2556 - silpakorn university · คือหมึกกระดอง หมึกสาย...

แนวโนมการสะสมแคดเมยมในหมกบรเวณอาวไทย

โดย นางสาวชชฎาภรณ สมปกษ

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

TREND OF CADMIUM ACCUMULATION IN SQUID FROM THE GULF OF THAILAND

By Miss Chatchadapron Sompak

An Independent Study Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Science Program in Environmental Science Department of Environmental Science Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2013 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหการคนควาอสระเรอง “ แนวโนม การสะสมแคดเมยมในหมกบรเวณอาวไทย ” เสนอโดย นางสาวชชฎาภรณ สมปกษ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

……........................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท.......... เดอน......... ........... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ผชวยศาสตราจารย ดร.นภวรรณ รตสข คณะกรรมการตรวจสอบการคนควาอสระ .................................................... ประธานกรรมการ (อาจารย ดร.ดาวรง สงขทอง) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.กณฑรย ศรพงศพนธ) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.นภวรรณ รตสข) ............/......................../..............

สำนกหอ


ง

51311313 : สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม ค าส าคญ : แคดเมยม หมกกระดอง หมกสาย และหมกกลวย ชชฎาภรณ สมปกษ : แนวโนมการสะสมแคดเมยมในหมกบรเวณอาวไทย อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ : ผศ.ดร.นภวรรณ รตสข. 81 หนา.

การศกษานมวตถประสงคเพอหาแนวโนมการสะสมแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมก 3 ชนด คอหมกกระดอง หมกสาย และหมกกลวย ทมขนาดเลก และขนาดกลาง ทจบจากอาวไทยในเขต 5 จงหวด ไดแก จงหวดชลบร สมทรปราการ สมทรสงคราม เพชรบร และประจวบครขนธ ชวงป พ.ศ. 2546-2552 ผลการศกษาพบวาหมกกระดองและหมกกลวยทงขนาดเลกและขนาดกลาง มการสะสมแคดเมยมในเนอสวนหวมากกวาสวนล าตว สวนหมกสายมแคดเมยมในเนอสวนล าตวมากกวาหว หมกกระดองและหมกกลวยขนาดกลางมแนวโนมสะสมโลหะหนกแคดเมยมมากกวา หมกขนาดเลก สวนในหมกสายพบวาไมแตกตางกนทงสองขนาด ในหมกทง 3 ชนด หมกกระดองกบหมกสายมแคดเมยมสะสมอยสงกวาหมกกลวย หมกทงสองชนดมปรมาณแคดเมยมตอน าหนกสะสมในระดบทใกลเคยงกนเกอบทกจงหวดทส ารวจ ตวอยางสวนใหญ มแคดเมยมสะสมในระดบทต ากวามาตรฐาน ทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวน า (1 ไมโครกรมตอกรม) แตคาทพบจดวาคอนขางสง คอมากกวา 0.5 ไมโครกรมตอกรม (น าหนกสด ) โดยรอยละ 40 ของจ านวนตวอยางหมกกระดองมแคดเมยมสะสมอยสงกวามาตรฐาน 1.0 ไมโครกรมตอกรม การสะสมแคดเมยมในหมกทง 3 ชนด บรเวณอาวไทยทง 5 จงหวดมแนวโนมลดลงอยางชดเจนในป 2550 และเพมขนเลกนอยในสองปตอมา

ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา.............................. ..................... ....... ปการศกษา 2556 ลายมอชออาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ............................... .................................

สำนกหอ


จ

51311313 : MAJOR : (ENVIRONMENTAL SCIENCE) KEY WORD : CADMIUM, SEPIOIDEA, OCTOPODA, TEUTHOIDEA CHATCHADAPRON SOMPAK : TREND OF CADMIUM ACCUMULATION IN SQUIDS FROM THE GULF OF THAILAND. INDEPENDENT STUDY ADVISOR : ASSISTANT PROFESSOR NOPAWAN RATASUK, Ph.D.. 81 PP.

The objective of the study was to find trends of cadmium accumulation in 3 groups of squids; Sepioidea, Octopoda and Teuthoidea. All squid samples were captured from the Gulf of Thailand during 2003-2009, in the vicinity of 5 provinces, Chonburi, Samut Prakarn, Samut Songkram, Petchburi, and Prachuabkirikhun. Data were analyzed according to squids’ body size; small and medium, and their edible parts; head and body meat. Results revealed that Sepioidea and Teuthoidea of both sizes had the higher concentration of cadmium in their head meat. Octopoda, on the other hand, preferred to accumulate cadmium in their body tissue. In terms of size, the medium size Sepioidea and Teuthoidea contained higher amount of cadmium than the smaller one, but no difference was observed for Octopoda. Among the 3 groups of squids, Sepioidea and Octopoda from nearly all provinces contained relatively the same amount of cadmium which was distinctively higher than those in Teuthoidea. Most of squid samples had cadmium levels within the allowable standard for fishery products (1.0 g/g), but the apparent concentrations of more than 0.5 g/g (wet wt.) was considered high. Samples with cadmium concentration exceeded the standard level of 1.0 g/g included 40 % of Sepioidea. Trends for cadmium accumulation for all three groups of squid from all provinces showed a sharp decrease in 2007 followed by a slight increase two years later.

Department of Environmental Science Graduate School, Silpakorn University Student's signature ........................................ Academic Year 2013 Independent Study Advisor's signature ........................................

สำนกหอ


ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย................................................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ ............................................................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ.................................................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง............................................................................................................................................................ ฌ สารบญภาพ............................................................................................................................................................... ญ บทท 1 บทน า 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา .................................................................................... 1 1.2 วตถประสงค .................................................................................................................................. 3 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ .......................................................................................................... 3 1.4 ขอบเขตของงานวจย .................................................................................................................... 3 1.5 สถานท และระยะเวลาท าการวจย ............................................................................................. 3 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 2.1 โลหะหนก ...................................................................................................................................... 4 2.2 การสะสมโลหะหนกในสงมชวตในทะเล ..................................................................................... 4 2.3 แคดเมยม....................................................................................................................................... 5 2.4 ชววทยาทวไปของหมก ................................................................................................................ 10 2.5 การสะสมแคดเมยมในหมก .......................................................................................................... 14 2.6 การสะสมและการดดซบแคดเมยม ............................................................................................. 15 2.7 ปจจยทมผลตอการสะสมโลหะหนก ........................................................................................... 16 2.8 งานวจยทเกยวของ ....................................................................................................................... 20 3 วธด าเนนการวจย 3.1 อปกรณ และวธการด าเนนการ ................................................................................................... 24 3.2 วธด าเนนงาน................................................................................................................................. 24 4 ผลการทดลอง 4.1 ผลการวเคราะหการสะสมของปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในหมกจงหวดชลบร ................. 28 4.1.1 หมกกระดอง ..................................................................................................................... 28 4.2.3 หมกสาย ........................................................................................................................... 30 4.2.4 หมกกลวย ......................................................................................................................... 32

สำนกหอ


สำนกหอ


ฌ

สารบญตาราง ตารางท หนา 2.1 มาตรฐานปรมาณแคดเมยมในผลตภณฑสตวน า 9 .................................................................................

2.2 ปรมาณแคดเมยม ปรอทและตะกวในหมกจากสะพานปลา 3 แหงเกบตวอยางระหวางป พ.ศ. 2539-2540 .................................................................................................................................... 15 2.3 ตวอยางคา pKa ของหมฟงกชนทพบในสงมชวตทท าหนาทจบโลหะหนก 19 3.1

...................................... บรเวณทเกบตวอยางหมกจากทะเลอาวไทย จาก 5 จงหวด 25 ..............................................................

3.2 จ านวนตวอยางหมกทเกบไดบรเวณอาวไทย 5 จงหวด ตงแตป พ.ศ. 2546-2552 ......................... 26 3.3 การควบคมคณภาพการวเคราะห ......................................................................................................... 27

สำนกหอ


ญ

สารบญภาพ ภาพท หนา

2.1 กระบวนการผานโลหะหนกลงสสงแวดลอมทางทะเล ............................................................... 5 2.2 องคประกอบและอวยวะทส าคญของหมก .................................................................................. 11 2.3 หมกกลวย .................................................................................................................................... 11 2.4 หมกกระดอง ................................................................................................................................ 12 2.5 หมกสาย .......................................................................................................................................... 12 4.1 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและล าตวของหมกกระดองขนาดเลกจากจงหวดชลบร .............. 29 4.2 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและล าตวของหมกกระดองขนาดกลางจากจงหวดชลบร............ 30 4.3 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและล าตวของหมกกระดองทงสองขนาดจากจงหวดชลบร ......... 30 4.4 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดเลก จากจงหวดชลบร ............ 31 4.5 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดกลาง จากจงหวดชลบร.......... 32 4.6 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและล าตวของหมกสายทงสองขนาด จากจงหวดชลบร .............. 32 4.7 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดเลก จากจงหวดชลบร.......... 33 4.8 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดกลาง จากจงหวดชลบร ....... 34 4.9 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและล าตวของหมกกลวยทงสองขนาด จากจงหวดชลบร ............ 34 4.10 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกทงสามชนด จากจงหวดชลบร ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง ......................................................................................... 35 4.11 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองขนาดเลก จากจงหวด สมทรปราการ ................................................................................................................................. 36 4.12 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองขนาดกลาง จากจงหวด สมทรปราการ ................................................................................................................................. 37 4.13 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองทงสองขนาด จาก สมทรปราการ ................................................................................................................................. 37 4.14 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดเลก จากจงหวด สมทรปราการ ................................................................................................................................. 38 4.15 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดกลาง จากจงหวด สมทรปราการ ................................................................................................................................. 39 4.16 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและตวของหมกสายทงสองขนาด จากจงหวด สมทรปราการ ................................................................................................................................. 39

สำนกหอ


ฎ

ภาพท หนา 4.17 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดเลกจากจงหวด สมทรปราการ ................................................................................................................................. 40 4.18 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดกลาง จากจงหวด สมทรปราการ ................................................................................................................................. 41 4.19 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยทงสองขนาด จากจงหวด สมทรปราการ ................................................................................................................................. 41 4.20 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสามชนด จากจงหวด สมทรปราการ ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง ............................................................... 42 4.21 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองขนาดเลก จากจงหวด สมทรสงคราม................................................................................................................................. 43 4.22 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองขนาดกลาง สมทรสงคราม................................................................................................................................. 44 4.23 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองทงสองขนาด จากจงหวด สมทรสงคราม ................................................................................................................................ 44 4.24 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดเลก จากจงหวด สมทรสงคราม................................................................................................................................. 45 4.25 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดกลาง จากจงหวด สมทรสงคราม................................................................................................................................. 46 4.26 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายทงสองขนาด จากจงหวด สมทรสงคราม 46 .................................................................................................................................

4.27 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดเลกจากจงหวด สมทรสงคราม................................................................................................................................. 47 4.28 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดกลาง จากจงหวด สมทรสงคราม................................................................................................................................. 48 4.29 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยสองขนาด สมทรสงคราม................................................................................................................................. 49 4.30 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกทงสามชนด จากจงหวด สมทรสงคราม ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง ............................................................... 50 4.31 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองขนาดเลก จากจงหวด เพชรบร ........................................................................................................................................... 51

สำนกหอ


ฏ

ภาพท หนา 4.32 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองขนาดกลาง จากจงหวด เพชรบร ........................................................................................................................................... 52 4.33 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองทงสองขนาด จากจงหวด เพชรบร ........................................................................................................................................... 52 4.34 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดเลก จากจงหวด เพชรบร ........................................................................................................................................... 53 4.35 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดกลาง จากจงหวด เพชรบร ........................................................................................................................................... 54 4.36 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสาย จากจงหวดเพชรบร ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง ......................................................................................... 54 4.37 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดเลก จากจงหวด เพชรบร ........................................................................................................................................... 55 4.38 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดกลาง จากจงหวด เพชรบร ........................................................................................................................................... 56 4.39 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยทงสองขนาด จากจงหวด เพชรบร .......................................................................................................................................... 56 4.40 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกทงสามชนด จากจงหวด เพชรบร ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง.......................................................................... 57 4.41 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองขนาดเลก จาก จงหวดประจวบครขนธ.................................................................................................................. 58 4.42 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดองขนาดกลาง จาก จงหวดประจวบครขนธ 59 ..................................................................................................................

4.43 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกระดอĚȮȮȮ ทงสองขนาด จาก จงหวดประจวบครขนธ.................................................................................................................. 59 4.44 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดเลก จาก จงหวดประจวบครขนธ.................................................................................................................. 60 4.45 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกสายขนาดกลาง จาก จงหวดประจวบครขนธ.................................................................................................................. 61 4.46 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหม ŉĔȮȮȮȮสาย ทงสองขนาด จาก จงหวดประจวบครขนธ.................................................................................................................. 61

สำนกหอ


ฐ

ภาพท หนา 4.47 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดเลก จาก จงหวดประจวบครขนธ.................................................................................................................. 62 4.48 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวยขนาดกลาง จาก จงหวดประจวบครขนธ.................................................................................................................. 63 4.49 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกกลวย จากจงหวด จงหวดประจวบครขนธ.................................................................................................................. 63 4.50 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและล าตวของหมกทงสามชนด จากจงหวด ประจวบครขนธ ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง ............................................................ 64 4.51 แนวโนมการสะสมแคดเมยมใน 5 จงหวด ................................................................................ 65 4.52 แนวโนมการสะสมแคดเมยมในหมก 3 ชนด ............................................................................ 65 4.53 ขอมลรวม 5 จงหวดของปรมาณแคดเมยมในหมกทง 3 ชนด ทงขนาดเลกและกลาง ........... 67

สำนกหอ


บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา การพฒนาทางดานเศรษฐกจไทยท าให เทคโนโลย ท งทางดานอตสาหกรรมตาง ๆ และทางดานการเกษตรกรรมขยายตวอยางรวดเรว เพอเพมปรมาณผลผลตใหสอดคลองกบความตองการของประชากรทเพมขน โดยไมค านงถงความสามารถ ในการรองรบของธรรมชาต จงท าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมหลายประการรวมถงปญหาการปนเปอนของโลหะหนกในสงแวดลอม ซงนบวนจะทวความรนแรงขนเรอย ๆ (ศรวรรณ, 2544) ปญหาการปนเปอนของโลหะหนกในแหลงน ามความส าคญ อยาง มากยงขน เนองจากโลหะหนกเปนสารทมความคงตว ไมสามารถสลายตวไดโดยกระบวนการทางธรรมชาต และสามารถถายทอดโดยการเขาไปสะสมอยในรางกายของสงมชวตได และยงสามารถเพมปรมาณสงขนตามหวงโซอาหาร (Food chain) โดยการกนกนตอเนองตามล าดบชนของอาหาร (Food trophic level) จนอาจจะเกดอนตรายขนตอมนษยได ซงอยล าดบชนบนสดในระบบหวงโซอาหาร ในปจจบนมการตรวจโลหะหนกชนดตาง ๆ เชน แคดเมยม ปรอท ตะกว ทองแดง และสงกะส เปนตน สะสมและตกคางในแหลงน า ดนตะกอน และสตวน าทอาศยในบรเวณนน ๆ สวนใหญแลวโลหะหนกเหลานมาจากของเสย ทปลอยออก มาจากโรง อตสาหกรรมและแหลงเกษตรกรรมซง มกอยใกลกบแหลงน า (แววตา , 2528)

แคดเมยมจดเปนโลหะหนกมพษ และถกจดใหขนบญชด า (Black list) เนองจากแคดมยมมพษรายแรงมากตอมนษย (Sawyer et al., 2003) โดยส านกระบาดวทยา (2552) รายงานจ านวนผปวยรายงานพษโลหะหนกป 2546-2552 พบวา จ านวน 49 ราย เฉลยปละ 7 ราย โดยพบวาในป 2546-2551 เฉลย 2 ราย แตจากป 2551-2552 เพมขนจาก 2 ถง 36 รายโดยมผปวยทไดรบพษจากแคดเมยม 7 ราย คดเปนรอยละ 14.28 การตดตามหรอตรวจสอบการปนเปอนของมลพษทเขาสสงแวดลอมมหลายวธ หนงในนนคอ การศกษาปรมาณของโลหะหนกตาง ๆ ทสะสมในสงมชวตทอาศยในแหลงน า เชน แพลงกตอน ปลา ป กง หอย และหมกเปนตน โดยเฉพาะหมกซงเปนสตวทกนสตวน าชนดอนๆ เปนอาหาร ไมวาจะเปนแพลงกตอนพช-สตว กง หอย ป ปลา เนองจากโลหะหนกทตกคางและสะสมในเนอเยอ สตวน าแตละชนดจะเพมสงขนตามหวงโซอาหาร หมกจงสามารถใชเปนตวบงชสภาพมลภาวะของแหลงน าในบรเวณนนได โดยเฉพาะบรเวณใกลเคยงกบแหลงอตสาหกรรม แหลงชมชน และแหลงทองเท ยว หมกเปนสนคาสตวน าทมคณคาทางเศรษฐกจชนดหนง ทมมลคาการสงออกเปนอนดบท สอง รองจากสนคากง ท ารายไดเขาประเทศไทยปละหลายลานบาท และมอตราการขยายตวเพมขนอยางตอเนอง โดยในป 2546, 2547 และ 2548 ไทยสงออกหมกเปนมลคา 13,505, 15,163 และ 14,310 ลานบาท ตามล าดบ ชนดหมกทมความส าคญตอเศรษฐกจและมผนยมบรโภคกนแพรหลาย

