ΠΤ3DISSEKTATIO, ,

De

MOTUVETERUMRELIGIOSO,

QUAM,SUFFRAG. AMPL. SENATU PHILOSOPH.

IN IREGIA ACADEM. UPSAL.

SUB PR^SIDIOmaxime reverendiatque

DOMLAURENTIIHYDREN,

?.Theol.DOCT, ATquE Poes. PROF, Reg. & Omr.progradu,

FUBLICO EXAMINI COMMITTITStipendiarius Regius,

ERICUS SCHÖLDBERG,svdermannüs.

INAUD.CAROL. MIN.D.XXIII. MÄJI,A.MDCCLII,η. α. m. C.

UPSALLE EXCUDIT L.M, Höjer , R. A.TYP.

Ιί il

Gfirjtfe· rel?gkfi motus^ ritüm hek iii^-ttliigirt)iis> rruitis genribus rece¬pt urn, in ioliemnitaribüs pietatisyialtatu värk, ptdes & corpus toi-Jeodi Mover! autemr, eumr co-

gnaio, idkar» di notiorce gaudére apud ClaiTicOSjifcriptöress vel unus Q Horstii Ffa'cci locus c ofri »ptobaf^ . Q^j i d ve ro eilet, qua h\ obre ;tf prtfd, τέτπJVrärr fac ie. tes> rrorui tali yhoreisque-indulierint,'d fi rfe1 rdbis aperiunt; verBa Servhi Quodmrflam'maicrés nofln p'wterfi corporis' effe voluefiut< qu# notsßfii rerrehgiöfiem: b) Qoatfdoqiriäern iäna^ifHYa»tiémfs dii&üro icquüfi, fåeile-, c redoy coli gere-potuerünrv extérfto etiam culfu figiiisque D.um1effé honorandtiiP. Tanfarn véfö ienfus & cogi»tktiO' NurUitik fölet frabtre yitrf Si t-fH aéiadi 5y&l obt méntés Horoinurb ilfa atcigeritmagis, Illico -varlos corporis gtftus progignar,, qui quidcm ar-cBflrt cölé η t ?s i ?a ρU rum q u e re ipoηdenljüt' a preEen~ÖvalfrDtei cogHiuoaem, veFmajoreof, yeliOino-

A* rem,;

W3> %)v ( $

rftem, ipfi motus aut fartiöres au t lentfore^con-fequantur. Mqturn igkur noftrum., ad priores u-:tique referendum , noti ex religione tantum,fedit^etiam, ex -pr^cipuo ejusdem fervore,dn attributo-fffum^beneficiorijiuque Divintfrum vividarrecorda-'tione , ortuei eile, e^emplis & rationibus indu&i.tuto adfirmarous. fHiS adde^quod in plurimis fa¬cris vada hymorum·genera, immo & inßrumen-torum mu Γιcorum ίοχύ tuennfo'irn adhibita, qua?quidem hunc fübiiliendl cnthußasmurn, mirum,quantum adjuvare potuerunf. Nam fahutoriaφ> Poetica maxima wijutidio & commimmiio */?, &·diente Plutarcho c) Atque, cum moris hujus, no®Ja facris Pandeétis duntaxat, fed in mojiumentis,profanorum paflim., Poecarum in primis., meti~tio injiciatur; nuilum non oper* pretium me fa-ßurum puto, ii, quantum per iqrjperatam brevi·»tatem licebit, fummatirn oflendero» drum huncprasdi$;um in föcris adhibicum quondamfuiffe.

a) De Art. Eoet. υ. ifi, b) Ad Virg\ Ed.$* 73· dt. Stroeb. ,in mimadierb in Feit/um p. 7z»tt) Sympßj. Iib.lX. Qufifl. XV. ρ. 7.

§· U· ,·.· J-Diximus in facris etiam.pande&is mötus hil·

jus religiofi veftigia pafhm occurrere. Exeat-plo fit locus Exad. XV. 2o,ufei Mirjam tympanis6c rcna laudes Di vinas celebrafle memora*tur. biHo illud propr-ie Hgnificare chorum tri-pndiantium Sc faltantium, qui muHca peneträtus&au&us fit5 aßtrrnat Stockau, 6c ante iiium Ca-mmia illu'ftt ad he 1. idque ex coliatione cum 'fe,r.

