3 ٖا٤ىَ٘س٢واٞ،س ٖا٥ٕ٘اٞذتوإِتٍهفس س 1394/11/13 :شزیذپ ... ·...
TRANSCRIPT
4-62/ صفحات 4931 زهستاى، ، شواره دوازدهنسومسال /کالى راهبردی و های سیاستفصلناهه
تحلیل هشارکت بخش خصصی در ظام آهسش پزرش
س3،سغتوسآلاكى2٢و٢سى٤ااس،٥1ااسفهتاوتذ
س 13/11/1394تاریخ پذیزش: 13/1/1394تاریخ دریافت:
س
چکیذآ،سكسز٭سسىتسزكسوسغا٭سستتت٢سستت٢س٥ىستسخ٥فرستغسا٣٬سستلسااو٢سوااستار.سسسسىستفسغ٭٥رسسزما٠ا٢سفت٤ىستت٢سآسستزما٢سو٥ف٥رسسوات٣٤سآستس٤هسسسكاىو٤رساى٤ىساات٫سسسسا٣سوس٣سس٥س٣سسآسسخستسوآىس٣ستس٢سو٤،سػستس٬ىسز٭اوس٥ااس٨ف٥ارستىاااز٣سسسس
غا٭سىسترسستس٤ثاكس٤٩ااذستلسااوسثسا٣ستاستااتسآتوسسسسسسسسآسسخسوسماتستس٩اتذسس٭ىوسسس٪ساوو.سماا١سقا٠استااساىفسسسسسسا٤ستا٣،س٠ذستت٢ستتئسنىاذسوست٤سقستستهسن٣ستسغةس٣
٢سستااسسا٢سقاستسن٣سا٢سآسوسغت٫سا،ستس٠٥سساسستانوا،ساا٣٤س٬،سؾااساسوتوسوسنا٣ساا٢سسسخوتو.سسا٤عست٣ا٢ستػاسفسسوست٤س٥س٣س٤ىوستسماو٢،ستست٣سخ
آ،س٬الستسواسفاستستوغ١سورسواآ٣٤ست٥سسوستسفاوستسات٫سا٣سستىااذ،سغاةستفات٤سو٥ف٥ارسسسسا٢سزا٭س٤افساسسوسقااسزا٭ستاست٤اس٭ااستارسواسسسسسسسسسسسهسفسغوسوسوسا٢سآسنتىسى.سى،س٥ا
ا٢سآستاسسزفاذسوتىسسىسن٣سا٢سخ٤فسسى،سساةستاست٣٤سسا٢ساورسوسن٣ست٥ستلساو٢سسغ٭٥س٣سسو،سناساسوستر.سس
س
سا٢سآ،ساورسوسآ.آسسخ،سن٣سس:اطگبى کلیذی
)٤ىسئ(س.ووس٢سى٤٤رسآ٣سوتاس٬الس٤ثا٤ثا٣٤س.سوتػ1٢
Email: [email protected]
٤ثا٤ثا٣٤،سوت٥سآسسخستساسووساسسىسقكسوتاس٬السوتػ٢سووس٢سى٤٤رسآ٣س.س2
سEmail: [email protected]س تسى٤سخو٤س٥ىسىسوتاسف٥ا.
آ٣سوتاس٬الس٤ثا٤ثا٣٤.سآسسخستساسووسا.سوتػ٢سووس٢سى٤٤ر.س3
Email: [email protected]سسس
2
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
هقذه
فاا٢سسسساا٢سست٥رسآسوسغرساىسسزا٭،سستاسسوسقااستفات٤ستارسسخ٥افرسسسسسسس
ااسسى٣سى،س٥اىستفتوسزك٥سووسسسثكسوستسو٥استر.ستست٤س٩،سوارسسا٢ستساىتو
،ساااسس1990(.سوسوا١سس1،2000و٥ف٥رسآستستزماسوىس)تىااىستا٤ىسآستستت٢سسفتسووسس
سسس»ف٣،س٣٬سسآ٣سااس،سىف٣ستت٢ست١٬ا٢سنوسوستتئس ز٭٥ا٥سواو.سسس«سآاستات٢سا
ااست٤اسلااستسسسسىفستست٤سوا،سوس٣سستسآسخا٤ستو.ستااست٤اسقاا،سؾاستا٥ا٢ستسوارسسسسسس
زتاسىسسى.سؿ٥،ستن٣سواسقس٣ستسا٣ساس٣تاسات٫ساواف٣،سا٫ستسزكمكستىتفسآخ٤فسىس
اسفتسا٤ى،ستسو٥سكىو٤رسات٫،سوسو٥ف٥رسآسىرس٤او٢ست٤سوس٣ستستت٢سىت
تستقساا٣سوستنا٣ستسسساا٢س٤اهستتاسسسس(.سوست٤سؾاؾب،سنا٣س2007سىات،سس2نوىس)ؾى٣٣
سسسس2006،س3ا٤كستت٢سزكمكسآستت٢سسو٤ىسىس)واىسستا٣سس (،س2002)س4(.ستاسفسا١ستف٥اىسسا٤
ن٣ستر.ست٤اسسسا٢سوس٣ستسااسا٢ساستسؤن٣سا٢،سزغ٥٥سى٤٤ر،سز٭ىتذسست٤ات٣
اتى.سو٥اس٥اىستزهايستتسىاتذسسخ٥فرسفا٢سترس٤تسهاسوسخى٤ى٠سغا٣سىست٥رسنا٣س٣
ااساا٫سسساسز٭ستر،ستاسات٫سكىوسورآوسوسىفسآ٣ستوس٣ا٤سست٤سئسفا٢س٢سور
ااستستوتستاساااى٣سػاىوسسسسسو،.سوست٤سخ،سغا٣سا٢،سزهسزهسوارس٥ىستست٤سىفس٣
سس٬تس٤هستسقاسغاا٤٤سا٣سسستالـسى٤٤رسنوستس٤٤كسن٣سا٢ستساس٥ار ،س5واىس)وا
(.سات٫ساواف٣سا٣ستلاذستاسىسغ٭٥رسسىتسكىو،س٭ا٣ستااسو٥ف٥ارسخاا٥٤سسغ٥ااسسسسسس2005
-(.سا٠اا٤س٣س2002،س6تان٢سنىاذسآ٣ستستسوثاسوتوس)٥سا٢سك٣٥سآ٣س٠٭٥فستسنا٤س٤
غا٭ا،سزا٭١سسسساا٢سسغوستسو٥ف٥رسسوات٣٤س٩اسآ٣،ساواف٣ستوسخاه٣٤ستس٥ااسسزما٠اسا٢س
ااستست٤اساىالذسسسساو.ست،سوسقا٣سوسوراورستهسن٣ستسوسآسسخس٢٠س٣
سسسسن٣سا٢ستسقاسسا٢سىس٥ارتى،ستس٩س٣سعس٣ (.ستااسس1985،س٣7ستات٢ساىالذستااىس)ز ا
ن٣سا٢سآستسذسىتت،س٬الستسواسفاستستوغسور،س٤اهستااتسلااتس٣سوسلاسسسسس
وو.س٥وسوسنوستسوات٣٤ست٥سسوستسفاوستسات٫سا٣سستىااذسػس٤٣او٢٥سىس٣س-٤اوو٣س
سستفتوسغا٭اسا٣سسسا٢س،سزغست٥س٢ستسال٤كسستسهابؿ٥،ستاسن٣سا٢سآ ٬اال،سساو.ستا
٤اتىسواسسقا٥رس٣٬سوسغرسونترسخاه٣٤ست٥سستستتئسوىاسنىاذسآ٣ستفت٤س٣
واىسس11(.ستاسا٥سكا،سوسآ٤ىاا،سسسسس1389نوس٥سغةستفت٤سو٥ف٥رسآسنتىسىس)غ٭فا٢،سس
استستاستس٩اسو٤افرسآسسى،سز٣ستى٤ستسىتسن٣سفساوسىسس٤سووواسو
(.ستاتت٤،سوس٣ستسآسسو٥ف٥رسآ،سؾااستا٣سسس2002خوتىس)تف٥ىسس٤،سزس٣ستاسو٥ف٥ر
1. Alexander 2. Chandani 3. Caddell & Ashley 4. Belfield & Levin
5. Ko-Ho 6. Glewwe 7. Tan
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
3
ا٣ستاساىتسناوسسسسساسمس٣سوستتئسناىاذسآس٣سترسوستا٤ىس٤تق٣سى.سورا٤س٥ار
زاسسوسسز٭س٤افسسسوقاسز٭ستاسات٫سكىو،ست٥اسىسا٢سوتىسوست٤ستسهاستت٢سو
ن٣سا٢ستاسزغستسواات٣٤،ستتتا٢،سزا٤عستاػاستغساا٣٬سسآتو٢سسسسسسسا٢ستر.ستت٪سهسفستا
سثستست٤سىالذ،سآوسستسواسفس٬تس٤هستسقستامستت٢سغتسهاب،ست (.ستس2014،س1تىس)٤اى٤٤
سسس اا،سست٤سسوست٤سماستتسىتستسأسن٣سا٢سآسخوتنسسسخستست٥اسثاا٣س٩ا٢سسو٤اىا
ا٣سزكم٥ك،س٥ا٭اذسزػتا٣سازث٣،ستا٣سسوسخا٤ااست٭اىستسماىسستا٣سسسسسسسسزا٤هؿ،سفا٥سس
سوى.ى٤٤رسآ٣ستتئس٣سا٢ستػاسى،سواتوسا٢سخ
س
ثیبى هؼئل .1
وست٥ا٢ستسوا،سآست٣سستات٢ستاسوارسآوسخ٥افرستغساا٣٬سستلسااو٢ستار.سسسسسسسس
تى٤ساسستىسآ٣سوس(،سستسور1988،س2تاتت٤،سفاستسغاةسزما٠استت٢سآستانسترس)غ٥
اى.سستت٢سوووااستس٩اسوتىسفتسوىسوست٤سذستى٤ستسوثاستتئاسواىاسنا٣سا٣سسسس
وىسستس٬ثاز٣،ستفرسو٥ف٥رسستسغاةس٠٬،س٬اسو٢٤سترسوسن٣سا٢ستسزك٤هس٣سا٢سفا
(.ستا٥ا٢ستسس1996،س3اووس)اف٣سسوستن٣ستو،سواسوستوغ١سغوستت٢ستهسوس٣ستساسا٣س
تى٤سىسترستقاسوىسىسوس٣،سوستتئسآسآسسوسوس٥ااستارسواات٣٤سنستسسسس
س(.2000،س4زتسو٤ىس)تسست٤تىتو،ست٤سا٠ا٤س٣ستسوست٥ا٢ستسواس٣
آس٬ا٣ستغةس٤س٤ااو٢ستات٢ساسسسسسو.سؾات٣سوسآس٬ا٣س٥ستقاس٣سا٢سفا
و،ستفرسنتىستاسا٣سآس٬ا٣سنوستستسوستىى.س٩ست٤استسوتػ٤اس٣تقىسوتو،سور
(.س2001،س5زتىستست٤سو٥ستاىسوس٥سسآسوس٣ستسكىو٤رس٨ف٥رس٥ىستاىس)٤و٥ف٥رس٣
ا٢ستستاسآتوا٢ستاتستا٬صسىستارسسسلساو٢سستغسا٣٬سغا٣ستر.سغا٤٣هس٬اسو٤،سزغ٥٥ست
زتىس٤هسخامستاسسخ٤زستاى.سن٣سا٢س٣آ٣سواآىزسست٭٥افسا٢ساستسوثاس٥سور
واساىسسسوهسغا٣سطستاهسغا٣،س٬ااسو٤ا٢ستارسسسسسا٢ست٤سزغ٥٥تذستاى.سؿ٥،سز٤كساو
زتسزال٣ستت٢سواساتتت٢سوسوى.ستاتت٤،سن٣سا٢سآستس٣ن٣سا٢ستسز٥٠فس٣
س ٥ا٢ستارسواستاى٤ستاسآتو٢سسسسسس٥سسىسوس٣سو٣سو٤ى.ستىسآ٤ىاسى٤ىتسقا٣ست٤سس٥ػا
1. Yıldırım 2. James 3. Murphy 4. Rauch & Evans 5. Weiler
4
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
ت٣س٥ئستت٢ستفت٤س٠ا٤رسوسس(.سز٥١سآتو٢ستسهاب،1998،س1ىس)خسسستسهابستس٣
زتاىستا٣ساستات٢ستفات٤سواات٣٤ستااى،سسسسسسسس٬ال،سن٣سا٢سآاسا٣سس٥سسآستر.ست
