2

3.1.1 กระแสไฟฟา (Electrical Current) เกดจากการเคลอนทของอเลกตรอนจากจดหนงไปยงอกจดหนงภายในตวน าไฟฟา ซงการเคลอนทของอเลกตรอนเกดจากการน าวตถทมประจไฟฟาตางกนมาวางใกลกนท าใหเกดการเคลอนทของอเลกตรอน

3.1.2 ชนดของกระแสไฟฟา 1) ไฟฟากระแสตรง (Direct Current หรอเรยกวา DC) กระแสไฟฟาทมอเลกตรอน

ไหลไปทางเดยวกนตลอด การไหลของไฟฟากระแสตรงชนดนทเรารจกกน เชน ถานไฟฉาย ดซไดนาโมเปนตน

ประโยชนของไฟฟากระแสตรง - ใชในงานโลหะ เชน การชบโลหะ การเชอมโลหะ - ใชในการประจกระแสไฟฟาเขาแบตเตอร เชน แบตเตอรรถยนต - ใชในวงจรอเลกทรอนกส เชน เครองคอมพวเตอร - ใชส าหรบไฟฟาน าทาง เชน ไฟฉาย - ใชในการทดลองทางเคม

2) ไฟฟากระแสสลบ (Alternating Current หรอเรยกวา AC) กระแสไฟฟาทมอเลกตรอนไหลสลบทไปมาตลอดเวลา ซงขนาดของกระแสและแรงดนเปลยนแปลงอยเสมอ การไหลสลบไปมา 1 รอบ เรยกวา 1 ไซเกล (Cycle) และความถ หมายถง จ านวนไซเกล หรอการแกวงกวด หรอการสนสะเทอนหรอคลนใน 1 วนาท

3. การเดนสายไฟฟาในบาน

3.1 ความรพนฐานเกยวกบไฟฟา

3

ประโยชนของไฟฟากระแสสลบ - ใชกบระบบแสงสวางไดด - ประหยดและผลตไดงาย - ใชกบตเชอมหรอเครองเชอม - เครองใชไฟฟาทตองการก าลงมากๆ - ใชกบอปกรณไฟฟาไดเกอบทกชนด

3.2.1 ความหมายของวงจรไฟฟา วงจรไฟฟา หมายถง ทางเดนของกระแสไฟฟาซงไหลมาจากแหลงก าเนดผานไปยงตวน าและเครองใชไฟฟาหรอโหลด (Load) แลวไหลกลบไปยงแหลงก าเนด

3.2.2 วธการตอวงจรไฟฟา ในงานไฟฟา การตออปกรณของวงจรไฟฟาตางๆ เปนสงจ าเปนเนองจากถาผปฏบตงาน

ขาดความรและเทคนคในการตอวงจรแลวจะเกดผลเสยอยางรายแรงตอผปฏบตงาน และทรพยสน การตอวงจรไฟฟาสามารถตอไดหลายวธ ดงน

1) การตอไฟฟาแบบอนกรม (Series Circuit) เปนการน าเอาตวตานทานแบบ อนกรมแตละตว โดยเอาปลายดานหนงตอกบปลายอกดานหนงตอเรยงไปเรอยๆ การตอวงจรไฟฟาแบบอนกรมสวนใหญจะไมนยมใชในการตอวงจรทวไป

ผลจากการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม - กระแสไฟฟาจะไหลผานในวงจรเทากนหมด - ความตานทานรวมของวงจรเทากบผลบวกของความตานทานแตละตว - แรงดนไฟฟารวมภายในวงจรจะเทากบผลบวกของแรงดนตกครอมของ

ตวตานทานแตละตว - ถาจดหนงจดใดภายในวงจรขาด ไฟฟาจะดบหมดทกจด

3.2 ความรพนฐานเกยวกบวงจรไฟฟา

4

2) การตอวงจรไฟฟาแบบขนาน (Parallel Circuit) เปนการน าเอาตวตานทาน แตละตวมาตอครอมกนไปเรอๆ จนครบวงจร การตอวงจรไฟฟาแบบขนานเปนการตอวงจรทใชทวไปกบไฟฟาแสงสวาง และเครองใชไฟฟาภายในบานเรอน เชน พดลม หมอหงขาว เตารด เปนตน ผลจากการตอวงจรไฟฟาแบบขนาน

