3 politika tregtare

7/30/2019 3 Politika Tregtare

1/22

1

Politika tregtare dhe einvestimeve

Prof. Dr. Besim Beqaj


2/22

2

Objektivat e t msuarit

T shohim se si politika tregtare dhe einvestimeve historikisht kan qenpjes e politikave t brendshme

T ekzaminohet se si po ndryshon sjellja(qasja) tradicionale ndaj politikavetregtare dhe t investimeve

T shohim efektet e lidhjeve globale ntregti dhe investime t vendimmarrsit.

T kuptojm q vendet duhet tbashkpunojn shum afr n tardhmen pr ruajtur qndrushmerin etregtis globale dhe mjedisit global

investiv.


3/22

3

Arsyet dhe qllimet e Politiks

tregtare dhe t investimeve Politikat qeveritare jan t dizajnuara t rregullojn, drejtojn

dhe mbrojn aktivitetet nacionale (kombtare). Zbatimi i ktyrepolitikave sht rezultat i sovranitetit nacional, i cili i jepQeveris t drejtn t rregullon mjedisin e vendit dhe tqytetetarve t vet.

Politika tregtare n nivel t vendeve politika makroekonomikedefinon qasjen shtetrore ndaj importeve, eksporteve dhe ndajzhvillimeve tekniko teknologjike.

Veprimet n kuadr t politiks s brendshme t shumics sqeverive kan si qllim rritjen e standardit t jetess tqytetarve, prmirsimin e kualitetit t jets dhe t arrihetpunsimi i plot (t mos kt papunsi fare).

Kto politika kane ndikim indirekt n tregtin dheinvestimetndrkombtare.


4/22

4

Arsyet dhe qllimet e Politikstregtare dhe Politiks investive -

vazhdim

N mnyra shum m direkte dhe n dobi t ndrrmarjeve tposaformuara, nj vend gjithashtu mund t nxis transferin eteknologjis nga jasht ose t prjashtoj industrit e huaja ngatregu i vendit.

Zyrtart qeveritar gjithashtu mund t miratojn rregullore mbiimportin t cilat i mbrojn qytetart.

Qllim kryesor i politiks t jashtme sht siguria kombtare.

Politika shtetrore ka pr qllim rregullimin, nxitjen, drejtimin dhe

mbrojtjen e veprimtarive kombtare. Veprimet politike: ruajtja e nivelit t standardit jetsor, punsimi,

ngritja e zhvillimeve ekonomike. Politika e zhvillimit synon transferin e teknologjis, ngritjen e

kapaciteteve vendore pr konkurim dhe nganjeher prkrahjen evendeve tjera pr prodhimin e produkteve t cilat do t importohen.


5/22

5

Organizatatndrkombtare

GATT-i Marrveshja e Prgjithshme pr Tarifatdhe Tregtin : sht themeluar me 1947 GATT. NRaundin e Uruguajit n vitet 80-ta, prqendrohet nreduktimin e barierave t tregtis, mbrojtjen e pasurisintelektuale, dhe n tregtin e shrbimeve

World Trade Organization (WTO)/ OrganizataBotrore e Tregtis (OBT)

The International Monetary Fund (IMF)/ FondiMonetar Ndrkombtar (FMN)

The World Bank (WB)/ Banka Botrore (BB) EIB Banka Evropiane pr Investime EBRD Banka Evropiane pr Rindertim dhe Zhvillim


6/22

6

Organizata Botrore e Tregtis (OBT) dheFondi Monetar Ndrkombtar (FMN)

OBT sht organizat ndrkombtaree cila merret me rregullat e tregtisndrmjet shteteve.

N thelb t saj jan Marrveshjet e OBT-s, rregullat ligjore pr tregtinndrkombtare, pr politikn tregtaredhe pr investime.

FMN

u projketua pr t siguruarstabilitet t sistemit monetarndrkombtar dhe pr t mbajturkurse fikse kmbimi n mes vendve.


