DERS VE Ö⁄RENC‹ ÇALIfiMA K‹TABI

3. K‹TAP

1-A

‹LKÖ⁄RET‹M

YAYINCILIK T‹CARET ANON‹M fi‹RKET‹

Ali Suavi Sokak Nu.: 1/4 06570 - Maltepe / ANKARA

tel. – belgeç: (0.312) 232 05 54 • 231 35 23

Hatice BIYIKLI Yaflar ÖZTAfi

Millî E¤itim Bakanl›¤› Talim ve Terbiye Kurulunun 09.12.2013 tarih ve 219 say›l› karar› ile 2014 – 2015 ö¤-

retim y›l›ndan bafllayarak 5 (befl) y›l süreyle ders kitab› olarak kabul edilmifltir.

ISBN 978 - 9944 - 365 - 60 - 4

1-B

Editör

Hasan Hüseyin YILDIZ

©

Dil Uzman›

Münevver O⁄AN

©

Görsel Tasar›m

Aynur Z‹LKAYA

©

Program Gelifltirme Uzman›

Göksan BAY‹S

©

Ölçme ve De¤erlendirme Uzman›

Banu KOÇ

©

Rehberlik Uzman›

Mukadder GÜVENER

Her hakk› sakl›d›r ve Doku Yay›nc›l›k Tic. Afi’ne aittir. Kitab›n içindeki flekil,yaz›, resim ve grafikler yay›nevinin izni olmadan al›namaz, ço¤alt›lamaz vebas›lamaz.

Ankara, 2016

Bask›, Cilt:Özgün Matbaac›l›k San. ve Tic. Afi

Ankara-Polatl› Devlet Karayolu 52. km.Özgün Grup Sitesi, Temelli Beldesi / Sincan - ANKARA

tel.: 0312 645 19 10 (PBX) • belgeç: 0312 645 19 19

1-C

‹ST‹KLÂL MARfiI

Korkma, sönmez bu flafaklarda yüzen al sancak;

Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.

O benim milletimin y›ld›z›d›r, parlayacak;

O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olay›m, çehreni ey nazl› hilâl!

Kahraman ›rk›ma bir gül! Ne bu fliddet, bu celâl?

Sana olmaz dökülen kanlar›m›z sonra helâl.

Hakk›d›r Hakk’a tapan milletimin istiklâl.

Mehmet Âkif Ersoy

1-Ç

ANDIMIZ

Türküm, do¤ruyum, çal›flkan›m.

‹lkem küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak;yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir.

Ülküm yükselmek, ileri gitmektir.

Ey Büyük Atatürk!

Açt›¤›n yolda, gösterdi¤in hedefe durmadanyürüyece¤ime ant içerim.

Varl›¤›m Türk varl›¤›na arma¤an olsun.

Ne mutlu Türküm diyene!

1-D

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

1-E

‹Ç‹NDEK‹LER (DERS K‹TABI)

ANADOLU’NUN C‹R‹T OYUNLARI . . . . . . .Mehmet ÖNDER . . . . . . . .79

HEP‹M‹Z‹N OYUNCAKLARI . . . . . . . . . . . . .Esma GÜNER . . . . . . . . . . .82

OYUN ALANI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Hüseyin YURTTAfi . . . . . . .84

UÇURTMALAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .R›fk› KAYMAZ . . . . . . . . .85

(1. Serbest Okuma Metni)

RENGÂRENK TOPACIM . . . . . . . . . . . . . . .Mustafa ORAKÇI . . . . . . .86

(2. Serbest Okuma Metni)

7. TEMA: OYUN VE SPOR ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78

SAFRANBOLU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Levent KIRAN . . . . . . . . . . . .90

TÜRK‹YE’M . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Atilla ÇAKIRO⁄LU . . . . . . . .94

KÖMÜRÜN ÖYKÜSÜ . . . . . . . . . . . . . . . .Talip APAYDIN . . . . . . . . . . .96

ÜLKEM‹ZDEK‹ DA⁄LAR . . . . . . . . . . . . .Tar›k USLU . . . . . . . . . . . . . .100

(1. Serbest Okuma Metni)

MÜZELER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Bu kitap için yaz›lm›flt›r. . . . . .104

(2. Serbest Okuma Metni)

8. TEMA: GÜZEL ÜLKEM TÜRK‹YE ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89

1-F

‹Ç‹NDEK‹LER (Ö⁄RENC‹ ÇALIfiMA K‹TABI)

KAYNAKÇA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EK-1

TÜRK‹YE HAR‹TASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EK-2

TÜRK DÜNYASI HAR‹TASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EK-3

TEMAYA HAZIRLIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .147

SAFRANBOLU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Levent KIRAN . . . . . . . . .148

TÜRK‹YE’M . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Atilla ÇAKIRO⁄LU . . . . .151

KÖMÜRÜN ÖYKÜSÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . .Talip APAYDIN . . . . . . . .156

fiEFTAL‹N‹N BEDEL‹ (Dinleme Metni) . . . . . .Cande¤er Tetik BERA . . .159

TEMA SONU DE⁄ERLEND‹RME ÇALIfiMALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162

8. TEMA: GÜZEL ÜLKEM TÜRK‹YE ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .146

TEMAYA HAZIRLIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126

ANADOLU’NUN C‹R‹T OYUNLARI . . . . .Mehmet ÖNDER . . . . . . . .127

HEP‹M‹Z‹N OYUNCAKLARI . . . . . . . . . . .Esma GÜNER . . . . . . . . . . . .131

OYUN ALANI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Hüseyin YURTTAfi . . . . . . . .136

DEN‹ZDE YÜZERKEN NELERE D‹KKAT

ED‹LMEL‹D‹R? (Dinleme Metni) . . . . . . . . .Adnan fiEKER . . . . . . . . . . . .141

TEMA SONU DE⁄ERLEND‹RME ÇALIfiMALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143

7. TEMA: OYUN VE SPOR ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125

78

TEMADA ‹fiLENECEK MET‹NLER

ANADOLU’NUN C‹R‹T OYUNLARIHEP‹M‹Z‹N OYUNCAKLARIOYUN ALANIUÇURTMALAR (1. Serbest Okuma Metni)RENGÂRENK TOPACIM (2. Serbest Okuma Metni)

OYUN VE SPOROYUN VE SPOR

7. TEMA

79

Anadolu’nun geleneksel seyirlik oyunlar› aras›nda ciritoyunlar›n›n yeri büyüktür. Cirit oyunlar›, bir e¤lence, biryi¤itlik ve çeviklik gösterisi, ayn› zamanda bir atl› spordur.

