3o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕΓΑΡΩΝΣΤ΄ / 1 ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ 2012 -2013

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ« BRINGING EUROPE TO SCHOOL TEACHERS (B.E.S.T.) »

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΑΣΚΑΛΑ: ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΩΝ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

Τι είναι η Βιοποικιλότητα;

Βιοποικιλότητα είναι η ποικιλία της ζωής στη ΓηΕίναι επίσης ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα διαφορετικά

περιβάλλοντα του πλανήτη μας, το σύνολο των ζωντανών μορφών που φιλοξενούν και τις σχέσεις αλληλεπίδρασης που τα ενώνει

Οφέλη από την Βιοποικιλότητα

• Σταθερότητα του περιβάλλοντος - Αειφορία

• Ανάπτυξη βιώσιμων πληθυσμών και οικοσυστημάτων

• Προστασία εταιρειών και επαγγελμάτων του πρωτογενή τομέα

• Βελτίωση ποιότητας ζωής και στο ανθρώπινο περιβάλλον

Τι είναι οικοσύστημα – Είδη Οικοσυστημάτων

ΧΕΡΣΑΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: υγρά τροπικά δάση, λιβάδια, έρημοι, υγρά δάση φυλλοβόλων, δάση κωνοφόρων (τάιγκα) και η τούνδρα

ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: θαλάσσια περιβάλλοντα, κοραλλιογενείς ύφαλοι, εκβολές των ποταμών, διαπλάσεις του γλυκού νερού, λιμναία περιβάλλοντα

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: συστήματα των αείφυλλων - σκληρόφυλλων (μακί), θάμνους, αγρωστώδη και θερόφυτα, εποχικές διαπλάσεις, μεσογειακά πευκοδάση, σχηματισμοί βελανιδιάς, καστανιάς, οξιάς σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές, σχηματισμοί πλατανιού, λεύκας και ιτιάς σε παραποτάμιες και παραλίμνιες περιοχές.

Ως οικοσύστημα ορίζουμε μία οργανωμένη ενότητα έμβιων όντων και αβιοτικών στοιχείων μέσα στην οποία ανταλλάσσονται υλικά και ενέργεια με κινητήρια δύναμη μια πηγή ενέργειας. Περιλαμβάνει ακόμα τις σχέσεις ανάμεσα στους οργανισμούς και ανάμεσα σ' αυτούς και τα επιμέρους στοιχεία του φυσικού τους περιβάλλοντος, τις αλληλεπιδράσεις που συσχετίζουν τα συνθετικά του στοιχεία και καθορίζουν τη λειτουργία του.

Πηγή: ΚΠΕ Καστοριάς

Απειλές βιοποικιλότητας

• Καταστροφή – αλλοίωση και διακοπή της συνέχειας των οικοσυστημάτων

• Αριθμητική αύξηση ανθρώπινων πληθυσμών

• Ανύψωση του ανθρώπινου βιοτικού επιπέδου

• Κλιματική αλλαγή

• Ρύπανση

• Εισβολή ξένων ειδών

• Υπερβόσκηση - Υπερκαλλιέργεια

• Φυσικές περιβαλλοντικές αλλαγές

Διαχείριση βιοποικιλότητας – Είδη Προστατευόμενων περιοχών

• ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ• ΦΥΣΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ• ΕΘΝΙΚΑ ΠΑΡΚΑ• ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ• ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ• ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ• ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ• ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΑΓΡΙΑΣ ΖΩΗΣ• ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΑ ΤΟΠΙΑ• ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΟΠΙΑ• ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ• ΒΙΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ• ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ• ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΣΦΑΙΡΑΣ• ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΣΚΟΠΩΝ• ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ• ΘΕΣΕΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ• ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ• ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΑΡΚΑ

Βιοποικιλότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η ΕΕ διαθέτει προγράμματα δράσης τα οποία προβλέπουν κυρίως τη διαφύλαξη των σημαντικότερων οικολογικών ενδιαιτημάτων και βιολογικών ειδών.

Με τα προγράμματα δράσης επιδιώκεται η διατήρηση και η αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των υπηρεσιών οικοσυστήματος στο ευρύτερο περιβάλλον της ΕΕ.