สำนกหอ


2

ไดแก หมกกลวย หมกกระดอง หมกหอม และหมกสาย ตลาดทสงออกส าคญไดแก ญปน อตาล สหรฐอเมรกา ไตหวน จน และประเทศในกลมสหภาพยโรป (กลมวจยและวเคราะหสถตการประมง , 2548, 2549, 2550) ปจจบนประเทศผน าเขาผลตภณฑสตวน าเหลานไดก าหนดกฎระเบยบการ ควบคมและตรวจสอบคณภาพผลตภณฑสตวน าทเขมงวดมากขน โดยเฉพาะแคดเมยม ซงเปนโลหะหนกทประเทศผน าเขาใหความส าคญตอการปนเปอนในผลตภณฑสตวน า และไดมการก าหนดปรมาณสงสดทยอมใหมไดในผลตภณฑ ซงถาเกนปรมาณทก าหนดแลว ประเทศผน าเขาจะไมยนยอมใหน าสนคาเขาประเทศ เนองจากแคดเมยมเปนสารทมอนตรายตอสขภาพของผบรโภคซงมการสะสมในรางกายในปรมาณสงได และในชวงเวลาระยะสบปทผานมา เนอหมกแชแขงและหนวดหมกแชแขงทสงไปยงประเทศในกลมสหภาพยโรป ไดถกตรวจพบสารแคดเมยมปนเปอนอยในปรมาณเกนกวาทอนญาตใหมได ท าใหสนคาถกปฏเสธ การน าเขา และท าใหเกดความเสยหายทางดานเศรษฐกจและความนาเชอถอ ดวยเหตผลทหมกเปนสนคาสตวน าสงออกทส าคญ เปนตวบงชสภาพมลภาวะของแหลงน า และพบปญหาการปนเปอนของโลหะหนกเกนมาตรฐาน ท าใหมผลกระทบตอการสงออกของผลตภณฑสตวน า จงไดมการศกษาแนวโนมการปนเปอนของโลหะหนกในหมก เพอน าขอมลไปใชในการตรวจสอบ เฝาระวงคณภาพของผลตภณฑสตวน า และแนวโนมการปนเปอนของโลหะหนกในบรเวณอาวไทยตอนบน ในเขตพนท 5 จงหวด อกทงเปนขอมลใหประชาชนสามารถเลอกบรโภคสตวทะเลชนดทมปรมาณโลหะหนกสะสมอยนอย และไมท าใหเกดอนตรายตอรางกาย และหลกเลยงการบรโภคสตวทะเลชนดทมโลหะหนกสะสมอยมากได 1.2 วตถประสงคของงานวจย

1. ศกษาแนวโนมการสะสมของแคดเมยมในหมกสาย หมกกระดอง และหมกกลวยทจบไดบรเวณอาวไทยตอนบนชวงป พ.ศ. 2546 ถง ป พ.ศ. 2552 2. ศกษาแนวโนมการสะสมแคดเมยมในหมกขนาดเลกและกลาง 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทราบแนวโนมการสะสมของแคดเมยมในหมกสาย หมกกระดอง และหมกกลวย จากอาวไทยตอนบน 2. ทราบแนวโนมการสะสมของแคดเมยมในหมกขนาดตาง ๆ กน 1.4 ขอบเขตการวจย

1. ชนดของตวอยางททดสอบคอหมกสาย หมกกระดอง และหมกกลวย 2. ตวอยางหมกทงหมดไดรบมาจากศนย วจยและพฒนา ประมงชายฝงบางผง ซงเกบ

ตวอยางมาจากเรอประมงในจงหวดชลบร สมทรปราการ สมทรสงคราม เพชรบร และประจวบครขนธ ชวงป พ.ศ. 2546 ถง ป พ.ศ. 2552 (หลงจากป พ.ศ. 2552 ศนยวจยและพฒนาประมงชายฝงบางผง งดเกบตวอยาง)

สำนกหอ


3

3. การจ าแนกขนาดหมก ใชเกณฑจากน าหนกสด โดยแบงเปน 2 ขนาด คอขนาด เลก (นอยกวา 100 กรม) และขนาดกลาง (100-500 กรม) ไมรวมตวอยางขนาดใหญเนองจากมจ านวนนอยมากและไมครบทกจงหวด 1.5 สถานทและระยะเวลาท าการวจย ศนยวจยและตร วจสอบคณภาพสตวน าและ ผลตภณฑสตวน า สมทรสาคร สงกดกรมประมง เรมเกบรวบรวมขอมลตงแต ป พ.ศ. 2546 ถง ป พ.ศ. 2552

สำนกหอ


บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

2.1 โลหะหนก โลหะหนก หมายถง ธาตทมความถวงจ าเพาะสงตงแต 5 ขนไป และมเลขอะตอมระหวาง 23 – 92 อยในคาบท 4 – 7 ซงรวมถงโลหะนานาชนดทมปรมาณนอยในสงแวดลอม แตอาจจะเปนพษไดถามปรมาณสงกวาในระดบปกต เชน แคดเมยม (Cd), ปรอท (Hg), ตะกว (Pb), สงกะส (Zn), โคบอล (Co), แมงกานส (Mn), โมลปนม (Mo), นเกล (Ni), ตะกว (Pb), เหลก (Fe), สารหน (As), อะลมเนยม (Al),โครเมยม (Cr), ดบก (Sn),ไทเทเนยม (Ti),วาเนเดยม (V), เงน (Ag), โบรอน (Bi), แบรเนยม (Be), และเทลเนยม (Te) (นยนา, 2545) โลหะซงเกดขนเองตามธรรมชาตจะมตามพนผวโลกในรปของแร จะมปรมาณนอยหรอมาก ตางกนไปตามสถานท โลหะเหลานจะอยในรปของสารประกอบเปนสวนใหญ

ส าหรบโลหะหนกบางชนด เชน ปรอท ตะกว และแคดเมยม จดเปนสารพษตอรางกาย และถกจดใหขนบญชด า (Black list) เนองจากมพษรายแรงมากตอมนษย (Sawyer et al., 2003) โลหะหนกเหลานเมอสะสมอยในรางกายจนถงระดบหนงจะแสดงอาการออกมาใหเหน ซงผลของความเปนพษของโลหะหนกตอกลไกระดบเซลล คอท าใหเซลลตาย เปลยนแปลงโครงสรางและการท างานของเซลล เปนตวการท าใหเกดมะเรง เกดความผดปกตทางพนธกรรมโดยท าความเสยหายตอโครโมโซม ซงเปนปจจยทางพนธกรรม ดงนนจงตองมการควบคมปรมาณของโลหะหนกทงในอาหาร และน าดม เพอไมใหเปนอนตรายตอผบรโภค 2.2 การสะสมโลหะหนกในสงมชวตในทะเล โลหะหนกทมการแพรกระจายลงสทะเลนนมาจากทงขบวนการทางธรรมชาต เชนการผพงของพนผวดน หรอการเปลยนแปลงทางเคมและกายภาพของเปลอกโลก และกจกรรมตางๆ ของมนษย ซงเปนแหลงส าคญสวนใหญ โดยเฉพาะในกระบวนการผลตในโรงงานอตสาหกรรมเกยวกบแรและโลหะหนก เมอน าฝนตกลงมา น าฝนทไหลผานจะชะลางผลตภณฑตางๆซงเกดจากการกดกร อนของหนและจากชนบรรยากาศทอยในรปของฝนละอองหรอไอ และพดพาลงสทะเล แลวแพรกระจายโดยกระแสน า และเมอโลหะหนกจบตวกบสารแขวนลอยหร อสารอนทรย ในไมชาจะจมตวลงบนพนตะกอน (ภาพท 2.1) ท าใหสตวน าทอาศยและหากนบรเวณหนาดนอาจไดรบและสะสมโลหะหนกนนๆ ไว โดยทวไปพนทชายฝงทะเลทอยใกลแหลงชมชน แหลงอตสาหกรรม จะพบคาความเขมขนของโลหะหนกสงกวาทะเลเปด

สำนกหอ


5

ภาพท 2.1 กระบวนการผานโลหะหนกลงสสงแวดลอมทางทะเล ทมา : (Sadiq, 1992)

โลหะหนกสามารถเขาสรางกายของสงมชวตไดหลายทาง ทงการกนอาหาร การหายใจ

และทางผวหนง โลหะหนกในน าม 2 รปแบบ คอรปแบบทละลายน าและรปแบบทเกาะตดกบอนภาคขนาดเลกสวนทเปนอนภาคของโลหะหนกจะรวมอยกบสารอนทรย ซงเปนอาหารของสงมชวตขนาดเลก เมอเขาสรางกายจะสะสมไวทสวนตางๆ ดงนนเมอสตวขนาดใหญกวากนสงมช วตทมขนาดเลกกวาเปนอาหาร โลหะหนกเหลานจะถกถายทอดตามหวงโซ อาหารและเพมขนตามล าดบขนทางชวภาพตอไป (ณวนาฏ, 2547) สงมชวตบางชนดสามารถขบโลหะหนกบางอยางทเขาสรางกายออกไดเองตามธรรมชาต สตวทะเลบางชนดสามารถควบคมปรมาณความเขมขนของโลหะหนกทจ าเปนตอรางกาย เชน ทองแดง และสงกะส ได แตส าหรบโลหะ หนกทไมจ าเปนตอรางกาย เชน ปรอทและแคดเมยม รางกายจะไมสามารถขบออกมาได จงท าใหเกดการสะสมเปลยนแปลง ไปตามความเขมขนของโลหะในน าทะเลและระยะเวลาทสตวทะเลอาศȮȮยอยในแหลงน านนๆ (ศภวตร, 2542) 2.3 แคดเมยม

แคดเมยมเปนธาตล าดบท 48 อยในกลม 2B มวาเลนซ 2 มมวลอะตอม 112.40 มจด เดอด 767 องศาเซลเซยส มจดหลอมเหลว 320.9 องศาเซลเซยส มความถวงจ าเพาะ 8.65 (ท 20 องศาเซลเซยส) มคณสมบตเบา ออน ดดงอไดงาย และทนตอการกดกรอน โลหะแคดเมยมมสน าเงน

METAL EMISSION Industrial Effluents Municipal Waste

ATMOSPHERE

LAKE& RIVER TERRESTRIAL SYSTEMS

CROPS FISH SEDIMENTS

OCEAN ESTUARIES

Full out Wash out

Industry Transport Power generation Refuse burning

SEA FOOD SEDIMENTS

6

แรนมนอยมาก ในธรรมชาตจะพบในรปซลไฟด (CdS) สวนใหญปะปนเลกนอยกบแรสงกะส ทกชนด ดงนนแคดเมยมจงเปนผลผลตพลอยไดจากการถลงแรสงกะส (อดเรก, 2528) 2.3.1 ประโยชนของแคดเมยม ใชรวมกบโลหะนเกล เพอท าแบตเตอรทสามารถประจใหมไดเรยกวา แบตเตอร Cd-Ni ใชท าโลหะผสมเชน Cd-Au ใหสเขยวแวววาว นยมใชเปนโลหะประดบ โลหะผสม Cd-Au สามารถตอตานการเปลยนเปนสด าอยางดใชท าภาชนะเครองดม ใชผสมสบางชนดและผสมในน ามนเครอง ยาง และพลาสตก ใชเคลอบผวโลหะ อนๆ เชน เหลกและเหลกกลาโดยกระบวนการ Electrodeposition ใชในอตสาหกรรมรถยนต และชบโลหะ แคดเมยมเปนโลหะทใชท าหลอดไฟ หวเจาะ อตสาหกรรมผลตแกวส หวโม ปย แบตเตอร เชอมโลหะ ใชผสมกบซล เนยมในการผลตส ยางและพลาสตก

2.3.2 ความเปนพษของแคดเมยม พษของแคดเมยม คอ ขดขวางการท างานของเอนไซมทมหม SH-(Sulhydrin) แลขดขวาง

วธทางออกซเเดทฟ ฟอสฟอรเลชน (Oxidative phosphorylation) ท าใหความดนโลหตสง และเกดโรคโลหตจาง แคดเมยมเมอเขาสรางกายจะกอใหเกดพษ 2 ลกษณะ คอพษแบบเฉยบพลนและเ รอรง (ณวนาฏ, 2547) พษแบบเฉยบพลน จะเกดขน ตอระบบท างเดนอาหาร เมอกนอาหารหรอเครองดมทมแคดเมยมปนเปอน อาการเรมแรก คอ รสกคลนไสอยางรนแรงตามดวยอาเจยน ทองรวง เปนตะครว และน าลายฟมปาก บางรายทเปนมากจะมอาการชอค เนองจากรางกายสญเสยน ามาก หรอเกดขนกบระบบหายใจ เนองจากการสด หายใจฟมของแคดเมยม ซงสวนใหญเกดขนเนองจากกจก รรมทางอตสาหกรรม โดยเฉพาะการเชอมโลหะดวยความรอน อาการ ทปรากฎคอ ระคายเคองทหลอดลม และปอด รวมทงจมก คอ ไอ ปวดศรษะ ออนเพลย หนาวสน มไข เจบหนาอก พษแบบเรอรงจะเกดขนเมอรางกายไดร บแคดเมยมในปรมาณนอยๆ เปนเวลานานๆ ตดตอกนโดยจะเกดพษตอระบบสบพนธ ระบบประสาท และมผลตอ ไต โดยจะท าให เกดแผลทไต และกอใหเกดภาวะทไตขบปสสาวะทมโปรตนมากกวาปกต หรอไปสะสมทตบ กระดก และเนอเยอสวนตางๆ ของรางกาย เมอไดรบเขาไปในปร มาณมาก ความเปนพษ ของแคดเมยม ตอกระดกจะปรากฏอาการอยางเดนชด เชน ในกรณการเกดโรค อไต-อไต ในประเทศญปนระหวางป ค .ศ. 1940-1965 พบวาชาวบานตามรมฝงแมน าจนซเกดอาการ สายตาผดปกต ปวดกระดกนอง ซโครง ปวดเอว ปวดตามกลามเนอขา เดนเหมอนเปดและตอมาจะเดนไมได กระดกหกงาย ใน ขณะนนพนทบรเวณดงกลาวเปนยานทท าเหมองและถลงโลหะ จงเปนสาเหตใหแคดเมยมในปรมาณสงกระจายออกสบรเวณใกลเคยงทงทางอากาศและทางน า (แตง, 2542) แคดเมยมเมอสะสมในรางกาย โดยเฉพาะหญงมครรภจะท าใหเกดโรคเ รอรง โดยจะมอาการตามระยะตางๆ ดงน ระยะแรก มอาการปวดบรเวณตะโพก แขนและขา อาการนจะหายไปเมอประคบ หรอแชน ารอน

7

ระยะทสอง อาการปวดจะเรมมากขนและนานขน บรเวณฟนทตดกบเหงอกจะมลกษณะเปนวงสเหลองทเรยกวา วงแหวนแคดเมยม และจะพบโปรตนออกมากบปสสาวะเลกนอย ระยะทสาม กระดกทกขอในรางกายมอาการปวดราว โดยเฉพาะบรเวณกระดกเชงกรานและกระดกหวเหนาจะปวดเจบคลายมวตถแหลมเขามาทมแทงกระดกทวรางกายเรมสลายตวเพราะแคลเซยมจะละลายออกจากกระดก ระยะทส เปนระยะทรนแรงมากขน ผปวยเจบปวดมากทวรางกายจนเดนไมไหว ความกดจากน าหนกรางกายมตอกระดกสนหลงท าใหรางกายเตยหรอคอมลง กระดกหกมากขน กระดกตะโพกขาดความแขงแกรง ผปวยจะสญเสยแคลเซยมออกทางปสสาวะมาก ขนจนเขาส ระยะทรนแรงและเสยชวตในทสด (อดเรก, 2528)

2.3.3 การแพรกระจายออกสสงแวดลอม แคดเมยมทปนเปอนในสงแวดลอมมกจะมาจากแหลงใดแหลงหนงตอไปน

- การท าเหมองแรสงกะส เศษแรหรอ หนทไดจากการขดเจาะเหมองแรจะมโลหะหนกเขมขนคอนขางสงมากเมอเทยบกบระดบพนฐานทไมมการท าเหมองแร หนทไดถอวาไมมคณคาทางเศรษฐกจ จงไมมการจดการกบหนเหลานนอยางถกวธ เมอเกดการชะลางของน าฝนหรอน าในกจกรรมการท าเหมองจะท าใหแคดเมยมแพรกระจายสสงแวดลอมภายนอกได - จากโรงงานอตสาหกรรม ตวอยางเชน โรงงานชบโลหะแคดเมยม ของเสยจากโรงงานประเภทนจะมแคดเมยมประมาณ 100-500 สวนใน ลานสวน และโลหะหนกอนๆ รวมทงไซยาไนดและสารเคมอนๆ แหลงทมาอน ๆ ไดแก การเผาของเสยทมแคดเมยมประกอบอย เชน พลาสตก เมดส โลหะเคลอบ เงาเหลก จะปลอยแคดเมยมออกมาในรป aerosols ของ Cadmium oxide (CdO) การเผายางรถยนตทสกหรอ ซงมแคดเมยมประกอบอยประมาณ 20-90 สวนในลานสวน โดยเปนสงเจอปนใน Zinc oxide หรอการใช กากตะกอนน าทงจากโรงงานก าจดน าเสย ทมปรมาณแคดเมยมคอนขางสงเปนปยกเปนการเพมปรมาณแคดเมยมในดน ปรมาณและความเขมข นของโลหะหนกชนดตางๆ ทเจอปนในแหลงน าธรรมชาตจะแตกตางกนออกไป ขนอยกบประเภท และกจกรรมของโรงงานอตสาหกรรม (นยนา, 2545)

ในประเทศไทย ไดมรายงานการตรวจพบการปนเปอนของแคดเมยมในน าดม และแหลง

น าธรรมชาตทอ าเภอแมสอด จงหวดตาก โดยสถาบนจด การคณภาพน านานาชาต (International Water Management Institute,–IWMI) ไดศกษาแหลงก าเนดแคดเมยมและตรวจวดระดบแคดเมยมในดนและขาวระหวางป พ.ศ. 2541-2546 พบวามการปนเปอนของแคดเมยมในดน ทอาจสงผลใหมการปนเปอนในผลตผลทางการเกษตร และเกดผลกระทบตอ สขภาพของประชากรกวา 6000 คน จากการตรวจหาแคดเมยมในแปลงนาขาวบรเวณซงอยใกลแหลงแรสงกะส ของอ าเภอแมสอด จงหวดตาก พบวามปรมาณแคดเมยมในดนสงกวาคามาตรฐานของสหภาพยโรป (EU) ถง 1800 เทา และผลการตรวจเมลดขาวพบวา รอยละ 95 ของเมลดขาวทสมตวอยาง มแคดเมยมปนเปอนในปรมาณทมากกวาคาทพบในขาวทปลกในประเทศไทยในบรเวณอน ๆ สงทสดถง 100 เทา ซงปรมาณ

8

แคดเมยมทพบนมคาในระดบเดยวกบขาวทกอใหเกดโรค อไต- อไต ในประเทศญปนหากบรโภคตดตอกนเปนเวลานาน (ส านกระบาดวทยา, 2552)