Cirit oyununun kayna¤› ve ç›k›fl› üzerine çeflitli söylentilervard›r. Derler ki bir zamanlar birbirine komflu, ayn› soydangelen iki oban›n aras› aç›l›r. Bir oba ötekinden k›z ister,verilmez. Derken ifl kavgaya, savafla dökülür. ‹ki oban›nyi¤itleri atlar›na biner, z›rhlar›n› kuflan›r, silahlan›rlar. ‹kiobay› ay›ran s›n›r›n tam karfl›s›nda yerlerini al›rlar. Nerdeysekan dökülecek, yi¤itler birbirine girecek. Oban›n yafll›lar›toplan›r, bir hiç yüzünden bunca kan dökülmesini istemezler.Karfl› oban›n ileri gelen yafll›lar›yla konuflur, anlafl›rlar:

ANADOLU’NUN C ‹R ‹T OYUNLARIANADOLU’NUN C ‹R ‹T OYUNLARI

80

— Niçin savaflal›m, boflu bofluna vuruflal›m? Kan dökmekdüflmana karfl› olur. Biz ayn› soydan, ayn› kökten gelmifl, ikikardefl obay›z. Aram›zda bir anlaflmazl›k oldu, yi¤itlerimizbunu onur meselesi yapt›lar. Ellerinden silahlar›n› alal›m.Silah yerine birer sopa verelim. Güçlerini, savafl hünerlerini,yi¤itliklerini göstersinler. Sopalar› kim kime daha çok isabetettirirse o taraf yenmifl say›ls›n. Yenilen, yenilgiyi kabul etsin.Böylece kan dökülmesin, derler.

‹ki obadan iki hakem seçer, meydana ç›kar›rlar. Yi¤itler,bir savafl düzeni içinde vuruflmaya bafllarlar. Sonundahakemler, en çok isabet alm›fl taraf› yenilmifl sayarak oyunudurdururlar. Yenen taraf da istedi¤ini elde eder.

Bu olaydan sonra cirit bir oyun, bir spor olarak yay›l›r.Geleneksel kurallar› ile birlikte millî oyunlar›m›z aras›ndayerini al›r.

81

Cirit oyunlar›nda kullan›lan bir metre uzunlu¤undakisopalar, mefle, flimflir, hurma gibi a¤açlar›n dallar›ndankesilir, cilalan›r. Bir ucu kal›ncad›r. Cirit oyununa kat›lacakbelli say›daki atl›lar, karfl›l›kl› dizilir. Aralar›nda yüz, iki yüzmetrelik bir mesafe bulunur. Cirit oyunu bafllad›¤› zaman,dizilerden bir atl›, at›n› ileri sürer. Buna öteki diziden baflkabir atl› karfl› ç›kar, ilk ç›kan atl›, karfl›s›ndaki atl›ya sopas›n›f›rlat›r ve hemen dizginleri geri çevirir, öteki onu kovalar vesopas›n› atar, derken karfl›dan bir ikincisi onu karfl›lar.Böylece cirit bir düzen içinde sürer gider.

Mehmet ÖNDER(Düzenlenmifltir.)

82

Can›m s›k›l›yordu. Hiçbir fley yapmak istemiyordum. An-nem d›flar› ç›karken uslu uslu oturmam› söylemiflti. Ablam dabilgisayarda ödevini yap›yordu. Benimle konuflmuyordu.

Ben de bir kab›n içine biraz su biraz da s›v› deterjan koy-dum. Balkona ç›kt›m, baloncuk yapmaya bafllad›m. ‹rili ufak-l› baloncuklar›n havaya da¤›l›fl›n› seyretmek hofluma gitmiflti.Afla¤›da arkadafl›m Fatma’y› gördüm:

— Ne güzeeel! diye ba¤›rd›. Benim yukar›dan yapt›¤›mbaloncuklar›, o afla¤›dan yakalamaya çal›fl›yordu.

— Ben de yapmak istiyorum! Afla¤›ya gelsene, dedi.O, annesinden, ben ablamdan izin alarak parka gitmeye

karar verdik. Baloncuk yapa yapa parka vard›k. Park kala-bal›kt›. Kimi sal›ncakta sallan›yor, kimi kumda oynuyordu. ‹patlayanlar, körebe oynayanlar vard›.

Park›n giriflinde Zehra’y› geçen hafta bahsetti¤i uçurtma-s›yla görünce çok flafl›rd›k.

HEP‹M‹Z ‹N OYUNCAKLARIHEP ‹M‹Z ‹N OYUNCAKLARI

83

— Aaa, uçurtman ne güzel, dedi Fatma.Zehra:— Dedem yapt›, dedi.Hakl›! Dedesi öyle güzel bir uçurtma yapm›fl ki böylesini

hiçbir oyuncakç›da bulabilece¤inizi sanm›yorum.Rengârenk uçurtman›n havada nazl› nazl› süzülüflüne bü-

tün çocuklar bakakalm›flt›k. Hayran hayran Zehra’n›n uçurt-mas›na bak›yorduk ki park›n bafl›ndaki yokufltan kayan Mu-rat ile a¤abeyini gördük. Murat’a büyük a¤abeyi tahtadanbir kayak yapm›fl. Hepimiz kaymak için s›raya girdik. Büyükyokufltan kaymak öyle e¤lenceliydi ki... Oynarken zaman›nnas›l geçti¤ini anlamam›fl›z. Me¤er akflam olmufl. Temiz ha-vada oynarken iyice ac›km›fl›m. Hemen eve kofltum. Annemeve gelmifl midir acaba? Gelmifl, gelmifl, bu mis gibi yemekkokusu annemin geldi¤ini gösteriyor.

— Nas›l, s›k›ld›n m›? dedi annem.Hiç s›k›l›r m›y›m, o s›k›c› bilgisayar oyunlar›ndan daha

zevkli oyunlar oynad›k! Esma GÜNER(Düzenlenmifltir.)

84

Oynuyoruz ya sokaktaArkadafllarla,Bir o kovar bizi,Bir öteki.

Kimi patlat›p öyle atar topumuzuKimi hiç vermez avlusuna kaç›nca.

Yalvar›r›z zaman zamanGülüflüp kaç›fl›r›z bazan,Sonra yine dalar›z oynumuza.

Elbet biz de istemeyiz,Sokakta oynay›p gürültü etmeyi‹stemeyiz.Yafll›lar›, bebekleri, hastalar› üzmeyiAma nereye gidebiliriz,Çevrede bir tek oyun alan› yokken?

Hüseyin YURTTAfi

OYUN ALANIOYUN ALANI

85

Kufllar gibi kanat aç›pUçun, uçurtmalar uçun!Gökyüzüne nefle saç›pUçun, uçurtmalar uçun!

Kimi yeflil, kimi beyaz...Kimi atak, kiminde naz.Bulutlara koflup biraz,Uçun, uçurtmalar uçun!

Gökyüzünde dizi dizi...Anlatay›m sevginizi.Mavili¤e çekip bizi,Uçun, uçurtmalar uçun!

Gökyüzünü uzat bize,Olarak kol kanat bize.Öteleri anlat bize,Uçun, uçurtmalar uçun!

