาตลอดเวลาในการทางาน ซงผ วจยพยามทาวทยานพนธ เตมความสามารถเพอจะไดเปนประโยชนสงสดตอครผ สอนและผสนใจในการศกษาคนควาเพมเตมได

ช

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย ........................................................................................................ ง บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................... จ กตตกรรมประกาศ .......................................................................................................... ฉ สารบญตาราง ................................................................................................................ ญ สารบญแผนภาพ ............................................................................................................ ฏ บทท 1 บทนา ................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา .................................................. 1 กรอบแนวคดในการวจย ........................................................................... 9 วตถประสงคการวจย ............................................................................... 12 คาถามการวจย ....................................................................................... 12 สมมตฐานการวจย .................................................................................. 12 ขอบเขตการวจย ...................................................................................... 12 นยามศพทเฉพาะ .................................................................................... 13 2 วรรณกรรมทเกยวของ ............................................................................................ 15 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ............................................... 15 หลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ

หนวยการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต ..............................................

20 การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ........................................................... 41 งานวจยทเกยวของ ........................................................................................ 64 งานวจยในประเทศ .................................................................................. 65 งานวจยตางประเทศ ................................................................................ 68 สรป .............................................................................................................. 69

ซ

บทท หนา 3 วธดาเนนการวจย .................................................................................................. 71 ระเบยบวธการวจย......................................................................................... 71 ประชากรและกลมตวอยาง.................................................................. 72 แบบแผนการวจย .................................................................................... 72 เครองมอในการดาเนนการวจย ................................................................. 72 การสรางและหาคณภาพของเครองมอในการวจย ...................................... 73 ขนตอนการดาเนนการวจย ....................................................................... 82 การวเคราะหขอมล .................................................................................. 85 สรป .............................................................................................................. 87 4 การวเคราะหขอมล ................................................................................................ 88 ตอนท 1 การเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน เรอง

ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ......................

88 ตอนท 2 การศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ..........................

90 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ ....................................................... 95 สรปผลการวจย.............................................................................................. 96 อภปรายผล ................................................................................................... 96 ขอเสนอแนะ .................................................................................................. 99 ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช ..................................................... 99 ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป ....................................................... 99

บรรณานกรม ................................................................................................................. 100

ฌ

หนา ภาคผนวก

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญเปนผตรวจสอบเครองมอวจย ...................... 108 ภาคผนวก ข การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ........................................ 110 ภาคผนวก ค การวเคราะหสมมตฐาน .......................................................... 121 ภาคผนวก ง เครองมอการวจย ................................................................... 124 ภาคผนวก จ หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลและ

หนงสอขอเชญเปนผเชยวชาญตรวจเครองมอ ..........................

201

ประวตผ วจย .................................................................................................................. 206

ญ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 โครงสรางเวลาเรยน ......................................................................................... 19 2 จานวนนกเรยนโรงเรยนนาคดอนสรณ .............................................................. 21 3 โครงสรางหลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ของโรงเรยน นาคดอนสรณ ........................................................................................... 22 4 รหสวชา กลมสาระการเรยนร และกจกรรมนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4 .......... 23 5 โครงสรางเวลาเรยนกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา หลกสตรสถานศกษา ................................................................................. 23 6 สาระการเรยนรตามตวชวดชนป ....................................................................... 24 7 เปรยบเทยบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแตกตางจากการสอน รปแบบอน ................................................................................................ 53 8 แผนการจดการเรยนร ...................................................................................... 74 9 วเคราะหหลกสตรเพอสรางเครองมอวดผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต (ขอสอบปรนยและอตนย) ....................................... 77

10 กาหนดเกณฑคะแนนของการแกปญหาโดยใชปญหาเปนฐาน ............................ 78 11 สรปการดาเนนการวจยการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง

ความปลอดภยในชวตโดยใชปญหาเปนฐาน ของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 4 ........................................................................................................

86

12 การเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถใน การแกปญหาเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 4 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ................................

89 13 การเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวต

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใช ปญหาเปนฐาน .........................................................................................

89

14 คะแนนผลสมฤทธดานความสามารถในการแกปญหา เรองความปลอดภยใน ชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 หลงจดการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐาน (คะแนนอตนย) ............................................................................

90

ฎ

ตารางท หนา 15 สถานภาพทวไปของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ............................................ 90 16 การวเคราะหขอมลความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ............................................. 92 17 การหาคาดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภย

ในชวตทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ................................................ 112 18 ความสอดคลองของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง

ความปลอดภยในชวตทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ......................... 114 19 คาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของขอสอบแบบปรนย

วดผลสมฤทธทางการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงเรยน โดยใชสตร KR-20 (Kuder Richardson-20) วเคราะหขอมลโดยโปรแกรมสาเรจรป .............................

115 20 ประเมนผลความเทยงตรงเชงเนอหาของแบบทดสอบแบบอตนย

วดความสามารถในการแกปญหา เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน .........................

117

21 คาความเชอมนของแบบทดสอบแบบอตนย วดความสามารถในการแกปญหา เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ใชสตร – Coefficient ของ Cronbach ................................................................................................

118 22 คาความสอดคลองของแบบสอบถามความคดเหน ............................................ 119 23 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน กอนและหลงเรยน เรอง

ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ........................ 122 24 วเคราะหสาระการเรยนรตามตวชวดชนปและเวลาททาการสอน ......................... 125

ฏ

สารบญแผนภาพ

แผนภาพท หนา 1 กรอบแนวคดในการวจย ................................................................................ 11 2 กลไกพนฐานในการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน ................................. 52 3 ขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ........................... 76 4 ลาดบขนตอนสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ......................... 80 5 ขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหน ของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 4 ..................................................................................................... 82 6 การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ....... 84

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา การศกษามความสาคญอยางยงของการพฒนาคน การศกษามบทบาทในการพฒนาเดก เยาวชน และประชาชนใหเปนผมคณภาพทจะสามารถพฒนาชวต เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมของตนเอง ครอบครวและบานเมองไดอยางมประสทธภาพททาใหสงคมองคกรหมบาน ชมชน หรอสวนตาง ๆ มคณภาพนนมกเรมจากปจจยพนฐาน คอ “คนมคณภาพ” ปจจยททาใหคนมคณภาพ คอ การศกษา จากความสาคญของการศกษาทเปนรากฐานสาคญของการพฒนาคนซงเปนทรพยากรทมคาทสดของประเทศ อนนาไปสการพฒนาประเทศ ซงเราจะสงเกตไดวาประเทศใดกตามทมประชากรทมคณภาพประเทศนนยอมประสบผลสาเรจในการนาประเทศไปสความเจรญกาวหนา จงทาใหหลายประเทศไดทมเทงบประมาณจานวนมากใหกบการพฒนาการศกษา ประเทศไทยกเชนเดยวกนทเลงเหนความสาคญของการศกษา ดงนน แผนหรอนโยบายทสาคญของชาต แมกระทงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ซงเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศกไดใหความสาคญตอการศกษา ดงเหนไดจาก มาตรา 43 กลาววาบคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทร ฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจายจากบทบญญตของรฐธรรมนญ ประเทศไทยจะเจรญกาวหนาดวยดตองมการพฒนาศกยภาพและคณภาพของคน ในชาตอยางทวถงและตอเนองในทกดาน การออกกาลงกายและเลนกฬาอยางสมาเสมอเปนกระบวนการหนงทสามารถชวยพฒนาไดอยางมประสทธภาพ โดยจะชวยพฒนาใหรางกายแขงแรงพลานามยสมบรณ ปราศจากโรคภยไขเจบ มสขภาพทด มอารมณทมนคง สามารถปรบตวใหเขากบสภาพสงคมทเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม เพมพนสตปญญา พฒนาคณลกษณะประจาตวทชวยเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรมยงขน ไดแก ความซอสตยสจรต ความรบผดชอบ ความอดทนเขมแขง ความมระเบยบวนย ความยตธรรม การเคารพและปฏบตตามกฎกตกา การมนาใจนกกฬา การรแพ รชนะ รอภย ความเออเฟอเผอแผ การเสยสละ นอกจากนการกฬายงกอใหเกดความสามคคกลมเกลยวและรวมแรงรวมใจฟนฝาอปสรรคของ หมคณะ รวมทงเปนศนยรวมในการสรางความภมใจ และสรางสงทดงามใหแกชมชน สงคม และประเทศชาต (การกฬาแหงประเทศไทย 2544 : 1)

1

2

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ซงเปนกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาต เพอเปนกฎหมายแมบทในการบรหารและจดการศกษาอบรม พระราชบญญตการศกษาแหงชาตไดใหความหมายของการศกษาไววา คอ กระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โดยการถายทอดความร การฝกการอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความร อนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคม การเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต และในมาตรา 6 ไดกลาวถงความมงหมายและหลกการวา การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมใน การดารงชวต สามารถอยรวมกบผ อนไดอยางมความสข อกทงยงกาหนดใหรฐจดการศกษา จดกระบวนการเรยนร และจดหลกสตรในระดบตาง ๆ โดยใหความเสมอภาคแกบคคลและ ใหไดรบการศกษาอยางมคณภาพโดยจดใหมการประกนคณภาพการศกษาปจจบนกระแสความเปลยนแปลงทางการศกษา โดยเฉพาะนโยบาย และแนวคดปจจบนกระแสความเปลยนแปลงทางการศกษา โดยเฉพาะนโยบาย และแนวคดในการปรบปรงและพฒนาการศกษาของชาตมมากขน ดงจะเหนไดจากการประกาศนโยบายปฏรปการศกษา เพอการสรางพลงทางการศกษา พฒนาศกยภาพของเยาวชนและพฒนาระบบการศกษาไทย อนเปนประโยชนอยางยงตอการพฒนาประเทศในอนาคต (สานกงานปฏรปการศกษา 2543 : 13) การจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาตนน การศกษาขนพนฐาน นบไดวามความสาคญยงตอการพฒนาคนไทย โดยมงพฒนาผเรยนดานตาง ๆ คอ รางกาย สตปญญา อารมณ จตใจและสงคม มคณลกษณะทพงประสงค คอ เปนคนด คนเกง และมความสข แผนการศกษาแหงชาต เปนแผนยทธศาสตรระยะยาว 15 ป (พ.ศ. 2545-2559) ทมความสาคญอยางยง เนองจากเปนการนาสาระของการปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต เพอนาไปสการดาเนนงานอยางตอเนอง เสรจสมบรณทงกระบวนการปฏรปการศกษา ดานศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมในชวงระยะเวลา 15 ป ตงแตป พ.ศ. 2545 ถง พ.ศ. 2559 ทสอดคลองตอเนองกนทงประเทศ รวมทงนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาเปนปรชญา บรณาการเชอมโยงเปนกระบวนการ เพอพฒนาชวตใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม (แผนการศกษาแหงชาต 2545-2559) ซงแนวทางดงกลาวสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการ ในการพฒนาเยาวชนของชาตเขาสโลกยค ศตวรรษท 21 โดยมงสงเสรมผ เรยนมคณธรรม รกความเปนไทย ใหมทกษะการวเคราะห สรางสรรค มทกษะดานเทคโนโลย สามารถทางานรวมกบผ อน และสามารถอยรวมกบผ อน

3

ในสงคมโลกไดอยางสนต (กระทรวงศกษาธการ 2551) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) ไดชใหเหนถงความจาเปนในการปรบเปลยนจดเนนในการพฒนาคณภาพคนในสงคมไทยให มคณธรรมและมความรอบรอยางเทาทน ใหมความพรอมทงดานรางกาย สตปญญา อารมณและศลธรรม สามารถกาวทนการเปลยนแปลงเพอนาไปสสงคม พนฐานความรไดอยางมนคง แนวการพฒนาคนดงกลาวมงเตรยมเดกและเยาวชนใหมพนฐานจตใจทดงาม มจตสาธารณะ พรอมทงมสมรรถนะ ทกษะ และความรพนฐานทจาเปนใน การดารงชวต อนจะสงผลตอการพฒนาประเทศอยางยงยน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มงพฒนาผ เรยนทกคน ซงเปนกาลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม ม จตสานก ในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลกยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคต ทจาเปนตอการศกษาตอ การประประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผ เรยนเปนสาคญบนพนฐานความเชอวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ หลกสตรการศกษาของชาตในฉบบทผานมาโดยกาหนดสาระการเรยนรทกาหนดกรอบไวอยางกวาง ๆ โดยมเปาหมายเพอใชเปนหลกสตรแกนกลางทใชชทศทางใหแกสถานศกษา โรงเรยน ครผสอน และผทเกยวของทมสวนจดการศกษาทงในระบบและนอกระบบสถานศกษานาไปจดทาหลกสตรสถานศกษา ใหมความสอดคลองเหมาะสมกบความตองการของสถานศกษาและทองถน ซงในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดมทงหมด 8 กลมสาระ ไดแก สาระการเรยนรภาษาไทย สาระการเรยนรคณตศาสตร สาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระการเรยนรสงคมศาสนาและวฒนธรรม สาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา สาระการเรยนรศลปะ สาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย และสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ ปจจบนคนไทยเสยชวตจากการสบบหร ปละ 42,000 คน ดวยโรคมะเรงปอด 9,979 คน โรคมะเรงทอน ๆ 6,340 คน โรคหวใจและหลอดเลอด 7,907 คน โรคถงลมปอดโปงพอง 10,427คน โรคอน ๆ 7,347 คน ดวยงานวจยพบวา ผ ทสบบหรสวนใหญยงไมรถงอนตรายหรอความเสยงทแทจรงจากการบหร สถตพบวาคนสบบหรทสบตอไปเรอย ๆ โดยไมเลก 1ใน 3 ถง 1ใน 2 จะปวยและเสยชวตกอนวยอนควร การเตอนภยจากบหรจงตองทาดวยวธทหลากหลาย และตอเนองการสอนควรเรมทบาน ตงแตการเรยนการสอนในหลกสตรของโรงเรยน การพมพคาเตอนบนซองบหร สอตาง ๆ ทงสงพมพ วทย โทรทศน และการรณรงคในโอกาสตาง ๆ องคการอนามย

4

โลกไดกาหนดให วนท 31 พฤษภาคม ของทกปเปนวนงดสบบหรโลก (จดหมายขาวชมชนคนรกสขภาพฉบบสรางสข 2551 : 13) จากการสารวจของสานกงานสถตแหงชาต พบวา ประเทศไทยมผสบบหรทงสน 11.2ลานคน โดยเฉลยทอยในชวงอาย 25-29 ป ซงเปนวยทมลกอยในระดบอนบาล เปนผสบบหรถง 4.4 ลานคน คดเปน 30% ของคนวยเดยวกน แสดงวาเดกไทยวย 3-10 ขวบ เกอบ 1ใน 3 กาลงไดรบอนตรายจากควนบหรทผ ปกครองสบ การสบบหรของพอ-แม จะมผลตอพฤตกรรม การเลยนแบบของลก การสบบหรเปนสาเหตสาคญของการเจบปวยและการเสยชวตของเดกพบวาความเขมขนของสารพษจากควนบหรทสบในรถสงกวาสารพษทสบในบาน 23เทา และเดกคอ ผทไดรบอนตรายโดยไมสามารถปองกนตนเองได (Campaign, ”โรงเรยนอนบาลปลอดบหร” :มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร, อางถงใน วศษฐ ศลปะสวรรณชย 2544 : 127-128) บหรใชวาจะเปนโทษตอผสบเทานน ผทอยขางเคยงยงพลอยไดรบอทธพลจากควนบหรในอากาศดวย ดงมรายงานทางการแพทยมากมาย ยกตวอยางเชน ผ ทอยขางเคยงผสบบหรนนมโอกาสเสยงสงตอการเปนมะเรงปอดถง 34% โดยเฉพาะคสมรส เดกทอยในบานทมพอแมสบบหรจะมปญหาโรคระบบทางเดนหายใจ เชน หอบหด หลอดลมอกเสบ ปอดอกเสบ และเปนภมแพมากกวาเดกท พอแมไมสบบหร (ยาเสพตดหายนะของคนรนใหม 2544 : 54) สราเปนสงเสพตดทไมผดกฎหมายสรา รวมทงเค รองดมมนเมาอน ๆ จะม เอธลแอลกอฮอลเปนสารประกอบสาคญ สารชนดออกฤทธกดสมองสวนตาง ๆ ได ถารางกายไดรบแอลกอฮอลดงกลาวปรมาณนอยจะรสกสบาย และอารมณด แตถาไดรบในปรมาณมากขน เอธลแอลกอฮอลกจะไปกดสมองสวนเกยวของกบความรสกนกคด การควบคมตวเอง การตดสนใจ การยบยงการหกหามใจ จงไมนาแปลกวาคนเมาสรามกแสดงอาการตาง ๆ ทตามปกตไมเคยแสดงใหปรากฏออกมา เชน ระบายความในใจ ทะเลาะกน เปนตน (เทคนค การเผยแพรความรเพอปองกนยาเสพตด 2544 : 34-35) สมชชาสขภาพแหงชาต ระบวา 1 ลาน 2 แสนคน คอผ เสยชวตจากอบตเหตทางถนนทวโลกในแตละปในจานวนนมชวตทจากไปบน ทองถนนเมองไทยไมนอย ป พ.ศ. 2551 มผ เสยชวต 11,267 คน ตายเฉลยวนละ 33 คน ถาเปนชวงปใหมจะตายเพมเปนทวคณ อยท 50 -60 คน หากคดเปนอตราผ เสยชวต พบวาสงถง 17.7 คนตอประชากร 1 แสนคน ยาสาเหตการเกดอบตเหตทางถนน 4 ประการ ไดแก 1) ดมแลวขบ 2) ขบรถเรว 3) งวงแลวขบ และ 4) ขบรถสวนทาง สาเหตสวนมากมาจากเมาแลวขบรถยนต เพราะแอลกอฮอลไมใชสนคาธรรมดาคนไทยไมนอยนยมบรโภคในปรมาณสงจนนาตกใจ

5

ขณะเดยวกนกมนกดมหนาใหมเพมขนปละ 260,000 คน โดยเฉพาะชวงอาย 12-19 ปเพมสงขน เครองดมแอลกอฮอลเปนพษภยสาคญทเกยวโยงกบสขภาวะคนไทยทงประเทศ (ไทยรฐ 2552 : 5) โรงเรยนนาคดอนสรณ ตงอยทหม 6 ตาบลแพรกษา อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสมทรปราการ เขต 1 ซงการเดนทางมาโรงเรยนนกเรยนตองโดยสารรถประจาทางหรอรถรบสงนกเรยนซงตดกบถนนใหญมรถสญจรไปมาตลอดเวลาบรเวณโดยรอบโรงเรยนมสงปลกสราง เชน โรงงานอตสาหกรรม หมบานจดสรร สถานบนเทง โดยเฉพาะชมชนมอาชพเปนพนกงานโรงงานอตสาหกรรม จากการสารวจพบวา ครอบครวของนกเรยน สวนใหญยายถนฐานมาจากตางจงหวดโดยเขามาทางานในแหลงงานอตสาหกรรมและมกอยกนเปนครอบครวเดยว ประกอบดวย พอ แม พ นอง และนกเรยนขาดการดแลจากผปกครองทางดานสขภาพอนามย การเจบปวย การรบประทานยาโดยทไมบอกผปกครองหรอรบประทานยาเอง การเกดอบตเหตจากการเลนกฬาและการไดรบอนตรายจากสารเคมโดยเฉพาะยาฆาแมลงทมอยภายในบานในการฉดยาฆาแมลงอาจสงผลตอสขภาพรางกายนกเรยนหรอผทอาศยอยในบานจากการเกบขอมลและสอบถามจากนกเรยนบางชมชนมการเสพยาเสพตด เชน สบบหร ดมสรา เลนการพนนอาจสงผลใหนกเรยนเลยนแบบอยากทดลองเสพซงเปนกาวแรกของการเสพยาเสพตดซงบางครอบครวมกใชใหนกเรยนไปซอ บหร หรอสราใหอยเปนประจา ผ วจยในฐานะทเปนครผสอนกลมสาระสขศกษาและพลศกษา ไดตระหนกถงปญหาดงกลาว จงไดทาการรวบรวมขอมลเกยวกบปญหาทเกดขนการเรยนเรองความปลอดภยในชวตนนสาคญอยางยงซงแนวคดในการจดการเรยนรจะตองคานงถงผ เรยนเปนสาคญ ซงครเปน ผจดดานการเรยนการสอนเพอใหสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน 2551 เรองความปลอดภยในชวต ครผสอนตองศกษาเนอหาใหเขาใจและตองพจารณาถงความเหมาะทจะถายทอดความรความเขาใจ และเทคนควธหรอสอการเรยนรใหเหมาะสมกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โดยครผ สอนตองคานงถงเดกหรอเยาวชนใหเรยนรแบบรอบดาน ความแตกตางระหวางบคคลในการเรยนรของนกเรยน ไดแก ความแตกตางดานรางกายอารมณ สงคม เพศ อาย และสตปญญา โดยเฉพาะความแตกตาง ดานสตปญญาจะเปนปจจยทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยน วธการสอนของคร ครผสอนจานวนไมนอยทยดตนเองเปนศนยกลางผกขาดการถายทอดความร เนนการทองจา การใหขอมลไมคอยสนใจใหนกเรยนไดคดวเคราะหในหองเรยนโดยมกเนนการทองจาหรอครมกสอนอยหนาชนเรยนคอยเขยนกระดานดา หรอ พดอธบายถายโอนความรสนกเรยน ลกษณะเชนนเปนการเรยนการสอนทมครเปนศนยกลาง การเรยนร นกเรยนเพยงแตรบฟง พยายามทาความเขาใจคาอธบาย จดจาคาพดคาบอกเลาให

6

มากทสดเพอตอบคาถามในขอสอบ การสอนเรองความปลอดภยในชวต ในโรงเรยนถอไดวามความสาคญอยางยง เพราะทาใหนกเรยนแตละคนเขาใจตระหนกถงความปลอดภยของตนเอง และจะตองตระหนกวาการจดการเรยนรแบบยดผ เรยนเปนศนยกลางนนตองเรมจากความเขาใจในตวผ เรยนอยางแทจรง ซงจาเปนตองมเครองมอทเหมาะสมและสามารถสอสารกบผ เรยนไดอยางเขาใจ ถงสงทจาเปนตองร และไดรบการพฒนาและเจรญเตบโตทางอารม ณ สงคม สตปญญาอยางผทรจกคด จากสภาพปญหาดงกลาวทาใหนกเรยนมผลการเรยนรวชาสขศกษา สาระท 5 ความปลอดภยในชวต เมอศกษาถงปญหาจากขอมลการประเมนคณภาพผ เรยนของโรงเรยนนาคดอนสรณ ปการศกษา 2552 การประเมนผลการเรยนรระดบประถมศกษาปท 4 พบวาผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาอยในเกณฑไมเปนทนาพอใจ คอ ผลสมฤทธทางการเรยน ชนประถมศกษาปท 4 ปการศกษา 2550 เฉลยรอยละ 77.03 ปการศกษา 2551 เฉลยรอยละ 75.73 ปการศกษา 2552 เฉลยรอยละ70.12 (โรงเรยนนาคดอนสรณ 2550-2552) คดเปนรอยละ 77.03, 75.73 และ 70.12 ซงจะเหนไดวา กลมสาระสขศกษาและพลศกษา พ 14101 ในสาระท 5 ความปลอดภยในชวต ซงการเรยนร ประกอบดวยเนอหา 3 เรอง คอ เรองท 1 อธบายความสาคญของการใชยาและใชยาถกวธ เรองท 2 แสดงวธปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอย และการบาดเจบจากการเลนกฬา และเรองท 3 วเคราะหผลเสยของการสบบหรและการดมสราทมตอสขภาพและการปองกน ซงนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนไดคะแนนเฉลยเพยงรอยละ 70.12 ยงไมเปนทนาพอใจ เปาหมายกาหนดไวคอเฉลยรอยละ 75 ควรไดรบการพฒนาในดานความรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนนาคดอนสรณ ปการศกษา 2553 ดงนน ผ วจยไดดาเนนการพฒนาใหความร พฒนาความคด วเคราะหสงเคราะห การแกปญหาทเพอใหเกดผลสมฤทธทางการเรยนใหสงขงซงสอดคลองกบ มณฑรา ธรรมบศย (2549 : 43-45) ไดกลาวไววาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนนวตกรรมทางการศกษาทสามารถนาไปใชในการพฒนาหลกสตร และการปรบปรงการจดการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพ หลกการสาคญคอผสอนจะใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผ เรยนแสวงหาความรเพอนามาเปนแนวทางแกไขปญหา โดยผเรยนเปนฝายกาหนดทศทางการเรยนรดวยตนเอง อมรทพย ณ บางชาง (2543 : 24) กลาววาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนการสอนทเนนใหผ เรยนเกดการเรยนรโดยใชปญหาหรอสถานการณทเปนอยตามสภาพจรง กระตนใหนกเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาความรดวยตนเอง และสอดคลองกบแนวคดของ

7

วชรา เลาเรยนด (2548 : 98) ทกลาววาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนยทธวธการจด การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญแบบหนงทชวยสงเสรมและพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณและทกษะการแกปญหา ผเรยนสามารถนาไปใชในการทางานและดารงชวตตลอดชวต สอดคลองกบกระทรวงศกษาธการ (2545 ก : 4) ทกลาววาวธการเรยนการสอนทไมเนนกระบวนการ ใหผ เรยนพฒนาในดานการคดวเคราะห การแสดงความคดเหนและการแสวงหาความรดวยตนเอง ทาใหผ เรยนขาดคณลกษณะชางสงสยและใฝหาคาตอบ ผ วจยในฐานะทเปนครผสอนกลมสาระสขศกษาและพลศกษา ไดทาการรวบรวมขอมลจากสภาพปญหาดงกลาวอาจมสาเหตมาจาก 1) เทคนควธการสอนของครไมหลากหลาย 2) การจดกจกรรมการเรยนการสอนยงยดครเปนศนยกลาง 3) ขาดสอการเรยนการสอน ทเหมาะสม 4) กจกรรมการเรยนการสอนไมสงเสรมใหนกเรยนมสวนรวม 5) เนอหาการเรยนยากเกนไป และ 6) นกเรยนขาดทกษะการเรยนรขนพนฐานจะเหนไดวาการจดการเรยนการสอนนนครผสอนเปนผจดกจกรรมการเรยนการสอนเพยงผ เดยวดงนนเพอเปนการพฒนาผ เรยนทงดาน รางกาย จตใจอารมณสงคม และสตปญญา ซงสอดคลองกบ สวทย มลคา และอรทย มลคา (2544 : 21) ทกลาววาภารกจสาคญของครคอการจดกระบวนการเรยนรเพอใหผ เรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได สงเสรมใหผ เรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ เปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจ ครยคปจจบนตองเปนครมออาชพ ซงบทบาทของครมออาชพ คอ การปรบเปลยนแนวคดและวธสอนจากการสอนใหความรแกผ เรยนมาเปน วธสอนหาความรใหกบนกเรยน เนองจากในโลกแหงความจรงมความรมากมายเกนกวาทคณครคนไหน ๆ จะสามารถสอนผ เรยนใหเรยนรจนหมดไดดงนนการจดกจกรรมการเรยนการสอนจงมงเนนปญหามการเรยนรแบบบรณาการและใหมการเรยนรดวยตนเอง ซง วชรา เลาเรยนด (2550 : 94-95) กลาวถง แนวทางการจดการเรยนการสอนทมลกษณะดงกลาวเทคนคหนงทนาสนใจ คอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL) ซงประกอบดวยคณลกษณะดงน 1. เปนการจดการเรยนรทเนนผ เรยนเปนสาคญ 2. การเรยนรเกดขนจากการรวมมอกนของนกเรยนเปนกลมเลก ๆ 3. ครคอผคอยแนะนาสนบสนน นกเรยนคอผมองเหนปญหาและแกปญหาดวยตนเอง 4. ปญหาเปนปญหาทเกดขนจรงหรอปญหาจรง ซงปญหาจะชวยกาหนดกรอบแนวคดหรอกาหนดจดเนนและกระตนการเรยนร

8

5. ปญหา คอ สงทจะนาไปสการเรยนรและการพฒนาทกษะการคดและการแกปญหา 6. ความรใหมจะเกดขนโดยการเรยนรดวยตนเอง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน Problem-Based Learning หรอ PBL จดเปนยทธวธการเรยนวธหนงเปนทรจกกนแพรหลายมากขนในปจจบน เปนการเรยนรทเกดจากแนวคดตามทฤษฏสรางสรรคนยม (constructivism) ซงมรากฐานมาจากทฤษฏการเรยนรของเพยเจต(Piajet) และไวกอทสก (Vygotsky) ทเชอกนวาการเรยนรเปนกระบวนการพฒนาทางสตปญญาทผ เรยนสรางความรดวยตนเองโดยนามาใชเพอสงเสรมและพฒนาคณภาพของการคด (quality of thinking) โดยวธการสบเสาะหาความรคาตอบของปญหาจากสอ จากแหลงเรยนรตาง ๆ รวมทงการทดลองปฏบตจรง โดยเฉพาะในสถาบนการผลตแพทยเปนจดเรมตนการใชเทคนคการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มากอนจนถงปจจบนทไดแพรขยายไปสสถาบนอนมากขน สามารถนาไปใชไดตงแตระดบประถมตนจนถงมธยมปลายและระดบมหาวทยาลย PBL เปนวธการจดการเรยนการสอนทใชปญหาจากสถานการณจรงเปนประเภททจะใหผ เรยนรทกษะ การคดอยางมวจารณญาณและทกษะการแกปญหา ในการใช PBL ในการเรยนรของนกเรยน นกเรยนตองเรยนรตลอดชวต จากการศกษางานวจยทเกยวของและการรวบรวมขอมลตาง ๆ ไดมผศกษาผลของการสอนแบบการใชปญหาเปนฐานดงน อมรทพย ณ บางชาง (2543 : 120) พบวา ผลการทดลองสอดคลองกน คอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาการจดการเรยนการสอนแบบปกต รงสรรค ทองสกนอก (2547 : บทคดยอ) พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรเรองทฤษฎจานวนเบองตน โดยผลการใชชดการเรยน การสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร มผลการเรยนรสงขน วชนย ทศศะ (2547 : บทคดยอ) พบวา ผลการเรยนรเรองสงแวดลอมศกษาของนกเรยนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและแบบสบเสาะหาความรแตกตางกน โดยนกเรยนทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลการเรยนรสงกวานกเรยนทจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร จากการรวบรวมขอมลและศกษาเอกสารงานวจยสรปไดวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสามารถพฒนาผลการเรยนรซงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน พบวา การนาวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมาใชในระดบประถมศกษาโดยเฉพาะระดบประถมศกษาปท 4 ยงนอยมาก ดงนน ผ วจยจงนาแนวคดการเรยนรเพอพฒนาผลสมฤทธทาง การเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมาทดลองสอน กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 มณฑรา ธรรมบศย (2549 : 43-45) ไดเสนอแนะวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนนวตกรรมทางการศกษาท

9

สามารถนาไปใชในการพฒนาหลกสตร และการปรบปรงการจดการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพ หลกการสาคญคอ ผสอนจะใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผ เรยนแสวงหาความรเพอนามาเปนแนวทาง แกไขปญหาโดยผเรยนเปนฝายกาหนดทศทางการเรยนรดวยตนเอง และไดเสนอแนะลาดบขนการเรยนรของผ เรยนโดยใชปญหาเปนฐานไว 4 ขนตอน ดงน 1) ขนกาหนดประเดนปญหาอยางรอบคอบ 2) ขนสารวจแนวทางแกปญหาทเปนไปได 3) ขนจากดทางเลอก และ 4) ขนทดสอบผลการแกปญหา (วชนย ทศศะ 2547 : บทคดยอ) มจดเนนใหผ เรยนไดตงปญหา และดาเนนกจกรรมการเรยนร โดยแสวงหาความรจากแหลงเรยนรทหลากหลาย พฒนาการเรยนรทงกลมและรายบคคล ซงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานชวยพฒนาผลการเรยนรของนกเรยนและความสามารถในการแกปญหาสงขน

กรอบแนวคดในการวจย การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning หรอ PBL) เปน การเรยนรทเกดจากแนวคดตามทฤษฎสรางสรรคนยม (constructivism) มรากฐานมาจากทฤษฎ การเรยนรของเพยเจต (Piajet) และไวกอทสก (Vygotsky) ทเชอวาการเรยนรเปนกระบวนการ พฒนาทางสตปญญาทผ เรยนเปนผสรางความรดวยตนเอง กระบวนการสรางความรเกดจากการทผ เรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและเกดการซมซบหรอดดซมประสบการณใหมและปรบโครงสรางสตปญญาใหเขากบประสบการณใหม (อาภรณ แสงรศม 2543 : 16) ซงปญหาททาใหการเรยนรเกดขน ซงหมายความวากอนทผ เรยนจะเรยนรเกยวกบความรหรอองคความรใด ๆ ตองกาหนดหรอใชปญหาแกผ เรยนเมอปญหาถกถาม นกเรยนเกดการรบรหรอพบวาจาเปนตองเรยนรความรใหมกอนทจะแกปญหานนได ตวอยางสภาพแวดลอมในการเรยนรดวยปญหา เชน โครงการวจย โครงการออกแบบงานสรางทตองใชทกษะสงกวาการวเคราะหขอมลทมอยเดม เปนตน หรอกรณปญหาทเปนทรจกกนแพรหลาย การตงปญหา หรอกาหนดปญหาสาหรบ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ตองเปนปญหาในสถานการณจรง เปนปญหาทเกดขนจรง ๆ ในสงคม และชวตเปนปญหาทเราความสนใจและจงใจผ เรยน เราตองรวาทาไมเขาตองเรยนความรใหม การเรยนรจะเกดขนในบรบทของความตองการทจะแกปญหา ดงนน ทกษะทจาเปนในการเ รยนดวยการใชปญหาเปนฐานกคอ ทกษะในการแกปญหานนเอง รวมทงกระบวนการแกปญหาทเปนระบบ ทกษะการแกปญหาจะเกดขนกตอเมอครเปนผสอนและผ ใหโอกาสในการฝกทกษะการเรยนรดวยการใชปญหาเปนฐานจะบรรลเปาหมาย เมอเรยนเปน กลมยอย (small group) ผ เรยนสามารถนาตนเอง (self-directed) และประเมนผลตวเองได (self-assessed) วชรา เลาเรยนด (2550 : 94) ซงการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะชวยให

10

ผ เรยนมบทบาทในการคดและแกไขปญหาดวยตนเอง โดยมครเปนผ แนะนาซงทานกเรยน เกดการกระตอรอรนในการเรยน และสามารถคดวเคราะหอยางมวจารณญาณอยางสรางสรรค ได (อาภรณ แสงรศม 2543 : 16) การเรยนโดยใชปญหาเปนฐานประกอบดวยแนวคดเกยวกบการเรยนรอย 2 ประการ คอ การเรยนรทยดผ เรยนเปนศนยกลาง (student centered) และ การเรยนรแบบเอกตภาพ (individualized learning) (ทองจนทร หงสลดารมภ 2531, อางถงใน ทองสข คาธนะ 2538 : 51) การเรยนแบบใชปญหาเปนฐานใชหลกการเรยนรแบบยดผ เรยนเปนศนยกลางและการเรยนรแบบเอกตภาพ ซงในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานน ผ เรยนไดสมผสจรงกบปญหาทพบในสถานการณจรง ซงเปนสงกระตนใหเกดการสงสยหาคาตอบ ใครรและเรยนร ผเรยนจะเปนผ กาหนดเนอหาทตองการเรยนรอยางอสระ คนควาหาความรดวยตวเองและใชกระบวนการแกปญหาเปนฐานโดยวธการคนหาความร มณฑรา ธรรมบศย (2549 : 43-45) ไดเสนอแนะวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนนวตกรรมทางการศกษาทสามารถนาไปใชในการพฒนาหลกสตร และการปรบปรงการจดการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพ หลกการสาคญ คอ ผสอนจะใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผ เรยนแสวงหาความรเพอนามาเปนแนวทาง แกไขปญหาโดยผ เรยนเปนฝายกาหนดทศทางการเรยนรดวยตนเอง และไดเสนอแนะลาดบขนการเรยนรของผ เรยนโดยใชปญหาเปนฐานไว 4 ขนตอน ดงน 1) ขนกาหนดประเดนปญหาอยางรอบคอบ 2) ขนสารวจแนวทางแกปญหาทเปนไปได 3) ขนจากดทางเลอก 4) ขนทดสอบผลการแกปญหา อรรณพ ชมเพงพนธ (2550 : บทคดยอ) ไดเสนอขนตอนในการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน 1) ขนนาเสนอสถานการณปญหา เปนขนตอนทครจดเตรยมสถานการณหรอตวอยางปรากฏการณ ทเกยวของกบประเดนสาระการเรยนร ใหนกเรยนไดสงเกตและเปนสถานการณทมความนาสนใจ 2) ขนระบและวเคราะหปญหานกเรยนแบงกลมยอยเพอระบปญหาทสงเกตไดจากสถานการณ วเคราะหปญหาทแทจรงและรวมกนวเคราะหสาเหตของปญหา 3) ขนตงสมมตฐานการแกปญหา นกเรยนรวมกนนาเสนอทางเลอกในการแกปญหา แนวทางในการแสวงหาความร รวบรวมขอมล และพจารณาวธการเหมาะสม 4) ขนแสวงหาความรและรวบรวมขอมล นกเรยนรวมกนดาเนนการตามแผนในการแสวงหาความรทจาเปนในการใชแกปญหา โดยการสบคนจากเอกสาร ตาราเรยนรอน ๆ รวมทงการสารวจและการทดลองเพอรวบรวมขอมลทจาเปนเพมเตม 5) ขนอภปรายและสรปภายในกลมยอย นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายขอมลทไดรบทงจากการสบคนเอกสาร การสารวจหรอการทดลองเพอสรปเปนคาตอบของปญหา 6) ขนแลกเปลยนความรระหวางกลม นกเรยนแตละกลมรวบรวมผลการศกษาและนาเสนอผลการศกษาของกลมตนเองใหนกเรยนกลม

11

อน ๆ ทราบ และ 7) ขนประเมนผลการเรยนร นกเรยนรวมกนอภปรายและประเมนผลการเรยนรการลงมอปฏบตกจกรรมการทางานรวมกน และแนวทางในการพฒนาตนเอง ซงครมบทบาทในการกระตน ชแนะและอานวยความสะดวกในการดาเนนกจกรรมในขนตอนตาง ๆ ซงครผสอนจะตองรวบรวมขอมลเพอพจารณาผลการเรยนตอไป เบญจวรรณ อวมมณ (2549 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองการพฒนาผลการเรยนรและความสามารถในการคดแกปญหาการอนรกษแมนา ทาจน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 8 ขนตอน คอ ขนท 1 นาเสนอสถานการณปญหาขนท 2 ระบปญหา ขนท 3 ทาความเขาใจกบปญหา ขนท 4 เสนอแนวทางแกไขปญหา ขนท 5 เลอกแนวทาง โดยใชเกณฑทเหมาะสมในการประเมน วธแกปญหา ขนท 6 เลอก 1 แนวทางทเปนวธแกปญหา ทดทสด ขนท 7 นาเสนอวธการทดทสดในการแกปญหาและแผนปฏบตการ/ดาเนนการแกปญหา และขนท 8 สรปผล/ประเมนผล เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนโดยการใชปญหาเปนฐาน ผ วจยไดนามาสงเคราะหเปนกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 5 ขนตอน ประกอบดวยดงน 1) นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 2) วเคราะหปญหาทเกดขน 3) กาหนดแนวทางแกไขปญหา 4) รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา และ 5) สรปผล/ประเมนผล กรอบแนวคดในการวจยดงน ดงแผนภาพท 1 แผนภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 1.นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 2. วเคราะหปญหาทเกดขน 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา 4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา 5. สรปผล/ประเมนผล

1. ผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต 2. ความคดเหนของนกเรยนทมตอ การจดการเรยนร โดยใชปญหา เปนฐาน

12

วตถประสงคการวจย 1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2. เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 ทมตอการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

คาถามการวจย 1. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความแตกตางกนหรอไม 2. ผลสมฤทธทางการเรยนดานความรเรองความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความแตกตางกนหรอไม 3. ผลสมฤทธทางการเรยนดานความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความแตกตางกนหรอไม 4. ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานอยในระดบใด

สมมตฐานการวจย 1. ผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความแตกตางกน 2. ผลสมฤทธทางการเรยนดานความร เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความแตกตางกน 3. ผลสมฤทธทางการเรยนดานความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความแตกตางกน

ขอบเขตการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากรในการวจยครงน ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยน นาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 จานวน 3 หองเรยน รวม 160 คน

13

1.2 กลมตวอยาง ไดมาจากการสมโดยการจบสลากหองเรยน 1 หอง เพอใชเปนกลมทดลอง คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 จานวน 54 คน 2. ตวแปรในการศกษา 2.1 ตวแปรตน (independent variables) ไดแก การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2.2 ตวแปรตาม (dependent variables) ไดแก 2.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยน เรองความปลอดภยในชวตดานความรและความสามารถในการแกปญหา 2.2.2 ความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 3. เนอหา เนอหาทใชในการวจยในครงนเปนเนอหาในหลกสตรสถานศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ของโรงเรยนนาคดอนสรณ ชนประถมศกษาปท 4 กลมสาระการเรยนร สขศกษาและพลศกษา สาระท 5 ความปลอดภยในชวต ประกอบดวย 1) อธบายความสาคญของการใชยาและใชยาถกวธ 2) แสดงวธปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอย และการบาดเจบจากการเลนกฬา และ 3) วเคราะหผลเสยของ การสบบหรและการดมสราทมตอสขภาพและการปองกน 4. ระยะเวลา การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ใชระยะเวลาในการทดลองใน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 สปดาหละ 1 ชวโมง เปนระยะเวลา 6 สปดาห

นยามศพทเฉพาะ 1. ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คะแนนความรและความสามารถในการแกปญหาเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนซงประเมนโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทผ วจยสรางขน 2. ความสามารถในการคดแกปญหา หมายถง คะแนนทไดจากการวดความสามารถในการแกปญหา ประกอบดวย กาหนดปญหา อธบายสาเหตทเกดขนของปญหา ดาเนนการแกปญหา ระบผลทไดรบโดยการแกปญหา และสรปผลการแกปญหา 3. ความปลอดภยในชวต หมายถง เนอหายอยทอยในหลกสตรสถานศกษา โรงเรยนนาคดอนสรณ สาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา หนวยการเรยนร เรอง ความ

14

ปลอดภยในชวตชนประถมศกษาปท 4 ซงประกอบดวยเนอหาเกยวกบความสาคญของการใชยา ผลเสยของการสบบหรและการดมสรา การปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอย และการบาดเจบจากการเลนกฬา 4. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หมายถง การจดกจกรรมการเรยน การสอนโดยใชเหตการณทเกดขนจรงทเปนปญหาในชมชน โดยมขนตอนดงน 1) นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 2) วเคราะหปญหาทเกดขน 3) กาหนดแนวทางแกไขปญหา 4) รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา และ 5) สรปผล/ประเมนผล 5. ความคดเหน หมายถง ความรสกนกคดของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ดานบรรยากาศของการจดการเรยนร ดานการจดกจกรรมการจดการเรยนร และดานประโยชนทไดรบจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงไดจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยน 6. นกเรยน หมายถง ผ เรยนทกาลงศกษาอยในชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยน นาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

การวจยเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ของโรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ สงกดสานกงานการประถมศกษาเขตพนทจงหวดสมทรปราการ เขต 1 ผ วจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ตามรายละเอยดดงตอไปน 1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา 2. หลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ หนวยการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต 3. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4. งานวจยทเกยวของ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

สาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานประกอบดวย สาระท 1 การเจรญเตบโตและการพฒนามนษย สาระท 2 ชวตและครอบครว สาระท 3 การเคลอนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม กฬาไทย และกฬาสากล สาระท 4 การเสรมสรางสขภาพ สมรรถภาพ และการปองกนโรค สาระท 5 ความปลอดภยในชวต

สาระท 1 การเจรญเตบโตและการพฒนาการของมนษย มาตรฐาน พ 1.1 เขาใจธรรมชาตของการเจรญเตบโตและการพฒนาของมนษย

15

16

ตวชวดชนป ป. 4 1. อธบายการเจรญเตบโตและพฒนาการของรางกายและจตใจตามวย 2. อธบายความสาคญของกลามเนอ กระดกและขอทมผลตอสขภาพ การเจรญ เตบโตและพฒนาการ 3. อธบายวธดแลกลามเนอ กระดกและขอ ใหทางานอยางมประสทธภา

สาระท 2 ชวตและครอบครว มาตรฐาน พ. 2.1 เขาใจและเหนคณคาของชวต ครอบครว เพศศกษา และมทกษะในการดาเนนชวต ตวชวดชนป ป. 4 1. อธบายคณลกษณะของความเปนเพอนและสมาชกทดของครอบครว 2. แสดงพฤตกรรมทเหมาะสมกบเพศของตนตามวฒนธรรมไทย

สาระท 3 การเคลอนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม กฬาไทยและกฬาสากล มาตรฐาน พ 3.1 เขาใจ มทกษะในการเคลอนไหว กจกรรมทางกาย การเลนเกม และกฬา ตวชวดชนป ป. 4 1. ควบคมตนเองเมอใชทกษะการเคลอนไหวในลกษณะผสมผสานไดทงแบบอยกบท เคลอนท และการใชอปกรณประกอบ 2. ฝกกายบรหารทามอเปลาประกอบจงหวะ 3. เลนเกมเลยนแบบและกจกรรมแบบผลด 4. เลนกฬาพนฐานไดอยางนอย 1 ชนด มาตรฐาน พ 3.2 รกการออกกาลงกาย การเลนเกม และการเลนกฬา ปฏบตเปนประจาอยางสมาเสมอ มวนย เคารพสทธ กฎ กตกา มนาใจนกกฬา มจตวญญาณในการแขงขน และชนชมในสนทรยภาพของกฬา 1. ออกกาลงกาย เลนเกม และกฬาทตนเองชอบและมความสามารถในการวเคราะหผลพฒนาการของตนเองตามตวอยางและแบบปฏบตของผ อน 2. ปฏบตตามกฎ กตกาการเลนกฬาพนฐาน ตามชนดกฬาทเลน

