Дээд мэдрэлийн үйл Дээд мэдрэлийн үйл ажиллагааны физиологи ажиллагааны физиологи

болзолт рефлексийн үндэсболзолт рефлексийн үндэс

Тархины дээд мэдрэлийн үйл Тархины дээд мэдрэлийн үйл ажиллагаа нь хүний ухамсарт ажиллагаа нь хүний ухамсарт ажиллагаатай холбоотой. Үүндажиллагаатай холбоотой. Үүнд:: -Мэдрэхүйн хүлээн авалт -Мэдрэхүйн хүлээн авалт чиглэсэн зорилготой хөдөлгөөн чиглэсэн зорилготой хөдөлгөөн -Сургалт ой тогтоолт -Сургалт ой тогтоолт -Сэтгэлийн хөдлөл -Сэтгэлийн хөдлөл -Хэл яриа сэтгэхүй -Хэл яриа сэтгэхүй -Нойр, сэрэлт хамрагддаг. -Нойр, сэрэлт хамрагддаг.

Хөдөлгөөн ньХөдөлгөөн нь::* Санамсаргүй рефлекст * Санамсаргүй рефлекст * Санаатай чиглэсэн * Санаатай чиглэсэн зорилготой зорилготой байна. байна.

Санамсаргүй хөдөлгөөн нь Санамсаргүй хөдөлгөөн нь болзолт бус рефлексийн болзолт бус рефлексийн тогтолцоонд хамаарагдана. тогтолцоонд хамаарагдана. Санаатай болон санамсаргүй Санаатай болон санамсаргүй хөдөлгөөн хоёр нь нийлж янз хөдөлгөөн хоёр нь нийлж янз бүрийн цочруулаар үүсгэгдэх бүрийн цочруулаар үүсгэгдэх болзолт рефлексийг бий болзолт рефлексийг бий болгодогболгодог

Болзолт бус болон болзолт Болзолт бус болон болзолт рефлексүүдрефлексүүд::

Болзолт болон болзолт бус Болзолт болон болзолт бус гэсэн нэр томьёог 1903 онд гэсэн нэр томьёог 1903 онд И.П.Павлов дэвшүүлсэн.И.П.Павлов дэвшүүлсэн.

Болзолт бус рефлексБолзолт бус рефлекс: : Энэ нь гадаад болон дотоод Энэ нь гадаад болон дотоод цочруулын нөлөөнд бие цочруулын нөлөөнд бие махбодь төв мэдрэлийн махбодь төв мэдрэлийн тогтолцооны оролцоотойгоор тогтолцооны оролцоотойгоор хариулах бодгаль биеийн хариулах бодгаль биеийн болон зүйлийн удам дамжсан болон зүйлийн удам дамжсан шинжтэй урвалууд юм. шинжтэй урвалууд юм.

ҮүндҮүнд:: аманд хоол орох үед аманд хоол орох үед ходоодны шүүс ялгарах, ходоодны шүүс ялгарах, өвдөлтийн цочруулаас гараа өвдөлтийн цочруулаас гараа татах, биеийн хүчил шүлтийн татах, биеийн хүчил шүлтийн тэнцвэр алдагдсан үед шингэн тэнцвэр алдагдсан үед шингэн уух, нүдэнд юм ороход уух, нүдэнд юм ороход анивчих зэрэг орно.анивчих зэрэг орно.

Болзолт рефлексБолзолт рефлекс::Энэ нь болзолт цочруул болон Энэ нь болзолт цочруул болон болзолт бус рефлексийн болзолт бус рефлексийн хооронд түр зуурын холбоо хооронд түр зуурын холбоо тогтсоны үндсэн дээр тогтсоны үндсэн дээр амьдралын явцад юм уу, эсвэл амьдралын явцад юм уу, эсвэл тусгай сургалтын дунд үүссэн тусгай сургалтын дунд үүссэн бодгаль биеийн дасан зохицох бодгаль биеийн дасан зохицох урвал юм.урвал юм.

