คัมภีร์ฉันทศาสตร์

แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์

เสนอ อาจารย์นติยา ทองดียิง่ จัดท าโดย นางสาวเกศสุดา สขุศรคีง

ม.๕/๑ เลขที ่๑๐

โรงเรียนรัษฎานุประดิษฐอ์นสุรณ์

ปกีารศกึษา ๒๕๕๒ ภาคเรียนที ่๒

ศีลแปดแลศีลหา้ เร่งรักษาสมาทาน

ทรงไวเ้ปน็นจิกาล ทัง้ไตรรัตน์สรณา

เหน็ลาภอยา่โลภนกั อย่าหาญหกัด้วยมารยา

ไขน้้อยกวา่ไข้หนา อุบายกล่าวให้พึงกลวั

ค าศัพท์

๑.สมาทาน หมายถงึ การถือเอาด้วยการเห็นประโยชน์ของ

ศีล และโทษของการล่วงศีล จึงถือเอาด้วยการประพฤติปฏิบัติตาม ด้วย

การมีเจตนาท่ีจะงดเว้นของการล่วงศีล

๒.นิจกาล หมายถงึ ตลอดไป,ตลอดกาล,นิรันดร์

๓.ไตรรัตน์ หมายถงึ แก้ว ๓ ประการ คือ พระพุทธเจ้า

พระธรรม พระสงฆ์, ทั้งสามเรียกว่า แก้ว เพราะเป็นของที่ประเสริฐหาค่า

มิได้

๔.สรณา หมายถงึ บุคคลหรือสิ่งใดใดสิ่งหนึ่งที่สามารถเป็นหลักส าหรับ

เหนี่ยวรั้งไว้มิให้เคว้งคว้าง เป็นที่พึ่งพิงอาศัย เป็นท่ีให้ความอุ่นใจ แม้

เพียงแค่ระลึกถึงก็ท าให้สบายใจ เกิดความอบอุ่นได้

๕.มารยา หมายถงึ การล่อลวง, มารยา, เล่ห์เหลี่ยม, ความคดโกง,

กล, ความไม่จริง, ภาพและเงาท่ีปรากฏแก่ตาแต่ไม่จริง, ความ

หลอกลวง, เครื่องหลอกลวงของโลกภายนอกหรือสิ่งที่เห็นด้วยตา

๖.อุบาย หมายถงึ วิธีการอันแยบคาย, เล่ห์กล, เล่ห์เหลีย่ม

ถอดความ

ศลีแปดแลศลีหา้ เร่งรักษาสมาทาน

ทรงไวเ้ปน็นิจกาล ทั้งไตรรตันส์รณา

ถอดความไดว้า่

ศีลแปดและศีลห้าให้รีบรับมาปฏิบัติยึดปฏิบัติให้เป็นประจ า

รวมทั้งยึดถือพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์เป็นท่ีพึ่ง เห็นสิ่งที่จะได้

มาโดยไม่คาดคิด

ถอดความ

เหน็ลาภอยา่โลภนกั อยา่หาญหักดว้ยมารยา

ไขน้้อยวา่ไขห้นา อุบายกลา่วให้พงึกลวั

ถอดความไดว้า่

ไม่ควรโลภมากจนไม่รู้จักพอ อย่าท าด้วยอ านาจและการหลอกลวง

ว่าเป็นไข้น้อยแต่แกล้งบอกว่าเป็นไข้หนัก พูดหลอกลวงให้เกิดความกลัว

บทวิเคราะห์

๑.คณุคา่ด้านเนื้อหา

เนื้อหาในบทน้ีได้กล่าวถึงต าราฉันทศาสตร์ท่ีแต่งมาแต่โบราณ

ซึ่งเนื้อหาจะกล่าวถึง จรรยาแพทย์ และข้อปฏิบัติของแพทย์

ซึ่งเป็นแนวทางที่จะน าไปสู่ความส าเร็จ

๒.คณุคา่ด้านวรรณศลิป์

- การใชโ้วหาร มีการใช้ถ้อยค าในการเปรียบเทียบเพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจ

ความหมายและเห็นภาพได้ชัดเจน ดังบทประพันธ์ที่ว่า

เหน็ลาภอยา่โลภนัก อยา่หาญหกัด้วยมารยา

ไขน้้อยวา่ไข้หนา อุบายกลา่วให้พงึกลวั

จากบทประพันธ์ สอนให้รู้ว่าไม่ควรโลภมาก และอย่าท าด้วยอ านาจ

หรือการหลอกลวง เช่น ในความเป็นจริงเป็นไข้น้อยแต่แกล้งบอกว่าเป็น

ไข้หนักพูดหลอกลวงให้เกิดความกลัว

๓.คณุคา่ด้านสงัคม

- สะท้อนข้อคิดเพื่อน าไปใช้ในการด ารงชีวิต

มนุษย์บนโลกนี้ ล้วนแล้วแต่มีทั้งคนดีและไม่ดีปะปนกันไป

ซึ่งถ้าไม่มีความริษยา ความโลภ ความหลงตัวเอง ความเห็นแก่ตัว

และการมีศีลธรรมอยู่ในใจ ย่อมจะท าให้เราด าเนินชีวิตอยู่บนโลกนี้

อย่างมีความสุข และได้รับการยกย่องจากบุคคลต่างๆ โดยเฉพาะ

อาชีพแพทย์ซึ่งเกี่ยวข้องกับความตายของคน ต้องเป็นผู้รอบรู้จริงๆ

และต้องปฏิบัติด้วยความรอบคอบไม่ประมาท

โดยน าค าสอนของพระพุทธศาสนามาเป็นแนวทางชี้น า ดังบทประพันธ์ที่ว่า

ศีลแปดแลศลีหา้ เรง่รกัษาสมาทาน

ทรงไวเ้ปน็นิจกาล ทัง้ไตรรตัน์สรณา

เหน็ลาภอยา่โลภนกั อยา่หาญหกัด้วยมารยา

ไขน้้อยวา่ไขห้นา อบุายกลา่วใหพ้ึงกลวั

จากบทประพนัธช์ี้ให้เห็นว่า การเยียวยารักษาโรคน้ัน ถ้าคนไข้ไม่หาย

อย่าคิดว่าเป็นกรรม อาจจะเป็นเพราะเกิดจากความบกพร่องของแพทย์เอง

ดังนั้นถ้าน าแนวคิดนี้เป็นข้อเตือนสติผู้อ่านก็จะประจักษ์ว่าไม่ว่าจะอยู่ในอาชีพใด

ต้องตั้งใจท าเต็มความสามารถ

จบการน าเสนอ