2b raporu

1

2B Sorunu Gerekler - neriler

TRK MHENDS VE MMAR ODALARI BRL

2B SORUNUGEREKLER - NERLER

Nisan 2006

2


ISBN: 9944-120-7

Dizgi: Dijle Konuk

Bask: Kozan Ofset, 0312 384 20 03

Trk Mhendis ve Mimar Odalar BirliiAtatrk Bulvar No: 131 Kat: 9

Bakanlklar 06640 ANKARA

Tel: 0312 418 12 75

Faks: 0312 417 48 24

Web: www.tmmob.org.tr

E-Posta: [email protected]

Nisan 2006

3


NDEKLER

SUNU.................................................................................................................5

GR.....................................................................................................................7

2B NEDR?......................................................................................................10

2B ARAZLER HUKUKSAL BOYUT...............................................................11

2B ARAZLER SOSYAL VE SYASAL BOYUT.................................................13

2B ARAZLER VE ETK BOYUT....................................................................14

2B ARAZLER VE EKOLOJK BOYUT............................................................14

2B ARAZLER VE EKONOMK BOYUT.........................................................14

TALAN N BR KILIF: Bilim ve Fen Bakmndan Orman Niteliini Kaybetmek!...........................................................................14

CUMHURBAKANI A. NECDET SEZER, ANAYASA DEKLN NEDEN VETO ETT?.............................................16

ORMAN VARLIININ TESPT VE ORMAN KADASTROSU...........................17

GNCEL VERLERLE ORMAN VARLII VE KADASTRO ALIMALARI........18

2B ARAZLER HAKKINDA SAVLAR - GEREKLER......................................19

2B ARAZLERNN VARLII...........................................................................24

2B GNDEM YARATMANIN GEREK AMACI NEDR?..............................26

SYAS KTDAR, 2B KONUSUNUN ARKASINI NEDEN BIRAKMAK STEMYOR?......................................................................27

TMMOB; 2B KONUSUNUN ARKASINI NEDEN BIRAKMAYACAK... .........29

SONU VE NERLER......................................................................................31

EKLER.................................................................................................................35

EK 1: 1982 ANAYASASINDA ORMANLA LGL HKMLER........................37

EK 2: TRKYE CUMHURYET ANAYASASININ BAZI

MADDELERNN DETRLMES HAKKINDA 4960 SAYILI KANUN...........41

EK 3: CUMHURBAKANININ VETO GEREKES...........................................43

EK 4: TMMOB BASIN AIKLAMASI (3 AUSTOS 2005)................................45

EK 5: 4706 SAYILI KANUN HAKKINDA ANAYASA MAHKEMES KARARI.....49

EK 6: TBMMDE VERLEN SORU NERGELER VE YANITLARINDAN.........57

SON NOTLAR...................................................................................................67 BASINDA 2B...................................................................................................71 FOTORAFLARLA 2B..................................................................................183

4


TMMOB 2B ALIMA GRUBU

Hseyin lk Harita ve Kadastro M.O.

Reat nal Harita ve Kadastro M.O.

Fahri zten Harita ve Kadastro M.O.

Ahmet Gksoy naat M.O.

Halim Karan naat M.O

Haydar ahin Makina M.O.

M. Emin Bar Peyzaj M.O.

Redife Kolak Peyzaj M.O.

Raile Kkdemir Ziraat M.O.

Smmani Can Orman Mhendisi

Ahmet Demirta Orman Mhendisi

H. Grel Demirel Orman Mhendisi

SORUMLU YNETM KURULU YELER

Nail Gler Harita ve Kadastro Mhendisi

A. Betl Uyar Peyzaj Mimar

Remzi Snmez ehir Plancs

Baki Remzi Suimez Ziraat Mhendisi

5


SUNU

Ormanlarmz, Anayasadan eitli yasalara kadar, koruma altna alnan doal kaynaklarmzdan birisidir. Ormanlarmz, ayn zamanda eitli karlarn att bir alandr. kar atmalar, Anayasa deiikliklerinden yasa deiikliklerine kadar somut olarak karmzda duran bir olgudur. Or-manlardan kar bekleyenler kimlerdir? sorusunu yantn aradmzda ilk akla gelen orman kylsdr. Oysa, karlarn gndeme geldii ilikiler a incelendiinde, karmza, doay ve insan acmaszca smren kapitalist ilikiler kmaktadr.

6831 sayl Orman Yasasnn 2. maddesinin (b) bendi, ksa adyla 2Bdir. Bir yasann bir maddesi neden sorun olmaktadr? 2B gerekten bir sorun mudur? Siyasal iktidarca 2003 yl Mart aynda gndeme getirilen Anaya-sann 170. maddesindeki deiiklik ile orman niteliini kaybeden arazilerin orman snrlar dna karlmas; ayrca, 6831 sayl Yasadaki deiiklikler ile kzlaa ve kestaneliklerin orman aac saylmamas ynndeki almalar, yaanan srecin bir sorun olduunu gstermeye yeterlidir. Bilgi yetersizlii nedeniyle kamuoyunda farkl grlerin olumas ise, belki de daha nemli bir sorundur.

2B sorununun z udur: Orman snrlar dna karlan yerlerin rayi deerden satlarak, yaklak 4.5 milyar m2lik alan kapsayan 2B arazi-lerinin baka hibir kayg duyulmadan, yalnzca, serbest piyasaya dayal kresel pazar ekonomisinde alnp satlabilir bir meta olarak deerlen-dirilmesidir.

Oysa; Anayasaya gre, 2B arazilerinin yalnzca orman kylsnn yarar-lanmasna tahsis edilecei ve orman kylsne tannan hakkn mlkiyet hakk olmad bir zeminde, Kimler, neyin peindedir? sorusunun yant bilinmelidir. Beklenti nedeniyle orman yamasnn artarak srd de bi-linmelidir. Doal kaynaklarn korunmaktan te baka bir rayi deerinin olmad da bilinmelidir.

TMMOB; kamuoyunu uyarma adna sreci deifre etmeyi grev bilmek-tedir. Sorunlara doru zmler bulmay da, ana grevi saymaktadr. 2B bir sorundur, o halde en uygun zmlerle bu sorun ortadan kaldrlmaldr. Uygun zmler, siyasal iktidarca, yalnzca satma ve gelir salamadr. TMMOB iin uygun zmlerin temeli, bilimsel ve sosyo-ekonomik gereklerdir.

Her trl nyargdan uzak ekilde sorunu doru belirleme ve uygulanabilir

6


gereki zmleri arayanlar; gereki analizler ve neriler ile birlikte, gelimeleri tarihsel srasyla ortaya koyan basn ekini ve gerekleri gz-mze sokan fotoraflar ieren 2B Sorunu, Gerekler-neriler adl bu raporu okumaldrlar.

ncelikle, zveriyle bu raporu hazrlayan meslektalarma teekkr ediyo-rum. nanyorum, konularnda uzman arkadalarmzn youn emekleriyle hazrlanan bu rapor, yurttalarmzn doru bilgilenmesini salayacaktr. Siyasal iktidarlarn grevi, bilimsel gereklere dayanarak, kamu yararna en uygun zmleri retmek ise, dilerim, onlar da gerekleri grecektir.

zetle: TMMOB; insan ve doa adna 2Bye Hayr demektedir.

Mehmet SOANCIYnetim Kurulu BakanNisan 2006

7


GR

Siyasi iktidar, 2003 ylnda, 25 milyar Dolar gelir salanaca gerekesiyle, Anayasann 169. ve 170. maddelerini deitirerek, orman niteliini kaybettii gerekesiyle ormanclk dzeni dna karlan ve 2B Arazisi olarak adlandrlan 473 bin hektar byklndeki orman arazisinin satn gndeme getirmitir.

Yeni kaynak bulundu aklamasna dayanak yaplan sat srecinde, Anayasann 169. maddesindeki, Devlet ormanlarnn mlkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanlar kanuna gre Devlete ynetilir ve iletilir

hkmnn, Devlet ormanlarnn mlkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanlar kanuna gre Devlete ynetilir, iletilir ve ilettirilir.

eklinde deitirilmesi ile ormanlarn zelletirilerek yerli ve yabanc

sermayeye almas istenmitir. 170. maddedeki 31.12.1981

tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tamamen

kaybetmi yerlerin deerlendirilmesi hkmnn, orman niteliini yitirmitir gerekesiyle, orman snrlar dna karlan yerlerin herkese; devredilebilmesi, tahsis edilebilmesi, terk edilebilmesi, kiraya verilebilmesi, zerinde ayni hak tesis edilebilmesi ve satlabilmesi eklinde deitirilmesi ile de, 473 bin ha olan 2B arazilerinin yalnzca orman kyllerine deil, paras olan herkese satlabilmesi amalanmtr. Bu deiiklikle, 2B arazilerinin yalnzca satlmas deil; terk, tahsis, kiraya verme gibi olanaklar yaratlarak bask ve oy silah olarak kullanabilmenin yolu da almak istenmitir.

Bu dnemde, siyasi iktidarn ska vurgulad katlmcla nem veriyoruz, sivil toplum kurulularnn grlerini almadan hareket etmiyoruz sylemlerinin tam tersine, tepeden inme bir biimde, Sivil Toplum Kurulularna haber bile verilmeden konu gndeme getirilmi; uzmanl nedeniyle konunun dorudan taraf olan TMMOB Orman Mhendisleri Odas, Tarm Orkam Sen, Trkiye Ormanclar Dernei, Or- Koop, vb. demokratik kitle rgtleri, tasarnn ieriini ancak kamuoyuna duyurulunca renebilmilerdir.

Konunun eitli boyutlarnn yazl ve grsel medyada youn bir ekilde tartld dnemde; TMMOBa bal evre, Harita ve Kadastro, Orman, Ziraat Mhendisleri, ehir ve Blge Planclar, Mimarlar ve Peyzaj Mimarlar Odalarnn da aralarnda bulunduu 70e yakn Oda, Dernek, Sendika, Kooperatif ve Vakf tarafndan Ormanlarmza Sahip kalm Birlii (OSB) oluturulmutur. OSB; sre iinde, 2B konusunun hukuksal,

8


teknik, ekonomik, ekolojik, siyasal, sosyal ve etik boyutlarn sergileyerek, kamuoyunu uyarmaya ynelik etkin bir alma yrtmtr. OSBnin kamuoyuna dnk basn aklamalar ile yaynlam olduu brorlerinin; konunun btn ynlerinin ortaya karlmasnda ve iktidarn niyetinin daha iyi sergilenmesinde ok nemli katklar olmutur.1 Bu etkinlikler sonucunda iktidarn tek yanl ynlendirme almalar boa karlmtr.2 Siyasi iktidar, OSBnin ve siyasi muhalefetin etkili almalar nedeniyle, Anayasann 169. maddesini deitirme giriiminden vazgemitir. 170. madde deiiklii ise Cumhurbakan tarafndan iki deiik yasa iin iki kez veto edilmitir.

2B isteini kabul ettirmek iin konuyu seilme yann 25e drlmesi ile birlikte bir paket olarak gndeme getiren siyasi iktidar, sonraki aamada gndeme gelebilecek olan ve birok ortamda dile getirilen halk oylamasn3 gze alamad iin, konuyu telemek zorunda kalmtr.4

Siyasi iktidarca Nisan 2005ten gnmze dein, 2B arazilerinin satlmas konusunun yeniden gndeme tanmas giriimlerine tank olunmaktadr.5

TOBB, ATO, evre ve Orman Bakanl ile Maliye Bakanl kaynak gsterilerek medyada yer alan haberlerde; 2B Arazilerini Satacaz6 veya 2B Yasasnda Vetoyu Aacak Forml Bulundu7 gibi balklar yer almakta, baz ke yazarlar 20 milyar dolar gelir elde edilmeli mantyla8 2B Yasas kmal9 gibi yazlar yazmaktadrlar.

Anayasa deiiklii yapmadan 2B arazilerinin satna zm bulunduunun ileri srlmesi, Anayasa Mahkemesi karalarnn hie saylmas yannda siyasi iktidarn gerek yzn ve amacn da ortaya koymaktadr. Anayasa Mahkemesinin satlarn durdurulmasna neden olan kararna karn yeni bir yasal dzenlemenin yaplmas; yasann Anayasa Mahkemesine gtrlmesi ve iptal sreci iinde siyasal iktidarn belli evrelere ve yandalarna satlarnn gerekletirilmesini salamasndan sonra dier yerlerdeki zeceim dedii sorunlarn ve orman ii kylere vaat ettikleri projelerin ortada kalmas sonucunu douracaktr.

evre ve Orman Bakanlnn 2006 Yl Btesinin TBMM Plan ve Bte Komisyonundaki grmeler srasnda sorulan bir soru zerine evre ve Orman Bakan Osman PEPE; 5 aamal bir plan yrrle koyacaklarn aklamtr.

9


Bu 5 aamal plana gre;

a) Orman btnln bozan ve adack eklinde oluan araziler orman alan

iine katlacak,

b) Yaylak ve klak olarak kullanlan araziler orman kylsne bedelsiz ve-

rilecek,

c) Fndk, ay ve narenciye baheleri gibi ok yll bitki ekilen orman arazileri

czi bir miktarla kullancsna devredilecek,

d) ehirlemesi belli oranda gerekleen ve artk belde belediyesi snrlar

iinde kalm olan yerlerde rayi bedel zerinden sat gerekletirilecek,

e) ehirlemenin tamamland yerler iinde kalan 2B arazilerinin sat ise

ok sratli bir ekilde gerekletirilecektir. 10

Siyasal iktidarn konuyla ilgilenen ve toplum yararnn gzetilmesini srarla belirten meslek odalar, dernekler, sendikalar, kooperatifler ve vakflarn uyar ve nerilerine kulaklarn tkamas; 2B arazilerini satmaktan baka bir dncesinin olmadn bir kez daha gstermitir. Bu srete, bilim ve fen bakmndan tam olarak kaybedildii gerekesiyle orman dna karlan 2B arazileri; yerli ve yabanc sermayenin istemi dorultusunda paraya dntrlecek arsa olarak grlmekte, bu alanlara kaak olarak yaplm otel, motel gibi turistik tesisler, lks villalarn ve teki yaplarn merulatrlmas amalanmaktadr.