17

สาระท 4 การสรางเสรมสขภาพ สมรรถภาพ และ การปองกนโรค มาตรฐาน พ 4.1 เหนคณคา และมทกษะในการสรางเสรมสขภาพ การดารงสขภาพ การปองกนโรค และการสรางเสรมสมรรถภาพเพอสขภาพ ตวชวดชนป ป. 4 1. อธบายความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสขภาพ 2. อธบายสภาวะอารมณ ความรสกทมผลตอสขภาพ 3. วเคราะหขอมลบนฉลากอาหารและผลตภณฑเพอการเลอกบรโภค 4. ทดสอบและปรบปรงสมรรถภาพทางกายตามผลการตรวจสอบสมรรถภาพ ทางกาย

สาระท 5 ความปลอดภยในชวต มาตรฐาน พ 5.1 ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยา สารเสพตด และความรนแรง ตวชวดชนป ป. 4 1. อธบายความสาคญของการใชยาและใชยาอยางถกวธ 2. แสดงวธปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตว กดตอยและการบาดเจบจากการเลนกฬา 3. วเคราะหผลเสยของการสบบหรและการดมสราทมผลตอสขภาพและการปองกน

กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมพฒนาผ เรยน มงใหผ เรยนไดพฒนาตนเองตามศกยภาพ พฒนาอยาง รอบดานเพอความเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม เสรมสรางใหเปนผมศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย ปลกฝงและสรางจตสานกของการทาประโยชนเพอสงคมสามารถจดการตนเองได และอยรวมกบผ อนอยางมความสขกจกรรมพฒนาผ เรยน แบงเปน 3 ลกษณะ ดงน 1. กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหรจกตนเอง รรกษสงแวดลอม สามารถคดตดสนใจ คดแกปญหา กาหนดเปาหมาย วางแผนชวตทงดานการเรยน และอาชพ สามารถปรบตนไดอยางเหมาะสม นอกจากนยงชวยใหครรจกและเขาใจนกเรยน ทงยงเปนกจกรรมทชวยเหลอและใหคาปรกษาแกผปกครองในการมสวนรวมพฒนาผเรยน

18

2. กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทมงพฒนาความมระเบยบวนย ความเปนผ นาผ ตามทด ความรบผดชอบการทางานรวมกน การรจกแกปญหา การตดสนใจทเหมาะสม ความมเหตผล การชวยเหลอแบงปนกนเอออาทร และสมานฉนท โดยจดใหสอดคลองกบความสามารถ ความถนด และความสนใจของผ เรยนใหไดปฏบตดวยตนเองในทกขนตอน ไดแก การศกษาวเคราะหวางแผน ปฏบตตามแผน ประเมนและปรบปรงการทางาน เนนการทางานรวมกน เปนกลม ตามความเหมาะสมและสอดคลองกบวฒภาวะของผ เรยน บรบทของสถานศกษาและทองถน กจกรรมนกเรยนประกอบดวย 2.1 กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด ผ บาเพญประโยชน และนกศกษา วชาทหาร 2.2 กจกรรมชมนม ชมรม 3. กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผ เรยนบาเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคม ชมชน และทองถนตามความสนใจในลกษณะอาสาสมคร เพอแสดงถงความรบผดชอบ ความดงาม ความเสยสละตอสงคมมจตสาธารณะ เชน กจกรรมอาสาพฒนาตาง ๆ และกจกรรมสรางสรรคสงคม

ระดบการศกษา หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ดงน ระดบประถมศกษา (ชนประถมศกษาปท 1-6) การศกษาระดบนเปนชวงแรกของการศกษาภาคบงคบ มงเนนทกษะพนฐานดานการอาน การเขยน การคดคานวณ ทกษะการคดพนฐานการตดตอสอสาร กระบวนการเรยนรทางสงคม และพนฐานความเปนมนษย การพฒนาคณภาพชวตอยางสมบรณและสมดลทงในดานรางกาย สตปญญา อารมณ สงคม และวฒนธรรม โดยเนนจดการเรยนรแบบบรณาการ

การจดเวลาเรยน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ไดกาหนดกรอบโครงสรางเวลาเรยนขนตาสาหรบกลมสาระการเรยนร 8 กลม และกจกรรมพฒนาผเรยน ซงสถานศกษาสามารถเพมเตมไดตามความพรอมและจดเนน โดยสามารถปรบใหเหมาะสมตามบรบทของสถานศกษาและสภาพของผเรยน ดงน

19

ระดบชนประถมศกษา (ชนประถมศกษาปท 1-6) ใหจดเวลาเรยนเปนรายป โดยมเวลาเรยนวนละ ไมเกน 5 ชวโมง

โครงสรางเวลาเรยน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน กาหนดกรอบโครงสรางเวลาเรยน ดงน

ตารางท 1 โครงสรางเวลาเรยน

กลมสาระการเรยนร/กจกรรม

เวลาเรยน ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา

ป.1 ป.2 ป.3 ป.4 ป.5 ป.6 ม.1 ม.2 ม.3 กลมสาระการเรยนร

ภาษาไทย 200 200 200 160 160 160 120 (3นก)

120 (3นก)

120 (3นก)

คณตศาสตร 200 200 200 160 160 160 120 (3นก)

120 (3นก)

120 (3นก)

วทยาศาสตร 80 80 80 80 80 80 120 (3นก)

120 (3นก)

120 (3นก)

สงคมศาสนาและวฒนธรรม 80 80 80 80 80 80 120 (3นก)

120 (3นก)

120 (3นก)

สขศกษาและพลศกษา 80 80 80 80 80 80 80 (2นก)

80 (2นก)

80 (2นก)

ศลปะ 80 80 80 80 80 80 80 (2นก)

80 (2นก)

80 (2นก)

การงานอาชพและ เทคโนโลย

40 40 40 80 80 80 80 (2นก)

80 (2นก)

80 (2นก)

ภาษาตางประเทศ 40 40 40 80 80 80 120 (3นก)

120 (3นก)

120 (3นก)

รวมเวลาเรยน (พนฐาน) 800 800 800 800 800 800 840 (21นก)

840 (21นก)

840 (21นก)

กจกรรมพฒนาผ เรยน 120 120 120 120 120 120 120 120 120 รายวชา/กจกรรม ปละไมเกน 80 ชวโมง ปละไมเกน 240 ชวโมง

รวมเวลาเรยนทงหมด ไมเกน 1.000 ชวโมง ไมเกน 1.200 ชวโมง

20

หลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาระดบ โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ

หนวยการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต

โรงเรยนนาคดอนสรณสถานทตง หม 6 ตาบลแพรกษา อาเภอเมอง จงหวด สมทรปราการ มเนอทประมาณ 4 ไร สถานทรอบโรงเรยนประกอบดวยโรงงานอตสาหกรรมและหมบานจานวนมากนกเรยนในทองถนมจานวนนอย แตมนกเรยนนอกเขตบรการมากขน เนองจากยายตามผปกครองมา ซงมการจดการเรยนการสอนตงแตระดบอนบาล 1 - ระดบมธยมศกษาตอนตนซงเปนโรงเรยนขยายโอกาส จานวน 1,366 คน หองเรยน 30 หอง และคร 35 คน

ภารกจหลกของโรงเรยน จดการศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551

คาขวญของโรงเรยน คณธรรมด มวชา พฒนาคณภาพชวต

สประจาโรงเรยน สแดง - ขาว

วสยทศน โรงเรยนนาคดอนสรณ มระบบการบรหารจดการทมประสทธภาพ เพอพฒนาคณภาพผเรยนใหมวนยในตนเอง เปนคนด มคณธรรม จรยธรรม ใฝรใฝเรยน มงสความเปนสากลมสขภาพกายและใจทดรจกอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

พนธกจ 1. จดกจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาผ เรยนใหมความรความสามารถตามหลกสตรแกนกลางและมคณลกษณะตามมาตรฐานการศกษา 2. สงเสรมการจดระบบ บรหารจดการอยางมประสทธภาพ 3. สงเสรมละพฒนาบคลากรใหมความรความสามารถตามมาตรฐานวชาชพคร 4. สงเสรมความรวมมอระหวางโรงเ รยน ชมชน องคกรปกครองสวนทองถน ภมปญญาทองถนใหเขามามสวนรวมในการพฒนาการศกษา

21

เปาหมาย 1. พฒนาผ เรยนใหเปนคนด คนเกง และสามารถนาความรไปใชในการดารงชวตอยางมความสข 2. พฒนาครและบคลากรทางการศกษาใหมความรความสามารถในการจดการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพ 3. พฒนาการจดระบบบรหารจดการใหมประสทธภาพ 4. โรงเรยน ชมชน องคกรปกครองสวนทองถน ภมปญญาทองถนรวมมอกนในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

คณลกษณะทพงประสงค 1. นกเรยนมความมงมนแสวงหาความรไมสนสด 2. นกเรยนมวนยในตนเองมความซอสตยตอตนเองและผอน 3. นกเรยนรวมอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 4. นกเรยนมสขภาพกายและใจด มมารยาทเหมาะสมกบวยและมความประหยด 5. นกเรยนมความภมใจในความเปนไทย สภาพปจจบน โรงเรยนนาคดอนสรณ ปการศกษา 2553 นกเรยนทงสน 1,366 คน หองเรยน 30 หอง

ตารางท 2 จานวนนกเรยนโรงเรยนนาคดอนสรณ

ชน จานวนนกเรยน จานวนหองเรยน อนบาล 1 อนบาล 2 ประถมศกษาปท 1 ประถมศกษาปท 2 ประถมศกษาปท 3 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 5 ประถมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 1 มธยมศกษาปท 2

120 112 100 153 147 160 143 137 150 144

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

รวม 1,366 30

ทมา : สานกงานจงหวดสมทรปราการ, ฝายขอมล, “ขอมลจานวนนกเรยนโรงเรยนนาคด อนสรณ,” 30 เมษายน 2553, ม.ป.ป. (อดสาเนา)

22

ตารางท 3 โครงสรางหลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ของโรงเรยนนาคด อนสรณ

กลมสาระการเรยนร/กจกรรม

เวลาเรยน ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา

ป.1 ป.2 ป.3 ป.4 ป.5 ป.6 ม.1 ม.2 ม.3 กลมสาระการ

เรยนร

ภาษาไทย 240 240 240 160 160 160 200 200 200

คณตศาสตร 200 200 200 160 160 160 160 160 160

วทยาศาสตร 80 80 80 120 120 120 120 120 120 สงคมศาสนาและวฒนธรรม

120 120 120 120 120 120 160 160 160

สขศกษาและ พลศกษา

40 40 40 40 40 40 80

80

80

ศลปะ 80 80 80 80 80 80 80 80 80 การงานอาชพและเทคโนโลย

80 80 80 80 80 80 80

80

80

ภาษาตางประเทศ 80 80 80 120 120 120 160 160 160

รวมเวลาเรยน (พนฐาน)

920 920 920 880 880 880 1,040 1,040

1,040

กจกรรมพฒนา ผ เรยน

120 120 120 120 120 120 120 120 120

รายวชา/กจกรรม ปละไมเกน 40 ชวโมง ปละไมเกน 40 ชวโมง รวมเวลาเรยนทงหมด

ไมเกน 1.040 ชวโมง ไมเกน 1.200 ชวโมง

ทมา : สานกงานจงหวดสมทรปราการ, ฝายขอมลโรงเรยนนาคดอนสรณ , “ขอมลหลกสตรสถานศกษา,” ปการศกษา 2552 : 2. (อดสาเนา)

23

ตารางท 4 รหสวชา กลมสาระการเรยนร และกจกรรมนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4

รหสวชา กลมสาระ และกจกรรม ชวโมง/สปดาห

ท 14101 1. ภาษาไทย ชนประถมศกษาปท4 4 ค 14101 2. คณตศาสตร ชนประถมศกษาปท4 4 ว 14101 3. วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท4 3 ส 14101 4. สงคม ศาสนา และวฒนธรรม ชนประถมศกษาปท4 3 พ 14101 5. สขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท4 1 ศ 14101 6. ศลปะ ชนประถมศกษาปท4 2 ง 14101 7. การงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท4 2 ต 14101 8. ภาษาตางประเทศ ชนประถมศกษาปท4 3 กจกรรมพฒนาผ เรยน

สาระเพมเตม 3 1

รวม 26

ตารางท 5 โครงสรางเวลาเรยนกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา หลกสตรสถานศกษา

ชน ระดบประถม ชน ระดบประถม ชน ระดบมธยมศกษาตอนตน

ภาคเรยนท 1 ภาคเรยนท 2 ภาคเรยนท 1 ภาคเรยนท 2 ภาคเรยนท 1 ภาคเรยนท 2

ป.1 20 20 ป.4 20 20 ม.1 40 40 ป.2 20 20 ป.5 20 20 ม.2 40 40 ป.3 20 20 ป.6 20 20 ม.3 40 40

หมายเหต 1. ระดบชนประถมศกษาปท 1-6 เวลาเรยนตลอดทงป ชนละ 40 ชวโมง (1ชวโมง/สปดาห) 2. ระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 เวลาเรยนตลอดทงปชนละ 80 ชวโมง (2ชวโมง/สปดาห)

24

หนวยการเรยนรเรองความปลอดภยในชวต

ตารางท 6 สาระการเรยนรตามตวชวดชนป

ท ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยน/ตวชวด สาระสาคญ เวลา (ชวโมง)

5 ความปลอดภยในชวต พ.5/1 1. อธบายความสาคญของ การใชยาและใชยาอยางถกวธ

- ความสาคญของการใชยา - หลกการใชยา

6 2

2. วเคราะหผลเสยของ การสบบหรและการดมสราทมผลตอสขภาพและการปองกน

- ผลเสยของการสบบหร การดมสราและการปองกน

2

3.แสดงวธปฐมพยาบาล เมอไดรบอนตรายจากการใช ยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอยและการบาดเจบจากการเลนกฬา

วธปฐมพยาบาล - การใชยาผด - สารเคม - แมลงสตวกดตอย - การบาดเจบจากการเลน กฬา

1

1

คาอธบายรายวชาสขศกษา

กลมสาระการเรยนร สขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 4 รหสวชา พ 14101 เวลาเรยน 40 ชวโมง

ศกษาลกษณะการเจรญเตบโตและพฒนาการของรางกายและจตใจตามวย ความสาคญของกลามเนอกระดกและขอทมผลตอสขภาพการเจรญเตบโตและพฒนาการ วธดแลกลามเนอกระดกและขอใหทางานอยางมประสทธภาพ คณลกษณะของความเปนเพอนและสมาชกทดของครอบครว แสดงพฤตกรรมทเหมาะสมกบเพศของตนตามวฒนธรรมไทย ยกตวอยางวธการปฏเสธการกระทาทเปนอนตรายและไมเหมาะสมในเรองเพศ ควบคมตนเอง เมอใชทกษะการเคลอนไหวในลกษณะผสมผสานทงแบบอยกบทเคลอนทและใชอปกรณประกอบ ฝกกายบรหารทามอเปลาประกอบจงหวะ เลนเกมเลยนแบบและกจกรรมแบบผลด เลนกฬาพนบานอยางนอย 1 ชนด ออกกาลงกายเลนเกม กฬาทตนเองชอบ สามารถวเคราะหผล

25

พฒนาการของตนเองตามตวอยางและแบบปฏบตของผ อนปฏบตตามกฎกตกาการเลนกฬาพนฐานตามชนดกฬาทเลน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสขภาพและชมชน สภาวะอารมณ ความรสกทมผลตอสขภาพวเคราะหขอมลบนฉลากอาหารและผลตภณฑสขภาพเพอการบรโภคทดสอบปรบปรงสมรรถภาพทางกายตามผลการทดสอบสมรรถภาพทางกาย ความสาคญของการใชยาและการใชยาอยางถกวธแสดงวธปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอยและการบาดเจบจาการเลนกฬาวเคราะหผลเสยของการสบบหรและการดมสราทมผลตอสขภาพ และการปองกน เพอใหผ เรยนไดศกษาขอมลจาการคนควาสารวจอภปราย อธบายเพอใหเกดความรโดยใชกระบวนการคด การแกปญหา การสอสาร การใชทกษะชวต และเทคโนโลย ตลอดจน มคณธรรมจรยธรรม มวนย ใฝเรยนร มงมนในการทางาน รกความเปนไทย มจตสาธารณะใน การดาเนนชวตประจาวน ดาเนนการวดผลประเมนผลสมาเสมอ โดยมการประเมนผลดวยเครองมอและเกณฑประเมนผลทหลากหลายใหสอดคลองกบกระบวนการการเ รยนรตามสภาพจรงสะทอนความสามารถของผ เรยนและครอบคลมทงเนอหาสาระการเรยนรดานทกษะกระบวนการและลกษณะทพงประสงคของนกเรยน

อบตเหต อบตเหต หมายถง เหตการณทเกดขนอยางรวดเรวถอกนวาเปนความบงเอญทเกดขนโดยไมไดตงใจและไมคาดฝนมากอน คาวา อบตเหต ซงทางการแพทย หมายถง "เหตทเกดขน โดยมไดคาดฝน ทาใหเกดการเปลยนแปลงทางเนอเยอ (tissue) และทางเมตาโบลซมของรางกายใหปรากฏ"อบตเหตทาใหเกดบาดเจบ ทพพลภาพ และถงตายได แมบางคนอาจเขาใจตามความในนยมขางตนวา อบตเหตเกดขนโดยไมคาดฝนของผประสบภยซงหลกเลยงไมได แตความเปนจรงหาเปนเชนนนไม ในทางตรงกนขาม อบตเหตยอมปองกนไดและหลกเลยงไดหากไมประมาท จงมความสาคญทเราตองมาศกษา เพอหาทางปองกนลดหยอนความเสยหายทเกดขนจากอบตเหตปจจบนสงคมไทยมการพฒนาทางดานการศกษา ดานสงคม ดานเศรษฐกจมากขน เกดการแขงขนกนสงสงคมเมองเกดการเจรญเตบโตมากขนกยอมเกดปญหาตามมา เชน การเกดอบตเหตการใชยาเกนความจาเปน การปฐมพยาบาลเบองตน การเกดสารเคมรวไหล การถกสตวมพษกดหรอตอย การใชยาเสพตด การสบบหรและดมสราของนกเรยน การเกดไฟไหม การกออาชญากรรม ปลน ฆา ชงทรพย การคาประเวณ การลวงละเมดทางเพศ ซงสงผลตอ

26

การดารงชวตของคนในสงคมไทยเรมตงแตเดกเลกจนถงคนชราภาพจงตองมการเรยนรเพอใหเกดความเขาใจสการปฏบตเพอปองกนแกไขปญหาทเกดขนไดซงผ เรยนจะไดเรยนรในสงตอไปน

ยาสามญประจาบาน ยาสามญประจาบาน หมายถง ยาแผนปจจบนหรอยาแผนโบราณทกระทรวงสาธารณสขประกาศใหเปนยาสามญประจาบาน โดยมงหมายทจะใหประชาชนไดใชยาเหลานรกษาอาการเจบปวยเลก ๆ นอย ๆ และไมมอาการรนแรง เชน ไอ ปวดศรษะ ถกนารอนลวก ทองอดทองเฟอ ถกมดบาด เปนตน ยาสามญประจาบาน เรยกอกชอหนงวา ยาตาราหลวง เปนยาทสามารถหาซอได มจาหนายตามรานขายยาทวไป สวนใหญจะมราคาถก สามารถซอไดโดยไมตองมใบสงแพทย ยาสามญประจาบาน ซงกาหนดชนดของยา สรรพคณ วธใช ขนาดบรรจของยา และคาเตอนหรอขอแนะนา ตามประกาศของกระทรวงสาธารณสข ใหใชสาหรบ การบาบดรกษายาเปนหนงในปจจยทสาคญในการดารงชวตของมนษยตงแตอดตจนถงปจจบน ในอดตมนษยไดนาสวนตาง ๆ จากธรรมชาต ทงจากพช ตวอยางเชน ราก ใบ หรอลาตน หรอจากอวยวะสตว เชน ดหม ดวว นอแรด เปนตน สบความรตอ ๆ กนมา ในประเทศไทยสาหรบยาทใชรกษาโรคในปจจบน หรอทเรยกกนวายาแผนปจจบน เปนยาทไดจากการสงเคราะหจากสารเคมในหองทดลอง โดยผานขนตอนการวจยพฒนายาหลายขน ตลอดจนการศกษาทดสอบดานประสทธภาพ และความปลอดภยของยา ทงในมนษยและสตวกอนทจะนามาใช อยางไร กตาม แมวายาทจาหนายในทองตลาดจะมการศกษาทดสอบประสทธภาพและความปลอดภยเปนอยางดแลว หากนามาใชอยางไมถกตองกอาจจะกอใหเกดอนตรายใหแกรางกายได บทความน จงมงทจะเสรมสรางอาการของโรค ในกรณทมการเจบปวยเลก ๆ นอย ๆ สาหรบตนเองหรอบคคลในครอบครวความเขาใจในการใชยา เพอใหไดรบประโยชนสงสดจากยา และ ลดโอกาสทจะไดรบอนตรายจากยานนใหนอยทสด อยางไรกตาม เนองจากบทความนมงหวงสาหรบใหความรเบองตนในการใชยาเทานน ทกครงกอนใชยาควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร ซงเปนบคลากรทมความรเรองยาเปนอยางด

ลกษณะของยา ยาอาจมหลายรปแบบไดหลายอยาง แตรปแบบทนยมใชกนอยทวไป แบงไดเปนประเภทใหญ ๆ ไดดงน 1. ยาของแขง มกพบในรป ยาเมด ยาแคปซล เปนตน ยารปแบบนจะพบบอยทสดเนองจากสามารถพกพาไดสะดวก และการรบประทานจะไดขนาดของยาทตองการ

27

2. ยาของเหลว พบในรป ยานาเชอม ยาแขวนตะกอน ยานาใส เปนตน รปแบบน มกพบในยารบประทานทใชสาหรบเดก ผสงอาย และผทกลนยายาก เนองจากรบประทานไดงายนอกจากนยงพบยาทอยในรปของเหลว ทใชเปนยาภายนอก ไดแก เจล โลชน หรอทอยในรป ยาฉด 3. ยากงแขง ไดแก ครม ขผง ซงนยมเตรยมเปนยาใชภายนอก การทตองมรปแบบยาหลายรปแบบกเพอประโยชนในการรกษา เพราะยาแตละชนด กอนทยาจะออกฤทธจนมผลในการรกษา ยาจะตองผานเขาไปในบรเวณทยาจะออกฤทธเสยกอน ปจจบนไมมยาชนดใดทจะสามารถรกษาไดทกโรค และยาบางชนดกสามารถออกฤทธไดหลาย ๆ อยาง เพราะฉะนน การรบประทานยาชนดหนงเพอประโยชนในการรกษาโรค อาจทาใหเกดอาการ

วธการใชยา วธการใชอยางถกตอง ควรจะใชใหถกโรค ถกขนาด และถกวธ ซงนอกจากจะทาใหยาออกฤทธไดดแลว ยงชวยเพมความปลอดภยในการใชดวย การใชยาทถกตองตองมหลกดงน ควรถามแพทย หรอเภสชกรทกครง วายาทไดรบเปนยาอะไร รบประทานหรอใชอยางไร ใชแลวจะกอใหเกดผลอยางไรมขอหามหรอขอควรระวงหรอไม 1. ควรอานรายละเอยดบนฉลากยาและปฏบตตามทฉลากยาระบอยางเครงครด ทกครง กอนหยบยามารบประทานยาทใหรบประทานกอนอาหาร ตวอยางเชน ยาปฏชวนะ ควรรบประทานกอนอาหารอยางนอยครงชวโมงเนองจากอาหารอาจลดการดดซมยาหรอนายอยในกระเพาะอาหาร อาจไปทาลายยาทาใหผลในการรกษาไมเตมทยาทใหรบประทานหลงอาหาร ใหรบประทานหลงอาหารไดเลย แตมยาบางชนดทฤทธระคายเคองกระเพาะมาก มกนยมใหรบประทานหลงอาหารทนทหรอรบประทานพรอมอาหาร เชน ยาแกปวดขอ ปวดกระดก เปนตน 2. หากลมรบประทานยา เมอนกขนไดกใหรบประทานทนท แลวกกลบไปเขาตารางใชยาทกาหนดไว แตหากวานกขนไดในระยะเวลาทใกลเคยงกบเวลาการใชยาครงตอไปมาก กใหใชยาโดยถอวาเปนการใชยาครงตอไปเสย จากนนกใชยาตามตารางปกตตอไป ขอทพงระวงมาก กคอวา ตองไมเพมขนาดยาเปนสองเทาของขนาดใชยาปกตเพอเปนการชดเชยกบยาทลมใชไปใหใชขนาดปกตทแพทยสงใหเทานน 3. ระยะเวลาในการใชยาแตละชนดจะแตกตางกน การใชยาเพอบรรเทาอาการ ทเกดขนชวคราว เชนยาบรรเทาลดปวด ลดไข ควรใชเมอมอาการ หากอาการปวดหรอไขหายแลวกสามารถหยดใชยาได แตยาบางชนดจาเปนตองรบประทานใหครบตามเวลา เชน ยาปฏชวนะ จะตองรบประทานตดตอกนอยางนอยเปนเวลา 5-7 วน แมวาบางครงอาการผ ปวยดขนบางแลว

28

กไมควรจะหยดยา ควรรบประทานตดตอกนไปจนครบกาหนด เพอใหมนใจวาเชอโรคไดถกกาจดไปหมดแลวและเพอปองกนเชอโรคดอยาในภายหลง การใชยาในผ ปวยเรอรง เชน โรคเบาหวาน โรคหวใจ หรอโรคหด ผปวยเหลานอาจจาเปนตองไดรบยาตอเนองเปนเวลานาน หรอกระทงตองใชยาตลอดชวต ผปวยประเภทน ควรไดรบยาอยางตอเนอง ไมควรหยดยาหรอปรบเปลยนขนาดยาดวยตวเอง 4. ไมควรนายาของผ อนทใชรกษาลกษณะอาการคลาย ๆ กนมาใช เนองจากโรค บางโรคอาจมอาการคลายกน เชน อาการหอบเหนอย ซงอาจเกดจากโรคหวใจ หรอโรคหอบหด ซงวธการรกษาดวยยาของโรคทงสองแตกตางกน หากไดรบยาไมเหมาะสมในแตละโรค จะกอใหเกดอนตรายได และถงแมจะเปนโรคเดยวกนจรง ยาสวนมากทใชในโรคใดโรคหนงกมกจะตองมการคานวณขนาดยาใหเหมาะสมกบอาย นาหนก อกทงสภาพรางกายของผ ปวยแตละคนดวย จงควรพบแพทยเพอรบการตรวจและสงจายยาทเหมาะสมกบตวเราเทานน อกเหตผลหนงทไมควรใชยารวมกบผ อนคอ เราอาจตดโรคจากคนทเราเอายามาใชเชน การใชยาหยอดยาหรอยาปายตารวมกน 5. ควรเลอกใชยาทมสวนประกอบเปนตวยาเดยว ๆ เพอใชในการรกษาแตละอาการ การใชยาผสมจะทาใหไดรบยาทไมจาเปนรวมดวย 6. ตรวจสอบวนหมดอายของยา หากยานนหมดอายแลวกไมควรใช ยาทหมดอายนอกจากจะไมมประโยชนในการรกษาโรค ยงอาจกอใหเกดโทษ เราสามารถสงเกตอายของยาโดยดทขางขวด กลอง หรอซองยา ซงมกจะระบวนหมดอายไว อาจเขยนเปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ เชน Expiry Date, Expiration Date, Exp. Date หรอ Used Before แลวตามดวยวนเดอนปทยาหมดอาย สงเกตวายาไดเสอมสภาพไปหรอไม ถงแมวายานนยงไมหมดอายตามทฉลากยาไดระบไว แตหากเกบรกษาไมเหมาะสมกอาจเสอมคณภาพไปกอนได กอนใชยาแตละครงควรสงเกตวามการเปลยนแปลงของ ส กลน รส หรอเนอยาหรอไม การเสอมสภาพทสงเกตได เชน ยาเมดและยาแคปซลอาจเปราะแตก หรอเปอย ยานาใสอาจจะขนหรอเกดตะกอน ยานาแขวนตะกอน เมอเขยาแลวผงยาเกาะกนแนนอยกนขวดไมกระจายตว ยาโลชนซงปกตจะเกด การแยกชน ซงเมอเขยาแลวไมรวมตวเปนเนอเดยวกนหากพบการเปลยนแปลงเหลานกควรทาลายและแยกทงมขอแนะนากวาง ๆ ในการเกบรกษายาใหเหมาะสมดงน ใหเกบยาไวในอณหภมหอง ไมถกแสงแดดโดยตรง หางจากแหลงความรอน หรอความชน เชน ในครวหรอหองนา ยาบางชนดทจะสลายตวไดงายเมอถกแสง กควรเกบไวในขวดสชาตามทไดรบมา นอกจากน ควรเกบยาใหพนเดกและสตวเลยงหากจาเปนตองใชยาทตองการเทคนคพเศษในการใชและเกบ

29

รกษาควรศกษาวธใชและปฏบตตามใหถกตอง ในประเทศไทยประชาชนสวนใหญยงนยมซอยาดวยตนเองจากรานยาซงอาจไดรบคาแนะนาทไมถกตอง หรอการใชยาโดยรเทาไมถงการณ (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2546)

ตยาประจาบาน ตยาประจาบาน ควรจดเกบยาใหเปนระเบยบ เพอความสะดวกในการหยบใช และ ใหยาคงมสภาพดอยเสมอ 1. แยกเกบยาสาหรบรบประทาน และยาใชภายนอก 2. ยาทเกบตองมฉลากถกตอง ไมเลอะเลอน 3. เกบยาไวในตใหพนมอเดก 4. ควรเกบยาไวในทแสงแดดสองไมถง หางไกลจากความรอนชน ตลอดจนเปลวไฟ 5. อยาเกบยาฆาแมลง ยาเบอหน หรอสารพษอน ๆ ไวในตยา เพราะอาจมใคร หยบผด ทาใหเกดอนตรายรายแรงขน

ขอแนะนาในการใชยา 1. ถาตองการใชยารกษาตนเอง ควรมความรเรองยานนดพอ และควรใชเฉพาะในชวงระยะเวลาอนสน หากอาการไมดขน ควรไปพบแพทย 2. ในกรณทสงสยวาแพยา ควรหยดยาทนท และรบไปปรกษาแพทยหรอเภสชกร อยาเปลยนยาเอง 3. อยาใชยาซงไมมฉลากระบตวยา และวธการใชยา 4. อยาหลงเชอคาแนะนาจากผทไมมความรเรองยาดพอเปนอนขาด 5. ในกรณตอไปน อยารกษาตนเอง ควรปรกษาแพทยกอนใชยา กาลงกนยาชนดใดชนดหนงอยกอนหนาเปนประจา เชน ยารกษาโรคความดนโลหตสงเบาหวาน ไขขออกเสบ ฯลฯ อาการของโรคนนรนแรงหรอเรอรง มโรคประจาตว เชน โรคหวใจ โรคหด เบาหวาน ฯลฯ กาลงตงครรภ หรอกาลงใหนมลก ในเดกเลกอายตากวา 3 ป และในคนชราอายเกน 60 ป

อนตรายจากการใชยา เนองจากยาสวนใหญเปนสารเคมทไดจากการสงเคราะห จงอาจกอใหเกดพษตอรางกายได อนตรายจากการใชยาทพบทวไป ไดแก

30

1. การใชยาเกนขนาดจนทาใหเกดพษ ปกตขนาดของยาทใชในการรกษาและขนาดททาใหเกดพษจะมชวงทกวาง หากในขนาดทใหผลรกษามกไมคอยเกดพษตอรางกาย แตหากใชเกนขนาดจนถงขนาดททาใหเกดพษ จะเกดอนตรายตอรางกาย เชน ยาพาราเซตามอล ซงเปนยาลดไขแกปวดทใชกนอยทวไป หากใชในขนาดรกษา จะชวยบรรเทาอาการปวดและลดไข หากใชเกนขนาดอาจทาใหเกดพษตอตบและเปนอนตรายถงชวตได 2. อาการแทรกซอนของยา ยาบางชนดแมใชในขนาดรกษาบางครงอาจกอใหเกดฤทธของยาทไมตองการ ซงเรยกวา อาการขางเคยงหรออาการไมพงประสงค (side effect) เชน การใชยาแกหวด ลดนามก อาการขางเคยงของยา คอ ทาใหเกดอาการงวงซม ดงนนผทรบประทานยาชนดน ควรหลกเลยงการควบคมเครองจกร หรอขบยานพาหนะเพราะอาจกอใหเกดอนตรายทงแกตนเองและผ อนได การใชยาแตละครงจงควรศกษาขอมลยาแตละชนดใหดกอนใช การแพยาไมไดเกดในทกคนและทกชนด บางครงอาจแพยาไดในบางชนด การใชยาทตนเองแพจะทาใหเกดอาการตางๆได เชน เปนผนคนบรเวณผวหนง เกดลมพษ ในบางรายมอาการแพขนรนแรง เชน การแพยาเพนซลลน หากไดรบยาจะเกดอาการชอค แนนหนาอก หายใจไมออก หากไมไดรบการแกไขทนทวงท อาจเปนอนตรายถงชวต ดงนน ควรแจงทกครงวาทานแพยาอะไร และไมควรใชยาทเคยแพ ในกรณรบประทานยาแลวเกดอาการแพ ควรหยดยาทนท แลวรบไปพบแพทย ปฏกรยาตอกนระหวางยาการใชยาหลายชนดพรอม ๆ กน อาจกอใหเกดอนตรายหรอไมไดผลการรกษาเตมทเนองจากเกดปฏกรยาระหวางยา ยาบางชนดอาจจะทาใหยาอกชนดหมดฤทธ ซงทาใหไมไดผลในการรกษา หรออาจทาใหยาอกชนดเกดพษมากขน ดงนนหากใชยาหลายๆชนดพรอมกน ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพอตรวจสอบดวายาแตละชนดสามารถใชรวมกนหรอไม และหากใชรวมกนไดตองใชอยางไรจงจะปลอดภยและใหผลดในการ (Narin 2540)

การปฐมพยาลเบองตน 1. การปฏบตสาหรบกรณฉกเฉน 2. ตงสตใหไดอยาตกใจ 3. ขอความชวยเหลอ 4. ปฐมพยาบาลเบองตน 5. ชวยหายใจ ใหอากาศเขาปอดสะดวก คลายเสอผาใหหลวม

31

6. หามเลอด 7. นอนนง ๆ หมผา คอยสงเกตอาการ จบชพจรเปนระยะ 8. ถามกระดกหกอยาเคลอนยาย 9. หามรบประทานสงใด (ถาไฟลวกรนแรงใหจบนาคาเลก ๆ)

ความปลอดภยสาหรบเดก 1. อยาปลอยทารกหรอเดกอายตากวา 5 ขวบไวกบสงใดทอดตนทางเดนหายใจได เชน ถงพลาสตก ใหเลอกของเลนชนใหญ ๆ ทใสปากไมได 2. อยาใหหมอนกบทารกอายตากวา 1 ป 3. อยาทงทารกไวกบขวดนมหรออาหารนมตามลาพง (เพราะอาจทาใหเดกสาลกได) 4. หามใหถวลสง นอยหนา และมะขาม แกเดกอายตากวา 3 ขวบ 5. อยาปลอยเดกทารกไวบนเตยงกบคณนาน ๆ (เพราะอาจเผลอหลบทบเดกได) 6. อยาปลอยเดกหรอทารกไวบนทยกสงตามลาพง 7. รถหดเดนควรมฐานและลอทแขงแรง 8. อยาปลอยเดกหรอทารกไวบนเกาอสงโดยไมมเครองรดตว 9. อยาใหเดกสวมถงหนาเดนไปเดนมา อยาวางแจกนแกว กานารอนไวบนโตะเตย หรอในระยะทเดกเออมมอถง 10. หาทครอบปลกไฟและสอนไมใหเลนปลกไฟ พดลม เมอเดกเรยนรและสอนจดอนตรายตาง ๆ ใหเดกทราบ 11. หามเดกอายตากวา 5 ขวบ ขามถนนตามลาพงและจงมอเดกทตากวาอาย 5 ขวบขามถนนเสมอ 12. อยาถอของรอน ถวยกาแฟรอน ๆ เหนอศรษะเดก

สารเคมในชวตประจาวน ทกครวเรอนจาเปนตองใชผลตภณฑตาง ๆ ทมสารเคมเปนสวนประกอบ ซงไดแก ผลตภณฑทาความสะอาดหองนา ผลตภณฑทใชในหองครว ผลตภณฑทใชสวนบคคล หรอแมแตยาฆาแมลง เปนตน คณเคยหยดคดสกนดบางไหมวาผลตภณฑตาง ๆ ทใชภายในบานเหลานประกอบดวยสารเคมบางชนดทเปนอนตรายตอสมาชกในครอบครวและสตวเลยงทคณรก โดย ถานาไปใช เกบ หรอทาลายทง อยางไมถกวธ อาจเปนอนตรายตอสขภาพ และสงแวดลอม หรออาจตดไฟทาลายทรพยสนของคณได อยางไรกตามถาเรารจกใช เกบ และทงผลตภณฑเหลาน

32

อยางถกวธ เรากจะสามารถปองกนอนตรายทอาจเกดขนไดและใชผลตภณฑเหลานไดอยางปลอดภย

ผลตภณฑสารเคมทใชภายในบาน ผลตภณฑสารเคมทใชภายในบานมอนตราย โดยอยางนอยมคณสมบตขอใดขอหนงดงน เปนพษ กดกรอน ตดไฟได หรอทาปฏกรยาทรนแรงได ผลตภณฑทมสารเคมทเปนอนตรายเปนสวนประกอบ ไดแก นายาทาความสะอาดทวไป ยาฆาแมลง สเปรยชนดตาง ๆ นายา ขจดคราบไขมน นามนเชอเพลง สและผลตภณฑทถกทาสมาแลว แบตเตอร และหมก ผลตภณฑและสารเคมตาง ๆ เหลาน สวนมากถาไดรบหรอสมผสในปรมาณทนอยคงไมกอใหเกดอนตรายมากนก แตถาไดรบหรอสมผสในปรมาณทมาก หรอในกรณอบตเหต เชน สารเคมหกรดรางกาย หรอรวออกจากภาชนะบรรจกอาจทาใหเกดอนตรายถงชวตได

สงทควรปฏบตเพอใหบานปลอดภย ควรจดเกบผลตภณฑตาง ๆ ไวในททแหงและเยน หางจากความรอน จดวางบนพนหรอชนทมนคง และเกบใหเปนระบบ ควรแยกเกบผลตภณฑทมฤทธกดกรอน ตดไฟได ทาปฏกรยาทรนแรงได หรอเปนพษ ไวบนชนตางหาก และทาความคนเคยกบผลตภณฑแตละชนด ควรจดจาใหไดวาเกบไวทไหน และแตละผลตภณฑมวตถประสงคในการใชอยางไร เมอใชเสรจแลวควรนามาเกบไวทเดมทนท และตรวจใหแนใจวาภาชนะทกชนมฝาปดทแนนหนา ผลตภณฑบางชนดอาจเปนอนตรายไดมากกวาทคณคดผลตภณฑเหลาน

ความปลอดภยขณะใชสารเคม 1. เลอกใชผลตภณฑทไมเปนพษแทน 2. อานฉลากและปฏบตตามวธการใชทกครง 3. สวมถงมอและเสอคลมทกครง ถาผลตภณฑสามารถทาใหเกดอนตรายไดโดยการสมผสตอผวหนง 4. สวมแวนตาปองกนสารเคม ถาผลตภณฑสามารถทาใหเกดอนตรายตอตา 5. หามสวมคอนแทคเลนสเมอใชตวทาละลายอนทรย เชน ทนเนอร เปนตน 6. หยดใชผลตภณฑทนทถารสกวงเวยน ปวดทอง คลนไส อาเจยน หรอปวดศรษะ 7. ควรใชผลตภณฑสารเคมในททมอากาศถายเทไดสะดวก ถาเปนไปไดควรใชผลตภณฑในทโลงแจง 8. หามสบบหรเมอใชผลตภณฑทสามารถตดไฟได

33

9. หามผสมผลตภณฑสารเคมเอง เนองจากสารเคมบางชนดอาจทาปฏกรยาตอกน เกดเปนไอควนพษหรออาจระเบดได 10. พบแพทยทนทถาสงสยวาไดรบสารพษหรอไดรบอนตรายเมอสมผสกบสารเคมทใชภายในบาน

ยาพษทมฤทธกด ตวอยาง : กรด ยาฆาเชอ ยาขดฟน นายาลางส ผงขดถ แชมพ แอลกอฮอลทาแผล ยางสน นายาขดเงา ผงและนายาซกลาง โซดาซกลาง สยอม เนอไม ผงซกฟอก และยางลางหองนา

การปฐมพยาบาล 1. มองหาภาชนะบรรจยาพษทตกอยใกลผปวย นาไปโรงพยาบาลดวย 2. สงเกตรอยไหมบรเวณรมฝปากและปากและเรยกรถพยาบาล 3. ดมนามาก ๆ (โดยใหจบทละนอย) หรอนาสะอาด 4. หามทาใหอาเจยน ถาผ ปวยหมดสต หามกรอกนาหรอของเหลวเขาปากผ ปวย ถาหยดหายใจใหรบชวยหายใจ (สถาบนการแพทยดานอบตเหตและสาธารณภย, กรมการแพทย, กระทรวงสาธารณสข 2552)

สตวกด สนขกด การปฐมพยาบาล 1. ถาเลอดออก หามเลอดทนท (ดวยผากอซหรอบบแผล) 2. ลางแผลดวยนาสะอาด ปดดวยผากอซสะอาด 3. รบไปพบแพทย เพอฉดวคซน

งกด การปฐมพยาบาล 1. ดรอยแผล ถาเปนงพษจะมรอยเขยว 2. ใชเชอกรดหรอยาง หรอเขมขดรดเหนอแผลใหแนนพอควร 3. ใหนอนนง ๆ คอยปลอบใจ 4. หามดมสรา ยาดองเหลา และยากลอมประสาท 5. ถาหยดหายใจใหชวยหายใจทนท 6. ควรนางไปพบแพทยดวย

34

แมลงตอย การปฐมพยาบาล 1. ถาถกตอยหลายตว หรอตอยบรเวณหนา ใหรบไปพบแพทย 2. พยายามถอนเหลกไน (โดยใชหลอดกาแฟเลก ๆ แขง ๆ หรอปากกาครอบแลวกดใหเหลกในโผล แลวดงเหลกไนออก) 3. ใชยาแกแพทา หรอราดดวยนาโซดา หรอประคบดวยนาแขง (ปกตอาการบวมจะลดลงใน 1 วน ถาไมลดใหพบแพทย) 4. ถามอาการปวด กนยาแกปวด (พาราเซตามอล)

อาการแพพษแมลงทตองไปพบแพทยทนท ชอค เวยนศรษะ ตวซด เหงอออก อาเจยน หายใจ ลาบาก ผนขนทตา และตาบวม

การบาดเจบจากการเลนกฬา การเลนกฬาหรอออกกาลงกาย เปนสงจาเปนในชวตประจาวนเพราะจะชวยใหรางกายแขงแรงสมบรณและมสขภาพดขนได แตถามการปฏบตทไมถกตอง ขาดความระมดระวงกอาจเกดการบาดเจบและอาจเปนอนตรายถงชวตไดเชนกน ดงนน การมความร ความเขาใจ เจตคต และการปฏบตทถกตองตอการบาดเจบทเกดขนจากการเลนกฬาหรอออกกาลงกาย จะชวยใหการบาดเจบหายเรวขนและสามารถกลบไปเลนกฬานน ๆ ไดอกดวยความปลอดภย

การปองกน และการดแลอาการบาดเจบจากการเลนกฬา การบาดเจบจากการเลนกฬา สามารถเกดขนไดกบทก ๆ สวนของรางกาย การบาดเจบทเกดขนนน มตาแหนงทเกดแตกตางกน แลวแตการใชสวนหรออวยวะของรางกายหนกไปในทางใด การบาดเจบจากการเลนกฬา การบาดเจบแมเพยงเลกนอยกอาจทาใหนกกฬาตองงดการฝกซอมหรอไมสามารถเขารวมการแขงขนไดยงถาเปนการบาดเจบทรนแรงดวยแลวอาจจะหมายถงจดจบแหงอนาคตของการเลนกฬานนๆทเดยว การบาดเจบจากการเลนกฬา บางชนด นกกฬาหรอผ ฝกสอนสามารถรกษาพยาบาลเองได โดยไมจาเปนตองมความรทางการแพทยมากนก แตการบาดเจบบางชนดจาเปนตองใหแพทยเปนผบาบดรกษาเทานน การปฐมพยาบาลและการรกษาเปนเรองสาคญมาก โดยเฉพาะการปฐมพยาบาลทถกวธจะชวยทาให การรกษางายขน ชวยลดอนตราย และภาวะแทรกซอนลงได