- ความตานทานรวมของวงจรจะมคานอยกวาความตานทานตวทนอยทสด - กระแสไฟฟาทไหลผานในวงจรจะเทากบกระแสไฟฟาทไหลผานอปกรณไฟฟาแตละชนดรวมกน - แรงดนไฟฟาทไหลผานอปกรณไฟฟาทกจดจะเทากน ฉะนนก าลงสองสวางจะไมตก - ถาอปกรณไฟฟาจดหนงจดใดขาดไป จดอนๆ ยงใชงานได จงนยมวธการตอวงจรไฟฟาแบบขนานในบานเรอน

ภาพท 3.1 การตอไฟฟาแบบอนกรม

(ทมา : www.atom.rmutphysics.com/charud/...s-01.htm)

5

3) การตอวงจรแบบผสม (Compound Circuit) การตอโดยการน าแบบอนกรมและขนานตอรวมเขาไปในวงจรเดยวกน การตอวงจรแบบผสม เปนการตอวงจรแบบขนานและแบบอนกรมรวมกน การตอแบบนนยมใชกบอปกรณอเลกทรอนกส เชน โทรทศน วทย เครองคอมพวเตอร เปนตน ผลจากการตอวงจรแบบผสม - กระแสไฟฟาทไหลผานในวงจรทงหมด จะเทากบแรงดนไฟฟาทแหลงจายภายในวงจรหารดวยความตานทานในวงจร

- ในกรณทอปกรณไฟฟาจดใดขาด จดอนๆจะยงคงใชงานไดเปนบางจด และ การตรวจซอมจะยงยาก เนองจากอปกรณไฟฟาบางจดจะตอเขารวมเปนวงจรเดยวกน จงไมนยมการตอวงจรไฟฟาแบบผสมในบานเรอน

3.2.3 วธการตอวงจรไฟฟาเชอมกบอปกรณไฟฟา การตอวงจรไฟฟาเชอมกบอปกรณไฟฟา เปนการใชสายไฟฟาตอเชอมกบ

อปกรณไฟฟาแตละตวเขาดวยกน แลวตอเขากบแหลงจายไฟ 220 โวลท ทอยภายในบาน เพอใหวงจรท างานถกตอง ไมเกดการลดวงจร

ภาพท 3.2 การตอไฟฟาแบบขนาน (ทมา : www.atom.rmutphysics.com/charud/...l-01.htm)

6

1) การตอวงจรไฟฟาทใชกบหลอดไส

220 โวลท

ภาพท 3.3 วงจรสวตช (Switches) ทางเดยวควบคมหลอดไส 1 หลอด

(ทมา : สชาต ยอดเกลยง. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : เอมพนธ, 2547 : หนา 205)

2) การตอวงจรไฟฟาทใชกบหลอดฟลออเรสเซนต การตอวงจรไฟฟาจะประกอบเปนชดหลอดฟลออเรสเซนต ซงในชดวงจรจะประกอบดวย หลอด บลลาสต สตารตเตอร เพอใหงายและสะดวกตอการใชงาน บรษทผผลตมกจะประกอบส าเรจลงในรางหลอด สามารถจะตอเชอมกบแหลง จายไฟ 220 โวลทไดเลย ขอระวงคอ ก าลงไฟฟาของหลอดไฟกบบาลาสตจะตองเทากน เชน หลอด 18 หรอ 20 วตต ใชกบบลลาสต 20 วตต สวนหลอด 36 หรอ 40 วตต ใชกบบลลาสต 40 วตต

ภาพท 3.4 วงจรสวตชทางเดยวควบคมหลอดฟลออเรสเซนต 1 หลอด

(ทมา : สชาต ยอดเกลยง. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : เอมพนธ, 2547 : หนา 206)

7

3) การตอวงจรไฟฟาทใชกบสวตชสองทางควบคมหลอดไฟ 1 ดวง การตอวงจรลกษณะนจะใชกรณ ทตองการควบคมหลอดไฟหลอดเดยว โดยใชสวตช 2 ตวแตตดตงอยคนละท เพอควบคมเปด – ปดหลอด สวนมากจะตดตงในชองบนไดขนลง โดยสวตชตวท 1 จะตดตงกอนขนบนได สวนสวตชตวท 2 จะตดตงชนบนเมอขนบนไดแลว ลกษณะพเศษของสวตช จะมขาตอ 3 ขา ภายในตวเดยว การตอวงจรควรสงเกตขากลางของสวตชใหได เพอใหงายในการตอวงจร