Η εξασφάλιση μεγαλύτερης συμβατότητας μεταξύ αφενός της περιφερειακής και της χωροταξικής ανάπτυξης και αφετέρου της βιοποικιλότητας στην ΕΕ αποτελεί επίσης στόχο υψηλής προτεραιότητας των προγραμμάτων δράσης,

Τα προγράμματα δράσης προτείνουν να ενταθούν οι προσπάθειες για αποτελεσματικότερη εφαρμογή των συμβάσεων για τη βιοποικιλότητα και οι αντίστοιχες συμφωνίες.

Η διαφύλαξη της βιοποικιλότητας αποτελεί πρωταρχικό στόχο της στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη και του προγράμματος δράσης της Κοινότητας για το περιβάλλον

ΣΥΜΒΑΣΗ ΡΙΟ ΝΤΕ ΤΖΑΝΕΪΡΟ 1992 - ΣΥΜΒΑΣΗ ΒΟΝΝΗΣ 2003

Οι συμβάσεις αυτές αναγνωρίζουν ότι:

- Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος από την απώλεια της βιοποικιλότητας

- Η βιοποικιλότητα είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαφύλαξη της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των γεωργικών και αλιευτικών δραστηριοτήτων και αποτελεί το υπόβαθρο πολλών βιομηχανικών διαδικασιών καθώς και της παραγωγής νέων φαρμάκων

- Τα κράτη είναι υπεύθυνα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητάς τους και για την αειφόρο χρήση των βιολογικών πόρων τους και ταυτόχρονα για την αποφυγή καταστροφών στο ίδιον περιβάλλον καθώς και άλλων κρατών ή περιοχών

- Είναι σημαντική η διατήρηση της βιοποικιλότητας, η αειφόρος χρήση των συστατικών της και ο ορθός και ισότιμος καταμερισμός των ωφελειών που απορρέουν από την εκμετάλλευση των γενετικών πόρων.

- Η διατήρηση και η αειφόρος χρήση της βιοποικιλότητας είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης παράλληλα με τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας όσον αφορά την ένδεια, την υγεία και το περιβάλλον

ΦΥΣΙΚΟΙ ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ - ΔΙΚΤΥΟ NATURA 2000

Αποκαλείται οδηγία «φυσικών οικοτόπων», σκοπό έχει να συμβάλει στην διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας στα κράτη μέλη, ορίζοντας ένα κοινό πλαίσιο για την διατήρηση των οικοτόπων, των φυτών και των ζώων στην ΕΕ

Τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν τις εξής υποχρεώσεις:

- Να ενθαρρύνουν τη διαχείριση των στοιχείων του τοπίου που θεωρούν ουσιαστικά για το περιβάλλον

- Να θεσπίσουν ιδιαίτερα αυστηρά συστήματα προστασίας για ορισμένα ζωικά και φυτικά είδη που απειλούνται και να μελετήσουν την σκοπιμότητα της επανεισαγωγής των ειδών αυτών στο έδαφός τους·

- Να απαγορεύσουν τη χρήση μη επιλεκτικών μέσων αφαίρεσης από το φυσικό περιβάλλον, σύλληψης ή θανάτωσης ορισμένων ζωικών και φυτικών ειδών

- Να δημιουργήσουν ζώνες ειδικής προστασίας διατήρησης, να εξασφαλίζεται η διατήρηση των οικοτόπων και να αποφεύγεται η υποβάθμισή τους καθώς και οι σημαντικές διαταραχές των ειδών

Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΖΩΗΣ ΜΑΣ, ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΜΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ:Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΜΕ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΤΟ 2020

(EUROPEAN PARLIAMENT RESOLUTION OF 20 APRIL 2012)

Με αυτήν την απόφαση γίνεται αποδοχή των προτάσεων: 21ης Ιουνίου 2011, 26ης Οκτωβρίου 2011 και 19ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τη στρατηγική και τους στόχους της ΕΕ για το 2020 – 2050 καθώς και τις σχετικές μελέτες οι οποίες αναφέρουν τα οφέλη αλλά και τα προβλήματα από την εφαρμογή της συγκεκριμένης στρατηγικής

Πρωταρχικός στόχος για το 2020 είναι η ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των οικοσυστημικών υπηρεσιών στην ΕΕ μέχρι το 2020 και αποκατάστασή τους στο βαθμό του εφικτού, με παράλληλη ενίσχυση της συμβολής της ΕΕ στην αποτροπή της απώλειας βιοποικιλότητας παγκοσμίως