Bunun yannda zilyetliini devraldm denilerek edinilmi olan rant yk-sek yerlerdeki sat ilemlerine ncelik verilerek, politik iliki ve basklar sonucu gerekletirilecek imar planlaryla belli evrelere kar salanmas, sz konusu olacaktr. Bu sre yerel ynetim seimlerinde igalcilerin kent ynetimlerinde de etkili olmalarna yol aabilecektir.

Demokrasi, insan haklar, zelletirme, evre gibi pek ok konuda ak-lamalar yapp siyasal iktidara uyarlarda bulunan ve uyum yasalarnn karlmasn isteyen Avrupa Birlii szclerinin; 2B konusunda sessiz kalmas anlamldr. Sormak gerekir; Bilim ve fen bakmndan orman niteliini kaybetmek veya orman olarak muhafazasnda yarar grmemek biimindeki yasal dzenlemeler hangi Avrupa lkesinde vardr?

2003 srecinde OSB iinde yer alan TMMOB Orman Mhendisleri Odasnn 2004 ylndaki ynetim deiikliinden sonra 2B sorununa ynelik olarak siyasi iktidarla kout tutum iinde grnmesi dikkatlerden kamamaktadr.

10


Bu srete, 38. Dnem Genel Kurul Sonu Bildirgesinde Bu dnemde dier iktidarlardan geri durmayan AKP iktidar Orman Yasas, Kamu arazilerinin

sat, 2B gibi yasalarla nefes alanlarmz daraltmaya alt. saptamasn yapan TMMOB; 38. alma Dneminde oluturduu 2B alma Gru-bu ile, gerek Birlik ve Odalar zerinden, gerekse Ormanlarmza Sahip kalm Birlii zerinden, kamuoyunu uyarmaya ve gerekleri aklamaya devam etmektedir.

TMMOB; 3 Austos 2005 tarihinde TMMOB Bir Kez Daha Uyaryor 2B Arazilerinden Elinizi ekin balkl Basn Aklamasn11 yapmtr. (EK 1)

TMMOB; kamuoyunu uyarma ve gerekleri aklamann bir dier adm olarak toplumun ortak deeri olan 2B Sorunu, Gerekler - neriler balkl TMMOB Raporunu hazrlamtr.

Bu Raporun, bir kez daha, dorulara ulamada nemli bir rol stleneceine inanyoruz.

Umarz; siyasal iktidar/iktidarlar, bilimsel ve teknik gereklikler dorul-tusunda politikalara ynelirler; lkemizin ve insanln ortak deeri olan ormanlarmza zarar veren sreler durdurulur.

2B NEDR?

2B arazisi; 6831 Sayl Orman Kanununun 2 nci maddesi (b) bendine dayanlarak; Devlet orman saylan, ancak orman kadastrosu almalar srasnda orman niteliini kaybettii gerekesiyle, Hazine adna orman-clk dzeni dna karlan yerlerdir.

2B; bu nitelikteki araziler iin kullanlan bir ksaltmadr.

Orman vasfn yitirmi, kadastro marifetiyle orman alanlar dna kartl-m, bir daha geri kazanlamayan ve slah edilemeyen arazileri 2B olarak tanmlayan evre ve Orman Bakanlna gre12; 2B arazileri, aadaki tabloda illere dalm grlecei gibi, 473.000 hektardr.

Orman Genel Mdrlnn 2004 yl ba verilerine gre bu alan, 483.999 hektardr.

2B konusu; siyasal iktidarn 25 milyar Dolar paraya dntrlecek de-erli arazilerin sat olarak gsterilmesine karn; nitelii ve yol aabilecei sonularndan dolay sadece parasal deerle llemeyecek denli deiik ve eitli boyutlar olan nemli bir konudur.

11


Trkiyede 2B Arazilerinin llere Gre Dalm

2B ARAZLERNN HUKUKSAL BOYUTU

Ormanla ilgili politikalara ilk kez yer veren 1961 Anayasasnn 131. mad-desinin 2. fkras; Devlet Ormanlar, kanuna gre Devlete ynetilir ve iletilir. Devlet Ormanlarnn mlkiyeti, ynetimi ve iletilmesi zel

kiilere devrolunamaz. Bu ormanlar zamanamyla mlk edinilemez ve

kamu yarar dnda irtifak hakkna konu olamaz. eklindedir.

Anayasann bu hkmne karn, 14.07.1970 tarih ve 1255 sayl Yasa ile;

12


Anayasann yrrle girdii tarihten nce bilim ve fen bakmndan orman nite-

liini tam olarak kaybetmi olan tarla, ba, meyvelik, zeytinlik gibi eitli tarm

alanlarnda veya hayvanclkta kullanlmasnda yarar bulunan topraklarla; ehir,

kasaba ve ky yaplarnn toplu olarak bulunduu yerler dnda orman snrlarnda

hibir daraltma yaplamaz eklinde bir deiiklik yaplarak, yasal gvence altnda ormanlardan; orman dna karlma ilemleri balatlmtr.

20.6.1973 tarihinde karlan 1744 sayl Yasann 2. maddesinde; 15.10.1961 gnnden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi

yerlerden; a) Su ve toprak rejimine zarar vermeyen, orman btnln boz-

mayan tarla, ba, meyvelik, zeytinlik, fndklk, fstklk( antepfst) gibi eitli

tarm alanlarnda ve hayvanclkta kullanlmasnda yarar bulunan yerler ile otlak,

klak ve yaylak haline gelmi yerler, b) ehir, kasaba ve ky yaplarnn toplu

olarak bulunduu yerleim sahalar orman snrlar dna karlr. hkm yer almtr.

1961 Anayasas orman konusunda son derece korumac bir anlayla hazr-lanmasna karn, 1970 ylnda Anayasann 131.maddesinde deiiklik yapan 1255 sayl Yasa ve 1973 ylnda karlan 1744 sayl Yasa ile; orman snrlarnn daraltlmasna olanak salayan kap aralanmtr. 1744 sayl Yasa ile getirilmi olan su ve toprak rejimine zarar vermeme ile orman btnln bozmama gibi bilimsel ltler de, daha sonra yaplan yasal deiikliklerle ortadan kaldrlmtr.

1982 Anayasasnn 169. maddesinin 4. fkrasna gre; orman olarak muha-fazasnda bilim ve fen bakmndan hibir yarar grlmeyen aksine tarm alanla-

rna dntrlmesinde kesin yarar olduu tespit edilen yerler ile, 31.12.1981

tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi

olan tarla, ba, meyvelik, zeytinlik gibi eitli tarm alanlarnda veya hayvan-

clkta kullanlmasnda yarar olduu tespit edilen araziler, ehir, kasaba ve ky

yaplarnn toplu olarak bulunduu yerler dnda orman snrlarnda daraltma

yaplamaz. (EK 2)

Bu yerlerle ilgili olarak 1982 Anayasasnn 170. maddesi; 31.12.1981 ta-rihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tamamen kaybetmi

yerlerin deerlendirilmesi; bilim ve fen bakmndan orman olarak muhafazasnda

yarar grlmeyen yerlerin tespiti ve orman iindeki kyler halknn ksmen veya

tamamen bu yerlere yerletirilmesi iin Devlet eliyle anlan yerlerin ihya edilerek

bu halkn yararlanmasna tahsisi kanunla dzenlenir. yaptrmn getirmitir. 170. madde, 2B arazilerinin deerlendirilmesi gibi bir hkme sahipken, siyasal iktidar, deerlendirme gibi ok eitli seenekleri ieren bir kavram yalnzca satma olarak anlamakta ve dier deerlendirme seenekleri yerine yalnzca sat seeneini gndeme getirmektedir.

13


2B ARAZLERNN SOSYAL VE SYASAL BOYUTU

2B arazilerinin orman kylerinde yaayan yurttalarca ormandan edinildii bilinmektedir. Geim kaynaklarnn kt olduu bu kylerde; toprak sorunu ormandan zlmek istenmitir. Yllk 200-300 Dolar geliri olan bu yurtta-larn bu arazileri satn alamayaca da bilinmektedir.

Orman kylerinin kalkndrlmasna ynelik olarak; 1744 sayl Yasa ile getirilen ve 6831 sayl Orman Yasasna eklenen Geici 3. madde; her yl genel btenin binde birinden az olmamak zere genel bteden yaplacak

yardm yaplmasn ngrmtr. Hibir siyasi iktidar bu madde hkmn yerine getirmemitir. Yoksul ve yoksun orman kylsne ynelik yasalarn ngrd yatrmlar yeterince yerine getirmeyen iktidarlar; ormanlar oy ve para kazanma arac olarak grmlerdir. Esasnda orman kylsnn ad kullanlarak, yandalarna ve sermaye evrelerine ormandan arsa salama taktii gdlmektedir. Gazetelere de konu olan, Maliye Bakannn stanbul Beykozda 51 dekar 2B arazisi sahibi olmas bu balamda deerlendirilebilir. Dolaysyla, bu arazilerin satlmasn isteyenler ise, kayt d paras olanlar, yerli ve yabanc sermayedir.

lkemizde arazi kullanm planlar yaplmamtr. Bundan dolay da; yerleim alanlar, tarm alanlar, sanayi alanlar, meralar ve orman alanlar tam olarak belirlenmemitir. te yandan kyden kente g sonucu ortaya kan arsa gereksinimi, belediyelerce karlanmamtr. Bu srete ortaya km olan bu boluk, arazi mafyas tarafndan doldurulmutur.

te yandan bu srecin yaanmasna olanak salayan, gz yumanlara hibir yaptrmdan sz edilmemektedir. Bu arazilerin sat, devri ve kiraya verilmesi gibi nerilerin gndeme getirilmesi, hem rtl bir af nitelii tamakta, hem de politik tercihleri ynlendirme amac gtmektedir.

Ayrca gemite Bursa ve Karabk-Yenice rneklerinde olduu gibi hazine tarafndan satlm 2B alanlar Orman Bakanlnca bastrlan kitapta (tele-vizyonlarda da kaynak gsterilerek) sat yaplmad iin sorunlu alanlar olarak gsterilmektedir.

Antalya Kepezde yllar nce Gecekondu nleme Blgesi ilan edilen, imar planlar yaplan ve hak sahiplerine bedeli karl devredilen yerler, satlacak yerler olarak gsterilmektedir.

O nedenle konuyu basit bir arazi satym gibi gsterme abalarna inanl-mamaldr.

14


2B ARAZLER VE ETK BOYUT

Kamu varl olan ormanlara zarar verip bu yolla arazi kazananlara sat olana salamak; bu eylemi yapmayan yurttalara en azndan hakszlktr, saygsz-lktr. Bu yapann yanna kar kalmas, hatta dllendirilmesi anlamna gelmektedir. Bu giriim, yurttalar arasnda adaletin asla gereklemeyecei dncesinin yerlemesi ve haksz edinim taraftarlarnn cesaretini artrmaya yol amaktadr.

2B ARAZLER VE EKOLOJK BOYUT

2B arazilerinin belirlenmesi ve sata konu edilmesi; iinde bulunulan or-man ve teki ekosistemleri yok saymaktadr. 2B arazileri, sanki yaltlm etkisiz ayr bir arazi parasym gibi gsterilmekte; bu arazilerin bitiiinde bulunan milli park, tabiat koruma alan, orman, sulak alan vb. ekosistem-lerin paralanmasna neden olabilecei hususu gz ard edilmektedir. Yine, bu alanlarn eitli amalarla yaplamaya almas ve yaplama sonrasnda evreye salaca kat, sv ve gaz atklarn ekosistemlere yapaca olumsuz etkiler hesaba katlmamaktadr. Bu alanlarn yaplamaya almas durumunda; gerekli altyap hizmetlerinin gtrlmesi iin yeniden orman tahribine yol alabilecektir. Oysa, bu alanlarn flora ve fauna zellikleri ve katklar bilin-memektedir. Bu yzden; 2B arazilerinin yaknnda bulunan ekosistemler iin yaamsal nem tamas yannda; sel, , toprak kaymas ve erozyon gibi ykmlara yol aabilecei gerei gz ard edilmektedir.

2B ARAZLER VE EKONOMK BOYUT

zellikle 1950lerden sonra siyasal iktidarlarca gerekletirilen hukuksal d-zenlemeler sonucu ormanlarn talana urad bir gerektir. Siyasi iktidarlar bu srete ormanlar, istedikleri an paraya dntrecekleri bir kaynak olarak grmlerdir. Ormanlarn iinde ve bitiiindeki kylerde yaayan yaklak 7,5 milyon yurttaa eitim ve salk hizmetleri gtrmek, kalknmay salamak yerine, bugne dein ormanlar zerinden oy kazanmaya ynelik seim yat-rm yaplmtr. Sonuta; orman kylsnn sorunlar zlememi, aksine byyerek katlanm stelik kylnn ad alet edilmi ama olan ormanlara olmutur. Bu gerekler herkes tarafndan bilinmesine karn; neredeyse btn siyasal iktidarlar, ormanlar hep para kayna ve bte an kapatma arac olarak kullanmak istemilerdir. Oysa, ormana yalnzca para kayna ve bte an kapatma arac gibi bakmak yanltr.