وسا٣سسساا٢سسن٣ستسات٫ستس٠٥سواآىزستسااوسسا٢ستلساووتاسون٤س٤او٢ستت٢س٬رستسفاو٠ساو
آ٢ست٤ال٬ااذسساس٥استسغ٫(.ستت٢ستوت٠سؤضس٥سسآ٣،سور2001،س2تىس)زهسستا٤ىتتئسوو
آا٣ستاى٤،سا٥فسزاالسسسسسسا٢سوس٣ستا٤ىستست٤رسا٢س(.ساو2000،س٤3او٢سنتىسوترس)اوث٣
سسسا٢سى٤٤رس٤هسىسسل٥رسو٢سا٢سوتسآت،س٤ ااسست٣سطس٭ا،س٥ااةسساانسا
آ٢،سونسس٤سخ٥سست٤ست٤ال٬اذستستاسزغ٥٥ست٣٤ستساا٣سواى.سغا٫سسساستا٤ىستاستاى.سورآ
وى.ستت٢ستى٤س٥ست٤س٠٪سواسنوااست٤ال٬ااذستسسسستسفاوستست٤ست٤ال٬اذ،سات٫س٤او٢ستسغبس٣
ر.سؿ٥،سساو٢سوساز٣ساواآاىسسسفتسووسسسم٥استاسىسزاسوتسستاىسواآىزست
١اافاسس (.1990،س4و٥بسست٢ترسوستىتفسآىاسىتسستاىسسكىو٤رستوغستست٥سزك٥سوس)
وى.سوسس٥ػسورستا٤ىسلت٥سغى٤ىستسو،س٤هستاتسآتو،سز٭١سنىاذسسكنذسغى٤ىستسز٤كس٣ت٤
سسوساسنستت٢س٭ ٬اال،ساى٥ارسنا٣سساى٤٤رسنا٣سسسسسسف٣سنىاذست٠اف٣سغى٤ىست٤اى.ستا
نا٣ساا٢سوساا٫٤سسسسساا٢سستلساو٢سسىسا٢سواآىزستساى٥رسسى٤٤رسوس٣سسى.ست٤ست٤ى
رس(.ستاسواسس1998،س5تىس)٥فسس٤ا٣سهسفستغتسىسسوات٣٤س٤او٢ستساسوتوسا٢ست٥ا٢ستسو
ساا٢سسوسوسىت،سى٤تستسس٤اساى٥رستزسوتسستاى.سوات٣٤،ستس٤رآوسواآ٣٤سلس٣س٨اس٣
ـسس1996،س6خاه٣٤ست٥سستاسوتوس)ت٥اج خااه٣٤سسساا٢سس(.سؿ٥،سىالذسى٤٤س٣،ستستااس٤ا
تتئسوات٣٤ست٥سستر.س٤تقااستا٤اىسسسوىسىسىفسوا٣سوس٥سسآستسن٣س٣سسغوسوتو،
سسسسسا٢ستىتىسن٣سا٢،سخامس٥ا٣سل٢ستسغاةس ااست٤ػااوسسسي٤ف٫ست،سس٥٬اسساستاسفا٫سآ
وى.سن٣سا٢سىسترسغ٤استوغستسسوسوزاسىذسسسوستىاىذستاسارسوارسسسسسس٣
ا٢،ستستالقاذس٥ا٣ستغتسىستس٣سوتو.ست٤ا٢ستلساو٢سزغ٥٥سوى.ست٤ا٢ستامسوات٣٤سن٣س
ن٣سا٢س٥ستسز٭ىتوس٠٬سوىاسغى٤ى،س٤اسز٭ىتوسىتسو٣سوسوسقاسزا٭١س٨ف٥ارسناوسسسس
سىستس٣سوتو.ستستالقاذسن٣سا٢ستل٭اسوات٣٤ستستفت٤سوى،سوست٤ساذستهاسوسا٣سسسس
سآ٣ستسقف٧سوى.سسا٢سا٥اذستسواسوتوستاستساىتوىسترستستىس
1. Peterson & Hassel 2. Teske & Schneider 3. Hoxby 4. Chubb & Moe
5. Shleifer & Vishny 6. Bishop
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
5
سسسسسا٢سق١ستهسن٣سوسو خا٥س،سسساا٢سسهسفستسستس٪س٤اس٥اا٣،سا٥ارسؾاا
(.سوستوطاسس٠1389٭٥رستلساو٢،ستغسا٣٬سس٥ا٣سوستستاست٭٣سستسستوستارس)غ٭فا٢،سسس
اى.ستاسزكرس٩اس٩اذسور،سس٩اذسآسسخستس٬ىسورستال٣س٣٣سا٤سواسئ٥رس
هسف٣ستستاسسورسستهسن٣سوسزأ٥سات٫ساا٣ساى٤٤رسساى٥ارسسسسسا٢ساسسى
٤اسسز٭س٤افسسسوسقااسزا٭ستاستسسسسا٢سهسفسغوسوسوسا٢سو.سؿ٥،س٥اىتستغتس٣
ن٣سا٢ستاسسفقسوتىسسىسن٣سا٢سخ٤فسسىس٥اسنااساسسسسسا٢س٭ارسوست٥
(.ستاتت٤،ست٤اس٥ا٭ا١ستاستا٣سسسسسس2002،س1غاسترس)وال٤سس٢وسست٣٤ستلساو٢سسغ٭٥س٣سآ
سزك٥ساورستهسن٣سوس٩اسآسنتىسخوتنر.س
س
هجبی ظشی . 2
سسسس ساا٢سستتنسلست٥سستستا٤ىس٬ستفت٤سآا٣سوتر،س٢٬سواسوسآسزكانذس٥٩٬ا٣سوس٬ا
ن٣سا٢سسنووت٣سوستس٥ا٣،ستغسا٣٬،سآ٣سساى٤٤س٣سسسا٢ستلساو٢،سف٣سستى٤
سس1380ذسفسسترس)ز٣٥سسػاو٢،س سستس(،سواسناوسس1980)س2(.سو٤ىاس٥اا٣سف٤اى ٥ثات
سسسسسزأو٥اىسا٣سس وارسس١تذسونارس تاتسآتووتى،ستست٤ا٢سسوال٥هس٣ اتسسواسسواىسواسو٤اىاسكاف٩ا
تستسقاىتلسااىسسس ،وت٢سسآتو٢ا٤وى.س٢سوسوسابسنوستاساسسنتاسآ٤ىا٣٤ستسىس٣سآتو٢
٥اا٣سستغساا٣٬سوارس٤اتاى.ست٤اى٠سسسسسسسا٢سسمسورسوستاتسآتوسوفا٪سووسترسزاسغا٭ستستىستسآتو٢
ف٤ى،ستساستسآ٣سسزغ٥٥س٩اسآ٣،ستكاس٭رسسآسسخسوسورسورستسىرس
ااتستارسواسسسسساا٢سستا٣ساساذ،سوتسس٣٤(سا٤س1997)س3(.ستس٩سس1386)ت٢٥،س
وىسسػ٬سآسساز٣سترسواستات٢سسسناستا٣ستستت٢سواسىسزكرسزأض٥سلتس٣سا٢سلات٥ر
ااسوس٬ىاوستلسااو٢سسسسواسوسسز٭٥٥سوى٠سزتسوةسوآىستفتوسساورسآزتىستت٤ػاوسضذس٣
تااتسسسا٢س٣سوسز٭٥سسزت٥رستس٣٬سوسهس٥ا٤سوى.سوست٥سسووسوسآسواس٣سو٢ستر
وىسوسوارسستر،ستاتسز٭٥سسزت٥رس٤هستاتسوتن٣س٤اسثستاتسترسوسوسوس٤هس٩اسو٣س٬س٣
فاو٢،سسساا٢سسسماتستا٥ستسهاابسس٤سناستستت٣سوسآسمس٣ستسوتتستر.س٤٩سا٤ستا٣ست
وس)تسستس،سزغستتتما٣سناسسىستلساو٢سزأو٥ىس٣سا٢ستاتسواستت٢ساذسا٢سزما٠ا
س(.س1392سفسك٣ستغاا،س
ساا٢سس٣،ستاتسس٤اسىتاسسوسغا٭استستسووسسسسا٤ست،سزاستا(ست1954)س4ؿ٥،سا
سسا٣سسوتى.س٢ستست٤ستاسترسوستاستس٩ست٣س٥اىسوسستوسترس٣ستا٣ ااسس٤اى ستاا
1. Clive & Henry 2. Friedman 3. Schultz 4. Maslow
6
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
نتىستاسوتسستت٣س٣٥ستاسو٤تستقااذسا٫٤ستسنوست٥اا٣،سزاا٣٤سسغتارسواستاستضاسسسسسسس٣
٩تس٬سفسا٢ستست٤ستاىسواسست٥ا٢ستساقثسا٢سفتتستاستسغوسآىستر،سغثسوى.غ
اورسوستسسز٥س٢٥،ستاسائسنو٤ات٣،ست٥،سث٢،ستزثا٤اذسستثاوسستااا٢ساااسسسس
سزث٣ستر.س
تستاس٤٩ستزى٥،سهسوتت٢ست٠٥سخ٥فرس٤او،س٬الل١سؾىت٣ستستػاسوتوسواا٢سن٥ا٣سس
آ٤ى.س٬السو٥،س٬ىوستسوست٤سسوااستسغستانستوست٠٥سخ٥فرسخا٥٤س٣ساوسىتوسستس٥
سسسستس١٤٩ست٥،س٠٪ساور،ستسو٤ىاس٤٩ س1ا٢سو٤س٥سلاتسزث٥٥ستار.س٤ثاكس٤٩ا١ست٤ىا
(،سو٠س٥اا٣سا١سىس٤ث٥٭٣،ستا٢سست٤ى٣سترسست٤است٤اى٣سوسواهستاسو٤اتسسسسسسس1959)
،ستفاتو٢سواستسكاا٦ساىسسسسس2زتىسزػ٣س٤اتى.س٤استستاس١٤٩سوثايساءسنىرسىستت٢ستغسا٪س٣
تغسا٣٬سطسآاسسخاسسسسزتىسوستسوستسق١سؾاستنالل٣س٥ىستاى،س٣تنالل٣سور
سا٢سهسفسغا٭اسستوترؾستس٤٩غ٥ساورسف٭اسوتسستاى.سآ اااستاسسساااسست
ا٢ستاستت٢ستػاسوتوستسهسفستسغسااورسوستاسن٤٥اسسسسسورسآى،ست٤سترسوست٥
سسس٤ىا،ستىستستاست٥اسسا٢آسسخسستستاست٥ اا٢ستا٣سسسساا٢سااسس٥ا
سسااسا٣سساسسلا٣سفو٢سستغسا٣٬ستفتوسستغسا٣٬سسفاذستر.سزغستست اا٢سسزتاىس٥ا
س ٤ا٢سااوس٣ستس٤تقا٣سواىسسسسساورسوستساستسغسآسسخستسفتساوسستاا
س.(٣1380سخ٤ا،س)لا
س
خصصی ػبصی هـبسکت دس آهصؽ. 2-1
خ٢٤سن٣سا٢ستس٭ا٢سغبسات٫ست٥سستت٢سآ،ستسفاو٠سواآىزستست٤سات٫سست٭٥اف
ااستسؤااذسسسسااسسائ٥رسسا،سوتتئا٣س٤سو٣،ستسماسف٭ا٥رت٥سسوستتئسنىاذسآ٣سترسست
ؿ٥،سن٣سا٢،ستغةس(.س2002س٣ستستفتوسسؤاذسن٣سترس)تف٥ىسس٤،سوسا٢ساا
س٤هسآتوا٢سترسوس٬ا٥،ستسمتذسورسآتوس٣ غى٤اى٢سغاا٤٤سسسساا٢سسىس٤استاتا٢،سوستاات
س(.2002وىس)٤،سزه٥سوس٣س٣سا٢سنىاذسوس٣س٤اس٥س
(ستسماساى٥ارساىتسوسا٣ سسسس٣1سا٢سوسآسسخستتئسىستر:سؾاسىستت٢سن
ت٢س(سزغ٥٥سز٭اوسته٣ستىسا2تسماسػ٥ىساى٥رسىتسوس٣سغوستستهسن٣ستر.س
زاسوسز٭ااوستات٪سسسسػىوساواسسؤاذسغو ست٤سىسن٣سا٢ستس٤٤اكس٤اهسزغ٥٥استمالتا٣سسسس
وى.ستاتت٤،سز٭ىتوسستىت٠سىتسوس٣سىسترسضاترسسوتسسوستاسز٭ىتوسستىت٠ساذسلس٣ؤ
1. Ericsson
2. Kohlberg
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
7
اسىس(ستفت٤ست٬سثاتذسوس٣سسقا٤رستسىتسن٣ سور3ىتسن٣ست٢ستفت٤س٤اتى.س