XXX*

4 ) o ( SJÖJXXXI: 15 & aliundefatis patere arbitror. Necvero diffitemur, eile, qui inftrumentutrf qqoddammuficum vocabulo ifto defignari ajantj a/an veroilccommode reddipofiitubique,non video. Sedpergi-mus, & quidem ad Jud. XXI: 21., ubi puellasSchiluntmas narratur egrefTas fuiile, ad feftumDomini celebrandum, quod tabernaculorum fuis-fe videtur talovio, r>V?nD3 Vtrfr qua? verba vertunt>et LXX per Χορέυειν h 1οΐς ΧοζοΧς : cui interpreta*tioni confentire quoque Rabbinos , docet celeb.Buxtoffius b). Et ialcade in illo fefto taberna¬culorum viros, faces accenfas manibus tenentes,& alia edentes figna lastitiae, quae in proverbiumabieri^e Gern* Hier. to^colligitur.r) DeialtuDa-vidts' coram area Dei, Regis * Γι quispiam, rell·giofiffimi, luculentum pratcerea exftat teftimoni-unii 2 Sam. VI: 14. Neque cbfervaile pigebit■D"0 de motu illo ibidem ufurpari, cujus gemi·nata IRadM pro morelingvaé Hebr.-, fignificatio.·,nem intendit, ita ut ienfus emergat: vi tummafeiltavit, Qua quidem falta tio, expio, fanttoque af-feflu profetia > omni vitio caruit ξ$ ad exemplumpro-fanarum libidimfarumque faltationum träbi non pot-f/?, ut alt Buddeus d): traxere tarnen , quod ml·

'ramur, ad exemplum profaparum, viri, alio-quin do&iflimi J. Clericus e) & Ezecb Spanbemiusf) a quibusnos diiTentiendi veniam nobis permit-tirous: quamquam definiri certo vix poflit, quo-ties, quave ratione, hofce motusdederint Hebra?!,facra faeientes, vel unde ritus initia fint repe-

" 1 > .. . ten«

4

%

Ok# ) o (^j

tenda. Tempore tarnen, quod diluvium anteces·fit, hunc morem in ufu fuifie apud Patriarchas,alii probabiliter videotur fibi pcfle conje&ari g).Suffieiat oftendifle, religioias , apud Hebraeos,choreas haud fuiile inufitatas, atque in peculia·rem beneficiorum memorram adhibitas. Et adhunc morem haud dubie alludunt verba Luc. VI{2}Budd. Hifl.EccleJ, VI, Pe¬riod ΪΙ. Sed. III. jf. XV. p. ifß. e) Gommern, ad l. c,cit. Budd. Λ c. J-) Obferv. ad Callimacbi Hymn. inDum. υ. 26η. v) Vid. Di/j. de Cboreis habit. Lond.Goth. 1742.

$. III.Servant Judasi etiamdum, in quibusdam fot

lemnitatibus facrorum, iftum, de quo loquimur,ritum. Sic, in fefto anni ineuntis, ad aquamvel pontem pergunt, ut peccata iua in aquamprojiciant. Quod fi vero pifces tum confpexerint,omen accipiunt atque prae laetitia exfiliunt, narran-te J. Buxtorfio a) Feftum qpoque tabernacuio-rum ialtatione & tripudio procerum , fpe&anteomni populo peragi, teftatur jfob. Gottl Carpzoviusb) allato hane in rem diéto Maimonidis, hoc mo¬do: onwis, qui prehibet fe ab illa lat1tia, digms efl»t ea dejraudetur: quippe quam a Deo Deut.XXVIII: 47. prasceptam credit hic Magifier Ju*dagorum. His addatur biduum kRXPurim} a Ju*