TALAN N BR KILIF: Bilim ve Fen Bakmndan Orman Niteliini Kaybetmek!...Anayasann 169. ve 170. maddeleri ile 6831 Sayl Orman Yasasnda belirtilen bilim ve fen bakmndan orman niteliini kaybetmek lt, orman olan bir yerin tmyle gmlerek deniz dibinde kalmas gibi toporafik deiikliklerle veya bir

15


yanarda patlamas sonucu arazinin tmyle lav altnda kalmas vb. durumlarda olasdr. Bunun dnda, bir ormann bilim ve fen bakmndan orman niteliini kaybetmesinden bahsetmek olanakl deildir.

6831 Sayl Orman Yasasnn 2B maddesi ve buna dayanarak karlan ynetmelik; ormann canl rts olan aa ve aaklarn alandan uzak-latrlarak tarm ve hayvanclkta kullanlmasn; bilim ve fen bakmndan orman niteliini kaybetmek olarak nitelendirmektedir. Oysa ayn yasann 1. maddesinde yer alan; Tabii olarak yetien veya emekle yetitirilen aa ve aak topluluklar yerleriyle birlikte orman saylr tanm gerei13 , eskiden orman saylan bir yerin orman niteliini tam olarak yitirebilmesi iin aa ve aacklarn ortadan kalkm ya da kaldrlm olmas, yeterli koul saylmamaktadr. Grld gibi 1. madde, orman yalnzca aa ve aak topluluu olarak deil, yerleri ile birlikte ele almaktadr. 2B maddesi ise, topran oluturduu ve etkileim iinde bulunduu orman ekosistemini deerlendirme d brakp, orman yalnzca aa ve aak topluluu olarak grmektedir.

Oysa, bilim ve fen bakmndan orman niteliini kaybetmek kendiliinden olu-an bir sre olmayp insan tarafndan gerekletirilen eylemdir. stanbuldaki 26 belde ve kyn evresindeki 1.637 ha 2B arazisinin, kendiliinden or-mana dnt ve bu nedenle arazinin % 70inin Orman Genel Mdrl tarafndan Hazineden geri alnm olduu gerei,bilim ve fen bakmndan orman niteliini kaybetmemeye en iyi gncel rneklerden birisidir.

Ksaca; orman niteliindeki bir yer, bilim ve fen bakmndan orman ni-teliini kaybetmez; kaybettirilir. 14

Uygulamada; zerinde bulunan aa ve aalarn yok edilmesi, yap yaplm olmas ve meyve aalarnn bulunmas ltleri kullanlarak, orman arazi-lerinin orman niteliini kaybettiine karar verilmesine hukukular da kar kmaktadrlar. Hukukular; bilimsel gereklere aykr olan bilim ve fen bakmndan orman niteliini kaybetti gerekesiyle uygulamadaki orman rejimi dna karma ilemlerinin, hukuka aykr bir ilem olduu konusunda birlemektedirler.15

Dolaysyla, bilime ve hukuka uygun olmayan bu gerekeye dayal uygulamalarn tek geerli aklamas; yasalara aykr olarak ormana el koyanlarn yaptklarn aklama politikas olmaktadr.16

Siyasal iktidarlar bu srete; topraksz kylnn toprak sorununun zm olarak ve yoksul Orman Kylsn paravan olarak kullanarak, srekli ormanlarn yamasna yol aan yasal deiiklikleri gndeme getirmitir.

16


Sonu olarak; orman kylsnn yoksulluu giderilmemi, toprak sorunu zlememi, ama talan edilen ormanlar birilerine akl almaz kar salamtr. Olan, hep ormanlarmza olmu, gelecee tamamz gereken ormanlarmz, suyumuz ve topramz kirlenmi, biyolojik varsllmz yok edilmitir. zetle; yaam alanlarmz lme terkedilmitir.

CUMHURBAKANI AHMET NECDET SEZER, ANAYASA DEKLN NEDEN VETO ETT?

Ksaca 2B arazileri olarak bilinen ve paras olan herkese satlmasna olanak salamak amacyla TBMM Genel Kurulunca 27.07.2003 gn kabul edilen 4960 sayl Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn Baz Maddelerinin Deitirilmesi Hakknda Kanun (EK 3), Cumhurbakan Ahmet Necdet Sezer tarafndan, maddede aklanan gerekeyle; 15.08.2003 tarihinde, bir kez daha grlmesi iin TBMM Bakanlna geri gnderilmitir (EK 4). Bu madde ksaca zetlenecek olursa; 17

Ormanlarn salad eitli ve nemli yararlar, bunlarn korunmasnn, iletilmesinin ve rnlerinden yararlanmasnn zel biimde dzenlenmesini gerektirmitir. Ormanlara ilikin hukuksal rejim dzenlenirken kural olarak, ok nemli doa hazinesi ve lke kayna olan ormanlarn korunmas ve srekliinin salanmas iin devlet elinde bulunmas ve devlete idaresi ve iletilmesi ilkelerinden esinlenilmektedir. 1961 Anayasas ile ormanlarn korunmas ve srekliliinin salanmas iin mlkiyetinin ve idaresinin/iletmeciliinin devlet elinde bulunmas ilkesi anayasal kurala dntrlerek, orman hukukunun temel ilkeleri durumuna getirilmitir.1982 Anayasasnda da bu ilkeler korunmutur.

1982 Anayasasnn 169. maddesinin drdnc fkrasnda, orman snrla-rnn daraltlamayaca belirtildikten sonra bu genel kuraln ayrklklarna da yer verilmitir. Orman dna karma olana salayan bu ayrk dzenle-meler, halk orman suu ilemeye zendirdii, orman suu ileyenlerin dl-lendirildii gibi savlarla, orman rejiminin en ok eletirildii alan olmutur.

Orman Genel Mdrlnn saptamalarna gre Trkiyede orman saylan yerlerin % 76snn orman kadastrosu yaplabilmi, ancak, bu alann % 27si tapuya tescil edilebilmitir. Orman saylan alanlar uzun yllardan bu yana yrtme erkini ellerinde bulunduranlarca siyasal amalarla kullanlmtr. Sonuta kamu yararna uygun biimde ynetilmesi zorunlu olan ormanlar, igalcilerce geliigzel kullanlan sorunlu alanlar olarak ortaya kmtr. Orman niteliini tmyle kaybetmi ve orman snrlar dna karlm yerlerin sat, sorumlularn dllendirilmesi anlam tamaktadr. Orman snrlar dna karma almalar 1982 Anayasas dneminde de srd-

17


rlm; Devlet orman saylan araziler, 1984 ve 1985 yllarnda 224 bin ve 1986-2000 dneminde de 2,5 milyon dnm daraltlmtr. 1990l yllarda yaplan orman snrlar dna karlm yerlerin hak sahibi orman kylle-rine satlmas uygulamalarnn orman idareleri ile yre halk arasnda yeni ve youn anlamazlklara yol at, bu gibi yerlerin kaak yaplamaya konu olduu, bir ksmnda mini kentler kurulduu,eitli kar guruplarnn yasa d kazan salama yolu durumuna geldii bilinmektedir. Bu tr davranlar 6831 sayl Orman Yasasna gre su oluturan eylemlerdir. Yaplan yeni dzenlemeyle, orman niteliini 31.12.1981 gnnden nce yitirmi alanlarn, bu duruma kastl eylemleriyle neden olan kiilere satlmas yolunun almas ve igalcilerin bu yerlerin yasal sahibi olabilmesine olanak salanmas hukuk devleti ve adalet ilkesiyle badatrlamaz.

Cumhurbakannn, 4706 sayl Hazineye Ait Tanmaz Mallarn Deerlen-dirilmesi ve Katma Deer Vergisi Kanununda Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanunun 3. maddesinin Anayasann 170. maddesine aykrl savyla iptali ve yrrlnn durdurulmas talebiyle Anayasa Mahkemesine gitmesi ve bu konuda iptal karar verilmesi de nemli bir gelimedir. (EK 5)

ORMAN VARLIININ TESPT VE ORMAN KADASTROSU

Orman Kadastrosu, Orman snrlarnn belirlenip iaretlenmesi ve haritasnn yaplarak tapuya kaydedilmesi ile tamamlanr.

Orman Kadastrosu almalar, dier bir ifade ile bir yerin orman olup ol-madna karar verme ilemi; 6831 sayl Orman Yasas gereince Orman Kadastro Komisyonlar ile 5304 sayl Kadastro Yasas gereince Kadastro Ekipleri tarafndan gerekletirilmektedir.

Orman Kadastro Komisyonlar, orman snrlarn belirlemenin yannda 2B uygulamasn da yapmaktadr. Kadastro Ekipleri ise yalnzca orman snrlarn belirlemektedir.

Ormanlar baz blgelerde, teki arazilerden ayrlm tek ve byk bir yap oluturmayp paral olduu, baz yerlerde i ie gemeler olduu hesaba katlrsa; imdiki Orman Kadastro Komisyonlarn saysnn yetersizlii daha iyi anlalr.

Orman Kadastro Komisyonlar: 2 orman mhendisi, 1 ziraat mhendisi, 1 ziraat odas temsilcisi, 1 ky muhtarlndan veya belediyeden gelen bilirkii olmak zere 5 kiiden oluur. Kadastro Komisyonlar ise kadastro mdr veya yardmcs bakanlnda, 1 kadastro yesi, harita kadastro kontrol mhendisi veya tasarruf kontrol memurundan oluur.

Yasaya gre; Kadastro Ekipleri de en az 2 kadastro teknisyeninden, mahalle veya ky muhtarlar ile 3 bilirkiiden oluur veya kadastronun fenni ilerini

ihale yoluyla yaptrmas halinde kadastro ekiplerinde 2 kadastro teknisyeni, 2

18


teknisyenin temin edilememesi durumunda yerine 1 kadastro teknisyeni grev-

lendirilebilir. Orman kadastrosuna balanlmamas halinde bu almalarda kadastro

ekibine Orman Genel Mdrl tara tekilatnca grevlendirilecek en az 1 orman

yksek mhendisi veya orman mhendisi ile tarm mdrlklerince grevlendirilecek

1 ziraat yksek mhendisi veya ziraat mhendisinin bildirimden itibaren 7 gn ieri-

sinde itirak ettirilmesi zorunludur. Ormanla ilgili yaplan itirazlarn incelenmesinde

ise; kadastro komisyonuna da itiraza konu tespitlerde grev almayan Orman Genel

Mdrl tara tekilatnca grevlendirilecek bir Orman yksek mhendisi veya

bir orman mhendisi ile Tarm mdrlklerince grevlendirilecek 1 ziraat yksek

mhendisi veya ziraat mhendisi itirak ettirilmesi zorunludur. 18

Grld gibi bir yerin orman olup olmadna karar verenler; be kiiden ikisinin ormanclk eitimi alm Orman Kadastro Komisyonlar ile Kadastro Ekipleridir.

2005 ylnda Kadastro Ekiplerinin almalarnda art olduu gzlenmektedir. Bu almalarn ne derece salkl olduu bir yana, genel kadastro bitirilmi olsa bile, 2B uygulamas ile orman rejimi dna karlma ilemleri srecektir.

Bu nedenle, Orman kadastro komisyonlarnn bileiminde faklte dzeyinde ormanclk eitimi alm olanlarn ounluk oluturaca ekilde (Orman M-hendisi, Ziraat Mhendisi, Harita Kadastro Mhendislerinden oluan) bir yasa deiiklii yaplmaldr.

Mekansal bilgi sistemlerine veri oluturacak, mlkiyet ve kullanm asndan tm sorunlar ortadan kaldracak bir kadastro amalanmaldr. Bu amaca ksa srede ulalabilmesi iinde Orman Kadastro komisyonlarnn says artrlmal ve ekonomik destek salanmaldr.

GNCEL VERLERLE ORMAN VARLII VE KADASTRO ALIMA-LARI

1937 ylnda karlan 3116 sayl Orman Yasas, lke dzeyindeki orman ka-dastrosunun 5 ylda bitirilmesini ngrmtr. Sonraki yllarda bir ok kez yasal deiiklikler yaplm olmasna karn, lkemizde orman kadastrosu almalar halen bitirilmemitir.

Dou ve Gneydou Anadolu ile Karadeniz blgelerinde Orman Kadastrosu almalar yaplmamtr. Bu blgelerin toporafik zellikleri, arazi dalm ve sosyal yaps gz nnde bulundurulduunda, kalan almalarn yrtlmesindeki glkler daha iyi anlalabilecektir.

Orman Kadastro ve Tescil almalar

19


Orman Genel Mdrlnn (OGM), 1.1.2004 tarihli aadaki verilerine gre, toplam 20 milyon 703 bin hektar orman alanlarnn % 80inin kadastro almalar yaplm, orman kadastrosu yaplan alanlarn ancak 1/4 tescil edilebilmitir.Oysa, tescili yaplmaynca kadastro bitirilmi saylmaz.Trkiyenin toplam orman alan, 2005 yl verilerine gre ise 21.188.746 hek-tardr. 19

Trkiye Orman Varl

2B ARAZLER HAKKINDA SAVLAR - GEREKLER

Siyasal iktidar tarafndan 2003 ylnda 2B konusu gndeme getirildiinde; bu arazilerin % 95inin yaplat, buralarn bir daha ormana dntrle-mez olduu belirtilerek, stanbul Sultanbeyli yaplamasna ilikin fotoraflar rnek olarak gsteriliyordu.