ลกษณะและชนดของการบาดเจบจากการกฬา การบาดเจบจากการกฬาทพบบอยแบงเปนชนดไดดงตอไปน

35

1. บาดเจบทผวหนงและชนไขมนใตผวหนง โดยปกตผวหนงจะประกอบขนดวย 3 ชน คอ ชนหนงกาพรา ชนหนงแท และชนไขมนใตผวหนง ผวหนงทาหนาทหอหมรางกายเปนดานแรกทชวยปองกนอนตรายมใหเกดขนกบอวยวะภายใน ชวยระบายความรอน การบาดเจบทเกดกบผวหนงมดงน 1.1 ผวหนงถลอก (abrasion) เปนการบาดเจบทเกดขนบรเวณผวหนง ทาใหบางสวนของผวหนงหลดออกไป บางครงอาจลกถงชนหนงแทหรอชนไขมนใตผวหนง มความเจบปวด เลอดจะไหลออกซมๆ การหายเกดขนไดรวดเรว ถาไมมการตดเชอโรคแทรกซอน สาเหต มกจะมาจากการเสยดส เชน ลนลมผวหนงไถลไปบนพน การปฐมพยาบาลโดยถสบและลางออกดวยนาสะอาด ทายาใสแผลสด พยายามใหแผลแหงไวโดยไมจาเปนตองปดแผล หากไมม การตดเชอ แผลจะตกสะเกดและหลดออกเองตามธรรมชาต ภายใน 7-8 วน 1.2 ผวหนงพอง (blisters) เปนการบาดเจบจากการแยกของชนผวหนงดวยกนเองออกไป โดยชนระหวางทผวหนงแยกออกจะมนาเหลองคงจากเซลลขางเคยง สาเหตเกดจาก การเสยดสซา ๆ กน มกจะเกดทมอหรอเทา การปฐมพยาบาลโดยทาความสะอาดดวยนาสบ เชดดวยแอลกอฮอล ใชเขมทสะอาดปราศจากเชอโรคเจาะเอานาออกโดยไมจาเปนตองลอกหนงสวนทพองออก ทายารกษาแผลสดแลวปดพลาสเตอร หมนรกษาความสะอาดและใหบรเวณนนแหงอยเสมอ หลกเลยงการเสยดสซาจนกวาแผลจะหาย ซงกนเวลาประมาณ 7-10 วน 1.3 ฟกชา (contusion) เกดจากมแรงกระแทกโดยตรง ซงโดยมากมาจากวตถแขง ไมมคม ทาใหเกดเลอดคงอยและไมสามารถซมออกสเนอเยอขางเคยงได อาจมอาการเจบปวด บวมรวมดวย การปฐมพยาบาลโดยการประคบเยนโดยทนทพรอมกบกดเบา ๆ ตรงบรเวณฟกชา ความเยนจะทาใหหลอดเลอดหดตว ทาใหเลอดหยดและบรรเทาความเจบปวดได อาการฟกชานจะหายเรวหรอชาขนอยกบปรมาณของเลอดทออกในชนใตผวหนง หลงจาก 24-48 ชวโมงไปแลว จงใชความรอนประคบจะชวยใหกอนเลอดสลายตวไดเรวขน 14 ผวหนงฉกขาด (laceration) เปนการทผวหนงถกทาลายจนเหนชนไขมนใตผวหนง บาดแผลคลายโดนของมคมบาดหรอฉกขาด อาจมการฟกชารวมดวยสาเหตมกจะถกของแขงไมมคมกระแทกอยางรนแรง การปฐมพยาบาลโดยการหามเลอดกอน แลวทาความสะอาดบาดแผล ปดบาดแผลดวยผาสะอาดแลวนาสงแพทยทนท 1.5 แผลถกแทง (puncture wound) ลกษณะของบาดแผลชนดน ปากแผลจะเลกแตลก อาจทาใหเกดอนตรายตออวยวะภายใน ทาใหมการตกเลอด อาจมการตดเชอรวมดวยโดยเฉพาะเชอบาดทะยก สาเหตเกดจากถกของแหลมทมตาเชน ตะป เศษไม หนาม ฯลฯ

36

การปฐมพยาบาลทาโดยการหามเลอด ทาความสะอาดบาดแผลและนาสงแพทยเพอการรกษาทถกตองตอไป 1.6 แผลบาด (incision) ลกษณะของบาดแผล ขอบแผลเรยบยาว บรเวณขางเคยงไมไดรบการกระทบกระเทอน แผลจะแยกออกจากกน สาเหตเกดจากวตถมคม การปฐมพยาบาลโดยการหามเลอด ถาบาดแผลไมยาวมาก อาจใชนวมอทสะอาดกดบาดแผลกได แลวทาความสะอาด ทายาใสแผลสด แตถาบาดแผลลกและยาว ตองทาการหามเลอดและนาสงแพทยเพอการรกษาทถกตองตอไป 1.7 ผวไหมจากแสงแดด (sunburn) เกดจากการเลนกฬากลางแจง ผวหนงจะสมผสแสงแดดโดยตรง ความรนแรงอาจแตกตางกนตงแตเกดจดแดงเลกนอยทบรเวณผวหนง ไปจนกระทงเกดเปนตมพองสรางความเจบปวดและจะคงลกษณะนไดหลายชวโมงหรอหลายวน จนผวชนนอก ๆ หลดออกมา ตมพองจะมการตกสะเกดหรอบางรายอาจเกดแผลเปนกได การปองกนทาไดโดยหลกเลยงการถกแสงแดด ในชวงเวลา 10.00-14.00 น. สวมเสอผาทชวยปองกนแสงแดด หรอใชครมกนแดด การปฐมพยาบาลโดยทายารกษาผวไหมจากความรอน ถามอาการปวดควรรบประทานยาแกปวดหรอถาปวดมาก ๆ ควรรบปรกษาแพทย 2. การบาดเจบทกลามเนอและเอนกลามเนอ มดงน 2.1 ตะครว (cramp) เกดจากการเกรงตวชวคราวของกลามเนอ ทาใหกลามเนอมดนนแขงเกรงและมอาการปวดจะเกดขนเปนระยะเวลาไมนานกจะหายไปเอง แตอาจเกดเปนซาทเดมอกกได ในบางครงกลามเนออาจเปนตะครวพรอม ๆ กน หลาย ๆ มดกได เกดจากหลายสาเหตเชน รางกายขาดเกลอแร ฝกซอมนานเกนไป สภาพแวดลอมไมเหมาะสม รวมทงการใชผายดรดบนกลามเนอคอนขางแนนทาใหเลอดไหลเวยนไมด การปองกนทาไดโดยพยายามหลกเลยงสาเหตดงกลาว การปฐมพยาบาลโดยการใหหยดออกกาลงกายในทนท ใหคอย ๆ เหยยดกลามเนอทเปนตะครวอยางชา ๆ นมนวล ใชความรอนประคบเพอกระตนใหเลอดไหลเวยนไปยงบรเวณนนมากขน 2.2 กลามเนอบวม (compartmental syndrome) เกดจากการฝกซอมหนกเกนไป ทาใหมการคงของนานอกเซลลกลามเนอ ทาใหนาทคงเกดแรงดนเบยดมดกลามเนอทอยขางเคยง จะเกดอาการบวมตงทกลามเนอ จะรสกปวด สวนใหญจะพบทกลามเนอนอง การปฐมพยาบาลโดยการหยดฝกซอมทนท แลวใชความเยนประคบเพอลดอาการปวด พนดวยผายด และเวลาพกผอนใหยกกลามเนอทบวมอยสงกวาระดบหวใจ

37

3. ขอแพลง (sprain) เกดจากการเคลอนไหวของขอตอเกนมมปกต ทาใหเกด การฉกขาดของเอนยดขอตอ รวมถงปลอกหมขอตอฉกขาดดวย มกพบทขอเทา ขอมอ ขอนวมอ แบงออกเปน 3 ระดบคอ ระดบท 1 แพลงเลกนอย (mild sprain) เกดจากเอนยดขอตอฉกขาดเลกนอย กดเจบแตไมบวม ควรหยดเลน 1 สปดาห ระดบท 2 แพลงปานกลาง (moderate sprain) เกดจากเอนฉกขาดพอสมควร มอาการกดเจบ บวม อาจมเลอดคงตองพนยดดวยผายด ควรหยดเลน 3 สปดาห ระดบท 3 แพลงรนแรง (severe sprain) เกดจากเอนฉกขาดมาก อาจฉกขาดถงปลอกห มขอตอ มอาการกดเจบ บวมมาก มเลอดออก เคลอนไหวอยางปกตไมได การรกษา ตองผาตดตอเอนและใสเฝอก ตองหยดพกไมตากวา 6 สปดาห และตองทากายภาพบาบดตอ 4-6 เดอน การปฐมพยาบาลขอแพลง ทาดงน ใหขอตอทบาดเจบอยนง ๆ และหนนใหสง ใชความเยน หรอนาแขงประคบ ครงละ 20-30 นาท วนละ 2-3 ครง ใชผายด (Elastic Bandage) พนรอบขอเพอจากดการเคลอนไหว ถามการบาดเจบรนแรงใหนาสงแพทยเพอทาการรกษา ยกขอทบาดเจบใหสงกวาระดบหวใจ โดยเฉพาะเวลานอน หลง 24 -48 ชวโมงไปแลวใหใชความรอนประคบ 4. การบาดเจบทกระดก กระดกเปนอวยวะทแขงแกรงของรางกาย การเกดกระดกหกแสดงวาแรงทกระทาตองมากหรอรนแรงพอสมควร กระดกหก (fracture) หมายถง สวนประกอบของกระดกแตกแยกออกจากกนแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1. กระดกหกธรรมดา (close or simple fracture) เปนการหกของกระดกไมมแผล และไมมกระดกโผลออกมาภายนอก 2. กระดกหกชนดมบาดแผล (opened or compound fracture) เปนการหกของกระดกและทมแทงออกมานอกเนอ สาเหตของกระดกหก แบงเปน 2 แบบ คอ 1. เกดจากอบตภย เชน การเลนกฬา ตกจากทสง ถกของหนกทบ 2. เกดจากพยาธสภาพของกระดกเอง เชน โรคกระดกพรน โพรงกระดกอกเสบ มะเรงในกระดก เปนตน

38

การปฐมพยาบาลกระดกหก มหลกเกณฑดงน 1. ใหการปฐมพยาบาลอยางรบดวน 2. การจบหรอตรวจบรเวณทหกตองทาดวยความระมดระวง 3. ถาจาเปนตองถอดเสอผาออก ควรใชวธตดทง 4. หากมบาดแผลควรเชดลางใหสะอาด แตหามลางเขาไปในแผล 5. หากจาเปนตองเขาเฝอก ตองทาดวยความระมดระวงและรวดเรว 6. การเคลอนยายผปวย ตองกระทาใหถกหลกวธการ 7. รบนาสงแพทย 8. การรกษากระดกนน ตองรกษาโดยแพทยผ ช านาญทางกระดกเทานน (สถานพยาบาล, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2551)

การสบบหร ป พ.ศ. 2548 ทผานมาคณะนกวจยจากคณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลย มหดล คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยรงสต และสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน รวมกนศกษาวจยเดกทเขาพกรกษาตวอยในโรงพยาบาลดวยอาการของโรคตดเชอเฉยบพลน ระบบทางเดนหายใจสวนลาง ไดแก ปอดอกเสบ หลอดลมอกเสบ และหลอดลมฝอยอกเสบและโรคหด เพอศกษาความสมพนธระหวางการสมผสควนบหร รวมทงปจจยอน ๆ เชน ปจจยเกยวกบตวเดกเอง พอแม ปจจยดานเศรษฐกจและสงคมของครอบครว วามผลตอการเกดโรคในระบบทางเดนหายใจสวนลางในเดกอายตากวา 5 ขวบ อยางไรกลมเดกวยตาง ๆ นน เดกอายตากวา 5 ขวบ จดวามความไวตอการรบเชอในระบบทางเดนหายใจมาก เนองดวยเหตผลหลายประการ เชน ระบบภมคมกนยงไมพฒนาเตมท นาหนกแรกคลอดนอยไป ไดรบนานมแมไมเพยงพอ ไดรบ การฉดวคซนไมครบ เปนตนทสาคญคอ ผลการศกษาวจยจานวนมากไดสรปไวชดเจนวา เดกทสดดมเอาควนบหรทผ อนสบ ไมวาจะเปนการสบบหรในบาน หรอสถานทอน ๆ ทาใหเกดการตดเชอระบบทางเดนหายใจ รวมไปถงการกาเรบของโรคหดผลทพบยนยนวาเดกไทยทใชชวตอยในบาน ทมผสบบหรนน มความเสยงตอการไดรบความทกขทรมานจากการเกดโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจมากกวาเดกทวไปจรงยงไปกวานน การทเดกสดดมควนบหรขณะอยนอกบาน เชน เวลาออกไปเลนนอกบาน บานเพอนบาน สถานรบเลยงเดก รานอาหาร หรอในระหวางเดนทางยงมความเสยงตอการปวยดวยโรคทางเดนหายใจสวนลาง 2.99 เทาของเดกปกตขณะทเดกทมาจากครอบครวทมรายได 4,500-10,000 บาทตอเดอน มโอกาสเสยงตอการปวยดวยโรคทางเดนหายใจสวนลาง 2.27 เทาของเดกปกต การศกษาของผปกครองนนพบวา เดกทมพอจบการศกษาระดบ

39

ประถมศกษาหรอตากวา มโอกาสเสยงตอการปวยดวยโรคทางเดนหายใจสวนลางมากทสด คอ คดเปนอตรา 2.07 เทาของเดกปกต “จะเหนไดวาปจจยเสยงตอการเกดโรคทางเดนหายใจสวนลางในเดก ในสวนของการศกษาของพอและรายไดครอบครวนน สอดคลองกบขอมลภาพรวมปญหาการสบบหรของประชากรไทย ป พ.ศ. 2547 ทพบวา รอยละ 70 ของผสบบหรไดรบการศกษาระดบประถมศกษาหรอตากวา และผทมรายไดตอเดอนตามอตราการสบบหรสง ดงนน จงเปนผลตอเนองใหบตรหลานทมาจากครอบครวทมลกษณะดงกลาวการปองกนผลกระทบจากควนบหรมอสอง ซงจะเปนการปองกนเดกเจบปวยจากโรคดงกลาวกคอการทาใหบานเปนเขตปลอดบหรและการทสตรมครรภและเดกเลกตองหลกเลยงจากการสมผสสดดมควนบหรในสถานทใดกตาม ทมผสบบหร” นนคอ ขอสรปจาก รศ.ดร.เนาวรตน ทฝากไปถงทกบานทมสมาชกตวเลก ๆ ใชชวตและเตบโตอย แมรกลกหลานสดหวใจ แตคณอาจทารายพวกเขาอยโดยไมตงใจ หากยงคงสบบหรทบาน (อภญญา ตนทววงศ 2549) บหรมลกษณะเปนทรงกระบอกมวนหอดวยกระดาษ (ขนาดปกตจะมความยาวสนกวา 120 มลลเมตร และ ขนาดเสนผานศนยกลางไมเกน 10 มลลเมตร) มใบยาสบบดหรอซอยบรรจภายในหอกระดาษ ปลายดานหนงเปนปลายเปดสาหรบจดไฟ และอกดานหนงจะมตวกรอง ไวสาหรบใชปากสดควน คานปกตจะใชหมายถงเฉพาะทบรรจใบยาสบภายใน แตในบางครง กอาจใ ชหมายถ งมวนกระดาษทบรรจสมนไพรอน ๆ เชน กญชา (en:marijuana) บห ร ตางจาก ซการ (en:cigar) ตรงทบหรนนมขนาดเลกวา และใบยาสบนนจะมการบดหรอซอย รวมทงกระดาษทหอ ซการโดยปกตจะใชใบยาสบทงใบ ซการชนดทมขนาดเลกพเศษเทาบหรเรยกวา ซการรลโล (en:cigarillo) บหรเปนทรจกในกลมคนทใชภาษาองกฤษตงแตกอนสงครามแหงครายเมย เมอทหารแหงจกรวรรดองกฤษ เรมเลยนแบบการใชกระดาษหนงสอพมพหอใบยาสบ จากทหารตรกแหงอาณาจกรออตโตมน สารเคมในบหรไสบหรนน ทาจากใบยาสบตากแหง นาไปผานกระบวนการทางเคม และมการเพมสารอน ๆ ควนบหรประกอบดวยสารเคมมากกวา 4,000 ชนด ซงในจานวนนน มสารเคมจานวนจานวนมากทเปนสารพษทกอใหเ กดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม (en:mutagenic) และสารกอมะเรง (en:carcinogen) สารเคมทเปนองคประกอบ ไดแก อะซโตน (Acetone)แอมโมเนย (Ammonia) สารหน (Arsenic) คาเฟอน (Caffeine) ตะกว (Lead) เปนตน การสบบหรและยาสบอน ๆ เปนสาเหตหลกของการเสยชวตทสามารถปองกนได การสบบหรเพมโอกาสในการเปนโรคมะเรงปอด (ประมาณ 80-90% ของผปวยมะเรงปอดมสาเหตมาจากการสบบหร) นอกจากนนยงเปนสาเหตของโรคปอดอน ๆ เชน โรคถงลมโปงพอง (en:

40

emphysema) หญงมครรภทสบบหรมโอกาสแทงลกมากขน และเดกทคลอดออกมา อาจมนาหนกนอยกวาปกต การสบบหรยงเพมโอกาสของอาการหวใจวาย และโรคมะเรงประเภทอน ๆ อกดวย ผสบบหรอาจดแกกวาปกตเนองจากควนบหรจะเพมรอยเหยวยนบนผวหนง เนองจาก การสบบหรมผลเพมอตราเมตาบอลซม ดงนนอาจสงผลใหผสบมนาหนกลดลง นโคตน ซงเปนสารกระตนประสาท (en:stimulant) ในบหรนน มผลเปนสารเสพตด (en:addictive) และลดการอยากอาหาร (en:appetite suppressant) ผทเลกการสบบหรมกจะทดแทนอาการอยากบหรดวยการกนขนม ซงสงผลใหหนงในสามของผ ทเลกสบบหรมนาหนกเพมขนและผสบบหรมโอกาสทจะเปนโรคมะเรงปอดจากการสบควนบหรนนไมแนนอน ขนกบลกษณะของการสบ สารทสบและความถจากการสบ จากสถตพบวา คนทสบบหรมโอกาสจะเปนโรคมะเรงปอดประมาณ 11-17% หรอ 10-20 เทาของคนทไมสบ การสดสารพษและสารกอมะเรงจากควนบหร เชน เรดอนและเรเดยม-226 เชอวาเปนสาเหตหลกของการเกดมะเรง ไรยาสบในสหรฐอเมรกาจานวนมากปนเปอนสารกมมนตรงส เนองจากการใชป ยทมปรมาณฟอสเฟตสงบทบาทของกระทรวงสาธารณสขตอบหร เมอวนท 24 กนยายน พ.ศ. 2548 กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข เรมบงคบใชกฎเกณฑหามตงแสดงซองบหรตามรานคาปลก โดยรานคาปลกใดทมบหรจาหนาย ใหตดกระดาษขนาด A4 เขยนขอความไววา "ทนมบหรขาย" เพราะถอเปนการโฆษณาสนคาบหร ณ จดขายหากรานคาปลกใดละเมดจะมความผด มาตรา 8 ของ พ.ร.บ.ควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2535 (กระทรวงสาธารณสข 2552)

การดมสรา สราเปนสงเสพตดทไมผดกฎหมายสรารวมทงเค รองดมมน เมาอน ๆ จะม เอธลแอลกอฮอลเปนสารประกอบสาคญ สารชนดออกฤทธกดสมองสวนตาง ๆ ได ถารางกายไดรบแอลกอฮอลดงกลาวปรมาณนอยจะรสกสบาย และอารมณด แตถาไดรบในปรมาณมากขน เอธลแอลกอฮอลกจะไปกดสมองสวนเกยวของกบความรสกนกคด การควบคมตวเอง การตดสนใจ การยบยงการหกหามใจ จงไมนาแปลกวาคนเมาสรามกแสดงอาการตาง ๆ ทตามปกตไมเคยแสดงใหปรากฏออกมา เชน ระบายความในใจ ทะเลาะกน เปนตน แตถาไดเพมมากขนอก ผนนกจะสลบหรอหมดสตนอกจากผลดงกลาวเอธลแอลกอฮอลในปรมาณนอย ๆ จะชวยใหเจรญอาหารการยอยอาหารดขน แตในปรมาณมากจะเกดการระคายเคองตอกระเพาะอาหาร สารชนดนยงทาใหหวใจเตนเรว ความดนโลหตสง ปสสาวะบอย ฯลฯ อาการผ เสพแอลกอฮอลในสรานนจะทาใหหลอดเลอดทบรเวณผวหนงขยายผดมจงมกมอาการหนาแดงตวแดงและอณหภมภายในลดลง

41

โทษทไดรบผ เสพตดแอลกอฮอลจนกลายเปนโรคพษสราเรอรง มกปรากฏอาการตาง ๆ คอ ใบหนาบวมฉ หนาแดง ตาแดง ผวหนงคลา ลมหายใจมกลนแอลกอฮอล สตปญญาเสอม ควบคมตนเองไมได จตผดปกต กลามเนอออนเปลย กระเพาะอาหารอกเสบอาจเกดโรคตบแขง ฯลฯ เมอขาดยาจะมอาการกระวนกระวาย ออนเพลย นอนไมหลบ เหงอออกมาก คลนไส อาเจยน หวใจเตนเรว อารมณฉนเฉยว อาจมอาการชก ประสาทหลอนในรายทมอาการรนแรงอาจตายได (เทคนคการเผยแพรความรเพอปองกนยาเสพตด 2544 : 34-35)

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (problem based learning)

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (problem based learning) เปนสภาพ แวดลอมในการเรยนร ซงปญหาเปนททาใหการเรยนรเกดขน ซงหมายความวากอนทผ เรยนจะเรยนรเกยวกบความรหรอองคความรใดๆ ตองกาหนดหรอใชปญหาแกผ เรยน เมอปญหาถกถามนกเรยนเกดการรบรหรอพบวาจาเปนตองเรยนรความรใหมกอนทจะแกปญหานนได ตวอยางสภาพแวดลอมในการเรยนรดวยปญหา เชน โครงการวจย โครงการออกแบบงานสรางทตองใชทกษะสงกวาการวเคราะหขอมลทมอยเดม เปนตน หรอกรณปญหาทเปนทรจกกนแพรหลาย การตงปญหา หรอกาหนดปญหาสาหรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ตองเปนปญหาในสถานการณจรง เปนปญหาทเกดขนจรง ๆ ในสงคมและชวต เปนปญหาทเราความสนใจและ จงใจผ เรยน เราตองรวาทาไมเขาตองเรยนความรใหม การเรยนรจะเกดขนในบรบทของความตองการทจะแกปญหา ดงนนทกษะทจาเปนในการเรยนดวยการใชปญหาเปนฐาน กคอ ทกษะในการแกปญหานนเอง รวมทงกระบวนการแกปญหาทเปนระบบ ทกษะการแกปญหาจะเกดขน กตอเมอครเปนผสอนและผใหโอกาสในการฝกทกษะการเรยนรดวยการใชปญหาเปนฐานจะบรรลเปาหมายเมอเรยนเปนกลมยอย (small group) ผ เรยนสามารถนาตนเอง (self-directed) และประเมนผลตวเองได (self-assessed) วชรา เลาเรยนด (2550 : 94) ซงการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะชวยใหผ เรยนมบทบาทในการคดและแกไขปญหาดวยตนเองโดยมครเปนผ แนะนา ซงทานกนกเรยนเกดการกระตอรอรนในการเรยนและสามารถคดวเคราะหอยางมวจารณญาณอยางสรางสรรคได

42

ประวตความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning : PBL) มณฑนา ธรรมบศย (2545 : 14-15) กลาวถงประวตความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวา ในศตวรรษท 20 จอหน ดวอ (John Dewey) นกการศกษาชาวอเมรกน ซงเปนผตนคดวธสอนแบบแกปญหาและเปนผเสนอแนวคดวา การเรยนรเกดจากการลงมอทาดวยตนเอง (learning by doing) แนวคดของดวอไดนาไปสแนวคดในการสอนรปแบบตาง ๆ ทใชกนอยในปจจบนแนวคดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กมรากฐานความคดมาจากดวอเชนเดยวกน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมการพฒนาขนครงแรกโดยคณะวทยาศาสตรสขภาพ (faculty of health sciences) ของมหาวทยาลย McMaster ทประเทศแคนาดา ไดนามาใชในกระบวนการตว (tutorial process) ใหกบนกศกษาแพทยฝกหด วธการดงกลาวนไดกลายเปนรปแบบ (model) ททาใหมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกานาไปเปนแบบอยางบาง โดยเรมจากปลาย ค.ศ.1960 มหาวทยาลย Case Western Reserve ไดนามาใชเปนแหงแรกและไดจดตงเปนหองทดลองพหวทยาการ (multidisplinary laboratory) เพอทาเปนหองปฏบตการสาหรบทดลองรปแบบการสอนใหมๆ รปแบบการสอนทมหาวทยาลย Case Western Reserve พฒนาขนมานนไดกลายมาเปนพนฐานในการพฒนาหลกสตรของโรงเรยนหลายแหงในสหรฐอเมรกาทงในระดบมธยมศกษา ระดบอดมศกษาและบณฑตวทยาลย ในชวงปลายทศวรรษท 60 มหาวทยาลย McMaster ไดพฒนาหลกสตรแพทย (medical curriculum) ทใชการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการสอนเปนครงแรก ทาใหมหาวทยาลยแหงนเปนทยอมรบและรจกกนทวโลก (world class leader) เปนผนาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มหาวทยาลยชนนาในสหรฐอเมรกาทนารปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน มาใชในการสอนมหลายแหง แตในยคแรก ๆ ไดนาไปใชกบหลกสตรของนกศกษาแพทย ซงเปนหลกสตรทผ เรยนตองใชทกษะในการวเคราะหปญหาทางคลนกสงมาก โรงเรยนแพทยทมชอเสยง อยางเชนท Harvard Medical School และ Michigan State University, College of Human Medicine กไดนารปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใช ดวยเหตนจงทาใหโรงเรยนแพทยในมหาวทยาลยอน ๆ ทยงใชวธสอนแบบดงเดมอยหนมายอมรบรปแบบการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการสอนมากขน จนกระทงกลางป ค.ศ. 1980 การสอนโดยใชรปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จงไดขยายออกไปสการสอนในสาขาอน ๆ ทกวงการวชาชพ เชน วศวกรรมศาสตร วทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษาศาสตร สงคมศาสตร พฤตกรรมศาสตร เปนตน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จงเปนทนยมกนแพรหลาย และมการนาไปใชสอนตามมหาวทยาลยตาง ๆ มากขน ตวอยางมหาวทยาลยทนาการจดการเรยนร

43

โดยใชปญหาเปนฐานไปใชในการเรยนการสอน อาทเชน Harvard, New Mexico, Bowman Gray, Boston, Illinois and Southern Illinois เปนตน นอกจากมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกาแลว มหาวทยาลยของประเทศแทบทกสวนของโลกกใหความสนใจในการนารปแบบ PBL ไปใชสอนในโรงเรยนแพทยและโรงเรยนวชาชพ (medical and professional school) ตวอยางเชน มหาวทยาลย Maastricht ทเนเธอรแลนด,มหาวทยาลย Newcastle, Monash, Melbourne ทออสเตรเลย, มหาวทยาลย Aalborg ท เดนมารค มหาวทยาลยในประเทศแคนาดา องกฤษ ฝรงเศส ฟนแลนด อฟรกาใต สวเดน ฮองกง สงคโปร เปนตน ความนยมการจดการเรยนรเปนฐานในการสอนทตางประเทศนน สามารถเหนไดชดเจนจากการเชอมโยงเครอขายการเรยนรของมหาวทยาลยตาง ๆ ทใชการจดการเรยนร เปนฐานในการสอนเหมอนกนทางอนเตอรเนทและจดหมายอเลกทรอนกส (E-mail) โดยม การเผยแพรทงตารา เอกสาร และบทความจานวนมาก มผลงานวจยทเผยแพรเฉพาะสวนบทคดยอและงานวจยทงฉบบเปนรอยเรอง แตจะเปนผลการวจยทางสาขาแพทยมากทสด สาหรบประเทศไทยนน การสอนโดยใชรปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานยงไมแพรหลายจากการสารวจพบวามบทความทผ เ ขยนเกยวของกบเ รองนไมมากนกแตกมมหาวทยาลยบางแหงสงเสรม และไดทดลองนาไปใชบางแลวอยางเชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน เปนตน

ความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จากการคนควาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Base Learning) หรอเรยกยอ ๆ วา PBL มผใหความหมาย ดงน สายใจ จาปาหวาย (2549 : 10) ใหความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวา เปนวธการเรยนรโดยใชโจทยปญหาหรอสถานการณเปนประเดนใหกบผ เรยนไดศกษาคนควาดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ และทางานกนเปนกลมยอย บาวด และเฟเลทท (Boud and Felletti 1996 : 14) ไดใหความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยสรปไดวา เปนวธการพฒนาหลกสตรและวธการสอนทใชปญหาเปนตวกระต นและเนนทกจกรรมของนกเรยนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไมใช การเรยน การแกปญหาโดยเพมเขาไปในหลกสตรเดมอยางงาย ๆ แตเปนวธการจดหลกสตรใหมกจกรรม การเรยนรเกดขน โดยอาศยปญหาทเปนจรงในการปฏบตของวชาชพนนเปนตวแกนการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานเรมตนดวยการใชปญหาทเปนสถานการณจรงใหแกผ เรยนกอนแทนทจะใหความรของสาขาทเกยวของกอนเพอแกปญหา ดวยวธนหลกสตรและการสอน จงจะนานกเรยน

44

ไปสการแสวงหาความร และทกษะดวยตนเอง โดยผานขนตอนการแกปญหา ทจดไวให โดยอาศยวสดการเรยนการสอนและครผสอนกาหนดใหตามหลกสตร มณฑรา ธรรมบศย (2545 : 11) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน คอ รปแบบการเรยนรทเกดขนจากแนวคดตามทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม โดยใหผ เรยนสรางความรใหม จากการใชปญหาทเกดขนในโลกแหงความเปนจรงเปนบรบทของผ เรยนรเพอใหผ เรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหและแกปญหา รวมทงไดความรตามศาสตรในสาขาวชาทตนศกษาดวย การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจงเปนผลมาจากกระบวนการทางานทตองอาศยความเขาใจและการแกปญหาเปนหลก วลล สตยาศย (2547 : 16) ใหความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน คอ วธการเรยนรทเรมตนดวยการใชปญหาเปนตวกระตนใหผ เรยนไปศกษาคนควาแสวงหาความรดวยวธการตาง ๆ จากแหลงวทยาการทหลากหลาย เพอนามาใชในการแกปญหา โดทมไดมการศกษาหรอเตรยมการลวงหนาเกยวกบปญหาดงกลาวมากอน บาโรห และแทมบลน (Barrows and Tamblyn, อางใน สรพงษ สมสอน 2546 : 6) ไดใหความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนวา เปนกระบวนการเรยนรทผ เรยนเกด การเรยนรจากกระบวนการทใชจดการ ทาความเขาใจ แกปญหาดวยตนเอง มนสภรณ วทรเมธา (2545 : 14-15) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนเทคนคทใชปญหาหรอสถานการณกระตนใหผ เรยนศกษาคนควาดวยตนเอง รวมกบการทางานเปนกลม อาจารยเปนผชวยเหลอเพอชวยใหผ เรยนสามารถแกปญหาได วชรา เลาเรยนด ( 2550 : 94) กลาววา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน(Problem Based Learning : PBL) เปนสภาพแวดลอมในการเรยนรซงปญหาเปนสงททาให การเรยนรเกดขน ซงหมายความวากอนทผ เรยนจะเรยนรเกยวกบความรหรอองคความรใด ๆ ตองกาหนดหรอใหปญหาแกผ เรยนกอน เมอปญหาถกถาม นกเรยนจะเกดการรบรหรอพบวาจาเปนตองเรยนรความรใหมกอนทจะแกปญหานนได ดงนน ทกษะทจาเปนในการเรยนรดวย การใชปญหาเปนฐานกคอ ทกษะในการแกปญหานนเอง วฒนา รตนาพรหม (2548 : 33-40) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวาเปนการเรยนรซงเปนผลมาจากกระบวนการทาความเขาใจและการแกปญหาซงใชปญหาเปนฐานหรอสถานการณทเปนอยตามสภาพจรงมาเปนสงกระตนใหผ เรยนแสวงหาความรดวยตนเอง เลอกเนอหาทตองการจะเรยนร และแสวงหาความรนนเพอนาไปสการแกปญหา

45

ผ เ รยนจะไดฝกการคดแกปญหาอยางเปนระบบ ตลอดจนการทางานเปนกลม เพอพฒนาความสามารถในการทางานรวมกนเปนทม โดยผสอนเปนเพยงผสนบสนนใหเกดการเรยนร เบญจวรรณ อวมมณ (2549 : 49) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนกระบวนการเรยนรทเกดจากการใชปญหาเปนตวกระตนใหผ เรยนเกดความตองการทจะแสวงหาวธแกปญหาทหลากหลาย เนนการทางานเปนกลม การสรางทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนนกเรยนจะไดมาเพอพฒนานกเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรไดดวยตนเอง อรรณพ ชมเพงพนธ (2550 : 56) ไดใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานหมายถงการจดกจกรรมการเรยนรท นกเรยนมบทบาทสาคญในการกาหนดปญหา และใชวธการทางวทยาศาสตรในการแสวงหาคาตอบ องคความรจะเกดขนจากกระบวนการสบเสาะหาคาตอบในบรบทของประเดนปญหาเนนใหผ เรยนตงปญหา และสบคนขอมลจากแหลงตาง ๆ ดวยตนเองโดยใชกระบวนการกลมอภปรายผล สรปผล แลวนาเสนอแลกเปลยนความร บาเรลล (Barell 1998 : 7) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนกระบวนการของการสารวจเพอจะตอบคาถามสงทอยากรอยากเหน ขอสงสยและความไมมนใจเกยวกบปรากฏการณธรรมชาตในชวตจรงทมความซบซอน ปญหาทใชในกระบวนการเรยนรจะเปนปญหาทไมชดเจน มความยากหรอมขอสงสย สามารถตอบคาถามไดหลายคาตอบ การเลเกอร (Gallagher 1997 : 332-362) ไดใหความหมายไววา การเรยนโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนรทนกเรยนตองเรยนรจากการเรยน (learn to learn) โดยนกเรยน จะทางานรวมกนเปนกลม เพอคนหาวธแกปญหา โดยจะบรณาการความรทตองการใหนกเรยนไดรบกบการแกปญหาเขาดวยกน ปญหาทใชมลกษณะเกยวกบชวตประจาวนและมความสมพนธกบนกเรยนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะมงเนนพฒนานกเรยนในดานทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนจะไดมาและพฒนานกเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรโดยชนาตนเองได ทองสข คาธนะ (2538 : 49) วภาภรณ บญทา (2541 : 33-34) ปนนเรศ กาศอดม (2542 : 20) อมรทพย ณ บางชาง (2543 : 24) อดม รตนอมพร (2544 : 35) สภาวด ดอนเมอง (2544 : 24) ยรวฒน คลายมงคล (2545 : 55) และรงสรรค ทองสกนอก (2547 : 13) มความเหนสอดคลองกนเกยวกบความหมายของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกวา เปนวธการเรยนวธหนง ทใชปญหาเปนตวกระตนใหผ เรยนแสวงหาความรใหม และใชความรเดมทมอยในการแกปญหา ซงเปนสถานการณทผ เรยนจะตองพบในการปฏบตดวยตนเอง ในการคนควาหาความรใหมดวยตนเอง โดยผสอนเปนผสนบสนนและอานวยความสะดวกในการเรยน การเรยนแบบใชปญหา เปนหลกมวตถประสงคเพอใหผ เรยนสามารถเรยนรเนอหาวชาไดตามทตองการพฒนาทกษะใน

46

การแกปญหา ศกษาคนควาดวยตนเอง คดเปน แกปญหาเปน มการตดสนใจทด ตลอดจนสามารถนาไปแกปญหาในชวตประจาวนไดและการทางานเปนกลม จากการศกษาความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน พอสรปไดวาเปน การกระตนใหผ เรยนสามารถหาวธการแกปญหาโดยใชปญหาทเกดขนในการคดวเคราะหและแกปญหา โดยผ เรยนจะทางานรวมกนเปนกลมเปนปญหาทผ เรยนรบรดวยตนเองและสามารถแกไขปญหาได

วตถประสงคในการจดเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL) การจดเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL) มจดมงหมายเพอใหผ เรยนมความคด วเคราะหหาสาเหตดวยตนเองทงยงชวยใหนกเรยนพฒนา การแกปญหาและทกษะทางปญญาทางานรวมกบผ อน เรยนรบทบาทของผ ใหญโดยผานทางประสบการณจรง และพฒนาโดยอสระเรยนรไดโดยยดปญหาเปนสาคญ วชรา เลาเรยนด (2550 : 96) ระบวาวตถประสงคของการจดการเรยนร แบบ PBL ไดกาหนดไวดงน 1. เพอพฒนาทกษะการแกปญหา 2. เพอพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง 3. เพอพฒนาความสามารถในกรแสวงหาขอมลทเหมาะสม 4. เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 5. เพอใชความรพนฐานทสามารถวดได 6. สรางความพงพอใจในตวเองแรงจงใจใหตวเอง 7. ใชคอมพวเตอรเปน และแสวงหาความรดวยวธอน ๆ 8. พฒนาทกษะความเปนผนา 9. พฒนาความสามารถในการทางานเปนทม 10. พฒนาทกษะการสอสารความหมาย 11. พฒนาการใชความคดเชงรก 12. พฒนาทกษะในการทางานในสถานททางานทตนทางานรวมกบบคคลอน บารโรวส และแทมบรน (Barrows and Tamblyn 1980) จดมงหมายของการจด การเรยนรโดยใชปญญาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL) มดงน 1. ชวยใหนกเรยนพฒนากระบวนการเสาะแสวงหาความร 2. เตรยมประสบการณดวยบทบาทผใหญ

47

3. ทาใหนกเรยนเกดความมนใจในความสามารถและการควบคมตนเองและจดประสงคดงน 3.1 เผชญหนากบปญหาในชวตดวยความรเรมและกระตอรอรน 3.2 การแก ปญหาอยางมประสทธภาพ ตองบรณาการยดหยน และใ ช พนฐานความร 3.3 ใชทกษะการกากบตนเองอยางมประสทธภาพ ในการเรยนรเชนเดยวกบ การใชชวตจรง 3.4 มการประเมนละตรวจสอบการทางานของตนเองอยางตอเนอง 3.5 การทางานรวมกบผ อนในฐานะสมาชกของกลม สรปไดวาวตถประสงคการจดเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL) ประกอบดวยหลกการสาคญ คอ 1. เพอพฒนาการดานทกษะการแกปญหาทเกดขนอยางเปนขนตอน 2. เพอพฒนาใหผ เรยนมความกระตอรอรนในการแกปญหาทมอยางเปนระบบ 3. เพอใหนกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการการคดอยางมวจารณญาณดวยตนเอง 4. เพอพฒนาความสามารถในการทางานรวมกนเปนทมหรอกลมในการคดแกปญหา 5. สรางแรงจงใจในการคนหาคาตอบโดยใชปญหาทเกดขนเปนฐาน

ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ชตมา ปญญาพนจนกร (2540 : 11) มความเหนวา ขนตอนการเรยนแบบใชปญหา เปนหลกม 4 ขนตอน คอ 1) ใชสถานการณในการสนทนาเพอกระตนความคด 2) ใชกลมสรางบรรยากาศเพอใหมโอกาสรบอทธพลจากผ อน 3) เกดความขดแยงทางความคดความเขาใจเพอจดระบบความคดใหม และ 4) มการกระตนประสบการณในบทบาทนน บนทกและประเมน สรปสถานการณ ศกษาเขากลม รวมอภปรายในการประชมกลมและตดสนใจเลอกเรองทจะอภปราย รงสรรค ทองสกนอก (2547 : 62) มความเหนวา ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกม 8 ขนตอนคอ 1) ขนการจดกลม 2) ขนเชอมโยงปญหา 3) ขนการสรางสมมตฐาน 4) ขนเตรยมการ 5) ขนการศกษาคนควา 6) ขนการสงเคราะหขอมลและนาไปใชในการตรวจสอบสมมตฐาน 7) ขนการสะทอนผลการเรยนร และ 8) ขนสรป อมรทพย ณ บางชาง (2543 : 29) สภาวด ดอนเมอง (2544 : 51) วชนย ทศศะ (2547 : 14) มความเหนสอดคลองกนเกยวกบขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกดงน

48

1) ทาความเขาใจศพทและความหมายตาง ๆ ของถอยคา แนวคด และมโนทศนตาง ๆ ใหชดเจน โดยอาศยความรพนฐาน 2) ระบประเดนปญหาตามความคดเหนฯของผ เรยนตอปญหาทถกตองและสอดคลองกน 3) วเคราะหปญหาหรอสถานการณ โดยใชความคดเหนอยางมเหตผลและมวจารณญาณ 4) ตงสมมตฐานโดยกาหนดกลไกอยางสมเหตสมผล 5) จดลาดบความสาคญของสมมตฐานนามาพจารณาเพอหาขอยตสมมตฐานทปฏเสธได 6) สรางวตถประสงคการเรยนร ในการแสวงหาความรเพมเตมเพอพสจนสมมตฐาน 7) หาขอมลเพมเตมจากแหลงอนนอกกลมจากตารา เอกสารตาง ๆ ทางวชาการและผ เชยวชาญตางๆ ทเกยวของ 8) รวบรวม สงเคราะหขอมลใหมทไดพรอมกบทดสอบสมมตฐานทกาหนดไว นามาเสนอตอสมาชกกลมเพอความสมบรณของขอมล และ 9) สรปขอมลใหมทไดจากการศกษารวมทงแนวทางในการนาความรและหลกการนนไปใชในการแกปญหาในสถานการณทวไปได ยรวฒน คลายมงคล (2545 : 79) มความเหนวา ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกม 7 ขนตอน คอ 1) เตรยมปญหา 2) สรางความเชอมโยงสปญหา 3) สรางกรอบการศกษา 4) ศกษาคนควาโดยกลมยอย 5) ตดสนใจหาทางแกปญหา 6) สรางผลงาน และ 7) ประเมนผลการเรยนร ทองจนทร หงสลดารมภ (2547, อางถงใน มนสภรณ วฑรเมธา 2544 : 54-55) ยงไดเสนอแนะขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไวดงน 1) ทาความกระจางกบถอยคาแนวคด 2) ระบปญหา 3) วเคราะหปญหา 4) ตงสมมตฐาน 5) จดลาดบความสาคญของสมมตฐาน 6) กาหนดวตถประสงค 7) การศกษาคนควาขอมลเพมเตมจากภายนอกกลม 8) สงเคราะหและทดสอบขอมลทไดคนควาหาเพมเตม และ 9) สรปการเรยนร ลาดบขนตอน การจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทง 9 ขน มรายละเอยดในแตละขนตอนดงน ขนตอนท 1 ทาความกระจางกบถอยคาและแนวคด (clarify term and concepts) กลมผ เรยนทาความเขาใจกบปญหาทไดรบเลอก แนวคดทยงไมเขาใจ โดยหาเอกสาร ตาราอน หรอความรพนฐานของสมาชกในกลม ขนตอนท2 ระบตวปญหา (define the problem) โดยสมาชกในกลมจะตองมความเขาใจทถกตองสอดคลองกน ขนตอนท 3 และ 4 วเคราะหปญหาและตงสมมตฐาน (analyze the problem and formulate hypothesis) การวเคราะหปญหา โดยการแสดงความคดแบบระดมสมองของสมาชกในกลมและใชกระบวนการแกปญหา เพอใหไดมาซงสมมตฐานทสมเหตสมผลสาหรบปญหานนและไดสมมตฐานใหไดมากทสด

49

ขนตอนท 5 จดลาดบความสาคญของสมมตฐาน (identify the priority of hypothesis) จากสมมตฐานทไดมา กลมจะตองจดลาดบความสาคญ โดยอาศยขอสนบสนนจากความจรงและความรจากสมาชกในกลม ขนตอนท 6 สรางวตถประสงคการเรยนร (formulate learning objectives) ผ เรยนกาหนดวตถประสงคการเรยนร แสวงหาขอมลเพมเตมสมมตฐานทคดเลอกไว ขนตอนท 7 รวบรวมขอมลนอกกลม (collect additional information outside the group) จากวตถประสงคทกาหนดไว สมาชกแตละคนในกลม มหนาทแสวงหาขอมลเพมเตมจากภายนอกกลม ซงหาจากแหลงขอมลทงเอกสารทางวชาการและผ เชยวชาญดานตาง ๆ อาจแยกทางานเปนรายบคคลหรอไปเปนกลม แลวกลบมาพบกนในกลมอกครง ขนตอนท 8 สงเคราะหขอมลทไดเรยนใหม (synthesize and test the newly acquired information) กระบวนการเรยนรแบบ problem based learning จะสมบรณได โดยการวเคราะหขอมลทแสวงหามาได เพอพสจนสมมตฐานทวางไว โดยสมาชกของกลมแตละคนจะนาความรทตนเสวงหามาไดเสนอตอสมาชกอนๆ ในกลม เพอพจารณาวาขอมลทไดมาพอเพยงตอการพสจนสมมตฐานหรอไม ดงนนกลมอาจจะพบวามขอมลบางสวนไมสมบรณ จาเปนตองหาขอมลเพมเตมอกได ขนตอนท 9 สรปขอมลใหมเปนหวขอการศกษา (identify generalization and principles derives from studying this problem) กระบวนการจะสนสดเมอกลมสามารถหาขอมลครบถวนตอการพสจนขอสมมตฐานทงหมดและสามารถสรปไดถงหลกการตาง ๆ ทไดจากการศกษาปญหานรวมทงเหนแนวทางในการนาความรหลกการนนไปใชในการแกปญหาในสถานการณทวไป สเปเพยน และแกลแลกเกอร (Stepien, W.J., and Gallagher, S.A. 1993, อางใน วชรา เลาเรยนด 2550 : 97) ไดนาเสนอขนตอนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานดงนคอ ขนตอนท 1 เขาสปญหาและนยามปญหา (encountering and defining the problem) ผเรยนจะไดรบสถานการณทเกยวของกบปญหาจรงใหอานวเคราะหทาความเขาใจกบสถานการณทเปนปญหานน หรอใหดจากภาพ จาก VDO จากสถานทจรง โดยอาจใหตงคาถามถามตวเองวา - รอะไรบางเกยวกบปญหาหรอคาถามน - จาเปนตองรอะไรบางเพอจะไดแกปญหานได