daeis

\

& &&

fd*is inftituti, inquo, -hifarits conviv'crum -cek-fbratis» (kenue iudunc, faltanr & eanutk. c) Nea,c τ ittendum , quod magno honore fe fabbachumsilkere credanc, il majorem in modum -iaitavsirint, quando nuptiaseorum Ίη illud ineidere con-jffagat. Praeterea lepide comminifcuntur Rab-(feint > Deum etiamEv« prsciruiiile, & cum illa ίαiParadiio fakaffe. Et in Capitulis R Eiief* Angelost1um ttbüs& tubts cboream duxiße & [faltqße d) Ve-iu;n , omiifis iftiusmodi nugis, dclent Juda?i le-quenris etiam asvi in precibus iuis jnatutinis perjres paffus retrofilire, &, fi confertum fherit^grneii, ter iubfilire^) Hunc .quoque morera a·jpud Chriftianos prirnorum feculofüm, Jud^os for¬mte hac in parte tmitatas, viguiffe > innuere cernkfur Clemens Alexandriens Strom. VII. hos comme-morans, inter alia, foiitos tumfuifle, pedes excl·$are ad ultimum precationis συνεχφώογ,είνβ). Η uicfuftragafur aherutn de Ghriftianis teßimoniucn^quod Theodoret$ debemus g) Antwchems, nempe,bj canventtbus Ulis, & pofl wßgntm aliquant libera*gsonem, tfareas adbibuiße, ul in tßde-fdiani.

a) S.yna%. Juå, C XIX, >b) Anmt. aä:Goodv. Mof.-g Aar. p. 422. c) Ruxterf, L c. C. XXlfcd) Idem L c. C XXVIJU e) Idem i. f. CVF. f) ciK Ur~•βψ in analeB. facr,p,q.6, g)Ub.llL IV:Beducimur jam motus noilri religiafi ccii-

ftemplatioae, ad (acra gentium aliarum, ja*J)i peffim« ·&ζκο;ζη}αβςΜ#ί ibiM^esrae'^ omnls ία-

Φ&· ) 0-f g*#; Ψ-/ ■ .* ·ι> s^'·

iktii&ic turpitudinis pleniffiira nobis apeHtiir'icena. Ät primum Ifraéiitas μο0,%ολατρένοϊιτβ&choreas di/xifie deprehendtmus, quod ex- voca-bulis npy coli» cum i Cor ioj f. Ä ♦ iarisapparat, Exod.XXXil: &. 19·-idque fine dubio'faßum ab illis&afad imirationem cultus Sera·pici in /Egypto, cui illos antéa fcbiffe dedicovöolligitbf' ex Jöi XXiV: 14, & ad cujus fimili·*ebdinem vitulum quoque ef&ixertmt a), /Egyptii*aütero ίή iacris hujus deaftri,*# mares & femi«·"fiäypöh ίο!um canehavit & 'Lnambusplaudehant+Xé·ftante Herodotd b). Ud enam "Baccbentium tnftar mn*'vebat)tup > ur narratBlittarcbus c) Aliud fubiilien«*di-exernplum bceurrlr 1. Rtg XVllt':· s-6'j ubi dé'Brophéris Baati^ dkitür;: näiori Vy> Iflui*Verö rdö com rrt od iΠιme de geηére quodam fä* ■tatioms expiicatur, ex-ientcntia Buddei& aliorunl'«fy Adjice, fis, cuimm Molechi; -in quo facrifi^cantes ialeaife, rympana percutif ntes , nr ejuia*tus infantum , in idoio corr bo^cruin , aü-dipenf^uti>cüm aliis narrat Lemtiemus e)<

a) dorifi Clertci Commeni, in b. ί & ab i11θ qtnSträbov b* Cit. fyb. Clcr. L c. r) De Jfide $? Wr:·$364.- di Jiifl: EccleJ. V. Ί. Ρΐήφ · Il /ett! IL &.jgVILp, 94p:· e) PbiloU Hebr.'de hloli V.-ϊ. p31

φ vißeterös ibtér populosv neq^é fé norfrafcdfi*

rationf'plane (dbducüαtmajo^stio(In SvioGöthl^ptfncipejlocoP rfrerf otandi; HteWalrr iifi; fatrafldumqtié Jiiliorüln· liWi# caftlb'dc %mrirs9-