R›fk› KAYMAZ

UÇURTMALAR UÇURTMALAR ( 1 . Serbest Okuma Metn i )( 1 . Serbest Okuma Metn i )

86

RENGÂRENK TOPACIMRENGÂRENK TOPACIM(2 . Serbest Okuma Metn i )(2 . Serbest Okuma Metn i )

Dedem bana bir hediye verdi.

Merak ettim. Hemen açt›m.

Tahtadan rengârenk bir fley...

Anlayamad›m. Dedeme sordum:

— Dedeci¤im bu ne?

Dedem dedi ki:

— Buna topaç denir. Çok eskiden çocuklar topaçla e¤-

lenirdi. ‹flte bu topaç da benimdi.

87

Art›k senin oldu, de¤il mi?

— Dedeci¤im! Çok teflekkür ederim. Art›k benim en gü-

zel oyunca¤›m bu. Ama ben bu topaçla nas›l oynar›m?

— Önce düz bir yer bulmal›s›n. ‹pi topaca sarmal›s›n,

sonra da yere do¤ru atmal›s›n. Topaç ne kadar çok dö-

nerse o kadar baflar›l›s›n.

Hemen elime ald›m.

‹pini sard›m. Yere att›m.

Dönmedi bile!

88

Bu kez dedem topac› ald›. ‹pini sard›. Yere att›. Bizim to-

paç sanki kanatland›! Döndükçe döndü. Renkli halkalar› bü-

yüdükçe büyüdü.

Çal›flt›m çal›flt›m. Sonunda çevirmeyi baflard›m. Ben to-

pac› çok sevdim. Arkadafllar›m da çok sevdi. Hepsi dede-

sinden topaç istedi. Dedelerle torunlar birlikte topaç çe-

virdik. Dedelerimiz bizi yendi.

Karar verdik, çok çal›fl›p baflaraca¤›z. Yine yar›flaca¤›z.

Ama bu sefer biz kazanaca¤›z.Mustafa ORAKÇI(Düzenlenmifltir.)

89

GÜZEL ÜLKEM TÜRK‹YEGÜZEL ÜLKEM TÜRK‹YE

8. TEMA

TEMADA ‹fiLENECEK MET‹NLER

SAFRANBOLUTÜRK‹YE’MKÖMÜRÜN ÖYKÜSÜDA⁄LAR (1. Serbest Okuma Metni)MÜZELER (2. Serbest Okuma Metni)

90

Safranbolu, geleneksel Türk toplum yaflam›n›n özellikleri-ni kent ölçe¤inde yaflatan, tarihi ve kültürel eserlerini tüm in-sanlara sunan örnek bir kenttir.

Daha çok eski Türk evleri ile tan›nan Safranbolu, tarihîyönüyle, do¤al güzellikleriyle gün geçtikçe daha çok ilgi gör-mektedir.

Ad›n› safran bitkisinden alan Safranbolu, tarih boyuncapek çok uygarl›¤a ev sahipli¤i yapm›flt›r.

Safranbolu’da yazlar s›cak, k›fllar so¤uk, baharlar ›l›k veserin geçer. ‹lkbahar ve sonbahar oldukça uzundur.

Safranbolu, 1200 (bin iki yüz)’ü koruma alt›nda olan say›-s›z kültürel esere sahiptir.

SAFRANBOLUSAFRANBOLU

91

Evler flehrin iki bölümünde toplanm›flt›r. Bunlardan ilki k›fl-l›k evlerin bulundu¤u Çarfl› kesimi, di¤eri yazl›k evlerin bulun-du¤u Ba¤lar’d›r.

Kentin turistik ve tarihî eserlerinin yo¤unlaflt›¤› bölge Çar-fl› kesimidir. Bu bölge kuzeydeki kale ile güneydeki H›d›rl›ktepelerinden izlenebilir.

Kale ve çevresi ilk yerleflim alan›d›r. Bu tepede bulunaneski hükûmet binas›, hâlen çal›flmakta olan 200 (iki yüz) y›l-l›k saat kulesi ve art›k kullan›lmayan hapishane binas› kentingörülmeye de¤er tarihî eserleridir.

Safranbolu, tarihî eserleri ve evlerinin yan› s›ra ilgi çeki-

92

ci do¤al güzelliklere de sahiptir. Yo¤un orman alanlar› vevadiler piknik yapmaya elveriflli oldu¤u kadar yürüyüfl, t›r-manma ve bisiklet gibi di¤er turistik etkinliklere de olanaksa¤lamaktad›r.

Kentte eski Türk evlerinden oluflturulmufl pek çok yeme-içme ve e¤lence mekânlar› bulunmaktad›r. Akflamlar› Çarfl›bölgesinde yo¤unlaflm›fl e¤lence mekânlar›nda canl› müzikdinlenebilir. Her zaman taze sat›lan f›nd›kl›, fiam f›st›kl›, gül-lü ve safranl› çeflitleri bulunan Safranbolu lokumu, Safran-bolu evleri kadar ünlüdür.

Safranbolu’da geleneksel el sanatlar› hâlâ yayg›n olarak

93

üretilmektedir. Yemeni (aya¤a giyilen deri ayakkab›), Bak›r-c›lar Çarfl›s›’ndaki bak›r eflyalar, ahflap oymalar bunlar›n ba-fl›nda gelir. Çarfl› bölgesindeki bütün sokaklarda hediyelikeflyalar›n bulunabilece¤i pek çok dükkân vard›r. Kastamonudokumalar›ndan yap›lm›fl giysi ve örtüler, ahflap, seramik vederi eflyalar, Safranbolu evi maketleri al›nabilecek hediye-lik eflyalardand›r.

Levent KIRAN

(Düzenlenmifltir.)

94

Tabiatta, tarihteEfli yoktur ülkemin,Âfl›¤›y›m do¤ufltanGüzelim Türkiye’min.

Antalya, Samsun, MersinNe güzeldir Marmaris.Fethiye, Kemer, BodrumMasmavidir Akdeniz.

Medeniyet f›flk›r›rTopra¤›ndan tafl›ndan,Selçuk, Efes, BergamaSanki müze do¤ufltan.

TÜRK‹YE ’MTÜRK‹YE ’M

95

‹ncisidir ‹stanbulHer yönüyle dünyan›n.Hayran›y›m Bursa’n›n,Edirne’nin, Konya’n›n.

Diyarbak›r, AnkaraHepsi baflka güzeldir.Pamukkale bembeyazIhlara flaheserdir.

Dört mevsimi yaflars›nAyn› günün içinde,Erzurum’da kar ya¤arGünefl açar Mersin’de.

Atilla ÇAKIRO⁄LU

96

KÖMÜRÜN ÖYKÜSÜKÖMÜRÜN ÖYKÜSÜ

Uzun Mehmet, ad› üstünde uzun boylu, iri yar›, güçlü birdelikanl›yd›. Askerli¤ini ‹stanbul’da deniz eri olarak yapt›.