Όραμα για το 2050: Μέχρι το 2050 η βιοποικιλότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι οικοσυστημικές υπηρεσίες που παρέχει – το φυσικό της κεφάλαιο – θα προστατευθούν, θα αποτιμηθούν και θα αποκατασταθούν καταλλήλως για την εγγενή αξία της βιοποικιλότητας και για την ουσιώδη συμβολή τους στην ανθρώπινη ευημερία και την οικονομική ευμάρεια, ούτως ώστε να αποτραπούν καταστροφικές αλλαγές που οφείλονται στην απώλεια βιοποικιλότητας

Επίσης προσυπεγράφη η σύμβαση της Ναγκόγια (2010) η οποία αποτελεί συνέχεια της συνθήκης του Ρίο Ντε Τζανέιρο (CBD)

Οικότοποι υπό προστασία (ΕΕ)

Η επιτροπή εκδίδει κατάλογο τόπων κοινοτικής σημασίας για καθεμία από τις εννέα βιογεωγραφικές περιοχές της ΕΕ (αλπική, ατλαντική, Μαύρης Θάλασσας, αρκτική, ηπειρωτική, μακαρονησιακή, μεσογειακή, παννονιακή και στεπική).

Οικότοποι υπό προστασία (Ελλάδα)

Πλήρης Κατάλογος προστατευόμενων περιοχών Ελλάδας (Σταύρου Π.) ΚΛΙΚ ΓΙΑ ΚΑΤΕΒΑΣΜΑ

Πανίδα και χλωρίδα υπό προστασία (Κόκκινες λίστες, άγρια πτηνά και θαλάσσια περιβάλλοντα)

- Ψάρια Γλυκού νερού- Μη θαλάσσια ασπόνδυλα- Φυτά- Πεταλούδες - Λιβελούλες- Σκαθάρια- Αμφίβια- Ερπετά- Θηλαστικά

Οι Ευρωπαϊκές κόκκινες λίστες αποτελούν μια σύνοψη περίπου 6000 ειδών υπό προστασία ώστε να παρθούν μέτρα για την βελτίωση της κατάστασης τους:

Όλα τα άγρια πτηνά στην ΕΕ θεωρούνται ως είδη υπό προστασία

Αντίθετα, στα θαλάσσια περιβάλλοντα, λόγω της συσχέτισης τους με την αλιευτική πολιτική, δεν έχουν ορισθεί περιοχές Natura και ακόμα αναμένεται η νομοθέτηση της προστασίας τους