50

- ตองใชขอมลสอการเรยนรอะไรบางเพอจะไดแนวทางการแกปญหาหรอสมมตฐาน ในขนตอนกควรไดคาถามทชดเจน ถงแมวาแนวทางการแกปญหานนจะตองใชความรใหมเพอสรางความเขาใจเกยวกบวธแกปญหา ขนตอนท 2 หาขอมล รวบรวมขอมลทเกยวของ ประเมนขอมลและนาไปใชเมอผ เรยนไดปญหาทชดเจนจากขนท 1 ผ เรยนจะตองศกษาขอมลตาง ๆ หรอสอตาง ๆ ทตองใช ซงขอมลและสอตาง ๆ ตองมการประเมนความถกตอง ความเหมาะสม ความคมคากอนนาไปใชแกปญหา ขนตอนท 3 สงเคราะหขอมลและปฏบต (synthesis and performance) เปนขนทผ เรยนสราง หรอกาหนดแนวทางการแกปญหา อาจมการสอประกอบหรอจดการกบสาระความรใหม ซงแตกตางจากการทารายงานธรรมดา แตเปนการนาเสนอแนวทางวธการแกปญหาและนาเสนอผลการเรยนรในชนเรยน จากการศกษาพอสรปไดวาขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนนประกอบดวยดงน 1) นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 2) วเคราะหปญหาทเกดขน 3) กาหนดแนวทางแกไขปญหา 4) รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา และ 5) สรปผล/ประเมนผล

แนวคดและหลกการพนฐานของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน มแนวคดเกยวกบการเรยนรอย 2 ประการ คอ การเรยนรทยดผ เ รยนเปนศนยกลาง (student centered) และการเรยนรแบบเอกตภาพ (individualized learning) (ทองจนทร หงสลดารมณ 2531, อางถงใน มนสภรณ วทรเมธา 2544 : 50-52) การเรยนรทยดผ เรยนเปนศนยกลาง มทฤษฎการเรยนรทมแนวคดในการจดการเรยนรทมผ เรยนเปนศนยกลาง คอ 1. ทฤษฎมนษยนยมของโรเจอร (Roger) มความเชอวา เปาหมายของการศกษา คอ การอานวยความสะดวกใหผ เรยนเหนการเปลยนแปลงในโลกและการเรยนร คนเราอยในโลกทสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางตอเนองไดอยางมนคงนน คนตองเรยนรวาจะเรยนรอยางไรเนองจากความรนนไมมนคง โรเจอร เนนกระบวนการเรยนร (learning process) เปาหมายการศกษา คอ การอานวยความสะดวกในการเรยนรใหบคคลมพฒนาการและเจรญเตบโตไปส การทางานไดเตมศกยภาพ

51

หลกการพนฐานของการศกษาแบบมนษยนยม ททาใหผ เรยนประสบผลสาเรจในการเรยนรนน สรปไดจากแนวคดของ Maslow, Roger and Coombs (สรางค โควตระกล 2536, อางถงใน ทองสข คาธนะ 2538 : 51-53) ดงน 1 ผเรยนจะเรยนรไดดตอเมอความจาเปนพนฐาน 4 ประการแรก ตามหลกของ มาสโลว (Maslow) ของผเรยนไดรบการตอบสนอง 2 ความรสก (feeling) มความสาคญเทากบความจรง (fact) ฉะนนการเรยนรควรคานงถงความรสกของผเรยน 3 ผเรยนจะเรยนรกตอเมอบทเรยนทผ เรยนสนใจและตองการจะเรยนร 4 การเรยนรเรองกระบวนการเรยนร วาควรจะเรยนรอยางไร มความสาคญมากกวาการเรยนรเนอหาความจรงตาง ๆ 5 การเรยนรจะเกดขนไดตอเมอผ เรยนไมรสกวาตนถกคกคามหรอหวาดกลว 6 การประเมนผลการเรยนรดวยตนเองของผเรยน มความหมายและมประโยชนมากกวาการประเมนผลการเรยนรของผเรยนดวยผ อน ในการเรยนรทมความสาคญในการศกษา ครควรมกจกรรม ดงตอไปน 1 ครสรางบรรยากาศในหองเรยนใหผ เรยนไดรบร สมผสกบปญหาทเกยวของกบผ เรยนเปนสาคญ 2 ครจะเปดเผย ยอมรบความรสกของตนเอง จรงใจในการสรางสมพนธภาพกบผ เรยน 3 ครยอมรบผ เรยนอยางทเขาเปน เขาใจความรสกของผเรยน 4 จดทรพยากรแหลงเรยนรใหพรอม ครตองจดสรรเอกสาร ตารา เครองใชสถานทปฏบตงานใหมความพรอมใหผ เรยนไดเลอกใช แตไมบงคบ 5 ครไมใชการบรรยาย ไมมการประเมนผลการเรยนรผ เรยน โดยใชเกณฑภายนอกมาตดสน 6 สรางบรรยากาศในชนเรยนและสรางสมพนธภาพกบผ เรยนทสงเสรมแรงจงใจพนฐานของผเรยน 7 ผลลพธทเกดขนในตวผ เรยน คอ มการปรบตว รเรมดวยตนเอง มความรบผดชอบในตนเอง มการสรางสรรคงาน ซงการเรยนการสอนทยดผ เรยนเปนศนยกลางน มการกระตนสนบสนนใชความคดของผเรยนและเหนความสาคญของการยอมรบผเรยน

52

2. การเรยนรแบบเอกตภาพ (individualized learning) เปนการจดการเรยนการสอนทนาไปสวตถประสงคของผ เรยนเปนรายบคคล หรอการจดการเรยนการสอนทคลายคลงกนใหแกผ เรยน เทคนคการสอน อาจใชอยางเดยวหรอหลายอยางรวมกนโดยเปดโอกาสใหผ เรยนระบเปาหมาย เลอกวธสอน เลอกสอและอปกรณการเรยนใหเหมาะสมกบผ เรยนแตละคน (Gange 1988, อางถงใน มนสภรณ วทรเมธา 2545 : 51) จะเหนไดวาการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก ใชหลกการเรยนรแบบยดผ เรยนเปนศนยกลางและการเรยนรแบบเอกตภาพ ซงใน การจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกน ผ เรยนจะไดสมผสจรงกบปญหาทจะพบไดในสถานการณจรง เปนสงทกระตนใหเกดการเรยนร ผ เรยนจะเปนผ กาหนดเนอหาทตองการเรยนรอยางอสระ คนควาหาความรดวยตนเองและใชกระบวนการแกปญหาเปนหลกใหญในวธการคนควาหาความร ดงนน ในการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกจะตองใหผ เรยนผานกลไกพนฐานในการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกอยางครบถวน 3 ประกา ร (ทองจนทร หงสลดารมภ 2537, อางถงใน มนสภรณ วทรเมธา 2544 : 52) Problem – Based Learning Self – Directed Learning Small – Group Learning แผนภาพท 2 กลไกพนฐานในการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน ทมา : ทองจนทร หงษลดารมภ 2537, “ผลการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกทมตอความสามารถในการแกปญหาทางการพยาบาลผสงอายของนกเรยนพยาบาล ” (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาล จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2538), 53-55. กลไกพนฐานในการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน จากความหมายและลกษณะการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะพบวาสงสาคญทตองคานงถงคอ การใหนกเรยนไดผานกลไกอยางครบถวน 3 ประการ คอ 1. problem-based learning การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน คอกระบวนการเรยนรทผ เรยนใช “ปญหา” เปนหลกในการแสวงหาความรดวยกลวธหาขอมลเพอ

53

พสจนสมมตฐานอนเปนการแกปญหานนโดยผเรยน จะตองนาปญหามาเชอมโยงกบความรเดม ความคดทมเหตผลและการแสวงหาความรใหม กระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปนหลก สามารถเกดขนไดกบการเรยนรายบคคลหรอการเรยนรกลมยอยแตการเรยนแบบกลมยอย จะชวยใหรวบรวมความคดในการแกปญหาไดกวางขวางมากกวา 2. self-directed learning การเรยนรดวยตนเอง เปนวธการเรยนทผ เรยนมเสรภาพ ในการใชความรความสามารถในการแสวงหาความรดวยตนเอง ผ เรยนจะตองบรหารเวลาของตนเองกาหนดการดาเนนงาน มความรบผดชอบตอกลม คดเลอกประสบการณการเรยนรดวยตนเอง และการประเมนผลตนเอง ซงการเรยนรดวยตนเองน มความแตกตางจากการเรยน การสอนทเนนครเปนหลก 3. small-group learning การเรยนรเปนกลมยอย เปนวธการทผ เรยนไดพฒนาความสามารถในการทางานรวมกบ ผ อนเปนทมและยอมรบประโยชนของการทางานรวมกนใหคนควาหาแนวความคด จากการศกษาขอมลเกยวกบกลไกพนฐานพอสรปได คอ การจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน เปนวธการจดการเรยนรทประกอบดวย ปญหาทเกดขนนนโดยผ เรยนตองนาปญหาทเกดขนมาวเคราะหและการเรยนรดวยตนเองเพอหาแนวทางแกไขปญหาและการเรยนรเปนกลมยอยเพอผ เรยนจะไดพฒนาความสามารถเพอเปนทยอมรบในการทางานรวมกนเปนทม

ตารางท 7 เปรยบเทยบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแตกตางจากการสอนรปแบบอน

ปจจยการเรยนร การสอนโดยใชคร เปนฐาน

การสอนโดยใชตารา เปนฐาน

การสอนโดยใชปญหา เปนฐาน

การจดเตรยมสภาพ แวดลอมในการเรยนรและสอ การสอน

ครเปนผ เตรยมการและเปนผนาเสนอ

ครเปนผ เตรยมการและ เปนผนาเสนอ

- ครเปนผนาเสนอ สถานการณการเรยนร - นกเรยนเปนผ เลอกสอ การเรยนร

การจดลาดบ การเรยนร

ครเปนผ กาหนด นกเรยนเปนผ กาหนด นกเรยนเปนผ กาหนด

การจดเวลาใน การทาแบบฝก/ ปญหา

ครใหแบบฝกหดหลง จากเสรจสนการสอน

ครนาเสนอสอการสอน ตงแตตน แตจะใชสอ ตามลาดบของเนอหา

ครนาเสนอปญหากอน เสนอสอการสอนอน ๆ

ความรบผดชอบตอ การเรยนร

ครเปนผ รบผดชอบ นกเรยนเปนผ รบผดชอบ นกเรยนเปนผ รบผดชอบ (เรยนรดวยตนเอง)

54

ตารางท 7 (ตอ)

ปจจยการเรยนร การสอนโดยใชคร เปนฐาน

การสอนโดยใชตารา เปนฐาน

การสอนโดยใชปญหา เปนฐาน

ความเปนมออาชพ ครแสดงภาพลกษณ ความเปนมออาชพ

ครแสดงภาพลกษณความ เปนมออาชพไดไมเตมท

ครไมแสดงภาพลกษณ ความเปนมออาชพ

การประเมนผล ครจดทาแบบ ประเมนและเปน ผประเมน

ครอาจใหนกเรยนประเมน ตนเองสวนหนง

นกเรยนเปนผประเมนตนเอง

การควบคม ครควบคมนกเรยน นกเรยนควบคมตนเอง นกเรยนควบคมตนเอง ทมา : มณฑรา ธรรมบศย, “การพฒนาคณภาพการเรยนรโดยใช PBL (Problem Based Learning),” ใน วารสารวชาการ 5, 2 (กมภาพนธ 2545) : 20. ขอดและขอเสยของการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน นกวชาการหลายทานสรปขอดโดยการใชปญหาเปนฐานและขอเสยไวดงน มณฑรา ธรรมบศย (2549 : 45) ไดกลาวถงอปสรรคของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวาถงแมการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะมขอดมากมาย แตผสอนบางคนไมนยมนาไปใช เนองจากผสอนสวนใหญยงไมเปลยนแปลงตนเองจากผ เชยวชาญการบรรยายไปสการเปนผ อานวยความสะดวก ไมคมคาเรองเวลา เนองจากตองใชเวลามาก และไมไดรบ การสนบสนนจากผมอานาจในการจดการศกษา เชน ผบรหารทไมเขาใจหรอไมมความรเรอง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน อาจมองวาครไมสอนหนงสอ ปลอยใหนกเรยนคนควากนเอง ซงอาจทาใหผสอนเกดความทอแทและหมดกาลงใจทจะใชกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นอกจากนนผลการวจยพบวา ผ เรยนจานวนมากพอใจทจะเรยนรอยางผวเผนมากกวาทจะเรยนรแบบเจาะลก บางคนเกดความวตกกงวล บางคนรสกขนเคองใจ ไมพอใจเมอรวาผสอนจะใชกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการสอน มนสภรณ วทรเมธา (2544 : 59) กลาวถงขอดและขอเสยของการสอนแบบใชปญหาเปนฐานคอ ขอด ประกอบดวย 1. ผเรยนไดเรยนรการแกปญหาโดยตรง ทาใหพฒนาทกษะการแกปญหา สามารถถายโยงไปสการแกปญหาทซบซอน ในวชาชพและชวตประจาวนได

55

2. พฒนาทกษะการศกษาคนควาดวยตนเอง 3. พฒนาทกษะในการเรยนร การตดตอสอสารและการทางานรวมกบผ อน 4. พฒนาทกษะในการคดวเคราะหและการสงเคราะห 5. ชวยเปดโอกาสใหผ เรยนเกดการเรยนรสงใหม ซงในหลกสตรไมไดเปดโอกาสให 6. ชวยใหผ เรยนเกดความรอยางมโครงสรางงายตอการระลกไดและการนามาใช

ขอเสย ไดแก 1. อาจารยจะตองเปลยนแปลงรปแบบการสอนใหม เปลยนบทบาทเปนผ อานวยการสอนจาเปนตองมการอบรมกอนทจะวางแผนและจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบใชปญหา เปนหลก 2. อาจารยตองมความชานาญในการเตรยมและเลอกสอการเรยนทงทเปนเอกสารโสตทศนปกรณตาง ๆ จงทาใหการเรยนการสอนบรรลวตถประสงค 3. มการเปลยนแปลงสงอานวยความสะดวกตางๆ เชน หองเรยนตองมหองประชมกลมยอย หองสมด อปกรณชวยสอน ดงนน สถาบนการศกษาตองเตรยมในสงเหลาน ถาสถาบนขาดปจจยในการพฒนาครงน การจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก คงประสบผลสาเรจไดยากจากการศกษาดานการจดการเรยนรเปนฐาน พอสรปไดดงนคอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนน ผเรยนสามารถเรยนรและรจกแกปญหาไดโดยตรง ชวยใหผ เรยนเกดความรในสงใหมๆซงครและผ เรยนมความรสกทด โดยครเปนผแนะนาสนบสนนใหเกดการเรยนรซงในทางกลบกนยอมมผลเสยคอครตองมรปแบบการสอนทแปลกใหมอยตลอดเวลาซงตองมความชานาญในเรองทสอน ทงยงตองใชเวลาใน การสอนมากอาจเกดความเบอหนายหรอไมเขาใจในเนอหาทเรยน

ขอแนะนาในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสาหรบคร ขอแนะนาในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสาหรบครมดงน (วชรา เรยนด 2550 : 98-99) 1. ใหเดกไดรจกคนเคยและมประสบการณเกยวกบวธแกปญหาแบบวทยาศาสตร 5 ขน ซงประกอบดวยปญหาและนยามปญหา สมมตฐานและการตงสมมตฐาน การทดลองและ การหาขอมล รวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลและสรปเสนอผลงาน นกเรยนควรรและเขาใจกระบวนการนเปนอยางด 2. เลอกสถานการณทนาไปสปญหาทนาสนใจและหลากหลาย และทสอดคลองกบสาระความร

56

3. เตรยมใบความรและใบกจกรรมสาหรบนกเรยน 4. เตรยมพรอมดานสอ สาระความรเพมเตมสาหรบนกเรยน 5. เขยนแผนการจดการเรยนรทระบกจกรรมการสอนและกจกรรมการเรยนรในแตละขนตอนอยางชดเจน 6. กาหนดวธการวดประเมนผลทหลากหลายเพอพฒนาการเรยนรของผเรยนทกดาน

บทบาทของครผสอน การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก อาจารยผสอนจะมบทบาททแตกตางไปจาก การเรยนการสอนแบบเดม คอ ไมใชผ เชยวชาญททาหนาทใหความร ถายทอดความรแกผ เรยน เพยงอยางเดยว แตจะเปนผจดประสบการณใหผ เรยนรกในวชาชพนน ใหมวธทถกวธและเสรมสรางสตปญญาในระดบสง นอกจากนอาจารยยงมบทบาทเปนผ อานวยความสะดวกในการเรยน สรางบทเรยนทเปนสถานการณปญหาทจะกระตนใหผ เรยนไดเรยนร ในเนอหาทเปนแนวคดสาคญของปญหานน ตลอดจนการประเมนผลการเรยน (ทองจนทร หงสลดารมภ 2537, อางถงใน มนสภรณ วทรเมธา 2544 : 57-59) บทบาทของผเรยนร การเรยนแบบใชปญหาเปนหลก เปนการเรยนรโดยใชปญหาเปนสงกระตนใหผ เรยนเกดความตองการทจะแสวงหาความรเพอแกปญหา ดงนนลกษณะผ เรยนทเรยนดวยการใชปญหาเปนหลก จะประสบความสาเรจผ เรยนจะตองมลกษณะ 5 C ดงน (ทองจนทร หงสลดารมภ 2537, อางถงใน มนสภรณ วทรเมธา 2544 : 57-59) 1. ความรความสามารถ (competence) ความรความสามารถเดมทเหมาะสมกบปญหาทจะเรยน เปนสงทอาจารยตองตระหนกเพราะถาผสอนเตรยมปญหาทยงยากซบซอน ไมสมพนธกบความรเดมของผ เรยนแลว จะทาใหผ เรยนเกดความลาบากและเสยเวลามากในการกาหนดทศทางการแสวงหาความรเพอนามาแกปญหานน 2. ความสามารถในการตดตอกบผอน (communication) ความสามารถในการตดตอสอสารความหมายกบผ อน เนองจากการเรยนการสอนเปนกลมยอย การตดตอสอสารจะชวยใหการเรยนรในกลมมประสทธภาพ 3. ความตระหนกในความสาคญ (concern) ผเรยนควรตระหนกถงความสาคญในความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมายและดาเนนงานใหบรรลเปาหมาย

57

4. ความกลาในการตดสนใจ (courage) การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลและการตดสนใจในขอมลนน ดงนนผ เรยนจะตองมความกลาในการตดสนใจ เชน ตดสนใจตงสมมตฐานเพอนามาแกปญหา 5. ความคดรเรมสรางสรรค (creativity) ลกษณะนมความสาคญยงทจะตองสรางใหเกดขน และตองใชเวลานานใน การพฒนาอยางไรกด การเรยนการสอนแบบน จะชวยพฒนาใหเกดไดตอเมอผ เ รยน มประสบการณเพมขนนอกจากบทบาททผ เรยนตองเรยนดวยวธการแกปญหาแลว ผ เรยนจะตองเรยนเปนกลมยอยประมาณ 6-8 คน ดงนนบทบาทของผ เรยนในกลมยอยจงเปนเรองสาคญมาก ทจะทาใหการทางานบรรลตามวตถประสงค บทบาทของผเรยนในกลมยอย บทบาทของผเรยนในกลมยอยเปนกระบวนการหนงของการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก โดยผ เรยนจะตองมบทบาทรวมกนเพอแกปญหาทไดรบ ใหความรวมมอภายในกลม เพอสรางวตถประสงคการศกษา ถกเถยง ตอรองเพอสรางกฎเกณฑของกลม รวมกนทางานอยางมประสทธภาพและประสทธผลพรอมทใหคาตชมอยางเปดเผยตรงไปตรงมาตอสมาชกของกลมทกคนและตองมความซอสตยตอกลม โดยทกคนทางานทกลมมอบหมายใหตรงเวลาทกาหนดจดมงหมายของการเรยนการสอนแบบกลมยอย คอ การเรยนการสอนในระหวางสมาชกดวยกนเปนกลมรวมมอกนทางานทงในชนเรยนและนอกชนเรยน จะตองมผ ทาหนาทเปนผนากลมในการดาเนนการเรยนการสอน ไดแก ประธานและเลขาของกลม ดงนน สมาชกทกคนในกลมจะตองผลดกนเปนผนากลม เพอเพมพนประสบการณในการเปนผ นากลมไดทวทกคน จากการศกษาพอสรปไดวาการเรยนการสอนแบบการใชปญหาเปนฐาน ผสอนนนเปนเพยงผคอยแนะนาสนบสนนและเปนผ กระตนใหผ เรยนใฝรในเนอหาทเปนแนวคดสาคญของปญหานน ๆ ได

แนวทางการวดและประเมนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แนวทางการวดและประเมนผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มดงน (วชรา เลาเรยนด 2550 : 99) 1. ใหเสนอรายงานการดาเนนการแกปญหา ทงทเปนงานเดยวและงานกลม 2. ตรวจการเขยนบนทกผลการเรยนรของตนเอง ของนกเรยนแตละคน 3. ใชแบบประเมนโดยใหเพอนประเมนกนและกน ซงตองกาหนดเกณฑการประเมนใหชดเจน

58

4. ใชแบบสงเกตประเมนผลระหวางการเรยนร 5. ทดสอบดวยการใหวเคราะหปญหา คดหาแนวทางการแกปญหาและดาเนนการแกปญหา เปนรายบคคลโดยกาหนดปญหาใหปฏบตตามขนตอน 6. สมภาษณเปนรายบคคล 7. ใชขอสอบ สรปไดวาการเรยนการสอนแบบการใชปญหาเปนฐาน PBL เปนการจดการเรยนจะเหนไดวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนรทเนนการใชปญหาเปนสอในการเรยนรและวธแสวงหาความร โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอทเรยกวาการสอน การแกปญหา problem solving method นนเอง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นอกจากจะฝกทกษะการแกปญหาเปนกระบวนการแลว ยงฝกทกษะการคดประเภทตาง ๆ เชน ศกษาศพท สงเคราะหและประเมนผล ซงหมายถง การคดอยางมวจารณญาณและคดสรางสรรคนนเอง การปฏบตกจกรรม นกเรยนอาจไมคนเคยกบวธการเรยนรแบบดงกลาว ครจงควรตดตามดแลและสงเสรม การปฏบตงานอยางใกลชด (วชรา เลาเรยนด 2550 : 99)

การคด ไบเออร (1987, อางถงใน สวทย มลคา 2547: 13) กลาววา การคด หมายถง การคนหาความหมาย ผทคดคอผทกาลงคนหาอะไรบางอยางนนคอกาลงใชสตปญญาของตนทาความเขาใจกบการนาความรใหมทไดเขารวมกบความรเดมหรอประสบการณทมอย เพอหาคาตอบวาคออะไรหรอกลาวอกแบบหนงวาเปนการเอาขอมลทเพงรบเขามาใหมไปรวมกบขอมลเกาทระลกไดเพอสรางความคดอานเหตผลหรอขอตดสนใจ ชาต แจมนช (2545, อางถงใน สวทย มลคา 2547 : 13) กลาววา การคด หมายถง เปนกระบวนการทางานของสมองโดยใชประสบการณมาสมผสกบสงเราและขอมลหรอสงแวดลอมเพอแกปญหา เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2545, อางถงใน สวทย มลคา 2547 : 13) ไดใหความหมายวา การคดคอ กจกรรมทางความคดทมวตถประสงคเฉพาะเจาะจง เรารวาเรากาลงคดเพอวตถประสงคอะไรบางอยาง และสามารถควบคมใหคดจนบรรลเปาหมายได

ทกษะการคด วชรา เลาเรยนด (2550 : 4-8) กลาววา ทกษะการคดคอ ความสามารถ ความชานาญในการคดทกประเภท เรมตงแตความสามารถในการจดการกบความรและนาความรไปใช การคด

59

วเคราะห การคดสงเคราะหและการประเมนคา การคดแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณและการคดสรางสรรค ทกษะการคด (thinking skills) ทสาคญมดงน 1. ทกษะการคดวเคราะห (analytical thinking skills) 2. ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking skills) 3. ทกษะในการคดสรางสรรค (creative thinking skills) 4. ทกษะในการประเมนผล (evaluative thinking skills) 5. ทกษะในการคดแกปญหา (problem thinking skills) 6. ทกษะในการคดแบบบรณาการ (integrative thinking skills) 7. ทกษะในการคดไตรตรองและสะทอนความคด (introspective/reflective thinking skills)

1. ทกษะในการคดวเคราะห (analytical thinking skills) หมายถง ความสามารถในการแยกยอยแนวคดขอโตแยง ปรากฏการณตางๆ ใหเปนสวนยอย คาถามทใชเพอสงเสรมการคดวเคราะห เชน จรง ๆ แลวเกดอะไรขน ? การฝกปฏบตเพอสงเสรมการคดวเคราะห เชน การใหสงเกต เหตการณหรอวตถสงของ การระบสวนประกอบตาง ๆ ของขอคด ขอโตแยง การระบขอสนนษฐาน การพฒนารปแบบการทางาน การมองความแตกตางระหวางสงของ 2 สง หรอแนวคด 2 แนวคด การออกแบบวธการศกษาและการวเคราะหผลของการศกษา 2. ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking skills) หมายถง ความสามารถในการคดระดบสง ซงรวมถง การคดวเคราะห สงเคราะหและประเมนผล จากการสงเกตจากประสบการณตรง การคดไตรตรอง การใหเหตผลและการพดจาสอความหมาย เพอจะใหไดแนวทางในการตดสนใจวาควรเชอ ควรปฏบตตามหรอไม ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ เปนลกษณะทจาเปนอยางยงของชวตมนษย ซงเปนทกษะการคดทสาคญทตองมการสงเสรมและพฒนาอยางตอเนองตลอดชวต จากความสาคญของทกษะการคดอยางมวจารณญาณ จงไดมผ ทสนใจทาการศกษาวจยและใหนยาม ลกษณะและวธสอนคดอยางมวจารณญาณมากมาย ซงทกษะการคดอยางมวจารณญาณสามารถศกษาเพมเตมไดจาก Internet อาทเชน เมเยอร (Meyer 1995) ไดใหความหมายของการคดอยางมวจารณญาณและเขาใจงายวา หมายถงการตดสนอยางมเหตผล เพราะเมเยอรมองวาการคดอยางมวจารณญาณคอ การใชเกณฑในการตดสนคณภาพ คณคาของบางสงบางอยาง หรอตดสนความนาเชอถอของบางสงบางอยางหรอบางเรอง เปนตน

60

3. ทกษะในการคดสรางสรรค (creative thinking skills) หมายถง ความสามารถในการใชแนวคดในการแกปญหาไดอยางหลากหลาย การฝกปฏบตเพอสงเสรมพฒนาความคดสรางสรรคคอการแสดงความคดเหนตอกรณปญหา การออกแบบผลงาน ผลผลต การนาทฤษฎ ไปใชในการตดสนใจ การนาเสนอโครงการแนวคดใหม ๆ การออกแบบการเรยนร การเขยนโครงการเสนอเพอขอทนตาง ๆ เปนตน 4. ทกษะในการประเมนผล หรอการคดแบบมวจารณญาณ (evaluative thinking skills) หมายถง ความสามารถในการประเมนจดเดนและจดออนของแนวคดตาง ๆ การออกแบบตาง ๆ หรอวตถตาง ๆ ทสรางขน การฝกปฏบตเพอสงเสรมทกษะการคด ประเมนผล หรอการคดอยางมวจารณญาณ คอ การใหแสวงหาวธการปรบปรงบางสงบางอยาง เปรยบเทยบแนวคดใหมแบบตาง ๆ หรอวตถตาง ๆ ทมมาตรฐาน การทดลองความลมเหลว การประเมนหลกฐานทอยเบองหลงแนวคด การแสดงความคดเหนตอมมมองของคนอน การเขยนขอจากดในบทความตาง ๆ เปนตน 5. ทกษะในการคดแกปญหา (problem thinking skills) หมายถง ความสามารถในการเขาใจปญหา มองเหนสาเหตของปญหาและผลทจะเกดขนจากปญหานน รวมทงสามารถคดหาวธการแกปญหานน ๆ ไดอยางมเหตมผล ทกษะการแกปญหาประกอบดวย ทกษะการคดหลายประเภทเชน ทกษะ การคดวเคราะห สงเคราะห การคาดคะเนเหตและผล รวมทงทกษะในการประเมนผลซงการดาเนนการแกปญหานนตองปฏบตตามลาดบขนตอน เชน ทาความเขาใจกบปญหา คดหาทางแกปญหาทเปนไปไดหลายแนวทาง ประเมนผลแนวทางแกปญหา นาแบบการแกปญหาทบทวนวธการแกปญหาและประเมนผลการแกปญหา เปนตน ซงขนตอนใน การแกปญหาอาจใชขนตอนการวจยหรอขนตอนแบบวทยาศาสตรกได 6. ทกษะในการคดแบบบรณาการ (integrative thinking skills) เปนความ สามารถในการสงเคราะหหลายมมมองเขาดวยกน สรางขอมลใหมจากขอมลเดม และทา การวเคราะหหลายระดบชน การฝกปฏบตเพอพฒนาทกษะนคอ เชอมโยงเรองใหม ความรใหมกบความรทมอยกอนอธบายไดวา 2 สงนแตกตางกน มอะไรบางทเหมอนกน สรางทฤษฎตามหลกฐานหรอเหตการณทปรากฏ เขาใจบรบทของการโตวาท เขยนทบทวนบทความ เขยนคานา หรอเขยนอภปรายบทความ 7. ทกษะในการคดไตรตรองและสะทอนความคด (introspective/reflective skills) เปนความสามารถในการเชอมโยงแนวคดกบประสบการณสวนตว หรอเหตการณทเกดขนภายนอก การฝกปฏบตเพอพฒนาทกษะน คอ การเขยนบนทกประจาวน นาบทความทเปนสอ การเรยนมาเชอมโยงกบรายวชาทเรยน การอางองถงเหตการณตวอยางทเกดขนในปจจบนใน

61

การสอนและฝกทกษะการคดเหลานจาเปนอยางยงทครควรแสดงแบบหรอยกตวอยางใหผ เรยนไดรไดเหน รวมทงสงเสรมการคดทก ๆ ประเภท สวนทกษะการคดประเภทใดควรสงเสรมนน อยกบมาตรฐานการเรยนรและผลการเรยนรทคาดหวงของแตละกลมสาระการเ รยนร โดยครสามารถจดการเรยนรเพอสงเสรมและพฒนาทกษะการคดดวยการบรณาการกบการสอนสาระความร(infusion approach) แทนการสอนคดโดยตรง (direct instruction of thinking skills) สรปไดวา ทกษะการคดนนประกอบดวยกน 7 ขน แตละขนจะมทกษะการคดวเคราะหจนถงขน ทกษะคดไตรตรองซงในแตละขนตอนจะมวธการดาเนนการในการคด ซงจะเปนพนฐานในการคดแกปญหาทเกดขน ครควรมวธการและบทบาทในการแนะนาผ เ รยนใหม การพฒนาในดานความรและการแกปญหาได

ประเภทของการคด ทกษะการคดแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. ทกษะการคดพนฐาน แบงเปนทกษะการสอความหมายและทกษะการคดทเปนแกนหรอทกษะการคดทวไป ทกษะการสอความหมาย หมายถง ทกษะการรบสารทแสดงถงความคดของผ อนเขามาเพอรบร ตความแลวจดจาเมอตองการทจะระลก เพอนามาเรยบเรยงและ ถายทอดความคดของตนใหแกผ อน โดยแปลงความคดใหอยในรปของภาษาตาง ๆ ทงทเปน ขอความ คาพดศลปะ ดนตร หรอคณตศาสตร เปนตน ซงทกษะการสอความหมายประกอบดวยทกษะยอย ๆ ทสาคญ คอ การฟง การอาน การรบร การจดจาสงทเรยนไปแลวไวได ภายหลง การเรยนนน การบอกความรทไดจากตวเลอกทกาหนดให การบอกความรออกมาดวยตนเอง การใชขอมล การบรรยายการอธบาย การทาใหกระจาง การพด การเขยนและการแสดงออกถงความสามารถของตนเอง 2. ทกษะการคดขนสงหรอทกษะการคดทซบซอน หมายถง ทกษะการคดทมขนตอนหลายขนและตองอาศยทกษะการสอความหมายและทกษะการคดทเปนแกนหลาย ๆ ทกษะมาใชในแตละขน ทกษะการคดขนสงจะพฒนาไดเมอเดกไดพฒนาทกษะการคดพนฐานจนม ความชานาญพอสมควรแลว ทกษะการคดขนสง ประกอบดวย ทกษะการสรปความ การใหคาจากดความ การวเคราะห การผสมผสานขอมล การจดระบบความคด การสรางองคความรใหม การกาหนดโครงสรางความร การแกไขปรบปรงโครงสรางความรใหม การคนหาแบบแผน การหาความเชอพนฐาน การคาดคะเนหรอพยากรณ การตงสมมตฐาน การทดสอบสมมตฐาน การตงเกณฑ การพสจนความจรง และการประยกตใชความร (ศรกาญจน โกสมภ และดารณ คาวจนง 2544, อางถงใน สวาร คงมน 2545 : 16-17)

62

การคดแกปญหา การคดแกปญหาไดศกษาแนวคดจากนกวจยและจากการศกษาคนควาวจยไดมผ ใหความหมายไวดงน สวทย มลคา (2547 : 15) ไดใหความหมายวา การคดแกปญหา หมายถง ความ สามารถทางสมองในการขจดสภาวะความไมสมดลทเกดขน โดยพยายามปรบตวเองและสงแวดลอมใหผสมผสานกลมกลนกลบเขาสสภาวะสมดลหรอสภาวะทเราคาดหวง วชรา เลาเรยนด (2548 : 8) ไดใหความหมายการแกปญหาวาเปนความสามารถในการเขาใจปญหา มองเหนสาเหตของปญหาและผลทจะเกดขนจากปญหานน รวมทงสามารถคดหาวธการแกปญหานน ๆ ไดอยางมเหตผล ทกษะการแกปญหาประกอบดวย ทกษะการคดหลายประเภท เชน ทกษะการคด วเคราะห สงเคราะห การคาดคะเนเหตผล รวมทงทกษะการเขาใจกบปญหา คดหาทางแกปญหาทเปนไปไดหลายแนวทาง ประเมนผลแนวทางการแกปญหา นาแบบการแกปญหา ทบทวนวธการแกปญหาและประเมนผลการแกปญหา เปนตน ซงขนตอนในการแกปญหาอาจใชขนตอนการวจยหรอขนตอนแบบวทยาศาสตรกได เบญจวรรณ อวมมณ (2549 : 63) การแกปญหา หมายถง กระบวนการคดหาแนวทางปฏบตเพอขจดปญหาตางๆทเกดขนใหหมดไป โดยอาศยความรและประสบการณมาชวยในการแกปญหาสถานการณนน ๆ สวาร คงมน (2545 : 11) ไดใหความหมายวาการแกปญหา คอ ความสามารถในการแกปญหา เปนกระบวนการทตองอาศยความร ความคด การสงเกต ประสบการณเดม การใชหลกเกณฑ วธการและขนตอนมาใชในการแกปญหาทประสบหรอขจดอปสรรคใหหมดไปเพอใหบรรลเปาหมายทตองการ อรรณพ ชมเพงพนธ (2550 : 39) หมายความวา ความสามารถในการเขาใจปญหาวเคราะหสาเหตของปญหา วธการแกปญหาตลอดจนผลทจะเกดขนจากปญหาไดอยางสมเหตสมผลบนพนฐานของความรทมอย จากการศกษาการคดแกปญหาสรปไดวา หมายถง ความสารถในการคดและแกไขปญหาทเกดขนซงมความแตกตางกนออกไปโดยพยายามทจะคดคนวธทดทสด การคดอาจไดมาโดยจากการศกษาคนควาหาความรจากแหลงตาง ๆ เพอไดขอสรปจากการแกปญหาทเกดขน

การสอนการคดแกปญหา การสอนการคดแกปญหาเปนวธการสอนทเปนพนฐานทสาคญทสดของความคด ทงมวล การคดแกปญหาเปนสงสาคญตอวถการดาเนนชวตในสงคมมนษย ซงจะตองใชการคด

63

เพอแกปญหาทเกดขนตลอดเวลา ทกษะการคดแกปญหา เปนทกษะทเกยวของและมประโยชนตอการดารงชวตทวนวายสบสนไดเปนอยางด ผทมทกษะการคดแกปญหาจงมใชเปนเพยงการรจกความและรจกการใชสมองหรอเปนทกษะทมงพฒนาสตปญญาแตเพยงอยางเดยวเทานน แตยงเปนทกษะทสามารถพฒนาทศนคต วธคด คานยม ความร ความเขาใจในสภาพการณของสงคมไทยไดดอกดวย (Eberle and Slanish 1996, อางใน ประพนธศร สเสารจ 2543 : 103) สวทย มลคา (2547 : 16) กลาววา การคดแกปญหา จงเปนทกษะสาคญและจาเปนของมนษยทอยในภาวะสงคมปจจบนซงในระบบการศกษาจะตองใหความสาคญในการพฒนา ฝกฝนเยาวชนทงในชนเรยนและนอกชนเรยนไดมโอกาสฝกทกษะการคดแกปญหาใหมาก ดงนนการสอนการคดแกปญหาจงมความจาเปนอยางยง ทผมหนาทรบผดชอบจดการศกษาทกระดบจะตองรวมมอกนฝน พฒนาใหเดกและเยาวชนของชาตไดมโอกาสฝกทกษะการคดแกปญหา ในรปแบบทหลากหลายเพอประโยชนตอตนเอง ครอบครว สงคม และประเทศชาต เปลว ปรสาร (2543 : 28) กลาววา การแกปญหาเปนสวนสาคญของการศกษา เพราะสภาพสงคมในปจจบนลวนเกยวของกบปญหา ดงนนการแกปญหาจงมความสาคญยงตอเดกในอนาคต ชวยลดความกลวในการเผชญปญหาและสามารถนาสงทตนเรยนรไปใชในการแกปญหาอยางมประสทธภาพ วาร ถระจตร (2541 : 75) ทกลาววา การฝกทกษะการแกปญหาใหกบเดก มความจาเปนมากตอการจดการเรยนการสอน ใหเดกไดมโอกาสเคยชนกบการแกปญหาครจงเปนบคคลทสาคญผหนงทจะปลกฝงความรในเรองวธแกปญหาใหแกเดก เพอใหเดกไดเตรยมตวเผชญกบปญหาและทราบขนตอนตาง ๆ ในการแกปญหา จากการวเคราะหงานวจยการคดแกปญหาพอสรปไดดงน คอ การคดแกปญหาทเกดขนในมนษยนนจะตองเรมจากระดบเลก ๆ จนถงวยเจรญเตบโต เพอสามารถแกปญหาทเกดขนไดอยางมประสทธภาพเปนขนตอน อยางมระบบในการแกปญหาไดจรง

ลกษะของผสอนทดในการสอนการคดแกปญหา ลกษะของผสอนทดในการสอนการคดแกปญหา มขนตอนกระบวนการดงน สวทย มลคา (2547 : 18) 1. ผสอนทดควรเปนผกระตนใหเดกมองเหนปญหา ขบคด วธแกปญหาในรแบบทสรางสรรค ไมใชคาตอบเดยวตายตวแลวพอใจ 2. ทศนคตของผสอนเปนสงจาเปนตองมลกษณะทชอบคดสรางสรรค และชอบ การขบคดปญหา

64

3. เปนคนทมการเตรยมปญหาใหนกเรยนไดฝกฝนอยเปนประจา 4. เปนคนทรจกปรบปรงเปลยนแปลงตามสถานการณ 5. เปนผ รขดความสามารถของผ อน 6. เปนผมความเชอมนใจตนเอง มความศรทธาตองานของตนเอง

การจดการเรยนรกบการคดแกปญหา การจดการเรยนรกบการคดแกปญหา สายหยด สมประสงค (2523, อางถงใน สวทย มลคา 2547 : 20) ไดกลาวไววา การทเดกสามารถแกปญหาไดนน ผสอนตองจดสภาพการณภายนอก เพอยวยใหผ เรยนไดใชกระบวนการเหลานนแกปญหาเชน 1. จดสถานการณใหม ๆ ทมวธการแกปญหา ไดหลากหลายวธ เพอใหผ เรยนฝกฝนในการคดหาวธการแกปญหา 2. ปญหาทผสอนนามาใหฝกฝนนน นอกจากจะเปนปญหาแปลกใหมทผ เรยนยงไมเคยประสบมากอนแลว กควรเปนปญหาทไมพนวสยของผเรยนทจะแสดงความสามารถในการคดแกปญหาได 3. การฝกแกปญหา ผสอนควรจะแนะนาใหผ เรยนไดเรยนรและเขาใจปญหาให ถองแทเสยกอนวาเปนปญหาเกยวกบอะไรและถาเปนปญหาใหญกแตกออกเปนปญหายอย ๆ แลวคดแกปญหายอยแตละปญหา 4. จดบรรยากาศการเรยนการสอนหรอสงแวดลอมซงเปนสภาพภายนอกของผ เรยนใหเปนไปในทางทเปลยนแปลงไดไมตายตว ผ เ รยนจะเกดความรสกวาเขาสามารถคดคนเปลยนแปลงอะไรไดบางในบทตาง ๆ 5. ใหโอกาสผเรยนไดคดอยเสมอ โดยผสอนไมควรบอกวธแกปญหาตรง ๆ แกผ เรยน สรปไดวา ในการจดการเรยนรผสอนควรเปลยนบรรยากาศในการเรยนการสอน โดยพยามใชปญหาทมอยเปนตวกระตนใหผ เรยนพยายามแสวงหาความรใหมอยเสมอ โดยการคดหาวธการแกปญหาดวยตนเอง

งานวจยทเกยวของ

จากการคนควางานวจยทเกยวกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผ วจยไดศกษา รายงานการวจยเกยวกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทงในประเทศและตางประเทศเพอเปนแนวทางประกอบการศกษาในการวจยครงน

65

งานวจยในประเทศ รงสรรค ทองสกนอก (2547 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร (problem based learning) เรองทฤษฎจานวนเบองตนระดบชนมธยม ศกษาปท 4 ขนตอนการจดการเรยนรประกอบดวย 1) กาหนดกรอบของปญหา 2) กาหนดและสรางปญหา 3) สรางคาถามและออกแบบกจกรรมการเรยนร 4) กาหนดแหลงขอมลจากปญหา และ 5) กาหนดการประเมนผล ผลการวจยพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนเรองทฤษฎจานวนเบองตน โดยใชชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร มผลการเรยนรสงขน อาภรณ แสงรศม (2543 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ผลการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวยตวเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมและความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ขนตอนการสอนประกอบดวยการนาเสนอสถานการณปญหา ระบปญหาวเคราะหปญหา กาหนดประเดนการเรยน อภปรายแลกเปลยนความร รวบรวมความรวเคราะหและใชความรแกปญหา สรปความร ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหามคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยตวเอง หลงการเรยนสงกวากอนเรยน และมคะแนนเฉลยหลงการเรยนสงกวานกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกต นกเรยนทเรยนดวยวธการสอนแบบใชปญหาเปนหลก มคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมหลง การเรยนสงกวากอนเรยน แตคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ไมแตกตางจากนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกต มความพงพอใจตอการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกอยในระดบมาก สรพงษ สมสอน (2546 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ผลการเรยนแบบการใชปญหาเปนฐาน โดยใชคอมพวเตอรทมตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ผลของการวจยปรากฏวา นกเรยนมการแสดงพฤตกรรมการเรยน คอ การนาเสนองานตามเวลา ทกาหนด การตอบคาถามนาอยางครบถวนและการประเมนผลงานของตนเองเพมขนในหนวย การเรยนรท 2 และ 3 และหลงการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานโดยใชคอมพวเตอร นกเรยนทมคะแนนการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนในระดบตา มคะแนนเพมมากขนอยางชดเจน หลงการเรยนแตละหนวยการเรยน และนกเรยนทมคะแนนการคดอยางมวจารณญาณกอน การเรยนในระดบสง มคะแนนการคดอยางมวจารณญาณเพมขนเลกนอย

66

ศภสรา โททอง (2547 : 88) ไดศกษาเรอง เปรยบเทยบผลการเรยนรระหวางการสอนโดยปญหาเปนฐาน (PBL) กบการสอนตามคมอครของ สสวท. กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรองการวดความยาว ในระดบชนประถมศกษาปท 4 พบวา 1. นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL) มผลการเรยนรสาระ การเรยนรคณตศาสตรเรองความยาว สงกวานกเรยนทไดรบการสอนตาม คมอครของ สสวท.อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 2. นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL) สาระการเรยนรคณตศาสตร เรองความยาว มความพอใจอยในระดบมาก สมบต เผาพงคคลาย (2546 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การสงเสรมความรและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองเศรษฐกจชมชนพงตนเองโดยการเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน ซงมกระบวนการจดการเรยนรดงน 1) การเชอมโยงสปญหา 2) การกาหนดกรอบการศกษา 3) การดาเนนการศกษาคนควา 4) รวบรวมความร ตดสนใจ เลอกแนวทางแกปญหา 5) สรางผลงานหรอปฏบตตามทางเลอก และ 6) ประเมนผลการเรยนร ผลการวจยพบวา 1) คาเฉลยของคะแนนความรเรองเศรษฐกจชมชนพงตนเองหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง และ 2) คาเฉลยของคะแนนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง เบญจวรรณ อวมมณ (2549 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การพฒนาผลการเรยนรและความสามารถในการคดแกปญหา เรองการอนรกษแมนาทาจนทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผลการเรยนรเรองการอนรกษแมนาทาจนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนเฉลยหลงการจดการเรยนรสงกวากอนการจดการเรยนร 3) ความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยภาพรวมนกเรยนมความสามารถในการคดแกปญหาอยในระดบสงโดยมความสามารถในการระบปญหาและเสนอแนวทางแกปญหาทเปนไปไดสงทสดในระดบทเทากนเปนลาดบทหนงและความสามารถในการนาเสนอโครงงานอยในระดบสงเปนลาดบสดทาย และ 4) ความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยภาพรวมนกเรยนเหนดวยมาก วชนย ทศศะ (2547 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกและแบบสบเสาะหาความร ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกประกอบดวย 1) ขนเสนอ