Kömürü ilk kez askerde görmüfltü. Görevli oldu¤u gemininmakine dairesinde askerler kapkara tafllar› kürekle oca¤aat›yorlard›. O da har›l har›l yan›yordu.

Bir gün k›fllada askerlere kömürün önemini anlatt›lar.Yafll› bir subay, kömüre $kara alt›n# dedi.

— Topra¤›nda kömür bulunan ülkeler zengin oluyor.Gemilerimizi iflletmek için yabanc›lara avuç dolusu paraveriyoruz. Oysa bizim topra¤›m›zda da kömür vard›r.Askerli¤inizi bitirip de köylerinize gidince kömür aray›n.

Askerlerin ço¤u:

97

— Bizim orada var. Ben bulaca¤›m göreceksiniz, diyesöyleniyordu.

Zonguldakl› Uzun Mehmet susuyordu. Bafl›n› indirmifl, dü-flünüyordu, köyüne var›nca kömür arayacakt›.

‹kinci y›l›n sonunda Uzun Mehmet’e bir ay izin verdiler.Karadeniz’e giden bir vapura bindi. ‹ki gün sonra köyünevarabildi.

Mehmet, ertesi gün de¤irmene un ö¤ütmeye gitti. De¤ir-men kalabal›kt›. Kendisine s›ran›n geç gelece¤ini görenMehmet orada maden kömürü aramak için d›flar› ç›kt›.

Afla¤›da, kuru bira¤aç gövdesinin önünebirikmifl kal›nt›lar›n içinebakt›. Aya¤› ile kuruotlar› kar›flt›rd›. ‹flteorada buldu ilk kömürparças›n›. Eline al›r al-maz tan›d›. Kalbi kütküt vurdu. Bir parçakopard›.

$Buldum!# diye ba¤›rd›. $Buldum, kömür bu!#Bir a¤ac›n alt›na oturup atefl yakt›. Sonra kömürü k›r›p bir

parças›n› alevlerin içine koydu. Kömür yanmaya bafllad›. Sevincinden ne edece¤ini bilemiyordu. Tekrar dönüp

atefle bakt›. Odunlar yan›p geçmifl ama kömür hâlâ yan›-

98

yordu. Sonra yürüdü derenin yukar›lar›na. Dere gittikçe de-rinleflti. Bir yerde kara bir çizgi gördü. El kal›nl›¤›nda birdamard›. E¤ilip inceledi. Kömüre pek benzetemedi. Birazileride suya yak›n bir karalt› gördü.

Kollar›n›, paçalar›n› s›vay›p suya girdi. Elini sokup bir ç›-k›nt›y› kopard›. Kapkara bir parçayd›. Islak ›slak parl›yordu.

— H›h, dedi. Bu iflte! Buradaym›fl demek, vay bee!.. Kö-mür bunlar! Vallahi kömür!

Mehmet izninin dolmas›n› bekleyemedi. ‹stanbul’un yolu-nu tuttu. Do¤ruca komutana ç›kt›. Selam verip koltu¤unda-ki ç›k›n› açt›.

— Kömürü buldum komutan›m, dedi. Bizim köyün da¤›n-da buldum.

Nas›l buldu¤unu anlatt›. Komutan çok ilgilendi. Hemenbir kurul oluflturup Mehmet’le birlikte Zonguldak’a gönder-

meyi, bulunan yeri ince-lemeyi kararlaflt›rd›lar.

‹çlerinde uzman kifli-ler bulunan grup, Meh-met’le birlikte köye git-tiler. Kömürün bulundu-¤u yere vard›lar.

Kazma, kürek götür-müfllerdi. Bir iki yeri açt›-lar. Uzmanlar çok sevinmiflti.

— Yafla Mehmet, de-diler. Sen memleketebüyük hizmet ettin. Sanaalt›n madalya verece¤iz.Ayl›k maafl ba¤lataca-¤›z.

Uzun Mehmet’i vali-ye götürdüler. Bakan-lar›n huzuruna ç›kard›-lar. Ödül verdiler. Maafl ba¤lad›lar.

Aradan uzun zaman geçti. Hâlen bütün Türkiye ondanyararlan›r. Bilelim bilmeyelim, hepsinde Zonguldak köylüsüUzun Mehmet’in eme¤i var, al›n teri var.

Talip APAYDIN(Düzenlenmifltir.)

99

100

Ülkemizdeki Toros, A¤r›, Erciyes vb. da¤lar, düz ovala-ra nisbetle daha fazla ya¤›fl al›r. Yüksek olduklar› için zir-veleri, yukar›daki hava ak›mlar›yla do¤rudan temasa geçer.Bu da¤lar›n doruklar›nda bulutlar ve sis hiç eksik olmaz. Ül-kemizdeki bu da¤larda yükseklik artt›kça s›cakl›k düfler, buda ya¤›fl fleklini de¤ifltirir. Çok yukar›larda ya¤mur de¤il, karya¤ar. O yüzden ülkemizdeki A¤r› ve Erciyes gibi büyük da¤-lar›n zirveleri, her zaman kar ve buz tabakalar›yla kapl›d›r.

Yaz mevsimi geldi¤inde, bu da¤lardaki kar ve buz ta-bakalar› erimeye bafllar. Da¤›n eteklerinden afla¤›larado¤ru buz gibi tatl› p›narlar akar. Bu p›narlar bir yerlerde

ÜLKEM‹ZDEK‹ DA⁄LAR ÜLKEM‹ZDEK‹ DA⁄LAR (1. Serbest Okuma Metni)(1. Serbest Okuma Metni)

101

birlefle birlefle büyür. Afla¤›larda suya hasret bekleyenovalar›n, ormanlar›n, ba¤ ve bahçelerin, susuzluktan du-daklar› çatlam›fl ceylanlar›n, küçük kufllar›n ve insanlar›n im-dad›na yetiflir.

Yeryüzü üzerinde insanlar için çok önemli olan Nil gibi,F›rat gibi önemli nehirler hep da¤lardan beslenir.

Dünya üzerindeki insanlar›n yar›s›n›n su ihtiyac› da¤lar-dan karfl›lan›r.

Da¤lar, yeryüzünün temiz su depolar›d›r. Binlerce metreyukar›larda tertemiz bulutlardan da¤ doruklar›na ya¤ankarlar, ya¤murlar, yine el de¤memifl o doruklarda kar vebuz hâlinde depo edilir. E¤er su, sadece ya¤mur hâlindekalsayd› ya¤ar ya¤maz akar giderdi. O zaman ya¤›fllar›n

102

azald›¤› yaz mevsiminde, yol kenarlar›nda imdad›m›za ye-tiflen köy p›narlar›n› zor görürdük. Nehirlerin ço¤u, yazlar›tamamen kurur, k›fllar› ise gere¤inden fazla dolup taflard›.