fed5

% >o( uatteé epulatione & quibusvis etiam ludorum gené-ribus hiiariffime agitabant a), quos quidem adillos, qui in Saturnalibus atque Lupercalibus Ro¬manorum eranc in ufu, proxime accefliffe, do·cet Nobil. Dalin b). Hinc fua priici habuerunthilaria Jolaleikar, quorum veftigiis nec noftracaret aecas. Nec hocfolum tempore fefti corpo¬ris motus, iudi atque laltationes, apud noftrates,frequentabantur, verum in aliis praeterea facris ,praefertim quando homines immolabantur c).Sveds, alio licet orbe diviCos, adjungimus Per-ias, Peguanos, atque Mahomedanae haerefi ob-noxios, apud quos feftos etiam dies tripudiis ce¬lebres eile, ex aliatorum fide itinerariorum adfir-maf Johannes 'Nicolai d). Imrno de Indis iuculen- j.tiffimum exftat Lnciani teftimonium: folitos illosfuiffe, poftqnam mane furrexerint, folem precartxfaltatione folem falutantes. Et mox decedente quo-que die idern fieri narrat*)» Regem Perfarum ac-cepimus femel de anno (altare coniveviffe, idquetemulentum, eoque die facra Deo fuo, quem Mi¬tram vocabant, fe c i [Te f).

a) O VereL od Hervur. Sag.p* pß. h) Hiß. Svio-qoth. Tom. I Cap. VI p. 167, c) Dalin l. c.ρ. i$i. & Ve-rel* Lc. d) Varia facra Gcntil.p. 211. e) De fätm%p. 7pz» /) Vid. JuL C#!» Scaliq. Poet. Lib. I. C» XVIIIp.67»

$. VI.Porro de Grascorum gente, religionibus

deditiflima, plura, hac etiam in parte, occurrunt,quam,uteorum iummam capiat harum charrula-rum angußia. Rem hane ab initioΘεογονίας Afcrae-

ns

«W ) o ( ®®> $us Vates illuftrat, ubi Maiis invocatis rnoremattingit in altaribus iacra faciendi, Sc circa filatchoreas agitandi, Oppido variisGratcos ufos fuif-ie mocus hujus religiofi generibus antiquitaturnperiti obfervant. Et quis non credat religioias huicgenti choreasfuiffe frequentifiimas, qua? Sc ialtarehoneftiflirnum reputabat, Sc in deorum honoremlalcare, fortitudinietiaifl bellica inlervire credebat,prout Socrutes verilbus olim ceciniile narratur a)

O; χοξοιε κάλλια Βεέί. τ'ιμωσιν αξΐ

,10 Co (

tionem reddens Pollnχ b ) Λ cχόλιαζαν , fnquit JvMatur titri vacue fed fpiritu infiato & inunflo , nnoJublevfito pede iv(thre. Quod vero St aiiae iaitafiones.in facris Dionyil ufitatifåmasfuerint, veS exhoc Luciarit pater /): 'οζχνρίς εκεΐνα πάντα ; qii^quidetu diéb quoque funto de fefto , quod m De·lö, a circumjaCentibus iniulanis plurimisque Gras«cias regionibus, maxima cum pompa. Apoliiniquotannis inftituebatur, de quomUlfa CailimaehiHymnus in Delurn, & Ezeeh. Spanhemü erudicis·fimae in eundem obiervationes. Prsetereo jamTSTgaxufJLcv atque καλλινίκων fierculi, item Baryllt-tarn Apollini & Diao^ iacrasjde quibus& muitisaliis, fultus C#( Sediger in Ubro L Poet. C. XVIII·l^ec prcetermittendum,iiolitos fuiße Gr2eeos5quin»to, a nataii, die infantem geftare circa focurn, 6claribus (ollemni ritu dedicare; idque feftum Αμφι-$$όμια appellatutuj a iacro circa focum curfu k\

a) cit* Athen, Deijmof. p. 62%. b) Ρlura habet.Spanhebf. in Callim. Hymn. in Jovem v. fz. e) Spanh.l.c. adHymn. in Dian υ. 241. hbi citat Athen. d) SchoL SophocLtit. Vulcan. in notis aäCallim. e) Le* Hymn. jfov.v.yz.f) Ad Hymn, in Dian. v· 241. g) Schob Ptndari pJ7ß.·kyCiL· Alex. ab Alexand, Genial dier. L. H.C.XXXV. /)De faltat,p. 7ßj»aM, $oh Gothqfr. Läckemackeri ob/.Phi**bk>g. jTv VI p,jo. k) Brunning Antiquit. Grcee. C, Lp. 101