โดยทวไปพบวามแคดเมยมปะปนอยในน าธรรมชาตในปรมาณทนอยมากจนอาจไมมผลกระทบตอสงมชวต แตน าบรเวณใกลเหมองแร แหลงชมชน แหลงเกษตร และโรงงานอตสาหกรรมอาจมแคดเมยมมากกวาปกตซงมผลกระทบตอสงมชวตได เชนน าทงจากเขตสขาภบาลในแคลฟอรเนยใต มแคดเมยมอยในชวง 1-140 สวนในลานสวน (Bradford, 1976) น าทงจากโรงงานอตสาหกรรมมปรมาณแคดเมยมมากนอยแตกตางกนตามชนดและปรมาณของน าทง เชน ปรมาณของแคดเมยมททงจากโรงงานฆาสตวม 0.011 สวนในล านสวน จากโรงงานปลา 0.014 มลลกรมตอลตร โรงงานขนมปง 0.002 มลลกรมตอลตร โรงงานเครองดม 0.003 สวนในลานสวน โรงงานท าไอศกรม 0.031 สวนในลานสวน โรงงานยอมผา 0.030 สวนในลานสวน และโรงงานลางรถ 0.018 สวนในลานสวน (Friberd et al., 1992)

สารปองกนก าจดศตร พชทมแคดเมยมเปนสวนประกอบ มกถกผลตออกมาในรปสารปองกนก าจดเชอรา (Fungicides) อาจมผลกระทบตอพชผกเพราะสารพษประเภทนมแคดเมยมเปนสวนประกอบ ซงไดมการประมาณปรมาณแคดเมยมทถกน ามาใชผลตเปนสารปองกนก าจดเชอรา พบวามประมาณ 0.23 ตนตอป (Davis et al. , 2003) แมวาในการเกษตรจะมการใชสารเคมทมแคดเมยมเจอปนอยดวยนอยมากกตาม แตแคดเมยมกสามารถสะสมอยในบรเวณนนหรอบรเวณใกลเคยงจนถงขนมผลกระทบตอพชได (Grill et al., 1985)

ปยทอาจมแคดเมยม คอปยฟอตเฟต โดยเฉพาะปยฟอสฟอไรท ซงไดมาจากการสะสมของสตวทะเลทตายลง พบวามแคดเมยมประมาณ 100 สวนในลานสวน (Goldschmidt, 1985) องคประกอบของปยซปเปอรฟอสเฟตซงไดมาจากเกาะในมหาสมทรแปซฟคมแคดเมยมอยในชวง 50 -170 สวนในลานสวน ปยฟอสเฟตทขายกนอยทวไปมแคดเมยมอยในชวง 9-36 สวนในลานสวน

2.3.4 คามาตรฐานของแคดเมยมในผลตภณฑสตวน า เนองจากแคดเมยมเปนโลหะหนกทมความเปนพษสง หลายประเทศ จงมการ ก าหนด คามาตรฐานของแคดเมยมในผลตภณฑสตวน าดงตารางท 2.1

http://epid.moph.go.th/

9

ตารางท 2.1 มาตรฐานปรมาณแคดเมยมในผลตภณฑสตวน าสงออก Australia and New Zealand List of analysis Product Maximum

level References

Cadmium Molluscs (excluding dredge/ Bluff oyster and queen scanallop ) and Cephalopods

2.0 ppm. Australia and New Zealand Food Standard 1.4.1Contaminants and Natural toxicants Shrimp products 1.0 ppm.

Seafood mix with seafood 2.0 ppm. EU List of analysis Product Maximum

level References

Cadmium Bivalve Mollusca, Cephalopods ( w/o viscera), Seafood mix and Surimi Based mix with Seafood

1.0 ppm Commission Regulation(EC)No. 1881/2006 of 19 December 2009

Russia List of analysis Product Maximum

level References

Cadmium Crustaceans, Molluscs and Cephalopods

1.0 ppm. Food Journal of Thailand Nation food Institule (July-August 2002)

South Africa List of analysis Product Maximum

level References

Cadmium Crustaceans, Molluscs, Cephalopods Seafood mix and surimi Based mix with seafood

3.0 ppm Dept. of Heath No.R358 14 March 2003. Regulation relating to maximum levels for metals in foodstuffs: Amendment

10

ตารางท 2.1 (ตอ) South Korea List of analysis Product Maximum

level References

Cadmium Fishery products 2.0 ppm. Korea food and Drug Administration (KFDA) And National Fisheries Products Quality Inspection Service.

ทมา : กองตรวจสอบรบรองมาตรฐานสตวน าและผลตภณฑสตวน า, 2553 2.4 ชววทยาทวไปของหมก หมกเปนสตวทวองไว มสตปญญาและความเฉลยวฉลาดในระดบสง ซงมองคประกอบและอวยวะทส าคญ (ภาพท 2.2) หมกจดเปน Predator ทส าคญในจดยอดหรอใกลจดยอดของ Food chain ในขณะเดยวกนตวของหมกกเปนแหลงอาหารทส าคญส าหรบสตวทมขนาดใหญกวา หมกบางชนดเปนสตวหนาดน บางชนดเปนสตวกลางน าทเฉลยวฉลาดสามารถหลบเลยงเครองมอประมง บางชนดได ระดบสตปญญาดงกลาวประกอบกบการทหมกมระบบประสาทขนาดใหญ ท าใหหมกเปนตวอยางทนกพฤตกรรมศาสตร และนกสรรศาสตรตดตามศกษาอยางแพรหลาย (จารวฒน, 2536 )

หมกจดอยใน Phylum Mollusca เปนสตวจ าพวกหอย จดอยใน Class Cephalopoda ในการจดจ าแนกทางอนกรมวธาน แบงออกเปน 3 กลมใหญ ๆ คอ

กลมหมกกลวย (Order Teuthoidea; ภาพท 2.3) ลกษณะทวไป หวมขนาดคอนขางยาว มตาหนงค มปากอยตรงกลางลอมรอบดวยแขน 10 ค ม 2 เสนทยาวกวาเพอนเรยกวา หนวด (Tentacle) ท าหนาทจบเหยอ และสวนปลายเรยกวา Tentacle club เสนอนๆ เรยกวาแขน (Arms) สวนล าตวมลกษณะเปนรปกรวย ทสวนทายมแพนหาง (Fin) เปนแผนสามเหลยมส าหรบวายน า ลกษณะส าคญคอ หมกกลวยโดยทวไปอาศยอยทกระดบน าแตมบางชวงชวตทอาศยอยหนาดน หรอเหนอผวดน ส าหรบหมกชนดนลกษณะภายนอกคลายหมกกระดองแตมขอแตกตาง คอ มกระดองใสทเรยกวา Siliceous shell และครบขางล าตวตดแนนเปนเนอเดยวกน ไมเหมอนหมกกระดองทครบมหนงยดและสามารถดงหลดออกจากล าตวได

11

ภาพท 2.2 องคประกอบและอวยวะทส าคญของหมก ทมา : Herreid, 1999

ภาพท 2.3 หมกกลวย

กลมหมกกระดอง (Order Sepioidea; ภาพท 2.4 ) ลกษณะส าคญของหมกกระดอง มล าตวเปนถงรปไข มครบลกษณะเปนแผน กลามเนอคลมล าตวเกอบทงหมด ความยาวประมาณ 15 – 25 เซนตเมตร และมกระดองแขง สขาวขนเปนแบบ Calcareous shell รปคลายใบหอกทเรยกกน

12

วา ลนทะเล หมกกระดองจะหากนบรเวณผวน าเวลากลางคน พบทวไปในอาวไทย และทะเลอนดามน มกระดอง ซงใชเปนสวนผสมของยาแผนโบราณเขาเครองส าอาง และผสมกบอาหารสตว หมกกระดองสามารถลอยตวอยกบท เคลอนทชา ๆ หรอพงตวไปขางหนาอยางรวดเรว เชนเดยวกบหมกกลวย

ภาพท 2.4 หมกกระดอง

กลมหมกสายหรอหมกยกษ (Order Octopoda; ภาพท 2.5 ) ลกษณะส าคญ คอ ล าตวกลมคลายลกโปง ความยาวประมาณ 6 - 12 เซนตเมตร ไมมครบ ไมมกระดอง หรอพฒนาไปจน มขนาดเลก มแขนเพยง 4 ครอบปาก ซงตางไปจากหมกกลวยและหมกกระดองทมแขน 5 ค รอบปาก ไมมหนวด (Tentacle) หมกสายอาศยอยแบบ Epibenthic ตงแตระดบน าปานกลางจนถงทตนชายฝง ซอนตวอยตามพนทเปนโคลนหรอโคลนปนทรายหมกสายจะวายน าชาสวนใหญจะคบคลานไปตามพนผวดน หมกสายบางชนด มตอมพษทสามารถท าใหเกดอนตรายถงชวตได (มาลา, 2538)

ภาพท 2.5 หมกสาย

13

2.4.1 นสย และถนทอยอาศย หมกทอาศยอยกลางน าจะรวมตวกนเปนฝง หมกกลวยจะมฝงขนาดใหญสวนหมก

หอมจะมขนาดเลกกวา ประมาณ 2-30 ตว หมกแตละตวในฝงจะมขนาดใกลเคยงกน มฉะนนอาจ ถกตวใหญกวาจบกนในยามทขาดแคลนอาหาร สวนหมกกระดองมกแยกกนอยและรวมฝงกนในบางกรณเทานน เชนในระหวางลาเหยอหรอหนศตร ในกลมหมกกระดองเปน จะวายน าเสาะหาเหยอไปเรอย ๆ ยามหยดพกจะฝงตวลงหนาดนโดยพนน าออกจากทอ Funnel ใสหนาดนจนเปนหลมโดยใชการกระพอของเปลอกเขาชวยหลงจากนน จงนอนหมอบลงในหลมปลอยใหหนาดนคลมตวเองไว โผลแตทอ Funnel ออกมาหายใจ พฤตกรรมนพบในกลมหมกกระดองเทานน

หมกในกลมหมกสายมกอยหนาดนตลอดเวลาจะวายน ากตอเมอเขาจบเหยอหรอหลบหนศตร หมกสายมกอาศยอยใตแนวหนหรอสรา งโพรงหน ไวเพออาศย โดยจะขนยายเปลอกหอยหรอกอนหนดวยหนวด และเปาทรายหรอโคลนโดยพนน าจาก Funnel มาสรางบาน แลวยดหนวดไปลากเปลอกหอยหรอกอนกรวดมาปดไว

หมกเปนสตวพวก Stenohaline หมายถง พวกด ารงชวตอยในทะเลเปด ความเคมคอนขางคงท และสามารถทนทานระดบความเคมทเปลยนแปลงไปไดในชวงประมาณ 10 สวนในพน ลานสวน แตความเปนจรงแลวหมกชายฝงหรอหมกน าตน (Neritic cephalopods) เชนหมกหอม หมกกระดอง สามารถทนการเปลยนแปลงของความเคมไดในชวงกวางกวาประมาณ 15-20 สวนในพน ลานสวน โดยเฉพาะอยางยงพวกหมกน ากรอยทอาศยอยปากแมน า สามารถทนความเคมทเปลยนแปลงไดในชวงเกอบ 25 สวนในพนลานสวน ( จารวฒน, 2536 )

2.4.2 อาหารและการกนอาหาร หมกทกชนด เปนสตวกนเนอ ชนดของอาหารขนอยกบถนทอยอาศยของหมกแต ละ

ชนด หมกกลางน ากลมหมกกลวยและหมกหอม กนพวกปลาเปนอาหารสวนใหญ รองลงมากนพวก Crustacean สวนหมกกระดองนนมกจะวายน าลอยตวอยใกลหนาดนหรอฝงตวรอจบเหยอทผานมา อาหารสวนใหญจงเปนสตวหนาดนโดยเฉพาะอยางยง พวกกง ป และปลาบางเปนสวนนอย สวนพวกหมกสายกนหอยสองฝาเปนอาหาร ( เจดจนดา, 2536)

2.4.3 ปรมาณโปรตนและไขมนในหมก จากการวเคราะหหาปรมาณโปรตนและไขมนจากเนอสวนล าตวและสวนหวคดจาก

น าหนกแหงพบวาหมกกลม Loliginid ชนด Loligo chinensis มโปรตนจากเนอสวนตว 83.97 เปอรเซนต เนอสวนหว 84.92 เปอรเซนต และไขมนจากเนอสวนตว 3.26 เปอรเซนต เนอสวนหว 3.89 เปอรเซนต หมกชนด Sepia aculeate มโปรตนจากเนอสวนตว 83 เปอรเซนต เนอสวนหว 84.01 เปอรเซนต และไขมนจากเนอสวนตว 3.83 เปอรเซนต เนอสวนหว 4.73 เปอรเซนต และหมกชนด Octopus membranaceous มโปรตนจากเนอสวนตว 76.07 เปอรเซนต เนอสวนหวไมมรายงาน และไขมนจากเนอสวนตว 3.14 เปอรเซนต เนอสวนหวไมมรายงาน หมกทกชนด เปอรเซนตโปรตนและไขมนใกลเคยงกน (ส านกวจยและพฒนาประมงทะเล, 2549)

14

2.5 การสะสมแคดเมยมในหมก อาหารทวไปมแคดเมยมนอยกวา 0.05 สวนในลานสวน ไตของสตวบก เชน วว ควาย ไก

หม มการปนเปอนแคดเมยมสงประมาณ 10 สวนในลานสวน องคการอนามยโลก /องคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต (1989) ไดก าหนดปรมาณแคดเมยมสงสดทรางกายรบ ไดไวท 7 สวนในพนลานสวน /คน (ส าหรบคนทมน าหนกตว 60 กโลกรม ) แตในสวนของมาตรฐานสากล (Codex) โดยจากการประชมคณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสารเจอปนและสารปนเปอน ครงท 33 พ.ศ. 2545 มมตให คณะผเชยวชาญดานสารเจอปนอาหาร (Joint Expert Committee on Food Additives) ด าเนนการประเมนการไดรบสมผสและประเมนความเสยงระดบของแคดเมยมทเปนไปไดในอาหารหลกตอการ ไดรบสมผสของอาหารหลก ไดแก ธญพช ผลไม ผลไม ผก เนอ และสตวน ากลมหอยและหมก (Mollusks) ซงเปนงานทซบซอนและใชเวลานานในการด าเนนการ

แมวาแคดเมยมเปนปญหาสงออ กในอาหารทะเลของไทยโดยเฉพาะในหมก ขอมลจากหนวยตรวจรบรองเพอสงออกของกรมประมงในป พ.ศ. 2542 พบปรมาณแคดเมยมทเกน 1 สวนในลานสวน ในหมกสาย หมกกระดอง และหมกกลวยรอยละ 24.8 (จาก 270 ตวอยาง ), 24.13 (จาก 472 ตวอยาง) และ 19 (จาก 470 ตวอยาง ) ตามล าดบ การทหมกสายและหมกกระดองมปรมาณแคดเมยมสงกวาหมกกลวยเนองจากธรรมชาตของการหากนตางกนคอ หมกสายหากนตามผวดนเขตน าตน หมกกระดองหากนตามผวดนในทะเล สวนหมกกลวยจะหากนกลางทะเล การสะสมของแคดเมยมในหมกจะอยในสวนของไสมากกวาสวนเนอ ดงนน เพอลดความเสยงจากการปนเปอนจงควรเอาไสออก ในประเทศไทยไดเสนอระดบของแคดเมยมท 1.5 สวนใน ลาน สวน ประเทศอนทมขอคดเหนสอดคลองกบของไทยในกรณของสตวน ากลมมอลลสคส โดยออสเตรเลยเสนอไว 2 สวนในลานสวน สหรฐอเมรกามความเห นเหมอนกนวายากทจะก าหนดระดบ 1 สวนในลานสวน ส าหรบหอยนางรม ( พลทรพย และสภานอย, 2549)

นรชา (2540) ไดรายงานความกาวหนาโครงการตรวจสอบคณภา พผลผลตสตวน า กรมประมง โดยตรวจสอบโลหะหนกแคดเมยม ปรอทและตะกวในหมกกลว ย หมกกระดองและหมกสายโดยแยกวเคราะหเปนสวนหนวด (Tentacle) และตว (Mantle) จากสะพานปลากรงเทพฯ สมทรปราการและสมทรสาครระหวางป พ.ศ. 2539-2540 ผลการศกษาดงแสดงในตารางท 2.2

15

ตารางท 2.2 ปรมาณแคดเมยม ปรอทและตะกวในหมกจากสะพานปลา 3 แหงเกบตวอยางระหวางป พ.ศ. 2539-2540

ชนดหมก ปรมาณ ต าสด-สงสด มลลกรม/กโลกรม แคดเมยม ปรอท ตะกว

กระดอง หนวด ตว

0.252-1.322 0.147-1.500

0.003-0.162 0.005-0.183

0.219-0.878 0.363-0.880

กลวย หนวด ตว

0.115-0.634 0.124-0.600

0.004-0.023 0.006-0.033

0.292-0.826 0.236-0.828

หมกสาย หนวด ตว

0.066-0.565 0.573-2.425

0.004-0.080 0.006-0.042

0.042-0.656 0.100-0.560

ทมา : นรชา, 2540 2.6 การสะสมและการดดซบแคดเมยม

Bioaccumulation หมายถง การทส งมชวตดดซมน าโลหะเขาไปสะสมภายในเซลล (Absorb) ของสงมชวต ซงการดดซบทางชวภาพโดย ผวเซลลสงมชวตนนมดวยกนหลายวธ ทงนเนองมาจากลกษณะโครงสรางทซบซอนของสงมชวตทแตกตางกนไปในแตละชนด จงท าใหมความหลากหลายในการดดซบ และการศกษาในปจจบนยงไมสามารถท าความเขาใจไดอยางถองแทถงกลไกการดดซบในสงมชวตทกชนดไดมากนก

การดดซบ ทางชวภาพ ทมการสะสมโลหะหนกไวภายในเซลลตวดดซบ (Intracellular accumulation) ซงเกดการแพรผานของโลหะหนกเขาเซลลตวดดซบและไปสะสมในเซลล ขนตอนนจะขนกบการใชพลงงานของเซลล

2.6.1 กลไกทางชวภาพในการดดซบโลหะหนก การดดซบโลหะหนกทไมขนกบการ ใชพลงงาน ของเซลลตวดดซบนน จะเก ดขนโดย