وسىوسزم٤ارستهاسنا٣سسسساستسىتسن٣،سا٣س٤اسا٤سقا٤رسا٢سترستس٤٤كسوتوسوه
(ستفت٤سزأ٥سات٫سا٣سز٣ستهسن٣سس٤اسوسسىتسوس٣ سوست٤سىستسن٣س4تاى.س
اىستاسستهسغ٥سوس٣سوسزأ٥سات٫سس٤اسوساسسا٢،سىتس٨اتسزكرساى٥رسورستال٣س٣
سا٢سهسفستاسزغستست٣٤سناسنو،س٥ارسا٢سو٣،سوس٤(.ست1999،س٤1اتىس)ت ٢استفت٤س٣آ
والستلساو٢،ستغسا٣٬،سف٣سسوغ١سز٭س٤افس٣،سىاستارستاىتفسسفااز٣ستسوثااسواى.سوسسسسسسس
وسقاسز٭ستغةسن٣سا٢سآ،ستلىت٣سغرسز٫٤سفآ٤ىسز٭ستلساو٢سسفس٣سسا٢سو
واىسسز٤ستىتف٣سوسن٣ساا٢سوثااسا٣سسسآ٤ى.ستاسوسػ٪ستلساوستسقابس٣تت٢سخ٤اسووس
تهسوس٣سساورست٥اسسسسا٢سا٣،سواسق٠سف٭ا٥رسا٢ستىست:سواسو٢ستوغسستى٬٣ثاذ
سواسستستااسس٢،ستفت٤سمستهسن٣ساستسنوا،ستفت٤سوات٣٤سستوسسدوسواسآ
ى٤٤س٣ساا٣سسسا٢سا٣ستستفرسو٥ف٥رستس٤٤كستثوسسا٢سور،سواسناذسا٢سى٤٤س٣سستوظ
فرسفىا٢سساا٣سسسسا٢ساسسا٤تسن٣سا٢،سز٭ى٤سمتذ،سوس٥ات٣سستستوت٢ستسخسا٥
هسافسسساا٢سستتئاسناىاذسآا٣سسف٭ا٥ارسسسسس٢ااسسوسغرستثوسى٣سا٣،سز٪سته٥ىستس
اا،سسا٤ساستاسزغستس٥اآسسخ،ستفت٤سآتو٢سستنوت٢ستسقكستسهابسىسز٣سناتو
ؾاسوساىتسسآاسسسسساسثرستسآسساورس٣٬سساى٥رسو٣سسقا٥رست٥سسآ
وا٣س٩ااسسسلاتس٣ستت٢ستزما٢سو٥ف٥رسآ،ستفت٤سخاه٣٤سسخاامسسو،ست٤ػاوس٤هسف١ا٢خس٣
تتئاسناىاذسهساف،ستزماا٢سسسسسسا٢ساسس٥س٪سها٤ثا،سآ٢سوسسا٢سآسسخستس٥ا
(.سآاسسخاسسس1389و٥ف٥رسنىاذسستفت٤س٠ا٤رسسنترسس٤اسآسسخس)غ٭فا٢،سس
خ٤اى.ستاسسستوسسس٤هستست١سنوستسآستضاسا٣سستا،ستست٤سس٬تسس٭ىو٢ستسآستضس٣س٩ا٣ستر
س اا،ساىسستااى٣سسسس٬ثاز٣سو٤،ستت٢سىستلساو٢،س٥ا٣،ستغسا٣٬سسف٣سست٤ىئ٤ى٣سسغست٤ا
اس٥استتا٣ستارسسسسسا٢سآسسخستغسابساخ٤ستر.ستست٤سزز٥ةساورساواسساا
اورسوس٤هسف١ا٢سآوىستست٬ساو،س٤ىتهسزكستسغت٫سخاسزكانسسس(.س1991،س2)فاغ٥ىسسن
زتىستست٤ػاوسا١٤ستغساا٣٬سسسوىسس٤٣او٥ىستر.ساور،ستىاستزهايسز٥اذستسستسفتس٣
اورس٬ثاذسترستسسواسسماتاستغساا٣٬سواسوسآسسسسس(.س2006س،3تلساو٢ست٥اػاىس)تسستس
آ٥اىسسا،سواسسف٭ا٥رسنوستستسز٣سوسست٥سااس٤افسسستاسوهسسماتستسسا٣ستفتوسس٤اس
٣ستات٢سزتااا٢سا١سسسساا٤سساور،ست٤ػاوسفر.س(144:س1370زاسىف٣سسنسزكمكسخ٤وس)انا٣،س
١ا٢س٤هستغسا٪سسغا٭١ستسستت٢سورسف٭انسسزأض٥تسسوسفآ٤ىسز٭سستسفاو٠ساسنستسست٬
1. Bray 2. Fagerlind & Lawrence 3. Bell & Stevenson
8
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
(سسوسآ،ستسونارسسم٥سسزأض٥تت١ستى٤سسو٤س1986سىات،سس1فت٤ىسز٭سترس)٥ى٣
واى.ست٤استا،سسسسى٤٤رسو،ستاسا٣سوس٤هسىسؾستا٤ىس٢٥ستسست٤ت١٬ا٢ستغسا٪سوسز٥
سسز٥سس٬ىوستت٢سآاوسووسغسى،ستثوسضثرساسسق١سوتسآسسوساسق١اسسس
وؾهسوسائ٣سااىسو٥ف٥ارسسكسات٢سآاسواالسوستارسسسسسسسسا٢سوت٥تستستستن٣سونار
٤هس٬اس٬ىسزوسلاىذسسائ٥رسوسا٥ـستا٣سسسسس(.ساورستغسا٪سوسآ،س1999،س2)ى٥
س(.س2001،س3ترس)تذ
٤اسسوا٢٥سات٫سكىوست٣ستت٢ستا٤س٥استت،سى٤تسستفتوسو٥سوسآ،ستسوثاس
سا٢ستاى.سزالواآىسسؤضستس٩سانرسسقسىالذسوستهسآسستتئسآستاو٥ف٥رس٣
سآ ٬اتس٤ىا٣ستسسساسوسونست٥رسست٤ا٢ساورسغا٭سوسآسزأض٥سوتسسساورسغا٭ستستا
(.ساورسغا٭س1998،س4استت٢ستثوسوس٥ات٣ستسو٥ف٥رسآ٣سزأ٥٤ىسوسترس)تاهسغا٣تستز٢
زتاىسوسس٣سوستس٤٤كسآسغت٫س٣ا٤سهسفسوهسوى.سسا٢سزتىستستتئسآستس٤٤كسواا٣
زتست٤ساست٥ااساو سقا٤ارستسضثارسااسست٤اا٢سسسسسسسستتئسآساورسوتسسسزأض٥ستتىستس٣
آ،سزم٤رسق١٥سواواسى،سز٥ىسخستت٢سىت،سز٥١سق١سىتسوتسآتسسزى٥اسس
وستىااذسى،سوهسووسوسوا،ساف،س٥،ستسهىتسوت٥تسسقا٤ارستسسو،سانر،سز٭٥سستث
ى،س٩اذسسخ٢٥٥سق١اسوت٥اسس٬ىاوست،سزاى٥سسسسسسا٢س٢٥سوسوسىاسستاا،سز٥آ
وسسآسسا٣٤ستت٢ستوتسووسىت،سق١سف٭اسوسغاذسىسغرس٤او٢٥سوسا٢ستػ
فآ٤ىس٤او٢٥سوتسآسسفساسوسوالسو،ستتئسآساذسست٤ال٬اذسفسكا٣،سواهستاسسسس
اسوس٥ا٭سوو،سوةسات٫سسقسىالذستس٤٤كستوت٣سآ،سقا٤رستسآسونستسستؿ
سز٤عسآ،سفتسووست٥رستت٢سوت٥تستاسز٥سوسىسواف٣س سستات٢سآ سساا،ساا ساا٢سستاى٢سزما٤
اسو،سستىت٢سىت،ساا٣٤س٬تسزأض٥تسوسىالذسآ٣س)ضثرى،سى٤٤رستوغستت٢ست
وااف٣ستات٢سزا٭١سسسسساا٢سساستت٢سآستاسزأ٥سزغ٤سست٥زىتس٤اوسزنسزك٥(سسآاوسوستؿ
س(.س1999،س5اس)٤تتانس٣سآ
هشتجط ثب هـبسکت دس خصصی ػبصی آهصؽ بی دیذگب. 2-2
آاسسخاسآ٤اىسسسسساا٢سساسس٣٤(ساورسسزغستسآسك٣ستستس٠ذ1964)س6زاف
(س٭سمىىسوستس٤٤كسن٣ساا٢،س٩ااسآا٣ستساوى٢سسو٥ف٥ارسسسسسس1990وتى.سو٥بسستس)٣
1. Midgley 2. Muskin 3. Watt 4. World Bank 5. Uemura
6. Toffler
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
9
و.ستوسن٣سآاستااس٩ااذستااتسآتو،ستاسمالسوساااى٣سس٬اىسقاو٥ارسسسسسسسسستنوتس٣
(س٥سوست٥ااسقا٤ارستسسس1992)س٤1اتى.سى٤توتز٥هسوس٣ستسوى٢ستانز٢سورس٣سا٢سفآ٤ى
وسست٤ارسوىسوستت٢ستفت٤سفم٥رستوسآ٣ستا٤ىستالقاذسآ٣س)ن٣سا٢(ست٨اس٣
سس -ساق٥سوسز٭٥سسزت٥رسونارسا٤ىسسزم٤ثاست٤ستوستستستكاسورسناظساى،سؾتسواسنتاس
رسوسلساست٤اارسسسسسا٢ساواسسوسساق٥سسفاذسترسسقىرسفىت٣ستاسزأ٥٤ىسنتسسا٢س
وىسوسست٤اس٣ستستنس٥اتذستوستسفتسا٤ى.س٬ىترسقىس٣زتىسغثاذسفم٥رست٥سست٤ساق٥س٣
واىستات٢سزكماكسسسست٬السووستوسوس٬ىترسقىاسا٣سسس1960ناسنوستنوتستاى.ستا٤ىس٥سوساس
٢٥سوتا٠ستوسآ٣ست٥سسوس٥فسوا٣س)توط٤ار(سساسسسسو٥ف٥رسآ٣سسفم٥رست٥س،سز٥
تاسوسون٤اسسسس1982وسااسسس2خوتس٭فستلساوسآسسخ،سر٥ر(سذس٥و.س٤٩ورس)تل
٤اى:سو٤اتساان٢سلىزاىسوسا٣ستاسسسسسسسخوتوسسوست٤سوس٣تفماساورسوسن٣سا٢س٣
سسسس،سز٭٥،سز٭٥سسزت٥ر،سآس٣٬سستثوسفم٥رسآسوهس٣ ستكااسسسواى.ست٤اساس
س(.1380اىس)ز٣٥سسػاو٢،ستنس٥اسورستستوسوس٣ستستثوسو٥ف٥رسآ٣س٤ا٢س٣
وسم٣س٣٬سترسوستس٩اس٣سا٢ستسو٤ىاستلساو٢،ساور،سىا٢سوت٤ثاسوسوستا
تلسااو٢ستا٥سآاسستاسغاس٥اسسسسسسزسوسز٭١س٣سوتسستاى.ستس٤٤كسن٣سا٢،ستت١٥س٥م٣
ت٣سستسىسآاس٬اا٣سوسا٥فسسسسسا٢س(.سن٣سا٢س٤ى٣ستسى2002،س3وس)زث٣٥٥وثاس٣
وسقاسز٭،ست٤سخى٤ىستس٬رسوسقاسسستر.سا٣سوسورسلاوستسسا٢سغا٣ستر.سوسو
٣سسز٭١ستهسآس٬اا٣سثااى،سنا٣ساا٢ست٤اسسسسسس٢٠ستس٩ستسا٢سفتسووسقا٤ر
سسسسسس2006،س4وىس)آسثالىافستسخس٣ ااسسس(.سن٣سا٢سوسآس٬اا٣ستاسفآ٤اىس٤ااسات٤سوتاا
ن٣سسا٢س٥٬از٣ست٢ستسورسا٢ساس٤اسػااس)سوس٣سسسن٣(ستستزهايس٣٤وتىى
سسستاسوتو.سن٣س ٬اتسافسواىسسآاسسسسسا٢سزا٤ست٥س٢ستسكا٦ساوسوتاػ٤استا
ت٢سستفت٤سوآاىسنااستاسوارسسسسس٬تسك،سزغستسؤاذسل٥ةسستات،سل٥روتا٣ست
سى٤٤رست٢ستسوةسسا٢سآىسستات٤ات٣سف٭اسسزاغ٣سوتو.سن٣سا٢،سؿ٥ستستزهايس٥
ن٣سؿست٭ماوسلتوتوستاست٥س٤استسدا٢،ستتا٣سوااسزااغ٣سستاسقاىتلسااىسسسسسسسسا٢سوا