ภาพท 3.5 วงจรสวตช 2 ทางแบบท 1

ภาพท 3.6 วงจรสวตช 2 ทางแบบท 2

(ทมา : สชาต ยอดเกลยง. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : เอมพนธ, 2547 : หนา 207)

8

3.3.1 ความหมายของสายไฟฟา สายไฟฟา เปนตวน ากระแสไฟฟาใหไหลผานไปยงอปกรณไฟฟาจนครบวงจร

สายไฟแบงออกเปน 2 ชนด คอ สายเปลอย และสายไฟหมฉนวน 1) สายเปลอย เปนสายทไมมฉนวนหม มกจะเปนสายขนาดใหญ ใชกบงาน

ไฟฟาแรงสง มทงสายทท าดวยทองแดง และสายชนดผสมอะลมเนยม สายไฟฟาตามถนนทเปนสายเปลอย ถาสมผสแมโดยทางออมกอาจเกดอนตรายได

2) สายหมฉนวนทนยมใชตามอาคารบานเรอนม 2 ชนด คอสายเดยวและสายคฉนวนทใชหมสายท าดวยวสดตางๆ เชน ยาง ไหม พวซ เปนตน

- ยาง สายหมยาง หมายถง สายทองแดงเสนเดยวหรอหลายเสนหมดวย ยางนยมใชกบปลกไฟทมโหลดสงๆ

- ไหม เปนสายหมไหม หมายถง สายทองแดงหลายเสนหมดวยยาง ถก ดวยไหมนยมใชกบเตารดไฟฟา

- พวซ หมายถง สายหมดวยพวซ นยมใชในอาคารบานเรอน

ภาพท 3.6 สายไฟฟาขนาดตางๆ (ทมา : www.ashleighcontractors.co.uk/el...ical.php)

3.3 ความรพนฐานเกยวกบสายไฟฟา

9

3.3.2 ชนดและการใชงานของสายไฟฟา

มอก. 11-2531 ตารางท

ชนดของสาย ชอเรยก แรงดนไฟฟาทก าหนด(V)

ลกษณะการตดตง

1 สายไฟฟาหมฉนวนแกนเดยว

IV HIV

300 เดนลอยตองยดดวยวสดฉนวน เดนสายในชองเดนสายในสถานทแหง

หามรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง

2 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอกแกนเดยวสายแบน 2 แกนและสายแบน 3 แกน

VAF VAF-S

300 สายกลม เดนสาย เดนเกาะผนง เดนซอน (Conceal) ในผนง เดนในชองเดนสาย หามฝงดนโดยตรง เดนรอยทอฝงดนไดแตตองปองกนไมใหน าเขาภายในทอและปองกนไมใหสายมโอกาสแชน า

สายแบน เดนเกาะผนง เดนซอน (Conceal) ในผนง เดนในชองเดนสาย ยกเวน รางเดนสาย

หามรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง

3 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอกหลายแกน

VVR 300 ใชงานทวไป หามฝงดนโดยตรง เดนรอยทอฝงดนไดแตตองปองกนไมใหน าเขาภายในทอและปองกนไมใหสายมโอกาสแชน า

10

มอก. 11-2531 ตารางท

ชนดของสาย ชอเรยก แรงดนไฟฟาทก าหนด(V)

ลกษณะการตดตง

4 สายไฟฟาหมฉนวนมแกนเดยว

THW 750 เดนลอยตองยดดวยวสดฉนวน เดนสายในชองเดนสายในสถานทแหง

หามรอยทอฝงดนโดยตรง เดนรอยทอฝงดนไดแตตองปองกนไมใหน าเขาภายในทอและปองกนไมใหสายมโอกาสแชน า

5 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอกแกนเดยวสายแบน 2 แกน

VVF VAF - S

750 สายกลม เดนสาย เดนเกาะผนง เดนซอน (Conceal) ในผนง เดนในชองเดนสาย เดนรอยทอฝงดนไดแตตองปองกนไมใหน าเขาภายในทอและปองกนไมใหสายมโอกาสแชน า