Oysa da¤ zirvelerinde kar ve buz olarak depo edilensu, zaman› geldi¤inde fl›r›l fl›r›l akan dereler, da¤lar›n tafl-lar›n kalplerinde serin tatl› p›narc›k akmaya bafllar.

Da¤lar›n insanlar için büyük bir faydas› da içlerinin ma-den dolu olmas›d›r. Da¤lar, düz arazilerle k›yas edildi¤in-de içleri hazinelerle dolu yeryüzüne da¤›t›lm›fl sand›klar gi-bidir. Alt›n, gümüfl, bak›r, kurflun gibi pek çok maden da¤-larda depolanm›flt›r.

Yeryüzünün en verimli ovalar› da¤lar›n eteklerindedir.Çünkü da¤lar›n faydalar›ndan bir tanesi de verimli toprak-lar›n oluflmas›na yard›mc› olmakt›r.

103

Yüksek da¤lar gündüzleri günefl ›fl›klar›n› dik olarak al›r.Geceleri ise çok çabuk so¤ur. Bu so¤uk-s›cak de¤iflkenli¤iyüzünden da¤lardaki kayalar zaman içinde parçalan›r veufalan›r. Ya¤mur ve kar sular›yla da¤›n eteklerinden afla-¤›lara do¤ru kaya parçac›klar›, da¤ eteklerinde birikerekverimli ovalar›n buralarda oluflmas›na sebep olur.

‹flte size da¤lar›n da¤lar kadar büyük birkaç yarar›. Bun-lar›n d›fl›nda da¤lar yeryüzünün ormanlar›, nehirleri, deniz-leri ve ovalar› gibi süsüdür.

Bereketli ›rmaklar›yla, serin tatl› p›narlar›yla eteklerin-den k›vr›la k›vr›la geçen yollar›yla da¤lar, bizi birbirimizeba¤lar.

Tar›k USLU(Düzenlenmifltir.)

104

MÜZELER MÜZELER (2. Serbest Okuma Metni)(2. Serbest Okuma Metni)

Her müze, canl› bir tarihtir, medeniyetlerin aynas›d›r. Benbunu, Türk müzelerini gezerken daha iyi anlad›m.

‹stanbul’da küçüklü büyüklü bir hayli müze var. Hepsi detarihi eserler bak›m›ndan zengin. ‹stanbul’un kendisi de birmüze gibi. Denizi, manzaralar›, iklimi ve daha birçok üstünde¤erleri bak›m›ndan dünyan›n güzel flehirlerinden biri. ‹stan-bul’u, ele geçiren her millet baflkent yapm›fl; surlarla kuflat-m›fl; saraylarla, tap›naklarla süslemifltir. Bu yüzden buradaher ad›m bafl›nda bir an›ta ve bir medeniyete rastlars›n›z.

‹stanbul’daki büyük müzelerden birini görmek istedim. Birgün Topkap› Müzesi’ne gittim. Müze, mahalle geniflli¤indebüyük bir saray. Fatih, ‹stanbul’a ikinci saray olarak Çinili

105

Köflk’ü yapt›rm›fl. Ondan sonra gelenOsmanl› padiflahlar›saraylar eklemifller. Bugünkü $Topkap› Saray›# böyle olufl-mufl.

fiimdi bu saray, bir müzedir. Buran›n tamam›n› gezip gör-mek için günler de¤il, haftalar gerekir. Çok de¤erli belge-lerin sakland›¤› arfliv dairesine u¤rayamad›m. De¤erli kitap-larla dolu zengin kitapl›¤›n› pek övdüler. Onlardan fayda-lanmak için okuyup incelemek gerekir.

Müzenin çini bölümü, eski Çin porselenleriyle dolu. Ta-baklar, çanaklar, vazolar öyle güzel, öyle canl› ki bu günündev fabrikalar›ndan bu kadar güzel eflya ç›kaca¤›na insaninanam›yor.

106

Müzede yürüye yürüye bir bölüme geldik. Buras›, bafltanbafla araba. Padiflahlar›n, flehzadelerin, sultanlar›n bindi¤içeflit çeflit arabalar. Her biri, yüzy›llar boyunca gelifle geli-fle birer sanat eseri hâline gelmifl. Bunlardan baflka akla ge-lebilecek her fleye ait koleksiyonlar var: El yaz›s› koleksiyon-lar›; minyatür, resim koleksiyonlar›; hançer, pala, k›l›ç, karg›,m›zrak ve çeflitli silah koleksiyonlar›. Son zamanlarda aç›lm›flolan kutsal emanetler dairesindeki peygamberimize ait efl-yalar› da mutlaka görmek gerekir.

Topkap› Saray›, anlat›lmakla bitmez. Onu tan›mak içingezip bu güzelim tarihî de¤erimizi görmeliyiz.

(Bu kitap için yaz›lm›flt›r.)

123

124

NOTLAR IM

125

TEMADA ‹fiLENECEK MET‹NLER

ANADOLU’NUN C‹R‹T OYUNLARIHEP‹M‹Z‹N OYUNCAKLARIOYUN ALANIDEN‹ZDE YÜZERKEN NELERE D‹KKAT ED‹LMEL‹D‹R?(Dinleme Metni)

OYUN VE SPOROYUN VE SPOR

7. TEMA

126

Afla¤›daki görsellerden hareketle bu temada hangi konu-lar›n ifllenece¤ini tahmin ediniz. Tahminlerinizi resimlerin alt-lar›na bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

Tahminim: ...........................................................................................................................................................................

Tahminim: ...........................................................................................................................................................................

Tahminim: ...........................................................................................................................................................................

Tahminim: ...........................................................................................................................................................................

TEMAYA HAZIRLIK

127

ANADOLU’NUN C‹R‹T OYUNLARI

Anlam›n› bilmedi¤iniz kelime, kelime grupla-r›n› ve bunlar›n tahmin etti¤iniz anlamlar›n›afla¤›ya bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

1. ETK‹NL‹K

Kelimeler ve Kelime Gruplar› Tahminim

Kelime ve kelime gruplar›n› birer cümlede kullan›n›z.

Kelimeleri kullanarak bitiflik e¤ik yaz›yla bir fliir yaz›n›z.