กระบวนการอนตรกรยาทางฟสกสและเคม (Physico-chemical interaction) ระหวางโลหะหนกและหมฟงกชนทปรากฏอยบนผนงเซลลของตวดดซบ ซงกลไกการดดซบแบบนเปนกลไกทเกยวของกบการดดซบทางกายภาพ (Physical adsorption) การแลกเปลยนไอออน (Ion exchange) และการดดซบทางเคม (Chemical sorption) ซงทงหมดไมขนกบกระบวนการเมตาบอลซมของเซลล โดยผนงเซลลของตวดดซบทมชวต จะ ประกอบดวยองคประกอบหลกคอพอลแซคคาไรด (Polysaccharide) โปรตนและไขมน ซงลวนมหมฟงกชนทท าหนาทเปนต าแหนงยดจบ (Binding site)ทหลากหลายเชนคารบอกซล (Carboxyl), ซลเฟต (Sulphate), ฟอสเฟต (Phosphate) และอะมโน (Amino) (Kuyucak and Volesky, 1989) ดงนนกลไกการ ดดซบหรอสะสม โลหะหนกทางชวภาพจงประกอบดวย การดดซบทางกายภาพ การแลกเปลยนไอออน และการดดซบทางเคม การตกตะกอน และการน าเขาเซลล แตละแบบมรายละเอยดดงน

16

การดดซบทางกายภาพ (physical adsorption) คอการดดซบไวทผวเซลลของตวดดซบ การดดซบโลหะหนกโดยสงมชวตดวยวธการทางกายภาพนนขนอยกบแรง Van der Waals' forces เมอผนงเซลลใกลกบโลหะหนก จะเกดโดยแรงไฟฟ าสถต (Electrostatic) ระหวางไอออนของโลหะในสารละลายกบผนงเซลลของเซลลสงมชวต (Kuyucak and Volesky, 1989)

การแลกเปลยนประจ (ion exchange) เปนการแลกเปลยนประจของไอออนของโลหะหนกในสารละลายกบกบไอออนของพอลแซคคาไรดหรอหมฟงกชนอน ๆ ทผนงเซลลของตวดดซบ โดยผนงเซลลของสงมชวต อาจมสวน ประกอบ ของ เกลอ K+, Na+, Ca2+ และ Mg2+ เปนตน ซงไอออนเหลานสามารถแลกเปลยนไอออนกบโลหะหนก เชน Co2+, Cu2+, Cd2+ และ Zn2+ ได จงท าใหเกดการดดซบโลหะหนกไวทผวเซลลหรอน าเขาเซลลได (Kuyucak and Volesky 1989) โดยเมอมการแลกเปลยนประจของไอออนนน ประจทจบจะมคาประจเทากบประจทปลอย เชน ประจทจบเปน 2+ ประจทปลอยกจะมคาเทากบ 2+ เชนกน

การตกตะกอน (Precipitation) การตกตะกอนโลหะหนกมกเก ดขนไดทงการตกตะกอนในแหลงน า และการตกตะกอนบนผนงเซลลตวดดซบ ของสงมชวต (Ercole, et al., 1994) ซงกลไกนจะตอบสนองโดยการสรางสารมาจบกบโลหะหนกทเปนพษใหอยในรปสารประกอบ ซงชวยใหเกดกระบวนการการตกตะกอน เชน ในกรณทมโลหะหนกทเปนพษอยในแหลงน าทสงมชวตอาศยอย สงมชวตนน อาจสรางสารประกอบ ทบรเวณผวเซลลเพอปองกนตวเอง ทจะท าหนาท ชวยในกระบวนการตกตะกอนโลหะหนก

การเกดสารประกอบเชงซอน (Complexation) การสะสม โลหะของสงมชวตจากแหลงน า อาจเกดขนโดยการสรางสารประกอบเชงซอนบนผนงเซลลตวดดซบหลงจากการเกดปฏกรยาระหวางโลหะและหมฟงกชนบนผวเซลลตวดดซบ

การน าโลหะหนกเขาภายในเซลล (Uptake/transport across cell membrane) การดดซบโลหะหนกเขาเซลลตวดดซบนนจะตองเกยวของกบการขนสงโลหะ

หนกผานผนงเซลล ซงโลหะหนกอาจสามารถผานเขาสเซลลของ สงมชวตม ได ดวยวธการเดยวก บกลไกในการน าไอออนทส าคญส าหรบกระบวนการเมตาบอลซมของเซลลสงมชวตเขาสเซลล เชนการน าโพแทสเซยม แมกนเซยมและโซเดยม เขาสเซลล ระบบการน าแรธาตหรอโลหะทเปนประโยชนเขาสเซลลสงมชวตอาจถกรบกวนหรอถกแทรกแซงโดยการทในแหลงน ามไอออนของโลหะหนกทมประจหรอรศมไอออน (Ionic radius) เหมอนกบโลหะทเปนประโยชนปรากฏอย ซงสงมชวตไมไดตงใจทจะน าโลหะหนกเหลานนเขาเซลลแตเนองจากโลหะหนกไปแทนทแรธาตทสงมชวตตองการน าเขาเซลล โลหะหนกจงถกน าเขาเซลลไปแทนโลหะทเปนประโยชน

2.7 ปจจยทมผลตอการสะสมโลหะหนก

2.7.1 คาพเอชหรอความเปนกรดเปนดางของสารละลาย (pH) พเอชเปนปจจยทส าคญอยางหนง ทสงผลตอกลไกและ ความสามารถในการดดซบโลหะ

หนกของเซลล พเอชจะสงผลตอปรมาณของไอออนของโลหะหนกในสารละลายหรอรปแบบ (Speciation) ของโลหะหนกทอยในสารละลายวา อยในรปของไอออนหรออยในรปสารประกอบ (Ahuja et al., 1999a; Ozer et al., 1999) สวนใหญแลวโลหะหนกจะอยในรปประจอสระ (รปทตว

17

ดดซบสามารถดดซบได ) ทพเอชต า และเมอพเอชเพมสงขนโลหะหนกจะจบตวกบ OH- และอาจตกตะกอนได โดยระดบพเอชทจะท าใหโลหะหนกอยในรปไอออนอสระ หรออยในรปตกตะกอน นน จะมคาระดบพเอชทแตกตางกนไป ในโลหะหนกทตางชนดกน

พเอชยงสงผลตอการท างานของหมฟงกชนของตวดดซบใหอยในรปทสามารถจบหรอไมสามารถจบโลหะหนกได โดยปกตแลวหมฟงกชนของตวดดซบจะสามารถจบกบไอออนของโลหะหนกไดในสภาวะทสารละลายเปนกรด เพราะหมฟงกชนจะเกดการปลอยประจบวกและท าใหหมฟงกชนมประจลบ จงจบกบประจบวกของโลหะหนกได และพเอชยงสงผลตอการแยงกบไอออนของโลหะหนกจบกบหมฟงกชนของ ผวเซลลทถก ดดซบ (Friis and Myers-Keith, 1986, Galun et al., 1987) ดงนนพเอชจงมผลกระทบตอความสามารถในการดดซบโลหะหนกโดยสงมชวต (Wang et al., 1998)

2.7.2 อณหภม (Temperature) อณหภมมผลเกยวของตอการดดซบโลหะหนกของสงมชวต โดยความเรวของปฏกรยา

หรอ Rate of chemical reaction จะเพมขนเมออณหภมเพมขน (Ledin, 2000) สวนใหญแลวความสามารถในดดซบโลหะหนกนนจะมประสทธภาพเพมขนเมออณหภมเพมขน (Wilde, 1993) แตทงนกขนอยกบสงมชวต

2.7.3 ระยะเวลา (Time) ระยะเวลาในการทตวดดซบ หรอสงมชวต ไดสมผสกบไอออนของโลหะหนกใน แหลงน า

โดยระยะเวลาทเปนจดสมดล (Equilibrium time) โดยทจดนต าแหนงยดจบบนเซลลของตวดดซบสามารถท างานจบกบไอออนของโลหะหนกไดอยางเตมทแลว แตในความเปนจรงในแหลงน าสงมชวตหนงจะเปนอาหารของสงมชวตหนงตามระบบนวศซงจะถกถายทอดตอๆ กนไป อาจไมทราบความสมดลทชดเจนของสงมชวตหนงกบโลหะหนกชนดนนๆ ได

2.7.4 ต าแหนงยดจบ (Binding sites) ตวดดซบทางชวภาพมลกษณะเซลล ประเภทเซลลทแตกตางกน มโครงสรางทมความ

ซบซอนสง มความแตกตางของโมเลกลทแตกตางกน จงท าใหมต าแหนงยดจบหรอมหม ฟงกชนทมประเภทแตกตางกน ยงไปกวานน แมต าแหนงยดจบจะเปนหมฟงกชนประเภทเดยวกนกยงสามารถมกลไกการจบทแตกตางกน ตวอยางเชนหมคารบอกซลสามารถจบโลหะไดทงการเกดสารเชงซ อนหรอการแลกเปลยนประจกบประจบวกกได

ส าหรบหมฟงกชนตางๆ ทท าหนาทเปนตวจบกบไอออนของโลหะหนก มควา มส าคญกบขบวนการดดซบทางชวภาพกบชนดโลหะทแนนอน พบไดในชนดของตวดดซบชวภาพทแนนอนดวย การดดซบขนกบปรมาณของหมฟงกชนหรอต าแหนงยดจบทท าหนาทจบโลหะดวย ส าหรบขบวนการดดซบ โลหะหนกทเกยวของกบไฟฟาสถตนนต าแหนงยดจบตองอยในรปทเปนประจ จงจะจบกบไอออนของโลหะหนกได หมฟงกชนสวนใหญทใชในขบวนการดดซบทางชวภาพจะอยในรปกรดทงไฮดรอกซล คารบอกซล พวกนจะอยในรปกลางเมอรบโปรตอน (Protonate) และจะอยในรปประจลบเมอใหโปรตอน (Deprotonate) เมอคาพเอชของสารละลายมากกวาคา pKa (พเอชทท าใหหม

18

ฟงกชนนนแตกตวในสารละลาย) กลมเหลานจะอยในรปทจบกบประจบวกของโลหะหนกได ส าหรบกลมไอมน เอมน เอไมด เอมดาโซล จะเปนกลางเมอใหโปรตอน เปนบวกเมอรบโปรตอน ดงนนกลมนจะท าหนาทจบประจลบเมอตวมนเองรบโปรตอนแลวใหประจบวก ในสงมชวตแลวสารทท าหนาทเปนต าแหนงยดจบมกไดแกสารชวโมเลกล ซงสารชวโมเลกล (Biomolecules) หมายถ งสารทสงมชวตสามารถน าไปใชในกระบวนการด ารงชวต จ าแนกเปน 4 กลมไดแก โปรตน คารโบไฮเดรต ลปด และกรดนวคลอก สารชวโมเลกลทพบในตวดดซบทางชวภาพและมความเกยวของของการจบโลหะหนก ทพบในสงมชวตชนดตาง ๆ โดยสารชวโมเลกลเหลานจะมหมฟงกชนตาง ๆ ทท าหนาทในการจบโลหะหนกอย สารชวโมเลกลมหมฟงกชนหลายอยางทใชในการจบโลหะหนก เชนไดแก หม -OH, -SH, -NH2, -COOH, -CHO เปนตน ตวอยางคา pKa ของหมฟงกชนทพบในสงมชวตทท าหนาทจบโลหะหนกแสดงในตารางท 2.3

2.7.5 รปแบบโลหะหนก (Heavy metal speciation) รปแบบของโลหะหนกมผลตอการดดซบของผวเซลลของสงมชวตทดดซบโลหะหนกทอย

ในรปของไอออนอสระไดด ดงนนหากแหลงน านนมโลหะหนกละลายน าหรออยในรปของไอออนมากผวเซลลสงมชวตจะดดซบไดมาก ซงทงนรปแบบของโลหะหนกขนกบคาพเอชของสารละลายหรอในแหลงน านนเอง โดยโลหะหนกแตละชนดมคาพเอชทท าใหโลหะหนกนนอยในรปไอออนแตกตางกนไป

2.7.6. การสะสมโลหะหนก (Accumulation of heavy metal) ความสามารถในการน าโลหะหนกเขาเซลลจนท าใหความเขมขนของโลหะหนกในเซลลสง

กวาสงแวดลอมภายนอกนน พบไดในสงมชวตในน าหลายชนด การสะสมโลหะหนกในหมกจะไดรบผลจากปจจยตาง ๆ ซงเปนปจจยทมความสมพนธกบสงมชวต และปจจยเหลานมผลท าใหการสะสมโลหะหนกในสงมชวตมความซบซอน

ในรางกายสตวชนสงหรอมนษยมกลไกการลดพษของโลหะหนกได โดยใชการท างานของ เมทลโลทโอนน (Metallothionein/MTs) โดยในรางกายมนษยนน Metallothionein เปนโปรตนตวหนงซงท าหนาทยบยงโลหะหนกในรางกาย ซงเปนตวส าคญในการก าจดพษของโลหะหนก โดยไปขดขวางพษของสงกะส แคดเมยม คอปเปอร ปรอท และซลเวอร เปนตน Metallothionein คอโปรตนทมน าหนกโมเลกลต า ม Cysteine เปนองคประกอบจ านวนมาก และสามารถเกาะกบโลหะหนกได ส าหรบ Cysteine นนคอกรดอะมโนชนดทรางกายไมจ าเปนตองม แตกใชในการสงเคราะหโปรตนได โดย Cysteine มบทบาทในการสงเคราะหกลตาไธโอน (Glutathione) ซงเปนสารตานออกซเดชนทดในทกเซลลของรางกายและท าใหโปรตนตาง ๆ กลบเขาสโครงสรางทถกตอง

19

ตารางท 2.3 ตวอยางคา pKa ของหมฟงกชนทพบในสงมชวตทท าหนาทจบโลหะหนก

pKa Ligand

atom

hydroxyl -OH 9.5-13 O PS, UA, SPS, AA,

carbonyl (ketone) >C=O O Peptide bond

carboxyl -C=O

OH

1.7-4.7 O UA, AA

sulfhydryl (thiol) -SH 8.3-10.8 S AA

thioether >S

O

S AA

sulfonate S=O

OH

1.3 O SPS

amine -NH2 8-11 N Cto, AA

secondary amine >NH 13 N Cti, PG, peptide bond

imine =NH 11.6-12.6 N AA

amide C=O

NH2

N AA

imidazole

C N H CH H C N

6.0 N AA

phosphonate OH P=O OH

0.9-2.1 6.1-6.8

O PL

phosphodiester >P=O OH

1.5 O TA, LPS

ทมา: Schiewer and Volesky (2000) หมายเหต: PS = polysaccharide, UA= uronic acids, SPS = sulfated, Cto = chitosan, Cti = chitin , PG = peptidoglycan, AA = amino acids (e.g. in proteins and PG), TA = teichoic acid, PL= phospholipids, LPS = lipopolysaccharides.

20

ในสงมชวตทอาศยในน าไดมการพฒนากลไกเพอรกษาสมดลของเซลล เพอควบคมโลหะหนกทมในเซลลกบทมในสงแวดลอ มภายนอก โดยเซลลจะตอง 1) เลอกชนดโลหะหนกทมความจ าเปนตอการเจรญเตบโต และก าจดโลหะหนกทไมมความจ าเปนตอการเจรญเตบโต และ 2) เซลลตองคอยรกษาปรมาณไอออนทมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตใหมอยในเซลลในระดบความเขมขนทเหมาะสม (Cobbett and Goldsbrough, 2002) 2.8 งานวจยทเกยวของ

2.8.1 การแพรกระจายของโลหะหนกในน า พรรณราย (2543) ศกษาการแพรกระจายของโลหะหนกในดนตะก อนในรอบป พ.ศ.

2542 พบวาโลหะหนกแคดเมยม ทองแดงและสงกะส มปรมาณสงสดบรเวณชายฝงทะเล อ . บานแหลม จ. เพชรบร ทระยะหาง 5,000 เมตร และลดลงทระยะ 3,000 และ1,000 เมตร ตามล าดบ สวนปรมาณโลหะหนกตะกวนนพบวามปรมาณสงสดทบรเวณชายฝงทะเล อ. บานแหลม จ. เพชรบรเชนกน แตทระยะหาง 1,000 เมตร และลดลงทระยะ 5,000 และ 3000 เมตร ตามล าดบ

แววตา และคณะ (2549) ศกษา การปนเปอนของโลหะหนก ปรอท แคดเมยม ตะกว ทองแดง นเกล เหลก และแมงกานส ในน าทะเล และดนตะกอน ในบรเวณชายฝงทะเลภาคตะวนออก พบวาโลหะหนกในน าทะเลมคานอย และอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพน าทะเล ชายฝงของไทย ยกเวนเหลกและแมงกานสทมคาสงเกนมาตรฐาน พบในบรเวณปากแมน า จ.จนทบร และตราด

นอกจากน พบวาการเปลยนแปลงตามฤดกาลมอทธพล ตอความเขมขนของโลหะหนกทพบในน าทะเลมากกวาในตะกอนดน โลหะหนกสวนใหญในน าทะเลมความสมพนธทางลบกบความเคม แตมความสมพนธทางบวกกบตะกอนแขวนลอย และสารอนทรยทละลายน า จดในรป ของฟลออเรสเซนส ส าหรบในตะกอน ดนนน พบวาสวนใหญมความสม พนธ ทางบวกกบคาประจในการแลกเปลยนไอออนบวกสารอนทรย

ส านกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต (2528) ศกษาปรมาณ โลหะหนกในนานน าไทยนนมผสนใจท าการศกษากนอยางมาก เชน จากการศกษาปรมาณโลหะหนก 6 ชนดไดแก ปรอท ตะกว แคดเมยม โครเมยม และสงกะส พบวาโลหะหนกท ปนเปอนในน าทะเลอาวไทยตอนใน เมอเทยบกบ ปทผานมา 2525-2527 ปรมาณปรอท ตะกวและ สงกะส มแนวโนมสงขน แคดเมยม โครเมยม และทองแดง มการเปลยนแปลงไมชดเจน ซงปรมาณทตรวจพบยงมปรมาณนอย และไมเกนมาตรฐานทก าหนดไวโดย US.EPA

2.8.2 การสะสมของโลหะหนกในสตวน า พชรา (2530) ศกษาการสะสมแคดเมยมในหมกตางๆ พบวา คาเฉลยของแคดเมยมในหมกกลวย หมกกระดองและหมกสาย มคา 1.14, 1.28 และ 3.40 มลลกรมตอกโลกรม น าหนกเปยก สงนแสดงใหเหนวาการสะสมของโลหะหนกในสตวทะเลแตละชนดจะแตกตางกนไปตามลกษณะการกนอาหาร ทงนเนองจากหมกกลวยกนอาหารประเภทปลาเปนสวนใหญ หมกกระดองกนพวกครสเตเชยน (Crustaceans) สวนหมกสายกนอาหารประเภทสารอนทรยและสตวหนาดน ซงเปนแหลงสะสมของโลหะหนกในปรมาณมากจงท าใหหมกสายมการสะสมโลหะหนกมากกวาในหมกชนดอน