สายแบน เดนเกาะผนง เดนซอน (Conceal) ในผนง เดนในชองเดนสาย ยกเวน รางเดนสาย

หามรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง

6 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอกแกนเดยว

NYY 750 ใชงานทวไป เดนรอยทอฝงดน ฝงดนโดยตรง

7 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอกหลายแกน

NYY 750 ใชงานทวไป เดนรอยทอฝงดน ฝงดนโดยตรง

11

มอก. 11-2531 ตารางท

ชนดของสาย ชอเรยก แรงดนไฟฟาทก าหนด(V)

ลกษณะการตดตง

8 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอก 3 แกนมสายนวทรล

NYY-N 750 ใชงานทวไป เดนรอยทอฝงดน ฝงดนโดยตรง

9 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอก

VCT 750 ใชงานทวไป ฝงดนโดยตรง

10 สายไฟฟาหมฉนวนและเปนสายชนดออนตวได

VSF VFF VTF

300 ใชตอเขาเครองใชไฟฟาชนดหยบยกไดและใชตอเขาดวงโคม

11 สายแบน 2 แกน และ สายแบน 3 แกน มสายดน

B-GRD VAF-G

300 เดนเกาะผนง เดนซอน (Conceal) ในผนง หามเดนในชองเดนสาย ยกเวน รางเดนสาย

หามรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง

12 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอกหลายแกน

VVR-GRD

300 ใชงานทวไป หามรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง

13 สายแบน 2 แกน มสายดน

VVF-GRD

750 เดนเกาะผนง เดนซอน (Conceal) ในผนง หามเดนในชองเดนสาย ยกเวน รางเดนสาย

หามรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง

14 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอกหลายแกนมสายดน

NYY-GRD

750 ใชงานทวไป ฝงดนโดยตรง

15 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอกมสายดน

VCT-GRD

750 ใชตอเขาเครองใชไฟฟาและอปกรณไฟฟา

12

หลกการปฏบตงานเกยวกบการเดนสายไฟฟาและตอสายไฟฟาในบาน การปฏบตงานเกยวกบงานเดนสายไฟฟาภายในอาคารหรอบานเรอน ควรค านงถงสงตอไปน 3.4.1 ความปลอดภย ตองรจกเลอกใชสายไฟฟาใหถกตองกบชนดของอปกรณ ไฟฟา 3.4.2 ความประหยด ตองเผอระยะขนาดความยาวสายไดถกตอง จดวางอปกรณ เหมาะสม รจกเลอกใชอปกรณไฟฟาทมคณภาพ และราคาไมแพง 3.4.3 ความเปนระเบยบเรยบรอย ตองเดนสายไฟฟาใหเรยบรอยสวยงาม โดยตดตง อปกรณและเขาหวสายใหเปนระเบยบ 3.4.4 ความเหมาะสม ตองตดตงอปกรณไฟฟาใหเหมาะสมกบต าแหนง และตรงกบ ความตองการของผใช ทงควรเผอขนาดสายใหโตเพอการใชไฟฟาเพมเตมในอนาคต

มอก. 11-2531 ตารางท

ชนดของสาย ชอเรยก แรงดนไฟฟาทก าหนด(V)

ลกษณะการตดตง

16 สายไฟฟาหมฉนวนมชนดออนตวมสายดน

VFF-GRD

300 ใชตอเขาเครองใชไฟฟาชนดหยบยกไดและใชตอเขาดวงโคม

17 สายไฟฟาหมฉนวนมเปลอกนอกหลายแกน

VFF-F 300 ใชตอเขาเครองใชไฟฟาทวไป

ตารางท 3.1 ขอก าหนดการใชงานของสายไฟฟาทผลตตาม มอก. 11-2531 (อณหภมใชงาน 70 องศาเซลเซยส)

(ทมา : ธ ารงศกด หมนกาหรม, สมพงศ รชดาธกล. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : ก.ววรรธน, 2546 : หนา 32-35)

3.4 หลกการปฏบตงานเกยวกบการเดนสายไฟฟาและตอสายไฟฟาในบาน

13

ในการเดนสายไฟฟาภายในบาน ถาตอสายไมแนนหรอใชสายไฟฟาผดขนาด อาจจะเกดการช ารดหรอรวได ในกรณทสายรว หรอตอไมแนนมกจะเกดไฟชอตเปนครงคราว จะท าใหหลอดไฟฟาในบานกะพรบ และฟวสขาดบอย ๆ ถาไมแกไขขอบกพรองอาจเกดไฟไหมได