Болзолт рефлекс үүсгэх зарчмуудБолзолт рефлекс үүсгэх зарчмууд::

-Болзолт рефлекс үүсгэж байгаа -Болзолт рефлекс үүсгэж байгаа амьтан эрүүл байх амьтан эрүүл байх-Болзолт цочруул нь болзолт бус -Болзолт цочруул нь болзолт бус цочруулаас ялимгүй урьдаж цочруулаас ялимгүй урьдаж эсвэл эсвэл зэрэг өгөгдөх зэрэг өгөгдөх-Болзолт цочруул биологийн -Болзолт цочруул биологийн хувьд болзолт бусаас хүчээр арай хувьд болзолт бусаас хүчээр арай сул байх сул байх

-Болзолт болон болзолт бус -Болзолт болон болзолт бус цочруул нь хоёул сэрэл үүсгэхэд цочруул нь хоёул сэрэл үүсгэхэд тохирсон хүчтэй байх тохирсон хүчтэй байх-Болзолт цочруул болзолт бус -Болзолт цочруул болзолт бус цочруулаар батлагдсан байх цочруулаар батлагдсан байх-Болзолт рефлекс үүсгэж байгаа -Болзолт рефлекс үүсгэж байгаа амьтан гадны цочруулаас амьтан гадны цочруулаас тусгаарлагдсан байх тусгаарлагдсан байх-Уг амьтны ТМТ идэвхтэй байх-Уг амьтны ТМТ идэвхтэй байх

Болзолт рефлексийн ангилалБолзолт рефлексийн ангилал

1.Цочруулын үйлчлэл ба хугацааны харьцаагаар нь:

А. Давхцсан Б. Үлдэгдэл В. Хожимдсон

2. Хүлээн авуурын байдлаар нь2. Хүлээн авуурын байдлаар нь::А. Гадна А. Гадна Б. ДоторБ. Дотор

В. ҮенийВ. Үений3. Үүсгэж байгаа цочруулаар нь3. Үүсгэж байгаа цочруулаар нь:: А. ГэрлийнА. Гэрлийн

Б. ДууныБ. Дууны В. ХүрэлцэхүйнВ. Хүрэлцэхүйн Г. ҮнэрийнГ. Үнэрийн Д. ТемпературынД. Температурын

4. Болзолт бус батжуулалтын 4. Болзолт бус батжуулалтын шинжээр нь шинжээр нь::

А. Хооллох А. Хооллох Б. ХамгаалахБ. Хамгаалах

В. БэлгийнВ. Бэлгийн Г. ШинжилгээнийГ. Шинжилгээний

1. Болзолт рефлекст оролцох 1. Болзолт рефлекст оролцох бүтцүүд бүтцүүд::

•Тархины гадар •Торлог байгууламж•Лимбийн тогтолцоо•Гипоталамус •Таламус

Болзолт рефлексийн үеийн Болзолт рефлексийн үеийн өөрчлөлтөөрчлөлт::

Энэ үед болзолт рефлекс үүсэх механизмд:

*Нейрофизиологийн

*Биофизикийн

*Биохимийн өөрчлөлтүүд явагддаг.

Бичил электродийн тусламжтай амьтны тархины нейрофизиологийн өөрчлөлтийг судлахад тодорхой нейроний сэрэх чанар өөрчлөгдсөн байна.

Болзолт рефлексийн үйлдэл Болзолт рефлексийн үйлдэл төрхийн байдалтөрхийн байдал

Үүнд: Цочруулын үр нөлөө Ноёлох үйлдэл төрх Хариуны сонголт орно.

Цочрох сонголт нь рефлексийн үйл ажиллагааны хамгийн сүүлийн шат бөгөөд төрөлхийн болон олдмол үйлдэл төрхөөр илэрдэг.

Дээд мэдрэлийн үйл Дээд мэдрэлийн үйл ажиллагааны өвөрчлөлажиллагааны өвөрчлөл

Мэдрэлийн үндсэн процессуудын хүч, тэнцвэр, хөдлөнги чанарын харьцаа нь дээд мэдрэлийн үйл ажиллагааны хэв шинжийг тодорхойлдог. Дээд мэдрэлийн үйл ажиллагааны хэв шинжийг гаргахад сэрэл болон саатлын процессийн хүч тэнцвэр хөдлөнги чанар дээр үндэслэн гаргана. Дээд мэдрэлийн өвөрчлөлийг 4 бүлэг болгон хуваана.