قمقسسوسو،سز٥س٢٥سآااسسز٭٥٥سوىسى٤٤رستانستسخاا٥٤،ستاسفاو٠ساسوستسسسسسا٢س٤
س تقاىاسوساوآ٢سس٤ااسقاىتلسوسسسسسواسزاا٣سسس٢٥سسقات٣سستلىتاذسخاه٤اسستتستست٤ا
س2003،س5خوتوس)و٤هناسفم٥رسااس٥سسى،س٣سا٢س٭٥ا غى٤اىسوسآاسسسساا٢سس(.سفساا
سسس٬ا٣سؿستا اا٢سس٢٤ستستز٤ه،ستضته٣س٤،سزه٥سات٫ستا٣،سلاتارسستسهااب،ست٥ا
1. Madison 2. West 3. Tbilisi 4. Altbach 5. Kwiek
10
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
٣٤،ستا٣ستستت٢س٤هس٤ىوسى٤٤س٣سغى٤ىسوسى٤٤رسوس٣سفا٢ست٤ال٬اذ،سى٤٤رس٬ىوسسخاه
اساا٤سسا٤ى.سوتاآوسوستت١٥ست٥سورسسؤازسستفتوسسغا٭سى٣ستستاسز٭٤فس٣فتس٣
سسسسا٢س٢٥سستاآف٣٤س٥ز٥سا٢ستستاا٢ست اى٤٤رسسسزأ٥ست٬سثا،ستلت٢ستزثاا٢ستااساس٤اس
س(.2006،س1ات٫سنوسسىس)٢٤
هسفسنا٣ساا٢س٬ثازاىست:ستغااسوتوستاسؤااذسآا٣سنا٣سوسوااسسسسسسسسسسسا٢سقار
اسست٬سثاتذسوس٣ستسؤااذسنا٣،ستسمااسسسسى،ستفت٤سقا٤رؤاز٣سوسز٣سورستوتس٣
٬سثااتذسنا٣سس٤ااسوساسس٩ااذسنا٣سوسسسسسسساى٥رسؤاذسوس٣ستستهسن٣،ستفت٤ست
سسسس(.ست2010،س2ؤاذسوس٣س)تا٤ ااستاس٩اسسسس٤سو٣،سن٣سا٢سثةستفات٤سفااستاسوتاا
(.س2004،س3اووس)تػاسآاسا٣سسسساسسوآىست٥سسا٣ستفت٤سوات٣٤،سخ٢٥٥سسوس٥ات٣ستستىتف
سسسسساسم٣سن٣سا٢سوتا ساا٢سسق٥از٣سوسىت٤رسزك٣٥سوتػ٤استات٢سواس٥ات٣ستاسؾاستاىت
س(.2005،س٢4سسوآىسترس)ت٥ساوىسستسوثاسوس٥ات٣ستسقىتوطسوات٣٤سستاستا٢س٣زك٣٥
س
سؽ تحقی . 3
تر،ساتسسسغاسوسىفستست٤سخ،ست٣س٢٩سن٣سا٢سوسآستاس٤ىو٢ستسماو٢تسآ
سزكم٥كس٢ستسواسفسسىستر.ستست٤ستا،ساسهرستسغسػ٢س٥ا٭اذسزث٣ستااس٥اسسس
.ست٭ىستسغاسػ،سسا٤سات٫س٣٬سوسوسسخوتنرسغسػسوسخا٤اسوتوسا٢سوست٣ستس٤٤كسز
زث٣ستوستستا٤ات٣سو٤.سدسوسغ٤ااسسستلىتستست٣سمىاز٣س٥ا٭اذسوسس٥ا٭از٣سوسواال
س٢٠ستت٢ستسا٢ست٣،سته اوستا٣،سسزكم٥اك،سسسسساا٢سسوا٢٥سوست٤س٥ا٭ستسلث٥سسغ٥ا
اسقاستس٥ا٭اذسهسفستستسهتظسوسزاسوستقست٭ى٢سآسا٢سآا٢ستزهايسىسس٤افسسا٢س٤ىو
وسمىسست٣سلتسو٥.سنستس٤اوآ٢سترسوستت٢سغ٢٥ستسس٪س٢٥سوستستسكا٦س٢٩س
و٥ى٢،سغسػستسوثاسوسست٤ستلىتسوسؾى٤سسا٢ستسهابس٥ا٭اذستت٢ست٣،ساسزاستس٤٤كست
Proquest, Emerald, Ebsco, science)خا٤اااسهساافسااات٫س٬اا٣سوتناا٣سسناااغ٣ستسلث٥ااسسسس
Information, magiran)و٣،سوساتهاسا٣سسوتاا٣سسسسا٢سس،سؿ٥،سات٫سااسز٭ساور
سذسخ٤فسسترسزاس٥ا٭اذسواالسسفاذسسس٣٬ستساا٣٤سستا٤ات٣سا٥٤.
س
1. Rizvi 2. Baine 3. National Education Association (NEA)
4. Bistang
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
11
هطبلؼبت تجشثی صست گشفت )داخلی خبسجی(. 4
(سوسزكم٥م٣ستاس٬تساا٣٤ستتااذسناوسزا٭سسسس1392تتت٥سس٤سآتاو٢س)غ٥ى٢،سآتس،سس
و٥ف٣سن٣سا٢سآسوست٤تسوستسسآ٥هسستوساف٣ستػاسفسستارستتااذسناوسزا٭سسسسس
اس)٠٭٥رس٥ب(سس٥تسو٥ف٣سن٣سا٢سآس٬ا٣ستسوسرست٭ىساا٣٤سس٥تست٥رسآ
تى.ساس)٠٭٥رسغو(سوسفآ٤ىسز٭سو٥ف٣سن٣سا٢سآس٬ا٣سوست٣سلتسوتوستسآزغ
توط٤رست٤ستتاذستس٩س٥تست٥رسس٣ستستانسس٥اتسزغاسسا٣ستاسخاا٥٤سوسزا٭سو٥فا٣سسسسسسسس
ز٭سو٥ف٣ست٤سفآ٤ىسوس٩اس٣سغرسا٤سر،ستىاا٤ستى.سوسن٣سا٢سآس٬ا٣ستنوتستو
آس٬ا٣سوسخ٥اوسىستر.(سوسخ٣ستاسىفست٣ستا٫ساسسااورستهاسسسسس٢٤٬1392،سغ٭ف٢،سفتوسست٢س)
ن٣سوسآسسخست٤تس)وسوا٢سىتسغ٥ستسفاا٣٬(سواستسو٤اىاساى٤تسسااقث٩تسسسسسس
سخ٥ا٣٤ستػاسفسستر،سسا٤عسخسقاو٣ستست٤سترسوسفماىتسز٭اىسسسسسق٠ستلساوسآست
خا٤ثى٢سورستس٬ا٤رسفاوسزتفكسىسوساورسس٬ىسضثاذسز٥اذسسلت٥ست٢ستساور،س٬ىس
وس٣سونس٠ذساورسسز٭ىستسآ،س٬ىسىفى٢سسخاه٣٤ستس٥ااسسزغ٥٥تذسك٣٥،سفمىتس
سسا٢ستسات٫سا٣سسا٤ستت٢ست٤ػاوس٤انر آتا١سسساا٢سسف٤٥ى٣ساةسس٬ىسوس٣ستسىا٥ا
٤ف٥سااورس)اى٤تسسواواا(،سسسسسا٢ساسسئ٥رزأ٥سا٣ستت٢ستتئسآسو٥ف٣،ستتاسوسم
٭اسا٤سسساس)غبسسىت٢س٭ا،س٬ىست٥ات٣سس٩اذسغرستالـسستثوسىت،سوثوس
تسىسو٤ستغةستىستن٥اسلث٣،ستانزستوسقمقس٭اسوسما٤سسا٢سغا٣٤س٭استسىغات
نستات٢سزاى٤(،سؿا٥سسسسساا٢سسزاس٭ااستساالق٥رسسستاس٭استهسوس٣سس٬ىستنوت٢ست٥
٤ن٣سزأ٥ستقىسآ٣سن٣سسزأ٥٤ىسالق٥رسؤاا،ساىساوااف٣سسسسستوت٣ستوت٢سسفآ٤ى
فسواآف٣٤،سائستغسا٣٬سست٣٤ستىستلساو٢سنات،سسف٣سس٬ىست٬ساوسوارستاستهاسسسس
ن٣ستت٢سفتسا٢سآ،سىفسزهست٭ى٢ستساور،س٬ىست٥ستهسن٣ستات٢سق١اسوسسس
سستاتسآ زا٤ستا٫سسس٣سس٬ىسخ٥س٢ستىااذسستلىتاذسز٥سوىسق١ستهسنا٣ستسا
سسسىتسغ٥ستسفا٣٬ستسو٤ىاسى٤تسساقث٩تستوستر.
ن٣ساا٢سآاسواستاسسسسسسسا٢س(سوسخ٣ستاس٬تست٣سؾا1391ت٥٭٣سس٤٩اس)
ستاو٢سستسسوسوا٢ستػاسفسستر.ساسوتوسؾ٣سقا٤رسز٥ف٣،ستس٤٤كس٥ا٭س-زك٣٥
سسسا٣ستسوتػ٤اسست٣ستسو٥ف٥رسآسسخسوسوتا زا٤سساسسو٥ف٥رسواا٢ستاساوتستسا
س(سوسخ٣سو٤ستاس٬تست٫سن٣سا٢سآسو1390استر.سؿ٥،ست٥٭٣سس٤٩اس)ؾا
اسوستسس٥ا٭ستوساف٣ستاستتتساقثس٥٬اكستااسسهااسسسسس٣سغرسف٫سآا٤ست٤تسستتئستىا
سسسس26زكم٥اكسسسا٢سخاسذسخ٤فر،سوس٤افس سسساىسساا٫سخا٥ ااسس٢سنا٣ساا٢سوتاا
12
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
ن٣،سخا٥٤ستوسلىذست٢سهسىسوسوست٤س٥استو٢سؾسفمىتسلت٥سقا٤رستسا٤
ن٤ىسوسس٬ىسزتسخوتنرس٤،سغوسىالذسانسا٢سوس٩اسى٤٤رسآس٬ا٣،سفمىتسآتو٢س
ااستسو٤اىاسااقث٩تستسسسساسسزا٤سورستسز٣سوستسف٣سستغسا٣٬سوتا٣٬سوسوتا
ستانز٤ست٥رستنوتستوى.س
ز٭ساورسوسوستسآاسسسا٢س(ستاس٬تست٫سست٣1380سوسز٣سلا٣سخ٤اس)وسزكم٥م
ساا٢سسقاو٣ستسآستارسواساوتسوااس٣سسسسسا٢سذسفسستر،سسا٤عس٤افسست٢سسخستاسسوساتها
و٣سسسا٢سا٣،سواووو٣سا٣ستس٬تستسا٢ساورسوسوستسآسسخ،ساسواس٣
اا٣ستسسساا٢سسئنسثرستسفساور،سواس٣سا٢ست٣سآسسخ،سواس٣سا٣ستس
ا٣ستس٬تست٣ساسواس٣سا٣ستسسا٢ساسسانساسآسسخستر،سسواس٣ىساور
سسسسا٢سا٣ستستاسا٢س٬تستغسا٣٬سستلساو٢سسف٣سسواس٣ فا٫سسساا٢سسوارستار.سؿا٥ست
واالسسساا٢سساا٣ستس٥اارسسساا٢سساساىستسسا٢ستت٢سغةساورسو،ساسف٫سوااس٣سواس٣
اسو٤سا،ساورسفى٢س٥تلساو٢سس٬ىترستغسا٣٬،سزغ٥٥سوسانساا،ست٤ػاوسا٣س٥استه
سسغتةساور،س سسسخسسز٭١سفساور،سآاسسآاا ف٭ا٣سسساا٢سساا٢،ستاالـسسزم٤ارست
سا،س٠ذسسزغ٥٥سسزكسوسزت٥رس٢٥ستا٣سيوسو٤ىستر.ساور،ساو٤سووساور
سكانسنا٣ساا٢سوسسسساا٢سستا٣س٥اسس(،سوسزكم٥م٣سزكرس٬تس2014)س1واتؿنسستىى
،سوسوستوت٤ستسسو٥ف٣سستااستاسفاوستستتاتسااقثس٥اسسسسسسى٤تسا٢س٣٬سسمسقفآس
ااسسسغى٤اىسسز٭٥ا٥سواوساثارسسسسستسذسوىست٢سستسهتظس٬٠اذانساس٤افسسسسزك٥س
سا٣ساوااف٣ستسسسا،ستػاسخ٤فر،سهسو٤ى،سمس٤هسغ٫سوىست٬اسوااآف٤سواستوغاسوسسسزفاذ
ساستسزغ٥٥سوى.اسسئ٥ر،سو٥ف٥را٢سقفسا٢سوسزاسى٤ت،سف٭ا٥روىستا٬صس٣ز٭ى٤س٣
(،س2014توسوسز٣س٤ى٤٤س)ست٢س٥ا٭وسزو٥سسا٢س٢سو٥ف٥رسستتت٢سآسزأض٥تذسن٣