128

Metnin size ilginç gelen bir bölümünü ne-denleriyle birlikte bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.2. ETK‹NL‹K

Afla¤›daki kelimelerin efl ve z›t anlamlar›n› bu-larak karfl›lar›na yaz›n›z.3. ETK‹NL‹K

Kelimeler EflAnlamlar›

Z›tAnlamlar›

yi¤it

kavga

yenilmek

cesur

dövüfl

kaybetmek

korkak

bar›fl

baflarmak

129

Atatürk’ün spor ve sporcuyla ilgili sözlerinibitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.4. ETK‹NL‹K

Sporun çeflitlerini afla¤›ya görsellefltiriniz.5. ETK‹NL‹K

130

Metinle ilgili afla¤›daki sorular› cevaplay›-n›z.6. ETK‹NL‹K

1. Bu metinden neler ö¤rendi¤inizi afla¤›ya bitiflik e¤ikyaz›yla yaz›n›z.

2. $Elif, o gün çok mutluydu.#Yukar›daki cümlede alt› çizili sözcü¤ün z›t anlaml›s›

afla¤›dakilerden hangisinde verilmifltir?A) Sporu erken yaflta yapmal›y›z.B) Gürültü yapmak insanlar› üzer.C) Atatürk sporcunun zeki olan›n› sever.

3. Afla¤›da verilen cümlelerin bafl›na do¤ruysa $D#,yanl›flsa $Y# yaz›n›z.

( ) Hangi yaflta olursak olal›m sa¤l›kl› yaflamak içinspor yapmal›y›z.

( ) Küçük yafllarda boks yapmal›y›z.( ) Spor kendimize güveni art›r›r.( ) Spor yapmadan önce doktora gitmeliyiz.( ) Sporun zekâ üzerinde etkisi yoktur.

131

HEP‹M‹Z‹N OYUNCAKLARI

Afla¤›da verilen anahtar kelimelerin sizdeça¤r›flt›rd›klar›n› bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.1. ETK‹NL‹K

$Hepimizin Oyuncaklar›# adl› metinde neleranlat›l›yor? Tahmin ediniz ve tahminleriniziafla¤›ya yaz›n›z.

2. ETK‹NL‹K

$Hepimizin Oyuncaklar›# adl› metnin görsel-lerini inceleyiniz. Görsellerle ilgili cümleler ku-rarak bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

3. ETK‹NL‹K

ip körebe

Bence bu metinde

anlat›lmaktad›r.

132

Metinden yeni ö¤rendi¤iniz kelimeleri de kul-lanarak bitiflik e¤ik yaz›yla bir an›n›z› yaz›n›z.4. ETK‹NL‹K

Siz hangi oyuncaklarla oynuyorsunuz? Oyun-caklarla oynarken nelere dikkat ediyorsunuz?Afla¤›ya bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

5. ETK‹NL‹K

133

ÖrnekBen de yapmak istiyorum!.. Afla¤›ya gelsene,

dedi.Ben de yapmak istiyorum!.. Yukar›ya gelsene,

dedi.

Park epey kalabal›kt›.Park epey ............... .Hakl›!.. Dedesi öyle güzel bir

uçurtma yapm›fl ki hiçbir oyun-cakç›da bulabilece¤inizi sanm›yo-rum.Hakl›!.. Dedesi öyle .............. bir

uçurtma yapm›fl ki hiçbir oyun-cakç›da bulabilece¤inizi sanm›yo-rum.

$Hepimizin Oyuncaklar›# adl› metnin size il-ginç gelen bir bölümünü nedenleriyle birliktebitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

6. ETK‹NL‹K

Afla¤›daki örne¤i inceleyiniz. Cümlelerdekiboflluklar› kelimelerin z›t anlamlar›yla görsel-lerden de yararlanarak örnekteki gibi doldu-runuz.

7. ETK‹NL‹K

134

Defterinize en çok sevdi¤iniz oyuncaklarlailgili bitiflik e¤ik yaz›yla bir hikâye yaz›n›z.8. ETK‹NL‹K

135

Oyuncaklar›n size olan faydas›n› anlatan birparagrafl›k yaz› yaz›n›z. Yaz›n›zda yeni ö¤ren-di¤iniz kelimeleri de kullan›n›z.

9. ETK‹NL‹K

Metinle ilgili ö¤rendiklerinizi ölçmek için afla-¤›daki sorular› cevapland›r›n›z.10. ETK‹NL‹K

1. Metindeki çocukla ortak ve farkl› yönlerinizi bitiflike¤ik yaz›yla afla¤›ya yaz›n›z.

2. Metinden anlam›n› bilmedi¤iniz hangi yeni kelimeleriö¤rendiniz?

3. Yandaki kelimele-rin z›t anlamlar›n› karfl›-lar›na yaz›n›z.

Ortak yönümüz Farkl› yönümüz

gece

güzel

136

OYUN ALANIAfla¤›daki görsellerle ilgili düflüncenizi biti-

flik e¤ik yaz›yla yaz›n›z. Yazd›klar›n›z› arkadafl-lar›n›zla paylafl›n›z.

1. ETK‹NL‹K

Afla¤›da verilen anahtar kelimelerin anlam-lar›n› tahmin ediniz. Bu kelimelerin sizde ça¤-r›flt›rd›klar›n› bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

2. ETK‹NL‹K

oynamak

arkadafl

137

Okudu¤unuz $Oyun Alan›# adl› fliirin içeri¤ihakk›ndaki düflüncelerinizi bitiflik e¤ik yaz›yla ya-z›n›z. Yazd›klar›n›z› arkadafllar›n›zla paylafl›n›z.

4. ETK‹NL‹K

Okudu¤unuz $Oyun Alan›# adl› fliiri zihninizdecanland›r›n›z. Canland›rd›klar›n›z›n görselini çiziniz.3. ETK‹NL‹K

138

$Oyun, alan# kelimelerinin sizde ça¤r›flt›rd›k-lar›n› kutucuklara bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.5. ETK‹NL‹K

oyunalan

Nas›l bir yerde oynamak isterdiniz? Afla¤›yaresmini çiziniz.6. ETK‹NL‹K

139

Bulundu¤unuz yerin belediye baflkan›naoyun alanlar›yla ilgili bir mektup yaz›n›z.7. ETK‹NL‹K

....../....../............

Ad›-Soyad›Adres:

140

$Oyun Alan›# adl› fliirle ilgili afla¤›daki soru-lar› cevapland›r›n›z.8. ETK‹NL‹K

1. Bir oyun alan› yapmak isteseniz nas›l yapard›n›z? Afla-¤›ya resmini çizerek gösteriniz.

2. Oyuncaklarla ilgili yap›lan reklamlar sizi ne kadar et-kiliyor? Düflüncenizi afla¤›ya bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

141

DEN‹ZDE YÜZERKEN NELERE D‹KKAT ED‹LMEL‹D‹R?(D‹NLEME METN‹)

Anlam›n› bilmedi¤iniz kelimeleri afla¤›ya ya-z›n›z. Bu kelimelerin anlamlar›n›, kendisindenönce veya sonra gelen kelimelerden yararla-narak tahmin ediniz. Tahminlerinizin do¤rulu-¤unu Resimli Türkçe Sözlük’ten kontrol edinizve kelimeleri birer cümlede kullan›n›z.