3.5.1 ขอควรระวงเกยวกบปลกไฟฟา การใชเครองไฟฟาหรอการตอสายไฟใชชวคราว ตองใชปลกไฟฟาทกครง มขอควรระวง ดงน

1) อยาใชการดงสายไฟทปลกตวผ เมอตองการถอดปลก 2) เวลาตอสายในปลก ตองตรวจสอบใหดอยาใหสายไฟสมผสกนเปนอนขาด 3) ขนสกรใหตะปควงใหแนน ปองกนสายหลด 3.5.2 ขอควรระวงในการใชหลอดไฟฟา

1) ไมควรใหหลอดไฟถกกระทบกระเทอนบอย และไมควรเปดไฟทงไว ตลอดคน เพราะอาจท าใหไสหลอดขาดได

2) หลอดไฟฟาทไสหลอดขาด ควรรบเปลยนหลอดใหม 3) ถาหลอดเรองแสงแตก ไมควรเขาใกล เพราะสารและกาซทบรรจอยในหลอด

เปนอนตรายตอสขภาพ

เครองมองานเดนสายไฟฟาภายในบาน ทจ าเปนตองใช มดงน 3.6.1 คอน ส าหรบใชงานไฟฟามหลายชนด เชน คอนหงอน ท าดวยเหลกดานหนาเรยบหงอนดานบนใชถอนตะป คอนเหลยมเลกใชตอกตะปในการเดนสาย

3.5 สญญาณอนตรายและขอควรระวงเกยวกบการเดนสายไฟฟาและตอสายไฟฟา

3.6 เครองมอและวสดอปกรณการเดนสายไฟฟาในบาน

14

ภาพท 3.7 คอน (ทมา : http://www.thaipipat.com/images/1126606098/1136285324.jpg)

3.6.2 คม เปนเครองมอทใชตด ดด งอ โคง และปอกสายไฟ คมทมดามเปนฉนวนหมจะชวยให ผปฏบตงานมความปลอดภยในการท างาน คมทนยมใชทวไปในการเดนสายไฟ เชน คมปอกสายและตดสาย คมปากจระเข คมปากจงจก คมย าหวตอสาย เปนตน

คมปากยาว คมรวม คมตด ภาพท 3.8 คมประเภทตาง ๆ

(ทมา : http://www.rujirashop.com/shop/r/rshop/imglib/spd_20050317153155_b.jpg) 3.6.3 ไขควง เปนเครองมอทใชขนสกร นอต เชน ตอฟวส ใสสวตช ใสดวงโคม

ขนตะปเกลยวหรอขนสกรใหแนน ถอนตะปเกลยวออกจากทยด เปนตน ไขควงมหลายชนดตามลกษณะทใชงาน เชน ไขควงปากแบน ไขควงปากสแฉก ไขควงบลอก เปนตน

ภาพท 3.9 ไขควง (ทมา : http://www.mwit.ac.th/~physicslab/content_01/electricitis/pic83.jpg)

15

3.6.4 สวานเจาะไม ใชบางในการเดนสายไฟ เพราะบางครงตองเจาะร เพอรอยสายยดอปกรณไฟฟา เชน พกประกบ ลกถวย กลองไม เปนตน สวานเจาะไมมหลายแบบหลายขนาด เชน สวานเฟอง สวานมอบดหลา สวานไฟฟา เปนตน ส าหรบสวานไฟฟาสามารถเจาะไดทงไม โลหะ และผนงคอนกรต ควรเลอกใชใหเหมาะสมกบงาน

ภาพท 3.10 สวานเจาะไม (ทมา : http://www.arkarnsin.com/item/EE00501038.jpg)

3.6.7 สวานแบตเตอร เปนสวานทใชแบตเตอร เคลอนยายสะดวก ไมตองเสยบปลก จะใชกบหวขนสกรแบบสแฉกเพอขนยดตะปเกลยว กอนใชตองชารตแบตเตอรใหเตม

ภาพท 3.11 สวานแบตเตอร (ทมา : http://i289.photobucket.com/albums/ll213/rumnamchee/02-6.jpg)

3.6.6 เลอย มหลายชนดหลายแบบทงขนาดและรปราง เลอยทใชส าหรบงานชางไฟฟา คอ เลอยลอปากไม เปนรปสเหลยมผนผา สนดานบนเปนเหลกหนา มฟนเลอยละเอยด ใชส าหรบตดปากไมในการเขาไมตางๆใหประณตเรยบรอย