نا٣سستسوارسآاىسااسوتوسسسسسا٢سستسذسو٢سستس٤٤كساىسساقثستػاسفر.سس٤اف
ن٣ستر.سآسسزااسسسا٢سوس٣ستسااسا٢ساستسؤا٢سزغ٥٥سى٤٤ر،سز٭ىتذسست٤ات٣
-اس٥ىستست٤سىفستسا٫س٤٣هسوان٢سن٣ستر،ستىسسا٤عس٣٬سوتو،ستثاسات٫سكىوسور
ااستستوتستاسسسسقاسزا٭.سوست٤اسخا،سغاا٣ساا٢سزاهسزاهسوارسسسسسسسسوسا٢سناسوسوسسو،
سسسا٢سااى٣سػىوس٥ار ٬اتس٤اهستسقاسسسسنوسستالـسى٤٤رسنوستس٤٤كسن٣ساا٢ستا
سوى.غا٤٤س٣
1. Kovalchuk & Shchudlo
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
13
سس2013)س1زكم٥كسوا،سوات٥ا٣سستف٥تقاستسسا٢سسا٤عس٤افس نا٣سسس(سوسآف٤ما،سزكرس٬اتسزاأض٥
اسوتوسوسآس٤ات٣سسزك٥سؾىسسغ٢٥ستػاسفر،سا٢سآستس٢ستسغاسوستسذس٥
س.وىس٣تقساسخ٥ىتسووست٥سغستاسوسوستانستستفت٤سسغ٥سوس٣،سوستستاتسواستس٬رسوتوس
خا٣ستارسواسسسسقف٧ساورستهسن٣سوسزأ٥سوس٥ات٣ستسآس٬ا٣سوس٥ػ٤،س٬تس
سستاستسفاوستسسز٥ف٣(،ستسس2012)س2تن٣ ٥اا٥،سواىاسسسسااستس٤٤اكسسسسزك٥اسوتوسسخاا
واسآا٣ستىاااذسسسس.سسا٤عساسوتوىسوستهسن٣ستا٤ىسزا٤كساووسزااستسسستػاسوتو تكتفس٭٥ا
استا٤ىستاستهسن٣سغارسزأو٥اىستاساىسزاأ٥سسسسسست٥س٢سغرسوس٥ات٣سغتاسفتسوى.سوتا
-ت٬سثاسسوآىسوتن٣،ساورسوى.سؿ٥،ستهسن٣ستا٤ىسز٤كسوسوست٬سثاسزكم٥ماذسستا
سسا٢س ت٤ػااوسوآاىستات٢سسسسساا٢سسوتاا،ستاستز٢سسسز٭سوسؤاذسآس٬ا٣ستسزأ٥سوىسساى٤ت
استسوفسست٣سوسزاسوس٥ات٣ستسآس٬ا٣ستت٢سغتاس٥ػ٤سز٥سوو.سوتا
اورسزأ٥ست٬سثاسفىتسز٥س٥ىاسىتسن٣س٥٥اسسزأض٥تذسك٣٥٥سنااغ٣سوسس
(،ستسذس٥ا٭سو٢س٣سسو٥ف٣ستاستاسفاوسس2011)س3،س٬تسخ٣سترسوسز٣سف٥ىاظآ
٬اىسستػاسىستر.سسا٤عست٤سخسقاو٣ستسآسترسوس«س٥ؽسووو٣سثا٤ىسواستسسو»تسلاس
سسسا٢سوتسسآا٣سثرستسفر ااستستا٫سسسغو،سؿ٥س٬ىست٥٤ا،ست٬ساوسسنالل٥ارسوستاا
تاىسوسوست٤س٥ساورسثتسآا٣سوسسرسزأ٥ست٬سثاسسن٣سا٢سخ٤اس٣ك٣٥٥سوسغ
تت٢سواست٫سستفت٤ساورسىسن٣سوسزاأ٥ست٬سثااسسسا،ساسس٥٥ارسا،ز٭١ستا
.سى٢٠ستس٩س٣ورس
اورسو٣سس٬ىسزوسوسآسوستست٣س(،سوستز٥خ٣ستاس٬تس2010)س4وسزكم٥كستتاسزا
اورسوسآاستس٤٤اكسااقثسو٥فا٣،ستا٣ستااوسسااىتذس٥اىت٣سسسسسسسسسسا٢ساسسؾافم٥ر
س ٬ىسزوسوسآ،ساوراسقاو٣ستسآسترسوسخوتنسستر،س٤افس تستفات٤سوتوسستتات٢سسسسغا٭ا
سس -تت٢سوسووسئ٥رسورستر.ستاس٬ىسات٫سنسس٢٥ستا٣سز٭٥سو٤ىسوس٥فستا٣،سؾاا
تت٢ستغت٢سفكس٬ىسزوسآسسز٤عساورسو٣سوسغرسز٭سآاستا٣سسسسا٢ستامسا٢س
.تاى٣س٬ا٣س٬اتسزكم٥ما٣ستارسواستاساذسا٢سزا٣سسسسسسسسسن٣سا٢سوسآسا٢س٬سسى
وسو٥اسسستااسسسا٢س(،ستػاسفسسسآوسىسترسوس٬الستسزغ٥٥تذسسو2010)س5وى٤هسسخا
-آستغستر،سس٢٥ستا٣سغوسوتوسوستا٬صسسوسىسن٣سا٢سوسآس٬ا٣سا٣س
وتست٥ا،سزغ٥٥تذسوسغ٭٥رسا٣،سزغ٥٥سس٣٬سثرستاسآا،سسسسى ست٥رسىستلساو
1. Calvès, Kobiané & Afiwa 2. Olaleye 3. Ficaj 4. Obsa Tolesa
5. Crnković & Požega
14
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
غى٤ى،سزالسوسغرسااسوتست٥ا،سواست٬ساوس٣٬ستاستهاسوسا٣سسسسسسا٢سخ٥ىت٤سزى٢
ن٣سا٢سوسآس٬اا٣ستاستاىا ستتئاسسزاىتنسنا٣،سزاأ٥سسسسسسسسسا٢ساسسؿ٥سى
متذسن٣،سز٥س٢٥سسئ٥رسخا٢٤س٥اـسو٤اىستارسسوساوست٤ااست٥ااسسسسسسسسسن٣،
-استسوسخ١ستتئسنىاذس٣٬سين٥سواوسستسزىا٢سسو٤ى،سن٣سا٢سآ،سخسور
سوى.ستز٢ستسفاوس٣زسستتسىا٢خ٥فسسا٢س زسستااتت٤سس٬الستهسن٣سوسآ،ست٭٥افسخا٤
تاى.سؿ٥،سن٣ساا٢سآاسغاا٤٤سنات٣سسسسسنىاذسآسسؤضسسواتزسستاسو٥ف٥رستسس٣
٢ستهسوس٣ستر.سس٣سوستثوستسا٢ستت٢س
،سفا٣٥س٠ا٣ستات٢سآاسسزت٥ارسسسسسسسمسن٣سا٢سوسآوسزكم٥م٣ستاس٬تس
اساسوتوسترس(،سذسخ٤فر،س٤افس2007)س1ذس٥ا٭س٢سز٣ساسسا٥ا٭ا،سوستس
٥ؽستزثا٢سفاف٣ست٥س٤هسىسزػا٢سى٤٤رسآ٣سفكسس٬ىوسزكا٣٥ستساسوتاسآاتسسسسسوس
سوااسسغوسىتو.س٭اسوسز٣سآاو٣ستس٢سنتىسوترسوستفىستتسىاتذسن٣سا٢سؾ
-تاتسوستالـسآستسىنسا٣سسا٢سقا٥اسسوى.ووسسؾستاسىتسوس٣سس٣سلاترس٣
وىسوست٤ػاوستات٢سوسنىاذسآ٣،سلاترستست٥سفتسوىاستفت٤سوتوسستاتت٤ستا٬اصسزك٤اسسس
ساا٢سسو.سهسترسواست٤ارسسس٣س٣ستسسنىاذستاساس٤س٤اس٤سوس٢ستسىتسوس٣
-اسوسزالاسسستسىذستسرسن٣سا٢سسا٤سىستر.ست٤ست٤رس25ت٤س٥ارسوس
تى.ستن٥ات،سست٥اسى«سل٢»سا٢س٤او٢ستت٢ستزما٢س٠ارسآ٣سستاسقا٤رسلت٥سىتستااسا٢س
٭افسس«س٥ؽسووو٣سثا٤اىسوااستاسساوسسسس»تتسىت٣٤سستا٣٤سوستسلاستغاسػىوسلاسآس
ساا٢سسن٣ستسوسآسوس٣سسابسته٥ىستر.س٥اارسسا٢ستسرسف٭ا٥رسا٢ستر،سىسسو
س وى.و٣،ساورسسوستهسن٣ستسز٤كس٣س٣س٬تسخ٣سترسواستاسس٥ا٭اسسسسى٤٤رسآسسن٣سا٢سآسوسا٢سساا
٢سستاسىفسما٤سز٭سن٣سا٢سنىاذسآسوست٤انذسسكىسآ٤ىاسستساسوسااسس
ساا٢سساسقاو٣ستسآسترسوسوسسوسو،ساا(،سذسخ٤فر.س٤افس2001)س2ت٥سز٣سف٥سسس1980
رسفسس٥ارست٥سوسوسس٤هسزا٤ست٤ىئ٤ى٣سسنساثرستاسسسى٤٤رسآسزاسقى٢ستاس٬ا٤
تى.ستاست٤سقا،سن٣سا٢،سوا٣ستاال٣سااىسسهااستات٢سسسسسستات،سسىتسس٣سىسا٢ستسق
ثااسسى،سوآس٥ر.سوستسا،سزأو٥ىستسالا١سلااتس٣ستغثاا٢سسزاأ٥ست٬سسسسس٣سوستوستاتس٣ا٤آ
او.سسن٣ستر.ستس٬ثاز٣،ستهسوس٣ستت٢سوهستسن٣سا٢سوس٥سسوس٣سااى٣س٣
1. Molnar & Garcia 2. Fitz & Beers
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
15
تاىسساىسسسا٤سسآسترسوستسن٣سا٢سقا٤رسووسا٢سوست٤انذسسكىسآ٤ىا،ست٤ػاوستات
سوى.سئس٣ز٢ستستت٢سزىتواذسوس٣ستتو٣سا٢ستاتسا٤سسآ،ستسق
ن٣سا٢سسزوسوت٣٤سآاسوستااستاالقاذسآا٣سوستااتو،س٬اتسسسسسسسسا٢س٥ار
سا٤عسقااو٣ستسس(،ستسذسخ٥ا٣٤سستس٤٤كساقثستػاسوتو.س2001)س1ترسوس٥نساؾ٣ست٢س٥ا٭
وستر.ست٥اسستساوتستا٤ىستىتىسآستوسوستالقاذسآ٣سزال٣سغى٢ستت٢سقسىالذسآ٣ست
سساا٢سسزػا٢سى٤٤رسىسسوسكاىوسسا٢سزػا٢سىتسز٣سورسا٢سؾ٥سى ٥ا٢ستاسسسزا٥
زوسوت٣٤سسن٣سا٢سوسغسػ٢س٥سسآ٣ستس،سسا٢س٥ارزهست٣سزأض٥تستر.س
تى.ستاسكاف٥٩سآسس٥استتستا٤ىس٥سز٭ىسوتسس٣سغى٤ىستس٥ستستا٤سىالذسسؾا
س .ف٭٣ستسخستستا٢،ستثوستهىسا٢سواف٣سوتسسس٬ىو،س٬تسخ٣سترسواستااسسستا٢سىالذست٢ستسن٣سا٢س٥سسآسخى٣سوسى
ستاسىفست٣سو٥ف٥رسز٥الذسآس(س2014)سسىاتس2تسفاوستستا٢س٥ساز٥هسز٣سو٢٤
تػااسفارسستاسسسست٤ستفتوسوستتئسنىاذستا٣٥سسا٢سخى٣ستتئسىسز٣سؤاذسن٣سساذ
زتىسوسوسستوست٤س٬ستستس٤٤اكسسن٣سا٢سآسخى٣س٣ت٤سسا٤عسورس٤افسسترسوس
ى٣سغوسوس٤هس٥سسوا٣ستت٢سزاسوساىسزا٭سواى.ستست٤اسسسسسست٤ػاوسز٭ىتوس٤او٢سقفسخ
و٥ف٥ارسزا٥الذسسستىسستس٤اسوا٣،سسسخى٣سىسىس٤٭٣سوست٥رسسخعساسسسوتسسا٢سواع
تفتوسآسو٤ىستسوستتئسناىاذستاا٣٥سسسسا٢ساذس،آسخى٣ستتئسىسز٣سؤاذسن٣
سس.٥سسنىاذسوا٣ستسز٭سته٥ىسترست٤سوتوستف
ن٣سا٢سخاسوسآس٣٬س٬تسخ٣سترسوستسس٥ا٭س٢سز٣سوازالو
ااسزا٤اسستاساى٢ستات٢سسسسسس(،ستػاسفر.سوست٤سزكم٥كسآىستر سوسو٥ا،سوارس2009)س3سو٤ىا٥