21

พชรา (2531) ศกษาการสะสมโลหะหนกในปลาและหมกจา กบรเวณชายฝงทะเลจงหวดระยอง จนทบรและตราด ในชวงเดอนมกราคม เมษายน และพฤศจกายน 2530 พบวาความเขมขนของตะกวในปลาทรายแดงมคาเฉลยเทากบ 1.07 ไมโครกรมตอน าหนกเปยก หมกมควา มเขมขนของตะกวเฉลยเทากบ 1.72 ไมโครกรมตอน าหนกเปยก ความเขมขนเฉลยของสงกะสสงสดใ นปลาแปน และต าสดในปลาทรายขาว โดยมคาเฉลย เทากบ 27.76 และ 8.74 ไมโครกรมตอกรมน าหนก ตามล าดบ ความเขมขนเฉลยของทองแดงในปลาทรายขาวมคาเฉลยสงสดเทากบ 4.04 ไมโครกรมตอกรมน าหนกเปยกและปลาขางเหลองมต าเฉล ยต าสดเทากบ 2.48 ไมโครกรมตอน าหนกเปยก นอกจากนยงพบวาโลหะหนกทสะสมในสตวน าสามารถถายทอดไปยงมนษยทบรโภคสตวน านน ๆ ได

พชรา และคณะ (2535) ไดศกษาปรมาณความเขมขน และการสะสมแคดเมยมในเนอเยอสวนตาง ๆ ของหมกกระดอง และหมกสาย ทงชนดสดและแชแขงจากโรงงานทจงหวดสม ทรปราการ พบวาคาเฉลยทงตวของแคดเมยมในหมกกลวย หมกกระดอง และหมกสายเปน 1.14, 1.28 และ 3.40 สวนในลานสวน ตามล าดบ

สชาดา (2538) ไดรายงานการศกษาการสะสมของแคดเมยม และปรอทในผลตภณฑ สตวน าเพอสงออกของโรงงานทผลต ในเขตใตตอนลาง ระหวางเดอนตลาคม 2536 ถง กนยายน 2537 จ านวน 2537 ตวอยาง ตามทพบวาหมกกระปอง และหมกแช เยอกแขงมปรมาณการสะสมของแคดเมยม สงกวาผลตภณฑสตวน าชนดอน โดยมคาเฉลย 0.44 และ 0.62 สวนในลานสวน ตามล าดบ ซงเปนระดบต ากวามาตรฐานสากล

อรพนท (2533) ไดศกษาระดบโลหะหนกแคดเมยม ทองแดงและสงกะสในเนอเยอสวนตางๆ ของหมกกลวย หมกหอม หมกกระดอง และหมกสาย จากอาวไทย พบวาปรมาณโลหะหนกดงกลาวในล าตว และหนวดของหมกทกชนดมคาไมสง แตปรมาณทพบในไข และตอมผล ตเยอหม ไขมคาคอนขางสง คาทพบยงไมสงเกนกวาคามาตรฐานทก าหนดเพอการสงออก พบวาปรมาณเฉลยของโลหะหนกแคดเมยมและทองแดง ในหมกกลวยแหมกกระดองขนาดใหญมคาต ากวาในหมกขนาดเลก สวนสงกะสในหมกกลวยจะตรงกนขาม ในหมกกระดองพบวาโลหะหนกส งกะสใกลเคยงกนในหมกตางขนาด และพบคาเฉลยของโลหะหนกแคดเมยมและทองแดงในล าตวหมกกระดองทลอกหนงจะต ากวาเนอเยอสวนทไมลอก

อธยา และคณะ (2535) ไดศกษาการสะสมของโลหะหนกแคดเมยมในหมกกลวย หมกสาย และหมกกระดองโดยเกบตวอยางจากอาวไทยตงแตจงหวดประจวบครขนธ ถงสราษฎรธาน แลวหาความสมพนธระหวางแหลงจบและฤดกาล การวเคราะหไดแยกสวนเนอ หนวดและไส ผลการศกษาพบวาหมกกลวยและหมกกระดองมคาเฉลยแคดเมยมอยในเกณฑทปลอดภย คอต ากวา 0.05 มลลกรมตอกโลกรม และไมพบความแตกตางการสะสมในระหวางเนอ หนวด และไส แตหมกสายมการปนเปอนสงมคาเฉลย 4.7 สวนในลานสวน โดยมการสะสมในเนอสงกวาในหนวด นอกจากนนยงพบวาในฤดรอนมการสะสมในแตละสวนทศกษามากกวาฤดอน

อธยา และพรรณ (2536) ไดรายงานการศกษาทคลายคลงกนโดยเกบต วอยาง ในเขตชมพร ตราด สราษฎรธาน และตรง พบการปนเปอนของแคดเมยมในหมกสายเนอมากกวาหนวด สวนหมกกระดองพบวาการปนเปอนในหนวดมากกวาเนอ และพบวาหมกทเกบตวอยางในเด อนกนยายน

22

จากอาวไทยตอนลางบรเวณนครศรธรรมราชมการสะสมแคดเมยมสงกวาแหลงอนทศกษาซงอาจมการชะลางของดนสทะเลมากกวาปกต

Pierce et al., (2008) ท าการวดปรมาณแคดเมยมในเนอเยอของหมกกลม Loliginid 2 ชนด (Alloteuthis sp. และ Loligo forbesi) และกลม Ommastrephid (Todarodes sagittatus และ Todaropsis eblanae) ตวอยางเกบจาก Research cruise และประมง (ตลาด) ในแหลงน าในประเทศองกฤษ ระหวางป ค .ศ 2005-2006 พบวาความเขมขนของแคดเมยมในกลม Ommastrephid โดยทวไปสงกวาชนดอนๆในทกเนอเยอยกเวนในกลามเนอ ระดบของแคดเมยมลดลงเมอขนาดตวเพมขน ซงสมพนธกบการกนอาหาร เพอการเจรญเตบโต เรมตงแต L. forbesi ขนาดเลกกนสตวไมมกระดกสนหลงหนาดนทมความเขมขนแคดเมยมสง ในขณะทตวทใหญกวาเปนนกลาซงสวนใหญกนปลาเปนอาหารทมแคดเมยมเขมขนต า

2.8.3 การสะสมของโลหะหนกในตะกอนดน กรมควบคมมลพษ (2546) พบวาบรเว ณทาเทยบเรอมาบตาพดซงเป นบรเวณท อย ใกล

เคยงกบสถานท 5 ของการศกษาครงน มปรมาณของแคดเมยมในด นตะกอนสงทสดเมอเทยบกบบรเวณอาวไทยตอนในและชายฝ งทะเลภาคตะวนออกท งหมด และปรมาณตะกวในดนตะกอน ณ บรเวณนมคาสงสด เมอเทยบกบบรเวณชายฝ งทะเลภาคตะวนออกทงหมด โดยสาเหตของการพบแคดเมยมและตะกวสง อาจเนองมาจากอตสาหกรรมปยโดยเฉพาะอยางยงบรเวณทาเรอมาบตาพดทเปนบรษทผลตปย ศรณย และณรงคฤทธ (2548) ศกษาปรมาณการสะสมและการแพรกระจายของ ทองแดง แคดเมยม และตะกวตามแนวดงในดนตะกอน บรเวณอาวไทยตอนบน พบวาทองแดงมปรมาณมากสดบรเวณปากแมน าเจาพระยา รองลงมาคอ บรเวณปากแมน าบางปะกง และแมกลอง โดยมค าเฉลย 37.65, 25.37 และ 10.91 สวนในลานสวน ตามล าดบในขณะทแคดเมยมพบวามปรมาณสงสดบรเวณมาบตาพด รองลงมาคอ บรเวณปากแม น าบางปะกง และเจ าพระยาโดยมค าเฉลย 1.52, 1.34 และ 1.07 สวนในลานสวน ตามล าดบ ส วนตะกวพบว ามค าสงสดบรเวณมาบตาพด รองลงมาคอบรเวณปากแมม าเจาพระยา และบางปะกงโดยมคาเฉลย 35.66, 34.03 และ 29.39 สวนในลานสวน ตามล าดบ แววตา และคณะ (2547) การปนเปอนของโลหะหนกในน าทะเล และดนตะกอน บรเวณชายฝงทะเลภาคตะวนออกพบวาเมอเปรยบเทยบคามาตรฐานจากตางประเทศเนองจากประเทศไทยไมมมาตรฐานโลหะหนกในดนตะกอนก าหนดไว พบวาแคดเมยมเปนโลหะหนกชนดเดยวทมเกณฑอยในเกณฑมาตรฐาน สวนโลหะหนกชนดอนมคาเกนเกณฑมาตรฐาน ในบางส ถานในบางฤดกาล ทส าคญไดแก ปรอท ตะกว และสงกะส พบคาสงสดในนคมอตสาหกรรมมาบตาพด และมคามาตรฐานของฟอรดา ส าหรบโลหะหนกทมคาเกนมาตรฐาน และพบในทกพนททท าการศกษาไดแก ทองแดง และนเกล แตพบเพยงบางสถานเทานน สวนเหลก และแมงกานสสงทปากแมน าบางปะกง โลหะหนกในน าทะเลมการเปลยนแปลงตามฤดกาลมากกวาทพบในตะกอนดน โดยปรอท และสงกะส ในน าทะเลตรวจพบวาในฤดฝนมคาสงกวาฤดแลง ในขณะทแคดเมยม และตะกว พบในฤดแลงมากกวาฤด

23

ฝน นเกล และทองแดงนนสามารถสรปไดแนชดขนอยกบแตละพนท ส าหรบโลหะหนกในดนตะกอนทกชนดทท าการศกษา ยกเวนทองแดง มปรมาณไมเปลยนแปลงทงในฤดแลงและฤดฝน

บทท 3 วธด าเนนการวจย

3.1 อปกรณและวธการด าเนนการ 3.1.1 เครองมอและอปกรณ - เครองชง - เครองทานาบรสทธ (deionized water) - อางนาควบคมอณหภม (water bath) - ขวดปรบปรมาตร - ปเปต ชนด volumetric pipette - บกเกอร - ขวดพลาสตกชนด low density polyethylene ปากแคบฝาเกลยว ขนาด 50 มลลลตร - หลอดพลาสตกชนด polypropylene ฝาเกลยว ขนาด 50 มลลลตร - dispenser ขนาด 1-10 มลลลตร

- เครอง Atomic Absorption Spectrophotometer (AAS) ยหอ Perkin Elmer Precisely Analyst 800 ระบบ graphite furnace ประกอบดวยหลอดไฟ ชนด Hollow cathode cadmium lump คลนความยาว 228.8 นาโนเมตร

3.1.2 สารเคมทใชในการวเคราะหปรมาณโลหะหนก - กรดไนตรกเขมขน 65 % AR เกรด ยหอ Labscan - นากลน - สารละลายมาตรฐานของโลหะหนกแคดเมยม ยหอ Fluka analytical - Ammoniun dihydrogen ortho phosphate AR เกรด ยหอ Merck - Magnesium nitrate hexahydrate 99 % ยหอ Unilab - (DORM-3) Certified Reference Material (CRM) for trace metals ยหอ National Research Conseil Canada 3.2 วธด าเนนงาน 3.2.1 วธเกบตวอยางและเตรยมตวอยาง เกบตวอยางหมกสาย หมกกระดอง และหมกกลวย ทงหมดจาก 5 จงหวด คอ ชลบร สมทรปราการ สมทรสงคราม เพชรบร และประจวบครขนธ ในบรเวณตางๆ ตามตารางท 3.1 ระยะเวลาทเกบ ม.ย.-ส.ค., ก.ย.-พ.ย., ธ.ค.-ก.พ. และม.ค.-พ.ค. (ตวอยางหมกทได เปนตวอยางจากศนยวจยและพฒนาประมงชายฝงบางผงสงมาใหวเคราะห ทศนยวจยและตรวจสอบคณภาพสตวนา

25

และผลตภณฑสตนาสมทรสาคร) จานวนตวอยางหมกทจบไดในแตละชวง ประมาณชนดละ 15-20 ตว จานวนหมกทง 3 ชนด ทจบได ในแตละชว งประมาณ 45-60 ตว ในระยะเวลาหนงปจบหมก 4 ชวงใชหมกประมาณ 180-240 ตว (ตารางท 3.2) นาหมกทไดในแตละชนด พกใหสะเดดนา นา มาชงนาหนกเพอคดขนาดของหมก นาตวอยางหมกทไดแยกสวนดงน ขนาดเลก (นอยกวา 100 กรม) และขนาดกลาง (100-500 กรม) หมกแตละชนดควกไสออกแยก เนอสวน หวและตว มา ลางใหสะอาดดวยนากลน พกใหสะเดดนา จากนนหนเปนชนเลกใหไดนาหนกประมาณ 300 กรม บดใหละเอยดจนเปนเนอเดยวกน ใสในถงพลาสตกทตดหมายเลขตวอยาง แลวนาตวอยางหมกไปชงตวอยางละ 2 ซา ตารางท 3.1 บรเวณทเกบตวอยางหมกจากทะเลอาวไทย จาก 5 จงหวด

จงหวด บรเวณเกบตวอยาง ชลบร เกาะลน

เกาะครามนอย ชายฝง-เกาะไผ หนาชลบรแนวลก(อางศลา) บางพระ-ศรราชา หนาบางเสร นอกชายฝงสตหบ หนาแสมสาร

สมทรปราการ บรเวณปากแมนา ชายฝง-เกาะไผ เกาะไผแนวนอก รองนา, ปากอาวแมนาเจาพระยา ปากอาว-ชายฝง

เพชรบร ชายฝงชะอา หนาบานแหลม หนาหวหน หนาหาดปกเตยน หนาหาดเจาสาราญ

ประจวบครขนธ

หนาปราณบร-หวหน หนาปราณบร-ประจวบฯ หนาอาวประจวบฯ หนาสามรอยยอด-เขาแรง-หวชอง

26

ตารางท 3.2 จานวนตวอยางหมกทเกบไดบรเวณอาวไทย 5 จงหวด ตงแตป พ.ศ. 2546-2552

ป พ.ศ.

หมกกระดอง หมกสาย หมกกลวย

เลก กลาง เลก กลาง เลก กลาง

(ตวอยาง) (ตวอยาง) (ตวอยาง) (ตวอยาง) (ตวอยาง) (ตวอยาง)

2546 28 18 18 14 19 6

2547 6 6 6 4 5 5

2548 24 16 21 10 18 9

2549 19 12 19 9 17 5

2550 19 11 20 12 20 5

2551 20 12 19 10 21 1

2552 20 8 20 7 20 3

3.2.2 ขนตอนการทดสอบ 1. ชงตวอยางทบดแลว 1 กรม ใสลงในหลอดพลาสตก 2. เตมกรดไนตรกเขมขนจานวน 5 มลลกรม ปดฝา 3. วางในอางนาควบคมอณหภมทตงไว 95 5 องศาเซลเซยส นาน 2 ชวโมง 4. ตงไวใหเยนทอณหภมหอง 5. ถายสารละลายลงในขวดปรบปรมาตร ขนาด 50 มลลกรม โดย rinse ภายในหลอด

พลาสตกและฝา ดวย Deionized water เตม Deionized water จนถงขดปรมาตร 6. เขยาใหสารละลายรวมเปนเนอเดยวกน 7. เทสารละลายทไดลงในขวดพลาสตกฝาเกลยว ปดฝาใหสนท เกบไวทอณหภมหองนาน 1

เดอน 8. วดปรมาณแคดเมยมในสารละลายดวยเครอง AAS 3.2.3 วธคานวณคาแคดเมยม

โปรแกรมสาเรจรปของเครอง AAS จะคา นวณความเขมขนของสารละลายตวอ ยางโดยเปรยบเทยบกบ Calibration curve ซงเปนกราฟของคาการดดกลนแสง (Absorbance) กบคาความเขมขนของสารละลาย Standard cadmium โดยความเขมขนของสารละลายของแคดเมยมในตวอยางททดสอบ หนวยเปน ไมโครกรมตอกรมวธคานวณม 2 กรณ ดงน 1. กรณทสารละลายตวอยางอยในชวงของ Calibration curve Cd (ไมโครกรมตอกรม) = ( C x 50) / (W x 1000) ----------------------- (1) โดยท C = ความเขมขนทเครองคานวณทให (ไมโครกรมตอลตร)

27

W = นาหนกตวอยาง (กรม) 2. กรณทสารละลายตวอยางมคาสงกวาชวงของ Calibration curve Cd (ไมโครกรมตอกรม) = ( C x 50 x E ) / (W x D x1000) ----------------------- (2) โดยท D = ปรมาณสารละลายตวอยางทไดจาก ขอ (1) ทนามาเจอจาง (มลลลตร) E = ปรมาณสารละลายตวอยางทไดจาก ขอ (2) หลงการเจอจาง (มลลลตร)

3.2.4 การควบคมคณภาพของการวเคราะห การควบคมคณภาพของการทดสอบใชเกณฑตามตารางท 3.3 ตารางท 3.3 การควบคมคณภาพการวเคราะห

วธการควบคมคณภาพของการวเคราะห ความถ เกณฑการยอมรบ 1. การทดสอบ Calibration curve 2. การทดสอบ CRM 3. การทดสอบ Reslope

ทกครงททดสอบ กอนทดสอบตวอยาง และทก 20 ตวอยาง ทก 20 ตวอยาง

คา r 0.995 %Recovery อยในชวง 70-110% %Recovery อยในชวง 80-110%

ทมา : Codex, 2002

3.2.5 การวเคราะหขอมล 1. การวเคราะหหาคาเฉลยปรมาณแคดเมยมในหมกแตละชนด 2. เปรยบเทยบแนวโนมอตราการสะสมของแคดเมยมในหมกแตละชนด บรเวณอาวไทย