§ VII·Saltatianis religio!® confvetudinem, quem»

admodum alia, ab Heilade acceperunr Romani:fic Pyrrhieam ialtationem sb adveneu /Enese in I»jaUarn^a Numa certe invaluiiie, prsecer alios nar»

ras

düfcg? ) O ( *Ϊrat Feßttsa) De AfcoHasmo aperte löqöifur Vtrgi*kttsybyfeå &-ovbiculares.in plerisq-ue eorum feftisregndle conftat, Saltabant aurem inter alia, dumAmbarvaiia facra iß honorem prsfertim Gereris*bis quotannis eeiebrabantur ; femel pro frugibusnovis, iterumque pro coiie&is. Nerrpe ter düce-barur tum hoftia circum arva: fequebatör illamplebs ruftica clsmitans, querna cinäa corona &motusdans incompofitos, laudes interim dea? can-tans c). Itapaganiimi tenebris Patriam noftramde«tinentibus, modo Arobarvalium non dißimili, u-bertafem terrae abidolis iuis efBagitarunt veteresSvioGothi: immo depuHaidoiomanise calig?ne,ffubjpfoetiamChniHaniCroo, Ambarvallia iacra, ex in-Üituto Roroanenfium , pasfim retenta (unt & Pro*ceßmus appeüata, diesque iili Trcceßiomm & Reget*tionum, Ghigedagär; quod, arva arobierunt, ut an*nonse ubertatem adipsfeerentur» vel infortunia Pa¬triae averterent. Diipeicebanturdies Min minorem,quiincidebatcirea fe^um Evangel. Aßrcr, die VIICalend. majores > quorum quidem inftituen-dorum cauifa fuit peiiis vehementisfime Roma? ,grafFans,qua hommes fternutando efflarunt anirnam3), aliaque mala publica; Exinde vero retinebanfur,ut pro frugibus preces fierenr. Luftrabanttum ar»va & prata majores noftri,geftantes manucruces& faces ex alba cera confeÖas , car.entes litaniasDeo> b. Virgini Maria & ceteris Divis* iub tinnitu,&ionitu campanarum,eircumiatisquoqnedetnorrtuoruni ofiibqs,prout de reii^uiisS« Erici R.memo-

ti% "

il 3 ö < 5grat fob. PeringfkiMd.e) 8c Ifrael Erlanål de miraculisS. Erici /)· Sed ad Romanos revertimur, obfer-vantes, quod ante Nympharum fimulacra faltave-rint ruftici, in Sicilia pra?fertim, ubi 8c in domibusres iiiis divina fiebat, ut teftem Athenäum iaudacJoh.Ludov. De lä Gerda £) qui & huc Ipe&are aithxc Virgilii, Ecl. V. 74·

- « - - - - Et cum follemnia volaReddemus Nympbis,& cum lußrabimus agns,

Adjice, moremquoque fuiiie Romanis, pro in«columitate alicujus iervata,diis Cuftodibusiacrah-cere,in quibus nec choreas abfuiile,h«c indicantHoratii b).

Nec morem in Salium fit requiespedum.Sälii hi, a Jaltendo nomen adepti, tefte Servioi) antiquifilmi facerdotes fuerunt Herculis$ Nornavero Marci illos, nuraero Xii,confecravit. TfirnMetiam appeilantur, a vecuftiilimis apud Romanosverfrbus Saltarihus 8c Saturninis k). Reiiqua fefta,motureligioio gavifa fciensjam praetereo Nos ve»ro Chriftiani, quia corpore nonfolemus, ani-mo tarnen corarn Deo Benigniflirro exfulca-

- renon intermictamus, itautatireum illud Hieropfai-tx nobis fem per veniatin mentem, P(. XCV: i 2.6,

a) Cit. Meurf. in notis ad Caflim. Hymn. in jfov. v.$2. b) Georg, Tl.v.jS?. c) Virg. Georg I.V.34J. & Ger¬da ad b. L d) Dijkman. antiquiu Ecclef. Svec. ρ ijp conf.Differt.de Ambarvalibus facris habit. Upf. 1 ->27. t) Mun.Uller. p. yi. f) pag. 133. ijy. g) Inannot, ad Virg. Ed. V.v. 74. b) Lib.I. Od. 36. 1) Ad Virg. /Eneid. VIII, v. 663.K) lJlura de Solur vide}fl s-, apud loi. GttibeHetum rnpécu-Itari de Ulis libello.

S. D. G,.' . ■-

. >■■·>*- · · v · / - .V

, "V- j.' · _··'· - " . ' ;