16

ภาพท 3.12 เลอยลอ

(ทมา : http://img49.imageshack.us/img49/7079/pj07ip9.jpg) 3.6.7 มดปอกสายไฟ มดใชส าหรบ ปอก ขด หรอท าความสะอาดสายไฟ

ภาพท 3.13 มดปอกสายไฟ

(ทมา : http://www.sintawee.com/upload/images/Image) 3.6.8 บกเตา ใชส าหรบตเสน กอนตอกตะปเดนสายไฟฟา ลกษณะเปนกลองใสดายส เวลาใชดงเสนดายขนแลวปลอย เสนดายจะตกกระทบกบพนเกดเปนรอยเสน

ภาพท 3.14 บกเตา

(ทมา : http://truevalue.co.th/images/806910.jpg

17

3.6.10 เขมขดรดสาย ท าดวยอลมเนยม มรตรงกลาง 1-2 ร แลวแตละขนาดของเขมขดรดสาย ซงมขนาดเบอร ตางๆกนตงแตเบอร 0-8 รตรงกลางนใชส าหรบตอกตะปยดกบผนงใหแนนเขมขดรดสายเบอร 0 ส าหรบรดสายทมขนาดเลกเสนเดยว เขมขดรดสายขนาดใหญใชกบสายไฟขนาดใหญ หรอสายไฟขนาดเลกหลาย ๆ เสนรวมกน

ภาพท 3.15 เขมขดรดสายและตะป 3.6.11 ฟตเหลก ใชรวมกบดนสอในการขดเสนระยะสนๆในการเดนสายไฟฟา

ภาพท 3.16 ฟตเหลก

18

3.6.12 เหลกน าศนย ใชส าหรบตอกท าจด เพอใชสวานเจาะ หรอท าเครองหมาย หรอใชตอกน าผนงคอนกรตกอนตอกเขมขดรดสาย แตถาเปนผนงไมกไมจ าเปนตองตอกน า

ภาพท 3.17 เหลกน าศนย (ทมา : http://www.songkaew.ac.th/electric1/image/image/e022.jpg)

3.6.13 เทปพนสายไฟ มลกษณะเปนมวน ท าดวยวสดฉนวน เชน ยาง พวซ เปนตน ใชส าหรบพนสายไฟหลงจากตอสายเสรจเรยบรอยแลว เพอปองกนไมใหไฟฟารว ท าใหเกดอนตรายได

ภาพท 3.18 เทปพนสายไฟ (ทมา : http://www.bloggang.com/data/piwat/picture/1191406064.jpg)

19

การเดนสายไฟฟาภายในบานสามารถเดนสายได 2 วธ คอ การเดนสายแบบเปด และแบบปด

3.7.1 วธเดนสายไฟฟา 1) การเดนสายแบบปด หมายถง การเดนสายไฟฟาแบบซอนสายภายใน

ทอพวซ หรอโลหะ มทงแบบมแคลม(Clam) เปนตวยดทอกบผนง หรอฝงอยในพนคอนกรต

ภาพท 3.19 การเดนสายแบบปด

(ทมา : ดร.โกวทย ประวาลพฤกษ. การงานอาชพและเทคโนโลย. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ, 2550 : หนา 67)

2) การเดนสายไฟฟาแบบเปด หมายถง การเดนสายไปตามฝาผนงหรอ เพดาน โดยใชเขมขดรดสายเปนตวยดสายไฟ

ภาพท 3.20 การเดนสายแบบเปด (ทมา : โกวทย ประวาลพฤกษ. การงานอาชพและเทคโนโลย. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ, 2550 :

หนา 67)

3.7 วธเดนสายไฟฟาและตอสายไฟฟาในบาน

เขมขดรดสาย

20

2.1) การเดนสายไฟฟาบนพนผวทเปนไม การเดนสายแบบเปดบนพนผวไมการตอกเขมขดรดสายตองมการตเตา หรอขดเสนบนผวไมกอนเพอใหเกดแนว จงลงมอเดนสาย