Bu dnemde, evre ve Orman Bakanlnca yaymlanan 2B Gerei: Or-man Vasfn Kaybetmi Araziler adl kitapkta yer alan 11 adet fotora-fn tm, konut, fabrika, organize sanayi blgesi ve villa gibi yaplam alanlara ait olup, 2B alanlarnn yaplam alanlar olduu vurgulanmt.20

Kamuoyunu yanltmak zere; fotoraflarn tmnn altna ARTIK ORMAN DEL: Dzensiz, Denetimsiz, Vergisiz YERLEM BLGES yazl kae baslmas ve fotoraflarn yanna 2B arazilerinin; bir daha geri kazandr-lamayan ve slah edilemeyen araziler, orman olma vasfn kaybettii, bilim ve fen asndan da orman haline tekrar dntrlmesi mmkn olmad 31.12.1981 tarihi itibariyle tespit edilen, hukuki zmn salanmas adli ve idari yargdaki dava saysn nemli lde azaltacaktr. biiminde yanl ve arptlm aklamalar yaplmtr.

2/B Komisyon almalar Sonu Tutanann 1. maddesi de benzer ar-ptmalar iermektedir. 21

evre ve Orman Bakan Osman PEPE, TV ekranlarnda ite bu yaynlar ve fotoraflar kullanarak, 2B arazilerinin tm byle yaplam sylemiyle, kamuoyunu yanltmaya ve gerekleri gizlemeye almtr.

Konunun siyasi iktidar tarafndan nasl arptld ve nasl aktarl-d, savlar ve kar grlerimiz eklinde maddeler halinde aada sralanmtr:

20


1. Sav:2B arazileri herhangi bir bedel denmeden kullanlmakta, alnp satl-makta ancak ormanclmza, orman kylmze, milli ekonomiye salanabilecek

ok byk katk ve imkanlardan lke olarak mahrum kalnmaktadr.

Gerekler: Bu arazilerin 31.12.1981 tarihinden nce orman nitelii kay-bettirildii belirlendiine gre, siyasi iktidar igalcilerden, 1981den bu yana kullanm bedeli ya da ecri misil almay neden dnmedi? galcilerin devlete katk salamadan arazi kullanmasn; iktidarlar ikayet etmez, kat-ky tahsil eder. Yapamyorum demek muktedir deilim anlamna gelmez mi?

2. Sav:Konunun zlmeyii ve haksz kullanmn devam etmesi, sua zendirici bir unsur olmakta, ormanlarmz zerinde bask ve olumsuz bek-

lentiler devam etmekte, orman koruma konusunda zafiyet artmakta, bu

sre ierisinde Devlet otoritesi sarslmakta ve halk-orman ilikileri gittike

bozulmaktadr.

Gerekler: Asl, bu arazilerin paras olan herkese satlmasn ngrmek, yeni 2B alanlarnn olumasnn tevik edilmesi anlamna gelir. 2003 ylnda orman yangnlarnn birden artmas bunun en belirgin rneini oluturmutur. Bu sre, Ben orman igal edeyim nasl olsa bir gn bize kalr beklentisi yaratmaktadr.

3. Sav: Orman vasfn yitirmi, kadastro marifetiyle orman alanlar dna kartlm, bir daha geri kazanlamayan ve slah edilemeyen araziler 2B olarak

tanmlanmaktadr.

Gerekler: 6831 Sayl Orman Yasasnn 2.maddesinin (b) fkrasnda; 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam

olarak kaybetmi yerler denmektedir. Konu arptlmakta; 2B arazileri bir daha geri kazanlamayan ve slah edilemeyen araziler olarak gsteril-mek istenmektedir. Gerekte bu arazilerin byk blm geri kazanlabilir durumdadr. Nitekim, gler nedeniyle terkedilmi olan 2B arazileri kendiliinden ormanlamtr.

4. Sav: Orman olma vasfn kaybettii, bilim ve fen asndan da orman haline tekrar dntrlmesi mmkn olmad 31.12.1981 tarihi itibariyle

tesbit edilen

Gerekler: Bir arptma rnei daha. 31.12.1981 tarihi orman haline tek-rar dntrlmesi mmkn olmad tesbit zamann deil; bilim ve fen bakmnda orman niteliinin tam olarak kaybettii zaman belirtmektedir. stendii taktirde ise, bu arazilerin % 90 kolaylkla ormanlatrlabilir.

21


5. Sav: Orman yamas deil, tam tersi, nk; orman vasfn kaybetmi arazilerin satndan elde edilecek gelirden ayrlacak aalandrma almalar

pay, mevcut orman alanlarnn artrlmasn salayacak.

Gerekler: Aalandrma almalarnn nemli bir blm, orman rejimi iindeki alanlarda yaplmaktadr. Bu nedenle orman saylan alanlarn artn salam olmaz. Aalandrma almalar yapmak iin pek ok olanak var-dr. Siyasi iktidarca 116 orman fidanlndan 39 tanesinin kapatma/satma kararnn alnm olmas ise; aalandrmaya nem verilmediini yeterince gstermektedir.

6. Sav: Bu araziler satlmal, nk; orman vasfn kaybetmi olan bu araziler orman kyls olmayan kii ve kurulularn igali altndadr. 473 bin hektarlk

alan kaplayan araziler zerinde, su, doalgaz, elektrik gibi altyaps, devlet

tarafndan salanm bulunan 400 bin civarnda yap yer almaktadr.

Gerekler: Konu tmyle arptlarak, 2B arazilerinin tm yaplam ve altyaps devlet tarafndan gtrlm yerler olarak gsterilmek istenmekte-dir. Oysa, bu arazilerin yalnzca bir blm orman kyls olmayan kii ve kurulularn igalindedir. Byk blm orman kyllerinin kullanmndadr. 473 bin hektarlk 2B arazisinin 21-22 bin hektarlk ksmnn yani %5inin yaplat OGMnin almalarnda da belirlenmitir. Buralarn ne kadarna altyap hizmeti gtrldne ilikin resmi bir rakam ise bulunmamaktadr. Biliyoruz ki, btn siyasi iktidarlar oy kazanma hesabyla gtrdkleri alt yap hizmetlerinin yasalara uygun olmadnn ayrdndalardr.

7. Sav: Arazilerin yeniden orman olmas imkansz. nk; 31.12.1981 itibariyle yaplan tesbit, bu arazilerin yeniden ormana dntrlmesinin bilim ve fen

asndan mmkn olmadn vurguluyor. Altyap salanm 400 bin bina ve

iyerini boaltp ykmak, hem ekonomik hem de sosyal adan imkansz.

Gerekler: Yukarda 4. ve 6. maddelerde akland gibi, 31.12.1981 tarihi, bu arazilerin yeniden ormana dntrlemeyeceinin tespit tarihi deil; bu tarihten nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini kaybettiinin belirlen-dii tarihtir. Buralarn byk blmnn yeniden ormana dntrlmesine karar verilmesi iin ise siyasi tercih yeterlidir.

8. Sav: Bu araziler neden satlmal? Varolan yasal boluk sebebiyle igalci durumunda bulunan kii ve kurulular devlete hibir katk salamadan bu arazi-

leri kullanmaya devam etmektedirler. Mevcut durumun srmesi, devleti nemli

bir mali kayba maruz brakmakta, ayrca benzer ynelileri tevik anlamna

gelmektedir.

Gerekler: 6831 sayl Yasann ilgili maddeleri orman igal edenlere yaptrm

22


getirmitir ve bir boluk sz konusu deildir. Orman igalcilerine sat yaplmas rtl bir af nitelii tamaktadr. Bu durum igalcilii tevik anlamna geldii gibi, Anayasann 169. maddesinde yazl mnhasran orman sular iin genel ve zel af karlamaz yaptrmna da aykrdr.

9. Sav: 169 ve 170. maddeler deimeli, nk; orman vasfn kaybetmi arazilerin orman kyls dndaki nc ahslara satna 169 ve 170.

maddelerin engel tekil etmesi sonucunda fiili sorunu zme gtrecek yasal

zemin bulunmad iin hibir adm atlamamaktadr. Bu zmszlkten madur

olanlarn banda, yeni uygulamadan byk lde yararlanacak olan orman

kylleri gelmektedir.

Gerekler: Anayasann 169. maddesinde yaplmak istenen deiiklik; 2B arazilerinin satyla ilikili deil, ilettirilir eklemesi yaplarak ormanlar yerli ve yabanc sermayeye amak; baka bir deyile ORMANLARIN ZELLETRLMES amacn tamaktadr. Bugnk durumu zme kavuturmak iin yasal mevzuat uygundur. Bu arazilerin kamu yarar gzetilerek; deerlendirilmesi ve orman kylsnn yararlanmasna sunulabilmesi olanakldr. ktidarn yapmay dnd deiiklik ise, sz konusu yerlerin paras olanlara satlmas sonucunda orman kylsnn madur edilmesi yannda, kylnn desteini almak amacyla kyly kandrmaya yneliktir.

10. Sav: Arazi sat ne kazandracak ? Orman vasfn kaybetmi arazilerin sat sosyal bara katk salayacak, mlkiyet sorunlarn zecek, yllardr bu

arazilerde fiili igalci konumunda yaayan insanlar, alacaklar tapu ve ruhsatlarla

yasal ereve iinde mlk edinmi olacaklardr. Hukuki zmn salanmas,adli

ve idari yargdaki dava saysn nemli lde azaltacaktr.

Gerekler: 2B arazilerinin paras olan herkese satlmas; orman kyllerinin yaam koullarn daha da zorlatracak ve orman kyls ile orman idaresi arasnda srtmeyi artracaktr. Orman kadastrosu byk lde yaplmam olan Karadeniz, Dou ve Gneydou blgelerindeki almalar bask altna alnacaktr. Bugn tescili yaplmam ve davalar sren araziler zerinde sat, devir, terk gibi ilemlerin yaplmas; adli ve idari yargdaki dava saysn azaltmayacak, tam tersine artrarak iinden zor klr bir duruma getirecektir. Kayt d para sahiplerine sat yaplmasnn yol aaca sonular ise son derece vahim olacaktr.

Sanayi yatrmlar iin zorunlu olmad halde byk sermayeye Trkiye Cumhuriyeti Devleti yer tahsis etmektedir. te yandan Anayasann 170.maddesine gre orman kylsne yer tahsisi yapma grevi verildii halde siyasal iktidarlar bu grevi yerine getirmemilerdir.

Anayasa da yazl haklar verilmeyen Karabk Yenice orman kyllerine

23


bile dava aan orman ynetimi22 ; kaak villa sahiplerine, kaak apartman sahiplerine ve teki igalcilere de dava amal, kullanm bedellerini tahsil etmelidir.

11. Sav: Mevcut yasa, orman kylsn ne kadar koruyor? Orman kylsn korumaya ynelik bu anayasa maddeleri, orman vasfn kaybetmi arazilerin

yalnzca orman kyllerine tahsis edilebileceini ngryor. Oysa artk ormanla

ilgisi kalmam bu arazilerde orman kyls bulunmuyor. Ayrca bu yerler ou

kez alnp satlarak birka el deitirmi durumda.

Gerekler: Bu deerlendirme siyasi iktidarn orman kylsn yadsmasnn tarihsel bir belgesidir. Orman kylleri ile ilgili Anayasann 170. maddesi yalnzca 2B arazilerinin orman kyllerine tahsisini ngrmyor, ayrca; ormanlarn gzetilmesi ve iletilmesinde devletle bu halkn ibirlii-ni salayc tedbirlerin alnmasn, bu arazilerin deerlendirilmesini, Orman snrlar dna karlan yerlere orman iindeki kyler halknn ksmen veya tamamen yerletirilmesini, buralarn ihya edilmesini, bu halkn iletme ara ve gereleriyle dier girdilerinin salanmasn kolaylatrc tedbirleri de ngryor. Orman kylsnn bulunmad belirtilen kaak yaplamann youn olduu Sultanbeyli, avuba, Antalya- Kepez gibi yerler; ormanclk dzeni dna karlm 2B arazilerinin ancak % 5 i kadardr. Geriye kalan yerlerde ise orman kylleri yaamaktadr.Siyasi iktidar ise bu kylleri yok saymaktadr.

12. Sav: Sonu Orman vasfn kaybetmi arazilerin sat 20-25 milyar dolar-lk tahmini tutaryla, nemli bir ekonomik gelir salayacak ve bu kaynan nemli

bir ksm orman alanlarnn zenginletirilmesinde ve anayasal gvence altnda

bulunan orman kylsnn yoksulluunun giderilmesinde kullanlacaktr.

Gerekler: Satlabilecek durumda olan araziler 473 bin hektar ya da yaklak 5 milyar m2 deildir. nk; kamu kurumlar tarafndan imara alp satlm olan araziler de vardr ve Antalya - Dzleramnda olduu gibi buralarn yeniden satlmas olanakl deildir. Ayrca, ormana dnm olan yerler vardr. Kylnn ortak kulland mera vb. alanlar ve tescili ya-plmam yerler vardr. Bu koullarda ky blgeleri, turistik yerler ve kent yerleim alanlar yaknlarnda bulunan yerler dnda kalan arazilerin m2sini 5 dolardan satmak olas deildir. rnein; gemi yllarda 6 bin 812 hektar 2B arazisi iin yaplan sat uygulamasnda; 56 trilyon harcama yapld ve sattan 56 trilyon gelir salanabildii belirlenmitir. Bu srete vurgulanmas gereken nokta; siyasi iktidarn gerekte satlmasn ngrd yerler ile yerli ve yabanc sermayenin istemlerinin rtmekte olduudur. Satlmas istenen yerler; ky blgeleri, turistik alanlar, metropol kent yaknlar ile ana yollar ve balantlarna yakn yerlerdir. Bu yerlerin satndan 20-25 milyar dolar elde

24


edilmesi de olas deildir. Yllk gayri safi geliri 200-300 Dolar olan orman kylsnn metrekaresi 5 Dolardan bu arazileri satn alamayaca ortada iken, kimlere sat yaplarak bu hedefe ulalaca aktr.