آاس٬ا٣سسسسا٢سآ٣سسن٣سووستهسا٢سا٢سوس٥س٭ف٣ستىاسسفاذسن٣س
توسترسزاسس"تالقاذسآ٣"ىافاسسزكرساسسا٢ستى.ست٥ا٢ستسزغ٥٥تذستس٬رس٥ارخ٥ىتسوو
زتىسهف٥ااست٬ااساىسسسسىالذسستلسونسىسوسنىاذسآ٣ست٤فسو.سا٤سزغ٥٥تذس٣
س"٬تسزتست:سزغ٥٥تذسوسكسى٤٤رسىتسوس٣تاى س"سس"ساسىستاساا ااسسس"ى٥تا٥
وسغتا٫ساسى،ستاسسسسسواى٣س٢٥سثس٣ستستات،سلاترسسافسوىسغرت٥ى،ستاسوستل٫ستازاب
ن٣سا٢سهف٣ستال٣ساىسسا٢س٬ثاز٣سزغ٥٥سآستس٣٬٠ستت٢سوةسو.سوسسوسو،سى
٬تستالقاذسآ٣سلسوتوستاىس٤استس٬اتستتات٢ستات٢سوثااسسسسسترسسس٥رسن٣سا٢ست
1. Cuéllar-Marchelli 2. Davey 3. Catlaks & Dekoning
16
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
٬تس٤اهسواان٢س٬ا٣سوسسسستغسا٣٬سآ٣،سغا٤٤سىسسو٤ستسا٢سووست٤س٪ستالقاذ.ست
س .سف٫ستثوزتىستسآوسوسسو٣س٩٣سفسس٣(،س2003)س1اسسزػابسى٤تس٬تسزكم٥م٣سترسوسز٣ستف٥ىسسزن٣سا٢سآ،س
سى٤سىسوسآ٤ىاسوسوسزػت٥اذ،سو٤ىاس٤2318ات٣ست٤سس٣ستسس٥تس ااسسآساا٢سساسسا
زك٥سواىسسزك٥اسا٥سػاس٥هسسسسسسسستتتسخاستىس٥ى٣،ستاسثرستسن٣سا٢
واى.سسؾااسس٥ػاستست٨ااسا٣سسسسزاساسىسسسسوىسوستن٣س٬تستافيذسفر،ست٤سزك٥ساس٣
واسسن٣ستت٢سنىاذسآ٣سهسف،سسوسسسغاثسسى.سو ست٤سا٢سوسلتوتوهر ست٤
قىوسوسلتوتوستسستاس٤هسااسى٤٤رسآ٣ستات٢سناىاذسسس٣س٥سسز٭٥٥سا٤سؾ٥سلتوتو
ىسى٤تسىسوساوسكااذسلاتوتوستاسستات٢سناىاذسسسسسسسوستس٩س٣ز٭٣٥سوتى.س ست٤
وستؾسخ٤سو٣سوسوست٥ارستتسىااتذسفاىتستات٢ستثاوسسسسسسن٣ستسسغىتسى.سؾا ست٤
٣سوسسآا،سخااه٣٤سسوناارسسسسا٤سغوسوتو،ستفت٤سلات٥رسقف١سزى٤ستس٥و٥ف٥رسآس
س وى،ستغك٥رسوتو.تى٤ستسز٤عس٣هسفساورسغا٭سوسآستستسذسسا٢س(،س1995)س2وسخسو٢٤سوسواساسسخو٥
هسفسوستااساسااورسوتاى،سسسسسسا٢س٢ست٣سووى،ستست٤سسا٤عسورس٤افسى،سا٣سوس
تفسى.ستاتت٤،ست٤ػاوسزالسىتستت٢سز٭١سىا٢ستا٥ساىت،سسس٤سواآىسسؤض٢ستزفاقس٣آست
نا٣سوستس٤٤كسآسغتا٫ستستاىسو٥اسآاسسسسسسا٢ستو.سوست٤ستت٥،سوااتى٤سسغت٫ست٥رسو
(س3(سفساستااس٥ااستت سسسس2 سااسس(سزكم٥اكسسغا٫سآ٢سوتوسس1زتست٤ستتئاسوتو:سساستاىستس٣تؿ
س (سانساسى.6(سز٭١س٥اةس٤او٢٥سس٤5تق٣ستاسو٣ س (4ى٤٤رسى سسس1994)س3خ٣سوسز٣س٥٤اسو آاسوسغا٭استاسسسسسساا٢سس(،ستاسىفساا٣٤ستات٪ساى
٢سذسخ٤فر،سهسو٤ىسوسسىسآسوسغا٭سغوسوتو.ست٥سو سآساس٣سس
تلساو٢ستستسسا٢سك٣سساذسا٢سثس٣ستسغا٭سترسوسوسآسغت٫،سآسنستت٢ستسماسػا
وى.سوست٤سى،سآس٥٬ماسوستت٣ستغسا٣٬سػاىساىسسىاسسسسغى٤ىسغتستتئس٣سا٢س
٭س٣سى،سمسوؾى٣سسا٢سز٭٥سزه٣ستلساوسا٢سغا٭ستزثا٢سو٤ى٣ستاسسوتى.سورستاسف٫س٥ا
وى.سو٥سى سآ٣سترسواسزا٣سسس٥فس٣ست٤فاس٣سوستتئسثا٣٤ستت٢س٤ىداؾسا٢س٥ا٣سو
تاى.سكسات٢سآاسوسسسساسئ٥رستتئسسااى٣سآستسزمثسوورستتئسىسوسوسآسور
تى.ستاست٤سقا،سثوسات٫سساازت٣سساسمسغا٭ستسوسووواستس٥تس٤او٢ستساىتوسىسسور
وااالسػاسىاسسماا٫٤سسسسسساا٢سسزتىستتئسآ٣سواف٣،سانسااس٣ى٤٤رساسوتوسوسور
1. Belfield & Wooten 2. Colletta & Perkins 3. Williams
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
17
وسوسوا،سوت٥تسس٥اةسو٣سآ٣ستت٢سغا٭سفتسوى.ست٤سغةسخ٥ىت٤سىساوس٣س٣
سوى.وسآسغا٭سفسقا٤س٣سوسزأ٥سآسورست٤فاس٣
تیج گیشی ثحث . 5
خ٢٤،ستماسسو٥ى٢ستت٢ستثوسلاترسا٢ستفت٤ست٥رس٢٥سواسزك٥سوو،ساسستغىسالق٥ر
فم٥رسوسو٥ا٢ست٥اسلاتس٣ستسسوسس٥ػسزما٠ا٢ست٥سستت٢ستزما٢سو٥رسسو٥ف٥رسآ،سسس
وسن٣سا٢ساسناظستر.ستس٩اس٣٣سورفسات٫س٣٥٩٬سترسوس٭نسزأ٥سآستسزتسا
آسسخس٬الستسواسفاستستوغسورستاست٤ػاوس٤هستاتسلاتس٣سوسلس٤اوو٣سس٤ااو٢٥،سس
اى،ستفات٤سسستاسزغستسزكم٥ماذستػاسفسستس٩اسا٣سس. تسواآ٣٤ست٥سسوستسفاوستسات٫سس٣سو
سسسا٢ستس١س٤هستثوسواآىستت٢سز١ا٥سو٥ف٥ارسست٭٥اافسسسسن٣سزووت٣٤س ساا٢سسسخا٢٤س٩اا
آ٣سوس٤هستلساوسغا٣سىسكبسو.سق١ستهسن٣ستسزاةست٣٤سناساسوا،سسس
سسسا٢س٢٥ساورتستاست٭٣سستسستوستر.سى تااتت٤،سستاسسو٤استااوستار.سسسسسفاك،ساا
اورسفكسورسستهسنا٣سسس٤سو٣،تستو.تس٩اتذسوساستسقسسا٤ع،سآستسزك٥س٣
وسق٠سآ،س٥اىستاستل٭٣سورستساورسوستسرسنو،سادوسوااساوستاسوارسسسسسس
تساورسسغاثا١ساوسوسآاسسسسسؤضسس٣سا٢سو،ست٬ساوستان٢سوستسقىرسست٤ػاوستس
آ٥ستا٤ىسول٥ماسساةستاستافرسسك٣٥٥س٤تق٣سوسوسوسآساورستستغتسستر.س٤هساورسفم٥ر
آ٤ى.سوس٣٤اتىسآسسخ،س٥اىس٤هس٬س٣ستت٢سزكسترسوست٤س٬،ستىساورسوسزكمكس٣
زتاىسزغ٥٥اسسسخ٤و.ست٥ساسوست٤س٥،س٣ز٤سث٫س٣ستػاس٬٣تستسزت٥رس٢٥ستا٣،س
وساسئنسسوسسوستل٫،سفسا٢ستاى.ستستا٤ىسزغاسوتارسواستاىسااورساوسوسسسسسسس
تس١ست٬سثااتز٣سواسسسسزتسزكست٥او٤ست٤ػاوسوو.سفمسىتساستس٩سا٣ستاسزغآسسخس٣
سس ى.ورستسآستنساسوتوستر،ستىسىا٢سس٥ا٢سوستسز٭ا٣س٣ ٬اتسوااسسسىاستا
-سزىاستا٤ىسث٫سوآىسك٣سوتسستاىسستستاس٥سات٫،سى٤ت،س٬ت،سوت٥تسسناتو ز٭
٣سسآ٣ست٥ى.ا،سز٥سنستستت٢س٥ىستستىتفسخ٤ثاى،ستست٤اسس٠اذسسسسستسن٣سا٢سآ،ستسسف٣سستغسا٣٬ساةسا٣سساورسو
ؿا٥سااورسثاتسسسسوتوسورسوسغرساو٤سوسفسااورسوسغا٭اسزاالسا٤اى.سسسسس
.سوست٤اس٥اساتا٢سآاسسسسسسىاس٢٠ستس٩س٣اسس٥٥ارسا،آ٣سوسز٭١ستا
٥وسا٢سو٣سوسآسسخسذس٣اسوسزكرس٬تساورخسوسما٤ستاسو٤سف٭ا٥ر
18
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
كااف٥٩سآاسسسس.سوست٤اس٥ا،سسستااىست٢سوسآاسسخاسا٣سسسز٤سىساورس٥مغا٫
سف٭٣ستسخستستا٢،ستثوستهى.سا٢سىو٥استتستا٤ىس٥سز٭ىسواف٣سوتسسس٬
٬تس٤هسنىرس٬اسوسغرست٬سال٢سى٣س١سىت،ستس٤٤كسوس٩سفسسآسسخست
تنالل٣،سفى٢،سناللا،ستلساو٢سس٥ا٣س٢٠ستر،ستسغرست٤اسواسخااه٣٤سسسسسا٢سوةسا٤س٣
-تست٤س،سىاا٢،سز٭اى،ست٭٥اافسسس.سىسسفم٣سوستتتستاتس٤استلساوسزػا٢تنالل٣،ستا٤ىسوستتتسغا٭ستا
آ٣سستستتتا٢ستاسسسسا٢سغ٥سلاتست٭٥افستاى،سزاستسا٢سخ٢٤سساورستا٤ىسغا٤٤سانسا
ااسسس٤اانرسوسز٭١سو٥ف٥رسسوات٣٤سآ،سزالسوارسوستتئاسسستاتسزغ٥فسوتوسى.سسا٢ست٤ر
سسا٢سآ٣سستنوت٢ستسآسا٢سز٥الذسنسغرسزأ٥س٥ا ساا٢سساة،سؿ٥،سزغ٥٥اس
اسوقاا٣سواسسسورزتىساةستاى.سا٥از٣سسغبسسما٥٠اسناغ٣س٣سا٢سزأ٥سا٣ستسكسوآى
واىسستااسزا٥الذساا٣،سسسسس٩اذسسقا٤رس٣ؤاذسن٣س٤استس٬ثاز٣ستوسآسغ٥تسفا٣٬ستس
آى،ستا٤ىسوسغرستفت٤سو٥ف٥رسآسوس٣،سسنستت٢ساورست٤ستقىاستستسغوس٣سا٢ست٥
ت٢ستىستاسزغستسزتى٢سست٠٥س٭استلىتسا٤ى.سوست٤ستاسا،سوارسوسسسفم٣ستاستفت٤سا٤
ا٣سآستا٤ىسوسوسق٥٥ساورسوتسستاى،س٤ى٣ستساق٥ا١س٠٬ا،س٤٭ا٣ستزمااءسا٥فسسسسسسسغرسزأ٥
سس هسافسسساا٢سسو٥ف٥رسآسسو٢٤ستساق١٥سزما٠ا،سوس٩ستفت٤س٥فسخسزك٣٥سوستا٥سلا
تا٤اس٣سسسغا٭ستر.ستى٤سزز٥ةسوسزأ٥سا٣سآسستستا٣سوفا٤ر،سواات٣٤سستتتا٢س)٬اىتر(سسس