67

สถานการณปญหา 2) ขนระบและวเคราะหปญหา 3) ขนตงสมมตฐานและกาหนดจดประสงค การเรยนร 4) ขนดาเนนการ 5) ขนนาเสนอผลงาน 6) ขนอภปรายและรวมกนสรป และ 7) ขนประเมนผลการเรยนร ขนตอนการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร ประกอบดวย 1) ขนสรางความเขาใจ 2)ขนสารวจและคนหา 3) ขนอธบายและลงขอสรป 4) ขนขยายความร และ 5) ขนประเมนผลการวจยพบวา ผลการเรยนรทจดโดยใชปญหาเปนหลกและแบบสบเสาะหาความรแตกตางกนอยาง มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยนกเรยนทจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนหลกมผลการเรยนสงกวานกเรยนทจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร ความสามารถใน การแกปญหาเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนหลกอยในระดบด สวนความสามารถในการแกปญหาเรองสงแวดลอมของนกเรยนทจด การเรยนรแบบสบเสาะหาความรอยในระดบพอใช ความคดเหนของนกเรยนโดยภาพรวมอยในระดบมาก นกเรยนทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก มความคดเหนตอปญหาสงแวดลอมอนดบท 1 คอ การแกปญหานาเนาเสยในคลองเจดยบชาเปนสงททกคนในชมชนตองรวมแรง รวมใจกนจงจะสาเรจ นอกจากนนกเรยนยงมความคดเหนทสอดคลองกนวาปญหาสงแวดลอม ในชมชนสวนใหญ คอ ปญหาขยะ นาเนา ควนพษ และเสยงรบกวน ซงปญหาเหลานเกดจากคนในชมชนโดยทกคนควรชวยกนแกไข สภาวด ดอนเมอง (2544 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ประสทธผลการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกวชาเคหะพยาบาล โรงเรยนอายรเวท กรงเทพมหานคร กระบวนการจดการเรยนการสอน มดงน 1) เตรยมแผนการสอน 2) การบรหารการเรยนการสอน ไดแก การระบปญหา การเรยนการสอนเปนกลมยอย และการแสวงหาความรดวยตนเอง และ 3) การประเมนผลกาเรยนการสอนภายหลงการทดลองนกศกษาทไดรบการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก มคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถต มเจตคตทางบวกตอวธการสอน สวนพฤตกรรมการทางานกลมจากการสงเกต พบวา นกศกษามความเปนผ นา มการวางแผนรวมกนในการทางาน กลาเสนอความคดเหน ยอมรบมตกลม รจกแบงงานใหทา ความรวมมอชวยเหลอเพอนและมความเสยสละและแนะนาใหนาวธนไปใชกบโรงเรยนทกระดบ ภกด ภมมาลา (2538 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การสอนเอดสศกษาโดยใชวธการใชปญหาเปนฐาน สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผลของการวจยปรากฏวา ผลสมฤทธทางการเรยนเอดสศกษาโดยวธการใชปญหาเปนฐานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และนกเรยนมพฤตกรรมในดานความสนใจ และความชอบในการเรยนสวนมากอยในระดบด

68

อรรณพ ซมเพงพนธ (2550 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ผลการจดการเรยนร เรองสารในชวตประจาวนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกอนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนการเรยนรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

งานวจยตางประเทศ คอฟแมน และคณะ (Kaufman and others 1989, อางถงใน อดม รตนอมพรโสภณ 2544 : 63) ไดศกษาเรอง เปรยบเทยบการเรยนแบบปกตและการใชปญหาเปนหลกของนสตแพทย ของมหาวทยาลยนวเมกซโก พบวา นสตแพทยทใชหลกสตรดวยวธการใชปญหาเปนหลก มความสามารถในการรกษาคนไขมากกวานสตแพทยทเรยนหลกสตรแบบปกตและยงมความสามารถในการเผชญกบปญหาของผปวยไดดกวา ฟอลคเน (Faulkne 1999 , อางถงใน อาภรณ แสงรศม 2543 : 55) ไดศกษาเรอง ผลการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวยตวเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมและความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมตวอยางคอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ขนตอน การสอนประกอบดวยการนาเสนอสถานการณปญหาระบปญหา วเคราะหปญหา กาหนดประเดนการเรยน อภปรายแลกเปลยนความร รวบรวมความรวเคราะหและใชความรแกปญหา สรปความร ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานมคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยตวเอง หลงการเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตและมคะแนนเฉลยหลงการเรยนสงกวานกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกตนกเรยนทเรยนดวยวธการสอนแบบใชปญหาเปนหลก มคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมหลง การเรยนสงกวากอนเรยน แตคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ไมแตกตางจากนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกต มความพงพอใจตอการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกอยในระดบมาก ชโทคาส (Chikotas 2005 : 1242-A) ไดศกษาเรอง การเรยนรจากปญหาเปนฐานในการศกษาของพยาลฝกหดในคลนก : จากมมมองของผ ฝกหดของนกศกษาพยาบาล จานวน 13 คนพบวา กลมตวอยางทงหมดมความ พงพอใจในการฝกหดวชาชพของเขาในคลนก โดยพวกเขายอมรบวา ความชานาญของการทางานในคลนกนนมาจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL) ซงมประโยชนมาก (PBL เปนหลกการทผ เรยนไดเรยนรจากประสบการณตรง) และพบวา ขอมลของบทเรยนตาง ๆ ทไดจากหองเรยนทมการใช หลกสตร PBL เขาไปสอนสามารถนาขอมลนน

69

ไปประยกตในวชาชพพยาบาลไดจรง รวมไปถงการพฒนาความสามารถในการวนจฉยโรคของคนไขในคลนก ผลการวเคราะหขอมลยงสนบสนนวาหลกสต ร PBLน คอ การเรยนรจากประสบการณตรงของผ เรยน และเปนการเรยนรทตองใชเวลานานตลอดชวต จากมมมองของทฤษฎคอนสตรคตวสต พบวา มความสมพนธอยางแนนแฟนและเปนการสรางความรความเขาใจ ทด ระหวางการใชหลกสตร PBL กบการ ฝกหดวชาชพในคลนกของพยาบาลฝกหด แคนเดลา (Candela 1998 : 77) ไดศกษาผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกกบการ เรยนแบบบรรยาย ทมผลตอคะแนนสอบในขอสอบแบบตวเลอกของนกศกษาผชวยพยาบาล กลม ตวอยางเปนนกศกษาผชวยพยาบาลชนปท 2 จานวน 73 คนซงลงทะเบยนเรยนในรายวชาเดยว กนแตอยคนละวทยาเขต โดยแบงเปน 2 กลม คอ กลมทเรยนแบบใชปญหาเปนหลกและกลมทเรยนแบบบรรยาย ทงสองกลมไดรบการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนดวยขอสอบชดเดยวกน 10 รายการ ผลการศกษาพบวา นกศกษาผชวยพยาบาลทเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมคะแนนสงกวากลมทเรยนแบบบรรยาย อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 แตจากการวดความพงพอใจตอวธการเรยนทงสองแบบพบวา กลมทเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมความคดเหนวาโครงสรางของการเรยนสบสนมากกวา ทงนผลมาจากนกศกษา ผชวยพยาบาลไมคนเคยกบการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมากอน

สรป

จากการศกษาวจยในดานวรรณกรรมทเกยวของ การแกปญหาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ประกอบดวย เนอหาทเกยวของ ดงตอไปน 1) หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มาตรฐานการเรยนรและตวชวด 8 กลมสาระการเรยนร ระดบการศกษา การจดเวลาเรยน โครงสรางเวลาเรยน สาระมาตรฐานและตวชวดการเรยนร 2) หลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนรสขศกษาและ พลศกษาของโรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอ เมอง จงหวดสมทรปราการ การวเคราะหหลกสตรสถานศกษา กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนนาคดอนสรณ หนวยการเรยนร/เรองความปลอดภยในชวต ไดศกษาคนควาศกษาขอมลซงประกอบดวย ความหมายของยา หลกการใชยา การเกบรกษา ขอแนะนา อนตรายจาการใชยา การปฐมพยาบาลเบองตน สารเคมภายในบาน แมลงสตวกดตอย การบาดเจบจาการเลนกฬา การปองกน ความหมายของบหร ลกษณะของบหร โทษของบหร การปองกน ความหมายของสรา

70

โทษของสรา การปองกน 3) การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ในการวจยครงนเพอศกษาถงวธการดาเนนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงจะตองประกอบดวย ประวตความเปนมา ความหมายของการจดการเรยนร ขนตอนการจดการเรยนร แนวคดในการใชปญหา เปนฐาน กลไกลพนฐาน ขอดและขอเสย ขอแนะนา บทบาทของครผสอน บทบาทของผ เรยนร แนวทางการวดและประเมนผล และ 4) งานวจยทเกยวของในครงน ผ วจยไดทาการศกษางานวจยทงในประเทศและตางประเทศ โดยระบวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน สามารถแกปญหาดานผ เรยนไดด โดยมขนตอนดงน 1) นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 2) วเคราะหปญหาทเกดขน 3) กาหนดแนวทางแกไขปญหา 4)รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา และ 5) สรปผล/ประเมนผล

บทท 3

วธดาเนนการวจย

การวจยเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการวจยเชงทดลอง (pre- experimental research) แบบแผนการวจยทดลองแบบหนงกลมทดสอบกอนและหลง (one group pretest-posttest design) โดยมขนตอนและรายละเอยดของวธการดาเนนการวจย ดงตอไปน เพอใหการดาเนนการวจยเกดผลสมฤทธทางการเรยนและมประสทธภาพตรงตามวตถประสงคทกาหนดไว ซงกาหนดรายละเอยดในการดาเนนการวจยเปนขนตอนดงน ขนดาเนนการท 1 การจดเตรยม ขนดาเนนการเปนการจดเตรยมการวจยโดยมการศกษาคนควารวบรวมขอมลตาง ๆ จากวารสาร เอกสาร หนงสอเรยน ตารา วทยานพนธ การสมภาษณและระบบอนเตอรเนต งานวจยภายในประเทศและตางประเทศทเกยวของกบ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การพฒนาและปรบปรงขอบกพรองของเครองมอหาคณภาพของเครองมอ ขนดาเนนการท 2 การวจย ขนดาเนนการวจยนเปนขนทดลองมการเกบขอมลจาก เครองมอทไดรบการพฒนาจากขนดาเนนการท 1 แลวนาไปใชทดลองสอนกบกลมตวอยางทกาหนดไวแลวเกบรวบรวมขอมล แลวนามาตรวจสอบความถกตองของเนอหา วเคราะหขอมลทางสถตและผลการวเคราะหขอมล ขนดาเนนการท 3 การรายงานผลการวจย ขนดาเนนการรายงานผลการวจย เพอเสนอตอกรรมการผควบคมวทยานพนธ ตรวจสอบความถกตองของวทยานพนธเพอปรบปรงแกไขขอบกพรอง ตามทกรรมการผควบคมวทยานพนธไดเสนอแนะ แลวจดพมพรายงานฉบบรางวทยานพนธเสนอแนะ

ระเบยบวธการวจย

การวจยครงนเกดผลสมฤทธในการวจยเปนไปตามวตถประสงคของการวจย ผ วจยไดกาหนดขนตอนตาง ๆ เกยวกบการวจย กลมประชากร ตวแปร แผนการวจย เครองมอ การสราง

71

72

เครองมอทใชในการวจย การเกบรวบรวมเครองมอ การวเคราะหขอมลและสถตทใชดงรายละเอยดดงตอไปน ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ในการวจยครงน คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 จานวน 3 หองเรยน คอ ชนประถมศกษาปท 4/1 จานวน 54 คน ชนประถมศกษาปท 4/2 จานวน 53 คน ชนประถมศกษาปท 4/3 จานวน 53 คน รวม 160 คน นกเรยนทง 3 หอง มลกษะใกลเคยงกนทางการเรยน คอ แตละหองประกอบดวยนกเรยน เกง ปานกลาง และออน กลมตวอยาง ไดมาจากการสมโดยการจบฉลากหองเรยน 1 หองเรยน จาก 3 หองเรยน ไดนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 ซงใชเปนกลมทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 จานวน 54 คน

แบบแผนการวจย การวจย ใชแบบการทดลองขนพนฐาน (pre-experimental design) แบบกลมเดยวสอบกอนและหลง one-group pretest-posttest design (Truck Man 1999 : 160) ดงน

O1 X O2

สญลกษณทใชในแบบแผนการวจยมความหมายดงตอไปน O1 แทน ทดสอบกอนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน X แทน การจดกระทา (treatment) การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน O2 แทน ทดสอบหลงการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

เครองมอในการดาเนนการวจย เครองมอในการดาเนนการวจย ประกอบดวย 1. แผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จานวน 6 แผน ๆ ละ 1ชวโมงตอสปดาห เปนระยะเวลา 6 สปดาห 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 จานวน 1 ฉบบ แบงเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 เปนแบบทดสอบปรนย วดความร เรองความปลอดภยในชวต มตวเลอก 4 ตวเลอก กาหนดการใหคาคะแนนโดยตอบ ถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน จานวน 20 ขอ ขอละ 1 คะแนน รวม 20

73

คะแนน และตอนท 2 คอ แบบทดสอบอตนยวดความสามารถในการแกปญหาเรองความปลอดภยในชวต จานวน 1 ขอ รวม 15 คะแนน รวมคะแนนทงผลสมฤทธทางการเรยน 35 คะแนน 3. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร เรองความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จานวน 1 ฉบบ โดยแบงออกเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 แบบสอบถามดานสถานภาพและขอมลทวไปของนกเรยนเปนแบบตรวจสอบรายการ (check list) และตอนท 2 แบบสอบถามดานความคดเหนทมตอการจดการเรยนรเรองความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การสรางและหาคณภาพของเครองมอในการวจย ดาเนนการสรางเครองมอและหาคณภาพเครองมอในการวจยของโดยมรายละเอยดดงตอไปน 1. แผนการจดการเรยนร เ รอง ความปลอดภยในช วต ของนกเ รยนชนประถมศกษาปท 4/1 จานวน 6 แผน ๆ ละ 1 ชวโมงตอสปดาห เปนระยะเวลา 6 สปดาห มลาดบการสรางและแบบแผนการจดการเรยนรดงน 1.1 ศกษาวเคราะห หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 หลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โรงเรยนนาคดอนสรณ กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา แนวคดกระบวนการจดทาแผนการจดการเรยนร ดานเอกสารงานวจยเกยวของ โดยศกษาจาก หนงสอ เอกสาร และ ตารา การเผยแพรผลงานดานวชาการ เกยวกบดานความปลอดภย ซงเปนแนวทางในการใชสรางแผนการจดการเรยนรทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 1.2 นาขอมลมาวเคราะหและลาดบการพฒนาสาระการเรยนรสขศกษาและ พลศกษา เพอนามาสรางแผนการจดการเรยนร เรองความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 1.3 สรางแผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ซงมงเนนทพฒนาผลสมฤทธการเรยนรทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยมรายละเอยดดงตารางท 8

74

ตารางท 8 แผนการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนร เรอง เวลา (ชวโมง) 1-2 1. ความสาคญของการใชยาและใชยาอยาง

ถกวธ 2

3-4 2. วธปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจาก การใชยาผดสารเคม แมลงสตวกดตอยและ การบาดเจบจากการเลนกฬา

2

5-6 3. ผลเสยของการสบบหรและการดมสราทมผล ตอสขภาพและการปองกน

2

รวม 6

1.4 เสนอแผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานเสนอตออาจารยผควบคมวทยานพนธและผ เชยวชาญตรวจสอบ จานวน 3 ทาน เพอตรวจสอบความถกตองทางภาษาและความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) แลวนามาหาคาดชนความสอดคลองโดยกาหนดเกณฑในการพจารณาดงน (มาเรยม นลพนธ 2547 : 177) คะแนน +1 แนใจวาสอดคลองกบจดประสงคทางการเรยน คะแนน 0 ไมแนใจวาสอดคลองกบจดประสงคทางการเรยน คะแนน -1 แนใจวาไมสอดคลองกบจดประสงคทางการเรยน

จากสตร IOC =

เมอ IOC หมายถง คะแนนเฉลยสอดคลองกบแผนการจดการเรยนรไดคาดชนความสอดคลอง 0.67-1.00 (รายละเอยดภาคผนวก ข : 112-114) R แทน ผลคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด N แทน จานวนผเชยวชาญ

75

1.5 แกไขแผนการจดการเรยนรตามคาแนะนาของอาจารยผควบคมวทยานพนธโดย แกไขเนอหาทผ วจยกาหนดขนและปรบปรงเกณฑใหคะแนน แตละแผนใหสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 1.6 ดาเนนการนาแผนการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต ทจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปทดลองสอนกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 โรงเรยนนาคดอนสรณ ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 จานวน 53 คน และไมใชกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ซงชนเรยนนครผสอนไดจดการสอนเนอหา เรองความปลอดภยในชวต ตามเนอหาทระบไวในหลกสตรของสถานศกษาเรยบรอยแลว 1.7 นาแผนการจดการเรยนรทปรบปรงไปใชเปนเครองมอในการวจยขนทดลอง โดยทดลองกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวด สมทรปราการ

สรปขนตอนในการสรางและพฒนาแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 มขนตอนในการสรางดงแผนภาพท 3

76

ขนตอนท 1 ดาเนนการสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1. ศกษาวเคราะหหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 หลกสตร สถานศกษาโรงเรยนนาคดอนสรณ กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา แนวคด กระบวนการจดทาแผนการจดการเรยนร ดานเอกสารงานวจยทเกยวของ

2. นาขอมลมาวเคราะห และลาดบการพฒนาสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา เพอนามาสรางแผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน

3. สรางแผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน

4. นาแผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต โดยใชปญหาเปนฐานเสนอตอ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 3 ทาน และผเชยวชาญตรวจสอบ จานวน 3 ทาน เพอตรวจสอบหาคาความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) ของแผนการจดการเรยนร แลวนามาหาคาดชนความสอดคลอง IOC

5. ปรบปรงแผนการจดการเรยนรตามคาแนะนาของอาจารยผควบคมวทยานพนธและ ผเชยวชาญ

6. ดาเนนการนาแผนการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใช ปญหาเปนฐานไปทดลองสอนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 โรงเรยนนาคดอนสรณ ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 ไมใชกลมตวอยางและปรบปรงแกไข

7. นาแผนการจดการเรยนรทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองสอนกบนกเรยนชนประถมศกษา ปท 4/1 โรงเรยนนาคดอนสรณซงเปนกลมตวอยางในการทดลอง

แผนภาพท 3 ขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

77

ขนตอนท 2 การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธการเรยนร แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงการจดเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 จานวน 1 ฉบบ แบงเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 เปนแบบทดสอบปรนย มตวเลอก 4 ตวเลอก วดความรความเขาใจ เรองความปลอดภยในชวต กาหนดการใหคาคะแนนโดยตอบ ถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน จานวน 20 ขอ 20 คะแนน และตอนท 2 เปนแบบทดสอบอตนยวดความสามารถในการแกปญหาเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 จานวน 1 ขอ รวม 15 คะแนน โดยมขนตอนการสรางและหาประสทธภาพ ดงตอไปน 1. ศกษาหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนาคดอนสรณ ผลการเรยนรตามตวชวด กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 4 หนวยท 5 เรอง ความปลอดภยในชวต และศกษาทฤษฎ หลกสตรการศกษา เอกสาร ตารา งานวจยทเกยวของตาง ๆวธการเขยนและการสรางแบบทดสอบแบบปรนยและอตนย 2. ดาเนนการวเคราะหเนอหา สาระและผลการเรยนรตามตวชวดใหครบทกเนอหาในการจดกจกรรมทางการเรยน เรองความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 ดงตารางท 9

ตารางท 9 วเคราะหหลกสตรเพอสรางเครองมอวดผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภย ในชวต (ขอสอบปรนยและอตนย)

ชน

จดประสงค

ตวชวด

ผลสมฤทธทางการเรยน ความร ความ

เขาใจ นาไป ใชได

วเคราะห

รวม

ป.4 1. ความ สาคญและการใชยา

1. อธบายความสาคญของการใชยาและใชยาอยางถกวธ

1 1 4 1

7

2.วธ ปฐมพยาบาล -การใชยาผด -สารเคม -แมลงสตว กดตอย -การบาดเจบ จากการเลนกฬา

2. แสดงวธปฐมพยาบาล เมอไดรบอนตรายจากการใช ยาผด สารเคม แมลงสตว กดตอยและการบาดเจบ จากการเลนกฬา

2 - 5 -

7

78

ตารางท 9 (ตอ)

ชน

จดประสงค

ตวชวด

ผลสมฤทธทางการเรยน ความร ความ

เขาใจ นาไป ใชได

วเคราะห

รวม

ป.4

3. ผลเสยของการ สบบหร การดมสรา และการปองกน

3. วเคราะหผลเสยของการ สบบหรและการดมสรา ทมผล ตอสขภาพและการปองกน

2 - 1 3 6

รวม

5

1

10

4

20

3. การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต จานวน1 ฉบบ จานวน 25 ขอคดเลอกขอสอบทมคาความเชอมนไดขอสอบจานวน 20 ขอโดยกาหนดคะแนนเตมขอละ 1 คะแนน รวม 20 คะแนน กาหนดเกณฑใหคะแนน คอ ถกได 1 คะแนน ผดได0 คะแนน และการสรางแบบทดสอบแบบวดความสามารถในการแกปญหาแบบอตนยจานวน 1 ขอ รวม 15 คะแนน ไดกาหนดเกณฑการใหคะแนนดงน

ตารางท 10 กาหนดเกณฑคะแนนของการแกปญหาโดยใชปญหาเปนฐาน

การแกปญหา เกณฑคะแนนในการประเมน กาหนดปญหา 3 คอ สามารถกาหนดปญหาไดถกตอง ชดเจน

2 คอ สามารถกาหนดปญหาไดถกตอง แตไมชดเจน 1 คอ กาหนดปญหาไมถกตองเลย

อธบายสาเหตทเกดขน ของปญหา

3 คอ อธบายสาเหตทเกดขนของปญหาไดถกตอง เหมาะสม 2 คอ สามารถอธบายสาเหตทเกดขนของปญหาไดถกตองแตไมเขาใจ 1 คอ อธบายสาเหตทเกดขนของปญหาไมเขาใจ

ดาเนนการแกปญหา 3 คอ กาหนดการดาเนนการแกปญหาไดถกตองชดเจนและเหมาะสม 2 คอ ดาเนนการแกปญหาไดถกตองแตยงไมเหมาะสม 1 คอ ดาเนนการแกปญหาไมถกตอง

ระบผลทไดรบ โดยการแกปญหา

3 คอ ผลทไดรบโดยการแกปญหาเหมะสม ถกตอง 2 คอ ผลทไดรบโดยการแกปญหาเหมาะสมแตไมชดเจน 1 คอ ผลทไดรบโดยการแกปญหาไมเหมาะสม

สรปผลการแกปญหา 3 คอ สามารถสรปผลการแกปญหาไดถกตอง เหมาะสม กบเหตผล 2 คอ สรปผลการแกปญหาไดถกตองแตไมเมาะสมกบเหตผล 1 คอ สรปผลการแกปญหาไมถกตอง ไมชดเจน

79

เกณฑประเมนความสามารถในการแกปญหาโดยใชปญหาเปนฐาน (ขอสอบอตนย) 3 หมายถง ผลคะแนนความสามารถในการแกปญหา อยในเกณฑ สง 2 หมายถง ผลคะแนนความสามารถในการแกปญหา อยในเกณฑ ปานกลาง 1 หมายถง ผลคะแนนความสามารถในการการแกปญหา อยในเกณฑ ตา/ปรบปรง คะแนนความสามารถในการแกปญหาโดยใชปญหาเปนฐาน (15 คะแนน) 11 - 15 หมายถง คะแนนความสามารถในการแกปญหา อยในเกณฑ สง 6 - 10 หมายถง คะแนนความสามารถในการแกปญหา อยในเกณฑ ปานกลาง 0 - 5 หมายถง คะแนนความสามารถในการการแกปญหา อยในเกณฑ ตา/ปรบปรง 4. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 เสนอตอผ เชยวชาญ ทง 3 คนเพอตรวจสอบหาคาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบ (Index of Item Objective Congruence) : IOC โดยผ เชยวชาญ วเคราะหคาดชนความสอดคลอง(Index of Item Objective Congruence) : IOC เลอกขอสอบทมคาดชนความสอดคลอง 0.67-1.00 (รายละเอยดภาคผนวก ข : 114-115) โดยใชเกณฑการประเมนผล ดงน +1 หมายถง แนใจวาขอสอบมความสอดคลองกบจดประสงค 0 หมายถง ไมแนใจวาขอสอบมความสอดคลองกบจดประสงคนนหรอไม -1 หมายถง แนใจวาขอสอบไมความสอดคลองกบจดประสงค 5. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางเรยนไปทดลองใช (tryout) เพอตรวจสอบคณภาพของเครองมอกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 ของโรงเรยนนาคดอนสรณ จานวน 53 คน ทไมใชกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ซงชนเรยนนไดจดการสอนเนอหา เรองความปลอดภยในชวต ตามเนอหาทระบไวในหลกสตรของสถานศกษาเรยบรอยแลว 6. หาคาความเชอมน (reliability) ของแบบทดสอบปรนยการตรวจสอบผลทสมาเสมอและคงท ซงผ วจยเลอกแบบทดสอบปรนยทผานเกณฑ จานวน 20 ขอ นามาหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยใชวธการของ คเดอร-รชารดสน จากสตร KR-20 (Kuder Richardson -20, อางถงใน มาเรยม นลพนธ 2549 : 182) คาความเชอมนเทากบ .78 (รายละเอยดภาคผนวก ข : 115-116) และหาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดความสามารถในการ

80

แกปญหา โดยใชสตรการหาคาสมประสทธสหสมพนธ ( - coefficient) ของครอนบค (Cronbach) ผลการตรวจสอบไดคาความเชอมน .83 (รายละเอยดภาคผนวก ข : 118) 7. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ซงใชเปนเครองมอในการวจยการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน มขนตอนในการสราง ดงแผนภาพท 4

1. ศกษาหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนาคดอนสรณ เรอง ความปลอดภยในชวต กลมสาระการเรยนร สขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 4 โดยศกษาหลกการวดผลประเมนผลตามตวชวดชนป วธการสรางเครองมอใหมประสทธภาพ

2. วเคราะหมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ใหสอดคลองกบการจดการเรยนร ใหตรงกบแผนเรองความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

3. ดาเนนการสรางแบบทดสอบการวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

4. เสนอแบบทดสอบเรองความปลอดภยในชวต ตอกรรมการผควบคมวทยานพนธ 3 คน เพอตรวจสอบความถกตองในเนอหาและปรบปรงแกไข

5. นาแบบทดสอบเรอง ความปลอดภยในชวต ทปรบปรงแกไขแลวเสนอตอผ เชยวชาญ 3 ทาน เพอตรวจสอบความถกตองดานเนอหา และภาษาโดยหาคา IOC

6. นาแบบทดสอบไปทดลองใช (Try out) กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 โรงเรยนนาคดอนสรณ ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 53 คน 7.นาผลการทดสอบตามขอ 6 มาวเคราะหขอมลเปนรายขอ เพอหาคาความเชอมน (reliability) คาความยากงาย คาอานาจจาแนก คดเลอกขอสอบตามเกณฑ โดยหาคาความเชอมน KR-20และคาสมประสทธสหสมพนธของครอนบค

8. นาแบบทดสอบไปใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1

แผนภาพท 4 แสดงขนตอนสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภย ในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

81

2. แบบสอบถาม แบบสอบถามความคดเหนทมตอการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวตโดยใชปญหาเปนฐาน จานวน 1 ฉบบ แบงออกเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 แบบสอบถามดานสถานภาพทวไปของนกเรยน เปนแบบตรวจสอบรายการ (check list) จานวน 5 ขอ ตอนท 2 แบบสอบถามดานความคดเหน ในการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จานวน 10 ขอ มขนตอนการสรางดงน 1 ศกษารปแบบวธการสรางแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2 นาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนตอการเรยนร ประกอบดวย บรรยากาศในการจดการเรยนร ประโยชนจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยกาหนดเกณฑวดระดบความคดเหนซงมแบบสอบถามดงน คะแนน 1 คะแนน เหนดวยนอย คะแนน 2 คะแนน เหนดวยปานกลาง คะแนน 3 คะแนน เหนดวยมาก เทยบเกณฑโดยใชระดบความคดเหนของเบสท (วชนย ทศศะ 2547 : 104) ตอไปน เฉลยระหวาง 1.00-1.49 ระดบ เหนดวยนอย เฉลยระหวาง 1.50-2.49 ระดบ เหนดวยปานกลาง เฉลยระหวาง 2.50-3.00 ระดบ เหนดวยมาก 3 ประสทธภาพของแบบสอบถามความคดเหนทจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐานระดบชนประถมศกษาปท 4/1 เสนอผ เชยวชาญตรวจดานเนอหาความถกตอง และนาความคดเหนผ เชยวชาญแลวหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยมคาความสอดคลองตงแต .50 ขนไป แสดงวาประสทธภาพของแบบสอบถามความคดเหนทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสามารถไปใชวจยไดซงไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1 (ภาคผนวก ข : 119-120) 4 แกไขปรบปรงตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาและผ เชยวชาญในดานเนอหา ในแตละขอคาถามใหถกตองชดเจน 5 นาแบบสอบถามความคดเหนไปถามกลมตวอยางเพอแสดงความคดเหนทมตอการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวตทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4 มวธการดงนแผนภาพท 5

82

ศกษารปแบบวธการสรางแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน

นาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนตอการเรยนร ประกอบดวย บรรยากาศในการจด การเรยนร ประโยชนจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การจดกจกรรมการเรยนรโดยใช ปญหาเปนฐาน

ประสทธภาพของแบบสอบถามความคดเหนทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานระดบ ชนประถมศกษาปท 4/1 เสนอผเชยวชาญตรวจดานเนอหาความถกตอง และนาความคดเหนผ เชยวชาญแลวหาคาดชนความสอดคลอง (IOC)

แกไขปรบปรงตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญในดานเนอหา ภาษา ในแตละขอคาถามใหถกตองชดเจน

นาแบบสอบถามความคดเหนไปถามกลมตวอยางเพอแสดงความคดเหนทมตอการจด การเรยนรเรองความปลอดภยในชวตทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4

แผนภาพท 5 ขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ขนตอนการดาเนนการวจย การดาเนนการวจย ไดแบงออกเปน 3 ขนตอน ดงน 1. ขนวางแผน เปนขนทผ วจยวางแผนเตรยมความพรอมในการวจย 1.1 การสรางเครองมอในการวจย ไดแก 1 แผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนร 3 แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร

83

1.2 แนะนาวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในหองเรยน 1.3 ดาเนนการทาขอสอบกอนเรยน (pretest) โดยทาทงแบบปรนยและขอสอบอตนย 2. ขนการทดลอง ผ วจยทาการทดลองสอนดวยตนเองตามขนตอนแผนการจด การเรยนรทไดดาเนนการไว โดยใชแผนการจดการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1จานวน 54 คน 2.1 แผนการจดการเรยนรจานวน 6 แผน แผนละ 1 ชวโมงตอสปดาห เปนระยะเวลาในการทดลอง 6 สปดาห จดการเรยนรในวน พธ ชวโมงสอนเวลา 10.30-11.30 น. 2.2 เนอหาเนอหาในการวจยครงน เปนเนอหาเรอง ความปลอดภยในชวต มเนอหาดงน 1 อธบายความสาคญของการใชยาและใชยาอยางถกวธ 2 แสดงวธปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอยและการบาดเจบจากการเลนกฬา 3 วเคราะหผลเสยของการสบบหรและการดมสรา ทมผลตอสขภาพและ การปองกน 2.3 กระบวนการทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มลาดบดงน 1 นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา ครผ สอนเตรยมเสนอสถานการณ ดานบรรยากาศ ในการเรยนรและรวมกน โดยการกระตน และการเสนอแนะแนวทางเพอใหผ เรยนมความตองการทจะเรยนรในปญหาทมความสนใจในการเรยนรเชน การสนทนาพดคยถงปญหา จากโทรทศน หรอวดทศน หนงสอ เอกสารตาง ๆ ขนตอนน ครผสอนตองกระตนนกเรยนใหนกเรยนเขาใจถงปญหาสามารถระบปญหาทเกดขนวามความสาคญอยางไร สาเหตเกดจากอะไร ปญหาสาคญทสดคออะไร 2 วเคราะหปญหาทเกดขน นกเรยนรวมกนวเคราะหปญหาทเกดขน โดยวเคราะหปญหาทเกดขนจรงเพอนาไปสการแกปญหาทเหมาะสม ขนตอนนครผ สอน จงจาเปนตองกระตนนกเรยนใหนกเรยนเขาใจถงปญหาและชวยกนคดวเคราะหปญหาวามผลเสยอยางไรบาง มวธการแกไขและปองกนอยางไรบาง เปนตน 3 กาหนดแนวทางแกไขปญหา หลงจากวเคราะหปญหาทเกดขนแลวนกเรยนตองกาหนดแนวทางเพอแกไขปญหาสความกระจาง โดยใหนกเรยนเขยนวธการแกปญหาเปนขนตอนอยางละเอยดวากลมใดจะเปนผ กาหนดแนวทางแกไขปญหา วธการดาเนนงาน

84

อยางไร การปฏบตงานควรปฏบตทไหน ขนตอนนครตองคอยกระตน แนะนา ใหความชวยเหลอดานคาปรกษาแกนกเรยน เชน นกเรยนมขนตอนการแกไขปญหาทเกดขนอยางไรบาง และสามารถปฏบตไดจรงหรอไม อยางไร 4 รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา นกเรยนดาเนนการศกษาคนควารวบรวมขอมลจากแหลงความรตางๆตามขนตอนทกาหนดแนวทางแกไขปญหาจากขนท 3 เชน เอกสาร หนงสอพมพ โทรทศนหรอจากอนเตอรเนตเปนขอมลเพมเตมในการแกไขปญหาทเกดขนจรงโดยครเปนผใหคาปรกษา ชแนะ และคอยกระตนใหนกเรยนสามารถคนควาหาขอมลได หลงจากนกเรยนรวบรวมขอมลแลวใหนกเรยนแตละกลมออกมารวมกนนาเสนอวธการแกไขปญหาทเกดขนหนาชนเรยนเพอใหเพอนๆในกลมอนๆเขาใจในปญหาและการแกปญหา 5 สรปผล/ประเมนผล ขนสรปผลนนนกเรยนรวมกนอภปรายผลการแกไขปญหาทเกดขนและประเมนผลการเรยนรวธการทางานตามขนตอนทกาหนดไวในกลมแตละกลมซงจะชวยพฒนาตนเองและเพอนในกลมอน ๆ โดยครผสอนจะทาหนาทคอยแนะนาในการสรปผลประเมนของนกเรยนในแตละกลมดวย รายละเอยดในแผนภาพท 6

1. นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา ครและนกเรยนสนทนาพดคยถงปญหาทเกดขน จากโทรทศน หนงสอพมพ หรอวดทศน หนงสอและเอกสารตาง ๆ นกเรยนเขาใจถงปญหาสามารถระบปญหาทเกดขนวา มความสาคญอยางไรสาเหตเกดจากอะไร ปญหาสาคญทสดคออะไร

2. วเคราะหปญหาทเกดขน นกเรยนวเคราะหปญหาทเกดขนจรงเพอนาไปสการแกปญหาทเหมาะสม

3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา นกเรยนกาหนดแนวทางเพอแกไขปญหาสความกระจางโดยใหนกเรยนเขยน วธการแกปญหาเปนขนตอนอยางละเอยด

4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา นกเรยนรวบรวมขอมลจากแหลงความรตาง ๆ ตามขนตอน ทกาหนดแนวทางแกไขปญหาจากขนท 3 โดยนกเรยนแตละกลมออกมารวมกนนาเสนอวธการแกไขปญหา ทเกดขนหนาชนเรยนเพอใหเพอน ๆ ในกลมอน ๆ เขาใจในปญหาและการแกปญหา

5.สรปผล/ประเมนผล รวมกนอภปรายผลการแกไขปญหาทเกดขนและประเมนผลการเรยนรวธการทางานตามขนตอนทกาหนดไวในกลมแตละกลม

แผนภาพท 6 การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

85

3. ขนทดสอบหลงเรยน (posttest) หลงจากการทดลองการจดการเรยนรเรองความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแลว ทาการทดสอบหลงจากการเรยนร (post-test) วดผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 และใหนกเรยนตอบแบบสอบถามความคดเหนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การวเคราะหขอมล 1. ตรวจสอบคณภาพของเครองมอสาหรบการทดลองวจยซงมรายละเอยดดงน 1.1 การหาคาดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Index of Item Objective Congruence) : IOC การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยใชการทดสอบคาท (t–test) แบบ dependent 1.2 ตรวจสอบคณภาพของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนดาเนนการตามขนตอนดงน 1.2.1 ตรวจสอบความเ ทยงตรงโดยหาคาดช นความสอดคลองของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (Index of Item Objective Congruence) : IOC คาดชนความสอดคลอง 1 (รายละเอยดภาคผนวก ข : 114-115) 1.2.2 ตรวจสอบคาความยากงาย (p) มคาความยากงาย (p) ระหวาง .29-.71 คาอานาจจาแนก (r) คาอานาจจาแนก (r) ไดคา .21-.67(รายละเอยดภาคผนวก ข :115-116) 1.2.3 ตรวจสอบคาความเชอมนของแบบวดผลทางการเรยน โดยใชสตร KR -20 (Kuder Richardson-20) ไดคาความเชอมนเทากบ .78 (รายละเอยดภาคผนวก ข :115-116) 1.3 ตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถามความคดเหน (Index of Item Objective Congruence : IOC) วเคราะหขอมลจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรเรองความปลอดภยในชวตทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ในดานบรรยากาศการเรยนร โดยนาคะแนนทไดจากการวดความคดเหน มาวเคราะหและเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดไวไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1 และใชคาสมประสทธสหสมพนธของครอนบค (รายละเอยดภาคผนวก ข : 119-120)

86

2. การทดสอบสมมตฐาน 2.1 วเคราะหขอมลทางสถต ผ วจยไดใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป ในการวเคราะห การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนเรองความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 4/1 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ของคาเฉลยคะแนนทดสอบกอนและหลงเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานใชคา (t–test แบบ dependent) และความรทไดรบจากการเรยนรขอมลทไดจากแบบสอบถามความคดเหนนามาวเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย ( ) คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 2.2 ศกษาวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเ รยนตอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ในดานกจกรรมทางการเรยน สภาพบรรยากาศ และประโยชนทไดรบจากการเรยน 2.2.1 การวเคราะหสถานภาพและขอมลทวไปของนกเรยนใชคารอยละ (%) 2.2.2 วเคราะหแบบสอบถาม ใชคาเฉลย ( ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ตารางท 11 สรปการดาเนนการวจยการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภย ในชวตโดยใชปญหาเปนฐาน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

วตถประสงคในการวจย ลาดบการวจย กลมตวอยาง เครองมอ/สถต 1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนเรองความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษา ปท4 กอนและหลง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1. การทดสอบกอนจดการเรยนร 2. ดาเนนการสอน 3. ทดสอบหลง จดการเรยนร

นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1โรงเรยนนาคดอนสรณ จานวน 54 คน

แบบทดสอบผลสมฤทธ การเรยนรแบบปรนยและแบบอตนย คาเฉลย ( ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.) ทดสอบคาท (t–test แบบ dependent)

2.เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน

สอบถามความคด เหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน

แบบสอบถามความคดเหนคาเฉลย ( ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.)

87

สรป การวจยเรองการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการวจยเชงทดลอง (pre-experimental research) แบบแผนการวจยแบบหนงกลมสอบกอนสอบหลง one group pretest-posttest design กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ จานวน 54 คน ผ วจยดาเนนการทดลองวจยและเกบขอมลดวยตนเอง จากนนนามาวเคราะหขอมล โดยเปรยบเทยบผลผลสมฤทธทาง การเรยนกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานใชการทดสอบคาท (t–test) แบบ dependent ความสามารถในการแกปญหา ขอมลทไดจากแบบสอบถามความคดเหนนามาวเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย ( ) คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

บทท 4

การวเคราะหขอมล

การวจยเรองการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผ วจยไดเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลของนกเ รยนชนประถมศกษาปท 4 โดยมรายละเอยดตามขนตอน การดาเนนการวจยดงตอไปน ตอนท 1 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ประกอบดวยความรเรองความปลอดภยในชวต และความสามารถในการแกปญหาประกอบดวย กาหนดปญหา อธบายสาเหตทเกดขนของปญหา ดาเนนการแกปญหา ผลทไดรบโดยการแกปญหา สรปผลการแกปญหา ตอนท 2 การศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ตอนท 1 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน การวเคราะหขอมลเพอตอบคาถามของการวจยขอท 1 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผ วจยนาแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปทดลองใชกบกลมตวอยางคอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ จานวน 54 คน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โดยผ วจยไดดาเนนการจดการเรยนรดวยตนเอง รายละเอยดดงตารางท 12

88

89

ตารางท 12 การเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนและและคะแนนความสามารถในการแกปญหา เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลง จดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ทดสอบ N คะแนนเตม S.D t-test Sig. (2 tailed) กอนเรยน 54 35 19.56 2.77

-14.099

.000 หลงเรยน 54 35 27.39 3.73

จากตารางท 12 พบวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยน และคะแนนความสามารถใน การแกปญหา เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ยอมรบสมมตฐานการวจย ทกาหนดไว โดยกอนเรยนรมคะแนนเฉลยผลสมฤทธ ( = 19.56, S.D. = 2.77) และมคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนร หลงเรยน ( = 27.39, S.D. = 3.73) โดยคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน

ตารางท 13 การเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนดานความร เรอง ความปลอดภยใน ชวตนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การทดสอบ N คะแนนเตม S.D t-test Sig. (2 tailed) กอนเรยน 54 20 10.39 1.97

-12.698

.000 หลงเรยน 54 20 14.67 2.24

จากตารางท 13 พบวา คะแนนเฉลยผลสมฤทธดานความรทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ยอมรบสมมตฐานการวจยทกาหนดไว โดยกอนจดการเรยนรมคะแนนเฉลยผลสมฤทธ ( = 10.39, S.D. = 1.97) และคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงจดการเรยนร ( = 14.67, S.D. = 2.24) โดยคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงจดการเรยนรสงกวากอนเรยน พจารณาผลสมฤทธดานความสามารถในการแกปญหา เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ดานคะแนนความสามารถในการแกปญหาไดจากแบบทดสอบแบบอตนย รายละเอยดดงตารางท 14

90

ตารางท 14 คะแนนผลสมฤทธดานความสามารถในการแกปญหา เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 หลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (คะแนนอตนย)

การทดสอบ N คะแนนเตม S.D ระดบ t-test Sig. (2 tailed) กอนเรยน 54 15 8.83 1.29 ปานกลาง

-13.02

.000 หลงเรยน 54 15 12.72 1.89 สง

จากตารางท 14 คะแนนเฉลยผลสมฤทธดานความสามารถในการแกปญหาเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กอนจดการเรยนรอยในระดบปานกลาง ( = 8.83, S.D. = 1.29) หลงจดการเรยนรอยในระดบสง ( = 12.72 , S.D. = 1.89) แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนความสามารถในการแกปญหาหลงเรยนสงกวากอนเรยน

ตอนท 2 การวเคราะหขอมลการศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การวเคราะหขอมลเพอตอบคาถามการวจยขอท 2 จากการวเคราะหขอมลแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานอยในระดบใด ซงมรายละเอยดของสถานภาพทวไปของกลมตวอยางดงตาราง ท 15

ตารางท 15 สถานภาพทวไปของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

สถานภาพและขอมลทวไป จานวนนกเรยน

รอยละ %

1. อายของนกเรยน 9 ป 10 ป 11 ป

7

44 3

13.00 81.00 6.00

2. เพศของนกเรยน ชาย หญง

32 22

59.00 41.00

91

ตารางท 15 (ตอ)

สถานภาพและขอมลทวไป จานวนนกเรยน

รอยละ %

3. ระดบการศกษาของผปกครอง ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษาตอนตน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ระดบปรญญาตร ระดบปรญญาโท อน ๆ (โปรดระบ) ปวช.