13. Sav: Kitapkta kullanlan 11 adet 2B fotorafnn (tm yaplam alan-lara ait) altnda Artk Orman Deil Dzensiz, Denetimsiz, Vergisiz Yerleim

Blgesi kaesi vurulmutur.Gerekler: Gerei arptp kamuoyunu yanl ynlendirmek ve artk yap-lacak bir ey kalmam yargs yaratlmak istenmektedir. 6831 sayl Orman Yasas, orman arazisini igal edenlere yaptrmlar getirmitir. Bunun yan sra denetim salamak ve bugne dein yararlanmann karl olan bedeli tahsil etmek siyasal iktidarn grevidir. Denetim yapamyorum vergi alamyorum demek; muktedir deilim anlamna gelmez mi? Bu durum, etkin kamu ynetimi anlayyla ne kadar badatrlabilir?2B ARAZLERNN VARLIISre iinde evre ve Orman Bakanlnca 2B arazilerinin fiili durumu-nu yanstan iki tane alma yrtlm ve sonular deiik platformlarda aklanmtr. Her iki almann rten ve elien noktalar, ilk incelemede hemen gze arpmaktadr.Birinci alma; ORKY Genel Mdr Yardmcs Zeki YKSEL tarafndan yaplarak Bakanlk web sayfasnda yer alm, 358 bin 267 hektarlk 2B arazilerini kapsamaktadr.23 Orman Blge Mdrlklerince yaplan ve bu almay teyit eden bir ara-trmann kesin olmayan sonucuna gre, 2B arazilerinin kullanm durumu hektar olarak yledir:

Trkiyedeki 2B Arazileri (OGM)

kinci alma; 15.07.2005 tarihinde .. Orman Fakltesinde yaplan Orman Dna karma lemi ve Orman Dna karlan Alanlarn Deerlendirilmesi So-runu konulu Panelde Orman Genel Mdr Yardmcs Kemal KARA tarafndan aklanmtr.24

25


Trkiyedeki 2B Arazileri (Kemal KARA)

evre ve Orman Bakannn 2B arazilerinde % 95 orannda yaplama olduu aklamalarnn aksine, Bakanln iki Genel Mdrlnn belirledii rakamlara gre ortaya kan gerek; yaplam alanlarn toplamnn 22 bin Ha. byklnde ve % 5 orannda olduudur.

Bu durum; Bakann aklamalarnn ve Bakanln yaynlad kitapkta yaz-lanlarn gerek d olduunu aka gstermektedir.

Dr. Erdal KKTRKn yapt almaya gre25, 2B arazilerinin yurt y-zeyine dal dikkat ekicidir. Bu araziler, baz metropol kentlerle turizmin yaygnlat ky blgelerinde belirgin bir biimde younluk gstermekte-dir.

10 ilde bulunan 2B arazileri ve % oranlar aadadr:

2B Arazileri ve Oranlar (Erdal KKTRK)

2B arazilerinin Kastamonu ve Zonguldak gibi ormanca varsl illerde deil, arsa deerinin yksek olduu illerde younluk gstermesi ilgintir. Yerli ve yabanc sermayenin, Mortgage projesi, turizm yatrm ve teki yaplama alanlar olarak bu arazileri neden istedii su yzne kmtr. nk, onlar da metropol kentleri ve ky kentlerini uygun grmektedirler.

26


Bu sre, Bakan PEPEnin TBMM Plan Bte Komisyonunda aklad 5 aamal plan nerisiyle akmaktadr.

Yani siyasi iktidar, orman kylsnn sorununu zmek iin deil, yerli ve yabanc sermayeye ile kayt d para sahiplerine arsa salamay hedef-ledii iin 2B arazilerinin herkese satlabilmesini gndeme getirmitir, getirmektedir.

Nebiye MUSAOLUnun 2005 tarihli stanbul Anadolu Yakas Orman Alanlarndaki 2B Alanlarnda Zamansal Deiim Analizi alma sonular dikkat ekicidir. stanbulun 5220 kmlik yzlmnn 3495 kmlik b-lm yani % 67si kamu alan, bu alann da % 49u orman alandr. Anadolu yakasnda yerleim alanlar 1987 ylnda toplam 2B alanlarnda % 3.22 iken, 2001de % 23.54e kmtr. Yeil alanlar ise, 1987 ylnda % 54.13e karlk gelirken, 2001 ylnda bu oran % 24.75e dmtr. Bu snf iin-deki orman arazilerinin yllar iinde hzla azalmaya devam ettii, zellikle orman alanlarnn iftlik ve/veya malikane olarak deerlendirildii, gerek yksek znrlkl grntlerin analizinden ve gerekse de arazi gerei belirleme almalarndan elde edilmitir. 26

2B Katman Iinde Kalan Arazi Kullanmlar (Nebiye MUSAOLU)

2B GNDEM YARATMANIN GEREK AMACI NEDR?

ktidar 2003te 2B konusunu neden gndeme getirmiti ve imdi neden yeniden gndeme getirmek istemektedir?

nk; siyasal iktidar, btn kamusal varlklara; satlarak paraya dntrlecek kaynak olarak bakmaktadr.

ktidara gelir gelmez yaptklar Milli Parklarn bir blmnn kiraya verilmesine olanak salayan hukuksal dzenleme, buna bir rnek oluturmaktadr. Tabiat Koruma Alanlarnn da stats deitirilerek Milli Park kapsamna alnmak istenmesi ve bu ynde hazrlk yaplmas da bu kapsamda deerlendirilmelidir.

116 Devlet Orman Fidanlnn kapatlmas ve satlmas karar, siyasi iktidarn yaklamna bir baka rnektir. T.C. Ankara 12. dare Mahkemesi, 2004/1539 Esas Nolu davada 2005/862 Nolu kararyla evre ve Orman Bakanlnn

27


ilemini iptal etmesi ise, anlamldr.

Kzlaa ve kestanenin orman aac olmaktan karlmasn salayan 499 sayl Yasa, siyasi iktidarn yaklamna bir baka rnektir. Anayasa Mahkemesi, bu dzenlemeyi de iptal etmitir.

evre ve Orman Bakan Osman PEPE, TV kanallarnda yapt konumalarnda; ormanlarn % 99,9unun kamuya ait olmasndan yaknp, hedeflerinin ZELLETRME olduunu, ancak u an zamann uygun olmadn belirtmektedir.

Oysa, yrrlkte olan hukuksal dzenlemeler, zel orman kurulmasna engel olmad gibi; orman kurmak, aalandrma yapmak isteyenlere ok byk kolaylklar salamakta ve tevikler getirmektedir.

Bu gerekleri grmezden gelip 2B arazilerinin herkese satnn gndeme getirilmesi, yukarda aklanan giriimlerin bir devam niteliindedir ve siyasi iktidarn ORMANLARIN ZELLETRLMES giriiminin bir parasdr.

Oysa ormanlar, nitelikleri ve ilevleri dolaysyla, toplumun ve insanln ortak deerleridir ve asla zelletirmeye konu edilmemelidir.

Siyasi iktidarn zelletirme anlaynn bir rn olarak, 2B arazilerinin satlarak 25 milyar Dolar gelir elde edilecei ne srlmektedir. lk gelen tepkilerin ardndan; bu parann bir blm ile orman kylsnn kalkndrlmasna ve aalandrmaya pay ayrlaca belirtilmitir. Esasnda orman kylerinde yaayan yurttalarn; 2B sorunumuzu zn diye ciddi bir istemi olmamtr. Peki kimlerin istemleri vardr? Yasal izni olmadan kentler, villalar yapanlarn, fabrika kuranlarn, otel ve motel gibi yaplar yapanlarn veya bu tr arazileri kapatarak benzer yaplar yapmak isteyenlerle, Bakan PEPEnin deyimiyle kayt d paras olanlarn istemleri vardr. Basnda yer alan haberlerde stanbul Beykozda 51 dekar 2B arazisi olan Maliye Bakan Kemal UNAKITANn da istemi olsa gerekir. (EK 6)

Ama, yerli ve yabanc sermaye evrelerinin yasad yollarla yaptklar yaplarna tapu kartmak, gelecee dnk olarak da arsa istemlerini karlamaktr. Daha nce belirtildii zere, orman kylsnn buralar satn alma istemi olmad gibi satn alabilecek ekonomik gc de yoktur.

SYAS KTDAR, 2B KONUSUNUN ARKASINI NEDEN BIRAKMAK STEMYOR?

Siyasal iktidar, gelinen noktada toplumsal mutabakat tanmyla demokratik kitle rgtlerini iin iine katmadan bir zm bulamayacan anlamtr. Nitekim, Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii (TOBB) ile Ankara Ticaret

28


Odasnn (ATO) evre ve Orman Bakan ile yapt grmeler sonucun-da; Bakanlk hukuk mavirleri, OGM hukuk mavirleri, ilgili Dairelerin temsilcileri, Maliye Bakanl temsilcileri, TOBB temsilcileri. ATO temsilcisi ve OSB temsilcileri, 15.4 2005 tarihinde bir toplant yapmtr.

Toplantda Orman Genel Mdr Yardmcsnn egdmnde almak zere bir komisyon kurulmas kararlatrlmtr. Ayrca, almalarn bir mutabakat ierisinde katlmc bir yntemle tartlarak olabildiince ksa bir

srede sonulandrlmas hususunda komisyon yeleri arasnda gr birliine

varlmtr. belirlemesinde bulunulmutur.

Komisyon, belirtilen tarihten bu yana 10un zerinde toplant yapm; top-lantlarda eitli konular grm, ama gr birliine varp uzlaya dayal bir metin ortaya karamamtr. Taraflarn ortaklaa imzaladklar toplant tutanaklar; temel konularda anlaamadklar ve ekince koyduklar metin-leri iermektedir. Balangta, ksa srede sonulandrlmas kararlatrlan almalardan bugne dein ortak bir metin karlamam olmas; her eyin zeti niteliindedir.

Bu balamda; siyasal iktidarn 2003te 2B konusunu gndeme getirmesinin ve 2B konusunun arkasn brakmayacaz sylemiyle 2005 ylnda konu-yu yeniden gndeme tamasnn gerekelerini bir kez daha anmsatmakta yarar vardr.

Siyasal iktidar, Bte yapsnn bor demelerine odakland srete, btn kamusal varlklar satarak paraya dntrlecek kaynaklar olarak grmek-tedir.

Nitekim, bu anlayn bir rn olarak orman alanlarndaki 2B arazilerinin satndan 20-25 milyar Dolar gelir elde edilecei ne srlmektedir. Oysa, toplam 2B arazinin yalnzca % 2,3 satlabilecek duruma getirilebilmi ve bunlarn % 58ine karlk gelen 67 milyon m2 arazi hak sahiplerine satlabilmitir. 2000 yl rayi bedeliyle 300.000 TL/m2ye gre toplam gelir ise, 20 trilyon TLdir.27

2B arazilerinin sat konusunda, yasal izni olmadan siteler, villalar, fabrikalar, otel ve motel gibi turistik tesis yapanlar veya bu arazileri kapatarak benzer yaplar yapmak isteyenlerin, evre ve Orman Bakan Osman PEPEnin deyimiyle kaytd paras olanlarn istemleri vardr.

Siyasi iktidar, lke ynetiminde halkn istemlerini gerekletirmeyi deil, yerli ve yabanc sermaye evrelerinin yasad yollarla yaptklar yaplarna tapu kartmay ve gelecee dnk olarak da arsa istemlerini karlamay yelemektedir.

29


Nitekim, orman kylerinde yaayan yurttalarmzn 2B sorunumuzu zn diye ciddi bir istemi ve buralar satn alacak maddi olanaklar olmayp; siyasal iktidar, duyarl kamuoyundan gelen tepkiler sonras, gelecek parann bir b-lmnn orman kylsnn kalkndrlmasna ve aalandrmaya ayrlacan aklamak zorunda kalmtr.

TMMOB; 2B KONUSUNUN ARKASINI NEDEN BIRAKMAYACAK...

TMMOB; siyasal iktidarn bak asnn aksine, aadaki hakl gerekelerle 2B konusunun arkasn brakmayacaktr:

Ormanlarmzn ve ormanclmzn iinde bulunduu koullar ile egemen snflarn bata ormanlar olmak zere kamusal varlklara yaklam biimi ve bu yaklamn ksa ve orta dnemde gndeme getirebilecei ekonomik, toplumsal ve siyasal gelimeler gz ard edilmektedir.

2B arazilerinin sat konusuna, yalnzca teknik ve ekonomik boyutlaryla yaklalmakta, sorunun sosyal, siyasal ve kresel boyutlar dikkate alnma-makta ve yol aaca sonular hesaba katlmamaktadr.

Anayasada 31.12.1981 tarihinden nce orman niteliini kaybetmi saylan yerlerin deerlendirilmesi hkm yer almken; kamu yararna deerlendirme olanaklar irdelenmeden yalnzca satn gndeme getirilmesi yanltr.

1981 ylndan nce orman niteliini kaybettii gerekesiyle orman rejimi dna karlan 2B arazilerinin satn gndeme getiren siyasal iktidar, 1981den sonra igal edilen yerler konusunda bir zm getirmemekte, neride bulunmamaktadr. Bu sessizlikten herkesin kard sonu; Milat saylan 1981 tarihi, 1991 ve 2001 gibi daha sonraya ekilerek yeni 2Bler yaratlaca biimindedir. Ksaca 2Blerin sonu gelmeyecei endiesi yara-tlmaktadr.

2B arazilerinin, siyasal iktidara gre satlmas, 6831 sayl Yasaya gre ise deerlendirilmesi sorunu; olmu bitmi bir duruma zm getirme yaklamyla ele alnmakta, buralarn kamuya ait yerler olduu gerei gz ard edilmektedir.