1. ИТГ-н сэрэл, саатлын 1. ИТГ-н сэрэл, саатлын процессын байдлаар процессын байдлаар ангилах ангилах А. СангивиникА. Сангивиник

Б. ФлегматикБ. ФлегматикВ. ХолерикВ. ХолерикГ. МеланхоликГ. Меланхолик

Ангилалын үндэслэл сэрэл

саатлынПавловын

Хэлбэр

Гиппократын хэлбэр

Ангиллын зэрэг биед

давамгайлах шингэнээр

(уламжлалтын)

Хүчтэй тэнцвэргүй Цовоо сэргэлэн Сангивиниктэ

й тохирно Цус

Хүчтэй хөдөлгөөнтэй

тэнцвэргүй

Тэсвэр тэвчээргүй

Холериктой тохирно Цөс

Хүчтэй нөдлгөөнтэй

тэнцвэр багатай

Намуун тайван тэвчээртэй

Флегиматиктай тохирно Салс

Сэрэл саатлын үйл явц сул

хөгжсөнСулхан үлбэгэр Меланхолект

ой тохирно Хар цөс

Дохионы 2-р Дохионы 2-р тогтолцоотой холбон тогтолцоотой холбон ангиллахангиллах::

A.урлагийн хэлбэрийн хэв шинж

Б. Сэтгэгч хэлбэрийн хэв шинж

Ой тогтоолтОй тогтоолт

Ой тогтоолт нь мэдрэлийн тогтолцооны үндсэн шинж бөгөөд бие махбодь болон гадаад ертөнцийн тухай мэдээллийг урт удаан хугацаагаар хадгалж шаардлагатай үед нь эргэн санах чадвар юм.

Ой тогтоолтонд оролцдог Ой тогтоолтонд оролцдог бүтцүүдбүтцүүд

Үүнд: •Чамархайн хэсэг• гиппокамп-буйлсан бие• бага тархи• их тархины гадар• таламусын өвөрмөц болон өвөрмөц бус бөөмүүд багтана

Ой тогтоолтын ангилалОй тогтоолтын ангилал

1.Ой тогтоолтыг хэлбэрээр ангилах: А.Дүрсний ой тогтоолт Б. Сэтгэл хөдлөлийн ой тогтоолт В.Үгэн ой тогтоолт

22..Ой тогтоолтыг Ой тогтоолтыг хугацаагаар ангилаххугацаагаар ангилах

А.Агшин зуурын ой тогтоолт Б.Түр зуурын ой тогтоолтВ.Удаан хугацааны ой тогтоолт

Сэтгэл хөдлөлСэтгэл хөдлөл

Сэтгэл хөдлөл нь дотоод болон гадаад орчноос үзүүлж байгаа цочруулд хүчтэй юмуу сул байдлаар хариулах бие махбодын хариу урвал юм.Энэ нь бие махбодын хэрэгцээ түүний хангалтын харьцааг илэрхийлнэ.

ХэрэгцээХэрэгцээ

Хэрэгцээ нь бие махбодын гадаад орчинтой холбох болон бие махбодын өөрөө оршин тогтнож хөгжиж байх үндэс нь болсон зайлшгүй чухал өвөрмөц зүйл юм. Хүнд гурван төрлийн хэрэгцээ байдаг.Үүнд: Биологийн Нийгмийн Оюуны төрлийн хэрэгцээ багтана.

Сэтгэл хөдлөлийн үйл Сэтгэл хөдлөлийн үйл ажиллагааажиллагаа

• Сэтгэл хөдлөлийн илэрхийлэл нь түүний дүгнэлттэй давхцана.Дүгнэлт нь :хэрэгцээ хэрэгцээг хангах боломж гэсэн хоёр хүчин зүйлээс шалтгаална.Сөрөг сэтгэл хөдлөл нь хэрэгцээ хангагдах боломжгүй үед маш хүчтэй эрмэлзлэлийн дараа үүснэ.

•Сэтгэл хөдлөлийн дасан Сэтгэл хөдлөлийн дасан зохицох үүрэгзохицох үүрэг

Хүчтэй сэтгэл хөдлөлийн үед ургал мэдрэлийн тогтолцооны үйл ажиллагаа идэвхжинэ.