2.2) การเดนสายไฟฟาบนพนผวทเปนปน การเดนสายบนผวปน ขนตอนการปฏบตมการตเสนแนว และตอกเขมขดรดสาย เหมอนพนผวไม แตกตางเพยงพนปนมความแขง จ าเปนตองใชเหลกน าศนย ตอกน าบนพนปนกอน แลวจงตอกเขมขดรดสาย การเลอกตะปตอกควรใชตะปตอกเขมขดชนดสน - เมอตเสนและก าหนดจดแลวใหใชเหลกน าศนยตอกลก2ใน3 ของตะปยดเขมขดรดสายไฟฟา - ใชสวานเจาะรตามจดทก าหนดยดอปกรณ ใหลกกวาความยาวของพก การตดตงอปกรณควรยดสกรทใสพกใหแนน ขนสกรทพกจนแนใจวามนคงและไมขยบ

3.7.2 การรดสายดวยเขมขดรดสาย เขมขดรดสายม 2 หนา หนาหนงจะผวมนเรยบ หนาหนงจะมคมเลกนอย การสอดใสตะปตองใชดานมคม เพอจะไดรดบบสายใหแนน กอนทจะรดสาย ควรรดสายดวยผาใหเรยบ และตง การรดตองดงเขมขดรดสายใหรดสายจนแนนแลวพบหวเขมขดอยตรงกลางสายและใชคอนเคาะรดใหสวยงาม

หวเขมขดรดสายไมอยกลางสาย หวเขมขดรดสายอยกลางสาย หวเขมขดรดสายไมอยกลางสาย ภาพท 3.21 การตอกเขมขดรดสายและการรดสาย

(ทมา : ธ ารงศกด หมนกาหรม, สมพงศ รชดาธกล. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : ก.ววรรธน, 2546 : หนา 84)

21

ภาพท 3.22 การเดนเขมขดรดสายเมอมสายโคงหลายๆเสน

(ทมา : ธ ารงศกด หมนกาหรม, สมพงศ รชดาธกล. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : ก.ววรรธน, 2546 : หนา 84)

3.7.3 วธการตอสายไฟฟา 1) การตอสายแบบตอตรง เปนการตอสายแขง ใชกบสายเดยวชนดพนเกลยวและตอสายค ซงการตอแบบนจะรบแรงดงไดมาก ตองใชคมชวยในการบดสายใหแนน เชน สายเดยว THW ,สายค VAF ถาเปนสายค พวซ VAF จดทตอสายจะตองเยองกนเพอปองกนการลดวงจรไมใหเกดงายขนเมอน าไปใชงาน

ภาพท 3.23 การตอสายแบบตอตรงส าหรบสายแขงเดยว (THW) (ทมา : สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลานครเหนอ. ไฟฟาอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : สกายบกส, 2544 :

หนา 102)

22

2) การตอสายแบบหางเปย เปนการตอสายทนยมใชบอยมาก จะใชตอสายทงสายออน หรอสายแขง การตอสายในแผงสวตช หรอใตแปนยดอปกรณ การตอท าไดโดยวางปลายสายทปอกฉนวนแลวเขาดวยกนแลวบดใหเปนเกลยวดวยคม หรอดวยมอกไดถาสายไมแขงมากนก แลวตดปลายสายใหเรยบรอย

รปท 3.24 การตอสายแบบหางเปย

(ทมา : สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลานครเหนอ. ไฟฟาอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : สกายบกส, 2544 : หนา 102)

3) การตอสายแบบแยก เปนการแบบตวท ใชไดทงสายแขงเดยว และสายตเกลยว ถาเปนสายแขงจะตอแยกแบบบดใหเปนเกลยวรอบสายหลก 8-10 รอบ ถาเปนการตอสายแบบตเกลยว ใชกบสายแขงทมแกนหลายเสน การบดจะบดไปทางซายและขวา ตามความเหมาะสม ซงจะทนตอแรงดงได

รปท 3.25 การตอสายแยกแบบตวท ส าหรบสายแขง

รปท 3.26 การตอสายแยกแบบตวท ส าหรบสายตเกลยว (ทมา : สชาต ยอดเกลยง. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : เอมพนธ, 2547 :หนา 77)

23

4) การตอสายทมจดแยกหลายจด เปนการตอสายทมความจ าเปนตองแยกหลายทาง การตอจะใชสายแยก พนเกลยวกบสายหลก โดยจดตอตองจดระเบยบสายใหแนบชด เปนระเบยบเรยบรอยและมความแขงแรงแนนหนา