2B sorununa kamu yarar gzetilerek bir zm retilmek isteni-yorsa, mevcut hukuksal olanaklarla bir zm retilebilir.

Siyasi iktidarca yaplmak istenen hukuksal dzenleme ise, Biyolojik eitliliin Korunmas Szlemesi gibi Trkiyenin de taraf olduu Ulus-lararas Szlemelere aykrdr.

30


lke genelinde arazi kullanm planlar yaplmadan, gnbirlik kararlarla arazilerin imara almas vb. kararlarn alnmas sakncaldr. 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Yasas ile arazi kullanm planlarn yapma grevinin Tarm ve Kyileri Bakanlna verildii srete, 2B arazilerinin deerlendirilmesi almas da, arazi kullanm planlarna kout olarak yrtlmek durumundadr.

2B arazilerinin tmnn arazi kullanm kadastrosu yaplmamtr.

Orman kadastrosu almalarnn tmyle bitirilmedii srete satn gndeme getirilmesi; bundan sonra yaplacak almalarda Orman Ka-dastro Komisyonlarn ve Kadastro Ekiplerini byk bir baskya maruz brakacaktr.

Karadeniz, Dou ve Gneydou Anadolu blgelerinde orman kadastro almas yaplmamtr. almalar bitirilmeden arazi sat gibi nerilerin gndeme getirilmesi yanltr

2B arazilerinin, yllk gayri safi geliri 200-300 Dolar olan orman kyls tarafndan metrekaresi 5 Dolardan satn alnamayaca ortada iken; orman kylsne ncelik tannaca sylemi, yutturmacadan teye gidemeyecektir. Asl ama, bu alanlarn rant peinde olanlara ve kayt d paray aklayacaklara satlmasdr.

Yasalara kar su ileyerek, kamu mlk olan ormanlara el koyanlara buralar satmak demek; yaplan yasa d eylemi zendirmek ve rtl af karmak demektir. Bu trden giriimler orman yangnlarnn ve teki orman sularnn artmasna yol amaktadr. 2003 ylnda orman yangnlarnn art gstermesi bunun tipik rneini oluturmutur.

Yaplam 2B alanlarnn sat kaak yaplamaya da af nitelii ta-yaca iin, kalitesiz ve izinsiz yaplar merulatrlm olacaktr.

Bu arazilerin satlmas ve imara almasyla; kurulacak olan tesislerin kat ve sv atklaryla, kacak gazlarn evredeki ekosistemlerde yol aabilecei sonular hesaba katlmamaktadr. mara alan yerlere gtrlecek altyap almalarnn verebilecei tahribat ise bilinmemektedir.

Orman kyls yurttalarca kullanlmakta olan yerler, paras olan ba-kalarna satldnda srtmelere yol alacaktr.

2B arazilerinin bir ksmnn yarg srecinde bulunmas nedeniyle, bu arazilerin satn salayacak yasal deiikliklerle adli ve idari yargdaki dava says nemli lde azalacaktr sav tmyle yanltr. Antalya da olduu

31


gibi Belediye tarafndan imara alnarak ahslara satlm, sonra zerine konut veya sanayi blgesi yaplm yerler vardr.28 Bursa ve Karabk- Yenicede olduu gibi Hazine tarafndan satlan yerler de vardr.29 Baz yerlerde ise mahkeme sreci tamamlanmamtr. Buralarn sata konu edilmesi, dava saysn azaltmak bir yana, oaltaca gibi yarg asndan konuyu daha da iinden klamaz bir duruma getirecektir.

SONU VE NERLER

2B sorununun zm iin Anayasa Deiikliine gerek yok-tur.

Daha nce de belirttiimiz gibi, 2B arazilerinin kamu yarar gzetilerek deerlendirilmesi iin Anayasa deiikliine gerek yoktur. Herhangi bir ne-denle Anayasa deiiklii yaplacak ise, 2A uygulamasna yol aan yaptrm Anayasann 169. maddesinden karlmaldr.

Orman kylerinin iskan iin 2B arazilerinden yararlanma olana ara-trlmaldr. Bu olanaklar daha da glendirilebilir. 2B uygulamalar iin; sonradan deiiklik yaplarak 1961 Anayasasnda 1970 ylnda 1255 sayl Yasa ile gerekletirilen deiiklik ve buna bal olarak karlan 1744 sa-yl Yasa ile getirilmi olan; su ve toprak rejimine zarar vermeme, orman btnln bozmama koullar yrrlkteki Anayasada yer almaldr. 6831 sayl Orman Yasasnn 2. maddesi de buna kout olarak yeniden dzenlenmelidir.

2B arazilerinin deerlendirilmesi bilimsel ve teknik alma-lardan sonra yaplmaldr.

lemleri yaplan ve bugn toplam 483 bin 999 hektar olduu belirtilen 2B arazilerinin Anayasann zne uygun olarak deerlendirilmesi amacyla;

Bu alanlarn hangi gerekeyle orman dna karld, bugn nasl kulla-nld, fiili durumunun ne olduu, imar plan kapsamnda kalp kalmad belirlenmelidir. eitli aratrmalardan renilmektedir ki; baz 2B alanlar kamu kurumlar tarafndan imara alp ahslara satlm, zerine ruhsatl yaplar yaplmtr. Daha sonra 2B alan olarak orman dna karlm bu alanlarn davalar srmektedir. Kimi yerler ise, karl gerekesinden baka durumlara dnmtr. Bu nedenlerle, 2B alanlarnn bugn ne durumda olduu, kim/kimler tarafndan nasl kullanld, tapuya tescil edilip edilmedii belirlenmelidir.

Orman kadastrosu yaplp tescil edilmeyen 2B alanlarnn l ve izim-lerinin byk lekli harita ve harita bilgileri retim ynetmeliine uygun

32


hale getirilerek tmnn ncelikle tapuya tescilleri salanmaldr.

2B alanlarnn tarm arazileriyle, ormanla ve yerleim alanlar ile balan-tsnn ortaya konmas ve erozyon riski niteliklerinin belirlenmesinin nemi nedeniyle; alandaki topran nitelii, eimi, baks ve denizden ykseklii ve teki ekolojik koullar gz nnde bulundurularak; doal arazi kullanm yetenekleri belirlenmelidir.

2B alanlarnn bulunduu yerin ekolojik ve corafi koullar ile kullanm yetenekleri kapsamnda kamu yararna kullanm biimleri ortaya konmal-dr. Bu srete arazinin allk, bataklk, kayalk, verimli toprak vb. zellikler tamas; ormanlatrlmas, koruma alan olmas, park ve okul yaplmas gibi kamu yararna kullanlma olanaklarn belirlemede nemlidir.

2B alanlarn deerlendirmenin biimi, koullar, zamanlamas ve yeri konusundaki neriler ve doru deerlendirilme seenekleri; ancak bu a-lmalarn bitirilmesi sonunda olanakl olur. Gerekli almalar bitirilmeden ortaya konulacak zm nerileri ise, hayali olmaktan teye gidemeyecek ve zararl sonular da yaratabilecektir.

TMMOBa gre, 2B konusunda unlar yaplmaldr:

. Ormanlar nitelikleri ve ilevleri dolaysyla toplumun ve insanln ortak deerleridir ve asla zelletirilmeye konu edilmemelidir.

2B arazilerinin nceden kamuya ait bir arazi olduu gerei grlmeli ve kamu karnn zarar grmemesi yaklam ile hareket edilmelidir.

Orman alanlarna ynelik rtl bir aff ierecek, su ileyenleri dl-lendirip zendirecek ve ekolojik ykmlara yol aabilecek nitelikteki Anayasal ve Yasal dzenlemeler gndemden dmelidir.

Orman kadastro komisyonlarnn bileiminde faklte dzeyinde ormanclk eitimi alm olanlarn ounluk oluturaca ve Orman Mhendisi, Ziraat Mhendisi, Harita Kadastro Mhendislerinden oluan bir komisyon yapsna ynelik yasa deiiklii yaplmaldr.

Orman Kadastro komisyonlarnn says artrlmaldr.

3402 sayl Yasada deiiklik yapan 5304 sayl Yasaya gre, kadastro ekiple-rinin almalarnn bitirilmesi demek, o alandaki orman snrlar ile orman d alanlarn snrlarnn belirlenmesi anlamna geldii iin, bu almalardan sonra orman ii 2B alanlarnn ayrca kadastrolarnn yaplmas gerekmektedir.

Kadastro almalar, Orman Kadastrosu, Mera Kadastrosu almalar

33


egdm iinde programlanp, ncelik verilerek gerekletirilmelidir.

Mekansal bilgi sistemlerine veri oluturacak, mlkiyet ve kullanm asn-dan tm sorunlar ortadan kaldracak bir kadastro amalanmaldr ve yeterli ekonomik destek salanmaldr.

2B alanlarnn belirlenmesinde; toprak ve su rejimine zarar vermeme, orman btnln bozmama, orman iletmeciliinin verimliliini ve etkenliini

drmeme gibi bilimsel ltler getirilmelidir.

Bte a gereke gsterilerek ormanlarn sat dnlmemelidir.

Yurt apnda orman kadastro almalar bitirilip, tapuya tescil ilemi ta-mamlanmadan 2B konusu gndeme getirilmemelidir.

2B arazilerinin orman dna karlma gerekeleri, kimler tarafndan ve nasl kullanld, toprak yaps, eimi ve erozyona yatknl, evresinde bulunan orman ve teki ekosistemlere etkisi gibi nitelikleri ieren envanter ivedilikle karlmaldr.

Yukardaki gerekler yerine getirilinceye dein 2B uygulamalar yapl-mamaldr.

34


35


EKLER

36


37


EK 1: TMMOB BASIN AIKLAMASI (3 Austos 2005)

TMMOB BR KEZ DAHA UYARIYOR 2B ARAZLERNDEN ELNZ EKN

Hatrlardadr:

Siyasi iktidar, 2003 ylnda, ksaca 2B arazileri olarak adlandrlan, 473.000 ha. yerin satn gndeme getirdi. Anayasann 169. ve 170. maddelerini deitirerek 2/B arazilerini satacan, karlnda 25 milyar dolar gelir salayacan aklad. Konu kamuoyunda youn bir ekilde tartld. Ayn dnemde aralarnda TMMOBye bal konu ile ilgili Odalarmzn da bulun-duu yetmie yakn oda, dernek, sendika, kooperatif ve vakf tarafndan Ormanlarmza Sahip kalm Birlii (OSB) oluturuldu. Ormanlarmza Sahip kalm Birlii; 2B konusunun hukuksal, teknik ve sosyal boyutlarn sergileyip kamuoyunu uyarmaya ynelik etkin bir alma yrtt. Siyasi iktidarn tek yanl ynlendirme almalar bir lde boa karlm oldu. Siyasal iktidar, Anayasann 169. maddesini deitirme giriiminden vazgeti. 170. madde deiiklii ise, Cumhurbakan tarafndan veto edildi. Siyasi iktidar, veto sonrasnda gndeme gelebilecek olan halkoylamasn gze alamadndan konuyu dondurdu.

2/B Nedir?

Anayasann 169. Maddesine gre; orman olarak muhafazasnda bilim ve fen bakmndan hibir yarar grlmeyen, aksine tarm alanlarna dntrl-mesinde kesin yarar olduu tespit edilen yerler ile 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi olan tarla, ba, meyvelik ve zeytinlik gibi eitli tarm alanlarnda veya hayvan-clkta kullanlmasnda yarar olduu tespit edilen araziler ve ehir, kasaba ve ky yaplarnn toplu olarak bulunduu yerler Orman saylmayarak, ormanclk dzeni dna karlabilmektedir. Bu yerler, 6831 Sayl Orman Kanununun 2/B maddesine gre orman dna karldndan, buralara ksaca 2B arazileri denilmektedir.

Anayasann 170. Maddesinde ise; 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tamamen kaybetmi yerlerin deerlendirilmesi, bilim ve fen bakmndan orman olarak muhafazasnda yarar grlmeyen yerlerin tespiti ve orman snrlar dna kartlmas; orman iindeki kyler halknn ksmen veya tamamen bu yerlere yerletirilmesi iin Devlet eliyle anlan yerlerin ihya edilerek bu halkn yararlanmasna tahsisi kanunla dzen-lenir. denilmektedir.

38


Orman kadastrosu; 1986 ylnda deitirilmi olan 6831 Sayl Orman Kanu-nu ve ayn kanunun 2/B Maddesinin Uygulanmas Hakkndaki Ynetmelik kapsamnda yrtlmektedir. Ormanclk dzeni dna karlan Tarla, ba, bahe, meyvelik, zeytinlik, fstklk (antep fst) gibi eitli tarm alanlar yrrlkte bulunan 2924 Sayl Orman Kyllerinin Kalknmalarnn Des-teklenmesi Hakknda Kanunun 11. Maddesine gre orman kyllerine satlabilmektedir.

Siyasi iktidar, Anayasann 169. Maddesinde; Devlet ormanlarnn mlkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanlar kanuna gre Devlete ynetilir ve iletilir eklinde yazl olan cmleyi; Devlet ormanlarnn mlkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanlar kanuna gre Devlete ynetilir, iletilir ve ilettirilir. ek-linde deitirmek istemitir. Bu yolla ormanlar zelletirilerek yerli ve yabac sermayeye almak istenmitir. 170. Madde deiiklii ile de; 2/B arazilerinin yalnzca orman kyllerine deil, herkese satlabilmesini amalamtr.

Bu Gnlerde Ne Olmaktadr?