1. ETK‹NL‹K

Yüzmenin insan için faydalar› nelerdir? Dü-flüncelerinizi bitiflik e¤ik yaz›yla afla¤›ya yaz›n›z.2. ETK‹NL‹K

Kelimeler Tahminim Cümlelerim

142

Bir yüzücü olsayd›n›z neler yapmak isterdi-niz? Duygu ve düflüncelerinizi bitiflik e¤ik ya-z›yla yaz›n›z.

3. ETK‹NL‹K

143

‹lk iki soruyu yukar›daki fliire göre cevaplay›n›z.1. fiiire göre körebenin elinde ne var?

fiark› söyler döneriz,Bil bakal›m biz kimiz?De¤ne¤in var körebe,Göster bizi körebe.

Buldun, buldun beni sen,Ebe benim gerçekten,De¤ne¤ini bana ver;Haydi dönün beraber.

Hay›r, hay›r ebesin,E¤lencesi herkesin,Elindeki de¤nekleOrtam›zda dur, bekle.

KÖREBE

TEMA SONU DE⁄ERLEND‹RME ÇALIfiMALARI

2. fiiire göre ebenin de¤iflmesi nas›l oluyor?

3. Verilen görsellerden de yararlanarak afla¤›daki keli-meleri ça¤r›flt›rd›klar› görsellerle örnekteki gibi efllefltiriniz.

spor

bebek

patlatmak

oyuncak

Ali Ulvi Elöve

144

4. $Spor# kelimesinin sizde ça¤r›flt›rd›¤› kelimeleri afla¤›yabitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

5. Afla¤›daki cümlelerde koyu yaz›lm›fl kelimeler aras›ndakianlam farkl›l›¤›n› görsellerden de yararlanarak bulup yaz›n›z.

6. Sizin de hayalinizde bir oyuncak var m›? Varsa afla¤›-ya görselini çiziniz.

Evin önünden çay ak›yordu.çay:

Spor

Çay› çok seviyor.çay:

145

7. Afla¤›da görselleri verilen sporlardan hangisini çocukyaflta yapmak do¤ru de¤ildir? Görselin alt›na (X) koyarakbelirtiniz. Nedenini yaz›n›z.

( )

8. Konusu oyun olan bir fliir yaz›n›z. fiiirinizi bitiflik e¤ik ya-z›yla yazmay› unutmay›n›z.

( ) ( )

146146

TEMADA ‹fiLENECEK MET‹NLER

SAFRANBOLUTÜRK‹YE’MKÖMÜRÜN ÖYKÜSÜfiEFTAL‹N‹N BEDEL‹ (Dinleme Metni)

GÜZEL ÜLKEM TÜRK‹YEGÜZEL ÜLKEM TÜRK‹YE

8. TEMA

147

Yukar›daki görsellerden hareketle bu temada han-gi konular›n ifllenece¤ini tahmin ediniz. Tahminleriniziafla¤›ya bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

1. Tahminim: .........................................................................................

2. Tahminim: .........................................................................................

3. Tahminim: .........................................................................................

4. Tahminim: .........................................................................................

TEMAYA HAZIRLIK

148

SAFRANBOLU

Afla¤›daki haritada yaflad›¤›n›z bölgeyi veflehri bulunuz ve bölgenizin tarihî ve turistikyerlerini yaz›n›z.

Yaflad›¤› Yerin Ad›

1. ETK‹NL‹K

Afla¤›da verilen anahtar kelimelerin ça¤r›fl-t›rd›klar›n› yaz›n›z.2. ETK‹NL‹K

Bölgenin Tarihî ve TuristikYerleri

tarihî evler

turistlik

149

$Safranbolu# adl› metni zihninizde canland›-r›n›z. Size ilginç gelen bir bölümün görseliniyap›n›z.

3. ETK‹NL‹K

Afla¤›ya yeni ö¤rendi¤iniz kelimelerle cüm-leler kurunuz.4. ETK‹NL‹K

150

Araflt›rmalar›n›zdan da faydalanarak Saf-ranbolu’nun genel özelliklerini bitiflik e¤ik ya-z›yla yaz›n›z.

5. ETK‹NL‹K

Afla¤›daki boflluklar› bitiflik e¤ik yaz›yla dol-durunuz.6. ETK‹NL‹K

1. Bu metinden

ö¤rendim.

2. Bu metnin en be¤endi¤im etkinli¤i

3. $Eski tarihî evleriyle tan›nan Safranbolu, insanlar-dan büyük ilgi görmektedir.# cümlesinde geçen $tan›nan#kelimesinin yerine afla¤›daki kelimelerden hangisi getiri-lebilir?

A) Bilinen B) Yak›n C) Baflka

151

TÜRK‹YE’M

S›n›fa getirmifl oldu¤unuz görsellerden defaydalanarak ülkemizin güzellikleri hakk›ndakidüflüncelerinizi bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

1. ETK‹NL‹K

Afla¤›da verilen kelimelerin sizde ça¤r›flt›r-d›klar›n› görsellefltiriniz.2. ETK‹NL‹K

• müze • Türkiye

152

Afla¤›daki görsellerde neler gördü¤ünüzüboflluklara bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.3. ETK‹NL‹K

Anlam›n› yeni ö¤rendi¤iniz kelime ya dakelime gruplar›ndan birinin sizde uyand›rd›¤›duygu, düflünce ya da olay› görsellefltiriniz.

4. ETK‹NL‹K

fiiirde anlat›lan duyguyu afla¤›ya yaz›n›z.5. ETK‹NL‹K

fiiirde anlat›lan duygu:

153

fiiiri be¤enip be¤enmedi¤inizi nedenleriylebirlikte bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.6. ETK‹NL‹K

Afla¤›da yay ayraç ( ) ile gösterilen yer-lere uygun noktalama iflaretlerini getiriniz.7. ETK‹NL‹K

Afla¤›daki görsellerin altlar›na uygun ifa-deleri örnekteki gibi bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.8. ETK‹NL‹K

Turistler ( ) A¤r› Da¤›( )na ç›kmak istiyorlar ( ) Bu-nun için aralar›nda ifl bölümü yapt›lar( ) Sizce nas›l birifl bölümü yapm›fl olabilirler( )

beyaz siyah

154

Ülkemizde gezmifl oldu¤unuz yerle ilgili biran›n›z› bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.10. ETK‹NL‹K

Gezip gördü¤ünüz bir tatil yöresini tan›t›n›z.11. ETK‹NL‹K

Afla¤›daki haritada fliirde anlat›lan yerleribulunuz. Buldu¤unuz yerleri daire içine al›n›z.9. ETK‹NL‹K

155

KÖMÜRÜN ÖYKÜSÜ

Afla¤›daki anahtar kelimelerin sizde ça¤r›fl-t›rd›klar›n› bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.1. ETK‹NL‹K

Metnin konusunu ve ana fikrini bitiflik e¤ikyaz›yla yaz›n›z.3. ETK‹NL‹K

Afla¤›da verilen cümlelerin bafl›ndaki numa-ralar›, cümlelerin olufl s›ras›na göre kutucukla-ra yaz›n›z.