บทท 4 ผลการทดลอง

ผลการศกษาแนวโนมการสะสมของปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในหมก 3 ชนด คอ หมกกระดอง หมกสาย และหมกกลวย จาก 5 จงหวดไดแก จงหวดชลบร สมทรปราการ สมทรสงคราม เพชรบร และประจวบครขนธ ตงแตป พ.ศ. 2546-2552 โดยตวอยางทวเคราะหไ ดมาจากศนยวจยและพฒนาประมงชายฝงบางผงซงเกบตวอยางจากเรอประมงใน 5 จงหวดขางตน ตวอยางหมกทง 3 ชนด จะแบงเปน 2 ขนาดตามนาหนกตว คอ ขนาดเลก และขนาดกลาง (ตวอยางหมกขนาดใหญมจานวนนอยมาก และมไมครบทง 3 ชนด จงไมไดนามากลาวถง) หลงจากแยกขนาดแลวจะนาหมกแตละขนาดมาแยกสวนเปนเนอสวนหวหมก และเนอสวนลาตวหมก วเคราะหหาปรมาณแคดเมยมในเนอแตละสวน และแสดงผลการวเคราะหเปนปรมาณเฉลยของโลหะหนกแคดเมยม โดยนาเสนอผลจาแนกเปนรายจงหวด และตามชนดของหมก ดงตอไปน 4.1 ผลการวเคราะหการสะสมของปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในหมกจงหวดชลบร

4.1.1 หมกกระดอง 1) หมกกระดองขนาดเลก

ผลการวเคราะห ปรมาณโลหะหนกแคดเมยม สะสม ในหมก กระดอง ขนาดเลก จากจงหวดชลบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2549 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ.ศ. 2548, 2552, 2546, 2547, 2551 และ2550 (มคา 1.35, 0.87, 0.72, 0.58, 0.51, 0.17 และ 0.03 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ.ศ. 2549 (1.35 ไมโครกรมตอกรม ) นนสงเกนกวา มาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอน ๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบ เนอสวนลาตว หมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2548 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยม สะสม สงสดรองลงมา คอ ป พ.ศ. 2552, 2546, 2551, 2547, 2549 และ2550 โดยมคา 0.74, 0.49, 0.28, 0.25, 0.22, 0.16 และ 0.05 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.1) ทกคา ทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

29

ภาพท 4.1 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและลาตวของหมกกระดองขนาดเลก จากจงหวดชลบร

2) หมกกระดองขนาดกลาง

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกระดองขนาดกลางจากจงหวดชลบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสม สงทสด รองลงมาคอ ปพ .ศ. 2546, 2548, 2551, 2549 และ 2550 (ป พ.ศ. 2552 ไมมตวอยางหมก) (คา ทไดเทากบ 1.28, 1.07 0.87, 0.52, 0.41 และ0.03 ไมโครกรมตอกรมตามลาดบ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ.ศ. 2547 และ 2546 สงกวา มาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สา หรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2548 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2546, 2551, 2549 และ 2550 (ปพ .ศ. 2552ไมมตวอยางหมก) โดยมคา 0.85, 0.25, 0.20, 0.09 และ 0.02 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.2) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

คามาตรฐาน

30

ภาพท 4.2 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและลาตวของหมกกระดองขนาดกลาง จากจงหวดชลบร

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.1 และ 4.2 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเน อสวนหวและเนอสวนตวของหมก แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมากกวาลาตว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในสวนหวข องหมกกระดองจะเพมขนตามขนาด ขณะทการสะสมในเนอหมกสวนลาตวกลบลดลงเลกนอย (ภาพท 4.3) นอกจากนจะเหนวาปรมาณแคดเมยม ในหมกทงสองขนาดลดลงอยางชดเจนในป พ.ศ. 2550

ภาพท 4.3 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและลาตวของหมกกระดองทงสองขนาด จากจงหวดชลบร

4.1.2 หมกสาย 1) หมกสายขนาดเลก



31

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกสายขนาดเลกจากจงหวดชลบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2548 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2549, 2552, 2546, 2550 และ 2551 (มคา 0.80, 0.23, 0.05, 0.05, 0.04, 0.03 และ 0.03 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ไมโครกร มตอกรม ตามลาดบ ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2548 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2546, 2549, 2551, 2550 และ 2552 โดยมคา 1.32, 1.10, 1.07, 0.91, 0.41, 0.24 และ 0.22 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.4) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ.ศ. 2548, 2547 และ 2546 สงกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

ภาพท 4.4 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสายขนาดเลก จากจงหวดชลบร

2) หมกสายขนาดกลาง

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกสายขนาดกลางจากจงหวดชลบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมก ในป พ.ศ. 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2546, 2548, 2552, 2550, 2551 และ 2549 (มคา 0.12, 0.07, 0.04, 0.03, 0.02, 0.01 และ 0.00 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางป พ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2546, 2548, 2551, 2549, 2552 และ 2550 โดยมคา 1.13, 0.98, 0.95, 0.44, 0.12, 0.25 และ 0.12 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.5) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)


32

ภาพท 4.5 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและลาตวของหมกสายขนาดกลาง จากจงหวดชลบร

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.4 และ 4.5 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเนอ สวนหวและลาตวของหมกสาย แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของลาตวมากกวาสวนหว และเมอพจารณาจากขนาด พบวาตวอยางสวนหวของหมกสายขนาดเลก สวนใหญมแคด เมยมสะสมมากกวาในหมกขนาดกลาง สวนในเนอสวนลาตว หมกขนาดเลกสวนใหญกมแคดเมยมม ากกวาเชนกน (ภาพท 4.6) นอกจากนจะเหนวาปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดคอยๆ ลดลงอยางชดเจน

ภาพท 4.6 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและลาตวของหมกสายทงสองขนาด จากจงหวดชลบร

4.1.3 หมกกลวย

1) หมกกลวยขนาดเลก ผลการวเคราะหปรมาณโลหะห นกแคดเมยมสะสมในหมก กลวย ขนาดเลกจาก

จงหวดชลบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2549 มปรมาณ



33

โลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2546, 2550, 2547, 2551 และ 2548 (มคา 0.70, 0.70, 0.46, 0.33, 0.27, 0.25 และ 0.24 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)


ภาพท 4.7 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและลาตวของหมกกลวยขนาดเลก จากจงหวดชลบร

2) หมกกลวยขนาดกลาง ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกลวยขนาดกลางจากจงหวดชลบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2552 มปรมาณโลหะหนกแคดเมย มสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2548 และ 2550 ในป พ.ศ. 2546, 2549 และ2551 ไมมตวอยางหมก ) (มคา 1.14, 0.28 และ 0.16 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ .ศ. 2552 (1.14 ไมโครกรมตอกรม ) นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม ) สวนคาในปอน ๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบเนอสวนลาตวหม ก พบวาตวอยางป พ .ศ . 2552 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2550 และ 2547 (ในปพ .ศ. 2546, 2549 และ2551 ไมมตวอยางหมก) โดยมคา 0.42, 0.15, 0.12 และ 0.09 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.8) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1ไมโครกรมตอกรม)


34

ภาพท 4.8 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและลาตวของหมกกลวยขนาดกลาง จากจงหวดชลบร

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.7 และ 4.8 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเนอ สวน

หวและลาตวของหมกกลวย แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมากกวาลาตว และเมอพจารณาจากขนาด พบวาโดยสวนใหญ เนอหวของหมก กลวยขนาด เลกมการสะสมของแคดเมยมมา กกวาหมกขนาดกลาง ขณะทเนอลาตวมแคดเมยมสะสมไมตางกนมาก (ภาพท 4.9) นอกจากนจะเหนวาปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดคอนขางคงทจนถงป พ.ศ. 2551 และเพมขนชดเจนในป พ.ศ. 2552

ภาพท 4.9 ปรมาณแคดเมยมในเนอหวและลาตวของหมกกลวยทงสองขนาด จากจงหวดชลบร

จากผลการวเคราะหตวอยางหมกทง 3 ชนดทงขนาดเลกและกลางจากจงหวดชลบร พอสรปไดวาหมกกระดองและหมกกลวยทงขนาดเลกและขนาดกลาง สะสมแคดเมยม ในเนอสวนหวมากกวาสวนลาตว ขณะทหมกสายจะพบแคดเมยมในเนอสวนลาตวมากกวาหว ในระหวางเนอสวนหวของหมกทงสามชนดพบวาหวหมกกระดองมป รมาณแคดเมยมสะสมอยมากทสด สวนในลาตวหมกพบวาเนอหมกสายมปรมาณแคดเมยมสงทสด (ภาพท 4.10)



35

ภาพท 4.10 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกทงสามชนด จากจงหวดชลบร ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง

4.2 ผลการวเคราะหการสะสมของปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในหมกจงหวด สมทรปราการ


ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกระดองขนาดเลกจากจงหวดสมทรปราการตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2549 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2551, 2548, 2546, 2550 และ 2552 (มคา 1.39, 0.95, 0.67, 0.26, 0.25, 0.14 และ 0.10 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ปรมาณโลหะหนกแคดเ มยมทสงสดในป พ.ศ. 2549 (1.39 ไมโครกรมตอกรม ) นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม ) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางป พ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดร องลงมาคอ ป พ .ศ. 2551, 2548, 2549, 2550, 2546 และ 2552 โดยมคา 0.36, 0.24, 0.22, 0.21, 0.13, 0.11 และ 0.07 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.11) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

ก

ข



36

ภาพท 4.11 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกระดองขนาดเลก จากจงหวด

สมทรปราการ 2) หมกกระดองขนาดกลาง

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกระดองขนาด กลาง จากจงหวดสมทรปราการตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยาง หมกในปพ .ศ. 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2549, 2551, 2548, 2550, 2546 และ 2552 (มคา 11.36, 1.30, 1.11, 0.44, 0.40, 0.31 และ 0.25 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) โลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ.ศ. 2547, 2549 และ 2551 สงกวามาต รฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน



37

ภาพท 4.12 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกระดองขนาดกลาง จากจงหวดสมทรปราการ

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.11 และ 4.12 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเนอสวนหวและลาตว ของหมกกระดอง แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมากกวาลาตว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในสวนหวและลาตวของหมกกระดองสวนใหญจะเพมขนตามขนาด (ภาพท 4.13) ปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดมแนวโนมลดลงเลกนอย

ภาพท 4.13 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกระดองทงสองขนาด จากจงหวด สมทรปราการ 4.2.2 หมกสาย

1) หมกสายขนาดเลก ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกสายขนาดเลกจากจงหวด

สมทรปราการตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2549 มปรมาณ



38

โลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2547, 2546, 2548, 2551 และ 2550 (มคา 0.55, 0.25, 0.18, 0.10, 0.10, 0.06 และ 0.03 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางป พ.ศ. 2546 และ 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ.ศ. 2549, 2552, 2548, 2551 และ 2550 โดยมคา 1.28, 1.28, 0.95, 0.90, 0.75, 0.59, และ 0.56 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.14) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ.ศ. 2546 และ 2547 สงกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

ภาพท 4.14 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตว ของหมก สาย ขนาด เลก จากจงหวด สมทรปราการ


ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคด เมยมสะสมในหมกสายขนาดกลางจากจงหวดสมทรปราการตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2552 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2546, 2551, 2550, 2548 และ 2549 (มคา 0.16, 0.07, 0.05, 0.05, 0.04, 0.03 และ 0.03 ไมโครกรมตอกรม ตาม ลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางป พ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2551, 2549, 2546, 2550 และ 2548 โดยมคา 1.36, 1.00, 0.95, 0.61, 0.50, 0.27 และ 0.18 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.15) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ.ศ. 2547 (1.36 ไมโครกรมตอกรม ) สงกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน


39

ภาพท 4.15 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตว ของหมกสายขนาดกลาง จากจงหวด

สมทรปราการ

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.14 และ 4.15 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเนอสวนหวและลาตวของหมกสาย แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของลาตวมากกวาหว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในสวนหวและลาตวของหมกสายขนาดเลกสวนใหญจะสงกวาในหมกขนาดกลาง (ภาพท 4.16) และปรมาณแคดเมยมในหมกขนาดเลกมแนวโนมลดลง แตหมกขนาดกลางมปรมาณผนแปรปตอป

ภาพท 4.16 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและตวของหมกสายทงสองขนาด จากจงหวด สมทรปราการ



40

4.2.3 หมกกลวย 1) หมกกลวยขนาดเลก

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกลวยขนาดเลกจากจงหวดสมทรปราการตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2551 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2549, 2546, 2548, 2550 และ 2552 (มคา 0.58, 0.50, 0.49, 0.44, 0.35, 0.24 และ 0.22 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)


ภาพท 4.17 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวยขนาดเลกจากจงหวด

สมทรปราการ 2) หมกกลวยขนาดกลาง

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกลวยขนาดเลกจากจงหวดสมทรปราการตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2549 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2546, 2547, 2548 และ 2550 (ปพ.ศ. 2551-2552 ไมมตวอยางหมก ) (มคา 0.64, 0.61, 0.49, 0.20 และ 0.16 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางป พ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2549, 2548, 2546 และ 2550 โดยมคา 0.22, 0.20,


41

0.18, 0.15 และ 0.14 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.18) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

ภาพท 4.18 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวยขนาดกลาง จากจงหวด


จากขอมลทแสดงในภาพท 4.17 และ 4.18 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเนอ สวนหวและลาตวของหมกกลวย แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมากกวาลาตว และเมอพ จารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมทงในสวนหวและสวนลาตวของหมกกลวยขนาดเลกและกลางไมตางกน (ภาพท 4.19) และปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดคอนขางคงท

ภาพท 4.19 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและตวของหมกกลวย จากจงหวดสมทรปราการ

ภาพท 4.19 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวยขนาดกลาง จากจงหวด




42

จากผลการวเคราะหตวอยางหมกทง 3 ชนดทงขนาดเลกและกลางจากจงหวดสมทรปราการ พอสรปไดวาหมกกระดองและหมกกลวยทง สองขนาดสะสมแคดเมยมในเนอ สวนหวมากกวาสวนลาตว ขณะทหมกสายจะพบแคดเมยมในเนอสวนลาตวมากกวาหว ในระหวางเนอสวนหวของหมกทงสามชนดพบวาหวหมกกระดองมปรมาณแคดเมยมสะสมอยมากทสด สวนในลาตวหมกพบวาเนอหมกสายมปรมาณแคดเมยมสงสด (ภาพท 4.20)

ภาพท 4.20 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสามชนด จากจงหวด

สมทรปราการ ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง 4.3 ผลการวเคราะหการสะสมของปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในหมกจงหวดสมทรสงคราม


ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเ มยมสะสมในหมกกระดองขนาดเลกจากจงหวดสมทรสงครามตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2546, 2549, 2552, 2551, 2548 และ 2550 (มคา 1.40, 0.45, 0.43, 0.41, 0.33, 0.19 และ 0.02 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ.ศ. 254 7 (1.40 ไมโครกรมตอกรม ) นนสงเกนกวา

ก

ข



43

มาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม ) สวนคาในปอน ๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบเน อสวนลาตว หมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2546, 2549, 2548, 2551 และ 2550 โดยมคา 1.20, 0.37, 0.12, 0.06, 0.04, 0.03 และ 0.01 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.21) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ.ศ. 2547 (1.20 ไมโครกรมตอกรม) สงกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

ภาพท 4.21 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวยขนาดเลก จากจงหวด

สมทรสงคราม

2) หมกกระดองขนาดกลาง ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกระดองขนาดกลางจาก

จงหวดสมทรสงครามตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2546, 2552, 2549 และ 2548 (ปพ.ศ. 2550-2551 ไมมตวอยางหมก ) (มคา 2.42, 0.97, 0.58, 0.45 และ 0.25 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ.ศ. 2547 (2.42 ไมโครกรมตอกรม ) นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม ) สวนคาในปอ นๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2549, 2548 และ 2546 (ปพ .ศ. 2550-2551 ไมมตวอยางหมก )โดยมคา 1.65, 0.40, 0.33, 0.09 และ 0.08 ไมโครกรมตอกร ม ตามลาดบ (ภาพท 4.22) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ .ศ. 2547 (1.65 ไมโครกรมตอกรม ) สงกวา


44

มาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม ) สวนคาในปอน ๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

ภาพท 4.22 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและ ลาตวของหมกกระดองขนาดกลาง จากจงหวด


จากขอมลทแสดงในภาพท 4.21 และ 4.22 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเนอสวนหวและเนอสวนตวของหมกกระดอง แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมากกวาลาตว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมใ นเนอ สวนหว และลาตว ของหมกกระดองจะเพมขนตามขนาด (ภาพท 4.23) นอกจากนจะเหนวาปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดลดลงอยางชดเจนในป พ.ศ. 2547

ภาพท 4.23 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกระดองทงสองขนาด จากจงหวด




45


ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกระดองขนาดเลกจากจงหวดสมทรสงครามตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2548 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2552, 2549, 2546, 2550 และ 2551 (มคา 0.10, 0.08, 0.04, 0.03, 0.02, 0.02 และ 0.02 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลา ตวหมก พบวาต วอยางป พ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2552, 2551, 2549, 2546 และ 2550 โดยมคา 1.48, 0.60, 0.56, 0.47, 0.39, 0.30 และ 0.13 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.24) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ.ศ. 2547 (1.48 ไมโครกรมตอกรม) สงกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

ภาพท 4.24 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมก สาย ขนาด เลก จากจงหวดสมทรสงคราม


ผลการวเ คราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกสายขนาดกลางจากจงหวดสมทรสงครามตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2550 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2552, 2546, 2548, 2549 และ 2551 (มคา 0.16, 0.09, 0.04, 0.02, 0.01, 0.01 และ 0.01 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางป พ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรอง ลงมาคอ ป พ .ศ. 2549, 2550, 2552, 2548, 2546 และ 2551 โดยมคา 1.70, 0.31, 0.19, 0.11, 0.08, 0.05 และ 0.05 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.25) ปรมาณ


46

โลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ.ศ. 2547 (1.70 ไมโครกรมตอกรม ) สงกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

ภาพท 4.25 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสายขนาดกลาง จาก

จงหวดสมทรสงคราม

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.24 และ 4.25 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเน อสวนหวและเนอสวนตวของหมก แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของลาตวมากกวาหว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในสวนหวและลาตวของหมกสายจะมากกวาในขนาดเลก (ภาพท 4.26) ปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดมแนวโนมลดลง

ภาพท 4.26 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสายทงสองขนาด จากจงหวด สมทรสงคราม



47

4.3.3 หมกกลวย

1) หมกกลวยขนาดเลก ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกลวยขนาดเลกจากจงหวด

สมทรสงครามตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2547 มปรมาณมปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2550, 2551, 2546, 2549 และ 2548 (มคา 0.82, 0.29, 0.19, 0.16, 0.15, 0.14 และ 0.05 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)


ภาพท 4.27 ปรมาณแคดเมยมในเนอ สวนหวและลาตว ของหมกกลวยขนาดเลกจากจงหวด สมทรสงคราม

2) หมกกลวยขนาดกลาง ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกลวยขนาด กลาง จาก

จงหวดสมทรสงครามตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2547 มปรมาณมปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2550, 2548 และ2549 ( ปพ .ศ . 2546 และ 2551ไมมตวอยางหมก ) (มคา 2.45, 0.45, 0.19, 0.16 และ 0.06 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในตวอยางป พ.ศ. 2547 (2.45 ไมโครกรมตอกรม ) สงกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอน ๆ ยงคงตากวามาตรฐาน


48

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ. 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2549, 2550 และ 2548 (ป พ.ศ. 2546 และ 2551 ไมมตวอยางหมก) โดยมคา 0.60, 0.20, 0.04, 0.03 และ 0.02 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.28) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

ภาพท 4.28 ปรมาณแคดเมยมในเนอ สวนหวและลาตว ของหมกกลวยขนาดกลาง จาก จงหวด


จากขอมลทแสดงในภาพท 4.27 และ 4.28 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเน อสวนหวและเนอสวนตวของหมก แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมากกวาลาตว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในสวนหวของหมกกลวย จะเพมขนตามขนาด ขณะทการสะสมในเนอหมกสวนลาตวกลบลดลงเลกนอย (ภาพท 4.29) นอกจากนจะเหนวาปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดคอนขางคงท


49

ภาพท 4.29 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวย จากจงหวดสมทรสงคราม

จากผลการวเคราะหตวอยางหมกทง 3 ชนดทงขนาดเลก และกลางจากจงหวดสมทรสงคราม พอสรปไดวาหมกกระดองและหมกกลวยทงสองขนาดสะสมแคดเมยม ในเนอสวนหวมากกวาสวนลาตว ขณะทหมกสายจะพบแคดเมยมในเนอสวนลาตวมากกวาหว ในระหวางเนอสวนหวของหมกทงสามชนดพบวาหวหมกกระดองและหมกกลวยมปรมาณแคดเมยม สะสมอยมากใกลเคยงกน สวนในลาตวหมกพบวาเนอหมกสายขนาดเลกสวนใหญมปรมาณแคด เมยมสงสด สวนในหมกขนาดกลาง เนอหมกสายและหมกกระดองมแคดเมยมสงใกลเคยงกน (ภาพท 4.30) ปรมาณแคดเมยมทพบคอนขางคงทมาตงแตป พ.ศ. 2548


50

ภาพท 4.30 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกทงสามชนด จากจงหวดสมทรสงคราม

ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง 4.4 ผลการวเคราะหการสะสมของปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในหมกจงหวดเพชรบร


ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกระดองขนาดเลกจากจงหวด เพชรบร ตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2547, 2549, 2550, 2552 และ 2551 (มคา 1.15, 0.82, 0.39, 0.34, 0.13, 0.10 และ 0.08 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ .ศ . 254 6 (1.15 ไมโครกรมตอกรม ) นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม ) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบเ นอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2547, 2549, 2550, 2552 และ 2551 โดยมคา 0.73, 0.42, 0.20, 0.11, 0.08, 0.07 และ 0.06 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.31) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

ก

ข



51

ภาพท 4.31 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกระดองขนาดเลก จาก

จงหวดเพชรบร

2) หมกกระดองขนาดกลาง ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะส มในหมกกระดองขนาดกลางจาก

จงหวดเพชรบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2549 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2546, 2547, 2550, 2552 และ2551 (มคา 1.59, 1.19, 0.58, 0.41, 0.38, 0.25 และ 0.10 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ.ศ. 2549 และ 2548 นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2548 มปร มาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2549, 2546, 2550, 2552 และ 2551 โดยมคา 0.23, 0.16, 0.12, 0.11, 0.11, 0.11 และ 0.05 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.32) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)


52

ภาพท 4.32 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกระดองขนาดกลาง จากจงหวด

เพชรบร

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.31 และ 4.32 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเน อสวนหวและเนอสวนตวของหมก แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมากกวาลาตว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในสวนหวของหมกกระดองจะเพมขนตามขนาด ขณะทการสะสมในเนอหมกสวนลาตวกลบลดลงเลกนอย (ภาพท 4.33) นอกจากนจะเหนวาปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดลดลงอยางชดเจนในป พ.ศ. 2551 และคอยๆ เพมขนในปถดมา

ภาพท 4.33 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกระดองทงสองขนาด จากจงหวด เพชรบร



53


ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกสายขนาดเลกจากจงหวดเพชรบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2552 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2547, 2549, 2546, 2550 และ 2551 (มคา 0.25, 0.21, 0.10, 0.06, 0.04, 0.03 และ 0.02 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะ หไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2546, 2549, 2550, 2548 และ2551 โดยมคา 1.80, 0.90, 0.20, 0.72, 0.70, 0.64, 0.40 และ 0.27 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.34) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ.ศ.2547 (1.80 ไมโครกรมตอกรม) นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

ภาพท 4.34 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสายขนาดเลก จากจงหวดเพชรบร

2) หมกสายขนาดกลาง ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกสายขนาดกลางจาก

จงหวดเพชรบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยาง หมกใน ป พ.ศ. 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2550, 2548, 2549, 2552, 2547 และ 2551 (มคา 0.46, 0.23, 0.07, 0.04, 0.03, 0.02 และ 0.02 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2550, 2548, 2549, 2552, 2547 และ 2551 โดยมคา 1.00, 0.62, 0.53, 0.33, 0.32, 0.16 และ 0.09 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.35) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)


54

ภาพท 4.35 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสายขนาดกลาง จากจงหวดเพชรบร

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.24 และ 4.25 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเนอ

สวนหวและเนอสวนตวของหมก แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของลาตวมากกวาหว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมใน เนอ สวนหว และสวนลาตว ของหมกสาย จะเพมขน ในขนาดเลก (ภาพท 4.36) ปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดลดลงตงแคป พ.ศ. 2547

ภาพท 4.36 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสายทงสองขนาด จากจงหวดเพชรบร 4.4.3 หมกกลวย

1) หมกกลวยขนาดเลก ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกลวยขนาดเลกจาก

จงหวดเพชรบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวน หวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2552 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2549, 2546, 2548, 251 และ 2550



55

(ปพ.ศ. 2547 ไมมตวอยางหมก ) (มคา 0.77, 0.61, 0.45, 0.24, 0.24 และ 0.21 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดย งคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2549 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2552, 2550, 2546 และ 2551 (ปพ .ศ. 2547 ไมมตวอยางหมก) โดยมคา 0.22, 0.19, 0.14, 0.10, 0.07 และ 0.07 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.37) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

ภาพท 4.37 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวยขนาดเลก จากจงหวดเพชรบร

2) หมกกลวยขนาดกลาง ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกลวยขนาด กลาง จาก

จงหวดเพชรบรตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวน หวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2550, 2548 และ2549 (ปพ .ศ. 2547, 2551-2552 ไมมตวอยางหมก ) ( มคา 1.08, 0.24, 0.23 และ 0.20ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ.ศ.2546 (1.08 ไมโครกรมตอกรม ) นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกร ม) สวนคาในปอนๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบเนอ สวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2549 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2546 และ 2550 (ปพ .ศ. 2547, 2551-2552 ไมมตวอยางหมก) โดยมคา 0.12, 0.11, 0.09 และ 0.06 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.38) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)


56

ภาพท 4.38 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวยขนาดกลาง จากจงหวดเพชรบร

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.37 และ 4.38 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเนอ

สวนหวและเนอสวนตวของหมก แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมากกวาลาตว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในเนอ สวนหว และสวนลาตว ของหมก กลวยขนาดเลกสงกวาในหมกขนาดกลาง (ภาพท 4.39) นอกจากน จะเหนวาปรมาณแคดเมยมในหมกทง สองขนาดคอนขางคงท

ภาพท 4.39 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวยทงสองขนาด จากจงหวด เพชรบร



57

จากผลการวเคราะหตวอยางหมกทง 3 ชนดทงขนาดเลกและกลางจากจงหวดเพชรบร พอสรปไดวาหมกกระดองและหมกกลวยทงขนาดเลกและขนาดกลาง สะสมแคดเมยมในเนอสวนหวไดมากสวนลาตว ขณะทหมกสายจะพบแคดเมยมในเนอสวนตวมากกกวาหว ๆ (ภาพท 4.40)ในระหวางเนอสวนหวของหมกทงสามชนดพบวาหวหมกกระดองมปรมาณแคดเมยมสะสมอยมาก กวาหมกอน ๆ สวนในลาตวหมกพบวาเนอหมกสายมปรมาณแคดเมยมสงสด ปรมาณแคดเมยมทพบคอนขางในหมกทกชนดทกขนาดมแนวโนมลดลง

ภาพท 4.40 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกทงสามชนด จากจงหวดเพชรบร

ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง

4.5 ผลการวเคราะหการสะสมของปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในหมกจงหวดประจวบครขนธ 4.5.1 หมกกระดอง

1) หมกกระดองขนาดเลก ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกระดองขนาดเลกจาก

จงหวดประจวบครขนธตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2552, 2548, 2549, 2550 และ2551 (มคา 1.24, 0.66, 0.52, 0.46, 0.23, 0.12 และ 0.10 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ปรมาณ โลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ.ศ. 2546 (1.24 ไมโครก รมตอกรม ) นนสงเกนกวา

ก

ข



58

มาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1ไมโครกรมตอกรม ) สวนคาในปอน ๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางป พ .ศ . 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2552, 2548, 2547, 2549, 2551 และ2550 โดยมคา 0.55, 0.49, 0.43, 0.38, 0.22, 0.07 และ 0.04 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.41) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

ภาพท 4.41 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกระดองขนาดเลก จาก

จงหวดประจวบครขนธ 2) หมกกระดองขนาดกลาง

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกระดองขนาดกลางจากจงหวดประจวบครขนธตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2552 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2551, 2550, 2546, 2547, 2548 และ2549 (มคา 1.60, 1.57, 1.42, 1.21, 1.11, 0.73 และ 0.13 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ.ศ. 2552, 2551, 2550, 2546 และ 2547 นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอน ๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2548 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547, 2552, 2549, 2546, 2550 และ2551 โดยมคา 0.22, 0.19, 0.19, 0.13, 0.12, 0.11 และ 0.08 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.42) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)


59

ภาพท 4.42 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกระดองขนาดเลก จาก จงหวดประจวบครขนธ

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.41 และ 4.42 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเน อ

สวนหวและเนอสวนตวของหมก แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมากกวาลาตว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในสวนหวของหมกกระดองจะเพมขนตามขนาด ขณะทการสะสมในเนอหมกสวนลาตวกลบเพมขนในขนาดเลก (ภาพท 4.43)

ภาพท 4.43 ปรมาณแคดเมยมในเนอ สวนหวและลาตว ของหมกกระดอง ทงสองขนาด จากจงหวด



ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกสายขนาดเลกจากจงหวดประจวบครขนธตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2549, 2548, 2546, 2552, 2550



60

และ2551 (มคา 0.58, 0.20, 0.12, 0.11, 0.05, 0.04 และ 0.04 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2547 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ.ศ. 2548, 2546, 2549, 2552, 2550 และ2551 โดยมคา 3.07, 1.49, 1.30, 1.17, 0.56, 0.28 และ 0.18 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.44) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ .ศ. 2547, 2548, 2546 และ 2549 นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอน ๆ ยงคงตากวามาตรฐาน

ภาพท 4.44 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสายขนาดเลก จาก จงหวดประจวบครขนธ 2) หมกสายขนาดกลาง

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะส มในหมกสายขนาดกลางจากจงหวดประจวบครขนธตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมก ในปพ .ศ. 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2550, 2551 และ2552 (ปพ.ศ. 2547, 2549 ไมมตวอยางหมก ) (มคา 0.16, 0.02, 0.02, 0.01 และ 0.01 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2548, 2552, 2550 และ2551 (ปพ .ศ. 2547, 2549 ไมมตวอยางหมก ) โดยมคา 1.83, 0.93, 0.28, 0.25 และ 0.13ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.45) ปรมาณโลหะหนกแคดเมยมทสงสดในป พ .ศ. 2546 (1.83 ไมโครกรมตอกรม ) นนสงเกนกวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม) สวนคาในปอน ๆ ยงคงตากวามาตรฐาน


61

ภาพท 4.45 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสายขนาดกลาง จาก

จงหวดประจวบครขนธ

จากขอมลทแสดงในภาพท 4.44 และ 4.45 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระห วางเนอสวนหวและเนอสวนตวของหมก แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของลาตวมากกวาหว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในสวนหวและสวนลาตวของหมกสาย ขนาด เลกจะสงกวา (ภาพท 4.46) อยางไรกตามปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดมแนวโนมลดลง

ภาพท 4.46 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกสายทงสองขนาด จากจงหวด ประจวบครขนธ



62

4.5.3 หมกกลวย 1) หมกกลวยขนาดเลก

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกลวยขนาดเลกจากจงหวดประจวบครขนธตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในป พ.ศ. 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2549, 2547, 2551, 2548, 2552 และ2550 (มคา 0.89, 0.68, 0.60, 0.44, 0.34, 0.34 และ 0.32 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ .ศ . 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ .ศ. 2549, 2547, 2551, 2548, 2552 และ2550 โดยมคา 0.49, 0.35, 0.30, 0.28, 0.18, 0.16 และ 0.13 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.47) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

ภาพท 4.47 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวยขนาดเลก จากจงหวด

ประจวบครขนธ 2) หมกกลวยขนาดกลาง

ผลการวเคราะหปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมในหมกกลวยขนาดกลางจากจงหวดประจวบครขนธตงแตป พ.ศ. 2546-2552 พบวาเนอสวนหวของตวอยางหมกในปพ .ศ. 2546 มปรมาณโลหะหนกแคดเมยมสะสมสงทสด รองลงมาคอ ป พ .ศ. 2547 และ2551 (ปพ .ศ. 2548-2550, 2552 ไมมตวอยางหมก) (มคา 0.64, 0.56 และ 0.23 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ ) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)

สาหรบเนอสวนลาตวหมก พบวาตวอยางปพ.ศ. 2546 มปรมาณโลหะ หนกแคดเมยมสะสมสงสดรองลงมาคอ ป พ.ศ. 2547 และ2551 (ปพ.ศ. 2548-2550, 2552 ไมมตวอยางหมก ) โดยมคา 0.40, 0.32 และ 0.03 ไมโครกรมตอกรม ตามลาดบ (ภาพท 4.48) ทกคาทวเคราะหไดยงคงตากวามาตรฐานทอนญาตใหมไดในผลตภณฑสตวนา (1 ไมโครกรมตอกรม)


63

ภาพท 4.48 ปรมาณแคดเมยมในเนอ สวนหวและลาตว ของหมกกลวยขนาด กลาง จากจงหวด


จากขอมลทแสดงในภาพท 4.47 และ 4.48 จะเหนวา เมอเปรยบเทยบระหวางเนอสวนหวและเนอสวนตวของหมกกลวย แคดเมยมจะไปสะสมในสวนของหวมา กกวาลาตว และเมอพจารณาจากขนาด กพบวาการสะสมของแคดเมยมในสวนหวและลาตวของหมกกลวย ขนาดเลก จะสงกวา (ภาพท 4.49) นอกจากนจะเหนวาปรมาณแคดเมยมในหมกทงสองขนาดมแนวโนมลดลง

ภาพท 4.49 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกกลวยทงสองขนาด จากจงหวด ประจวบครขนธ

จากผลการวเคราะหตวอยางหมกทง 3 ชนดทงขนาดเลกและกลางจากจงหวดประจวบครขนธ พอสรปไดวาหมกกระดองและหมกกลวยทงขนาดเลกและขนาดกลาง สะสมแคดเมยมในเนอสวนหวไดมากสวนลาตว ขณะทหมกสายจะพบแคดเมยมในเนอสวนตวมากกกวาหว



64

(ภาพท 4.50) นอกจากนจะเหนวาปรมาณแคดเมยมในหมกมแนวโนมลดลงยกเวนในหวหมกกระดองขนาดกลางทมแนวโนมสงขน

ภาพท 4.50 ปรมาณแคดเมยมในเนอสวนหวและลาตวของหมกทงสามชนด จากจงหวด

ประจวบครขนธ ก) หมกขนาดเลก ข) หมกขนาดกลาง 4.6 ภาพรวมการสะสมของปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในหมก จากการจาแนกผลการวเคราะหรายจงหวดจากขอมลรวม 7 ป (ภาพท 4.51) จะเหนวาแนวโนมการสะสมแคดเมยม ในหมกทงหมด (รวมสามชนดสองขนาด ) ในแตละ จงหวด มแนวโนมลดลงอยางชดเจนในป 2550 แลวคอยๆ เพมขนเลกนอยใน 2 ป ตอมา

ก

ข



65

ภาพท 4.51 แนวโนมการสะสมแคดเมยมใน 5 จงหวด

เมอจาแนกผลการวเคราะหตามชนดของหมก จากขอมลรวม 7 ป พบวาหมกทง 3

ชนดในพนทศกษา มแนวโนมการสะสมปรมาณแคดเมยม ลดลงอยางชดเจน ในป 2550 (ภาพท 4.52) แลวคอยๆ เพมขนเพยงเลกนอย

ภาพท 4.52 แนวโนมการสะสมแคดเมยมในหมก 3 ชนด

66

ภาพท 4.53 แสดงขอมลรวม 7 ปของปรมาณแคดเมยมทงในเนอหวและลาตวหมกทง 3 ชนด ทงขนาดเลกและขนาดกลาง เปนรายจงหวดทระบเปนตวเลขปรากฏในภาพดงน

(1) ชลบร (2) สมทรปราการ (3) สมทรสงคราม (4) เพชรบร (5) ประจวบครขนธ

จากขอมลรวม 7 ป จะเหนวาหมกแตละชนดแตละขนาดทจบ ได จากจงหวดทง 5 มแคดเมยมสะสมไมตางกนมาก ทงอาจเนองมาจากบรเวณอ าวไทยตอนบนซงเปนทตงของทง 5 จงหวด นมลกษณะเปนอาวปด กระแสนาไหลเวยนอยภายในพนท ถายเทแลกเปลยนกบกระแสนาจากพนททะเลเปดไดชา มลสารจงกระจายอยทวไป นอกจากนหมกไมใชสตวประจาถน เปนสตวทเคลอนทไปหาอาหาร โยกยายถนอยเสมอ จงมโอกาสสะสมแคดเมยมจากสภาพแวดลอมไดไมตางกน