7/22

7

Banka Botrore (BB)

Banka Botrore (BB) shtthemeluar me 1944 pr t ndimuar

vendet e shkatrruara nga lufta dhe mvon merr detyrn e ndihms szhvillimit botror. Kapitali i BB kryesisht

investohet pr reduktimin e varfris.


8/22

8

Ndryshimet n mjedisin politik dhe

global Reduktimi i ndikimit t politikave kombtare

Zgjerimet e lidhjeve gloable n mes tkompanive, industrive dhe vendeve kan efekt

mbi politikant. Roli i institucioneve ndrkombtare

Rritje enorme e ndikimit t institucioneve ndrkombtare dhezvoglim i ndikimit t politikave nacionale n tregtinndrkombtare (globalizimi dhe integrimet rajonale)

Roli i institucioneve tradicionale Thellimi i konfliktit midis vendeve t

industrializuara dhe vendeve n zhvillim.


9/22

9

Ndryshimet n mjedisin epolitiks globale

Tri ndryshime kryesore kan ndodhur n

mjedisin e politiks globale Reduktimi i influencs t politiks t

brendshme (vendore);

Dobsimi i institucioneve tradicionale;

Acarimi i konfliktit mes vendeve tindustrializuara dhe vendev n zhvillim.


10/22

10

Reduktimi i influencs tpolitiks t brendshme

(vendore)

Interaksioni n mes rrjedhave

financiare globale dhe atyre vendore(lokale) e ka limituar n mas tkonsiderueshme influencn e qeverive.

Pr t kthyer influencn disa qeveri janmunduar t kufizojn tregtin botroreduke vendosur barriera, aplikuar tarifaapo duke implementuar rregullore mbiimportin.


11/22

11

Dobsimi i institucioneve

ndrkombtare Lidhjet e forcuara mes vendeve dhe mjedisi i ri

ekonomik q rezulton nga lojtart e rinj ntreg dhe ndeshja e sistemeve t ndryshmeekonomike po e dobson OBT-n

Fondi Monetar Ndrkombtar nuk po ka fondet mjaftueshme pr t plotsuar nevojat e tgjitha vendeve q kan vshtirsi.

Banka Botrore ka qen e pasuksesshme nprkrahjen e qllimeve ekonomike t vendeven zhvillim. Disa ankohen q politikat e ksajbanke kan krijuar m shum varfri.

flik i d


12/22

12

Konflikti mes vendeve tindustrializuara dhe vendeve n

zhvillim

N t kaluarn sht shpresuar q hendeku nmes vendeve t industrializuara dhe vendeve nzhvillim do t mbyllet.

Mgjithse shum vende t pazhvilluara sot poshfaqen si vende t reja t industrializuara,shum vende tjera po ballafaqohen me nj tardhme ekonomike t zymt.

Rritja e shqetsimeve ambientaliste ka br q kykonflikt t tendoset edhe m shum.


13/22

13

Kufizimet e importeve Shum vende duke prfshir Bashkimin Evropian dhe

SHBA-t kan miratuar ligjet antidumping, q jundihmojn industrive vendore duke kufizuar shitjen eprodukteve t huaja nn koston e prodhimit, ose mimeme t vogla se mimi i tyre n vendet prej nga vijn.

Importet kufizohen gjithashtu me barriera jotarifore, sijan kampanjat blej vendore. Mnjanimi i ktyrebarrierave sht shum i vshtir.

Importet mund t reduktohen edhe duke ngushtuarhyrjen e produkteve t huaja n treg prmesprocedurave t komplikuara dhe inspektimeve.


14/22

14

Efektet e kufizimit t

importeve

Kontrolli i importeve mund t bj q t mosshfytzohen resurset m efiente gj q rezultonn produkte q nuk jan me t mirat dhe kostom t lart pr malltat (ofertn) e kufizuar.

Kontrolli i importit mund t rezultoj mendryshime negative n strukturen e importeve.

Pr shkak t joefiencs, kontrolli i importevemund t shkaktoj ngecje n avanciminteknologjik.