1. O zamanlar gemiler t›pk› lokomotifler gibi kömürleçal›fl›rd›.

2. Oras› çok s›cakt›.3. Erler, oca¤a kürekle kömür at›yorlard›.4. Çavuflla, Mehmet geminin makine dairesine indiler.

2. ETK‹NL‹K

kömür maden

Metnin konusu:

Metnin ana fikri:

156

Kömürün ç›kart›ld›¤› illeri bitiflik e¤ik yaz›y-la yaz›n›z.5. ETK‹NL‹K

Metnin size ilginç gelen bir bölümünü gör-sellefltiriniz.6. ETK‹NL‹K

Kömürün nerelerde kullan›ld›¤›n› bitiflik e¤ikyaz›yla yaz›n›z.4. ETK‹NL‹K

157

Yeni ö¤rendi¤iniz kelimeleri de kullanarakUzun Mehmet’e bitiflik e¤ik yaz›yla bir teflek-kür mektubu yaz›n›z.

7. ETK‹NL‹K

....../....../............

Ad›-Soyad›Adres:

158

fiEFTAL‹N‹N BEDEL‹ (Dinleme Metni)

Metni dinlerken belirledi¤iniz kelimeleri veanlamlar›n› bitiflik e¤ik yaz›yla afla¤›daki bofl-luklara yaz›n›z.

1. ETK‹NL‹K

$fieftalinin Bedeli# metninin size ilginç gelenbir bölümünü afla¤›daki alana çiziniz.2. ETK‹NL‹K

KEL‹MELER ANLAMLARI

159

Meyvelerin faydalar›n› bitiflik e¤ik yaz›ylayaz›n›z.3. ETK‹NL‹K

Sevdi¤iniz bir meyvenin resmini afla¤›ya çi-ziniz.4. ETK‹NL‹K

160

AÇIKLAMA: Yukar›daki gibi bir tablo haz›rlay›n›z. Arka-dafllar›n›zla bir harf belirleyiniz. Birlikte bafllay›p belirli birsürede tablodaki boflluklar› uygun kelimelerle doldurmayaçal›fl›n›z. Doldurdu¤unuz her do¤ru kelimeye 10 puan veriniz.Puan›n›z›n toplam›n› son bölüme yaz›n›z.

Oyun sonunda en çok puan alan oyunu kazan›r.

HAYD‹ OYUN OYNAYALIM

Harf ‹nsan›nAd›

HayvanAd›

MeyveAd›

fiehirAd›

EflyaAd›

ToplamPuan

A Ahmet Ay› AnanasArtvin Ayna 50

Toplam

5. ETK‹NL‹K

161

TEMA SONU DE⁄ERLEND‹RME ÇALIfiMALARI

1. $Safranbolu’da geleneksel el sanatlar› hâlâ yayg›n ola-rak üretilmektedir. Yemeni (aya¤a giyilen deri ayakkab›) Ba-k›rc›lar çarfl›s›ndaki bak›r eflyalar, ahflap oymalar bunlar›nbafl›nda gelir.#

Yukar›daki metinde anlat›lan el sanatlar›n› afla¤›ya görsel-lefltiriniz.

2. Afla¤›da verilen cümleleri olufl s›ras›na göre numaralan-d›r›n›z. Numaralar› afla¤›daki kutucuklara yaz›n›z.

1. Ma¤aralar, flelaleler Telli Kuyruk’un çok ilgisini çekmifl.2. Sabahleyin erkenden kahvalt›lar›n› yapm›fllar.3. Yeni ma¤aralar, yeni flelaleler görmüfller.4. Kayal›klara do¤ru uçmufllar.

3. $Yafll› bir subay kömürün önemini anlatt›.# cümlesinde$yafll›# kelimesinin yerine afla¤›dakilerden hangisi getirilebilir?

A) Ayr›lmak B) ‹htiyar C) Söylemek

162

4. Bir arkadafl›n›za gezip gördü¤ünüz yerleri anlatan birmektup yaz›n›z.

....../....../...........

Adres: Ad›-Soyad›

163

5. $Güzel ÜlkemTürkiye# temas›ndan ö¤rendiklerinizi afla-¤›ya bitiflik e¤ik yaz›yla yaz›n›z.

6. Afla¤›daki ifadelerden do¤ru olan›n bafl›na (D), yanl›flolan›n bafl›na ise (Y) yaz›n›z.

( ) Dinlenmek için tatile gideriz.( ) Kömür her flehrimizden ç›kart›l›r.( ) Safranbolu deniziyle ünlüdür.( ) Safranbolu’da tarihî evler vard›r.

7. Afla¤›da verilen kelimeleri z›t anlamlar›yla örnekteki gi-bi efllefltiriniz.

yaklaflmak almak

büyük üzüntü

sevinç uzaklaflmak

vermek küçük

yak›n uzak

EK-1

Adnan fiEKER, Denizde Yüzerken Nelere Dikkat Edilmelidir?,Ankara Büyükflehir Belediyesi Çocukça dergisi, Korza Yay›nc›-l›k, Ankara, 2009.

Atila ÇAKIRO⁄LU, Türkiye'm, fiiir Bahçesi, Kültür Bakanl›¤›Yay›nlar›, Ankara, 2001.

Cande¤er Tetik BERA, fieftalinin Bedeli, Resimli E¤lenceliÇocuk Ansiklopedisi, Vebsan, ‹stanbul, 2006.

Esma GÜNER, Hepimizin Oyuncaklar›, Diyanet Çocuk der-gisi, Üner Yay›nc›l›k ve Bas›m San. Tic. Afi., Ankara, 2009.

Hüseyin YURTTAfi, Oyun Alan›, Sevgiyle Dönsün Dünya,Çankaya Belediyesi Yay›nlar›, Ankara, 1993.

Levent KIRAN, Safranbolu, Orman Çocuk Dergisi, OrmanGenel Müdürlü¤ü, Ankara, 2009.

Mehmet ÖNDER, Anadolu’nun Cirit Oyunlar›, Elips Kitap,Ankara, 2007.

Mustafa ORAKÇI, Rengârenk Topac›m, Timas Bas›n Ticaretve Sanayi Afi., ‹stanbul, 2009.

R›fk› KAYMAZ, Uçurtmalar, Ay Kanatl› Y›ld›z Kufl, KüçükEv Yay›nlar›, Ankara, 2009.

Talip APAYDIN, Kömürün Öyküsü, O Güzel ‹nsanlar,Özyürek Yay›nevi, ‹stanbul, 2007.

Tar›k USLU, Ülkemizdeki Da¤lar, fiu Acayip Yeryüzü,U¤urböce¤i Yay›nlar›, ‹stanbul, 2010.

KAYNAKÇA

EK-2

EK-3