ى٩سلتس٥ى.زساورستهسن٣سوسآسسخستستفت٤ست٬ساوسسقا٤ارسسستت٢ستسفسسؾست٥
سس غى٤اىستات٢ستثاوساسسسسسسساا٢سسورستستهسن٣سست٤ػاوست٠٥ساور،سؿ٥ست٤ػااوساانسا
٩از٣ستت٢سز٥١سو٥ف٥ار،ستااسسسسا٢ساواورستهسن٣ستاسزى٥ستسثا٣س٣٬سسخ٣،سزى٥س
سسسس ت٤ال٬ااذسغاا٫سسسساا٢سس٬ا٤رسفاف٥رسسخاه٣٤سسزى٤سؾاؾبسمتزا٣سسز٥٩ا٣،س٤تقا٣س٥اس
فافس٬ىو٢ستت٢سو١٥سؤاذسآا٣،ست٤ػااوسوفساسسسسسا٢سزى٤ستساىتواسس٭٥اسى٤٤رسآ٣،
سو.غرسز٥١سو٥ف٥رسآ،سزأو٥ىس٣س٩اذسست٤ات٣سسزأ٥ساوست٬سثاػ٣
ا٢ستس١ستثاو٢سسسى،ستفت٤سزووت٣٤سسن٣تاسزغستسزكم٥ماذستػاسفسستس٩س٣
آ٣سوس٤هستلساوسغا٣سىسكابساو.سوسسسسا٢سسخ٢٤س٩اسواآىستت٢سز٥١سو٥ف٥رسست٭٥اف
نا٣س٥ااىسغاوسسسسس-آ٥سس٤هستستىاساورسوسا٣سسفم٥رستغت٢سا٢ست٤ستت٥،سوسسغا٫
ن٣س٤ااسسس-اسىسترستستغت٢سىسكىوز٢ستساورسوس٣٣سترسوسفمىتسآا٤سسخ٥ست٣٤
زواسوت٤ا٣سسسسساا٢سس٥اارسزتىستستىتفسنوسوارس٤اتاى.سسسسفاسا٣٤ستساورسػسوسوس٣
سسا٤سوسغسػ٢س٥سسآ٣ستس،سىالذسسؾان٣سا٢س تاىسس٣سغى٤ىستس٥ستساتسوتاس
غو،سؿ٥،س٬ىست٥٤ا،ست٬سااوسسسسا٢س٬ىسوتسسآا٣سثرستسفر(.س2001)٥نساؾ٣،س
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
19
(.سوس2011اظ،ست٫سك٣٥٥سوسغرسزأ٥ست٬سثاسسن٣سا٢سخ٤استارس)ف٥ىاسسساستنالل٥رسوستا
٬تس٥استتسوس٥فسوالساستس٥ػ،سز٭١سآس٬ا٣ستسذسن٣،ستسىا٢ست٥سور
تاست٤اسقاا،سسسس(.٬1392تستتئسوىسوس٥فسنوس٥اسوتوس)غ٥ى٢سسو٤ت،سن٣ستسا٢سسته
واىسواسسسهسفسو٥اساسا٣سسا٢سخ٥س٢ساورسورسستهسن٣سوسوسا٢ست٣سؾا
سآسسى.سىست٤ىؾسوس٢سمستس٩س٣زستسآتل٭٣سوسا٢ساور
تثسستا٤ىسزغسوترسوسزأو٥ىسفستسزت٥رس٤هس٢٥سواستت٢سزىتسز٭ستلسااو٢،سؾاستااستاسسسسس
-وى،سقس٤او٢٥ستساتوسا٣سسفاذستستسفوسةس٣سا٢سوسزتستى٥٤ىستستػاىسآ٣س٣
آو.سز٭٥سسزت٥رسفتزستسز٥ىسا٤ستاا٣ستارسسسساوسسسا٤عس٭ى٣ستت٢سغا٭سسفوستىثاس٣
ىستارس)نو،سغا٥اسسسساسستاا،ستنالق،س٬ىترستغسا٣٬سسا٥رسغا٭سوسقاسسآ٤اسا٨ستست
سس(.سؿ٥،سوستلساوسلاتر1998،س٤1ى٣ ساا٢سسآ٥سغا٣،سزما٠ا٢ستاتستت٢س٣٬سآسناستاسا
٬ال،سزأو٥ىستاس٬مال٥ارستلسااو٢ستاسسسسس(.ست1997وىسوسو٤سغ٣ستت٢سآسغوسثاىس)نو،سزغ٥٥س٣
سسا٢س٥رسوسقا٥سلتسفسستسز٭٥سسزتسا٢س٭ا٢سآسترسوست -وسز٭٥سسزت٥ارستستست
سسا٢س زاستسف٭ارسسواات٢سسسستغسا٣٬سسف٣سوسووستر.ستى٤سزز٥ةستت٭اوستغسا٣٬سستنالل٣سخاا٥٤
ؾسورستس٩استلسااو٢س٥ابسسسس(.سوست٤ستسا،سزست٥سآ1993،س٥2ىس)ا٥تلساو٢سلتس٣
٥و.سزاساات٣س٥اسوسسسسوىسىس٣ؾسوسفوستت٢سىسه٣سنوساةسلىتوس٣وتىسسآ٣
تغت٤ا٣سناوستستستاسااا٣ساأذسفساستس٤٩اسسسسسسسسسا٢سوست٥ا٢ستسؤاذسآ٣سوس٥
٬ىسسمتذسترسسغاثااسغ٥اسسستى،سثس٣ستسل٥٭٥ر،سلات٥رسخ٥ست٣٥سستغت٢سلتا٤ستا٣ستزهايسوو
سلاتست٭٥اف،سغ٥سه٣،سى٤ىتستوتز٥هسس١ث٣س٣ آا٣سسسساا٢سستاىسوسوست٤سذست٤س٩اا
-ا٢سفت٥تستت٢سلتسفسسوست٣٥٤سسىسوسسست٭٥اافسؤاذسفالىسزتسنسغرسآاو
.سؿ٥،سقورست٤ىئ٤هستت٢ستاساوسآاسسخاسسس(2004،س3خ٢٤س٤اوسسنالل٥رسترس)تز٢
٬تس٤هستاتستاستضتذس٥ساز٥هسستلساو٢ستت٢سىت،س٭ا،سوتسآتسستى٤ستسترسست
و.ساتستاتسك،سواس٣سا٢سآ٣ستستسوس٭٥اسا٢س٣ستاىسوستا٤سزتىسوستوتى٠س٥ار٣
٬ىوساا٨سسسا٢سز٤ست٤سزأض٥تذستسىتس٠ذست٤ػاوس٤هسز٤سطثرستسنواستسخا٤سان
سو٤س٥س٤ثاا٥ستا٢ستااتسسسسسا٢س٬ال،سكىو٤ر(.ست2000،س4تسس٥ػسترس)هسااتسسىات
اترستسغا٢سىا٢سساورست٥سؤاذسكسوسخاه٣٤سسقكستسهابسترسوستسآسغست٤ػاوسل
زتستاساو،سؾااسواسسسسزتسيوسو.ستستوسو٤سكىو٤ر،ستسز٫٤ساتتتسفرستسهابس٣تس٣
تسهابستى٤ستس٤٤كسواتوسسم٥ستستاتس٤هستسا٥ئستت٢سزكمكستتت٢سوستتئسنىاذستارسس
1. Lauder, Jamieson & Wikeley 2. Marginson 3. Bottery 4. McNamara
20
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
ز٣سوستسهابستسثا٢سز٭ثاذستغسا٣٬سستو٢سذس٥وس)تاسستسا،سسس(.سوس1990،س1)و٤٤
٢٤سواسزتاا٣٤سزكماكسسسسوو،ستتنالل٣ستت٢سى٤تسىتس٣سا٢س(،سؾ٥ست٣٥٤سغةستكت2006
-اكسلتسا٣سوةسفم٥رسوستاتسوسسا٢ستتت٢سنتا،ستاس٥استسوثاسووستستز٢سا٢ست
س٥و.
-و،سسا٤عسزكم٥ماذسهسفسزفاذسواوسسا٣سسسلس٣سكثرستسو٥ف٥رسآسوسىتسن٣س٣
زت٥ست٥٤سست٤ستكصسغوسوتوسوسآ٤است٤سىت،سوستتئسناىرستااسو٥ف٥ارستاانزسآاسلاتاسسسسسسس
س سزواسوسآا،سااورسسستؾس٬ىس(.2006ما٤ستاسىتسوس٣سسى؟س)وىسست٣،س تسسغا٭ا
تفت٤سوتوسستتت٢ستت٢سوسووسئ٥رسورستر،ستاس٬ىسغوسات٫سنسس٥ا٢ستاا٣سز٭ا٥سسسس
تت٢ستغت٢سفكس٬ىسزوسآسسز٤عسااورسوا٣سوسسسسا٢ستامسا٢سو٤ىسوس٥فست٣،سؾا
ا٣سوسورسستاىسزما٠اا٢ستاى٤ستستااساات٫سكاىوسسسسسسس(.س2010غرسز٭١سآ٣سترس)تتاسزا،س
س وسساا٢سستآوساو،سو٥ف٥رسآسات٣٠سوىسنتىستو.سوست٤س٥،س٬ىسغوسىتسسواال
سا٢س٥س٭اسػبستت٢ستسهىتسوسىت،سزا٤ستسغ٥ثرسس٬ىوس٠٭٥فس٭ا،سوالواف٣،سؿ
تاى.ستس٢سو٤ا،ساىتسسسوسٮسستىااذسف٤٥ى٣س٠٭٥فسون٤ست٣ستت٢س٬ىسو٥ف٥رسآس٣
ىوسىتسوس٣سسزتىسو٥ف٥رستس٢ستتئسوى.سثا٤ىستسلستىتنرسوسما١٤سسم٥س٬ن٣س٣
تل٭٣س٤ف٥سهتىستوسؾسسوستىااذساتتت٢سوتسسسخ٥س١٥سوتسسا٢سن٣ست٥اسفم٥ر
آتس٥ستتتس٥ر،ستاتت٤سلا٫سوىسترسوستس٩اسوتسستاا٥ساىتسنا٣س٬ىاوستسا٢سسسسسس
.وتسستاىنا٣ساا٢ستسا٤سسسسست٥ااساىسواسسسسستوسآس٬اا٣سسوسمى٢ستسثا٣س٢٩سن٣سا٢
ز٤س٠٥ستالقاذسآ٣س٥رسسوسذستى٥٤ىسزىتت٢٥سثس٣ستستػاستالقاز٣ستت٢سقاسسس٣ا٤
٤٩اسخاوتس٭اف،سارس٥اسوسااسسسسسسسستكتسائسآس٬ا٣،س٥ا٢ستسن٣سا٢سهتىستو.
وىسوسو٤تسان٢سلىزاىسوسا٣ستاسسسسماساورسوسن٣سا٢ستاس٣تسوسون٤ستفس1982
وى.ست٤سسستكاسستنس٥اسوارستاستواسوسا٣ستاسسسسسسسسآس٣٬سستثوسآسوهس٣
وست٤ستت٥ا،سنا٣ساا٢سآاسسسسس(.س1380اىس)ز٣٥سسػاو٢،ستثوسو٥ف٥رسآ٣س٤ا٢س٣
زتىسغةساتتت٢سووس)وى٤اهسسخاا،سسسزسسلاترستاتستسز٥١سىوسس٣توغ١سخا٥٤سا٢س٤
ااسوساسناوستستاسناىاذسآا٣سسسسسسسزتىسفاوستسز٤عسوتوسستا٬صساوسوارسس(.سؿ٥،س2010٣
تهسن٣ستت٢سوسس٬ال،سىفسن٣سىستسورستىىسسئ٥رستهسوس٣سواس٤اتى.ست
٤سواستاسسااس٥سى.ىفسورستت٢سالرس٣٬س٥ست
1. Davies
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
21
هبثغ
س) سىت. س1386ت٢٥، .س1976آقبی ثب هیلتى فطیسهي لطهبى ثبظاضبی ثبظ ثطس ثل التهبز (.
س.63-60:س62،سااست
.سزغسكوسآهظق )فطآیس، هجبحث تأثیطات(ؾیبؾتگصاضی (.س1392ت،سسستوستس.س)
س.ستطم٥تتتما٣سسوسفسك٣ستغاا.سزت:س
مسی ثط هجب ظطی ذهن ؾبظی هطاکع آهظـ (.س1380ز٣٥،س٬ثا٭٣سسكىسى٢سػاو٢.س)
س.43-15:س20،سفاسخسستاس٢٤سوسآس٬ا٣.سػبل
سااسن٣سا٢،.سزت:سهكبضکت ثرف ذهن زض آهظـ پطضـ(.س1389.س)غ٭ف٢،سخ٤
سى٤٤رس٥ا٭اذسستاس٢٤.
س س٤سآتاو٢. ستتت٥سسقس٠ا س٬ثىتق٥س سآتس سق٥ى٠ا سن س1392)غ٥ى٢، تؾؼ کیف (.