15 7

11 9 8 4

27.80 13.00 20.40 16.60 14.80 7.40

4. สถานทตงบานและชมชน ใกลชมชน หางจากชมชนเกนกวา 1 กโลเมตร

44 10

81.00 19.00

5. จานวนสมาชกในครอบครว (นบนกเรยนดวย) มจานวนสมาชกในครอบครว 1-2 คน มจานวนสมาชกในครอบครว 3-4 คน มจานวนสมาชกในครอบครว 5-6 คน มจานวนสมาชกในครอบครวมากกวา 6 คน

5

24 13 12

9.30 44.40 24.00 22.30

จากตารางท 15 พบวานกเรยนชนประถมศกษาปท 4 นกเรยนสวนใหญอาย 10 ป จานวน 44 คน คดเปนรอยละ 81.00 รองลงมาตามลาดบอาย 9 ป จานวน 7 คน คดเปนรอยละ13.00 อาย 11 ป จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 6.00 เพศของนกเรยนสวนใหญเปนนกเรยนชายจานวน 32 คน คดเปนรอยละ 59.00 และเปนนกเรยนหญง จานวน 22 คน คดเปนรอยละ 41.00ระดบการศกษาของผปกครองสวนใหญจบการศกษาระดบประถมศกษา จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 27.00 รองลงมาจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย จานวน 11 คน คดเปนรอยละ20.40 จบการศกษาระดบปรญญาตร จานวน 9 คน คดเปนรอยละ16.60 จบการศกษาระดบปรญญาโท จานวน 8 คน คดเปนรอยละ14.80 จบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน จานวน 7 คน คดเปนรอยละ13.00 และจบการศกษาระดบ ปวช. จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 7.40 สถานทตงบานและชมชนของนกเรยนสวนใหญอยใกลชมชน จานวน 44 คน คดเปนรอยละ 81.00 และอยหางจากชมชนเกนกวา 1 กโลเมตร จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 19.00 นกเรยนสวนใหญมสมาชกในครอบครว 3-4 คน จานวน 24 คน คดเปนรอยละ 44.40 รองลงมามสมาชกใน

92

ครอบครว 5-6 คน จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 24.00 สมาชกในครอบครวมากกวา 6 คน จานวน 12 คน คดเปนรอยละ 22.30 และสมาชกในครอบครว 1-2 คน จานวน 5 คน คดเปน รอยละ 9.30

ตารางท 16 การวเคราะหขอมลความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ความคดเหนทมตอการจดการเรยนร

ระดบ ความคดเหน

S.D ระดบ ความคดเหน

ลาดบ ท

เหนดวยปาน กลาง

เหนดวยมาก

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เหนดวย 1. นกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยการกาหนดปญหา 11 43 2.80 0.41 มาก 5 อธบายสาเหตทเกดขนของปญหาดาเนนการแกปญหา ผลทไดรบโดยการแกปญหา สรปผลการแกปญหา

2. นกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหปญหาและหาวธการแกไขปญหาทเกดขนจากสถานการณจรง

9 45 2.83 0.38 มาก 3

3. นกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขนจรงในชมชน บาน โรงเรยน

10 44 2.81 0.39 มาก 4

รวม 2.81 0.19 มาก บรรยากาศในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4. นกเรยนมอสระดานการคด วเคราะห ในการศกษาคนควาจากแหลงขอมลตาง ๆ

9

45

2.83

0.38

มาก

3

5. นกเรยนมความพงพอใจในการจดกจกรรม การเรยนร

10 44 2.81 0.39 มาก 4

6. การจดชนเรยนมความเหมาะสมในการเรยนร 6 49 2.89 0.32 มาก 1 7. นกเรยนทกคนมสวนรวมในการจดการเรยนร 8 46 2.85 0.36 มาก 2

รวม 2.85 0.16

93

ตารางท 16 (ตอ)

ความคดเหนทมตอการจดการเรยนร

ระดบ ความคดเหน

S.D ระดบ ความคดเหน

ลาดบ ท

เหนดวยปาน กลาง

เหนดวยมาก

ประโยชนทไดรบจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 8. นกเรยนสามารถนาวธการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการศกษาวชาอนได

12

42

2.78

0.42

เหนดวย

มาก

6

9. การจดการเรยนรนกเรยนสามารถวางแผนตามขนตอนทกาหนดไดถกตองเหมาะสม

12 42 2.78 0.42 มาก

6

10.นกเรยนมความสนใจตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

11 43 2.80 0.41 มาก

5

รวม 2.78 0.24 มาก รวมทกความคดเหน 2.82 0.11 มาก

จากตารางท 16 พบวา นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก ( = 2.82, S.D. = 0.11) พจารณาเปนรายดานนกเรยนเหนดวยมากทสดเรยงตามลาดบดงตอไปน นกเรยนสวนใหญเหนดวยมากดานบรรยากาศในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนลาดบทหนง ( = 2.85, S.D. = 0.16) รองลงมาดานการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ( = 2.81, S.D. = 0.19) และดานประโยชนทไดรบจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยนกเรยนเหนดวยเปนอนดบสดทาย ( = 2.78, S.D. = 0.24) เมอพจารณารายดานพบวา นกเรยนสวนใหญเหนดวยมากดานบรรยากาศในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ( = 2.85, S.D. = 0.16) พจารณาเปนรายประเดนคาถามพบวา นกเรยนเหนดวยมากทกคาถาม โดยเหนดวยมากดานการจดชนเรยนมความเหมาะสมในการเรยนร ( = 2.89, S.D. = 0.32) นกเรยนทกคนมสวนรวมในการจดการเรยนร ( = 2.85, S.D. = 0.36) นกเรยนมอสระดานการคด วเคราะห ในการศกษาคนควาจากแหลงขอมลตาง ๆ ( = 2.83, S.D. = 0.38) ลาดบสดทาย นกเรยนมความพงพอใจในการจดกจกรรมการเรยนร( = 2.81, S.D. = 0.39)

94

ดานการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นกเรยนสวนใหญเหนดวยอยในระดบมาก ( = 2.81, S.D. = 0.19) เมอพจารณาเปนรายประเดนขอคาถาม พบวา นกเรยนเหนดวยมากทกประเดน โดยเหนดวยมากทสดคอ นกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหปญหาและหาวธการแกไขปญหาทเกดขนจากสถานการณจรง ( = 2.83, S.D. = 0.38) รองลงมานกเรยน เหนดวยมากเรอง นกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขนจรงในชมชน บาน โรงเรยน ( = 2.81, S.D. = 0.39) ลาดบสดทาย เรอง นกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยการกาหนดปญหา สาเหตทเกดขนของปญหา การดาเนนการแกปญหา ผลทไดรบโดยการแกปญหา สรปผลการแกปญหา ( = 2.80, S.D. = 0.41) ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ( = 2.78, S.D. = 0.24) เมอพจารณาจากคาถามพบวา นกเรยนเหนดวยในระดบมากทสด คอ นกเรยนมความสนใจตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ( = 2.80, S.D. = 0.41) นกเรยนสามารถนาวธการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานในการศกษาวชาอนไดและการจดการเรยนรนกเรยนสามารถวางแผนตามขนตอนทกาหนดไดถกตองเหมาะสมเปนลาดบรองลงมา ( = 2.78, S.D. =0.42)

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรองการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการวจยเชงทดลอง (pre-experimental research) แบบแผนการวจยทดลอง แบบหนงกลมทดสอบกอนและหลง (one group pretest–posttest design) โดยมวตถประสงคการวจยดงน 1) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอน และหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และ 2) เพอศกษาความคดเหนของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ประชากรในการวจยครงน คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท4 โรงเรยนนาคดอนสรณ อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 จานวน 3 หองเรยน เปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 จานวน 54 คน ชนประถมศกษาปท 4/2 จานวน 53 คน ชนประถมศกษาปท 4/3 จานวน 53 คน รวมจานวนนกเรยน 160 คน กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนนาคดอนสรณ ไดมาจากการสมโดยการจบฉลากหองเรยน 1 หองเรยน (cluster sampling) จาก 3 หองเรยน ไดนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 ซงนกเรยนทง 3 หอง มลกษะใกลเคยงกนทาง การเรยน คอ ประกอบดวยนกเรยน เกง ปานกลาง และออน คลายกนโดยใชเปนกลมทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 จานวน 54 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) แผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยใชแผนการจด การเรยนร จานวน 6 แผน ๆ ละ 1 ชวโมงตอสปดาห เปนระยะเวลา 6 สปดาห แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 จานวน 1 ฉบบ แบงเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 เปนแบบทดสอบปรนย วดความรความเขาใจ เรองความปลอดภยในชวต มตวเลอก 4 ตวเลอก กาหนดการใหคาคะแนน โดยตอบ ถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน จานวน 20 ขอ 20 คะแนน และตอนท 2 คอ แบบทดสอบอตนยวดความสามารถในการแกปญหาเรอง ความปลอดภยในชวต จานวน 1 ขอ รวม 15 คะแนน รวมคะแนนทงผลสมฤทธทางการเรยน 35 คะแนน

95

96

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรเรองความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความเทยงตรงเชงเนอหา วเคราะหขอมลดวย คาเฉลย ( ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) คารอยละ (%) และการทดสอบคาท (t-test) แบบ dependent

สรปผลการวจย

การวจยเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มผลการวจยดงน 1. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน พบวา แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงยอมรบสมมตฐานขอท 1 โดยคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวตและความสามารถในการแกปญหา กอนเรยนร ( = 19.56, S.D. = 2.77) และหลงเรยนร ( = 27.39, S.D. = 3.73) โดยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมากทกดาน ( = 2.82, S.D. = 0.11) เมอพจารณาเปนรายดานพบวา นกเรยนเหนดวยมาก ในดานบรรยากาศในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนลาดบแรก ( = 2.85, S.D. = 0.16) รองลงมาคอ ดานการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน. ( = 2.81, S.D. = 0.19) และลาดบสดทายคอ ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน. ( = 2.78, S.D. = 0.24)

อภปรายผล

การวจยเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานผ วจยไดทาการอภปรายผลการวจยดงน 1. จากผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กอน และ หลงจดการเรยนร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงจดการเรยนรสงกวากอนเรยน ทงนอาจเปนเพราะวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานม

97

กระบวนการสงเสรมใหผ เรยนไดคนพบปญหาทเกดขนจรงดวยตนเอง ซงมขนตอนจดการเรยนรดงน 1) ขนนาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา ครผสอนเตรยมเสนอสถานการณ ดานบรรยากาศ ในการเรยนรและรวมกน โดยการกระตน และการเสนอแนะแนวทางเพอใหผ เรยนมความตองการทจะเรยนรในปญหาทมความสนใจในการเรยนร 2) ขนวเคราะหปญหาทเกดขน นกเรยนรวมกนวเคราะหปญหาทเกดขนโดยวเคราะหปญหาทเกดขนจรงเพอนาไปสการแกปญหาทเหมาะสม 3) ขนกาหนดแนวทางแกไขปญหา หลงจากวเคราะหปญหาทเกดขนแลวนกเรยนตองกาหนดแนวทางเพอแกไขปญหาสความกระจาง 4) ขนรวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา นกเรยนดาเนนการศกษาคนควารวบรวมขอมลจากแหลงความรตาง ๆ ตามขนตอนทกาหนดแนวทางแกไขปญหาจากขนท 3 และ 5) ขนสรปผล/ประเมนผล ขนสรปผลนนนกเรยนรวมกนอภปรายผลการแกไขปญหาทเกดขนและประเมนผลการเรยนรวธการทางานตามขนตอนทกาหนดไวในกลมแตละกลมซงจะชวยพฒนาตนเองและเพอนในกลมอน ๆ ซงสงผลใหผ เรยนเกดความรความเขาใจ พฒนาทกษะการคด การแสวงหาความรและทกษะการทางานรวมกน ซงสอดคลองกบแนวคดของ วชรา เลาเรยนด (2548 : 98) ทกลาววาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนยทธวธการจดการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนสาคญแบบหนงทชวยสงเสรมและพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณและทกษะการแกปญหา ผ เรยนสามารถนาไปใชในการทางานและดารงชวตตลอดชวต สอดคลองกบแนวคดของ อมรทพย ณ บางชาง (2543 : 24) ทกลาววาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนการสอนทเนนใหผ เรยนเกดการเรยนร โดยใชปญหาหรอสถานการณทเปนอยตามสภาพจรง กระตนใหนกเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาความรดวยตนเอง ซงสอดคลองกบงานวจยของ อาภรณ แสงรศม (2543 : 63) ทไดศกษาผลการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานตอลกษณะการเรยนรดวยตนเองผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและสงแวดลอมและความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 4 พบวา นกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานมคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยตนเองหลงเรยนสงกวากอนเรยน ซงสอดคลองกบ มณฑรา ธรรมบศย (2549 : 43-45) ทไดกลาวไววาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนนวตกรรมทางการศกษาทสามารถนาไปใชในการพฒนาหลกสตร และการปรบปรงการจดการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพ หลกการสาคญคอ ผสอนจะใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผ เรยนแสวงหาความรเพอนามาเปนแนวทางแกไขปญหาโดยผ เ รยนเปนฝายกาหนดทศทางการเ รยนรดวยตนเอง ซงสอดคลองกบ ทศนา แขมมณ (2545 : 136) ทกลาววา การจดการเรยนการสอนทใหผ เรยน ไดเผชญกบสถานการณจรงหรอผสอนอาจจดสถานการณใหผ เ รยนเผชญปญหา หรอฝก

98

กระบวนการคด การวเคราะหปญหา และแกไขปญหารวมกนเปนกลม จะชวยใหผ เรยนเกดความเขาใจในปญหานนอยางชดเจน ไดเหนทางเลอกและวธการทหลากหลาย รวมทงชวยใหผ เรยนเกดทกษะกระบวนการคดและแกปญหาตาง ๆ ได 2. จากผลการวจยพบวา ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมากทกดาน เมอพจารณารายดานความคดเหนพบวา ดานท 1 ดานบรรยากาศในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงประกอบดวย นกเรยนมอสระดานการคด วเคราะหในการศกษาคนควาจากแหลงขอมลตาง ๆ นกเรยนมความพงพอใจในการจดกจกรรมการเรยนร การจดชนเรยนมความสะดวก เหมาะสม นกเรยนทกคนมสวนรวมในการจดการเรยนร ดานท 2 การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงประกอบดวย นกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยการกาหนดปญหา สาเหตทเกดขนของปญหา การดาเนนการแกปญหา ผลทไดรบโดยการแกปญหา สรปผลการแกปญหา นกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหปญหาและหาวธการแกไขปญหา นกเรยนไดเรยนรจากสถานการณ ทเกดขนจรงอยางหลากหลาย และดานท 3 ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน ซงประกอบดวยนกเรยนสามารถนาวธการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใชในการศกษาวชาอนได การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานชวยใหนกเรยนสามารถวางแผนตามขนตอน ทกาหนดได สามารถนาทกษะกระบวนการคดทไดฝกไปประยกตใชในชวตประจาวนได ทงน อาจเปนเพราะวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปดโอกาสใหนกเรยนสามารถเรยนรหรอ หาคาตอบจากสถานการณทเกดขนจรง เปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความคดเหนในชนเรยน โดยครทาหนาทคอยกระตนใหนกเรยนกลาแสดงออกหรอคอยใหคาแนะนาในสงทนกเรยน ยงสงสยอย ทงยงเปดโอกาสใหนกเรยนรจกการทางานเปนกลมรวมกบผ อน ดานบรรยากาศในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผเรยนมอสระในการเรยนร การคด วเคราะห มความพงพอใจจงทาใหผ เรยนมความพยามอยากเรยนรมากขน สอดคลองกบแนวคดของ รง แกวแดง (2550) ทกลาววาการจดการศกษาตองใหความสาคญสงสดกบผ เรยน ซงมศกยภาพทางสมองทสามารถเรยนรและพฒนาได ตองใหผ เรยนเปนศนยกลางการเรยน โดยครเปนผ อานวยความสะดวก และ มวธสอนทจะทาใหผ เรยนไดเรยนรอยางมความสข สอดคลองกบ วชรา เลาเรยนด (2548 : 94) ทกลาวไววาการเรยนรและสรางความรดวยตนเอง โดยเปนฐานสาคญสาหรบกจกรรมการเรยนรและกระบวนการเรยนรนน ซงปญหานนจะตองเปนปญหาทมาจากตวนกเรยนเปนปญหาทนกเรยนสนใจตองการแสวงหาคาตอบ และหาเหตผลมาแกปญหา ทา ใหปญหานนชดเจน จนมองเหนแนวทางแกไขได

99

ขอเสนอแนะ

การวจยเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานผ วจยไดทาการสรปผลแนวความคดรวมทงขอเสนอแนะเกยวกบประเดนตอไปน คอ ขอเสนอแนะในการนาผลการวจย ไปใช ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป

ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช 1. จากผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หลงจดการเรยนรสงกวากอนจดการเรยนร ดงนนสถานศกษาควรสนบสนนใหครนาวธจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปทดลองใชกบเนอหาสาระในวชาอนๆ เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน 2. จากผลการวจยพบวา นกเรยนมคะแนนผลสมฤทธดานความสามารถใน การแกปญหาจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานหลงเรยนสงกวากอนเรยน ดงนน ครควรนาวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปประยกตใชในการพฒนาความสามารถในการแกปญหาใหสงขน 3. จากผลการวจยพบวา นกเรยนเหนประโยชนจากการเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน ในระดบเหนดวยมาก โดยคาเฉลยนอยกวาดานอนๆดงนนครควรชแนะใหผ เรยนเหนประโยชนของการเรยนโดยใชปญหาเปนฐานเพราะนกเรยนไดเรยนรดวยตนเองมากขน

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป 1. ควรมการวจย เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบวธการจดการเรยนแบบอนๆ เชน การใชเทคนคกระบวนการกลมสมพนธหรอการเรยนรโดยรวมมอกน 2. ควรมการวจย เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โดยใชวธการจดการเรยนรโดยโครงงาน

100

บรรณานกรม ภาษาไทย กระทรวงศกษาธการ. กรมวชาการ. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2544. _________. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด, 2551. _________. การสงเคราะหงานวจยเกยวกบรปแบบการเรยนรทเนนผ เรยนเปนสาคญ. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, 2544. _________. การปฏรปการเรยนรทเนนผ เรยนสาคญทสด:แนวทางสการปฏบต. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2543. _________. สาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาตามหลกสตร แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร : โรงพมพชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด, 2551. การกฬาแหงประเทศไทย. แผนพฒนาการกฬาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2540-2544). กรงเทพมหานคร : นวไทยมตรการพมพ, 2541. ชตมา ปญญาพนจกร. “รปแบบการจดการเรยนการสอนจรยธรรมทางการพยาบาลโดยบรณาการ แนวคดเชงพทธและการเนนปญหาเปนหลก.” วทยานพนธปรญญาการศกษา ดษฎบณฑตสาขาการอดมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2540. ทองสข คาธนะ. “ผลการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกทมตอความสามารถในการแก ปญหาทางการพยาบาลผสงอายของนกเรยนพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดกระทรวงสาธารณสข.” วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2538. ทศนา แขมมณ. ศาสตรการสอน. กรงเทพมหานคร : บรษทดานสทธาการพมพ, 2545. เบญจวรรณ อวมมณ. “การพฒนาผลการเรยนรและความสามารถในการคดแกปญหา เรอง การอนรกษแมนาทาจน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใช ปญหาเปนฐาน.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตร และการนเทศ มหาวทยาลยศลปากร, 2549.

101

เปลว ปรสาร. “การศกษาความสามารถในการคดแกปญหาของเดกปฐมวยทไดรบการจด ประสบการณแบบโครงการ.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาเอกการศกษาปฐมวย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2543. ภกด ภมมาลา. “การสอนเอดสศกษาโดยวธการใชปญหาเปนฐานสาหรบนกเรยน ชนประถมศกษาท 6.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต มหาวทยาลย เชยงใหม, 2538. อดสาเนา. มนสภรณ วทรเมธา. การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก [ออนไลน]. เขาถงเมอ 6 ตลาคม 2548. เขาถงไดจาก http://www.library.rsu.ac.th/pdf/j7chapter%207.pdf. มาเรยม นลพนธ. วธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. พมพครงท 2. นครปฐม : โครงการสงเสรมการผลตตาราและเอกสารการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศลปากร, 2549. มณฑรา ธรรมบศย. “การพฒนาคณภาพการเรยนรโดยใช PBL (Problem Base Learning).” ใน วารสารวชาการ 5, 2 (กมภาพนธ 2545) : 11-17. _________. “การสงเสรมกระบวนการคด โดยใชยทธศาสตร PBL.” ใน วารสารวทยาจารย 105, 3 (มกราคม 2549) : 43-45. ยรวฒน คลายมงคล. “การพฒนากระบวนการเรยนการสอนโดยการประยกตแนวคดการใช ปญหาเปนหลกในการเรยนรเพอสรางเสรมสมรรถภาพทางคณตศาสตรของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 ทมความสามารถพเศษทางคณตศาสตร.” วทยานพนธ ปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน ภาควชามธยมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2545. รงสรรค ทองสกนอก. “ชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร (problem Base learning) เรองทฤษฎจานวนเบองตน ระดบชนมธยมศกษาปท 4.” วทยานพนธ ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาคณตศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2547. รง แกวแดง. ยทธศาสตรการปฏรปการศกษา [ออนไลน]. เขาถงเมอ 6 กมภาพนธ 2550. เขาถงไดจาก http://www.drrung.com/ tpub.html

102

โรงเรยนนาคดอนสรณ. หลกสตรสถานศกษา กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาตาม ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง 2551. สมทรปราการ : สานกพมพโรงเรยนนาคด อนสรณ, 2551. วฒนา รตนพรหม. “การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก.” ใน วารสารศกษาศาสตรปรทศน 20, 1 (มกราคม-เมษายน 2548) : 33-40. วชรา เลาเรยนด. เทคนคการจดการเรยนการสอนและการนเทศ. นครปฐม : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร, 2545. _________. เทคนคและยทธวธพฒนาทกษะการคดการจดการเรยนรทเนนผ เรยนเปนสาคญ. นครปฐม : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร, 2548. วชรา เลาเรยนด.เทคนคและยทธวธพฒนาทกษะการคดการจดการเรยนรทเนนผ เรยนเปนสาคญ. นครปฐม : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร, 2550. วลล สตยาศย. การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกรปแบบการเรยนรโดยผ เรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพมหานคร : เบรนเนท, 2547. วาร ถระจตร. เทคนคและวธสอนในระดบประถมศกษา. บรรณาธการโดย แรมสมร อยสถาพร. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541. วศษฐ ศลปะสวรรณชย. “บหร : การเบยดขบสภาวะตองหาม.” วทยานพนธสงคมศกษาและ มนษยวทยามหาบณฑต ภาควชามานษยวทยา คณะสงคมวทยาและมานษยวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2544. วชนย ทศศะ. “การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทสอนดวยวธสอนโดยใชปญหาเปนหลกและวธสอนแบบสบเสาะหาความร.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ มหาวทยาลยศลปากร, 2547. วภาภรณ บญทา. “การศกษาสภาพการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนหลกในวทยาลย พยาบาล สงกดกระทรวงสาธารณสข.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชา การพยาบาล จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541.

103

ศภสรา โททอง. “การเปรยบเทยบผลการเรยนรระหวางการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน (PBL) กบกจกรรมการเรยนรตามแบบของ สสวท. กลมสาระการเรยนร คณตศาสตร เรองการวดความยาว ในระดบชนประถมศกษาปท 4.” วทยานพนธ การศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2547. สถานพยาบาล. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. [ออนไลน]. เขาถงเมอ 6 กมภาพนธ 2551. เขาถงไดจาก http://www.inf.ku.ac.th สมบต เผาพงศคลาย. “การสงเสรมความรและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 เรองเศรษฐกจชมชนพงตนเองโดยการเรยนแบบใชปญหา เปนฐาน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาประถมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2546. สนต จยสน และคณะ. เทคนคการเผยแพรความรเพอปองกนยาเสพตด. กรงเทพมหานคร : โรงพมพประสานมตร, 2544. สายใจ จาปาหวาย. “ผลการเรยนดวยการาจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและ รปแบบของ สสวท. เรองบทประยกตทมผลตอการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 6.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2549. สทธพนธ ตรรกไพจตร. ยาเสพตดหายนะของคนรนใหม. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ ประสานมตร, 2544. สภาวด ดอนเมอง. “ประสทธผลการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกวชาเคหพยาบาล ขอนกศกษาชนปท 1 โรงเรยนอายรเวท จงหวดกรงเทพมหานคร.” วทยานพนธ ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล, 2544. สวาร คงมน. “การพฒนาความสามารถในการแกปญหาในชวตประจาวน โดยการสอนแบบ แกปญหาในกลมการงานและพนฐานอาชพแขนงงานบานของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 5.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน, 2545. สวทย มลคา และอรทย มลคา. เรยนรสครมออาชพ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ ท.พ. พรนท, 2544.

104

สวทย มลคา และอรทย มลคา. กลยทธการสอนคดแกปญหา. กรงเทพมหานคร : หางหนสวน จากด ภาพพมพ, 2547. _________. ครบเครองเรองความคด. กรงเทพมหาวทยาลย : หางหนสวนจากด ภาพพมพ, 2547. สรพงษ สมสอน. “ผลการเรยนแบบการใชปญหาเปนฐานโดยใชคอมพวเตอรทมตอการคดอยางม วจารณญาณ.” วทยานพนธ วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม, 2546. อดสาเนา. สานกงานคณะกรรมการเลขาธการศกษา. กระทรวงศกษาธการ. รายงาน “การสงเคราะหรปแบบ การจดกระบวนการเรยนรของครตนแบบ” (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542). กรงเทพมหานคร : สานกพมพบรษท ฮาซน พรนตง จากด, 2547. สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. แผนพฒนาการเศรษฐกจและ สงคมแหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549). กรงเทพมหานคร : พฒนาหลกสตร, 2545. _________. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554). กรงเทพมหานคร : สานกนายกรฐมนตร, 2546. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. 2545-2559). กรงเทพมหานคร : สกศ., 2545. สานกงานปลดกระทรวง. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพมหานคร : กระทรวงศกษาธการ, 2542. อมรทพย ณ บางชาง. “ประสทธผลของการสอน เรอง การบรการอนามยครอบครว โดยวธ การสอนแบบใชปญหาเปนหลกในนกเรยนพยาบาลวทยาลยพยาบาลกองทพเรอ.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชา การพยาบาลสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2543. อาภรณ แสงรศม. “ผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวยตนเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมและความพงพอใจตอการเรยน การสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญาครศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาการศกษาวทยาศาสตร ภาควชามธยมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2543.

105

อดม รตนอมพรโสภณ. “ผลของการสอสารในเวลาเดยวกนและตางเวลากนในการเรยนรผานเวบ โดยใชปญหาเปนหลกทมตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระดบปรญญาตร.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา ภาควชาโสตทศนศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544. อภญญา ตนทววงศ. นตยสารหมอชาวบาน กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, 2549. อรรณพ ชมเพงพนธ. “การพฒนาผลการเรยนร เรอง สารในชวตประจาวน ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน.” วทยานพนธปรญญา ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ มหาวทยาลยศลปากร, 2549. ภาษาตางประเทศ Barell, John. PBL an Inquiry Approach. Illinois : Skylight Training and Publishing Inc, 1998. Boud, David, and Feletti, G. The Challenge of Problem Based Learning. London : Kogan Page, 1996 Candela, Lori L. “Problem Based Learning versus Lecture : Effects on Multiple Choice Test Scores in Associate Degree Nursing Student.” Dissertation Abstracts International 60 (April 1998) : 177. Chikotas, Norecn Elaine. “Problem-based Learning in Nurse Practitioner Education and Subsequent Clinical Practice : The Practitioners’ Perspectives.” Dissertation Abstracts International. 66, 4 (October 2005) : 1242-A . Gallagher, S.A. “Problem-Based Learning : Where did it come from.” Journal for the Education of the Gifted 20, 4 (1997) : 332-62. Greenwald, Nina L. “Learning from Problems.” The Science Teacher 67 (April 2000) : 28-32. Kelinger, Fred, N. Foundations of Behavioral Research. 4th ed. United States of America : Harcourt Brace Jovanovich, Inc, 2000.

106

Mierson, S., and Parikh, A. “Stories from the Field Problem-Based Learning from a Teacher’s and a Student’s Perspective.” Stories from the Field 32 (January-February 2000) : 20-27. Tuckman, B.W. Conducting Educational Research. 5th ed. U.S.A. : Harcourt Brace Company, 1999. Wood, Donald R. Problem Based Learning : How to Gain the Most from PBL. Hamilton : W.L. Griffin Printing Limited, 1994.

ภาคผนวก

108

ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญเปนผตรวจสอบเครองมอวจย

109

รายชอผเชยวชาญเปนผตรวจสอบเครองมอวจย ............................

1. ดร. สรย แกวเศษ ศกษานเทศก สานกเขตพนทการศกษาสมทรปราการ เขต 1 จงหวดสมทรปราการ ผเชยวชาญเปนผตรวจเครองมอวจย ดานวดผลประเมนผล 2. นาย อะกบ สะไหน ศกษานเทศก สานกเขตพนทการศกษาสมทรปราการ เขต 1 จงหวดสมทรปราการ ผเชยวชาญเปนผตรวจเครองมอวจย ดานแบบสอบถามความคดเหน 3. นายสนนท วงศทองเหลอ ศกษานเทศก สานกเขตพนทการศกษาสมทรปราการ เขต 1 จงหวดสมทรปราการ ผเชยวชาญเปนผตรวจเครองมอวจย ดานแผนการจดการเรยนร

110

ภาคผนวก ข

ตรวจสอบคณภาพของเครองมอ

111

ตรวจสอบคณภาพของเครองมอ …………….

1. แผนการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวตทจดการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐาน ความเทยงตรงเชงเนอหา 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต 2.1 คาความเทยงตรงเชงเนอหา 2.2 คาความยากงาย และคาอานาจจาแนก 2.3 คาความเชอมน 3. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน หาคาความเทยงตรงเชงเนอหา

112

1. แผนการจดการเรยนรเรองความปลอดภยในชวตทจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน ความเทยงตรงเชงเนอหา

ตารางท 17 การหาคาดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

รายการประเมน

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

คาดชนความสอดคลอง

(IOC)

ความหมาย

คนท 1 คนท 2 คนท 3 1. องคประกอบแนวการสอน ไดแก มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระสาคญ จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร เครองมอวดผล ประเมนผล

+1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง

2. องคประกอบแผนการจดการเรยนรท 1 ไดแก มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระสาคญ จดประสงค การเรยนร สาระการเรยนร กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร เครองมอวดผล ประเมนผล

+1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง

3. องคประกอบแผนการจดการเรยนรท 2 ไดแก มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระสาคญ จดประสงค การเรยนร สาระการเรยนร กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร เครองมอวดผล ประเมนผล

+1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง

113

ตารางท 17 (ตอ)

รายการประเมน

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

คาดชนความสอดคลอง

(IOC)

ความหมาย

คนท 1 คนท 2 คนท 3 4..องคประกอบแผนการจดการเรยนรท 3 ไดแก มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระสาคญ จดประสงค การเรยนร สาระการเรยนร กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร เครองมอวดผล ประเมนผล

+1 0 +1 0.67 มความสอดคลอง

5. องคประกอบแผนการจดการเรยนรท 4 ไดแก มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระสาคญ จดประสงค การเรยนร สาระการเรยนร กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร เครองมอวดผล ประเมนผล

+1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง

6. องคประกอบแผนการจดการเรยนรท 5 ไดแก มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระสาคญ จดประสงค การเรยนร สาระการเรยนร กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร เครองมอวดผล ประเมนผล

+1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง

7. องคประกอบแผนการจดการเรยนรท 6 ไดแก มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระสาคญ จดประสงค การเรยนร สาระการเรยนร กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร เครองมอวดผล ประเมนผล

+1 0 +1 0.67 มความสอดคลอง

114

ตารางท 17 (ตอ)

รายการประเมน

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

คาดชนความสอดคลอง

(IOC)

ความหมาย

คนท 1 คนท 2 คนท 3 8. ความสอดคลองของเนอหาเวลาของแผนการจดการเรยนร

+1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง

9.ความสอดคลองของการวดผลประเมนผลในการจดกจกรรม การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แผนการจดการเรยนร แนวทาง การจดการเรยนร

+1 +1 +1

1.00 มความสอดคลอง

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2.1 คาความเทยงตรงเชงเนอหา

ตารางท 18 ดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความ ปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ตวชวด

ขอท

ประเภท

จานวนผ เชยวชาญ คาดชน ความสอดคลอง

(IOC) 1 2 3

1. ความสาคญของการใชยาและ ใชยาอยางถกวธ

1 ความรความจา +1 +1 +1 1 2 วเคราะห +1 +1 +1 1 3 นาไปใช +1 +1 +1 1 4 นาไปใช +1 +1 +1 1 5 นาไปใช +1 +1 +1 1 6 นาไปใช +1 +1 +1 1 7 นาไปใช +1 +1 +1 1

115

ตารางท 18 (ตอ)

ตวชวด

ขอท

ประเภท

จานวนผ เชยวชาญ คาดชน ความสอดคลอง

(IOC) 1 2 3

2. วธปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอยและการบาดเจบจากการเลนกฬา

8 นาไปใช +1 +1 +1 1 9 นาไปใช +1 +1 +1 1

10 นาไปใช +1 +1 +1 1 11 นาไปใช +1 +1 +1 1 12 นาไปใช +1 +1 +1 1 13 ความรความจา +1 +1 +1 1 14 ความรความจา +1 +1 +1 1

3. ผลเสยของการสบบหรและ การดมสรา ทมผลตอสขภาพและการปองกน

15 นาไปใช +1 +1 +1 1 16 วเคราะห +1 +1 +1 1 17 วเคราะห +1 +1 +1 1 18 ความรความจา +1 +1 +1 1 19 วเคราะห +1 +1 +1 1 20 นาไปใช +1 +1 +1 1

2.2 คาความยากงาย และคาอานาจจาแนก ตารางท 19 คาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของขอสอบแบบปรนยวดผลสมฤทธ ทางการเรยนร เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 กอนและหลงเรยน โดยใชสตร KR-20 ((Kuder Richardson-20) วเคราะหขอมล โดยโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป

ขอ

คาความ ยากงาย

(p)

คาอานาจจาแนก

(r)

ขอ คาความ ยากงาย

(p)

คาอานาจ จาแนก

(r) 1 0.41 0.21 11 0.58 0.25 2 0.50 0.38 12 0.42 0.25 3 0.65 0.25 13 0.46 0.25

116

ตารางท 19 (ตอ)

2.3 คาความเชอมน คาความเชอมน KR-20 = .78 1. คาp มคาตากวา .20 เปนขอสอบท ยาก 2. คา p มคาระหวาง .29 - .71 คา p สงกวา .80 เปนขอสอบทงาย 3. คา r มคาระหวาง .21 - .67 คา r ตากวา .20 เปนขอสอบทมคาอานาจจาแนกตากวาเกณฑ

ขอ คาความ ยากงาย

(p)

คาอานาจจาแนก

(r)

ขอ คาความ ยากงาย

(p)

คาอานาจ จาแนก

(r) 4 0.46 0.28 14 0.69 0.67 5 0.60 0.54 15 0.54 0.33 6 0.53 0.33 16 0.71 0.42 7 0.63 0.27 17 0.69 0.23 8 0.48 0.46 18 0.56 0.38 9 0.54 0.25 19 0.29 0.42

10 0.56 0.38 20 0.56 0.55

117

ตารางท 20 ประเมนผลความตรงเชงเนอหาของแบบทดสอบแบบอตนย วดความสามารถใน การแกปญหา เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

วตถประสงค

ขอท

ประเภท

ผเชยวชาญ ดชน ความสอดคลอง

(IOC) 1 2 3

1. ความสามารถในการกาหนดปญหาจากสถานการณท เกดขนจรง

1 การนาไปใช

+1 +1 +1 1

2. ความสามารถในการอธบาย สาเหตทเกดขนของปญหาจาก สถานการณในปจจบน

2 การนาไปใช

+1 +1 +1 1

3. ความสามารถในการดาเนน การแกปญหาทเกดขนไดอยางเหมาะสมถกตอง

3 วเคราะห +1 +1 +1 1

4. ความสามารถในการคดวธการแกปญหาผลทไดรบโดยการแกปญหา

4 สงเคราะห +1 +1 +1 1

5. ความสามารถในการสรปผลการแกปญหาไดถกตองเหมาะสมกบเหตผล

5 สงเคราะห +1 +1 +1 1

118

ตารางท 21 คาความเชอมนของแบบทดสอบแบบอตนย วดความสามารถในการแกปญหา เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใช ปญหาเปนฐาน ใชสตร – coefficient ของ Cronbach

RELIABILITY ANALYSIS – SCALE (ALPHA)

Item Mean Std Dev Cases 1. K1 2.4815 .5043 54.0 2. K2 2.3333 .4758 54.0 3. K3 2.5926 .4960 54.0 4. K4 2.6852 .4688 54.0 5. K5 2.6296 .4874 54.0

N of Statisfics for Ment Variance Std Dev Variables SCALE 12.7222 3.6006 1.8975 5

Item – total Statistics

Item Scale Mean if item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item –total Correlation

Alpha if Item Deleted

K1 10.2407 2.3749 .6249 .8113 K2 10.3889 2.6195 .4900 .8458 K3 10.1296 2.1527 .8259 .7523 K4 10.0370 2.3760 .6953 .7922 K5 10.0926 2.4630 .5883 .8209

Reliability Coefficients N of Cases = 54.0 N of Items = 5 Alpha = .8389

119

3. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน หาคาความเทยงตรงเชงเนอหา

ตารางท 22 คาความสอดคลองของแบบสอบถามความคดเหน

รายการประเมน

คะแนนความคดเหน ของผ เชยวชาญ

คาดชน ความสอดคลอง

(IOC)

ความหมาย

คนท 1 คนท 2 คนท 3 การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 1. นกเรยนปฏบตตามขนตอนโดย การกาหนดปญหา อธบายสาเหตทเกดขนของปญหา ดาเนนการแกปญหา ผลทไดรบโดยการแกปญหา สรปผลการแกปญหา

+1

+1

+1

1

มความสอดคลอง

2. สงเสรมใหนกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหปญหาและหาวธการแกไขปญหา

+1 +1 +1 1 มความสอดคลอง

3. นกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขนจรงอยางหลากหลาย

+1 +1 +1 1 มความสอดคลอง

บรรยากาศในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4. นกเรยนมอสระดานการคด วเคราะห ในการศกษาคนควาจากแหลงขอมลตาง ๆ

+1

+1

+1

1

มความสอดคลอง

5. นกเรยนมความพงพอใจในการจดกจกรรมการเรยนร

+1 +1 +1 1 มความสอดคลอง

6. การจดชนเรยนมความสะดวก เหมาะสม

+1 +1 +1 1 มความสอดคลอง

7. นกเรยนทกคนมสวนรวมในการจดการเรยนร

+1 +1 +1 1 มความสอดคลอง

120

ตารางท 22 (ตอ)

รายการประเมน

คะแนนความคดเหน ของผ เชยวชาญ

คาดชน ความสอดคลอง

(IOC)

ความหมาย

คนท 1 คนท 2 คนท 3 ประโยชนทไดรบจากการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน 8. นกเรยนสามารถนาวธการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานไปใชในการศกษาวชาอนได

+1

+1

+1

1

มความสอดคลอง

9. การจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐานชวยใหนกเรยนสามารถวางแผนตามขนตอนทกาหนดได

+1 +1 +1 1 มความสอดคลอง

10. สามารถนาทกษะกระบวนการคด ทไดฝกไปประยกตใชในชวตประจาวนได

+1 +1 +1 1 มความสอดคลอง

121

ภาคผนวก ค

การวเคราะหสมมตฐาน

122

ตารางท 23 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน กอนและหลงเรยน เรอง ความปลอดภยใน ชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

เลขท

กอนเรยน เลขท

หลงเรยน ปรนย20 อตนย

15 คะแนน รวม35

ปรนย 20

อตนย 15

คะแนน รวม35

1 8 7 15 1 12 15 27 2 14 10 24 2 15 15 30 3 14 11 25 3 19 15 34 4 10 8 18 4 17 14 31 5 9 7 16 5 15 14 29 6 8 8 16 6 12 14 26 7 10 10 20 7 18 14 32 8 9 8 17 8 12 14 26 9 10 9 19 9 15 15 30 10 9 7 16 10 12 15 27 11 11 10 21 11 12 12 24 12 9 6 15 12 17 14 31 13 11 11 22 13 17 14 31 14 10 10 20 14 12 14 26 15 11 9 20 15 12 15 27 16 10 9 19 16 16 14 30 17 14 11 25 17 19 15 34 18 11 8 19 18 16 15 31 19 11 9 20 19 12 12 24 20 7 7 14 20 12 10 22 21 14 9 23 21 16 15 31 22 8 8 16 22 15 14 29 23 7 10 17 23 14 11 25 24 11 8 19 24 18 13 31 25 10 9 19 25 12 10 22 26 14 12 26 26 17 15 32 27 14 9 23 27 19 14 33

123

ตารางท 23 (ตอ)

เลขท

กอนเรยน เลขท

หลงเรยน ปรนย

20 อตนย

15 คะแนน รวม 35

ปรนย 20

อตนย 15

คะแนน รวม35

28 9 9 18 28 12 15 27 29 9 10 19 29 16 14 30 30 11 10 21 30 12 10 22 31 10 9 19 31 14 12 26 32 11 10 21 32 16 14 30 33 12 10 22 33 13 11 24 34 12 11 23 34 15 10 25 35 12 8 20 35 13 10 23 36 11 9 20 36 13 14 27 37 13 10 23 37 14 14 28 38 11 8 19 38 15 10 25 39 11 9 20 39 15 12 27 40 16 8 24 40 18 12 30 41 13 6 19 41 14 12 26 42 10 9 19 42 13 11 24 43 10 9 19 43 17 10 27 44 12 8 20 44 14 14 28 45 13 10 23 45 15 10 25 46 12 9 21 46 14 11 25 47 11 8 19 47 18 10 28 48 13 7 20 48 18 11 29 49 11 9 20 49 13 12 25 50 10 8 18 50 14 10 24 51 11 9 20 51 12 13 25 52 13 7 20 52 15 13 28 53 8 9 17 53 12 10 22 54 11 8 19 54 14 10 24

124

ภาคผนวก ง

เครองมอการวจย

- วเคราะหกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ตวชวดชนปและเวลา - แบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต - แบบประเมนวดความสามารถในการคดแกปญหา ขอสอบอตนย - แบบสอบถามความคดเหนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน - แผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

125

ตารางท 24 วเคราะหสาระการเรยนรตามตวชวดชนปและเวลาททาการสอน

แผนการจดการเรยนร สาระสาคญ ตวชวดชนป เวลา/ชวโมง 1 ความสาคญของการใชยา ความสาคญของการใชยา 1 2 หลกการใชยา ใชยาอยางถกวธ 1 3 วธปฐมพยาบาล

การบาดเจบจากการเลนกฬา วธปฐมพยาบาลและจาก การบาดเจบจากการเลน กฬา

1

4 การใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอย

อนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอย

1

5 ผลเสยของการสบบหร ผลเสยของการสบบหร 1 6 การดมสรา และการปองกน การดมสรา ทมผลตอ

สขภาพและการปองกน 1

126

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน กอนเรยน-หลงเรยน วดความรเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (35คะแนน)

ตอนท 1 (20 คะแนน ) คาชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ( X) ทบตวอกษรหนาคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. หลกการใชยาขอใดปลอดภยทสด ก. ปรกษาแพทยกอนใชยา ข. ปฏบตตามคาแนะนาของคนขายยา ค. ปฏบตตามคาแนะนาของพ ง. ซอยามารบประทานเอง 2. ถานกเรยนไมปฏบตตามคาแนะนาบนฉลากยาจะสงผลอยางไร ก. ทาใหรบประทานอาหารไดนอยลง ข. ไดรบอนตรายจากการรบประทานยา ค. ยาออกฤทธดกวาปกต ง. หายจากอาการเจบปวยเรวขน 3. การกระทาในขอใดเสยงตอการไดรบอนตรายจากการใชยามากทสด ก. รบประทานยากบนม ข. รบประทานยาไมเขยาขวด ค. รบประทานยาทหมดอาย ง. รบประทานยาไมตรงเวลา 4. การปฏบตตนในการใชยาขอใดถกตองทสด ก. ไมดมนาหลงรบประทานยา ข. รบประทานยาตามคาแนะนาของแพทย ค. หยบยาของผ อนมารบประทานเอง ง. รบประทานยาทมสเปลยน

127

5. กอนการใชยาควรปฏบตตนอยางไรเปนขนตอนแรก ก. ทดลองชมยากอนกน ข. นายาไปลางนาใหสะอาด ค. รบประทานยาทนท ง. อานฉลากกอนใชยาทกครง 6. เมอไดรบยาจากแพทยควรปฏบตตนอยางไร ก. ใหยาแกผปวยทมอาการเหมอนกน ข. เมอหายแลวรบประทานยาตอไป เพอไมใหเปนอก ค. เมอหายแลวเกบยาทเหลอไวใชไดอก ง. รบประทานยาจนครบกาหนดทแพทย 7. นกเรยนไมควรนายาทมลกษณะแบบใดมาใช ก. ยาบรรจแคปซลปดผนก ข. ยาทระบวนหมดอายบนฉลากยา ค. ยามสสนสดใส ง. ยามสซด แตก รวน มกลน 8. ถาเพอนเกดเปนลมขณะเลนกฬานกเรยนควรปฏบตอยางไร ก. หานาอนมาใหเพอนดม ข. รบหมผาใหเพอน ค. พาไปทอากาศถายเทคลายเสอผาออก ง. พยายามนวดกลามเนอใหเพอน 9. การปฐมพยาบาลผปวยเลอดกาเดาออกควรปฏบตตนอยางไร ก. นานาอนมาวางบนหนาผากของผปวย ข. นาผาเยนหรอถงนาแขงวางบนหนาผากผปวย ค. นานารอนมาวางบนหนาผากของผปวย ง. นาผาเชดหนาวางบนหนาผากผปวย

128

10. เมอนกเรยนรบประทานยาผดควรปฏบตตนอยางไร ก. ดมนาตามเขาไปมาก ๆ ข. บวนปากหลาย ๆ ครง ค. รบเขาหองนาเพอปสสาวะ ง. ใชนวลวงคอใหอาเจยนออกมาแลวนาสงโรงพยาบาล 11. ขอใดเปนวธการปฐมพยาบาลเบองตนผทรบประทานสารพษประเภทกรด-ดาง ก. ใหอาเจยน ใหดมนาตามมาก ๆ ใหนอนพก ข. หามใหอาเจยน ใหดมนมสดหรอนาสะอาดมาก ๆ รบนาสงโรงพยาบาล ค. ใหอาเจยน ใหดมนมสด รบนาสงโรงพยาบาลโดยเรว ง. หามใหอาเจยน ใหดมนาปนใส รบนาสงโรงพยาบาล อานสถานการณตอไปนแลวตอบคาถามขอ 12-13

เดกชาย ตน เทนายาขดพนหองนาโดยไมใสถงมอ ทาใหนายาขดพนหองนาถกมอและแขนทาใหผวหนงเปนผนแดง มรอยไหมและคนบรเวณผวหนง

12. ถานกเรยนมอาการเหมอนเดกชายตนควรปฏบตอยางไร ก. ใชแอลกอฮอลเชด ข. ลางดวยนาอน ค. ลางมอดวยนาสะอาดหลาย ๆ ครง ง. ถหลงมอแรง ๆ 13. ถาถกนายาขดพนหองนาถกมอในปรมาณมากจะมอาการอยางไร ก. คนตามรางกาย ข. อาเจยน ค. หายใจไมออก ง. ผวหนงเปนผนแดง

129

14. บรเวณใดทเสยงตอการถกสตวมพษกดตอยมากทสด ก. บรเวณใตรมไมใหญ ข. บรเวณพนทโลงกวาง ค. บรเวณสนามเดกเลน ง. บรเวณทมหญารกรางและชน 15. นกเรยนมวธการปองกนตนเองจากควนบหรอยางไร ก. ไมอยใกลคนทสบบหร ข. ขอรองใหเลกสบบหร ค. แจงตารวจจบผสบบหร ง. แจงตารวจจบผขายบหร 16. ขอใดทาใหเกดผลเสยตอสขภาพมากทสด ก. อยในชมชนแออด ข. อยในชนบท ค. อยใกลชดคนทสบบหร ง. อยใกลถนน 17. ถาเพอนชวนใหดมสราควรปฏบตตนอยางไร ก. รบดม แลวดมนาตามทนท ข. ดมทนท เพราะตองการทดลอง ค. ปฏเสธ แลวแอบดมทหลง ง. ไมดม เพราะเปนอนตรายตอสขภาพ 18. ผสบบหรเสยงตอการเปนโรคใดมากทสด ก. โรคมะเรงตบ ข. โรคมะเรงปอด ค. โรคมะเรงกระเพราะอาหาร ง. โรคมะเรงในลาไส

130

19. ใครมโอกาสเสยงตอการดมสรามากทสด ก. โกชอบเลนเกม ข. เกชอบเลนอยคนเดยว ค. ไกชอบไปเทยวหาง ง. กองชอบคบเพอนทดมสรา 20. การปฏบตตนในขอใดเปนการปองกนตนเองจากบหรและสรา ก. ไมทดลองสบบหรและดมสราโดยเดดขาด ข. แจงตารวจจบผทสบบหรและดมสรา ค. เลกคบกบเพอนทสบบหรและดมสรา ง. ไมซอสนคารานคาทขายบหรและสรา

131

แบบทดสอบแบบอตนย

ตอนท 2 แบบทดสอบแบบอตนย คาชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณทกาหนดใหแลวตอบคาถาม (15 คะแนน)

สถานการณทเกดขนจรง

5 วนตาย 279 ทยอยแหกลบ รานรมทางแสบแอบขายเหลา ปภ. สรปสถตอบตเหตทางถนนชวง 5 วนของการหยดยาวฉลองเทศกาลปใหม 2553 เกดอบตเหตทาใหมคนเจบตายลดลงกวาปกลาย แตสาเหตททาใหเกดอบตเหตยงเปนการดมสราแลวขบรถยนต

(ทมา : หนงสอพมพไทยรฐ ฉบบวนท 4 มกราคม 2553) 1. สถานการณดงกลาวทเกดขนมปญหาอะไรบาง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. สาเหตของปญหาทเกดขนมาจากอะไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. จากสถานการณทกาหนดใหนกเรยนมวธการดาเนนการแกไขปญหาอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. จากขอ 3 นกเรยนคดวาผลทไดรบจากการแกปญหาทเกดขนเปนอยางไร ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

132

5. ถาปญหาทเกดขนไมไดรบการแกไขจะเกดผลอยางไร.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... กาหนดเกณฑคะแนนของการแกปญหาโดยใชปญหาเปนฐาน : ตอนท 2 ขอสอบแบบอตนย

การแกปญหา เกณฑคะแนนในการประเมน กาหนดปญหา 3 คอ สามารถกาหนดปญหาไดถกตอง ชดเจน

2 คอ สามารถกาหนดปญหาไดถกตอง แตไมชดเจน 1 คอ กาหนดปญหาไมถกตองเลย

อธบายสาเหตทเกดขนของปญหา

3 คอ อธบายสาเหตทเกดขนของปญหาไดถกตอง เหมาะสม 2 คอ สามารถอธบายสาเหตทเกดขนของปญหาไดถกตอง แตไมเขาใจ 1 คอ อธบายสาเหตทเกดขนของปญหาไมเขาใจ

การดาเนนการแกปญหา 3 คอ กาหนดการดาเนนการแกปญหาไดถกตองชดเจนและ เหมาะสม 2 คอ ดาเนนการแกปญหาไดถกตองแตยงไมเหมาะสม 1 คอ ดาเนนการแกปญหาไมถกตอง

ผลทไดรบ โดยการแกปญหา

3 คอ ผลทไดรบโดยการแกปญหาเหมะสม ถกตอง 2 คอ ผลทไดรบโดยการแกปญหาเหมาะสมแตไมชดเจน 1 คอ ผลทไดรบโดยการแกปญหาไมเหมาะสม

สรปผลการแกปญหา 3 คอ สามารถสรปผลการแกปญหาไดถกตอง เหมาะสม กบเหตผล 2 คอ สรปผลการแกปญหาไดถกตองแตไมเมาะสมกบเหตผล 1 คอ สรปผลการแกปญหาไมถกตอง ไมชดเจน

133

แบบสอบถามความคดเหน ทมตอการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวตโดยใชปญหาเปนฐาน

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 …………………………………

คาชแจง แบบสอบถามความคดเหนแบงคาถามออกเปน 2 ตอน จานวน 15 ขอ ตอนท 1 แบบสอบถามดานสถานภาพทวไปของนกเรยน เปนแบบตรวจสอบรายการ (check list) จานวน 5 ขอ ตอนท 2 แบบสอบถามดานความคดเหน ในการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ดานการจดกจกรรม บรรยากาศในการจดการเรยนร และดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร จานวน 10 ขอ

134

ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

คาอธบาย นกเรยนจงตอบคาถามตอไปนใหครบ โดยใหกาเครองหมาย √ ลงในชองวาง � ตามความเปนจรงของนกเรยน

สถานภาพและขอมลทวไปของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 สาหรบผวจย 1. อายของนกเรยน � 9 ป � 10 ป � 11 ป

2. เพศของนกเรยน � ชาย � หญง

3. ระดบการศกษาของผปกครอง � ระดบประถมศกษา � ระดบมธยมศกษาตอนตน � ระดบมธยมศกษาตอนปลาย � ระดบปรญญาตร � ระดบปรญญาโท � อน ๆ (โปรดระบ)................................................