2003 ylnda denendikten sonra, olmaynca soumaya braklan yasa deiiklii giriimi; evre ve Orman Bakannn aklamalar ile bu gnlerde yeniden kamuoyunun gndemine tanmaktadr. TBMMnin yeni yasama dneminde, 2B ile ilgili yeni dzenlemenin yaplaca belirtilmektedir.

TMMOB Uyaryor!

Orman niteliindeki bir yer, bilim ve fen bakmndan orman niteliini kaybetmez; kaybettirilir.

Kadastro almalar Orman Kanununun 7. Maddesine gre Orman Ka-dastro Komisyonlarnca, kimi durumlarda ise 3402 sayl Kanuna gre Ka-dastro Ekiplerince yrtlmektedir. Bir yerin orman niteliinin tam olarak kaybettirilmesi kararn, 2si ormanc teknik eleman olan, 5 kiilik Kadastro Komisyonu vermektedir. Bu doru bir uygulama deildir. Komisyonlarn yaps, ormanclk bilimi ve tekniini yerine getirebilecek uzmanlar temelinde deitirilmelidir.

Yaplmak istenen yasal dzenleme rtl bir af niteliinde olup; su ileyenleri dllendirip zendirecektir.

Bu uygulama ekolojik ykmlara yol aabilecek niteliktedir.

Toplam 473.000 ha. olan 2/B arazilerinin, ne kadarnn konuta ald, ne ka-darnda sanayiinin yaplat, ne kadarnn ba ve bahe olduu, ne kadarnn mera olduu, ne kadarnn hayvanclkta kullanld, ne kadarnn yeniden ormanlat kullanld belirlenmemitir. Aradan iki yl gemi olmasna karn bu alma hala yaplmamtr.

39


2/B arazilerinin % 90 yaplamtr diye, Sultanbeyli yresinin fotoraflar gsterilerek kamuoyu yanltlmaktadr.

Ormanlarn % 24nn kadastrosu halen yaplmamtr. 2/B alanlarnn sata konu edilmesi ve buna ynelik yanltc verilerin aklanmas Kadastro Ko-misyonlarnn nmzdeki sreteki almalarn bask altna alacaktr.

Orman Kadastrosu bitirilip 2/B alanlarnn envanteri karlmadan sat vb. zmlerin gndeme getirilmesi sakncaldr.

Bte a gereke gsterilerek ormanlarn sat dnlmemelidir.

2/B alanlarnn bir blm bugn ormanlamtr. teki alanlar ise; su ve toprak rejimine zarar vermeme, orman btnln bozmama, evredeki orman ve ilikili olabilecek dier ekosistemlerin (Milli Park, Tabiat Koruma Alan, zel evre Koruma Alan, Yaban Hayat Koruma Alan, Sulak Alan) tm eleriyle kendisini yenileyebilme gcne zarar vermeme, ormanclk almalarnn etkenlik, verimlilik ve karllk dzeyini drmeme koullar e zamanl olarak aranarak deerlendirmeye alnmaldr.

Sermayeye karn maksimize etmesine hizmet eden kelepir arsa satlar, bu alanlardan karlanmamaldr.

Ormanlarn zelletirilmesi uygulamas gemite denenmi; ormanlarn yk-mna ve sosyal alkantlara yol at grlerek bu yanl yoldan dnlmtr. Ayn yanlta srarc olunmamaldr.

200-300$ yllk geliri olan orman kylsnn 2/B arazisini (gstermelik bir fiyatla bile olsa) satn alamayaca gerei her kes tarafndan bilinmektedir.

Kaak yaplam olan 2/B arazilerinin sat yoluyla, her trl gvenlikten yoksun yerlemelerin de iskanna onay verilmi olmaktadr.

2003 den beri yaanan srete yaplan en nemli deiiklik; Bykehir Belediye snrlarnn 50 kmye karlarak, pek ok ky ve evresinde bulu-nan 2/B alannn, belediye ve mcavir alan snrlar iine katlarak Kentsel Yerleime almasdr.

2/B uygulamasndan ok daha vahim sonulara yol aabilecek olan Anayasann 169. maddesinde yer alan Orman olarak muhafazasnda bilim ve fen bak-mndan hibir yarar grlmeyen, aksine tarm alanlarna dntrlmesinde kesin yarar olduu tespit edilen yerler maddesi, Anayasadan karlmaldr. Buna bal olarak, 6831 sayl Orman Kanununda yer alan 2/A Maddesi de Kanundan karlmaldr.

Mehmet SOANCIYnetim Kurulu Bakan

40


41


EK 2: 1982 ANAYASASINDA ORMANLA LGL HKMLER

IV. Ormanlar ve orman kyls

A. Ormanlarn korunmas ve gelitirilmesi

Madde 169.- Devlet, ormanlarn korunmas ve sahalarnn geniletilmesi iin gerekli kanunlar koyar ve tedbirleri alr. Yanan ormanlarn yerinde yeni orman yetitirilir, bu yerlerde baka eit tarm ve hayvanclk yaplamaz. Btn ormanlarn gzetimi Devlete aittir.

Devlet ormanlarnn mlkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanlar kanuna gre, Devlete ynetilir ve iletilir. Bu ormanlar zamanam ile mlk edinilemez ve kamu yarar dnda irtifak hakkna konu olamaz.

Ormanlara zarar verebilecek hibir faaliyet ve eyleme msaade edilemez. Ormanlarn tahrip edilmesine yol aan siyasi propaganda yaplamaz; mn-hasran orman sular iin genel ve zel af karlamaz. Ormanlar yakmak, orman yok etmek veya daraltmak amacyla ilenen sular genel ve zel af kapsamna alnamaz.

Orman olarak muhafazasnda bilim ve fen bakmndan hibir yarar grl-meyen, aksine tarm alanlarna dntrlmesinde kesin yarar olduu tespit edilen yerler ile 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi olan tarla, ba, meyvelik, zeytinlik gibi eitli tarm alanlarnda veya hayvanclkta kullanlmasnda yarar olduu tespit edi-len araziler, ehir, kasaba ve ky yaplarnn toplu olarak bulunduu yerler dnda, orman snrlarnda daraltma yaplamaz.

B.Orman kylsnn korunmas

Madde 170.- Ormanlar iinde veya bitiiindeki kyler halknn kalkn-drlmas, ormanlarn ve btnlnn korunmas bakmlarndan, ormann gzetilmesi ve iletilmesinde Devletle bu halkn ibirliini salayc tedbirlerle, 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tama-men kaybetmi yerlerin deerlendirilmesi; bilim ve fen bakmndan orman olarak muhafazasnda yarar grlmeyen yerlerin tespiti ve orman snrlar dna kartlmas; orman iindeki kyler halknn ksmen veya tamamen bu yerlere yerletirilmesi iin Devlet eliyle anlan yerlerin ihya edilerek bu halkn yararlanmasna tahsisi kanunla dzenlenir.

Devlet, bu halkn iletme ara ve gereleriyle dier girdilerinin salanmasn kolaylatrc tedbirleri alr.

Orman iinden nakledilen kyler halkna ait araziler, Devlet orman olarak derhal aalandrlr.

42


43


EK 3: TRKYE CUMHURYET ANAYASASININ BAZI MADDE-LERNN DETRLMES HAKKINDA 4960 SAYILI KANUN

Kanun No: 4960Kabul Tarihi : 29.7.2003

MADDE 1. - 7.11.1982 tarihli ve 2709 sayl Trkiye Cumhuriyeti Ana-yasasnn 76 nc maddesinin birinci fkrasndaki Otuz ibaresi Yirmibe olarak deitirilmitir.

MADDE 2. - Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn 170 inci maddesi bal ile beraber aadaki ekilde deitirilmitir.

B. Orman kylsnn korunmas, desteklenmesi ve orman snr dna karlan yerlerin deerlendirilmesi

Madde 170. - Devlet, ormanlar iinde veya bitiiindeki kyler halknn kalkndrlmas, ormanlarn ve btnlnn korunmas bakmndan; or-manlarn gzetilmesi ve iletilmesinde Devletle bu halkn ibirliini salayc tedbirleri alr.

Bilim ve fen bakmndan orman olarak muhafazasnda yarar grlmeyen yerlerin tespiti ve orman snrlar dna kartlmas; orman iindeki kyler halknn ksmen veya tamamen bu yerlere yerletirilmesi iin Devlet eliyle anlan yerlerin ihya edilerek bu halkn yararlanmasna tahsisi kanunla d-zenlenir.

31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tama-men kaybetmi ve orman snrlar dna kartlm yerlerin; idaresi, sat, sat esas ve usulleri, sat gelirlerinden orman kyllerinin kalkndrlmala-rnn desteklenmesi ile aalandrma ve erozyon kontrol amacyla ayrlacak payn belirlenmesi kanunla dzenlenir. Bu yerlerden orman kyleri snrlar iinde kalanlarn satnda, kullancs orman kylsne ncelik tannr.

Devlet, bu halkn iletme ara ve gereleriyle dier girdilerinin salanmasn kolaylatrc tedbirleri alr.

Orman iinden nakledilen kyler halkna ait araziler, Devlet orman olarak derhal aalandrlr.

MADDE 3. - Bu Kanun yaym tarihinde yrrle girer ve halkoylamasna sunulmas halinde tmyle oylanr.

44


Anayasa Deiikliinin kinci Grmesi Sonunda Yaplan Oylama Sonular

45


EK 4: CUMHURBAKANININ VETO GEREKESCumhurbakan Ahmet Necdet SEZER tarafndan yaymlanmas uygun bu-lunmayan, 4960 sayl Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn Baz Maddelerinin Deitirilmesi Hakknda Kanun, Anayasann 175. maddesi uyarnca Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlna geri gnderilmitir. Sz konusu Yasann Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlna gnderilme gerekeleri iliikte sunulmaktadr : T.C. CUMHURBAKANLII SAYI : B.01.0.KKB.01-18/A-9-2003-1028 15 / 08 / 2003 TRKYE BYK MLLET MECLS BAKANLIINA LG: 01.08.2003 gnl, A.01.0.GNS.0.10.00.02-1497/5945 sayl yaznz. Trkiye Byk Millet Meclisi Genel Kurulunca 29.07.2003 gnnde kabul edilen 4960 sayl Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn Baz Maddelerinin Deitirilmesi Hakknda Kanun incelenmitir: ncelenen 4960 sayl Yasann 2. maddesiyle, Anayasann 170. maddesi bal ile birlikte deitirilmi; maddenin nc fkrasnda, 31.12.1981 gnnden nce bilim ve fen ynnden orman niteliini tmyle yitirmi ve orman snrlar dna karlm yerlerin idaresi, sat, sat esas ve usulleri ve sat gelirinden orman kyllerinin kalkndrlmalarnn desteklenmesi ile aalandrma ve erozyon kontrol amacyla ayrlacak payn belirlenmesinin yasayla dzenlenecei; or-man kyleri snrlar iinde kalan yerlerin satnda, kullancs orman kylsne ncelik tannaca belirtilmitir. Trkiye Byk Millet Meclisince daha nce 04.04.2003 gnnde kabul edilen 4841 sayl Yasa ile Anayasann 170. maddesinde yaplan deiiklikte, 31.12.1981 gnnden nce bilim ve fen ynnden orman niteliini tmyle yitirmi ve orman snrlar dna karlm yerlerin devri, tahsisi, terki, kiraya verilmesi, zerinde snrl ayni hak tesisi ve satnn yasayla dzenlenecei belirtilmiken, incele-nen 4960 sayl Yasa ile yaplan deiiklikte, dier hukuksal tasarruflar metinden karlm, sz konusu yerlerin satna ilikin yetki korunmu, bunun yannda bu yerlerin idaresinin de yasayla dzenlenecei vurgulanmtr. Bu nedenle, 4841 sayl Yasann Trkiye Byk Millet Meclisince bir kez daha grlmesi iin geri gnderilmesine ilikin kimi gerekelerin geerliliini ko-ruduu grlmektedir. 1- Ormann genel tanm bulunmakla birlikte hukuksal ynden orman tanmlamak olduka gtr. Aa bulunan her yere hukuksal ynden orman denilemeye-cei gibi, zerinde aa bulunmayan kimi alanlarn orman kapsamna girmesi olanakldr.