Ψάρια γλυκού νερού

Ζουρνάς (Valencia letourneuxi) Ελλάδα/Αλβανία

Rutilus meidingeri - Άλπεις

Οξύρυγχος (Huso Huso) Μαύρη θάλασσα

Ξυρίχι (Acipenser sturio)Σε όλη την Ευρώπη

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_freshwater_fishes.pdf

Μη θαλάσσια ασπόνδυλα

Σαλιγκάρια, γυμνοσάλιαγκες, καλαμάρια, γλώσσες, μαλάκια, οκτάποδα όστρακα

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_molluscs.pdf

Φυτά

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_vascular_plants.pdf

Έβενος του SibthorpΝΑ Ελλάδα

Asperula baenitzii Αττική

Fritillaria obliquaΑττική-Εύβοια

Μανδραγόρας officinarumΠρώην Γιουγκοσλαβία

Αργυράνθεμο winteriiΙσπανία

Marsilea batardaeΙβηρική

Πεταλούδες

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_butterflies.pdf

Tomares nogeliiΑν. Ευρώπη

Anthocharis cardaminesΕυρώπη-Ασία

Polyommatus humedasaeΒόρεια Ιταλία

Papilio hospitonΣαρδηνία-Κορσική

Hamearis lucinaΙσπανία-Β. Ευρώπη Βαλκάνια

Melitaea triviaΕυρώπη – Β. Αφρική

Σκαθάρια

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_saproxylic_beetles.pdf

Trichius sexualisΕυρώπη-Τουρκία

Rosalia alpinaΚ. Ευρώπη

Propomacrus bimucronatusΝΑ Ευρώπη

Papilio hospitonΣαρδηνία-Κορσική

Cerambyx milesΝ – ΝΑ Ευρώπη

Saperda perforataΚ. Ευρώπη-Σκανδιναβία

Λιβελούλες

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_dragonflies.pdf

Aeshna caeruleaΠολικός κύκλος - Σκωτία

Cordulegaster helladica Ελλάδα

Crocothemis erythraeaΕυρώπη-Ασία-Αφρική

Ερπετά

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_reptiles.pdf

Eumeces schneideriΚύπρος – Κ. Ασία –Μ.Ανατολή

Emys orbicularisΕυρώπη – Β. Αφρική - Ασία

Testudo graecaΜεσόγειος - Μ. Ανατολή -Κασπία

Lacerta agilisΒ. Ευρώπη - Μογγολία

Lacerta trilineataΒαλκάνια - Τουρκία

Saperda perforataΙσπανία – Β. Αφρική

Αμφίβια

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_amphibians.pdf

Salamandrina perspicillata Ιταλία

Alytes muletensisΙσπανία

Bombina pachypusΙταλία

Θηλαστικά

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_mammals.pdf

Αρκτική ΑλεπούΒ. Ευρώπη

Ευρωπαϊκό ΜίνκΒΑ Ευρώπη - Φινλανδία

Ιβηρικός ΛίγκαςΙβηρική

Μεσογειακό ΔελφίνιΜεσόγειος

Πολική αρκούδα Β. Πόλος

Καφέ αρκούδαΚ. Ευρώπη – Α. Ευρώπη

Θηλαστικά

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/downloads/European_mammals.pdf

Μεσογειακή φώκια (Monachus monachus)

ΑγριόγιδοΕλλάδα - Κύπρος

Γαλάζια φάλαιναΩκεανοί

Νυχτερίδα των ΑζόρωνΑζόρες (Ισπανία)

Κρητικός τυφλοπόντικαςΚρήτη

Κόκκινο ΕλάφιΕυρώπη-Ασία

Πτηνά

Πλήρης λίστα:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/wildbirds/threatened/index_en.htm

ΑιγαιόγλαροςΜεσόγειος

ΑετοβαρβακίναΜεσόγειος

ΓυπαετόςΜεσόγειος-Τουρκία

ΌρνιοΜεσόγειος

ΚοκκινολαιμοχήναΚασπία

ΑργυροπελεκάνοςΒαλκάνια-Τουρκία

Συντελεστές

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΘΑΝΟΣ, ΒΟΛΙΤΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΓΚΟΣΔΗ ΒΙΒΗ, ΔΗΜΟΓΛΗΣ ΠΑΝΟΣ, ΔΗΜΟΓΛΗΣ ΣΩΤΗΡΗΣ, ΔΡΕΝΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, ΔΡΟΥΓΚΑ ΕΒΕΛΙΝΑ, ΚΑΡΒΕΛΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΚΑΣΤΑΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΚΟΚΚΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, ΛΟΥΠΑ ΕΛΕΝΑ, ΜΑΛΚΟ ΚΛΕΒΙΣ, ΜΕΡΚΟ ΕΡΒΙΝ, ΜΗΤΣΟΣ ΑΝΤΩΝΗΣ, ΜΙΧΑΛΑΡΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, ΜΠΕΝΑΡΔΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ, ΝΕΡΑΤΖΗΣ ΓΑΒΡΙΗΛ, ΣΑΤΚΑ ΡΕΝΤΙΟΝ, ΤΟΛΑ ΕΛΙΣΑ, ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΙΩΤΑ

ΒιβλιογραφίαΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ -ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑΣ,ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣΚΠΕ ΤΡΟΙΖΗΝΑΣ – ΜΕΘΑΝΩΝΚΠΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣΚΠΕ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣΚΠΕ ΣΤΥΛΙΔΑΣ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣhttp://www.europa.euhttp://dipe-dytik.att.sch.grhttp://www.perkep.wordpress.comhttp://www.wwf.grhttp://www.wikipedia.orghttp://www.eepf.grhttp://www.ekpazp.grhttp://www.ekby.grhttp://www.kpe.grhttp://www.env-edu.grhttp://www.medsos.grhttp://www.wild-anima.grhttp://www.arcturos.grhttp://www.greenpeace.orghttp://3dim-megar.att.sch.gr