4. สถานทตงบานและชมชน � ใกลชมชน � หางจากชมชนเกนกวา 1 กโลเมตร

5. จานวนสมาชกในครอบครว(นบนกเรยนดวย) � มจานวนสมาชกในครอบครว 1-2 คน � มจานวนสมาชกในครอบครว 3-4 คน � มจานวนสมาชกในครอบครว 5-6 คน � มจานวนสมาชกในครอบครวมากกวา 6 คน

135

ตอนท 2 แบบสอบถามดานความคดเหน ในการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภย ในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน คาชแจง 1. แบบสอบถามดานความคดเหน ในการจดการเรยนรเรอง ความปลอดภยในชวต ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ดานการจดกจกรรม บรรยากาศในการจดการเรยนร และดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร จานวน 10 ขอ ซงถามเกยวกบความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานซงกาหนดเกณฑดงน คะแนน 1 คะแนน เหนดวยนอย คะแนน 2 คะแนน เหนดวยปานกลาง คะแนน 3 คะแนน เหนดวยมาก

ตวอยาง แบบสอบถามดานความคดเหนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ความคดเหนทมตอการจดการเรยนร เกณฑวดระดบความคดเหน

เหนดวยนอย เหนดวยปานกลาง เหนดวยมาก 1. นกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยการกาหนดปญหา อธบายสาเหตทเกดขนของปญหา ดาเนนการแกปญหา ระบผลทไดรบโดยการแกปญหา สรปผลการแกปญหา 2. นกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหปญหาและหาว ธการแ กไขปญหาทเ กดขนจากสถานการณจรง 3. นกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขนจรงในชมชน บาน โรงเรยน

ขอ 1 หมายความวา นกเรยนเหนดวยมากตรงกบขอความวา นกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยการกาหนดปญหา สาเหตทเกดขนของปญหา การดาเนนการแกปญหา ผลทไดรบโดยการแกปญหา สรปผลการแกปญหา ขอ 2 หมายความวา นกเรยนเหนดวยมากตรงกบขอความวา นกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหปญหาและหาวธการแกไขปญหาทเกดขนจากสถานการณจรง ขอ 3 หมายความวา นกเรยนเหนดวยปานกลางตรงกบขอความวา นกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขนจรงในชมชน บาน โรงเรยน

136

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยน ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานชนประถมศกษาปท 4

คาชแจง กรณาอานขอความอยางละเอยดแลวพจารณาวาเมอนกเรยนเรยนรเรองความ ปลอดภยในชวตโดยใชปญหาเปนฐาน ในการจดกจกรรมการเรยนนกเรยนมความ คดเหนตามขอความนอยในระดบใด โปรดใสเครองหมาย ลงในชองวางตามระดบ ความคดเหน

ท

ความคดเหนทมตอการจดกากรเรยนร

ระดบความคดเหน เหนดวยมาก

เหนดวย ปานกลาง

เหนดวยนอย

1

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยการกาหนดปญหา อธบายสาเหตทเกดขนของปญหา ดาเนนการแกปญหา ระบผลทไดรบโดยการแกปญหา สรปผลการแกปญหา

2 นกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหปญหาและหาวธการแกไขปญหาทเกดขนจากสถานการณจรง

3 นกเรยนไดเรยนรจากสถานการณทเกดขนจรงในชมชน บาน โรงเรยน

4

บรรยากาศในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นกเรยนมอสระดานการคด วเคราะห ในการศกษาคนควาจากแหลงขอมลตาง ๆ

5 นกเรยนมความพงพอใจในการจดกจกรรมการเรยนร 6 การจดชนเรยนมความเหมาะสมในการเรยนร 7 นกเรยนทกคนมสวนรวมในการจดการเรยนร 8

ประโยชนทไดรบจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นกเรยนสามารถนาวธการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการศกษาวชาอนได

9 การจดการเรยนรนกเรยนสามารถวางแผนตามขนตอนทกาหนดไดถกตองเหมาะสม

10 นกเรยนมความสนใจตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

137

แผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 4 เรอง ความปลอดภยในชวต เวลาเรยนทงหมด 6 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 1เรอง ยา และความสาคญของการใชยา เวลาเรยน 1 ชวโมง สปดาหท 1 วนท เดอน พ.ศ. 2553 .............................................................................................................................................. 1. สาระท 5 ความปลอดภยในชวต

2. มาตรฐานการเรยนร พ 5.1 ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยา สารเสพตด และความรนแรง

3. ตวชวด พ 5.1 ป.4/1 อธบายความสาคญของการใชยาและใชยาอยางถกวธ

4. สาระสาคญ ยา เปนสงทใชในการบรรเทา บาบด รกษาอาการเจบปวยหรอโรคตาง ๆ ยาจงมคณประโยชนอยางมากถาใชอยางถกตอง และในชวตประจาวนนกเรยนอาจมการเจบปวยและจาเปนตองใชยาในการรกษาโรค จงตองเรยนรหลกการใชยาอยางถกตอง และปฏบตตามหลกการใชอยางเครงครดเพอสขภาพชวตทด

5. กระบวนการจดการเรยนร กจกรรมการเรยนร ครงท 1 เรอง ยาและความสาคญของการใชยา (เวลาเรยน 1 ชวโมง ) 1. นาเขาสบทเรยน 1.1 ครแจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกในกลมใหนกเรยนทราบครนารปภาพเกยวกบยาประเภทตางๆมาใหนกเรยนดและรวมกนสนทนาเพอเปนการกระตนใหนกเรยนทราบถงปญหาเกยวกบยาและสาเหตของการใชยาผด 1.2 กจกรรมการเรยนร นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 1.2.1 นกเรยนแบงเปนกลมคละความสามารถเกง ปานกลาง ออน กลมละ 8-10 คนโดยนกเรยนเลอก ประธาน รองประธาน คณะกรรมการกนเองภายในกลม

138

1.2.2 นกเรยนศกษารายละเอยดเกยวกบความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสขภาพ ดงรายละเอยดในใบความรท 1 เรอง ความสาคญของการใชยา 1.3 ครแสดงตวอยางภาพยาสามญประจาบานชนดตาง ๆ เชน ยาแกปวดลดไข ยาธาตนาแดง ทงเจอรไอโอดน และใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนคาถามเปนการกระตนนกเรยน ดงน

- นกเรยนเคยใชยาเหลานหรอไม - นกเรยนคดวายามประโยชนตอสขภาพอยางไร -นกเรยนเคยใชยาในการรกษาโรคอะไรบาง - นกเรยนเคยรบประทานยาโดยไมอานฉลากหรอไม - นกเรยนเคยรบประทานยาไมตรงเวลาหรอไม

1.4 ครนาเสนอสถานการณปญหาความสาคญของการใชยาทเกดขนในปจจบน เชน การกนยาหมดอาย การกนยาโดยไมอานฉลากยา โดยครใชคาถามกระตนใหนกเรยนเขาใจสถานการณการใชยาทเพมขนและการใชยาทไมถกตองนาไปสอนตรายตอชวต 1.5 นกเรยนนาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหาจากสถานการณเพอนาไปสการวเคราะหปญหาทเกดขน 2. วเคราะหปญหาทเกดขน

นกเรยนแตละกลมวเคราะหปญหาทเกดขนจรงในชวตประจาวนในใบความรเรอง ความหมายของยา อนตรายจากการใชยาไมถกตองเพมเตมเกยวกบผลทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงในการใชยา โดยรบประทานยาโดยไมอานฉลากทาใหเกดผลเสยคอ ใชยาไมถกวธโรคไมหายขาดและอาจไดรบอนตรายจากยานนได แลวใหนกเรยนรวมกนตอบคาถาม เปนการกระตนนกเรยน เชน - ผลทเกดจากการรบประทานยาโดยไมอานฉลากยาคออะไร - ผลทเกดจากการรบประทานยาไมตรงเวลาคออะไร 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา นกเรยนแตละกลมชวยกนกาหนดแนวทางแกไขปญหาทเกดขนเพอปองกนอนตรายทเกดจากพฤตกรรมเสยงในการใชยาโดยครใชคาถามชวยในการกระตนนกเรยน ดงน - เราควรนายาของผ อนมารบประทานหรอไม เพราะเหตใด - ขอปฏบตในการใชยาและเกบรกษายามอะไรบาง

139

4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา 4.1 นกเรยนศกษาความรจากใบความรท 1 หนงสอพมพ เอกสาร เกยวกบความหมายของยา อนตรายจากการใชยาไมถกตองโดยใหนกเรยนทาใบงานท 1 เรอง ความสาคญของการใชยา โดยรวบรวมขอมลแลวใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอวธการแกไขปญหาทเกดขนหนาชนเรยน ซงครคอยใชคาถามกระตนและชวยเหลอ แนะนา ใหคาปรกษา โดยใชคาถามเชน - นกเรยนมวธแกไขปญหาทเกดขนอยางไร - นกเรยนมวธการใดบางทนาไปใชในชวตประจาวนได 4.2 กลมนกเรยนนาเสนอวธการแกปญหาหนาชนเรยน 5. สรปผล/ประเมนผล ครและนกเรยนรวมกนสรปผล/ประเมนผลการแกไขปญหาการใชยาทเกดขนจรงโดยสรปความรเรอง ความหมายของยา อนตรายจากการใชยาไมถกตองรวมกน ซงแตละกลมเลอกปญหาทตองการเนนและวธการแกไขปญหาทเกดขนแตกตางกน

สอการเรยนร/แหลงการเรยนร 1. รปภาพ ยาสามญประจาบาน

2. ใบความรท 1 3. ใบงานท 1 4. หนงสอพมพ/เอกสารตาง ๆ

การวดและประเมนผล วธการวด 1. ผลการศกษาจากใบความร 2. ผลการทดสอบความรจากใบงานท 1 3. สงเกตจากการรวมกจกรรมกลม เครองมอวด

1. แบบทดสอบประเมนผลหลงเรยน 2. แบบประเมนใบงานท 1 3. แบบประเมนพฤตกรรมการทางานกลม

140

บนทกผลหลงการจดการเรยนร 1. ผลการจดการเรยนร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. 2. ปญหา/อปสรรค ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. แนวทางแกไข .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ........................................................ผสอน (วาทเรอตร ทรงธรรม พลบพลา)

141

1. นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหาทนกเรยนสงสย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. วเคราะหปญหาทเกดขน

วเคราะหปญหาเพอนาไปสการกาหนดแนวทางการแกไขปญหา ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา กาหนดแนวทางแกไขปญหา .............................................................................................................................................. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

142

4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 5. สรปผล/ประเมนผล สรปผล/ประเมนผลจากแหลงขอมลตางๆ .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ปญหาทนกเรยนตองการเนนเพอนาไปสการแกไขจรง ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

143

ใบความรท 1 เรอง ความสาคญของการใชยา

ยา หมายถง สงทใชในการแกไขและปองกนโรคทเกดขนกบรางกาย โดยมทงสารเคมและพชสมนไพรหรอวตถทรบรองไวในยาตารายา มจดมงหมายเพอรกษา บาบด บรรเทา หรอปองกนโรค เพอรกษาความเจบปวดของมนษยและสตวได

ประเภทของยา ยาสามญประจาบาน หมายถง ยาแผนปจจบนหรอยาแผนโบราณทกระทรวง

สาธารณสขประกาศใหเปนยาสามญประจาบาน โดยมงหมายทจะใหประชาชนไดใชยาเหลานรกษาอาการเจบปวยเลก ๆนอย ๆ และไมมอาการรนแรง เชน ไอ ปวดศรษะ ถกนารอนลวก ทองอดทองเฟอ ถกมดบาด เปนตน ยาสามญประจาบาน เรยกอกชอหนงวา ยาตาราหลวง เปนยาทสามารถหาซอได มจาหนายตามรานขายยาทวไป สวนใหญจะมราคาถก สามารถซอไดโดยไมตองมใบสงแพทย ยาสามญประจาบาน ซงกาหนดชนดของยา สรรพคณ วธใช ขนาดบรรจของยา และคาเตอนหรอขอแนะนา ตามประกาศของกระทรวงสาธารณสข ใหใชสาหรบการบาบดรกษายาเปนหนงในปจจยทสาคญในการดารงชวตของมนษยตงแตอดตจนถงปจจบน

ยาอนตราย มจาหนายเฉพาะในรานขายยาแผนปจจบนภายใตการควบคมของ เภสชกรเทานน

ยาควบคมพเศษ เปนยาทบคคลตองนาใบสงยามาซอยา กลมนเปนยาทมความ เปนพษภยสงอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพไดงาย

อนตรายจากการใชยา เนองจากยาสวนใหญเปนสารเคมทไดจากการสงเคราะห จงอาจกอใหเกดพษตอ

รางกายได อนตรายจากการใชยาทพบทวไป ไดแก 1. การใชยาเกนขนาดจนทาใหเกดพษ ปกตขนาดของยาทใชในการรกษาและขนาดททาใหเกดพษจะมชวงทกวาง หากในขนาดทใหผลรกษามกไมคอยเกดพษตอรางกาย แตหากใชเกนขนาดจนถงขนาดททาใหเกดพษ 2. อาการแทรกซอนของยา ยาบางชนดแมใชในขนาดรกษาบางครงอาจกอใหเกดฤทธของยาทไมตองการ ซงเรยกวา อาการขางเคยงหรออาการไมพงประสงค (side effect) เชน การใชยาแกหวด ลดนามก อาการขางเคยงของยา คอ ทาใหเกดอาการงวงซม ดงนนผทรบประทานยาชนดน ควรหลกเลยง

144

การควบคมเครองจกร หรอขบยานพาหนะเพราะอาจกอใหเกดอนตรายทงแกตนเองและผ อนได การใชยาแตละครงจงควรศกษาขอมลยาแตละชนดใหดกอนใช 3. การแพยา การแพยาไมไดเกดในทกคนและทกชนด บางครงอาจแพยาไดในบางชนด การใชยาทตนเองแพจะทาใหเกดอาการตางๆได เชน เปนผนคนบรเวณผวหนง เกดลมพษ ในบางรายมอาการแพขนรนแรง เชน การแพยาเพนซลลน หากไดรบยาจะเกดอาการชอค แนนหนาอก หายใจไมออก หากไมไดรบการแกไขทนทวงท อาจเปนอนตรายถงชวต 4. ปฏกรยาตอกนระหวางยา การใชยาหลายชนดพรอมๆกน อาจกอใหเกดอนตรายหรอไมไดผลการรกษาเตมทเนองจากเกดปฏกรยาระหวางยา ยาบางชนดอาจจะทาใหยาอกชนดหมดฤทธ ซงทาใหไมไดผลในการรกษา หรออาจทาใหยาอกชนดเกดพษมากขน

145

ใบงานท 1 เรองความสาคญของการใชยา

คาสง นกเรยนจงสารวจการปฏบตตนทเสยงในการใชยา โดยทาเครองหมาย ลงใน ชองวางตามความเปนจรงแลวตอบคาถาม

การปฏบตตนทเสยงในการใชยา ปฏบต

ประจา บางครง ไมเคย 1. นกเรยนซอยามารบประทานเอง 2. นกเรยนรบประทานยาทเสอมคณภาพและหมดอาย 3. นกเรยนไมอานฉลากกอนใชยา 4. นกเรยนรบประทานยาไมตรงเวลา 5. นกเรยนปฏบตตามคาแนะนาของแพทยในการรบประทานยา 6. นกเรยนรบประทานยาของผปกครอง 7. นกเรยนรบประทานยาทมลกษณะคลายกน สเหมอนกน

คาถาม 1. หมายความของยา หมายถง...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ยามกประเภท อะไรบาง จงอธบาย..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

146

3. อนตรายจากการใชยามกประเภท อะไรบาง ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

147

เฉลยใบงานท 1 เรองความสาคญของการใชยา

คาสง นกเรยนจงสารวจการปฏบตตนทเสยงในการใชยา โดยทาเครองหมาย ลงในชองวางตามความเปนจรงแลวตอบคาถาม

การปฏบตตนทเสยงในการใชยา ปฏบต

ประจา บางครง ไมเคย

1. นกเรยนซอยามารบประทานเอง 2. นกเรยนรบประทานยาทเสอมคณภาพและหมดอาย 3. นกเรยนไมอานฉลากกอนใชยา 4. นกเรยนรบประทานยาไมตรงเวลา 5. นกเรยนไมปฏบตตามคาแนะนาของแพทยในการรบประทานยา 6. นกเรยนรบประทานยาของผปกครอง 7. นกเรยนรบประทานยาทมลกษณะคลายกน สเหมอนกน

คาถาม 1. หมายความของยาหมายถง สงทใชในการแกไขและปองกนโรคทเกดขนกบรางกาย โดยมทงสารเคมและพชสมนไพรหรอ วตถทรบรองไวในยาตารายา มจดมงหมายเพอรกบาบด บรรเทา หรอปองกนโรค เพอรกษาความเจบปวดของมนษยและสตวได

2. ยามกประเภท อะไรบาง จงอธบาย ยาม 3 ประเภท คอ 1. ยาสามญประจาบาน ยาแผนปจจบนหรอยาแผนโบราณทกระทรวงสาธารณสขประกาศใหเปนยาสามญประจาบาน โดยมงหมายทจะใหประชาชนไดใชยาเหลานรกษาอาการเจบปวยเลก ๆนอย ๆ และไมมอาการรนแรง 2. ยาอนตราย มจาหนายเฉพาะในรานขายยาแผนปจจบนภายใตการควบคมของเภสชกรเทานน 3. ยาควบคมพเศษ เปนยาทบคคลตองนาใบสงยามาซอยา กลมนเปนยาทมความเปนพษภยสงอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพไดงาย

148

3. อนตรายจากการใชยามกประเภท อะไรบาง 4 ประเภท 1. การใชยาเกนขนาดจนทาใหเกดพษ 2. อาการแทรกซอนของยา 3. การแพยา 4. ปฏกรยาตอกนระหวางยา

149

แผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 4 เรอง ความปลอดภยในชวต เวลาเรยนทงหมด 6 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 2 เรอง หลกการใชยา เวลาเรยน 1 ชวโมง สปดาหท 2 วนท เดอน พ.ศ. 2553 ……………………………………………………………………………………………………… 1. สาระท 5 ความปลอดภยในชวต

2. มาตรฐานการเรยนร พ 5.1 ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยา สารเสพตด และความรนแรง

3. ตวชวด พ 5.1 ป.4/1 อธบายความสาคญของการใชยาและใชยาอยางถกวธ

4. สาระสาคญ ยา เปนสงทใชในการบรรเทา บาบด รกษาอาการเจบปวยหรอโรคตาง ๆ ยาจงมคณประโยชนอยางมากถาใชอยางถกตอง และในชวตประจาวนนกเรยนอาจมการเจบปวยและจาเปนตองใชยาในการรกษาโรค จงตองเรยนรหลกการใชยาอยางถกตอง และปฏบตตามหลกการใชอยางเครงครดเพอสขภาพชวตทด

5. กระบวนการจดการเรยนร กจกรรมการเรยนร ครงท 2 เรอง หลกการใชยา (เวลาเรยน 1 ชวโมง) 1. นาเขาสบทเรยน ครแจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกในกลมใหนกเรยนทราบครนารปภาพเกยวกบหลกการใชยามาใหนกเรยนดและรวมกนสนทนาเพอเปนการกระตนใหนกเรยนทราบถงปญหาเกยวกบยาและการปองกนการกนยาผด 2. กจกรรมการเรยนร 2.1 นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา

2.1.1 ครมอบหมายใหนกเรยนศกษารายละเอยดเกยวกบการใชยาอยางถกตอง ดงรายละเอยดในใบความรท 2 เรอง หลกการใชยา

150

2.1.2 ครนาเสนอสถานการณปญหาการใชยาทเกดขนจรง เชน การใชยาเกนความจาเปน การใชยาลดความอวนสงผลใหเสยชวต โดยใหนกเรยนเขาใจถงสถานการณและวเคราะหปญหาทเกดขนจากการใชยา ครใชคาถามกระตนเพอใหนกเรยนเขาใจมากขน - การกนยาลดความอวนมผลอยางไรตอรางกาย - ถานกเรยนกนยามากเกนกวาทแพทยกาหนดมผลเสยตอรางกายอยางไร 2.2 นกเรยนกาหนดสถานการณปญหาและระบปญหาจากหลกการใชยาในชวตประจาวนพรอมเสนอปญหาเกยวกบการใชยา 2. วเคราะหปญหาทเกดขน 2.1 นกเรยนแตละกลมวเคราะหปญหาหลกการใชยาทเกดขนจรงในใบความรท 2 2.2 นกเรยนชวยกนคดวเคราะหวธการใชยาอยางถกตองโดยครเปนผกระตนในการเรยน เชน - กอนรบประทานยานกเรยนควรปฏบตตนอยางไร - หากลมรบประทานยานกเรยนควรปฏบตตนอยางไร - ยาหมดอายนกเรยนควรรบประทานหรอไม - เพราะเหตใดจงไมควรนายาผ อนมารบประทาน 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา นกเรยนแตละกลมชวยกนกาหนดแนวทางแกไขปญหาวธการใชยาทถกตองเพอใหปลอดภยจากการใชยา โดยครใชคาถามคอยกระตนใหนกเรยนมสวนรวมดานการเรยน ดงน - กอนรบประทานยาอานฉลากทกครงหรอไม - แยกประเภทยาแตละชนดเพออะไร - รบประทานยาควรรบประทานใหตรงเวลาหรอไม 4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา นกเรยนศกษาจากใบความรท 2 จากหนงสอพมพ โทรทศน เอกสารประกอบ การเรยนเกยวกบหลกการใชยาโดยใหนกเรยนทาใบงานท 2 เรองหลกการใชยา โดยศกษาขอมล/รวบรวมขอมลแลว นกเรยนแตละกลมออกมานาเสนอวธการแกปญหาทเกดขน ในปจจบน หนาชนเรยนโดยครคอยกระตนหรอตงคาถามเพอใหนกเรยนมความสนใจในการแกปญหาและชวยเหลอ แนะนา โดยใชคาถาม เชน

151

- นกเรยนมวธการแกไขอยางไรกอนใชยา - นกเรยนมหลกการอะไรบางทกครงกอนการใชยา - นกเรยนมวธการสงเกตอยางไรเมอยาหมดอาย 5. สรปผล/ประเมนผล ครและนกเรยนรวมกนสรปผล/ประเมนผลหลกการใชยาทเกดขนจรงในครอบครวหรอชมชนโดยสรปความรเรอง หลกการใชยา ซงกลมนกเรยนเลอกปญหาของกลมตนเองทตองการเนนเพราะปญหาทเกดขนอาจแตกตางกน

สอการเรยนร/แหลงการเรยนร 1. รปภาพหลกการใชยา 2. ใบความรท 2 3. ใบงานท 2 4. หนงสอพมพ/โทรทศน/เอกสารการเรยน

การวดและประเมนผล วธการวด 1. ผลการศกษาจากใบความร 2. ผลการทดสอบความรจากใบงานท 2 3. สงเกตจากการรวมกจกรรมกลม เครองมอวด 1. แบบทดสอบประเมนผลหลงเรยน 2. แบบประเมนใบงานท 2 3. แบบประเมนพฤตกรรมการทางานกลม

บนทกผลหลงการจดการเรยนร 1. ผลการจดการเรยนร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................

152

2. ปญหา/อปสรรค .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. แนวทางแกไข ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ........................................................ผสอน วาทเรอตร ทรงธรรม พลบพลา)

153

1. นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหาทนกเรยนสงสย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. วเคราะหปญหาทเกดขน

วเคราะหปญหาเพอนาไปสการกาหนดแนวทางการแกไขปญหา ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา กาหนดแนวทางแกไขปญหา ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

154

4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 5. สรปผล/ประเมนผล สรปผล/ประเมนผลจากแหลงขอมลตาง ๆ .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ปญหาทนกเรยนตองการเนนเพอนาไปสการแกไขจรง ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

155

ใบความรท 2 เรอง หลกการใชยา

ยา หมายถง สงทเราใชในการรกษาเพอบรรเทาความเจบปวย หรอโรคภยตาง ๆ ทเกดขน ยาจงมประโยชนอยางมากถาเราใชอยางถกตองและเหมาะสมซงนกเรยนจาเปน ทตองเรยนรเพอนาไปปฏบตในชวตประจาวนได

ลกษณะของยา ยาอาจมหลายรปแบบไดหลายอยาง แตรปแบบทนยมใชกนอยทวไป แบงไดเปน

ประเภทใหญ ๆ ไดดงน 1. ยาของแขง มกพบในรป ยาเมด ยาแคปซล เปนตน 2. ยาของเหลว พบในรป ยานาเชอม ยาแขวนตะกอน ยานาใส เปนตน 3. ยากงแขง ไดแก ครม ขผง ซงนยมเตรยมเปนยาใชภายนอก

วธการใชยา วธการใชอยางถกตอง ควรจะใชใหถกโรค ถกขนาด และถกวธ ซงนอกจากจะทาใหยาออกฤทธไดดแลว ยงชวยเพมความปลอดภยในการใชดวย การใชยาทถกตองตองมหลกดงน ควรถามแพทย หรอเภสชกรทกครง วายาทไดรบเปนยาอะไร รบประทานหรอใชอยางไร ใชแลวจะกอใหเกดผลอยางไรมขอหามหรอขอควรระวงหรอไม 1. ควรอานรายละเอยดบนฉลากยาและปฏบตตามทฉลากยาระบอยางเครงครด ทกครง 2. หากลมรบประทานยา เมอนกขนไดกใหรบประทานทนทแลวกกลบไปเขาตารางใชยาทกาหนดไว 3. ไมควรนายาของผ อนทใชรกษาลกษณะอาการคลาย ๆ กนมาใช 4. ควรเลอกใชยาทมสวนประกอบเปนตวยาเดยว ๆ เพอใชในการรกษาแตละอาการ 5. ตรวจสอบวนหมดอายของยา หากยานนหมดอายแลวกไมควรใช 6. ควรเกบยาไวใหหางจากมอเดก 7. ควรจดแยกประเภทของยาไวอยางชดเจน 8. กอนซอยาควรศกษาใหละเอยดทกครง 9. ไมควรเกบยาทเสอมคณภาพแลวรวมกบยาทใชอย 10. รบประทานยาใหหมดตามคาแนะนาของแพทย

156

ขอแนะนาในการใชยา 1. ถาตองการใชยารกษาตนเอง ควรมความรเรองยานนดพอ และควรใชเฉพาะในชวงระยะเวลาอนสน หากอาการไมดขน ควรไปพบแพทย 2. ในกรณทสงสยวาแพยา ควรหยดยาทนท และรบไปปรกษาแพทยหรอเภสชกร อยาเปลยนยาเอง

3. อยาใชยาซงไมมฉลากระบตวยา และวธการใชยา 4. อยาหลงเชอคาแนะนาจากผทไมมความรเรองยาดพอเปนอนขาด

5. ในกรณตอไปน อยารกษาตนเอง ควรปรกษาแพทยกอนใชยา กาลงกนยาชนดใดชนดหนงอยกอนหนาเปนประจา เชน ยารกษาโรคความดนโลหตสงเบาหวาน ไขขออกเสบ ฯลฯ

157

ใบงานท 2 เรอง หลกการใชยา

คาสง จงสรปผลทเกดขนจาการปฏบตตนในการใชยา ลงในแผนภาพ พรอมตอบคาถาม ตามความจรงทเกดขน

การปฏบตตนในการใชยา ผลจาการปฏบต รบประทานยาทเสอมคณภาพ

นายาของผอนมารบประทาน

วางยาไวตามพนเดกสามารถหยบกนได

รบประทานยาโดยไมศกษารายละเอยดจากฉลากยา

จงตอบคาถามดงตอไปน นกเรยนเสนอวธปฏบตตนเพอปองกนอนตรายทเกดจากการใชยา ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

158

เฉลยใบงานท 2 เรอง หลกการใชยา

คาสง จงสรปผลทเกดขนจาการปฏบตตนในการใชยา ลงในตาราง พรอมตอบคาถาม ตามความจรงทเกดขน

การปฏบตตนจากการใชยา ผลจาการปฏบตจากการใชยา รบประทานยาทเสอมคณภาพ ไดรบอนตรายจากการรบประทานยาทเสอมคณภาพ

หรอยาหมดอายซงอาจมผลตอรางกายอาจถงขนเสยชวตได

นายาของผอนมารบประทาน สงผลอนตรายตอรางกายหรออาจตดเชอโรคของผอนเชน การใชยาหยอดตาหรอยาปายตารวมกน

วางยาไวตามพนเดกสามารถหยบกนได สงผลอาจทาใหเดกเสยชวตเมอรบทานยามากเกนไป

รบประทานยาโดยไมศกษารายละเอยดจากฉลากยา ใชยาโดยไมอานฉลากยาทาใหโรคไมหายขาดและอาจไดรบอนตรายจากการใชยา

จงตอบคาถามดงตอไปน นกเรยนเสนอวธปฏบตตนเพอปองกนอนตรายทเกดจากการใชยา 1. ควรอานรายละเอยดบนฉลากยาและปฏบตตามทฉลากยาระบอยางเครงครด ทกครง 2. หากลมรบประทานยา เมอนกขนไดกใหรบประทานทนทแลวกกลบไปเขาตารางใชยาทกาหนดไว 3. ไมควรนายาของผ อนทใชรกษาลกษณะอาการคลาย ๆ กนมาใช 4. ควรเลอกใชยาทมสวนประกอบเปนตวยาเดยว ๆ เพอใชในการรกษาแตละอาการ 5. ตรวจสอบวนหมดอายของยา หากยานนหมดอายแลวกไมควรใช 6. ควรเกบยาไวใหหางจากมอเดก 7. ควรจดแยกประเภทของยาไวอยางชดเจน 8. กอนซอยาควรศกษาใหละเอยดทกครง 9. ไมควรเกบยาทเสอมคณภาพแลวรวมกบยาทใชอย 10. รบประทานยาใหหมดตามคาแนะนาของแพทย

159

แผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 4 เรอง ความปลอดภยในชวต เวลาเรยนทงหมด 6 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 3 เรอง ความหมายการปฐมพยาบาลและการปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬา เวลาเรยน 1ชวโมง สปดาหท 3 วนท เดอน พ.ศ. 2553 .............................................................................................................................................. 1. สาระท 5 ความปลอดภยในชวต

2. มาตรฐานการเรยนร พ 5.1 ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยา สารเสพตด และความรนแรง

3. ตวชวด พ 5.1 ป.4/2 แสดงวธปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอย และการบาดเจบจากการเลนกฬา

4. สาระสาคญ การดาเนนชวตในปจจบนอาจไดรบอนตรายจากการเกดอบตเหตโดยไดรบบาดเจบ จงจาเปนตองเรยนรวธการปฐมพยาบาลเพอชวยตนเองและบรรเทาอาการบาดเจบจากการเลนกฬาได

5. กระบวนการจดการเรยนร กจกรรมการเรยนร ครงท 3 เรอง ความหมายการปฐมพยาบาลและการปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬา (เวลาเรยน 1 ชวโมง) 1. นาเขาสบทเรยน ครแจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกในกลมใหนกเรยนทราบครนารปภาพเกยวกบ การปฐมพยาบาลและการปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬา มาใหนกเรยนดและรวมกนสนทนาเพอเปนการกระตนใหนกเรยนทราบถงปญหาเกยวกบวธการปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬา ทผดขนตอนนาไปสความพการได

160

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 2.1.1 มอบหมายใหนกเรยนศกษารายละเอยดเกยวกบความหมายของการปฐมพยาบาล การปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬา ดงรายละเอยดในใบความรท 3 เรอง ความหมายการปฐมพยาบาลและการปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬา 2.1.2 นกเรยนสอบถามในประเดนทสงสยและสนใจ เพอสรางเสรมความมนใจในการปฏบตกจกรรมโดยนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในคาถามซงครเปนผการกระตนใหนกเรยนสามารถคดและตอบคาถามได

- นกเรยนมความรเรองปฐมพยาลเบองตนหรอไม - นกเรยนเคยไดรบบาดเจบจาการเลนกฬาหรอไม - ถานกเรยนไดรบบาดเจบเปนแผลควรปฏบตตนอยางไร - ถานกเรยนไมรกษาและปฐมพยาบาลอาการบาดเจบอยางถกตอง

จะมผลอยางไร 2.1.3 ครนาเสนอสถานการณปญหาการบาดเจบจาการเรยนกฬาและการ

ปฐมพยาบาลทมกเกดขนกบนกเรยน เชน การวงแลวหกลม การเปนลม เลอดกาเดาไหล ซงมกเกดขนไดงายในเหตการณปจจบน

2.1.4 นกเรยนนาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา หรอวเคราะหสาเหตทเกดการบาดเจบจากการเลนกฬาและวธการปฐมพยาบาลเบองตนได 2.2 วเคราะหปญหาทเกดขน นกเรยนแตละกลมวเคราะหปญหาทเกดขนจากการการปฐมพยาบาลและการบาดเจบจากการเลนกฬาซงเปนการรกษาเบองตนเพอไมใหผปวยไดรบอนตรายจาการบาดเจบทเกดขนโดยนกเรยนชวยกนตอบคาถาม เปนการกระตนใหนกเรยนมความเขาใจในการวเคราะหปญหา เชน - การปฐมพยาบาลเบองตนโดยไมถกวธสงผลตอผปวยอยางไร - เพราะอะไรจงตองมการปฐมพยาบาล - ถาไมปฐมพยาบาลจะมผลอยางไร 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา นกเรยนทกกลมกาหนดแนวทางแกไขปญหาเพอปองกนและปฐมพยาบาลผ ทไดรบบาดเจบจากการเลนกฬาซงชวยใหอาการบาดเจบนอยลงได โดยครใชคาถามในการกระตนนกเรยน ดงน

161

- การปฐมพยาบาลควรปฏบตอยางไรเพอชวยชวตได - เมอบาดเจบจากการเลนกฬาควรปฏบตตนอยางไร 4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา 4.1 นกเรยนทกกลมศกษาหาความรจากใบงานท 3 เอกสาร หนงสอเรยน เกยวกบความหมายการปฐมพยาบาลและการปฐมพยาบาลและการปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬา - นกเรยนมวธการปฐมพยาบาลอยางไร - นกเรยนมวธการใดบางเพอชวยผบาดเจบจากการเลนกฬา 4.2 นกเรยนทกกลมนาเสนอวธการแกไขปญหาหนาชนเรยน 5. สรปผล/ประเมนผล ครและนกเรยนรวมกนสรปผล/ประเมนผลการแกปญหาการปฐมพยาบาลและ การปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬาซงสามารถนาไปใชไดจรงในเหตการณปจจบนโดยสรปความรและวธการดาเนนการในการปฐมพยาบาลเปนขนตอนอยางถกตอง

สอการเรยนร/แหลงการเรยนร 1. รปภาพการปฐมพยาบาลเบองตนผบาดเจบจากการเลนกฬา 2. ใบความรท 3 3. ใบงานท 3 4. เอกสารตาง ๆ/หนงสอเรยน

การวดผลและประเมนผล วธการวด 1. ผลการศกษาจากใบความร 2. ผลการทดสอบความรจากใบงานท 3 3. สงเกตจากการรวมกจกรรมกลม เครองมอวด

1. แบบทดสอบประเมนผลหลงเรยน 2. แบบประเมนใบงานท 3 3. แบบประเมนพฤตกรรมการทางานกลม

162

บนทกผลหลงการจดการเรยนร 1. ผลการการจดการเรยนร .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 2. ปญหา/อปสรรค .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. แนวทางแกไข .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ........................................................ผสอน (วาทเรอตร ทรงธรรม พลบพลา)

163

1. นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหาทนกเรยนสงสย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. วเคราะหปญหาทเกดขน

วเคราะหปญหาเพอนาไปสการกาหนดแนวทางการแกไขปญหา ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา กาหนดแนวทางแกไขปญหา ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

164

4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. สรปผล/ประเมนผล สรปผล/ประเมนผลจากแหลงขอมลตาง ๆ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ปญหาทนกเรยนตองการเนนเพอนาไปสการแกไขจรง ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

165

ใบความรท 3 เรอง ความหมายการปฐมพยาบาลและวธปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬา

การปฐมพยาบาล หมายถง การใหความชวยเหลอเบองตนเมอเกดการเจบปวยหรอบาดเจบเพอชวยลดหรอบรรเทาอาการ กอนทผ ปวยหรอผ บาดเจบจะไดรบการรกษาจากบคคลากรทางการแพทยเพอไมใหผปวยไดรบอนตรายมากกวาน การปฐมพยาบาลมความสาคญ ดงน 1.เพอบรรเทาความเจบปวด และชวยใหรางกายหายเปนปกตเรวขน 2. เพอลดความรนแรงทเกดจากการบาดเจบ 3. เพอปองกนไมใหเกดความพการในภายหลง 4. เพอชวยชวตผบาดเจบหรอผปวยได

การบาดเจบจากการเลนกฬา การเลนกฬาหรอออกกาลงกาย เปนสงจาเปนในชวตประจาวนเพราะจะชวยใหรางกายแขงแรงสมบรณและมสขภาพดขนได แตถามการปฏบตทไมถกตอง ขาดความระมดระวงกอาจเกดการบาดเจบและอาจเปนอนตรายถงชวตไดเชนกน ดงนน การมความร ความเขาใจ เจตคต และการปฏบตทถกตองตอการบาดเจบทเกดขนจากการเลนกฬาหรอออกกาลงกาย จะชวยใหการบาดเจบหายเรวขนและสามารถกลบไปเลนกฬานน ๆ ไดอกดวยความปลอดภย 1. ขอแพลง เกดจากการเคลอนไหวของขอตอเกนมมปกต ทาใหเกดการฉกขาดของเอนยดขอตอ รวมถงปลอกหมขอตอฉกขาดดวย มกพบทขอเทา ขอมอ ขอนวมอ การปฐมพยาบาลขอแพลง ทาดงน 1. ใหขอตอทบาดเจบอยนง ๆ และหนนใหสง 2. ใชความเยน หรอนาแขงประคบ ครงละ 20-30 นาท วนละ 2-3 ครง 3. ใชผายด (elastic bandage) พนรอบขอเพอจากดการเคลอนไหว ถามการบาดเจบรนแรงใหนาสงแพทยเพอทาการรกษา 4. ยกขอทบาดเจบใหสงกวาระดบหวใจ โดยเฉพาะเวลานอน 5. หลง 24-48 ชวโมงไปแลวใหใชความรอนประคบ

166

2. การเปนลม ขณะออกกาลงกายหรอเลนกฬากลางแจงผ เลนหกโหมมากเกนไปอาจสงผลใหเปนลมได การปฐมพยาบาลผปวยเปนลม 1. ใหนาผปวยมาพกบรเวณทโลงหรอใตตนไมซงมอากาศถายเทสะดวก 2. จดทานอนผปวยใหนอนหงายราบกบพนแลวคลายเสอผาใหหลวม 3. นาผาชบนาเยนเชดบรเวณใบหนา แขน ขา และลาตว เพอระบายความรอน 4. เมอผปวยรสกตว ใหนานาดมหรอเครองดมอน ๆ เพอใหผปวยรสกสบายขน 3. การเปนตะครว เกดจากการเกรงตวชวคราวของกลามเนอ ทาใหกลามเนอมดนนแขงเกรงและมอาการปวดจะเกดขนเปนระยะเวลาไมนานกจะหายไปเอง แตอาจเกดเปนซาทเดมอกกได ในบางครงกลามเนออาจเปนตะครวพรอมๆกนหลายๆมดกได เกดจากหลายสาเหตเชน รางกายขาดเกลอแร ฝกซอมนานเกนไป สภาพแวดลอมไมเหมาะสม รวมทงการใชผายดรดบนกลามเนอคอนขางแนนทาใหเลอดไหลเวยนไมด การปฐมพยาบาลเปนตะครว 1. ใหหยดออกกาลงกายในทนท ใหคอยๆ เหยยดกลามเนอทเปนตะครวอยาง ชา ๆ 2. ใชความรอนประคบเพอกระตนใหเลอดไหลเวยนไปยงบรเวณนนมากขน 3. ใหผปวยดมนาหรอเกลอแรเพอชวยใหกลามเนอทเปนตะครวคลายตวเรวขน

167

เฉลยใบงานท 3 ความหมายการปฐมพยาบาลและวธปฐมพยาบาลการบาดเจบจากการเลนกฬา

คาสง นกเรยนจงอธบายขนตอนการปฐมพยาบาลจากการบาดเจบจาการเลนกฬาตามท กาหนดอยางละเอยด 1. ขอแพลง 2. การเปนลม 3. การเปนตะครว