Суурь сэтгэл хөдлөлСуурь сэтгэл хөдлөл

1.Хүний үйлдэл төрхөнд 10 суурь сэтгэл хөдлөл байна2.Сэтгэл хөдлөл бүр нь цорын ганц үйлдэл төрхтэй байна3.Янз бүрийн сэтгэл хөдлөлийн гадаад илрэл нь маш тод өөр өөр байна 4.Сэтгэл хөдлөлийн хэлбэрүүд нь өөр хоорондоо харилцан үйлчлэлцэж бие биеэ идэвхжүүлж сулруулдаг

5.Сэтгэл хөдлөл нь цусны тогтмол байдал танин мэдэхүйн болон хөдөлгөөний үйлдлүүдэд нөлөөлнө

Суурь сэтгэл хөдлөлийн Суурь сэтгэл хөдлөлийн онцлогонцлог

1.Өвөрмөцөөр дотоод байдлыг тодорхойлох үндэстэй2.Нүүр царайны илэрхийлэл болон мэдрэл булчингийн илэрхийлэлтэй3.Бусад гадаад шалтгаантай сэтгэл хөдлөлүүдээс ялгардаг субъектив онцлогтой

Суурь сэтгэл хөдлөлийн Суурь сэтгэл хөдлөлийн хэлбэрүүдхэлбэрүүд

1.Сонирхол

2.Баяр бахдал

3.Гайхшрал

4.Гашуудал

5.Уур

6.Жигшил

7.Үзэн ядалт

8.Айдас

9.Ичгүүр

10.Гэмшил

Сэрүүн үе болон нойр Сэрүүн үе болон нойр

Хүн хэвийн үед хоногийн ихэнх хэсгийг сэрүүн байдлаар өнгөрүүлдэг .Энэ үедээ гадаад орчноос мэдээллийг анхааран хүлээн авдаг.Анхаарлийн үргэлжэх хугацаа нь 90-100 минутаар хэлбэлзэнэ.

Бие махбодийнБие махбодийн сэрүүн сэрүүн сэргэг байдал нь:сэргэг байдал нь:

Тархины баганаВаролиевийн гүүрДунд тархиТэдгээрийн торлог байгууламж

Нойр Нойр

Нойр гэж тархи болоод бие махбодыг бүхэлд нь хамарч тодорхой хэмтэйгээр үүсдэг зайлшгүй шаардлагатай үйл ажиллагааны өвөрмөц байдал юм.

Нойрны үеНойрны үе

Ангилал;А.Удаан буюу ортодоксал нойрны үе Б.Хурдан буюу парадоксал нойрны үе Удаан нойрны үеийг: а.Зүүрмэглэх үе б.2-р үе в.3-р үе г.4-р үе гэж хэд хэдэн шат болгон хуваадаг.

Нойрны үед гарах өөрчлөлтүүдБулчингийн чангарал нь удаан нойрны үед буурч түргэн нойрны үед байхгүй болно.Удаан нойрны үед зүрхний ажиллагаа буурч амьсгалын тоо цөөрнө.Ходоод гэдэсний хөдөлгөөн шүүрлийн үйл ажиллагаа суларч буурна.Түргэн нойрны үед зүрхний үйл ажиллагаа нэмэгдэж хэм алдагдал үүснэ.

Парадоксаль болон Парадоксаль болон аажим долгионт нойраажим долгионт нойр

Парадоксаль(хурдан) нойрны үед сэрээвэл зүүдээ амархан санадаг харин аажим долгионт нойрны үед сэрээвэл зүүдээ үргэлж санаж чаддаггүй.Сэрэх механизм:ИТГ-т өгсөх импульс дунд ба завсрын тархины торлог байгууламжаар дамжин ирэхэд сэрнэ.Торлог байгууламжийг гэмтээхэд нойрсоно.

Нойрны ач холбогдолАажим долгионт нойрны үед бодисын солилцооны нийлэгжих үйл явц явагдаж сэрүүн үеийнхээ ондоошилтийг нөхөж бие махбод сэргэнэ.Дельта нойр нь унтахын өмнөх зарим үгийг ойдоо хадгалдаг.Энэ үед сэрүүн үед авсан мэдээллийг боловсруулна.

УхамсарУхамсар

Энэ нь хүнийг бусад хүмүүсээс болон гадаад орчноос өөрийгөө ялган таних чухал шинж бөгөөд бодит үйл явдлыг зөвөөр тусгах бусадтай болон гадаад орчинтой өөрийн зүгээс харьцах тэдэнтэй зохицох үйл ажиллагааг хангана. Ухамсар төлөвших нь хүмүүсийн хоорондын харьцаанд үндэслэгдэн амьдралын туршлага ихсэх тутам улам хөгжиж байдаг.Ухамсарыг судлан танихад хэл яриа чухал бөгөөд өвчтний ухамсарт байдлыг хэл яриагаар нь судална.

Ухамсрын мэдрэлийн Ухамсрын мэдрэлийн механизммеханизм

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.