سذطز بی ذهن ؾبظی آهظـ ػبل زض ایطاى: العاهبت پیف ثبیؿت وسفاسآ٢سس.س.88-65(:س3)1،ستسآف٣٤
س) بی هاغ ذهن ؾبظی آهظـ ػبل زض ایطاى اضائ ضاکبض(.س1390ت٥٭٣،س٣٬سستس٤٩ا.
س.206-171(:س2)4،سفاستػسآس٬ا٣ست٤تسب.جت ضفغ آى
س) س٤٩ا. ست س س٣٬ س1391ت٥٭٣، سوسبظی آهظـ ػبل . ذهن ؾ بی ثطضؾ چبلف(. ى٤٤رس.668-647(:س4)1،سوتاستال٣
س.و٥ا.سزت:سزضآهسی ثط زایط الوؼبضف ػلم اجتوبػ (.س1370انا٣،ستال.س)
س) ست٢. سكى س سفتو ستهلل س٣ سغ٭ف٢ سخ٤ ستهلل س٭ر س٢٤٬1392، هاغ هكبضکت ثرف (.
ػس٬سزت٥س٣سوتاس.سکبی هساضؼ غیط اتفبػ ذهن زض آهظـ پطضـ ایطاى: هضز س.94-75(:س1)20،س٥ىسؾتستت
سخىىسز٭٥سسزت٥ر..سزت:سهطزه زض آهظـ پطضـ بی هكبضکت(.س1380لا٣سخ٤ا،ستلثا.س)
Alexander, F. K. (2000). The Changing Face of Accountability: Monitoring
and Assessing Institutional Performance in Higher Education. Journal of
Higher Education. 71(4), 411 – 431. Altbach, P. G. (2006 .(International higher education: Reflections on policy
and practice. Center for International Higher Educationس ,Boston College.
Available at: http://www.bc.edu/cihe/.
22
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
Baine, E.M.M. (2010). Privatization of Higher Education in Uganda and the Global Gender Justice Ideal: Uneasy Bedfellows? Educational Review,
62(3), 315–328.
Belfield C. R. & A. L. Wooten. (2003). Education Privatization: The Attitudes
and Experiences of Superintendents. New York:Teachers College,
Columbia. University.
Belfield, C. R. & H. M. Levin. (2002). The effects of competition on
educational outcomes: a review of the United States evidence. Review of
Educational Research, 27, 279-341.
Bell, L. & S. Stevenson. (2006). Education Policy, Process, Themes and
Impact. London: Routledge.
Bishop, J.سH. (1996). Incentives to study and the organisation of secondary
instruction. In Becker, W.E. & W.J. Baumol. (Eds.), Assessing educational
practices. The contribution of economics. London: Russell Sage. Bistang, C.سR. (2005). Mobilization the private sector for public education.
J.F. Kennedy school of government, Harvard, Msssachusetts. October, PP. 5-
6.
Bottery, M. (2004). Education and globalisation: redefining the role of the
educational professional. University of Hull: Inaugural Professorial
Lecture.
Bray, M. (1999). The shadow education system: private tutoring and its
implications for planners. Paris: IIEP-UNESCO.
Caddell, M. & L. D. Ashley. (2006). Blurring boundaries: towards a
reconceptualisation of the private sector in education. Compare. 36(4),
411-419.
Calvès, A., J-F, Kobiané & N. Afiwa. (2013). Privatization of Education and
Labor Force Inequality in Urban Francophone Africa: The Transition
from School to Work in Ouagadougou. World Development. 47, 136–148.
Catlaks, G. & M. Dekoning. (2009). Hidden privatization in public education.
International Journal of Labour Research, 1(2), 149-157.
Chandani, T., J. Balan., M. Smith & M. Donahue. (2007). Strengthening the
Private Basic Education Sector. USAID, Banyan Global, Inc.
Chubb, T. E. & T. E. Moe. (1990). Politics, American's school. Washington DC.
Brookings institution.
Clive R.س B. & Henry M. L .(2002). Education privatization:causes,
consequences and planning implications. UNESCO: IIEP, Paris 2002.
www.unesco.org/iiep
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
23
Colletta, N.J. & G. Perkins. (1995). Participation in Education. Environment
Department Papers. Paperس No.001. Participation Series. Washington, DC:
The World Bank.
Crnković, B. & Ž, Požega. (2010). Causes and Models of Privatization in
Higher Education. Regional University (No.010-0101427-0837).
Cuéllar-Marchelli, H. (2003). “Decentralization and Privatization ofس
Education in El Salvador: Assessing the Experience.” International
Journal of Educational Development, 23(2), 145–66.
Davey, S., A. Davey., A. Srivastava & P. Sharma. (2014). Privatization of
medical education in India. International Journal of Medicine and Public
Health, 4(1), 17-22.
Davies, L. (1990). Equity and Efficiency? School Management in an
International Context. London: The Falmer Press.
Fagerlind, I. & S. Lawrence. (1991). Education and national development.
London: Pergamon press.
Ficaj, M. Y. (2011). Michigan Private School Decision-Makers’ Federal
Funding Participation Decision and External Environmental Influences
in Education.سUniversity of Phoenix.
Fitz, J. & B. Beers. (2001). Education Management Organizations and the
Privatization of Public Education : A Cross-National Comparison of the
USA and the UK. National Center for the Study of Privatization in
Education Teachers College, Columbia University.
Friedman, M. (1993). Public schools: make them private. Education
Economics, 1, 32-44.
Glewwe, P. (2002). Schools and Skills in Developing Countries: Education
Policies and Socioeconomic Outcomes. Journal of Economic Literature,
40(2), 436–482.
Hoxby, C. M. (2000). Does competition among public schools benefit students
and taxpayers?. American Economic Review, 90(5), 1209-1238. James, E. (1988). The public/private division of responsibility for education:
an international comparison. In James, T.س & H. M. Levin,.(Eds.),
Comparing public and private schools.(1, 95-127). New York: Falmer.
Ko-Ho, M. (2005). Globalisation and Governance: Educational Policy
Instruments and Regulatory Arrangements. International Review of
Education, 51(4), 289–311.
24
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
Kovalchuk, S & S, Shchudlo. (2014). Reworking of School Principals ’Roles in
the Context of Educational Privatization. European Education, 46(2), 32–
52.
Kwiek, M. (2003(س.The State, the Market, and Higher Education: Challenges for the New Century. Kwiek, Mس.Ed. The University, Globalization س, Central
Europe (pp71-114 Frankfurtسa/Main and New York: Peter Lang.
Lauder, H. (1997) Education, democracy and the economy. Culture, Economy,
Societyس,Oxford: Oxford University Press. Lauder, H., I. Jamieson & F. Wikeley. (1998). Models of effective schools:
limits and capabilities. in R. Slee, G. Weiner with S. Tomlinson. (eds)
School Effectivenessسfor Whom? Challenges to the School Effectiveness and
Improvement Movements. London: Falmer Press. Levin, J. D. (2002). Essays in the economics of education. Amesterdam:
university of Amsterdam (Tinbergen Institute research series).
Marginson, S. (1993). Education and Public Policy in Australia. Cambridge:
CambridgeسUniversity Press.
Maslow, A. H. (1954). Motivation and personality. New York: Harper.
McNamara, O., D. Hustler., I. Stronach., M. Rodrigo., E. Beresford & S.
Botcherly. (2000). Room to manoeuvre: mobilising the “active partner”
in home-school relations. British Educational Research Journal, 26(2),
473–90.
Midgley, J., A. Hall., M. Hardmani & D. Narine. (1986). Community
Participation, Social development and the state. London, UK: Methuen &
Co. Ltd.
Molnar, A. & D. R. Garcia. (2007). The Expanding Role of Privatization in
Education: Implications for Te acher Education and Development.
Teacher Education Quarterly, 34(2), 11-24.
Monteils, M. (2004). The Analysis of the Relation between Education and
Economic Growth. paper presented at the 6th Annual Athens Institute for
Education andسResearch Conference, Athens, 21–23 May.
Murphy, J. (1996). The privatization of schooling: Problems and possibilities.
Thousand Oaks, CA: Corwin. Muskin, J. (1999). Community Participation as a Strategy to Improve School
Quality, Access and Demand: Testing the Hypothesis. Proceeding of
اه
صلف
تس
سیا
یزد
برا
ی ا
ى
الک
/ل
ساوم
س ،
اىست
زهن،
دهاز
دوه
ارشو
13
94
25
Comparative and International Education society of Canada, Toronto,
April 1999. Canada: World Learning.
National education association. (2004). higher education and Privatization.
Update (Vol.10, No. 2). Washington D. C: NEA Higher Education Research
Center.
Obsa Tolesa, D. (2010). Decentralization and Community Participation in
Education in Ethiopia :Paczuska, A: Skills, Qualification, and
Profession. a Higher Education View: Economics of Education. Great.
Briton, 11(4), 418-438.
Olaleye, F. O. (2012). Sustainability of Private Sector Participation in the
Provision of Access to Higher Education in Nigeria. Journal of Emerging
Trends in Educational Research and Policy Studies (JETERAPS), 3(4), 580-
586.
Peterson, P. E.س & B. C. Hassel. (1998). Learning from school choice.
Washington, DC: Brookings Institution. Rauch, J. E. & P. B. Evans. (2000). Bureaucratic structure and bureaucratic
performance in less developed countries. Journal of Public Economics, 75,
49-71.
Rizvi, F. (2006.(The Ideology of Privatization in Higher Education: A Global
Perspective. Privatization and PublicسUniversities. IndianaسUniversity Press. Shleifer, A. & R. W. Vishny. (1998). The grabbing hand. Government
pathologies and their cures. Cambridge. MA: Harvard University Press. Tan, J. P. (1985). Private enrollments and expenditure on education: Some
macro trends. International Review of Education, 31 (1), 103–117.
Tbilisi, G. (2002). Private Higher Education. UNESCO. Policy forum.سNo.16.
Available atس:http://www.bc.edu/cihe/
Teske, P. & M. Schneider. (2001). What research can tell policymakers about
school choice. Journal of Policy Analysis and Management, 11(20), 609-631. Toffler, A. (1964). Learning for Tomorrow. Random House lnc.
Uemura, M. (1990). Community participation in education: What do we
know? The word bank paper on effective schools and teachers and the
knowledge management systems.
Watt, P. (2001). Community support for basic education in Sub- Saharan
Africa: Africa region human development series. The World Bank.
26
ش
سآه
م ظا
ر د
یص
ص خ
شبخ
ت رک
شال ه
حلیت
شر
پز /
تادا
سرال
فخ
یوذ
هحآقا
د وا
جى،
ذیازن
ی اد
هى،
ویاش
ها
Retrieved October 24, 2009, from.
http://w ww.worldbank.org/afr/hd/wps/precommunityfinal.pdf
Weiler, H. N. (2001). States and markets: Competing paradigms for the
reform of higher education in Europe. Occasional paper. New York:
National Center for the Study of Privatization in Education, Teachers
College, Columbia University. Williams, J. H. (1994). “The Role of the Community in Education.” In The
Forum For Advancing Basic Education and Literacy, 3(4), September.
Cambridge: Harvard Institute for International Development.
World Bank. (1998). Final Report: Post-Approval Quality at Entry/Quality of
Supervision Assessment Africa Education. The World Bank/IFC/M.I.G.A.
Office Memorandum.
Yıldırım, M. (2014). Effects of privatization on education quality and equity:
Comparison of a public and a private primary school in Turkey. European Journal of Research on Education, 2014, Special Issue:
Contemporary Studies in Education, 40-46.
Analysis of Private Sector Participation in the Education System
Fakhrosadat Hashemian1, Hadi Zandian
2, Javad Agha Mohammadi
3
Received: 2 April 2015 Accepted: 2 February 2016
Education is the pivot of development and evolution in society and an
important tool to achieve social and economic progress of countries. The ever-
increasing growth of population and increased demand for education and
improving the quality and efficiency on one hand and severe restrictions of
public funds and declining trend of education share of national income on the
other hand leads to an imbalance between facilities’ capacity of education
against numerous and diverse expectations of society and according to
economy’s theories based on free market and human capital, the necessity of
transferring services to the private sector would be resulted. The present
article with the goal of identifying the causes, challenges, methodologies and
feedbacks resulted from privatization of education in different societies deals
with investigating the researches conducted in this field by case study method
and a critical approach. The results show that the privatization of education in
addition to reducing the pressure on government budget and more efficiency
in using funds and facilities will enhance the quality of education. However,
the existing different needs in developed and developing countries mean that
incentives to participate in the privatization of education are different and
accepted privatization form is also specific to any country and economic and
demographic conditions.
Keywords: education, privatization of education, participation in
education.
1. Ph.D. Student in Educational Administration, Faculty of Psychology and
Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
(Corresponding Author: [email protected]).
2. Ph.D. Student in Educational Administration, Faculty of Psychology and
Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
3. Ph.D. Student in Educational Administration, Faculty of Psychology and
Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
1