ตวอยางหมกทตรวจสวนใหญ แมจะมแคดเมยมสะสมตากวามาตรฐาน 1 ไมโครกรมตอกรม แตคาทพบโดยมากจดวาคอนขางสงคอมากกวา 0.5 ไมโครกรมตอกรม โดยเฉพาะหมกสายทง 2 ขนาด นอกจากนหมกทกกลม ยกเวนหมกกลวยขนาดเลก กเรมตรวจพบแคดเมยมสะสมอยสงกวามาตรฐานบางแลว โดยเฉพาะหมกกระดองขนาดกลาง (ภาพท 4.53) มอย 14 ตวอยางหรอคดเปนรอยละ 40 ของจานวนตวอยางทงหมด ทมปรมาณแคดเมยมสะสมสงกวามาตรฐาน ในกลมตวอยางทมแคดเมยมสะสมอยสงกวามาตรฐานนโดยมากเปนหมกขนาดกลาง และปรมาณสงสดทตรวจไดมกจะเปนตวอยางจากจงหวดสมทรสงคราม แตยงไมอาจสรปไดแนชดเนองจากมเพยงกลมละ 1 ตวอยางเทานน

67

ภาพท

4.53

ขอ

มลรว

ม 5

จงหว

ดของ

ปรมา

ณแคด

เมยม

ในหม

กทง 3

ชนด

ทงข

นาดเ

ลกแล

ะกลา

ง

1 ชล

บร

2 สม

ทรปร

าการ

3

สมทร

สงคร

าม

4 เพ

ชรบร

5

ประจ

วบคร

ขนธ

มาตร

ฐาน

มาตร

ฐาน

บทท 5 สรปและอภปรายผล

ผลการศกษาแนวโนมการสะสมของปรมาณโลหะหนกแคดเมยมในหมก 3 ชนด คอ หมกกระดอง หมกสาย และหมกกลวย จากบรเวณอาวไทย 5 จงหวดไดแก จงหวดชลบร สมทรปราการ สมทรสงคราม เพชรบร และประจวบครขนธ ระยะเวลาตงแตป พ.ศ. 2546-2552 โดยตวอยางทวเคราะหไดมาจากตวอยางหมกจากทางศนยวจยและพฒนาประมงชายฝงบางผง ซงเกบตวอยางจากเรอประมง จากทง 5 จงหวด ซงตวอยางหมกทง 3 ชนด คอหมกกระดอง หมกสาย และหมกกลวย จะแบงเปน 2 ขนาดตามนาหนกตว คอ ขนาดเลก และขนาดกลาง หมกแตละขนาดนามาแยกสวนวเคราะห คอเนอสวนหว และเนอสวนลาตว สามารถสรปและอภปรายผลไดดงตอไปน 5.1 ภาพรวมของการสะสมโลหะหนกแคดเมยมในหมกบรเวณอาวไทยตอนบน

- การสะสมแคดเมยมในเนอหมกสวนตาง ๆ จากการวเคราะหหาปรมาณแคดเมยมในหมก 3 ชนด จากบร เวณอาวไทย ตอนบน

โดยแบงเปนหมกขนาดกลางและขนาดเลก และแยกสวนของหมกเปนเนอสวนหวและลาตว พอสรปไดวาหมกกระดองและหมกกลวยทงขนาดเลกและขนาดกลาง มการสะสมแคดเมยมในเนอสวนหวไดมากกวาสวนลาตว สอดคลองกบผลการตรวจตดตามปรมาณแคดเมยมในหมกอาวไ ทยตอนลางซงพบวาหมกกระดองมปรมาณการปนเปอนสงทงขนาดเลกและขนาดกลาง โดยมการปนเปอนในสวนหนวดมากกวาสวนตว (ธนยาภรณ และคณะ, 2549) ขณะทหมกสายจะพบแคดเมยมในเนอสวนลาตวมากกวาสวนหว ซงสอดคลองกบรายงานของประทมวลย และสมนก (2551) ทพบวาหมกสายสะสมแคดเมยมและปรอทในเนอสวนลาตวสงกวาสวนหว อาจเนองมาจากลกษณะทวไปของหมกทงสองชนดแตกตางกน กน โดยหมกกระดองมปากอยบนหวและลอมรอบดวยหนวด 10 เสน ระหวางหวและลาตวมชองเปนทางนาไหลผานเขาสตว ทหนวดไมมตะขอ หากนตามหนาดน ใชหนวดกดอาหารใหตดพน และมครบบางๆ อยรอบลาตว มแกนกลางเปนแผงหนปนอยขางลาตว เรยกวาลนทะเล หรอกระดอง ทาใหหนวดหมกกระดองมโอกาสปนเปอนแคดเมยมมากกวาลาตว ในขณะทหมกสายมหนวด 8 เสน ไมมเปลอกดานนอก ไมมกระดอง ไมมครบ เคลอนไหวคอนขางชา ชอบซอนตวตามพนทเปนโคลนปนทราย (ธรณ, 2001) สงผลใหหมกสายมการปนเปอนแคดเมยมในเนอสวนลาตวสงกวาเนอสวนหว ประกอบกบ ธรรมชาตการกนอาหารทแตกตางกนอาจเปนสา เหตใหหมกแตละชนดมการสะสมแคดเมยมตางกนไป โดย หมกสายหากนตามผวดนเขตนาตน หมกกระดองหากนตามผวดนในทะเล สวนหมกกลวยหากนกลางทะเล (พลทรพย และสภานอย , 2549) งานวจยศกษาการสะสมแคดเมยมในหมกจากอาวไทยตอนลาง (อธยา และพรรณ, 2536) และการศกษาปรมาณแคดเมยมในหมกทเปนวตถดบของโรงงานแชเยอกแขง ( อธยา และคณะ , 2535) รายงานวา หมกสายมการปนเปอนในเนอมากกวาหนวด สวนหมกกระดองพบการปนเปอนในหนวดมากกวาเนอ และรายงานวจยการสะสมของแคดเมยมในหมกจากอาวไทยตงแต จงหวด ประจวบครขนธ -จงหวด สราษฎร ธาน

69

พบวาหมกสายมการปนเปอนแคดเมยมสง โดยมการสะสมในเนอสงก วาหนวด (อธยา และคณะ, 2535) วรรณวภา และสชาดา (2549) พบวา หมกกลวยมปรมาณแคดเมยมในสวนหวสงกวาสวนลาตวถง 6.73 เทามรายงานวาหนงหมกเปนสวนทมโลหะหนกสะสมสงทสด เนอสวนทลอกหนงออกแลวมโลหะหนกสะสมนอยทสด (อรพนท, 2546)

การสะสมแคดเมยมในหมกแตละขนาด จากการวเคราะหหาปรมาณการสะสมแคดเมยมในหมกแตละชนด จากบรเวณอาว

ไทยตอนบน โดยแยกตามขนาดเปนหมกขนาดกลางและขนาดเลก พอสรปไดวาหมกกระดองและหมกกลวยขนาดกลางมแนวโนมสะสมโลหะหนกแคดเมยมมากกวาหมกขนาดเลก ซงหมกกระดองจะเหนขอแตกตางนเดนชดกวาหมกกลวย สวนการสะสมโลหะหนกแคดเมยมในหมกสายทงสองขนาด พบวาไมแตกตางกน

การสะสมแคดเมยมในหมกแตละชนดตาง จากการวเคราะหปรมาณแคดเมยมในหมก 3 ชนดพบวาหมกกระดองกบหมกสายม

แคดเมยมสะสมอยสงกวาหมกกลวย หมกทงสองชนดนมปรมาณแคดเมยมตอนาหนกสะสมในระดบทใกลเคยงกนเกอบทกจงหวดทสารวจ เนองจากกลไกทเกยวของกบการดดซบทางกายภาพ (Physical adsorption) การแลกเปลยนไอออน ( Ion exchange) และการดดซบทางเคม (Chemical sorption) เกยวของกบผวสมผส ของตวดดซบ โดยในสง มชวต ผวสมผส ไดแก ผนงเซลล ซงมองคประกอบหลกคอพอลแซคคาไรด (Polysaccharide) โปรตนและไขมน ซงลวนมหมฟงกชนทเปนตาแหนงยดจบ (Binding site) ซงมอยหลายกลม เขน คารบอกซล (Carboxyl), ซลเฟต (Sulphate), ฟอสเฟต (Phosphate) และอะมโน (Amino) (Kuyucak and Volesky, 1989) ดงนนกลไกการดดซบหรอสะสมโลหะหนกทางชวภาพจง เกยวของกบ การนาเขาเซลล ซงอาจสมพนธกบปรมาณเปอรเซนตของโปรตนและไขมนในหมก ซงพบวาทมปรมาณใกลเคยงกนในหมกกระดองและหมกสาย (สานกวจยและพฒนาประมงทะเล, 2549)

การสะสมแคดเมยมในหมกแตละจงหวด จากขอมลเมอจาแนกผลการวเคราะหรายจงหวดขอมลรวม 7 ป และจาแนก ผลการวเคราะหตามชนดของหมก (รวมสามชนดสองขนาด ) ในพนทศกษา มแนวโนมการสะสมปรมาณแคดเมยม ลดลงอยางชดเจน ในป 2550 แลวคอยๆ เพมขนเลกนอยใน 2 ป ตอมา ซงอาจสมพนธกนกบรายงาน (ศนยภมอากาศแหงชาต กรมอตนยมวทยา, 2550) ปรากฏการณเอลนโญ/ลานญาทสงผลกระทบตออณหภมโดยเฉลยสงกวาปกตเกอบทกภาค ทาใหอณ หภมนาทะเลสงขน สงผลตอแพลงคตอนซงจดเปนผผลตขนตนในระบบหวงโซอาหาร เปนไปไดอาจสงผลตอพฤตกรรมการกนอาหารของหมก จงสงผลใหป พ.ศ. 2550 มแนวโนมลดลง แตกยงสรปไดไมแนชด

จากขอมลรวม 7 ป จะเหนวาหมกแตละชนดแตละขนาดทจบ ได จากจงหวดทง 5 มแคดเมยมสะสมไมตางกนมาก ทงอาจเนองมาจากบร เวณอาวไทยตอนบนซงเปนทตงของทง 5 จงหวดนมลกษณะเปนอาวปด มลสารจงกระจายอยทวไป นอกจากนหมกไมใชสตวประจาถน เปนสตวทเคลอนทไปหาอาหาร โยกยายถนอยเสมอ จงมโอกาสสะสมแคดเมยมจากสภาพแวดลอมไดไมตางกน

70

ตวอยางหมกทตรวจสวนใหญ แมวาจะมแคดเมยมสะสมในระดบท ตากวามาตรฐาน แตคาทพบจดวาคอนขางสง คอมากกวา 0.5 ไมโครกรมตอกรม นอกจากนในกลม หมกทมแคดเมยมสะสมอยสงกวามาตรฐาน โดยเฉพาะกลมหมกกระดองกมจานวน ตวอยาง ทพบคอนขางสงถงรอยละ 40 แสดงวาสถานการณปจจบนในบรเวณอาวไทยมปรมาณปนเปอนของแคดเมยมสสภาพแวดลอมทางนา จากการปลอยนาทงของโรงงานอตสาหกรรมหรอชมชนแหลงทอยอาศย และแหลงทองเทยว ผลทไดนแสดงใหเหนความจาเปนทจะตองเฝาระวงตรวจตดตามปรมาณการปนเปอนของแคดเมยมในหมกของประเทศไทยอยางตอเนอง เพอเปนการบงชคณภาพและความปลอดภยของผบรโภคหมกจากบรเวณอาวไทย

5.2 ขอเสนอแนะ

1. ควรศกษาสภาพแวดลอมบางประการบรเวณทเกบตวอยาง เชนปรมาณโรงงานอตสาหกรรม แหลงชมชน เปนตน เนองจากสภาพแวดลอมดงกลาวมผลกระทบตอการปนเปอ นของสารพษในแหลงทอยอาศยของสตวทะเลซงสงผลกระทบตอปรมาณการสมสะของโลหะหนกในสตวทะเลบรเวณนน

2. ศกษาปรมาณโลหะหนกในนา ดนตะกอน และสตวนาเศรษฐกจอนๆ ควบคกนไป เพอใชเปนขอมลในการเปรยบเทยบปรมาณการสะสมของโลหะหนก ซงสามารถนาไปเปนขอม ลพนฐานเพอบงชถงระดบการปนเปอนของโลหะหนกในสงแวดลอมทางทะเล ทมผลกระทบตอทรพยากรทางทะเลและสขภาพของประชาชน

ภาคผนวก

77

ภาคผนวก ก ปรมาณแคดเมยมในบรเวณอาวไทยในหมกทง 3 ชนด

ตงแตป 2546-2552 โดยแยกสวนของหมก

78

ชลบร (หนวย ไมโครกรมตอกรม)

ป พ.ศ. หมกกระดอง หมกสาย หมกกลวย

ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดกลาง หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว

2546 0.58 0.28 1.07 0.23 0.04 1.07 0.07 0.98 0.43 0.18 - - 2547 0.51 0.22 1.28 0.25 0.23 1.10 0.12 1.13 0.27 0.16 0.48 0.09 2548 0.87 0.74 0.87 0.85 0.80 1.32 0.04 0.95 0.24 0.21 0.28 0.15 2549 1.35 0.16 0.41 0.09 0.05 0.91 0.00 0.25 0.70 0.19 - - 2550 0.03 0.05 0.03 0.02 0.03 0.24 0.02 0.12 0.33 0.12 0.16 0.12 2551 0.17 0.25 0.52 0.2 0.03 0.41 0.01 0.44 0.25 0.20 - - 2552 0.72 0.49 - - 0.05 0.22 0.03 0.24 0.70 0.42 1.14 0.42

หมายเหต: “ – “ หมายถง ไมมตวอยาง

ป พ.ศ.

สมทรปราการ (หนวย ไมโครกรมตอกรม) หมกกระดอง หมกสาย หมกกลวย

ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดกลาง

หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว 2546 0.25 0.11 0.31 0.14 0.10 1.28 0.05 0.50 0.44 0.17 0.61 0.15 2547 0.95 0.36 1.36 0.49 0.18 1.28 0.07 1.36 0.50 0.22 0.49 0.22 2548 0.26 0.22 0.44 0.42 0.10 0.75 0.03 0.18 0.35 0.17 0.20 0.18 2549 1.39 0.21 1.30 0.25 0.55 0.95 0.03 0.61 0.49 0.19 0.64 0.20 2550 0.14 0.13 0.40 0.14 0.03 0.56 0.04 0.27 0.24 0.18 0.16 0.14 2551 0.67 0.24 1.11 0.23 0.06 0.59 0.05 0.95 0.58 0.33 - - 2552 0.10 0.07 0.25 0.11 0.25 0.90 0.16 1.00 0.22 0.14 - -


79

สมทรสงคราม (หนวย ไมโครกรมตอกรม)

ป พ.ศ. หมกกระดอง หมกสาย หมกกลวย


หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว 2546 0.45 0.12 0.97 0.08 0.02 0.30 0.02 0.05 0.15 0.06 - - 2547 1.40 1.20 2.42 1.65 0.08 1.48 0.09 1.70 0.82 0.28 2.45 0.60 2548 0.19 0.04 0.25 0.09 0.10 0.60 0.01 0.08 0.05 0.05 0.16 0.02 2549 0.43 0.06 0.45 0.33 0.03 0.39 0.01 0.31 0.14 0.07 0.06 0.04 2550 0.02 0.01 - - 0.02 0.13 0.16 0.19 0.19 0.05 0.19 0.03 2551 0.33 0.03 - - 0.02 0.47 0.01 0.05 0.16 0.12 - - 2552 0.41 0.37 0.58 0.40 0.04 0.56 0.04 0.11 0.29 0.14 0.45 0.20


ป พ.ศ.

เพชรบร (หนวย ไมโครกรมตอกรม) หมกกระดอง หมกสาย หมกกลวย


หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว 2546 1.15 0.73 0.58 0.11 0.04 0.72 0.46 1.00 0.45 0.07 1.08 0.09

2547 0.39 0.20 0.41 0.16 0.10 1.80 0.02 0.53 - - - -

2548 0.82 0.42 1.19 0.23 0.21 0.40 0.07 0.32 0.24 0.19 0.23 0.11

2549 0.34 0.11 1.59 0.12 0.06 0.70 0.04 0.62 0.61 0.22 0.20 0.12

2550 0.13 0.08 0.38 0.11 0.03 0.64 0.23 0.33 0.21 0.10 0.24 0.06

2551 0.07 0.06 0.1 0.05 0.018 0.27 0.02 0.09 0.24 0.07 - -

2552 0.10 0.07 0.25 0.11 0.25 0.90 0.03 0.16 0.77 0.14 - - หมายเหต: “ – “ หมายถง ไมมตวอยาง

80

ประจวบครขนธ (หนวย ไมโครกรมตอกรม)

ป พ.ศ.

หมกกระดอง หมกสาย หมกกลวย ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดกลาง

หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว หว ตว 2546 1.24 0.55 1.21 0.12 0.11 1.30 0.16 1.83 0.89 0.49 0.64 0.40 2547 0.66 0.38 1.11 0.19 0.58 3.07 - - 0.60 0.30 0.56 0.32 2548 0.46 0.43 0.73 0.22 0.12 1.49 0.02 0.93 0.34 0.28 - - 2549 0.23 0.22 0.13 0.13 0.20 1.17 - - 0.68 0.35 - - 2550 0.12 0.04 1.42 0.11 0.04 0.28 0.02 0.25 0.32 0.13 - - 2551 0.10 0.07 1.57 0.08 0.04 0.18 0.01 0.13 0.44 0.18 0.23 0.03 2552 0.52 0.49 1.60 0.19 0.05 0.56 0.01 0.28 0.34 0.16 0.00 0.00


81

ประวตผวจย ชอ – สกล นางสาวชชฎาภรณ สมปกษ

ทอย 9/25 หม 3 ต าบลศาลากลาง อ าเภอบางกรวย จงหวดนนทบร 11130 โทรศพท 089-8360875 E-mail address [email protected]

ประวตการศกษา พ.ศ. 2545 ส าเรจการศกษาปรญญาวทยาศาสตรบณฑต คณะเกษตรศาสตรบางพระ สาขาวชาประมง มหาวทยาลยสวรรณภม พ.ศ. 2551 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ประวตการท างาน พ.ศ. 2545-ปจจบน ศนยวจยและตรวจสอบคณภาพสตวน าและผลตภณฑสตวน าสมทรสาคร

ต าแหนงนกวชาการประมง

2556 - silpakorn university · คือหมึกกระดอง หมึกสาย...

Documents