การปฐมพยาบาล ขอแพลง ขนตอนการปฏบต 1. ใหขอตอทบาดเจบอยนงๆ และหนนใหสง 2. ใชความเยน หรอนาแขงประคบ ครงละ 20-30 นาท วนละ 2-3 ครง 3. ใชผายด (elastic bandage) พนรอบขอเพอจากดการเคลอนไหว ถามการบาดเจบรนแรงใหนาสงแพทยเพอทาการรกษา 4. ยกขอทบาดเจบใหสงกวาระดบหวใจ โดยเฉพาะเวลานอน 5. หลง 24-48 ชวโมงไปแลวใหใชความรอนประคบ

การปฐมพยาบาล การเปนลม ขนตอนการปฏบต 1. ใหนาผปวยมาพกบรเวณทโลงหรอใตตนไมซงมอากาศถายเทสะดวก 2. จดทานอนผปวยใหนอนหงายราบกบพนแลวคลายเสอผาใหหลวม 3. นาผาชบนาเยนเชดบรเวณใบหนา แขน ขา และลาตว เพอระบายความรอน 4. เมอผปวยรสกตว ใหนานาดมหรอเครองดมอน ๆ เพอใหผปวยรสกสบายขน

การปฐมพยาบาล การเปนตะครว ขนตอนการปฏบต 1. ใหหยดออกกาลงกายในทนท ใหคอย ๆ เหยยดกลามเนอทเปนตะครวอยางชา ๆ 2. ใชความรอนประคบเพอกระตนใหเลอดไหลเวยนไปยงบรเวณนนมากขน 3. ใหผปวยดมนาหรอเกลอแรเพอชวยใหกลามเนอทเปนตะครวคลายตวเรวขน

168

แผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 4 เรอง ความปลอดภยในชวต เวลาเรยนทงหมด 6 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 4 เรองการปฐมพยาบาลผใชยาผดและถกสตวมพษกดตอย เวลาเรยน 1 ชวโมง สปดาหท 4 วนท เดอน พ.ศ. 2553 .............................................................................................................................................. 1. สาระท 5 ความปลอดภยในชวต

2. มาตรฐานการเรยนร พ 5.1 ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยา สารเสพตด และความรนแรง

3. ตวชวด พ 5.1 ป.4/2 แสดงวธปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม แมลงสตวกดตอย และการบาดเจบจากการเลนกฬา 4. สาระสาคญ การดาเนนชวตในปจจบนอาจไดรบอนตรายจากการใชยาผดและไดรบบาดเจบจากสตวมพษจงจาเปนตองเรยนรวธการปฐมพยาบาลผ ใชยาผดเพอชวยตนเองและบรรเทาอาการบาดเจบจากการถกสตวมพษกดหรอตอยได

5. กระบวนการจดการเรยนร กจกรรมการเรยนร ครงท 4 เรอง การปฐมพยาบาลผใชยาผด ถกสตวมพษกดตอย (เวลาเรยน 1 ชวโมง) 1. นาเขาสบทเรยน ครแจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกในกลมใหนกเรยนทราบครนารปภาพขนตอนเกยวกบ การปฐมพยาบาลผ ใชยาผด ถกสตวมพษกดตอย มาใหนกเรยนดและรวมกนสนทนาเพอเปนการกระตนใหนกเรยนทราบถงปญหาเกยวกบวธการปฐมพยาบาลเพอปองกนอนตรายทเกดขนในชวตได

169

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 2.1.1 ครมอบหมายใหนกเรยนศกษารายละเอยดเกยวกบการปฐมพยาบาลผใชยาผด ถกสตวมพษกด ตอย ดงรายละเอยดในใบความรท 4 เรอง การปฐมพยาบาลผ ใชยาผด ถกสตวมพษกด ตอย 2.1.2 ครนารปภาพการปฐมพยาบาลผ ใชยาผด ถกสตวมพษกด ตอย และสาธต การปฐมพยาบาลผ ใชยาผด ถกสตวมพษกด ตอย ตามลาดบและเลอกตวแทนนกเรยนออกมาสาธตการปฐมพยาบาลผใชยาผด ถกสตวมพษกด ตอย สวนนกเรยนคนอน ๆ ในชนเรยนใหปฏบตตามและจบคผลดเปลยนกนฝกการปฐมพยาบาลจนเกดความชานาญและใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนประเดนปญหาทเกดขนจาการปฐมพยาบาลผ ใชยาผด ถกสตวมพษ กด ตอย ครคอยกระตนคาถามดงน - สาเหตการใชยาผดเกดจากอะไร - เพราะเหตใดจงถกสตวกด งกด - ถาไมปฐมพยาบาลผปวยจะเกดผลอยางไร 2.1.3 นกเรยนกาหนดสถานการณปญหาและระบปญหาทเกดขนเกยวกบการปฐมพยาบาลผ ใชยาผด ถกสตวมพษกดตอย หากปฐมพยาบาลผดวธหรอผดขนตอนอาจสงผลใหผปวยเสยชวตได 2.2 วเคราะหปญหาทเกดขน นกเรยนสอบถามในประเดนทสงสยและสนใจซงนกเรยนทกกลมวเคราะหปญหาการใชยาผด สตวมพษกด ตอย ซงนาไปสการแกปญหาทถกตองเหมาะสม โดยครตงคาถามเพอกระตนใหนกเรยนเกดความกระจางขน ดงน - การใชยาผดเกดผลเสยอยางไรบาง - มวธการปองกนอยางไรเพอไมใหถกงกด หรอสตวมพษตอย 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา นกเรยนทกกลมระดมความคดเรองการปฐมพยาบาลผ ใชยาผด ถกสตวมพษกดตอยกบเพอน ๆ เพอกาหนดแนวทางแกไขปญหาทเกดขนโดยใหนกเรยนเขยนวธการแกปญหาเปนขนตอนซงขนตอนนครคอยกระตนคาถาม แนะนา ใหความชวยเหลอดานคาปรกษาแกนกเรยน ดงน - นกเรยนมขนตอนการปฐมพยาบาลผใชยาผดอยางไร - นกเรยนสามารถปฐมพยาบาลผถกสตวมพษกด งกด แมลงตอยไดหรอไม

170

4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา 4.1 นกเรยนรวบรวมขอมลเกยวกบการปฐมพยาบาลผ ใชยาผด ถกสตวมพษกดตอยจากใบงานท 4 หนงสอพมพ เอกสารตางๆพรอมเสนอวธการแกไขปญหาทถกตอง 4.2. ใหนกเรยนทาใบงานท 4 เรอง การปฐมพยาบาลผใชยาผด ถกสตวมพษกด ตอย 4.3 นกเรยนทกกลมนาเสนอวธการแกไขปญหาหนาชนเรยน 5. สรปผล/ประเมนผล นกเรยนทกกลมออกมานาเสนอและสรปผล /ประเมนผลการแกไขปญหาแลวรวมกนสรปสาระสาคญเรอง การปฐมพยาบาลผ ใชยาผด ถกสตวมพษกดตอย ซงแตละกลมกาหนดปญหาทตองการเนนและวธการแกปญหาทเกดขนแตกตางกนได

สอการเรยนร/แหลงการเรยนร 1. รปภาพการปฐมพยาบาลผใชยาผด ถกสตวมพษกดตอย 2. ใบความรท 4 3. ใบงานท 4 4. เอกสารตาง ๆ/หนงสอพมพ

การวดผลและประเมนผล วธการวด 1. ผลการศกษาจากใบความร 2. ผลการทดสอบความรจากใบงานท 4 3. สงเกตจากการรวมกจกรรมกลม เครองมอวด 1. แบบทดสอบประเมนผลหลงเรยน 2. แบบประเมนใบงานท 4 3. แบบประเมนพฤตกรรมการทางานกลม

บนทกผลหลงการจดการเรยนร 1. ผลกาจดการเรยนร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................

171

2. ปญหา/อปสรรค ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. แนวทางแกไข .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ........................................................ผสอน (วาทเรอตร ทรงธรรม พลบพลา)

172

1. นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหาทนกเรยนสงสย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. วเคราะหปญหาทเกดขน

วเคราะหปญหาเพอนาไปสการกาหนดแนวทางการแกไขปญหา ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา กาหนดแนวทางแกไขปญหา ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

173

4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5. สรปผล/ประเมนผล สรปผล/ประเมนผลจากแหลงขอมลตาง ๆ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ปญหาทนกเรยนตองการเนนเพอนาไปสการแกไขจรง ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

174

ใบความรท 4 เรอง การปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม สตวมพษกดตอย

สาเหตสาคญของการใชยาผด ผลจากการใชยาผดมหลายสาเหต ดงน 1. นกเรยนรบประทานยาทหมดอาย 2. นกเรยนหยบยามารบประทานเองโดยไมอานฉลากและวธรบประทานยา 3. นกเรยนใชยาไมถกประเภท เชน นายาทใชรกษาภายนอกมารบประทาน 4. นกเรยนหยบยาของผปกครองมารบประทาน

ลกษณะอาการของผใชยาผด การรบประทานยาผดมผลทาใหเกดอาการแพยาไดหลายลกษณะ ดงน 1. มอาการปวดทอง คลนไส หรออาเจยน 2. มอาการเปนผนคน เปนผนนนแดงตามตว 3. มความดนโลหตตาหวใจเตนเรว 4. มอาการหอบ ผปวยหายใจลาบาก 5. มอาการเปนไข ออนเพลย ปวดเมอยตามเนอตว

การปฐมพยาบาลเมอผปวยรบประทานยาผด 1. ดมนมหรอนาเยน 4-5แกวหรอกลนไขไกดบ 5 ฟอง ชวยดดซมพษได 2. ใหใชนวลวงคอใหยาออกมามากทสด 3. รบพาผปวยไปพบแพทยเพอรกษาไดถกตอง

การปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากสารพษและสารเคม ผลตภณฑสารเคมทใชภายในบานมอนตราย โดยอยางนอยมคณสมบตขอใดขอดงน เปนพษ กดกรอน ตดไฟได หรอทาปฏกรยาทรนแรงได ผลตภณฑทมสารเคมทเปนอนตรายเปนสวนประกอบ ไดแก นายาทาความสะอาดทวไป ยาฆาแมลง ความปลอดภยขณะใชสารเคม 1. เลอกใชผลตภณฑทไมเปนพษแทน 2. อานฉลากและปฏบตตามวธการใชทกครง 3. สวมถงมอและเสอคลมทกครง เพอลดอนตรายไดโดยการสมผสตอผวหนง

175

4. หยดใชผลตภณฑทนทถารสกวงเวยน ปวดทอง คลนไส อาเจยน หรอปวดศรษะ 5. พบแพทยทนทถาสงสยวาไดรบสารพษหรอไดรบอนตรายเมอสมผสกบสารเคม

การปฐมพยาบาล 1. มองหาภาชนะบรรจยาพษทตกอยใกลผปวย นาไปโรงพยาบาลดวย 2. สงเกตรอยไหมบรเวณรมฝปากและปากและเรยกรถพยาบาล 3. ดมนามาก ๆ (โดยใหจบทละนอย) หรอนาสะอาด 4. หามทาใหอาเจยน ถาผ ปวยหมดสต หามกรอกนาหรอของเหลวเขาปากผ ปวย ถาหยดหายใจใหรบชวยหายใจ แลวรบนาสงโรงพยาบาล

การปฐมพยาบาลเมอถกสตวมพษหรอแมลงกดตอย งกด ลกษณะอาการ เมอนกเรยนถกงกดบรเวณทโดนกดจะมรอยเขยว 2 เขยว หากไมมรอยเขยวงมกเปนงทไมมพษ โดยมกพบวางทกดมกเปนงเหาซงมพษแรงซงมผลกระทบตอระบบประสาท ผปวยจะมอาการออนเพลย เดนไมไหว กลนนาลายลาบากและหายใจไมสะดวก การปฐมพยาบาลผทถกงกด

1. ดรอยแผล ถาเปนงพษจะมรอยเขยว 2. ใชเชอกรดหรอยาง หรอเขมขดรดเหนอแผลใหแนนพอควร 3. ใหนอนนง ๆ คอยปลอบใจ 4. หามดมสรา ยาดองเหลา ยากลอมประสาท 5. ถาหยดหายใจใหชวยหายใจทนท 6. ควรนางไปพบแพทยดวย

สนขกด สนขเปนสตวทมความผกพนกบมนษยมาชานานหากเราถกสนขกด การชวยเหลอ คอควรลางแผลดวยนาสะอาด เพอลางนาลายของสนขออกจากบาดแผลแลวจงใสยา ใหรบประทานยาแกปวดและควรฉดยากนโรคบาดทะยกดวย ถาสงสยวาสนขเปนบาหรอไมควรขงเพอดอาการอยางนอย 5-10วน ขอควรปฏบตเมอถกสนขบากด 1. ถาเลอดออก หามเลอดทนท (ดวยผากอซหรอบบแผล) 2. ลางแผลดวยนาสะอาดหรอนาสบ ปดดวยผากอซสะอาด 3. รบไปพบแพทย เพอฉดวคซน โรคพษสนขบา

176

แมลงสตวกดตอย แมลงมหลายชนดบางชนดมพษ และบางชนดมอนตรายตอมนษย เชน แมงปอง ผง ตอ แตน ซงสตวมพษเหลานกดตอย จะทาใหเกดอนตรายตอรางกายได ลกษณะอาการ มอาการ ปวด บวม คน เจบบรเวณทถกตอยหรอกด วธปฐมพยาบาลแมลงสตวกดตอย 1. ถาถกตอยหลายตว หรอตอยบรเวณหนา ใหรบไปพบแพทย 2. พยายามถอนเหลกไน (โดยใชหลอดกาแฟเลก ๆ แขง ๆ หรอปากกาครอบแลวกดใหเหลกในโผล แลวดงเหลกไนออก) 3. ใชยาแกแพทา หรอราดดวยนาโซดา หรอประคบดวยนาแขง (ปกตอาการบวมจะลดลงใน 1 วนถาไมลดใหพบแพทย) 4. ถามอาการปวด กนยาแกปวด (พาราเซตามอล)

177

เฉลยใบงานท 4 เรองการปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากการใชยาผด สารเคม สตวมพษกดตอย

คาสง นกเรยนจงอธบายวธการปฐมพยาบาลตามขนตอนทกาหนดใหอยางละเอยด 1. การปฐมพยาบาลเมอผปวยรบประทานยาผด 2. การปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากสารพษและสารเคม 3. การปฐมพยาบาลผทถกงกด 4 การปฐมพยาบาลแมลงสตวกดตอย

การปฐมพยาบาลเมอผปวยรบประทานยาผด วธการปฐมพยาบาลมขนตอนดงน 1. ดมนมหรอนาเยน 4-5แกว หรอกลนไขไกดบ 5 ฟอง ชวยดดซมพษได 2. ใหใชนวลวงคอใหยาออกมามากทสด 3. รบพาผปวยไปพบแพทยเพอรกษาไดถกตอง

การปฐมพยาบาลเมอไดรบอนตรายจากสารพษและสารเคม วธการปฐมพยาบาลมขนตอนดงน 1. มองหาภาชนะบรรจยาพษทตกอยใกลผปวย นาไปโรงพยาบาลดวย 2. สงเกตรอยไหมบรเวณรมฝปากและปากและเรยกรถพยาบาล 3. ดมนามาก ๆ (โดยใหจบทละนอย) หรอนาสะอาด 4. หามทาใหอาเจยน ถาผ ปวยหมดสต หามกรอกนาหรอของเหลวเขาปากผ ปวย ถาหยด

การปฐมพยาบาลผทถกงกด วธการปฐมพยาบาลมขนตอนดงน

1. ดรอยแผล ถาเปนงพษจะมรอยเขยว 2. ใชเชอกรดหรอยาง หรอเขมขดรดเหนอแผลใหแนนพอควร 3. ใหนอนนง ๆ คอยปลอบใจ 4. หามดมสรา ยาดองเหลา ยากลอมประสาท 5. ถาหยดหายใจใหชวยหายใจทนท 6. ควรนางไปพบแพทยดวย

178

การปฐมพยาบาลแมลงสตวกดตอย วธการปฐมพยาบาลมขนตอนดงน 1. ถาถกตอยหลายตว หรอตอยบรเวณหนา ใหรบไปพบแพทย 2. พยายามถอนเหลกไน (โดยใชหลอดกาแฟเลก ๆ แขง ๆ หรอปากกาครอบแลวกดใหเหลกในโผล แลวดงเหลกไนออก) 3. ใชยาแกแพทา หรอราดดวยนาโซดา หรอประคบดวยนาแขง (ปกตอาการบวมจะลดลงใน 1 วนถาไมลดใหพบแพทย) 4. ถามอาการปวด กนยาแกปวด (พาราเซตามอล)

179

แผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 4 เรอง ความปลอดภยในชวต เวลาเรยนทงหมด 6 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 5 เรอง ความหมายของบหรและโทษของบหร เวลาเรยน 1 ชวโมง สปดาหท 5 วนท เดอน พ.ศ. 2553 .............................................................................................................................................. 1. สาระท 5 ความปลอดภยในชวต

2. มาตรฐานการเรยนร พ 5.1 ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยา สารเสพตด และความรนแรง

3. ตวชวด พ 5.1 ป.4/3 วเคราะหผลเสยของการสบบหรและการดมสรา ทมตอสขภาพและการปองกน

4. สาระสาคญ อนตรายจากสารเสพตดโดยเฉพาะบหรไดขยายวงกวางออกไปยงกลมตาง ๆ ทกเพศทกวยโดยเฉพาะเดกวยเรยนดงนนจงควรเรยนรเกยวกบโทษของบหรเพอใหเกดความรความเขาใจและสามารถปองกนตนเองใหปลอดภยจากบหรได

5. กระบวนการจดการเรยนร กจกรรมการเรยนร ครงท 5 เรอง ความหมายของบหรและโทษของบหร (เวลาเรยน 1 ชวโมง) 1. นาเขาสบทเรยน ครแจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกในกลมใหนกเรยนทราบครนาเสนอสถานการณ เกยวกบบหรและโทษของการสบบหรมาใหนกเรยนดและรวมกนสนทนาเพอเปนการกระต นใหนกเรยนทราบถงปญหาเกยวกบโทษของบหรตอตนเองและครอบครว 2. กจกรรมการเรยนร 2.1 นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 2.1.1 ครมอบหมายใหนกเรยนศกษารายละเอยดเกยวกบความหมายของบหรและโทษของบหร ดงรายละเอยดในใบความรท 5 เรอง ความหมายของบหรและโทษของบหร

180

โดยใหนกเรยนระบถงปญหาของการสบบหรและโทษของบหรซงครตงประเดนคาถามเปนการกระตนนกเรยนใหเขาใจถงปญหาทเกดขน ดงน - การสบบหรมผลตอรางกายอยางไร - การสบบหรมผลตอครอบครวอยางไร - สาเหตการสบบหรเกดจากอะไร 2.1.2 ครนาเสนอสถานการณปญหาเกยวกบการสบบหรทเพมขนในทกปและโทษของบหรทสงผลกระทบตอครอบครว ชมชน และ สงคม ซงผ รบควนบหรมกเปนคนในครอบครวหรอผใกลชด ครใชคาถามกระตนเพอใหนกเรยนเขาใจถงปญหาเกยวกบโทษของบหร - การเสยชวตจากโรคมะเรงปอดสาเหตเกดจากอะไร - ครอบครวของนกเรยนมผสบบหรหรอไม 2.1.3 นกเรยนนาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหาทเกดขนจรงภายในครอบครวหรอชมชนเพอนาไปสการแกไขปญหาตอตนเองและครอบครวมการเสนอความคดเหนแลกเปลยนความรภายในหองเรยนครเปนผคอยกระตนใหนกเรยนเกดความกระจางจากปญหาทเกดขน 2.1.4 นกเรยนวเคราะหปญหาทเกดขนเกยวกบพษภยของบหรตอคนใกลชดหรอภายในครอบครวซงสงผลตอสขภาพได 2.2 วเคราะหปญหาทเกดขน นกเรยนศกษาความรเรอง บหร จาก VCD โดยครสอดแทรกความรเพมเตมเพอใหนกเรยนเขาใจปญหาทเกดขนจรงสการแกปญหาทเหมาะสมซงขนตอนนครคอยกระตนคาถามนกเรยนเกยวกบโทษของบหร ดงน -สาเหตของการทาใหคนสบบหร -ผลเสยจากการสบบหรมอะไรบาง -นกเรยนมวธปองกนตนเองอยางไร 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา 3.1 ใหนกเรยนสอบถามในประเดนทสงสยและสนใจเพอสรางเสรมความมนใจในการปฏบตกจกรรมโดยกาหนดแนวทางแกไขปญหา วธการแกไขปญหา สการปฏบตไดจรง 3.2 ใหนกเรยนทกกลมนาเรองโทษของบหร มาปรกษาแลกเปลยนความคดเหนเพอกาหนดแนวทางแกไขปญหา โดยครเปนผตงคาถามเพอเปนการกระตนใหผ เรยนมสวนรวมในการเรยนดงน

181

- นกเรยนควรอยใกลชดผสบบหรหรอไม - นกเรยนมวธปองกนจากผสบบหรอยางไร - เมอนกเรยนเหนเพอนสบบหรควรปฏบตตนอยางไร 4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา 4.1 นกเรยนรวมกนรวบรวมขอมลเกยวกบบหรและโทษของบหรจากใบความรท 5 เอกสาร หรอหนงสอพมพ เพอเปนแนวทางสการแกปญหาเกยวกบการสบบหร โดยครเปนผ ใหคาปรกษา แนะนา ชแนะ เพอใหผ เรยนเกดความเขาใจและมความมนใจ ซงขนตอนนครคอยกระตนโดยใชคาถาม ดงน - นกเรยนมวธปองกนตนเองอยางไร - เมอนกเรยนถกชวนใหสบบหรควรปฏบตอยางไร 4.2 ใหนกเรยนทาใบงานท 5 เรอง ความหมายของบหรและโทษของบหร 4.3 นกเรยนนาเสนอวธการแกปญหาการสบบหรหนาชนเรยน 5. สรปผล/ประเมนผล ครและนกเรยนรวมกนสรปผล/ประเมนผลการแกไขปญหาสาระสาคญ เรอง ความหมายของบหรและโทษของบหร ตามขนตอนทกาหนดภายในกลมแตละกลมซงชวยพฒนาตนเองและเพอน ๆ กลมอนได ซงแตละกลมเลอกปญหาทตองการเนนหรอวธการแกไขทเกดขนแตกตางกน

สอการเรยนร/แหลงการเรยนร 1. ใบความรท 5 2. ใบงานท 5 3. เอกสารตาง ๆ/หนงสอพมพ

4. VCD เรอง ความหมายของบหรและโทษของบหร

การวดผลและประเมนผล วธการวด 1. ผลการศกษาจากใบความร 2. ผลการทดสอบความรจากใบงานท 5 3. สงเกตจากการรวมกจกรรมกลม

182

เครองมอวด 1. แบบทดสอบประเมนผลหลงเรยน 2. แบบประเมนใบงานท 5 3. แบบประเมนพฤตกรรมการทางานกลม

บนทกผลหลงการจดการเรยนร 1. ผลการการจดการเรยนร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. 2. ปญหา/อปสรรค ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. 3. แนวทางแกไข ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................

ลงชอ........................................................ผสอน

(วาทเรอตร ทรงธรรม พลบพลา)

183

1. นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหาทนกเรยนสงสย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. วเคราะหปญหาทเกดขน

วเคราะหปญหาเพอนาไปสการกาหนดแนวทางการแกไขปญหา ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา กาหนดแนวทางแกไขปญหา ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

184

4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 5. สรปผล/ประเมนผล สรปผล/ประเมนผลจากแหลงขอมลตางๆ .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ปญหาทนกเรยนตองการเนนเพอนาไปสการแกไขจรง ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

185

ใบความรท 5 ความหมายของบหรและโทษของบหร

การปองกนผลกระทบจากควนบหรมอสอง ซงจะเปนการปองกนเดกเจบปวยจากโรคดงกลาวกคอการทาใหบานเปนเขตปลอดบหรและการทสตรมครรภและเดกเลกตองหลกเลยงจาก การสมผสสดดมควนบหรในสถานทใดกตามทมผสบบหร

บหร มลกษณะเปนทรงกระบอกมวนหอดวยกระดาษ (ขนาดปกตจะมความยาวสนกวา 120 มลลเมตร และ ขนาดเสนผานศนยกลางไมเกน 10 มลลเมตร) มใบยาสบบดหรอซอยบรรจภายในหอกระดาษ ปลายดานหนงเปนปลายเปดสาหรบจดไฟ และอกดานหนงจะมตวกรอง ไวสาหรบใชปากสดควน คานปกตจะใชหมายถงเฉพาะทบรรจใบยาสบภายใน

สารเคมในบหร ไสบหรนน ทาจากใบยาสบตากแหง นาไปผานกระบวนการทางเคม และมการเพมสารอน ๆ ควนบหรประกอบดวยสารเคมมากกวา 4,000 ชนด ซงในจานวนนนมสารเคมจานวนมากทเปนสารพษ สารทกอใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม (en:mutagenic) และสารกอมะเรง(en:carcinogen)สารเคมทเปนองคประกอบ ไดแกอะซโตน (acetone) แอมโมเนย (ammonia) สารหน (arsenic) คาเฟอน (caffeine) ตะกว (lead) เปนตนการสบบหรและยาสบอน ๆ เปนสาเหตหลกของการเสยชวตทสามารถปองกนได การสบบหรเพมโอกาสในการเปน โรคมะเรงปอด (ประมาณ 80-90% ของผ ปวยมะเรงปอดมสาเหตมาจากการสบบหร) นอกจากนนยงเปนสาเหตของโรคปอดอน ๆ เชน โรคถงลมโปงพอง (en:emphysema หญงมครรภทสบบหรมโอกาสแทงลกมากขน และเดกทคลอดออกมาอาจมนาหนกนอยกวาปกต การสบบหรยงเพมโอกาสของอาการหวใจวาย และโรคมะเรงประเภทอน ๆ อกดวย ผสบบหรอาจดแกกวาปกตเนองจากควนบหรจะเพมรอยเหยวยนบนผวหนง เนองจากการสบบหรมผลเพมอตราเมตาบอลซม

สาเหตของการสบบหร 1. ทาตามเพอน เพราะเหนเพอน ๆ สบโดยอางวาเพอจะเขาสงคมกบเพอนได 2. สภาพแวดลอมภายในครอบครวชกนา เกดจากสมาชกบางคนในครอบครว สบบหร เชน พอ แม ลง นา จงเกดการเลยนแบบบาง 3. ความอยากทดลอง อยากรรสชาต 4. ยดถอคานยมผด ๆ คดวาการสบบหรเปนการโกเก หรอเปนลกผชาย

186

5. อทธพลจากการโฆษณา ทงจากภาพยนตร โทรทศน หนงสอพมพ อนเตอรเนท 6. ความเชอทผด ๆ เชน เชอวาเมอสบบหรจะทาใหสมองปลอดโปรงและไมงวงนอนเปนตน

โทษของบหร 1. โรคมะเรง ในอวยวะสวนตางๆ ของรางกาย เชน มะเรงทปาก ทกลองเสยง แตทเปนมากทสด คอ มะเรงปอดผ ทสบบหรจด มโอกาสตายดวยโรคมะเรงมากกวาผ ไมสบบหร 20 เทา 2. โรคทางเดนหายใจ ผสบบหรจดมอาการไอเรอรง บางครงไอถมากจนไมสามารถหลบนอนได แตเมอหยดสบอาการจะบรรเทาและหายไปในทสด นอกจากนทารในควนบหรจะสะสมอยในปอด วนละเลกวนละนอย จนในทสดถงลมปอดโปงพองจนไมสามารถหดตวกลบได มผลทาใหปอดไมสามารถแรกเปลยนกาซออกซเจนไดมากเทาเดมจงทาใหหายใจขด หอบ นอกจากนยงพบวาการสบบหรทาใหเปนโรคอนไดอกหลายอยาง เชน โรคกระเพาะอาหารเปนแผล โรคความดนเลอดสง โรคตบแขง โรคปรทนต โรคโพรงกระดกอกเสบ เปนตน และยงสงผลตอบคลกภาพของผสบบหรอกดวย ผลดในการเลกบหร คอ 1. สขภาพรางกายแขงแรงมากขน 2. ระบบไหลเวยนโลหตดขน 3. อายยนยาวมากขน 4. ระบบประสาทในการรบรส กลนดขน 5. อาการไอลดลง 6. สมรรถภาพทางเพศดขน 7. อวยวะปอดทางานไดดขน 8. มเงนเหลอมากขน ผลเสยของการสบบหร คอ 1. ประสทธภาพการทางานลดลง 2. หลอดเลอดหวใจตบตน 3. เกดโรคหวใจ 4. ปากมกลนเหมน

187

5. ผสบบหรปากจะดา เหงอกดา ฟนดา 6. เกดโรคมะเรงปอด ถงลมโปงพอง วธปองกนการสบบหร มดงน 1. ไมทดลองสบบหรโดยเดดขาด 2. รจกเลอกคบเพอน ไมอยใกลชดผสบบหร 3. เมอมปญหาควรปรกษาพอแม ผปกครอง โดยไมคดพงยาเสพตด 4. รจกใชเวลาวางใหเกดประโยชน เชน เลนกฬา เลนดนตร เปนตน 5. ควรศกษาหาความรเกยวกบพษภยและโทษของบหร

188

เฉลยใบงานท 5 เรอง ความหมายของบหรและโทษของบหร

คาสง ใหนกเรยนระบ ผลเสยของการสบบหรและสาเหตของการสบบหร วธปองกนการสบบหร

1. ผลเสยของการสบบหร มดงน 1.1 ประสทธภาพการทางานลดลง 1.2 หลอดเลอดหวใจตบตน 1.3 เกดโรคหวใจ 1.4 ปากมกลนเหมน 1.5 ผสบบหรปากจะดา เหงอกดา ฟนดา 1.6 เกดโรคมะเรงปอด ถงลมโปงพอง 2. สาเหตของการสบบหร มดงน 2.1 ทาตามเพอน เพราะเหนเพอน ๆ สบโดยอางวาเพอจะเขาสงคมกบเพอนได 2.2 สภาพแวดลอมภายในครอบครวชกนา เกดจากสมาชกบางคนในครอบครวสบบหร เชน พอ แม ลง นา จงเกดการเลยนแบบบาง 2.3 ความอยากทดลอง อยากรรสชาต 2.4 ยดถอคานยมผด ๆ คดวาการสบบหรเปนการโกเก หรอเปนลกผชาย 2.5 อทธพลจากการโฆษณา ทงจากภาพยนตร โทรทศน หนงสอพมพ อนเตอรเนท 2.6 ความเชอทผดๆ เชน เชอวาเมอสบบหรจะทาใหสมองปลอดโปรง จตใจเเจมใสและไมงวงนอน เปนตน 3 โทษจากการสบบหร มดงน 3.1 โรคมะเรง ในอวยวะสวนตาง ๆ ของรางกาย เชน มะเรงทปาก ทกลองเสยง แตทเปนมากทสด คอ มะเรงปอดผทสบบหรจด มโอกาสตายดวยโรคมะเรงมากกวาผ ไมสบบหร 20 เทา 3.2 โรคทางเดนหายใจ ผสบบหรจดมอาการไอเรอรง บางครงไอถมากจนไมสามารถหลบนอนได แตเมอหยดสบอาการจะบรรเทาและหายไปในทสดนอกจากนยงพบวาการสบบหรทาใหเปนโรคอนไดอกหลายอยาง เชน โรคกระเพาะอาหารเปนแผล โรคความดนเลอดสง

189

โรคตบแขง โรคปรทนต โรคโพรงกระดกอกเสบ เปนตน และยงสงผลตอบคลกภาพของผสบบหร อกดวย 4. วธปองกนการสบบหร มดงน 4.1 ไมทดลองสบบหรโดยเดดขาด 4.2 รจกเลอกคบเพอน ไมอยใกลชดผสบบหร 4.3 เมอมปญหาควรปรกษาพอแม ผปกครอง โดยไมคดพงยาเสพตด 4.4 รจกใชเวลาวางใหเกดประโยชน เชน เลนกฬา เลนดนตร เปนตน 4.5 ควรศกษาหาความรเกยวกบพษภยและโทษของบหร

190

แผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 4 เรอง ความปลอดภยในชวต เวลาเรยนทงหมด 6 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 5 เรอง ความหมายของสราและโทษของสรา เวลาเรยน 1 ชวโมง สปดาหท 6 วนท เดอน พ.ศ. 2553 .............................................................................................................................................. 1. สาระท 5 ความปลอดภยในชวต

2. มาตรฐานการเรยนร พ 5.1 ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยา สารเสพตด และความรนแรง

3. ตวชวด พ 5.1 ป.4/3 วเคราะหผลเสยของการสบบหร และการดมสรา ทมตอสขภาพและการปองกน

4. สาระสาคญ อนตรายจากสารเสพตดโดยเฉพาะสราหรอเครองดมแอลกอฮอลไดขยายวงกวางออกไปยงกลมตาง ๆ ทกเพศ ทกวย โดยเฉพาะเดกวยเรยนระดบประถม ถงอดมศกษาซงเปนสารเสพตดทหาซอไดงายตามรานคาทวไปโดยไมผดกฎหมายจงมผ นยมดมดงนนจงควรเรยนรเกยวกบโทษของสราหรอเครองดมแอลกอฮอลเพอใหเกดความรความเขาใจและสามารถปองกนตนเองใหปลอดภยจากสราได

5. กระบวนการจดการเรยนร กจกรรมการเรยนร ครงท 6 เรอง ความหมายของสราและโทษของสรา (เวลาเรยน 1 ชวโมง) 1. นาเขาสบทเรยน ครแจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกในกลมใหนกเรยนทราบครนาเสนอสถานการณ เกยวกบความหมายของสราและโทษของสรามาใหนกเรยนดและรวมกนสนทนาเพอเปนการกระตนใหนกเรยนทราบถงปญหาเกยวกบโทษของสราตอตนเองและครอบครว

191

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา 2.1.1 มอบหมายใหนกเรยนศกษารายละเอยดเกยวกบความหมายของสราและโทษของสรา ดงรายละเอยดในใบความรท 6 เรอง ความหมายของสราและโทษของสราเพอใหนกเรยนสามารถ นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหาเกยวกบปญหาทเกดขนจรง โดยครตงประเดนคาถามชวยกระตนใหนกเรยนเขาใจมากขน ดงน - การเกดอบตเหตชวงปใหมมสาเหตมาจากอะไร - โรคพษสราเรอรงมสาเหตมาจากอะไร - ครอบครวทะเลาะกนสวนใหญเกดจากอะไร 2.1.2 ครนาเสนอสถานการณปญหาเกยวกบการดมสราและโทษของสราซงสงผลตอตนเองและผอนรวมทงปญหาทเกดขนในครอบครวโดยเฉพาะการเกดอบตเหตมกเกดจากการดมสราเมาแลวขบซงทาใหเกดความสญเสยตอชวตและทรพยสนหรอเกดความพการได 2.1.3 นกเรยนกาหนดปญหา/ระบปญหาทเกดขนเกยวกบการดมสราสงผลตอชวตอยางไร 2.2 วเคราะหปญหาทเกดขน 2.2.1 นกเรยนศกษาความรเรอง ความหมายและโทษของสรา จาก VCD โดยครสอดแทรกความรเพมเตมเพอใหนกเรยนเขาใจปญหาทเกดขนจรงสการแกปญหาทเหมาะสม ซงขนตอนนครคอยกระตนคาถามนกเรยนเกยวกบโทษของสรา ดงน - การเกดอบตเหตชวงปใหมและสงกรานตมสาเหตมาจากอะไร 2.2.2 นกเรยนทกกลมระดมความคดเพอวเคราะหปญหาทเกดขน และกาหนดแนวทางแกไขปญหาเปนขนตอน ขนตอนนครคอยใหคาแนะนา ชแนะ คอยกระตนคาถามดงน - การดมสรามผลตอสขภาพรางกายอยางไร - การดมสราทาใหเกดอบตเหตเพราะอะไร - การเกดโรคพษสราเรอรงมสาเหตเกดจากสงใด 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามในประเดนทสงสยพรอมกาหนดแนวทางแกไขปญหาเพอปองกนอนตรายจากการดมสรา โดยครคอยใชคาถามกระตนนกเรยนเพอใหเขาใจ แนวทางการแกปญหา ดงน

192

- เมอดมสราทกครงเราควรขบรถยนตหรอไม - มแนวทางการปฏบตตนอยางไรในการปองกนโรคตบแขง 4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา 4.1 ใหนกเรยนนาความรเรอง ความหมายและโทษของสรา เพอชวยกนระดมความคดรวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหาโทษของสราโดยระบเปนขนตอนอยางละเอยดโดยครเปนผ ใหคาปรกษา แนะนา ชแนะ เพอใหผ เรยนเกดความเขาใจและมความมนใจ ซง ขนตอนนครคอยกระตนโดยใชคาถาม ดงน -นกเรยนมวธการแกปญหาเรอง การดมสราอยางไร - นกเรยนควรปฏบตตนอยางไรใหหางไกลจากสรา 4.2 ใหนกเรยนทาใบงานท 6 เรอง ความหมายของสราและโทษของสรา 4.3 นกเรยนนาเสนอวธการแกไขปญหาหนาชนเรยน 5. สรปผล/ประเมนผล ครและนกเรยนรวมกนสรปผล/ประเมนผลการแกไขปญหาทเกดขนในชวตเพอเปนแนวทางการปองกนโดยนกเรยนรวมกนสรปสาระสาคญเรองความหมายของสราและโทษของสราซงทกกลมเลอกปญหาทตองการเนนและวธการแกไขปญหาทเกดขนแตงตางกนได

สอการเรยนร/แหลงการเรยนร 1. ใบความรท 6 2. ใบงานท 6

3. VCD เรอง ความหมายของสราและโทษของสรา

การวดผลและประเมนผล วธการวด 1. ผลการศกษาจากใบความร 2. ผลการทดสอบความรจากใบงานท 6 3. สงเกตจากการรวมกจกรรมกลม เครองมอวด 1. แบบทดสอบประเมนผลหลงเรยน 2. แบบประเมนใบงานท 6 3. แบบประเมนพฤตกรรมการทางานกลม

193

บนทกผลหลงการจดการเรยนร 1. ผลการการจดการเรยนร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................2. ปญหา/อปสรรค ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................3. แนวทางแกไข ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................

ลงชอ........................................................ผสอน (วาทเรอตร ทรงธรรม พลบพลา)

194

1. นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหา นาเสนอสถานการณปญหาและระบปญหาทนกเรยนสงสย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. วเคราะหปญหาทเกดขน

วเคราะหปญหาเพอนาไปสการกาหนดแนวทางการแกไขปญหา ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. กาหนดแนวทางแกไขปญหา กาหนดแนวทางแกไขปญหา ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

195

4. รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา รวบรวมขอมลและเสนอวธการแกไขปญหา .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 5. สรปผล/ประเมนผล สรปผล/ประเมนผลจากแหลงขอมลตาง ๆ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ปญหาทนกเรยนตองการเนนเพอนาไปสการแกไขจรง ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

196

ใบความรท 6 เรอง ความหมายของสราและโทษของสรา

ความหมายของสรา

สราเปนสงเสพตดทไมผดกฎหมายสรารวมทงเค รองดมมน เมาอน ๆ จะม เอธลแอลกอฮอลเปนสารประกอบสาคญ สารชนดออกฤทธกดสมองสวนตาง ๆ ได ถารางกายไดรบแอลกอฮอลดงกลาวปรมาณนอยจะรสกสบาย และอารมณด แตถาไดรบในปรมาณมากขน เอธลแอลกอฮอลกจะไปกดสมองสวนเกยวของกบความรสกนกคด การควบคมตวเอง การตดสนใจ การยบยงการหกหามใจ จงไมนาแปลกวาคนเมาสรามกแสดงอาการตาง ๆ ทตามปกตไมเคยแสดงใหปรากฏออกมา เชน ระบายความในใจ ทะเลาะกน เปนตน แตถาไดเพมมากขนอก ผนนกจะสลบหรอหมดสตนอกจากผลดงกลาวเอธลแอลกอฮอลในปรมาณนอย ๆ จะชวยใหเจรญอาหารการยอยอาหารดขน แตในปรมาณมากจะเกดการระคายเคองตอกระเพาะอาหาร สารชนดนยงทาใหหวใจเตนเรว ความดนโลหตสง ปสสาวะบอย ฯลฯ อาการผ เสพแอลกอฮอลในสรานนจะทาใหหลอดเลอดทบรเวณผวหนงขยายผดมจงมกมอาการหนาแดง ตวแดงและอณหภมภายในลดลง

โทษทไดรบ ผเสพตดแอลกอฮอลจนกลายเปนโรคพษสราเรอรง มกปรากฏอาการตาง ๆ คอ 1. ใบหนาบวมฉ หนาแดง ตาแดง ผวหนงคลา 2. ลมหายใจมกลนแอลกอฮอล 3. สตปญญาเสอม ควบคมตนเองไมได 4. จตผดปกต กลามเนอออนเปลย 5. กระเพาะอาหารอกเสบอาจเกดโรคตบแขง ฯลฯ 6. เมอขาดสราจะมอาการกระวนกระวาย ออนเพลย นอนไมหลบ เหงอออกมาก คลนไส อาเจยน หวใจเตนเรว อารมณฉนเฉยว อาจมอาการชก ประสาทหลอนในรายทมอาการรนแรงอาจตายได

197

ผลเสยของการดมสรา 1. ทาใหแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสมตอผ อน เชน พดจาหยาบคาย ทะเละววาท ทบตผ อน เปนตน 2. บคลกภาพไมด เพราะมกลนสราตดตว 3. ความสามารถในการขบขนอยลง ซงทาใหเกดอบตเหต 4. ทาลายสขภาพทาใหเปนมะเรงตบ และโรคพษสราเรอรง

198

เฉลยใบงานท 6 เรอง ความหมายของสราและโทษของสรา

คาสง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน ใหถกตอง

1. สรา หมายถง สราเปนสงเสพตดทไมผดกฎหมายสรารวมทงเครองดมมนเมาอน ๆ จะม เอธลแอลกอฮอลเปนสารประกอบสาคญ สารชนดออกฤทธกดสมองสวนตาง ๆ ได 2. โทษทไดรบจากการดมแอลกอฮอล 2.1 ใบหนาบวมฉ หนาแดง ตาแดง ผวหนงคลา 2.2 ลมหายใจมกลนแอลกอฮอล 2.3 สตปญญาเสอม ควบคมตนเองไมได 2.4 จตผดปกต กลามเนอออนเปลย 2.5 กระเพาะอาหารอกเสบอาจเกดโรคตบแขง ฯลฯ 2.6 เมอขาดสราจะมอาการกระวนกระวาย ออนเพลย นอนไมหลบ เหงอออกมาก คลนไส อาเจยน หวใจเตนเรว อารมณฉนเฉยว อาจมอาการชก ประสาทหลอนในรายทมอาการรนแรงอาจตายได 3. ผลเสยของการดมสรา 3.1 ทาใหแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสมตอผ อน เชน พดจาหยาบคาย ทะเละววาท ทบตผ อน เปนตน 3.2 บคลกภาพไมด เพราะมกลนสราตดตว 3.3 ความสามารถในการขบขนอยลง ซงทาใหเกดอบตเหต 3.4 ทาลายสขภาพทาใหเปนมะเรงตบ และโรคพษสราเรอรง

199

เฉลยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน กอนเรยน-หลงเรยน วดความรเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1. ก 2. ข 3. ค 4. ข 5. ง 6. ง

7. ง 8. ค 9. ข 10. ง 11. ข 12. ค 13. ง 14. ง 15. ก

16. ค 17. ง 18. ข 19. ง 20. ก

200

เฉลยแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหา เรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

สถานการณทเกดขนจรง 5 วนตาย 279 ทยอยแหกลบ รานรมทางแสบแอบขายเหลา ปภ. สรปสถตอบตเหตทางถนนชวง 5 วนของการหยดยาวฉลองเทศกาลปใหม 2553 เกดอบตเหตทาใหมคนเจบตายลดลงกวาปกลาย แตสาเหตททาใหเกดอบตเหตยงเปนการดมสราแลวขบรถยนต

(ทมา : หนงสอพมพไทยรฐ ฉบบวนท 4 มกราคม 2553)

1. สถานการณดงกลาวทเกดขนมปญหาอะไรบาง 1. การดมสราแลวขบรถยนต 2. รานรมทางแอบขายเหลา 3. การฉลองเทศการปใหม 4. จานวนคนตาย 279 คน 2. สาเหตของปญหาทเกดขนมาจากอะไร 1. การดมสราแลวขบรถยนต 2. รานรมทางแอบขายเหลา 3. การฉลองเทศการปใหม 3. จากสถานการณทกาหนดใหนกเรยนมวธการดาเนนการแกไขปญหาอยางไร 1. ไมดมสราขณะขบรถยนต 2. ไมซอ ไมขาย ไมแจก สรา 3. หามขายเหลาในเวลาทกาหนด 4. จากขอ 3 นกเรยนคดวาผลทไดรบจากการแกปญหาทเกดขนเปนอยางไร 1. การเกดอบตเหตนอยลง 2. ผเสยชวตจาการดมสราแลวขบรถยนตลดลง 3. จานวนผเสยชวตในชวงเทศกาลลดลง 5. ถาปญหาทเกดขนไมไดรบการแกไขจะเกดผลอยางไร 1. จานวนผบาดเจบและเสยชวตจากการเมาแลวขบมากขน 2. เกดความสญเสยตอทรพยสนและชวตได 3. จานวนรานขายเหลามากขนเพราะมผดมมากขน 4. มผพการจากเมาแลวขบเพมขน

201

ภาคผนวก จ

หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล หนงสอขอเชญเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ

202

203

204

205

206

ประวตผวจย

ชอ วาทเรอตร ทรงธรรม พลบพลา ทอย 157/1 หม 11 ตาบลบางพลใหญ อาเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ 10540 สถานททางาน โรงเรยนนาคดอนสรณ ตาบลแพรกษา อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ประวตการศกษา พ.ศ. 2542 สาเรจการศกษาระดบปรญญาตร วชาเอกวทยาศาสตรการกฬา

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร พ.ศ. 2550 ศกษาตอระดบปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา หลกสตรและการนเทศ มหาวทยาลยศลปากร ประวตการทางาน พ.ศ. 2547-ปจจบน คร ค.ศ 1 โรงเรยนนาคดอนสรณ ตาบลแพรกษา อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ผลงาน/รางวลทภาคภมใจ พ.ศ. 2552 ครผสอนดเดนครสภา (รางวลเสมาทอง)