รปท 3.27 การตอสายแบบแยกหลายจด

(ทมา : สชาต ยอดเกลยง. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : เอมพนธ, 2547 :หนา 77) 5) การตอสายเขากบอปกรณ 5.1) การตอสายตวน าฝอยเขากบขวหรอตอสายแบบขนสกร การตอสายแบบน ตองขนเกลยวตวน าฝอยใหแนนกอนทจะพนเขาหลกตอสายตามเขมนาฬกา แตควรจะเผอปลายตวน าไว เพอสะดวกตอการขนกร เมอขนสกรเรยบรอยแลวจงใชคมตด ตดแตงปลายสายตวน าออกใหเรยบรอย ตวน าตองพนอยเฉพาะหวสกรเทานน ไมยาวเลยหวสกรทขนเดดขาดเพราะอาจ จะเกดการลดวงจรขนได

ก. การบดเกลยวตวน าฝอยกอนตอกบหลกตอสาย ข. การมวนและพนปลายสายออนกบหลกตอสาย

รปท 3.28 การตอตวน าแบบฝอยเขากบหลกตอสาย (ทมา : สชาต ยอดเกลยง. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : เอมพนธ, 2547 : หนา 75)

24

5.2) การตอสายตวน าแขงเขากบขวตอสาย ปอกสายใหขนาดพอดทจะพนกบหลกตอสาย หรอยาวกวาเลกนอย พนตามเขมนาฬกา ขนสกรใหแนน ใชคมตด แตงปลายสายตวน าใหสน ใหตวน าอยเฉพาะหวสกรเทานน เพอปองกนการลดวงจร

ก. แสดงการท าหสาย ดวยคมมวนสาย ข. การตอตวน าแขงเขากบขวตอสาย

รปท 3.29 การใชคมมวนสาย ท าหสายแลวตอเขากบหลกตอสาย (ทมา : สชาต ยอดเกลยง. การตดตงไฟฟาในอาคารและในโรงงาน. กรงเทพฯ : เอมพนธ, 2547 : หนา 75)

3.7.4 การพนเทปฉนวน (Insulator Tape) ภายหลงจากตอสายมนคง แขงแรงด แลวตองพนดวยเทปหมฉนวนหลายๆชนเพอปองกนการลดวงจร

ก. การหมฉนวนเมอตอสายแบบตอตรง ข. เมอตอสายแบบหางเปย รปท 3.30 การพนเทปฉนวน

(ทมา : สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลานครเหนอ. ไฟฟาอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : สกายบกส, 2544 :หนา 104)

25

3.8.1 ขนตอนการเดนสายบนพนไม 1) วดระยะตแนวเสน ใชบกเตาตเสนแนวเดนสาย ในกรณทเดนสายในแนวดง ตองใช

ลกดง ดงแนวเดนสายในแนวตง

2) ตอกเขมขดรดสาย โดยน าหวคอนมาวดระยะ เพอตอกเขมขดรดสายตวตอไประยะประมาณ 10 ซม. ในกรณจดหกโคงงอ ควรรดเขมขดรดสายเพมอก 1 ตวในระยะ 1 นวเพม 1 ตวเพอ ความแขงแรง

3.8 ขนตอนการเดนสายไฟฟาภายในบาน

26

3) คลสายออกจากมวน ใชผารดสายกอนตดเขากบเขมขดรดสาย และตดสาย เรมเดนสาย จากบนลงลางหรอจากมมดานบนลงสดานลาง การโคงสายเขามมตองใหสายเรยบชดผนงและสายไมบดตว

3.8.2 ขนตอนการเดนสายบนพนปน 1) วดระยะตแนวเสน ใชบกเตาตเสนแนวเดนสาย ใชเหลกน าตอกน าตะป

27

2) ตอกเขมขดรดสาย โดยวดระยะ เพอตอกเขมขดรดสายตวตอไประยะประมาณ 10 ซม. ในกรณจดหกโคงงอ ควรรดเขมขดรดสายเพมอก 1 ตวในระยะ 1 นวเพม 1 ตวเพอความแขงแรง

3) คลสายออกจากมวน ใชผารดสายกอนตดเขากบเขมขดรดสาย และตดสาย เรมเดนสาย จากบนลงลางหรอจากมมดานบนลงสดานลาง การโคงสายเขามมตองใหสายเรยบชดผนงและสายไมบดตว

4) ใชคอนเคาะแตงแนวสายใหเรยบตรง และแนบสนทกบพน