15/22

15

Kufizimet e eksporteve Vendet vendosin kontroll mbi eksportet pr arsye t oferts t

pamjaftueshme, siguris kombtare dhe qllimeve t politiks tjashtme, apo dshirs pr t mbajtur kapitalin.

Kontrollet q lidhen me sigurin kombtare aplikohen prarm dhe eksportet e teknologjis t lart.

Megjithse kufizimi i eksportit sht nj mjet i vlefshm qprdoret n marrdhniet ndrkombtare, ky kufizim mund t`ijep ndrrmarjeve vendore reputacionin e nj ofertuesi tpasigurt dhe si rrjedhoj e ksaj porosit (krkesat) t bhen tofertues (ndrrmarje) t vendeve tjera.


16/22

16

Promovimi i eksporit

Promovimi i eksportit sht i dizajnuar t`i ndihmoj ndrrmarjett hyjn n tregjet ndrkombtare ruajn dhe t ruajnpozicionin e tyre n kto tregje si dhe t shrbej sikunderveprim ndaj masave t ngjashme q aplikojn vendettjera.

Qasjet e ndryshme drejt promovimit t eksportit prfshijn: Transferin e dijes (njohurive) subvencionimin direkt apo indirekt t eksportit Reduktimin e burokracis qeveritare pr eksportuesit Financimi i eksportit Legjislacion i ndryshm tatimor pr qytetart q jetojn

jasht vendit


17/22

17

Promovimi i importit Masa pr promovimin e importit

prdorin vendet q ruajn nj bilanc

tregtar me suficit t madh.

The Japan External Trade Organization(JETRO)- Organizata japoneze e Tregtis tJashtme ka filluar t fokusohet npromovimin e importit n Japoni

SIPO Swiss Import Promotion Organisation


18/22

18

Ndikimi i Investimeve t Huaja

Direkte (IHD) n vendet nikoqire

Ndikimi pozitiv

Informimi kapital

Transferi i teknologjis dhe

aftsive menaxheriale Zhvillimi rajonal dhe sktorial

Konkurrenca e brendshmedhe ndrrmarrsia

Efektet pozitive n bilancin epagesave

Rritja e punsimit

Ndikimi Negativ

Dominimi industrial

Varsia n teknologji

rregullimi i planeveekonomike

Ndryshimi kulturor

Ndrhyrja qeveritare tkoroporata multinacionale


19/22

19

Kufizimet e Investimeve

Shum vende q kan mungesat rezervave devizore e kufizojneksportin e kapitalit, sepse ikja(lvizja) e kapitalit mund t jetproblem i madh.

N momentin q qeveria vendoskufizime n eksportin e fondeve

(kapitalit), rritet edhe dshira preksport t kapitalit jasht vendit.


20/22

20

Promocimi i investimeve Incentivat (stimulimet) fiskale jan

masa tatimore specifike t dizajnuara prtrheqjen e investimeve t huaja

Incentivat (stimulimet) financiare

masa konkrete n prkrahje t investitorve,si jan: sigurimi i toks apo objektit, kreditdhe garancit pr kredi.

Incentivat (stimulimet) jofinanciaremund t jen blerjet e grantuara nga qeveria,mbrojtje e veant nga konkurenca dheinvestime n infrastruktur.


21/22

21

Fuqia negociues (pr t arriturmarrveshje) e Korporatave

multinacionale dhe vendi nikoqir

Fuqia negociuese

Koha

Politika e ofruar/krkuar

Stimulimet pr investime

Tretmani privelegjues i vazhdueshm

Krkesa diskriminuese

Fundi i relacioneve/

Deinvestimi

MNC


22/22

22

Perspektiva ndrkombtare prPolitikat tregtare dhe t

investimeve

Prej nj perspektive ndrkombtare,negociatat pr tregti dhe investimeduhet t vazhdojn.

Pr t br kt, Politika tregtare dhe einvestimeve mund t kt qasjebilaterale apo multilaterale

3 politika tregtare

Documents