46


Ormann tanmlanmasndaki bu glk, lkeleri orman rejimini belirleyerek, kimi alanlar bu rejime bal klmaya ynlendirmitir. Ormanlarn salad eitli ve nemli yararlar, bunlarn korunmasnn, iletilmesinin ve rnlerinden yarar-lanlmasnn zel biimde dzenlenmesini gerektirmitir. Ormanlara ilikin hukuksal rejim dzenlenirken kural olarak, ok nemli doa hazinesi ve lke kayna olan ormanlarn korunmas ve srekliliinin salanmas iin devlet elinde bulunmas ve devlete idaresi ve iletilmesi ilkelerinden esinlenilmektedir. Ormancln uygar dnyadaki ekonomik, tarmsal, endstriyel, toplumsal ve kltrel nemini kavram olan Cumhuriyet dneminde ormancln hukuksal ve teknik esaslar belirlenerek, lkenin bu temel sorununa bilimsel yntemler kullanlarak ve yurt gerekleri gzetilerek yaklalmtr. lkemizde, yukarda belirtilen ilkelere uygun ilk orman rejimi, 08.02.1937de kabul edilen 3116 sayl Orman Yasas ile dzenlenmitir. Daha sonra, 31.08.1956 gnl, 6831 sayl Orman Yasas karlmtr. Bu Yasada da, uygar dnya orman rejiminde bulunmas gereken ilkelere uygun dzenlemelere yer verilmitir. 1961 Anayasas ile, ormanlarn korunmas ve srekliliinin salanmas iin ml-kiyetinin ve idaresinin/iletmeciliinin devlet elinde bulunmas ilkesi, anayasal kurala dntrlerek, orman hukukunun temel ilkeleri durumuna getirilmitir. 1982 Anayasasnda da bu ilkeler korunmutur. 2- nsanln gelecei ynnden, ada lkelerde, sreklilik ilkesi ormanclk alannda benimsenen ve ormanlarn hukuksal dzenini oluturan genel ilke olarak benimsenmitir. Ormanlarda sreklilik ilkesi ile gdlen ama, orman varlnn korunmas, geni-letilmesi ve gelitirilmesinin salanmasdr. Kukusuz, insanln yarar gzetilerek ormanlardan olanaklar lsnde yararlanlmal, ancak, bu yararlanma orman varlna zarar verecek boyuta ulamamaldr. Ormanlarda sreklilik ilkesi, insanln ve ulusal ekonominin yarar iin ormanlarn kuaktan kuaa kutsal bir deer olarak devredilmesini gerektirmektedir. Ormanlarda sreklilik ilkesinin gereklemesi devletin denetim ve gzetimi ile olanakldr. 1961 Anayasasnn 37. ve 131. maddelerindeki dzenlemeler, Anayasa Koyucunun bu ilkeyi benimsediinin ak gstergesidir. 1982 Anayasasnda da, 1961 Anayasasnda ormanclk konusunda getirilen il-kelere genel izgileriyle bal kalnmtr. Ormanlarda sreklilik ilkesi ynnden 1982 Anayasasnn 169. maddesinin birinci ve nc fkralar, orman sularnn affyla ilgili dzenleme dnda, 1961 Anayasasnn 131. maddesindeki kurallarn yinelenmesi niteliindedir. Yine 1982 Anayasasnn 169. maddesinin drdnc fkrasnda, orman snrla-rnn daraltlamayacabelirtildikten sonra bu genel kuraln ayrklklarna da yer

47


verilmitir. Orman dna karma olana salayan bu ayrk dzenlemeler, halk orman suu ilemeye zendirdii, orman suu ileyenlerin dllendirildii gibi savlarla, orman rejiminin en ok eletirildii alan olmutur. Anayasa Mahkemesinin 10.03.1966 gnl, E.1965/44, K.1966/14 sayl kararnda da, Ormanlar ulusal bir zenginliktir. Bunlarn eitli ynlerden yurdumuz iin tadk-lar byk nem meydandadr. Ormanlarn saladklar birok faydalar arasnda erozyonu da nledikleri ve bu yzden tarma elverili yurt topraklarnn yok olmasna engel olduklar gznnde tutulursa, lkenin gelecei ve hatta varl ile ilgili bir servet olduklar sylenebilir. u halde ormanlar korumak, yetitirmek ve geniletmek, ihmali caiz olmayan bir Devlet devidir.... denilerek, ormanlarda sreklilik ilkesinin nemi vurgulanmtr. 3- ada ormanclk ilkeleri dorultusunda bir orman rejiminin salkl biimde yrtlebilmesinin ncelikli koulu, orman saylan yerlerin snrlarnn belirlen-mesi ve kadastrosunun yaplmasdr. lkemizde 1937 ylnda karlan 3116 sayl Yasayla balatlan ve be yl iinde sonulandrlmas ngrlen kadastro almalar henz bitirilememitir. Orman Genel Mdrlnn saptamalarna gre Trkiyede, orman saylan yerlerin % 76snda orman kadastrosu almalar yaplabilmi, ancak, bu alann yalnzca % 27si tapuya tescil edilebilmitir. stelik, kadastrosu yaplan alanlarda, uyu-mazlklarn domas ve bunlarn ounun yargya gtrlm olmas nedeniyle belirsizlikler srmektedir. Orman saylan alanlar, uzun yllardan bu yana yrtme erkini ellerinde bulundu-ranlarca siyasal amalarla kullanlmtr. Sonuta, lkemizde kamu yararna uygun biimde ynetilmesi zorunlu olan ormanlar, igalcilerce geliigzel kullanlan alanlar olarak ortaya kmtr. Son deiiklik ile de, gelir salanmas amacyla eylemli duruma anayasal dzeyde yasallk kazandrlmak istenilmektedir. Orman niteliini tmyle kaybetmi ve orman snrlar dna karlm yerlerin sat, sorumlularn dllendirilmesi anlam tamaktadr. Bu durum, orman alan-larnn yok edilmesini zendirecek ve yeni orman ykmlarna neden olacaktr. Bu tr zendirici dzenlemelerin yapt ykmn rnekleri gemite yaanmtr. 1961 Anayasasnn 131. maddesinde, 1255 sayl Yasayla yaplan deiiklikle getirilen tarih snr 15.10.1961 iken, bu snr 1982 Anayasasnn 170. maddesi ile 31.12.1981 olarak kabul edilmitir. 1974-1983 dneminde, Devlet orman saylan yaklak 1,2 milyon dnm alan, orman niteliini yitirdii, tarm ve hayvanclk iin yarar grld, otlak, klak ve yaylak durumuna geldii ya da ehir, kasaba ve ky yaplarnn toplu olarak bulunduu gerekeleriyle orman rejimi dna karlmtr. Orman snrlar dna karma almalar 1982 Anayasas dneminde de sr-

48


drlm; Devlet orman saylan araziler, 1984 ve 1985 yllarnda 224 bin ve 1986-2000 dneminde de 2,5 milyon dnm daraltlmtr. 1990l yllarda yaplan orman snrlar dna karlm yerlerin hak sahibi or-man kyllerine satlmas uygulamalarnn yoksul orman kyllerinden ok ilgili yrelerdeki karclara yarad, ayn uygulamalarn orman idareleri ile yre halk arasnda yeni ve youn anlamazlklara yol at, bu gibi yerlerin, kaak yapla-maya konu olduu, bir ksmnda mini kentler kurulduu, eitli kar guruplarnn yasa d kazan salama yolu durumuna geldii bilinmektedir. ncelenen Yasa ile, orman snrlar dna karlm yerlerin, kullanclarna n-celik verilerek de olsa satnn yaplabilecek olmas, orman yamasn artracak, yamalanan bu tanmazlardaki kaak yaplar iin yeni imar aff umudu dou-racaktr. te yandan, bir yerin bilim ve fen ynnden tam olarak orman niteliini yitir-mesi, toprak ve arazi yapsnn bozulmas ve o yerde bir daha orman yetitirme olgusunun hibir biimde kalmam olmasn anlatmaktadr. lkemizde doal yollardan bir yerin orman niteliini yitirmesine rastlanmamtr. Dolaysyla, bir yerin orman niteliini yitirmesi, insan eliyle ve kastl olarak ormanlarn tahrip edilmesi ve bu alanlarn bu kiilerce igali biiminde gereklemektedir. Bu tr davranlar, 6831 sayl Orman Yasasna gre su oluturan eylemlerdir. Yaplan yeni dzenlemeyle, orman niteliini 31.12.1981 gnnden nce yitirmi alanlarn, bu duruma kastl eylemleriyle neden olan kiilere satlmas yolunun almas ve igalcilerin bu yerlerin yasal sahibi olabilmelerine olanak tannmas hukuk devleti ve adalet ilkesiyle badatrlamaz. Su ileyerek ormandan yer elde etmi kii ya da kurumlarn bu yolla dllen-dirilmesi, ormana zarar vermeyen, yasalara ve Anayasaya saygl yurttalarn Devlete, hukuka ve yasalara gvenini sarsacaktr. Ayrca, ormanlk alanlarn tahribine ve orman varlnn sona erdirilmesine y-nelik eylemlere anayasal dayanak kazandrlmas, igale ve ormanlarn tahrip ve yamasna sreklilik kazandracaktr. Hukuksal stat olarak orman alan dna karlan yerlere sahip olanlarn ya da bu alanlara kurulacak konut ve snai tesislerin, bu alanlara bitiik ormanlara verebilecekleri zararn nasl nlenebilecei ise, ayr bir sorun olarak nemini korumaktadr. Yukarda aklanan gerekelerle yaymlanmas uygun grlmeyen 4960 sayl Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn Baz Maddelerinin Deitirilmesi Hakknda Kanun, Trkiye Byk Millet Meclisince bir kez daha grlmesi iin, Ana-yasann 175. maddesi uyarnca iliikte geri gnderilmitir. Ahmet Necdet SEZER CUMHURBAKANI

49


EK 5: 4706 SAYILI KANUN HAKKINDA ANAYASA MAHKEMES KARARI

Resmi Gazete Tarih/Say: 04.10.2002/24896

Esas Says: 2001/382

Karar Says: 2002/21

Karar Gn: 23.1.2002

PTAL DAVASINI AAN : Cumhurbakan Ahmet Necdet SEZER

PTAL DAVASININ KONUSU : 29.6.2001 gnl, 4706 sayl Hazineye Ait Tanmaz Mallarn Deerlendirilmesi ve Katma Deer Vergisi Kanununda Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanunun 3. maddesinin Anayasann 170. maddesine aykrl savyla iptali ve yrrlnn durdurulmas istemidir.

I- PTAL VE YRRLN DURDURULMASI STEMLERNN GEREKES

30.7.2001 gnl dava dilekesinin yrrln durdurulmas istemini de ieren gereke blm yledir :

Anayasann 169. maddesinin birinci fkrasnda, Devletin, ormanlarn korunmas ve orman alanlarnn geniletilmesi iin gerekli yasalar karp, nlemleri alaca; yanan ormanlarn yerinde yeni orman yetitirilecei, bu yerlerde baka tr tarm ve hayvanclk yaplamayaca, tm ormanlarn gzetiminin Devlete ilikin olduu belirtilmitir.

Ayn maddenin son fkrasnda ise, Orman olarak muhafazasnda bilim ve fen bakmndan hibir yarar grlmeyen, aksine tarm alanlarna dntrlmesinde kesin yarar olduu tespit edilen yerler ile 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi olan tarla, ba, meyvelik, zeytinlik gibi eitli tarm alanlarnda veya hayvanclkta kullanlmasnda yarar olduu tespit edilen araziler, ehir, kasaba ve ky yaplarnn toplu olarak bulunduu yerler dnda, orman snrlarnda daraltma yaplamaz kural bulunmaktadr.

31.08.1956 gnl, 6831 sayl Orman Yasasnn 2. maddesinin (B) bendinde de, benzeri bir dzenlemeye yer verilmi ve 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi yerlerden; tarla, ba, bahe, meyvelik, zeytinlik, fndklk, fstklk (antep fst, am fst) gibi eitli tarm alanlar veya otlak, klak, yaylak gibi hayvanclkta kullanlmasnda yarar olduu tespit edilen araziler ile ehir, kasaba ve ky yaplarnn toplu olarak bulunduu

50


yerleim alanlarnn orman snrlar dna kartlaca kurala balanmtr.

Anayasann, Orman kylsnn korunmas balkl 170. maddesinin birinci fkrasnda ise, ormanlar iinde ya da bitiiindeki kyler halknn kalkndrlmas, ormanlarn ve btnlnn korunmas ynlerinden, ormann gzetilmesi ve iletilmesinde Devletle bu halkn ibirliini salayc nlemlerin alnmasnn; 31.12.1981 gnnden nce bilim ve fen ynnden orman niteliini tmyle yitirmi yerlerin deerlendirilmesinin; bilim ve fen ynnden orman olarak korunmasnda yarar grlmeyen yerlerin saptanmas ve orman snrlar dna kartlmasnn; orman iindeki kyler halknn ksmen ya da tmyle bu yerlere yerletirilmesi iin Devlet eliyle anlan yerlerin ihya edilerek bu halkn yararlanmasna tahsisinin yasayla dzenlenecei belirtilmitir.

Grld gibi, Anayasann 170. maddesinde, orman snrlar dna kartlan yerlerin orman iindeki kyler halknn yararlanmasna tahsisinin yasayla dzenlenmesi ngrlm olup, bu yerlerin orman kyllerine ya da bakalarna sat olanakl deildir.

Nitekim, 2924 sayl Orman Kyllerinin Kalknmalarnn Desteklenmesi Hakknda Yasaya ilikin, Anayasa Mahkemesinin 30.03.1993 gnl, E.1992/48, K. 1993/14 sayl kararnda;

Anayasann 170. maddesinde, ... bilim ve fen bakmndan orman olarak muhafazasnda yarar grlmeyen yerlerin tespiti ve orman snrlar dna kartlmas, orman iindeki kyler halknn ksmen veya tamamen bu yerlere yerletirilmesi iin Devlet eliyle anlan yerlerin ihya edilerek Yasayla bu halkn yararlanmasna tahsis edilecei ngrlmtr.

Anayasa, bu ilerin yaplmasn Devlete grev olarak yklemi, ekonomik sknt eken orman ii veya bitiii kyler halkna Devlet eliyle ihya edilmi tarm ve yerleim alanlar salamak istemitir. Anayasa ile gdlen ama, bilim ve fen bakmndan artk orman olarak iletilmesinde yarar grlmeyen yerleri orman iinde ikamet eden halkn yararna tahsis etmek suretiyle deerlendirmektir. u halde orman snrlar dna karlan yerlerin yalnzca orman kyler halknn nakli ve yerletirilmesi amacyla deerlendirilmesi olanakldr. Bylece, orman kylsnn ormanlar tahribi nlenerek ulusal ekonomiye katkda bulunmas salanmak suretiyle retici haline getirilip kalknmas amalanmtr.

Orman Kyllerinin Kalknmalarnn Desteklenmesi Hakknda Yasa ile getirilecek dzenlemelerin, Anayasann 170. maddesinde ngrlen amaca uygun olmas gerekeceinde kuku yoktur. Orman niteliini yitirdii iin orman snrlar dna karlan yerlerin, orman kylsnn yararlanmasna tahsis edilmesi gerekir.

2b raporu

Documents